Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "POZNANIE" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 258
Tytuł:
Duchowość chrześcijańska w kształtowaniu dojrzałego człowieka
Christian Spirituality in the Formation of a Mature Person
Autorzy:
Marek, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/549958.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
duchowość
poznanie
religia
transcendencja
Opis:
W artykule została ukazana rola duchowości chrześcijańskiej, rozumianej jako zespół wartości, postawa i tradycji w procesach wychowywania dojrzałego człowieka. Chodzi o pokazanie, w jaki sposób duchowość inspirowana chrześcijaństwem może wspomagać procesy osiągania dojrzałości ludzkiej i religijnej. Należy pamiętać, że duchowość człowieka w znacznej mierze inspirowana jest treściami religijnymi, choć występuje ona także w postaci duchowości naturalnej – niemającej odniesień do religii. Jej walorem jest m.in. to, że ułatwia nawiązywanie relacji z Transcendencją – Bogiem. To zaś w znacznej mierze kształtuje posiadany przez człowieka obraz Boga, a także akceptacja poznania religijnego. Inną właściwością rozwijanej duchowości jest odkrywanie przez osobę własnej godności, rozpoznawanej zarówno w wymiarze naturalnym, jak i religijnym. Tak kształtowana i rozwijana w toku procesów wychowawczych duchowość sprzyja nabywaniu zdolności człowieka do wychodzenia poza własną ograniczoność i osiąganiu dojrzałości. Na tej podstawie można mówić, że nadaje ona ludzkiemu życiu nową jakość.
Źródło:
Forum Pedagogiczne; 2019, 9, 2/1; 47-62
2083-6325
Pojawia się w:
Forum Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola doświadczenia wewnętrznego w poznaniu – Edmund Husserl a Richard Hönigswald
Autorzy:
Alechnowicz-Skrzypek, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705412.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
poznanie
doświadczenie wewnętrzne
świadomość
Opis:
Krytyka sceptycyzmu poznawczego i poszukiwanie ostatecznych fundamentów (zasad) wiedzy należały do najważniejszych elementów programów filozoficznych E. Husserla i R. Hönigswalda. Koncentrowały się one wokół kwestii obiektywnych kryteriów pewności i powszechnej ważności poznania, a punktem ich wyjścia był subiektywny proces ustanawiania przedmiotu ‒ doświadczenie wewnętrzne. Dla Husserla oznaczało ono strumień przeżyć w znaczeniu fenomenologicznym, a nie w znaczeniu psychologicznym. Natomiast według Hönigswalda na doświadczenie wewnętrzne składały się treści i akty konkretnej empirycznej świadomości. Z powodu tej różnicy obaj traktowali odmiennie psychologię. Husserl odrzucał ją jako naukę badającą to, co jednostkowe i przez to jedynie prawdopodobne. Hönigswald natomiast uważał ją za filozoficzną dyscyplinę podstawową. W rozwijanej przez siebie teorii przedmiotowości nie tylko korzystał z wyników badań jednej ze szkół psychologicznych, ale sam prowadził eksperymenty psychologiczne.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 319-333
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Augustine on angelic knowledge
Autorzy:
Aghoghophia, Ovie Valentine
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2007392.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
aniołowie
wiedza
Augustyn
poznanie poranne
poznanie wieczorne
angels
knowledge
Augustine
morning knowledge
evening knowledge
Opis:
Angelic beings are spiritual intellectual beings. They possess knowledge; however, they are not omniscient. They are spiritual beings with limited knowledge in comparison to God, which means they are not like God who is the fullness of knowledge, they acquire knowledge. So, how do angelic beings acquire knowledge? What is the source of their knowledge? What is the nature of the angelic beings’ knowledge? What can angelic beings know and not know? What do these spiritual beings do with their angelic knowledge? Is there any difference between the fallen angels’ knowledge and the upright angels’ knowledge? What is the object of these spiritual intellectual beings’ knowledge? Augustine answered these questions in his theology of angelic knowledge. Augustine treated the nature of the knowledge the angels can acquire with their natural angelic faculty and the nature of the knowledge they acquire through the grace of God. Divine illumination is equally enjoyed by the angels and even more than humans do. The angels are lovers of the truth and they seek the truth either with the appropriate or inappropriate use of their will. The kind of knowledge they pursue determines their relationship with the creator. Augustine outlined how knowledge separates the good angels from the bad angels. These and more are what this paper seeks to explore.
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2021, 34, 2; 212-235
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Nie mamy tu miasta trwałego". Edyta Stein o bycie wiecznym
„We have not here a lasting city” – Edith Stein on the Eternal Being
Autorzy:
Grzegorczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042132.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
byt skończony
byt wieczny
logos
wczucie
poznanie naturalne
poznanie mistyczne
poznanie absolutne
finite being
eternal being
empathy
natural cognizance
mystical cognizance
absolute cognizance
Opis:
In this article I analyze the cognitive possibilities lying on the boundary of the finite and eternity being with reference to Saint Thomas Aquinas and Edith Stein’sthought. According to Saint Thomas, the rational cognition, which covers what is calleda natural world, is the highest form of knowledge and fixes its limit. Edith Stein, on thecontrary, claims that a mystical cognizance, which bases on experience and empathy,enriched by the message of the Gospel, should complement the rational one. What’scommon in those two concepts is a reference to God’s grace – the moments of revelationenlighten the efforts of human intellect. Thus knowledge on the eternal being merges both natural and supernatural cognizance.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein; 2016, 15; 191-204
1895-2984
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The beauty of an icon as absolute cognition
Piękno ikony jako poznanie absolutne
Autorzy:
Grzegorczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950624.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Humanistyka mądrościowa
poznanie absolutne
poznanie metaracjonalne
poznanie ikoniczne
obecność
doświadczenie religijne i estetyczne
ikona-słowo
ikona-obraz
ikona dźwięk
ikona-prawda
argument kalokagatyczny
Opis:
Niekwestionowana więź ikony i prawdy aktualizuje problem poznania absolutnego. Poznanie to przebiega procesualnie w oparciu o doświadczenie estetyczne i religijne uruchamiając kategorię obecności jako konieczną do poszerzania możliwości poznania przestrzeni transcendentnych i sakralnych zarazem. Więzi ikony i słowa, ikony i obrazu, ikony i dźwięku, ikony i prawdy wyznaczają metafizyczne i meta racjonalne tory poznania, które stanowić mogą argument kalokagatyczny na istnienie Boga i kształtować poznanie najwyższe – absolutne. Poznanie ikoniczne jako poznanie absolutne wpisuje się tym samym w filozofię mądrościową i może spełniać funkcję fundamentalną dla kształtowania humanistyki obecności.
Źródło:
Rocznik Teologii Katolickiej; 2017, 16, 3
1644-8855
Pojawia się w:
Rocznik Teologii Katolickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O łaknieniu poznawczym
A thirst for knowledge
Autorzy:
Madurowicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084272.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
poznanie
laknienie
smakosze
podroze kulinarne
menu
Opis:
Apparently, we never know what effects past formal and informal meetings or official and casual conversations have, and the flowers that blossom from them. This essay deals with the issues connected to the broad realm of human cognition, its logical or inborn premises and conceptual backgrounds, in the context of the essence of a thirst for knowledge. Selected parts of the philosophical domain of epistemology (e.g. materialistic, idealistic, realistic, Cartesian, Kantian, phenomenological) are presented, as well as cognitive perspectives (especially regarding Heidegger's three scopes of the world opening for our recognition, i.e. the thing as a physical presence, the thing as a problem to solve, and the thing as a fact remaining beyond any human empirical experience) based on some scientific branches such as the history of travelling, anthropology, sociology, cultural studies and physics. Finally, the syncretic portrait of a certain scientist is shown as a structural conclusion of the text. All the reflections in the article should be read as though it were a report of a feast, which reminds one either of a common reception or an intellectual meeting for various gourmets. That would be bitter, filled-with-joy, abstemious, romantic-andrational (like that well-known collocation 'sense-and-sensibility'), postulating and, in the end, eclectic (embodying many cognitive features / scientific attitudes, namely: positivistic, exploring, connoisseur, contemplative, creative). Moreover, this paper outlines several dimensions of human cognition which are sketched as substantial conclusions crowning each chapter. To put it in a nutshell, human cognition appears to be (i) a journey, (ii) an urgent need, (iii) a sort of dialogue, (iv) a search for a context and a selection of reality, (v) an attitude and a point of view, (vi) a philosophy of life and (vii) an epistemological pretext and an ontological supporting column.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2013, 52; 135-154
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drogi prowadzące do wiedzy o człowieku i otaczającym go świecie w twórczości Jana Amosa Komeńskiego
Autorzy:
Florczykiewicz, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194829.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
Jan Amos Komeński
poznanie
wiedza
kształcenie
Opis:
Celem opracowania jest rekonstrukcja poglądów Jana Amosa Komeńskiego odnoszących się do sposobów poznania świata i człowieka. Zaprezentowano przedmiot, cel i źródła poznania wskazywane przez Autora. Zwrócono również uwagę na nowatorstwo w podejściu do wychowania i kształcenia, które Komeński traktował jako powiązane ze sobą sfery oddziaływań. Wskazano aktualność niektórych jego założeń we współczesnej pedagogice.
Źródło:
Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika; 2016, 3; 53-62
2450-7245
2658-1973
Pojawia się w:
Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transcendentalia Zbigniewa Herberta. Przyczynek do portretu cynika
Autorzy:
Żywiołek, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706238.pdf
Data publikacji:
2012-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
cynizm
rozum
krytyka
transcendencja
poznanie
estetyka
Opis:
Jeśli przyjąć twierdzenie Gilles’a Deleuze’a, że filozofia definiuje pojęcia, a literatura je konceptualizuje, to w przypadku twórczości Zbigniewa Herberta teza ta ma szczególne zastosowanie: autor Pana Cogito prowadzi nieustanny dialog z wielką tradycją filozoficzną Europy. Niemniej jednak, wbrew szkolnym odczytaniom Herbert nie jest poetą odwołującym się do metafizycznych (transcendentnych) wzorów istnienia; przeciwnie - bliska jest mu postawa antycznego cynika, który nie potrzebował metafizycznych motywacji dla praktykowania cnoty. Herbert odrzuca „pokusy” transcendencji, to jest poszukiwania wyjaśnień złożonej, materialnej rzeczywistości poprzez jej „wpisanie” w wymiar metafizyki czy też tzw. Ducha Czasów. Autor Pana Cogito wielokrotnie deklarował swoją niewiarę w tego rodzaju metafizyczne konstrukcje stanowiące wytwór umysłu. Cyniczny rozum Pana Cogito jawi się więc jako narzędzie demaskacji metafizycznych roszczeń.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 515-532
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reprezentacje poznawcze i znaczenia językowe. Niektóre konsekwencje informacyjnej teorii reprezentacji
Autorzy:
Buczkowska, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705449.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
reprezentacja
informacja
język
poznanie
umysł
relacja
Opis:
Artykuł analizuje ogólną ideę reprezentacji poznawczych jako stanów informacyjnych mózgu. Wskazuje trudności, jakie łączą się z takim podejściem. Jako rozwiązanie zaproponowane zostało rozumienie reprezentacji jako relacji konstytuowanej w procesach informacyjnych. Zostały także ukazane niektóre konsekwencje takiego podejścia dla rozumienia związku języka z poznaniem. Język odgrywa w poznaniu dynamiczną funkcję organizacji i integracji informacji o świecie.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 261-272
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznanie w Poetyce Arystotelesa
Autorzy:
Heath, Malcolm
Hoffmann, Krzysztof
Szwebs, Weronika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365771.pdf
Data publikacji:
2017-03-06
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
percepcka
historia
technê
poezja
poznanie
Arystoteles
Opis:
Artykuł bada Arystotelesowskie rozumienie znaczenia percepcyjnego i rozumowego poznania dla tworzenia i odbioru poezji. We wstępnym opisie Arystotelesowskiej psychologii poznawczej ukazuje, że percepcja jest dla niego wystarczająco ważna, by objąć bogate, złożone wzorce zachowań ludzkich i zwierzęcych oraz bada interakcję między percepcją (poznanie szczególnego oraz „że”) i wyjątkowych zdolności rozumu (które umożliwiają poznanie uniwersalnego oraz „dlaczego”) w ludzkim zachowaniu. Pozostała część artykułu odnosi tę problematykę do licznych zagadnień związanych z Poetyką: (1) skoro Arystotelesowska technê jest określana jako twórcza zdolność wykorzystująca rozum, to jak poetycka technê może przejawić się w dziele poetów działających poprzez nie-rozumowy zwyczaj lub talent? (2) dlaczego Arystoteles uważa, iż przyjemność wynikająca z naśladowania wymaga ingerencji rozumu? (3) co ma Arystoteles na myśli, kiedy przeciwstawia historię (zajmującą się tym, co szczególne) poezji (zajmującej się tym, co ogólne)? (4) jak można pogodzić Arystotelesowskie podkreślanie uniwersalności i racjonalności w kompozycji fabuły poetyckiej z jego skłonnością do akceptowania w poezji irracjonalności i nieprawdopodobieństwa?
Źródło:
Forum Poetyki; 2017, 7; 40-57
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Afordancje w (i poza) HCI. Recenzja książki Affordances and Design
Autorzy:
Wachowski, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2199841.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Projekt Avant
Tematy:
poznanie
afordancja
psychologia ekologiczna
dizajn
HCI
Opis:
Artykuł stanowi przegląd recenzyjny książki Victora Kaptelinina Affordances and Design, w której omówiono koncepcję afordancji w interakcji człowiek–komputer (ang. human-computer interaction, HCI). Adresowany do polskiego czytelnika, umożliwia mu zorientowanie się w podstawowych relacjach i różnicach między filozofią i psychologią ekologiczną a teoriami projektowania, głównie na przykładzie pionierskiej propozycji Jamesa Gibsona i (ewoluującej) koncepcji Donalda Normana, w pewnym odniesieniu do szerszego kontekstu.
This paper is a review of the book by Victor Kaptelinin Affordances and Design, devoted to the concept of affordances in HCI. It discusses, among others, basic relations and differences between ecological psychology (including a branch of philosophy of cognition) and design studies.
Źródło:
Avant; 2018, 9, 3; 141-149
2082-6710
Pojawia się w:
Avant
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznanie niewyraźne Boga ("cognitio confusa") – Tomasz z Akwinu i Kartezjusz
Confused cognition of God ("cognitio confusa") – St. Thomas Aquinas and Descartes
Autorzy:
Zembrzuski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452593.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
Kartezjusz
poznanie niewyraźne
naturalne poznanie Boga
poznanie Boga przez łaskę
poznanie Boga w chwale
Thomas Aquinas
Descartes
unclear cognition
natural knowledge of God
knowledge of God by grace
knowledge of God in glory
Opis:
A man has a natural need for cognition of causes, particularly when he perceives reality, which is an effect of someone’s action. Aristotle, when describing a philosopher (the wise man), emphasizes that he’s a person, who has knowledge about all things (as far as possible) and cognitions of things, which are difficult to cognire and also knows causes, which are cognizable at most. But whether it’s possible recognition of causes and the paradigm of realistic philosophy nowadays, when we inherit principles of Cartesian Philosophy in our mindset and culture? When is everything unclear, inaccurate or mysterious regard as false? And when only mathematical clearness preserves state of knowledge and certainty? Therefore the problem of unclear cognition is so significant. This issue was prepared by St. Thomas Aquinas, who on that basis considered question of cognition of God. Descartes, however, completely negated this kind of cognition and built ‘boundary sign’ for the truth of the cognition. It seems that reinstatement of the right place of confused cognition and its protection in philosophy is possible inasmuch as it is still possible cognition of reality, i.e. cognition of thing-in-itself. A wonderment (admiration), which was the beginning of philosophy (because it express confused cognition of world) in post-Cartesian paradigm of reflection is unconvincing – the essence of the philosophy is purely and simply clear thinking. But emphasize the role of confused cognition is not a recognition it as sufficient and only way to perfect knowledge. Emphasizing confused knowledge is an objection to the thesis of the possession of only excellent knowledge and in the act, and objection to the claims that deny the potentiality and potency of knowing reality. If so, there would be no compromise statement that for the beliver the existence of God is obvious and for non-beliver non-existence of God is equally obvious.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2013, 2; 137-153
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewangelia inspiracją dla nauk o wychowaniu
Autorzy:
Marek, Zbigniew
Walulik, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1196725.pdf
Data publikacji:
2019-08-30
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Biblia
Ewangelia
poznanie religijne
wychowanie religijne
transcendencja.
Opis:
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest pokazanie na przykładzie perykopy ewangelicznej, że Biblia poza religijnym przesłaniem może dostarczać wielu inspiracji do przemyśleń pedagogicznych.PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule zamierzamy wyjaśnić, w jakiej mierze, w jakim zakresie Biblia może inspirować myślenie przedstawicieli nauk o wychowaniu. Prowadzone badania mają charakter jakościowy. W analizach zostaje wykorzystana technika analizy kategorialnej.PROCES WYWODU: Powszechnie przyjmuje się, że Biblia przekazuje treści religijne. Jednocześnie jesteśmy świadomi tego, że sięgają po nią nie tylko osoby wierzące, ale i niewierzące, poszukując w niej wyjaśnień kwestii historycznych, archeologicznych itd. Przekonani o tej bogatej ofercie tekstów biblijnych zaczęliśmy poszukiwać inspiracji, jakich Biblia może dostarczyć przedstawicielom nauk o wychowaniu.WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Świadomi tego, że Biblia nie jest klasycznym podręcznikiem pedagogicznym, a zatem nie może udzielać jednoznacznych odpowiedzi na stawiane przez tę dyscyplinę pytania, doszliśmy do wniosku, że poza przekazem treści religijnych znajdziemy w niej wiele inspiracji dla pedagogicznego myślenia i działania. Za znaczący impuls uważamy uwrażliwianie Biblii na rzeczywistość niematerialną, na transcendencję oraz dopuszczanie innych form poznania niż poznanie intelektualne.WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Otwartość, a także brak uprzedzeń natury światopoglądowej pozwalają stwierdzić, że Biblia poza swoim nadrzędnym celem, jakim jest ukazywanie relacji Boga z ludźmi, dostarcza tym ostatnim także wielu inspiracji do przemyśleń w zakresie układania relacji wychowawca-wychowanek.
Źródło:
Horyzonty Wychowania; 2019, 18, 45; 95-108
1643-9171
2391-9485
Pojawia się w:
Horyzonty Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antropologia kartezjańska, czyli o poszukiwaniu „prawdziwego człowieka”
Autorzy:
Stegliński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2098022.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
człowiek
dusza
ciało
poznanie
rozum
emocje
antropologia
Opis:
Zagadnienie człowieka jest u Descartes’a niejednoznaczne, ponieważ jego rozważania dotyczą najczęściej duszy i ciała branych z osobna. Konsekwencją takiego dualizmu jest rozwój kartezjanizmu albo w kierunku spirytualizmu Malebranche’a, albo materializmu La Mettriego i Condillaca. W artykule rozważam zasady czy racje dla tych dwóch linii rozwojowych. Jednak największą wartość upatruję w odnajdywaniu śladów „prawdziwego człowieka” Descartes’a, którego dualistyczna filozofia praktycznie pomija. Mamy zatem człowieka jako umysł, człowieka jako ciało, oraz człowieka jako złożenie ciała i umysłu. Dysponujemy również koncepcją człowieka jako wolnego i afirmującego swe istnienie poprzez wybór. Jedną z alternatyw tego wyboru jest byt, drugą nicość. Prowadzi to ostatecznie do planu myśli prywatnej, w której nieopisywalny dla nauki człowiek znajduje największe ocalenie, ale w efekcie pozostaje znany tylko samemu sobie.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 1; 37-52
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przeniesienie i jego użyteczność w psychoterapii w świetle badań empirycznych
Autorzy:
Suszek, Hubert
Wegner, Emilia
Maliszewski, Norbert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127865.pdf
Data publikacji:
2019-04-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
przeniesienie
interpretacja przeniesienia
psychoanaliza
psychoterapia
społeczne poznanie
Opis:
Artykuł jest próbą odpowiedzi na dwa pytania: (1) Czy opisane na gruncie psychoanalizy zjawisko przeniesienia znajduje potwierdzenie w badaniach? (2) Jaka jest użyteczność pracy z przeniesieniem w świetle badań? W artykule przedstawiono wątpliwości wobec realności przeniesienia i zasadności jego stosowania. Dokonano przeglądu badań podstawowych z zakresu psychologii społecznego poznania dotyczących przeniesienia oraz badań poświęconych temu zjawisku w psychoterapii, prowadzonej zarówno w podejściu psychodynamicznym, jak i innym niż psychodynamiczne. Badania z pierwszej grupy potwierdzają istnienie zjawiska przeniesienia. Badania z drugiej grupy wskazują na warunki, w których techniki pracy z przeniesieniem okazują się skuteczne. Sformułowano wskazówki dla praktyki psychoterapeutycznej.
Źródło:
Roczniki Psychologiczne; 2015, 18, 3; 345-362
1507-7888
Pojawia się w:
Roczniki Psychologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie techniki fNIRS w badaniach mechanizmów neuronalnych poznania społecznego. Przegląd najważniejszych badań
Autorzy:
Wysocka, Joanna
Golec, Karolina
Pluta, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129108.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Tematy:
fNIRS
neuronauka społeczna
poznanie społeczne
zaburzenia neurorozwojowe
Opis:
Funkcjonalna spektroskopia bliskiej podczerwieni (ang. near-infrared spectroscopy, fNIRS) to technika badawcza pozwalająca na pomiar aktywności funkcjonalnej mózgu. W badaniach przy użyciu fNIRS mogą uczestniczyć młodsze dzieci i niemowlęta, a także osoby, u których występują przeciwwskazania do zastosowania innych technik neuroobrazowania. W związku z powyższym metoda ta jest coraz częściej stosowana w badaniach mechanizmów neurorozwojowych poznania społecznego. Co więcej, jej użycie zwiększa trafność ekologiczną badań, umożliwiając m.in. pomiar aktywności korowej podczas interakcji twarzą w twarz. W artykule omówiono podstawy teoretyczne techniki fNIRS, wskazano jej wady i zalety oraz dokonano przeglądu badań z zastosowaniem fNIRS, ilustrujących znaczenie tej techniki dla dalszego rozwoju dziedziny neuronauki społecznej.
Źródło:
Polskie Forum Psychologiczne; 2020, XXV, 1; 21-39
1642-1043
Pojawia się w:
Polskie Forum Psychologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamiczne i symboliczne oblicza kognitywistyki: sposoby integracji
Autorzy:
Rączaszek-Leonardi, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705214.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
symbole
poznanie
kognitywistyka
informacja
komputacjonizm
psychologia ekologiczna
Opis:
W niniejszym artykule krótko przypominam dwa główne nurty teoretyczne w psychologii poznawczej: nurt psychologii przetwarzania informacji i nurt psychologii ekologicznej. Wskazuję na różnice w rozumieniu podstawowych pojęć („poznanie”, „inteligencja”) oraz związane z tym różnice w zakresie interesujących je zjawisk. Następnie przedstawiam próby wyjścia poza redukcjonistyczne tendencje obu nurtów w kierunku integracji tych podejść. Niektóre programy integracji proponowały istnienie modułów systemu poznawczego, działających według zasad opisanych przez owe alternatywne podejścia. Tu jednak zwracam szczególną uwagę na teorię, według której rzeczywista integracja może nastąpić tylko w wyniku redefinicji pojęcia „symbolu”, a co za tym idzie, pojęcia „znaczenia”. Owa redefinicja czyni symbole i dynamikę komplementarnymi, nieredukowalnymi do siebie, koniecznymi elementami opisu systemów poznawczych. Wymieniam współczesne nurty w psychologii poznawczej, które są zgodne z taką perspektywą. Następnie pokazuję, że taki sposób integracji symboli i dynamiki wiąże się z zaakceptowaniem pewnej granicy przewidywalności w badaniach systemów poznających oraz ze zmianą roli symulacji komputerowych w tworzeniu teorii tych systemów.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 103-132
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak umysł przetwarza ułamki? Poznawcze reprezentacje liczb niecałkowitych
Autorzy:
Gut, Małgorzata
Wróblewski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129104.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Tematy:
efekt SNARC
poznanie matematyczne
umiejętności matematyczne
ułamki
Opis:
Zagadnienie umysłowych reprezentacji liczb, ich kształtowania się w rozwoju i neuronalnego podłoża jest stosunkowo dobrze poznane i udokumentowane w literaturze. Z badań tych wiadomo między innymi, że istnieje bardzo ścisły związek między umysłowymi reprezentacjami liczb i przestrzeni, co ilustruje koncepcja uporządkowania liczb na tzw. Mentalnej Osi Liczbowej. Doniesienia z badań nad tą zależnością dotyczą jednak głównie liczb całkowitych, zaś analogiczne badania nad poznawczymi reprezentacjami ułamków są nieliczne i dają niejednoznaczne rezultaty. Niniejszy artykuł stanowi próbę przeglądu dotychczasowej literatury dotyczącej tego tematu z odniesieniem do neuronalnych i behawioralnych korelatów mentalnych reprezentacji liczb niecałkowitych, jak również metod ich badania. Stawiane są też pytania, mogące stanowić punkt wyjścia do dalszych dociekań w tym zakresie.
Źródło:
Polskie Forum Psychologiczne; 2020, XXV, 1; 5-20
1642-1043
Pojawia się w:
Polskie Forum Psychologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od mistycznej intuicji św. Franciszka do kontuicji św. Bonawentury
From Mystical Intuition of Saint Francis towards Saint Bonaventure’s Contuition
Autorzy:
Łopat, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/571282.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
mistyka
kontuicja
poznanie Boga
współczesna epistemologia
wartościowe poznanie
mysticism
contuition
cognition of God
contemporary epistemology
cognition of value
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie, w jaki sposób św. Bonawentura z Bagnoregio próbował wyjaśnić intuicję mistyczną św. Franciszka z Asyżu. Bonawentura, jako profesor Uniwersytetu Paryskiego, zastosował do wyjaśnienia mistycznej intuicji św. Franciszka następujące teorie: teorię egzemplaryzmu, teorię zmysłów duchowych oraz swoją własną teorię tzw. kontuicji. Po zaprezentowaniu bonawenturiańskiej koncepcji kontuicji podane zostały wybrane współczesne interpretacje tejże teorii kontuicji, by następnie podać: ocenę kontuicji w świetle współczesnej filozofii poznania w nauczaniu wybranych autorów. Bonawenturiańska kontuicja jest dzisiaj niedocenianym zagadnieniem poznawczym w zakresie teorii poznania Boga.
This article aims to present how Saint Bonaventure of Bagnoregio approached the mystical intuition of Saint Francis of Assisi. As a professor of the University of Paris, in order to explain the mystical intuition of Saint Francis, Bonaventure used the following theories: the exemplarism theory, the theory of spiritual senses, and his own theory of contuition. The article outlines Bonaventure’s concept of contuition as well as chosen contemporary interpretations of the theory, and then proceeds to evaluate contuition in the light of contemporary philosophy of cognition in the teachings of selected authors. Bonaventure’s contuition is a much underrated concept in the cognition of God theory.
Źródło:
Polonia Sacra; 2019, 23, 2(56); 37-60
1428-5673
Pojawia się w:
Polonia Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowa i poznanie: teoretyczne założenia i praktyczne zastosowanie językoznawstwa kognitywnego ze szczególnym uwzględnieniem metafory konceptulanej w zarządzaniu zespołami wielokulturowymi
Words and cognition: theoretical assumptions and practical applications of cognitive linguistics with particular regard to conceptual metaphor in managing multicultural teams
Autorzy:
Krukiewicz-Gacek, Anna
Skrynicka-Knapczyk, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1313175.pdf
Data publikacji:
2014-06-30
Wydawca:
Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie
Tematy:
SŁOWA I POZNANIE
zarządzanie zespołem
zarządzanie talentami
wielokulturowość
Opis:
Zarządzanie zespołami wielokulturowymi rodzi problemy z efektywną komunikacją i właściwym doborem jednostek leksykalnych, ponieważ za tymi samymi słowami mogą stać odmienne znaczenia. Językoznawstwo kognitywne, w tym teoria metafory pojęciowej, proponuje ciekawy zestaw narzędzi, których można użyć aby komunikacje ułatwić i uniknąć niebezpieczeństwa niezamierzonej wieloznaczności. Autorki artykułu przybliżają wybrane instrumenty językoznawstwa kognitywnego oraz przedstawiają ich praktyczne zastosowanie w praktyce menedżera.
Managing multicultural teams involves problems with effective communication and a careful choice of lexical items because the same words may evoke different meanings. Cognitive linguistics, proposing the theory of cognitive metaphor, offers an attractive set of tools which can be applied to facilitate communication and help avoid the trap of ambiguity. The authors introduce some aspects of cognitive methodology and propose how they can be implemented in managerial practice.
Źródło:
Zeszyt Naukowy Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Krakowie; 2014, 32; 11-24
2300-6285
Pojawia się w:
Zeszyt Naukowy Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Methodology of Art (Critical/Rationalist Aesthetics): Project of a New Philosophical Discipline
Metodologia sztuki (estetyka krytyczna/racjonalistyczna): Projekt nowej dyscypliny filozoficznej
Autorzy:
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1892320.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
sztuka
poznanie
metodologia
nauka
art
cognition
methodology
science
Opis:
Artykuł przedstawia projekt nowej dyscypliny – metodologii sztuki. Jej zadaniem, przez analogię do metodologii nauk, byłoby badanie sztuki jako aktywności poznawczej, w tym przede wszystkim poznawczej metody sztuki. Próbą uzasadnienia i bliższym opisem tego projektu jest zestawienie w postaci tabeli czterech typów poznania: nauk ścisłych (przedstawionych tu zgodnie z modelem Popperowskim), humanistycznych, metodologii sztuki i sztuki. Zostały one porównane pod kątem m.in. przedmiotu, metody, formatu uzyskiwanej wiedzy, relacji do prawdy, trybu uzasadniania przekonań czy możliwości stosowania eksperymentu. Artykuł kończą uwagi na temat trybu poznania, jakim posługuje się sztuka. Główną tezą artykułu jest potrzeba i możliwość racjonalnej refleksji nad sztuką pojętą jako nienaukowa forma badania świata psychiki.
This essay presents a project of a new discipline—the methodology of art. By analogy with the methodology of science, the task of the new discipline would be to investigate art as a cognitive activity, in particular, art’s cognitive method. The justification and closer description of the project takes the form of a table comparing the four types of cognition—the exact sciences (interpreted along the Popperian model), the humanities, the methodology of art and art—in terms of their object, method, format of knowledge, relation to truth, ways of justifying beliefs, the possibility of constructing experiments and the like. In the conclusion the essay offers some comments on the “artistic” mode of cognition. The main thesis of the article concerns the need and possibility of rational reflection upon art conceived of as a non-scientific mode of exploration of the human psyche.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 5; 311-329
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Realizm, interpretacja, poznanie : zagadnienie obronności w kręgu pytań zasadniczych
Autorzy:
Filipowicz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2086252.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
Tematy:
idealizm
realizm
interpretacja
poznanie
ład polityczny
ład międzynarodowy
Opis:
Objectives: Powiązanie rozważań z zakresu nauki o obronności z refleksją filozoficzną dotyczącą zagadnienia realizmu. Podkreślenie fundamentalnego znaczenia kategorii interpretacji i rozumienia w kształtowaniu podstaw wiedzy powiązanej z pojęciem soft power. Methods: Wykorzystanie instrumentarium hermeneutyki - analiza struktur pojęciowych kształtujących osnowę zróżnicowanych i kolidujących ze sobą koncepcji ładu politycznego, z uwzględnieniem dynamiki przemian kształtujących nowe imaginarium światowej polityki. Rezus: Artykuł podkreśla rolę pytań zasadniczych, sytuujących problematykę obronności w obszarze, który wyznacza kategoria rozumienia, kierując tym samym refleksję naukową z zakresu nauki o obronności na tory rozważań ukazujących sporność fundamentalnych pojęć odnoszących się do problematyki ładu politycznego i koncepcji działania związanych realizacją podstawowych interesów państwa. Przedstawia zagadnienie obronności jako wyzwanie interpretacyjne domagające się myślenia wariantowego, uwzględniającego złożoność tradycji intelektualnych uczestniczących w kształtowaniu różnorodnych koncepcji polityki. Ukazuje interpretację jako zasadniczy element potencjału tworzącego zaplecze systemów soft power. Podkreśla fundamentalne znaczenie wiedzy ukształtowanej w kategoriach rozumienia, podejmując argumentację na rzecz zaprezentowania hermeneutyki jako jednego z kluczowych aspektów nauki o obronności. Oświetla kontrowersje dotyczące dwóch odrębnych tradycji myślenia o polityce: idealizmu i realizmu. Conclusions: Artykuł pozwala zaakcentować przydatność instrumentarium hermeneutyki w kształtowaniu poznawczego potencjału nauki o obronności. Ukazując zasadniczą rolę języka, i związanych z językiem struktur pojęciowych, umożliwia skupienie uwagi na zagadnieniu konceptualnych ram polityki obronności i roli jaką odgrywa w ich kształtowaniu imaginarium kodujące obrazy rzeczywistości. Skłania do postawienia w centrum refleksji naukowej dotyczącej zagadnienia obronności pytań odnoszących się do pojęcia „rzeczywistości”. Najbardziej konkretnym efektem podejmowanych wywodów jest zaznaczenie fundamentalnej wagi przemian oznaczających odwrót od idealistycznych.
Źródło:
Przegląd Nauk o Obronności; 2021, 6, 12; 66--81
2450-6869
Pojawia się w:
Przegląd Nauk o Obronności
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między empirią i teorią. O metodologicznej dyskusji historyków, siedemdziesiąt lat później
Between empiricism and theory. The methodological discussion of historians seventy years later
Autorzy:
Bugajewski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164486.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
historiographical cognition
empiricism
theory
poznanie historyczne
empiryzm
teoria
Opis:
The paper provides an overview of a methodological debate taking place during the 7. General Congress of Polish Historians held in 1948 in Wrocław. The article differentiates between arguments stressing the importance of empirical basis for historical research and the voices emphasising the signifi cance of theoretical considerations.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2015, 2(9); 210-224
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyobraźnia (historyczna) i jej rola w procesie badania przeszłości
The historical imagination and its role in the study of the past
Autorzy:
Woźniak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478037.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
poznanie, obraz przeszłości, wyobraźnia, pamięć,
doświadczenie, światopogląd, kultura
Opis:
The  critic  of  the  fundamental  foundations  of  the  traditional  historiography  was/is particularly influential from the point of view proposed by widely  understood constructivism. It questioned that reality is something external and independent from cognition, and that the truth or falsity of its results depends on the  nature of the world. In light of constructivism knowledge cannot be treated as an  effect of the relation between the subject and object, its shape is not defined  by  the external world and, finally, that the scientific  apparatus does not provide an  adequate image (description) of the world (independent from culture). In this way from the constructivists’ conceptions of history we cannot say that  “the past is real”, at least, “not the past as it is used by historians”. The images  of the past are therefore a construction and are intelligible, not because of their  own nature, but because of the a priori criteria which establish their intelligibility  and which contribute to the knowledge of historians or the society in which they  operate. Historians can be perceived as a part of the whole system, and their  social credibility depends not only on (historical) sources, but on the fact that their  discourse has its roots in cultural, social and linguistic prejudices that shape our  perception of reality (or the past).  Within the framework of these changes the category of (historical) imagination  and its part in possible images of the past formulated by historians arouses special  interest. From this point of view we can see (historical) imagination as a tool  participating in constructing images of the past. Reflection  on historical imagination  in this way can lead to showing in new light not only the cultural prejudices of  historical cognition (historical studies), but above all the reason for the necessity  to reformulate the investigative programs and the forms of representing the past. The problems and questions raised in the article derive perhaps only from  necessity a fundamental change of our relation to imagination. So in everyday life,  the media, art, literature, and also scientific  discourse, imagination – often even in  defiance  of arguments that some time appear in social and scientific   circulation – is identified  as “fiction  and fantasy”, and leads to it being treated  as an alternative for “truth and reality”. Meanwhile, it seems that likewise we do not think about  a given culture that is true or false, so we should not also bring discussion on imagination into problems of its falsity or fictionality  irrespective of whether we  treat imagination as a “child of culture” or inversely, culture as a “child of  imagination”. However, we wish to emphasize at this point, that it is not our intention  to suggest that (historical) imagination is the (essential or crucial) tool of  cognition of past reality, but rather we ask if imagination has such an essential part in  historical knowledge, can we perceive it in the investigative practice of historians.  Therefore, we do not try to force the thesis that the stories composed by historians  are the work of imagination, but rather that representation (re-presence) of the  past is possible with, or even thanks to, (historical) imagination. 
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2013, 2(22); 41-53
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ emocji na poznawanie
Autorzy:
Dąbrowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706025.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
emocje
natura emocji
funkcje emocji
poznanie
procesy poznawcze
Opis:
Temat „emocje a poznanie” implikuje wiele różnego rodzaju problemów, np.: (1) wpływ emocji na poznawanie, (2) wpływ poznawania na emocje, (3) wpływ emocji na przekonania (i wiedzę), (4 ) wpływ przekonań (i wiedzy) na emocje. W artykule koncentruję się na pierwszej kwestii. Zaczynam od wstępnych uwag terminologicznych i sugestii, że termin „emocja” jest zbyt ogólny i w najbliższej przyszłości trzeba będzie go zastąpić kilkoma bardziej precyzyjnymi terminami. Emocje, z grubsza rzecz biorąc, są to stany psychofizyczne: (1) przyczynowane fizjologicznymi zmianami i neuronalnymi zdarzeniami, (2) posiadające aspekt uczuciowy, (3) zawierające komponent poznawczo-ocenny i (4) siłę motywującą, oraz którym towarzyszy (5) zewnętrzna ekspresja i (6) zachowanie (przyjmuję rozwiązanie, które godzi podejście fizjologiczno-cielesne z poznawczym). W kolejnej części analizuję wpływ emocji na wybrane procesy poznawcze: percepcję, uwagę, pamięć i myślenie. Na koniec omawiam niektóre poznawcze wady i zalety emocji.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 315-335
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiara jako akt poznawczy. Analiza Quaestiones Ambrozjastra
The faith – act of cognition. Analysis of Ambrosiaster’s Quaestiones
Autorzy:
Babiarz, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/612487.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
chrzest
poznanie
credere
fides
wiara
baptism
cognition
faith
Opis:
Ambrosiaster uses two forms for the definition of the concept of faith. The first one – in the sense of a noun: fides; the second one – from the perspective of the knowing subject: credere. Abraham’s act of faith, whose object is God, is shown as a cognitive model. The acceptance of God’s authority leads to recognizing in Christ the Son of God. Believers receive in Baptism the gift the Holy Spirit and knowing the will of God. By participating in the fullness of His life, they are given access to the Eucharist. Knowability is one of God’s characteristics. Accepting this fact and submitting oneself to God’s guidance results in knowing the Trinity. Christ’s confidence in the Father is the basic principle of knowing through faith, and this translates into absolute certainty of the truthfulness of the conclusions. It is a duty of believers to explore the truth. The Gospel, interpreted by the authority of the Church, remains the main source of revelation. The intensity of cognition influences the entirety of one’s life, manifests itself in the acceptance of all the truths of the faith and in creating harmony between faith and the virtues of love and hope.
Źródło:
Vox Patrum; 2014, 61; 387-397
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznanie i byt. Z epistemologii Wilfrida Sellarsa
Knowledge and being in the epistemology of Wilfrid Sellars
Autorzy:
Szubka, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015962.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
poznanie
tomizm
W. Sellars
epistemology
cognition
Thomism
Opis:
Wilfrid Sellars very often expounds his philosophical views in an historical context. In his paper „Being and Being Known” Sellars gives a succinct account of his epistemology while at the same time discussing the Thomistic conception of sensory and intellectual knowledge. His aim in that paper is to provide a plausible interpretation of the doctrine that both the senses and the intellect are informed by the nature of external objects, and thus our cognitive acts are isomorphic with their objects. Sellars claims that there are two dimensions to that isomorphism, and that those separate dimensions are conflated by the Thomists, as well as by other philosophers. That is to say, there is isomorphism in the real or the natural order, and there is isomorphism in the intentional or the logical order. Sellars insists that in sensory cognition isomorphism holds merely in the real order. By contrast, intellectual knowledge is based upon the isomorphism of the intentional order. However, that isomorphism obtains in virtue of specific relations holding in the real order. Thus those two orders are intimately connected. Unfortunately, Sellars does not fully elaborate the nature of the connections between those two orders. I argue that in light of his commitment to ontological naturalism, Sellars should claim that ultimately there is only one isomorphism, namely the isomorphism in the real order. I suggest that his insistence that there are no genuine semantical relations holding between the elements of the intentional and the real supports such an interpretation.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 439-457
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenomenologia jako nieskończona praca filozofowania
Phenomenology as an indefinite work of philosophizing
Autorzy:
Wesołowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423328.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
phenomenology
Edmund Husserl
knowledge
philosophy
fenomenologia
poznanie
filozofia
Opis:
The main aim realized in this article is to present Husserl’s phenomenology as an indefinite work of philosophizing. This interpretation of classic phenomenology is a result of analyses connected with dogmatic and critical in Husserl’s philosophy. Considering the evolution of the Husserl’s thought, phenomenology can be understood as a never fully realized project, outlining a horizon of classic philosophical problems: epistemologic, metaphysical and ethical. Openness and criticism that characterize Husserl’s philosophy are connected with inner dynamism and the process of overestimating dogmatic and critical motives. In the light of the interpretation of phenomenology presented in the paper, Husserl’s project of philosophy can be taken as a never fully realized process of philosophizing.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27; 117-137
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem ogólnych pojęć abstrakcyjnych w kontekście językoznawstwa kognitywnego
The problem of general abstract concepts in the context of cognitive linguistics
Autorzy:
Fornal, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085399.pdf
Data publikacji:
2022-07-11
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
językoznawstwo kognitywne
ucieleśniony język
ucieleśnione poznanie
Barsalou
Dove
od-cieleśnione poznanie
cognitive linguistics
embodied cognition
embodied language
dis-embodied cognition
Opis:
Obecnie panuje powszechne przekonanie, że założenia pierwszego kognitywizmu w językoznawstwie powinny być całkowicie zastąpione przez paradygmat ucieleśnienia. Jednak choć panuje powszechna zgoda, że kwestia ugruntowania pojęć konkretnych jest dobrze wyjaśniona w ramach teorii ucieleśnionego języka (Lakoff, Johnson), pojawia się poważny problem w przypadku prób wyjaśnienia mechanizmu wyłaniania się pojęć abstrakcyjnych (ang. ungrounding problem, Dove). W niniejszym artykule staram się wykazać, że prawdziwym problemem, przed jakim stoją teorie ucieleśnienia, nie jest to, w jaki sposób myślenie abstrakcyjne jest ucieleśnione (Lakoff, Barsalou), lecz jak ucieleśnione poznanie może stać się abstrakcyjne. Jest to tak zwany ungrounding problem, który rozbija się na trzy pomniejsze kwestie: problem generalizacji, problem elastyczności oraz problem od-cieleśnienia. Jak twierdzę, dopiero przyjęcie stanowiska pośredniego pomiędzy teoriami ucieleśnienia a teoriami dystrybutywnymi pozwoli na sformułowanie satysfakcjonującego rozwiązania. Poniższy artykuł stanowi przybliżenie jednego z takich stanowisk pośrednich, jakim jest teoria ucieleśnionego i od-cieleśnionego poznania Guya Dove’a.
It is now widely believed that the assumptions of the first cognitivist approach in linguistics should be completely replaced by the embodiment paradigm. While there is widespread agreement that the grounding problem is well understood in conceptual metaphor theory, a serious problem arises when trying to explain the mechanism of the emergence of abstract concepts (ungrounding problem, Dove 2016). In this article, I tried to show that the real problem facing embodiment theories is not how abstract thinking is embodied (Lakoff, Barsalou), but how embodied cognition can become abstract. This is the so-called “ungrounding problem” that breaks down into three minor issues: the generalization problem, the flexibility problem, and the dis-embodied problem. As I argue, only the adoption of an intermediate position between the theories of embodiment and distributive theories will allow us to formulate a satisfactory solution. The following article is an approximation of one such intermediate position as Guy Dove's theory of embodied and de-corporeal cognition.
Źródło:
Językoznawstwo; 2022, 16, 1; 9-27
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Myśl jako ‘kyklos’ (DK 28 B 5) – aspekt refleksji epistemologiczno-metodologicznej Parmenidesa z Elei
The Idea of Circular Thought in the Philosophy of Parmenides of Elea (DK 28 B 5)
Autorzy:
Marcinkowska-Rosół, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013174.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Parmenides
myśl
koło
poznanie
dedukcja
circular thought
epistemology
deduction
Opis:
The article deals with the Greek idea of circular thought and especially with the question of its presence and meaning in the philosophy of Parmenides of Elea. A new interpretation of the fragment DK 28 B 5, which is crucial to this issue, is proposed. It is suggested that the circularity of thought refers to the deductive mode of the arguments in the “Aletheia” and to the proleptic character of some of the Parmenidean statements. Both fragment B 5 (to be placed probably at the beginning of the deduction of the “Aletheia”) and B 8.50-51 (the end of the “Aletheia”) may be successfully interpreted on the basis of this idea. The proposed interpretation makes clear why the circularity of thought does not oppose the linearity of the reasoning and why the logical character of cognition does not contradict its immediacy for Parmenides.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2008, 56, 2; 321-341
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komeniologia jako proces i rezultat poznania naukowego. Wątek społecznych kontekstów edukacji w myśli Jana Amosa Komeńskiego
Autorzy:
Dobrowolska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194983.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
komeniologia
Jan Amos Komeński
poznanie naukowe
społeczne konteksty edukacji
Opis:
Artykuł jest próbą uzasadnienia znaczenia komeniologii w naukach humanistycznych i społecznych. Zawiera także interpretację społecznych kontekstów edukacji pojawiających się w pismach Komeńskiego. Uzasadnienie znaczenia i charakteru komeniologii opiera się na sensach pojęcia nauki na podstawie poglądów T. Pilcha i T. Bauman. Ich akademicki podręcznik Zasady badań pedagogicznych jest klasyczną pozycją metodologiczną w pedagogice. Nadają oni pojęciu nauki sens dydaktyczny, instytucjonalny, treściowy, historyczno-socjologiczny i funkcjonalny. Każdy z nich został poddany analizie w odniesieniu do komeniologii. W kategorię naukowości komeniologii wpisuje się cały system treści, obejmujących różne etapy rozwoju człowieka i jego egzystencję. Przedmiotem analiz i interpretacji są warunki społeczne i polityczne, co w rezultacie buduje coraz to nowe określenia, twierdzenia, interpretacje i reinterpretacje odnoszące się do dzieł i myśli Komeńskiego. Z uwagi na metody badań tych dzieł, w komeniologii dominuje fenomenologia i hermeneutyka, z ich filozoficzną podstawą. Naukowe pozna-nie, badania i rozwiązania metodologiczne, powstający system wiedzy o Komeńskim pozwalają nadać komeniologii charakter refleksji humanistycznej. Z racji interdyscyplinarności podejmowanych tematów refleksja ta dotyczy nauk humanistyczno-społecznych. Nadanie komeniologii rangi naukowości jest uznaniem jej powstawania w kategoriach procesu i rezultatu poznania naukowego. Rozważania nad naukowością komeniologii i jej dyskurs łączą się ze wskazaniem kwestii społecznych. Ze względu na zainteresowania własne autorki pedagogiką społeczną, podjęto próbę wskazania społecznych kontekstów edukacji. Stanowią one nie do końca rozpoznany obszar w dziełach Komeńskiego i wymagają dalszych analiz. Obejmują między innymi kwestie szkoły jako instytucji społecznej, równego prawa do edukacji, ubóstwa, nierówności społecznej i wykluczenia.
Źródło:
Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika; 2019, 6; 113-127
2450-7245
2658-1973
Pojawia się w:
Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Platońskie idee i Eriugeny przyczyny prymordialne w kontekście ich przyczynowości i poznawalności
Plato’s ideas and Eriugena’s primordial causes
Autorzy:
Grzegorzyca, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431022.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Plato
Eriugena
ideas
causes
cognition
Platon
idee
przyczyny
poznanie
Opis:
In Plato’s philosophical system ideas are eternal and constant objects that serve as patterns and causes of the material, changeable world. Things exist because they participate in ideas. In Eriugena’s philosophical system causes are eternal objects created by God that serve as source of order and the excellent creature. In an absolute sense ideas and causes are unknowable, although they are available to the human intellect to a certain extent. This article attempts to compare ideas and causes to understand them as well as to examine their role as causes of the changeable world. It is worth drawing such a comparison, for both Plato and Eriugena are central figures in the European culture and for our civilization.
W systemie filozoficznym Platona idee to wieczne i niezmienne byty, które są wzorami i przyczynami dla świata fenomenów. Rzeczy są tym czym są, ponieważ uczestniczą w ideach. W systemie filozoficznym Jana Szkota Eriugeny przyczyny prymordialne to stworzone przez Boga wieczne byty, które stanowią źródło porządku i doskonałą formę stworzenia. W sensie absolutnym idee i przyczyny prymordialne wymykają się ludzkiemu poznaniu, choć w pewnej mierze pozostają dostępne dla intelektu. Artykuł jest próbą ukazania idei i przyczyn w kontekście ich przyczynowości i poznawalności. Warto, zdaniem autora, podjąć próbę takiego porównania, ponieważ Platon i Eriugena to postacie znaczące dla europejskiej kultury i naszej cywilizacji.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2017, 53, 4; 31-47
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznawcza koncepcja sztuki i metodologia nauk humanistycznych wobec sprzeczności w dziele sztuki
Autorzy:
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705673.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
sprzeczność
dzieło sztuki
poznanie w sztuce
metodologia humanistyki,nauka
Opis:
W sztuce, inaczej niż w świecie przyrody badanym przez nauki ścisłe, występują sprzeczności, tj. wzajemnie ze sobą sprzeczne, jakoby prawdziwe sądy, wyrażone za pomocą formy estetycznej bądź explicite. Stanowią one wyzwanie dla poznawczej koncepcji sztuki i metodologii nauk humanistycznych, ponieważ utrudniają procedurę falsyfikacji hipotez na temat znaczenia dzieł sztuki oraz podważają postulat koherencji interpretacji. Jako wstępne rozwiązanie tak postawionego problemu proponuję: 1) uznać konieczność założenia racjonalności artysty i koherencji dzieła sztuki rozpatrywanego jako całość, mimo obecnych w nim sprzeczności, 2) uzupełnić procedurę falsyfikacji hipotez interpretacyjnych wymogiem zbadania, czy sprzeczność - jeśli taka się w nich pojawi - nie jest pochodną sprzeczności obecnej w interpretowanym dziele sztuki.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 59-80
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warunki możliwości poznania skończonego według Immanuela Kanta
The conditions of the possibility of finite knowledge in Kant’s theory
Autorzy:
Surzyn, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423219.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
possibility
finite knowledge
Kant
definition
możliwość
poznanie skończone
definicja
Opis:
This article is an attempt at a description in support of “The Critique of Pure Reason” – Kantian conception of finite cognition and its conditions. In reference to cognition, the fundamental question set by Kant concerned the conditions of its possibility. The formulation of conditions of every possible cognition as the cognition finite in its nature is analyzed as the cognition which possesses two sources: intuition and intellect. According to Kant, the finite cognition concerns exclusively man and critique of such cognition depends on the determination of subjective conditions of finite cognition, which means it concerns answers to two questions. Firstly, what are the conditions of the finiteness of human cognition. Secondly, what it concerns in the objective sense of thing. It needs to be kept in mind that Kant is not interested the perfection of such cognition because it should be established with a definition. The man in a natural way is able to use cognitive instruments suitable for his nature and according to t hem he creates and forms objective content which prosecutes to him “from the outside” (from experience with the help of senses) as cognitive content, the final result is knowledge.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27; 25-46
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Różne interpretacje kantowskiego transcendentalizmu
The different interpretations of Kant’s transcendentalism
Autorzy:
Surzyn, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423237.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Kant
transcendentalism
experience
theory
cognition
transcendentalizm
doświadczenie
teoria
poznanie
Opis:
The article is an attempt to present different interpretations of transcendentalism of Immanuel Kant. The problem of transcendentalism is placed in a historical perspective, because it seems to be the only correct way for the proper recognition of the essence of Kant's thought. The article focuses on the analysis presented in two Polish interpretations of transcendentalism, one of which has been presented by Marek Siemek, and the other by Andrzej J. Noras. Siemek's interpretation goes toward reading Kant's transcendentalism through the prism of thoughts of J. Fichte, while Andrzej J. Noras tries to understand the transcendentalism of Kant referring to its historical origins and conditions. A. J. Noras’s proposal seems to be closer to Kant’s thought as it captures the essence of transcendentalism as such and could be a sees as a way to understand the true sense of Kant's postulate of "Copernican revolution".
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2016, 28/1; 61-87
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawda jako fundament nauczania misyjnego w Protreptikos Klemensa Aleksandryjskiego
The Truth as the foundation of the missionary preaching in Protreptikos of Clement of Alexandria
Autorzy:
Duda, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618009.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Klemens z Aleksandrii
teologia patrystyczna
prawda
poznanie
wczesny Kościół
Opis:
Clement of Alexandria (†253), one of the most eminent early Christian writers, is the pioneer of a very interesting theological conception of the truth. According to his teaching contained in the work Protreptikos the question of the truth should be the foundation of the preaching mission. The issue of the truth is a platform for dialogue between Christianity and the pagan world. The truth has its source in God and ultimately leads back to Him. In the mystery of God is contained the truth about the universe. By getting to know the truth of God man has a chance to get to know the world of nature, his place in it, and his vocation. The truth reveals the falsity of pagan cults and exposes false philosophical views. Its fullest revelation was the incarnation of Jesus Christ. It is thanks to him, that God showed His grace and again called the "descendants of heaven" to eternal glory.
Klemens Aleksandryjski (†253), jeden z najwybitniejszych pisarzy wczesnochrześcijańskich, w Protreptikosie przedstawił tematykę prawdy jako fundamentalną w przepowiadaniu kerygmatycznym. Prawda była bowiem częstym i ważnym tematem podejmowanym przez starożytną myśl grecką. Klemens uczynił z niej płaszczyznę dialogu między światem pogańskim, a chrześcijaństwem. Na bazie tej problematyki stworzył swoistą koncepcję poznania prawdy. Według niego ma ona swoje źródło w Bogu i ostatecznie do Niego prowadzi. Nie jest ona zastrzeżona jedynie dla wybranych, lecz objawia się tym, którzy jej czystym sercem szukają. W Bogu zawarta jest tajemnica prawdy o wszechświecie. To z Jego woli Logos przeobraził i zharmonizował makro- i mikrokosmos. Poznając zatem prawdę Bożą człowiek ma szansę lepiej poznać świat natury, swoje w nim miejsce oraz powołanie. Prawda ujawnia fałsz kultów pogańskich oraz błędne poglądy filozoficzne. Najpełniejszym jej objawieniem było wcielenie Jezusa Chrystusa. To dzięki Niemu Bóg ukazał swoją łaskę i „potomków nieba” na nowo wezwał do świata chwały. Prawda pomaga zwyciężyć zło, zmienić dotychczasowe życie oraz ukazuje pokutującym drogę zbawienia. Odkrycie jej związane jest zwykle z procesem nawrócenia, a więc oświeceniem, umocnieniem przez święte misteria oraz opieczętowaniem znamieniem dziecka Bożego. Przez Słowo objawiające prawdę człowiek staje się na nowo obrazem Boga oraz Jego przyjacielem na wieki.
Źródło:
Annales Missiologici Posnanienses; 2015, 20; 137-149
1731-6170
Pojawia się w:
Annales Missiologici Posnanienses
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezkresna przestrzeń na kartce papieru
Boundless space on a piece of paper
Autorzy:
Muskat-Tabakowska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32062106.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ception
icon
iconity
poetic cognition
ikona
ikoniczność
poznanie poetyckie
Opis:
The paper attempts to introduce Polish readers to a theory presented by the American literary scholar Margaret Freeman in her recent book, The Poem as Icon (2020). In the monograph, Freeman analyzes ways in which the reader experiences reality – both visible and invisible – through poetry. Her fundamental assumption is that the relevant research question is not what literary art is, but how it comes to be what it is. The purpose of the present paper is to show that, although written by a literary scholar, the monograph corresponds to general tendencies that can be seen in contemporary humanities: in cognitive linguistics (in particular, Leonard Talmy’s theory of -ception and George Lakoff’s cognitive theory of metaphor), in the theory of linguistic picture of the world, or in discourse analysis. All these disciplines are based upon the assumption that the essence of the world is continuous change, and they investigate linguistic expressions in the process of becoming, which is relative to factors traditionally considered as non-linguistic. Freeman’s poetic cognition has a wide scope: it embraces cognitive processes of human mind, but also bodily and emotive cognition. Thus poetic cognition is embodied, and in Freemen’s theory a “poem-as-icon” ultimately becomes an illusion of the “here-and-now” direst experience.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2022, 38; 27-39
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ zaburzeń orientacji czasoprzestrzennej na perspektywę pierwszoosobową
Autorzy:
Pacholik-Żuromska, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705174.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
perspektywa pierwszoosobowa
medytacja
poznanie
treść mentalna
uwaga
korelaty neuronalne
Opis:
Jednym z intensywnie dyskutowanych zagadnień w filozofii umysłu i kognitywistyce jest problem, czy podmiot rzeczywiście zachowuje uprzywilejowany status jako autorytet w kwestii własnych stanów mentalnych. Badania empiryczne na osobach medytujących prowadzone za pomocą neuroobrazowania wskazują, że stopień zanurzenia w transie i odpersonalizowania zależy od dezaktywacji obszarów mózgu odpowiedzialnych za poczucie czasu i przestrzeni. Podmiot doświadcza wtedy pewnego rodzaju beztreściowych stanów mentalnych, w tym sensie, że nie mają one charakteru relacyjnych postaw propozycjonalnych, w których wyraźnie można by rozróżnić podmiot stanu i zawartość treściową tego stanu. Towarzyszy temu utrata poczucia bycia podmiotem i orientacji czasoprzestrzennej. W niniejszym artykule analizuje się to zjawisko jako podstawę do hipotezy, że zmiany w perspektywie pierwszoosobowej, a nawet jej chwilowe zniesienie, oraz pojawianie się stanów mentalnych z treścią zależą od wpływu stabilności percepcji czasu i przestrzeni.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 289-304
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fałszywe wspomnienia: jak to się dzieje, że umysł pamięta coś, czego nie było?
Autorzy:
Maciaszek, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705570.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
pamięć
umysł
poznanie
fałszywe wspomnienia
błędy
zniekształcenia
paradygmat DRM
Opis:
Tematem artykułu jest omówienie problematyki powstawania zniekształceń w pamięci, przy koncentracji na zjawisku występowania fałszywych wspomnień. Zawartość pamięci pełni kluczową rolę w określaniu tożsamości jednostki. Decyduje o sposobie wyodrębniania siebie ze świata zewnętrznego, a także, obok innych zdolności poznawczych, pośredniczy w konstruowaniu mentalnej reprezentacji świata przez jednostkę. Jednak zagadnienie zgodności zapisu pamięciowego z rzeczywistością zewnętrzną ma znaczenie nie tylko z psychologicznego punktu widzenia. Kwestia rzetelności pamięci wydaje się istotna dla wszystkich nauk epistemologicznych ze względu na pośredniczącą rolę, jaką odgrywa w poznaniu. W celu eksploracji fenomenu powstawania fałszywych wspomnień, a także określenia jego ogólnych predykatów dokonano adaptacji paradygmatu list słów skojarzonych (Deese 1959; McDermott, Roediger 1995) do warunków polskich. Przeanalizowano ilość fałszywych przypomnień u osób biorących udział w eksperymencie i porównano wyniki z oryginalnymi pracami badaczy amerykańskich. Podjęto również problematykę różnic w ilości powstałych zniekształceń w zależności od zastosowanej metody sprawdzania pamięci. Odpowiedź na pytania o skalę, a także przyczyny występowania zjawiska zostaje udzielona w oparciu o założenia sieciowej teorii pamięci.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 305-322
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Istota poznania filozoficznego według Dietricha von Hildebranda
The essence of philosophical knowledge according to Dietrich von Hildebrand
Autorzy:
Godek, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426859.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
philosophy
knowledge
Hildebrand
phenomenology
essence
filozofia
fenomenologia
poznanie
istota
Opis:
Niniejszy artykuł ukazuje ujęcie filozoficznego sposobu poznawania sformułowane przez Dietricha von Hildebranda w pracy Czym jest filozofia? Filozof ten opiera swój system na metodach badawczych fenomenologii realistycznej. Poznanie uznaje za pierwotną aktywność właściwą osobie. Uważa, że w procesie poznawczym mamy do czynienia ze współdziałaniem sfery osobowej – poznającego podmiotu i sfery przedmiotowej – poznawanego przedmiotu. Zgodnie z metodą fenomenologiczną poznanie ujmowane jest jako wyrastający z doświadczenia rodzaj aktów intencjonalnych, w których odkrywany jest właściwy wygląd i charakter przedmiotów. W wizji Hildebranda wyróżnione zostają dwa główne sposoby poznawania: empiryczny i aprioryczny. Poznanie empiryczne pozwala na odkrywanie zewnętrznych cech badanych przedmiotów, podczas gdy poznanie aprioryczne może docierać do ich istoty, wyznaczanej przez takie kryteria jak: wewnętrzna konieczność, inteligibilność, absolutna pewność. Poznanie aprioryczne jest wg Hildebranda najwłaściwszą metodą prowadzenia badań filozoficznych, które ponadto powinny dotyczyć przedmiotów o odpowiednio wysokiej doniosłości. Procesy poznawcze mają charakter aksjologiczny, gdyż osoba dostrzega wartość przedmiotu i dokonuje adekwatnego aktu odpowiedzi na tę wartość. Tak ujęte procesy poznawcze, będące podstawą badania filozoficznego, pozwalają na odkrywanie metafizycznego porządku rzeczywistości jako świata stworzonego przez Boga dla człowieka.
Źródło:
Logos i Ethos; 2015, 2(39); 117-136
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Afektywne poznanie Boga
The Affective Knowledge of God
Autorzy:
Moskal, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013157.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia przekonań religijnych
afektywne poznanie Boga
poznanie Boga przez miłość
epistemology of religious beliefs
affective knowledge of God
knowing God through love
Opis:
The affective knowledge of God is this kind of knowledge that follows human affection. This knowledge comes about on two levels: on the natural human inclination to God and on the religious level of man’s orientation towards God. What is the nature of the affective knowledge of God? What does the passage of ex affectu circa divina in intellectum consist in? It seems that there are three matters:– firstly, since there is a natural inclination towards God in man (desiderium naturale vivendi Deum), man will be “restless” as long as he does not recognise or find God,– secondly, who loves God gains a new and more profound knowledge of Divine matters through con-naturalness and inclination,– thirdly, as a result of meeting with God and unification with Him, man experiences certain subjective states that cannot be expressed in words.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2008, 56, 2; 199-207
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Science. Knowledge. Philosophy
Autorzy:
Musiał-Kidawa, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1931388.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
truth
cognition
freedom
man
morality
prawda
poznanie
wolność
człowiek
moralność
Opis:
Purpose: The publication discusses the mutual relations between philosophy, science and cognition. Methodology: The main method is the analysis of the subject literature. Findings: The article discusses issues of epistemological nature, describes the mechanism that enables cognition as both an experience and an act of will. Social implications: For European culture, the concept of truth is fundamental, and can be interpreted as a practical value in life or as a never-ending search for the meaning of human existence. Originality/value: The result is recognition that science and philosophy, both cognitive categories ultimately provide the starting point for research on the status of man as a being above the biological and for research on his moral condition.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2020, 143; 227-233
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemic Functions of Intuition in Descartes
Epistemiczne funkcje intuicji u Kartezjusza
Autorzy:
Walczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791066.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
intuicja
epistemiczne funkcje
poznanie
wiedza
intuition
epistemic functions
cognition
knowledge
Opis:
Przedmiotem artykułu jest pojęcie intuicji w filozofii Kartezjusza i jej epistemiczne funkcje. Kartezjusz wprowadza pojęcie intuicji w kontekście charakterystyki metody i procesu poznania oraz uprawiania nauki. Intuicja jest istotnym składnikiem tego procesu. Celem artykułu jest wykazanie, że główne epistemiczne funkcje intuicji w filozofii Kartezjusza są zróżnicowane. Jest ona niezbędna nie tylko w kontekście uzasadnienia (kartezjańska syntetyczna metoda dowodowa), ale przede wszystkim w kontekście odkrycia (kartezjańska analityczna metoda odkrycia). Odgrywa rolę nie tylko w fundowaniu cogito, lecz także na różnych etapach budowania systemu wiedzy. Intuicja pełni ważne funkcje w ujmowaniu prostych natur, tworzeniu pierwotnych pojęć, ujmowaniu złożonych natur, formułowaniu pierwotnych sądów (w tym pierwszych zasad), ujmowaniu relacji między nimi i przeprowadzaniu dedukcyjnych rozumowań (rola intuicji w dedukcji). Stąd intuicja jest fundamentem wszystkich podstawowych etapów tworzenia wiedzy. Stanowi czynny i ważny element czystego myślenia (a priori) w tworzeniu wiedzy ludzkiej i w nauce. Spełnia te funkcje dzięki specyficznym epistemicznym własnościom. W tekście argumentuję również, że intuicja nie jest autonomicznym i kompletnym typem poznania. Nie należy jej rozumieć jako twierdzenia intuicyjnego, ale raczej jako podstawę do uzasadniania tez (włącznie z cogito).
The topic of the paper is the notion of intuition in Descartes’ philosophy and its epistemic functions. Descartes introduces his notion of intuition in the context of a description of his method and process of knowing and doing science. Intuition is a significant component of this process. I intend to show that the main epistemic functions of intuition in Descartes’ philosophy are differentiated. Intuition is essential not only in the context of justification (the Cartesian synthetic method of proof) but also and especially in the context of discovery (the Cartesian analytic method of discovery). It plays not only a role in the foundation of the cogito but also on different stages of constructing the system of knowledge. Intuition has important functions in grasping simple natures, forming primary concepts, comprehending complex natures, forming primary propositions (including primary principles), and capturing relationships between them and building deductive reasoning (the role of intuition in deduction). Hence, intuition is the foundation for all primary stages of producing knowledge. It is active and important element of pure thinking (a priori) in human knowledge, and science. It fulfils these functions due to its specific epistemic properties. I also argue that intuition is not an autonomous and complete type of knowledge. Nor is it an intuitive thesis, but rather the basis of a justification for theses (including the cogito).
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 2; 43-61
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontologizm miłości w filozofii Maxa Schelera
Autorzy:
Ciarcińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2099521.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
ontologizm
emocje
wartości
miłość
poznanie wartości
akt
religijny
redukcja fenomenologiczna
Opis:
Filozofia Maxa Schelera jest formą ontologizmu – ontologizmem miłości. Ontologizm to pogląd zakładający, że zarówno byt, istnienie człowieka, jak i możliwość poznania wywodzą się z tego samego źródła. Scheler twierdził, że taką wspólną, a zarazem jedyną podstawą bytu i wiedzy jest wartość „tego, co święte” – wartość absolutna. Zdaniem Schelera, wartość absolutna stanowi pierwszy obiekt ludzkiego poznania, jego przyczynę i zarazem cel. Absolut stanowi pierwotnie daną rzeczywistość, którą człowiek postrzega w sposób intuicyjny i przedintelektualny. Relacja z wartością absolutną ustanawia fundamenty intelektualnego i duchowego rozwoju człowieka. Aby zaprezentować strukturę argumentu Schelera, omawiam kolejno: jego teorię poznania, teorię wartości, teorię aktu religijnego, wreszcie ideę ordo amoris.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 3; 197-206
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kartezjusz Chomsky’ego. Uwagi o znaczeniu myśli Kartezjusza dla badań Chomsky’ego nad językiem i poznaniem
Chomsky’s Descartes: Remarks on the Importance of Descartes’s Thought for Chomsky’s Research on Language and Cognition
Autorzy:
Sztajer, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488563.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Descartes
Chomsky
lingwistyka kartezjańska
język
poznanie
Cartesian linguistics
language
cognition
Opis:
Artykuł poświęcony jest zarówno odczytaniu myśli Kartezjusza przez Noama Chomsky’ego, jak i znaczeniu wybranych idei Kartezjusza dla rozwijanych przez Chomsky’ego koncepcji języka i poznania. Stawiam pytanie o rzeczywisty wpływ myśli Kartezjusza na koncepcje zaproponowane przez Chomsky’ego, przede wszystkim zaś na ideę tzw. lingwistyki kartezjańskiej. Stawiam tezę, że choć można wyróżnić kilka istotnych cech filozofii Kartezjusza, które miały wpływ na koncepcję Chomsky’ego, przekonanie o istotnej inspiracji kartezjańskiej wydaje się nieuzasadnione. Kartezjusz nie odegrał żadnej istotnej roli w kształtowaniu się tradycji językoznawczej, która rzekomo zachowała ciągłość do XIX wieku i której oddziaływanie dostrzegalne jest we współczesnym językoznawstwie. Określenie „lingwistyka kartezjańska” nie odnosi się do żadnego spójnego zbioru poglądów na język, zaś rzekomych reprezentantów lingwistyki kartezjańskiej nie łączą wspólne założenia na tyle istotne, by można ich włączyć do tej samej tradycji.
The article focuses on Chomsky’s interpretation of the philosophy of Descartes as well as on the importance of selected Descartes’s ideas for the theories of language and cognition developed by Chomsky. The main questions concerns the actual influence of Descartes on the theory proposed by Chomsky, especially on the so called Cartesian linguistics. The thesis is advanced that although it is possible to point out several Cartesian ideas that influenced Chomsky’s thought, it cannot be said that this influence was essential to the development of his theory of language and cognition. Descartes played no essential role in the development of the linguistic tradition that continued until the 19th century and that is still visible in the present day linguistics. The term “Cartesian linguistics” does not refer to any coherent body of knowledge concerning language. The alleged representatives of Cartesian linguistics do not share any essential assumptions and thus they cannot be seen as representatives of the same tradition.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 1; 85-100
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wszystko, co powiesz, może być użyte przeciwko Tobie”, czyli o odpowiedzialności etycznej filozofów za słowo pisane
“Anything you say can and will be used against you” – about philosophers ethical responsibility for the written word
Autorzy:
Janicka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514934.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Fundacja dzień dobry! kolektyw kultury
Tematy:
resposibility
language
truth
cognition
reception.
odpowiedzialność
język
prawda
poznanie
recepcja
Opis:
Providing the problems with the exegesis of the philosophers thought, the author tries to recog-nize the reasons of this situation. She contemplates both the purposeful beclouding as well as the impossibility of giving the precise expression of the object of cognition. The author indicates, that when the reader meets the article, the latter stops being the author`s own belonging, which gives rise to the matter of responsibility for the author`s words. It is of the utmost importance when the possible interpretations considers the authority and the historical context of re-reading of the philosophy text.
Źródło:
Amor Fati; 2016, 2(6); 35-47
2449-7819
Pojawia się w:
Amor Fati
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O podobieństwie między poznaniem naukowym i religijnym
On Similarity Between Scientific and Religious Cognition
Autorzy:
Kubiak, Adam Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509860.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
science
methodology
rationality
cognition
religion
nauka
metodologia
racjonalność
poznanie
religia
Opis:
Aim fo this paper was to find and explicate similarities between science and religion with respect to classical criteria of scientific cognition. The discourse was led within the following aspects: knowledge, method, language, institution and limits. The drived conclusion is that religion can be interpreted as satisfying all genral conditions of scientific enterprise. Such a conclusion is interpreted as supporting two possible thesis: (1) religion as a scientific discipline ought to be implemented into scientific enterprise in the way of interdisciplinary cooperation; (2) the presented similarity remains constructed, not discovered – there is no sense in comparing religion to science, since these two notions are too general and vague. Regardless which interpretation one would prefer, it shows, that anti-theistic arguments based on showing religion as opposed to science, do not sound.
Celem artykułu było odszukanie i wyeksplikowanie podobieństw między nauką i religią w odniesieniu do klasycznych kryteriów poznania naukowego. Dyskurs poprowadzono w trzech aspektach: wiedza, metoda, język, instytucja oraz ograniczenia. Sformułowano wniosek, iż religia może być postrzegana jako dziedzina spełniająca wszystkie ogólne kryteria przedsięwzięcia naukowego. Konkluzja ta może wspierać dwie możliwe tezy: (1) religia jako dyscyplina naukowa powinna zostać włączona do przesięwzięcia naukowego w ramach kooperacji interdyscyplinarnej; (2) przedstawione podobieństwo pozostaje konstruktem, nie zaś odkryciem – nie ma sensu porównywanie religii do nauki, jako że oba pojęcia są zbyt ogólne i mgliste. Bez względuna to, za którą opcją się opowiemy, antyteistyczne argumenty, bazujące na ukazaniu rzekomej opozycji religii względem nauki, tracą swą moc.
Źródło:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL; 2013, 2; 57-72
2300-9357
Pojawia się w:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fotografia cyfrowa jako źródło poznania
Digital Photography as a Cognition Tool
Autorzy:
Makowski, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521280.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
fotografia
psychologia
zdjęcie
analiza
poznanie
photography
psychology
picture
analysis
cognition
Opis:
W opracowaniu dokonano przeglądu pól aplikacji fotografii cyfrowej pod kątem skutków indywidualnych oraz społecznych. Zwrócono uwagę na specyfikę współczesnych autoportretów określanych jako selfies, na to, jakie funkcje psychologiczne pełni ich wykonywanie i rozpowszechnianie. Przedstawiono również bardziej funkcjonalne wykorzystanie zdobyczy fotografii cyfrowej dla „tradycyjnych” pól jej wykorzystania: terapeutycznego i autoterapeutycznego, takich jak fotoanaliza, „czytanie obrazów” czy fototerapia. Podniesiono też wątek wszechobecności nowoczesnej fotografii w różnorodnych dziedzinach nauki i poznania. Następnie przedstawiono fotografię w kontekście jej podstawowego nośnika, jakim jest Internet, oraz specyfiki Computer Mediated Communication (CMC). Sposób w jaki dziś fotografie są publikowane czy modyfikowane, ma szereg konsekwencji, które mogą być zaskakujące i niepokojące dla tych, którzy je częstokroć beztrosko upubliczniają. Na koniec zwrócono uwagę na zagrożenia dla prywatności związane z wykonywaniem komuś zdjęć oraz manipulatywne posługiwanie się obrazem.
A study reviews digital photography’s fields of application in terms of its individual and social consequences. The Author drew attention to the nature of contemporary selfportraits known as selfies, discussing their psychological functions, reasons for taking them and publishing on-line (uploading). It also presents a more functional use of the achievements of digital photography for “traditional” fields of exploitation, the therapeutic and self- therapeutic uses such as photoanalysis, “reading pictures” or phototherapy. There was also a mention about the ubiquity of modern photography in various fields of science and cognition. Further in the article, a photograph is viewed in the context of its basic media – Internet and the specifics of Computer Mediated Communication (CMC). The way currently photos are published and modified results in a number of consequences which may be surprising as well as disturbing for those who often carelessly publicize them. At the end the attention was drawn to the privacy risks associated with taking pictures of people, as well as manipulative use of the image.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2016, 8, 2 "Cyfrowa humanistyka"; 37-48
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Model procesu poznania w naukach o bezpieczeństwie
Model of the cognitive process in security studies
Autorzy:
Glen, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/120483.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Sztuki Wojennej
Tematy:
nauka o bezpieczeństwie
model
paradygmat
poznanie
security studies
paradigm
cognition
Opis:
W artykule zawarto wyniki badań zmierzające do zaproponowania zinternalizowanego modelu procesu poznania (paradygmatu) w naukach o bezpieczeństwie. Opisano i wyjaśniono, z perspektywy przyjętego zakresu przedmiotu badań w naukach o bezpieczeństwie, rezultaty analiz i ocen funkcjonujących w naukach społecznych paradygmatów. Następnie ustalono na potrzeby tworzonego paradygmatu poznania pojmowanie kategorii bezpieczeństwa narodowego. Wreszcie zaproponowano model procesu poznania (paradygmat) w naukach o bezpieczeństwie, wynikający z prowadzonych analiz i ocen.
The paper contains the results of the research aimed at proposing an internal model of the process of cognition (paradigm) in security studies. The results of analyses and assessments functioning in social science paradigms are described and explained from the perspective of the adopted range of scientific research on the subject of security.. For the purpose of the created cognitive paradigm, the understanding of the category of national security was established. Finally, a model of cognition (paradigm) in the security studies, resulting from the analyses and evaluations, was proposed.
Źródło:
Zeszyty Naukowe AON; 2014, 4(97); 144-160
0867-2245
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe AON
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Moralność wyznacznikiem dojrzałości człowieka
Morality - determinanth of human maturity
Autorzy:
Marek, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592156.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
morality
spirituality
maturity
religious knowledge
moralność
duchowość
dojrzałość
poznanie religijne
Opis:
W artykule podjęta została refl eksja nad charakterem działań edukacyjno-wychowawczych, wspierających osobę w osiąganiu dojrzałości. Za takie działania uważamy przede wszystkim wszystko to, co wyzwala i rozwija w osobie zdolność życia w harmonii z sobą, z otoczeniem oraz z Transcendencją. Zainspirowany myślą W. Brezinki, stoję na stanowisku, że w moralności człowieka, która ma wspierać i prowadzić go do dojrzałości, ważną rolę spełnia religia. Uzasadnieniem tego twierdzenia jest przede wszystkim to, że odwołujące się do niej ludzkie myślenie i wartościowanie zyskuje trwały i niezmienny punkt odniesienia dla podejmowanych działań. Takiemu nastawieniu człowieka służy sfera duchowa człowieka. Za jej pośrednictwem odsłania on swoje przekonania i postawy wania, promując określoną wizję życia, refl eksyjny stosunek do codzienności, wypełnione szacunkiem nastawienie do świata i nadzieję na życie w szczęściu (nieśmiertelność), które ofiaruje człowiekowi Bóg. Na podstawie prowadzonej refleksji uważam, że moralność stanowi wspólny mianownik wszystkich wymiarów ludzkiego życia. Z tych powodów jest niepodważalnym i istotnym elementem osiągania dojrzałości, łączonej z osiąganiem wewnętrznej harmonii, która ułatwia osobie życie w społeczności. Okazuje się, że proces ten jest wynikiem wielu działań, w których ważną funkcję może też spełniać religia. Spostrzeżenie to domaga się jeszcze wyjaśnień, w jakiej mierze można kształtować nabywane przez osobę życiowe kompetencje do osiągania dojrzałości. Jej nabywanie wpisane jest w proces gromadzenia doświadczeń oraz odkrywania i przyjmowania za własne określonych wartości. Wsparcia takiego udziela osobie także religia. Szczególnie ważną rolę ma do spełnienia poznanie religijne, które ukazuje rzeczywistość ludzkiego życia w nowym – transcendentnym aspekcie. Jego wartość polega na tym, że wspiera ono rozwój umiejętności dokonywania ocen moralnych. Ten styl działania możliwy jest jednak tylko wówczas, gdy człowiek odwołuje się do wiary religijnej. Wiara wspiera człowieka w przyjmowaniu wartości absolutnych. Rozumienie znaczenia religii w rozwoju osoby i osiągania przez nią dojrzałości domaga się konkretnych działań, podejmowanych na płaszczyźnie wychowawczo-duszpasterskiej.
The article has been taken to reflect on the nature of educational and education activities, which provide support to a person in achieving maturity. For such action, we believe, above all, everything that triggers and develops in a person’s ability to live in harmony with each other, with the environment and the Transcendence. Inspired by W. Brezinka we think we are of the opinion that human morality, which is to support and lead it to maturity, an important role is played by religion. The rationale for this claim is primarily that refer to the human thinking and valuation gains a permanent and unchanging point of reference for action. Such attitude of man is spiritual sphere of man. Through it he reveals his beliefs and attitudes and accepted values. Thus it draws to man the way his conduct promoting a specific vision of life, a reflective attitude to everyday life, filled with respectful attitude to the world and hope for a life of happiness (immortality), which offers to man by God. On the basis of its reflection, we believe that morality is the common denominator of all dimensions of human life. For these reasons it is an undeniable and important element for the achievement of maturity combined with achieving inner harmony, which helps a person living in the community. It turns out that this process is the result of many activities in which an important function can also meet the religion. This observation requires more explanation to what extent can shape purchased by a person living competencies to achieve maturity. Its acquisition is inscribed in the process of gathering experience and discovery and acceptance for their own specific values. Grants to support such a person is a religion. A particularly important role to fulfill religious knowledge, which reveals the reality of human life in a new – the transcendent aspect. Its value lies in the fact that it supports the development of the ability to make moral judgments. This style of action is possible but only if the person appeals to religious faith. Faith promotes man in the adoption of absolute values. Understanding the importance of religion in the development of persons and reaching its maturity demands concrete actions at the level of educational and pastoral.
Źródło:
Colloquia Theologica Ottoniana; 2016, 2; 61-79
1731-0555
2353-2998
Pojawia się w:
Colloquia Theologica Ottoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadzieja na prawdę – prawda o nadziei. Aspekt pedagogiczny
Die Hoffnung auf die Wahrheit – die Wahrheit über die Hoffnung. Der pädagogische Aspekt
Autorzy:
Hiszpańska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811220.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nadzieja
prawda
osoba
kultura
poznanie
Hoffnung
Wahrheit
Person
Kultur
Erkenntnis
Opis:
Personalstruktur hebt den Menschen unter dem Universum hervor, und ihrer Eigenschaften gehört dieErkenntnisfähigkeit der Wahrheit, Fähigkeit der freien Wahl und Lieben andere Menschen. Eine spezifische Fähigkeit ist auch die Hoffnung, die am engsten mit dem Persönlichkeitsmaß verbunden ist. Die Beziehung zwischen der Wahrheit und der Hoffnung betrifft die Notwendigkeit des Überschreitens der Beschränkung, die in dem Erkenntnisprozess vorkommen einerseits und andererseits gibt die Wahrheit der Hoffnung den Sinn. Im Ergebnis wird die Wahrheit der Hoffnungsgegenstand sowie Hauptkriterium für ihre Begründung, das sie von der Naivität und von der Gedankenlosigkeit unterscheidet. Man kann somit nicht über die Hoffung ohne Erkenntniswahrheit sprechen. Deshalb kann die Erziehung zu der Hoffung ohne die Erziehung zu der Wahrheit nicht auskommen.
Źródło:
Roczniki Pedagogiczne; 2009, 1(37); 5-18
2080-850X
Pojawia się w:
Roczniki Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O Arystotelesowskiej teorii poznania praktycznego
On the Aristotelian theory of practical cognition
Autorzy:
Galewicz, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015951.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Arystoteles
etyka
poznanie praktyczne
intuicja
Aristotle
ethics
practical cognition
intuition
Opis:
The article contains an analysis of Aristotle's views concerning ethical cognition. The author considers, among others, the following questions: (1) Did Aristotle at all know something like, literally understood, 'cognition by feeling', that is a kind of emotional defining values or normative features; and if so, then (2) Speaking of ethical aisthêsis, did he understand this kind of emotional intuition by it? The result of considerations is that although nature and contents of ethical perception do not appear in the texts of the author of Nikomachean Ethics too clearly, it can be stated that ethical perception is not common sensual perception, but it most reminds of an observation through which certain mathematical relations and truths are defined. Practical wisdom consists more in using this kind of ethical intuition than in cognition and in use of some general truths.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 83-103
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek i kontemplacja. Antropologiczne podstawy poznania Boga w rozumieniu Aleksandra Żychlińskiego
Man and contemplation. The anthropological basis for the knowledge of God in the account of of Aleksander Żychlinski
Autorzy:
Andrzejuk, Izabella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452426.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Bóg
człowiek
poznanie
kontemplacja
Aleksander Żychliński
God
man
cognition
contemplation
Opis:
To explain the structure of man Żychlinski focuses on identifying specific human function, providing for his humanity, which he calls „the ability to reflect on themselves”. In this step, it is all about knowing the truth, and then being able to distinguish good from evil, and finally, the ability to make free decisions in the light of this distinction. As discussed by Żychliński, human cognitive activities are also a place for a philosophical contemplation understood as the pursuit of truth in creatures. Żychlinski placed the whole problem of human cognition in the context of the aim of human life, which is an union with God by direct vision of God’s creatures, hence - beyond philosophical contemplation - the author presents other types of contemplation, which allow recognition of God.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2013, 2; 169-181
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cognitive, Social and Communicative Levels of Discourse Analysis: The Case of Critical Discourse Study
Autorzy:
Biskub, Iryna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462664.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Tematy:
discourse
cognition
communication
knowledge
ideology
dyskurs
poznanie
komunikacja
wiedza
ideologia
Opis:
The paper presents a methodologically modifed procedure of critical discourse analysis. The present research aims at establishing a conceptual scheme for the discourse analysis combining both cognitive and communicative features of a particular type of discourse, merging them into one sociocognitive structure. Critical discourse analysis is viewed both as a method of investigation, as well as a critical multidisciplinary perspective dealing with various types of knowledge, mental models and types of memory. We treat discourse as a well-designed phenomenon that allows individuals to express themselves socially, culturally, and even spiritually. The article presents the mechanisms of mapping the levels of cognition, communication and society onto macro and micro discourse structures. The suggested scheme of critical discourse analysis has been applied to the analysis of the Inauguration speech presented by a famous British flm maker Tony Palmer at the ofcial ceremony of granting him the title of Honorary Professor of Lesya Ukrainka Eastern European National University.
W artykule przedstawiono metodologicznie zmodyfikowaną procedurę krytycznej analizy dyskursu. Niniejsze badanie ma na celu stworzenie koncepcyjnego schematu analizy dyskursu łączącego zarówno cechy kognitywne i komunikacyjne danego rodzaju dyskursu, łączące je w jedną strukturę społeczno-kognitywną. Krytyczna analiza dyskursu jest postrzegana zarówno jako metoda dochodzeniowa, jak również i krytyczna wielodyscyplinarna perspektywa dotycząca różnych rodzajów wiedzy, modeli umysłowych i rodzajów pamięci. Traktujemy dyskurs jako dobrze zaprojektowane zjawisko, które pozwala jednostkom wyrazić się społecznie, kulturowo, a nawet duchowo. W artykule przedstawiono mechanizmy odwzorowania poziomów poznania, komunikacji i społeczeństwa na makro i mikro struktury dyskursu. Proponowany schemat krytycznej analizy dyskursu został zastosowany do analizy przemówienia inauguracyjnego przedstawionego przez słynnego brytyjskiego filmowca Toni Palmera podczas oficjalnej ceremonii przyznania mu tytułu profesora honorowego Wschodnioeuropejskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Łesi Ukrainki.
Źródło:
Language. Culture. Politics. International Journal; 2017, 1; 21-37
2450-3576
2719-3217
Pojawia się w:
Language. Culture. Politics. International Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznanie metafizyczne w świetle rozróżnień abstrakcyjne– konkretne i ogólne–jednostkowe
Cognition in metaphysics in the light of distinctions: abstract–concrete and universal–particular
Autorzy:
Luc, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423254.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
cognition
metaphysics
universality
particularity
abstraction
poznanie
metafizyka
uniwersalność
szczegółowość
abstrakcja
Opis:
The aim of this paper is to present an approach in metaphysics/ontology, which is founded on two distinctions: abstract–concrete and universal–particular. To different cognitive issues one can assign different “categorical coordinates”, namely: a place in the spectrum of abstractness and one of the three following characteristics: particularity, proper universality, total universality. The thesis of this paper is that metaphysics should be located in the region of universality and high degrees of abstractness. Such a localization is connected with specific cognitive difficulties which are present in this branch of philosophy. I demonstrate some problems from the history of philosophy which could be interpreted as caused by these difficulties. Applicability of my thesis to such concrete cases is treated as its indirect justification.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27; 215-223
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
L’isotopie de connaissance dans les Pensées de Blaise Pascal : approche microsémantique et textuelle
Izotopia poznania w Myślach Blaise’a Pascala: ujęcie mikrosemantyczne i tekstowe
Autorzy:
Wołowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2119976.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
izotopia
tekst
sem
dyskurs
poznanie
isotopy
text
seme
discourse
knowledge
Opis:
Choć analizy tematyczne utworów literackich stanowią jedno z najbardziej tradycyjnych podejść do badania treści w tekście, rzadko się zdarza, by korzystały one z metodologii wypracowanej w nurcie semantyki językoznawczej, która pozwala na systematyczne – a nie tylko intuicyjne – prześledzenie analizowanego zjawiska z poziomu treści. Niniejszy artykuł proponuje próbę takiego właśnie podejścia do tekstu literacko-filozoficznego, jakim są Myśli B. Pascala, skupiając się na jednym tylko wątku tematycznym (poznanie) i odwołując się do osiągnięć teoretycznych i metodologicznych wypracowanych w ramach semantyki interpretacyjnej F. Rastiera. Oparta na koncepcie izotopii dyskursywnej (związanej z badaniem sensu na poziomie mikrosemantycznym) analiza mikrostruktury semicznej jednostek leksykalnych aktualizowanych w dyskursie pozwala na odkrycie i metodyczny opis tworzenia się sensu w tekście, z uwzględnieniem nietypowych relacji semantycznych, obecnych zarówno na poziomie leksykalnym (synonimia, antonimia), jak i tekstowym (specyficzne związki miedzy izotopiami). Przeprowadzone w artykule analizy dotyczą tworzenia się izotopii poznania w tekście Pascala oraz jej związków z innymi wątkami tematycznymi (izotopiami), takimi jak niewiedza, szczęście, wiara i miłość.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 5; 107-136
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wymienię wzrok na dotyk”. Poetyka oglądu w twórczości Tadeusza Różewicza
“I will exchange sight for touch”: The poetics of view in Tadeusz Różewicz’s works
Autorzy:
Cieślak, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1391034.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Tadeusz Różewicz
poetyka oglądu
korespondencje sztuk
poezja jako poznanie
analiza fenomenologiczna
Opis:
The author poses the question of the importance of a sensory experience in Tadeusz Różewicz’s poetry, including the possibility of the co-existence of and/or replacement of the dominant sense of sight by that of touch. In poetic practice, this change is expressed by the metaphor “touching sight”. Phenomenological analysis allows one to determine the cognitive order in which the perception of an image precedes the perception of a word. The author argues that the understanding of poetry as the philosophy of art requires establishing a list of recalls of images and reconstructing cognitive order (including the subjective experience of space), which together create the “poetics of view”. When interpreted from this perspective, poetry can be treated as testimony to the knowledge of reality.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2014, 21; 23-38
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aksjo- i racjomorfizm a emocjonalna i poznawcza wrażliwość
Axio- and ratiomorphism vs. emotional and cognitive sensitivity
Autorzy:
Pleszczyński, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853688.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Narodowe Centrum Kultury
Tematy:
wrażliwość
poznanie
empatia
racjomorfizm
media
komunikacja
sensitivity
cognition
empathy
ratiomorphism
communication
Opis:
New technologies operate according to Boolean ratiomorphic mechanisms (ratiomorphism can be defined as unconscious, innate, genetically determined and survival-driven cognitive faculties of organisms). Consequently, the contemporary media are not conducive to either cognitive or – most of all – emotional sensitivity. Instead, it is being suppressed and eliminated from social life, and so is empathy. The disappearance of emotional sensitivity and empathy is a serious threat to the human world as we (still) know it. Paradoxically, the hope for saving them may involve a certain form of ratiomorphism that I the author of the article call refers to as axiomorphism. Axiomorphism is when ratiomorphism is teleonomically oriented toward ethical and aesthetic values recognized in the human world, such as goodness or beauty.
Źródło:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka; 2018, 103, 4; 91-101
1230-4808
Pojawia się w:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Racjonalność komunikacyjna w teorii krytycznej Jürgena Habermasa i jej implikacje w sferze edukacji
Rationality communication in Jürgen Habermas critical theory and its implications in the field of education
Autorzy:
Kot, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/544746.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Tematy:
interesy konstytuujące poznanie
pedagogika krytyczna
racjonalność komunikacyjna
teoria krytyczna a edukacja
Opis:
W niniejszej pracy skupiam się na teorii jednego z przedstawicieli szkoły frankfurckiej, wybitnego reprezentanta jej drugiego pokolenia – Jürgena Habermasa. Szczególne miejsce w swych rozważaniach poświęcam analizie statusu racjonalności komunikacyjnej oraz jej implikacji w sferze edukacji. Jest to kategoria o tyle istotna, że za jej pomocą Habermas próbował przezwyciężyć impas, w którym znalazła się teoria krytyczna pierwszego pokolenia frankfurtczyków. Chociaż teoria Habermasa, a szczególnie jego koncepcja warunków idealnej sytuacji komunikacyjnej, spotkała się krytyką, to właśnie jego ujęcie działania komunikacyjnego stanowi jedną z najszerzej wykorzystywanych teorii w literaturze edukacyjnej.
Źródło:
Przegląd Pedagogiczny; 2015, 2; 69-81
1897-6557
Pojawia się w:
Przegląd Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblioteka jako przestrzeń poznania
Library as the space of cognition
Autorzy:
Osiński, Dawid Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012801.pdf
Data publikacji:
2018-06-03
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
biblioteka
poznanie
Józef Kallenbach
Carl Spitzweg
mól książkowy
library
cognition
bookworm
Opis:
The article is a study of the ways of interpreting the image of the library in Józef Kallenbach’s short story Przygoda bibliotekarza (The Adventure of the Librarian, 1888). The presented examples demonstrate the multi-dimensional meaning of library as an intellectual problem and cognition space. The author shows Kallenbach’s points of view concerning library as a motif which helps to pose questions about convention and conception of realism and, as a consequence, about Kallenbach’s view on culture. The present discussion also sheds light on a few important texts which create a context to analyse the short story by Kallenbach. Intertextual allusions can be helpful in understanding the main problem presented in The Adventure of the Librarian. The paper focuses on the meaning of the library as a graveyard as well as on dream and onirism as a literary convention which expresses the possibilities of cognition and asks what realism in Polish literature of the end the 19th century in Kallenbach’s case actually is.The article discusses the aesthetic differentiation of the library in the short story The Adventure of the Librarian by Józef Kallenbach and the painting Der Bu¨cherwurm (Bookworm) by Carl Spitzweg. The author tries to prove that The Adventure of the Librarian could be an epic ekphrasis to Spitzweg’s painting.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2018, 8(11) cz.2; 168-180
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Logos", "pathos", "ethos". Akt poznania teologicznego w perspektywie antropologicznej
Logos, Pathos, Ethos. Theological Congition Act in the Anthropological View
Autorzy:
Wiończyk, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1600882.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
poznanie
teologia
humanistyka
antropologia
mistyka
cognition
theology
the humanities
anthropology
mysticism
Opis:
Akt poznania teologicznego, który przez wieki wielokrotnie stanowił przedmiot dociekań, dzisiaj związany jest z nowymi pytaniami stawianymi przez współczesny kontekst. Na jego rozumienie wpływa współczesne zagadnienie społecznej legitymizacji humanistyki. Pytanie o akt poznania teologicznego posiada głęboki wymiar antropologiczny w podwójnym sensie: od strony metody jest aktem człowieka, a więc jego analiza może opierać się na elementach struktury antropologicznej (logos, ethos i pathos); od strony jego wykonawcy jest aktem konkretnej osoby żyjącej w konkretnym czasie. Oznacza to, że aktu poznania teologicznego nie można ograniczyć jedynie do asercji zdań lub systemu, ale trzeba w nim uwzględnić dynamikę ludzkiej osoby w jej relacyjnym charakterze oraz całoosobowe przylgnięcie do Boga.
The theological cognition act, which has constituted a subject of investigation for ages, is today related to new questions posed by the contemporary context. The notion of the social humanity legitimization is what influences its understanding. The question concerning the theological cognition act has a deep anthropological dimension in a double sense: from the side of the method – it is a human act, therefore its analysis may be based on elements of anthropological structure: logos, ethos and pathos; from the side of the performer: it is an act of the particular person living in the particular time. This means that the theological cognition act cannot be limited only to sentence assertion or system construction, but it must consider the dynamics of a human being in its relative character, as well as the total dedication to God.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2014, 8, 1; 179-194
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura rzeczywistosci
The architecture of reality
Autorzy:
Monestiroli, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/97023.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Instytut Projektowania Architektonicznego. Zakład Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej
Tematy:
projekt architektoniczny
poznanie rzeczywistości
realizm
architectural design
getting to know reality
realism
Źródło:
Pretekst; 2010, 3; 79-84
2449-5247
Pojawia się w:
Pretekst
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heinricha Rickerta krytyka teoretycznego intuicjonizmu
Autorzy:
Kubalica, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705408.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
intuicja
poznanie bezpośrednie
intuicjonizm
teoria odbicia
prawda
aletheia
H. Rickert
M. Heidegger
Opis:
Przedmiotem rozważań jest teoriopoznawczy intuicjonizm, uznający intuicję za podstawę poznania i wiedzy. W artykule przeanalizowane zostały argumenty krytyczne wysuwane przez Heinricha Rickerta w ostatniej fazie jego działalności filozoficznej. Głównym adresatem krytyki Rickerta jest aletejologiczna koncepcja prawdy i poznania Martina Heideggera. Podstawowym motywem krytyki Rickerta jest odrzucenie teorio-odbiciowego modelu poznania, zakładanego przez intuicjonizm.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 299-306
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między odwróceniem duszy a poznaniem mistycznym. Interpretacje początku i końca filozofii w dialogach Platona
The Role of Emotions in a Person’s Creativity
Autorzy:
Subczak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558394.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Platon
periagoge
odwrócenie duszy
poznanie mistyczne
filozofia
emotions
feelings
creativity
activity
person
Opis:
W niniejszym artykule zwracam uwagę na kwestię platońskiego rozumienia filozofii. Rozpoczynam od pytania, kim jest miłośnik mądrości, jaką rolę wyznaczył mu Platon i jaki jest warunek bycia filozofem. Innymi słowy: analizuję to, co czyni filozofa filozofem i co stanowi o jego istocie. W tym kontekście wskazuję na dwa charakterystyczne dla platońskiego pojmowania filozofii „momenty”, to jest „początek” i „koniec” filozofii. Zwracam uwagę na to, że w fabule platońskiej alegorii jaskini obecne jest pewne wydarzenie, które badacze sytuują w obu wzmiankowanych miejscach – to jest zarazem u początku filozoficznej drogi, jak i u jej kresu. Chodzi o motyw nawrócenia-odwrócenia duszy (gr. periagoge). Wskażę na to, że periagoge faktycznie stanowi o istocie miłośnika mądrości, ale zdecydowanie wykracza ono tak poza początek, jak i koniec filozofii.
The article concerns emotions and their influence on creativity. It presents a multi-faceted approach to the research problem, which is deeply rooted in the trend of empirical research. Firstly, the authors include a short definitional presentation of emotions, and then they proceed to present general views on creativity and how it is understood in modern science. At the same time they only deal with rudimentary description and general discussion. The research analyses lead to the conclusion that emotions are complex phenomena and their role is fundamental for a person’s activity and creativity.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2018, 42; 281-300
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Symbolika akwatyczna w „Fachowcu” Wacława Berenta
Aquatic symbolism in “Fachowiec” by Wacław Berent
Autorzy:
Rusek, Iwona E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942815.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Wacław Berent
„Fachowiec”
poznanie
wyzwolenie
wodny żywioł
cognition
liberation
the water element
Opis:
Podstawowy klucz interpretacyjny, jakiego używali w stosunku do debiutanckiej powieści Wacława Berenta badacze, odnosił się wyłącznie do kategorii związanych z epoką pozytywizmu oraz obowiązującej w jej obrębie kategorii naturalizmu. Takie podejście, a raczej użyta przez historyków literatury metoda, sprawiły, że „Fachowca” uznano za powieść z jednej strony przestarzałą, z drugiej interpretacyjnie płaską i nieciekawą. Toteż autorka niniejszego artykułu postanowiła, sięgając do symboliczno-mitycznymi asocjacji związanych z żywiołem wody, przełamać obowiązujące dotąd schematy badawcze. Podjęta w tekście analiza objęła szereg zjawisk i kategorii (płacz, ślina, jezioro, mgła) przyporządkowanych żywiołowi wody, które odsłoniły interesujące konteksty interpretacyjne powieści Berenta. Najważniejszy z nich dotyczy głównego bohatera, gdyż pozwala prześledzić dokonującą się w nim przemianę. Misterium wyzwolenia, jakiego doświadcza Kazimierz Zaliwski, stanowi sens opowiadanej przez niego historii, a dla każdego czytelnika „Fachowca”, staje się wezwaniem do pracy nad poznaniem własnej istoty.
Waclaw Berent’s debut novel has usually been interpreted in the context of the categories associated with positivism and naturalism. Because of this approach, or rather method used by historians of literature, the novel has been considered on the one hand obsolete, and on the other – interpretively flat and uninteresting. Therefore, the author of this article has decided to break the hitherto existing research patterns by referring to the symbolic and mythical associations related to the element of water. In her analysis , she covers a number of phenomena and categories (tears, saliva, lake, mist) assigned to the element of water, which reveal interesting interpretive contexts of Berent’s novel. The most important of these concerns the main character, as it allows one to track, understand, and – most importantly – perceive his transformation. The mystery of liberation experienced by Kazimierz Zaliwski is the true meaning of the story he tells, and for every reader it becomes a call to work on learning his or her own self.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2015, 04
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teacher (Indirect) Cognition of Students at a Younger School Age. Summary of Research Findings
Nauczycielskie (pośrednie) poznanie uczniów w młodszym wieku szkolnym. Komunikat z badań
Autorzy:
Skibska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1199537.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Libron
Tematy:
early childhood education teacher
teacher cognition
intermediate student cognition
stages of teacher cognition
„labelling” of students
nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej
nauczycielskie poznanie
pośrednie poznanie uczniów
etapy nauczycielskiego poznania
„etykietowanie” uczniów
Opis:
The article is devoted to teacher cognition of students at a younger school age. It refers to indirect cognition, which can be located between scientific and clinical cognition. It is characterized by the stages from initial cognition through symptomatic and causal cognition to the synthetic one. It also presents the factors that hamper teachers’ cognition. The article likewise presents the results of research conducted among a group of early childhood education teachers and their students. The research refers to teacher cognition in several areas: students’ attitude to learning, their participation in lessons, individual perception skills, perception skills in relation to the peer group, as well as students’ attitudes towards tasks, and their social behaviour. The image of teacher cognition that emerges from the conducted analyses indicates high compatibility of assessment results in relation to very good students, and high incompatibility of assessment results in relation to students with learning difficulties and special educational needs. Such a diversity may indicate the absence of temporary and substantial modification of the preliminary data and the lack of progression of teacher cognition – its blockage at the stage of symptomatic cognition, and “labelling” of students.
Artykuł jest poświęcony nauczycielskiemu poznaniu uczniów w młodszym wieku szkolnym. Odnosi się do poznania pośredniego, które można ulokować między poznaniem naukowym a klinicznym. Charakteryzuje stadia nauczycielskiego poznania od poznania wstępnego przez poznanie objawowe i przyczynowe po syntetyczne. Przedstawia czynniki utrudniające nauczycielskie poznanie. Artykuł prezentuje ponadto wyniki badań przeprowadzonych wśród grupy nauczycieli i uczniów edukacji wczesnoszkolnej. Badania odnoszą się do nauczycielskiego poznania w kilku obszarach: stosunku uczniów do nauki, ich udziału w lekcjach, zdolności percepcyjnych indywidualnych i na tle klasy, postawy uczniów wobec zadań oraz zachowań społecznych. Obraz nauczycielskiego poznania wyłaniający się z przeprowadzonych analiz świadczy o dużej zgodności nauczycielskich ocen w stosunku do uczniów bardzo dobrych oraz dużej niezgodności ocen w odniesieniu do uczniów z trudnościami w uczeniu się oraz ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Takie zróżnicowanie może świadczyć o braku czasowej i merytorycznej modyfikacji „pierwszych danych” oraz braku stadialności nauczycielskiego poznania – jego zatrzymaniu na etapie poznania objawowego oraz „etykietowaniu” uczniów.
Źródło:
Konteksty Pedagogiczne; 2020, 2, 15; 227-240
2300-6471
Pojawia się w:
Konteksty Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Typy i funkcje refleksji w myśli tomistycznej
On the sources of cognition – types and functions of reflection in the light of Thomas Aquinas’s philosophy
Autorzy:
Sośnicka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/430934.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Aquinas
cognition
reflection
transcendence
immanence
Tomasz z Akwinu
poznanie
refleksja
transcendencja
immanencja
Opis:
In Modern Age, reflection was identified with the object of philosophical cognition. Epistemology took a significant part of metaphysical research and as a result, rationalism separated itself from realism, and realism from real existing beings. Different theories of cognition and of the object of cognition assumed internally consistent but quite distinct philosophical systems. In philosophy, the notion of reflection took peculiar meaning and even today it plays a significant role in the understanding of the object of cognition and experiencing a subject. Saint Thomas uses the nouns refelxio and reditio. The meaning of the Latin word reditio – “return move” underlines the natural dynamism of human cognition. A move fully realizes itself in the return move to its source, thus making a full circle: it starts with the contact of the cognizing object with the subject and finishes with experiencing object. The reflection is a movement, thanks to which one understands that he is able to cognize, and understands that he fully cognizes once he has cognized. The division into reflexio in actu exercito and reflexio in actu signato allows us to see the main functions of the reflection. Reflection binds consciousness with identity “I” that is human identity, and it gives it coherent, subjective sense, which structures itself by the cognition of external existing objects.
W nowożytności refleksja została utożsamiona z przedmiotem poznania filozoficznego. Epistemologia przejęła znaczny zakres badań metafizyki, przez co racjonalizm oddalał się od realizmu, a realizm od konkretnie istniejącego bytu. Odmienne teorie poznania i przedmiotu suponowały wewnętrznie spójne, choć różniące się systemy filozoficzne. Pojęcie refleksji nabrało swoistego znaczenia w filozofii i po dziś dzień odgrywa istotną rolę w rozumieniu przedmiotu poznania i poznającego podmiotu. Św. Tomasz z Akwinu używa rzeczowników reflexio oraz reditio. Znaczenie łacińskiego słowa reditio – „ruch powrotny” podkreśla naturalny dynamizm poznania ludzkiego. Ruch realizuje się w pełni w powrocie do swego źródła, zataczając koło, które zaczyna się w kontakcie podmiotu poznającego z przedmiotem, a kończy w ubogaconym doświadczeniem podmiocie. Refleksja jest tym ruchem, dzięki któremu człowiek poznaje, że poznaje, a w pełni poznaje, kiedy już poznał. Funkcje refleksji pozwala scharakteryzować podział na refleksję towarzyszącą reflexio in actu exercito oraz refleksję sygnitywną reflexio in actu signato. Wiąże ona więc świadomość w tożsamość „Ja”, czyli tożsamość ludzką, nadając jej koherentny, podmiotowy sens strukturalizujący się poprzez poznawanie zewnętrznie istniejących przedmiotów.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2018, 54, 4; 71-88
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trójwymiar intencjonalności
The three dimensions of intentionality
Autorzy:
Krokos, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431000.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
intentionality
mind
consciousness
action
creativity
cognition
intencjonalność
umysł
świadomość
działanie
wytwarzanie
poznanie
Opis:
The issue of intentionality was posed anew in philosophy by Franz Brentano. However, it was Brentano himself who indicated that the source of intentionality-related problems dates back to Classical Antiquity and the Middle Ages. The search for the original traces of this issue in the history of philosophy has led me to conclude that intentionality as an inalienable characteristic of consciousness is characterized by three-dimensionality, which is expressed in theoria, praxis and poiesis. Contemporary research focuses primarily on cognitive intentionality, examining in particular either the very subject-object relation or the immanent (intentional) object, in-existing in psychical experience (in the acts of consciousness). And yet, intentionality is a basic feature of the whole consciousness-anchored (mental) life of a human being. It determines the whole consciousness-based activity of the subject in abstract theorizing, practice and production. Therefore, it manifests itself as a mode of being of a conscious (mental) entity, i.e. an entity partially constituted by intentional content, relationality, reference, directionality, openness and conscious awareness , as well as determining the meaning and the creation of purely intentional beings. Intentionality is revealed as a primary factor in the awakening of consciousness, through the building (constituting) of conscious experiences that are poietic, practical and theoretical. Each of these three ways of categorizing the nature of experience, however, indicates only the predominant aspect of a given experience, for strictly speaking experiences are determined by all three aspects. Intentionality and – consequently – all conscious experience, are thus characterized by three-dimensions: cognitive, activistic and productive. Any act of consciousness is always a form of activity that is informed by its cognitive aspect and produces something transcendent with regard to itself. The recognition of the three-dimensional nature of intentionality allows us to understand the human being and the dilemmas concerning his actions, knowledge and creativity.
Problematyka intencjonalności została przywrócona filozofii przez Franciszka Brenatana. Jednakże już on wskazywał, że źródlła tej problematyki sięgają starożytności i średniowiecza. Poszukiwanie śladów tej problematyki w dziejach filozofii doprowadziło mnie do stwierdzenia, że intencjonalność (intencyjność) jako niezbywalna właściwość świadomości charakteryzuje się trójwymarowością, która wyraża się w theoria, praxis i poiesis. Współcześni badacze intencjonalności skupiają się przede wszystkim na intencjonalności poznawczej, a w tym – albo na samym odniesieniu się do przedmiotu, albo na immanentnym (intencjonalnym) przedmiocie, inegzystującym w przeżyciach psychicznych (w aktach świadomości). Tymczasem charakteryzuje ona całe życie świadomościowe (psychiczne) człowieka. Dookreśla całą świadomościową aktywność podmiotu w sferach: teoretycznej, praktycznej i wytwórczej. Przejawia się zatem jako sposób bycia podmiotu świadomego (psychicznego): jako zawieranie w sobie treści intencjonalnych, jako relacyjność, odniesienie, skierowanie, otwarcie i zdawanie sobie sprawy, a także jako nadawanie sensu i powoływanie bytów czysto intencjonalnych. Jako podstawowy faktor intencyjności ujawnia się w budzeniu się świadomości, budując (konstytuując) przeżycia świadome, które mają charakter pojetyczny, praktyczny i teoretyczny. Tak określony charakter przeżyć jest jednakże jedynie wskazaniem na dominujący moment w danym przeżyciu, gdy każde z nich określane jest przez wszystkie trzy momenty. Dzięki niej przeżycie świadome charakteryzuje się trójwymiarowością poznawczą, działaniową i wytwórczą. Wszelka aktywność świadomości jest zawsze pewnym działaniem, które zawiera w sobie moment poznawczy i które wytwarza coś transcendentnego wobec własnego działania. Zdanie sobie sprawy z trójwymiarowości intencyjności i intencjonalności pozwala zrozumieć człowieka oraz rodzące się dylematy dotyczące jego działania, poznania i wytwarzania.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2016, 52, 3; 51-67
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cratos, Crisis and Cognition in Reference to Generative Anthropology and the Scene of Language/Culture Origin
Autorzy:
Złocka-Dąbrowska, Magdalena Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1195839.pdf
Data publikacji:
2021-03-27
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne
Tematy:
Kratos
kryzys
poznanie
przemoc
antropologia generatywna
Cratos
crisis
cognition
violence
Generative Antropology
Opis:
This article will interpret Cratos, a mythic character and rhetorical personification present in the works of Hesiod and Aeschylus, as a multilayered and metaphoric figure of cognition, defining him in reference to the hypothesis of the origin of language and culture advanced by Eric Gans’s Generative Anthropology. Cratos was a violent oppressor of Prometheus, involved in provoking a crisis among both gods and humanity. This faithful and ruthless performer of the will of Zeus is viewed here as representing one of the deeper cognitive layers of mythological transfer, that is, as a representation of deferred, but always and anywhere prevalent intra-specific violence, the fundamental source and testimony of crisis in human societies.
Artykuł stanowi interpretację Kratosa, mitycznej i retorycznej personifikacji obecnej w pracach Hezjoda i Ajschylosa, jako wielowarstwowej i metaforycznej figury poznania, definiowanej w odniesieniu do hipotezy o pochodzeniu języka i kultury, zawartej w Antropologii Generatywnej Eryka Gansa. Kratos był brutalnym ciemiężycielem Prometeusza, zaangażowanym w wywołanie kryzysu między bogami i ludzkością. Ten wierny i bezwzględny wykonawca woli Zeusa jest rozumiany przez autorkę jako reprezentacja jednej z głębszych warstw poznawczych przekazu mitologicznego, czyli odroczonej, ale zawsze i wszędzie panującej przemocy, podstawowego źródła i świadectwa obecności kryzysu w ludzkich społecznościach.
Źródło:
Res Rhetorica; 2021, 8, 1; 137-151
2392-3113
Pojawia się w:
Res Rhetorica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola istnienia (bytu) w metafizycznym wyjaśnianiu rzeczywistości
The role of existence (of being) in the metaphysical explanation of reality
Autorzy:
Duma, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057887.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
byt
filozofia
istnienie
metafizyka
poznanie
rzeczywistość
being
philosophy
existence
metaphysics
cognition
reality
Opis:
In the article, the author shows the le¬gitimacy of the maximalist approach in the philosophical explanation of reality. He refers to the existential aspect of be¬ing which, in his opinion, defines the right direction of searching for the ulti¬mate foundations of reality itself and hu¬man cognition. Of course, it is not about the ultimacy in the sense of unequivo¬cally pointing to the „substrate” of real¬ity, but more about the cognitive ap¬proach itself, which opens the philosopher to what reality is as fully as possible. He begins his considerations with an outline of a contemporary view of reality and then takes up the problem of the philosophical explanation of real¬ity, the philosophy of being, and the metaphysics of existence. In conclusion, he notes the main elements of a realistic interpretation of reality. The proposed elucidations are very general, but they point to those dimensions of reality, without which the understanding of the latter becomes a pure hypothesis.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 95-113
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interdyscyplinarne perspektywy rozwoju, integracji i zastosowań ontologii poznawczych (Przełożył Przemysław Nowak)
Autorzy:
Hastings, Joanna
Frishkoff, Gwen A.
Smith, Barry
Jensen, Mark
Poldrack, Russell A.
Lomax, Jane
Bandrowski, Anita
Imam, Fahim
Turner, Jessica A.
Martone, Maryann E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632633.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Projekt Avant
Tematy:
ontologia, poznanie, funkcje umysłowe, neuronauka, anotacja, integracja, big data, nauki o mózgu
Opis:
Przedstawiamy ostatnie postępy w rozwoju ontologii poznawczych i omawiamy trzy wyzwania dla skoordynowanego rozwoju i zastosowań tych zasobów. Wyzwaniem_1 jest przyjęcie zestandaryzowanej definicji procesów poznawczych. Opisujemy trzy możliwości i rekomendujemy jedną, spójną z tradycyjnym ujęciem w naukach poznawczych i biomedycznych. Wyzwaniem_2 jest harmonizacja [harmonization]. Luki i niezgodności w reprezentacjach muszą być usunięte, tak żeby zasoby mogły być połączone w celu oznaczania i interpretacji danych multimodalnych. Na koniec, wyzwaniem_3 jest przetestowanie użyteczności tych zasobów dla szeroko zakrojonej anotacji danych, zapytań i przeszukiwania oraz integracji i odkrywania wiedzy. Podczas gdy definicje terminów są tes- towane i poprawiane, harmonizacja powinna umożliwiać skoordynowane aktualizacje pomiędzy ontologiami. Jednak prawdziwym testem dla tych definicji będzie przyjęcie ich przez całą wspólnotę, która sprawdzi, czy wspierają one poprawne wnioskowania o danych psychologicznych i neu- ronaukowych.
Przedstawiamy ostatnie postępy w rozwoju ontologii poznawczych i omawiamy trzy wyzwania dla skoordynowanego rozwoju i zastosowań tych zasobów. Wyzwaniem_1 jest przyjęcie zestandaryzowanej definicji procesów poznawczych. Opisujemy trzy możliwości i rekomendujemy jedną, spójną z tradycyjnym ujęciem w naukach poznawczych i biomedycznych. Wyzwaniem_2 jest harmonizacja [harmonization]. Luki i niezgodności w reprezentacjach muszą być usunięte, tak żeby zasoby mogły być połączone w celu oznaczania i interpretacji danych multimodalnych. Na koniec, wyzwaniem_3 jest przetestowanie użyteczności tych zasobów dla szeroko zakrojonej anotacji danych, zapytań i przeszukiwania oraz integracji i odkrywania wiedzy. Podczas gdy definicje terminów są testowane i poprawiane, harmonizacja powinna umożliwiać skoordynowane aktualizacje pomiędzy ontologiami. Jednak prawdziwym testem dla tych definicji będzie przyjęcie ich przez całą wspólnotę, która sprawdzi, czy wspierają one poprawne wnioskowania o danych psychologicznych i neu- ronaukowych. 
Źródło:
Avant; 2016, 7, 3
2082-6710
Pojawia się w:
Avant
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jean Jacques Rousseau: oświecenie a sobą-pisanie
Jean Jacques Rousseau: Enlightenment and Writing by Himself
Autorzy:
Urbański, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343629.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Oświecenie
nauki społeczne
pismo
poznanie usytuowane
Enlightenment
social science
writing
situated cognition
Opis:
Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie Jana Jakuba Rousseau jako antropologa nowoczesności. Twierdzę, że pomiędzy pisaniem Wyznań a pozostałymi pracami Rousseau, dotyczącymi źródeł pochodzenia porządku społecznego, istnieje wewnętrzny związek, który określa jego sposób poznania tego, co społeczne. Proponuję zdefiniować ów sposób jako poznanie usytuowane społecznie. Epistemologiczne ograniczenia związane z poznaniem usytuowanym stanowią ontologiczną szansę na uchwycenie złożoności społecznej bez redukowania jej do przedmiotu jako efektu syntetycznych zdolności oświeconego rozumu. Stąd też zawartość Wyznań można odczytywać jako pytanie: jakiego rodzaju prace powinien wykonać badacz, by osiągnąć autonomiczną pozycję, która pozwala spoglądać na świat społeczny z lotu ptaka? Twierdzę, że Rousseau w Wyznaniach i innych pracach wykonuje tę samą pracę pisania. Z jednej strony, rekonstruuje swoją własną sytuację społeczną jako myśliciela, co czyni go współczesnym antropologiem, który wnika w wielość światów społecznych. Z drugiej jednak strony, pisze również jak oświecony prawodawca, proponując nowy sposób przynależności społecznej jako uniwersalną postać politycznej wspólnoty. Stąd też rzemiosło pisania wspomnień, wyznań, listów, luźno formułowanych myśli itd. – swoistego rodzaju bycie-w-świecie każdego badacza – staje się prostym narzędziem, które umożliwia nieustający proces samo-odniesienia w praktyczno-teoretycznym wymiarze pracy naukowej, zwłaszcza w obszarze nauk społecznych.
The present paper aims at presenting Jean Jacques Rousseau as an anthropologist of modernity. I argue that between his Confessions and other works concerning origins of the social order there is an inner connection which determined his mode of the social world knowing. I propose to define this mode by use of the contemporary concept of socially situated cognition. The epistemological restriction of situated cognition is an ontological opportunity to grasp the complexity of the social world without reducing it to the object as a result of synthetic capabilities of enlightened reason. Thus the main problem of Confessions can be read as the question: What kind of inner work researcher should perform to achieve the self-ruling position which enables him to look at the social world from an uninvolved point of view? I claim that Rousseau in Confessions as well as in other his works makes the same work. On the one hand, he reconstructs his own social situation as a scholar what makes him a contemporary anthropologist who penetrates mentally numerous social worlds. On the other hand, he also writes as an enlightened lawmaker, who proposes a new social participation as the universal form of political community. Therefore the craft of writing of confessions, memories, etc. becomes a simple tool which enables the relentless process of self-reference on practical and theoretical levels of science, especially social science.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2017, 5; 169-186
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od relatywizmu psychologicznego do wymiaru życia duchowego
From psychological relativism to the spiritual dimension
Autorzy:
Lipiński, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/466684.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
Tematy:
wymiar psychologiczny
wymiar duchowy
rozwój
poznanie
psychological dimension
the spiritual dimension
development
cognition
Opis:
Autor wiąże psychologię poznawczą z nurtem teorii poznania, a szczególnie z minimalizmem poznawczym, reprezentowanym przez filozofów greckich. Czyni to w celu zwrócenia uwagi na minimalizm poznawczy, który zdominował współczesne nurty psychologii kognitywistycznej. Zwraca jednocześnie uwagę na relację poznającego podmiotu z obiektywną rzeczywistością, której efektem jest relatywny i subiektywny wymiar psychologiczny. Nie kwestionuje jednak istnienia i znaczenia tego wymiaru, ale przestrzega, że bezkrytyczna jego adaptacja na teren nauk pedagogicznych jest rodzajem dewaluacji teleologicznej i aksjologicznej tych nauk. W końcu, jako opozycję w stosunku do wymiaru psychologicznego, autor proponuje przyjęcie wymiaru życia duchowego. Powołuje się przy tym na logoteorię V. Frankla oraz na biografię osób, które swoim życiem udowodniły istnienie wymiaru, w którym przestają obowiązywać prawa psychologiczne.
The author combines cognitive psychology with current ideas of epistemology theory, in particular with cognitive minimalism as represented by Greek philosophers. It is done in order to focus attention on cognitive minimalism, which has dominated current trends in cognitive psychology. Simultaneously, he draws attention to the very idea of the relation of the subject with the objective reality whose effect lies in the relative and subjective psychological dimension. He does not dispute the existence and the meaning of this dimension, yet warns about the uncritical introduction of this dimension into the area of pedagogical knowledge, which is a type of teleological and axiology devaluation of this knowledge. Finally, counteracting the psychological dimension, the author proposes the acceptance of the dimension of the spiritual life by alleging Frankl`s logotheory and the biographies of people who, through their own lives, proved the existence of this spiritual dimension, where obligatory psychological rights no longer apply.
Źródło:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2018, 10; 303-315
0860-5637
2657-7704
Pojawia się w:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Initium, tactus, ens – doświadczanie początku warsztatem artystycznym
Autorzy:
Sebastian, Łubiński,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487866.pdf
Data publikacji:
2019-08-04
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
Tematy:
BEGINNING
TOUCH
EXPERIENCE
ACQUIRED KNOWLEDGE
WORK OF ART
POCZĄTEK
DOTYK
DOŚWIADCZANIE
POZNANIE
DZIEŁO
Opis:
A discourse concerns the subject “appearing in being”, discussed with the example of the process of building works of art. The axis and tool for the proposed model of narration is touch, understood in a literal way (the rela- tion between senses and reality) and metaphorical (the mind constructing and processing concepts), which constitute a primary cognitive instrument for a human, and especially an artist of fine arts. Based on chosen philo- sophical concepts (E. Husserl and Aristotle), aesthetics (Juhani Pallasmaa), art history and one’s own creative experience, it will present a privileged position of fine arts towards different sciences, as a field allowing success- ful undertaking of complex concepts at the point of ideas of matter and perception.
Źródło:
DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 146-162
1733-1528
Pojawia się w:
DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naturalne poznawanie aniołów konsekwencją ich ontycznej struktury – zarys ujęcia Tomasza z Akwinu
Angels’ natural cognition as a consequence of their ontological structure – Thomas Aquinas’ account
Autorzy:
Kazimierczak-Kucharska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452565.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
aniołowie
poznanie
forma
materia
Thomas Aquinas
angels
cognition
form
matter
Opis:
In the 13th century metaphysics gained quite innovative shape. It resulted in boost of interest in angelology, which has become scientific science. The famous debate between Thomas Aquinas and Avicebron finished with Aquinas’s theory of angelic ontological structure. He has proved that angels are not composed of matter and form, but their composition should be rather regarded in the categories of essence and existence, whereas act of existence plays primary role. The new account of angelic nature let Thomas to show perfection of higher separated substances’ cognition. It is, of course, the consequence of their ontological structure – Angelic cognition is abstracted from the matter, because angels are immaterial, so there is no possibility of processes of abstraction, which belongs only to the bodily beings. Aquinas’ conclusion is simple: angels do not achieve the truth, so there is no process of deduction in their cases, because they are immaterial, which brings about intellectuality of their cognition.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2012, 1; 149-159
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Life of Pi by Yann Martel: The Use of Contradictions inan Experimental Novel on the Epistemological Status of Theistic Belief
Życie Pi Yanna Martela – użycie sprzeczności w eksperymentalnej powieści na temat epistemologicznego statusu wiary w Boga
Autorzy:
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1886862.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Życie Pi
Yann Martel
sprzeczności
wiara
poznanie
Life of Pi
contradictions
belief
cognition
Opis:
Artykuł omawia Życie Pi Yanna Martela, koncentrując się na sposobach, w jaki powieść wykorzystuje sprzeczności, by poruszyć temat teistycznych, ateistycznych i agnostycznych przekonań. Powieść zdaje się bronić tezy, że teizm jest racjonalny (ze względu raczej na pragmatyczne niż epistemiczne racje), ateizm swym zaangażowaniem przypomina wiarę, podczas gdy agnostycyzm można utożsamić z dogmatycznym materializmem i biernym podejściem do życia. By zilustrować ten punkt widzenia, powieść proponuje czytelnikowi eksperyment, przedstawiając mu dwie wzajemnie sprzeczne wersje historii ocalenia Pi.
The essay discusses Yann Martel’s Life of Pi, focusing on the novel’s use of contradictions to present the theme of the theistic, atheistic and agnostic beliefs. The novel seems to defend the thesis that theism is rational (on pragmatic rather than epistemic grounds), atheism in its choice of commitment resembles faith, whereas agnosticism can be identified with dogmatic materialism and a passive attitude towards life. To illustrate this view the novel engages the readers in an experiment, offering them two mutually exclusive versions of Pi’s survival story.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 279-294
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sztuka jako symboliczna interpretacja świata w filozofii Cassirera
Art as a symbolic interpretation of the world in the philosophy of Ernst Cassirer
Autorzy:
Raube, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423330.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
art
conceptualization
perceptualization
symbol
cognition
experience forms
sztuka
konceptualizacja
perceptualizacja
poznanie
formy doświadczenia
Opis:
In the philosophy of Ernst Cassirer art is one of the symbolic forms of understanding of reality. Each of them – myth, religion, language, art, history, science – is not only a part of human culture but also a kind of interpretation of the world. It means that there are different worlds – seen and unedrstood by each of the symbolic forms. The main difference between art and science (for example) is that the former relates with intuition, the other with logical concepts and a process of abstraction. Cassirer wrote that science uses conceptualization, but art is founded upon a scheme of perceptualization. The author of the text tries to show which meaning is hidden under these views.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27; 105-115
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edith Steins Weg zur Wahrheit
Ways to the Truth of Edith Stein
Autorzy:
Adamczyk, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607463.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
phenomenology
thomism
transcendent matters
truth
being
knowing
fenomenologia
tomizm
transcendentalia
prawda
istota
poznanie
Opis:
Poszukując drogi do Prawdy, którą okazał się ostatecznie sam Bóg, Edyta Stein połączyła ze sobą dwa kierunki myślenia: fenomenologię oraz tomizm. Pierwszy z nich był dla niej metodą oglądu rzeczywistości, dzięki której przy spełnieniu określonych metodologicznych kroków możliwe było ujęcie istoty rzeczy. Drugi z kolei był źródłem wielorakich idei, zarówno z zakresu epistemologii, ontologii, jak również filozofii człowieka czy teologii, które to E. Stein częściowo przejęła oraz na swój własny, oryginalny sposób rozwinęła. Porównując analizy prawdy autorstwa św. Tomasza, za- mieszczone w dwóch pierwszych kwestiach De veritate z rozważaniami Stein na ten sam temat zawartymi w Bycie skończonym a bycie wiecznym, autorka szkicuje sposób, w jaki filozof oraz święta uzgodniła ze sobą oba kierunki, omawiając jednocześnie przyczyny oraz skutki takiego zabiegu.
On her intellectual journey to the truth, which she after all defined as God himself, Edith Stein had managed to combine two philosophical approaches such as phenomenology and thomism. Former approach was considered by her as a method of describing the reality, which after fulfilling certain steps of methodology, could allow one to reveal the essence of things. The latter one, was perceived by her as a wide and versatile source of ideas obtained not only from epistemology and ontology, but also human philosophy and theology. These ideas were adopted by Stein and developed by her own sophisticated implications. By comparing Thomas Aquinas’ analysis on understanding the truths, contained in the first two parts of Disputed Questions on Truth (Questiones Dispu- tatae de veritate), with her reflections on the same aspect included in Finite and Eternal Being: An Attempt to an Ascent to the Meaning of Being, Saint Teresa Benedicta of the Cross discloses her explanation of synthesising these two philosophical schools, with her reasons and consequences of doing so.
Źródło:
Poznańskie Studia Teologiczne; 2013, 27; 91-106
0209-3472
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The assessment of coaching by trade managers
Ocena coachingu przez menedżerów handlu
Autorzy:
Birknerová, Zuzana
Benková, Eva
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826236.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
coaching
AC-BEC methodology
emotions
behaviour
cognition
metodologia AC-BEC
emocje
zachowanie
poznanie
Opis:
Coaching is one of the tools for the development of trade managers and the discovery of their hidden potential. It is a tool for seeking satisfaction, motivation, and effectiveness. The paper aims to identify the attributes of coaching assessment by trade managers. Its partial aim is to verify a new AC-BEC methodology - the assessment of coaching from the point of view of behaviour, emotions, and cognitions, three factors that were extracted in the research. The given methodology was created for the purpose of extending the range of possibilities for identifying the factors of coaching assessment by trade managers. The results show that managers operating in trade are willing to try new things, they want to develop personally and be more effective and in coaching, it is necessary to monitor and evaluate all attributes individually. It is not possible to look at this process as a whole.
Coaching to jedno z narzędzi rozwoju menedżerów handlowych i odkrywania ich ukrytego potencjału. To narzędzie do poszukiwania satysfakcji, motywacji i skuteczności. Celem artykułu jest identyfikacja atrybutów oceny coachingu przez menedżerów handlowych. Jego częściowym celem jest weryfikacja nowej metodologii AC-BEC - oceny coachingu z punktu widzenia zachowań, emocji i poznania, trzech czynników, które zostały wyodrębnione w badaniach. Podana metodologia została stworzona w celu poszerzenia wachlarza możliwości identyfikacji czynników oceny coachingu przez handlowców. Wyniki pokazują, że menedżerowie działający w handlu chętnie próbują nowych rzeczy, chcą się rozwijać osobiście i być bardziej efektywni, aw coachingu konieczne jest indywidualne monitorowanie i ocena wszystkich atrybutów. Nie można spojrzeć na ten proces jako całość.
Źródło:
Polish Journal of Management Studies; 2020, 22, 1; 74-85
2081-7452
Pojawia się w:
Polish Journal of Management Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem prawdy ujęć zmysłowych w interpretacji św. Tomasza z Akwinu
The Problem of the Truth of Sensible Apprehensions according to St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Sulenta, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509878.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
truth
senses
cognition
St. Thomas Aquinas
prawda
zmysły
poznanie
św. Tomasz z Akwinu
Opis:
The article undertakes the problem of truth in sensible cognition according to St. Thomas Aquinas. Performed analysis partake into the wide-ranging discussion on the nature of turth, thus the authoress starts with characterizing two main streams of interpreting truth, which came about during the ancient and medieval centuries. Against the background she outlined the novum of St. Thomas. Then, on the ground of "Summa theologiae" (Q. 16, a. 2) and "Quaestiones disputatae de veritate" (Q. 1) she reconstructs Aquinas' approach to the truth of intellect and sense, and shows how truth and false are realized by the extarnal and internal senses. The carried out consideretions reveal that according to Aquinas sensible cognition and the truth of sensible apprehensions are understood analogically. In their primary sense, cognition and truth refer to intellectual acts and their results. In the sensible preception, however, truth is realizes in the optimum of its importance as the ontic adequacy between sensible faculty and reality. Its justification the truth of senses finds in the existence of objects which are appropriate to the individual sensible faculties of cognition.
Artykuł podejmuje problem prawdy w poznaniu zmysłowym w interpretacji św. Tomasza z Akwinu. Przeprowadzane analizy wpisują się w szeroką dyskusję nad naturą prawdy, dlatego autorka rozpoczyna od przedstawienia dwóch głównych nurtów interpretacji prawdy, które pojawiły się w Starożytności i w wiekach średnich. W odróżnieniu od tradycyjnych opracowań zarysowuje novum myśli św. Tomasza. Następnie, na podstawie "Sumy teologicznej" (Q. 16, a. 2) i "Quaestiones disputatae de veritate" (Q. 1) rekonstruuje Tomaszowe stanowisko wobec prawdy rozumu i zmysłów oraz ukazuje, w jaki sposób zmysły wewnętrzne określają prawdę i fałsz. Przeprowadzone refleksje prowadzą do wniosku, że w ujęciu św. Tomasza z Akwinu poznanie zmysłowe i prawda poznania zmysłowego rozumiane są analogicznie. W pierwotnym znaczeniu poznanie i prawda odnoszą się do aktów intelektualnych i ich rezultatów. Jednak w przypadku percepcji zmysłowej prawda pojmowana jest jako ontyczna zgodność domeny zmysłowej z rzeczywistością. Prawda zmysłowa znajduje swoje usprawiedliwienie w istnieniu przedmiotów, które odpowiadają indywidualnym zmysłowym zdolnościom poznawczym.
Źródło:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL; 2012, 1; 11-29
2300-9357
Pojawia się w:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia serca Pamfiła Jurkiewicza. Analiza, interpretacja, refleksja
The Philosophy of the Heart by Pamfil Yurkevich. Analysis, Interpretation, Reflection
Autorzy:
Snopkov, Pavlo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521773.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
serce
cordis
synkretyzm
materializm
idealizm
poznanie
uniwersalizm
heart
syncretism
materialism
idealism
cognition
universalism
Opis:
Filozofia serca, określana także mianem kordocentryzmu, to stanowisko z pogranicza dyskursu religijnego i filozoficznego. Zgodne z nim ludzkie serce jest rodzajem psychofizycznego centrum, które odgrywa kluczową rolę w procesie samodoskonalenia moralnego i intelektualnego. Kordocentryzm stał się ważnym elementem filozofii ukraińskiej oraz rosyjskiej. Bezpośrednim źródłem kordocentryzmu w kulturze Słowian wschodnich były teksty Starego i Nowego Testamentu. Za jeden z ciekawszych przykładów kordocentrycznego myślenia uznaje się twórczość rosyjsko-ukraińskiego filozofa Pamfiła Jurkiewicza. Odnosił się on sceptycznie do założeń materializmu oraz idealizmu, które krytykował z pozycji teoriopoznawczych. Poszukiwał więc takich stanowisk, które pomogłyby mu zbudować bardziej obiektywny obraz świata i człowieka. Wierzył on, iż szanse takie dawała filozofia serca. Wychodząc od jej założeń, zaczął rozwijać własną etykę oraz teorię poznania. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja sylwetki filozofa, a także opis oraz krytyczna analiza jego najważniejszych idei.
The philosophy of the heart, also known as cordocentric, is a position on the fringes of a religious and philosophical discourse. Cordocentrists believe that the human heart is a kind of psychophysical center that plays a key role in the process of self-improvement, both moral and intellectual. Cordocentrism has become an important element of Ukrainian and Russian philosophy. Texts of the Old and New Testaments were a direct source of cordocentrism in the Eastern Slavic culture. One of the most interesting examples of cordocentric thinking is the work of the Russian-Ukrainian philosopher Pamfil Yurkevich. He was sceptical about the assumptions of materialism and idealism, which he criticised from the epistemological point of view. Thus, he sought such positions that would help to achieve a more objective knowledge of the world and man. He believed that such a chancegave the philosophy of heart. Starting from his assumptions, he began to develop his own ethics and the theory of cognition. The purpose of this article is to present the philosopher’s profile, as well as a description and a critical analysis of his most important ideas.
Źródło:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2017, 23; 341-353
1234-4087
Pojawia się w:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy poznanie jest wyższe niż miłość? Uzasadnienie wyższości intelektu nad wolą w ujęciu Tomasza z Akwinu
Is cognition better than love? Justification of intellect’s superiority over will in Thomas Aquinas’ account
Autorzy:
Zembrzuski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452475.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
intelekt
wola
miłość
poznanie
Tomasz z Akwinu
intellect
will
love
cognition
Thomas Aquinas
Opis:
Thomas Aquinas in his works sympathizes with the priority and thus superiority of intellect over will definitely. Presenting various ways of arguing he intends to point out the perfection of intellect, which becomes perfect in its act of cognition, it assures the proper action of will. Because of its object – truth about reality – as well as final and formal causation intellect moves will which aims to good. Only in the situation of such an object of intellect, which somehow exceeds human cognition potencies, will could acquire superiority over cognition. Thus a man only in an act of love of God is able to love by will that, which he cannot cognize. In other cases, particularly in case of natural cognition of sensual reality, in which man grasps an essence, cognition always goes before volition. Stressing superiority of intellect over will is not a matter of introducing into the consideration of their mutual relations additional topic. It is crucial problem, which allows proper understanding issue of freedom in Aquinas’ account.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 75-97
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konceptualizacja Boga w wypowiedziach pacjentów chorujących na schizofrenię paranoidalną – przyczynek do badań semantyki
Conceptualization of God in the Utterances of Patients with Paranoid Schizophrenia – Contribution to the Study of Semantics
Autorzy:
Lipski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314598.pdf
Data publikacji:
2024-02-01
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Logopedyczne
Tematy:
schizofrenia schizofazja
poznanie
myślenie
struktura pojęcia
semantyka
schizophrenia
schizophasia
cognition
thinking
concept structure
semantics
Opis:
Artykuł jest wynikiem prowadzonych przez autora badań lingwistycznych w grupie osób z zaburzeniami psychicznymi, a przede wszystkim ze schizofrenią. Celem badań było dotarcie, zanalizowanie i opisanie tego, jak osoby chorujące na schizofrenię myślą i mówią o Bogu. Jest rozwinięciem dwu uprzednio opublikowanych artykułów (Lipski, 2011; 2013). Badania miały charakter eksperymentalny i zostały przeprowadzone z wykorzystaniem autorskiego narzędzia – kwestionariusza, zgodnie z którym prowadzony był wywiad z pacjentami. Celem pracy jest przedstawienie sposobu postrzegania Boga w dwu grupach chorych na schizofrenię, tj. grupie pacjentów z pierwszym epizodem psychotycznym (PEP) oraz pacjentów chorujących na schizofrenię przewlekle (PS). Pacjenci z drugiej grupy w odróżnieniu od tych z PEP prezentowali silne zaburzenia schizofatyczne. Problem badawczy założony w pracy dotyczy postrzegania wycinka rzeczywistości z systemu wartości osób chorych. Autor tekstu wychodzi poza zjawiska stricte językowe, które są obszarem badań językoznawczych i logopedii, do problemów związanych z aksjologią i poznaniem u osób chorych. Przygląda się systemowi wartości osób chorych na schizofrenię na różnym etapie rozwoju choroby oraz opiniom chorych na temat tegoż systemu.
The article is the result of linguistic research conducted by the author on a group of people with mental disorders, especially schizophrenia. The research aimed to reach, analyse and describe how people with schizophrenia think and speak about the divine. It further develops two previously published articles (Lipski, 2011; 2013). The experimental research was conducted using a proprietary tool, a questionnaire, according to which patients were interviewed. This study aims to present the perception of God in two groups of patients with schizophrenia, i.e. a group of patients with a first psychotic episode (PEP) and patients with chronic schizophrenia (PS). Patients in the second group, in contrast to those in PEP, presented a severe schizophrenic disorder. The research problem assumed in the paper concerns the perception of a slice of reality from the patients’ value system. The author of the text goes beyond strictly linguistic phenomena, which is the area of linguistics and speech therapy research, to problems related to the axiology and cognition of affected people. The researcher examines the value system of people with schizophrenia at different stages of the development of the illness and the patients’ opinions about this system.
Źródło:
Logopedia; 2023, 52, 2; 47-62
0459-6935
Pojawia się w:
Logopedia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezdomność (nie)oswojona. Adaptacja i nieprzystosowanie do bezdomności z perspektywy osób bezdomnych
(Un)Accustomed Homelessness: Adaptation and Non-Adaptation to Homelessness from the Perspective of Homeless Person
Autorzy:
Nóżka, Marcjanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373299.pdf
Data publikacji:
2016-09-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
homelessness
exclusion
social cognition
mental maps
residence
bezdomność
wykluczenie
poznanie społeczne
mapy mentalne
zamieszkanie
Opis:
As a social, cultural, and legal construct, homelessness is a diverse state with inclusive and exclusive elements. It may be accepted or rejected by the person affected. The way the homeless see the world is conditioned by the multitude of ways in which they experience homelessness. The purpose of this paper is to discuss the relationship between the sense of being excluded and the spatial and social mobility of homeless persons. The author points out that whether the homeless see themselves and their life situation as being acceptable or unacceptable has an effect on their mental mapping of space. On the basis of her own research, the author shows the variety of ‘worlds’ through which homeless people move. She then demonstrates the complexity of the experience of homelessness and of growing accustomed to that state—all of which provides a better understanding of the idea of residence.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2016, 60, 3; 81-100
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Racjonalność modlitwy
Rationality of Prayer
Autorzy:
Wieczorek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1402449.pdf
Data publikacji:
2009-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
racjonalność
wiara
modlitwa
akt
język
poznanie
uzasadnienie
rationality
faith
prayer
act
language
cognition
justification
Opis:
In the paper author argues for the thesis that in confrontation of two kinds of rationality, that is natural cognition of the inherent mind and supernatural cognition in the light of the revealed truth, it is the latter that has the advantage. Then he analyses a prayer (taken as one of the results of the supernatural cognition) as a rational language act and points 5 conditions which seem to be necessary to make the prayer an instrument of shaping a rational attitude towards both God and world.
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2009, 6; 63-72
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesne ujęcia empirycznego charakteru teologii duchowości
Contemporary Views on the Empirical Nature of Spiritual Theology
Autorzy:
Miczyński, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2108537.pdf
Data publikacji:
2022-06-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
teologia duchowości
doświadczenie
metoda
poznanie
osoba
personalizm
spiritual theology
experience
method
congnition
person
personalism
Opis:
Artykuł przedstawia współczesną refleksję nad wyodrębnioną z nauk teologicznych w XX wieku – teologią duchowości. Wyjaśnia jej empiryczny charakter, który polega na badaniu doświadczenia duchowego konkretnych ludzi – czy to bezpośrednio (przez obserwację), czy też pośrednio (poprzez teksty). Analizując wybraną współczesną literaturę, artykuł ukazuje różne koncepcje możliwości teologicznego poznania doświadczenia. Przybliża metody badawcze stosowane aktualnie przez teologów duchowości (obok metod tradycyjnych: dedukcyjnej, opisowej, fenomenologicznej). Artykuł ukazuje proponowane nowe metody, ocenia je i grupuje w sposób następujący: a) metody poznawania poprzez osobiste doświadczenie; b) metody obserwacji; c) metody interpretacji tekstów – hermeneutyczne; d) metody stanowiące zasadę scalającą. Poprowadzona w ten sposób analiza współczesnej refleksji dotyczącej empirycznego charakteru duchowości, prowadzi no następujących wniosków: a) dostrzega się wiele prób poszukiwana nowych, bardziej szczegółowych metod poznawania doświadczenia duchowego ludzi; b) teologia duchowości inspiruje się w tym wieloma naukami humanistycznymi; c) wielość metod podkreśla wielowymiarowość ludzkiego doświadczenia, misterium ludzkiej osoby; d) przy skupieniu się tylko na jednej metodzie szczegółowej, istnieje niebezpieczeństwo redukcjonizmu; e) potrzebna jest jakaś metoda scalająca wszystkie inne metody – wydaje się, że może być nią metoda personalistyczna. System personalistyczny przyjmuje, że kluczem hermeneutycznym do rozumienia wszelkiego doświadczenia jest misterium osoby.
The article shows a contemporary reflection on spiritual theology. The field of spiritual theology became abstracted from the theological studies in the XXth century. The article explains its empirical nature, which consists in examining the spiritual experience of specific people – either directly through observation or indirectly through written texts. While analysing the chosen contemporary literature, the article presents different conceptions of possible theological examination of an experience. It also explains scientific methods which are applied by spiritual theologians (besides the traditional methods: deductive, descriptive, phenomenological). The article shows suggested new methods, evaluates them, and groups them in the following way: a) methods of learning through personal experience; b) methods of observation; c) methods of text exegesis – hermeneutic; d) methods representing merging principle. Such an analysis of a contemporary reflection on spiritual theology leads to the following conclusions: a) one can notice many attempts of searching for new, more thorough methods of examining the spiritual experience of people; b) spiritual theology is inspired in this point by many human sciences; c) the multitude of methods stress multidimensionality of human experience, a mystery of a person; d) while focusing on only one particular method, one is in danger of reductionism; e) there is a need for a method that would merge all the others – it seems that a personalistic method could serve this purpose. The personalistic system assumes that the hermeneutical key for understanding any experience is a mystery of a person.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2022, 69, 5; 5-25
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcje podmiotowości w filozofii kartezjańskiej i psychoanalizie lacanowskiej z perspektywy retorycznej
The concepts of subjectivity in Cartesian philosophy and Lacanian psychoanalysis from a rhetorical perspective
Autorzy:
Gotchold, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2142715.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
filozofia kartezjańska
psychoanaliza lacanowska
podmiot ludzki
poznanie
Cartesian philosophy
Lacanian psychoanalisis
human subject
cognition
Opis:
The paper discusses the question of human subjectivity as defined by René Descartes (1596-1650) and Jacques Lacan (1901-1981). It examines the similarities as well as differences between the selfconscious and rational Cartesian subject, and the unconscious Lacanian subject (subject as desire and subject as drive). Further, it applies these categories to the subsequent discussion on the psychotic subject. Taking a rhetorical perspective means that the Cartesian and Lacanian subjects are considered an effect of specific tropological processes, such as the mechanisms of metonymy, synecdoche, metaphor, or catachresis. As it turns out, an analysis of rhetorical tropes allows us to uncover the unconscious linguistic mechanisms governing the formation of the human subject. Despite the obvious differences between the concepts of subjectivity in Cartesian philosophy and Lacanian psychoanalysis, there is a common denominator: it is due to the process of metaphorical substitution that the human subject comes into being.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2019, 31; 24-45
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Духоўная сутнасць эмоцыi ў паэтычным творы: “белавежскi” кантэкст
Spiritual essence of emotions in poetry
Duchowa istota emocji w utworze poetyckim
Autorzy:
Kaladka, Światłana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117148.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
spirituality
emotion
emotive
emotivity
poetic text
cognition
emocje
emocjonalny
emocjonalność
tekst poetycki
poznanie
duchowość
Opis:
The article deals with the relationship between emotions and inspiration with artistic fantasy, and also determines its impact on the process of the birth of poetic work. The spiritual essence of emotions is an important constant in the author’s artistic world. The relationship between emotions and sensual – spiritual spheres of a person’s life is defined. The connection between emotions and cognition, motivation of activity, transcendence is proved. The specificity of revealing emotions in the poetic works of Jan Czykwin and Halina Twaranowicz, ways of disclosing the spiritual essence of emotions in their poems are analyzed. The researcher comes to the conclusion that an author’s emotional sphere in the emergence of a creative idea and its realization in an artistic text play an important role.
W artykule omówiono związki między emocjami a natchnieniem i artystyczną fantazją. Wskazano także na ich wpływ na proces powstawania utworu. Duchowa istota emocji jest ważną stałą w artystycznym świecie autora. Omówiono także relacje między emocjami a uczuciową i duchową sferą życia ludzkiego, oraz związek emocji z poznaniem, motywacją i transcendencją. Przeprowadzono analizę specyfiki ukazywania emocji w utworach J. Czykwina i H. Twaranowicz. Autor artykułu formułuje wniosek, że sfera emocjonalna w pojawieniu się twórczej myśli i jej wyrażenie w tekście pełnią ważną rolę.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2018; 61-72
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mądrość jako (z)dewaluowana wartość rozwoju zrównoważonego
Wisdom as a devalued value of sustainable development
Autorzy:
Łukaszewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/470395.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Mądrość
myślenie
poznanie
rozwój zrównoważony
sens
znaczenie
wartość
wisdom
thinking
sustainable development
sense
value
Opis:
In this article, wisdom is presented as an elementary guarantor of development. The value of wisdom is not often treated as a part of development in any of personal, social or economic way. More common is the language of benefits, profits and effects. Wisdom is not treated as very helpful in development because it requires too much time spent thinking. However, as we can learn from Hannah Arendt, there is a connection between evil and the absence of thinking. If sustainable development matters to us, we must remember that wisdom determines our will and choice to do right.
Celem tekstu jest przypomnienie kategorii mądrości jako podstawowego gwaranta rozwoju. Wartość mądrości rzadko pojawia się we współczesnym dyskursie; rzadko pojawia się w kontekście rozwoju czy to w znaczeniu osobistym, społecznym, czy tym bardziej gospodarczym. Przyzwyczailiśmy się bowiem do operowania językiem korzyści, zysków i efektów. Mądrość zaś nie wydaje się nam przydatna, nie jest rozwojowa, a poza tym wymaga tracenia czasu na myślenie. Tymczasem istnieje przecież, jak twierdzi Hannah Arendt, związek pomiędzy złem a brakiem myślenia. Skoro chcemy równoważyć rozwój tak, by nie zaprzepaszczał szans przyszłych pokoleń, to może warto przypomnieć, że mądrość jest gwarantem dobrego działania w wymiarze woli. To właśnie mądrość determinuje tę wolę.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2019, 17, 4; 37-44
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metafory, prawo i artefakty, czyli kilka uwag na temat pojęć prawnych z perspektywy kognitywnej
Metaphors, law and artefacts, or a few remarks on legal concepts from the perspective of cognitive science
Autorzy:
Jakubiec, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/531482.pdf
Data publikacji:
2017-01-01
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
metafora pojęciowa
pojęcia prawne
poznanie ucieleśnione
artefakt
conceptual metaphor
legal concepts
embodied cognition
artefact
Opis:
Zagadnienie artefaktualnego charakteru prawa stanowi, zwłaszcza w ostatnich kilkunastu latach, przedmiot dyskusji wśród filozofów prawa. Choć może wydawać się, że jest to jeden z typowych sporów o słowa, to jednak służy jako interesujący punkt odniesienia dla analiz dotyczących charakteru pojęć prawnych z perspektywy kognitywnej, co z kolei skłania do ogólniejszej refleksji nad genezą i charakterem prawa. W tekście zarysowuję najpierw wybrane aspekty filozoficznej problematyki artefaktów oraz teorii metafor pojęciowych (z uwzględnieniem problematyki odwzorowania oraz ucieleśnienia), a następnie wskazuję, jakie znaczenie dla określenia charakteru prawa może mieć analiza genezy pojęć prawnych prowadzona w świetle podejścia kognitywnego.
The issue of artefactual character of law is an interesting subject of discussion among the philosophers of law. Although it may seem to be just one of the typical disputes about words, it serves an interesting point of reference for the analyses devoted to the nature of legal concepts from the perspective of cognitive sciences, which in turn leads to a more general reflection on the origins and nature of law. In the paper I explore, firstly, some aspects of philosophical discussions concerning artefacts and, secondly, I outline the theory of conceptual metaphors (including the character of mapping and embodiment). Then I point out how the analysis of legal concepts from the perspective of selected aspects of cognitive science matters for the theorizing about ontology of law.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2017, 1(14); 52-65
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wypowiedzi Ojców Kościoła na temat wiary w interpretacji papieża Franciszka w encyklice Lumen fidei
Church Fathers’ quotes on faith in the interpretation of pope Francis in the encyclical letter Lumen fidei
Autorzy:
Czyżewski, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/612444.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
wiara
papież Franciszek
miłość
poznanie
Ojcowie Kościoła
faith
pope Francis
love
knowledge
Church Fathers
Opis:
The first Encyclical Letter of Pope Francis, commencing with the word “Lumen fidei”, contains valuable statements of the Church Fathers on the topic of faith. The Holy Father examines and interprets them in the context of his own reflections. He quotes St. Augustine (11 times), St. Irenaeus of Lyons (3 times), St. Justin and Origen (each 2 times) and the Epistle of Barnabas, Clement of Alexandria, Tertullian, St. Cyril of Jerusalem, St. Leo the Great and St. Gregory the Great. The texts of the Church Fathers, cited by the Pope, are focused on four main themes. The first is related to the way, that leads a man to faith, which is born through love looking for truth. Therefore, there is a deep relationship between two realities – fides et ratio. Faith finally demands to be shared with others, and is transmitted in the community of the Church. She is strengthened by the fact, that it bears fruit, and will change the lives of those, who believe.
Źródło:
Vox Patrum; 2014, 61; 493-502
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Time, space and the social life new interpretation of cemeteries in the city
Czas, przestrzeń i życie społeczne nowa interpretacja cmentarzy w mieście
Autorzy:
Tobiasz-Lis, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041580.pdf
Data publikacji:
2019-03-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
cmentarz
miejsce
przestrzeń
czas
poznanie
geografia człowieka
cemetery
place
space
time
cognition
human geography
Opis:
The article reveals the issue of time recorded in the urban space, which determines the specific rhythm, continuity and passing of consecutive generations and their social relations. Presented research results focus on cemeteries and appear to be helpful in better understanding of their identity in the city structure, as well as the factors shaping their perceptions by individual people. Qualitative research methods have been applied, in particular: visual materials (photos) analysis and the semantic field analysis. It seems that the use of images and narratives opens up new possibilities for human geography, new sources of spatial exploration. The problem undertaken in the article is important both from the cognitive and practical perspective related to the appropriate shaping of the city space – modern, yet at the same time not rooted out of the tradition and identity of a particular place, where people would feel good, being able to find both a reference to the past and to the future.
W artykule poruszono problematykę czasu zapisanego w przestrzeni miejskiej, wyznaczającego specyficzny rytm, ciągłość i przemijanie kolejnych pokoleń oraz ich relacje społeczne. Zaprezentowano wyniki badań dotyczących postrzegania czasu w przestrzeni cmentarzy, które pozwalają lepiej zrozumieć nie tylko tożsamość tych miejsc w strukturze miasta, ale także czynniki kształtujące wyobrażenia jakie mają o nich mieszkańcy. Prowadzone badania miały głównie charakter jakościowy, wykorzystano metody analizy materiałów wizualnych (zdjęć) oraz pola semantycznego. Wydaje się, iż wykorzystanie obrazu i słowa otwiera przed geografią człowieka nowe możliwości, nowe źródła eksploracji przestrzeni. Problem podjęty w tekście jest ważny zarówno z poznawczej, jak i praktycznej perspektywy związanej z odpowiednim kształtowaniem przestrzeni miasta – nowoczesnego, a jednocześnie niewykorzenionego z tradycji i tożsamości danego miejsca, w którym ludzie czuliby się dobrze, mogąc odnaleźć zarówno punkt odniesienia do przeszłości, jak i do przyszłości.  
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica; 2019, 35; 59-72
1508-1117
2353-4826
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 258

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies