Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "polish translations" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 322
Tytuł:
Polskie tłumaczenia Koranu
Polish translations of the Koran
Autorzy:
Czachorowski, Musa Çaxarxan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2150807.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
Centrum Badań Kitabistycznych
Koran
Muzułmański Związek Religijny
nowe przekłady
Polska
przekłady Świętej Księgi islamu
rękopis z Czombrowa
Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej
Tatarzy
tefsir
tłumaczenie polskie Jana Taraka Murzy Buczackiego
Polish Tatars
Kitabist Research Centre
Quran
translations of the Holy Book of Islam
Polish translation of Jan Tarak Murza Buczacki
manuscript from Czambrów
Muslim Religious Union in the Republic of Poland
Association of Muslim Unity
new translations
Opis:
Przez wiele lat uważano, że autorem najstarszego tłumaczenia Koranu na język polski, które ukazało się drukiem w 1858 roku, jest Tatar Jan Murza Tarak Buczacki. Naukowcy z Centrum Badań Kitabistycznych w Toruniu ustalili, iż jest to dzieło dwóch Polaków: Dionizego Chlewińskiego oraz Ignacego Domeyki. Niedawno wśród dokumentów rodzinnych, ocalonych z dworu na Nowogródczyźnie, odnaleziony został manuskrypt z polskim tłumaczeniem 26 sur Koranu. Prawdopodobnie pochodzi z 20. lat XIX wieku i stanowił podstawę wydania z roku 1858. Następny przekład Koranu na język polski, dokonany przez Józefa Bielawskiego, został wydrukowany dopiero w 1986 roku. W późniejszych latach opublikowano jeszcze dwa tłumaczenia – tzw. Koran Ahmadijji oraz Koran Surdela. W październiku 2018 roku ukazał się przekład Świętej Księgi islamu, którego autorem jest polski Tatar Musa Çaxarxan Czachorowski z Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast w maju 2021 roku pojawiło się tłumaczenie Rafała Bergera z szyickiego Stowarzyszenia Jedności Muzułmańskiej.
For many years it was believed that the author of the oldest translation of the Koran into Polish, which appeared in print in 1858, was Tatar Jan Murza Tarak Buczacki. Scientists from the Center for Kitabistics in Toruń have determined that it is the work of two Poles: Dionizy Chlewiński and Ignacy Domeyko. Recently, a manuscript with a Polish translation of twenty-six suras of the Koran was found among family documents saved from the manor house in the Nowogródek region. It probably dates from the 1820s and was the basis for the 1858 edition. The next translation of the Koran into Polish, made by Józef Bielawski, was not printed until 1986. In later years, two more translations were published, the so-called Ahmadiyya Koran and the Surdel Koran. In October 2018, a translation of the Holy Book of Islam was published, authored by the Polish Tatar Musa Czachorowski from the Muslim Religious Union in the Republic of Poland, and in May 2021, a translation by Rafał Berger from the Shiite Association of Muslim Unity.
Źródło:
Nurt SVD; 2021, 2; 138-158
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
OLD POLISH TRANSLATIONS OF THE 'METAMORPHOSES' (Staropolskie przeklady Metamorfoz)
Autorzy:
Starnawski, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702539.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
OLD POLISH LITERATURE
OVID
Opis:
A review of Maria Wichowa's excellent book on early modern translations of Ovid's 'Metamorphoses' by Polish poets.
Źródło:
Meander; 2007, 62, 3-4; 365-369
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interjections in Shakespeare’s "Hamlet" and their Polish translations
Autorzy:
Drzazga, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2051096.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Interjections
translation
translation strategies
Opis:
The present paper aims at investigating the problem of translating interjections from English into Polish. William Shakespeare’s Hamlet and its Polish translations by J. Paszkowski (1961), M. Słomczyński (1978), and S. Barańczak (1990) are chosen as the corpus for the present study. The analysis of the translations of the original English interjections will reveal the translational strategies followed by the translators. The first part of the paper is devoted to a short discussion concerning the definition and taxonomy of interjections. Next, the problem of the role interjections play in drama is discussed on the basis of the specialist literature. Finally, different translation strategies are presented followed by the analysis of the corpus material.
Źródło:
Linguistica Silesiana; 2019, 40; 83-98
0208-4228
Pojawia się w:
Linguistica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie przekłady powieści Muriel Spark
Polish Translations of Muriel Sparks Novels
Autorzy:
Sumera, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1034881.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria; 1988, 24
0208-6085
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie przekłady „The Raven” Edgara Allana Poego
Polish Translations of “The Raven”
Autorzy:
Budrewicz-Beratan, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012152.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Opis:
The article is a comparative analysis of Polish translations of one of the most famous poems in world literature, Edgar Allan Poe’s The Raven (1845). The author includes the earliest Polish translation (1869), commonly forgotten and underrated because of its prose form. Officially the history of Polish translations of The Raven begins with Miriam’s translation (1886). The author compares and contrasts these translations with the 20th century translations (Jolanta Kozak, Władysław Kasiński, Maciej Froński, Stanisław Barańczak), rendered both in prose and in verse. In particular, the author focuses on various stylistic devices (the quality of rhymes, alliteration, archaisms), as well as the characteristics of Poe’s text (the theme of hope and death, Gothic and Romantic elements). The modernist translations differ from the contemporary translations in terms of the usage of colours, references to senses, and intertextual allusions. The analysis is supported by a number of theoretical and critical studies by and about the translators mentioned in the article, as well as E.A. Poe’s own essay The Philosophy of Composition, in which Poe offered a study explaining creation of his famous poem.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2010, 59, (3); 13-33
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Misgendered in Translation?: Genderqueerness in Polish Translations of English-language Television Series
Autorzy:
Szymon, Misiek,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/888753.pdf
Data publikacji:
2020-09-14
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
audiovisual translation
genderqueerness
grammatical gender
non-binary
transgender
Opis:
In recent years, the English-speaking world observed growing awareness of the gender non-binary/genderqueer community. Among other things, this involved the issue of in- clusive language, e.g. the singular they pronoun has been declared the word of the year by the American Dialect Society in 2015, and by Merriam-Webster in 2019. There is also growing media representation of characters using singular they in popular culture. This, however, poses a challenge to translators, as some languages – like Polish – are much more heavily gendered and lack an obvious equivalent of singular they. This article analy- ses Polish translations of three English-language television series featuring non-binary characters and discusses good practices one can employ when dealing with similar trans- lation challenges.
Źródło:
Anglica. An International Journal of English Studies; 2020, 29/2; 165-185
0860-5734
Pojawia się w:
Anglica. An International Journal of English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lauda Sion, Salvatorem Sequence and its Polish Translations in the Source Songbooks
Autorzy:
Garnczarski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1199203.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Eucharist
worship
sequence
singing
translations
Opis:
Research on the sequence Lauda Sion, Salvatorem dedicated to the Corpus Christi ceremony, allowed us to find and analyze over a dozen translations into Polish of this 13th century Latin pattern. It consists of 12 pairs of stanzas, with their parity – according to the poetics of the sequence – is emphasized by the conformity of a sound of the final verses of each pair of the stanza and the remaining verses are connected by adjoining rhymes, usually feminine, accurate, with aab + ccb scheme. We know most translators by name: Stanisław Grochowski, Jan Białobocki, Stanisław Serafin Jagodyński, Father Ignacy Hołowiński, Father Tadeusz Karyłowski, Jadwiga Gamska-Łempicka, Leopold Staff, several translations are anonymous. All Polish translations agree with the original on the content. However, differences appear in the form, structure of the poetic sequence, number of stanzas and in metrics. The common knowledge of the sequence Lauda Sion, Salvatorem, was probably the fruit of the great Eucharistic devotion in Poland, which was marked already in the 13th century, when the Church introduced the feast of Corpus Christi and lasted for the next centuries, up to the 20th century.
Źródło:
The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II; 2020, 11, 2; 219-253
2391-6559
2083-8018
Pojawia się w:
The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ältere niederländische und polnische Bibelübersetzungen
Old Dutch and Polish translations of the Bible
Autorzy:
Krajcarz, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045626.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
translations of the Bible in Dutch
translations of the Bible in Polish
Biblical phraseology in Dutch
Biblical phraseology in Polish
Opis:
The article is an attempt at a chronological presentation of the most important old and complete translations of the Bible by the time and including the Protestant Reformation in both compared languages. As for the Dutch language, eight Biblical translations have been analysed with Protestant translations prevailing (5). On the other hand, Polish is represented by five old translations of the Scriptures with a slight advantage of Protestant translations (3) over Catholic ones (2). Translations of the Bible largely affected the language and the style of the Scriptures. It is worth emphasizing that they were most influenced by the Protestant Staatenbijbel (1637) in the then Netherlands and by the Jakub Wujek Bible (1599) in Poland.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2013, 20, 1; 95-125
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Possessive Adjectives Formed from Personal Names in Polish Translations of the New Testament
Autorzy:
Zarębski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682202.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
The study focused on possessive adjectives derived by means of the suffixes -ow(y), -in, -sk- formed from proper personal names in old and contemporary translations of the New Testament. Adjectival derivatives have been excerpted from 15 full and 6 incomplete translations of the New Testament, which date back to the 16th, 17th and 20th century. These translations differ in methods of translation (loose and word-for-word; philological, interlinear, ecumenical, dynamic and artistic) and its basis (Greek original or Latin Vulgate). The comparative analysis of old and contemporary translations shows that possessive adjectives, though used frequently in former times, are now going out of use and the substantival genitival attribute is taking their place. This phenomenon is reflected in processes linked with the development of the Polish language. Moreover, tracking the use of the type of adjectives analysed can be used to distinguish various methods of translation. The use of possessive adjectives in contemporary texts suggests respect for the tradition of translation, whereas the failure to use them – the modernization of Polish.
Źródło:
Studia Ceranea; 2013, 3; 187-196
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pidgin English and Sailors´ Jargon in Polish translations of Joseph Conrad´s Typhoon
Autorzy:
Adamowicz-Pośpiech, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638838.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Joseph Conrad, Polish translation, Sailors’ Jargon, Typhoon
Opis:
The translation of dialect and jargon undoubtedly presents translators with a challenge. Approaches to translating dialect have evolved from the simplistic assertion that dialect in the source language ought to be replaced with dialect in the target language to the more nuanced strategies of neutralization, lexicalization, Pidginization or even the ad hoc creation of an artificial dialect. Peter Newmark claims that the crucial factor in translating non-standard speech is the identifi cation of its functions in the original. Once the functions have been recognized, they can be “recreated in target language texts by drawing on appropriate varieties”. However, in Translation Studies there is also a completely different view. Jeremy Munday notes that “The norm for translating dialect, slang and social variation tends to be that of the ‘homogenizing convention’. This involves replacing non-standard forms in the source language with standard forms typical of the written language in the target version”. Translators can therefore apply several different techniques to match the non-standard heterogeneity of the original in the target text. In Joseph Conrad’s short story entitled Typhoon we come across two different varieties of non-standard English. The first is Pidgin, which is a reduced language that results from extended contact between groups which have no language in common; it evolves when these groups need some means of verbal communication. The other kind of nonstandard English is sailors’ jargon.
Źródło:
Yearbook of Conrad Studies; 2012, 7
2084-3941
Pojawia się w:
Yearbook of Conrad Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Shifts of Cohesion and Coherence in Several Polish Translations of G.K. Chesterton
Autorzy:
Reda, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/888836.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
coherence
cohesion
translation
polysemy
Chesterton, G. K.
Opis:
The paper is concerned with shifts of cohesion and coherence in several Polish translations of G. K. Chesterton from the point of view of the procedural approach, in which the choice of particular linguistic/textual devices is indicative of the text producer’s intended meaning. As regards cohesion, the paper touches upon lexical cohesion and conjunction. It discusses the eff ects of replacing repetition with variation, and of disambiguating and explicating conjunctions. As for coherence, an analysis is carried out which shows how the translator’s failure to render a polysemous word adequately detracted from the TT’s coherence. Also, an example is given of coherence being affected by polysemy in the TT. The aim of the paper is to find out what kind of issues and regularities connected with cohesion and coherence emerge in the translation process and how these affect target texts.
Źródło:
Anglica. An International Journal of English Studies; 2017, 26/2; 151-170
0860-5734
Pojawia się w:
Anglica. An International Journal of English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
THE BLACK VEIL: 19TH-CENTURY POLISH TRANSLATIONS OF CHARLES DICKENS’S SHORT STORY
Autorzy:
Kujawska-Lis, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444652.pdf
Data publikacji:
2018-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
The Black Veil
Charles Dickens
19th-century Polish translations
gothic tale
Opis:
This paper sets to analyze and compare three anonymous translations of Charles Dickens’s gothic short story The Black Veil that appeared in the 19th-century, the first one serving as an introduction of Dickens on the Polish literary scene. The analysis focuses on selected issues, such as the reconstruction of the suspense, treatment of culture, translators’ linguistic competence and completeness of the text.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2018, XX/1; 123-144
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Some Leaks, Some Draughts: On Three Unstaged Polish Translations of Harold Pinter’s Plays
Autorzy:
Borowiec, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807431.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Harold Pinter; przekład teatralny; Pokój; Przyjęcie; Światło księżyca
Harold Pinter; theatre translation; The Room; Party Time; Moonlight
Opis:
Trochę przecieków, trochę przeciągów. O trzech niezrealizowanych tłumaczeniach sztuk Harolda Pintera Artykuł omawia przekłady trzech sztuk Harolda Pintera: Pokój, Przyjęcie oraz Światło księżyca, które jak dotąd nie doczekały się scenicznej realizacji w Polsce. Są to jednocześnie sztuki, które z jednej strony reprezentują główne etapy twórczości Pintera, z drugiej zaś stanowią ich ważne wzbogacenie. W świetle dwoistej natury tekstu dramatycznego (będącego jednocześnie utworem literackim oraz scenariuszem potencjalnego przedstawienia) analiza tłumaczeń skupia się zarówno na ich aspektach literackich, jak i teatralnych. Celem artykułu jest ukazanie wyzwań stojących przed tłumaczami Pintera, a także refleksja nad podjętymi przez nich wyborami oraz ich potencjalnymi konsekwencjami dla lektury i realizacji scenicznej. Jest to szczególnie ważne ze względu na fakt, że sam Pinter z determinacją podkreślał wagę tekstu jako jednego z najważniejszych elementów składowych przedstawienia.
The article discusses translations of three plays by Harold Pinter (The Room, Party Time, Moonlight) which so far have not been staged in Poland. The plays are significant since they represent three major stages in Pinter’s playwriting career while simultaneously enriching and extending Pinter’s predominant motifs and concerns. So as to reflect the inherent duality of the dramatic text (which can be treated both as a literary work and a script for potential performance), the article investigates the translations of the plays by placing emphasis on their literary as well as theatrical features. This is done with a view to presenting challenges facing translators of Pinter’s plays and to reflect on selected translator’s choices and strategies which might have a bearing on the interpretation by potential readers as well as theatre practitioners. It is especially relevant in the light of Pinter’s determination in underlining the importance of the dramatic text in the actual performance.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 11; 91-108
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Twórczość literacka Iwana Franki w przekładach polskich
LITERARY WORKS OF IVAN FRANKO IN POLISH TRANSLATIONS
Autorzy:
Czetyrba-Piszczako, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444534.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Polish language translations
literature
Polish-Ukrainian cooperation
Opis:
The figure of Ivan Franko is a unique phenomenon in Ukrainian literature and culture due to the diversity of his interests, erudition and rich literary, academic and journalistic legacy. His impressive output comprises six thousand publications, including poetry (ten volumes published in the years 1876-1914), prose (nine novels and more than one hundred prosaic forms: short stories, novellas and fables), drama, philosophical and folklore writings as well as critical works concerning literature and history. This vast bibliography encompasses over one thousand texts in Polish (ten poems and forty prosaic texts). The present paper constitutes a review and analysis of the Polish language translations of Franko’s texts, which include self-translations published during his lifetime as well as translations made by other authors.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2016, XVIII/2; 235-247
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Traces of intertextuality in Henry James’s novella Daisy Miller and its Polish translations
Autorzy:
Szczygłowska, Tatiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520332.pdf
Data publikacji:
2023-12-18
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
intertekstualność
Henry James
Daisy Miller
polski przekład
intertextuality
Polish translation
Opis:
The article adopts a contrastive perspective to the study of intertextual references found in Henry James’s novella Daisy Miller (1878) and its two Polish translations by Jadwiga Olędzka (1961) and Magdalena Moltzan-Małkowska (2013). The aim is to identify selected traces of intertextuality included in the source text and analyse how they have been dealt with by each translator in the process of establishing a new intertextual relationship, namely, that between the original and its translation. Assuming that texts do not exist in a vacuum, but are rather propelled by other (con)textual units, the question is whether and to what extent the intertextual tropes enriching the artistic significance of the novella are available and understandable to the reader of its Polish translations.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 41, 2; 95-112
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Чудесный вальс Булата Окуджавы в польских переводах
Chudesnyi vals of Bulat Okudzhava in Polish translations
Autorzy:
Kotlarek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22610744.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
translations
music
poetic images
metaphors
Bulat Okudzhava
Chudesnyi vals
Opis:
The article is a comparative analysis of three Polish translations of the Russian bard’s (Bulat Okudzhava’s) poem Chudesnyi vals translated by Irena Piotrovska and two different versions by Vitold Voroshilski. The author of this article concentrates on similarities and differences between the original text and its translations, as well as on poem’s musical aspects. The author also investigates how patterns and processes of lexical change determine and affect modification of poetic images and metaphors, concentrating especially on metamorphosis of a man into a plant shown in one of Okudzhava’s poems.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2010, 3; 194-202
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Principles of ‘Newspeak’ in Polish Translations of British and American Press Articles under Communist Rule
Autorzy:
Źrałka, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/620946.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
translation
manipulation
Newspeak
censorship
communist Poland
Opis:
The paper analyses selected Polish translations of British and American press articles published in the magazine Forum in the years 1965 – 1989. In communist Poland, all such texts were censored before publication, which forced the translators to avoid content and language that could be banned by censors and to adopt a specific style of expression known as Newspeak. The paper lists the linguistic phenomena in the target language that represent features typical of Newspeak and identifies manipulative procedures which led to their occurrence, using a corpus of 25 English texts and their Polish translations.
Źródło:
Research in Language; 2017, 15, 1; 97-118
1731-7533
Pojawia się w:
Research in Language
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
(PSEUDO)POLONISMS IN JOSEPH CONRAD’S AMY FOSTER AND PRINCE ROMAN AND THEIR POLISH TRANSLATIONS
Autorzy:
Kujawska-Lis, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444564.pdf
Data publikacji:
2012-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
literary translation
calques
cultural setting
bilingualism
Conrad
Opis:
Joseph Conrad’s language has been subject to various analyses regarding its uniqueness stemming from the writer’s trilingualism. Scholars have traced diverse influences from the French and Polish languages in this writer’s artistic output. Nevertheless, the effects of such influences are not thoroughly discussed. This article attempts to take a critical look at the outcomes deriving from the appearance of phrases which may be classified as Polonisms or pseudo-Polonisms in two short stories Amy Foster and Prince Roman and their translations into Polish. In the former story, untypical phrasings which may have been calqued from Polish serve to emphasise the alienation of the character of Yanko, in the latter, expressions which are generally common for both English and Polish highlight both the distinctiveness of Polish culture and its affinity with the European cultural setting. Unfortunately, in the translations into the language from which such linguistic or cultural concepts originated, such effects are much less distinctive.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2012, XIV/1; 5-17
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proza hebrajska w polskich tłumaczeniach. Uwagi i sprostowanie
Hebrew Fiction in Polish Translations. Remarks and Correction
Autorzy:
Piekarski, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887248.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polska w literaturze hebrajskiej
polskie tłumaczenia prozy hebrajskiej
Poland in Hebrew literature
Polish translations of Hebrew fiction
Opis:
Szkic ten jest kontynuacją ustaleń przedstawionych w artykule Od haskali do Zagłady. Czy proza hebrajskiego odrodzenia narodowego istnieje w polskim przekładzie? opublikowanego w „Rocznikach Humanistycznych” 2012, z. 1. Autor zwraca uwagę, że wśród licznych translacji na język polski brak jest tłumaczeń ideologicznych powieści hebrajskich napisanych w Polsce: tekstów, które mówiły o odrodzonej Rzeczpospolitej i ukazywały rozterki młodego pokolenia Żydów wkraczającego w dorosłe życie w okolicy pierwszej wojny światowej oraz wiążącego z Niepodległą pewne emancypacyjne nadzieje. Zestawienie tych narracji z polityczno-społecznymi powieściami Żeromskiego, Nałkowskiej, Struga, Kadena stworzyłoby ciekawą perspektywę porównawczą. Tekst zawiera również uzupełnienie wykazu hebrajskich utworów prozatorskich przetłumaczonych na język polski w latach 1869-1939.
The paper is a continuation of the findings presented in the article Od haskali do Zagłady. Czy proza hebrajskiego odrodzenia narodowego istnieje w polskim przekładzie? published in „Roczniki Humanistyczne” 2012, vol. 1. The author points to the fact that among the numerous translations into Polish there are no translations of Hebrew ideological novels written in Poland: texts about the rebirth of the Polish state and ones showing the dilemmas of the young generation of Jews entering their adult lives at the time of World War I and putting their hopes for emancipation on the Independent Poland. Comparing these narrations with the political-social novels by Żeromski, Nałkowska, Strug or Kaden would form an interesting comparative perspective. The text also contains a supplement to the list of Hebrew fiction works translated into Polish in the years 1869-1939.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 1; 185-195
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O recepcji przekładowej "Serca" De Amicisa w Polsce
"The Heart" by Edmondo De Amicis in Polish Translations
Autorzy:
Płaszczewska, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165580.pdf
Data publikacji:
2012-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Opis:
Nowadays, the most popular novel by De Amicis is his unique text known in Poland. Since 1906 its translation by Maria Konopnicka has had countless reeditions, but it was brought into Polish even before: in 1887 by Helena Wilczyńska (maiden name: Russocka), in 1899 by Józef Nestorowicz, in 1890 by Maria Obrąpalska (maiden name: Siemiradzka), and later by Leon Sternklar (1937), by J. Drzewiecka (1938) and by Witold Zechenter (1947). The success of the version by Konopnicka is analysed in the context of previous and further translations. It reflects personal sensibility of the translator towards misery and injustice, expressed in her writings. It also testifies her linguistic ability and creativity which makes the text more convincing and attractive to the reader in comparison to the original version.
Źródło:
Italica Wratislaviensia; 2012, 3; 85-106
2084-4514
Pojawia się w:
Italica Wratislaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie przeklady literatury humanistycznej i spoleczenstwo wiedzy
POLISH TRANSLATIONS OF FOREIGN HUMANITIES TEXTS AND 'KNOWLEDGE-BASED SOCIETY'
Autorzy:
Czyzewski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/623074.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
CRITERIA FOR TRANSLATION QUALITY ASSESSMENT
FOUCAULT AND 'GOVERNMENTALITY'
HABERMAS AND RAISONNEMENT
KNOWLEDGE-BASED SOCIETY
REMEDIAL RECOMMENDATIONS
Opis:
The real boom of Polish translations of foreign professional literature in the humanities is not a value in itself. In this field, as in many others, the quantity is not associated with quality, and there are so many misleading translations that they begin to threaten the quality of education. The author proposes criteria for assessing the quality of translation and presents illustrations of situations where these criteria are not met. Reasons of the decline in the quality of translations are examined in the area of complex conditionings, both economic and cultural, in particular those relating to the actual function of the so-called knowledge-based society. The skeptical overview of the knowledge-based society (and the mainstream sociology as its intellectual legitimation) is encouraged by the findings of the Foucauldian concept of 'governmentality'. Seen in this light, the knowledge-based society is proving to be one of the 'dispositivs' of neoliberal 'governmentality'. It would be worthwhile to consider whether there might be some reasonable alternative to the extensive model of publishing Polish versions of foreign scholarly literature enforced in recent years. The dominance of the 'knowledge-based society' cannot be eliminated for a number of reasons but it should be avoided whenever possible, also in the field of translation. For this purpose, a list of recommendations has been proposed, whose application could limit the negative trends in the quality of translations.
Źródło:
Przegląd Socjologii Jakościowej; 2011, 7, 2; 25-45
1733-8069
Pojawia się w:
Przegląd Socjologii Jakościowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archaisms in three Polish translations of Romeo and Juliet
Archaizmy w trzech polskich przekładach Romea i Julii
Autorzy:
Bielska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38435894.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
translation
equivalence
archaisms
culture
etymology
tłumaczenie
równoważność
archaizmy
kultura
etymologia
Opis:
In this article I focus my attention on archaisms. I demonstrate that they are frequently replaced by their modern counterparts, which significantly changes the uniqueness of the original text. I base my research on three Polish translations of Romeo and Juliet by Shakespeare. Paszkowski’s translation is the oldest version I analyze as it dates back to the 19th century. Two other translations are more modern. Słomczyński translated the play in 1983 and Barańczak in 1990. Generally speaking, Paszkowski reflects Shakespeare’s intentions, language and style accurately and the most successfully. His target reader may sense the exceptionality of the original without referring to the English version. 
W tym artykule moją uwagę skupiam na archaizmach. Wykazuję, że często zastępowane są one przez ich współczesne odpowiedniki, co znacząco zmienia niepowtarzalność tekstu pierwotnego. Swoje badania opieram na trzech polskich przekładach Romea i Julii Szekspira. Tłumaczenie Paszkowskiego jest najstarszą analizowaną przeze mnie wersją, sięgającą XIX wieku. Dwa inne tłumaczenia są bardziej nowoczesne. Słomczyński przetłumaczył tę sztukę w 1983 r., a Barańczak w 1990 r. Ogólnie rzecz biorąc, Paszkowski trafnie i najskuteczniej oddaje intencje, język i styl Szekspira. Docelowy czytelnik może odczuć wyjątkowość oryginału bez sięgania do wersji angielskiej.
Źródło:
Językoznawstwo; 2013, 7; 15-22
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Autocenzura w pierwszych polskich przekładach Gianniego Rodariego
Self-Censorship in the First Polish Translations of Gianni Rodari
Autorzy:
Wielgosz, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/912396.pdf
Data publikacji:
2020-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
children’s literature
Gianni Rodari
Zofia Ernstowa
censorship
elfcensorship
Hanna Ożogowska
literatura dziecięca
cenzura
autocenzura
Opis:
Jak dowodzi Gaby Thomson-Wohlgemuth w poświęconej tłumaczeniom anglojęzycznej literatury dziecięcej w NRD pracy Translation under State Control: Books for Young People in the German Democratic Republic, książki dla dzieci i młodzieży, uznawane na przykład przez izraelską badaczkę Zohar Shavit za margines polisystemu literackiego (według teorii Itamara Even-Zohara) w sytuacji, w której władza centralna próbuje kontrolować i podporządkowywać sobie obieg wydawniczy, zaczynają zajmować centralne miejsce w polisystemie jako pierwsze narzędzie służące do wychowywania posłusznych obywateli. W takim przypadku niezwykle ważny staje się też wybór obcojęzycznych książek do tłumaczenia oraz kontrolai cenzura gotowych przekładów.W Polsce po 1945 roku najczęściej tłumaczonymi dziełami literatury dziecięcej, poza klasycznymi pozycjami, takimi jak Pinokio Carla Collodiego czy Serce Edmonda de Amicisa, były książki autorów związanych z marksizmem i z Włoską Partią Komunistyczną – Gianniego Rodariego i Marcella Argilliego. Ich powieści dla młodzieży często zawierały treści antymonarchistyczne, antykapitalistyczne czy związane z równością klasową. Cenzorzy, jak wynika z badań przeprowadzonych przez Katarzynę Biernacką-Licznar, nie mieli zastrzeżeń do treści tych przekładów. Chciałabym jednak pokazać na przykładzie tłumaczeń pierwszych dwóch powieści Gianniego Rodariego: Opowieści o Cebulku autorstwa Zofii Ernstowej z 1954 roku i Gelsomina w Krainie Kłamczuchów Hanny Ożogowskiej z 1962 roku stosowane przez tłumaczki zabiegi autocenzury, na przykład omijanie kontrowersyjnych fragmentów tekstu. Tłumaczki, mając świadomość istnienia instytucji cenzora, celowo manipulowały tekstem, aby ułatwić bezproblemowe wydanie tych powieści.
As Gaby Thomson-Wohlgemuth proves in her book Translation under State Control: Books for Young People in the German Democratic Republic, books for children and young people considered, for example, by the Israeli researcher Zohar Shavit to be a periphery of the literary polysystem (according to Itamar Even-Zohar’s theory), in a situation where the central authority tries to control and subordinate the publishing circuit begin to occupy a central place in the polysystem as the first tool for raising obedient citizens. In this case, the selection of foreign-language books to be translated and the control and censorship of existing translations also become extremely important.In Poland after 1945, the most frequently translated Italian children’s book, apart from classics such as Carl Collodi’s Pinocchio or Edmondo de Amicis’ Heart, were books by authors connected with Marxism and with the Italian Communist Party – Gianni Rodari and Marcello Argilli. Their novels for young peopleoften contained anti-monarchist and anti-capitalist content. Censors, according to research conducted by Katarzyna Biernacka-Licznar, had no objections to the content of these translations. However, I would like to show, using the example of the translations of the first two novels by Gianni Rodari: Il romanzo di Cipollino (Opowieść o Cebulku) by Zofia Ernstowa from 1954 and Gelsomino nel paese dei bugiardi (Gelsomino w kraju kłamczuchów) by Hanna Ożogowska from 1962, how the translators used self-censorship procedures, such as avoiding controversial fragments of the text. The translators, aware of the existence of the censor’s institution, deliberately manipulated the text in order to facilitate the publication of these novels.
Źródło:
Porównania; 2020, 26, 1; 256-265
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najnowsze przekłady Biblii a teoria przekładu
The Newest Polish Translations of the Bible and the Theory of Translation
Autorzy:
Zaborski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1052849.pdf
Data publikacji:
2015-11-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
tłumaczenie biblijne
tłumaczenia paralelne
tłumaczenia dosłowne
znaczenie etymologiczne
Bible translation
equivalent parallel translations
literal translation
etymological meaning
Opis:
New translations of the Bible may suffer from the fact that sometimes translators who need to demonstrate that their renditions are really new, have a tendency to introduce new versions at any price, which may result either in fancy, less satisfactory solutions, or in mistakes. Only some of the radical experiments are successful. Biblical scholars and translators should keep in mind that the same original can be, by definition, translated in many equally satisfactory ways, so that new translations are frequently only parallel and equivalent to the older versions. Literal or ‘word by word’ rendition, which still reappears in its radical execution, when there is an attempt at imitating grammatical structures of the original language, inevitably results in unfaithful interpretations in which some crucial meanings and style features are lost. A non-literal translation can be equivalent or ‘faithful’, but a literal translation cannot be faithful by definition. In a moderate version, literal translation can be used for metalinguistic discussions only. The use of brackets for words or phrases without which the translation is incomprehensible or grammatically and/or stylistically distorted, should be abandoned. Real etymological meanings of words are by definition obsolete and anachronistic, and should be used with utmost caution.
Źródło:
The Biblical Annals; 2014, 4, 1; 175-194
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tradurre Montale. Il problema del “correlativo oggettivo”
Autorzy:
Miszalska, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2081242.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Montale’s poetry
polish translations
objective correlative
Opis:
Translating Montale. The problem of “objective correlative” – The presence of “objective correlative” in two first Montale’s poetry books requires specific translation strategies. In this article, we analyse Polish translations of two famous Montale’s poems: Meriggiare pallido e assorto and La casa dei doganieri, focusing on nouns which can have value of “objective correlatives”. Although the translators seem to follow closely the originals, they actually change some words regarding very specific objects. What is more they do not deal with deictic elements crucial for the grid of relations between the things and the lyrical subject, indispensable for reconstructing his sentimental and emotional world. And in fact neither of translators notice that a very closed reading of Montale’s poetry renouncing any interpretation seems to be the only possible and acceptable one.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2017, 4; 445-455
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O przekładach sury Al-Fātiha na język polski
Autorzy:
Dziekan, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097154.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
Tematy:
Polish translations
Qur’ān
Al-Fātiha
Islam
Basmala
Opis:
The article is devoted to the analysis of Polish translations of the first sura of the Quran, Al-Fātiḥa (“The Opening sura”). The analysis covers 14 translations from the years 1830-2018, both direct translations from Arabic, as indirect – from English, French, Russian and German. The analysis focuses especially on some particular words and expressions, notably Basmala and Allāh. The analysis is preceded by a short introduction describing the role of Al-Fātiḥa in Muslim faith and everyday life.
Źródło:
Przegląd Orientalistyczny; 2020, 1 (273); 3-19
0033-2283
Pojawia się w:
Przegląd Orientalistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adiekcje we współczesnych polskich przekładach Listu do Filemona
Adjections in contemporary Polish translations of the Letter to Philemon
Autorzy:
Kubski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375648.pdf
Data publikacji:
2020-08-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Holy Scripture
Letter to Philemon
translation
rhetoric
literary studies
Pismo Święte
List do Filemona
przekład
retoryka
badania literackie
Opis:
A broadly understood concept of adjection used in rhetoric comprises various types of verbal and content references. This figure of speech plays an important role in the texts of the Holy Scripture as it shapes the literary construction of the world portrayed by the hagiographers and in consequence bears an impact on the message that they convey. New Bible translations into Polish usually focus on the communicative clarity of the vocabulary chosen, and are less frequently concerned with harmonizing the different levels of the text. The present paper compares eight contemporary Polish translations of the Letter to Philemon together with accompanying commentaries. Among other things, attention is drawn to such elements as the deployment of the etymology of the name Onesi- mus and its connection with the word Christos, the recurrence of the concept of “good”, emphasis on or omission of the connotations of the theme of fight. The interpretations of verses 1, 9, 10 and 14 are set apart since contain metaphors or metonymy. Respect for or reduction of the semantic function of the anaphora and epiphora is examined. The translators of the Letter to Philemon, com- pared to the translators of other books of the Bible, showed greater appreciation, though in varying degrees, of the meaning-formation value of adjection. Perhaps this is due to the shortness of this piece of writing by St. Paul, as fewer textual elements are easier to harmonize.
Źródło:
Poznańskie Studia Teologiczne; 2019, 34; 41-53
0209-3472
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Traduire les albums pour enfants d’Hervé Tullet en polonais
Polish translations of picturebooks for children by Hervé Tullet
Autorzy:
Kochanowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143407.pdf
Data publikacji:
2021-12-22
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
picturebook translation
postmodern picturebook
multimodal translation
intersemiotic translation
Opis:
This paper concentrates on the translation of the text-image interaction in postmodern and multimodalpic turebooks for children, as illustrated by the Polish translations of Hervé Tullet’s picturebooks. The sophisticated and artistic vision of this author-illustrator raises questions about methods and criteria to be adopted by anyone who wishes to translate the delicate balance between what is told by the verbal and pictured by the visual. In particular, as the present analysis reveals, the translator’s interventions in the original text-image interaction cannot be regarded as intersemiotic translation, but as undesired explicitation limiting the creative actions of the active child-reader.
Źródło:
Studia Romanica Posnaniensia; 2021, 48, 4; 107-120
0137-2475
2084-4158
Pojawia się w:
Studia Romanica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łacińskie średniowieczne hymny i ich polskie przekłady w liturgii
Latin Medieval Hymns and their Polish Translations in the Liturgy
Autorzy:
Janus, Katarzyna Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083207.pdf
Data publikacji:
2022-06-21
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
średniowiecze
hymny liturgiczne
przekład
poezja religijna
Middle Ages
liturgical hymns
translation
religious poetry
Opis:
Artykuł prezentuje wybrane średniowieczne hymny, które są wciąż wykonywane podczas liturgii. Poddano interpretacji te fragmenty, w których zastosowane środki obrazowania poetyckiego pomagają we właściwym odbiorze kwestii teologicznych. Zwrócono uwagę na znaczenie linii melodycznej i podporządkowanie jej fonii wiersza. Wskazano powstałe w przeciągu kilku stuleci polskie przekłady odznaczające się walorami estetycznymi. Filologiczne rozważania są prowadzone na płaszczyźnie intertekstualnej z uwzględnieniem tradycji biblijnej, patrystycznej, zagadnień z zakresu teorii literatury i muzyki.
The paper focuses on selected medieval hymns which are still present in liturgy. This fragments of the hymns are analysed that characterize by particularly poetical and stylistic devices. This ones are used in writing for emphasis mysterious issues and to get readers to understand theological ones. In this article an attention is paid to the meaning a melody and subordinating its to verse’s form. Created during centuries Polish translations are shown in this sketch as well. Philological considerations are based on intertextual references and regard the biblical, patristic contexts and issues connected with music  and literary theory.
Źródło:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2022, 59, 1; 263-285
1234-4214
Pojawia się w:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza porównawcza opisów przemocy w polskich przekładach powieści Rebecca Daphne du Maurier (1938)
A Comparative Analysis of Violence Descriptions Based on Polish Translations of Rebecca by Daphne du Maurier (1938)
Autorzy:
Jaworska-Biskup, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38590169.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Daphne du Maurier
Rebecca
przemoc
przekład
Polish translations
violence
Opis:
Daphne du Maurier to znana na całym świecie autorka powieści określanych mianem gothic fiction i gothic romance. W swej bogatej twórczości, która stała się inspiracją dla wielu reżyserów filmowych, w tym mistrza grozy Alfreda Hitchcocka, pisarka kreuje barwne obrazy nasycone agresją i grozą. Bohaterowie du Maurier doświadczają wszelakiego rodzaju przemocy, zarówno fizycznej i psychicznej, jak również seksualnej. Sceny agresji budują napięcie, stanowią punkt kulminacyjny, obnażają stany psychiczne bohaterów. Obrazom walki i obrony towarzyszą momenty strachu, przerażenia i paniki, które du Maurier szczegółowo opisuje na kartach swych książek. Zadaniem tłumacza jest odwzorowanie ładunku emocjonalnego zawartego w oryginale, co — jak pokazuje zgromadzony materiał badawczy — nie zawsze jest przedsięwzięciem udanym. Artykuł stanowi próbę analizy wybranych scen przemocy w powieści Rebecca du Maurier i dwóch polskich przekładach. Badaniu przyświeca chęć odpowiedzi na następujące pytania: a) za pomocą jakich środków językowych i stylistycznych kreowana jest przemoc w oryginale i przekładzie? b) na ile obrazy przemocy stworzone przez polskich tłumaczy są spójne z obrazami pióra du Maurier? c) z jakimi trudnościami zmaga się tłumacz twórczości du Maurier, a szerzej gatunku gothic literature?
The aim of this article is to analyse the representation of violence in Polish translations of Daphne du Maurier’s Rebecca. Du Maurier’s novel has been translated into Polish twice, by Wanda Wasilewska in 1939 and by Eleonora Romanowicz-Podoska in 1958. Katarzyna Jaworska-Biskup focuses on selected passages, i.e., scenes which depict violence. These scenes are private encounters between Mrs Danvers, a villain, and Max de Winter’s second wife. An attempt is made to assess how Polish translators have conveyed the novel’s depictions of violence in terms of the strategies and techniques used in translation.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2023, 13; 1-22
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le traduzioni polacche delle novelle di Grazia Deledda (1906–1939)
Polish Translations of Grazia Deledda’s Short Stories (1906–1939)
Autorzy:
Łukaszewicz, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670928.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Grazia Deledda
short stories
literary translation
translation from Italian into Polish
literary image
novelle
traduzione letteraria
traduzione dall’italiano al polacco
immagine letteraria
Opis:
The paper is devoted to the editorial and translation history of Grazia Deledda’s short stories in Poland before the Second World War, a topic barely touched upon in scholarship so far. I establish which original collections were most successful and examine the circumstances of the publication of the translations, taking into consideration the translators and the profiles of the journals that published the eleven translated short stories. My study of the translations themselves focuses on the translators’ approach to Italian and Sardinian nature and culture and identifies elements that were eliminated, reproduced without explanation, or explained by means of notes. My findings are that only one translation is equipped with footnotes, that the local colour is largely rendered in translation, and that major losses in translation include some elements of descriptions of landscapes and characters.
Il saggio è dedicato alla fortuna editoriale e traduttiva della novellistica deleddiana in Polonia prima della Seconda guerra mondiale, un argomento finora poco studiato. Si stabilisce quali siano state le raccolte originali più fortunate; si esaminano altresì le circostanze della pubblicazione delle traduzioni, prendendo in considerazione le figure dei traduttori e il profilo delle riviste che hanno accolto le undici novelle tradotte. Lo studio delle traduzioni si focalizza sull’approccio dei traduttori nei confronti della natura e della cultura italiana e sarda per approfondire la questione delle scelte traduttive. Ci si chiede in particolare quali elementi sono stati eliminati, quali invece sono stati riprodotti senza spiegazioni o spiegati con uso di note. L’indagine qui condotta ha portato alla conclusione che solo una fra le traduzioni esaminate contiene delle note à piè di pagina, che il colorito locale è stato in gran parte rispettato e che le perdite interessano maggiormente gli elementi descrittivi relativi a paesaggi e personaggi.
Źródło:
Italica Wratislaviensia; 2024, 15.1; 105-126
2084-4514
Pojawia się w:
Italica Wratislaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej
O najstarsich polskych prekladoch slovenskej literatury
About the Oldest Polish Translations of Slovak Literature
Autorzy:
Spyrka, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487195.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
translation
history
Slovak literature
Polish literature
translator
preklad
dejiny
slovenska literatura
polska literatura
prekladatel
Opis:
Studia vychadza z navrhnuteho J. Jarniewiczom clenenia postoją prekla- datelov na zakonodarcov a vel'vyslancov. Polske preklady slovenskej literatury spravidla existuju v ulohe zastupcu póvodnej literatury a kultury. Okolnosti suvisiace so vznikom alebo zverejnenim najstarsich polskych prekladov tejto literatury: l'udovej piesne, ktora je castou romanu J. Rostworowskeho Zamek na Czorsztynie, romanu J. Kalinciaka Restavra- cia v preklade P. Stalmacha a dramy J. Gregora Tajovskeho Matka prelozenej F. Gwiżdżom ukazuju, ze motlvy, ktorymi sa riadili tito prekladatelia, azda neboli spojene iba s pocitom misie a tuzbou byt velvyslancom prelozeneho diela, autora a póvodnej literatury
The article refers to J. Jarniewicz’s concept of two types of translators attitude: legislator and ambassador. Polish translations of Slovak literature generally exist as a representative of the original literature and culture. Circumstances of creating and publication of the oldest Polish translations of this literature: a folk song, part of J. Ros- tworowski’s novel Zamek na Czorsztynie, a novel by J. Kalinciak Restavracia translated by P. Stalmach and a drama Matka by J. Gregor Tajovsky translated by F. Gwiżdż, shows the motives behind these translators probably were not necessarily associated only with the mission and with the desire to be an ambassador of a translated work, author and primary literature.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2018, 9, 1; 183-200
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le prime traduzioni polacche delle poesie italiane di Pietro Bembo
The first polish translations of Pietro Bembo’s italian poetry
Autorzy:
Kowalczyk-Cantoro, Daria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929882.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
translation
Bembo
Renaissance
Dickstein-Wieleżyńska
Grossekowa
Rinascimento
traduzione
Opis:
The present article aims to analyse the 20th-century Polish translations of Pietro Bembo’s work. Although Bembo was one of the main representatives of the Italian Renaissance and a prolific writer, of all his lyric poetry, only six songs from the collection Rime, a short poem from the dialogue Gli Asolani, and recently the Stanze have been fully translated. We owe most of the earlier translations to Julia Dickstein-Wieleżyńska, an important populariser of Italian culture in the interwar period. Two poems were translated by Maria Grossekowa, a poet, publicist, and feminist of the early 20th century. The small fragments of Bembo’s sonnets translated by Edward Porębowicz are also worthy of mention. The article focuses on the metric-formal and semantic-lexical analysis of DicksteinWieleżyńska’s versions and examines the techniques used by the translator. Dickstein-Wieleżyńska’s translations are quite equivalent semantically, and although she introduces some reduction or amplification, she does so without upsetting the semantic dominant. Moreover, it has been noted that, in her translations, Dickstein-Wieleżyńska often uses terms that refer to an idea of brightness, which also characterises her own poetic writing. Since Bembo is considered the pioneer of Petrarchism, the analysis of the Polish translations of Bembo’s poems is deepened through comparisons with some versions of Petrarch’s poems translated by Felicjan Faleński and published in 1881.
Il presente articolo si pone l’obiettivo di analizzare le traduzioni polacche novecentesche di Pietro Bembo. Anche se Bembo è uno dei principali rappresentanti del Rinascimento italiano e uno scrittore prolifico, di tutte le sue liriche sono state tradotte integralmente soltanto sei canzoni dalla raccolta Rime, una breve poesia dal dialogo Gli Asolani e recentemente le Stanze. La maggior parte delle traduzioni le dobbiamo a Julia Dickstein-Wieleżyńska, importante divulgatrice della cultura italiana nel periodo interbellico. Due poesie sono state tradotte da Maria Grossekowa, una poetessa, pubblicista e femminista dei primi del Novecento. Bisogna menzionare anche i piccoli frammenti dei sonetti di Bembo tradotti da Edward Porębowicz. L’articolo si concentra sull’analisi metricoformale e semantico-lessicale delle versioni di Dickstein-Wieleżyńska ed esamina le tecniche usate dalla traduttrice. Le traduzioni sono piuttosto equivalenti dal punto di vista semantico. Sebbene la traduttrice introduca qualche riduzione o amplificazione, lo fa senza sconvolgere la dominante. Inoltre, è stato notato che Dickstein-Wieleżyńska nelle sue traduzioni spesso utilizza i termini che rimandano a un’idea di luminosità e che rappresentano anche una delle dominanti della sua produzione poetica. Poiché Bembo è considerato il pioniere del petrarchismo, l’analisi delle traduzioni polacche dei componimenti bembiani viene approfondita dalla comparazione con alcune versioni delle poesie di Petrarca realizzate da Felicjan Faleński e pubblicate nel 1881.
Źródło:
Italica Wratislaviensia; 2021, 12.2; 111-128
2084-4514
Pojawia się w:
Italica Wratislaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recepcja dzieł Justusa Lipsjusza w piśmiennictwie polskim epok dawnych
Justus Lipsius and old translations of his works into Polish
Autorzy:
Wichowa, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942657.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Justus Lipsjusz
Justyna Dąbkowska
old Polish translations
recenzja
staropolskie przekłady
Opis:
Justyna Dąbkowska-Kujko, autorka znakomitej monografii dawnych przekładów Lipsjusza na język polski, doświadczony filolog, pozwoliła sobie na pewną niekonsekwencję metodologiczną, mianowicie raz cytaty łacińskie dawała w oryginale i w polskim przekładzie, innym razem zamieszczała nietłumaczone. Monografia Dąbkowskiej jest praca cenną, wzbogaciła polską humanistykę dostarczając obszernych, wnikliwych informacji zarówno o życiu i twórczości Lipsjusza jak i o recepcji jego dzieł w dawnej Polsce, o jego wpływie na myśl polityczną i ugruntowanie neostoicyzmu w czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej.
Justin Dąbkowska-Kujko, author of the excellent monograph on old translations of Lipsius into Polish, an experienced philologist, allowed herself for a certain methodologicalinconsistency, namely sometimes she quoted Latin phrases in the priginal and in Polish, and on other occasions she only cited them untranslated . Dąbkowska’s monograph is a valuable work, and an important contribution to the Polish humanities, providing a comprehensive, in-depth information about both the life and work of Lipsius, and about the reception of his works in the old Poland andtheir impact on political thought and reinforcing neostoicism in the days of the Polish Republic of nobility.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2014, 03
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Come si traduce in polacco la perifrasi verbale "stare per" + infinito
Polish Translations of the Italian Verbal Construction "stare per" + infinitive
Autorzy:
Nowakowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/446483.pdf
Data publikacji:
2019-09-13
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prospective aspect
posterior aspect
Italian
Polish
stare per + infinitive
mieć + infinitive
aspetto prospettivo
aspetto imminenziale
italiano
polacco
stare per + infinito
mieć + infinito
Opis:
The Italian verbal construction stare per + infinitive expresses the prospective aspect. This aspectual meaning can be defined in terms of Reichenbach’s theory (1947), which makes use of three points: E (the point of the event), S (the point of speech), and R (the point of reference). The prospective meaning appears when R precedes E and when the position of S is not important. The author of the article examines the possible ways of translating the Italian construction stare per + infinitive into Polish. Unlike Italian, this Slavic language does not have special grams that convey the prospective meaning. Amongst the possible Polish translations, the construction seems to express best the prospective meaning of the Italian stare per + infinitive. Still, this Polish construction has two other readings: a modal one and an evidential one.
La perifrasi verbale stare per + infinito esprime l’aspetto prospettivo. Questo significato aspettuale può esser definito nei termini della teoria di Reichenbach (1947), che prevede l’utilizzo di tre momenti: MA (momento dell’avvenimento), ME (momento dell’enunciazione) e MR (momento di riferimento). Il significato prospettivo appare quando il MR precede il MA e quando la posizione del ME non ha importanza. L’autore di questo articolo esamina i possibili modi di tradurre in polacco la perifrasi verbale italiana stare per + infinito. A differenza dell’italiano, questa lingua slava non ha grammemi che convoglino il significato prospettivo. Tra le possibili traduzioni, la perifrasi verbale sembra esprimere al meglio il significato prospettivo. Inoltre, questa perifrasi verbale polacca ha altri due significati: modale ed evidenziale.
Źródło:
Italica Wratislaviensia; 2019, 10.1; 155-177
2084-4514
Pojawia się w:
Italica Wratislaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Translator as the Prime Director in the Target Language Theatre on the Example of Polish Translations of Shakespeares "Romeo and Juliet"
Autorzy:
Mastela, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/648006.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Źródło:
Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance; 2006, 3
2083-8530
2300-7605
Pojawia się w:
Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Manipulizm a wpływ czytelników na polskie tłumaczenie Harry’ego Pottera
Manipulation and Readers Influence on Polish Translations of Harry Potter Series
Autorzy:
Brajerska-Mazur, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882853.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
manipulizm
André Lefevere
wpływ czytelników na przekład
Harry Potter
Andrzej Polkowski
Tolkien
refrakcja
manipulism
readers’ influence on translation
refraction
Opis:
Artykuł przynosi interesujące obserwacje o uwikłaniach przekładu literackiego w rozmaite ideologie. Analizując pracę tłumacza nad tekstem polskim Harrego Pottera (na podstawie danych internetowych), autorka pokazuje wpływ czytelników na ostateczny kształt tego przekładu. Czasem tłumaczymy tak, jak chcą tego czytelnicy czy inne ośrodki nacisku. Autorka odwołuje się do propozycji koncepcyjnych André Lefevere’a, a przede wszystkim pojęć takich jak refrakcja, intertekstualność, sytuacyjność (kontekst „polityczny” w kulturoznawczym rozumieniu tegoż pojęcia).
The author of the article shows entanglement of literary translation in various ideologies. Basing on the Internet data she analyzes Andrzej Polkowski’s work over Polish renditions of Harry Potter series and indicates readers’ influence on the final shape of his translation. In her research the author uses terminology and concepts of Manipulation School of Translation, especially those by André Lefevere: refraction, rewriting, intertextuality and patronage.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 6; 151-165
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Suspense, Surprise and Information Supply in Polish Translations of Detective Fiction
Napięcie, zaskoczenie i dozowanie informacji w polskich tłumaczeniach powieści detektywistycznych
Autorzy:
Looby, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1886880.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
napięcie
zaskoczenie
przekład
kryminał
powieść detektywistyczna
suspense
surprise
translation
detective fiction
Opis:
Jeśli kluczem do zbudowania napięcia i uzyskania efektu zaskoczenia jest staranne dozowanie i zatajanie informacji, w jaki sposób tłumacze i ich czytelnicy podchodzą do tego, iż tłumaczenia wykazują tendencję do wyjaśniania tekstów? Czasami ujednoznacznienie może być wymuszone na tłumaczu charakterem języka docelowego. W języku polskim, na przykład, użycie czasu przeszłego w liczbie pojedynczej wymusza określenie rodzaju gramatycznego podmiotu. Autor tekstu anglojęzycznego mógł nie chcieć podać takiej informacji. W jaki sposób tłumacze nie pozwalają, aby ich własny język i nawyki zmusiły ich do powiedzenia za dużo? Niniejszy artykuł poddaje analizie problem dozowania informacji w polskich tłumaczeniach Dashiella Hammetta, Raymonda Chandlera oraz Rossa MacDonalda i pokazuje, że w rzeczywistości przyjęte z góry przez tłumacza założenia dotyczące powieści detektywistycznej mogą w znacznym stopniu przyczynić się do zdradzenia zbyt wiele.
If the key to suspense and surprise is the careful dealing out and withholding of knowledge, how do translators and their readers deal with the tendency for translations to clarify texts? Sometimes this clarification is forced on translators by the nature of the target language. Polish, for example, must specify the gender of the subject in past tense singular constructions. The English author may not have wanted this information to be made clear. How do translators prevent their language and customs from forcing them to reveal too much? This article studies the problem of information supply in Polish translations of Dashiell Hammett, Raymond Chandler and Ross MacDonald. It finds that in fact translators’ preconceived notions about the detective fiction are more likely to give the game away.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 215-228
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Translating Canadian Culture into Polish: Names of People and Places in Polish Translations of Lucy Maud Montgomery’s Anne of Green Gables
Autorzy:
Zborowska-Motylińska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/600763.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica; 2007, 7
1427-9673
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niewydane tłumaczenie epigramów Sarbiewskiego, czyli uwagi o działalności przekładowej prof. Zofii Abramowiczówny
An Unedited Translation of Sarbiewski’s Epigrams, or Remarks on the Translational Achievements by Zofia Abramowicz
Autorzy:
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2043311.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
epigrams
Latin poetry
Maciej Kazimierz Sarbiewski
Polish translations
Zofia Abramowicz
Opis:
The paper describes a Polish translation of M. K. Sarbiewski’s Latin epigrams made by Zofia Abramowicz (1906–1988) during the interwar period. These epigrams (partially preserved) were prepared to be published in 1939 or 1940 by Prof. Ryszard Ganszyniec in his „Filomata” Press. Abramowicz’s translational work seems to be a part of history of the classical philology in Poland.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2021, 31, 2; 143-154
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zu den polnischen Übersetzungen des Gedichts „Die Aschanti“ von Rainer Maria Rilke
On Polish translations of ‘Die Aschanti’ by Rainer Maria Rilke
Autorzy:
Gorlikowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365115.pdf
Data publikacji:
2015-09-15
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Opis:
O polskich tłumaczeniach „Die Aschanti” Rainera Marii Rilkego Artykuł obejmuje analizę obrazów lirycznych w wierszu „Die Aschanti” Rainera Marii Rilkego i trzech polskich przekładach. Po opisie kontekstu powstania utworu autor artykułu podzielił wiersz na sceny, a wybrane fragmenty jego trzech tłumaczeń przetłumaczył z powrotem na niemiecki z naciskiem na oddanie obrazów lirycznych tekstów. Ten zabieg pomógł unaocznić różnice w obrazowości i sensie oryginału i jego tłumaczeń. Ponadto można zaobserwować różnice w warstwie dźwiękowej i stylu tekstów. Na końcu autor porównuje uczucia, które te teksty konotują.
The article contains an analysis of lyrical images in the poem “Die Aschanti” by Rainer Maria Rilke and in three Polish translations. After the context of creation had been described, the poem was divided into scenes and some parts of translations were translated back to German with emphasis on reconstructing the lyrical images in translations. This allows to demonstrate some differences in the images and meaning of the poem and his translations. Apart from that some differences concerning sound effects and style are pointed out. In the end, the author compares emotions connoted by the texts.
Źródło:
Studia Germanica Gedanensia; 2015, 33; 282-292
1230-6045
Pojawia się w:
Studia Germanica Gedanensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Décoder à travers les âges: traduction polonaise des textes d’ancien français
Decoding through the ages. Polish translations of Old French texts
Autorzy:
Giermak-Zielińska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1053393.pdf
Data publikacji:
2007-12-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:
The main problem discussed is how a contemporary Polish reader is supposed to receive a translation of a medieval text. The traditional choice between a philological translation and a stylistically enhanced text is not relevant according to the E. Nida’s theory of the dynamic equivalence. In his translation theory, special emphasis is given to the achievement of good readability. Some solutions resulting from author's practical experiences are proposed.
Źródło:
Studia Romanica Posnaniensia; 2000, 25; 125-133
0137-2475
2084-4158
Pojawia się w:
Studia Romanica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From Euphemisms to Vulgarisms: Translating King Lear’s Misogynistic Monologue (Act IV, Scene 6) into Polish
Od eufemizmów do wulgaryzmów – tłumaczenia na język polski mizoginistycznego monologu Króla Leara (Akt IV, Scena 6)
Autorzy:
Cebrat, Grzegorz Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1192812.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
Shakespeare
King Lear
Polish translations
obscenity
Szekspir
Król Lear
tłumaczenia
obsceniczność
Opis:
The paper investigates the issue how Polish translators of William Shakespeare’s King Lear dealt with rendering Lear’s monologue (Act IV, Scene 6, ll. 107-132), being a misogynistic tirade of the mad king against adultery, sexuality, and women in general. The play was translated into Polish at least fifteen times in the 19th and 20th centuries, beginning with the oldest published rendition by Ignacy Hołowiński (1841) and concluding with the most recent one by Jerzy S. Sito (2001). The paper analyses seven selected fragments taking into consideration lexical and stylistic choices made by the translators of the monologue in order to show how changing attitudes to sexual taboo and Shakespearean obscenities affected the translations in question. The analysis reveals the evolution of translators’ attitudes to those issues (also affected by contemporary Shakespearean research): from euphemistic treatment of the topic in the 19th century, through philological translations of Tarnawski and Chwalewik, to unrestricted modern renditions of Słomczyński and Barańczak, and the extreme case of straightforward obscene translation of Jerzy S. Sito
Artykuł jest próbą analizy technik i metod zastosowanych przez tłumaczy w trakcie przekładu wyrazów i wyrażeń obscenicznych występujących w tragedii Williama Shakespeare’a Król Lear na język polski. Analiza skupia się na tłumaczeniach monologu szalonego króla (Akt IV, scena 6, wersy 107-132), który jawi się jako mizoginistyczny atak na kobiety, seksualność, oraz cudzołóstwo. Materiał tekstowy stanowi 15 przekładów sztuki, począwszy od najstarszego tłumaczenia, dokonanego przez Ignacego Hołowińskiego i opublikowanego w 1841 roku, a skończywszy na wersji Jerzego S. Sity z roku 2001. Artykuł analizuje wybrane zdania i jednostki leksykalne, pochodzące z siedmiu fragmentów monologu, pod kątem technik i strategii tłumaczeniowych zastosowanych przez poszczególnych tłumaczy przy przekładaniu pojęć uważanych za nieprzyzwoite, a dotyczących kobiecego ciała, seksu, rozpusty, cudzołóstwa, itp. Przeprowadzona analiza wykazuje ewolucję sposobów przekładu, związanych z epoką w której polski tekst powstał i jej uwarunkowaniami kulturowo-społecznymi, a także z rozwojem badań nad twórczością i językiem Shakespeare’a, i pozwala śledzić zmiany, począwszy od eufemistycznego stylu tłumaczeń powstałych w XIX. wieku, poprzez filologiczne tłumaczenia Tarnawskiego i Chwalewika, a skończywszy na współczesnych, miejscami ‘niecenzuralnych,’ tekstach Słomczyńskigo, Barańczaka, a zwłaszcza Sity, który nie zawahał się użyć wulgaryzmów.
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2020, 5, 1; 77-96
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
CLARIFICATION AS THE TEXT KILLER. ANALYSIS OF SELECTED POLISH TRANSLATIONS OF EDGAR ALLAN POE’S THE FALL OF THE HOUSE OF USHER
Autorzy:
Kujawska-Lis, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444728.pdf
Data publikacji:
2010-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
literary translation,
clarifi cation,
indefi nite,
interpretation,
Edgar Allan Poe
Opis:
Clarification is one of the textual phenomena enumerated by Antoine Berman as deforming tendencies in translation. It is best observable when the target text turns what was ambiguous in the original into more specific. This need to clarify the original often stems from systemic differences between languages. However, on numerous occasions the movement from the original ‘indefinite’ into the definite in the translation results from a subjective decision taken by the translator, who in fact has proper linguistic means at his disposal to retain the original level of indeterminacy. In the case of a literary work such a tendency may influence all its levels, especially the interpretative possibilities, as seen in two Polish translations of E.A. Poe’s The Fall of the House of Usher, by Bolesław Leśmian and Stanisław Wyrzykowski. By discussing descriptions of the fictional space and the references to the Usher siblings, this article indicates to what extent clarifying lexical choices impact on the atmosphere of the work, consistency of the fictional world, suspense and the stance of the narrator.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2010, XII; 41-54
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W pogoni za zrozumieniem: polskie tłumaczenia ekranizacji Dziennika Bridget Jones
The edge of meaning: Polish translations of the Bridget Jones film series
Autorzy:
Plewa, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401141.pdf
Data publikacji:
2019-01-09
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
pamiętnik
tłumaczenie audiowizualne
tłumaczenie filmowe
tłumaczenie lektorskie
tłumacz filmowy
voiceover
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie translatorskiej polskich tłumaczeń ekranizacji Dziennika Bridget Jones i Bridget Jones 3. Głównym zadaniem tekstu tłumaczenia jest przybliżenie znaczenia tekstu wyjściowego. Jednak nigdy dwie osoby nie wykonają tłumaczenia identycznie. Zawsze jest ono indywidualnym, niepowtarzalnym tekstem autora – tłumacza filmowego, odzwierciedleniem jego idiolektu. Forma tekstu docelowego uzależniona jest od poziomu umiejętności translatorskich, które determinują poszczególne rozwiązania tłumaczeniowe fragmentów problematycznych (nieoczywistych) tekstu wyjściowego. Sposób radzenia sobie z tymi trudnościami określa format tłumacza. W artykule omówiono dwa tłumaczenia dwóch różnych tłumaczek i podjęta próba oceny ich warsztatu.
This paper analyses Polish translations of two romantic comedy films Bridget Jones’ Diary and Bridget Jones’ Baby. The main goal of a translated text is to convey the meaning of an original. However, it is impossible for any two persons to deliver identical translations. It is always an individual, unique text of the particular author – a film translator and it reflects his or her idiolect. The form of the translated text depends on translator’s skills as they determine particular solutions for problematic fragments (not selfevident) of the original. The choices of translators define their level of mastery. The paper analyses two translations of two different persons and attempts to assess their craft.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2018, 4; 185-193
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziewiętnastowieczne wydania polskich przekładów pism Świętej Teresy z Ávili
Nineteenth-century editions of Polish translations of works by Saint Teresa of Ávila
Autorzy:
Kacprzak, Marta M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27324497.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Święta Teresa z Ávili
przekład
związki polsko-hiszpańskie
XIX wiek
Saint Teresa of Ávila
translation
Polish-Spanish links
19th century
Opis:
From the 1840’s to the end of the 19th century more than twenty editions of Polish translations of texts by Saint Teresa of Ávila, as well as the ones attributed to her, were released. It was attempted to popularise her works, information about her life and thought, as well as the cult of her, knowledge about Christian mysticism and the revival of religious life. Two important bibliographies presenting the reception of Teresa in Poland: one by Stefania Ciesielska-Borkowska (1939) and the other one by Benignus Wanat (1972) require complementing and corrections, which should find reflection in contemporary editions and catalogues. The paper presents all the editions of works by Teresa (fragments, all works, collections of works, as well as paraphrases), released in Polish in the 19th-century books and periodicals. It corrects the mistakes in bibliographical descriptions, which result from mistakes in the publications themselves, as well as errors in attribution. It refers to the authorship of anonymous translations and their undetermined bases, it characterises briefly the environments in which Saint Teresa’s works were translated and published. It presents the religious, literary, social and scientific purposes accompanying the texts by Teresa, as well as translation, editorial and ideological assumptions. It shows the editions of Saint Teresa’s texts in translations or paraphrases by: Sebastian Nucerin, Ignacy Hołowiński, Nina Łuszczewska, Eleonora Ziemięcka, Michał Bohusz Szyszko, Eleonora z Paprockich Szemiothowa, Zygmunt Krasiński, Lucjan Siemieński, Ignacy Domeyko, Karmela Wiktima od Jezusa (Amalia Zenopolska), Tadeusz Miciński, Henryk Piotr Kossowski, as well as anonymous translators.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2021, 21; 352-371
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Refleksje na marginesie polskich przekładów "Trionfo della morte" Gabriela D’Annunzia
Reflections on Polish translations of Gabriele D’Annunzio’s Trionfo della morte
Autorzy:
Szymanowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165595.pdf
Data publikacji:
2010-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Opis:
The article, in the first part, consists of a series of reflections on the luck of Gabriele D’Annunzio in Poland in the last years of the nineteenth and early twentieth centuries. The second part contains a series of observations on some aspects of the Polish translation of the novel "Triumph of Death", or those of Aleksandra Callier (1898), Leopold Staff (1907) and Stanisław Kasprzysiak (1976).
L’articolo consiste, nella sua prima parte, in una serie di riflessioni riguardanti la fortuna di D’Annunzio in Polonia negli ultimi anni dell’Ottocento e all’inizio del Novecento. La seconda parte contiene invece una serie di osservazioni su alcuni aspetti delle traduzioni polacche del romanzo "Trionfo della morte", ossia quelle di Aleksandra Callier (1898), Leopold Staff (1907/1927) e Stanisław Kasprzysiak (1976). La versione di A. Callier, effetto di una lettura ingenua e superficiale, risulta quella decisamente meno riuscita. Le versioni di Staff e Kasprzysiak, oltre a essere distanti nel tempo e per questo stilisticamente molto diverse, nascono da due atteggiamenti contrastanti nei confronti del testo di partenza: di affinità nel caso di Staff e ironico-distaccato nel caso di Kasprzysiak.
Źródło:
Italica Wratislaviensia; 2010, 1; 68-84
2084-4514
Pojawia się w:
Italica Wratislaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miljenko Jergović w Polsce i o Polsce — na marginesie komentarza do powieści Wilimowski
Miljenko Jergović u Poljskoj i o Poljskoj — na margini komentara na roman Wilimowski
Miljenko Jergović in and about Poland — Notes in the Margin while Discussing Wilimowski the Novel
Autorzy:
Kurtok, Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486828.pdf
Data publikacji:
2017-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Miljenko Jergović
hrvatska književnost
poljski prijevodi
recepcija
Croatian literature
Polish translations
reception
Opis:
U članku se sintetično ukazuje književnu nazočnost Miljenka Jergovića u Poljskoj te se pregledava poljske prijevode njegovih djela. Predstavlja se Jergovićeve veze s Poljskom, npr. njegovu suradnju s Magdalenom Petryńskom (prevoditeljicom svih poljskih izdanja njegovih romana) i njezin utjecaj na piščevu popularnost u našoj zemlji. U odnosu na to, članak se koncentrira na Jergovićevu najviše poljskom djelu — (kratkom) romanu Wilimowski. Zahvaljajući Petryńskoj roman je bio objavljen u Poljskoj u travnju 2016., što je bila svjetska premijera ove knjige u tiskanom izdanju. U članku se ukratko prezentira okolnosti izdanja poljskog prijevoda Wilimowskog, razloge piščevog interesa za Poljsku (između ostalog za naslovni lik romana — poljskog nogometaša Ernesta Wilimowskog) te recepciju knjige u Poljskoj. isto tako se ukazuju osnovne crte Jergovićevog književnog rada npr. naracijska strategija ili najčešće teme koje se pojavljuju u njegovim djelima.
The article gives a brief summary of Miljenko Jergović’s literary presence in Poland. It concentrates upon the writer’s poems, short stories, novels and essays hitherto translated into Polish and published in Poland. Additionally, jergović’s manifold connections with Poland are presented, starting with the history of his cooperation with Magdalena Petryńska, who translated all of his novels into Polish. This translator’s impact on the writer’s popularity in our country is underscored. Within this scope, the article concentrates on the Jergović’s “most Polish” work, a short novel entitled Wilimowski. Thanks to Petryńska’s efforts, the book was published in Polish in april 2016, which constituted the novel’s world premiere. The article concisely addresses and describes the circumstances of Wilimowski’s several editions, concurrently discussing motives behind the writer’s interest in Poland (among others, the novel’s protagonist — a Polish football player Ernest Wilimowski), and the book’s reception in Poland. Last but not least, Jergović’s writing technique is characterized along with leitmotifs of his literary works.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2017, 8, 2; 37-49
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie przekłady dramatu słowackiego w latach 1990—2005
Poľské preklady slovenskej drámy v rokoch 1990—2005
Polish translations of slovak drama between 1990—2005
Autorzy:
Spyrka, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487070.pdf
Data publikacji:
2009-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
przekład
kultura
literatura słowacka
dramat
teatr
translation
culture
Slovak literature
drama
theatre
Opis:
Prehľad prekladov slovenskej drámy v Poľsku v rokoch 990—2005 berie do úvahy dve oblasti obehu dramatického textu: jednak divadelnú, a jednak literárnu oblasť ako dva priestory priameho styku príjemcu s textom preloženého dramatického diela. V uvedenom obdobi preklady slovenskej drámy boli iba zriedkavo inscenované poľskými divadlami, pričom prevládajú v tomto počte inscenácie rozhlasových hier. Príčinou je nedostatok prekladov slovenskej drámy do poľštiny. Preklady, ktoré vznikli pred rokom 1989, neboli uverejnené v tlači, zmizli v prekladateľských archívoch a dnes nie sú pristupné režisérom. Od začiatku 90. rokov tlačou vyšli preklady len štyroch slovenských hier, ktoré takisto neboli inscenované profesionálnymi divadlami. Preto priama prítomnosť slovenskej dramatickej tvorby v Poľsku je skoro nulová, pričom iba v malej miere je to spôsobené prekladateľovým výberom diela na prevod alebo kvalitou prekladu — výsledkom prekladateľových rozhodnutí počas procesu translácie. Dôležitou príčinou, no aj následkom neprítomnosti slovenských hier na poľských javiskach je skutočnosť, že poľský príjemca o slovenskej dráme a divadle vie len veľmi málo.
The review of polish translation of slovak drama between 1990—2005 regards two areas of dramatic text’s circulation. They are: scenic area and literatury area, which are also two spaces for direct contact between recipient and a text of a drama’s translation. During an indicated time slovak drama were staged by polish theatres seldom, stagings of radio-plays were dominated. The reason is in insufficiency of slovak drama’s translations in polish. Translations from before 1989 weren’t published, they loos at translators’s archives and now stage managers haven’t approach to them. From the beginning of 90. years only four translations of slovak drama were published. They also weren’t staged by polish profesional theatres. The direct presence of slovak drama in Poland is almost zero. This situation is only slightly owing by translators’s decision about a text to translating. It’s also slightly owing by a quality of translations like a final effect of a translators’s choices during his work. The minimal knowlegde of polish recipient anout slovak drama and theatre is also very important agent.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 183-195
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paratekst w serii przekładowej — polskie przekłady dwóch wierszy Milivoja Slavička
Paratext in a Series of Translations: Polish Translations of Two Poems by milivoj Slaviček
Autorzy:
Wołek-San Sebastian, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487247.pdf
Data publikacji:
2017-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
paratext
translation series
Milivoj Slaviček
paratekst
serijski prijevod
prijevod kao serija
paratekst, seria przekładowa, Milivoj Slaviček
Opis:
Paratext has a considerable impact on the shaping of the way in which a literary work is open to each translation, as well as the dynamics of this openness. critical paratexts that refer to an existing translation prove that new attempts arise from the readers’ unfulfilled expectations. Peritexts, where the poetics of a given author is discussed, point out that the aesthetic value of a given work corresponds to the number of readings of that work (including translations). They also provide a justification (albeit not an indirect one) for individual translation solutions, similarly to paratexts, where the translator provides reflections on his or her own translation. on the other hand, elements of critical epitexts (i.e. reviews) oftentimes become an integral part of a new translated text in a series.
Književnoj djelo je otvoreno prema svakom novom prijevodu. Paratekstovi u velikoj mjeri oblikuju vrstu i dinamičnost tog “otvorenja”. Kritički paratekstovi su dokaz da je uzrok nastojanja novih prijevoda istog dijela neispunjena očekivanja čitatelja.  S druge strane paratekstovi koji govore o poetici konkretnog pisca dokazuju da postoji paralelizam između vrijednosti književnog dijela i broja njegovih interpretacija (dakle također broja prijevoda). U njima nalazimo također opravdanje posebnih traduktoloških rješenja, slično kao u paratekstovima u kojima prevoditelj objavljuje razmatranja o vlastitom prijevodu. Sastojci kritičkih epitekstova često postaju sastavni dio novog prijevoda u seriji.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2017, 8, 1; 91-108
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Izometrycznie czy z rymem? Nowy przekład zbioru „Basia” (Pocałunki) Ianusa Secundusa
Choosing between isometry and rhyme. A new Polish translation of Ianus Secundus’ Basia
Autorzy:
Łuka, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1335193.pdf
Data publikacji:
2018-11-16
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Ianus Secundus
Basia
przekłady zbioru Basia na język polski
Polish translations of Secundus’ Basia
Opis:
Jan Everaerts, poeta z Hagi, zwany z łacińska Ianusem Secundusem (1511–1536) pozostawił po sobie m.in. przekłady z greki na łacinę, epigramaty, listy i dzienniki podróży, ale znany jest głównie jako autor utworów miłosnych: księgi elegii zatytułowanej Iulia na cześć jego pierwszej ukochanej oraz słynnego zbioru 19 utworów pt. Basia (Pocałunki) poświęconego drugiej wielkiej miłości poety, którą opiewał pod imieniem Neaera. Basia były chętnie czytane, naśladowane i przekładane tak przez twórców współczesnych Secundusowi, jak i późniejszych. Do dzisiaj doczekały się one wielu mniej lub bardziej wiernych oryginałowi przekładów na języki europejskie. W przekładzie polskim mamy Pocałunki Arnolda Spaeta (1932) oraz Wiesława Sienkiewicza (1991), ten drugi to przekład izometryczny dokonany na podstawie przekładu filologicznego Ksawerego Sajewicza. Autorka artykułu prezentuje zarówno spostrzeżenia dotyczące wybranych polskich tłumaczeń, jak i próbkę własnego przekładu Secundusowych „buziaków”.
Jan Everaerts, a poet from The Hague, also known as Ianus Secundus (1511–1536) gave the posterity his translations from Greek into Latin, epigrams, letters and travel diaries among others, but he is mainly known as the author of love poetry: a book of elegies entitled Iulia in honor of his first beloved and the famous collection of 19 poems entitled Basia (The Kisses), written for the other lady of his heart, named Neaera. Basia were willingly read, imitated and translated both by contemporaries of Secundus and poets of the next centuries; there are plenty of translations of Basia into European languages, more or less faithful to the Latin original. In Polish we may read Pocałunki (The Kisses) by Arnold Spaet (1932) and by Wiesław Sienkiewicz (1991) – the latter is an isometric translation based on the philological one by Ksawery Sajewicz. The author of the paper presents both observations on selected Polish translations and a sample of her own translation of Secundus’ Basia.
Źródło:
Translatorica & Translata; 2018, 1; 7-15
2657-5817
Pojawia się w:
Translatorica & Translata
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria świadka w przekładzie prozy macedońskiej
Категоријата прекажаност во преводот на македонската проза
The Macedonian category of witness in Polish translations of Macedonian prose
Autorzy:
Błaszak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486918.pdf
Data publikacji:
2009-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
imperceptywność
kategoria świadka
kategorie językowe
język macedoński
system temporalny języka macedońskiego
imperceptivity
category of witness
language categories
Macedonian language
temporal system in Macedonian
Opis:
Целта на овој труд е да се покажат особеностите и можностите за преведување на прека жаноста во полскиот јазик. На почетокот претставена е ситуацијата на категоријата прекажаност во другите словенски јазици, потоа карактеристика на оваа категорија и нејзините дефиниции. Во трудот станува збор за епистемолошката модалност и нејзините особини, односно можностите за нејзиното изразување. На крај ги претставувам примерите, како може да се преведе македонската категорија прекажаност од македонската проза на полскиот јазик. Од анализата на наведените примери од полскиот јазик се гледа, дека полските преведувачи многу ретко ги искористуваат лексичките средства за изразување дистанса на зборувачот спрема прекажувани настани дури и прават грешки.
The purpose of this article is to show the ways of expressing the Macedonian category of witness in Polish translations of Macedonian prose. At the beginning we present the situation of the прекажаност category against a background of the other Slavonic languages and than we characterize this category and its grammatical exponents. After that we describe the problem of truth modality which the category of witness is included in. We particularly take into concideration Polish language and the Macedonian adverbs serving this function. In the final part of this article we present some examples showing the Macedonian прекажаност category which are taken from the Polish translations of Macedonian texts. It lets us get the representation of the practical usage of the devices approchable for translators.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 143-151
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parateksty w polskich przekładach powieści Miloša Crnjanskiego
Paratexts in Polish Translations of miloš crnjanski’s literary Works
Paratekstovi u poljskim prevodima dela Miloša Crnjanskog
Autorzy:
Filipek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486926.pdf
Data publikacji:
2017-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Miloš Crnjanski
dzieło literackie
tłumaczenie
werbalne i niewerbalne parateksty
literary work
translation
verbal and non-verbal paratexts
Miloš Crnjanski, književno delo, prevod, verbalni i neverbalni paratekstovi
Opis:
The article discusses paratexts in Polish translations of m. crnjanski’s poetry and prose. The corpus of the article includes the Polish translations, which were published in six volumes. various types of paratexts of the translations have been analyzed here: the translator’s paratexts and the editor’s paratexts, verbal and non-verbal paratexts, introductions and notes included in the Polish versions of m. crnjanski’s works. The authors of the Polish paratexts — danuta cirlić-Straszyńska, Branislav ćirlić, and grzegorz łatuszyński are also translators of crnjanski’s works from Serbian into Polish.
U ovom radu pažnja se koncentriše na verbalnim i neverbalnim paratekstovima koji prate poljske prevode dela miloša crnjanskog. Uzima se u obzir šest književnih izdanja, čiji su prevodioci danuta cirlić-Strašinjska, Branislav ćirlić i gžegož latušinjski. ova tri prevodioca su istovreneno autori paratekstova uz poljska izdanja dela m. crnjanskog kao što su uvodi, pogovori i fusnote.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2017, 8, 1; 109-121
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O niektórych właściwościach przekładu Księgi Koheleta Marcina Bielskiego
On some features of the translation of the Book of Kohelet by Marcin Bielski
Autorzy:
Jakiel, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146476.pdf
Data publikacji:
2022-03-30
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
Tematy:
The Bible
Polish translations of the Bible
The Book of Ecclesiastes
Marcin Bielski
Opis:
The translation of the Book of Ecclesiastes by Marcin Bielski was published in 1554 as the second Polish translation of this Old Testament book published in print. It is undoubtedly an independent work, and its author reached beyond any doubt for the Hebrew text. It cannot be ruled out, however, that Bielski confronted his translation with the Vulgate. In his work he introduced minor modifications and reduced the content of some verses. He probably did it in order to adapt his translation to the Polish reader. Bielski limited the rhetoric of his translation, which was reflected in the reductions and elimination of even a characteristic hebel. At the same time, he tried to give his translation the most careful form, taking care of its stylistic correctness and aesthetics. Further research on this document will surely make it possible to read its translation and literary value more thoroughly, which will allow for a more complete understanding of the sixteenth-century translations of biblical books in Poland.
Źródło:
Studia Ełckie; 2022, 24, 1; 23-36
1896-6896
2353-1274
Pojawia się w:
Studia Ełckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stylizacja na potoczność w przekładzie literatury czeskiej na język polski
Stylizace hovorovosti v překladech české literatury do polštiny
Stylization of colloquial language in Polish translations of Czech literature
Autorzy:
Vítová, Lenka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486866.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
stylizacja
język potoczny
polskie przekłady literatury czeskiej
stylization
colloqial language
Polish translations of Czech literature
Opis:
Česká literatura s bohatou tradicí využití příznakové stylizace hovorovosti a nářečnosti klade na překladatele do jazyků s méně rozvrstvenou stylistikou nemalé tvůrčí nároky — překladatelé musí nalézt vhodný protějšek pro vyjádření expresivity originálu. Autorka článku sledovala překladatelské strategie při řešení tohoto problému na příkladech překladů děl autorů, kteří různým způsobem využívají stylizace hovorovosti: Jaroslava Haška, Bohumila Hrabala, Jáchyma Topola a Ireny Douskové. Na základě srovnání originálu a překladu popsala, jak a nakolik se pokusili o vyjádření odpovídající originálu jednotliví překladatelé: v případě Haška Paweł Hulka-Laskowski, Józef Waczków a Antoni Kroh, v případě Hrabala Andrzej Czcibor-Piotrowski, Jan Stachowski a Piotr Godlewski, v případě Topola Leszek Engelking a v případě Douskové Joanna Derdowska. Autorka v závěru navrhla klasifikaci stylizace hovorovosti (dle formy a cíle užití): lidová (Hašek), estetizující (Hrabal), naturalistická (Topol), humoristická (Dousková) a poukázala na sílící potřebu jak nejpřesnějšího přeložení všech aspektů textu, včetně těch lišících se od národní tradice — shodně s názorovými proudy posledních let se v překladech objevuje stále více Jiného, v překladu dochází ke koperníkovskému obratu, před osvojením (světem viděným národním prizmatem) upřednostňujeme exotizaci (vlastní domov spatřený přes brýle celého světa).
Czech literature has traditionally made use of a distinctive stylization of colloquial language and dialect. This represents a significant challenge for translators into languages with less diverse stylistics as they seek to find a mode of capturing the original’s emotionality. This article explores translators’ strategies when dealing with this problem and uses examples of works by Jaroslav Hašek, Bohumil Hrabal, Jáchym Topol and Irena Dousková who stylize colloquial language in a variety of ways. The author uses a comparative analysis of the original and the translation to determine how and to what extent the individual translators achieved an adequate rendering of the original. The translators in question are Paweł Hulka-Laskowski, Józef Waczków and Antoni Kroh in the case of Hašek; Andrzej Czcibor-Piotrowski, Jan Stachowski and Piotr Godlewski in the case of Hrabal; Leszek Engelking in the case of Topol and Joanna Derdowska in the case of Dousková. In the conclusion the author suggests four categories of stylization of colloquial language (depending on its form and aim): folk (Hašek), aestheticizing (Hrabal), naturalist (Topol) and humorous (Dousková). She also argues that it is increasingly more important to provide as accurate a translation as possible of all the aspects of the text, including those that differ from the national tradition. This is in line with the latest trends when translations incorporate increasingly more of the Other and are characterized by a significant shift from adaptation (viewed through the national prism) to exoticization (viewing one’s home through the lenses of the whole world).
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2011, 2, 1; 175-187
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przekłady literatury macedońskiej na język polski i polskiej na język macedoński za 2015 rok
Преводи на македонската литература во Полска и на полската литература во Македонија во 2015 година
Polish -Macedonian and Macedonian -Polish literary translations in 2015
Autorzy:
Dembowska, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487114.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
полско-македонските преводи
македонско-полските преводи
коментар на превод
полската литература
македонската литература
Polish-Macedonian translations
Macedonian-Polish translations
translation commentary
Polish literature
Macedonian literature
Opis:
Статијата е обид за анализа на македонско -полските и полско -македонските книжевни преводи, видовите на избраните дела и причината за одредениот избор. Од македонски на полски беа предени 2 книги на млади, современи автори. Една од горенаведените е популарен роман, а втората — избор кратки раскази, понекогаш апстрактни и предизвикувачки за превод. Кога станува збор за полско -македонските преводи, 3 книги беа преведени, од кои 2 се класика на полската литература, а третата е детективска приказна од многу популарен, современ полски автор.
The article analyses Polish -Macedonian and Macedonian -Polish literature translations published in 2015, their type and the reasons for their choice. From Macedonian into Polish, 2 publications of contemporary young authors were translated. One of them was a novel, the second being a set of short, sometimes abstract and translatologically -challenging stories. In terms of Polish -Macedonian translations, 3 books were translated; all of them either Polish classical literature or popular works.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 2; 97-104
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recepcja językowego obrazu rzeczywistości postradzieckiej w polskich tłumaczeniach ukraińskiej prozy postmodernistycznej
Reception of linguistic picture of postsovietical reality in Polish translations of Ukrainian postmodernism prose
Autorzy:
Bracki, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481801.pdf
Data publikacji:
2009-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
postsovietical reality
Ukrainian postmodernism prose
translatio
Opis:
The article is grouped on the problem of complication in that, to read and transposition of literarycode at the use of linguistic supplies of other area of social and culture. On the basis of row of worksfrom the flow of Ukrainian postmodernism prose and also their translating into the Polish language anessay is presented of most neuralgic areas in a narrative and dialog layer, which draw of verycomplication at creation of literary translation. The article is bandaged by the row of bibliographicnotes, tangent to newest works which interpret about the titled problem.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2009, 1, XIV; 353-365
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ta niedorzeczność, poezja – arspoetyka momentalna Marianne Moore w polskich przekładach
That Absurd Entity, Poetry – Polish Translations of Marianne Moore’s Ars Poetica of the Moment
Autorzy:
Rajewska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1363282.pdf
Data publikacji:
2016-02-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Julia Hartwig
literary translation
Stanisław Barańczak
Ludmiła Marjańska
ars poetica
poetry translation
poetry
Marianne Moore
Jarosław Marek Rymkiewicz
Jan Prokop
przekład literacki
arspoetyka
poezja
przekład poezji
Opis:
Szkic z pogranicza historii literatury i krytyki przekładu koncentruje się na Poetry – programowym wierszu wybitnej amerykańskiej modernistki Marianne Moore. Zasygnalizowane w nim zostają najważniejsze interpretacyjne zagadki utworu, w tym podjęta przez autorkę próba zobrazowania „niewyrażalnej” z natury rzeczy istoty poezji i fenomenu jej działania. Tajemnica poezji i wiersza Moore zostaje zilustrowana krytyczną analizą przekładów Poetry autorstwa polskich tłumaczy: Jarosława Marka Rymkiewicza, Jana Prokopa, Julii Hartwig, Stanisława Barańczaka i Ludmiły Marjańskiej, które są wraz z oryginałem przytoczone w aneksie.
This essay combining literary history and translation criticism focuses on “Poetry,” the programmatic poem by outstanding American modernist poet Marianne Moore. It draws the reader’s attention to the most important interpretative issues in the work, including the poet’s attempt to enunciate the basically “inexpressible” essence of poetry and phenomenon of its functioning. The mystery of poetry and of Moore’s poem are illustrated through a critical analysis of Polish translations by the following translators: Jarosław Mark Rymkiewicz, Jan Prokop, Julia Hartwig, Stanisław Barańczak, and Ludmiła Marjańska, which are provided in an appendix together with the original.
Źródło:
Forum Poetyki; 2016, 3; 54-63
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów Historii Aleksandra Wielkiego
Some Issues in the Language Research on Polish Translations of The Story of Alexander the Great
Autorzy:
Zarębski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468382.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Historia Aleksandra Wielkiego
historia języka polskiego
leksyka
synonim
łacina
The Story of Alexander the Great
history of Polish language
lexis
synonym
Latin
Opis:
The author presents the research on lexis and style of Polish translations of The Story of Alexander the Great – a manuscript translation by Leonard of Bończa (1510) and an anonymous print publication of 1550 as a comparative source; both sources constitute a series of translations. The manuscript provides an interesting lexical material (especially various synonymic equivalents placed in the glosses), which can broaden our knowledge on the affluence of lexical resource of Old Polish language. The study of translational practice of a medieval author opens up new perspectives of research, because of varied use of Latin in Polish language. The 16th century print publication sheds some light on the stylistic and linguistic characteristics of the manuscript, indicating constant and variable elements of the language.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2018, 5; 39-51
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piękne czy wierne, czyli o polskich przekładach Instytucji Gaiusa (II wiek)
Beautiful or Literal: A Few Words about Polish Translations of Gaius’ Institutions (2nd Century)
Autorzy:
Dyjakowska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807176.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
terminologia prawnicza; prawo rzymskie; Instytucje Gaiusa; przekład
legal terminology; Roman law; Gaius’ Institutions; translation
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy łacińskie terminy prawnicze, występujące w tekstach źródłowych z prawa rzymskiego, należy w przekładzie na język polski pozostawić w formie oryginalnej, czy też znaleźć ich polskie odpowiedniki. Podstawą do rozważań są trzy przekłady na język polski Instytucji Gaiusa, prawnika z II wieku. Przekład dwóch pierwszych ksiąg autorstwa Teodora Dydyńskiego ukazał się w latach sześćdziesiątych XIX wieku. W 1982 r. całość dzieła przetłumaczył Cezary Kunderewicz, a w 2003 r. nowego przekładu dokonał Władysław Rozwadowski. Na podstawie analizy rozwiązań przyjętych przez trzech tłumaczy w końcowej części artykułu autorka proponuje własną odpowiedź na postawione pytanie. Belle ou fidèle : Quelque remarques à propos des traductions en polonais des Institutions de Gaius (IIe siècle) L’objectif de l’article est de chercher une réponse à la question si les termes juridiques latins dans les textes sources du droit romain doivent être laissés sous leur forme originale ou s’il faut créer des équivalents polonais. La réflexion porte sur trois traductions en polonais des Institutions de Gaius, juriste du IIe siècle. La traduction des deux premiers volumes, faite par Teodor Dydyński, est parue dans les années soixante du XIXe siècle. L’œuvre tout entière a été traduite en 1982 par Cezary Kunderewicz, et en 2003 une nouvelle traduction a été réalisée par Władysław Rozwadowski. Après avoir analysé les solutions adoptées par les trois traducteurs, l’auteur de l’article propose sa propre réponse à la question posée au début.
The subject of this paper is to present the ways in which the authors of translations of the Gaius’ Institutions into Polish reflect the Latin legal terms. On the basis of various solutions adopted by translators, the author attempts to answer the question whether Latin legal terms, appearing in source texts of Roman law, should be left in the original form or their Polish counterparts should be found.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 8; 11-29
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tłumacz – uczony. Oblicza przekładów literatury antycznej w XXI wieku
The scholar as a Translator. Types of Polish translations of ancient literature in the 21st century
Autorzy:
Skwara, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806857.pdf
Data publikacji:
2021-10-12
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ancient literature
translation
commentary
notes
Opis:
The article is an attempt to outline the tendencies in translations of ancient literature appearing in the new millennium. It introduces answers to the question of who is the new translator of ancient literature, what competences does he/she bring, and what impact this shift has on the selection of translatable texts, strategies of translation and the paratext.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2021, 31, 1; 235-248
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Angst zum Laufen bringen – Herta Müllers Text-Bild-Collagen und ihre polnischen Übersetzungen
Making my fear run – Herta Müller’s collage-poetry and its polish translations
Autorzy:
Sommerfeld, Beate
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/929498.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:
Herta Müller, born in Rumania as a member of the German minority, began to create her collages after having immigrated to West Germany. Being heterogeneous combinations of words and pictorial ele-ments cut out from print media, the collages can be considered as an attempt to forge a link between west German culture and life in Rumania under the dictatorship of Ceauşescu. An important role in the articulation of autobiographical experience plays a specific rhythm, which is characterized by intermo-dality and criss-crossed words and pictorial elements. Rhythm not only renders experience – as to speak subcutaneously – apt to be communicated, deliberate ruptures of rhythm indicate the traumatizing ef-fects of past experiences and anxiety. The article analyses to what extent the polish translators Leszek Szaruga and Andrzej Kopacki take into account the structural complexity and intermediality of the collages. 
Źródło:
Studia Germanica Posnaniensia; 2014, 35; 85-104
0137-2467
Pojawia się w:
Studia Germanica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przekład Piotra Poznańczyka a Biblia Leopolity, czyli o XVI-wiecznych edycjach Księgi Syracha. Część 2
Piotr Poznańczyk and The Leopolits Bible, videlicet about Polish editions of The wisdom of Jesus son of Sirach from 16th century. Part 2
Autorzy:
Lenartowicz-Zagrodna, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595776.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Polish translations of the Bible
Piotr Poznańczyk
Biblia Leopolity (the Leopolits Bible)
polszczyzna biblijna
Biblia Leopolity
Opis:
Main subject of this article is The Wisdom of Jesus Son of Sirach (translated into Polish by Piotr Poznańczyk in 1535) and its relations with a biblical edition of this book from 1561 (so-called The Leopolits Bible). Analysis of lexical changes (including: particles, diminutives, colloquial and German words) have to give an answer to a few questions: was Piotr Poznańczyk an editor of The Sirach from 1561? Which was the direction of the textual modifi cation? Perhaps, in the future, this article will by also helpful to fi nd an editor (or editors) of The Leopolits Bible.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2011, 10; 121-133
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stefana Pawlickiego (1839–1916) pierwsze polskie przekłady Medytacji o pierwszej filozofii oraz Rozprawy o metodzie
The First Polish Translations of Descartes’ Meditations and Discourse on the Method by Stefan Pawlicki (1839-1916)
Autorzy:
Konstańczak, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423115.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Stefan Pawlicki
Descartes
Discourse on the method
Meditations
polish translations
Kartezjusz
Rozprawa o metodzie
Medytacje
polskie przekłady
Opis:
This paper is based on the materials found in the Jagiellonian Library – unpublished manuscripts of Pawlicki’s translations of two works by Descartes. The starting point for the analyses is a short outline of the history of the reception of the French philosopher’s works in Poland. The author also draws comparisons between Pawlicki’s translations and translations of Discourse on the method which are well embedded in the Polish philosophical tradition by Wojciech Dobrzycki (1878) and Tadeusz Boy-Żeleński (1918), as well as Pawlicki’s translation of Meditations with translations of Ignacy Karol Dworzaczek (1885) and Maria Ajdukiewiczowa (1948). Pawlicki worked on his translations between Romanticism and Positivism, when Descartes’ works were in general negatively received. The comparison of these translations and comments on them found in later translations done by Wiktor Wąsik in so called “critical” period will allow one to grasp some developing tendencies in Polish philosophy of the 19th century. This paper will also fill in the gap in the history of Polish philosophy concerning the reception of Descartes’ philosophy in 19th-century Poland.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27/t.t.; 315-333
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PIĘĆ ŻYWOTÓW KRUKA, CZYLI O POLSKICH PRZEKŁADACH WIERSZA THE RAVEN EDGARA ALLANA POEGO
Five Lives of Raven, or about Polish Translations of The Raven by Edgar Allan Poe
Autorzy:
Studniarz, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444395.pdf
Data publikacji:
2011-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Młoda Polska,
strategy of domestication, ennoblement,
clarification,
literary translation,
Edgar Allan Poe
Opis:
The article examines five Polish translations of the famous ballad The Raven written by Edgar Allan Poe. The translations come from different periods; the efforts by Przesmycki and Beaupre belong to the period of “Młoda Polska”, and date roughly from the tum of the nineteenth and twentieth century. The translation by Kasiński, although it was created a few decades later, still shows a clear influence of the specific aesthetics of the “Młoda Polska” movement. These three translations, in spite of numerous differences, form quite a uniform set, with the dominant underlying strategy of domestication, which manifests itself in “ennoblement” and “clarification”. By contrast, the two contemporary translations, by Barańczak and by Kozak, lack the stylistic homogeneity of their predecessors. They are also characterized by the various departures from the original, motivated by the different subjective approaches taken by each translator. None of the five examined Polish translations has attained the satisfactory degree of equivalence with respect to the original text.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2011, XIII; 281-302
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontekst kulturowy w przekładzie tekstu paraliterackiego. Uwagi o polskich tłumaczeniach esejów Kurta Vonneguta
Cultural Context in Translating Paraliterary Texts. Selected Remarks on Polish Translations of Kurt Vonneguts Essays
Autorzy:
Makolus-Krasa, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1902515.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
translatologia
kontekst kulturowy w przekładzie
Kurt Vonnegut
błędy tłumaczy
translation studies
cultural context in translation
translation errors
Opis:
In the wake of the growing recognition of Kurt Vonnegut's prose in Poland, the publishers decided to also make his essays available to the Polish audience. Sometimes the Polish versions were translated much later than the originals, but sometimes the Polish texts directly followed the publication of the American source texts. In his essays, Vonnegut repeatedly refers to numerous aspects of the American realia: history, literature and popular culture. The references are both direct and indirect. Vonnegut's essays are an example of a text where the role of a translator as a cultural mediator is paramount. Unfortunately, not all translators have succeeded in the task. The translated texts contain evident translation flaws caused by the translator's being unfamiliar with the cultural context of the original. The paper analyses these mistakes and presents examples of how translators descriptively handled certain cultural references. This strategy helped them save the comprehensibility of the text at the cost of its unintended simplification.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 1; 105-126
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tłumaczenia tytułów dzieł literatury chińskiej na język polski
Translations of the Titles of Works of Chinese Literature into Polish
Autorzy:
Sarek, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798459.pdf
Data publikacji:
2019-11-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
tłumaczenie tytułu; tłumaczenia chińsko-polskie; ekwiwalencja; adaptacja kulturowa
translation of the title; Chinese-Polish translations; equivalence; cultural adaptation
Opis:
Tytuł dzieła literackiego spełnia wiele funkcji i odgrywa ważną rolę — służy jako wizytówka dzieła i pojawia się jako najczęściej cytowany i powtarzany fragment. W tym artykule, w wybranych przykładach tłumaczeń utworów literackich z języka chińskiego na język polski, zostały wyodrębnione cztery metody przekładu tytułów: tłumaczenia dosłowne, tłumaczenia semantyczne, adaptacje kulturowe i kopiowanie tytułów z tłumaczeń pośrednich bądź z ekranizacji filmowych. Przytoczone tytuły wyraźnie pokazują, że podejście językoznawcze zostało zastąpione przez analizę kontekstu społeczno-kulturowego kraju kultury docelowej. Dlatego tłumacz, choć czasem podejmuje zaskakujące decyzje, odchodzi drastycznie od tytułu dzieła oryginalnego, uwypukla elementy, które autor pozostawił w cieniu bądź pomija te, które twórca starał się wyeksponować, robi to świadomie, ponieważ jego celem jest uzyskanie najwyższego stopnia ekwiwalencji.
The title of literary work fulfills many functions and plays an important role — serves as a showcase of the work and appears as its most frequently quoted and repeated passage. In this paper, in selected examples of titles’ translations of literary works from Chinese into Polish, four methods have been distinguished: literal translations, semantic translations, cultural adaptations and copying of titles from indirect translations, or from film adaptations. The quoted titles clearly show that the linguistic approach is superseded by the analysis of the socio-cultural context of the country of the target culture. Therefore, although the translator sometimes makes surprising decisions, he goes away drastically from the title of the original work, emphasizes elements that the author left behind in the shadow, or omits those that the author tried to display, he does it consciously, because his goal is to obtain the highest degree of equivalence.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 9; 139-149
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Online Response to the Two Polish Translations of The Wee Free Men by Terry Pratchett
Komentarze internetowe do dwóch polskich tłumaczeń The Wee Free Men Terry’ego Pratchetta
Autorzy:
Dziemian, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1192311.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
reader response
fantasy in translation
translation criticism
online response
Terry
Pratchett
reakcja czytelnika
tłumaczenia fantastyki
krytyka tłumaczeń
komentarze
internetowe
Terry Pratchett
Opis:
The online community of science fiction and fantasy fans constitutes a rich source of material for analysing reader response to translations as its members often reflect not only on the books they read but also on the quality of their translations. The Polish translations of Terry Pratchett’s The Wee Free Men are a good example of translations which evoked ample response online, with criticism focusing on the reasons for initially not employing the usual translator of the Discworld series, the treatment of names and dialect in the translation, and the issues connected with defining the target reader of the text and adjusting the text to their needs. The analysis of online reactions shows that translation solutions are considered problematic by readers especially when the reasons behind them are not clear.
Internetowa społeczność fanów fantastyki stanowi bogate źródło materiału do badań nad reakcjami czytelników na tłumaczenia, gdyż jej członkowie często wyrażają opinie nie tylko o książkach, które czytają, ale też o jakości ich tłumaczeń. Polskie przekłady The Wee Free Men Terry’ego Pratchetta są dobrym przykładem tłumaczeń, które zainspirowały wiele komentarzy. Krytyka w nich zawarta skupia się na powodach, dla których tłumaczenia nie powierzono od razu tłumaczowi pozostałych książek w serii Świat Dysku, sposobie tłumaczenia imion i dialektu, oraz zagadnieniach związanych z określeniem docelowego czytelnika i dopasowaniem tekstu do jego potrzeb. Na podstawie analizy można wnioskować, że poszczególne wybory tłumacza są uważane przez czytelników za problematyczne zwłaszcza tam, gdzie nie dostrzegają oni ich uzasadnienia.
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2017, 2, 1
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Het probleempje van Le Petit Prince in vertaling: Verkleinwoorden vertaald uit het Frans in het Nederlands en Pools
The ‘little’ problem of Le Petit Prince in translation: Diminutives translated from French to Dutch and Polish
Autorzy:
Popławska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806790.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
zdrobnienia; Mały Książę; przekład polski i niderlandzki; analiza porównawcza
diminutives; The Little Prince; Dutch and Polish translations; comparison
Opis:
Problematyka przekładu Małego Księcia: Zdrobnienia w tłumaczeniu z francuskiego na język niderlandzki i polski Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza zdrobnień w polskim i niderlandzkim tłumaczeniu francuskiej noweli pt. Mały Książę (Le Petit Prince) Antoine’a de Saint-Exupéry'ego. Po przedstawieniu podstawowych zasad tworzenia zdrobnień w języku francuskim, niderlandzkim i polskim, z uwzględnieniem ich podziału i funkcji, podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, czy liczba zdrobnień w obydwu przekładach jest równie niewielka jak w tekście oryginału — główny cel badania. Mały Książę to nowela przeznaczona (w pierwotnym założeniu) dla dzieci, dlatego zdrobnienia odgrywają w niej istotną rolę. Również z tego powodu ważny jest sposób, w jaki polscy i holenderscy tłumacze noweli rozwiązali problemem renderowania zdrobnień. Het probleempje van Le Petit Prince in vertaling: Verkleinwoorden vertaald uit het Frans in het Nederlands en Pools Deze bijdrage wil aan de hand van een corpus van twee vertalingen van de Franse novelle Le Petit Prince van Antoine de Saint-Exupéry kijken naar de vertaalmogelijkheden van diminutieven in het Nederlands en Pools. Het belangrijkste doel van de uitgevoerde analyse is om de vraag te kunnen beantwoorden of de Nederlandse en Poolse vertaling net zo weinig verkleinwoorden bevatten als het Franse origineel. De diminutiva zijn in deze tekst van groot belang omdat het een novelle is voor kinderen. Een ander probleem dat in de studie aan de orde komt, is hoe de Poolse en Nederlandse vertalers van deze novelle een probleem van het weergeven van verkleinwoorden hebben aangepakt. Het artikel schetst tevens een theoretische achtergrond van de principes voor het creëren van verkleinwoorden in het Frans, Nederlands en Pools, samen met hun verdeling en functies.
The article’s main objective is the analysis of the Dutch and Polish translation of Antoine de Saint-Exupéry’s novella Le Petit Prince (The Little Prince). After the opening remarks, the theoretical framework (i.e. the formation, classification, and functions of diminutives in French, Dutch, and Polish) is presented, followed by a quantitative analysis of diminutives in the original texts and the two translations. The Little Prince in this French original contains relatively few diminutives, especially given the fact that de Saint-Exupéry’s novella was originally classified as children’s literature, therefore answering the question whether the Dutch and Polish translations contain equally few diminutives as the French original is the main purpose of the analysis. Another issue addressed in the study is how the Polish and Dutch translators of the novel solved the problem of rendering diminutives in translation.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 211-223
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dvadeset pet godina bilježenja prijevoda: hrvatsko i poljsko ogledalo
O dwudziestu pięciu latach przekładów literatury polskiej i chorwackiej: zwierciadła przekładu
Twenty five years of translation: a cultural mirror of Croatian and Polish literature
Autorzy:
Gverić Katana, Petra
Kurtok, Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486683.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
egzilna književnost
recepcija
hrvatski prijevodi
poljski prijevodi
prevoditeljski izbori
literature of exile
reception
Croatian translations
Polish translations
translation choices
Opis:
U članku se skicira slika hrvatske književnosti u ciljnoj, poljskoj kulturi, kao i vice versa, koje se formiraju tijekom 25 -godišnjeg razdoblja. Temelji se ona uglavnom na bibliografijama i komentarima objavljenima u časopisu „Przekłady Literatur Słowiańskich”, koji već desetak godina sustavno i detaljno bilježi i opisuje prijevode slavenskih književnosti. Analiza monografskih izdanja, kad je hrvatska književnost u pitanju, pokazuje da izbor poljskih prevoditelja pada na egzilnu literaturu, koja dobrim dijelom nije bila smatrana kanonom, te djela autora s graničnih područja jezika i kultura bivše Jugoslavije, i tematski se veže uz jugonostalgiju, ratne traume i potragu za identitetom. Hrvatska književnost — i kultura — u Poljskoj često stoga nose ponajprije odrednicu „balkanskog” i „postjugoslavenskog”. S druge strane, poljska književnost u hrvatskim prijevodima uglavnom se predstavlja reprezentativnim autorima, čiji se opus smatra kanonskim i u izvornoj kulturi. Ogledanje jedne kulture u drugoj donosi širu sliku predstavljanja Drugoga i otvara problem odnosa kulturne auto - i heteropredodžbe.
In this article, we have tried to draw an image of Croatian literature in Polish culture, as well as vice versa, in the last 25 years, based on bibliographies and articles on translations in PLS. It has been concluded that, due to translators’ choices of Croatian exile literature, works perceived in the source culture as non -canon, themes related to war, Yugonostalgia and authors whose work belong to the “borderline” of a few nations, Croatian literature in Poland exists as “Balkan” literature. On the other hand, choices of Polish literature in Croatia mainly concerns classic Polish authors. Both cases draw a wider picture of national imagery — a hetero -image — in the target culture.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 2; 35-52/53-72
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie przekłady zbioru Priče iz davnine Ivany Brlić ‑Mažuranić
Polish translations of Croatian tales of long ago by Ivana Brlić ‑Mažuranić
Poljski prijevodi zbirke Priče iz davnine Ivane Brlić ‑Mažuranić
Autorzy:
Gostomska, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487065.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Ivana Brlić ‑Mažuranić
Priče iz davnine
Wanda Pogonowska
Wiktor Bazielich
Magdalena Petryńska
prijevod
Croatian tales of long ago
translation
Opis:
Unatoč nesmanjenoj, više no stogodišnjoj popularnosti Ivane Brlić ‑Mažuranić u Hrvatskoj, njezino je stvaralaštvo u Poljskoj gotovo odsutno. Pokušavajući utvrditi razloge te odsutnosti, treba rekonstruirati okolnosti u kojima su nastali poljski prijevodi zbirke Priče iz davnine i ocrtati siluete njezinih prevoditelja. Vode nas one do umjetnice i slikarice Wande Pogonowske, koju treba smatrati prvom poljskom prevoditeljicom poznatih bajki. Iako je jedina prevela na poljski cijelu zbirku, i to dvaput (u tridesetim i pedesetim godinama dvadesetog stoljeća), konačni rezultat njezinih prevoditeljskih napora, zbog višegodišnjih problema s objavljivanjem, ostaje nepoznat, a sjećanje na Wandu Pogonowsku polako nestaje. Vlastiti prijevod jedne bajke iz kolekcije Brlić ‑Mažuranić uspio je u međuratnom tisku objaviti Wiktor Bazielich, koji također nije bio profesionalni prevoditelj, ali nedostatak profesionalizma nadoknadio je iznimnom ustrajnošću. Četrdeset godina poslije istu bajku o ribaru Palunku ponovo je prevela Magdalena Petryńska (nes‑ vjesna da postoji starija poljska verzija), koja svojim bogatim opusom, za razliku od prijeratnih prevoditelja ‑amatera, ponosno predstavlja krug najistaknutijih suvremenih poljskih prevoditelja južnoslavenske proze. Postojeći prijevodi dokaz su prihvaćanja krajnje različitih prevoditeljskih strategija. Bazielichov stav, koji je mogao proizlaziti iz namjere da se poljskim primateljima približi stvarnost južnoslavenske kulture ili jednostavno iz sposobnosti prevoditelja, blizak je formalnoj ekvivalenciji, a postupak Petryńske, koji diktira zabrinutost za komunikacijsku udob‑ nost dječjeg primatelja, može se opisati kao funkcionalna ekvivalencija.
Despite the over one hundred years long popularity of Ivana Brlić ‑Mažuranić in Croatia, her collection Croatian Tales of Long Ago remains almost absent in Poland. An attempt to determine the reasons for this absence involves the reconstruction of the circumstances of its Polish trans‑ lations and the outline of the translators’ silhouettes, which leads to Wanda Pogonowska, who was a visual artist and a painter by education and who should be considered as the first Polish translator of the famous Croatian tales. Although she took on the translation twice (in the 1930s and 1950s) and has remained the only person who translated the entire collection into Polish, the final effect of her translation efforts, due to the problems with its publication, is still unknown, and the memory of Wanda Pogonowska is slowly fading away. Wiktor Bazielich was also an amateur translator but who made up for his lack of professionalism with his extraordinary perseverance and managed to publish in the interwar press his own translation of one fairy tale from the Brlić‑Mažuranić’ collection. The same tale about the fisherman Palunko was translated again forty years later by Magdalena Petryńska (unaware of the existence of the earlier Polish version), who, with her considerable achievements, in contrast to the pre ‑war translators of Brlić ‑Mažuranić, proudly represents the circle of the most outstanding contemporary Polish translators of South Slavic prose. Existing translations show that the translators adopted extremely different transla‑ tion strategies. Wiktor Bazielich’s attitude, which could result from his intention of introducing Polish recipients to the realities of South Slavic culture or from the translator’s skills, is close to formal equivalence; while the procedure of Magdalena Petryńska was dictated by a concern for the communication comfort of the story’s recipients — children and can be described as functional equivalence.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 1; 353-375
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy z konstrukcją odbiorcy w polskich przekładach poematu Song of Myself Walta Whitmana
The Question of Rendering the Addressee in the Polish Translations of Song of Myself by Walt Whitman
Autorzy:
Studniarz, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444979.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
literary translation
epic poem
intratextual addressee
extratextual addressee
horizontal address
vertical address
Opis:
The subject of the article is the question of rendering the addressee in the Polish translations of Song of Myself by Walt Whitman, in which a certain indeterminacy in the shaping of the recipient can be observed. The crucial distinction between the intratextual addressee and the extratextual addressee projected by the text, based on the typology proposed by David Herman, allows taking into consideration the personal reader as the communicative partner of the speaker in the poem. Initially, the Polish translation of the poem by Andrzej Szuba projects a community as the addressee, whereas from the translation by Ludmiła Marjańska the image of the individual recipient emerges. However, further on in the translation by Szuba the collective addressee changes into the single one, whereas in the translation by Marjańska the opposite process takes place because in the final section the individual addressee turns into the collective one. But it is not an unspecified community that is the participant of the communicative situation projected by the text; it is an individual, it is each personal reader. It is the individual extratextual addressee that is the beneficiary of the poetic undertaking. Unfortunately, the existing Polish translations are not conducive to the understanding of the role assigned to the extratextual addressee by the text, and make it hard for the Polish reader to form a proper mental image of the recipient projected by the poem.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2013, XV/2; 191-202
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proza Bohumila Hrabala w polskich przekładach (w przestrzeni między „hospodską historką” a gawędą szlachecką)
The Prose of Bohumil Hrabal in Polish Translations (in the Space between "Hospodská Historka" and "Gawęda Szlachecka")
Autorzy:
Soliński, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/578910.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Opis:
One of the basic tasks that is expected of artistic translation is the preservation of - as far as it is possible - the original genre structure of the source text in the target text. This paper attempts to address the question how this task is being accomplished in the translation of long and short prose forms by the Czech author Bohumil Hrabal, including causiere, črta, esej, efemera, montaž, novela, povídka, reflexe, skica. It may seem that the publication of several compendia related to his literary heritage, that is, Slovník Bohumila Hrabala or Czesko-polski słownik terminów literackich by Baluch and Gierowski should help in genological ordering of Polish translations of Hrabal’s works, affect the translation of texts that have not been rendered into Polish yet, and enable correct genological classification of texts that have already been translated. The author’s ambition is to find the answer to the question of whether such genological ordering is actually possible.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2019, 62, 3; 81-90
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie tłumaczenia korespondencji Stanisława Augusta z Katarzyną II i Nikitą Paninem z lat 1769–1772,
The Polish translations of Stanisław August’s correspondence with Catherine II and Nikita Panin from the years 1769–1772
Autorzy:
Zielińska, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193807.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
epistolography of monarchs
Polish translations
the Bar Confederation
the Czartoryski family
the Polish and Russian diplomacy
the first partition of the Rzeczpospolita
Opis:
Among the letters which Stanisław August exchanged with Catherine II and Nikita Panin in the times of the Bar Confederation there are several ones which were translated into Polish. The translations were probably connected with the propaganda offensive prepared by Stanisław August and the Czartoryski family, aimed at convincing the society that the monarch and the leaders of the “Family” did not inspire the dissenters to strive for political equality, nor did they support the kidnapping of the senators perpetrated by Nikolai Repnin. The translated texts prove that the king opposed the Russian actions. Eventually, Stanisław August did not decide to promote the translated texts, still less – to publish them.The attempt to conciliate the king and his uncles with the rebellious nations, which was to appease the country, did not bear fruit.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 193-206
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz ojczyzny w polskich przekładach poezji Miloša Crnjanskiego
Слика отаџбине у пољским преводима песничког дела Милоша Црњанског
The image of a homeland in the Polish translations of Miloš Crnjanski’s poetry
Autorzy:
Filipek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487078.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Песничко дело Милоша Црњанског
отаџбина
преводи
туђе особине
Miloš Crnjanski
poetry
homeland
translation
exotic
poezja
ojczyzna
przekład
cechy egzotyczne
Opis:
Преводи песама Милоша Црњанског били су објављивани у Пољској већ пре Другог светског рата. Сада пољски читаоци знају песме из збирке Лирика Итаке, као и три по‑ еме Стражилово, Сербиа и Ламент над Београдом. Лајт мотив ове поезије је повратак отаџбини (Лирика Итаке) и чежња за њом (поеме). Код Црњанског отаџбину симболишу углавном топоними, којих има већ у насловима поема, као и елементи српске традиције — нпр. асоцијације на народне песме и њихове јунаке, као што су Краљевић Марко, Милош Обилић и присуство православља (цркве, иконe). Асоциације на туђу културно‑језичку средину (Париз, Тоскана, Јан Мајен, Шпанија, Лисабон) перципиране су као туђе особине текста и од стране пољских и српских читалаца.
The translations of poems by M. Crnjanski were published in Poland before World War II. Currently, the Polish reader known the volume entitled Lyrics of Ithaca and three poems: Stražilovo, Serbia and Lament over Belgrade. The leitmotif of his poetry is the return to the homeland (Lyrics of Ithaca) and longing for it (poems). In Crnjanski’s poetry the homeland is symbolized by toponyms, whiche are already exhibited in the titles. They present some elements of tradition, e. g. a reference to folk songs (heroes: Prince Marko, Miloš Obilić) and Orthodox religion (churches, icons). The transfer of local names and some elements of foreign culture expose the exotic feature of this territory. It is an example of the cultural barrier and difficulties with understanding cultural context. The poetry by Crnjanski refers to a foreign space (Jan Mayen, Libon, Spain, Tuscany) which is exotic, not only for the Polish reader, but also for readers of the original texts.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 1; 120-132
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przekłady literatury słoweńskiej w Czechach i w Polsce w latach 1990—2006
Češke in poljske prevode slovenske knijževnosti w letih 1990—2006
The translation of the Slovene Literature in the Czech Republic and in Poland in 1990—2006
Autorzy:
Jamnik, Tatjana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487186.pdf
Data publikacji:
2009-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
literatura słoweńska
polskie tłumaczenia
czeskie tłumaczenia
recepcja tłuamczeń
związki kulturalne
Slovene literature
Polish translations
Czech translations
reception of translations
curtural connections
Opis:
Na podlagi pregleda prevodov slovenske literature na Češkem in Poljskem v zadnjih sedemnajstih letih avtorica pokaže razlike in podobnosti med kulturno podobo Slovenije v zavesti teh dveh narodov. Obdobje razdeli na dva dela, pred letom 2000, ko za leposlovne prevode iż slovenščine skrbijo predvsem posamezni prevajalci t. i. starejše generacije, in po njem, ko je v obeh deželah zaradi priliva nove generacije prevajalcev opazen bistven porast knijžnih prevodov. Analiza leposlovnih prevodov w knijžni obliki, pa tudi prevodov, objavljenih v periodičnem tisku in na spletu, je pokazala, da je med stanjem w češkem in poljskem prostoru še vedno opaziti bistveno nesorazmerje.
In this review od Czech and Polish translations of Slovene literature in the past 17 years, the author shows diversity and resemblance in the cultural image of Slovenia in the collective consciousness of the two nations. The chosen era of research falls into two distinct periods. In the first, before the year 2000, the translations lied solely on the shoulders of individual translators, members of the „old” generation. The second period is characterized with a great outburst of translated Slovene literature by the young generation of traslators. Trough analysis and comparison of translated books and translations published in journals and on the internet in the Czech Republic and Poland the author draws our attention to the discrepancy in the amount of translated publications. The article explores the possible reasons for these changes and differences in the field of Slovene translated literature in the two related countries.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 295-312
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Kilka razy nad morzem…" — o polskich tłumaczeniach wiersza Igora Siewierianina
Several times by the sea ... - about the Polish translations of Igor Severyanins poem
Несколько раз у моря… – о польских переводах стихотворения Игоря Северянина
Autorzy:
Bednarczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181228.pdf
Data publikacji:
2021-01-02
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
Северянин перевод поэзия
Siewierianin
przekład poezja
SeverSeveryanin translation poetry
Opis:
W artykule rozpatrywane są trzy polskie tłumaczenia wiersza Eto bylo u moria Igora Siewierianina. Analiza uwzględnia leksykalno-semantyczne zjawiska typowe dla rosyjskiego egofuturysty (neologizmy, struktura wiersza, nieoczekiwane obrazy). Okazuje się jednak, że w badanym przypadku decyzje podejmowane przez tłumacza zależą przede wszystkim od celu przekładu oraz maniery twórczej autora tekstu docelowego.
В статье рассматриваются три польских перевода стихотворения Это было у моря Игоря Северянина. Анализ проводится с учетом лексико-семантических явлений типичных для творчества русского эгофутуриста (неологизмы, структура стиха, неожиданность образов). Оказывается, однако, что в данном случае принятые переводчиком решения зависят прежде всего от цели перевода и манеры автора целевого текста.
The article considers three Polish translations of the Igor Severyain’s poem It passed by the sea. The analysis takes into account the lexical and semantic phenomena typical of this Russian ego-futurist (neologisms, the structure of the verse, the unexpectness of images). It turns out, however, that in this case the the translator’s decisions depends primarily on the purpose of the translation and the manner of the author of the target text.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2021, 2 (174); 66-82
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Renesansowa Rzeczpospolita i starożytna Palestyna w leksyce XVI-wiecznych przekładów ewangelii na język polski
Renaissance Polish Republic and ancient Palestine in the lexis of Polish translations of gospels in the 16th century
Autorzy:
Sabała, Martyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/540710.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
Tematy:
New Testament
Gospel
Bible
the sixteenth century
translation
reality
Opis:
The 16th century was the golden age of the Polish translations of the Gospels. To describe the reality of ancient Palestine, Polish translators used the proper lexis for Polish reality of the 16th century and the proper lexis for Palestinian reality. The aim of the paper is to analyse the lexis concerning meals, clothes, buildings, names of social functions and funds, including the names of people who administrated the finance. The lexis was selected from ten Gospels translated into Polish in the 16th century.
Źródło:
Społeczeństwo. Edukacja. Język; 2015, 3; 139-148
2353-1266
2449-7983
Pojawia się w:
Społeczeństwo. Edukacja. Język
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish Translations of “The Life of Adam and Eve” as a Research Problem: An Analysis of Translation Strategies
Przekłady Słowa o Adamie i Ewie na język polski jako problem badawczy. Analiza strategii tłumaczenia
Autorzy:
Stelmach, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33321778.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
translation
Old Bulgarian language
Modern Bulgarian language
Polish language
Agata Kawecka
Teresa Dąbek-Wirgowa
“The life of Adam and Eve”
przekład
język starobułgarski
język nowobułgarski
język polski
Słowo o Adamie i Ewie
Opis:
This paper presents the results of translatological research into Teresa Dąbek-Wirgowa and Agata Kawecka’s translations of the Old Church Slavonic apocrypha “The Life of Adam and Eve” into modern Polish. The two texts were examined independently of each other, since they do not form a translation series. The translations were compared with the Bulgarian and Old Church Slavonic sources, which made it possible to follow closely how the translators applied the fundamental techniques of translation. Using selected examples, the article discusses the types of translation transformations used, and characterises the dominant elements presented in the translations. Some errors are also pointed out, especially those that change the meaning of the translated text. The final part of the paper contains general conclusions about the translators’ work and indicates possible directions of future research, including further research into anthologies of ancient literature as translations and into the skills exhibited by translators of such literature.
Artykuł prezentuje wyniki badań translatologicznych nad przekładami staro-cerkiewno-słowiańskiego apokryfu Słowo o Adamie i Ewie na współczesny język polski, których autorkami są Teresa Dąbek-Wirgowa i Agata Kawecka. Oba teksty zostały zbadane niezależnie od siebie, ponieważ nie tworzą serii przekładowej. Przekłady zestawiono ze źródłami (bułgarskim oraz staro-cerkiewno-słowiańskim), co umożliwiło dokładne prześledzenie sposobu pracy tłumaczek z podstawami tłumaczenia. W artykule na wybranych przykładach zostały omówione typy transformacji przekładowych wykorzystane przez tłumaczki, a ponadto przedstawiono charakterystykę dominant obecnych w przekładach. Wskazano także nieliczne błędy, w tym przede wszystkim te, które zmieniają sens tłumaczonego tekstu. W podsumowaniu przedstawiono ogólne wnioski dotyczące pracy tłumaczek oraz perspektywy badawcze obejmujące dalsze badania nad antologiami literatury dawnej jako przekładami oraz nad warsztatem tłumaczy tej literatury.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bycie czy byt? O dwóch podstawowych terminach filozofii Heideggera i problemach z ich polskimi przekładami
Bycie (Being) or byt (being)? On two basic terms of Heidegger’s philosophy and problems with their Polish translations
Autorzy:
Sobota, Daniel Roland
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1622302.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Martin Heidegger, Being, being, das Sein, das Seiende, translation
Martin Heidegger, bycie, byt, das Sein, das Seiende, tłumaczenie
Opis:
Martin Heidegger’s texts are among the most difficult in the philosophical literature throughout the world. Paradoxically, despite they are commonly considered as untranslatable, they belong to the most frequently translated twentieth-century philosophical texts. High availability of translations makes the thought of Heidegger still enjoy great interest and result in a number of comments. The constantly growing number of translations of his texts affects shapes of national philosophies and their issues. It is particularly clearly visible in Poland where for a long time the philosophy of Heidegger was available only to the narrow circle of the German-speaking philosophers. The situation has changed significantly since the early nineties, when there rapidly began to appear translations of his major works. However, a different problem occurred – namely the problem of translation. It is nowhere so much invisible as in the case of two basic words: bycie (Being) and byt (being). This text follows various ways of translating and interpreting of Heidegger’s terms, asking about their philosophical relevance and relationship to the established philosophical tradition. Not denying any previous choices, it tries to develop a relevant criterion for understanding the two concepts. In order to do this, it tries to reveal the most important idea of Heidegger’s philosophy.
Źródło:
Analiza i Egzystencja; 2015, 31; 65-96
1734-9923
2300-7621
Pojawia się w:
Analiza i Egzystencja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mahabharata w literaturze polskiej. Przekłady, tłumaczenia, inspiracje
The Mahabharata Epic in Polish Literature. Translations and Inspirations
Autorzy:
Milewska, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579284.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Mahabharata
translation
Indian epics
Opis:
The article covers the topic of the more than one hundred years old tradition of translations of fragments of the Indian epic Mahabharata to Polish. The works of professional indologists like Jan Leciejewski, Helena Willman-Grabowska, Andrzej Ługowski, Halina Marlewicz, Iwona Milewska, Marek Mejor and Joanna Jurewicz are discussed in detail. All these translations are unquestionably direct ones whereas this directness is not certain in regard to the ones which were prepared by Antoni Lange, a famous Polish poet and by Antoni Kałuski. This problem of direct and non-direct translations is indicated in the article. But for the presentation of the tradition of Polish translations of the fragments of the Mahabharata it provides some information on the potential influence given to Polish poets based on the stories coming from this Indian epic. One can definitely trace such influences in the works of Jan Kasprowicz and Bolesław Leśmian.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2016, 59/119 z. 3; 135-148
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gdy przekład zaciera ślady – Szekspir jako kryptokatolik i jego tłumacze
Covering Tracks in Translation: Shakespeare as a Crypto-Catholic and His Translators
Autorzy:
Gomoła, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878693.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Szekspir
przekład
polskie przekłady Szekspira
teoria lancasterska
kryptokatolicyzm Szekspira
Lancastrian Shakespeare
translation
Polish translations of Shakespeare
Macbeth
The Twelfth Night
Shakespeare’s Sonnets
Opis:
L’article explore les traductions polonaises des extraits des pièces et sonnets de Shakespeare révélant, d’après les proposants de la théorie du « Lancastrian Shakespeare », ses sympathies pro-catholiques. La première partie présente les points les plus importants de la théorie lancastrienne et son impact sur l’interpretation de l’œuvre de Shakespeare. La partie suivante analyse les allusions à deux jésuites, Edmund Campion (La Nuit des rois) et Henry Garnet (Macbeth), ainsi qu’à Anne Line (La Tempête). Ces allusions sont analysées puisqu’elles apparaissent tant dans les traductions polonaises les plus connues (tels Słomczyński, Barańczak, Sito) que dans les traductions moins répandues (à savoir Dygat, Siwicka, Kamiński). De surcroît, le Sonnet no 73 est brièvement analysé. L’étude montre que certaines connotations du texte source sont gardées, lorsqu’elles se réfèrent à des éléments extratextuels; néanmoins, beaucoup de connotations, en particulier celles basées sur les jeux de mots, disparaissent.
The article explores Polish translations of excerpts of selected Shakespeare’s plays and sonnets revealing, according to proponents of “Lancastrian Shakespeare” theory, his pro-Catholic sympathies to see to what extent historical-religious tropes to be found in them are retained in target texts. Allusions to Edmund Campion (The Twelfth Night), Henry Garnet (Macbeth), and Anne Line (The Tempest) are discussed as they appear both in most popular and less known Polish translations of Shakespeare. The analysis shows that certain allusions suggesting Shakespeare’s crypto-Catholicism are visible in Polish translations yet quite a few, especially double entendres, disappear.
Artykuł analizuje polskie tłumaczenia wybranych fragmentów twórczości Szekspira wskazujących, według zwolenników teorii lancasterskiej, na jego kryptokatolicyzm. W części pierwszej przedstawia najważniejsze tezy teorii lancasterskiej i jej skutki dla interpretacji twórczości Szekspira. Później analizuje, jak w polskich tłumaczeniach oddano aluzje do dwóch jezuitów – Edmunda Campiona (Wieczór Trzech Króli) i Henry’ego Garneta (Makbet) oraz do Anny Line (Burza). W analizie uwzględniono tłumaczenia najpopularniejsze (Słomczyński, Barańczak, Sito), jak i mniej znane, w tym najnowsze (Dygat, Siwicka, Kamiński). Krótkiej analizie poddano także tłumaczenia Sonetu 73. Artykuł dowodzi, że przekłady polskie zachowują zazwyczaj konotacje oryginału, gdy te odnoszą się do elementów pozatekstualnych, zatarciu ulegają natomiast konotacje będące wynikiem gry słów lub związane ze strukturą języka oryginału.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 8; 159-178
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ольфакторий Сергея Есенина и особенности его воспроизведения в переводах на польский язык (на примере избранных произведений)
Sergei Yesenin’s Olfactory and Peculiarities of its Reproduction in Polish Translations (Based on the Example of Selected Works)
Autorzy:
Curkan-Dróżka, Ełona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22446724.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Есенин
русская поэзия
перевод
запахи в поэзии
Sergei Yesenin
Russian poetry
translation
smells in poetry
Opis:
Сергей Есенин – один из самых популярных русских поэтов в Польше. Интерес к его поэзии не угасает с момента появления первых переводов произведений Инония и Товарищ на польский язык в 1922 г. Несмотря на то, что вот уже на протяжении века литературное наследие Есенина профессионально исследуется польскими учеными, а также не перестает привлекать внимание реципиентов, в  творчестве русского поэта продолжают оставаться лакуны, требующие изучения. Автор статьи исследует роль запахов в стихотворениях Сергея Есенина, учитывая их изменения на протяжении всех этапов творчества – от юношеских произведений до последних текстов. Данный подход дает возможность представить не только мировоззрение поэта, его глубокую связь с русской культурой, но и проследить отражение в творчестве индивидуальной языковой картины мира. В статье также представлен относительно новый взгляд на рецепцию поэзии Есенина в Польше, а именно особенности и сложности перевода на польский язык ольфакторных образов, используемых поэтом для передачи глубоких эмоций.
Sergei Yesenin is one of the most popular Russian poets in Poland. Interest in his poetry has been undiminished ever since the first translations of Inoniya (Otherland) and Tovarishch into Polish appeared in 1922. Although the literary heritage of Yesenin has been professionally researched by Polish scholars and has attracted a large following of Polish readers for a century, there are gaps in his poetry that need to be filled. The author of this article investigates the role of scents in the poems of Sergei Yesenin, taking into account their changes throughout the creative process, from his juvenile works to his final texts. This approach allows us to present not only the poet’s worldview and his deep connection to the Russian culture, but also to trace the reflection of his individual linguistic worldview in his works. The article also presents a relatively new perspective on the reception of Yesenin’s poetry in Poland, namely the peculiarities and difficulties of translating into Polish the olfactory images used by the poet to convey profound emotions.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2022, 15; 85-100
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozrachunki po przełomie. Polskie przekłady z literatury bułgarskiej po 1989 r. Diagnozy i prognozy. Współczesność i tradycja
Разчети след прелома. Полски преводи на българската литература след 1989 година. Диагнози и прогнози. Съвременост и традицията
Reckoning after the turn. Polish translations of Bulgarian literature after 1989. Diagnoses and prognoses. The present time and the tradition
Autorzy:
Juda, Celina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486943.pdf
Data publikacji:
2009-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
polskie przekłady literatury bułgarskiej
literatura bułgarska po 1989
przekłady
strategie tłumaczenia
Polish translations of Bulgarian literature
Bulgarian literature after 1989
translation
strategy of translation
Opis:
Разглеждайки го списъка на преведените през последните петдесет годин книги от български на полски очевидно е, че след 1989 година броят на артистичните преводи систематично и драматично намалява. Причината на тези негативни тенденции трябва да се търси в крайно неразбираема културна политика — отлагане на съответните институции задалженията си да се подкрепя междукултурен диалог. Очевидно е, че без структурните промяни (подкрепящи активно действаши преводачи) няма шанс за прогресивните промяни.
After 1989 the number of translations of Bulgarian literature into Polish decreased dramatically in comparison with the output of the previous 50 years. On the one hand, this seems to be caused by a complete change of the Polish state’s cultural policy principles, too little activity on the part of relevant institutions, or even giving up the obligation to create and support the inter‑cultural dialogue or to mediate in this process. On the other hand, it is primarily market economy and interest of the media and not the efforts or commitment of the translators that are decisive factors for the number and quality of publications.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 15-28
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od romanov do teoloških esejev: pregled slovenskih prevodov poljske literature v letu 2017
From Novels to Theological Essays: Review of Slovene Translations of Polish Literature in 2017
Autorzy:
Unuk, Jana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486639.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
peripheral literatures
Polish-Slovene translations in 2017
translation choices
genre diversity
Opis:
The article deals with translation choices by Slovene translators from Polish literature in 2017, on the presumption that both literatures, that of source and that of the target language, perceive each other as peripheral in terms of Even-Zohar’s theory of literary polysystems. Nevertheless, as much as 14 Polish books of different genres were translated into Slovene language in 2017, among them novels, poetry, a play, and theological essays.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2019, 9, 3; 241-256
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
До питання про добір лексичних еквівалентів у польських перекладах української поезії
O wyborze ekwiwalentów leksykalnych w polskich tłumaczeniach ukraińskiej poezji
To the question about the selection of lexical equivalents in polish translations of the ukrainian poetry
Autorzy:
Кpавченко, Cвітлана
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594080.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
spokrewnione języki,
oryginał
tłumaczenie literackie
leksykalne ekwiwalenty
kontekst
historyczne realia
indywidualistyczne właściwości gramatyczne odpowiedniki
dialog
family of languages
original
artistic translation
lexical equivalents
context
historicalrealities
individual properties
grammatical equivalents
Opis:
Artykuł ukazuje specyfikę twórczości tłumacza poezji w doborze adekwatnych leksykalnych odpowiedników dla dokładnego przekazania treści oryginału. Urzeczywistniono porównawczą analizę niektórych poezji Tarasa Szewczenki i Iwana Franki i ich polskich interpretacji. Pokazana została obecność podobnych leksykalnych elementów w spokrewnionych słowiańskich językach, które dają możliwość, w niektórych wypadkach, urzeczywistnienia dosłownych tłumaczeń. Wyartykułowane zostały trudności w odtworzeniu historycznego kontekstu i indywidualistycznych właściwości oryginalnego tekstu.
In the article author describes the specific character of poetry translator work in selection of adequate lexical equivalents for the exact transmission of the original content. The article contains comparative analysis of some poetries by Taras Shevchenko and Ivan Franka and their Polish interpretations. It also shows the presence of similar lexical elements in the family of slavonic languages which enables to carry out a word-for-word translation in some cases. The author examines difficulties in recreation of historical context and individual properties of original text.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 154-163
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stereotyp mężczyzny w przekładzie "Opowieści o mężczyznach" Miloša Crnjanskiego
Стереотипне представе о мушком идентитету у пољском преводу "Прича о мушком" Милоша Црњанског
Male gender stereotypes in the Polish translations of Miloš Crnjanski’s "Tales about men"
Autorzy:
Filipek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486641.pdf
Data publikacji:
2013-07-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
stereotzpy
mężczyzna
Crnjanski
przekład
стереотип
мушкарац
Црњански
превод
stereotypes
men
translation
Opis:
У "Причама о мушком" Црњански је креирао неколико мушких ликова које је приказао у ситуацијама које се стереотипно везују за мушки свет (професионална делатност, политика, сфера еротике). У послератном свету поремећених вредности, у потрази за стабилизацијом и личном срећом мушкарци прекорачују границе које намеће стереотипна представа о мушком идентитету. Уколико перцепција родног стереотипа не разликује читаоце оригинала и превода, превод намеће пољским читаоцима другачији поглед на неке мушке ликове због разлике у културно-историјским искуствима код читалаца превода.
Gender stereotypes present a conventionally simplified and standardized conception or image concerning the typical social roles of males and females. M. Crnjanski focuses on the problem of the various stereotypes of men. The writer shows his characters in areas that are stereotypically considered to be appropriate for men, such as professional work, politics, war, and sexual relations. The book contained stereotypes that the readers of the original version and the readers of the translations perceive differently, because Polish and Serbian readers have different historical and cultural experiences.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2013, 4, 1; 73-88
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Delimitacyjno-semantyczne wykładniki graficzne renesansowej krytyki tekstu w Nowym Testamencie (1551, 1552) w przekładzie Stanisława Murzynowskiego
Autorzy:
Lisowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/776850.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish Biblical translations
Renaissance sacred philology
graphic expressions of the intertextuality
Opis:
Nowy Testament (The New Testament) translated by Stanisław Murzynowski was published in Königsberg (Królewiec) in East Prussia in 1551 (part one) and in 1552 (part two). It was the first Polish translation of the New Testament (and the Bible in general) delivered in line with the Protestant sola Scriptura doctrine from Greek, the source language. In his endeavour to faithfully (precisely) reflect the sense of the original in the Polish language, the translator subjected the text to a philological review. The effects of his considerations are made available to the readers and introduced to the translation of the Bible by means of a system of graphic devices which delimit the text and add an intellectual aspect to it. In most general terms, the devices indicate when the Polish translation departs from the Greek original as a result of the system and semantic differences between the two languages; they pinpoint the semantic and lexical polarization of the Polish translation of the biblical message as a result of the translator- cum-philologist’s critical approach to the original text. As a printed text, Nowy Testament translated by Stanisław Murzynowski represents a closed work with precisely selected wording. Its core part containing the New Testament message in Polish consists of the primary text i.e. the translation of the New Testament into the Polish language and an intermittent subordinate part dedicated to the marginalia. The delimitation and semantic devices introduce visual order to the printed text, fostering the reader’s perception; they are also non-verbal expressions of the inter-textual relations and references to external texts which contributed to the then universe of knowledge. Therefore, the devices provide an intellectual aspect to the Polish language offered by Stanisław Murzynowski.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2015, 72/1; 111-120
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koloryt pogranicza serbsko-tureckiego w polskich przekładach prozy Borisava Stankovicia
Локална обојеност српско-турске средине у пољским преводима Станковићеве прозе
The atmosphere of a Serbian-Turkish borderland in the Polish translations of Borisav Stanković’s prose
Autorzy:
Filipek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487007.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
proza Borisava Stankovicia
Serbian-Turkish borderland
Borisav Stanković’s prose
serbsko-tureckie pogranicze
Opis:
Дело Борисава Станковића (1874—1927) који је у српску књижевност увео амбијент оријенталног родног Врања било је познато у пољском културном миљеу већ пре Другог светског рата. Станковићева дела одликују се локалном обојеношћу која се ослања на мешавину српске и турске културне традиције као резултат скоро петовековне турске владавине ауторовим завичајем. Захваљујући пољским преводима приповедака и романа "Нечиста крв" читаоци су стекли представу како о свакодневном животу, обичајима, обредима људи чији се менталитет формирао под утицајем ове две културе, тако и о универзалним људским тежњама.
Works of Borisav Stanković, who introduced the atmosphere of his home town Vranje, are the space of the two cultures dialogue: — his own (Serbian) and the strange (Turkish). The last one formed the mentality and the life style of the inhabitants of this region during more that five centuries of Turkish bondage. Thanks to the translations the picture of the Serbian-Turkish borderland has been recorded in Polish readers consciousness. The descriptions of family celebrations, ceremonies and rites interweave there with the scenes of everyday life. However, despite the strong Stanković’s bonds with the concrete geographical region, the reader can find in translations the universal message about human condition and about the man who — in the situation of confrontation with restrictions and prohibitions imposed by the society — loses his battles and cannot fulfil his emotional and physical needs.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2011, 2, 1; 215-231
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Дзве мовы – дзве паэзii: анталогii беларускай паэзii ў польскiх перакладах
Dwa języki – dwie poezje: antologie poezji białoruskiej w polskich tłumaczeniach
Two languages – two poetries: anthologies of Belarusian poetry in Polish translations
Autorzy:
Русецкая, Наталля
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2108337.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
poezja białoruska
przekład
współczesna literatura białoruska w Polsce
Belarusian poetry
translation
modern Belarusian literature in Poland
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest poezji białoruskiej wydanej w tłumaczeniach na język polski na początku XXI w. Szczególna uwagę skierowano na antologię młodej poezji białoruskiej "Pępek nieba" oraz na antologię poezji białoruskiej od XV do XX wieku "Nie chyliłem czoła przed mocą". Autorka odwołuje się do podobnych publikacji, które ukazywały się w Polsce w latach ubiegłych, porównuje z nowszymi tomami tłumaczeń, śledzi zmiany w składzie autorów reprezentujących poezję białoruską, zwraca uwagę na pojawienie się nowych przekładów nie tylko tekstów młodych poetów, lecz także kolejnych polskich adaptacji utworów autorstwa klasyków literatury białoruskiej. Odnotowuje też pewne luki w ogólnej panoramie poezji białoruskiej XX w., przedstawionej na łamach antologii Nie chyliłem czoła przed mocą, wskazuje drobne uchybienia i niedociągnięcia w omawianych wydaniach.
This article is dedicated to the Belarusian poetry published in translations into Polish at the beginning of the 21st century. Special attention is paid to the anthology of the young Belarusian poetry “The navel of the heaven”, and to the anthology of the 15th–20th century Belarusian poetry “I didn’t tilt of my head under the power”. The author refers to similar publications, which have appeared in Poland in recent years, and compares them to the latest volumes of translations. She tracks changes in the list of authors representing Belarusian poetry, and draws attention to the emergence of new translations, not only the texts of young poets, but also the subsequent Polish adaptations of the works by classics of Belarusian literature. The author also mentions some gaps in the overall panorama of the twentieth century Belarusian poetry, which was presented on the pages of the anthology “I didn’t tilt of my head under the power”. Minor weaknesses and deficiencies in these publications have been discussed.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2016; 461-472
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Дзве мовы – дзве паэзii: анталогii беларускай паэзii ў польскiх перакладах
Dwa języki – dwie poezje: antologie poezji białoruskiej w polskich tłumaczeniach
Two languages – two poetries: anthologies of Belarusian poetry in Polish translations
Autorzy:
Русецкая, Наталля
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944886.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
translation
modern Belarusian literature in Poland
Bellarusian poetry
poezja białoruska
przekład
współczesna literatura białoruska
w polsce
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest poezji białoruskiej wydanej w tłumaczeniach na język polski na początku XXI w. Szczególna uwagę skierowano na antologię młodej poezji białoruskiej Pępek nieba oraz na antologię poezji białoruskiej od XV do XX wieku Nie chyliłem czoła przed mocą. Autorka odwołuje się do podobnych publikacji, które ukazywały się w Polsce w latach ubiegłych, porównuje z nowszymi tomami tłumaczeń, śledzi zmiany w składzie autorów reprezentujących poezję białoruską, zwraca uwagę na pojawienie się nowych przekładów nie tylko tekstów młodych poetów, lecz także kolejnych polskich adaptacji utworów autorstwa klasyków literatury białoruskiej. Odnotowuje też pewne luki w ogólnej panoramie poezji białoruskiej XX w., przedstawionej na łamach antologii Nie chyliłem czoła przed mocą, wskazuje drobne uchybienia i niedociągnięcia w omawianych wydaniach.
This article is dedicated to the Belarusian poetry published in translations into Polish at the beginning of the 21st century. Special attention is paid to the anthology of the young Belarusian poetry “The navel of the heaven”, and to the anthology of the 15th–20th century Belarusian poetry “I didn’t tilt of my head under the power”. The author refers to similar publications, which have appeared in Poland in recent years, and compares them to the latest volumes of translations. She tracks changes in the list of authors representing Belarusian poetry, and draws attention to the emergence of new translations, not only the texts of young poets, but also the subsequent Polish adaptations of the works by classics of Belarusian literature. The author also mentions some gaps in the overall panorama of the twentieth century Belarusian poetry, which was presented on the pages of the anthology “I didn’t tilt of my head under the power”. Minor weaknesses and deficiencies in these publications have been discussed.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2016, 8; 461-472
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niepochwytnica, niedotkniątko, niedoruszajka czy niedotykomka? O polskich tłumaczeniach leksemu недотыкомка słów kilka (na podstawie utworów Fiodora Sołoguba)
Niepochwytnica, niedotkniątko or niedotykomka? A Few Words on Polish Translations of the Lexeme недотыкомка (Based on Fiodor Sołogub’s Novels)
Autorzy:
Potyrańska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031153.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
niedotykomka
evil
the Silver Age
symbol
Sologub
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 3; 531-546
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Авторская модальность как средство репрезентации концепта „любовь” в поэтических текстах Сергея Есенина и их польских переводах*
The authorial modality as a mean of representation o f the concept "love " in Sergey Esenin’spoetry and its Polish translations
Autorzy:
Alimpijewa, Roza
Babulewicz, Swietlana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481819.pdf
Data publikacji:
2011-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
the concept of “love”
the authorial modality
Opis:
The textual importance of means of expressing authorial modality in one of the key conceptsof the poet’s poetic system - the concept of “love” - is established in Sergey Esenin’s poems andtheir Polish translations. The content structure of the concept reflects the hero’s aspiration to truelove as the highest value of life.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2011, 1, XVI; 297-307
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Veritas graeca, veritas latina et veritas confessionis w staropolskich tłumaczeniach Nowego Testamentu na przykładzie Listu Jakuba
Veritas graeca, veritas latina et veritas confessionis in Old Polish Translations of the New Testament on the Example of the Letter of James
Autorzy:
Wojciechowska, Kalina
Rosik, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044632.pdf
Data publikacji:
2019-04-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Letter of James
translation of New Testament
old polish translations
conjectural emendation
conjecture
Erasmus of Rotterdam
Martin Luther
John Calvin
Theodore Beza
veritas graeca
veritas latina
reformation
Opis:
The article aims at the example of the Letter of James to show how the theological reforms and hermeneutic and critical New Testament editions were reproduced in Polish translations of the 16th and 17th centuries. The authors show that on the level of textual criticism and philological solutions, Polish New Testament translators really derived from the achievements of European biblical studies, but remained faithful to the confessional tradition and not to the Greek testimonies. The reception of Reformation at the hermeneutic and theological level looks much worse. Interpreters usually do not take up polemics or defensive positions.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 2; 315-325
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O polskich przekładach chorwackiej literatury wojennej — Dragutin Tadijanović: "Molba munji nebeskoj"
O poljskim prijevodima hrvatskog ratnog pisma — Dragutin Tadijanović: "Molba munji nebeskoj"
About the Polish translations of the Croatian war writings — Dragutin Tadijanović: "Molba munji nebeskoj"
Autorzy:
Małczak, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487037.pdf
Data publikacji:
2009-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Dragutin Tadijanović
Molba munji nebeskoj
chorwacka literatura wojenna
tłumaczenie filologiczne
przekład transpozycyjno-modulacyjny
hrvatsko ratno pismo
filološki prijevod
transpozicijsko-modulativno prevođenje
Croatian war writings
philological translation
transpositional-modulational translation
Opis:
Nakon 1990. u poljskim prijevodima hrvatske književnosti prijevodi hrvatskog ratnog pisma zauzimaju relativno malo mjesta. Na području lirike najznačajnija publikacija je prijevod Stamaćeve i Sanaderove zbirke "U ovom strašnom času. Antologija hrvatske ratne lirike". U članku se govori o razlozima slabe emisije i recepcije hrvatskog ratnog pisma te analizara prijevod Tadijanovićeve pjesme pod naslovom "Molba munji nebeskoj". Autorica prvog prijevoda je Muriel Kordowicz koja je prevela sve pjesme u spomenutoj antologiji, autor drugog prijevoda je Julian Kornhauser koji je objavio ciklus vlastitih prijevoda Tadijanovićevih pjesama u časopisu "Literatura na Świecie". U zaključku analize stoji da dvoje prevoditelja imaju različite strategije prevođenja. Kordowiczin prijevod je primjer filološkog prevođenja, Kornhauserov prijevod je primjer transpozicijsko-modulativng prevođenja.
After 1990 the translations of the Croatian war writings relatively seldom appear in Polish translations of Croatian literature. In the realm of lyrics the translation of Stamać & Sanader‘s book "U ovom strašnom času. Antologija hrvatske ratne lirike" is the most importanat publication. In this article two translations of Tadijanović‘ poem entitled "Molba munji nebeskoj" are analysed. The authoress of the first translation Muriel Kordowicz has translated the poem in the above mentioned antology, the author of the second one Julian Kornhauser has published his own translations of Tadijanović‘ poem in the magazine „Literatura na Świecie”. In the recapitulation of this analysis the statement of two different translators‘ strategies is given. The Kordowicz‘ translation is an example of philological model of translation and the Kornhauser‘s translation is an example of transpositional-modulational one.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 71-83
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblia Ekumeniczna w języku polskim na tle wybranych ekumenicznych projektów przekładowych Pisma Świętego
The Ecumenical Bible in Polish on the Background of Some Ecumenical Biblical Translation Project
Autorzy:
Wojtyra, Krzysztof Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20679225.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Polish translations of the Bible
ecumenism
the Bible Society in Poland
ecumenic translations of the Bible
przekłady Biblii na język polski
ekumenizm
Towarzystwo Biblijne w Polsce
ekumeniczne przekłady Biblii
Opis:
Autor ukazuje specyfikę ekumenicznego przekładu Biblii na język polski na tle najważniejszych ekumenicznych projektów przekładowych na inne języki. Bazę źródłową dla badań stanowiły głównie wstępy do Biblii ekumenicznych w językach obcych oraz nigdy niepublikowane archiwalia pochodzące z Towarzystwa Biblijnego w Polsce.
The author shows the peculiarities of the ecumenical translation of the Bible into Polish against the background of the most important ecumenical translation projects into other languages. The aim of the research was to present the features of Polish inter-confessional translation. The author presented the history of earlier inter-Christian translations of the Bible into Polish, the team-committee method in the work on the translation of the Bible and its impact on ecumenism and the achieved effect. The research followed a historical method based on use of introductions to ecumenical Bibles in foreign languages and on never published archives from the Bible Society in Poland. Another group of sources are recension and papers on the ecumenical Bible. The results of the studies carried out similarities and differences between the foreign ecumenical translations and the Polish edition; the specificity of the polish biblical style of the ecumenical Bible; the reasons for such a late appearance of the Polish ecumenical Bible.  
Źródło:
The Biblical Annals; 2023, 13, 1; 163-195
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O translokacji nomina propria w dziele literackim (na przykładzie polskiсh tłumaczeń powieści Doktor Żywago Borisa Pasternaka)
On Translocation of Nomina Propria in a Literary Translation (Based on Polish Translations of Doctor Zhivago by Boris Pasternak)
Autorzy:
Ndiaye, Iwona Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444650.pdf
Data publikacji:
2019-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Boris Pasternak
Doctor Zhivago
proper names
translation strategies
patronymics
Opis:
This paper analyzes problems involved in the Polish translation of proper names contained in Boris Pasternak’s novel Doctor Zhivago. Empirical material was collected from two Polish translations published in book form: by Jerzy Stempowski (Paris: Instytut Literacki 1959) and by Ewa Rojewska-Olejarczuk (Warsaw: PIW 1990). The study aimed to analyze translatorial equivalents taking into account the following criteria: consistency with the named object, informativeness of the name, and retaining the cultural ambience. The following research methods were applied: descriptive, com-parative analysis as well as functional and stylistic analysis. The comparative analysis focused on the adequacy of the applied translation methods.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2019, XXI/2; 187-200
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formare l’homo sovieticus. L’influsso dell’ideologia comunista sulle prime traduzioni polacche delle filastrocche di Gianni Rodari
Forming Homo Sovieticus: The Impact of the Communist Ideology on the First Polish Translations of Gianni Rodari’s Poems
Autorzy:
Nicewicz, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162244.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
poetry
Gianni Rodari
Janusz Minkiewicz
communism
translation
filastrocche
comunismo
traduzione.
Opis:
Gianni Rodari’s works first appeared in Poland when he was yet little known, if not rather unpopular, in his homeland. In the 1950s, Italian criticism ignored Rodari’s literary efforts as a ‘militant’ communist, his works only reached a narrow circle of readers, and it would take some years until he garnered popularity in his homeland. Meanwhile, what the Italians failed to appreciate appeared to be gaining an almost instant recognition in the USSR and the Eastern Bloc countries. As a member of the Italian Communist Party, the Editor-in-Chief of the children’s magazine Pioniere, and an eager supporter of communism, Rodari won favour with the authorities of the Polish People’s Republic. The earliest translations of Rodari’s poetry were published in the Polish press as early as in 1953. They were based on Russian translations by Samuil Marshak, whom the Polish authorities notably considered a perfect children’s writer. Both Russian and Polish versions of Rodari’s poemst tend to differ greatly from the original texts and to bear a heavy ideological imprint. My argument in this article seeks to answer the following questions: Which of Rodari’s poems were translated into Polish in the 1950s and by whom? How are they different from the Italian originals? What was their reception in Poland? How was Rodari portrayed in Poland at the time?
Le prime opere di Rodari arrivarono in Polonia quando lo scrittore era ancora poco conosciuto in patria, o addirittura mal visto a causa delle sue convinzioni politiche. Infatti negli anni Cinquanta la critica italiana ignorava gli sforzi letterari di questo comunista “militante” e le sue opere, pubblicate dalle case editrici del partito, raggiungevano una ristretta cerchia di lettori. Il successo sarebbe arrivato solo dopo con l’inizio della collaborazione con Einaudi; ma intanto ciò che non piaceva ai suoi connazionali fu accolto con entusiasmo in Urss e in altri stati del blocco comunista. In quanto membro del Partito Comunista Italiano, direttore della rivista per ragazzi “Pioniere” e convinto sostenitore del comunismo, Rodari godette subito della benevolenza delle autorità della Repubblica Popolare Polacca. Le prime traduzioni dei suoi componimenti, volte dal russo a partire dalla versione curata da Samuil Maršak – considerato autore-modello di opere per l’infanzia –, apparirono sulla stampa polacca già nel 1953. Le poesie, sia in russo che in polacco, differivano spesso in maniera notevole dal testo fonte e erano dense di una forte carica ideologica. Nel presente saggio si cercherà di rispondere alle domande: quali filastrocche di Rodari sono state tradotte in polacco negli anni Cinquanta? Da chi? In che cosa si differenziavano dal testo di partenza italiano? Come vennero accolte? Come veniva rappresentato il loro autore nella Polonia comunista?
Źródło:
Italica Wratislaviensia; 2022, 13.2; 149-175
2084-4514
Pojawia się w:
Italica Wratislaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 322

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies