Analiza porównawcza opisów przemocy w polskich przekładach powieści Rebecca Daphne du Maurier (1938)

Daphne du Maurier to znana na całym świecie autorka powieści określanych mianem gothic fiction i gothic romance. W swej bogatej twórczości, która stała się inspiracją dla wielu reżyserów filmowych, w tym mistrza grozy Alfreda Hitchcocka, pisarka kreuje barwne obrazy nasycone agresją i grozą. Bohaterowie du Maurier doświadczają wszelakiego rodzaju przemocy, zarówno fizycznej i psychicznej, jak również seksualnej. Sceny agresji budują napięcie, stanowią punkt kulminacyjny, obnażają stany psychiczne bohaterów. Obrazom walki i obrony towarzyszą momenty strachu, przerażenia i paniki, które du Maurier szczegółowo opisuje na kartach swych książek. Zadaniem tłumacza jest odwzorowanie ładunku emocjonalnego zawartego w oryginale, co — jak pokazuje zgromadzony materiał badawczy — nie zawsze jest przedsięwzięciem udanym. Artykuł stanowi próbę analizy wybranych scen przemocy w powieści Rebecca du Maurier i dwóch polskich przekładach. Badaniu przyświeca chęć odpowiedzi na następujące pytania: a) za pomocą jakich środków językowych i stylistycznych kreowana jest przemoc w oryginale i przekładzie? b) na ile obrazy przemocy stworzone przez polskich tłumaczy są spójne z obrazami pióra du Maurier? c) z jakimi trudnościami zmaga się tłumacz twórczości du Maurier, a szerzej gatunku gothic literature?

The aim of this article is to analyse the representation of violence in Polish translations of Daphne du Maurier’s Rebecca. Du Maurier’s novel has been translated into Polish twice, by Wanda Wasilewska in 1939 and by Eleonora Romanowicz-Podoska in 1958. Katarzyna Jaworska-Biskup focuses on selected passages, i.e., scenes which depict violence. These scenes are private encounters between Mrs Danvers, a villain, and Max de Winter’s second wife. An attempt is made to assess how Polish translators have conveyed the novel’s depictions of violence in terms of the strategies and techniques used in translation.