Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "frakcja" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 171
Tytuł:
Pionierzy terroryzmu europejskiego: Frakcja Czerwonej Armii
Frakcja Czerwonej Armii.
Autorzy:
Maniszewska, Katarzyna (1978- ).
Współwytwórcy:
Aleksandrowicz, Tomasz Romuald. Recenzja
Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego "Apeiron" (Kraków). pbl
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Kraków : Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego "Apeiron"
Tematy:
Frakcja Czerwonej Armii
Terroryzm
Opis:
Bibliogr. s. 175-192.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Analiza frakcji bialkowych surowicy zdrowych prosiat w okresie neonatalnym
Serum fraction analysis of healthy piglets in the neonatal period
Autorzy:
Fijalkowski, K
Furowicz, A.
Czernomysy-Furowicz, D.
Silecka, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/45118.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
prosieta
okres neonatalny
zwierzeta zdrowe
surowica krwi
bialko calkowite
frakcje bialkowe
albuminy
globuliny
frakcja alfa1-globulinowa
frakcja alfa2-globulinowa
frakcja beta1-globulinowa
frakcja beta2-globulinowa
frakcja gamma-globulinowa
albumin
blood plasma
globulin
healthy animal
neonatal period
piglet
protein fraction
total protein
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2008, 07, 2; 3-10
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metody badania pylistości nanomateriałów
Dustiness test methods for nanomaterials
Autorzy:
Jankowska, E.
Sobiech, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137447.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
pylistość
materiały
nanomateriały
frakcja wdychalna
frakcja torakalna
frakcja respirabilna
kategoryzacja pylistości
dustiness
materials
nanomaterials
inhalable fraction
thoracic fraction
respirable fraction
dustiness classification
Opis:
W artykule przedstawiono zagadnienia związane ze standardowymi i alternatywnymi metodami badania pylistości materiałów w odniesieniu do ich frakcji wymiarowych (wdychalnej, torakalnej i respirabilnej), zgodnie z wytycznymi zawartymi w normie EN 15051:2006 (PN-EN 15051:2006)2. Podano zasady kategoryzacji pylistości materiałów określonych standardowymi lub alternatywnymi metodami. Omówiono także działania zmierzające do opracowania metod badania pylistości nanomateriałów, które powinny obejmować zarówno badania związane z frakcjami wymiarowymi określonymi metodą grawimetryczną, jak również badania konieczne z uwagi na nanospecyfikę tych materiałów, a mianowicie określanie co najmniej stężenia liczbowego i rozkładu wymiarowego nanoobiektów.
This article presents issues associated with standard and alternative dustiness test methods for materials with reference to their size fractions (inhalable, thoracic and respirable) according to standard EN 15051: 2006 (PN-EN 15051: 2006). It discusses the principles of classifying the dustiness of materials determined with the standard or alternative methods. The article also discusses developing methods for testing dustiness for nanomaterials, which should embrace both investigations associated with size fractions determined with the gravimetric method and necessary due to the nanospecificity of those materials, i.e., at least determining the number concentration and the size distribution of the nano-objects.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2013, 1 (75); 7-20
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryteria zdrowotne pobierania próbek aerozoli w środowisku pracy
Health criteria for size-selective aerosol sampling in the working environment
Autorzy:
Więcek, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137914.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
pobieranie frakcji wymiarowych aerozoli
pył całkowity
frakcja wdychalna
frakcja torakalna
frakcja respirabilna
frakcja PM10
aerosol size-selective sampling
total dust
inhalable fraction
thoracic fraction
respirable fraction
PM10 fraction
Opis:
W artykule przedstawiono niektóre problemy związane z pobieraniem próbek aerozoli w celu oceny ryzyka zdrowotnego w środowisku pracy i zgodności przyjętych wielkości z wartościami najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS). Dla pyłów powodujących krzemicę i inne pylice płuc największe znaczenie ma frakcja deponowana w obszarze wymiany gazowej płuc. Dokonano przeglądu standardów i kryteriów dla pyłu respirabilnego przyjętych przez: BMRC (British Medical Research Council), Międzynarodową Konferencję w Johan-nesburgu), AEC (Atomic Energy Commission) i ACGIH (American Conference of Governmental Industrial Hygienists). Dla cząstek deponowanych w obrębie głowy i w obszarze tchawiczo-oskrzelowym przedyskutowano definicje frakcji wymiarowych Komitetu Technicznego 146- ISO, Grupy ACGIH-ASP (Air Sampling Procedures) i U.S. EPA (Environmental Protection Agency). W celu ustalania wartości NDS dla aerozoli w Polsce zalecono zmodyfikowane przez Soderholma kryteria ich pobierania dla następujących frakcji wymiarowych: wdychalnej, torakalnej i respirabilnej.
This paper presents some problems associated with aerosol sampling in the working environment in the context of evaluating health risk and compliance with MAC (Maximum Admissible Concentrations). For silicosis and other pneumoconiosis-producing dusts, the fraction deposited in gas-exchange region of the lung is the most interesting one. This paper discusses standards and criteria for respirable dust of BMRC (British Medical Research Council), the Johannesburg International Conference on Pneumoconiosis, AEC (Atomic Energy Commission) and ACGIH (American Conference of Governmental Industrial Hygienists). For particles that are deposited in the head and tracheobronchial regions, definitions of size fractions of the ISO Technical Committee146, ACGIH ASP (Air Sampling Procedures) Committee and U.S. EPA (Environmental Protection Agency) are discussed. Modified by Soderholm particle size-selective sampling criteria for inhalable particulate mass, thoratic particulate mass and respirable particulate mass fractions are recommended for establishing MAC in Poland.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2011, 2 (68); 5-21
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ftalan dimetylu – frakcja wdychana
Dimethyl phathalate – inhable fraction
Autorzy:
Szymańska, J. A
Bruchajzer, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137828.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
ftalan dimetylu
narażenie zawodowe
toksyczność
frakcja wdychalna
NDS
dimethyl phthalate
occupational exposure
toxicity
inhalable fraction
MAC (TWA)
Opis:
Ftalan dimetylu (DMP) jest bezbarwną, oleistą cieczą o słabym zapachu aromatycznym, którą stosuje się w przemyśle chemicznym (np.: do produkcji barwników, lakierów) i kosmetycznym (np.: perfumy, płyny do kąpieli) oraz jako plastyfikator (np. dla octanu celulozy) i środek owadobójczy. Według danych Głównego Inspektora Sanitarnego ani w 2007 r., ani w 2010 r. nie odnotowano zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których ftalan dimetylu przekraczał najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) - 5 mg/m czy najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) - 10 mg/m Estry ftalanów są łatwo wchłaniane z: przewodu pokarmowego, jamy otrzewnej, płuc i skóry. Ftalan dimetylu po wchłonięciu jest metabolizowany do monometylowej pochodnej i wolnego kwasu ftalowego, które są wydalane głównie z moczem. Pomimo powszechnego stosowania ftalanu dimetylu (głównie jako repelent), w dostępnym piśmiennictwie, poza pojedynczymi przypadkami, nie ma informacji na temat toksycznego działania tego związku na ludzi. Na podstawie wyników badań toksyczności ostrej na zwierzętach wykazano dużą rozpiętość w wartościach median dawek śmiertelnych. Na podstawie tych danych ftalan dimetylu jest uważany za związek o malej toksyczności ostrej. Najczęstszymi objawami, występującymi po wielo krotnym narażeniu różnych gatunków zwierząt na ftalan dimetylu podawany różnymi drogami, były: zmniejszenie przyrostu masy ciała, zwiększenie względnej i bezwzględnej masy wątroby, uszkodzenie wątroby i nerek. Wyniki testów przeprowadzonych w warunkach in vitro i in vivo wskazują, że ftalan dimetylu nie wykazuje działania rnutagennego i genotoksycznego. Prenatalne narażenie zwierząt na ftalan dimetylu podawany różnymi drogami wykazało w większości przypadków, że związek ten nie działa embriotoksycznie. Również na podstawie wyników uzyskanych w doświadczeniach dotyczących działania rakotwórczego ftalan dimetylu nie jest uważany za substancję o działaniu kancerogennym. Wartość TLV-TWA ftalanu dimetylu na poziomie 5 mg/m3 ma, wg ACGIH, zapewnić dostateczną ochronę ludzi przed potencjalnymi ogólnoustrojowymi skutkami narażenia. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji dających podstawę do zmiany obowiązującej wartości najwyższego dopuszczalne- go stężenia (NDS) ftalanu dimetylu, również brak jest danych uzasadniających istnienie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh).Zaproponowano, aby stężenie 5 mg/m ftalanu dimetylu przyjąć za wartość NDS dla frakcji wdychalnej substancji. Ze względu na słabe wchłanianie ftalanu dimetylu przez skórę oraz słabe jej działanie fetotoksyczne nie ma podstaw do oznakowania substancji literami: „Sk” - substancja wchłania się przez skórę oraz „Ft” - substancja działająca toksycznie na płód. Nie ma także podstaw do wyznaczenia wartości NDSCh oraz dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) ftalanu dimetylu.
Dimethyl phthalate (DMP) is a colorless, oily liquid with a faint arornatic odor.It is used in the chemical industry (manufacture of dyes, varnishes) and cosmetics (perfume, bubble bath, etc.) as a plasticizer (e.g., cellulose acetale) and an insecticide. According to the Chief Sanitary Inspector in 2010, nobody was employed at workstations where phthalate concentrations exceeded 5 mg/m (TWA) and 10 mg/m (STEL). Phthalate esters are readily absorbed horn the gastrointestinal tract, peritoneal cavity, lung and skin. DMP after absorption is metabolized to a monomethyl derivative and free phthalic acid, which are excreted mainly in the urine. Despite the wide use of DMP (mainly as a repellent), in the available literature, there are only few reports on the toxic effects of this com pound on humans. Acute toxicity studies in animals show a large spread in the values of DMP lethal doses. Based on these data, DMP is considered to be a compound of low acute toxicity. The most common symptoms that occur after repeated exposure of animals to DMP are I reduced weight gain, increased relative and absolute liver weight, liver and kidney damage. The results of experiments carried out in vitro and in vivo indicate that DMP does not show genotoxicity. Prenatal exposure of animals re veiled that DMP is not embryo toxic. Also on the basis of results obtained frorn experiments on carcinogenicity, DMP is not regarded as a carcinogenic substance.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2013, 4 (78); 47-67
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwas siarkowy(VI) – frakcja torakalna – metoda oznaczania
Autorzy:
Pośniak, M.
Pestka-Pędziwiatr, B
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138400.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
kwas siarkowy
frakcja torakalna
metoda analityczna
metoda chromatografii jonowymiennej
powietrze na stanowiskach pracy
sulphuric acid
thoracic fraction
determination method
workplace air
ion chromatographic analysis
Opis:
Metoda polega na wyodrębnieniu frakcji torakalnej mgły kwasu siarkowego(VI) na filtrze celulozowym z zastosowaniem próbnika umożliwiającego rozdzielenie cząstek frakcji toraklanej, zgodnie z konwencją tej frakcji określonej w normie PN EN 481, następnie ekstrakcji analitu wodą i analizie otrzymanego roztworu metodą chromatografii jonowymiennej. Oznaczalność metody wynosi 0,01 mg/m3.
This method is based on separation thoracic fraction of sulphuric acid on membrane filter fiber placed in PPI sampler. Sulphuric acid is eluted using 30 ml of destillated water. The obtained solution is analyzed with IC with conductometry detection. The working range is 0.01 to 0.1 mg/m3 for a 480 l air sample.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 1 (71); 97-103
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Katowickie Forum Partyjne
The Katowice Party Forum
Autorzy:
Kazimierski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478233.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
forum partyjne, kontrrewolucja, frakcja, Andrzej Żabiński,
Wsiewołod Wołczew
Opis:
In spring of 1981, conservative forces within the Polish United Workers’ Party  (PUWP) sprang to life, articulating a necessity to strengthen the Party ideologically and to engage into a decisive struggle against “Solidarity” Trade Union. One  of the main representatives of the conservative fraction was the Katowice Party  Forum (KPF). The founding meeting of the Katowice Party Forum was held on  15 May 1981. The Forum was established at the Katowice Regional Committee  of the PUWP under a patronage of its first secretary, Andrzej Żabiński. In the first  stage of its activities, the Forum consisted of over 100 people who were mostly  activists of the Polish United Workers’ Party from the Katowice Region,  functional activists of the industry trade unions and officers of the Citizens’ Militia (MO)  and Secret Police (SB). The executive body of the Katowice Party Forum was the  Programming Council consisting of highly positioned functionaries of central and  regional echelons of the PUWP. The Council was chaired by a member of the  Politburo of the PUWP Central Committee, Gerard Gabryś and a Marxist ideologist,  Wsiewołod Wołczew. The main objective identified  by the Forum activists was  a struggle for keeping the socialist system intact and maintaining the ideological  line of the communist party. First of all, the KPF members underlined a critical  diagnosis of the Party condition, for which they blamed the PUWP Management.  As particularly dangerous, the Forum regarded the functioning of linear structures  of reformative, grass-roots, internal movement described as revisionist and  right-wing. The Forum accused the members of that movement of the will to transform
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2013, 2(22); 209-232
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ modyfikacji asfaltów drogowych frakcją popirolityczną na emisje lotnych związków organicznych
Influence of road asphalt modification with post-pyrolitic fraction on emissions of volatile organic compounds
Autorzy:
Zymek, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819460.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
asfalt drogowy
lotne związki organiczne
frakcja popirolityczna
road asphalt
volatile organic compounds
fraction of pyrolysis
Opis:
Asfalt drogowy jest substancją powstałą w wyniku utleniania tlenem zawartym w powietrzu pozostałości po destylacji ropy naftowej. Najczęściej jest to pozostałość po destylacji próżniowej, gdyż dla potrzeb uzyskania odpowiedniej wydajności pozyskiwania paliw do przerobu wykorzystuje się z reguły lekkie ropy. Jednak, aby uzyskać substancje bitumiczne z takich rop należy w ostatniej fazie produkcji prowadzić destylację próżniową w celu uzyskania odpowiednich parametrów fi-zycznych asfaltu [1]. Prowadzenie destylacji pod obniżonym ciśnieniem często nie jest wystarczające, w szczególności dla bitumów o małej zawartości asfaltenów do tego, aby asfalt osiągną minimalne parametry fizyczne, stąd prowadzi się proces utleniania mający na celu kondensację krótkich łańcuchów węglowodorów alifatycznych i naftenowych. Asfalt należy traktować jako koloidalną ciecz o dużej lepkości w normalnych temperaturach otoczenia. W pracy przedstawiono wyniki badań emisji wybranych lotnych związków organicznych w asfaltycie modyfikowanym dienową frakcją popirolityczną zawierającą cykloalkeny jak i porównawczo w powszechnie stosowanych asfaltach.
Road asphalt is a substance formed by oxidation with oxygen from the air of residue after distillation of crude oil. Generally it is a remnant of the vacuum distillation, since for the purposes of obtaining adequate capacity of fuel obtainment generally light oil is used for processing. However, for a bituminous substances from such oil it is necessary in the latter stage of production to introduce vacuum distillation in order to obtain the relevant physical parameters of asphalt [1]. The paper presents the results of investigations on the emission of selected volatile organic compounds in asphalt modified with diene post-pyrolitic fraction containing cycloalkenes and comparative commonly used asphalt. Modification of asphalt with post-pyrolitic diene fraction improved physico-mechanical characteristics of asphalt binders, and also reduces emission of volatile organic compounds. The structure of bitumen has an impact on emission of volatile organic compounds. Improved thermal stability of road asphalts may cause a decrease of emission of volatile organic compounds.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 1943-1950
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oznaczanie frakcji wymiarowych aerozolu w świetle nowych definicji. Cz. I, Przyrządy do pobierania próbek frakcji wymiarowych aerozolu zawierającego metale i ich związki
Determining size fractions of an aerosol in view of new definitions. Part. 1, Instruments for size selective sampling of an aerosol
Autorzy:
Surgiewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137512.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
frakcje aerozoli
frakcja wdychalna
frakcja respirabilna
frakcja torakalna
metale
związki metali
metoda analityczna
narażenie zawodowe
aerosol fraction
inhalable fraction
metals
metal compounds
analytical method
occupational exposure
Opis:
Projekt rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej wprowadza nowe definicje frakcji aerozoli (wdychalnej, torakalnej i respirabilnej) w odniesieniu do wartości najwyższych do puszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środo- wisku pracy. W artykule przedstawiono możliwości pomiarowe poszczególnych frakcji aero zolu metali i ich związków, z wykorzystaniem dostępnej na rynku aparatury do pobierania próbek powietrza, która umożliwi ocenę narażenia. Publikacja opracowana na podstawie badań zrealizowanych w latach 2011-2012 w ramach działalności statutowej Centralnego Instytutu Ochrony Pracy — Państwowego Instytutu Badawczego, sfinansowanych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
A proposal for a regulation of the Minister of Labour and Social Policy introduces new definitions of aerosols (inhalable fraction, thoracic and respirable fraction) in relation to the value of the maximum concentrations of harmful chemical and dust factors in the workplace. The article shows the measurement possibilities of individual aerosol fraction of metals and their compounds, using commercially available equipment for air sampling, equipment that will enable the assessment of exposure. It presents current issues related to the definitions of aero sol fractions and measurement capabilities using commercially available equipment for personal dosimetry. The article presents aerosol fraction separators and their basic parameters and the parameters aspirators on the market. A wide range of equipment indicates the great potential of using it to determine the aerosol fraction of metals and their compounds.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2013, 4 (78); 5-32
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ftalan dietylu - frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Diethyl phthalate - inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Szymańska, J.
Frydrych, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138331.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
ftalan dietylu
narażenie zawodowe
toksyczność
frakcja wdychalna
NDS
diethyl phthalate
occupational exposure
toxicity
inhalable fraction
MAC (TWA)
Opis:
Ftalan dietylu (DEP) jest bezbarwną, oleistą cieczą. Otrzymuje się go w reakcji kwasu ftalowego z etanolem w obecności stężonego kwasu siarkowego. Ftalan dietylu jest stosowany jako: plastyfikator w tworzywach sztucznych, rozpuszczalnik octanu celulozy i nitrocelulozy oraz podstawa środków zapachowych w produkcji kosmetyków i detergentów. Używa się go także jako czynnika smarującego i nawilżającego w produkcji opakowań do żywności oraz farmaceutyków. Narażenie na ftalan dietylu występuje w czasie jego produkcji i stosowania. Narażenie populacji ogólnej jest związane z kontaktem z produktami zawierającymi ten związek (kosmetyki, zabawki) oraz ze spożywaniem zanieczyszczonej żywności czy wody. Według danych GIS w 2007, 2010 i 2011 roku nie zanotowano przypadków przekroczenia obowiązujących normatywów dla ftalany dietylu środowiska pracy (NDS – 5 mg/m3, 3). W dostępnych danych pochodzących z pomiarów wykonanych w 5 województwach, informowały o 2 osobach, które w 2010 r. były narażone na ftalan dietylu o stężeniach mieszczących się w zakresie > 0,1 ÷ 0,5 wartości NDS. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności GUS (PKD) osoby te były zatrudnione w dziale 85. – edukacja. Na podstawie danych z 2011 r. nie stwierdzono w omawianych 5 województwach narażenia pracowników na ftalan dietylu o stężeniu powyżej 0,1 wartości NDS. Po naniesieniu ftalanu dietylu na skórę udzi nie stwierdzono działania: drażniącego, uczulającego, fototoksycznego i fotouczulającego. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych, w których oceniano działanie toksyczne różnych ftalanów po narażeniu środowiskowym mężczyzn, wskazano na wpływ tych związków na liczbę ruchliwość plemników. Ftalan dietylu nie jest klasyfikowany jako substancja szkodliwa. Po dożołądkowym podaniu związku szczurom i myszom wartości LD50były bardzo duże (5600 ÷ 31 000 mg/kg mc.). Po naniesieniu na skóręwartośćLD50u świnek morskich i królików ustalono na poziomie 22 400 mg/kg mc. Podawanie szczurom dożołądkowodawek 1000 ÷ 1600 mg/kg mc./dzień ftalanu dietylu oraz myszom dawek 3250 ÷ 3750 mg/kg mc./dzień w warunkach krótkoterminowego doświadczenia (4- ÷ 14dniowego) nie powodowało u zwierząt żadnych skutków działania toksycznego związku. Podawanie szczurom dawki 2000 mg/kg mc./dzień (od 1 tygodnia do 3 tygodni) ftalanu dietylu spowodowało: wzrost względnej masy wątroby zmniejszenie stężenia testosteronu w surowicy i jądrach, zwiększenie aktywności katalazy w wątrobie oraz indukcję proliferacji peroksysomów. Dłuższe narażenie szczurów na ftalan dietylu (przez 6 tygodni na dawki 750 mg/kg mc./dzień i 16 tygodni na dawki 150 mg/kg mc./dzień) spowodowało u zwierząt: zmniejszenie przyrostu masy ciała i spożycia paszy oraz u samic wzrost względnej masy: wątroby, żołądka i jelita cienkiego. Na podstawie wyników badań toksyczności przewlekłej u szczurów za wartość LOAEL przyjęto 5000mg/kg mc./dzień, powodujące u zwierząt zmniejszenie przyrostu masy ciała. Po 2-let-nim nanoszeniu na skórę szczurów dawek 320 ÷ 1560 mg/kg mc./dzień ftalanu dietylu obserwowano podrażnienie skóry i zrogowacenie naskórka. Kilkukrotne (przez 2 ÷ 7 dni)dożołądkowe podawanie ftalanu dietylu samcom szczurów w dawce 2000mg/kg mc./dzień spowodowało zaburzenia w zdolnościach reprodukcyjnych: zmiany w komórkach Leydiga oraz zmniejszenie stężenia testosteronu w surowicy i jądrach. Niekorzystny wpływ na rozrodczość(zmniejszenie liczby plemników i ich ruchliwości) notowano także po 28 dniach narażenia zwierząt na dawkę500 mg/kg mc./dzień ftalanu dietylu. Po 5 miesiącach dożołądkowego podawania (w paszy) ftalanu dietylu szczurom w dawkach od 0,57 do 2,85 mg/kg mc./dzień oraz myszom w dawkach od 1,25 do 6,25 mg/kg mc./ dzień przez 90 dni u zwierząt obserwowano zmiany, które świadczyły o uszkodzeniu wątroby i zaburzeniach przemiany: glikogenu, cholesterolu i triglicerydów. Ftalan dietylu powodował u ciężarnych samic szczurów zmniejszenie przyrostu masy ciała i spożycia paszy oraz wzrost resorpcji i śmiertelności płodów (po dawce 600 mg/kg mc./dzień), a także zaburzenia szkieletowe (szczątkowe żebra na odcinku lędźwiowym – po dawkach 500 ÷ 3210 mg/kg mc./dzień).W teście Amesa nie uzyskano jednoznacznych wyników. Ftalan dietylu nie powodował działania genotoksycznego (aberracja chromosomowa i test naprawy DNA).Na podstawie wyników dwuletnich doświadczeńna szczurach nie wykazano rakotwórczego działania ftalanu dietylu. W wyniku obserwacji myszy wykazano zwiększone ryzyko występowania nowotworów wątroby i skóry (po inicjacji, przez podanie DMBA) i po promocji (przez podanie TPA). W EPA zaliczono ftalan dietylu do klasy D, a w ACGIH do grupy A4, czyli związków nieklasyfikowanych jako kancerogenne dla ludzi. Ftalan dietylu szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, a także jest szybko rozmieszczany i wydalany z organizmu, nie kumuluje się w tkankach. Ftalan dietylu przechodzi przez barierę łożyskową. Głównym metabolitem ftalanu dietylu jest ftalan monoetylu, wydalany głównie z moczem. U ludzi przez skórę wchłania się około 5% naniesionej dawki ftalanu dietylu, a u szczurów – około 35%.Na podstawie danych o toksyczności ftalanu dietylu dla zwierząt wskazuje się na hepatotoksyczne działanie związku (zmiany histopatologiczne i biochemiczne), które wystąpiło po 5-miesięcznym narażeniu szczurów drogą pokarmową na dawkę1,425mg/kg mc./dzień(wartość LOAEL). Wartość ta była podstawą do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) ftalanu dietylu na poziomie 3 mg/m3. Brak jest podstaw do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego(NDSCh) oraz wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym(DSB). Normatyw oznakowano literami „Ft” – substancja działająca szkodliwie na płód.
Diethyl phthalate (DEP) is a colorless, oily liquid. It is obtained in the reaction of phthalic acid with ethanol in the presence of concentrated sulfuric acid. Diethyl phthalate is used as a plasticizer in plastics, a solvent of cellulose acetate and nitrocellulose and a base of perfume in cosmetics and detergents. It is also used as a lubricant and a moisturizer in the production of packaging for food and pharmaceuticals.The exposure to diethyl phthalate occurs during its production and use. The exposure of the general population is associated with contact with products containing this compound (cosmetics, toys) and the consumption of contaminated food or water.According to GUS, in 2007, 2010 and 2011 there were no cases of exceedances of the existing norms for diethyl phthalate in workplace air (MAC-TWA 5 mg/m3, STEL 15 mg/m3). Available data from measurements taken in 5 provinces reported two people who in 2010 were exposed to diethyl phthalate concentrations in the range of 0.1 ÷ 0.5 of the MAC-TWA (NDS).According to the Classification of Activities (PKD) of the Polish Central Statistical Office (GUS) these persons were employed in education sector (section 85). The exposure of workers to diethyl phthalate at a concentration above 0.1 TWA values in these 5 provinces was not noticed in 2011.Skin irritation, sensitization, phototoxicity and photosensitization were not observed after application of diethyl phthalate to the human.According to results of epidemiological studies evaluating toxicity of various phthalates on environmental exposure to men, the effect of these compounds on a reduced number and motility of spermatozoa was pointed out.Diethyl phthalate is not classified as harmful substance. After intragastric administration of this compound to rats and mice, LD50values were very high (5.600 ÷ 31.000 mg/kg). After dermal exposure, LD50value in guinea pigs and rabbits has been set at 22,400 mg/kg.Intragastric administration of diethyl phthalate to rats at the doses 1000 ÷ 1600 mg/kg/day and to mice at doses 3250 ÷ 3750 mg/kg/day in short-term experiment (4 ÷ 14-day) did not cause any effects. The administration of diethyl phthalate to rats at the dose 2000 mg/kg/day (for 1–3 weeks) caused the increase in the relative liver weight, the decrease of testosterone levels in serum and testis, the increase of catalase activity in liver and the induction of peroxisomes proliferation. Repeated exposure of rats to diethyl phthalate (for 6 weeks at the dose 750 mg/kg/day and 16 weeks at the dose 150 mg/kg/day) resulted in the decrease of body weight and food consumption, and (in females) the increase in the relative weight of the liver, stomach and small intestine.Based on the results of chronic toxicity studies in rats, LOAEL value accepted as 5000 mg/kg/day causing in animals the decrease body weight. After a 2-year application of diethyl phthalate on skin of rats at the doses of 320 ÷ 1560 mg/kg/day skin irritation and keratosis of the epidermis were observed.Repeated intragastric administration (for 2–7 days) of diethyl phthalate to male rats at the dose of 2000 mg/kg/day resulted in abnormal reproductive capacity: changes in theLeydig cells and decrease of the testosterone concentration in serum and testes. The adverse reproductive effects (reduced sperm count and motility) after 28 days of diethyl phthalate exposure at a dose of 500 mg/kg/day were also reported.After 5 months of intragastric (in feed) administration of diethyl phthalate to rats at the doses of 0.57 ÷ 2.85 mg/kg bw/day and to mice at doses of 1.25 ÷ 6.25 mg/kg bw/day for 90 days, observed changes indicated the liver damage and metabolic disturbances of the glycogen, cholesterol and triglycerides.In pregnant rats, diethyl phthalate caused the decrease of body weight and food consumption and the increase in resorption and fetal mortality (at a dose of 600 mg/kg/day), and disorders of the skeletal (vestigial ribs on the lumbar region after doses 500 ÷ 3210 mg/kg/day).Conclusive results were not obtained in the Ames test. Diethyl phthalate did not cause genotoxic effects (chromosome aberration and DNA repair test).The results of two years of experiments on rats showed no carcinogenic potential of diethyl phthalate. The observations of mice showed an increased risk of cancer of the liver and skin (after initiation by DMBA, and after promotion by giving the TPA).EPA included diethyl phthalate in class D, and ACGIH in A4 as compounds not classified as carcinogenic for humans.Diethyl phthalate is rapidly absorbed from the gastrointestinal tract, but is also rapidly distribution and excreted from the body, it does not accumulate in tissues. Diethyl phthalate passes through the placental barrier. The main metabolite of diethyl phthalate is monoethyl phthalate, mainly excreted in the urine. In humans, about 5% of the applied dose of diethyl phthalate is absorbed through the skin, while in rats about 35%.The data on the toxicity of diethyl phthalate for animals indicate hepatotoxic effect (histopathological and biochemical changes) that occurred after 5-month of oral exposure of rats at the dose of 1.425 mg/kg/day (LOAEL value). This value was the basis for proposing the level of maximum allowable concentration (MAC-TWA) for diethyl phthalate - 3 mg/m3. There is no basis to determine the value of the short-term exposure limit (STEL) and the biological exposure index (BEI). It is recommended to label thissubstance as „Ft” (fetotoxicity).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2015, 4 (86); 89-129
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
N-Hydroksymocznik – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
N-Hydroxyurea – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Kupczewska-Dobecka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137943.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
N-hydroksymocznik – frakcja wdychalna
narażenie zawodowe
cytostatyki
N-hydroxyurea – inhalable fraction
antineoplastics drugs
occupational exposure
Opis:
N Hydroksymocznik jest organicznym związkiem chemicznym –N hydroksydiamidem kwasu węglowego. Związek jest w temperaturze pokojowej ciałem stałym występującym w formie białego, krystalicznego proszku (igły), bez zapachu, praktycznie nieograniczenie rozpuszczalny w wodzie. N Hydroksymocznik jest lekiem przeciwnowotworowym, zarejestrowanym do leczenia pacjentów z przewlekłą białaczką szpikową oraz z anemią sierpowatą, a także z samoistną nadpłytkowością i czerwienicą prawdziwą. Narażenie zawodowe na N‐hydroksymocznik występuje podczas jego: wytwarzania, konfekcjonowania, pakowania i stosowania w codziennej praktyce leczniczej oddziałów szpitalnych, szczególnie w praktyce weterynaryjnej. Brak jest danych o liczbie osób narażonych na N‐hydroksymocznik w Polsce. N Hydroksymocznik jest całkowicie wchłaniany z przewodu pokarmowego. Po podaniu doustnym maksymalne stężenie w osoczu występuje w ciągu 1 ÷ 4 h po spożyciu z wodą. Wartość LD50 po podaniu dożołądkowym szczurom wynosi 5760 mg/kg mc. oraz myszom – 7330 mg/kg mc. N-Hydroksymocznik nie spełnia kryteriów klasyfikacji ustalonych w Unii Europejskiej dla toksyczności ostrej po podaniu drogą pokarmową. W IARC zaklasyfikowano N hydroksymocznik do grupy 3., tj. do substancji, które nie mogą być klasyfikowane pod względem działania rakotwórczego u ludzi. Dostępne dane nie pozwoliły zająć stanowiska, czy u pacjentów leczonych N-hydroksymocznikiem wystąpienie ostrej białaczki lub mielodysplazji było wynikiem zaburzeń mieloproliferacyjnych wynikających z ich progresji, czy były skutkiem leczenia N-hydroksymocznikiem. Brak jest wyników badań działania rakotwórczego N hydroksymocznika na zwierzęta. Główne skutki działania N hydroksymocznika u ludzi obejmują toksyczność układową manifestującą się supresją szpiku kostnego w dawkach terapeutycznych (najmniejsza dawka terapeutyczna wynosi 15 mg/kg mc.). Działania niepożądane N hydroksymocznika jako leku obejmują głównie zahamowanie czynności szpiku kostnego, w wyniku czego dochodzi do: neutropenii, granulocytopenii, trombocytopenii, leukopenii oraz zwiększenia liczby megaloblastów w szpiku kostnym. U zwierząt laboratoryjnych, którym podawano N hydroksymocznik w dawkach większych niż dawki kliniczne ustalone dla ludzi, występowały zaburzenia sercowo-naczyniowe (np. zmiany rytmu serca, ciśnienia krwi i zmiany w zapisie EKG), z hemolizą i methemoglobinemią. W podprzewlekłych i przewlekłych badaniach na szczurach obserwowano zależną od dawki słabą lub umiarkowaną hipoplazję szpiku kostnego oraz przekrwienie płuc i tzw. plamiste płuca. Dawkę 50 mg/kg mc. przyjęto za wartość NOAEL dla skutków działania N hydroksymocznika na parametry krwi u szczurów, którym podawano związek dożołądkowo w roztworze wodnym przez 10 dni. Bezprogowe działanie genotoksyczne N hydroksymocznika u ludzi obserwowano w komórkach ludzkiego szpiku kostnego po leczeniu N hydroksymocznikiem w postaci aberracji chromosomowych różnego rodzaju. Genotoksyczność wywoływaną przez N hydroksymocznik potwierdzono w badaniach prowadzonych w warunkach in vitro oraz in vivo na modelach zwierzęcych. N Hydroksymocznik działa szkodliwie na rozrodczość u ludzi i zwierząt. U mężczyzn terapia zmniejsza liczbę plemników i osłabia ich ruchliwość oraz wpływa na ich cechy morfologiczne w dawkach terapeutycznych. U samców myszy i szczurów N hydroksymocznik hamował spermatogenezę i ruchliwość plemników. N-hydroksymocznik po podaniu dootrzewnowym samcom myszy w dawce 50 mg/kg mc./dzień przez 5 dni, powodował szkodliwy wpływ na reprodukcję, który manifestował się zmniejszoną masą jąder i ilością spermy, natomiast gdy był podawany w wodzie do picia samcom szczurów w dawce 400 ÷ 460 mg/kg mc./dzień przez 70 ÷ 90 dni, powodował zmniejszenie masy jąder i zmiany histologiczne w kanalikach nasiennych. N hydroksymocznik powodował całkowite resorpcje embrionów lub poronienie oraz toksyczność rozwojową u płodów szczura, objawiającą się: zwiększoną częstością wad wrodzonych, zmniejszeniem masy ciała i zmniejszeniem liczby żywych urodzeń. Najmniejsze wyznaczone doświadczalnie wartości NOAEL i LOAEL dla działaniaN hydroksymocznika na rozrodczość wynoszą: NOAEL – 150 mg/kg mc./dzień i LOAEL – 300 mg/kg mc./dzień. Myszy są gatunkiem zwierząt mniej wrażliwym na działanie N hydroksymocznika, gdyż wartość NOAEL ustalono na poziomie 400 mg/kg m.c/dzień oraz wartość LOAEL na poziomie 500 mg/kg mc./dzień. Pyły N hydroksymocznika mogą powodować podrażnienia: skóry, oczu i błon śluzowych dróg oddechowych. U pracowników zatrudnionych przy produkcji N hydroksymocznika, wykonujących homogenizację/granulację masy tabletkowej oraz kapsułkowanie leku, okresowe badania lekarskie nie wykazały: podrażnień i uczuleń, wypadania włosów, rogowacenia naskórka, zmian w nerkach i wątrobie oraz zmian psychoneurologicznych. Zmierzone średnie stężenie N hydroksymocznika w strefie oddychania pracowników wynosiło 0,34 mg/m3. Obecnie w UE rekomenduje się zharmonizowaną klasyfikację N hydroksymocznika zgodnie z rozporządzeniem PE i Rady 1272/2008, pod kątem jego szkodliwego działania na rozrodczość: na funkcje rozrodcze, płodność oraz rozwój potomstwa do kategorii 1.B (Repr. 1B), tj. do „substancji, co do których istnieje domniemanie, że działają szkodliwie na rozrodczość u ludzi“. Klasyfikacja substancji w kategorii 1.B jest w dużej mierze oparta na wynikach badań przeprowadzonych na zwierzętach. Substancji przypisano zwrot zagrożenia H360FD „Może działać szkodliwie na płodność lub na dziecko w łonie matki”. W Polsce dotychczas nie zostały ustalone wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dlaN hydroksymocznika w środowisku pracy. Dopuszczalne poziomy narażenia zawodowegoN hydroksymocznika ustalili niektórzy jego producenci na poziomie 0,01 ÷ 0,1 mg/m3. Według NIOSH oraz międzynarodowych stowarzyszeń farmaceutów N-hydroksymocznik jest zaklasyfikowany do kategorii leków niebezpiecznych, dla których przemysł farmaceutyczny powinien stosować normatyw higieniczny w miejscu pracy mniejszy niż 0,01 mg/m3 (10 µg/m3). Skutkiem krytycznym działania N-hydroksymocznika, jako leku, jest zahamowanie czynności szpiku kostnego. Za najmniejszą dawkę terapeutyczną przyjmuje się 15 mg/kg mc./dzień. Dostępne dane nie pozwalają na ustalenie zależności dawka-skutek dla N hydroksymocznika. Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych zaproponował przyjęcie wartości NDS N hydroksymocznika na poziomie 0,1 mg/m3, tj. na poziomie stężenia ekwiwalentnego do 0,1% najmniejszej rekomendowanej doustnej dawki terapeutycznej. Na 86. posiedzeniu Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w dniu 05.07.2017 r. przyjęto wartość NDS dla frakcji wdychalnej N-hydroksymocznika na poziomie 0,01 mg/m3. Wartość ta została przedłożona ministrowi właściwemu do spraw pracy (wniosek nr 102), ponieważ N-hydroksymocznik w małych dawkach działał: genotoksycznie, teratogennie, szkodliwie na rozrodczość oraz powodował toksyczność rozwojową. Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia dla N hydroksymocznika wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) oraz wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB). Nie znaleziono danych ilościowych odnośnie do wchłaniania N-hydroksymocznika przez skórę, lecz ze względu na jego małą masę cząsteczkową (76,06) i nieograniczoną rozpuszczalność w wodzie, istnieje potencjalna możliwość przenikania substancji przez skórę. Ponieważ w przypadku personelu medycznego narażonego na cytostatyki, kontakt ze skórą uznaje się za najważniejszy czynnik ryzyka, zalecono oznakowanie substancji notacją „skóra” – wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową. Zastosowano również oznakowanie literami: „I” – substancja o działaniu drażniącym oraz „Ft” – substancja działająca szkodliwie na płód.
N-hydroxyurea is an organic chemical compound – N-hydroxydiamide of carbonic acid. At room temperature, it is a solid and white crystalline powder (needle), odorless, water-soluble. N-hydroxyurea is an antineoplastic drug registered for the treatment of patients with chronic myelogenous leukemia and sickle cell anemia, and idiopathic thrombocytopenia and polycythemia. Occupational exposure to N-hydroxyurea occurs during manufacturing, packing, using on a daily basis in hospitals and in veterinary practice. There is no data on the number of people exposed to N-hydroxyurea in Poland. N-hydroxyurea is completely absorbed from the gastrointestinal tract. After oral administration, the maximum plasma concentration is within 1 ÷ 4 h after ingestion. LD50 value after intragastric administration to rats is 5760 mg/kg and mice 7330 mg/kg. N-hydroxyurea does not meet the classification criteria established in the European Union for acute toxicity after oral administration established. IARC classifies N-hydroxycarbamide into group 3, i.e., substances that cannot be classified for human carcinogenicity. Main effects of N-hydroxyurea in humans include systemic toxicity manifested by suppression of bone marrow at therapeutic doses (the lowest therapeutic dose is 15 mg/kg). The side effect of hydroxycarbamide is bone marrow suppression resulting in neutropenia, granulocytopenia, thrombocytopenia, leukopenia and increased bone marrow mass. In laboratory animals treated with N- hydroxyurea at doses higher than clinical doses established for humans, cardiovascular disorders (e.g., heart rate changes, blood pressure and ECG changes), haemolysis and methemoglobinemia were observed. In subchronic and chronic studies in rats, a dosedependent, weak or moderate bone marrow hypoplasia and pulmonary congestion were observed. Dose of 50 mg/kg is the NOAEL value for the effect of N-hydroxyurea on blood parameters in rats treated with aqueous solution for 10 days. The hydroxyurea-induced genotoxic effects in humans have been observed in bone marrow cells in the form of chromosome aberrations of various types. Hydroxyurea-induced toxicity was confirmed in in vitro and in vivo studies in animal models. The lowest NOAEL and LOAEL values are 150 mg/kg/day and of 300 mg/kg/day, respectively. Periodic medical examinations did not show any irritations and allergies, hair loss, epidermal keratosis, renal and hepatic changes and psychoneurological changes at employees in the manufacture of hydroxyurea, which perform homogenisation/granulation of tablets mass and encapsulation of a drug. The measured mean N-hydroxyurea concentration in the worker's breathing zone was 0.34 mg/m3 . Currently, the EU recommends the harmonized classification of N-hydroxyurea according to PE and Council Regulation 1272/2008: reproductive toxicity, reproductive function, fertility and the development of offspring in category 1B (Repr. 1B). The classification of substances in category 1B is largely based on the results of animal studies. Substances have been assigned a risk phrase H360FD "May cause harm to the fetus or to the unborn child." In Poland, the MAC values of N- hydroxyurea have not been established. Occupational exposure limits have been determined by some manufacturers at a level from 0.01 to 0.1 mg/m3 . According to NIOSH and the international pharmacists' association, N-hydroxyurea is classified as a dangerous drug for which the pharmaceutical industry is required to use a workplace hygiene standard of less than 0.01 mg/m3 (10 μg/m3 ). The Group of Experts of Chemical Agents proposed the MAC value of N-hydroxyurea at the level of 0.1 mg/m3 , i.e., at the level equivalent to 0.1% of the lowest recommended oral therapeutic dose. Following a discussion at the 86th meeting of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI on July 5, 2017, the MAC value of 0.01 mg/m3 was accepted and submitted to the minister responsible for labor, since the low dose of compound was genotoxic, teratogenic, toxic for reproduction and developmental toxicity. There is no basis for determining the STEL value and the limit value in biological material (BEI). Quantitative data on N-hydroxycarbamide absorption by skin were not found, but due to its low molecular weight (76.06) and unlimited water solubility, there is a potential for penetration of the substance through the skin. Skin contact is considered to be the most important risk factor for medical personnel exposed to cytostatics. Labeling the substance with the notation "skin" has been recommended - skin absorption can be as important as exposure to the respiratory tract. The substance was also marked with letters: "I" – irritant and "Ft" – substance harmful to a fetus.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2017, 4 (94); 55-87
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ftalan dibutylu – frakcja wdychana
Autorzy:
Pałaszewska-Tkacz, A.
Czerczak, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138569.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
ftalan dibutylu
narażenie zawodowe
NDS
dibutyl phthalates
occupational exposure
OEL
Opis:
Ftalan dibutylu (DBP) jest przezroczystą, oleistą cieczą o charakterystycznym dla estrów zapachu, którą stosuje się przede wszystkim jako dodatek zmiękczający do takich żywic i polimerów, jak: PCV (76% produkcji), uszczelniaczy, klejów i spoiw (14% produkcji) oraz tuszów drukarskich (7% produkcji). Pozostałe 3% produkcji ftalanu dibutylu stosuje się przy wytwarzaniu: farb nitrocelulozowych, włókien szklanych oraz kosmetyków. Ze względu na niską prężność par w temperaturze pokojowej podwyższone stężenia ftalanu di butylu mogą wystąpić jedynie w procesach technologicznych przebiegających w podwyższonej temperaturze mlub w procesach związanych z występowaniem aerozoli ftalanu dibutylu w powietrzu środowiska pracy. Na podstawie wyników pomiarów z lat 90. udostępnionych przez jeden z europejskich zakładów, wykazano, że w procesie produkcji ftalany dibutylu średnie stężenie na większości stanowisk pracy nie przekraczało 0,5 mg/m3, a w przypadku kilku stanowisk wynosiło 1,1 lub 5 mg/m3. W innym zakładzie średnie stężenie ftalanu dibutylu wynosiło 0,04 mg/m3 w 1992 r. oraz 0,7 mg/m3 w 1995 r. Pomiary stężeń wykonane w 1996 r. przy wytwarzaniu produktów zawierających ftalan di butylu wskazują, że stężenia tego związku wynosiły 0,19 - 0,75 mg/m3 (produkcja kabli), < 0,008 mg/m3 (produkcja polimerów) oraz < 0,03 (produkcja polimerów dla przemysłu dekarskiego). Według danych GIS, zarówno w 2007 r., jak i w 2010 r. nie było pracowników narażonych na stężenia ftalany dibutylu przekraczające obowiązujące normatywy (NDS – 5 mg/m3 i NDSCh – 10 mg/m3). W wykazie chorób zawodowych obejmującym lata 2001-2010, opracowanym na podstawie danych Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych w Instytucie Medycyny Pracy, odnotowano tylko jeden przypadek choroby skóry u osoby narażonej na ftalan dibutylu w zakładzie przetwórstwa przemysłowego. Ftalan dibutylu wchłania się do organizmu przez układ oddechowy oraz pokarmowy, nie ulega kumulacji i jest wydalany głównie z moczem. Na podstawie mediany dawek lub stężeń śmiertelnych ftalanu dibutylu, które uzyskano na podstawie wyników badań doświadczalnych na gryzoniach, wykazano, że ftalan dibutylu jest substancją o stosunkowo małej toksyczności ostrej. W większości badań związek nie wykazywał działania drażniącego ani uczulającego ludzi i zwierząt doświadczalnych. Jak wynika z dostępnego piśmiennictwa, skutki działania toksycznego ftalanu dibutylu w warunkach narażenia podprzewlekłego i przewlekłego oceniano prawie wyłącznie na podstawie wyników badań na szczurach narażanych dożołądkowo. Wartości NOAEL dla działania toksycznego wyznaczano na poziomie 176 - 353 mg/kg m.c./dzień, a najczęściej obserwowanymi skutkami narażenia było: zmniejszenie masy ciała, zmiany parametrów krwi, zwiększenie masy wątroby i nerek. Jeśli chodzi o szkodliwe działanie ftalanu dibutylu, to jest to przede wszystkim związek o potwierdzonym szkodliwym działaniu na rozrodczość i dziecko w łonie matki. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 ftalan di butylu jest zaklasyfikowany jako substancja działająca szkodliwie na rozrodczość, kategoria zagrożeń 1B, z przypisanym zwrotem wskazującym rodzaj zagrożenia H360Df – może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki; podejrzewa się, że działa szkodliwie na płodność. W dostępnych wynikach badań szkodliwego działania ftalanu dibutylu na rozrodczość, najmniejsze wyznaczone wartości NOAEL wynosiły: 50 mg/kg m.c./dzień dla zaburzeń płodności oraz 30 mg/kg m.c./dzień dla szkodliwego działania na płód. W Polsce, podobnie jak w większości państw Europy, wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) ftalanu dibutylu ustalono na poziomie 5 mg/m3. Stężenie to zabezpiecza przed uciążliwymi warunkami pracy związanymi z narażeniem na aerozole, którego należy oczekiwać w przypadku ftalanu dibutylu ze względu na jego małą prężność par. Biorąc pod uwagę dużą wartość NOAEL, oszacowano, że dotychczasowa wartość NDS ftalanu dibutylu powinna również zabezpieczać zarówno przed skutkami jego działania toksycznego, jak i jego szkodliwym wpływem na rozrodczość i płód. Zaproponowano więc pozostawienie wartości NDS ftalanu dibutylu na dotychczasowym poziomie wynoszącym 5 mg/m3. Jednocześnie proponuje się zrezygnowanie z dotychczas obowiązującej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh – 10 mg/m3) ftalany dibutylu, dlatego że wyniki dostępnych badań nie wskazują na działanie drażniące związku. Obecnie brak jest podstaw do zaproponowania wartości dopuszczalnego stężenia ftalanu dibutylu w materiale biologicznym (DSB). Zaleca się oznakowanie substancji w wykazie literami „Ft” oznaczającymi substancję działającą toksycznie na płód.
Dibutyl phthalate (DBP) is a clear, oily liquid with ester-like odour. It is used mostly as a plasticizer for resins and polymers such as polyvinyl chloride (76% production), sealants and adhesives (14% production) and inks (7% production). The rest 3% of DBP production is used for nitrocellulose lacquers, safety glass and cosmetic products. As far as occupational exposure is concerned, the inhalation route of exposure is important and, to a lesser extent, dermal contact. Because of low vapour pressure at room temperature, the high concentration of DBP may only occur during technological processes where the temperature is elevated or DBP aerosols are generated. Measurements done by a European company in the 1990s showed that during DBP production the mean concentration of this substance in the workplace was below 0.5 mg/m3, and only in a few workplaces 1.1 or 5 mg/m3. In a different plant, the mean DBP concentration was 0.04 mg/m3 in 1992 and 0.7 mg/m3 in 1995. The measurements of DBP concentration carried out in 1996 at production processes of different products containing DBP showed that the concentration of this chemical was 0.19 – 0.75 mg/m3 (cables), < 0.008 mg/m3 (polymers) and < 0.03 (polymers for the tiling industry). In 2007 and 2010, according to data of Polandʼs Chief Sanitary Inspectorate, no workers were occupationally exposed to DBP in concentrations in excess of Polish OEL values. According to the Polish inventory of occupational diseases of the Nofer Institute of Occupational Medicine (Lodz, Poland), in 2001-2010 there was only one case of skin disorder in a worker occupationally exposed to DBP. DBP is absorbed in the respiratory and gastrointestinal tract, no significant accumulation has been recorded and it is excreted mainly in urine. LD50 values derived from experiments with rodents revealed that DBP was a substance of relatively low acute toxicity. In most studies, the substance caused no irritation or sensitisation in human or in laboratory animals. According to available data, subchronic and chronic toxicity of DBP was evaluated almost exclusively on the basis of studies on rats exposed orally. NOAEL values were equal to 176 – 353 mg/kg bw/d; the most often observed effects of exposure were decrease in body weight, changes in blood parameters and a relative increase in the weight of the liver and kidneys. DBP is a compound of a confirmed reprotoxic activity. According to Regulation (EC) No. 1272/2008 of the European Parliament and of the Council, DBP is classified as Reprotoxic, category 1B with hazard statement H360Df (may damage the unborn child, suspected of damaging fertility). In the available studies on DBP reprotoxocity, the lowest described NOAELs were 50 mg/kg bw/d for fertility and 30 mg/kg bw/d for foetus effects. In Poland, like in most European countries, the OEL value was set at the level equal to 5 mg/m3. This value is supposed to protect from burdensome working conditions connected with exposure to DBP aerosols expected due to its low vapour pressure. Taking into account the NOAEL values cited in the available literature, it was agreed that this level should also protect from toxic and reprotoxic DBP activity. It was agreed that the previous DBP OEL value of 5 mg/m3 should remain unchanged. Simultaneously, it was proposed that the previous STEL value of 10 mg/m3 should be removed from the Polish inventory of OELs as inaccurate due to no irritation activity of DBP confirmed in available studies. It is also recommended to label DBP, in the Polish inventory of OELs, with the letters ‘Ft’ – a substance toxic to the foetus.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 3 (73); 37-70
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powstanie i działalność Polskiej Partii Socjalistycznej dawna Frakcja Rewolucyjna w Łodzi i w okręgu (1928-1939)
Origins and activity of Polska Partia Socjalistyczna - dawna Frakcja Rewolucyjna (Polish Socialist Party-Former Revolutionary Fraction) in Łódź and its district (1928-1939)
Autorzy:
Nartonowicz-Kot, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18055613.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
As soon as PPS (Polish Socialist Party) opposed the after-May 1926 government in December 1926, a clear division, between J. Piłsudski’s supporters and these activists who gave priority to party interests over personal feelings, appeard. In consequence of a final conflict between these factions, a new party - Polska Partia Socjalistyczna-dawna Frakcja Rewolucyjna PPSdFR (Polish Socialist Party-Former Revolutionary Fraction), leaded by Rajmund Jaworowski and his political friends, came into existence in the autumn of 1928. The PPSdFR organizational committee in Łódź was established on October 22, 1928 with Stefan Płóciennik as a chairman. Not many the PPS members of Łódź joined PPSdFR at the first stage of the split. The number of party members increased next months, however, permanent discords, being a result of wrong personal policy, caused that PPSdFR never played an important part in political life of Łódź. A similar process occured also in other towns of the district, like Pabianice, Zgierz, Zduńska Wola, Tuszyn, and Ruda Pabianicka. During the ten years of its existence PPSdFR showed poor activity which became manifest just at the opportunity of political campaigns for parliamentary or municipal elections. PPSdFR took also steps to divide class trade unions. At the beginning of 1929 the District Council of Trade Unions v/as established in Łódź and it joined Centrala Zjednoczenia Klasowych Związków Zawodowych CZKZZ (The Centre for the Unity of the Class Trade Unions).
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 1997, 60; 61-78
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determination of emission of iron oxides from the welding process on the basis of mathematical models
Określenie na podstawie modeli emisji tlenków żelaza powstałych w procesie spawania
Autorzy:
Pikulik, Karolina Weronika
Mikołajczyk, Jarosław Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819234.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
dym spawalniczy
frakcja respirabilna
frakcja wdychana
tlenek żelaza
welding smoke
respirable fraction
inhalable fraction
iron oxide
Opis:
Oxygen in metals is most often present in the form of oxides, including: FeO, Fe2O3, Fe3O4. The complexity of the welding process means that oxygen compounds can enter both the liquid metal and the atmosphere, causing negative effects. A welder is exposed to harmful emission of oxides entering the human body through the respiratory system or pores in the skin. The essence of the problem is so serious that standards for air purity and determination of amount of oxides at workplaces have been introduced. The article presents the results of research on the influence of the welding current intensity on the emission of air pollutants (in particular the emission of iron oxides) of the inhalable and respirable fractions. The bench tests were carried out on the basis of the applicable standards for air quality at welding stations. Based on the test results, on the basis of the R program, mathematical models of the emission of iron oxides generated during the welding process were developed. It was observed that with the increase of the welding current, the average value of the emission of iron oxides - both the inhalable and respirable fractions - increases. For both fractions, it was also noted that the model values are closer to the values measured in the model No. 1.
Tlen w metalach występuje najczęściej w postaci tlenków, m. in.: FeO, Fe2O3,Fe3O4. Złożoność procesu spawania powoduje, że związki tlenu mogą dostawać się zarówno do ciekłego metalu, jak i do atmosfery, wywołując negatywne skutki. Spawacz narażony jest na szkodliwą emisję tlenków dostających się do organizmu ludzkiego, poprzez układ oddechowy, czy pory w skórze. Istota problemu jest na tyle poważna, że wprowadzono normy dotyczące czystości powietrza oraz oznaczania ilości tlenków na stanowiskach pracy. W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu natężenia prądu spawania na emisję zanieczyszczeń powietrza - w szczególności emisję tlenków żelaza - frakcji wdychanej i respirabilnej. Badania stanowiskowe wykonano w oparciu o obowiązujące normy dotyczące jakości powietrza na stanowiskach spawalniczych. Na podstawie wyników badań, w oparciu o program R, opracowano modele matematyczne emisji tlenków żelaza powstałych w czasie procesu spawania. Zaobserwowano, że wraz ze zwiększeniem prądu spawania wzrasta średnia wartość emisji tlenków żelaza - obydwu frakcji wdychanej i respirabilnej. Dla obydwu frakcji zanotowano także, że wartości modelowe są bliższe wartościom zmierzonym w modelu nr 1.
Źródło:
Welding Technology Review; 2021, 93, 2; 35--42
0033-2364
2449-7959
Pojawia się w:
Welding Technology Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Frakcje ChZT w ściekach komunalnych o dużym udziale ścieków z przemysłu spożywczego
COD fractions in municipal wastewater with significant share of wastewater from food-processing industry
Autorzy:
Struk-Sokołowska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819688.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
ścieki komunalne
ścieki przemysłowe
przemysł spożywczy
frakcja ChZT
municipal sewage
industrial wastewater
food industry
COD frakcja
Opis:
Ze względu na coraz bardziej restrykcyjne wymagania dotyczące jakości oczyszczanych ścieków, zachodzi potrzeba intensyfikacji procesów ich oczyszczania. W związku z tym należy ocenić, w jakim stopniu zanieczyszczenia zawarte w ściekach ulegają przemianom, w wyniku poszczególnych etapów mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków. Procesy biologicznego usuwania związków azotu ze ścieków wymagają obecności związków węgla organicznego w postaci biodegradowalnej lub łatwo hydrolizującej, dlatego tak ważne jest poznanie form, w jakich występują te związki. Wyznaczenie frakcji ChZT i ich zmian, obrazuje udział poszczególnych form substancji organicznej w ściekach i pozwala na ocenę ich podatności na oczyszczanie biologiczne, wskazując dodatkowo zanieczyszczenia trudnorozkładalne, zmniejszające efektywność biologicznego oczyszczania ścieków. Dodatkowo podział ogólnego ChZT na frakcje, charakterystyczne dla ścieków dopływających do oczyszczalni, stanowi znaczące osiągnięcie w modelowaniu systemów usuwania związków biogennych i pozwala obliczyć udział poszczególnych form azotu organicznego w ściekach [1]. Celem badań było wyznaczenie frakcji ChZT w surowych ściekach komunalnych z dużym udziałem ścieków z przemysłu spożywczego oraz w ściekach po kolejnych etapach ich mechaniczno-biologicznego oczyszczania.
Processes of biological removal of nitrogen from wastewater requires the presence of organic carbon compounds in the biodegradable or easily hydrolysing form, so it's important to know the forms in which these compounds occur. Determination of COD fractions and their changes, shows the share of individual forms of organic matter in wastewater and allows assessment of their susceptibility to biological treatment, indicating additional pollution hardly degradable, reducing the efficiency of biological wastewater treatment. In addition, the division of total COD into fractions, characteristic of wastewater flowing into wastewater treatment plant, represents a significant achievement in modeling of removal of biogenic compounds systems and allows to calculate the share of individual forms of organic nitrogen in wastewater [1]. The aim of the paper was to determine COD fractions and their variability in municipal wastewater in mechanical-biological wastewater treatment plant (WWTP) in Sokółka. Assessments were carried out in samples of following types of wastewater: raw (A), after mechanical treatment (B), from individual stages of SBR cycle (C), (D), (E), (F) and treated (G). The study was conducted in 2009, in June, July, August and September. In each month wastewater samples were taken four times, and summarized in Table 2 and 3 values of COD, BOD5 and TOC are averages of the results. Metodyka wyznaczania frakcji ChZT w ściekach została opracowana na podstawie wytycznych ATV-131 [13]. Methodology for determination of COD fractions in wastewater was developed on the basis of ATV-131 guidelines [13]. The following COD fractions were determined in wastewater: dissolved easily biodegradable Ss, dissolved non-biodegradable SI, suspended slowly degradable Xs and suspensionded non-biodegradable XI. About 70% of total COD in the raw wastewater inflowing to the wastewater treatment plant in Sokółka were fractions biologically degradable: suspended XS and dissolved SS . Percentage share of dissolved and suspended biodegradable and nonbiodegradable fractions in municipal wastewater with significant share of wastewater from food-processing industry obtained during research is different from data in literature.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2010, Tom 12; 805-819
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etopozyd – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy
Etoposide – inhalable fraction : determination in workplace air
Autorzy:
Bonczarowska, M.
Mikołajewska, K.
Brzeźnicki, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137648.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
etopozyd
cytostatyki
metoda analityczna
chromatografia cieczowa
powietrze na stanowiskach pracy
frakcja wdychalna
etoposide
cytostatics
analytical method
liquid chromatography
workplace air
inhalable fraction
Opis:
Etopozyd w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym występującym w postaci białego lub żółto-brązowego, krystalicznego proszku bez zapachu. Jest substancją bardzo dobrze rozpuszczalną w metanolu i chloroformie. Głównym skutkiem toksycznego działania etopozydu jako leku jest supresja czynności szpiku kostnego oraz objawy ze strony układu pokarmowego, np.: nudności, wymioty, skurcz oskrzeli, stany zapalne błon śluzowych, uczucie niesmaku w ustach, łysienie oraz wtórne białaczki. Narażenie zawodowe na etopozyd dotyczy głównie pracowników służby zdrowia oraz osób zatrudnionych przy produkcji tego leku. Etopozyd może dostawać się do organizmu przez skórę lub drogą inhalacyjną. Eksperci Międzynarodowej Agencji ds. Badań nad Rakiem (IARC) zaklasyfikowali etopozyd jako czynnik prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2.A). Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń frakcji wdychalnej etopozydu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości NDS, zgodnie z wymaganiami normy europejskiej PN-EN 482+A1:2016-01. Do badań zastosowano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z tandemową detekcją mas. Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy użyciu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 o wymiarach 150 x 3 mm, o uziarnieniu 5 μm, którą wymywano mieszaniną metanolu i wody z dodatkiem kwasu mrówkowego. Metoda polega na: wyodrębnieniu frakcji wdychalnej i zatrzymaniu obecnego w powietrzu etopozydu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą mieszaniny metanol: woda z dodatkiem (0,1%) kwasu mrówkowego i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Zaproponowany sposób ekstrakcji etopozydu z filtrów umożliwia wysoki odzysk analitu. Średnia (dla trzech stężeń) wartość współczynnika odzysku wynosi blisko 95%. Zależność wskazań detektora mas w funkcji stężeń etopozydu ma charakter liniowy (r = 0,9985) w zakresie stężeń 0,036 ÷ 1,44 μg/ml. Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio 0,0026 i 0,0086 μg/ml. Zastosowanie w oznaczeniach tandemowego spektrometru mas pozwala na selektywne i specyficzne oznaczenie etopozydu z frakcji wdychalnej w obecności innych leków cytostatycznych. Metoda zapewnia możliwość oznaczenia etopozydu na poziomie 0,0001 mg/m3, tj. na poziomie 1/20 zaproponowanej wartości NDS oraz spełnia wymagania normy PN-EN 482+A1:2016-01 stawiane procedurom oznaczania czynników chemicznych. Metoda oznaczania etopozydu została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Etoposide at room temperature is a fine white to yellow-brown crystalline odorless powder. Etoposide is one of the most widely used cytotoxic drugs and has strong antitumour activity in cases of small-cell lung cancer, testicular cancer or lymphoma. Occupational exposure to etoposide (mainly via skin contact or via inhalation route) may occur among group of healthcare workers or workers employed in the production of this drug. Exposure to etoposide can cause suppression of bone marrow function and gastrointestinal symptoms such as nausea, vomiting, bronchospasm, inflammation of mucous membranes, hair loss and secondary leukemia. Agency for Research on Cancer (IARC) has classified etoposide as a compound probably carcinogenic to humans (Group 2.A) and in combination with cisplatin and bleomycin as carcinogenic to humans (Group 1). The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining inhalable fraction of etoposide concentrations in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with tandem mass detection (HPLC-MS/MS). All chromatographic analysis were perfomed with Supelcosil LC 18 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with a mixture of methanol and water with 0.1% of formic acid. This method is based on collecting inhalable fraction of etoposide on glass fiber filter, extracting with a mixture of methanol: water with addition of formic acid (0.1%), and chromatographic determining of resulted solution with HPLC-MS/MS technique. The average extraction efficiency of etoposide from filters was 90%. The method is linear (r = 0.9985) within the investigated working range from 0.036 µg/ml to 1.44 µg/ml. The calculated limit of detection (LOD) and the limit of quantification (LOQ) were 0.0086 and 0.0026 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper, thanks to HPLC MS/MS technique, enables specific and selective determination of inhalable fraction of etoposide in workplace air in the presence of other compounds at concentrations from 0.0001 mg/m3 (1/20 proposed MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482. The method can be used for assessing occupational exposure to etoposide and associated risk to workers’ health. The developed method of determining etoposide has been recorded as an analytical procedure (see appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 2 (96); 161-173
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związki chromu(VI) – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem chromatografii jonowej
Chromium(VI) compounds – inhalable fraction : determining in workplace air with ionic chromatography
Autorzy:
Szewczyńska, M.
Pośniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138433.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
metoda analityczna
związki chromu (VI)
chromatografia jonowa
frakcja wdychalna
analytical method
ion chromatography
inhalable fraction
chromium(VI) compounds
Opis:
Głównymi źródłami zanieczyszczenia środowiska związkami chromu(VI), (Cr(VI)) są: przemysł metalurgiczny, hutniczy i górniczy oraz garbarnie. Ponadto, związki chromu(VI) znalazły zastosowanie do produkcji: barwników, pigmentów i farb, a także środków konserwujących drewno. Jednym ze źródeł narażenia na związki chromu w warunkach zawodowych są procesy spawania. Długotrwałe zawodowe narażenie na związki chromu(IV) zwiększa ryzyko wystąpienia raka: płuc, zatok oraz jamy nosowej. Celem pracy było opracowanie selektywnej metody oznaczania związków chromu(VI) w powietrzu na stanowiskach pracy z wykorzystaniem połączenia techniki chromatografii jonowej z derywatyzacją podkolumnową. Metoda polega na wyodrębnieniu frakcji wdychalnej związków chromu(VI) na filtrze z zastosowaniem próbnika typu I.O.M. oraz ekstrakcji 10 ml roztworu 2% wodorotlenku sodu/3% węglanu sodu. Oznaczenia prowadzono w układzie chromatografii jonowej z detekcją UV-VIS po przeprowadzeniu reakcji kompleksowania chromu(VI) z 1,5-difenylokarbazydem (DPC) i spektrofotometrycznym oznaczeniu powstałego kompleksu Cr(VI)-DPC. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ustalono zakres pomiarowy metody 0,072 ÷ 1,44 µg/mL dla związków chromu(VI). Zbadano precyzję, współczynnik odzysku chromu z filtrów, granicę wykrywalności i oznaczalności. Obliczono również niepewność cał- kowitą, która wynosi 12,2%. Niepewność rozszerzona dla chromu(VI) jest równa 24,3%. Opracowana metoda pozwala na rozdzielenie i ilościowe oznaczenie związków chromu(VI) w obecności związków chromu(III) w próbkach powietrza, unikając niepożądanych reakcji przejścia jednej formy chromu do drugiej, na poziomie 0,0009 mg/m3 dla związków chromu(VI) w przeliczeniu na Cr przy pobieraniu 720 L powietrza. Opracowana metoda oznaczania związków chromu(VI) w powietrzu na stanowiskach pracy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
The metallurgical, mining and tanning industries are, among others, very important sources of chromium compounds emission to the environment. Moreover, chromium is widely used in the production of dyes, pigments, paints and wood preservatives. Welding processes are one of the sources of exposure to chromium compounds under occupational conditions. Long-term occupational exposure to Cr(VI) chromium compounds increases the risk of developing lung or nasal cancer. The aim of the study was to develop a method for selective determination of Cr(VI) compounds in the workplace air with a combination of ion chromatography technique and post-column derivatisation. The method is based on separating the inhalable fraction of chromium(VI) compounds on a filter using an I.O.M. type probe, extraction with 10 mL of 2% sodium hydroxide/3% sodium carbonate solution and further analysis with ionic chromatography with a post-column reaction of Cr(VI) with 1.5-diphenyl carbazide (DPC) and spectrophotometric determination of the formed Cr(VI)-DPC complex. The measuring range for chromium (VI) compounds is 0.072–1.44 µg/mL. Precision, chromium recovery from filters, limit of detection and quantification were calculated. The overall uncertainty was 12.2%. The expanded uncertainty for Cr(VI) was 24.3%. The developed method enables the separation and quantification of Cr(VI) compounds in the presence of Cr(III) compounds in air samples (avoiding adverse reactions of one form of chromium to another) at a level of 0.0009 mg/m3 for Cr(VI) compounds converted into Cr at 720-L intake of air. The procedure for determining chromium(VI) compounds is included in the annex.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 3 (97); 131-148
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ prądu spawania na emisję zanieczyszczeń powietrza
The influence of the welding current on the air pollution emissions
Autorzy:
Pikulik, Karolina Weronika
Mikołajczyk, Jarosław Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2055886.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
Tematy:
welding process
air quality condition
inhaled fraction
respirable fraction
welding parameters
proces spawania
stan jakości powietrza
frakcja wdychana
frakcja respirabilna
parametry spawania
Opis:
W artykule przedstawiono analizę statystyczną wpływu prądu spawania na emisję zanieczyszczeń powietrza. Omówiono warunki badań oraz budowę stanowiska badawczego. Analizę statystyczną wykonano w oparciu o program R.
This paper presents a statistical analysis of the influence of the welding current on the air pollution emissions. It contains the presentation of test conditions and design of a test rig. Station tests was performed on the basis of binding standards with reference to the quality of air on welding stations. The statistical analysis was carried out on the basis of R software.
Źródło:
Postępy w Inżynierii Mechanicznej; 2019, nr 14(7); 33--46
2300-3383
Pojawia się w:
Postępy w Inżynierii Mechanicznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ właściwości związków organicznych na efektywność procesów uzdatniania wody - podstawy teoretyczne
Effect of organic compounds on the efficiency of water treatment processes – theoretical basics
Autorzy:
Pietrzyk, A.
Papciak, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/105321.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
naturalna materia organiczna
frakcja hydrofilowa
frakcja hydrofobowa
uzdatnianie wody
natural organic matter
hydrophilic fraction
hydrophobic fraction
water treatment
Opis:
Naturalną materię organiczną (NOM) można określić jako mieszaninę złożonych związków organicznych, które powszechnie występują w wodach powierzchniowych i podziemnych. Wysoka zawartość NOM w ujmowanych wodach przyczynia się m.in. do pogorszenia właściwości organoleptycznych wody, zmniejsza efektywność jednostkowych procesów uzdatniania, a także jest przyczyną powstawania ubocznych produktów utleniania i dezynfekcji (UPU/D), wykazujących właściwości kancerogenne i mutagenne. Skuteczna eliminacja NOM stanowi obecnie jeden z głównych problemów występujących na stacjach uzdatniania wody. W niniejszym artykule dokonano szczegółowej charakterystyki substancji organicznych, z uwzględnieniem rozdziału składników NOM na frakcje hydrofobowe (głównie wysokocząsteczkowe substancje humusowe) oraz frakcje hydrofilowe (związki niehumusowe). Rozdział substancji organicznych jest istotnym zagadnieniem, któremu obecnie poświęca się coraz więcej uwagi. Jedną z powszechnie stosowanych metod pozwalającą określić zawartość frakcji hydrofobowych i hydrofilowych jest metoda frakcjonowania z zastosowaniem żywic jonowymiennych. Rozdzielanie składników NOM stosuje się głównie w badaniach dotyczących określenia możliwości powstawania UPU/D, gdyż każda z wymienianych frakcji wykazuje odmienny stopień reaktywności ze środkami chemicznymi. W artykule oceniono wpływ właściwości związków organicznych na efektywność procesów technologicznych stosowanych w uzdatnianiu wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Stosowane technologie wykazują zróżnicowaną skuteczność w usuwaniu NOM, dlatego też przy wyborze odpowiedniej metody coraz większą uwagę powinno zwracać się m.in. na właściwości substancji organicznych zawartych w ujmowanych wodach.
Natural organic matter (NOM) can be defined as a mixture of complex organic compounds that are commonly found in surface water and groundwater. The high content of NOM in captured water contributes to reduce the organoleptic properties of water, reduce the efficiency of individual treatment processes, and to cause the formation of oxidation and disinfection byproducts (O/DBPs) with carcinogenic and mutagenic properties. Efficient NOM elimination is one of the major problems of water treatment plants. In this article, a detailed description of organic substances has been made, taking into account the separation of NOM components into hydrophobic fractions (mainly high molecular weight humic substances) and hydrophilic fractions (non-humic compounds). The separation of organic substances is an important issue that is becoming more and more attention nowadays. One of the commonly used methods to determine the hydrophobic and hydrophilic fraction is the fractionation method using ion exchange resins. Separation of NOM components is mainly used in the determination of the potential O/DBPs formation, since each of the fractions listed exhibits a different degree of reactivity with chemical agents. In this article the influence of the properties of organic compounds on the efficiency of technological processes used in the treatment of water intended for human consumption has been evaluated. Applied technologies have differentiated efficacy in removal NOM. Therefore, when choosing the right method, attention should be paid to inter alia, on the properties of organic substances contained in the captured water.
Źródło:
Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury; 2017, 64, 4/II; 107-120
2300-5130
2300-8903
Pojawia się w:
Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena narażenia zawodowego na pyły drewna pracowników przemysłu meblarskiego w Polsce
Assessment of occupational exposure to wood dust in the Polish furniture industry
Autorzy:
Szewczyńska, Małgorzata
Pośniak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164217.pdf
Data publikacji:
2017-02-28
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
ocena narażenia zawodowego
przemysł meblarski
pyły drewna
frakcja wdychalna
frakcja respirabilna
czynniki chemiczne
exposure assessment
furniture industry
wood dust
inhalable fraction
Respirable Fraction
chemical agents
Opis:
Wstęp Narażenie zawodowe na pyły drewna może powodować szkodliwe następstwa zdrowotne. Przede wszystkim stanowią one zagrożenie dla zdrowia pracowników zatrudnionych w zakładach przemysłu drzewnego. Ocena szkodliwego oddziaływania pyłów drewna, jak również interpretacja wyników pomiarów stężeń prowadzonych w celu oceny narażenia zawodowego, jest bardzo trudnym i skomplikowanym zadaniem. Problemy te wynikają z możliwości występowania w powietrzu na stanowiskach pracy pyłów drewna pochodzących z kilkudziesięciu gatunków drzew należących do 2 gromad – nagonasiennych (drzewa iglaste) i okrytonasiennych (drzewa liściaste), a także różniących się składem chemicznym i gęstością (twardością). Materiał i metody Pył całkowity i frakcję respirabilną na stanowiskach pracy w zakładach przemysłu meblowego oznaczano metodą filtracyjno-wagową, zgodnie z normami PN-Z-04030-05:1991 i PN-Z-04030-06:1991. Próbki powietrza do badań pobierano, stosując zasady dozymetrii indywidualnej. Wyniki Stężenia pyłu całkowitego wynosiły 0,84–13,92 mg/m³, a stężenia frakcji wdychalnej, uzyskane po przeliczeniu pyłu całkowitego po zastosowaniu współczynnika 1,59, 1,34–22,13 mg/m³. Stężenia frakcji respirabilnej wynosiły 0,38–4,04 mg/m³, co stanowi średnio ok. 25% frakcji wdychalnej. Najwyższe stężenia obydwu frakcji pyłu drewna występowało na stanowiskach szlifowania, a najniższe podczas frezowania materiałów stosowanych do produkcji mebli. Wnioski Wyniki pomiarów stężeń pyłów drewna mieszanego w zakładach produkujących meble wskazują, że udział frakcji respirabilnej we frakcji wdychalnej tych pyłów jest znaczny. Z uwagi na ustalenie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) dla frakcji wdychalnej pyłów drewna konieczne jest zastąpienie dotychczas stosowanych próbników do oznaczania pyłu całkowitego próbnikami, które zapewnią ilościowe wyodrębnienie frakcji wdychalnej pyłów drewna zgodnie z konwencją tej frakcji określoną w normie PN-EN 481:1998. Med. Pr. 2017;68(1):45–60
Background Occupational exposure to wood dust can be responsible for many different harmful health effects, especially in workers employed in the wood industry. The assessment of wood dust adverse effects to humans, as well as the interpretation of its concentration measurements carried out to assess potential occupational exposure are very difficult. First of all, it is due to possible occurrence of different kind of wood dust in the workplace air, namely wood dust from dozens of species of trees belonging to 2 kinds of botanical gymnosperms and angiosperms, as well as to its different chemical composition. Material and Methods Total dust and respirable wood dust in the workplace air in the furniture industry was determined using the filtration-gravimetric method in accordance with Polish Standards PN-Z-04030-05:1991 and PN-Z-04030-06:1991. Air samples were collected based on the principles of individual dosimetry. Results Total dust concentrations were 0.84–13.92 mg/m3 and inhalable fraction concentrations, obtained after the conversion of total dust by applying a conversion factor of 1.59, were 1.34–22.13 mg/m3. Respirable fraction concentrations were 0.38–4.04 mg/m3, which makes approx. 25% of the inhalable fraction on average. The highest concentrations occurred in grinding and the lowest during milling processes of materials used in the manufacture of furniture. Conclusions The results indicate that the share of respirable fraction in the inhalable fraction of wood dust is considerable. Due to the determination of the threshold limit value (TLV) for the inhalable fraction of wood dust, it is necessary to replace the previously used samplers for total dust with samplers that provide quantitative separation of wood dust inhalable fractions in accordance with the convention of this fraction as defined in PN-EN 481:1998. Med Pr 2017;68(1):45–60
Źródło:
Medycyna Pracy; 2017, 68, 1; 45-60
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasoby drobnej frakcji martwego drewna leżącego w różnowiekowych drzewostanach sosnowych na gruntach porolnych
The amounts of fine woody debris (FWD) in Scots pine stands planted on post-agricultural lands
Autorzy:
Woziwoda, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/882334.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Leśny Zakład Doświadczalny. Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie
Tematy:
lesnictwo
grunty porolne
drzewostany gospodarcze
drzewostany sosnowe
biomasa
drewno martwe lezace
frakcja zdrewniala sciolki
frakcja drobna
zasoby biomasy
regeneracja siedliska
Źródło:
Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej; 2014, 16, 4[41]
1509-1414
Pojawia się w:
Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Frakcja glicerynowa z instalacji biodiesla - surowiec ekologicznych środków smarnych i antykorozyjnych
Glycerol fraction from the biodiesel system - raw material for ecological lubricants and anticorrosive agents
Autorzy:
Jerzykiewicz, W.
Naraniecki, B.
Kosno, J.
Lukosek, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/256395.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
frakcja glicerynowa
zmydlanie
estryfikacja
oksiranowanie
biodegradacja
właściwości emulgujące
właściwości smarne
właściwości antykorozyjne
ecological lubricant
anticorrosive agent
glycerol fraction
biodiesel
saponification
transestrification
ethoxylation
biodegradable properties
Opis:
Przedstawiono prace nad chemicznym przerobem frakcji glicerynowej, z instalacji biodiesla, poprzez procesy zmydlania, reestryfikacji i oksiranowania. Przebadano właściwości emulgujace, smarne, antykorozyjne i biodegradację zsyntezowanych kompozycji. Omówiono możliwości aplikacji technicznych w aspekcie ekonomiczno-ekologicznych zalet proponowanych rozwiązań i perspektywy rozwoju krajowego rynku biopaliw.
Chemical treatment of glycerol fraction from biodiesel plant through its saponification, transestrification and ethoxylation are presented. Emulsifiable, lubricity, anticorrosive and biodegradable properties of obtained components are tested. Technical possibilities to undertake production in the aspect of economic-ecological advantages and domestic biofuels market development are discussed.
Źródło:
Problemy Eksploatacji; 2006, 3; 211-222
1232-9312
Pojawia się w:
Problemy Eksploatacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bromian(V) potasu – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Autorzy:
Starek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137420.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
bromian(V) potasu
nefrotoksyczność
genotoksyczność
NDS
potassium bromate (V)
nephrotoxicity
genotoxicity
MAC value
Opis:
Potassium bromate – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 2 (96); 35-59
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Treatment of Incineration Wastes with a Carbonate Waste Fraction from the Zinc-Lead Industry
Unieszkodliwianie odpadów pospaleniowych z odpadową frakcją węglanową z przemysłu cynkowo-ołowiowego
Autorzy:
Bień, J.
Morzyk, B.
Wystalska, K.
Celary, P.
Sobik-Szołtysek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204738.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
incineration wastes
carbonate fraction
lead-zinc ore flotation
vitrification
spalanie odpadów
frakcja węglanowa
flotacja
rudy cynkowo-ołowiowe
witryfikacja
Opis:
The article presents the results of plasma vitrification of solid remnants from thermal waste treatment with and without the addition of a carbonate fraction obtained from lead-zinc ore flotation. The substrates used in the research were slags and ashes from medical waste treatment, incineration of municipal waste, sewage sludge as well as hazardous and industrial wastes. The plasma treatment resulted in acquiring products of different quality depending on the processed substrate. Most of the obtained products were of vitreous and homogenic build. Treatment of remnants from incineration of hazardous and industrial wastes resulted in obtaining heterogeneous and rough surfaced products. A 20% share of the carbonate fraction enabled the obtaining of a vitrified product with a glassy surface and fracture. Hardness of the obtained products was rated in Mohs scale and ranged from 6 to 6,5. Leaching tests showed a decrease in heavy metal concentration in the leachates from vitrificates with the addition of carbonate fraction compared to the ones with it.
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących plazmowej witryfi kacji stałych pozostałości po termicznej utylizacji odpadów, którą realizowano bez i z dodatkiem odpadowej frakcji węglanowej wytworzonej podczas fl otacji rud cynkowo-ołowiowych. Substratami wykorzystanymi do badań były żużle i popioły pochodzące z unieszkodliwiania odpadów medycznych, ze spalania odpadów komunalnych, osadów ściekowych, odpadów niebezpiecznych i przemysłowych. W efekcie plazmowego przekształcania uzyskano produkty o różnej jakości w zależności od rodzaju przekształcanego substratu. W większości otrzymano produkty zeszkliwione o jednolitej budowie. W wyniku zeszkliwiania pozostałości po spalaniu odpadów przemysłowych i niebezpiecznych uzyskano produkty o niejednolitej, chropowatej powierzchni. Dopiero 20% dodatek frakcji węglanowej pozwolił na uzyskanie produktu zwitryfi kowanego, charakteryzującego się szklistą powierzchnią oraz przełamem. Twardość uzyskanych produktów oznaczona w skali Mohsa była w zakresie 6-6,5. Analiza wymywalności metali z witryfi katów wykazała mniejsze stężenia metali ciężkich w wyciągach wodnych sporządzonych z witryfi katów z dodatkiem frakcji węglanowej w porównaniu do stężeń metali w wyciągach wodnych z witryfi katów uzyskanych z materiałów wyjściowych.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2014, 40, 1; 61-69
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estimation of proportion
Autorzy:
Zieliński, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/748382.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Matematyczne
Tematy:
Frakcja, prawdopodobieństwo sukcesu w doświadczeniu Bernoulliego, estymator nieobciążony, estymator o jednostajnie minimalnym błędzie średniokwadratowym, estymator Bayesowski, losowanie warstwowe, randomizowane odpowiedzi, przedział ufności.
Opis:
W populacji składającej się z N elementów jest nieznana liczba M elementów wyróżnionych. W artykule w przystępny sposób prezentuję różne problemy związane z estymacją frakcji θ = M/N.
A population of N elements contains an unknown number M of marked units. Problems of estimating the fraction θ = M/N are discussed. The well known standard solution isˆθ = K/n which is the uniformly minimum variance unbiased estimator, maximum likelihood estimator, estimator obtained by the method of moments, and in consequence it shares all advantages of such estimators. In the paper some versions of the estimator are considered which are more adequate in real situations. If we know in advance that the unknown fraction lies in a given interval (t1, t2) and we consider an estimator ˆθ1 as better than the estimator ˆθ2 if the average of its mean square error is smaller on that interval, then the optimal estimator is given by (3). The values of the estimator for (t1, t2) = (0, 0.5) and for (t1, t2) = (0.3, 0.4) in a sample of size n = 10 if the number of marked units in the sample equals K, are given in the table TABELKA and the mean square errors of these estimator, versus the error of the standard estimator ˆθ = K/n are presented in Rys. 2. Averaging the mean square error with a weight function, for example such as in Rys.3, gives us the Bayesian estimator with the mean square error like in Rys. 4 (for n = 10). If in some real situations we are interested in minimizing the mean square error “in the worst possible case”, the adequate is the minimax estimator. Another situation appears if the population can be divided in some more homogenous subpopulations, for example in two subpopulations with fractions of marked units close to zero or close to one in each of them. Then stratified sampling is more effective; then the mean square error of estimation may be significantly reduced. In the paper the problem of randomizedresponses is also presented, very shortly and elementarily. The problem arises if a unit in the sample can not be for sure recognized as “marked” or “not marked” and that can be done with some probability only. The situation is typical for survey interview: it allows respondents to respond to sensitive issues (such as criminal behavior or sexuality) while remaining confidential. The final section of the paper is devoted to some remarks concerning the confidence intervals for the fraction. The exact optimal solution is well known for mathematicians but it is probably not very easy for statistical practitioners to follow all theoretical details, and typically confidence interval based on asymptotic approximation of the binomial distribution by a normal distribution are used. That is neither sufficiently exact nor correct. The proper and exact solution is given by quantiles of a suitable Beta distribution which are easily computable in typical statistical and mathematical computer packages.
Źródło:
Mathematica Applicanda; 2008, 36, 50/09
1730-2668
2299-4009
Pojawia się w:
Mathematica Applicanda
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie echokardiografii w onkologii – uwagi praktyczne
Application of echocardiography in oncology – practical remarks
Autorzy:
Mańczak, Rafał
Szmit, Sebastian
Torbicki, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1066221.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Medical Education
Tematy:
chemioterapia
echokardiografia
frakcja wyrzutowa
kardiotoksyczność
nowotwory serca
onkologia
Opis:
The paper presents the contemporary use of echocardiography in diagnosis of primary and metastatic tumors of the heart as well as in assessment of cardiovascular risk related to medical and interventional oncological therapy. Authors described the role of echocardiography in qualification for pericardiocentesis, cancer surgery and chemotherapy. The accuracy of echocardiography in evaluation of cardiac function was discussed in the context of recognizing cardiotoxicity of anticancer therapy. The historical and current definitions of iatrogenic myocardial damage and dysfunction were summarized. Finally, key recommendations derived from polish and foreign clinical guidelines for the use of echocardiography in patients with cancer were presented.
Artykuł przedstawia współczesne zastosowanie echokardiografii w wykrywaniu pierwotnych i przerzutowych nowotworów serca oraz w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego związanego z farmakologicznym i zabiegowym leczeniem nowotworów. Omówiono w nim rolę echokardiografii w kwalifikacji do perikardiocentezy, onkologicznych zabiegów operacyjnych oraz chemioterapii. Krytycznie przedstawiono dokładność echokardiograficznej oceny funkcji mięśnia sercowego w kontekście rozpoznawania kardiotoksyczności leczenia przeciwnowotworowego. Zestawiono historyczne i obowiązujące definicje jatrogennej dysfunkcji skurczowej serca. Przedstawiono obecnie obowiązujące polskie i zagraniczne rekomendacje dotyczące zastosowań echokardiografii u chorych z nowotworami.
Źródło:
OncoReview; 2012, 2, 3; 183-192
2450-6125
Pojawia się w:
OncoReview
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przedział ufności dla frakcji
Autorzy:
Zieliński, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/748640.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Matematyczne
Tematy:
frakcja, prawdopodobieństwo sukcesu w schemacie Bernoulliego, przedział ufności, przedział Walda, przedział asymptotyczny, najdokładniejsze przedziały ufności, przedziały jednostronne, przedziały dwustronne
Opis:
Przedziały ufności zostały wymyślone przez Jerzego Spławę–Neymana w 1934 [15]. Praktyczne zastosowanie teorii Neymana do przedziałowej estymacji prawdopodobieństwa sukcesu w schemacie Bernoulliego (parametru rozkładu dwumianowego) stwarzało jednak pewne trudności zarówno jeśli chodzi o ich konstrukcję (rozkład dyskretny!), jak i o ich numeryczne obliczanie. Jako panaceum wymyślono asymptotyczne przedziały ufności oparte na przybliżaniu rozkładu dwumianowego rozkładem normalnym: konstrukcja i rachunki stają się bardzo proste. Kłopot polega na tym, że w przypadku skończonej próby pojawiają się wtedy trudności z wyznaczeniem przedziału ufności na postulowanym poziomie ufności. Obecnie powszechny dostęp do komputerów i licznych prostych kalkulatorów „kieszonkowych” z funkcjami statystycznymi umożliwia łatwą realizację dokładnych konstrukcji Neymana.
Źródło:
Mathematica Applicanda; 2009, 37, 51/10
1730-2668
2299-4009
Pojawia się w:
Mathematica Applicanda
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ rehabilitacji kardiologicznej na parametry hemodynamiczne i pracę serca chorego z niską frakcją wyrzutową lewej komory po zawale mięśnia serowego - opis przypadku
Cardiac rehabilitation for hemodynamic parameters and heart function of a patient with low left ventricle ejection fraction after myocardial infarction – a case report
Autorzy:
Bielecka-Kowal, Kamila
Jóźwik, Sandra
Woźniewski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2119963.pdf
Data publikacji:
2018-08-25
Wydawca:
Europejskie Centrum Kształcenia Podyplomowego
Tematy:
rehabilitacja
zawał serca
frakcja wyrzutowa lewej komory
rehabilitation
myocardial infarction
left ventricular ejection fraction
Opis:
Wstęp. Właściwie dobrany trening rehabilitacyjny powoduje zmniejszenie zapotrzebowania na tlen, zwolnienie spoczynkowej i wysiłkowej czynności serca oraz zwiększenie objętości wyrzutowej serca, wpływa na polepszenie funkcji śródbłonka, poprawę ukrwienia mięśni szkieletowych oraz wzrost siły mięśniowej. Celem niniejszej pracy było określenie wpływu rehabilitacji kardiologicznej na parametry hemodynamiczne i badanie echokardiograficzne serca chorego po zawale mięśnia sercowego z niską frakcją wyrzutową lewej komory. Opis przypadku i program rehabilitacji. Pacjent po przebytym zawale mięśnia sercowego z rozpoznaną przewlekłą obturacyjną chorobą płuc w stadium GOLD II/A. W badaniu EKG wykryto niedokrwienne upośledzenia funkcji skurczowej lewej komory serca dużego stopnia. U pacjenta stwierdzono kardiomiopatię niedokrwienną w fazie kompensacji krążenia w klasie według NYHA II. W 2014 r. przeszedł zawał mięśnia sercowego ściany przedniej STEMI. W maju 2014 r. wszczepiono ICD-VR SJM. Po próbie wysiłkowej pacjent zaczął rehabilitację, na którą składały się trening na cykloergometrze, ćwiczenia na sali cardiofitness oraz ogólnousprawniające na sali gimnastycznej. Treningi odbywały się 3 razy w tygodniu po 2 godziny dziennie. Obciążenie początkowe na cykloergometrze wynosiło 60 watów i wzrastało co 4 minuty o 5 watów. Po kontroli lekarskiej pół roku po podjęciu rehabilitacji przeprowadzono badanie testem spiroergometrycznym i na podstawie dobrych wyników utrzymano decyzję o kontynuacji leczenia zachowawczego. Pacjent nadal jednak zgłaszał duszność wysiłkową w klasie czynnościowej NYHA II. Podsumowanie. Po 6 miesiącach regularnego treningu rehabilitacyjnego o umiarkowanym obciążeniu zaobserwowano poprawę wydolności u pacjenta oraz zwiększenie frakcji wyrzutowej lewej komory serca. Systematyczne treningi i samodyscyplina chorego pozytywnie wpłynęły na poprawę stanu jego zdrowia i dalsze leczenie.
Background. Properly selected rehabilitation training reduces the need for oxygen, slows down the resting and exertional activity of the heart and increases the ejection volume of the heart, improves the endothelial function, improves the blood circulation of skeletal muscles and increases muscle strength. The aim of this study was to determine the impact of cardiac rehabilitation on haemodynamic parameters and echocardiographic examination of the patient's heart after myocardial infarction with low left ventricle ejection fraction. Case description and rehabilitation program. Patient after myocardial infarction and diagnosed with chronic obstructive pulmonary disease in the GOLD II / A stage. ECG revealed a high degree of ischemic impairment of left ventricular systolic function. The patient was diagnosed with ischemic cardiomyopathy in the NYHA II class of circulatory compensation. In 2014, he underwent myocardial infarction of the front wall of STEMI. In May 2014 ICD-VR SJM was implanted. After the stress test the patient started rehabilitation, which consisted of training on a cycloergometer, cardiofitness exercises and general exercises in the gym. Trainings were held 3 times a week for 2 hours a day. The initial load on the cycloergometer was 60 Watt and increased by 5 Watt every 4 minutes. After the medical check-up, six months after the rehabilitation, the spiro-ergometric test was carried out and the decision to continue conservative treatment was maintained on the basis of good results. However, the patient still reported exercise dyspnoea in the NYHA II functional class. Conclusions. After six months of regular rehabilitation training with moderate load, an improvement in the patient's performance and an increase in the left ventricle ejection fraction can be observed. Systematic training and self-discipline of the patient positively influenced the improvement of health and further treatment.
Źródło:
Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia; 2018, 7, 4; 97-100
2084-4212
Pojawia się w:
Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakość frakcji lipidowej w ciastkach zbożowych
Quality of the lipid fraction of cereal cakes
Autorzy:
Wirkowska, M.
Bryś, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/228391.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie
Tematy:
frakcja lipidowa
ciastka zbożowe
lipids in cereal cakes
Opis:
Celem pracy zaprezentowanej w artykule było zbadanie lipidów zawartych w różnych ciastkach zbożowych. Przebadano siedem rodzajów ciastek. Najwyższą stabilnością oksydatywną i najniższą liczbą nadtlenkową charakteryzują się ciastka z dodatkiem musli i suszonych owoców oraz ciastka owsiane z dodatkiem płatków kukurydzianych. We frakcji lipidowej tych ciastek zaobserwowano również najniższą zawartość wolnych kwasów tłuszczowych. Lipidy wyekstrahowane z ciastek wielozbożowych i biszkoptów charakteryzują się najbardziej korzystnym składem kwasów tłuszczowych z punktu widzenia żywieniowego w porównaniu do pozostałych ciastek.
The aim of this study was to examinate the lipids in cereal cakes. Seven kinds of cakes was investigated. The highest oxidative stability and the lowest peroxide value were in cakes with muesli and dried fruits and oat cake with corn flakes. In the same cakes we observed the lowest free fatty acids content. The lipids from cakes with several kinds of cereals and biscuits have the best fatty acids content from nutritional point of view to compare with another ones.
Źródło:
Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego; 2009, 2; 69-71
0867-793X
2719-3691
Pojawia się w:
Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Peroksoboran(III) sodu i jego hydraty – frakcja wdychana
Autorzy:
Kupczewska-Dobecka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138093.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
peroksoboran(III) sodu
sól sodowa kwasu nadborowego
NDS
sodium peroxoborate
peroxoboric acid sodium salt
MAC
Opis:
Peroksoboran(III) sodu (PBS), dawniej nadboran sodu, to sól peroksowego kwasu borowego(III) zawierającego bor na +III stopniu utlenienia i posiadającego wiązanie tlen-tlen. Zgodnie z obecną wiedzą, opartą na wynikach badań rentgenowskich, molekularna struktura krystaliczna peroksoboranu zawiera podwójny anion [(HO)2(BOO)]. Aniony te tworzą symetryczny, cykliczny heksagonalny anion z dwoma mostami nadtlenkowymi. Peroksoboran(III) sodu jest białym, krystalicznym proszkiem, bez zapachu, który znajduje zastosowanie w przemyśle: chemicznym, włókienniczym i kosmetycznym. Charakteryzuje się silnymi właściwościami utleniającymi i dlatego jest wykorzystywany, między innymi, w proszkach do prania jako środek: wybielający, konserwujący i odkażający. Stosuje się go także w: kosmetykach typu make- -up, preparatach pielęgnujących skórę i włosy, dezodorantach i odświeżaczach powietrza o stężeniach do 5%. Peroksoboran(III) sodu jest substancją wielkotonażową, a w Polsce jego największym producentem są Zakłady Azotowe "Puławy" S.A. W piśmiennictwo nie znaleziono liczbowych danych na temat zatrucia ludzi peroksoboranem(III) sodu, chociaż istnieje duża liczba raportów dotyczących zatruć ostrych w następstwie incydentalnego spożycia środków: piorących, czyszczących czy wybielających, zawierających tę substancję. Peroksoboran( III) sodu jako składnik płynów do płukania ust może spowodować odwracalne zmiany typu przerost brodawek języka, tzw. język włochaty, gdy jest stosowany przewlekle. Połknięcie tabletek lub proszków do czyszczenia zawierających peroksoboranu( III) sodu może spowodować oparzenia ust i przełyku. Peroksoboran(III) sodu działa szkodliwie po połknięciu i przez drogi oddechowe. Mediana dawki śmiertelnej peroksoboranu(III) sodu po podaniu dożołądkowym wynosi 1700 - 2700 mg/kg m.c. dla szczura, a mediana stężenia śmiertelnego – 1164 mg/m3. Peroksoboran(III) sodu powoduje u zwierząt miejscowe działanie drażniące na oczy. Skutki tego działania nie zawsze są odwracalne i dlatego peroksoboran( III) sodu został zaklasyfikowany jako związek drażniący na oczy z przypisanym zwrotem – ryzyko poważnego uszkodzenia oczu. Po podaniu dożołądkowym peroksoboran(III) sodu ulega degradacji w organizmie do kwasu bornego i nadtlenku wodoru. Kwas borny jest wydalany z moczem, natomiast nadtlenek wodoru w jelitach ulega rozkładowi przez katalazę zanim ulegnie wchłonięciu, a uwalniający się tlen po wchłonięciu się do układu naczyniowego może prowadzić do powstania zatorów powietrznych. Substancja została zaklasyfikowana jako szkodliwa na rozrodczość na podstawie wyników eksperymentów na zwierzętach, ponieważ może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki (oszacowana wartość NOAEC wynosi dla szczurów 174 mg/m3), a także stwarza ryzyko upośledzenia płodności, ponieważ oszacowana wartość LAEC (zmniejszenie bezwzględnej masy jąder) wynosi dla szczura 1,736 mg/m3. Na podstawie wyników pomiarów stężeń peroksoboranu( III) sodu przeprowadzonych w środowisku pracy i opublikowanych przez CEFIC stwierdzono, że największe stężenie peroksoboranu(III) sodu podczas produkcji wynosiło 12,1 mg/m3 (reasonable worst case – uzasadniony najgorszy przypadek), natomiast wartość typowa (typical value) – 1 mg/m3. Na podstawie wyników badań spirometrycznych osób zawodowo narażonych na związek, przeprowadzanych rutynowo w latach 1990-2001, nie wykazano znamiennych zmian w badanych parametrach czynnościowych, tj. FVC i FEV1 w porównaniu z normami określonymi dla populacji generalnej. Na tej podstawie, a także uwzględniając stan czynnościowy płuc, określono wartość NOAEC peroksoboranu( III) sodu między 1 a 12 mg/m3. W Polsce największe dopuszczalne stężenia peroksoboranu( III) sodu w powietrzu nie zostały ustalone. Większość państw do oceny narażenia zawodowego na peroksoboran(III) sodu stosuje normatywy ustalone dla trudno rozpuszczalnych pyłów, odpowiednio dla frakcji wdychalnej i respirabilnej. Do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla frakcji wdychalnej peroksoboranu( III) sodu za skutek krytyczny przyjęto zaburzenia czynności układu oddechowego. Do wyznaczenia wartości NDS dla frakcji wdychalnej przyjęto, oszacowaną w badaniach CEFIC, wartość NOAEC wynoszącą 12 mg/m3 . Przyjmując odpowiednie wartości współczynników niepewności, obliczono wartość NDS peroksoboranu( III) sodu, która wynosi 4 mg/m3 dla frakcji wdychanej pyłu peroksoboranu(III) sodu. Ponieważ substancja została zaklasyfikowana jako drażniąca, proponuje się ustalenie dla niej także wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) na poziomie dwóch wartości NDS dla frakcji wdychalnej peroksoboranu(III) sodu, czyli 8 mg/m3. Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) peroksoboran(III) sodu. Proponuje się również wprowadzenie oznakowania peroksoboranu(III) sodu literami: „Ft” – substancja działająca toksycznie na płód oraz „I” – substancja o działaniu drażniącym.
Anhydrous sodium perborate and sodium perborate hexahydrate conform to today’s knowledge on the dimeric nature of the peroxoboron anions. Sodium perborates are white, odorless crystalline powders. Due to the deliberation of active oxygen during degradation, sodium perborates are used as oxidising and bleaching agents mainly in detergents and also in cleaning and cosmetic preparations. Sodium perborate monohydrate should be classified as “Harmful if swallowed” due to the oral LD50 in rats of 1700 – 2700 mg/kg bw. In an acute inhalation study, the LC50 was – 1164 mg/m3. Sodium perborate tetrahydrate should be classified as “Harmful by inhalation”. Sodium perborate caused strong eye irritation in animal studies, the effects were not reversible in most animals. The “Risk of serious damage to eyes” classification was proposed. Sodium perborate is assumed to be degraded to boric acid and H2O2 after oral application and to be excreted as boric acid via urine. Studies in animals on fertility are limited. However, evidence that sodium perborate is converted to boric acid suggests that sodium perborate may affect fertility. No effects in the lungs have been reported in spirometric examinations of workers in production plants. Maximal concentration of sodium peroxoborate during manufacturing was 12.1 mg/m3 (reasonable worst case), and 1 mg/m3 was a typical value. Workers did not show deterioration of the lung function measured as FVC and FEV1 compared to the general population for several years, even over 20. Considering this information , the NOAEC for the effects on the lung may be in the range from 1 to 12 mg/m3. So, the MAC value of 4 mg/m3 and STEL of 8 mg/m3 for inhalable fraction of dust were established.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 3 (73); 71-99
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena pracy zmodyfikowanego osadnika wirowego do oczyszczania strumienia wody zanieczyszczonej frakcją lekką
Evaluation of the work of modified swirl sedimentation tank for purification of rainwater stream contaminated by light fraction
Autorzy:
Ochowiak, M.
Matuszak, M.
Włodarczak, S.
Ancukiewicz, M.
Krupińska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2073261.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
zmodyfikowany osadnik wirowy
oczyszczanie cieczy
frakcja lekka
spiętrzenie cieczy
sprawność
modified swirl sedimentation tank
liquid purification
light fraction
liquid damming
efficiency
Opis:
Omówiono zmodyfikowaną konstrukcję osadnika wirowego użytego do rozdzielania frakcji lekkich z wody. Klasyczny osadnik wirowy wyposażono dodatkowo w cylinder wewnętrzny, który oddzielał strefę rozdzielania oleju od strefy wylotowej osadnika. Celem modyfikacji konstrukcji było przede wszystkim umożliwienie zatrzymywania frakcji lekkiej w osadniku w porównaniu do standardowego osadnika wirowego, którego zadaniem jest odseparowanie tylko frakcji ciężkiej. Ocenie poddano spiętrzenie cieczy oraz sprawność aparatu w zależności od natężenia przepływu zanieczyszczonej cieczy.
In the paper a modified construction of swirl sedimentation tank for separation of light fraction from water is proposed. The classical swirl sedimentation tank was equipped with the additional inner cylinder splitting the separation and outlet oil zones. The aim of construction modification was to enable the retention of light fraction in the tank in comparison with the classical swirl sedimentation tank which function is to separate only heavy fraction. The liquid damming and tank efficiency as a dependence on the contaminated liquid flow rate were evaluated.
Źródło:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna; 2017, 4; 132--133
0368-0827
Pojawia się w:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oznaczanie frakcji torakalnej i wdychalnej kwasu siarkowego(VI) w powietrzu środowiska pracy
Determination of thoracic and inhalable fraction of sulfuric acid(VI) in workplace air
Autorzy:
Szewczyńska, Małgorzata
Pośniak, Małgorzata
Pągowska, Emilia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164313.pdf
Data publikacji:
2016-08-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
chromatografia jonowa
środowisko pracy
próbniki do pobierania frakcji torakalnej
frakcja torakalna
frakcja wdychalna
kwas siarkowy(VI)
ion chromatography
workplace
samplers for thoracic traction
thoracic fraction
inhalable fraction
sulfuric acid(VI)
Opis:
Wstęp W artykule przedstawiono wyniki oznaczania frakcji torakalnej i wdychalnej kwasu siarkowego(VI) w powietrzu stanowisk pracy w 3 zakładach produkujących lub przetwarzających ten związek chemiczny. Materiał i metody Do poboru frakcji torakalnej zastosowano impaktor cząstek (parallel particle impactor – PPI, prod. SKC Inc., USA), natomiast do poboru frakcji wdychalnej – próbnik opracowany w Institute of Occupational Medicine (IOM, Wielka Brytania). Próbniki PPI i IOM pracowały z aspiratorami o przepływie 2 l/min. Do chromatograficznego oznaczania frakcji torakalnej i wdychalnej kwasu siarkowego(VI) zastosowano chromatografię jonową z detekcją konduktometryczną. Wyniki W zależności od miejsca poboru próbek stężenie kwasu dla frakcji torakalnej wynosiło 0,0015–0,01 mg/m³ w zakładzie A, 0,0019–0,25 mg/m³ w zakładzie B i 0,002–0,01 mg/m³ w zakładzie C. Tylko na 7 stanowiskach pracy (w zakładzie B) z ogółem 22 przebadanych stwierdzono przekroczenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) frakcji torakalnej kwasu siarkowego(VI). Wnioski Wyniki badań potwierdzają przydatność próbnika PPI do oznaczania frakcji torakalnej kwasu siarkowego(VI). Wykazano, że na 22 zbadanych stanowiskach pracy w zakładach produkujących lub przetwarzających kwas siarkowy(VI) do środowiska pracy emitowana jest frakcja torakalna kwasu. Z zebranych danych wynika, że frakcja torakalna kwasu siarkowego(VI) stanowi średnio 64% frakcji wdychalnej. Med. Pr. 2016;67(4):509–515
Background The article presents the results of the determination of the inhalable and thoracic fraction of sulfuric acid(VI) in 3 workplaces producing or processing this chemical. Material and Methods To collect thoracic fractions of sulfuric acid(VI) Parallel Particle Impactor (PPI) was used. To isolate inhalable fraction of sulfuric acid(VI) from the air we used a sampler developed at the Institute of Occupational Medicine (IOM), United Kingdom. Parallel Particle Impactor and IOM samplers worked with pumps at a flow of 2 l/min. For the chromatographic determination of the inhalable and thoracic fraction of sulfuric acid(VI) in workplace the ion chromatography with conductometric detection was used. Results Depending on the sampling place the concentration of thoracic fraction of sulfuric acid(VI) was: 0.0015–0.01 mg/m³ in workplace A, 0.0019–0.25 mg/m³ in workplace B, and 0.002–0.01 mg/m³ in workplace C. Of 22 tested workstations in workplace B only 7 exceeded the threshold limit value (TLV) for the concentration of thoracic fraction of sulfuric acid(VI). Conclusions The results confirmed the utility of PPI for sampling the thoracic fraction of sulfuric acid(VI). The studies show that at 22 workstations in the establishments producing or processing sulfuric acid(VI) thoracic fraction of acid is emitted to the work environment. The collected data showed that the thoracic fraction of sulfuric acid(VI) represents on average 64% of the inhalable fraction. Med Pr 2016;67(4):509–515
Źródło:
Medycyna Pracy; 2016, 67, 4; 509-515
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych we frakcjach pyłów emitowanych z drukarek i kserokopiarek biurowych
The study of polycyclic aromatic hydrocarbons in particulate fractions emitted by office printers and copiers
Autorzy:
Szewczyńska, Małgorzata
Pośniak, Małgorzata
Kowalska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166200.pdf
Data publikacji:
2015-02-25
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
emisja z drukarek
emisja z kserokopiarek
frakcja PM10
frakcja PM2.5
polycyclic aromatic hydrocarbons
emission from printers
emission from copiers
fraction PM10
fraction PM2.5
Opis:
Wstęp: W artykule przedstawiono wyniki badań wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) zaadsorbowanych na cząstkach drobnych emitowanych podczas pracy urządzeń powielających. Materiał i metody: Do badań wytypowano 3 rodzaje drukarek i 4 rodzaje kserokopiarek. Pomiary prowadzono w zamkniętej komorze pomiarowej, którą dodatkowo umieszczono pod wyciągiem laboratoryjnym. W komorze umieszczano urządzenia drukujące lub kopiujące oraz aspiratory połączone z próbnikami. Próbki powietrza pobierano na filtry teflonowe, umieszczone w próbnikach do pobierania frakcji pyłu drobnego (particulate matter – PM) PM 10 i PM 2,5. Analizę WWA osadzonych na cząstkach stałych, emitowanych z urządzeń powielających, prowadzono metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną (high pressure liquid chromatography with fluorescence detection – HPLC/FL). Wyniki: Wyniki analizy jakościowej wykazały obecność większości 10–14 wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Największe stężenie sumy WWA (36,52 μg×g -¹) oznaczono we frakcji PM 10 w powietrzu podczas pracy kserokopiarki. Sumaryczną zawartość WWA oznaczona we frakcji cząstek drobnych < 2,5 μm stanowią 48–84% zawartości WWA we frakcji < 10 μm w przypadku drukarek i 63–89% w przypadku kserokopiarek. Zarówno podczas pracy urządzeń drukujących, jak i powielających w obydwu frakcjach PM 2,5 oraz PM 10 zidentyfikowano benzo(a)piren (BaP). Maksymalne stężenie BaP we frakcji cząstek < 10 μm emitowanych z drukarki wynosiło 3,29±0,2 μg×g -¹. Wnioski: Badania wykazały, że stężenie emitowanych substancji zaadsorbowanych na PM 10 i PM 2,5 oraz stężenie tych cząstek w powietrzu nie jest stałe i zależy od rodzaju stosowanego urządzenia, rodzaju tonera i szybkości powielania. Emitowane do środowiska pracy cząstki drobne oraz osadzone na nich WWA mogą stanowić zagrożenie dla osób pracujących w ich otoczeniu. Med. Pr. 2014;65(6):733–741
Background: This article presents the study of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) adsorbed on fine particles emitted during the simulated operation of office printers and copiers. Material and Methods: In the study three types of printers, and four types of office copiers were used. Measurements were carried out in a closed measuring chamber. Air samples (fractions of particulate matter, PM 10 and PM 2.5) were collected on Teflon filters. The analysis of PAHs was carried out according HPLC/FL. Results: The results of qualitative analysis of filters from PM 2.5 and PM 10 type samplers indicated the presence of the majority (10–14) of PAH congeners. The highest concentration of total PAHs was determined in the PM 10 fraction in the air during the operation of a copier, and amounted to 36.52 μg×g -¹. The total content of PAHs as determined in the fraction of fine particulates, size of < 2.5 μm, accounts for 48–84% of the PAH content in the < 10 μm fraction for printers and 63–89% for copiers. During the operation of both printers and copiers, benzo(a)pirene (BaP) was identified in both fractions, PM 2.5 and PM 10. The maximum concentration of BaP in the fraction of < 10 μm particles emitted by a printer amounted to 3.29±0.2 μg×g -¹. Conclusions: The studies showed that the composition of emitted substances and fine particles depends on the type of equipment and technology used. Fine particles emitted to the environment and organic compounds, including PAHs adsorbed on them may pose a threat to people working in such an environment. Med Pr 2014;65(6):733–741
Źródło:
Medycyna Pracy; 2014, 65, 6; 733-741
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fly ash – a valuable material for the circular economy
Popiół lotny – cenny materiał dla gospodarki o obiegu zamkniętym
Autorzy:
Strzałkowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849603.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
microsphere
magnetic fraction
glass
unburned coal
mikrosfera
frakcja magnetyczna
szkliwo
niespalony węgiel
Opis:
Generation of coal-based electricity is always associated with the origination of large amount of combustion waste. The presented article is a review concerning the possibilities of innovative directions of management for one of the by-products of coal combustion: fly ash. The storage of these waste products is associated with their negative impact on the environment. This is why research has been undertaken worldwide on the implementation of the concept of a circular economy. This article includes the examination of basic physical, chemical, and mineralogical properties of the most valuable components of fly ash (microspheres, magnetic fraction, and glass). It contains the examination of methods of separating these components and indicates the prospective directions of their use, e.g. as light fillers for polymers, sorbents, catalysts, composite materials, light ceramics, lightweight concretes, thermal insulation materials, biomaterials, raw material for the synthesis of zeolites or geopolymers. The paper also presents the components of fly ash, which can be treated as an alternative source of valuable elements, including critical elements. Moreover, it points to the necessity of capturing flammable substances from combustion by-products in order to obtain raw material characterised by a high degree of purity. It has been demonstrated that this way of ash management can lead to high recycling rates and bring valuable materials back to the economy. Such actions fit perfectly into global efforts for sustainable development and the circular economy.
Wytwarzanie energii elektrycznej opartej na węglu wiąże się zawsze z powstawaniem dużej ilości odpadów paleniskowych. Prezentowany artykuł ma charakter przeglądowy i dotyczy możliwości innowacyjnych kierunków zagospodarowania jednego z ubocznych produktów spalania węgla – popiołu lotnego. Składowanie tych odpadów wiąże się z ich negatywnym oddziaływaniem na środowisko, dlatego na całym świecie podjęto badania nad wdrażaniem koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego. W artykule omówiono podstawowe, istotne dla oceny przemysłowej właściwości fizyczne, chemiczne i mineralogiczne najbardziej cennych składników popiołów lotnych (mikrosfer, frakcji magnetycznej i szkliwa). Omówiono sposoby wydzielenia tych składników oraz wskazano na perspektywiczne kierunki ich zastosowania np. jako lekkich wypełniaczy polimerów, sorbentów, katalizatorów, materiałów kompozytowych, lekkiej ceramiki, betonów lekkich, materiałów termoizolacyjnych, biomateriałów, surowca do syntezy zeolitów czy geopolimerów. Wskazano składniki popiołów lotnych, które mogą być traktowane jako alternatywne źródło cennych pierwiastków, w tym pierwiastków krytycznych. W celu uzyskania surowca o wysokim stopniu czystości zwrócono uwagę na konieczność wychwycenia substancji palnych z ubocznych produktów spalania. Wykazano, że taki sposób gospodarowania popiołami może prowadzić do wysokich wskaźników recyklingu i sprawić, że cenne materiały będą trafiały z powrotem do gospodarki. Takie działania doskonale wpisują się w globalne wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 2; 49-62
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania frakcji ciężkich w świetle odbitym
Study of heavy fractions in a reflected light
Autorzy:
Piestrzyński, A.
Rutkowski, J.
Gaweł, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063096.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
frakcja ciężka
analiza minerałów
geneza materiału
mineral analysis
source of materials
heavy fraction
Opis:
Badaniom mineralogicznym poddano 12 próbek okruchowych pobranych z różnych miejsc i środowisk geologicznych. Badania potwierdziły konieczność wykorzystania metod mineralogicznych i rentgenostrukturalnych do jednoznacznej identyfikacji urozmaiconego składu frakcji ciężkich. Kompleksowa analiza mineralogiczna próbek wykazała obecność materiału frakcji ciężkiej z różnych typów skał i pozwoliła na określenie przypuszczalnego źródła minerałów kruszcowych.
Twelve samples of heavy fraction were studied using different methods including XRD, and transmitted and reflected light techniques. Samples were collected from different geological environments and places. Complex mineralogical study showed diversity in mineralogical composition and source of rock materials.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2010, 439 (2); 361--370
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metotreksat – frakcja wdychalna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Methotrexate – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Kupczewska-Dobecka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138430.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
metotreksat
cytostatyki
narażenie zawodowe
methotrexate
antineoplastics drugs
occupational exposure
Opis:
Metotreksat (MTX) jest strukturalnym analogiem kwasu foliowego. Związek jest w temperaturze pokojowej ciałem stałym występującym w formie jasnożółtopomarańczowego krystalicznego proszku o lekkim zapachu, charakterystycznym dla związków aromatycznych. Metotreksat jest stosowany jako lek cytostatyczny podawany w infuzjach lub doustnie, należący do antagonistów kwasu foliowego. O zawodowym narażeniu na cytostatyki można mówić na dwóch etapach ich zastosowania, tj. podczas procesów wytwarzania chemioterapetyków oraz podczas ich stosowania w codziennej praktyce leczniczej oddziałów szpitalnych, przede wszystkim tych, na których leczeni są pacjenci chorujący na choroby nowotworowe. W Polsce metotreksat nie jest produkowany i obecnie brak jest danych o liczbie osób narażonych na jego działanie w placówkach służby zdrowia, ponieważ nie zostały ustalone wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tej substancji w środowisku pracy. W NIOSH w 2004 r. oszacowano, że liczba osób narażonych zawodowo w USA na cytostatyki i inne leki niebezpieczne przekracza 5 mln. Główne skutki działania metotreksatu po podaniu: dożołądkowym, domięśniowym lub dożylnym, obejmują: zahamowanie czynności szpiku kostnego, działanie hepatotoksyczne oraz zaburzenia płodności. W warunkach narażenia inhalacyjnego metotreksat może podrażniać oczy i błony śluzowe nosa. Substancja została zaklasyfikowana jako drażniąca na skórę i oczy kategorii 2. Kontakt ze skórą uznano za najważniejszy czynnik ryzyka dla personelu medycznego narażonego na cytostatyki. Najczęściej zgłaszane objawy skórne dotyczyły kontaktu z rozlanym roztworem zawierającym metotreksat lub wysypanym z opakowania produktem, w czasie jego usuwania oraz kontaktu z ekskrementami pacjentów poddawanych chemioterapii. U pracowników, zatrudnionych w zakładzie produkującym metotreksat, związek powodował uszkodzenia genetyczne kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA) w testach: mikrojądrowym, kometowym i mutacji genowych hprt. Uszkodzenia chromosomów stwierdzono w szpiku kostnym pacjentów leczonych metotreksatem. Genotoksyczność wywoływaną przez metotreksat potwierdzono na podstawie wyników badań na zwierzętach. Na podstawie dostępnych danych w Międzynarodowej Agencji ds. Badań nad Rakiem (IARC) stwierdzono, że brak jest dowodów na działanie rakotwórcze metotreksatu u ludzi i zwierząt (grupa 3.). W grupie chorych leczonych metotreksatem nie uzyskano jednoznacznych dowodów potwierdzających zwiększone ryzyko nowotworów. Metotreksat nie wykazywał działania rakotwórczego w przewlekłych badaniach na zwierzętach po podaniu: dożołądkowym, dootrzewnowym oraz dożylnym. Metotreksat wpływa na rozrodczość u ludzi zarówno w okresie leczenia, jak i przez krótki czas po jego zakończeniu. Obecnie rekomenduje się zharmonizowaną klasyfikację metotreksatu pod kątem szkodliwego działania na rozrodczość i ze względu na funkcje rozrodcze oraz płodność do kategorii 2., tj. substancji, co do których podejrzewa się, że działają szkodliwie na rozrodczość ludzi i ze względu na rozwój potomstwa do kategorii 1.A, tj. substancji działających szkodliwie na rozrodczość ludzi. Podstawą ustalenia wartości NDS dla metotreksatu były następujące dane: 1. Metotreksat wykazuje bezprogowe działanie genotoksyczne, które może wystąpić na każdym poziomie narażenia. Na podstawie danych u ludzi ustalenie zależności dawka-odpowiedź nie jest możliwe, jak również nie jest to możliwe przez ekstrapolację wyników z badań na zwierzętach. 2. Producenci metotreksatu ustalili dopuszczalne poziomy narażenia zawodowego na poziomie 0,0003 ÷ 0,0025 mg/m3. 3. Na podstawie przedstawionych klasyfikacji (IPCS, NIOSH, ASHP, IACP) metotreksat powinien mieć wartość dopuszczalnego narażenia zawodowego na poziomie < 0,01 mg/m3. Wartość tę przyjęto za podstawę do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i zastosowano arbitralnie współczynnik niepewności równy 10, uwzględniając skutki odległe, wynikające z działania metotreksatu, tj. działanie genotoksyczne i szkodliwe działanie na rozrodczość u ludzi, zarówno na płodność, jak i rozwój potomstwa. Zaproponowano przyjęcie wartości NDS dla frakcji wdychalnej metotreksatu na poziomie 0,001 mg/m3. Ustalenie wartości dopuszczalnej w środowisku pracy dla metotreksatu nałoży na pracodawców obowiązek monitorowania stężenia tego cytostatyku w środowisku pracy i pozwoli na ocenę rzeczywistego narażenia personelu medycznego na tę substancję. Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) metotreksatu. Należy zastosować także oznakowanie „skóra”, ponieważ wchłanianie substancji przez skórę może być podobnie istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową, a także oznakowanie literami „Ft” – substancja działająca szkodliwie na płód.
Methotrexate (MTX) is a structural analogue of folic acid. This compound is solid at room temperature; it is a yellowish-orange, crystalline powder with a slight odor characteristic of aromatic compounds. Methotrexate is a cytostatic drug administered in infusion or orally; it is a folic acid antagonist. Occupational exposure to cytotoxic drugs takes place at two stages of their application, i.e., during manufacturing processes and during their use in daily practice of medical wards, especially those which treat cancer patients. In Poland, methotrexate is not produced, and there are currently no data on the number of people exposed to its action in health care, because the value of the maximum concentration of the substance in the workplace has not been set. NIOSH in 2004 estimated that the number of persons occupationally exposed to cytotoxic drugs and other dangerous drugs in the USA exceeded 5 million. The main effects of methotrexate after intragastric, intramuscular or intravenous administration include myelosuppression, hepatotoxicity and impaired fertility. In terms of exposure by inhalation, methotrexate can irritate the eyes and mucous membranes of the nose. This substance is classified as irritating to the skin and eyes, category 2. Contact with the skin was found to be the most important risk factor for medical personnel exposed to cytotoxic drugs. The most frequently reported skin symptoms were associated with removal of methotrexate powder or solutions and in contact with the excrement of patients undergoing chemotherapy. Methotrexate induced genetic damage of deoxyribonucleic acid (DNA) in micronucleus, comet and hprt gene mutation tests among workers employed in a plant manufacturing methotrexate. Chromosomal damage was found in the bone marrow of patients treated with methotrexate. Animal studies confirmed methotrexate-induced genotoxicity. On the basis of available data, the International Agency Research on Cancer (IARC) concluded that there was no evidence of a carcinogenic effect of methotrexate in humans and animals (group 3). In a group of patients treated with methotrexate, there was no conclusive evidence of an increased risk of cancer. Methotrexate was not carcinogenic in chronic animal studies after intragastric, intraperitoneal or intravenous administration. Methotrexate affects fertility in humans, both during treatment and for a short time afterwards. With respect to the sexual function and fertility, category 2 is the present recommended methotrexate harmonized classification for reproductive toxicity; however, with respect to the development of the offspring, it is category 1A. The MAC-TWA value for methotrexate was set on the basis of the following: 1. Methotrexate is genotoxic without a threshold, which may occur at any level of exposure. Based on the data in humans, it is not possible to determine the dose-response; this is not possible by extrapolation of results from animal studies, either. It is not possible to propose the MAC value on the basis of the smallest oral therapy dose because in 10% to 37% of patients methotrexate results in adverse effects after low therapeutic doses. Myelosuppression and toxic effects on mucous membranes depend on the dose of methotrexate and the time of exposure; the critical dose is > 2 - 10- 8 mol/L plasma. 2. Manufacturers of methotrexate established occupational exposure levels at 0.0003 – 0.0025 mg/m3. In 1988, OSHA arbitrarily established a target concentration level of 0.04 mg/m3 (40 μg/m3) for the purposes of air monitoring. 3. On the basis of the classification (IPCS, NIOSH, ASHP, IACP), methotrexate should have a permissible occupational exposure value of < 0.01 mg/m3. This value was taken as a basis for determining the maximum admissible concentration (MAC ); the arbitrary uncertainty factor of 10 was used, taking into account long-term consequences, resulting from the action of methotrexate, i.e., genotoxicity and reproductive toxicity in humans: the effect on both the fertility and development of the offspring in humans. It is proposed to determine the MAC values for the inhalable fraction of methotrexate at the level of 0.001 mg/m3. Determination of the limit value in the working environment for methotrexate imposes on employers an obligation to monitor the concentration of this chemotherapeutic agent in the working environment. It will also make it possible to assess actual exposure of medical personnel to this substance. The authors found basis for determining short-term ( STEL ) and permissible concentrations in biological material (DSB) of methotrexate. It is also proposed to use the "skin" label in the list of occupational exposure limit because absorption through the skin may be as important as inhalation. Using the letters " Ft " – toxic to the fetus – is also proposed.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2015, 1 (83); 73-118
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preliminary study on processing pig manure with the filtration method and the possibility of applying the post-filtration sediment as a potential fertilising agent
Wstępne badania nad przeróbką gnojowicy świńskiej z wykorzystaniem filtracji i możliwością zastosowania sedymentu jako nawozu
Autorzy:
Kowalski, Z.
Makara, A.
Matysek, D.
Marszałek, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/970962.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
pig manure treatment
process parameter
filtration process
liquid fraction
solid fraction
przeróbka gnojowicy świńskiej
parametry procesu
proces filtracji
frakcja ciekła
frakcja stała
Opis:
Problems with storage and management of manure from pig farming on the one hand and possibility to use the manure as a renewable source of fertilizer components on the other hand encourage seeking new effective methods of manure management. For reduction of odor emission and costs of storage and transportation as well as for proper preparation of the manure for further treatment, the material has to be separated into solid and liquid fractions. Pig manure taken from one livestock farm in Poland was used in the experiment. The tests comprised mineralization of pig manure components with use of phosphoric and sulfuric acids, lime milk and super phosphate, heat treatment and subsequent filtration with use of pressure filter. Changing in the mineralization parameters of manure allowed obtaining after filtration sediment and filtrating with much diversified chemical and physical properties. In the after filtrate sediment N, P, K, Mg, Ca, K, C, H and dry mass content were analyzed. Phase composition of sediments was determined too. N content in the after filtrate sediment ranged from 0.79 to 1.56% and P content from 8.5 to 14.95%. Efficiency of the suspension filtration process varied within the range of 518–2627 kg/m2/h.
Problemy ze składowaniem i gospodarką obornika pochodzącego z hodowli świń z jednej strony i możliwość wykorzystania nawozu jako odnawialnego źródła składników nawozu z drugiej zachęca do poszukiwań nowych efektywnych metod zarządzania obornikiem. W celu redukcji emisji odoru i kosztów składowania i transportu jak również odpowiedniego przygotowania obornika do następnych obróbek materiał został podzielony na frakcje stałe i płynne. Obornik został pobrany z polskiego gospodarstwa rolnego zajmującego się hodowlą świń i został użyty w eksperymencie. Testy obejmowały mineralizację składników obornika przy użyciu kwasu fosforowego i siarkowego, mleka wapiennego oraz superfosfatu, obróbkę termiczną oraz późniejszą filtrację za pomocą filtra ciśnieniowego. Zmiany parametrów mineralizacji obornika pozwoliły otrzymać osad pofiltracyjny i filtrowanie z dużo bardziej zróżnicowanymi właściwościami chemicznymi i fizycznymi. W osadzie znajdowały się N, P, K, Mg, Ca, K, C, H oraz materia sucha, które zostały poddane analizie. Określono również skład fazowy osadów. Zawartość N w osadzie wynosił od 0,79 do 1,56% a zawartość P od 8,5 do 14,95%. Wydajność procesu filtracji wahała się w zakresie 518 – 2627 kg/m2/h.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2013, R. 14, nr 2, 2; 69-74
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw czasu i warunkow przechowywania na zmiany zachodzace we frakcji lipidowej wybranych produktow rzepakowych
Autorzy:
Osek, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/833351.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:
wytloki
przechowywanie
rzepak
nasiona
oleje
frakcja lipidowa
rapeseed cake
storage
rape
seed
oil
lipid fraction
Źródło:
Rośliny Oleiste - Oilseed Crops; 2000, 21, 1; 145-156
1233-8273
Pojawia się w:
Rośliny Oleiste - Oilseed Crops
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fly ash – a valuable material for the circular economy
Popiół lotny – cenny materiał dla gospodarki o obiegu zamkniętym
Autorzy:
Strzałkowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849589.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
microsphere
magnetic fraction
glass
unburned coal
mikrosfera
frakcja magnetyczna
szkliwo
niespalony węgiel
Opis:
Generation of coal-based electricity is always associated with the origination of large amount of combustion waste. The presented article is a review concerning the possibilities of innovative directions of management for one of the by-products of coal combustion: fly ash. The storage of these waste products is associated with their negative impact on the environment. This is why research has been undertaken worldwide on the implementation of the concept of a circular economy. This article includes the examination of basic physical, chemical, and mineralogical properties of the most valuable components of fly ash (microspheres, magnetic fraction, and glass). It contains the examination of methods of separating these components and indicates the prospective directions of their use, e.g. as light fillers for polymers, sorbents, catalysts, composite materials, light ceramics, lightweight concretes, thermal insulation materials, biomaterials, raw material for the synthesis of zeolites or geopolymers. The paper also presents the components of fly ash, which can be treated as an alternative source of valuable elements, including critical elements. Moreover, it points to the necessity of capturing flammable substances from combustion by-products in order to obtain raw material characterised by a high degree of purity. It has been demonstrated that this way of ash management can lead to high recycling rates and bring valuable materials back to the economy. Such actions fit perfectly into global efforts for sustainable development and the circular economy.
Wytwarzanie energii elektrycznej opartej na węglu wiąże się zawsze z powstawaniem dużej ilości odpadów paleniskowych. Prezentowany artykuł ma charakter przeglądowy i dotyczy możliwości innowacyjnych kierunków zagospodarowania jednego z ubocznych produktów spalania węgla – popiołu lotnego. Składowanie tych odpadów wiąże się z ich negatywnym oddziaływaniem na środowisko, dlatego na całym świecie podjęto badania nad wdrażaniem koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego. W artykule omówiono podstawowe, istotne dla oceny przemysłowej właściwości fizyczne, chemiczne i mineralogiczne najbardziej cennych składników popiołów lotnych (mikrosfer, frakcji magnetycznej i szkliwa). Omówiono sposoby wydzielenia tych składników oraz wskazano na perspektywiczne kierunki ich zastosowania np. jako lekkich wypełniaczy polimerów, sorbentów, katalizatorów, materiałów kompozytowych, lekkiej ceramiki, betonów lekkich, materiałów termoizolacyjnych, biomateriałów, surowca do syntezy zeolitów czy geopolimerów. Wskazano składniki popiołów lotnych, które mogą być traktowane jako alternatywne źródło cennych pierwiastków, w tym pierwiastków krytycznych. W celu uzyskania surowca o wysokim stopniu czystości zwrócono uwagę na konieczność wychwycenia substancji palnych z ubocznych produktów spalania. Wykazano, że taki sposób gospodarowania popiołami może prowadzić do wysokich wskaźników recyklingu i sprawić, że cenne materiały będą trafiały z powrotem do gospodarki. Takie działania doskonale wpisują się w globalne wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 2; 49-62
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oleje mineralne wysokorafinowane z wyłączeniem cieczy obróbkowych - frakcja wdychana. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Petroleum mineral oils. Documentation
Autorzy:
Starek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138318.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
oleje mineralne
narażenie zawodowe
toksyczność
NDS
mineral oils
occupational exposure
toxicity
MAC
Opis:
Oleje mineralne są produktami destylacji próżniowej pozostałości ropy naftowej, otrzymanych po destylacji pod zwykłym ciśnieniem. W procesie rafinaqi metodami ekstrakcji za pomocą rozpuszczalników, katalitycznego uwodornienia lub hy- drokrakowania dochodzi do: usunięcia parafiny, alkenów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, siarki, a także odbarwienia, pozbawienia zapachu i poprawy trwałości produktów finalnych. Oleje mineralne są stosowane w przemyśle jako: smary, płyny hydrauliczne, dielektryki, nośniki ciepła, chłodziwa, płyny szlifierskie, czynniki chłodzące i hartujące stal, środki antykorozyjne, ciecze stosowane w przemyśle tekstylnym, składniki farb drukarskich i zmiękczacze. Wy- sokorafinowane oleje są składnikami kosmetyków i środkami leczniczymi, a także są stosowane w przetwórstwie żywności. Zarówno u ludzi, jak i u zwierząt laboratoryjnych układem krytycznym w zatruciach olejami mineralnymi jest układ oddechowy. Zmiany w tym układzie określane mianem lipidowego zapalenia płuc, często połączone z lipidowymi ziarniniakami, były spowodowane stosowaniem olejów mineralnych w celach leczniczych lub narażeniem na mgły olejowe na stanowiskach pracy. W tym drugim przypadku zmiany zapalne w płucach były wynikiem drażniącego działania mgieł olejowych. U ludzi obserwowano również zmiany spirometryczne typu obturacyjnego. Pod względem ostrej toksyczności oleje mineralne lokują się poza klasyfikacją. Wysokorafinowane oleje mineralne nie zawierające wielo-pierścieniowych węglowodorów aromatycznych albo zawierające te związki o małych stężeniach nie działają mutagennie. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych i doświadczalnych na zwierzętach IARC klasyfikuje wysokorafinowane oleje mineralne do grupy 3. kancerogenów (tj. substancji nieklasyfikowalnych pod względem działania rakotwórczego). Z drugiej strony, oleje mineralne nierafinowane i średniorafinowane zalicza do grupy 1. (tj. substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym). Istniejące dane nie są wystarczające do oceny toksyczności reprodukcyjnej i rozwojowej olejów mineralnych. Podstawą obliczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla frakcji wdychalnej olejów mineralnych wysokorafinowanych były wyniki badań doświadczalnych na szczurach, w których u zwierząt obserwowano zmiany w układzie oddechowym w postaci: zmian zapalnych (ogniska zapalne), wzrostu mokrej masy płuc, stosunku suchej do mokrej masy płuc oraz wzrostu liczby piankowatych makrofagów pęcherzykowych. Wychodząc z wartości NOAEL (50 mg/m3) oraz odpowiednich współczynników niepewności, obliczono wartość NDS na poziomie 6,25 mg/m3. Zaproponowano pozostawienie dotychczas obowiązującej w Polsce wartości NDS dla fazy ciekłej olejów mineralnych (bez określenia stopnia rafinacji) wynoszącej 5 mg/m3. Ponieważ oleje mineralne wysokorafinowane nie działają drażniąco, dlatego nie ustalono wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh). Brak także podstaw merytorycznych do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) wysokorafinowanych olejów mineralnych.
Petroleum mineral oils are vacuum distillation products of the crude oil residues obtained by distillation under normal pressure. In the processes of solvent-refined oils, catalytic hydro-genation or hydrocracking cause: reduction or elimination of paraffin, alkenes, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs), sulphur, and also decolorization, deodorization, and improve stability of the final products. Mineral oils are used in industry as lubricants, hydraulic medium, dielectrics, heat carriers, refrigeration liquids, grinding fluids, anticorrosive factors. They are also used as liquids in the textile industry, components of printing inks and softeners. Highly-refined oils are components of cosmetic and some therapeutic agents; they are also used in food processing.Mineral oils have been shown to have relatively low acute toxicity by all routes of exposure. However, inhalation and aspiration of oils and oil products have produced some adverse health outcomes. In both humans and laboratory animals exposed to mineral oils, the respiratory system is the target. The changes in this system, namely, lipid pneumonia, frequently connected with lipid granuloma, are caused by mineral oils used for therapeutic purposes or by occupational exposure to oil mists. In the latter instance, the inflammatory changes in the lungs are caused by irritation effects of oil mists. In humans, respiratory changes of the obstruction type have also been observed. Highly-refined oils not containing PAHs or at the low levels of these compounds are not mutagenic. The IARC classified highly-refined mineral oils as group 3 of carcinogenic compounds (substances cannot be classified in terms of its carcinogenicity to humans). On the other hand, there is sufficient evidence for carcinogenicity to humans and to animals for untreated (unrefined) and mildly-treated (mildly-refined) oils, which are classified as group 1. Existing data are not sufficient to assess reproductive and developmental toxicity of mineral oils. The maximum admissible concentration (MAC) for respiratory fraction of highly-refined mineral oils faction was calculated on the basis of the results of experimental studies on rats, in which adverse effects in the respiratory system were observed; they were expressed in inflammatory changes (inflammatory focuses), an increase in wet lung mass and dry-to-wet lung mass ratio, and also an elevated number of alveolar foam cells. Based on the NOAEL value of 50 mg/m3 and appropriate uncertainty factors, a MAC (TWA) value was calculated at 6.25 mg/m3. Maintaining the existing MAC value of 5.0 mg/m3 for mineral oils as an inhalable faction was proposed in Poland. No STEL (15 mins) and BEI values have been proposed.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2013, 2 (76); 95-120
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena ekspansywności iłów plioceńskich z rejonu Dobrego
Evaluation of expansiveness of Pliocene clays from Dobre area
Autorzy:
Gawriuczenkow, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062593.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
ekspansywność
ciśnienie pęcznienia
skład mineralny
frakcja iłowa
iły plioceńskie
expansion
swelling pressure
mineral composition
clay fraction
pliocene clays
Opis:
Przedstawiono ocenę ekspansywności iłów plioceńskich z rejonu Dobrego. Stwierdzono, że iły te, znajdujące się w stanie półzwartym, charakteryzują się wysoką zawartością frakcji iłowej, w której dominującym minerałem ilastym jest Ca-beidelit. Mimo że charakteryzują się wysoką i bardzo wysoką potencjalną ekspansywnością, w warunkach naturalnych nie powinny stanowić zagrożenia ze względu na wysoki stopień nasycenia i niskie wartości ciśnienia pęcznienia.
In this paper the evaluation of expansiveness of Pliocene clays from Dobre area was presented. It has been stated that these clays are in semi-solid state and are characterized by a high content of clay fraction with Ca-beidellit as a dominant clay mineral. Although the tested clays are characterized by high and very high potential expansiveness PE, in natural conditions they shall not constitute a threaf because of the high degree of saturation and low values of swelling pressure.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2011, 446 (2); 273--276
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Classification of Different-Sized Aerosol Monitoring Data
Klasyfikacja danych monitoringowych frakcji aerozolu o różnych rozmiarach cząstek
Autorzy:
Tsakovski, S.
Simeonov, V.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388252.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
chemometria
klasyfikacja
mapy samoorganizujące się
frakcja aerozolowa
chemometrics
classification
self-organizing maps
aerosol fraction
seasonal sampling
Opis:
The present study deals with the application of self-organizing maps (SOM) of Kohonen for the classification of aerosol monitoring data sets from two sampling points (Arnoldstein and Unterloibach) located close to the border between Austria and Slovenia. The goal of the chemometric data treatment was to find some specific patterns in the classification maps for five different aerosol fractions collected in four different seasons of the year. The results obtained indicated a distinct separation of the ultrafine particles (PM 0.01–PM 0.4) from the other fractions which underlines their specific effect on human health. Seasonal separation but only between summer and winter sampling is also observed.
Przedstawiono wyniki badań monitoringowych próbek aerozolu atmosferycznego pobranych z dwóch punktów pomiarowych (Arnoldstein i Unterloibach) z pobliża granicy między Austrią i Słowenią. Dane zinterpretowano z wykorzystaniem samoorganizujących się map (SOM) Kohonena. Celem chemometrycznej interpretacji danych było znalezienie charakterystycznych struktur na mapach klasyfikacji dla pięciu różnych frakcji aerozoli, zebranych w czterech różnych porach roku. Uzyskane wyniki wskazują na wyraźne oddzielenie najdrobniejszych cząstek (PM 0,01 – PM 0,4) od innych frakcji, co wskazuje na ich specyficzne działanie na zdrowie człowieka. Obserwuje się również zmiany sezonowe, ale tylko między próbkami pobranymi latem i zimą.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 2; 275-288
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineralogia wybranych próbek z otoczenia meteorytów w rezerwacie „Meteoryt Morasko”
Mineralogy of samples from the vicinity of finds of meteorite Morasko
Autorzy:
Bartosz, Zofia
Muszyński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032990.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Meteorytowe
Tematy:
Morasko meteorite
frakcja magnetyczna
meteorites
meteoryt Morasko
mikrometeoryty
Źródło:
Acta Societatis Metheoriticae Polonorum; 2013, 4; 131
2080-5497
Pojawia się w:
Acta Societatis Metheoriticae Polonorum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany masy i objętości bulw ziemniaka w wyniku absorpcji wody
Changes in potato tuber weight and volume due to water absorption
Autorzy:
Sobol, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/289479.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej
Tematy:
ziemniak
bulwa
odmiana
absorpcja
frakcja wielkościowa
potato
tuber
variety
absorption
size fraction
water absorption
Opis:
W pracy wykonano ocenę dynamiki zmian masy i objętości bulw ziemniaka w wyniku absorpcji wody. Do badań przyjęto cztery odmiany ziemniaka tj. Drop, Ibis, Irga i Salto oraz trzy frakcje wielkościowe bulw tj. >60 mm, 50-60 mm i 40-50 mm. Badania wykonano na bulwach nie obranych i obranych po ośmiomiesięcznym okresie przechowywania. Czas absorpcji wynosił 3,5 h, a częstotliwość pomiaru 0,5 h. Przyrost masy bulw obranych w ciągu 3,5 h absorpcji wody wyniósł średnio około 9%, a przyrost objętości ponad 10,5%. Zmiany masy i objętości bulw nie obranych nie przekraczały 0,5%. Wykazano istotną zmianę absorpcji wody przez bulwy dla badanych odmian i frakcji wielkościowych. Przebieg zmian przyrostu masy i objętości od czasu absorpcji wyrażono równaniami nieliniowymi przy pomocy estymacji metodą najmniejszych kwadratów.
The work shows analysis of change dynamics for potato tuber weight and volume due to water absorption. Four potato varieties were used in tests: Drop, Ibis, Irga and Salto, and three tuber size fractions: >60 mm, 50-60 mm and 40-50 mm. The tests were carried out for unpeeled and peeled tubers after eight months of storage. Absorption time was 3.5 h, and measurement frequency: 0.5 h. At the average, peeled tuber weight gain after 3.5 h of water absorption was approximately 9%, and volume gain exceeded 10.5%. Changes in unpeeled tuber weight and volume did not exceed 0.5%. The analysis proved significant change in water absorption by tubers for tested varieties and size fractions. The relation between changes in weight and volume gain and absorption time was expressed by non-linear equations using the least squares method estimation.
Źródło:
Inżynieria Rolnicza; 2006, R. 10, nr 11(86), 11(86); 437-445
1429-7264
Pojawia się w:
Inżynieria Rolnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciecze obróbkowe na bazie oczyszczonej frakcji glicerynowej
Cutting fluids on the base of purified glycerol fraction
Autorzy:
Rogoś, E.
Urbański, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/189782.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
ciecze obróbkowe
frakcja glicerynowa
właściwości smarne
właściwości fizykochemiczne
biodegradacja
cutting fluids
glycerol fraction
lubricating properties
physicochemical properties
biodegradation
Opis:
Przedstawiono wyniki badań właściwości funkcjonalnych cieczy obróbkowych wytworzonych na bazie chemicznie oczyszczonej frakcji glicerynowej z produkcji biodisla. Zbadano właściwości fizykochemiczne, mikrobiologiczne i smarne cieczy. W celu porównania oceniono takie same właściwości komercyjnych cieczy obróbkowych. Przeprowadzono również badania odporności opracowanych cieczy na działanie mikroorganizmów i stopnia biodegradacji. Wykazano, że ciecze obróbkowe na bazie oczyszczonej frakcji glicerynowej charakteryzowały się zbliżonymi właściwościami funkcjonalnymi do właściwości produktów komercyjnych.
The paper presents the functional properties of cutting fluids prepared on the base of chemically purified glycerol fraction obtained during biodiesel fuel production. Antiwear and extreme-pressure properties, resistance to microorganisms and the biodegradability of the fluids were studied. The comparison with the commercial cutting fluids was performed. It was stated that the glycerol fraction-based cutting fluids showed as good functional properties as the commercial ones.
Źródło:
Tribologia; 2013, 5; 87-97
0208-7774
Pojawia się w:
Tribologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie kompostowania do przetwarzania frakcji organicznej odpadów komunalnych
Application of composting to processing of organic fraction separated from municipal waste
Autorzy:
Sidełko, R.
Szymański, K.
Walendzik, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/372460.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
odpady komunalne
frakcja organiczna
stabilizacja
kompostowanie
municipal waste
organic fraction
stabilization
composting
Opis:
W artykule przedstawiono rezultat badań, których celem było określenie możliwości biologicznego przetwarzania frakcji organicznej wydzielonej ze zmieszanych odpadów komunalnych. Badania strukturalne odpadów komunalnych, z uwzględnieniem charakteru zabudowy, przeprowadzono na terenie Koszalina. Badania fizykochemiczne próbek odpadów, ograniczono do wskaźników pozwalających stwierdzić przydatność surowca do dalszego wykorzystania w procesie tlenowej stabilizacji. W badaniach uwzględniono również zawartość metali ciężkich, jako potencjalnego czynnika inhibitującego procesy biologiczne. Ocenę zastosowania metody biologicznego przetwarzania frakcji organicznych odpadów, przeprowadzono w kontekście wymogu zagospodarowania odpadów biodegradowalnych i ograniczenia kosztów eksploatacyjnych ZUO.
In this article a results of investigation tracked to qualify possibitity of processing of organic fraction separated from municipal waste has been presented. The research of waste structural was carry in Koszalin. A factor witch has been taken into consideration to have representive samples was differences between infrastructure of commune. A physical and chemical analysis has been limited to indexes need to verify of usefulness of raw material for biological stabilization in the presence of oxygen. One of the analyzed indexes were heavy metals witch can be treated as a limiting factor. Assessment of use of biological method to digested organic fraction has been made in relation to necessity of cultivation of biodegradable waste and cut the ZUO upkeep costs.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski; 2011, 142 (22); 54-62
1895-7323
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synthesis of glue used for the purpose of sticking plastics on the base of Cyklopol process waste fraction
Autorzy:
Vogt, O.Z.
Vogt, E.L.
Charyasz, W.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/779392.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
Cyklopol
odpadowa frakcja alkoholowa
klej
waste alcohol fraction
glue for plastic
Opis:
The utilization of monohydric alcohols waste fraction from the Cyklopol process was studied. On the basis of this fraction the solvent, which mainly contains acetic acid esters, was synthesized. Tests of the application of the obtained solvent as a base of glue for plastics were carried out and it was found out that it could be used to stick PMMA together. In the case of PS, PET, PC or PVC slightly weaker sticking properties of this solvent also occurred. The glue joint characteristics in the case of PMMA were similar to those obtained for the glue joints that were made with the use of the commercially available glue used for this plastic. The additional advantage of our glue is its nice fruity smell. The obtained results enable us to establish the possibility of waste alcohol fraction management as a raw material for the production of glue for plastic. The esterification method proposed in the work can be a good way of management of waste alcohol fractions naturally occurring during cyclohexanone production.
Źródło:
Polish Journal of Chemical Technology; 2009, 11, 1; 55-60
1509-8117
1899-4741
Pojawia się w:
Polish Journal of Chemical Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zależność parametrów konsystencji od uziarnienia gruntów madowych
Relationship between consistency parameters and granulation of fen soils
Autorzy:
Wilk, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/390562.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
Tematy:
grunty madowe
granica konsystencji
stopień plastyczności
uziarnienie gruntu
frakcja iłowa
fen soil
consistency limits
liquidity index
soils granulation
clay fraction
Opis:
Określenie nośności podłoża gruntowego wymaga znajomości jego parametrów wytrzymałościowych. Najlepszym sposobem właściwego rozpoznania gruntu jest wykorzystanie bezpośrednich metod badawczych. W przypadku budowli mniej odpowiedzialnych, projektowanych na podłożu o nieskomplikowanej budowie często uzasadnione wydaje się ostrożne przyjęcie parametrów gruntu bez przeprowadzania kompleksowych analiz. Podstawą ustalenia wartości parametrów geotechnicznych jest wtedy ich szacowanie w oparciu o ustalone korelacje pomiędzy właściwościami mechanicznymi i fizycznymi gruntu. Trudność w ustaleniu wspomnianych korelacji wynika z mnogości czynników mogących wpływać na charakterystykę materiału gruntowego. W pracy przedstawione zostaną korelacje pomiędzy uziarnieniem (zawartością frakcji iłowej) oraz parametrami konsystencji gruntu (granicą plastyczności, granicą płynności, wskaźnikiem plastyczności, stopniem plastyczności). Analizowane wielkości zostały ustalone w wyniku badań podłoża aluwialnego, powstałego w wyniku akumulacji rzecznej, z terenu Rzeszowa. Znalezione relacje, opisane równaniami liniowymi, porównano z badaniami prezentowanymi w literaturze geotechnicznej. Wspomniane porównania ukazują często istotny wpływ regionalnych warunków powstawania podłoża gruntowego na parametry konsystencji.
Determination of bearing capacity requires knowledge of the ground strength parameters. The best way to appreciate soil properties is the use of the direct research methods. In the case of less responsible buildings, projected on the simple ground structure, it often seems reasonable to adopt conservative soil parameters without performing a complex analysis. The base for determination the values of the geotechnical parameters is the estimation based on the correlation between the mechanical and geotechnical parameters of soil. It is important not only for the new building design, but also to facilitate the verification of the substrate quality during the execution of the work. This paper presents the relationship between granulation (clay fraction content) and soil consistency parameters (plastic limit, liquid limit, plasticity index and liquidity index). The analyzed values are determined as a result of alluvial ground studies. These soils were consequent upon the accumulation of river. The founded relationships were described by linear equations and were compared with the results presented in the geotechnical literature. These comparisons often show a significant effect of regional ground forming conditions on the parameters of consistency.
Źródło:
Budownictwo i Architektura; 2013, 12, 3; 121-128
1899-0665
Pojawia się w:
Budownictwo i Architektura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Frakcja poliolefifinowa ze strumienia odpadów komunalnych jako surowiec do produkcji paliw
Autorzy:
Hańderek, Adam
Matuszewska, Anna
Derej, Wojciech
Biernat, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096871.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Nowa Energia
Tematy:
termiczne przekształcanie odpadów komunalnych
surowiec
produkcja paliw
thermal treatment of municipal waste
raw material
fuel production
Opis:
We współczesnych koncepcjach rozwoju gospodarczego w coraz większym stopniu akcentowane są kwestie związane z ochroną środowiska naturalnego. Wśród przyczyn tej sytuacji można wymienić: zanieczyszczenie środowiska naturalnego, co jest czynnikiem motywującym do działań ograniczających emisję zanieczyszczeń oraz usuwanie zalegających w środowisku odpadów; ograniczenie zasobów naturalnych, co motywuje do ograniczenia zużycia surowców i wdrażania nowych rozwiązań technologicznych uniezależniających gospodarkę od tego typu ograniczeń oraz wzrost „odpowiedzialności za środowisko” przez społeczeństwa.
Źródło:
Nowa Energia; 2022, 1; 8-13
1899-0886
Pojawia się w:
Nowa Energia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fluorouracyl – frakcja wdychalna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Fluorouracil − inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Kupczewska-Dobecka, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137989.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
fluorouracyl
NDS
narażenie zawodowe
działanie toksyczne
nauki o zdrowiu
inżynieria środowiska
Opis:
Fluorouracyl jest lekiem cytostatycznym. Narażenie zawodowe na fluorouracyl występuje podczas jego wytwarzania, konfekcjonowania i pakowania oraz stosowania w codziennej praktyce leczniczej oddziałów szpitalnych. Maksymalne stężenie fluorouracylu w powietrzu środowiska pracy techników farmacji i pielęgniarek wynosiło 82,26 x 10-6 mg/m³ . W badaniach narażenia pracowników zakładów farmaceutycznych zajmujących się konfekcjonowaniem i wytwarzaniem fluorouracylu w latach 1986-1988 wykazano obecność fluorouracylu w powietrzu w stężeniach do 75 µg/m³ podczas wykonywanej przez pracownika czynności ważenia produktu. Główne skutki toksycznego działania fluorouracylu opisano u leczonych pacjentów i obejmowały one supresję szpiku kostnego i toksyczność żołądkowo-jelitową. Miejscowe zastosowanie roztworów lub kremów zawierających 1 ÷ 5% fluorouracylu powodowało: podrażnienie skóry, zapalenie skóry i reakcje alergiczne skóry. Podczas stosowania fluoroura cylu w postaci aerozolu u pacjenta w dawce leczniczej 2,5 mg/kg mc./dzień stwierdzono zapalenie błony śluzowej jamy ustnej oraz zapalenie głośni. Producenci fluorouracylu w kartach charakterystyki wskazują na możliwość wystąpienia skutków zdrowotnych u pracowników, obejmujących działanie ogólnoustrojowe po długotrwałym narażeniu drogą oddechową i przez skórę przejawiające się zahamowaniem czynności szpiku kostnego oraz działaniem kardiotoksycznym. Skutki odległe działania fluorouracylu obejmują głównie działanie genotoksyczne stwierdzane u pielęgniarek onkologicznych oraz występowanie wad urodzeniowych u dzieci pacjentek leczonych tym lekiem. Eksperci IARC w 1987 r. ocenili, że brak jest dowodów na działanie rakotwórcze fluorouracylu u ludzi i zwierząt i zaliczyli go do grupy 3. W przypadku zwierząt najbardziej wrażliwym na działanie fluorouracylu gatunkiem był pies. Minimalna dawka toksyczna dla psa po podaniu fluorouracylu per os wynosiła 5 mg/kg mc. W badaniu na chomikach syryjskich, które narażano na aerozol fluorouracylu w dawce 1,45 mg/kg mc. oraz 2,08 mg/kg mc., nie obserwowano zmian związanych z narażeniem. Krytycznym skutkiem działania fluorouracylu na zwierzęta jest działanie reprotoksyczne. Zaproponowano przyjąć wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) fluorouracylu na poziomie stężenia ekwiwalentnego do 0,1% najmniejszej znalezionej w piśmiennictwie dawki terapeutycznej u ludzi wynoszącej 5 mg/kg mc. Przyjęto dodatkowo współczynnik niepewności na poziomie 10 związany z odległymi skutkami narażenia, tj. działaniem genotoksycznym i reprotoksycznym. Zaproponowano wartość NDS fluorouracylu – frakcji wdychalnej na poziomie 0,0035 mg/m³ . Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh). Nie ma podstaw do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB). Zgodnie z kryteriami przyjętymi przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych należy zastosować notację „skóra” – wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową oraz „Ft” – substancja o działaniu szkodliwym na rozrodczość. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
Fluorouracil is a cytostatic drug. Occupational exposure to fluorouracil occurs during its manufacture, packaging and use in hospital wards in a daily treatment practice. The maximum concentration of fluorouracil in workplace air of pharmacy technicians and nurses was 82.26 × 10-6 mg/m³ . Exposure tests of employees of pharmaceutical plants dealing in packaging and production of fluorouracil in 1986-1988, showed the presence of fluorouracil in the air in concentrations up to 75 μg/m³ during product weighing operations. The main effects of fluorouracil toxicity have been described in treated patients and they include bone marrow suppression and gastrointestinal toxicity. Topical application of solutions or creams containing 1–5% fluorouracil resulted in skin irritation, dermatitis and allergic skin reactions. During the use of fluorouracil in the form of an aerosol, a patient at the therapeutic dose of 2.5 mg/kg/day showed oral mucositis and glottis. Fluorouracil manufacturers indicate in safety data sheets the possibility of health effects in workers including systemic effects after prolonged exposure through the respiratory system and through the skin, manifested by bone marrow suppression and cardiotoxicity. Long-term effects of fluorouracil include mainly genotoxic effects found in oncological nurses and occurrence of birth defects in children of patients treated with this drug. In 1987 IARC experts estimated that there was no evidence of carcinogenicity of fluorouracil in humans and animals, and ranked it in group 3. In the case of animals, the dog was the most sensitive to fluorouracil. The minimum toxic dose for a dog after oral administration of fluorouracil was 5 mg/kg. In a study on Syrian hamsters, which were exposed to a fluorouracil aerosol at a dose of 1.45 mg/kg and 2.08 mg/kg, no changes related to exposure were observed. The reprotoxic effect is the critical effect of fluorouracil in animals. It was proposed to adopt the MAC value of fluorouracil at the concentration equivalent to 0.1% of the lowest therapeutic dose in the literature found in humans of 5 mg/kg. An uncertainty factor at level 10 associated with long-term effects of exposure, i.e., genotoxic and reprotoxic effects, was also adopted. A MAC value of fluorouracil has been proposed – inhalable fraction of 0.0035 mg/m³ . There are no data to determine the short-term value. There are no grounds to establish the concentration limit value in biological material. According to the criteria adopted by the Expert Group for Chemical Agents , the term “skin” should be used – the absorption of substances through the skin may be as important as in the case of inhalation and “Ft” - substance harmful to reproduction. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2019, 2 (100); 49-81
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Investigation of particle size distribution of grinded amber by electropulse discharges in a liquid medium
Autorzy:
Chornyi, Valentyn
Kharchenko, Yevhen
Mysiura, Taras
Popova, Nataliia
Zavialov, Volodymyr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1845029.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
amber
electropulse discharge
grinding
particle size distribution
fraction
bursztyn
szlifowanie
rozkład wielkości cząstek
frakcja
Opis:
The article presents the study results of electropulse grinding of amber in aqueous and alcoholic media at different amounts of supplied energy. Description of the electropulse grinding laboratory installation, the mechanism of the destruction process of amber particles and methods of statistical processing of experimental data are given. It was established that alcohol medium has a greater impact on the efficiency of crushing than water. Thus, under the same conditions of energy supply, in the aqueous medium the weighted average particle size of amber was 601:6±688:9 μm, and in an alcohol medium – 368:0±269:6 μm. In an aqueous medium, the particle size decreased to 1/13.6 of raw sample, and in an alcoholic medium to 1/22.3 of raw sample compared to the initial size of raw amber. We found that in the aqueous medium the ratio of large to small fractions is mainly the same with the coefficient of alignment of particles with a size of 1.09. In an alcoholic medium, this ratio significantly differs, with the coefficient of alignment of amber particles of a size of 1.67 with the amount of supplied energy of 125 kJ.
Źródło:
Archive of Mechanical Engineering; 2021, LXVIII, 3; 337-348
0004-0738
Pojawia się w:
Archive of Mechanical Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The method of preparation and use of cutting fluids based on organic components
Metoda wytwarzania i zastosowanie cieczy obróbkowych na bazie składników ekologicznych
Autorzy:
Rogoś, E.
Urbański, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/257622.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
cutting fluids
cardanol ethoxylates
glycerol fraction
ciecz obróbkowa
oksyetylaty kardanolu
frakcja glicerynowa
Opis:
The specificity of the machining operation, during which the machining fluids have direct contact with the environment and the human body, creates the need to seek solutions that would increase the application of ecologically safe products. An alternative to petroleum and synthetic bases may be vegetable products having good ecological properties. This paper presents a method for producing cutting fluids based on glycerol fraction from the production of biodiesel and a mixture of cardanol ethoxylates and synthetic ester. The produced fluids were studied in terms of their functional properties, which determine their operational suitability as well as their physicochemical and microbiological properties. The wear of a tool bit after working in an environment of such fluids was also determined. It has been found that the cutting fluids, prepared according to the method developed, have preferred functional properties. They meet the performance requirements for these products and can be used in metalworking erosive processes.
Specyfika eksploatacji, podczas której ciecze obróbkowe mają bezpośredni kontakt z otoczeniem i organizmem człowieka, generuje potrzebę poszukiwania rozwiązań zwiększających aplikację produktów bezpiecznych ekologicznie. Alternatywą dla baz naftowych i syntetycznych mogą być produkty roślinne, charakteryzujące się dobrymi właściwościami ekologicznymi. W artykule przedstawiono metodę wytwarzania cieczy obróbkowych na bazie frakcji glicerynowej z produkcji biodiesla oraz mieszaniny oksyetylatu cardanolu z syntetycznym estrem. Zbadano właściwości funkcjonalne wytworzonych cieczy, decydujące o ich przydatności eksploatacyjnej, a także ich właściwości fizykochemiczne i mikrobiologiczne. Określono także zużycie noża tokarskiego po obróbce w środowisku tych cieczy. Stwierdzono, że ciecze obróbkowe, wytworzone według opracowanej metody, charakteryzują się korzystnymi właściwościami funkcjonalnymi. Spełniają wymagania eksploatacyjne, dotyczące tego rodzaju produktów i mogą być stosowane w procesach ubytkowej obróbki metali.
Źródło:
Problemy Eksploatacji; 2015, 2; 111-119
1232-9312
Pojawia się w:
Problemy Eksploatacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw frakcji nietriacyloglicerolowej na stabilnosc oksydatywna tluszczu przeestryfikowanego chemicznie i enzymatycznie
Autorzy:
Ledochowska, E
Datta, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/827036.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Tematy:
monoglicerole
estryfikacja tluszczow
kwasy tluszczowe
stabilnosc oksydatywna
tluszcze
frakcja nietriacyloglicerolowa
modyfikacja tluszczow
diacyloglicerole
triacyloglicerole
fat esterification
fatty acid
oxidative stability
fat modification
diacylglycerol
triacylglycerol
Opis:
Mieszaninę oleju rzepakowego i stearyny palmowej (4:6) przeestryfikowywano w obecności biokatalizatora - Lipozyme IM oraz katalizatora chemicznego - metanolami sodu i porównywano ich stabilność oksydatywną. Czyste triacyloglicerole (TAG) wyizolowane z produktu enzymatycznego przeestryfikowania charakteryzowały się stabilnością oksydatywną podobną do TAG z mieszaniny wyjściowej, natomiast stabilność TAG z produktu chemicznego przeestryfikowania była dwukrotnie gorsza. Dodatek frakcji triacyloglicerolowej bogatej w niepełne acyloglicerole do czystych TAG powodował pogorszenie stabilności oksydatywnej produktu, tym większe, im wyższe było stężenie dodanej frakcji, natomiast dodatek handlowego emulgatora 3328 powodował znaczną poprawę tej stabilności.
A mixture of low erucic acid rapeseed oil and palm stearin (4:6) has been used for interesterification in the presence of biocatalyst - Lipozyme IM and chemical catalyst - sodium methoxide. Their oxidative stability have been investigated by means of DSC. It has been shown that the pure triacylglycerols isolated from the products of enzymatic interesterification have oxidative stability comparable to the TAGs prepared from initial mixture. The stability of TAGs obtained from the products of chemical interesterification decreased almost twice. Addition of non-TAGs fraction enriched in partial glycerides (DAG and MAG) to pure TAGs leds to a decrease of oxidative stability with the added fraction concentration increase. The stability is improved by addition of commercial emulgator 3328.
Źródło:
Żywność Nauka Technologia Jakość; 1999, 06, 1; 15-24
1425-6959
Pojawia się w:
Żywność Nauka Technologia Jakość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoretyczne podstawy mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów
The theoretical basis of mechanical-biological waste treatment
Autorzy:
Nolepa, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392000.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
odpad komunalny
przetwarzanie mechaniczno-biologiczne
frakcja biodegradowalna
kompostowanie
sterowanie procesem
municipal waste
mechanical-biological treatment
biodegradable fraction
composting
process control
Opis:
Spełnienie wymagań prawnych przez Polskę w zakresie ograniczenia ilości deponowanej frakcji organicznej odpadów komunalnych na składowiskach do 35%, w odniesieniu do ilości tych odpadów zdeponowanych na składowiskach w 1995 r., skutkuje koniecznością rozbudowy infrastruktury technicznej w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych. Jedną z metod jest mechaniczno-biologiczne przetwarzanie frakcji biodegradowalnej zawartej w tych odpadach. W artykule przedstawiono wybrane aspekty teorii rozkładu tlenowego, tj. kompostowania, wymagania techniczno-technologiczne oraz niektóre wymagania najlepszych dostępnych technik (BAT).
Due to the fulfillment of legal requirements by Poland to reduce the amount of deposited organic fraction of municipal waste from landfill to 35% in relation to the amount of the waste deposited in landfills in 1995, develop of the technical infrastructure for the management of municipal waste will necessary. The one of this method is the mechanical-biological treatment of biodegradable fraction contained in this waste. In this article the selected aspects of the aerobic decomposition theory have been presented. The technical and technological requirements, and some of the requirements of best available techniques (BAT) have been also discussed.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2014, R. 7, nr 18, 18; 41-58
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heksachlorobenzen – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Hexachlorobenzene – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Starek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137905.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
heksachlorobenzen
toksyczność
narażenie zawodowe
NDS
chlorophenylmethane (benzyl chloride)
toxicity
occupational exposure
MAC
STEL
Opis:
Heksachlorobenzen jest nierozpuszczalnym w wodzie ciałem stałym o wysokiej lipofilności, wysokiej temperaturze topnienia i wrzenia oraz dużej gęstości par. Związek był stosowany w: przemyśle zbrojeniowym, elektrotechnicznym i chemicznym oraz jako fungicyd. Heksachlorobenzen jest obecnie stosowany do celów laboratoryjnych. Związek ten, oprócz syntezy docelowej, powstaje jako produkt uboczny podczas syntezy rozpuszczalników chloroorganicznych. Zgodnie z danymi z Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki i Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym, narażenie na heksachlorobenzen w Polsce wzrasta, pomimo zakazu jego stosowania. W 2005 r. na heksachlorobenzen było narażonych 28 osób, natomiast w 2014 r. już 167 (kobiet i mężczyzn). Zgodnie z Konwencją sztokholmską w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych, która została przyjęta w 2001 r. i weszła w życie dnia 17.05.2004 r., zakazano: wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania heksachlorobenzenu, wymienionego w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 850/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004 r. dotyczącego trwałych zanieczyszczeń organicznych i zmieniającego dyrektywę 79/117/EWG (Dz. Urz. WE L 158 z dnia 30.04.2004 r., 7), w postaci samoistnej lub w mieszaninach (preparatach) czy też jako składnika artykułów. Zakazu tego nie stosuje się do heksachlorobenzenu używanego w badaniach laboratoryjnych lub jako substancji odniesienia. W dostępnym piśmiennictwie nie ma informacji na temat objawów ostrego zatrucia heksachlorobenzenem wśród ludzi. Zatrucia przewlekłe heksachlorobenzenem były spowodowane jego pobieraniem z pożywieniem, co miało miejsce w Turcji w końcu lat 50. ubiegłego stulecia. Zatrucia te miały charakter epidemii. Związek ten u ludzi indukował, m.in.: porfirię skórną późną, hiperpigmentację skóry i nadmierne owłosienie, a także zmiany neurologiczne oraz ortopedyczne. Na podstawie wartości median dawek i stężeń śmiertelnych heksachlorobenzen jest umieszczony poza klasyfikacją substancji chemicznych, opartą na kryterium ostrej toksyczności. W warunkach powtarzanego narażenia zwierząt na heksachlorobenzen obserwowano działanie: porfirynogenne, hepatotoksyczne, w tym indukcję mikrosomalnych monoksygenaz, tyreotoksyczne i ototoksyczne związku. Heksachlorobenzen jako słaby ligand receptorów AhR wykazuje działanie dioksynopodobne. Wywołuje zaburzenia, m.in. w: gruczole tarczowym, jajnikach i nadnerczach, zmniejszając stężenia: hormonów tarczycy, estrogenów i glikokortykosteroidów oraz liczbę ich receptorów. Heksachlorobenzen nie działał mutagennie i genotoksycznie w testach w warunkach in vitro i in vivo.W badaniach epidemiologicznych nie udowodniono rakotwórczego działania heksachlorobenzenu u ludzi, natomiast na podstawie wyników licznych badań doświadczalnych stwierdzono: rakotwórcze, promotorowe i kokancerogenne działanie tego związku. Międzynarodowe i narodowe instytucje zaklasyfikowały heksachlorobenzen do kancerogenów grupy 2.B (IARC), kategorii 1.B (UE, Polska) i grupy A3. (ACGIH). W SCOEL nie ustalono w 2014 r. wartości OEL, ze względu na działanie kumulacyjne związku, a do oceny narażenia zalecono wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (BLV) wynoszącą 150 μg heksachlorobenzenu/l surowicy lub osocza krwi oraz oznakowanie „skin”, ze względu na wchłanianie związku przez skórę. Heksachlorobenzen jest związkiem rakotwórczym dla zwierząt. Konsultacje publiczne propozycji SCOEL dla heksachlorobenzenu odbyły się w sierpniu 2014 r. i Polska nie zgłosiła do tych propozycji uwag. Heksachlorobenzen został ujęty w wykazie substancji, dla których powinny być ustalone wartości wiążące (BOELV). Ze względu jednak na zakaz stosowania związku (Konwencja sztokholmska) oraz jego działanie kumulacyjne, wartości BOELV nie ustalono. Heksachlorobenzen wykazuje toksyczność rozrodu i rozwoju. U samic różnych gatunków związek działał gonadotoksycznie w wyniku: zaburzeń hormonalnych, uszkodzenia pęchrzyków jajnikowych i komórek jajowych, co prowadziło do upośledzenia procesu owulacji oraz zapłodnienia. Ponadto, heksachlorobenzen wywierał szkodliwe działanie na prenatalny i postnatalny rozwój potomstwa. Podstawą do obliczenia wartości NDS dla heksachlorobenzenu były wyniki badań nad gonadotoksycznym działaniem tego związku u samic makaków jawajskich, narażanych drogą pokarmową przez 13 tygodni. Na podstawie wartości NOAEL wynoszącej 0,01 mg/kg mc./dzień oraz łącznego współczynnika nie- pewności 24, obliczono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) związku, którą zaproponowano na poziomie 0,003 mg/m³, łącznie z oznakowaniem „skóra”, które informuje, że wchłanianie tej substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową. Nie ma podstaw do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) heksachlorobenzenu. Zgodnie z zaleceniami SCOEL, zaproponowano wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) na poziomie 150 µg heksachlorobenzenu/l osocza lub surowicy krwi.
Hexachlorobenzene is a solid substance, insoluble in water, highly lipophilic with high melting and boiling point and high vapor density. The compound was used in war, electrotechnical, and chemical industries. Nowadays hexachlorobenzene is used for laboratory purposes. Except for destination synthesis this compound originates as a by-product during synthesis of chloroorganic solvents. In Poland, the exposure to hexachlorobenzene is increasing despite interdiction to its application. In 2005 in Poland, 28 people were exposed to hexachlorobenzene, whereas in 2014 exposed were 167 (men and women). According to Stockholm convention (2001) on persistent organic pollutions (POPs) there is prohibition of production, introduction to trade turnover and usage of hexachlorobenzene. There is no information about symptoms of acute poisoning by hexachlorobenzene in humans. Chronic intoxications by this compound were caused by uptake it with food, which happened in Turkey towards the end of 50s of last century. These poisonings had epidemic character. The chemical induced in humans, e.g., porphyria cutanea tarda, skin hyperpigmentation and hirsutism, neurological and orthopedic disorders. The median lethal dose and concentration values in animals indicate that hexachlorobenzene is outside of the classification of chemicals based on an acute toxicity. In experimental animals repeatedly exposed to this chemical, porphyrinogenic, hepatotoxic, thyreotoxic, and ototoxic effects were observed. Hexachlorobenzene as a weak ligand of AhR receptors shows dioxine-like activity. It causes functional disturbances in thyroid gland, ovaries, adrenal gland and leads to reduction of thyroid hormone concentrations, estrogens, glycocorticoids and their receptors. Hexachlorobenzene is not mutagenic and genotoxic in vitro and in vivo. The epidemiologic examinations did not proved carcinogenic effects of hexachlorobenzene in humans, however, numerous experimental studies noted its carcinogenic, promoting and cocarcinogenic activities. International and national institutions classified hexachlorobenzene to a carcinogen category 2.B (IARC), 1.B (EU, Poland) and to A.3 group (ACGIH). SCOEL did not established OEL value for hexachlorobenzene, since the compound has cumulative effect. Admissible concentration value in biological material (BLV) of 150 µg/l of serum or plasma and labeling „skin” because the compound is resorbed through the skin was recommended for assessing the exposure to hexachlorobenzene. Hexachlorobenzene is included in the register of the substances for which binding BOELV values should be established. Because of the prohibition (Stockholm convention) and cumulative effect of hexachlorobenzene BOELV value was not established. Hexachlorobenzene demonstrates reproductive and developmental toxicities. In females of different species, gonadotoxic effects were seen as result of hormonal disturbances, ovarian and egg cells injury which led to ovulation and fertilization impairment. The results of study on gonadotoxic effect of hexachlorobenzene in the female cymonolgus monkey exposed per os for 13 weeks were basis for calculating MAC value. The NOAEL value at level of 0.01 mg/kg b.w./day and joind uncertainty factor value of 24 were used to calculate MAC value at level of 0.003 mg/m3. It was recommended to label the substance with “Skin”. No STEL value has been recommended. In agreement with recommendation of SCOEL, the BLV value at level of 150 µg/l of serum or plasma has been proposed.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2016, 3 (89); 67-102
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenoloftaleina – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy
Phenolphthalein – inhalable fraction : determination method in workplace air
Autorzy:
Bonczarowska, M.
Mikołajewska, K.
Brzeźnicki, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138066.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
fenoloftaleina
metoda analityczna
chromatografia cieczowa
powietrze na stanowiskach pracy
phenolphthalein
analytical method
liquid chromatography
workplace air
Opis:
Fenoloftaleina w temperaturze pokojowej występuje w postaci bezwonnych, bezbarwnych lub żółtawych kryształów. Substancja jest związkiem chemicznym powszechnie stosowanym w laboratoriach jako wskaźnik pH. Fenoloftaleina jest również stosowana do oceny stopnia nasycenia betonu ditlenkiem węgla lub podczas wytrawiania powierzchni metali przed malowaniem proszkowym. Narażenie na fenoloftaleinę może powodować podrażnienia skóry. Zgodnie z klasyfikacją Unii Europejskiej fenoloftaleina została zaklasyfikowana jako związek prawdopodobnie rakotwórczy (kategoria zagrożenia 1.B) i mutagenny (kategoria zagrożenia 2.) dla ludzi, może również wpływać negatywnie na płodność. Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń fenoloftaleiny w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN EN 482+A1:2016-01. Do badań wykorzystano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną (UV-VIS). Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy zastosowaniu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 150 mm × 3 mm o uziarnieniu 3 µm. Jako fazę ruchomą stosowano mieszaninę metanolu i wody z dodatkiem kwasu octowego. Metoda polega na: zatrzymaniu obecnej w powietrzu fenoloftaleiny na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą mieszaniny metanol: woda z dodatkiem kwasu octowego i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Średnia wartość wydajności odzysku fenoloftaleiny z filtrów wynosi 99,9%. Zależność wskazań detektora w funkcji stężeń fenoloftaleiny ma charakter liniowy (r = 0,9997) w zakresie stężeń 0,008 ÷ 0,4 mg/ml (0,33 ÷ 16,7 mg/m3 dla próbki powietrza 240 l). Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio 0,33 i 0,99 µg/ml. Opisana w niniejszym artykule metoda analityczna pozwala na oznaczanie fenoloftaleiny w środowisku pracy. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN482+A1:2016-01 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania fenoloftaleiny w powietrzu na stanowiskach pracy zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Phenolphthalein at room temperature is present in a form of solid, odorless, white or yellowish crystals. It is commonly used in analytical laboratories as a pH indicator. It is also used to determine the depth of concrete carbonation or for metal surface preparation in galvanizing and powder painting processes. Exposure to phenolphthalein can cause skin irritation. In the European Union, phenolphthalein has been classified as carcinogenic category 1.B and mutagenic category 2. It is also suspected to have a negative effect on human fertility. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining phenolphthalein concentrations in the workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with spectrophotometric detection. All chromatographic analysis were performed with Supelcosil LC 18 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with mixture of methanol, water and acetic acid. The method is based on the collection of phenolphthalein on glass fiber filter, extraction with methanol, water and acetic acid mixture, and chromatographic determination of resulted solution with HPLC technique. The average extraction efficiency of phenolphthalein from filters was 99.9%. The method is linear (r = 0.9997) within the investigated working range 0.008–0.4 mg/ml (0.33–16.7 mg/m3 for a 240-L air sample). Calculated limit of detection (LOD) and limit of quantification (LOQ) were 0.33 μg/ml and 0.99 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper enables determination of phenolphthalein in workplace air. The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482+A1:2016-01. The method can be used for assessing occupational exposure to phenolphthalein and associated risk to workers’ health. The developed method of determining phenolphthalein has been recorded as an analytical procedure (see appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 3 (97); 119-129
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Efficiency of solar energy use in domestic hot water systems in Poland
Autorzy:
Savсhenko, Olena
Lis, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2174975.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
energia słoneczna
system ciepłej wody użytkowej
kolektor słoneczny
frakcja słoneczna
sprawność
solar energy
domestic hot water system
solar collector
solar fraction
efficiency
Opis:
This article establishes the efficiency of a single-circuit thermosyphon domestic solar hot water system for Polish cities such as Warsaw, Lublin, Bialystok, Czestochowa and Szczecin, using two indicators, namely the solar fraction and the efficiency of solar collector. It was found that of the selected cities, Bialystok is the most attractive in terms of using solar energy for hot water supply systems, as the solar hot water supply system has the highest solar fraction f = 0.64, and the efficiency of the solar collector is ƞ = 0.553. The lowest efficiency of the solar hot water supply system is observed for the city of Szczecin, which is characterized by indicators f = 0.49 and ƞ = 0.505, respectively. These analytical studies show that the use of the solar hot water system in selected cities in Poland can save on traditional energy sources for hot water systems by up to 50%.
Źródło:
Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym; 2021, 10, 2; 45--52
2299-8535
2544-963X
Pojawia się w:
Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobór szczepów Aspergillus niger do biosyntezy kwasu szczawiowego z trakcji glicerynowej
Selection of Aspergillus niger strains for oxalic acid biosynthesis from glycerin waste
Autorzy:
Musiał, I.
Rymowicz, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2070457.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
kwas szczawiowy
Aspergillus niger
frakcja glicerynowa
oxalic acid
glicerin waste
Opis:
Wszystkie badane szczepy A. niger były zdolne do produkcji kwasu szczawiowego z frakcji glicerynowej jako jedynego źródła węgla. Końcowe stężenie kwasu szczawiowego wahało się od 28,4 do 48,7 g dm3. Produktywność i wydajność biosyntezy kwasu szczawiowego zależała od użytego szczepu. Szczepem, który prowadził najbardziej efektywnie badany proces biosyntezy był szczep XP, który produkował tylko kwas szczawiowy.
All tested A. niger strains were able to utilize glicerin waste as the sole carbon source for oxalic acid production. A final oxalic acid concentration ranged from 28.4 to 48.7 g dm3. Oxalic acid productivity and yield were different depending on the strain used. A. niger XP which produced only oxalic acid was found to be the most suitable for oxalic acid production from glycerin waste.
Źródło:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna; 2009, 3; 71-72
0368-0827
Pojawia się w:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność przeciwdrobnoustrojowa soku ziemniaczanego
Antimicrobial activity of potato juice
Autorzy:
Kowalczewski, P.
Sip, A.
Lewandowicz, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/228055.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie
Tematy:
aktywność przeciwdrobnoustrojowa
sok z ziemniaka
hydrolizat soku ziemniaczanego
frakcja niskocząsteczkowa soku ziemniaczanego
bioaktywność
antimicrobial activity
potato juice
bioactivity
deproteinization of patato juice
Opis:
Doniesienia literaturowe wskazują, że sok z ziemniaków może być cennym źródłem związków bioaktywnych korzystnie oddziałujących na organizm człowieka. Jak dotąd nie scharakteryzowano jednak w pełni aktywności przeciwdrobnoustrojowej tego produktu. Dlatego też, w niniejszej pracy oceniono aktywność przeciwdrobnoustrojową suszu soku ziemniaczanego powstałego w procesie suszenia rozpyłowego oraz sublimacyjnego, jego hydrolizatu oraz frakcji odbiałczonej. W testach bioaktywności zastosowano szczepy bakterii z rodzajów: Bacteroides, Listeria, Salmonella, Clostridium, Escherichia, Enterococcus, Lactobacillus,, Staphylococcus, Yersinia oraz drożdże Candida i Saccharomyces. Aktywność przeciwdrobnoustrojową oznaczano metodą punktowo-dyfuzyjną. Dodatkowo zbadano zawartość glikoalkaloidów, mikro- i makroelementów, witamin z grupy B oraz witaminy C w soku z ziemniaków, a także podjęto pró- bę określenia ich wpływu na bioaktywność. Przeprowadzone badania wykazały, że żaden z zastosowanych preparatów niezależnie od składu chemicznego i sposobu wytworzenia nie wykazywał aktywności antagonistycznej w stosunku do mikroorganizmów patogennych, probiotycznych i komensalych.
There are information in the literature that potato juice could be a valuable source of bioactive compounds revealing beneficial effect on the human health. However, the antimicrobial activity on this product has not been fully established so far. The aim of this study was to evaluate the antimicrobial activity of dried potato juice obtained by spray or sublimation drying, as well as products of its enzymatic hydrolysis and deproteinization. The bacteria of the genera Bacteroides Listeria, Salmonella, Clostridium, Escherichia, Enterococcus, Lactobacillus, Staphylococcus, Yersinia as well as yeasts: Candida and Saccharomyces were used in the study. Antimicrobial activity was determined using the spot-diffusion method. Additionally, characterization of the juice in terms the content of glycoalkaloids, vitamins C and the B group, as well as micro-and macroelements was made. The study showed that none of the investigated species had activity against all pathogenic, commensal and probiotic microflora.
Źródło:
Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego; 2014, 2; 56-61
0867-793X
2719-3691
Pojawia się w:
Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piłsudski : portret przewrotny
Autorzy:
Gablankowski, Maciej.
Współwytwórcy:
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak. Wydawca
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Kraków : Wydawnictwo Znak
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Legiony Polskie (1914-1917)
Polska Partia Socjalistyczna-Frakcja Rewolucyjna
Wojsko Polskie (1918-1939)
Oficerowie (wojsko)
Politycy
Przywódcy i głowy państw
Wojsko
Biografia
Opis:
Na okładce podtytuł: biografia.
Bibliografia na stronach 305-311.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Mocznik – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Urea – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Konieczko, K.
Skowroń, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138337.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
fenoloftaleina
środowisko pracy
narażenie zawodowe
NDS
phenolphthalein
working environment
occupational exposure
OEL
MAC
Opis:
Mocznik jest niepalnym, bezbarwnym lub białym ciałem stałym o budowie krystalicznej. Ma słaby zapach amoniaku i orzeźwiający, słony smak. Mocznik jest higroskopijny i bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Przy długotrwałym przechowywaniu oraz w roztworach wodnych substancja rozkłada się częściowo z wydzieleniem amoniaku i ditlenku węgla. Mocznik jest stosowany jako: składnik nawozów i dodatek do pasz dla zwierząt; surowiec do produkcji tworzyw sztucznych, impregnatów ognioodpornych, klejów; reduktor w selektywnej redukcji katalitycznej (SCR) stosowanej w celu zmniejszenia emisji tlenków azotu ze źródeł stacjonarnych i mobilnych; surowiec do produkcji leków, kosmetyków i produktów chemii gospodarczej; środek do usuwania oblodzenia z dróg, torów kolejowych i pasów startowych; wprzemyśle spożywczym jako dodatek do wyrobów piekarniczych, napojów alkoholowych i produktów na bazie żelatyny oraz jako odczynnik w laboratoriach. W 2012 r. światową produkcję mocznika oszacowano na około 184 mln ton i jest przewidywany jego dalszy wzrost. W Europejskiej Agencji Chemikaliów mocznik zarejestrowało pięć firm z Polski. Liczba osób narażonych na mocznik w dwóch, spośród tych zakładów, wynosi łącznie 201 osób. Mocznik jest produktem endogennym, powstaje w wątrobie w cyklu mocznikowym z amoniaku tworzącego się w wyniku katabolizmu aminokwasów i białek, jest następnie wydalany przez nerki. Dorosły człowiek wydala około 20 ÷ 35 g mocznika z moczem w ciągu dnia. Informacje dotyczące skutków mocznika u ludzi pochodzą z obserwacji pacjentów z niewydolnością nerek, u których występują zwiększone stężenia mocznika we krwi. Jako skutki szkodliwe działania mocznika opisywano: bóle głowy, nudności, wymioty, omdlenia, dezorientację, zaburzenia stężenia elektrolitów we krwi. Mocznik ma słabe działanie drażniące na oczy i nie działa drażniąco na skórę. Mocznik o stężeniach powyżej 10-procentowych ma działanie keratolityczne – ułatwia złuszczanie i zwiększa przepuszczalność warstwy rogowej przez co zwiększa aktywność terapeutyczną wielu leków miejscowych. W badaniach na zwierzętach mocznik wykazywał niewielką toksyczność ostrą i przewlekłą, nie wykazywał działania rakotwórczego ani szkodliwego na rozrodczość. W UE nie ma zharmonizowanej klasyfikacji mocznika. Mocznik ma bardzo małą prężność par i narażenie będzie miało miejsce wyłącznie na pyły mocznika. W celu zabezpieczenia pracowników przed uciążliwym działaniem cząstek stałych (pyłów) mocznika zaproponowano przyjęcie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) na poziomie 10 mg/m3, podobnie jak dla innych pyłów niesklasyfikowanych ze względu na toksyczność, ale stwarzających zagrożenie ze względu na utrudnienie widoczności. Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB).
Urea is a non-flammable, colorless or white crystalline solid. It has a faint aroma of ammonia and a cooling, saline taste. It is hygroscopic and highly soluble in water. During long-term storage and in aqueous solutions urea partly decomposes with the release of ammonia and carbon dioxide. Urea is used as a component of fertilizer and animal feed; raw material for production of plastics, flame-proofing agents, adhesives, medicines, cosmetics and household products; reductant in selective catalytic reduction (SCR) systems used to reduce NOx emissions from stationary and mobile sources; deicing compound on roads, railroad tracks and airport runways; in the food industry as an additive in bakery products, alcoholic beverages and gelatine-based products and as a reagent in laboratories. In 2012, world production of urea was estimated to be around 184 million tonnes and is predicted to increase further. In the European Chemicals Agency, urea was registered by 5 companies from Poland. The number of workers exposed to urea in 2 of these plants is 201. Urea is an endogenous product, formed in a liver in the urea cycle from ammonia formed by the catabolism of amino acids and proteins, later is excreted by kidneys. An adult man excretes about 20 ÷ 35 g of urea in a urine during a day. Most of the information on the effects of urea in humans comes from patients with renal insufficiency who have elevated urea levels. Adverse effects of urea include headache, nausea, vomiting, syncope, confusion, electrolyte abnormalities in the blood. Urea has a slight irritating effect on the eyes and does not irritate skin. At concentrations above 10% urea has a keratolytic effect – it facilitates peeling and increases the permeability of the stratum corneum, thereby increasing the therapeutic activity of many topical medications. Based on animal studies urea has low acute and chronic toxicity and no carcinogenic or reproductive toxicity. Urea does not meet the classification criteria as a CLP hazardous substance. Due to very low vapor pressure, exposure is possible to urea dust only. Therefore, to protect workers from nuisance of particulate matter (dust) of urea, the MAC (TWA) value of 10 mg/m3 was recommended as for other dusts not classified for toxicity but posing a hazard for visibility reasons. There is no basis for determining the short-term exposure limit value (STEL) and the biological exposure index value (BEI).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2017, 4 (94); 89-107
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenoloftaleina – frakcja wdychalna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Phenolphthalein – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Konieczko, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138530.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
fenoloftaleina
toksyczność
środowisko pracy
narażenie zawodowe
NDS
phenolphthalein
toxicity
working environment
occupational exposure
OEL
MAC
Opis:
Fenoloftaleina jest bezbarwnym i bezwonnym ciałem stałym o budowie krystalicznej. W formie sproszkowanej ma kolor biały lub bladożółty. Jest nielotna, praktycznie nierozpuszczalna w wodzie, natomiast dobrze rozpuszcza się w etanolu. Nie występuje jako produkt naturalny. Syntetyczna substancja jest stosowana jako wskaźnik pH w laboratoriach, podczas prac związanych z obróbką powierzchni metali w galwanizerniach i w lakierniach oraz do pomiaru nasycenia betonu ditlenkiem węgla. Do końca ubiegłego wieku była powszechnie stosowana jako składnik środków przeczyszczających dostępnych bez recepty – dopiero w 1999 r. w agencji Żywności i Leków w USA (FDA, ang. Food and Drug Administration) usunięto fenoloftaleinę z listy substancji uznanych za bezpieczne. W Polsce w 2016 r. prace z fenoloftaleiną zgłosiło 255 zakładów pracy, z czego większość stanowiły laboratoria, a liczba narażonych osób wynosiła 2,5 tysiąca. Fenoloftaleina stosowana w dawkach terapeutycznych była dobrze tolerowana, rzadko zgłaszanymi skutkami ubocznymi były: uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, zmniejszone ciśnienie tętnicze i osłabienie. Przewlekłe stosowanie fenoloftaleiny powodowało: rozszerzenie okrężnicy, zmniejszenie grubości wyścielającej jelito błony śluzowej, zaburzenia gastryczne, odwodnienie i zaburzenie równowagi elektrolitów. W badaniu 13-tygodniowym, w którym fenoloftaleinę podawano zwierzętom doświadczalnym z paszą, myszy były bardziej wrażliwym gatunkiem od szczurów. W przypadku samców obserwowano zmiany w jądrach i najądrzach, a u zwierząt obu płci hipoplazję i martwicę komórek szpiku kostnego. Na podstawie wyników badań genotoksyczności wykazano, że fenoloftaleina działa jako promutagen i wywiera efekt klastogenny po aktywacji metabolicznej. W badaniach działania fenoloftaleiny na rozrodczość zwierząt wykazano jej szkodliwy wpływ na funkcje rozrodcze samców. W Unii Europejskiej (UE) fenoloftaleina jest zaklasyfikowana jako substancja mutagenna kategorii 2 oraz działająca szkodliwie na rozrodczość kategorii 2 (ze względu na wpływ na płodność). U osób stosujących leki przeczyszczające oparte na fenoloftaleinie w badaniach kliniczno-kontrolnych obserwowano niewielki wzrost ryzyka raka jelita grubego i raka jajnika, zwłaszcza przy intensywnym stosowaniu tych środków, ale zależność nie była istotna statystycznie. W 2-letnim badaniu rakotwórczości przeprowadzonym w ramach Narodowego Programu Toksykologicznego w USA (NTP, ang. National Toxicology Program) u samców szczurów zaobserwowano istotny wzrost liczby przypadków łagodnego guza chromochłonnego rdzenia nadnerczy oraz gruczolaka i raka z nabłonka kanalików nerkowych, a u myszy obu płci odnotowano istotny wzrost liczby przypadków mięsaka histiocytarnego. Ponadto u samic wykazano wzrost liczby przypadków złośliwego chłoniaka (wszystkich typów) oraz chłoniaka grasicy i łagodnych nowotworów jajnika, w związku z czym fenoloftaleina została uznana za substancję o przewidywanym działaniu rakotwórczym na ludzi (NTP R). W eksperymencie przeprowadzonym na heterozygotycznych myszach p53(+/-) obu płci potwierdzono wzrost liczby przypadków chłoniaka. Eksperci Unii Europejskiej zaklasyfikowali fenoloftaleinę do kategorii 1B substancji rakotwórczych, czyli do substancji co do których wiadomo lub istnieje domniemanie, że są rakotwórcze dla człowieka, przy czym klasyfikacja opiera się na wynikach badań przeprowadzonych na zwierzętach. W Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA, ang. European Chemicals Agency) uznano fenoloftaleinę za substancję wzbudzającą szczególnie duże obawy (SVHC). Obliczone na podstawie wyników badań NTP dodatkowe ryzyko chłoniaka złośliwego przy narażeniu zawodowym na fenoloftaleinę o stężeniu 8,25 mg/m3 przez 40 lat wynosi 10-4. Zaproponowano przyjęcie jako wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) fenoloftaleiny stężenia 8 mg/m3. Ponieważ fenoloftaleina jest słabo rozpuszczalnym w wodzie ciałem stałym, w środowisku pracy będzie występować jedynie narażenie na pyły tej substancji, stąd zaproponowana wartość NDS powinna dotyczyć frakcji wdychalnej substancji. Proponuje się oznakowanie fenoloftaleiny jako „Carc. 1B” informujące, że jest to substancja rakotwórcza kategorii 1B oraz „Ft” informujące, że jest to substancja działająca szkodliwie na rozrodczość. Brak jest podstaw do ustalenia najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) fenoloftaleiny oraz wartości dopuszczalnej w materiale biologicznym (DSB).
Phenolphthalein is a colorless and odorless crystalline solid; in a powdered form white or pale yellow. It is nonvolatile, practically insoluble in water, but it dissolves in ethanol. Phenolphthalein is not known to occur as a natural product. The synthetic substance is used as a pH indicator in laboratories, during work on metal surfaces in galvanizing plants as well as for measuring the saturation of concrete with carbon dioxide. Until the end of the 20th century, it was widely used as a component of non-prescription laxatives – in 1999 FDA removed phenolphthalein from the list of substances considered safe. In 2016 in Poland 255 enterprises were reported to work with phenolphthalein (mainly laboratories) and there were 2500 occupationally exposed people. Phenolphthalein used in therapeutic doses was well tolerated. Only a few side effects were reported: abdominal discomfort, nausea, reduced blood pressure and weakness. Chronic use of phenolphthalein resulted in widening of the colon, reduced thickness of the lining of the mucosa, gastric disorders, dehydration and electrolyte imbalance. In a 13-week study in which phenolphthalein was administered to laboratory animals with diets, mice turned out to be a more sensitive species from rats. Changes in testes and epididymides were observed in males and hypoplasia and bone marrow necrosis in males and females. The results of genotoxicity studies indicated that phenolphthalein acts as a promutagen and exerts a clastogenic effect after metabolic activation. Studies on the effect of phenolphthalein on the reproduction of animals indicated its harmful effect on reproductive functions of males. In the EU, phenolphthalein is classified as a category-2 mutagen and category-2 reproductive toxicant (due to its effect on fertility). A small increase in the risk of colorectal cancer and ovarian cancer was observed in case-control studies in patients using phenolphthalein-based laxatives (especially with intensive use of these agents), but the relationship was not statistically significant. In a 2-year NTP carcinogenicity study a significant increase in the number of benign phaeochromocytomas and adenomas of renal tubular epithelium was observed in male rats. There was also a significant increase in histiocytic sarcomas in mice of both sexes and in malignant lymphomas (of all types) and thymic lymphomas and benign ovarian tumors in females. Based on these experiments phenolphthalein has been identified as a substance reasonably anticipated as human carcinogen (NTP R). The experiment on heterozygous p53 (+/-) mice of both sexes confirmed an increase in lymphoma cases. Phenolphthalein is classified by European Union experts as a category-1B of carcinogenic substances, i.e. known or presumed human carcinogens, however the classification is largely based on animal evidence. The European Chemicals Agency (ECHA) identified phenolphthalein as a substance of very high concern (SVHC). Based on the NTP test results, the additional risk of malignant lymphoma at 8.25 mg/m3 occupational exposure to phenolphthalein for 40 years is 10-4. A concentration of 8 mg/m3 was proposed as the MACTWA value for phenolphthalein. Since phenolphthalein is a poorly water-soluble solid, only dust exposure of the substance will occur in the work environment, hence the proposed MAC value should concern the inhalable fraction of the substance. It is proposed to label phenolphthalein as „Carc. 1B” indicating that phenolphthalein is a category-1B carcinogen and „Ft” due to reprotoxicity. There are no bases for establishing the short-term exposure limit value (STEL) and the limit value in biological material (BEI).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 4 (98); 87-109
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw czasu przechowywania oraz dodatku przeciwutleniacza na stabilnosc frakcji lipidowej materialow lniankowych
Autorzy:
Jaskiewicz, T
Sagan, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/833473.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:
czas przechowywania
witamina E
lnicznik siewny
rosliny oleiste
Camelina sativa
nasiona
frakcja lipidowa
przeciwutleniacze
storage time
vitamin E
false flax
oil plant
seed
lipid fraction
antioxidant
Źródło:
Rośliny Oleiste - Oilseed Crops; 2003, 24, 2; 587-594
1233-8273
Pojawia się w:
Rośliny Oleiste - Oilseed Crops
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wodorek litu – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Lithium hydride – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Szymańska, J. A.
Frydrych, B.
Bruchajzer, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137693.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
wodorek litu
toksyczność
narażenie zawodowe
NDS
lithium hydride
toxicity
ocupational exposure
MAC-TWA
Opis:
Wodorek litu (LiH), (nr CAS 7580-67-8) w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym, bez zapachu, który gwałtownie reaguje z wodą, tworząc wodorotlenek litu. Wodorek litu jest związkiem nieorganicznym powstającym podczas syntezy chemicznej. Wodorek litu jest stosowany głównie jako: półprodukt w syntezie organicznej, źródło wodoru i środek osuszający. W Polsce obowiązuje dla wodorku litu wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 0,025 mg/m³ (dokumentacja z 1994 r.). Wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) nie ustalono. Zgodnie z informacją Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS) w Polsce w: 2007, 2010 oraz w 2013 r. nie zgłoszono pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występowało przekroczenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 0,025 mg/m³ wodorku litu. W SCOEL dla frakcji wdychalnej wodorku litu zaproponowano tylko wartość chwilową STEL (15 min) na poziomie 0,02 mg/m³. Za podstawę tej wartości przyjęto brak podrażnienia dróg oddechowych przy narażeniu na wodorek litu o stężeniu powyżej 0,025 mg/m³. Nie ustalono wartości 8-godzinnej (OEL). Dokumentacja wraz z propozycją SCOEL podlegała procedurze publicznych konsultacji w 2007 r. Międzyresortowa Komisja do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy zgłosiła uwagę do propozycji SCOEL dotyczącą ustalenia tylko wartości chwilowej dla wodorku litu (NC/NDS/18/1907/2008) – bez ustalenia wartości dla narażenia 8-godzinnego. W uzasadnieniu SCOEL podano, że wodorek litu nie ma działania układowego, a jedynie działanie drażniące. Dlatego ustalono tylko wartość chwilową. Treść uwagi Komisji była następująca: „Podstawą wartości STEL zaproponowanej w SCOEL są niepublikowane wyniki badań pracowników zawodowo narażonych na związek, przy czym nie podano w nich istotnych danych (liczby pracowników narażonych, czasu narażenia). Wodorek litu może działać drażniąco, a nawet żrąco na błony śluzowe oczu i dróg oddechowych oraz skórę. Wynika to z alkalicznego odczynu związku, ale również sam jon litu wykazuje szkodliwe działanie na układ nerwowy. Uważamy więc, że nie ma podstaw do ustalenia tylko wartości STEL dla wodorku litu ”. W odpowiedzi na zgłoszoną uwagę SCOEL poinformował, że terapeutyczne stężenie litu w osoczu krwi występuje znacznie powyżej wartości, jaka może być osiągnięta przy zawodowym narażeniu na wodorek litu. Narażenie drogą oddechową na lit o stężeniu do 0,1 mg/m3 przez 8 h (w tym stężeniu ma działanie silnie drażniące) odpowiada wyliczonej dziennej dawce litu wynoszącej 10 mg (przy założeniu 10 m3 wdychanego powietrza i wchłaniania – 100%). Dawka ta jest znacznie mniejsza od dawki litu oszacowanej przy spożywaniu żywności i wody oraz znacznie mniejsza od dawki dziennej litu wynoszącej 167 mg Li/dzień (określonej w Szwecji i stosowanej w leczeniu zaburzeń afektywnych). Z powodu braku danych zależności stężenie-skutek dla narażenia długotrwałego nie ustalono dla wodorku litu wartości OEL, natomiast ze względu na jego działanie drażniące zaproponowano wartość chwilową STEL (15 min). Wartość STEL 0,02 mg/m³ dla wodorku litu (bez wartości OEL dla narażenia 8-godzinnego) została zamieszczona w projekcie dyrektywy ustalającej 4. wykaz wskaźnikowych wartości narażenia zawodowego, stąd Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych opracował nową dokumentację dla związku. W dostępnym piśmiennictwie wodorek litu jest opisywany jako substancja silnie drażniąca. Wysoka reaktywność chemiczna, zwłaszcza w wilgotnym środowisku, powoduje niebezpieczeństwo podrażnienia i/lub korozji tkanek. Jest to potencjalne ryzyko zdrowotne działania ostrego. Następstwem zatrucia może być: trwałe uszkodzenie rogówki, zwężenie przełyku oraz obrzęk płuc. Wodorek litu nie wykazuje działania mutagennego i rakotwórczego. Podstawą proponowanej wartości NDS są właściwości drażniące wodorku litu u osób zawodowo narażonych na ten związek, dlatego zaproponowano przyjęcie stężenia 0,01 mg/m³ za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wodorku litu. Ustalono również wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) na poziomie 0,02 mg/m³. Nie ma podstaw do zaproponowania wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB). Ze względu na silne działanie żrące wodorku litu zaproponowano oznaczenie związku literą „C” – substancja o działaniu żrącym.
Lithium hydride (CAS 7580-67-8) at room temperature is a solid, odorless substance, which reacts violently with water and forms lithium hydroxide. Lithium hydride is an inorganic compound created during chemical synthesis. Lithium hydride is used mainly as an intermediate in organic synthesis, the source of hydrogen and a desiccant. In Poland, the existing norm for lithium hydride in workplace air is MAC-TWA (NDS) – 0.025 mg/m³ (documentation from 1994). Short-term exposure limit (STEL, NDSCh) has not been established. According to GUS, in 2007, 2010 and 2013 there were no cases of exceeded norms for lithium hydride. SCOEL proposed for inhalable fraction of lithium hydride only short-term exposure limit (STEL 15 min) of 0.02 mg/m³. The basis of this value was no airway irritation when exposed to lithium aluminum hydride at a concentration exceeding 0.025 mg/m³. The value of an 8-hour (OEL) has not been established. The documentation and the recommendation from SCOEL were consulted in 2007. Interdepartmental Commission for MAC and MAI reported the remark to the proposals SCOEL on determining only the short-term exposure limit of the lithium hydride (NC/NDS/18/1907/2008) without setting values for 8-hour exposure. In conclusion, SCOEL stated that lithium hydride has no systemic action and is only irritant, so determined only short-term exposure limit. The Commission's comments were as follows: "The basis of the value STEL proposed in the SCOEL are unpublished results obtained from the studies of workers occupationally exposed to the compound, with not given them the relevant data (number of workers exposed, exposure time). Lithium hydride may be irritating an even corrosive to the mucous membranes of the eyes and respiratory tract and skin. These results from the reaction of an alkali compound, but also the lithium ion has an adverse effect on the nervous system. We therefore believe that there is no basis to determine only the STEL for lithium hydride". In response to the notice, SCOEL reported that therapeutic concentrations of lithium in the blood plasma is far above the value that can be achieved by a professional exposure to lithium aluminum hydride. Inhalation the lithium at a concentration of 0.1 mg/m3 for 8-hour, which at this concentration is strongly irritant, corresponds with the calculated daily dose of 10 mg of lithium (assuming 10 m³ of air inhaled and absorption of 100%). This dose is substantially lower than the dose of lithium estimated during ingestion of food and water and much lower than the daily dose of 167 mg lithium Li/day (specified in Sweden for the treatment of affective disorders). Without data on concentration-effect relationships of long-term exposure, OEL values for lithium hydride has not been established. Due to its irritating property short-term exposure limit (STEL) was proposed. Value STEL of 0.02 mg/m³ for lithium hydride without OEL values for an 8-hour exposure was proposed in a draft directive establishing 4th list of indicative occupational exposure limit values. Therefore, the Group of Experts on Chemical Agents prepared new documentation for the compound. In the available literature, lithium hydride is described as a strongly irritant substance. A high chemical reactivity, especially in a humid environment, causes a risk of irritation and/or corrosion of tissues. Lithium hydride is a potential health risk with acute effects. The consequence of food poisoning can be permanent damage to the cornea, narrowed esophagus and pulmonary edema. Lithium hydride is not mutagenic and carcinogenic. The basis for the proposed MAC values are irritating properties of lithium aluminum hydride in people occupationally exposed to this compound. It is therefore proposed for lithium hydride exposure limit value of 0.01 mg/m³ as TWA-MAC and of 0.02 mg/m³ as short-term exposure limit (STEL). There is no basis to determine the biological exposure index (BEI). Due to strong corrosive effects of lithium hydride it was recommended to label the compound with the letter "C" – a corrosive substance.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2016, 3 (89); 131-145
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wielkości sadzeniaków ziemniaka i gęstości sadzenia na plon bulw i jego jakość
Effect of seed size and planting density on the potato tuber yield and quality
Autorzy:
Krzysztofik, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2198279.pdf
Data publikacji:
2012-12-31
Wydawca:
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:
frakcja sadzeniaków
gęstość sadzenia
jakość plonu
ziemniaki
seed fraction
planting density
crop quality
potatoes
Opis:
Celem pracy była ocena wpływu wielkości sadzeniaków i gęstości sadzenia ziemniaków na plon i jego strukturę. Przebadano sześć odmian ziemniaka: Agnes, Asterix, Denar, Fresco, Innovator i Tajfun. Wszystkie odmiany za wyjątkiem Agnes, wysadzono w dwóch stopniach kwalifikacji. Sadzeniaki ziemniaka różniły się między sobą wielkością, zatem dobrano do nich zalecaną gęstość sadzenia. Ocenie podlegała: masa bulwy; liczba oczek na bulwie; liczba pędów wyrastających z jednej bulwy i na powierzchni 1 ha; średnia masa jednego pędu, i na powierzchni 1 ha; plon ziemniaków; struktura zebranego plonu. Uzyskane wyniki i ich analiza wykazały istotną korelację dodatnią pomiędzy: średnią masą pojedynczej bulwy a liczbą oczek na bulwie matecznej, masą pędu, plonem całkowitym; masą bulwy a liczbą pędów; liczbą pędów a masą pędów i plonem bulw.
The aim of this study was to assess the impact of the size of seed potatoes and their planting density on yield and its structure. We investigated the following six varieties of potatoes: Agnes, Asterix, Denar, Fresco, Innovator and Typhoon. All varieties except Agnes, were planted in two stages of qualification. Seed potatoes differed in size, therefore, we adjusted recommended planting density for them. We assessed: the weight of the tuber, the number of eyes per tuber, number of shoots growing from one tuber and on the surface of 1 ha as well as the average weight of one shoot and on the surface of 1 ha, the yield of potatoes and the structure of harvested crop. A significant positive correlations were found between: the number of eyes on the mother tuber and the average weight of single tuber, shoot weight, the total yield; tuber weight and number of shoots; shoot number and shoot weight and yield.
Źródło:
Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin; 2012, 266; 215-223
0373-7837
2657-8913
Pojawia się w:
Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biologiczne suszenie podłoża po uprawie pieczarki
Biological drying of spent mushroom substrate
Autorzy:
Domińczyk-Kuderko, A.
Krzystek, L.
Ledakowicz, S.
Olczak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2073230.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
biologiczne suszenie
podłoże popieczarkowe
organiczna frakcja stałych odpadów komunalnych
wartość opałowa
biological drying
spent mushroom substrate
organic fraction of municipal solid waste
calorific value
Opis:
Głównym celem tej pracy było zbadanie możliwości wykorzystania podłoża po uprawie pieczarek w procesie biologicznego suszenia z organiczną frakcją stałych odpadów komunalnych, w celu uzyskania stałego paliwa o wysokiej zawartości energii. Podczas procesu biosuszenia temperatura biomasy osiągnęła wartości powyżej 57°C. Początkowa wilgotność odpadów organicznych wynosiła około 0,55 kg/kg wilgotnego materiału. Biosuszenie spowodowało zmniejszenie o 76% wilgotności biomasy. Ciepło spalania i wartość opałowa wysuszonej mieszaniny odpadów organicznych wynosiły odpowiednio około 14 kj/g i 13 kJ/g.
The main purpose of this work was to investigate the possibility of management of spent mushroom substrate mixed with an organic fraction of municipal solid waste in the process of biodrying to obtain a solid fuel of high energy content. During biodrying the temperature of biomass reached a value of above 55°C. The initial humidity of organic waste was about 0.55 kg/kg wet weight. Biological drying process resulted in the 76% reduction of biomass moisture. The heat of combustion of dried mixed organic waste and its calorific value were about 14 kJ/g and 13 kJ/g, respectively.
Źródło:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna; 2016, 6; 223--225
0368-0827
Pojawia się w:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biologiczne przetwarzanie biodegradowalnej frakcji odpadów komunalnych i osadów ściekowych w wermikulturze
Biologische Verarbeitung der biodegradierbaren Fraktion von Kommunalabfällen und Klärschlamm in Wurmkompostierungen (Wermikultur)
Autorzy:
Bożym, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392235.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
odpad komunalny
przetwarzanie biologiczne
frakcja biodegradowalna
wermikultura
wermikompost
metal ciężki
municipal waste
biological treatment
biodegradable fraction
vermiculture
vermicompost
heavy metal
Opis:
Wermikultura to hodowla dżdżownic przy wysokim ich zagęszczeniu, prowadzona na odpadach organicznych. Głównym celem wermikultury jest produkcja nawozów organicznych lub środków wspomagających uprawę roślin, zgodnie z Ustawą z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. z 2007 r. nr 147, poz. 1033). Wermikulturę można także wykorzystać do przetworzenia frakcji biodegradowalnej odpadów komunalnych bądź osadów ściekowych. Dodatkowo służy ona do hodowli samych dżdżownic, które następnie stosuje się w produkcji leków, detergentów i środków kosmetycznych oraz jako pasza. Dżdżownice wraz z wermikompostem można wykorzystać do podniesienia jakości gleb, wprowadzając je na tereny zdegradowane. W wermikompostowaniu odpadów najlepiej sprawdza się Eisenia fetida (Sav.). Najważniejsze cechy odróżniające ten gatunek od innych dżdżownic glebowych to większa płodność, dłuższe życie oraz duża odporność na negatywne czynniki środowiskowe. W produkcji wermikompostu należy pamiętać o zdolnościach kumulacji metali ciężkich w ciałach dżdżownic. Zjawisko to jest często wykorzystywane w tak zwanej bioindykacji zanieczyszczeń środowiska. W pracy opisano sposób prowadzenia kompostowania w wermikulturze, wady i zalety procesu oraz możliwość dalszego wykorzystania wermikompostu. Przedstawiono wyniki badań własnych oraz licznych autorów nad prowadzeniem wermikultury na odpadach i osadach ściekowych.
Die Wurmkompostierung (Wermikultur) ist eine, in hoher Dichte geführte, Würmerzüchtung, auf organischen Abfällen. Das Hauptziel einer Wermikultur ist die Herstellung von organischem Dünger oder von Mittel, die den Pflanzenbau unterstützen – laut Gesetz vom 10 Juli 2007, über Dünger und Düngung (Gesetzblatt von 2007, Nr. 147, Pos. 1033). Die Wermikultur kann auch zur Verarbeitung von biodegradierbaren Fraktionen aus Kommunalabfällen oder von Klärschlamm eingesetzt werden. Zusätzlich, nutzt man die Wurmkompostierung zur Züchtung von Regenwürmern, die demnächst bei der Herstellung von Medikamenten, Detergens und Kosmetika und auch als Futtermittel, eingesetzt werden. Die Regenwürmer mit dem Wurmhumus (Wermikompost), kann man zur Verbesserung der Bodenqualität einsetzen, in dem man sie auf degradierte Böden einführt. In der Wermikompostierung von Abfällen, hat sich am besten die Eisenia fetida (Sav.) bewährt. Zu den wichtigsten Merkmahlen, die diese Art von anderen Boden-Regenwürmern unterscheidet, sind: größere Fruchtbarkeit, längere Lebenszeit und große Widerstandsfähigkeit gegen negative Umwelteinflüsse. Bei der Produktion von Wermikompost, sollte man das Kumulationsvermögen. Von Schwermetallen in den Würmerorganismen, beachten. Dieses Phänomen wird oft in der s.g. Bioindikation der Umwelt genutzt. In der Schrift wurde die Prozessführung bei der Wurmkompostierung (Wermikultur) beschrieben, die Vor und Nachteile des Prozesses, und die Möglichkeit der weitern Nutzung des hergestellten Wermikomposts erörtert. Es wurden eigene Untersuchungsergebnisse und auch Ergebnisse von mehreren anderen Autoren, bei der Ausführung von Wermikultur auf Abfällen und Klärschlämmen, beschrieben.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2012, R. 5, nr 10, 10; 335-369
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan - frakcja wdychalna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
4,4’- Isopropylidenediphenol - inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Gromiec, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137514.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
bisfenol A
narażenie zawodowe
NDS
dokumentacja
bisphenol A
occupational exposure
OEL
documentation
4,4’ - isopropylidenediphenol
Opis:
2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan (bisfenol A) jest ciałem stałym, występującym w postaci białych płatków lub kryształków. Stosowany jest głównie do produkcji żywic epoksydowych. Szacuje się, że do tego celu wykorzystywane jest 95% wyprodukowanego związku. Bisfenol A znajduje ponadto zastosowanie w produkcji: tworzyw poliwęglanowych, nienasyconych żywic poliestrowych, polisulfonowych i akrylowych oraz środków zmniejszających palność. Tworzywa poliwęglanowe używane są do produkcji emulsji, do tzw. papieru termicznego, wykorzystywanego w drukarkach termicznych (do drukowania różnego rodzaju: paragonów, biletów, faksów czy nalepek).Przy produkcji i stosowaniu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo) propanu głównymi drogami narażenia zawodowego są układ oddechowy i skóra. Liczba osób narażonych zawodowo na 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan nie jest znana, lecz ze względu na dość duże rozpowszechnienie żywic poliwęglanowych i epoksydowych narażenie może być liczone w tysiącach zatrudnionych. Ze względu na śladowe ilości pozostałości 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu w większości żywic, poziomy narażenia są zwykle minimalne. W Polsce 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan stosuje się głównie jako: składnik kleju do elementów elektronicznych, stabilizator stosowany jako dodatek do PCV, dodatek do żywic epoksydowych czy składnik płynów hamulcowych. W 2010 r. tylko 4 osoby były zatrudnionena stanowiskach pracy, gdzie występowało narażeniena pyły 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu o stężeniach większych od obowiązującej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), (tj. 5 mg/m3), z czego 2 osoby pracowały w dziale „Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową”, a 2 – w transporcie wodnym. W 2013 r. nie odnotowano osób pracujących w warunkach narażenia na bisfenol A przekraczających wartość NDS. Dla szczurów i myszy wartości LD50 przy podaniu drogą pokarmową a także – dla królika – drogą dermalną, wynoszą powyżej 2 000 mg/kg mc. 2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan sklasyfikowano jako substancję mogącą działać szkodliwie na płodność (Repr. Kat. 1B, H360F) oraz powodującą poważne uszkodzenie oczu (H318) i podrażnienie dróg oddechowych (H355). U pracowników mających podczas pracy kontakt z 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanem występowały podrażnienia: oczu, skóry i dróg oddechowych. Na podstawie wyników doświadczeń przeprowadzonych na zwierzętach jednoznacznie wykazano, że 2,2-bis-(4-hydroksyfenylo)propan nie powodował podrażnień skóry, ale działał drażniąco na oczy. U szczurów narażanych inhalacyjnie na pył 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu obserwowano nieznaczne i odwracalne uszkodzenia nabłonka przewodu nosowego, co świadczy o podrażnieniu dróg oddechowych. W naskórkowych testach płatkowych u ludzi 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan powodował stany zapalne skóry. Nie jest jednak jasne, czy przyczyną był bisfenol A, czy pokrewne żywice epoksydowe. Brak jest wyników badań działania uczulającego na zwierzętach, przeprowadzonych zgodnie z aktualnie obowiązującymi standardami. Toksyczność bisfenolu A była badana na kilku gatunkach zwierząt – na: myszach, szczurach i psach. U zwierząt podanie dożołądkowe 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu powodowało przede wszystkim: zahamowanie przyrostu masy ciała, zwiększenie masy wątroby, zaburzenia oddychania, odwodnienie, biegunki i padnięcie. Z badań toksyczności przewlekłej przy podaniu związku drogą pokarmową wynika, że narządami docelowymi działania są wątroba i nerki. Brak jest danych dotyczących mutagennego działania bisfenolu A w testach przeprowadzonych w warunkach in vivo. Działania takiego nie obserwowano w kilku testach w warunkach in vitro z zastosowaniem komórek ssaków i bakterii. W badaniach tych wykazano, że 2,2-bis(4-hydroksyfenylo) propan nie indukował mutacji genowych, nie powodował też zmian genów w drożdżach. Ujemne wyniki uzyskano także w testach oceniających aberracje chromosomowe i w testach wymiany chromatyd siostrzanych przeprowadzonych na komórkach ssaków. W dostępnym piśmiennictwie i bazach danych nie znaleziono informacji na temat rakotwórczego działania bisfenolu A na ludzi. Na podstawie danych z doświadczenia przeprowadzonego na myszach i szczurach obu płci wykazano, że narażenie trwające 103 tygodnie nie spowodowało żadnych zmian świadczących o działaniu rakotwórczym związku. Na podstawie wyników niektórych badań wykazano negatywny wpływ 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na rozrodczość. Jest to związane z mechanizmem jego działania, albowiem na podstawie wyników badań przeprowadzonych w warunkach in vitro stwierdzono, że bisfenol A łączy się z receptorami estrogenowymi. Jednak dane dotyczące działania embriotoksycznego związku i jego wpływu na rozrodczość nie są jednoznaczne. Wątpliwości i sprzeczności w doniesieniach na temat wpływu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na rozrodczość i rozwój, a także niespójność danych uzyskanych w doświadczeniach na gryzoniach, zostały dokładnie omówione w przeglądzie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 2015 r. W badaniach przeprowadzonych zgodnie ze standardami FDA/NTCR 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan wpływał na rozrodczość jedynie przy bardzo dużych dawkach, wywołujących również innego rodzaju efekty toksyczne. Na podstawie wyników obszernych badań przeprowadzonych z zastosowaniem szerokiego zakresu dawek nie potwierdzono wpływu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo) propanu na rozrodczość i rozwój przy zastosowaniu związku w małych dawkach, poniżej 5 mg/kg mc. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych przeprowadzonych w Chinach wykazano, że u pracowników narażonych zawodowo na bisfenol A występowało pogorszenie jakości nasienia. Nie można jednakże wykluczyć ewentualnego wpływu czynników współwystępujących w środowisku pracy. 2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan w organizmie zwierząt jest sprzęgany i w postaci glukuronidu wydalany z moczem. Główną drogą wydalania jest kał, z którym (bez względu na drogę podania) w postaci niezmienionej usuwane jest 50 ÷ 80% podanej dawki. U ludzi 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan jest sprzęgany z kwasem glukuronowym i siarkowym a następnie wydalany z moczem. Zarówno w Polsce, jak i w większości innych państw, dla 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu obowiązuje wartość NDS w powietrzu na stanowiskach pracy na poziomie 5 mg/m3 oraz najwyższa dopuszczalna wartość chwilowa (NDSCh) – 10 mg/m3. W Naukowym Komitecie ds. Dopuszczalnych Wartości Narażenia Zawodowego na Czynniki Chemiczne (SCOEL) zaproponowano ustanowienie wartości wskaźnikowego dopuszczalnego poziomu bisfenolu A w powietrzu środowiska pracy (OEL) na poziomie 2 mg/m3, wychodząc z wartości NOAEC dla działania drażniącego, ustalonego w doświadczeniu inhalacyjnym na szczurach. W SCOEL uznano, że brak jest toksykologicznych podstaw do ustalenia stężenia chwilowego (STEL) oraz oznakowania „skin”. Jako podstawę wyprowadzenia wartości NDS dla 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu przyjęto jego działanie toksyczne na nabłonek górnych dróg oddechowych zwierząt doświadczalnych w doświadczeniu inhalacyjnym. Zaproponowano dla frakcji wdychalnej bisfenolu A wartość NDS na poziomie 2 mg/m3. Wartość ta powinna chronić również przed toksycznym działaniem 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na wątrobę i nerki. Brak jest podstaw merytorycznych do ustalenia wartości chwilowej NDSCh oraz wartości dopuszczalnej w materiale biologicznym (DSB). Normatyw oznakowano literą „I” – substancja o działaniu drażniącym oraz literą „A” – substancja o działaniu uczulającym.
4,4’- Isopropylidenediphenol (bisphenol A) is a white solid present in the form of crystals or flakes. It is used mostly in the production of epoxy resins (appr. 95% of its consumption). It is also used in the polycarbonate plastics, unsaturated polyester, polysulphonte and polyacrylate resins as well as flame retardants. Polycarbonate plastics are used to make products such as emulsions for thermal printers employed for printing tickets, labels, receipts, faxes etc. The routes of occupational exposure during production and application of bisphenol A are the respiratory system and the skin. The exact number of occupationally exposed to 4,4’- -isopropylidenediphenol is not known but taking into account the wide use of polycarbonate and polyester resins it can be counted in thousands. Because of only trace amounts of bisphenol A in most of the resins, the levels of exposure are usually minimal. In Poland 4,4’- isopropylidenediphenol is used mainly as a component of glues for electronic parts, PVC stabilizer, addition components of epoxy resins and brake fluids. In 2010 only 4 persons were reported as occupationally exposed to bisphenol A dust in concentrations exceeding Polish OEL (5 mg/ m3 ) – 2 in the crop and animal production, hunting and related service activities sector and 2 in the water transport sector. In 2013 no workers exposed above OEL value were reported. Oral LD50 values beyond 2 000 mg/kg bw were found in the rat and mouse, and dermal LD50 values above 2 000 mg/kg are evident in the rabbit. 4,4’- Isopropylidenediphenol has been classified as Repr. 1B, H360F (may damage fertility or the fetus) and substance that causes serious eye damage (H318) and may cause respiratory system irritation (H355). In workers having occupational contact with 4,4’- -isopropylidenediphenol irritation of eyes, skin and respiratory system was observed. In animal experiments it was clearly shown that bisphenol A did not cause skin irritation, however, it was shown that the compound is an eye irritant. Slight and transient nasal tract epithelial damage was observed in rats exposed to bisphenol A dust which suggests that it appears to have a limited respiratory irritation potential. There are several reports of patients with dermatitis responding to BPA in patch tests, however, it is unclear whether bisphenol A or related epoxy resins were the underlying cause of the hypersensitive state. No reliable sensitisation animal data from experiments meeting the required standards are available. Toxicity of bisphenol A has been tested on mice, rats and dogs. The compound administered orally caused mainly a decrease in body weight gain; minor changes in organ weight, mostly in liver; respiratory disorders, diarrhea and death. From chronic experiments the liver and kidney seem to be the target organs. There are no in vivo data on mutagenic activity of bisphenol A. It also does not appear to produce either gene mutations or structural chromosome aberrations in bacteria, fungi or mammalian cells in vitro. The compound did not induce gene mutations in yeasts; sister chromatid exchange tests carried out on mammalian cells also gave negative effects. No information on human cancerogenicity of 4,4’- -isopropylidenediphenol has been found in the literature and databases available. In a 103-week test on rats and mice of both sexes no convincing evidence indicating carcinogenic action of bisphenol A was found. Some studies indicate negative action of 4,4’- -isopropylidenediphenol on reproduction which is a result of a mechanism of its action – in in vivo test the compound was found to bind to the nuclear estrogen receptors. However, data on the embryotoxic activity of bisphenol A and its effects on reproduction are not conclusive. Contradictory findings between the studies have been reported in several studies in rodents which was thoroughly discussed in the EFSA Report of 2015. In studies carried out in accordance with the FDA/ NTCR standards 4,4’- isopropylidenediphenol effects on reproduction have been seen only at high doses showing also other toxic effects. Comprehensive tests with a wide range of doses did not confirm effects of 4,4’-isopropylidenediphenol on reproduction and development at low doses below 5 mg/kg bw. In Chinese epidemiological studies, impaired sperm quality in workers occupationally exposed to bisphenol A has been found, however, the effect of other concurrent exposures cannot be excluded. 4,4’-Isopropylidenediphenol in all species studied is conjugated with glucuronic acid and excreted as glucuronid with urine. The major route of excretion is via faeces; regardless of the route of entry 50-80% of the administered dose is eliminated with faeces in the unchanged form. In humans the compound is excreted as glucuronide or sulphate conjugates in urine. In Poland as well as in most other countries 5 mg/m3 as OEL and 10 mg/m3 as STEL have been established for 4,4’- isopropylidenediphenol. Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (SCOEL) has proposed to establish an Indicative Occupational Exposure Limit (IOEL) in workplace air at the level of 2 mg/m3 taking the inhalation NOAEC of 10 mg/m3 from the rat study as a starting point for recommending an OEL. The critical effect in this study was respiratory tract irritation. According to SCOEL there is no toxicological basis for recommending an additional specific short-term exposure limit (STEL). Assignment of “skin” notation was also not recommended. The proposed OEL value for 4,4’- isopropylidenediphenol (inhalable fraction) has been derived from its irritating action on nasal tract epithelium in an inhalation study on experimental animals. The proposed OEL value is 2 mg/m3 . This value should also protect workers against toxic effects on liver and kidney. There are no grounds for establishing a short- -term exposure limit (STEL) nor for recommending a biological limit value (BLV). It is also proposed to introduce the following assignments: “I” – irritating substance and “A” – sensitizing substance.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 4 (98); 5-41
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ ergotioneiny na aktywność dehydrogenezy glukozo-6-fosforanowej erytrocytów ludzkich
Wlijanie ehrgotionenina na aktivnost gljukozo-6-fosfat degidrogenaza chelovecheskikh ehritrocitov
The effect of ergothioneine on the activity of glucose-6-dehydrogenase in human erythrocytes
Autorzy:
Sawiniec, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2189400.pdf
Data publikacji:
1974
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Diagnostyki Laboratoryjnej
Tematy:
zawartosc ergotioneiny
dehydrogenaza glukozo-6-fosforanu
erytrocyty
frakcja rozpuszczalna
Źródło:
Diagnostyka Laboratoryjna; 1974, 10, 4; 307-315
0867-4043
Pojawia się w:
Diagnostyka Laboratoryjna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Określenie przydatności różnorodnych frakcji odpadowych w aspekcie ich wykorzystania jako paliwo alternatywne
Determination of various waste fractions usefullness in terms of their application as alternative fuel
Autorzy:
Gąsior, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/109133.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
AXIS MEDIA
Tematy:
frakcja odpadowa
wykorzystanie
paliwo alternatywne
odpady komunalne
strumień odpadowy
cement
waste fraction
utilization
alternative fuel
waste
waste stream
Opis:
Rozwój gospodarczy kraju w połączeniu z wzrastającą konsumpcją skutkuje znacznym zanieczyszczeniem środowiska naturalnego. Przyczyn degradacji środowiska należy upatrywać między innymi w dynamicznym wzroście ilości odpadów komunalnych, zwłaszcza w dużych aglomeracjach miejskich. Istotnym elementem systemu unieszkodliwiania odpadów z punktu widzenia ich zagospodarowania jest ich ponowne wykorzystanie jako paliwa alternatywnego w procesach przemysłowych. Aby rozdrobnione odpady można było uznać za paliwo alternatywne muszą one spełnić określone warunki dotyczące ich parametrów fizykochemicznych. W pracy przedstawiono wyniki badań obejmujących charakterystykę poszczególnych strumieni odpadowych dostarczanych do przedsiębiorstwa gospodarowania odpadami, pod kątem ich wartości opałowej, wilgotności, zawartości siarki oraz popiołu. Na podstawie otrzymanych wyników badań opracowano przykładową metodykę mieszania danych frakcji odpadowych w celu uzyskania wymaganych przez przemysł cementowy parametrów dopuszczających odpad do wykorzystania w postaci paliwa alternatywnego w procesie produkcji cementu.
The economic development of the country, combined with increasing consumption results in significant environmental pollution. The causes of environmental degradation should be sought, inter alia, in the dynamic growth of municipal waste amount, especially in large urban areas. An important element of the waste disposal system is their re-use as an alternative fuel in industrial processes. Shredded wastes can be considered as an alternative fuel provided they meet the requirements regarding their physicochemical parameters. The paper presents results of research on the characteristics of the various waste streams delivered to waste management plants. The calorific value, moisture, sulfur and ash content were determined. On the basis of the results, the exemplary methodology of mixing waste fractions was developed. It allows to obtain parameters which are required by cement industry and makes final product eligible as an alternative fuel in the cement production process.
Źródło:
Piece Przemysłowe & Kotły; 2015, 2; 11-16
2082-9833
Pojawia się w:
Piece Przemysłowe & Kotły
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w pyle PM10
Polycyclic aromatic hydrocarbons in atmospheric particulate matter PM10
Autorzy:
Wieczorek, J.
Wieczorek, Z.
Mozolewski, W.
Pomianowski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2071605.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
benzo(a)piren
kancerogenne WWA
frakcja pyłu PM10
synchroniczna spektrofluorymetria
benzo(a)pyrene
cancerogenic PAHs
atmospheric particulate matter PM10
synchronous spectrofluorimetry
Opis:
We frakcji pyłu PM10 ze stanowiska pomiarowego w Elblągu, metodą synchronicznej spektrofluorymetrii, oznaczono stężenia 9 WWA, w tym 6 wymienionych w Dyrektywie 2004/107/WE. Dotychczas nie wykonano oznaczeń WWA w pyle zawieszonym w powietrzu nad obszarem województwa warmińsko-mazurskiego. W najwyższych stężeniach występowały: fenan-tren, piren i fluoranten, związki charakterystyczne dla niskotemperaturowych procesów spalania. Spośród kancerogennych WWA najwyższe stężenie stwierdzono dla benzo(a)pirenu (2,5 ng x m-3.
Concentrations of 9 PAHs, including 6-mentioned in the directive 2004/107/ WE, were determined using synchronous spectrofluorimetry in atmospheric particulate matter PM10 located in Elbląg. So far determination of PAHs in atmospheric particulate matter has not been made in air over the Warmia and Mazury province. Phenanthrene, pyrene and fluoranthene, which are typical for low-temperature burning processes, were found to be in the highest concentrations. It has also been found that concentration of benzo[a]pyrene was the highest among all cancerogenic PAHs (2.5 ng-m3).
Źródło:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna; 2011, 2; 26-27
0368-0827
Pojawia się w:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany we frakcji olejowej majonezów pochodzących z obrotu detalicznego
Peremeny zhirovoi frakszii maionezov nahodjaszihsja v roznicnoi torgovli
The changes in the oil fraction of ma yonnaise found in the grocery trade
Autorzy:
Wartenberg, L.
Trebusiewicz, B.
Chrzastowski, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/875445.pdf
Data publikacji:
1970
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
obrot detaliczny
majonezy
frakcja olejowa
pochodzenie
zmiany
badania naukowe
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 1970, 21, 4
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
4,4’-Tiobis(6-tert-butylo- -3-metylofenol)–frakcja wdychalna
Autorzy:
Konieczko, K.
Czerczak, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137740.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
4,4'-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol)
TBBC
narażenie zawodowe
NDS
4,4’-thiobis(6-tert-butyl-3-methylphenol)
6,6’-di-tert-butyl-4,4’-thiodi-m-cresol
occupational exposure
OEL
Opis:
4,4’-Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol), (TBBC) jest białym (czasami jasnoszarym lub jasnobrązowym) krystalicznym proszkiem o lekkim zapachu, charakterystycznym dla związków aromatycznych. Związek ma bardzo małą lotność (6 • 10-7 mm Hg w temp. 70 °C), praktycznie nie rozpuszcza się w wodzie (0,08%). Ze względu na strukturę chemiczną jest zaliczany do sulfidów (tioeterów) oraz do podstawionych fenoli. 4,4’-Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol) otrzymuje się w reakcji 2-tert-butylo-5-metylofenolu z dichlorkiem siarki. Jest stosowany jako przeciwutleniacz, najczęściej stosuje się go jako dodatek do: poliolefin (polietylenu, polipropylenu), polimerów winylowych oraz do gumy. W Unii Europejskiej substancja ta nie została zaklasyfikowana urzędowo jako substancja stwarzająca zagrożenie, w związku z tym obowiązek klasyfikacji spoczywa na dostawcach. 4,4’-Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol) jest uważany za substancję drażniącą i uczulającą, chociaż wyniki przeprowadzonych badań na ludziach nie są jednoznaczne, a wyniki badań na zwierzętach wskazują na stosunkowo niewielki potencjał drażniący i uczulający tej substancji. Wyniki 2-letniego badania 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3- -metylofenolu) na gryzoniach przeprowadzonego w ramach programu National Toxicology Program (NTP) wskazują, że u szczurów krytycznym skutkiem działania tej substancji było działanie hepatotoksyczne. U zwierząt obserwowano również cechy anemii hemolitycznej. Na podstawie wyników badań na zwierzętach stwierdzono, że 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylo-fenol) po podaniu dożołądkowym i na skórę wchłania się stosunkowo słabo, gromadzi się w wątrobie i w tkance tłuszczowej – przewlekłe narażenie na 4,4’-tiobis(6- -tert-butylo-3-metylofenol) może powodować kumulację substancji w tych tkankach. W dostępnym piśmiennictwie i bazach danych nie znaleziono informacji na temat badań epidemiologicznych oceniających działanie rakotwórcze 4,4’-tiobis(6-tert-butylo- -3-metylofenolu na ludzi. Na podstawie wyników badań National Toxicology Program (NTP) wykazano brak działania rakotwórczego tej substancji. 4,4’- -Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol) wykazuje także słabe działanie toksyczne na rozrodczość u samców gryzoni, prawdopodobnie przez skutek estrogenny. Wyniki badań mutagenności i genotoksyczności 4,4’- -tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu) w większości dały wyniki ujemne. Dostępne dane dotyczące działania drażniącego 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu) nie pozwalają na ustalenie zależności dawka – skutek, dlatego zaproponowano przyjęcie za skutek krytyczny działanie hepatotoksyczne tej substancji. Za wartośćNOAEL przyjęto dawkę 20 mg/kg m.c. wyznaczoną w 2-letnim eksperymencie na szczurach. Obliczona na tej podstawie wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wynosi 35 mg/m3. Ponieważ w środowisku pracy występuje narażenie na pył 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu), dlatego proponuje się przyjęcie stężenia 10 mg/m3 za wartości NDS dla frakcji wdychalnej, jak w przypadku innych nietrujących pyłów przemysłowych. Na podstawie dostępnych danych nie ma możliwości ustalenia wartości NDS dla frakcji respirabilnej. Zaproponowana wartość jest zgodna z wartościami stężeń dopuszczalnych w większości państw, w których ustalono normatywy higieniczne 4,4’-tiobis(6-tert- -butylo-3-metylofenolu). Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu).
4,4’-Thiobis(6-tert-butyl-3-methylphenol) is a white to light gray or tan powder with a slightly aromatic odor. It is insoluble in water (0.08%). Its volatility is low: 6 • 10-7 mm Hg (70 °C). TBBC is used as antioxidant in polyethylenes, polypropylenes, vinyl polymers and synthetic rubbers. There is no harmonized classification and labeling of TBBC legally established in the EU. Some manufactures classify TBBC as irritant and skin sensitizer, although human data are ambiguous and animal data indicate a weak irritation or sensitization potential of this compound. The critical effect of a long-term exposure to TBBC is hepatotoxicity and this effect was considered in setting exposure limits. A NOAEL value is 20 mg/kg bw based on a 2-year diet experiment on rats. After using uncertainty factors, a MAC (TWA) value of 35 mg/m3 was calculated. Because there is an exposure to TBBC dust in the working environment, a MAC (TWA) value of 10 mg/m3 for inhalable fraction of TBBC as for other non-toxic industrial dusts was suggested. There are no grounds for establishing STEL or BEI values.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 4 (74); 99-116
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pyły drewna – frakcja wdychana : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Wood dust – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Pakulska, D.
Soćko, R.
Szymczak, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137985.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
pyły drewna
narażenie zawodowe
NDS
substancja uczulająca
substancja rakotwórcza
wood dust
occupational exposure
OEL
sensitizing substance
carcinogenic substances
Opis:
Drewno jest surowcem przemysłu drzewnego, stosowanym w postaci drewna litego lub w formie przetworzonej. Zawodowe narażenie na pyły drewna występuje podczas obróbki i przerobu drewna. Największe poziomy stężeń pyłów drewna w środowisku pracy odnotowano w zakładach meblarskich i stolarskich. Liczba pracowników narażonych na pyły drewna w Polsce oszacowana w ramach projektu WOODEX (lata 2000-2003) wynosiła 310 tys., z czego 79 tys. było narażonych na stężenia pyłów drewna < 0,5 mg/m3, 52 tys. na stężenia: 0,5 ÷ 1 mg/m3, 63 tys. na stężenia: 1 ÷ 2 mg/m3, 72 tys. na stężenia: 2 ÷ 5 mg/m3 i 44 tys. na stężenia > 5 mg/m3. Zgodnie z danymi z bazy zawierającej wyniki pomiarów narażenia na pyły wykonane w wybranych branżach gospodarki w Polsce w latach 2001-2005, opracowanej w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi przy współpracy z Głównym Inspektoratem Sanitarnym, wartość średnia arytmetyczna stężeń pyłu wdychanego w sektorze produkcji drewna i wyrobów z drewna (z wyłączeniem mebli) wynosiła 2,08 mg/m3. Stężenie to wyliczono na podstawie 8602 przeprowadzonych pomiarów. W przypadku pyłów drewna twardego przekroczenia wartości NDS na stanowiskach pracy odnotowano w ponad 20% pomiarów, natomiast w przypadku drewna miękkiego – w poniżej 10% pomiarów. Narażenie na pyły drzew liściastych (drewno twarde, głównie dębowe i bukowe) lub w mieszaninie z gatunkami iglastymi (drewno miękkie) jest skorelowane z wystąpieniem gruczolakoraka nosa, natomiast nienowotworowe skutki oddechowe (oprócz astmy) nie są skorelowane ze specyficznym typem drewna. Astma zawodowa jest najczęściej wynikiem działania biologicznie aktywnych związków chemicznych obecnych w drewnie zarówno gatunków liściastych, jak i iglastych. Jednym z lepiej przebadanych gatunków drewna i źródłem wiedzy o astmie zawodowej są pyły drewna żywotnika olbrzymiego. Zarówno pyły drewna twardego, jak i miękkiego mogą upośledzać drożność dróg oddechowych, wywołując przewlekłe choroby płuc, a skutki narażenia, w zależności od rozmiaru cząstek drewna, dotyczą górnych lub dolnych dróg oddechowych. Zarejestrowano następujące choroby wśród pracowników narażonych na pyły drewna: przewlekłe zapalenie oskrzeli, zapalenia nosa i spojówek, podrażnienie skóry, jak również reakcje uczuleniowe skóry. Na podstawie wyników badań spirometrycznych wykazano zmniejszenie wskaźnika funkcji płuc w wyniku mechanicznego lub chemicznego podrażnienia tkanki płuc. Należy zaznaczyć, że zmiany czynnościowe układu oddechowego i wystąpienie astmy zawodowej stwierdzano u pracowników przemysłu drzewnego, głównie meblarskiego (bez historii atopii) o stężeniach poniżej 1 mg/m3 pyłów drewna. Z przeglądu wyników badań przeprowadzonych u ludzi oraz u zwierząt doświadczalnych wynika, że pyły drewna wykazują działanie mutagenne i genotoksyczne. Analiza DNA pobranego od osób z rakiem zatok przynosowych, zatrudnionych w narażeniu na pyły drewna, wykazała mutacje, głównie w genie k-ras, który jest jednym z najczęściej aktywowanych onkogenów w raku występującym u ludzi. Stwierdzono ponadto: mutacje h-ras u pacjentów z gruczolakorakiem, aberracje chromosomowe w limfocytach krwi obwodowej stolarzy, uszkodzenie nici DNA w hepatocytach szczurów, zwiększenie częstotliwości występowania mikrojąder w komórkach załamka jelita myszy i nabłonku nosa szczurów. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych, w tym badań kliniczno-kontrolnych, wykazano związek między częstością występowania przypadków nowotworów nosa i zatok przynosowych a narażeniem na pył drewna. U narażonych na pyły drewna stwierdzono znacznie większe ryzyko wystąpienia gruczolakoraków, w porównaniu z ryzykiem występowania raka płaskonabłonkowego. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem uznała, że istnieją wystarczające dowody działania rakotwórczego pyłu drewna u ludzi i zaliczyła je do grupy 1., czyli substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla ludzi. Komisja Unii Europejskiej zaliczyła prace związane z narażeniem na pyły drewna twardego i mieszanego do procesów technologicznych klasyfikowanych jako rakotwórcze dla ludzi (wg dyrektywy 2004/37/WE) oraz ustaliła wartość wiążącą narażenia zawodowego (BOELV) dla frakcji wdychalnej pyłów drewna twardego na poziomie 5 mg/m3 z zaznaczeniem, że jeżeli występuje mieszanina pyłów drewna twardego z innymi pyłami drewna, to wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dotyczy wszystkich pyłów drewna obecnych w mieszaninie. W Komitecie Naukowym SCOEL podział na drewna twarde i miękkie został zaniechany, a wskaźnikową dopuszczalną wielkość narażenia zawodowego py- łów drewna (dla frakcji wdychalnej 1 mg/m3, a dla pyłu całkowitego 0,5 mg/m3) zaproponowano, uwzględniając, oprócz ich działania drażniącego na górne i dolne drogi oddechowe, także działanie rakotwórcze. W Komitecie Doradczym ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy Komisji Europejskiej (ACSHW, Advisory Committee on Safety and Heath at Work) rozważano skutki zdrowotne narażenia na pyły drewna oraz uwarunkowania socjoekonomiczne i zaproponowano wartość wiążącą (BOELV) dla pyłów drewna twardego na poziomie 3 mg/m3, uznając, iż mniejsza wartość mogłaby spowodować zamknięcie wielu przedsiębiorstw, głównie małych, zatrudniających od 1 do 9 pracowników. Ustalenie wartości normatywu higienicznego pyłów drewna komplikuje fakt, że nigdy nie mamy do czynienia z narażeniem na samo drewno. Jest to narażenie, m.in. na związki chemiczne występujące naturalnie w drewnie (większość z nich wykazuje działanie drażniące i uczulające). Ponadto frakcja biologiczna (bakterie, pleśnie) występująca w pyłach drewna, głównie świeżego, jak również takie substancje konserwujące drewno, jak rozpuszczalniki organiczne czy formaldehyd mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia pracowników. Kolejną zmienną rozpatrywaną przy ocenie ryzyka zawodowego są rozmiary cząstek emitowanych podczas przerobu drewna, które różnią się w zależności od rodzaju drewna i sposobu jego obróbki. Średnica aerodynamiczna cząstek mieści się na ogół w przedziale 10 ÷ 30 µm, co klasyfikuje je do frakcji ekstratorakalnej (wnikającej w obręb głowy) lub torakalnej (wnikającej w obszar tchawiczo- -oskrzelowy). Udział procentowy frakcji respirabilnej wynosi najczęściej 15 ÷ 20%. W celu ustalenia wartości NDS pyłów drewna uwzględniono dane pochodzące z badania przekrojowego przeprowadzonego u 161 osób zatrudnionych w narażeniu na pyły drewna w 54 zakładach meblarskich. U osób narażonych badano drożność nosa po narażeniu na pyły drewna mieszanego o stężeniu małym (0,17 ÷ 0,74 mg/m3), średnim (0,74 ÷ 1,42 mg/m3) oraz dużym (1,42 mg/m3). W porównaniu z okresem przed rozpoczęciem pracy, pyły drewna o stężeniu średnim i dużym istotnie statystycznie: zwiększały przekrwienie błony śluzowej nosa, zmniejszały pojemność jam nosowych i zmniejszały powierzchnię przekroju poprzecznego nosa po 4 i 7 h pracy. Stwierdzono istotną statystycznie zależność między stężeniem pyłu drewna a stopniem niedrożności nosa wyznaczonym metodą rynometrii akustycznej i oceną subiektywną. Wymienione objawy wystąpiły także, gdy stężenia pyłów były małe, lecz objawy te były nieistotne statystycznie. Ponadto, u osób z grupy kontrolnej zanotowano istotne różnice drożności nosa przed rozpoczęciem pracy w porównaniu z okresem po pracy, dlatego podważają one znaczenie obserwowanych zmian, gdy stężenia pyłów drewna są małe (0,17 ÷ 0,74 mg/m3). Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN na 84. posiedzeniu w dniu 4.11.2016 r. po zapoznaniu się z dokumentacją i biorąc pod uwagę, poza naukową oceną ryzyka, również czynniki socjoekonomiczne, które zostały omówione z przedstawicielami branży drzewnej w Polsce, przyjęła stężenie 3 mg/m3 za wartość NDS dla frakcji wdychalnej wszystkich pyłów drewna. Proponowana wartość jest na poziomie proponowanej przez Komisję Europejską wartości wiążącej (BOELV) dla frakcji wdychalnej pyłów drewna twardego ustalonej na poziomie 3 mg/m3 , po uwzględnieniu uwarunkowań socjoekonomicznych przedsiębiorstw. Przyjęcie tej wartości, bez podziału na drewna twarde i miękkie, jest ponadto pewnym kompromisem między dotychczas obowiązującymi wartościami NDS dla pyłów drewna: 1) z wyjątkiem pyłów dębu i buku (4 mg/m3), 2) pyłów dębu i buku (2 mg/m3). Ze względu na fakt, że pyły drewna wykazują działanie: rakotwórcze, mutagenne i pylicotwórcze, ustalenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) jest nieuzasadnione. Proponuje się oznakowanie pyłów drewna notacją: „Carc. 1” – substancja rakotwórcza kategorii 1., zgodnie z klasyfikacją Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem oraz, ze względu na możliwe działanie uczulające – literą „A”.
Wood is a raw material of the wood industry, which is used as a solid wood or in a processed form. Occupational exposure to wood dust occurs during processing and woodworking. The highest levels of wood dust concentrations in the working environment were recorded in the furniture and carpentry industries. The number of workers exposed to wood dust in Poland estimated during WOODEX project (2000-2003) amounted to 310 000, of which 79 000 workers were exposed to wood dust at concentrations 2–5 mg/m3 and 44 000 workers at concentrations >5 mg/m3. According to data from selected sectors of the economy in Poland in years 2001–2005 developed in collaboration with the Chief Sanitary Inspectorate at the Institute of Occupational Medicine in Łódź, the arithmetic mean value of inhaled wood dust concentration in the wood production and wood products sector (excluding furniture) was 2.08 mg/m3. This concentration was calculated on the basis of 8602 measurements. In the case of hardwood dust, exceeded values of NDS at worksites were reported in more than 20% of the measurements, whereas in case of softwood – in less than 10% of measurements. Exposure to dust from deciduous trees (hardwood, mainly oak and beech wood) or from a mixture with coniferous species (softwood) is correlated with nasopharyngeal adenocarcinomas, whereas non-neoplastic respiratory symptoms, excluding asthma, are not correlated with a specific type of wood. Occupational asthma is most often the result of action of the biologically active compounds present in some wood species (both hardwood and softwood). One of the better-known species of wood and source of knowledge about occupational asthma is the dust of red cedar wood. Hardwood and softwood dusts may impair clear airway, resulting in chronic lung disease. The health effects of exposure to wood dust concern the upper or lower respiratory tract depending on the size of wood particles. Occupational exposure to wood dust causes: chronic bronchitis, rhinitis and conjunctivitis, skin irritation and allergic skin reactions. Spirometry has shown the reduction of the lung function index as a result of mechanical or chemical irritation of lung tissue. It should be noted that changes in pulmonary function and the occurrence of occupational asthma was found in the wood industry workers, mainly employed in furniture industry (with no history of atopy) at concentrations below 1 mg/m3 of wood dust. A review of the studies in humans and in experimental animals shows that wood dust has mutagenic and genotoxic effects. Analysis of DNA taken from people with cancer of the paranasal sinuses and exposed to wood dust showed mutations, mainly in gene k-ras, which is one of the most frequently activated oncogenes in human cancers. Furthermore, h-ras mutations in adenocarcinoma patients, chromosomal aberrations in carpenter peripheral blood lymphocytes, damage to DNA strands in rats hepatocytes, increase in micronuclear frequency in cells of mouse intestine and rats nasal epithelium have been found. The relationship between the incidence of a nose and paranasal sinuses cancer and the exposure to wood dust was proved on the basis of results of epidemiological studies. The risk of adenocarcinoma was significantly higher as compared to the risk of squamous cell carcinoma. The International Agency for Research on Cancer concluded that there was sufficient evidence of carcinogenicity of wood dust in humans and assigned it to Group 1 – a substances with proven carcinogenic effects in humans. The Commission of the European Union included research on exposure to hard and mixed wood dust to technological processes classified as carcinogenic to humans (Directive 2004/37 / EC) and established BOELV value for inhalable wood dust fraction on a level of 5 mg/m3 indicating that if there is a mixture of hardwood dust with other wood dust then NDS refers to the total wood dust present in the mixture. SCOEL Scientific Committee resigned from the division into hardwood and softwood and proposed the exposure limit value for wood dust, taking into account not only its irritating effects on upper and lower respiratory tract but also carcinogenicity (inhalable fraction: 1 mg/m3, total dust 0.5 mg/m3). The health effects of exposure to wood dust and the socio-economic conditions have also been considered by the Committee on Safety and Health at Work (ACSHW), which has proposed BOELV value for hardwood dusts of 3 mg/m3, taking into account that the lower value would result in the closure of many companies, mostly small, employing from 1 to 9 employees. Establishment of the hygienic standards of wood dust is complicated by the fact that we are never exposed to the wood itself. At the same time, we are exposed to naturally occurring chemicals in wood (most of them are irritating and sensitizing). Moreover, biological fraction (bacteria, mold) found in wood dust, mainly fresh, as well as wood preservatives such as organic solvents or formaldehyde, increase the health risk. Another variable considered when assessing risk associated with exposure to wood dust is the particle size emitted during wood processing, which varies according to the type of wood and its treatment. Aerodynamic diameter of the particles is generally in the range of 10 to 30 m, which classifies them into an extra thoracic fraction (penetrating head area) or thoracic fraction (penetrating the trachea bronchial area). Percentage of respirable fraction is usually 15–20%. When setting the NDS value for wood dusts, data from a cross-sectional survey of 161 people employed in wood dust exposure in 54 furniture companies were used. Nasal patency was examined after exposure to mixed wood dust at a low concentration (0.17–0.74 mg/m3), mean (0.74–1.42 mg/m3) and high (1.42 mg/m3). With regard to nasal patency before commencement of the work, exposure to medium and high concentration of wood dust significantly increased nasal congestion, reduced nasal cavity capacity and reduced nasal cross-sectional area as a result of 4–7 hours of exposure. There was a statistically significant relationship between the concentration of wood dust and nasal obstruction grade determined by the method of acoustic rhinometry and subjective assessment. These symptoms also occurred when dust concentrations were small, but these symptoms were not statistically significant. Furthermore, patients in the control group had significant differences in nasal passivity before commencement of work compared to the post-work period, thus undermining the observed changes at low concentrations (0.17–0.74 mg/m3) of wood dust. Taking into account the above data as well as socioeconomic factors discussed with wood industry representatives in Poland, the Interdepartmental Commission on NDS and NDN at its 84th meeting on November 4, 2016, adopted a concentration of 3 mg/m3 for the maximum permissible concentration (NDS) for the inhalable fraction of all wood dust. Socioeconomic considerations were also taken into account in determining BOELV value for the inhalable wood dust fraction (3 mg/m3) in the European Union. The adoption of this value without distinction for hardwood and softwood is a compromise between current NDS values for wood dust with the exception of oak and beech dusts (4 mg/m3) and beech and oak dust (2 mg/m3). The proposed value of NDS is at the level proposed by the European Commission for BOELV for the hardwood dust inhalable fraction (3 mg/m3), which takes into account socio-economic conditions of companies. Due to the fact that wood dusts are carcinogenic, mutagenic and cause pneumoconiosis, the determination of NDSCh values is unjustified. It is proposed to mark the wood dust with notation "Carc. 1”– category 1 carcinogen, according to the classification of the International Agency for Research on Cancer, and with letter “A” because of possible sensitization.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2017, 3 (93); 17-93
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Frakcja energetyczna w odpadach komunalnych wytwarzanych w wybranych województwach południowo-wschodniej Polski
Energy fraction in municipal waste generated in selected south-eastern voivodeships of Poland
Autorzy:
Klojzy-Karczmarczyk, Beata
Makoudi, Said
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2204801.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
odpady komunalne
frakcje energetyczne
wytwarzanie
selektywne zbieranie
mieszkańcy
municipal waste
energy fractions
generation
selective collection
inhabitants
Opis:
25. Wielgosiński, G. 2020 – Termiczne przekształcanie odpadów. Wydawnictwo Nowa Era. Analizą objęto wytwarzanie frakcji energetycznej i jej udział w odpadach komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców województw południowo-wschodniej Polski (województwo małopolskie, województwo śląskie oraz województwo podkarpackie). Udziały poszczególnych frakcji morfologicznych w całym strumieniu odpadów komunalnych są zróżnicowane w zależności od województwa. Analizę przeprowadzono na podstawie dostępnych dokumentów planistycznych (na lata 2016–2022) oraz materiałów sprawozdawczych (za lata 2017‒2019). Za frakcje energetyczne uznano odpady z tworzyw sztucznych, papieru i tektury, tekstyliów, drewna oraz odpady wielomateriałowe. Udział frakcji energetycznych w całkowitym strumieniu wytwarzanych odpadów komunalnych w województwie małopolskim sięga blisko 49%. W województwach podkarpackim oraz śląskim udział ten kształtuje się odpowiednio na poziomie 29 i 36%. Ustalono, że wielkość wytwarzania frakcji energetycznej w województwiemałopolskim kształtowała się w granicach od 500 531 do 603 875 Mg rocznie. Wielkość wskaźnika wytwarzania tej frakcji w województwie jest na poziomie 148–177 kg/M/rok. Roczna wielkość wytwarzania odpadów frakcji energetycznej w województwie podkarpackim mieściła się w granicach 138 239–165 100 Mg. Wartości wskaźnika wytwarzania kształtują się na poziomie 65–78 kg/M/rok. Wytwarzanie frakcji energetycznej w województwie śląskim mieściło się w granicach 553 556‒700 868 Mg rocznie. Wartości wskaźnika wytwarzania tej frakcji kształtują się na poziomie 122–155 kg/M/rok. Wykazano ponadto szacowaną wielkość niezagospodarowanej masy frakcji energetycznej, która może być docelowo wysegregowana w instalacji i skierowana do dalszego przetwarzania a obecnie najprawdopodobniej zasila strumień odpadów zmieszanych. Masa takiej frakcji jest zdecydowanie zróżnicowana dla województw i mieściła się w szerokich granicach od 10 do 71% masy wytworzonej. Ze względu na trudności metodyczne, napotkane w trakcie analizy, uzyskane wyniki należy traktować orientacyjnie.
The analysis covered the production of the energy fraction and its percentages in the municipal waste produced by the inhabitants of the voivodships of south-eastern Poland (Małopolskie, Śląskie and Podkarpackie voivodships). The shares of individual morphological fractions in the entire stream of municipal waste vary depending on the voivodship. The analysis was carried out on the basis of available planning documents (for 2016‒2022) and reporting documents (for 2017‒2019). Wastes from plastics, paper and cardboard, textiles, wood and multi-material waste were considered as energy fractions. The percentages of energy fractions in the total stream of municipal waste generated in the Małopolskie Voivodship is close to 49%. In the Podkarpackie and Śląskie Voivodships, the percentages is 29 and 36%, respectively. The production of the energy fraction in the Małopolskie Voivodship ranged from 500,531 to 603,875 Mg per year. The production index of the fraction in the voivodeship was set at the level of 148–177 kg/per capita/year. The annual volume of energy fraction waste generation in the Podkarpackie Voivodship ranged from 138,239 to 165,100 Mg. The values of the production index range from 65 to 78 kg/per capita/year. The production of the energy fraction in the Śląskie Voivodship ranged from 553,556 to 700,868 Mg annually. The production index of the fraction are at the level of 122–155 kg/per capita/year. Moreover, the estimated the mass of the energy fraction, which can be ultimately segregated in the installation and directed to further processing, and currently most likely feeds the stream of mixed waste, has been shown. The mass of the a fraction is definitely differentiated for voivodeships and ranged from 10 to 71% of the produced mass. Due to methodological difficulties encountered during the analysis, the obtained results should be treated as indicative.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2023, 111; 167--180
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Separacja niemetalicznych frakcji zmieszanych odpadów komunalnych
Abscheidung von nichtmetallischen Fraktionen aus gemischten Kommunalabfällen
Autorzy:
Ligus, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392282.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
odpad komunalny
gospodarka odpadami
sortowanie odpadów
separator
frakcja niemetaliczna
odzysk surowców
segregacja automatyczna
municipal waste
waste management
waste sorting
non-metallic fraction
raw-materials recovery
automatic segregation
Opis:
W artykule przedstawiono klasyfikację mechanicznych i ręcznych systemów segregacji niemetalicznych frakcji zmieszanych odpadów komunalnych. Omówiono możliwości doboru urządzeń i linii technologicznych, z uwzględnieniem dostosowania techniki separacji do składu morfologicznego zarówno surowego, jak i pozbawionego frakcji metalicznej strumienia dpadów. Scharakteryzowano główne zasady tworzenia koncepcji zakładu zagospodarowania odpadów, gwarantujące poprzez wysoki współczynnik odzysku surowców efektywne funkcjonowanie gospodarki odpadami na terenie gminy lub związku gmin. W artykule przytoczono również przykład dobrej praktyki gospodarowania odpadami w gminie, opartej na technologii automatycznej stacji segregacji odpadów.
In der Schrift wird die Klassifizierung von mechanischen und manuellen Systemen der Segregation von nichtmetallischen Fraktionen aus gemischten Kommunalabfällen, dargestellt. Es werden die Möglichkeiten der Zusammenstellung von Einrichtungen und technologischen Linien, unter Berücksichtigung der Anpassung von Abscheidungstechnik zur morphologischer Zusammensetzung des rohen, so wie auch des, von metallischen Bestandteilen befreiten, Abfallflusses. Die hauptsächlichen Grundsätze der Aufbaukonzeption eines Bewirtschaftungswerks für Abfälle, das dank eines hohen Rückgewinnungskoeffizient von Rohstoffen, eine funktionierende Abfallwirtschaft, in der Gemeinde oder im Gemeindebund, garantiert – wurde charakterisiert. Im Artikel wurde auch ein Beispiel guter Abfallwirtschafspraxis in der Gemeinde vorgestellt, die auf der Technologie der automatischen Separation von Abfällen, beruht.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2012, R. 5, nr 10, 10; 57-79
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany udziału frakcji ChZT podczas oczyszczania ścieków komunalnych z dużym udziałem ścieków mleczarskich
Changes of COD fractions share during municipal wastewater treatment with big dairy wastewater participation
Autorzy:
Struk-Sokołowska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819467.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
ścieki mleczarskie
ścieki komunalne
frakcja ChZT
dairy wastewater
municipal waste water
COD fraction
Opis:
Północno-wschodnia Polska jest regionem z największym pogłowiem krów mlecznych. Problem powstających tam ścieków mleczarskich i ich oczyszczania nadal nie jest do końca rozwiązany. Dlatego celowym wydało się podjęcie badań nad intensyfikacją procesu oczyszczania ścieków komunalnych z dużym udziałem ścieków mleczarskich. W tym celu określono zmiany frakcji ChZT w ściekach surowych oraz po kolejnych etapach mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków komunalnych z dużym udziałem ścieków z przemysłu mleczarskiego.
Development of our civilization has caused that urban centres have been deprived of natural retention system especially referring to rainwater. Present sewage systems, in most cases is not able to carry away a great intensity of sewage flow. Therefore, different technical interventions are undertaken in order to catch and keep this surplus of flow temporarily. Sewage transfer to receivers problem is solved in different way in each country. There are well-known solutions of either stationary or moving sewage pumping stations. However, most often outflow of excessive rainwater is performed gravitationally through outflow collectors linking storm overflows with water receiver. The outlet of these outflow collectors is usually equipped with shut-off check valve in order to protect terrains against flooding. However, practically these valves are not always used, whereas they are installed, are usu-ally deprived of proper care and preservation. Thus, their technical state make impossible for these valves to work. A research on practical ways of transfer sewage from the protected drain-age area to the receiver during the periods of high fillings has not brought a uni-versal and unfailing solution, which could have a wide application in practice. So the problem of working out a solution of hydraulic way of carrying away the rainwater to the receiver assure their natural, gravitational outflow during the periods of either low states and medium fillings in the receiver or during the period of high fillings their strained transfer. This kind of solution of transfer of rainwater to the water receiver are transfer reservoirs. A common solving feature of these reservoirs is that they are located on the side of drained terrain. This solution guarantees possible damage repairs even when in the receiver - river high states of filling appears. Transfer reservoirs can be applied in the following cases: (a) in separate sewage system on the outlets of the main collectors of the rainfall system, (b) in combined sewage system on the outlets of a storm canal, (c) in combined sewage system on the outlets of storm canals with simultaneous pumping of domestic and industrial wastewater to a wastewater treatment plant, (d) in case of collectors carrying away treated sewage from the wastewater treatment plant. In the paper transfer reservoir GEMINUS is presented. Transfer of sew-age, using this kind of reservoir, is done through applying system of air-compressors and proper combination of pressure systems.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 2015-2032
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etopozyd – frakcja wdychalna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Etoposide – inhalable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Soćko, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/958181.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
etopozyd
narażenie zawodowe
toksyczność
NDS
nauki o zdrowiu
inżynieria środowiska
etoposide
occupational exposure
toxicity
MAC
health sciences
environmental engineering
Opis:
Etopozyd w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym występującym w postaci białego lub żółtobrązowego, krystalicznego proszku. Jest stosowany jako lek przeciwnowotworowy o działaniu cytotoksycznym i antymitotycznym w leczeniu: nowotworów jądra, ostrej białaczki szpikowej, raka płuca, niedrobnokomórkowego raka płuca, raka kory nadnerczy, raka żołądka, wątrobiaka zarodkowego, ostrej białaczki limfoblastycznej oraz nowotworów mózgu. Zalecany jest także w leczeniu mięsaka Ewinga oraz mięsaka Kaposiego skojarzonego z AIDS. Cytostatyk ten jest dostępny w kapsułkach przyjmowanych drogą pokarmową oraz w postaci koncentratu do sporządzania roztworu do infuzji. Narażenie zawodowe na etopozyd występuje podczas jego: wytwarzania, konfekcjonowania i pakowania oraz stosowania w codziennej praktyce leczniczej oddziałów szpitalnych. Monografię wraz z propozycją normatywu higienicznego dla etopozydu opracowano w ramach kontynuacji prac nad ustalaniem wartości normatywów higienicznych dla cytostatyków. Według raportu Krajowego Konsultanta w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego w 2010 r. liczba pielęgniarek zatrudnionych w placówkach onkologicznych wynosiła łącznie 5 077 (dane niepełne, obejmujące jedynie 12 województw). Na podstawie danych z Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje Chemiczne, ich Mieszaniny, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym prowadzonego w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi narażenie na etopozyd w Polsce w ciągu ostatnich 3 lat miało tendencję rosnącą. W 2015 r. na substancję było narażonych 414 osób. Substancja ta nie została zaklasyfikowana urzędowo w Unii Europejskiej. Większość producentów i importerów etopozydu klasyfikuje go pod kątem działania rakotwórczego do kategorii 1B ze zwrotem zagrożenia: „może powodować raka” oraz do ostrej toksyczności po narażeniu drogą pokarmową do kategorii 4. Głównym skutkiem toksycznego działania etopozydu jako leku jest supresja czynności szpiku kostnego, w wyniku której dochodzi do: neutropenii, granulocytopenii i małopłytkowości, leukopenii, zwiększenia liczby megaloblastów w szpiku kostnym oraz objawów ze strony układu pokarmowego (np. nudności, wymiotów o lekkim lub średnim nasileniu), skurczu oskrzeli, stanu zapalnego błon śluzowych, uczucia niesmaku w ustach, łysienia oraz wtórnej białaczki. Według IARC istnieją ograniczone dowody działania rakotwórczego etopozydu na zwierzęta, natomiast są wystarczające dowody na działanie rakotwórcze etopozydu u ludzi w przypadku łącznego narażenia na cisplatynę i bleomycynę. W IARC zaklasyfikowano etopozyd jako substancję prawdopodobnie rakotwórczą dla ludzi (grupa 2A), a w połączeniu z cisplatyną i bleomycyną jako substancję rakotwórczą dla ludzi (grupa 1.). Działanie genotoksyczne etopozydu wykazano w badaniach przeprowadzonych na materiale ludzkim i zwierzęcym w warunkach in vitro bez aktywacji metabolicznej. Etopozyd powodował zarówno u ludzi, jak i u zwierząt doświadczalnych: występowanie aberracji chromosomowych, wzrost wymiany chromatyd siostrzanych, przerwanie obu lub jednej nici DNA oraz tworzenie mikrojąder. W badaniach doświadczalnych na zwierzętach (myszach, szczurach, królikach) etopozyd wykazywał działanie teratogenne i embriotoksyczne. U kobiet leczonych etopozydem opisano występowanie przejściowych zaburzeń czynności jajników. Wpływ etopozydu na pracę jajników nie zależał jednak od dawki leku lecz od wieku pacjentki. Ponadto u kobiet leczonych etopozydem notowano spontaniczne porody. W niektórych przypadkach wykazano działanie embriotoksyczne leku. Nie stwierdzono wad wrodzonych u dzieci, których matki były leczone samym etopozydem lub w połączeniu z innymi cytostatykami, jak również u dzieci mężczyzn leczonych etopozydem. Skutkiem krytycznym działania etopozydu jako leku jest zahamowanie czynności szpiku kostnego. Najmniejszą dawkę terapeutyczną leku wyznaczono na poziomie 2,37 mg/kg mc./dobę. W Polsce dotychczas nie zostały ustalone wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) etopozydu w środowisku pracy. Przy ustaleniu wartości NDS etopozydu uwzględniono następujące dane: − ustalone przez producentów etopozydu wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego na tę substancję wynoszą 0,0003 lub 0,0007 mg/m3 , − dostępne wyniki badań ludzi i zwierząt nie pozwalają na ustalenie zależności dawka–skutek, − ze względu na działanie: genotoksyczne, rakotwórcze, teratogenne i wpływ na rozrodczość etopozydu w NIOSH przyjęto, że wartość OEL powinna być ustalona na poziomie mniejszym od stężenia 0,01 mg/m3 , − według klasyfikacji proponowanej przez grupę działającą w ramach „Globalnej strategii zarządzania ryzykiem” etopozyd powinien znaleźć się w kategorii zagrożenia 4., tj. substancji dla których wartość OEL w środowisku pracy powinna mieścić się w przedziale 0,001 ÷ 0,01 mg/m3 . Wartość NDS etopozydu zaproponowano na poziomie stężenia ekwiwalentnego do 0,1% najmniejszej stosowanej dawki terapeutycznej u ludzi (2,37 mg/kg mc.), podobnie jak w przypadku innych cytostatyków (np. N-hydroksymocznika, fluorouracylu). Przyjęto dodatkowy współczynnik niepewności „F” na poziomie 10 związany z odległymi skutkami narażenia, tj. działaniem: genotoksycznym, rakotwórczym i reprotoksycznym substancji. Wartość NDS frakcji wdychalnej etopozydu ustalono na poziomie 0,0017 mg/m3 . Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stężenia etopozydu w materiale biologicznym (DSB). Na podstawie danych ilościowych charakteryzujących wchłanianie przez skórę etopozydu, którego masa cząsteczkowa wynosi 588,56, oraz jego słabą rozpuszczalność w wodzie stwierdzono, że substancja charakteryzuje się niewielką zdolnością do przenikania przez skórę. Ze względu na stwierdzone działanie embriotoksyczne na ludzi oraz teratogenne i embriotoksyczne na zwierzęta doświadczalne substancję oznakowano literami „Ft” – substancja o działaniu szkodliwym na rozrodczość. Ponadto przyjęto oznakowanie zalecane przez producentów „Carc 1B” informujące, że jest to substancja rakotwórcza kategorii zagrożenia 1B. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
Etoposide at room temperature is a solid present in the form of a white or yellow-brown crystalline powder. It is an anticancer drug with cytotoxic and anti-mitotic activity, used to treat patients with testicular cancer, acute myelogenous leukemia, lung cancer, non-small-cell lung cancer, adrenal cortex cancer, gastric cancer, hepatoblastoma, acute lymphoblastic leukemia and brain tumors. It is also recommended for the treatment of Ewing sarcoma and Kaposi’s sarcoma associated with AIDS. This cytostatic is available in capsules taken with food and in a concentrate for a solution for infusion. Occupational exposure to etoposide occurs during its manufacture, confectioning, packaging and use in everyday treatment practices of hospital wards. The monograph, along with the proposal for a hygiene standard for etoposide, was developed as a continuation of work on the determination of the value of hygiene standards for cytostatics. According to the report of the National Consultant in the field of nursing in 2010 (incomplete data, covering only 12 voivodeships), in total 5077 nurses were employed in oncology facilities. On the basis of data from the Central Register of Data on Exposure to Carcinogenic or Mutagenic Substances, Mixtures, Agents or Technological Processes in Poland exposure to etoposide in Poland in the last three years has been growing. In 2015, 414 people were exposed to the substance. This substance has not been officially classified in the European Union. Most manufacturers of etoposide importers classify it for carcinogenic activity as category 1B with the following phrase on risk: May cause cancer and acute toxicity after oral exposure to category 4. The main effect of the toxicity of etoposide as a medicine is suppression of bone marrow function, which results in neutropenia, granulocytopenia and thrombocytopenia, leukopenia, an increase in the number of megaloblasts in bone marrow and gastrointestinal symptoms (e.g., nausea, vomiting with mild to moderate intensity), bronchospasm, inflammation of mucous membranes, feelings of disgust in the mouth, baldness and secondary leukemia. According to the IARC, there is limited evidence of carcinogenicity of etoposide in animals, but there is sufficient evidence of carcinogenicity of etoposide in humans when there is combined exposure to cisplatin and bleomycin. In IARC, etoposide was classified as probably carcinogenic to humans (Group 2A), and in combination with cisplatin and bleomycin as a carcinogen for humans (Group 1). The genotoxic activity of etoposide has been demonstrated in studies performed on human and animal material in vitro without metabolic activation. Etoposide caused the occurrence of chromosomal aberrations in both humans and laboratory animals, increased sister chromatid exchange, double-strand break in DNA and the micronucleus formation. In laboratory animal studies (mice, rats, rabbits), etoposide was teratogenic and embryotoxic. In women treated with etoposide, transient ovarian dysfunction was reported. The effect of etoposide on ovarian function, however, did not depend on the dose, but on the patient’s age. In addition, spontaneous births were reported in women treated with etoposide. In some cases, the embryotoxic effects of the drug have been demonstrated. There were no congenital malformations in children whose mothers were treated with etoposide alone or in combination with other cytostatics, as well as in children of men treated with etoposide. The critical effect of the action of etoposide as a drug is bone marrow suppression. The lowest therapeutic dose of the drug was found at 2.37 mg/kg/day. In Poland, the maximum permissible concentrations (MAC) of etoposide in the work environment have not yet been established. The following data were taken into account when determining the MAC of etoposide: − occupational exposure levels established by etoposide manufacturers for this substance amount to 0.0003 or 0.0007 mg/m3 , − available results of human and animal studies do not allow to determine the dose-effect relationship, − due to the genotoxic, carcinogenic, teratogenic and reproductive effects of etoposide, NIOSH established that the OEL should be set at a level below 0.01 mg/m3 , − according to the classification proposed by the group operating within the framework of the “Global strategy of risk management”, etoposide should be in category 4, i.e., substances for which the OEL value in the work environment should be in the range of 0.001–0.01 mg/m3 . The MAC value of etoposide was proposed at the level of the concentration equivalent to 0.1% of the lowest therapeutic dose used in humans (2.37 mg/kg), similar to other cytostatics (e.g., N-hydroxyurea, fluorouracil). An additional uncertainty factor “F” of 10 was adopted, related to the long-term effects of exposure, i.e., genotoxic, carcinogenic and reprotoxic effects of the substance. The MAC of the inhalable fraction of etoposide was set at 0.0017 mg/m3 . There is no substantive basis to establish the value of the short-term (STEL) and permissible concentrations in biological material (DSB) for etoposide. Based on quantitative data characterizing skin absorption of etoposide, which has a molecular weight of 588.56 and its poor solubility in water, it has been found that the substance is characterized by a low ability to penetrate the skin. Due to the observed embryotoxicity in humans and teratogenic and embryotoxic etoposide in laboratory animals, the substance was marked with the letters “Ft” – a substance harmful for reproduction. In addition, the “Carc 1B” labeling recommended by the manufacturers, which indicates that this is a category-1B carcinogenic substance, has been accepted. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2019, 2 (100); 19-47
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
4-Chloro-3-metylofenol - frakcja wdychana. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
4-Chloro-3-methylphenol - inhalable fraction. Documentation for occupational exposure limits (OEls)
Autorzy:
Sitarek, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138171.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
4-chloro-3-metylofenol
NDS
substancja uczulająca
substancja drażniąca
4-chioro-3-methylphenol
OEL
sensitizing substance
irritating substance
Opis:
4-Chloro3-metylofenol (PCMC) ma postać białych lub jasnoróżowych kryształów. Jest stosowany jako środek bakteriobójczy i konserwujący: kleje, gumy, farby, tusze, wyroby tekstylne i skórzane, kosmetyki oraz farmaceutyki (heparynę i insulinę). Używany jest także przeciwko endopasożytom zwierząt, w szczególności przeciw oocystom kokcydiów oraz jajom glist. Wartość LD50 związku po podaniu per os szczurom wynosi dla samców' 5129 mg/kg mc. oraz dla samic 3636 mg/kg mc. Związek działa silnie drażniąco na oczy i skórę królików. Roztwór 2- procentowego 4-chloro-3-metylofenolu powodował podrażnienie skóry u ludzi. Wyniki badań u ludzi nie wskazywały na silne działanie uczulające związku, także w badaniach na zwierzętach obserwowano jego słabe działanie uczulające. W dostępnym piśmiennictwie nie ma danych na temat zawodowego narażenia na 4-chłoro-3-metylofenol w Polsce, gdyż nie ustalono dla związku wartości dopuszczalnych, jest to substancja wielko tonażowa. W Unii Europejskiej 4-chloro-3-metylofenol znajduje się w wykazie substancji konserwujących dozwolonych w produktach kosmetycznych z zastrzeżeniem, że nie wolno go stosować w produktach używanych na błony śluzowe, a maksymalne stężenie w gotowym produkcie może wynosić 0,2%. Na podstawie wyników badania, w którym szczurom podawano przez 24 miesiące w paszy dawki dzienne: 0; 21; 103,1 lub 558,9 mg/kg mc. 4-chloro-3-metylófenolu (samce) oraz 0; 27,7; 134,3 lub 743,5 mg/kg mc. (samice) wyznaczono dla samców wartość NOAEL na poziomie 21 mg/kg/dzień oraz wartość LOAEL na poziomie 103,1 mg/kg/dzień. Za skutek krytyczny narażenia na 4-chloro-3-metylofenol przyjęto częstość występowania jednostronnego i/lub obustronnego zwyrodnienia kanalików nasiennych oraz częstość zmniejszenia liczby plemników w jednym i/lub obu najądrzach. Nie stwierdzono działania teratogennego 4-chloro- -3-metylofenolu u szczurów', którym podawano związek do żołądka w okresie organogenezy. 4-Chloro-3-metylofenol nie powodował mutacji powrotnych w' szczepach S. Typhimurium zarówno z frakcją metaboliczną, jak i bez frakcji metabolicznej. W szpiku kostnym nie stwierdzono wzrostu częstości mikrojąder. Eksperci EPA zaliczyli 4-chloro-3-metylofenol do grupy D, tj. do substancji nieklasyfikowalnych pod względem rakotwórczości dla ludzi. 4-Chloro-3-metylofenol podany per os szczurom wydalał się bardzo szybko przez nerki. W Szwecji wartość TLV dla 4-chIoro-3-metylotenolu ustalono w 2005 r. na poziomie 3 mg/m3, a wartość STEL na poziomie 6 mg/m3 oraz wprowadzono informację, że jest to alergen. W Holandii w 2003 r. wartość TLV wynosiła 3 mg/ m3. W Polsce, jak i w' większości innych państw Europy, nie ustalono wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 4-chloro-3-metylofenolu w powietrzu środowiska pracy. Na podstawie wyznaczonej wartości NOAEL dla szczurów na poziomie 21 mg/kg/dzień (wyniki badań 24-miesięcznych, podanie związku z paszą) zaproponowano przyjęcie wartości NDS 4-chloro- -3-metylofenolu w' powietrzu środowiska pracy na poziomie 5 mg/m3 dla frakcji wdychalnej, gdyż jest to ciało stałe. Za skutek krytyczny przyjęto działanie na kanaliki nasienne oraz zmniejszenie liczby plemników w najądrzach. 4-ChIoro-3-metvlofenol u ludzi wykazuje miejscowe działanie drażniące na oczy i skórę. Związek jest ciałem stałym, krystalicznym, nie pyli, tworzy masywne cząstki stałe i nie powoduje powstania pyłu respirabilnego, dlatego nie zapropo-nowano dla 4-chloro-3-metylofenolu ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh). Substancja została zaklasy-fikowana w' Unii Europejskiej jako uczulająca w kontakcie ze skórą, dlatego zaproponowano oznakowanie związku literą „A" - substancja o działaniu uczulającym oraz ze względu na działanie drażniące literą „I" - substancja o działaniu drażniącym.
4-Chloro-3-methylphenol (PCMC) is white or pink crystals. It is used as a bactericide, in preservative adhesives, rubber, paint, ink, textiles and leather, cosmetics, pharmaceuticals (heparin and insulin). LD50 after oral administration in rats is 5129 mg/kg for males and 3636 mg/kg for females. PCMC strongly irritates the eyes of rabbits. Following getting into the eye, PCMC has a corrosive effect, causing conjunctivitis, conjunctival ulcers, inflammation of the iris and corneal opacity and ulceration. PCMC also causes skin irritation in humans and rabbits. PCMC is not sensitizing for guinea pigs in the Magnusson- Kligman test. Based on the results of a study in which for 24 months rats were administered PCMC in their feed at daily doses of 0, 21, 103.1 and 558.9 mg/kg (males) and 0, 27.7, 134.3 and 743.5 mg/kg (females), NOAEL was determined for males at 21 mg/kg/day and LOAEL of 103.1 mg/kg/day. The total incidence of unilateral and bilateral degeneration of the seminiferous tubules and the total rate of reduction in the number of sperm in the epididymis were considered. PCMC administered per os in rats during organogenesis is not teratogenic.PCMC does not reverse mutation in S. typhimurium strains with and without metabolic fraction. There was no increase in the frequency of micronuclei in bone marrow. IARC experts put 4-chlo-ro3- methylphenol in group D, i.e, substances not classified for carcinonencity to humans. In Poland and in most other European countries, the value of the maximum permissible concentration of 4-chlo-ro-3- methylphenol in workplace air is not set. In 2005, in Sweden, the standard values of PCMC were TWA 3 mg/m3 and STEL 6 mg/m3 and information that it is an allergen, in The Netherlands in 2003, TWA was 3 mg/m3. Resulting from the 24-month study on rats, the NOAET of 21 mg/kg/ day was used to calculate the TWA. The Expert Group for Chemical Agents (inha- lable fraction) and notation "A"(a sensitizing agent) "I" (an irritating agent).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2014, 1 (79); 7-24
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformations of organic compounds in the open intercepting sewer
Przemiany związków organicznych w otwartym kanale ściekowym
Autorzy:
Myszograj, S.
Sadecka, Z.
Suchowska-Kisielewicz, M.
Płuciennik-Koropczuk, E.
Qteishat, O.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/396661.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
biochemical process
dissolved oxygen
COD fraction
open intercepting sewer
cascade
proces biochemiczny
frakcja COD
kanał ściekowy otwaty
kaskadowy przepływ ścieków
Opis:
The paper presents results of studies concerning the designation of COD fraction in the raw wastewater. The test object was open intercepting sewer of Zielona Góra. Methodology for determining the COD fraction was based on the guidelines ATV- A 131. The real concentration of fractions in raw wastewater and the percentage of each fraction in total COD are different from data reported in the literature. The processes occurring in an open interceptor are also influenced by external factors. The most important of them are the ambient temperature and the extent of solar exposure. The changing temperature influences solubility of oxygen and activity of microorganisms. Open space and cascade arrangement of the interceptor decrease the probability of oxygen-free environment. In this case, the dominating significance in the decomposition of organic compounds is to be ascribed to oxygen processes.
Głównym zadaniem sieci kanalizacyjnych jest odbiór i odprowadzenie ścieków do oczyszczalni lub odbiornika. Obecnie coraz częściej sieć kanalizacyjna jest analizowana w aspekcie zachodzących w niej procesów biochemicznych. Kanał doprowadzający ścieki do oczyszczalni można potraktować jak przepływowy odbiornik ścieków i przyjąć, że zachodzą w nim przemiany, których podstawą są procesy samooczyszczania zachodzące w rzekach. Zmiany w składzie ścieków w kanalizacji mogą w istotny sposób wpływać na pracę oczyszczalni i odbiornik ścieków oczyszczonych. W artykule przedstawiono wyniki badań zmian charakterystyki ścieków surowych dopływających do oczyszczalni ścieków kanałem otwartym. Ustalono, że na procesy zachodzące w kolektorze otwartym znaczący wpływ mają czynniki zewnętrzne. Najważniejszym z nich jest temperatura otoczenia i stopień nasłonecznienia. Temperatura ścieków wpływa na rozpuszczalność tlenu w ściekach i aktywność mikroorganizmów. System kaskadowego przepływu ścieków w kolektorze zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia warunków beztlenowych.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2012, 8; 19-28
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eter oktabromodifenylowy – mieszanina izomerów 2,2’,3,3’,4,4’,5’,6-, 2,2’,3,3’,4,4’,6,6’- i 2,2’,3,4,4’,5,5’,6- – frakcja wdychalna
Autorzy:
Szymańska, J.
Bruchajzer, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137393.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
eter oktabromodifenylowy
narażenie zawodowe
toksyczność
tarczyca
NDS
octabromodiphenyl ether
occupational exposure
toxicity
thyroid
MAC
Opis:
Eter oktabromodifenylowy (OktaBDE) jest białym ciałem stałym otrzymywanym przez bromowanie eteru difenylowego. Najczęstszą postacią w jakiej występował eter oktabromodifenylowy były mieszanki techniczne (handlowe). Składały się one ze związków o różnym stopniu ubromowania. Eter oktabromodifenylowy jest substancją zmniejszającą palność, najczęściej stosowaną w połączeniu z tritlenkiem antymonu przy produkcji takich syntetycznych polimerów, jak: ABS, HIPS i PBT, wykorzystywanych w przemyśle: samochodowym, elektrycznym i elektronicznym. Ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne (m.in. słabą rozpuszczalność w wodzie, stabilność termiczną i chemiczną) oraz zdolność do kumulacji, eter oktabromodifenylowy zaliczono do trwałych zanieczyszczeń organicznych (persistent organic pollutants, POPs). W 2004 r. wprowadzono zakaz produkcji 6 i stosowania eteru oktabromodifenylowego. Eter oktabromodifenylowy może dostawać się do środowiska w wyniku: użytkowania, składowania odpadów oraz recyklingu urządzeń zawierających ten związek. Stężenia eteru oktabromodifenylowego w powietrzu hali, w której demontowano sprzęt komputerowy dochodziły do 6600 pg/m3 (gdy stężenia wszystkich polibromowanych difenyloeterów wynosiły 170 000 pg/m3). W dostępnym piśmiennictwie nie ma informacji o zatruciach eterami oktabromodifenylowymi ludzi. Eter oktabromodifenylowy w doświadczeniach na zwierzętach wykazywał małą toksyczność. Średnie dawki śmiertelne (DL50) dla szczurów po podaniu dożołądkowym przekraczały 5000 mg/kg masy ciała. Związek nie działał także drażniąco na skórę i oczy oraz nie powodował uczuleń. Zarówno w doświadczeniach krótkoterminowych, jak i po podawaniu wielokrotnym eteru oktabromodifenylowego u zwierząt obserwowano podobne skutki toksyczne. Najbardziej istotne znaczenie w toksycznym działaniu eteru oktabromodifenylowego mają zmiany czynnościowe w wątrobie i tarczycy, a po narażeniu inhalacyjnym także zmiany w układzie oddechowym. W badaniach krótkoterminowych (po 4 ÷ 14 dniach podawania dożołądkowego) pierwsze objawy toksyczności (zwiększenie względnej masy wątroby, wzrost aktywności PROD w wątrobie) stwierdzono po 4 dniach podawania dawki 10 mg/kg/dzień eteru oktabromodifenylowego. Po większych dawkach (30 ÷ 100 mg/kg/dzień) skutki te się nasilały, a ponadto dochodziło do zaburzeń funkcjonowania tarczycy (obniżenie poziomów T3 i T4 w surowicy). Po 14-dniowym podawaniu dawki 80 mg/kg/dzień związku zaobserwowano znaczne przyspieszenie metabolizmu wątrobowego. Po wielokrotnym (28- i 90-dniowym) dożołądkowym narażeniu szczurów na dawki wynoszące około 7 ÷ 8 mg/kg/dzień eteru oktabromodifenylowego obserwowano pierwsze obawy toksyczne, jakimi było zwiększenie względnej masy wątroby i zmiany histopatologiczne w wątrobie. Pierwsze niekorzystne objawy działania związku zanotowano po dawkach około 70 ÷ 80 mg/kg/dzień, gdy po 28 dniach stwierdzono umiarkowaną hiperplazję tarczycy, a po 90 dniach – zwiększenie masy tarczycy i zaburzenia jej funkcji (obniżenie poziomu T4 w surowicy). Po większych dawkach eteru oktabromodifenylowego (około 700 ÷ 1000 mg/kg/dzień) skutki te się nasilały. Po podprzewlekłym (90-dniowym) inhalacyjnym narażeniu szczurów na eter oktabromodifenylowy o stężeniu 1,1 mg/m3 nie zanotowano toksyczności układowej, obserwowano jedynie nieznaczne powiększenie komórek kubkowych w błonie śluzowej nosa (toksyczność miejscowa). Po narażeniu na związek o stężeniu 16 mg/m3 stwierdzono ponadto: zmiany zapalne w płucach, rozrost hepatocytów i zaburzenia funkcjonowania tarczycy (zwiększenie poziomu TSH i zmniejszenie stężenia T4 w surowicy). Po narażeniu na związek o stężenie 202 mg/m3 objawy te się nasiliły, a dodatkowo zaobserwowano zaburzenia rozrodczości (brak ciałka żółtego u 30% samic i brak prawidłowych komórek w kanalikach nasiennych samców lub obecność w kanalikach nasiennych komórek nieprawidłowych). Eter oktabromodifenylowy nie wykazywał działania mutagennego i genotoksycznego. U zwierząt laboratoryjnych wpływał niekorzystnie na rozwój płodów, powodując m.in.: zwiększenie liczby przypadków resorpcji późnych, zmniejszenie masy urodzeniowej płodów, zmiany kostnienia oraz zaburzenia rozwojowe kości kończyn, żeber i mostka. Eter oktabromodifenylowy nie jest klasyfikowany jako kancerogen dla ludzi, a w Environmental Protection Agency (EPA) zaliczono go do klasy D. Mechanizm toksycznego działania polibromowanych difenyloeterów (PBDEs), w tym również eteru oktabromodifenylowego, jest związany z indukcją enzymów mikrosomalnych w wątrobie, co może prowadzić do zmian w metabolizmie ksenobiotyków. Indukcja enzymów mikrosomalnych, głównie CYP 1A1 i CYP 1A2 (EROD) oraz CYP 2B (PROD), wskazuje na wiązania z receptorem Ah i CAR. Zmiany metabolizmu mogą mieć wpływ na homeostazę hormonów tarczycy, powodując tym samym zaburzenia rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, głównie u młodych osobników. Dotychczas nie ustalano na świecie wartości normatywów dla eteru oktabromodifenylowego w środowisku pracy. Istnieje jedynie propozycja SCOEL (2010), by wartość OEL wynosiła 0,2 mg/m3. Podstawą do proponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) są dane w piśmiennictwie dotyczące toksyczności po 90-dniowym narażeniu inhalacyjnym szczurów. Za podstawę do wyliczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) proponujemy przyjąć wartość NOAEL dla toksyczności układowej równą 1,1 mg/m3. Po określeniu współczynników niepewności proponujemy przyjąć stężenie 0,1 mg/m3 za wartość NDS eteru oktabromodifenylowego. Nie ma podstaw do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) eteru oktabromodifenylowego. Proponujemy także wprowadzenie oznakowania eteru oktabromodifenylowego literami „Ft” oznaczającymi substancje fetotoksyczne.
Octabromodiphenyl ether (octaBDE) is a white solid obtained by bromination of diphenyl ether. The most common form in which octabromodiphenyl ethers occurred were the technical (commercial) mixtures. These consisted of compounds of varying degrees of bromination. Octabromodiphenyl ether was used as a flame retardant, often in combination with antimony trioxide. OctaBDE was used in the production of synthetic polymers such as ABS, HIPS and PBT, which were used in the automotive, electrical and electronic equipment industries. Octabromodiphenyl ether, due to its physicochemical properties (such as a weak water solubility, thermal and chemical stability) and the ability to accumulate is a POP (persistent organic pollutant). The ban on the production and use of octaBDE was introduced in 2004. Octabromodiphenyl ether has been found in the environment as a result of using and recycling equipment containing this compound. Concentrations of 6600 pg/m3 in the air were detected in a hall where hardware was dismantled (concentrations of the sum of polybrominated diphenyl ethers were 170 000 pg/m3). So far, there have been no cases of people being poisoned. Octabromodiphenyl ether in experiments on animals showed low acute toxicity. The mean lethal dose (LD50) for rats after oral administration was 5000 mg/kg body weight. This compound did not irritate the skin or eyes, and did not cause sensitization. The toxic effects observed after short-term experiments and repeated administration of octaBDE to animals were similar. The most important role in the toxic effects of octabromodiphenyl ether are functional changes in the liver and thyroid, and after inhalation exposure - changes in the respiratory tract. In short-term exposure (4-14 days of intragastric administration), the first symptoms of the toxicity (increase in relative liver weight, induction of PROD activity in the liver) were observed after 4-day exposure to octaBDE at 10 mg/kg/day. After higher doses (30 to 100 mg/kg/day) these effects are intensified. In addition, there were signs of the disturbance of thyroid function (decrease in the levels of T3 and T4 in the serum). A significant acceleration of hepatic metabolism was noted after 14-day administration of octaBDE at 80 mg/kg/day. After repeated (28- and 90-day) intragastric exposure of rats to doses of 7–8 mg/kg/day the first symptoms of toxicity (increase in relative liver weight and histopathological changes in the liver) were observed. The 28 doses of 70-80 mg/kg/day caused a moderate hyperplasia of the thyroid, and after 90 days an increase in thyroid weight and its impaired function (reduction T4 levels in the serum). After higher doses of octabromodiphenyl ether (about 700 – 1000 mg/kg/day) the effects were intensified. After subchronic (90 days) inhalation exposure of rats to octaBDE at the concentration of 1.1 mg/m3, no systemic toxicity was observed, only a slight increase in goblet cells in nasal mucosa (topical toxicity). Due to exposure to the compound at the concentration of 16 mg/m3, inflammation in the lungs, hyperplasia of hepatocytes and thyroid dysfunction (increase in TSH levels and decrease in T4 levels in the serum) were found. These symptoms were intensified after exposure to the compound at the concentration of 202 mg/m3; additionally, reproduction disorders were observed (absence of the corpus luteum in 30% of females and no normal cells in the seminiferous tubules or the presence of abnormal cells in the seminiferous tubules in the male). Octabromodiphenyl ether was not mutagenic and genotoxic. In laboratory animals, adverse effects on fetal development were observed; causing, among other things, higher incidence of late resorptions, decreased fetal birth weight, changes in ossification and developmental disorders of limb bones, ribs and sternum. Octabromodiphenyl ether is not classified as a carcinogen for humans, and the Environmental Protection Agency (EPA) classified it in Class D. The mechanism of toxicity of polybrominated diphenyl ethers (PBDEs), including octabromodiphenyl ether, is associated with induction of hepatic microsomal enzymes, which may lead to changes in the metabolism of xenobiotics. Induction of microsomal enzymes, especially CYP 1A1 and CYP 1A2 (EROD) and CYP 2B (PROD), points to the Ah receptor binding and CAR. Changes in metabolism can affect thyroid hormone homeostasis, causing abnormal development of the central nervous system, mainly in young persons. There is only a SCOEL proposal (2010) that the value was 0.2 mg/m3 OEL. The basis for the proposed value of the maximum admissible concentration (MAC) are literature data on the toxicity of 90-day inhalation exposure of rats. To calculate the MAC, we propose the NOAEL for systemic toxicity equal to 1.1 mg/m3. After determining the coefficients of uncertainty, adaption of the concentration of 0.1 mg/m3 for the MAC TWA value for octabromodiphenyl ether has been proposed. No MAC-STEL (NDSCh) values have been established. A "Ft" (fetotoxic substances) notation was recommended.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 3 (73); 5-35
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of clay fraction in soil on bioavailability and mobility of diesel oil - model studies
Wpływ frakcji ilastej gleb na biodostępność i mobilność oleju napędowego - badania modelowe
Autorzy:
Staninska-Pięta, J.
Szczepaniak, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/336266.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
clay fraction
bioavailability
immobilization
diesel oil
frakcja ilasta
biodostępność
immobilizacja
olej napędowy
Opis:
Contamination of arable lands with hydrocarbon compounds considerably reduces the efficiency and profitability of agricultural production as well as poses a risk of xenobiotics migration into the soil. Therefore, in-depth analyses of biological and physico-chemical phenomena occurring in contaminated soils for the effective prevention of land degradation are crucial. The aim of this study was to evaluate the effect of clay fraction on the bioavailability and mobility of diesel oil in model systems. The results indicate that the clay fraction significantly reduces the mobility of diesel fuel and its toxicity. On the other hand minerals with high sorption properties also reduce quantity of bioavailable hydrocarbons and consequently decrease biodegradation efficiency. Complete remediation of soils with high sorption properties may thus require the use of additional surfactants.
Skażenie gruntów ornych związkami węglowodorowymi w znacznym stopniu ogranicza wydajność i opłacalność produkcji rolniczej a także stwarza ryzyko migracji ksenobiotyków w głąb profilu glebowego. Niezwykle istotna jest zatem dogłębna analiza zjawisk biologicznych i fizykochemicznych zachodzących w zanieczyszczonych glebach celem efektywnego przeciwdziałania degradacji gruntów. Celem niniejszych badań była ocena wpływu frakcji ilastej na biodostępność i mobilność oleju napędowego w układach modelowych. Wyniki wskazują, iż frakcja ilasta w znaczącym stopniu zmniejsza mobilność oleju napędowego i ogranicza jego toksyczność. Z drugiej strony minerały o wysokich właściwościach sorpcyjnych zmniejszają także pulę biodostępnych węglowodorów i w konsekwencji zmniejsza wydajność biodegradacji. Pełna remediacja gleb o wysokich właściwościach sorpcyjnych wymagać może zatem stosowania dodatkowych środków powierzchniowo czynnych.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2016, 61, 1; 92-95
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anaerobowa degradacja organicznej frakcji stałych odpadów komunalnych
Anaerobic digestion of organic fraction of municipal solid waste
Autorzy:
Stelmach, E.
Krzystek, L.
Stelmach, J.
Ledakowicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2070389.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
czas retencji
fermentacja metanowa
odpady komunalne stałe
frakcja organiczna odpadów
biogaz
retention times
methane fermentation
municipal solid wastes
organic fraction
biogas
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań procesu degradacji organicznej frakcji stałych odpadów z gospodarstw domowych metodą fermentacji metanowej. Określono zmiany poziomu wskaźników obciążenia organicznego oraz szybkości wytwarzanego w procesie biogazu i zawartości w nim metanu dla różnych hydraulicznych czasów retencji.
In this paper the results concerning the degradation processes of organic fraction of municipal solid waste during methane fermentation are presented. The changes of basic organic load indicators, biogas production rate and methane content in biogas for various hydraulic retention times were determined.
Źródło:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna; 2009, 3; 107-108
0368-0827
Pojawia się w:
Inżynieria i Aparatura Chemiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ogniotrwałe włókna ceramiczne – frakcja respirabilna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Refractory ceramic fibre – respirable fraction : documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Autorzy:
Kilanowicz, A.
Sapota, A.
Daragó, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138476.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
ogniotrwałe włókna ceramiczne
toksyczność
narażenie zawodowe
NDS
refractory ceramic fibre
toxicity
occupational exposure
MAC
Opis:
Włókna ceramiczne obejmują grupę bezpostaciowych lub krystalicznych syntetycznych włókien mineralnych charakteryzujących się właściwościami ognioodpornymi (tzn. stabilnością w wysokich temperaturach). Z reguły włókna ceramiczne są produkowane z tlenków metali (np. glinu, krzemu) lub z takich materiałów nietlenkowych jak węglik krzemu. Włókna wytwarzane do specjalnych zastosowań mogą zawierać takie pierwiastki, jak: cyrkon, tor, magnez, beryl, tytan, hafn, itr, a także inne domieszki, np. tytanian potasu. Włókna ceramiczne cechuje przede wszystkim duża odporność termiczna – maksymalna temperatura stosowania to 1650 °C. Włókna te charakteryzują się również dobrymi właściwościami izolacyjnymi: elektrycznymi, akustycznymi i cieplnymi oraz stosunkowo dużą odpornością chemiczną. Ze względu na swoje własności znalazły zastosowanie jako zamienniki azbestu do produkcji materiałów: termoizolacyjnych, izolacyjnych, uszczelniających oraz filtracyjnych. Zaopatrzenie w materiały z włókien ceramicznych jest bardzo duże i różnorodne, zarówno produkcji krajowej, jak i pochodzących z importu (płyty, kształtki, uszczelki, tektury, papier, maty, koce, taśmy, sznury, tkaniny, przędza oraz różne rodzaje luźnych włókien). Ceramiczne włókna mineralne dostają się do organizmu prawie wyłącznie przez drogi oddechowe. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych stosunkowo dużych populacji narażonych na włókna ceramiczne wykazano, że mogą one działać drażniąco na skórę i spojówki oraz powodować ogniskowe włóknienie opłucnej. Obserwowano także upośledzenie czynności płuc (zmniejszenie wskaźników FEV1 i FVC), ale występowało ono prawie wyłącznie u palaczy tytoniu. Badania epidemiologiczne nie dały do chwili obecnej przekonujących dowodów wskazujących na wzrost ryzyka nowotworów związanych z działaniem tych włókien. Wynika to ze stosunkowo krótkiego okresu narażenia, ponieważ produkcję tego rodzaju włókien na skalę przemysłową rozpoczęto na początku lat 80. ubiegłego wieku, jak również z faktu, że znacząca część pracowników tego przemysłu była uprzednio narażona na azbest. Wyniki badań doświadczalnych, przeprowadzonych na zwierzętach laboratoryjnych (szczurach i chomikach) narażonych na włókna ceramiczne inhalacyjnie lub po ich wprowadzeniu do tchawicy, wskazują, że niektóre ceramiczne włókna mineralne mogą wywoływać nowotwory płuc (gruczolaki i raki) oraz opłucnej (międzybłoniaki). Nowotwory płuc i opłucnej występowały przeważnie u pojedynczych zwierząt. W niektórych badaniach ich liczba była związana ze stężeniem (lub dawką) włókien, względnie czasem narażenia. Również niektóre rodzaje włókien wprowadzone bezpośrednio do jam ciała (jamy opłucnowej lub brzusznej) wywoływały nowotwory wywodzące się z międzybłonka. Na podstawie istniejących danych doświadczalnych nie ma możliwości dokonania ilościowej oceny rakotwórczości włókien ceramicznych. Badania rozpuszczalności włókien w syntetycznych płynach ustrojowych nie dostarczyły przekonywających danych, że włókna trudno rozpuszczalne mają silniejsze działanie kancerogenne, jakkolwiek teoretyczne rozważania wydają się na ten fakt wskazywać. W ocenie ekspertów Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) istnieją dostatecznie udokumentowane wyniki badań doświadczalnych na zwierzętach świadczące o kancerogennym działaniu włókien ceramicznych. Brak jest natomiast jakichkolwiek danych o rakotwórczym działaniu włókien ceramicznych na człowieka, zatem w końcowej ocenie IARC zostały one zaliczone do czynników przypuszczalnie rakotwórczych dla człowieka (grupa 2.B). Natomiast eksperci Unii Europejskiej zaklasyfikowali ogniotrwałe włókna ceramiczne do specjalnych celów – określane bardziej szczegółowo jako syntetyczne włókna ceramiczne (krzemianowe) bez określonej orientacji, z zawartością tlenków alkalicznych i metali ziem alkalicznych (Na2O+K2O+CaO+MgO+BaO) mniejszą lub równą 18% wag. – do substancji rakotwórczych kategorii 2., czyli do substancji rozpatrywanych jako rakotwórcze dla ludzi, z przypisanym zwrotem H350i – „może powodować raka w następstwie narażenia drogą oddechową”. Ta sama klasyfikacja obowiązuje także w Polsce na mocy przepisów, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych, prowadzonych w Europie i Stanach Zjednoczonych do 1980 r., wykazano związek między poziomem narażenia i zwiększoną częstotliwością występowania takich objawów, jak: duszność, świszczący oddech, przewlekły kaszel, zmniejszenie wydolności płuc, podrażnienie skóry, oczu i górnych dróg oddechowych. Późniejsze badania obejmujące lata 80. do 2004 r. wskazują, że narażenie zawodowe pracowników od końca lat 80. nie wywierało szkodliwego wpływu na funkcję płuc, nie rozpoznano również blaszek opłucnowych ani chorób nowotworowych. Pierwsze badania czynnościowe płuc prowadzone w kohorcie amerykańskiej wykazały statystycznie istotne zmniejszenie wskaźników FVC i FEV1 wśród pracowników najbardziej narażonych (> 60 wł./cm3 + miesiące) w porównaniu do grupy najmniej narażonej (< 15 wł./cm3 + miesiące). Jednakże w późniejszym badaniu nie stwierdzono żadnego istotnego spadku czynności płuc w grupie osób badanych w okresie ponad 7 lat. Na podstawie średnich stężeń skumulowanych w grupie pracowników najbardziej narażonych i w grupie pracowników 60-latków oszacowano stężenia ważone (TWA) na poziomach 0,27 wł./cm3 oraz 0,34 wł./cm3. Biorąc pod uwagę te wartości oraz brak widocznych działań niepożądanych przy tych poziomach, zaproponowano w SCOEL wartość graniczną dla ogniotrwałych włókien ceramicznych na poziomie 0,3 wł./cm3. Autorzy dokumentacji zaproponowali przyjęcie w Polsce dla ogniotrwałych włókien ceramicznych wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) za SCOEL na poziomie 0,3 wł./cm3, bez ustalenia wartości: najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh), najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego (NDSP) oraz najwyższego dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB), z zaznaczeniem, że wartość ta dotyczy włókien sklasyfikowanych jako rakotwórcze kat. 1.B, zgodnie z rozporządzeniem CLP, których średnia geometryczna średnica włókien ważona długością pomniejszona o dwa standardowe błędy geometryczne jest mniejsza niż 6 μm. Przestrzeganie tego stężenia powinno zabezpieczyć pracowników narażonych na ogniotrwałe włókna ceramiczne przed ich szkodliwym wpływem na zdrowie.
Ceramic fibers include a group of an amorphous or crystalline mineral fibers with flame retardant properties (i.e., high temperature stability). Ceramic fibers are produced from metal oxides (e.g., aluminum, silicon) or from non-oxide materials such as silicon carbide. Fibers produced for special purposes may contain such elements as zirconium, thorium, magnesium, beryllium, titanium, hafnium, yttrium and other additives such as potassium titanate. Ceramic fibers are characterized by high thermal resistance - the maximum application temperature is 1650 °C. Moreover, they have good electrical, acoustic and thermal insulating properties, and relatively high chemical resistance. Because of their properties, they are used as substitutes for asbestos in the production of insulating, sealing and filtering materials. Demand for ceramic fiber is very large and varied. Ceramic mineral fibers enter the body almost exclusively through the respiratory tract. Based on the results of epidemiological studies of relatively large population exposed to ceramic fibers it have been demonstrated that they can be irritating to the skin and conjunctiva, and cause focal pleural fibrosis. Lung function impairment (reduction of FEV1 and FVC) was also observed, but almost exclusively among smokers. Epidemiological studies have failed to provide convincing evidence of an increased risk of cancer associated with these fibers due to relatively short exposure period (since the production of this type of industrial fibers began in the early 1980s), and the fact that a significant proportion of workers in this industry were previously exposed to asbestos. Experimental results in laboratory animals (rats and hamsters) exposed to ceramic fibers by inhalation or after their insertion into trachea indicate that certain ceramic mineral fibers can cause lung tumors (adenomas and cancers) and pleural tumors (mesothelioma). In some studies number of tumor cases was related to fiber concentration (or dose) or exposure time. Some types of fibers inserted directly into a body cavity (pleural cavity or tummy) caused mesothelial tumors – mesothelioma. Based on existing experimental data, it is not possible to quantify the carcinogenicity of ceramic fibers. The study on solubility of fibers in synthetic body fluids did not provide convincing evidence that poorly soluble fibers have a stronger carcinogenic effect, although theoretical considerations seem to indicate this. In the opinion of the experts of the International Agency for Research on Cancer (IARC) there are sufficiently documented results of animal test indicating carcinogenic effect of ceramic fibers. Although, there are no data on the carcinogenic effect of ceramic fibers on humans, IARC classified them as a possible carcinogen in humans (group 2.B). On the other hand, European Union experts classified refractory ceramic fibers for special purposes, called more specifically as synthetic silicates, without specific orientation with alkali and alkaline earth metal oxides (Na2O + K2O + CaO + MgO + BaO) of less than or equal to 18% wt. to carcinogens category 2, that is substances considered to be carcinogenic to humans, with assigned hazard statement H350i "can cause cancer after respiratory exposure". The same classification applies in Poland under the provisions of Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and Council. The relationship between the level of exposure and the increased incidence of such symptoms as dyspnea, wheezing, chronic cough, decreased lung function, skin irritation, ocular and upper respiratory tract infections have been demonstrated by epidemiological studies conducted in Europe and the United States until 1980. Subsequent studies from years 1980–2004 indicate that occupational exposure of workers from the late 1980s had no harmful effects on lung function, no pleural plaques or cancer changes. The first lung function tests conducted in the US cohort showed statistically significant reductions in FVC and FEV1 among the most exposed workers (> 60 fib./cm3 + month) compared to the least exposed group (< 15 fib./cm3 + month). However, in a following study, no significant decrease in lung function was observed in the study group in a 7-year period. Based on the estimated average cumulative concentrations in the most vulnerable workers and in the 60-year-old group, TWAs were estimated at 0.27 fib./cm3 and 0.34 fib./cm3 . Given these values and no obvious side effects in these levels, the SCOEL proposed a limit value for refractory ceramic fibers at the level of 0.3 fib./cm3 . The authors of the documentation proposed the adoption of the highest concentration limit value (NDS) in Poland as it was proposed by SCOEL at 0.3 fib./cm3 , but this value applies to fibers classified as carcinogenic category 1.B, in accordance with the CLP regulation, whose average geometric mean length-weighted fiber diameter reduced by two standard geometric errors is less than 6 μm. Compliance of this concentration should protect workers exposed to refractory ceramic fibers from its harmful effects.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2017, 4 (94); 109-141
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 171

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies