Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "szkoła lwowsko-warszawska" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-35 z 35
    Tytuł:
    Labirynty pojęciowe kognitywistyki. Dwa systemy poznawcze czy dwa sposoby działania ludzkiego umysłu?
    Autorzy:
    Bobryk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705211.pdf
    Data publikacji:
    2013-06-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    kognitywistyka
    intencjonalność
    intuicja
    mózg
    szkoła lwowsko-warszawska
    umysł
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony ocenie współczesnych teorii dwóch systemów poznawczych (dual system theories of cognition), określanych najczęściej mianem „Systemu 1” i „Systemu 2”. Zgodnie z odnośną literaturą, atrybutem „Systemu 1” jest myślenie intuicyjne, dlatego w tekście stawia się pytanie, czy współczesna kognitywstyka umożliwia wartościowe naukowo rozumienie zjawiska intuicji. Przywołane teorie dwóch systemów poznania zostają ocenione w świetle aparatury pojęciowej szkoły lwowsko-warszawskiej.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 133-150
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kazimierza Ajdukiewicza lwowskie wykłady z etyki
    Kazimierz Ajdukiewiczs Lviv lectures on ethics
    Autorzy:
    Konstańczak, Stefan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441925.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Kazimierz Ajdukiewicz
    analityczna filozofia
    szkoła lwowsko-warszawska
    wykłady z etyki
    Opis:
    Kazimierz Ajdukiewicz (1890–1963) znany jest przede wszystkim jako wybitny logik oraz jako jeden z głównych przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej. Praktycznie nieznane są natomiast jego dokonania w zakresie etyki. W świetle zachowanych materiałów archiwalnych okazuje się, że problemy etyczne stanowiły także przedmiot jego zainteresowania. Wyrazem tego było jego wystąpienie w Warszawskim Uniwersytecie Powszechnym wygłoszone najprawdopodobniej w 1927 r., w którym wskazał na przyczyny zainteresowania problematyką filozoficzną. Za najważniejszą z nich uznał wtedy potrzebę znalezienia busoli życiowej wskazującej na godziwe drogi osiągania realizowanych celów. Momentem przełomowym dla Ajdukiewicza stał się jednak rok akademicki 1931/32, w którym przejął po przejściu Kazimierza Twardowskiego na emeryturę prowadzenie wykładów z etyki. Wykładał na sposób nowatorski, realizując program etyki analitycznej. Punktem wyjścia dla jego rozważań była próba analizy pojęcia „dobro” zarówno w języku potocznym, jak i języku logiki. Doszedł wówczas do wniosku, że pojęcie to jest stosowane na zasadzie zwyczaju językowego (uzusu) i nie ma własciwie swojego desygnatu. W konsekwencji musiał przyjąć, że jest ono nieanalizowalne. Swoistą kwintesencją etycznych rozważań Ajdukiewicza był natomiast jego wykład „O sprawiedliwości” wygłoszony w 1939 r. na uroczystej akademii poświęconej pierwszej rocznicy śmierci Kazimierza Twardowskiego. Sformułował wówczas formułę sprawiedliwości osadzoną również na uzusie językowym, którą nazwał „zasadą równej miary”. Ajdukiewicz był więc pierwszym w Polsce etykiem analitycznym, a jego dokonania w tym zakresie zasługują na upowszechnienie.
    Kazimierz Ajdukiewicz (1890-1963) is known primarily as an outstanding logician and as one of the main representatives of the Lviv-Warsaw school. His achievements in the field of ethics are practically unknown. In the light of the preserved archival materials, it turns out that ethical problems were also the object of his interests. An expression of this was his speech at the Warsaw Public University, which probably took place in 1927, in which he pointed out the reasons for his interest in philosophical issues. For the most important of them, he recognized the need to find a life compass pointing to the right ways to achieve certain goals. The turning point for Ajdukiewicz became the academic year 1931-1932, in which he took over lectures on ethics after Kazimierz Twardowski retired. He conducted his lectures in an innovative way, implementing the program of analytical ethics. The starting point for these considerations was the attempt to analyze the concept of “good” in the ordinary and logical language. He came to the conclusion that this concept is applied on the basis of linguistic custom/usage and in fact does not have any referent. As a result, he had to assume that it was unanalyzable. The essence of Ajdukiewicz's ethical reflections was his lecture “On Justice” presented in 1939 at the celebration devoted to the first anniversary of the death of Kazimierz Twardowski. He then formulated a formula of justice also embedded in the linguistic custom, which he called the “principle of an equal measure”. Ajdukiewicz was thus the first analytical ethicist in Poland, and his achievements in this area deserve to be widely disseminated.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2019, 5: "Filozofia w Galicji II"; 271-289
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mistrz − Kazimierz Twardowski w oczach swoich uczniów
    Mentor – Kazimierz Twardowski in the eyes of his students
    Autorzy:
    Hinc-Wirkus, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2216416.pdf
    Data publikacji:
    2018-05-29
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    Kazimierz Twardowski
    mistrz
    szkoła lwowsko-warszawska
    mentor
    Lvov-Warsaw School
    Opis:
    Polska pedagogika miała wielu znamienitych uczonych, których można nazwać mistrzami. Pierwsze pokolenie polskich pedagogów musiało zacząć od podstaw- musiało zmierzyć się z wprowadzeniem polskiej pedagogiki do szkół wyższych. W tych realiach ukształtowany został Kazimierz Twardowski. Twardowskiemu udało się wychować wielu wybitnych, zasłużonych dla polskiej nauki uczonych. Już na początku XX w. zaczęto w Polsce mówić o szkole Twardowskiego lub szkole lwowskiej, która stała się zaczynem dla ośrodków filozoficznych na polskich uniwersytetach po odzyskaniu niepodległości. Kazimierz Twardowski był autorytetem intelektualnym i moralnym, był człowiekiem - instytucją w nauce polskiej pierwszej połowy XX wieku. Artykuł ukazuje postać Twardowskiego z perspektywy wspomnień jego uczniów.
    Polish pedagogy has had many eminent scholars who can be called mentors. The first generation of Polish teachers had to start from the bottom when initiating Polish pedagogy at institutions of higher education. In this reality Kazimierz Twardowski was moulded. Twardowski managed to educate many outstanding, accomplished scholars of Polish pedagogy. At the beginning of the 20th century Twardowski, or the Lvov school, started to be talked about and he was an influence on philosophical centres at Polish universities after Poland regained independence. Kazimierz Twardowski was an intellectual and moral authority, he was a man – institution in Polish academic research during the first half of the 20th century. This article examines Twardowski from the perspective of memories of his students.
    Źródło:
    Kultura i Wychowanie; 2018, 13, 1; 19-29
    2544-9427
    2083-2923
    Pojawia się w:
    Kultura i Wychowanie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stefana Swieżawskiego ideał (kształcenia i wychowania) historyka filozofii i jego związki ze Szkołą Lwowsko-Warszawską i jej ideałami
    Stefan Swieżawski’s Ideal of (Educating and Upbringing) the Historian of Philosophy and his Relations with the Lvov-Warsaw School
    Autorzy:
    Brzeziński, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/544386.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
    Tematy:
    historia wychowania
    ideał historyka filozofii
    Stefan Swieżawski
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony ideałowi historyka filozofii, jaki nakreślił w swych pracach Stefan Swieżawski (1907-2004). W odniesieniu do tego problemu podjęto przede wszystkim dwie kwestie. Pierwsza z nich to odtworzenie owego ideału. Za podstawę źródłową posłużyły trzy prace autorstwa Swieżawskiego: Czy studia uniwersyteckie umożliwiają zdobycie kultury humanistycznej? (1962), Zagadnienie historii filozofii (1966) oraz Etos historyka filozofii (1988). W oparciu o ich treści przedstawiono określone sprawności intelektualne i wiedzę oraz sprawności moralne, jakie jego zdaniem powinien posiadać historyk filozofii. druga kwestia dotyczy znaczenia i wpływu związków Swieżawskiego ze Szkołą Lwowsko-Warszawską, w szczególności z założycielem tej szkoły, Kazimierzem Twardowskim, oraz Kazimierzem Ajdukiewiczem, na sformułowany przez niego ideał pracy badacza dziejów filozofii.
    Źródło:
    Przegląd Pedagogiczny; 2014, 1; 141-150
    1897-6557
    Pojawia się w:
    Przegląd Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Początki szkoły lwowsko-warszawskiej
    Autorzy:
    Jedynak, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442018.pdf
    Data publikacji:
    2016-09-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    szkoła lwowsko-warszawska
    K. Twardowski
    racjonalizm
    realizm
    antypsychologizm
    klasyczna koncepcja prawdy
    Opis:
    The text presents the Galician period (1885–1918) of the Lvov-Warsaw School. It highlights the founder of the School, Kazimierz Twardowski, and his scientific, didactic, and organizational activity. It discusses the oeuvre of Twardowski and other proponents of the School (J. Łukasiewicz, S. Leśniewski, W. Witwicki, T. Kotarbiński, Z. Zawirski, S. Baley, M. Borowski, W. Tatarkiewicz, K. Ajdukiewicz, T. Czeżowski) from the Galician period. The School was characterized by rationalism, scientism, realism, antipsychologism, intentionality of consciousness, the classical notion of truth, objectivism, absolutism in epistemology and axiology, as well as a particular interest in cognitive sciences (logic, semiotics, methodology, and psychology).
    Artykuł przedstawia galicyjski etap szkoły lwowsko-warszawskiej, przypadający na lata 1895–1918. Eksponuje postać jej twórcy, Kazimierza Twardowskiego, jego działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną. Omawia również przypadający na okres galicyjski dorobek innych przedstawicieli szkoły (J. Łukasiewicza, S. Leśniewskiego, W. Witwickiego, T. Kotarbińskiego, Z. Zawirskiego, S. Baleya, M. Borowskiego, W. Tatarkiewicza, K. Ajdukiewicza, T. Czeżowskiego). Szkołę charakteryzowały: racjonalizm, scjentyzm, realizm, antypsychologizm, intencjonalność świadomości, klasyczna koncepcja prawdy, obiektywizm i absolutyzm w teorii poznania i aksjologii oraz szczególne zainteresowanie dyscyplinami poznawczymi (logiką, semiotyką, metodologią, psychologią).
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2016, 2; 168-194
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O tak zwanych nieklasycznych koncepcjach prawdy według Ajdukiewicza
    Autorzy:
    Chlewicki, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705750.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    K. Ajdukiewicz
    teoria prawdy
    nieklasyczne koncepcje prawdy
    szkoła lwowsko-warszawska
    epistemologia
    Opis:
    Artykuł prezentuje Ajdukiewiczowską krytykę nieklasycznych koncepcji praw-dy. Przez te koncepcje należy rozumieć koherencyjnę konsensualn% ewiden-cyjną oraz pragmatyczną teorię prawdy. Autor artykułu skupia się na analizie jednego tylko, ale jego zdaniem najważniejszego argumentu krytycznego pod adresem tych teorii, mianowicie polegającego na tym, że zgodnie z myślą Ajdukiewicza wspomnianych koncepcji nie należy w ogóle traktować jako teorii prawdy. S4 one wprawdzie, według Ajdukiewicza, ważnymi elementami procesu budowania i osiągania przez nas tego, co nazywamy wiedz% w tym wiedzą naukową - np. jako składniki teorii uzasadniania - ale traktowanie ich i nazywanie koncepcjami prawdy jest fałszowaniem tego pojęcia.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 4; 413-424
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szkoła Twardowskiego i ukraińskie szkolnictwo w Galicji pierwszego czterdziestolecia XX wieku
    Twardowskis School and Ukrainian schools in Galicia in the first four decades of the 20th century
    Autorzy:
    Ivanyk, Stepan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/544298.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
    Tematy:
    pedagogika
    psychologia
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Szkoła Twardowskiego
    intencjonalność aktów psychicznych
    czynności i wytwory
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony zbadaniu wpływu filozoficznej Szkoły Lwowsko-Warszawskiej na kształtowanie się ukraińskiego szkolnictwa w Galicji w pierwszych czterech dziesięcioleciach XX wieku. Zadanie to zostało wykonane poprzez wykazanie bezpośrednich wychowanków Kazimierza Twardowskiego wśród ukraińskich nauczycieli i teoretyków pedagogiki oraz więzi teoretycznych łączących ich własne idee pedagogiczne ze Szkołą Twardowskiego (na przykładzie pracy jednego z takich nauczycieli – Stefana Ołeksiuka).
    Źródło:
    Przegląd Pedagogiczny; 2014, 1; 37-58
    1897-6557
    Pojawia się w:
    Przegląd Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag w sprawie metaforyczności zdań niereistycznych. Na marginesie rozważań Jerzego Pelca i Mariana Przełęckiego
    Autorzy:
    Będkowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097985.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    reizm
    metafora
    metodologia filozofii
    Kotarbiński Tadeusz
    Pelc Jerzy
    Przełęcki Marian
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Opis:
    W artykule omawiam trzy strategie argumentacyjne na rzecz tezy, że zdania niereistyczne są metaforyczne: argumentację epistemologiczną ze spostrzeżeniowego sensu spójki jest, argumentację semiotyczną z zasadniczego rozumienia tej spójki oraz argumentację semiotyczną opartą na kryteriach metaforyczności czasowników. Żadna z nich nie wydaje się skuteczna. Uznanie wszystkich zdań niereistycznych – i występującej w nich spójki – za metaforyczne zdaje się niemożliwe bez uprzedniego przyjęcia ontologii reistycznej.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 2; 187-203
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jakub Karpiński w kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej
    Jakub Karpiński in the Circle of the Lvov-Warsaw School
    Autorzy:
    Jadacki, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/427767.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Jakub Karpiński
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    metodologia socjologii
    Lvov-Warsaw School
    methodology of sociology
    Opis:
    Artykuł przedstawia filozoficzne tło poglądów Jakuba Karpińskiego. Nawiązywał on do programu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Jest to zrozumiałe, gdyż jego głównymi nauczycielami byli przedstawiciele tej szkoły. Na wspomniane tło składają się następujące założenia: (1) rzeczywistość, którą opisuje nauka, jest bardzo zróżnicowana ontologicznie (pluralizm ontologiczny); (2) zdarzenia składające się na tę rzeczywistość są powtarzalne i powiązane ze sobą związkami przyczynowo-skutkowymi (determinizm); (3) teorie naukowe są oceniane pod wieloma względami – nie tylko co do tego, czy tezy tych teorii są prawdziwe. W artykule omawiane są ponadto: (a) poglądy Karpińskiego dotyczące pojęcia przyczyny; (b) jego ujęcie zagadnienia operacyjnego definiowania terminów naukowych; (c) przeprowadzoną przez Karpińskiego typologię schematów (scil. metod) badań socjologicznych; (d) jego analizę sporów w nauce.
    The paper presents the philosophical background of Jakub Karpiński’s views. In this respect, he took his stand on the program of the Lvov-Warsaw School. This fact is understandable, because his main teachers where representatives of this school. The following suppositions compose the aforementioned background: (1) the reality described by science is ontologically very differential (ontological pluralism); (2) events that compose this reality are repeatable and mutually connected by causal relations (determinism); (3) scientific theories are estimated in many respects – not only on account of truthfulness of their theses. In the paper, the following problems are also discussed: (a) Karpiński’s views concerning the notion of cause; (b) his approach to the problem of operational defining scientific terms; (c) Karpiński’s typology of schemes (scil. methods) of sociological research; (d) his analysis of controversies in science.
    Źródło:
    Studia Socjologiczne; 2013, 4(211); 67-83
    0039-3371
    Pojawia się w:
    Studia Socjologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o książce o krucjatach marksistów przeciwko Lwowskiej Szkole Filozoficznej
    Remarks to the book on the crusades conducted by Marxists against Lvov Philosophical School
    Autorzy:
    Woleński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15006038.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    history
    Lvov‑Warsaw School
    Marxism
    philosophy
    politics
    filozofia
    historia
    marksizm
    polityka
    Szkoła Lwowsko‑Warszawska
    Opis:
    Artykuł jest polemiką z książką R. Kuliniaka, M. Pandury i Ł. Ratajczaka Filozofia po ciemnej stronie mocy (cz. I–III, Wydawnictwo Marek Derewiecki 2018–2021), przedstawiającej atak marksistów na Lwowską Szkołę Filozoficzną założoną przez Kazimierza Twardowskiego. Nie kwestionuję tego, że taki atak miał miejsce, ani tego, że był motywowany względami politycznymi. Moje wątpliwości budzi to, jak pojmowana jest Lwowska Szkoła Filozoficzna, a w szczególności zaliczenie do niej Romana Ingardena. Sporny jest też obraz filozofii polskiej w ostatnich trzydziestu latach, tj. po 1989 roku, sugerujący, że miałaby to być jakaś kontynuacja przełomu lat 1940/1950.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2022, 1; 107-125
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Wiara oświeconych”. Uwagi metodologiczne o rozprawie Władysława Witwickiego oraz kilka przykładów stosunku „oświeconych” do Boga i wiary
    “Faith of the Enlightened”: Methodological remarks about Władysław Witwicki’s dissertation of and several examples of the attitudes of “the enlightened” towards God and faith
    Autorzy:
    Brożek, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488702.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wiara
    analiza metodologiczna
    Władysław Witwicki
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Faith
    methodological analysis
    Lvov-Warsaw School
    Opis:
    Pierwsza część artykułu zawiera logiczną rekonstrukcję oraz metodologiczną analizę niektó¬rych aspektów słynnej pracy Władysława Witwickiego pt. Wiara oświeconych”. W szczególno¬ści, analizie poddane są dokonane przez Witwickiego klasyfikacje wierzących oraz zasady tych klasyfikacji; wskazane są także błędy natury metodologicznej, jakich Witwicki się dopuszcza. W drugiej części tekstu dystynkcje Witwickiego zilustrowane zostały poprzez postawy względem Boga i wiary reprezentowane przez czterech przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej: Kazimierza Twardowskiego, Jana Łukasiewicza, Tadeusza Kotarbińskiego, Józefa Marię Bocheńskiego.
    The first part of the article contains a logical reconstruction and a methodological analysis of some aspects of the famous Władysław Witiwcki’s work “Faith of Enlightened”. In particular, the classifications of believers and the principles of these classifications are analyzed; methodological errors committed by Witwicki are indicated. In the second part of the text, Witwicki's distinctions are illustrated by attitudes towards God and faith represented by four representatives of the Lvov-Warsaw School: Kazimierz Twardowski, Jan Łukasiewicz, Tadeusz Kotarbiński, and Józef Maria Bocheński.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 1; 35-63
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauczyć krytycznego myślenia i jasnej mowy. Postulaty krytycyzmu i jasności a sprawa tzw. logiki ogólnej
    To Teach Critical Thinking and Clear Speaking. Postulates of Criticism and Clarity and the Issue of So-Called General Logic
    Autorzy:
    Będkowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/561364.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Semiotyczne
    Tematy:
    krytyczne myślenie
    postulat jasności
    postulat uzasadnienia
    logika ogólna
    Jerzy Pelc
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    dydaktyka logiki
    Opis:
    In the paper, I have presented the portrait of Jerzy Pelc as a teacher. He followed the footsteps of Kazimierz Twardowski and his direct disciples and tried to develop in his students skills of critical thinking and clear speaking – the basics of good work in philosophy. These skills are connected with methodological postulates of criticism and precision which were shared by all the members of the Lvov-Warsaw School. Jerzy Pelc treated these postulates also as didactic postulates arising out of the conceptions of logical culture and general logic. In my article, I have sketched the general picture of the relation between logic and didactics, I have presented the aforementioned postulates, the concepts of logical culture and general logic and its curriculum.
    Zajęcia prowadzone przez Profesora Pelca niewątpliwie wpisywały się w tak szeroko zarysowaną koncepcję logiki ogólnej. Starał się on być nauczycielem myślenia i dobrej roboty – nie tylko w filozofii, lecz w humanistyce i cel ten osiągał, nie tylko poprzez dobór tematów, wysokie wymagania, różnorodne sposoby sprawdzania wiedzy słuchaczy, lecz także – przez przykład. Wielu rzeczy nie przekazywał przez wykład czy lektury, lecz bezpośrednio kierując wysił- kami podopiecznych – zwłaszcza tymi związanymi z przygotowaniem obligatoryjnych prac rocznych. Pouczający był sam proces – konsultowanie kolejnych etapów prac nad esejem – ale także oczekiwania, np. że praca będzie opatrzona abstraktem i słowami kluczowymi w jednym z języków kongresowych. Profesor Pelc dał się poznać i pozostaje w pamięci jako wybitny naukowiec, twórca współczesnej semiotyki polskiej, organizator i dydaktyk. W tym artykule starałem się pokazać, że zwłaszcza ta ostatnia rola stawia go w jednym rzędzie z przedstawicielami SLW, gdyż wspólna im była troska o wykształcenie kultury logicznej słuchaczy, wierność postulatom jasności i krytycyzmu, preferencja dla logiki w szerokim sensie nieograniczającej się jedynie do logiki formalnej, lecz dziedziny prawdziwie interdyscyplinarnej, obejmującej m.in. elementy epistemologii, psychologii, prakseologii – i pełniącej rolę współczesnego trivium. Na koniec chciałbym wyrazić głębokie przekonanie, że koncepcja logiki ogólnej – szkolnej, pedagogicznej, pragmatycznej – zasługuje, by odkryć ją na nowo, zrekonstruować ją i spisać jej historię, a co ważniejsze – by twórczo ją rozwijać.
    Źródło:
    Studia Semiotyczne; 2019, 33, 2
    0137-6608
    Pojawia się w:
    Studia Semiotyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Praktyka dydaktyczna Profesor Iji Lazari-Pawłowskiej jako egzemplifikacja ideału opiekuna spolegliwego. Refleksje ucznia
    The Didactic Practice of Professor Ija Lazari-Pawłowska as an Example of “Trustworthy Guardian” – the Pupils Reflections
    Autorzy:
    Wojcieszek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/544638.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
    Tematy:
    pedagogika
    pedeutologia
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    opiekun spolegliwy
    etyka
    dydaktyka w szkole wyższej
    ija Lazari-Pawłowska
    Opis:
    Tadeusz Kotarbiński wypracował naczelny ideał etyczny nazywany spolegliwym opiekuństwem. Stawia on bardzo duże wymagania etyczne, zwłaszcza osobom wychowującym innych. Okazuje się, że ideał ten ma wiele potwierdzeń praktycznych (np. J. Korczak). Powstaje jednak problem zajęcia tej postawy w życiu codziennym. Otóż właśnie w codziennej praktyce nauczania akademickiego profesor ija Lazari-Pawłowska jawi się autorowi jako spełnienie tego ideału. Autor podaje powody takiej identyfikacji, zwłaszcza w opisie praktyki seminaryjnej prof. Pawłowskiej. Tekst wskazuje na wartości humanistyczne ideału opiekuna spolegliwego i jego uniwersalny charakter oraz źródła. Podkreśla też aktualność tej postawy w dzisiejszych czasach wykazujących liczne napięcia w kulturze dotyczące wyborów etycznych.
    Źródło:
    Przegląd Pedagogiczny; 2014, 1; 110-121
    1897-6557
    Pojawia się w:
    Przegląd Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania z zakresu historii filozofii wychowania w twórczości Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego. Prekursorzy współczesnej historiografii myśli pedagogicznej
    Research in the Field of History of Upbringing in the Oeuvre of Bogdan Nawroczyński and Kazimierz Sośnicki The Precursors of Contemporary Historiography of Pedagogical Thought
    Autorzy:
    Sztobryn, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/545019.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
    Tematy:
    pedagogika
    filozofia wychowania
    historia myśli pedagogicznej
    Bogdan Nawroczyński
    Kazimierz Sośnicki
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Kazimierz Twardowski
    Opis:
    Artykuł prezentuje charakterystykę badań w zakresie historiografii pedagogicznej Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego, którzy zdobyli podstawowe kompetencje i stopnie naukowe pod opieką Kazimierza Twardowskiego. Jego teoria czynności i wytworów legła u podstaw historiografii pedagogicznej B. Nawroczyńskiego. W przypadku K. Sośnickiego to powinowactwo z Mistrzem jest widoczne w metodologicznej i logicznej orientacji badań. Obaj uczeni konstruowali w duchu K. Twardowskiego pedagogikę filozoficzną, której integralnym składnikiem były analizy temporalne.
    Źródło:
    Przegląd Pedagogiczny; 2014, 1; 122-130
    1897-6557
    Pojawia się w:
    Przegląd Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oleksandr Kulczyckis Philosophy and the Lviv-Warsaw School
    Autorzy:
    Gonczarenko, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1621553.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    philosophy
    Olexandr Kulczycki
    Kazimierz Twardowski
    the Lviv-Warsaw School.
    filozofia
    Alexander Kulczycki
    Szkoła Lwowsko-Warszawska.
    Opis:
    The Lviv-Warsaw School should be treated, due to the research made by Stepan Ivanyk, the Ukrainian philosopher, as a multicultural intellectual formation with its Ukrainian branch as an integral part. In particular, Stepan Ivanyk has proven that Olexandr Kulczycki, the Ukrainian philosopher was Kazimierz Twardowski’s student. To prove the substantial relation between Kulczycki and the Lviv-Warsaw School, Ivanyk has chosen as the basis “The Soul of Race as a Totem and the Term” by Kulczycki because it met the time, genetic, and theoretical criteria. However, Kulczycki continued his scientific work after the end of the Lviv-Warsaw School functioning (accordind to Jan Wolenski). Since 1940, his teaching, research and public activities were closely connected with Ukrainian Free University in Munich. Therefore, it is important to continue the research started by Ivanyk, as it will deepen the understanding of Kulczycki’s philosophy and his relation to the Lviv-Warsaw School.
    Źródło:
    Analiza i Egzystencja; 2020, 50; 19-39
    1734-9923
    2300-7621
    Pojawia się w:
    Analiza i Egzystencja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Logiczne podstawy nauczania, czyli rozważania o kulturze logicznej i podstawach rzetelnego myślenia
    Autorzy:
    Ossowska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705794.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    dydaktyka
    nauczanie logiki
    kultura logiczna
    relacja mistrz-uczeń
    Kazimierz Ajdukiewicz
    Kazimierz Twardowski
    szkoła lwowsko-warszawska
    Opis:
    W artykule przedstawiam dydaktyczny dorobek Kazimierza Ajdukiewicza. Jego koncepcja nauczania może stanowić pryzmat oceny wspólcześnie funk-cjonujacych wzorców wychowawczo-dydaktycznych. Środowisko filozoficzne, w którym wzrastały idee Ajdukiewicza, miało istotny wpływ na jego nauczy-cielską postawę. Zwłaszcza autorytet, jakim był dla swych uczniów Kazimierz Twardowski, założyciel szkoły lwowsko-warszawskiej, ukształtował ją w sposób zasadniczy. Dlatego jednym z ważniejszych punktów podjętych w artykule rozważań jest pytanie o aktualnosc metod i idealów dydaktycznych, charakte-rystycznych dla całej Szkoły.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 4; 531-543
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pojęcia symbolu i alegorii w wybranych pracach przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej
    The concept of symbol and alegory in selected works of representatives of Lvov-Warsaw School
    Autorzy:
    Horecka, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012652.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    symbol
    alegoria
    polska filozofia analityczna
    szkoła lwowsko-warszawska
    allegory
    Polish analytical philosophy
    Lvov-Warsaw School
    Opis:
    The aim of the article is to put forward and analyze the concepts of symbol and allegory developed by chosen representatives of the Lvov-Warsaw School, in particular Kazimierz Twardowski, Wladyslaw Witwicki, Stanislaw Ossowski, Mieczyslaw Walfisz-Wallis, Leopold Blaustein and Izydora Dąmbska. Whilst defining symbols in science and technology does not present any difficulty for the representatives of the School, defining symbols in art is a challenge. The analysis of papers of School’s members in the domain of art theory and semiotics shows the evolution of the concept of symbol.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2016, 6(9); 71-92
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Twórca współczesnej semiotyki polskiej. Rzecz o Profesorze Jerzym Pelcu
    Autorzy:
    Jadacki, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097876.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    fikcja
    pojęcie funkcjonalne znaku
    Pelc Jerzy
    semiotyka logiczna
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    tryby nieistnienia
    godny zaufania opiekun
    Opis:
    Tekst jest poświęcony osobie i działalności naukowej profesora Jerzego Pelca (autor był jego uczniem i wieloletnim współpracownikiem). Osobowość Profesora Pelca determinują następujące cechy: autokrytycyzm, systematyczność i konsekwencja w działaniu, oszczędność, radykalny racjonalizm, antykomunizm, nonkonformizm, patriotyzm (ale nie nacjonalizm czy szowinizm) i zamiłowanie do podróży. Był świadomym kontynuatorem tradycji Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Podobnie jak większość przedstawicieli Szkoły był zwolennikiem teoretycznego minimalizmu. Zgodnie ze jej duchem cenił on w filozofii – a ogólniej w humanistyce – precyzję języka naukowego (oraz prostotę i jasność z nim związaną), a także krytycyzm: w odniesieniu do problemów, metod i rezultatów badań. Głównym obszarem zainteresowania Profesora Pelca była semiotyka logiczna (szerzej: semiotyka teoretyczna). Opowiadał się za funkcjonalną koncepcją stawiał rozumieniu poczucie rozumienia. W metodologii wprowadził pojęcie treści poznawczej pytań. Analizował koncepcję prawa naukowego i interdyscyplinarności. W ontologii próbował zidentyfikować i wyeliminować problemy pozorne. Przeprowadził analizę pojęcia przedmiotu, sposobów nieistnienia i związku przyczynowego. W estetyce usiłował zdefiniować parę „forma”- -„treść”, ideologię dzieła literackiego, temat i motyw literacki, a także metaforę. Odróżniał fikcję od fikcjonalności. Badał asertywność zdań i zagadnienie intensjonalności. W etyce opowiadał się za koncepcją spolegliwego opiekuna – a przeciw nakazowi miłości do wszystkich ludzi, uważając ten ostatni za nierealny. Postulował relatywizację moralnej wartości kłamstwa. Traktował skromność jako najwyższą cnotę. Był prawdziwym humanistą – w tym sensie, który sam poddał mistrzowskiej analizie.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 2; 41-92
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem tożsamości filozofii w koncepcjach przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej oraz ich krytyków
    The problem of the identity of philosophy in the concepts of the representatives of the Lviv-Warsaw School and their critics
    Autorzy:
    Drabarek, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233579.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-22
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska
    polemiki
    psychologia
    logika
    etyka
    Lviv-Warsaw Philosophical School
    polemic
    psychology
    logic
    ethics
    Opis:
    W artykule przedstawione zostały polemiki dotyczące koncepcji filozofii szkoły lwowsko--warszawskiej R. Ingardena z poglądami K. Twardowskiego na temat możliwości form i granic poznawania cudzych stanów psychicznych; trzy polemiki z koncepcją trójwartościowej logiki Łukasiewicza: F. Gonsetha, A. Urquharta, T. Bigaja. Zaprezentowano także polemiczną analizę różnic w rozumieniu zadań filozofii między szkołą lwowsko-warszawską a polskim neotomizmem. Z postulatu neutralności filozofii wobec problemów światopoglądowych wynikało nieangażowanie się w spory religijne i polityczne, a z zalecenia unikania zagadnień spekulatywnych – niechęć do wypowiedzi o charakterze metafizycznym. M. Przełęcki, uważany za jednego z ostatnich przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej, polemizuje z tym poglądem.
    The article presents polemics, concerning the concept of philosophy of the Lviv-Warsaw School (R. Ingarden’s polemic with K. Twardowski’s views on the possibility of forms and limits of cognition of mental states of other people), and three polemics with Łukasiewicz’s concept of trivalent logic: F. Gonseth; Urquhart; T. Bigaj. A polemical analysis of the differences in the understanding of the tasks of philosophy between the Lviv-Warsaw School and Polish neo-Thomism is also presented. The postulate of the neutrality of philosophy in relation to worldview problems leads to non-involvement in religious and political disputes, while the recommendation to avoid speculative issues – to an aversion to statements of a metaphysical nature. M. Przełęcki, considered to be one of the last representatives of the Lviv-Warsaw School, argues against this view.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2022, 8: "Filozofia w Galicji III"; 315-333
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tadeusz Pawłowski o wieloznaczności wyrażeń
    Tadeusz Pawłowski on the ambiguity of expressions
    Autorzy:
    Chybińska, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15010674.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    ambiguity
    amphiboly
    correctness of terminology
    defect
    Lvov‑Warsaw School
    amfibolia
    poprawność terminologii
    Szkoła Lwowsko‑Warszawska
    wada
    wieloznaczność
    Opis:
    Głównym celem artykułu jest rekonstrukcja ujęcia wieloznaczności przedstawionego w pracy Tadeusza Pawłowskiego Tworzenie pojęć w naukach humanistycznych (1986) oraz systematyzacja i analiza tej propozycji. Ze względu na to, że Pawłowski był uczniem Tadeusza i Janiny Kotarbińskich oraz zajmował się kwestiami metodologicznymi dotyczącymi języka nauki (i naukowo rozumianej filozofii), tłem rozważań jest tradycja Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. W artykule zostają sformułowane pewne uwagi dotyczące koncepcji Pawłowskiego, jak również kilka innych obserwacji na temat zjawiska wieloznaczności.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2022, 2; 43-61
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pierwsze moje spotkania z problematyką naukoznawczą
    My first contacts with scientific problems
    Autorzy:
    Zamecki, Stefan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048234.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Fundacja Popierania Nauki
    Tematy:
    naukoznawstwo
    szkoła lwowsko-warszawska
    Stefan Zamecki
    historia nauki
    metanauka
    science
    Lwów-Warsaw School
    history of science
    meta-science
    Opis:
    Celem artykułu jest zarysowanie początków refleksji naukoznawczej historyka nauki profesora Stefana Zameckiego. Opracowanie ma charakter autobiograficzny i nawiązuje do wcześniejszych opracowań Autora. W tekście przeprowadzona została analiza głównych problemów badawczych rozprawy doktorskiej Stefana Zameckiego. Zatrzymano się nad rozumieniem wyrażenia „szkoła lwowsko-warszawska”. Uwzględniono najważniejsze etapy procesu dojrzewania i krystalizowania się koncepcji naukoznawstwa u Autora opracowania.
    The aim of the article is to outline the beginnings of scientific reflection by the historian of science, Professor Stefan Zamecki. The study is autobiographical and refers to the author’s earlier studies. The text analyzes the main research problems of Stefan Zamecki’s doctoral dissertation. The expression “The Lwów-Warsaw School” was stopped. The most important stages of the maturation and crystallization of the concept of science in the author of the study were taken into account.
    Źródło:
    Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój; 2021, XXX (LV); 79-129
    1230-5480
    Pojawia się w:
    Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geneza koła krakowskiego
    The genesis of the Cracow circle
    Autorzy:
    Tkaczyk, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/430890.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Cracow circle
    Lvov-Warsaw School
    methodology of theology
    new scholasticism
    koło krakowskie
    szkoła lwowsko-warszawska
    metodologia teologii
    neoscholastyka
    Opis:
    This paper is devoted to exploring the cultural background of the manifesto of the Cracow Circle, a philosophical group consisting of Józef Maria Bocheński, O.P., Jan Franciszek Drewnowski, Rev. Jan Salamucha and Bolesław Sobociński. The group was mentored by Jan Łukasiewicz and Rev. Konstanty Michalski. The manifesto of the Cracow Circle aimed to apply the programme of the Lvov-Warsaw School to Catholic theology and philosophy. Within the school, special emphasis was placed on Łukasiewicz’s version of the programme. The amendments to be carried out concerned: (a) refurbishing philosophical language to meet all the conditions of proper scientific discourse, (b) incorporating mathematical logic, (c) upgrading semiotics and methodology, and (d) using formal methods in philosophy. Four groups of circumstances are analysed as the milieu of the Cracow Circle at the beginning of the 20th century and in direct relation to the influential activities of its four founders: (a) esprit de l’époque, (b) state of philosophy, (c) state of logic, and (d) state of theology.
    Artykuł poświęcony jest charakterystyce kulturowego tła manifestu koła krakowskiego i jego zespołu, który stanowili: Józef Maria Bocheński OP, Jan Franciszek Drewnowski, ks. Jan Salamucha oraz Bolesław Sobociński, i który był wspierany przez Jana Łukasiewicza i ks. Konstantego Michalskiego. Manifestem koła była aplikacja programu szkoły lwowsko-warszawskiej do katolickiej teologii i filozofii. W tym przedsięwzięciu szczególną rolę odegrała Łukasiewicza wersja programu. Do zastosowanych środków należały: (a) odnowienie języka tak, aby spełniał on wszystkie warunki właściwego dyskursu naukowego, (b) recepcja logiki matematycznej, (c) uwspółcześnienie semiotyki i metodologii oraz (d) wykorzystanie metod formalnych. Analizowane są cztery grupy okoliczności będące środowiskiem koła krakowskiego: (a) esprit de l’époque, (b) sytuacja w filozofii, (c) sytuacja w logice i (d) sytuacja w teologii – na początku XX wieku – w bezpośrednim związku z decydującymi działaniami czterech założycieli koła.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2019, 55, 2; 9-39
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bolesław Miciński i Stanisław Ignacy Witkiewicz. Z dziejów intelektualnej i artystycznej przygody
    Bolesław Miciński and Stanisław Ignacy Witkiewicz: From the History of an Intellectual and Artistic Journey
    Autorzy:
    Zajączkowski, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097320.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    psychoanaliza
    estetyka
    Czysta Forma
    szkoła lwowsko-warszawska
    esej filozoficzny
    psychoanalysis
    aesthetics
    Pure Form
    Lvov–Warsaw school
    philosophical essay
    Opis:
    Artykuł omawia wzajemne kontakty i wspólnotę myśli dwóch wybitnych pisarzy i filozofów Bolesława Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego), którzy mimo dużej różnicy wieku byli blisko zaprzyjaźnieni. Podejmowane przez nich problemy odsyłają do międzywojennej atmosfery filozoficznej w Polsce i w Europie, a także do ożywionych dyskusji w gronie krytyków literackich i awangardowych pisarzy. Witkiewicz jako pierwszy Polak zapoznał się z psychoanalizą i znacznie wpłynął na jej znajomość u Micińskiego, choć ich sposoby rozumienia teorii Freuda wyraźnie się rozeszły. Miciński był też gorącym zwolennikiem teorii Czystej Formy, realizatorem jej założeń w swojej twórczości i rzecznikiem unaukowienia krytyki literackiej poprzez jej mocne osadzenie w filozofii. Witkacy patronował jego poglądom estetycznym wyłożonym najpełniej w nieopublikowanej pracy magisterskiej Rzeczywistość i jej deformacja w sztuce (1937) napisanej pod kierunkiem Władysława Tatarkiewicza. Obaj zdecydowanie opowiadali się przeciw wszelkiemu redukcjonizmowi w filozofii; byli przeciwnikami fizykalizmu Koła Wiedeńskiego oraz antymetafizycznego nastawienia szkoły lwowsko-warszawskiej. Zwłaszcza Miciński dostrzegał słabość myśli analitycznej i poszukiwał dla filozofii formy bardziej pojemnej. W końcowym okresie twórczości Micińskiego stanął w wyraźnej opozycji wobec totalitaryzmu i mechanizacji życia, co było znamienne również dla Witkacego. Dla autora Portretu Kanta Witkiewicz był z pewnością mistrzem w dziedzinie filozofii, wciąż jednak pozostaje otwarte pytanie, ile od swego młodszego przyjaciela zaczerpnął autor Szewców?
    This article describes mutual contacts and shared ideas of two outstanding writers and philosophers, Bolesław Miciński and Ignacy Witkiewicz (Witkacy), who despite a significant age difference were close friends. The philosophical problems they raised relate to the interwar intellectual atmosphere in Poland and Europe as well as lively discussions among literary critics and avantgarde writers. Witkiewicz was the first Pole to become acquainted with psychoanalysis; he made it significantly more familiar to Miciński, although their interpretations of Freud’s theory clearly diverged. Miciński was also a strong supporter of the Pure Form theory and realized its propositions in his works. He was also an advocate of a scientific approach to literary criticism through its firm grounding in philosophy. Witkacy was also a patron of his aesthetic views which were most fully set forth in an unpublished thesis, Reality and its Deformation in Art (1937), written under Władysław Tatarkiewicz’s supervision. They were both strongly opposed to any reductionism in philosophy; they were opponents of Vienna Circle physicalism and the anti-metaphysical approach of the Lvov–Warsaw school. In particular, Miciński saw the weakness of analytical thought and sought a more capacious form for philosophy. The final period of Miciński’s work shows a strong objection to totalitarianism and a mechanization of life which was also characteristic of Witkacy. For the author of A Portrait of Kant, Witkiewicz was surely a master of philosophy, but the question of how much was borrowed from the younger colleague by Witkacy, the author of The Shoemakers, remains open.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 2; 207-226
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cele nauczania w myśli Kazimierza Twardowskiego
    The Aims of Education in Kazimierz Twardowskis Thought
    Autorzy:
    Traczykowski, Dominik
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1811482.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia edukacji
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    dydaktyka
    wychowanie gentlemena
    philosophy of education
    the Lwów-Warsaw School
    didactics
    raising a gentleman
    Opis:
    Filozofia Kazimierza Twardowskiego jest dobrze znana wszystkim, którzy interesują się tą dziedziną wiedzy. Tego samego nie da się już powiedzieć o jego poglądach pedagogicznych, które zostały w znacznym stopniu zapomniane. O umiejętnościach dydaktycznych Kazimierza Twardowskiego z uznaniem wypowiadał się między innymi Wincenty Okoń, umieszczając jego sylwetkę w pracy Wizerunki sławnych pedagogów polskich. Uznał go tym samym za jednego z największych pedagogów polskich XX wieku. W artykule rekonstruuję tylko niektóre aspekty myśli pedagogicznej Kazimierza Twardowskiego. Koncentruję się przede wszystkim na celach kształcenia, jakie stawiał sobie w swojej pracy dydaktycznej. Rozpoczynam od ogólnej definicji pojęcia „cele kształcenia” oraz pokazuję, jak było ono rozumiane przez Kazimierza Twardowskiego, następnie przywołuję proponowany przez niego podział celów kształcenia, na koniec zaprezentuję sylwetkę idealnego wychowanka, jaką proponował ten filozof. Sylwetka idealnego wychowanka została przedstawiona z dwóch stron. Zarówno od strony przedmiotowej, odnoszącej się to całokształtu wiedzy, jaką powinien uczeń zdobyć w trakcie edukacji, jak również od strony podmiotowej, czyli umiejętności oraz cech charakteru, które powinny zostać w nim zaszczepione. Rekonstrukcja opiera się zarówno na pismach Twardowskiego, które odnoszą się bezpośrednio do omawianej tematyki, nieopublikowanych wykładach z dydaktyki, notatkach, jak również na jego publikacjach dotyczących etyki, logiki i psychologii. W artykule przywołuję także fragmenty ocen opisowych, jakie Kazimierz Twardowski stawiał swoim studentom, co pozwoli uzyskać wgląd w jego warsztat dydaktyczno-wychowawczy.
    The philosophy of Kazimierz Twardowski is well known to those who are interested in the subject. Unfortunatelly the same cannot be stated with regard to his pedagogical views which have been to a large extent forgotten. Wincenty Okoń included Kazimierz Twardowski in his work Wizerunki sławnych pedagogów polskich in this way showing his appreciation towards the didactic skills of Twardowski. In this way Okoń acknowledged Twardowski as one of the greatest Polish pedagogues of the 20th century. In my article I recreate only the chosen aspects of the pedagogical thought of Kazimierz Twardowski. Above all, I concentrate on the aims of teaching that he placed in his didactic work. I will start with a general definition of the term “aim of teaching” and present the way it was understood by Kazimierz Twardowski. In the following part I will remind his division of the teaching aims and in the end I will present the figure of a perfect student proposed by the philosopher. The figure of a perfect student will be presented from two perspectives; both from the objective one, concentrating on the totality of knowledge that should be obtained by a student during his education and from the subjective perspective, that is the skills and personal characteristics that should be imprinted in the student. The reconstruction is based on: the works of Twardowski that are directly connected wih the discussed issue, not-published lectures in didactics, notes, and his publications concerning ethics, logic and psychology. In the article I also remind excerpts from the written assessments which Twardowski prepared for his students. This will allow for gaining insight into his didactic-pedagogic work.
    Źródło:
    Roczniki Pedagogiczne; 2016, 8(44), 1; 9-22
    2080-850X
    Pojawia się w:
    Roczniki Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwie metafilozofie: Elzenberg a Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Autorzy:
    Kleszcz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098440.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    metafilozofie
    Henryk Elzenberg
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Kazimierz Twardowski
    Kazimierz Ajdukiewicz
    racjonalność vs irracjonalizm
    intuicja a zastosowanie logiki w filozofii
    Opis:
    Szkoła Lwowsko-Warszawska została założona w 1895 roku przez Kazimierza Twardowskiego we Lwowie. Dla Twardowskiego i jego uczniów racjonalizm, jasność i precyzja języka oraz stosowanie logiki w filozofii były metodologicznymi fundamentami Szkoły. W pierwszej części tekstu autor rozważa charakter i wartość metafilozoficzngo programu przyjmowanego w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. W drugiej partii przedstawia się filozofię Henryka Elzenberga (1887–1967), jednego z najoryginalniejszych filozofów polskich XX wieku. W sferze jego zainteresowań znajdowały się: aksjologia ogólna, etyka, estetyka i historia filozofii. Część końcowa ma charakter porównawczy, gdzie omawiam stosunki między metafilozofią Szkoły Lwowsko-Warszawskiej a ideami metafilozoficznymi Elzenberga.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 289-320
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophical controversy: positivism or metaphysics
    Filozoficzny spór: pozytywizm albo metafizyka
    Autorzy:
    Kleszcz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097160.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    philosophy and science
    metaphysics
    Lvov-Warsaw School
    positivism
    scientism
    Bogusław Wolniewicz
    filozofia a nauka
    metafizyka
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    pozytywizm
    scjentyzm
    Opis:
    Pozytywizm jest rodziną kierunków filozoficznych wysoko ceniących naukę i poznanie naukowe. Charakterystyczne dla pozytywizmu są tezy, że jedynie nauka dostarcza poznania wartościowego oraz że filozofia nie ma metody innej niż naukowa. Zamiarem pozytywistów było usunięcie metafizyki z obszaru filozofii. Profesor Bogusław Wolniewicz, jeden z bardziej oryginalnych polskich filozofów analitycznych drugiej połowy XX wieku, był stanowczym przeciwnikiem antymetafizycznych tendencji w filozofii. Autor omawia i poddaje dyskusji problem relacji nauki i filozofii oraz stanowisko Wolniewicza i jego argumenty skierowane przeciwko pozytywizmowi i scjentyzmowi.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 3; 199-222
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wartości i normy jako zdania w logice. Z historii logiki w Polsce
    Autorzy:
    Pacewicz, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/521748.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    zdanie
    sąd
    norma
    wartość
    zdanie normatywne
    zdanie wartościujące
    logika formalna
    historia logiki
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Twardowski
    Lukasiewicz
    Kotarbiński
    Czeżowski
    Ajdukiewicz
    Ziembiński
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest analiza definicji „sądu” oraz „zdania”, jakie pojawiły się w podręcznikach do logiki w Polsce w pierwszej połowie XX wieku. W szczególności podjęto zagadnienie, na ile wyrażenia wartościujące i normatywne są prawdziwe lub fałszywe, a wobec tego są przedmiotem logiki formalnej. W zakończeniu przedstawiono wnioski z przeprowadzonej analizy. Wskazują one, że wyrażenia wartościujące i normatywne w ograniczonym stopniu mają wartość logiczną.
    Źródło:
    Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2016, 22; 291-305
    1234-4087
    Pojawia się w:
    Humanistyka i Przyrodoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy tradycją a filozofią analityczną. Karola Frenkla (1891–1920) droga do etyki naukowej
    Between tradition and analytic philosophy. Karl Frenkel’s (1891-1920) path to scientific ethics
    Autorzy:
    Konstańczak, Stefan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233576.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-22
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Karol Frenkel
    tradycyjna etyka
    filozofia analityczna
    szkoła lwowsko-warszawska
    etyka niezależna
    Karl Frenkel
    traditional ethics
    analytic philosophy
    Lviv-Warsaw School
    independent ethics
    Opis:
    Karol Frenkel za przedmiot swych badań obrał wewnętrzną potrzebę rozliczenia się z tradycją, w której został wychowany. Wypracował oryginalną koncepcję etyki niezależnej. W swojej rozprawie doktorskiej przeanalizował dwa konkurencyjne systemy etyczne sformułowane przez Davida Hume’a oraz Artura Schopenhauera, które doszukiwały się determinant etycznych w sferze afektywnej. Propozycje te okazały się dla niego niezadowalające i dlatego zaproponował własne rozwiązanie, które wyprowadził z przyjętego przez siebie rozumienia pojęcia moralności. Z dzisiejszej perspektywy było to pierwsza w Polsce próba sformułowania koncepcji etyki analitycznej, która – chronologicznie rzecz ujmując – wyprzedzała analogiczne rozwiązania zaproponowane przez Georga Moore’a w Principia ethica.
    Karol Frenkel took as the object of his research the inner need to come to terms with the tradition in which he had been brought up. He developed an original conception of independent ethics. In his doctoral thesis, he analysed two competing ethical systems formulated by David Hume and Arthur Schopenhauer, which sought ethical determinants in the affective sphere. These proposals proved unsatisfactory to him, which is why he proposed his own solution, derived from his understanding of the concept of morality. From today’s perspective, it was the first attempt to formulate a concept of analytic ethics, which chronologically speaking preceded the analogous solutions proposed by George Moore in Principia Ethica.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2022, 8: "Filozofia w Galicji III"; 264-283
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Charisteria" i historia. Polemika Jerzego Pelca z estetyką Władysława Tatarkiewicza
    Autorzy:
    Kowalik, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097998.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    semiotyka
    forma
    treść
    sztuki plastyczne
    literatura
    dzieło sztuki
    funkcja semantyczna
    subiektywizm
    znak
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    temperamenty
    Tatarkiewicz Władysław
    Pelc Jerzy
    Czeżowski Tadeusz
    Opis:
    W ofiarowanej Władysławowi Tatarkiewiczowi księdze pamiątkowej Charisteria (1960) znalazła się krytyka jego estetyki dokonana przez Jerzego Pelca. Merytorycznie spór dotyczył pojęć „formy” i „treści” zastosowanych do dzieł sztuki literackiej i dzieł sztuki plastycznej. Według Tatarkiewicza, dzieła plastyczne mają „formę A”, rozumianą jako układ elementów zmysłowych, a dzieła literackie „formę B”, czyli są zbiorem znaków językowych. „Formie B” przysługuje zawsze „treść”, której dzieła plastyczne są pozbawione. Jerzy Pelc wysunął wobec tej koncepcji uwagi krytyczne z perspektywy semiotyki logicznej. Według Pelca, znaki językowe spełniają trzy równorzędne funkcje językowe: (1) znaczą, (2) oznaczają i (3) wyrażają – co odpowiednio różnicuje pojęcie „treści”. Dzieła plastyczne również mogą spełniać te funkcje, ponieważ w ramach ogólnej teorii znaku, jaką jest semiotyka logiczna, znakami są zarówno „znaki ikoniczne” (dzieła plastyczne), jak i „znaki symboliczne” (dzieła literackie). Z punktu widzenia historii filozofii, książka Charisteria była w epoce marksizmu oazą filozofii tradycyjnej, przedwojennej. Spór między W. Tatarkiewiczem i J. Pelcem przebiegał we wspólnej tradycji szkoły lwowsko- warszawskiej, choć toczył się pomiędzy jej skrzydłem lewym, nastawionym rygorystycznie i scjentystycznie (Pelc), a skrzydłem prawym, nastawionym bardziej tolerancyjnie i humanistycznie (Tatarkiewicz).
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 2; 235-257
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rekonstrukcja pojęć w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Teoria i praktyka
    Reconstruction of Concepts in the Lvov–Warsaw School: Theory and Practice
    Autorzy:
    Brożek, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097317.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    analiza pojęć
    rekonstrukcja pojęć
    Kazimierz Twardowski
    Jan Łukasiewicz
    Alfred Tarski
    przyczyna
    prawda
    Lvov–Warsaw School
    conceptual analysis
    reconstruction of concepts
    cause
    truth
    Opis:
    Pojęcia były zawsze jednym z najważniejszych obiektów badań filozoficznych. Szczególnie duży wkład do teorii analizy pojęć wnieśli przedstawiciele polskiej gałęzi XX-wiecznej filozofii analitycznej, czyli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Badaniom filozoficznym w tej szkole przyświecał postulat jasności myślenia i mowy. Analiza i doskonalenie pojęć oraz języka filozoficznego jako ich nośnika były naturalnym wyrazem programu metodologicznego, jaki formacji tej nadał jej założyciel, Kazimierz Twardowski. W artykule przedstawiona jest procedura rekonstrukcji pojęć, stosowana powszechnie w szkole Twardowskiego. Okazuje się, że pomimo głębokich niekiedy różnic między poszczególnymi przedstawicielami SLW (wyrażających się chociażby w opozycji psychologizm–logicyzm) da się wskazać pewne rysy wspólne prowadzonych w szkole badań nad pojęciami. Są to przede wszystkim moment kategorialny i moment konstrukcyjny, ze względu na który całą procedurę najlepiej określić właśnie jako „rekonstrukcję”. Bliżej zostały omówione dwa przykłady rekonstrukcji pojęć: praca Jana Łukasiewicza dotycząca pojęcia przyczyny oraz wyniki Alfreda Tarskiego dotyczące pojęcia prawdy.
    Concepts have always been one of the most important objects of philosophical investigations. A special contribution to the theory of conceptual analysis was made by the representatives of the Lvov–Warsaw School, representing the Polish branch of analytic philosophy. Philosophical research in this school was governed by the postulate of clarity of thought and speech. Analysis and improvement of concepts and the existing philosophical language as the carriers of these concepts naturally expressed the methodological program proposed by the founder of the School, Kazimierz Twardowski. In the article, the procedure of reconstructing concepts is presented as it was commonly applied in Twardowski’s School. Although the differences between individual school members were sometimes significant (reflected e.g. in the psychologism–antipsychologism opposition), one may indicate some common elements of conceptual research. These are, first of all, the categorial element and the constructive element, because of which the procedure in question is called “reconstruction”. Two examples of the reconstruction of concepts are examined closer: Łukasiewicz’s work on the concept of cause and Tarski’s results concerning the concept of truth.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 2; 155-179
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ontologia w De ente et essentia św. Tomasza z Akwinu. Wprowadzenie do przekładu o. I.M. Bocheńskiego OP
    Autorzy:
    Płotka, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1966124.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Innocenty Maria Bocheński OP
    Tomasz z Akwinu
    De ente et essentia
    ontologia
    logika
    Koło Krakowskie
    szkoła lwowsko-warszawska
    Thomas Aquinas
    ontology
    logic
    Cracow Circle
    Lviv-Warsaw School
    Opis:
    In this essay I will shortly present the main characteristics of Joseph M. Bocheński’s OP translation of Thomas Aquinas’s treatise De ente et essentia. First of all, I will present the circumstances of the translation. Aquinas’s. De ente et essentia was published in the fall in 1955 in the journal “Seminary Materials for the Use of Students of Christian Philosophy”. It was a student magazine created for the internal use of students of philosophy at the Catholic University of Lublin, who thus provided themselves with access to philosophical texts needed for individual classes at the Faculty of Philosophy of the Catholic University of Lublin. However, the reader should be warned that the presented edition is incomplete: of the 81 paragraphs of Aquinas’s work, which Bocheński an-nounces in his introduction, the typescript contains only the first 41. It should be also emphasized that Bocheński perceives De ente et essentia as a ontological work. The interpretation of this treatise can be seen in its entirety, as well as in numerous footnotes that place De ente et essentia within ontology, semantics and logic. Finally, I will emphasize the influence of the Lviv-Warsaw school on Neotomism in general, and on the way of studying philosophy by Bo-cheński in particular. Bocheński’s contacts with representatives of the Lviv-Warsaw school date back to the 1920s: during this period, Jan Salamucha studied theology in Warsaw. During his studies, he met Jan Lukasiewicz, who later became the promoter of his doctoral dissertation on the concept of Aristotle’s modality (he obtained the title in 1927). Then, in 1930, Salamucha wrote an extensive work on the issue of deduction in Aristotle and Thomas Aquinas. At first, Bocheński was a critical reviewer of this work, but soon he decided that logic should serve the Thomism. The presence of analytical philosophy, logic and semantics are noticeable in the entirety of Bocheński’s translation.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 1, 9; 477-483
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy filozofią a ideologią
    Between Philosophy and Ideology Disputes on Philosophy in the Post-war Polish Science
    Autorzy:
    Konstańczak, Stefan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665164.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    szkoła lwowsko-warszawska
    ideologia marksistowska
    I Kongres Nauki Polskiej
    sowietyzacja nauki polskiej
    a
    Lvov-Warsaw school
    Marxist ideology
    I Congress of Polish Science
    sovietization of Polish science
    Opis:
    The article presents the situation of Polish philosophy in the post-war period, when there was an attempt to dominate science by Marxists. The culmination of this process happened during the session of the First Congress of Polish Science (29.06-2.07.1951). The Congress had a symbolic meaning for the Polish philosophy because along with the Congress independent philosophical magazines were closed, pre-war professors were dismissed, and also a social scientific movement was liquidated. The state authorities considered philosophy, next to law and history, as disciplines which were essential for the promotion of Marxist ideology. As a result, the pre-war research and didactic professors at universities were replaced by “educated Marxists”, for whom philosophy was only a discipline which served for ideological tasks. For many years it changed the way of practicing philosophy in Poland, the consequences of which can be felt to this day.
    Artykuł prezentuje sytuację w polskiej filozofii w okresie powojennym, gdy miała miejsce próba zdominowania nauki przez marksistów. Kulminacja tego procesu przypadła podczas obrad I Kongresu Nauki Polskiej (29.06 - 2.07.1951 r.). Kongres miał znaczenie symboliczne dla filozofii polskiej, gdyż wraz z jego przeprowadzeniem zamknięto niezależne czasopisma filozoficzne, odsunięto od dydaktyki przedwojenną kadrę profesorską, zlikwidowano także społeczny ruch naukowy. Władze państwowe uznały bowiem wówczas filozofię obok prawa i historii, za dyscypliny kluczowe dla propagowania ideologii marksistowskiej. W efekcie przedwojenne kadry naukowo-dydaktyczne w uczelniach wyższych zostały zastąpione przez „wykształconych marksistów”, dla których filozofia była tylko dyscypliną usługową wypełniającą zadania ideologiczne. Na wiele lat zmieniło to sposób uprawianiu filozofii w Polsce, czego konsekwencje odczuwa się po dzień dzisiejszy.
    Źródło:
    Folia Philosophica; 2017, 38
    1231-0913
    2353-9445
    Pojawia się w:
    Folia Philosophica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawda i wolność jako aksjologiczne fundamenty uprawiania nauki w szkole lwowsko-warszawskiej
    Autorzy:
    Zegzuła-Nowak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/643985.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Werte
    axiologische Dimension der Wissenschaft
    Lemberg-Warschau-Schule
    Wahrheit und Freiheit in der Wissenschaft
    axiological dimension of science
    Lvov-Warsaw School
    truth and freedom in science
    wartości
    aksjologiczny wymiar nauki
    szkoła lwowsko-warszawska
    prawda i wolność w nauce
    Opis:
    Der Artikel stellt  den Beitrag der Vertreter der Lemberg-Warschau-Schule zur Bestimmung der axiologischen Dimension der Wissenschaft dar. In der Verbreitung philosophischer Kultur und im Hinweisen auf beständige axiologische Fundamente hegten sie Hoffnungen, Patriotismus und Gefühl der Nationalgemeinschaft zu wecken. Sie behaupteten auch, dass sich die Wissenschaft nicht auf eine unbeschränkte und unkontrollierte Art entwickeln darf, sollte sie der Menschheit dienen. Neben der Bestimmung des meritorisch-methodologischen Rahmens war es daher für sie wichtig, den axiologischen Rahmen für das Betreiben der Wissenschaft festzulegen. Sie hatten keine Zweifel, dass sich in der Wissenschaft Werte verwirklichen sollten. In der Wissenschaft mit starken und klar bestimmten axiologischen Fundamenten erblickten sie folglich einen Weg, der nicht allein zur Verbesserung des menschlichen Lebens, sondern auch zur inneren Entwicklung des Menschen führte. Die Sendung eines Wissenschaftlers soll daher auf der Treue gegenüber bestimmten Werten beruhen, vor allem gegenüber der Wahrheit und Freiheit, die der wissenschaftlichen Tätigkeit den Status eines bedeutsamen und zugleich autonomen Bereichs der menschlichen Tätigkeit verleiht.
    The contribution is discussed of the Lvov-Warsaw School (LWS) in determining the axiological dimension of science. By promoting philosophical culture and solid axiological foundations, the School members aspired to imbue the spirit of patriotism and a sense of national community in society. They believed that if science is to serve humanity, it should not develop in an infinite and recalcitrant way. Apart from defining substantive and methodological directives, the LWS scholars regarded it important to draw up axiological frameworks of scientific studies to define their proper tasks and protect them against depreciating factors. Science, in their view, should promote and develop values. As they saw it, science based on clearly defined axiological foundations should not only seek to improve man’s living, but also develop his inner life. Hence, the scholar’s mission should adhere to set values, in particular truth and freedom, imbuing scientific work with the status of crucial and at the same time autonomous field of human activity.
     Artykuł prezentuje wkład reprezentantów szkoły lwowsko-warszawskiej dotyczący określenia aksjologicznego wymiaru nauki. W krzewieniu kultury filozoficznej oraz wskazywaniu trwałych fundamentów aksjologicznych pokładali oni nadzieje na rozbudzenie w społeczeństwie patriotyzmu oraz poczucia wspólnoty narodowej. Twierdzili też, że jeśli nauka ma służyć ludzkości, to nie może rozwijać się w sposób nieograniczony i niekontrolowany. Stąd obok określenia dyrektyw merytoryczno-metodologicznych, ważne było dla nich także określenie aksjologicznych ram uprawiania nauki, które miałyby strzec jej przed czynnikami ją deprecjonującymi i wyznaczać dlań słuszne cele. Nie mieli zatem wątpliwości, że w nauce powinny urzeczywistniać się wartości.W nauce o mocnych i jasno określonych fundamentach aksjologicznych upatrywali oni zatem, nie tylko drogi zmierzającej do poprawy życia ludzkiego, ale także wewnętrznego rozwoju człowieka. Misją uczonego zatem powinna być wierność określonym wartościom, przede wszystkim prawdzie i wolności, nadającym działalności naukowej status doniosłej i zarazem autonomicznej sfery aktywności ludzkiej.
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2019, 28
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Retoryka dominacji – polityczne sterowanie nauką
    Rhetoric of domination – political steering of science
    Autorzy:
    Konstańczak, Stefan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577498.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    nauka polska po II wojnie światowej
    I Kongres Nauki Polskiej
    szkoła lwowsko-warszawska
    marksizm
    etatyzacja nauki polskiej
    Polish science after World War II
    Ist Congress of Polish Science
    Lvov and Warsaw School
    Marxism
    state control of Polish science
    Opis:
    Na przykładzie polskich doświadczeń z końca lat 40-tych XX w. autor prezentuje drogę, na której sfera nauki może zostać podporządkowana władzy państwowej. Artykuł jest zatem także prezentacją sytuacji w polskiej nauce w trakcie przygotowań do I Kongresu Nauki Polskiej, który miał miejsce 29.06 – 2.07.1951 r. Na podstawie zachowanej korespondencji i wspomnień głównie przedstawicieli filozoficznej Szkoły Lwowsko-Warszawskiej autor przedstawia zastosowane przez ówczesnych polityków sposoby manipulowania naukowcami i instytucjami nauki dla osiągnięcia doraźnych korzyści politycznych. W konkluzji autor ocenia długofalową skuteczność zastosowanych działań oraz zastanawia się, czy podobne działania można zastosować również obecnie.
    The author presents the way how the area of science might be subordinated to state authority on the basis of Polish experience at the end of 40’s of XXth century. Therefore, the article is also a presentation of the situation in Polish science while preparing for the Ist Congress of Polish Science which took place between June 29th and July 2nd 1951. Based on preserved letters and memories of mainly representatives of philosophical Lvov and Warsaw School, the author presents the ways of manipulating of scientists and institutions of science used by politicians of that time to reach immediate political benefits. In conclusion the author evaluates long-term effectiveness of the used activities and wonders if similar activities might also be applied nowadays.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2013, 49, 2(196); 101-115
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie dwudziestowieczne dyskusje dotyczące racjonalności
    Polish 20th-Century Discussions of Rationality
    Autorzy:
    Kleszcz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097316.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia polska XX wieku
    spory o racjonalność poznawczą
    Kazimierz Twardowski
    Szkoła Lwowsko-Warszawska
    Roman Ingarden
    Henryk Elzenberg
    Leszek Kołakowski
    Marian Przełęcki
    spory o binarność racjonalności
    spory o kryteria racjonalności
    uzasadnianie racjonalności
    Polish 20th-century philosophy
    dispute over cognitive rationality
    Lvov–Warsaw School
    disputes over binary nature of rationality
    criteria of rationality
    justification of rationality
    Opis:
    Artykuł przedstawia dwudziestowieczne polskie dyskusje filozoficzne dotyczące racjonalności, w szczególności w kontekście poznawczym. Omawiane są stanowiska wielu uczonych, począwszy od Kazimierza Twardowskiego i założonej przezeń Szkoły Lwowsko-Warszawskiej do myślicieli okresu powojennego: Leszka Kołakowskiego i Mariana Przełęckiego. W części drugiej poddane są dyskusji i analizie trzy kwestie systematyczne, dotyczące racjonalności przekonań: problem ich binarności, kryteriów racjonalności oraz zagadnienie uzasadnienia jej wyboru.
    The article presents twentieth-century Polish philosophical discussions of rationality, especially in the cognitive context. Discussed are diverse viewpoints, from those presented by Kazimierz Twardowski, the Lvov–Warsaw School founded by him to those of post-war thinkers: Leszek Kołakowski and Marian Przełęcki. In the second part, three systematic issues concerning the rationality of beliefs are discussed and analyzed: the problem of their binary nature, rationality criteria, and the issue of justifying the choice of rationality.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 2; 129-153
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-35 z 35

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies