Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "konstytucji" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 139
Tytuł:
Najnowsza pozaparlamentarna propozycja konstytucyjna – „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” ogłoszony 11 listopada 2018 r.
The latest extraparliamentary proposal regarding the draft of the constitution of the Republic of Poland – „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” announced on 11th november 2018
Autorzy:
Kuciński, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524854.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja, projekt konstytucji, zmiana konstytucji, prezydencki sys-tem rządów
Opis:
1 listopada 2018 r., w setną rocznicę odzyskania w 1918 r. niepodległości przez Polskę, został ogłoszony „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” (pisownia oryginalna), jako projekt środowiska ZPP/WEI (Związek Przedsiębiorców i Pracodawców oraz think tanku Fundacja Warsaw Enterprise Institute), opracowany pod kierownictwem prof. Ro-berta Gwiazdowskiego. Jest to całościowy projekt nowej konstytucji, składający się ze 184 artykułów zgromadzonych w siedemnastu rozdziałach, do którego zostało dołączone trzynastostronicowe uzasadnienie. Za cechę charakterystyczną projektu należy uznać to, że zawiera on propozycje rozwiązań świadczącym o dosyć konsekwentnym opowie-dzeniu się jego twórców za wprowadzeniem w Polsce prezydenckiego systemu rządów. Projekt w wielu swych propozycjach rozwiązań różni się od unormowań obowiązującej Konstytucji RP z 1997 r. Dotyczy to zwłaszcza katalogu zasad ustroju państwa, statusu prawnego jednostki w państwie i gwarancji tego statusu, źródeł prawa, władzy ustawo-dawczej, władzy wykonawczej, władzy sądowniczej, organów spoza systemu podziału władz, samorządu terytorialnego, finansów publicznych. Niektóre z istotnych ustrojowo propozycji rozwiązań zawartych w projekcie zasługują na pozytywną ocenę, więcej jednak ma charakter dyskusyjny lub wywołujący uwagi krytyczne. Nie wydaje się więc, aby projekt mógł być uznany za doskonalszy od obowiązującej Konstytucji. Ponieważ jednak znajdują się w nim niektóre rozwiązania, których przyjęcie mogłoby pozytyw-nie wpłynąć na bardziej sprawne i efektywne funkcjonowanie mechanizmu państwo-wego, to zasługiwałyby one na wzięcie pod uwagę i uczynienie przedmiotem dyskursu politycznego, a w rezultacie ewentualnie za pożądane elementy polskiej ustawy zasadniczej w przypadku dokonywania w niej zmian.
To commemorate the 100thanniversary of the restoration of Poland’s sovereignty regained in 1918, the Draft Constitution of the Republic of Poland (Projekt Konstytucji Rzeczpo-spolitej Polskiej- original spelling) was announced on 11th November 2018 as a draft of ZPP/WEI circles (Union of Entrepreneurs and Employers and Warsaw Enterprise Institute Foundation think tank) developed under the leadership of Professor Robert Gwiazdowski. It is a comprehensive Draft of a new constitution consisting of 184 articles comprised in seventeen chapters including thirteen pages of explanatory notes. A con-sistent support of its authors for solutions introducing presidential system of government is a characteristic feature of the Draft. In a number of proposals, the Draft differs from regulations in the prevailing Constitution of the Republic of Poland of 1997. It specifically concerns the catalogue of rules of the form of government, legal status of an individu-al within the country and a guarantee of such status, sources of law, legislative, executive and judiciary powers, bodies outside the system of the separation of powers, territorial self-government, and public finances. Some of the material proposals of solutions relat-ed to a political regime included in the Draft deserve positive assessment. However, the majority of the same are of a controversial nature or inspire critical remarks. Thus, this Draft vis-á-vis the established Constitution cannot be considered as the better one. Still, as some of the solutions included in the same could have positive influence on more ef-ficient and effective performance of the state mechanism, they would deserve some con-sideration and submission to a political discussion and ultimately such elements would be required in the Constitution should the amendment take place.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 3(49); 198-228
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Durability of Constitutional Change. Functional Perspective
Trwałość zmiany konstytucji. Perspektywa funkcjonalna
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047297.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional change
durability
constitutional functions
functions of constitutional change
zmiana konstytucji
trwałość
funkcje konstytucji
funkcje zmiany konstytucji
Opis:
Constitutional change is inherently a significant social and political event which, given the assumed stability of the constitutional order in the state, should not happen too often. A significant effect of any change to the constitution should therefore be its systemic usefulness in the longer term - corresponding to the concept of the durability of constitutional change. The aim of this article is to present the theoretical determinants of this change from the perspective of its assumed durability, taking into account the circumstances related not only to the constitutionally formalized mode of amending the constitution, but also taking into account other systemic factors, i.e. mainly social, political and legal conditions of the functioning of a given constitution. As a result of the adopted research assumptions, the analysis carried out here is characterized by a functional approach and concerns the following detailed issues: the theoretical characteristics of constitutional change and the theoretical determinants of this change in the context of its assumed durability.
Zmiana konstytucji jest z natury rzeczy doniosłym wydarzeniem ustrojowym, które ze względu na zakładaną stabilność porządku konstytucyjnego w państwie nie powinno zdarzać się zbyt często. Istotnym skutkiem każdej zmiany konstytucji powinna być tym samym jej przydatność ustrojowa w dłuższej perspektywie czasowej - odpowiadająca pojęciu trwałości zmiany konstytucji. Celem tego artykułu jest przedstawienie teoretycznych uwarunkowań tej zmiany z perspektywy jej zakładanej trwałości, z uwzględnieniem okoliczności związanych nie tylko z konstytucyjnie sformalizowanym trybem nowelizacji konstytucji, ale z uwzględnieniem również innych czynników ogólnoustrojowych, tj. głównie społecznych, politycznych i prawnych uwarunkowań funkcjonowania danej konstytucji. W rezultacie przyjętych założeń badawczych przeprowadzona tutaj analiza charakteryzuje się podejściem funkcjonalnym i dotyczy następujących zagadnień szczegółowych: teoretycznej charakterystyki zmiany konstytucji oraz teoretycznych uwarunkowań tej zmiany w kontekście jej zakładanej trwałości.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 85-93
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zabezpieczenia konstytucji przed zmianą konstytucji
Procedural means of protecting the constitution against changes
Autorzy:
Szymanek, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520280.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja Niepodległości
Tematy:
konstytucja
zmiana konstytucji
poprawka do konstytucji
proces ustawodawczy
stabilność konstytucji
constitution
constitutional change
the legislative process
stability of the constitution
Opis:
This article discusses procedural means of protecting the constitution against changes. The starting point is the general remark that the constitution should be a durable and stable act, as it is the permanency of any constitution that is its inherent feature. Nevertheless, any rational legislator of the constitutional system must allow for the possibility of changing the constitution. However, any implementation of changes ought to be carried out with caution and only if absolutely necessary. Therefore, the mode of changing the constitution must be difficult enough (in comparison to passing ordinary laws) but also accomplishable. Consequently, the procedural side of any change of the constitution must be designed so as to, on the one hand, make the procedures of amending the constitution possibly complicated, but on the other hand those procedures must be realistic and implementable. That is why nowadays we can observe a whole range of procedural solutions concerning the process of changing the constitution, e.g. provisions relatively unchanged. The prerequisite of obtaining a qualified majority in the parliament is also a common mechanism in the process of changing the constitution. Sometimes changing the constitution must be approved by two consecutive parliaments, but a more frequent solution is a referendum-based procedure.
Źródło:
Prawo i Polityka; 2015, 6; 7-24
2080-5799
Pojawia się w:
Prawo i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stopniowalność naruszeń konstytucji
The gradation of constitutional violations
Autorzy:
Brzozowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693542.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
observing the constitution
constitutional violation
flagrant unconstitutionality
przestrzeganie konstytucji
naruszenie konstytucji
rażąca niekonstytucyjność
Opis:
The constitution can be breached in many ways, from minor infringements to flagrant violations. How serious a violation is depends on two factors: (i) the importance of a violated norm in the structure of the Constitution; (ii) the intensity of the violation (the range of consequences following from that norm, yet eliminated by an unconstitutional act or action). (Ad i) Even though constitutional norms are not arranged in a hierarchical order, some of them need to be respected together so that a particular goal set by the Constitution can be achieved. If the principle of judicial independence is not respected, such a violation affects not only that principle but also the way in which the courts perform their constitutional tasks. If an authorised state body refuses, against the Constitution, to exercise its right to appoint another body, such an action violates a provision determining the appointment procedure, but also leads to the shutdown of the latter body and ‘deactivates’ the whole set of provisions determining its powers and duties. (Ad ii) Actions taken by a state body may be distant from the pattern desired by the Constitution to a lesser or greater extent. An action which is flawed but pursues the right objectives may be simply unconstitutional, while an action which neglects these objectives or even promotes adverse ones is flagrantly unconstitutional. From that perspective, signing a bill one day after the constitutional period has expired is a violation, but it is a less serious  one than not signing it at all.
Naruszenia konstytucji mogą przybierać różną formę: od naruszeń mniejszej wagi aż po naruszenia rażące. Zależy to od dwóch zasadniczych czynników: 1) znaczenia (wagi) normy naruszonej na tle struktury konstytucji; 2) intensywności naruszenia normy konstytucyjnej, przez co należy rozumieć zakres zniesienia jej konsekwencji normatywnych przez niekonstytucyjny akt stanowienia lub stosowania prawa. Ad 1) Chociaż normy konstytucyjne nie podlegają formalnej hierarchizacji, niektóre z nich muszą być zrealizowane łącznie, aby osiągnięty został pożądany przez konstytucję stan rzeczy. Naruszenie zasady niezależności sądów nie ogranicza się do przepisu wyrażającego tę zasadę, lecz także rzutuje na sposób wywiązywania się przez sądy z ich konstytucyjnych zadań. Niewykonanie wbrew konstytucji kompetencji kreacyjnej przez upoważniony organ stanowi nie tylko naruszenie przepisu zawierającego kompetencję kreacyjną, lecz także prowadzi do paraliżu nieobsadzonego organu i „wyłącza” cały kompleks przepisów określających jego zadania i kompetencje. Ad 2) Postępowanie organu państwa może w mniejszym lub większym stopniu oddalać się od pożądanego przez konstytucję wzorca. Zachowanie wadliwe, lecz urzeczywistniające zasadniczy cel normy, jest po prostu niezgodne z konstytucją, natomiast zachowanie całkowicie nierealizujące tego celu lub dążące do celu przeciwstawnego jest rażąco niekonstytucyjne. W tym sensie podpisanie ustawy jeden dzień po upływie terminu jest naruszeniem konstytucji, ale mniej poważnym niż niepodpisanie jej w ogóle.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2017, 79, 4; 5-17
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oryginalizm Antonina Scalii jako teoria wykładni prawa
Autorzy:
Maroń, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/525277.pdf
Data publikacji:
2010-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Scalia
koncepcja ,,żyjącej konstytucji"
wykładnia prawa
Opis:
W artykule omówiono jedną z współczesnych amerykańskich teorii wykładni prawa, tj. oryginalizm zwykłego znaczenia (plain meaning originalism). Propagatorem i współtwórcą tej teorii jest sędzia Sądu Najwyższego USA Antonin Scalia. Scaliowski oryginalizm sprowadza wykładnię prawa do zespołu czynności intelektualnych ukierunkowanych na ustalenie zwykłego językowego znaczenia tekstu aktu normatywnego z momentu jego ogłoszenia. Można określić go zatem tekstualizmem bazującym na kompetencjach językowych pierwotnego prawodawcy i pierwotnych adresatów. Oryginalizm korzysta z dyrektyw interpretacyjnych językowych, a pomocniczo systemowych. Generalnie odrzuca natomiast sięganie do dyrektyw wykładni celowościowej i funkcjonalnej. Wyznacznikiem znaczenia prawa nie może być zamiar czy cel prawodawcy, lecz tekst prawny i tradycja. W ocenie Scalii prawo nie zmienia się samoczynnie, tj. pozalegislacyjnie, wraz ze zmianą społecznych potrzeb i oczekiwań. Krytykuje więc koncepcję „żyjącej konstytucji”, upatrując w niej źródło sędziowskiej dyskrecjonalności. Demokratycznie wybrani przez naród parlamentarzyści, a nie sędziowie powinni aktualizować prawo.
This article discusses one of the contemporary American theories on interpretation, i.e. plain meaning originalism. The propagator and co-author of this theory is Antonin Scalia – Associate Justice of the Supreme Court of the United State. Scalia’s originalism is a doctrine about how judges ought to interpret statutes and constitution according to their original meaning. Therefore we can define it with textualism based on language competence of the primary legislator and primary addressees. Originalism uses interpretative, language and system directives. In general it refuses using function and purposefulness. What determines the meaning of law is legal codes and tradition. According to Scalia law does not change automatically together with changes of social needs and expectations. He criticizes the concept of “living constitution” regarding it as a source of judicial discretionality. Members of parliament, elected in a democratic voting, should update the law, not judges.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 4 (4); 23-52
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasady zmiany Konstytucji V Republiki Francuskiej
Autorzy:
Grabowski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524900.pdf
Data publikacji:
2014-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
zmiana konstytucji
Francja
amendment constitution
France
Opis:
Konstytucja Republiki Francuskiej jest aktem obowiązującym dłużej niż inne francuskie konstytucje. Od 1958 r. została poddana 24 nowelizacjom, co pozwala uznać, że procedura jej zmiany nie należy do nadmiernie rygorystycznych. Jednak nowelizacja francuskiej ustawy zasadniczej jest realizowana w trybie wyraźnie różniącym się od procedury ustawodawczej, co każe traktować ją jako sztywną. Pozwala to zakładać, że twórcom Konstytucji V Republiki udało się stworzyć ustawę zasadniczą stabilizującą ustrój państwa, ale pozwalającą na jego ewolucję pod wpływem zmieniających się realiów. Niniejsze opracowanie stanowi analizę procedury zmiany Konstytucji Republiki Francuskiej w celu stwierdzenia, jakie konstrukcje prawne zastosowano w celu uzyskania tego efektu.
The Constitution of the Republic of France is an act of force longer than other French constitutions. Since 1958, 24 amendments were carried out, which leads to the conclusion that the procedure should not change it to overly stringent. However, the French amendment of the constitution is implemented under clearly different from the legislative process, which makes treated as rigid. This allows to assume that the authors of the Constitution of the Fifth Republic has managed to create a fundamental law stabilizing the state system, but allowing its evolution under the influence of changing realities.This study is an analysis of the procedure for amending the Constitution of the French Republic in order to determine what legal structures used to achieve this effect.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 2 (18); 131-142
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klauzula demokratycznego państwa prawnego jako fundament limitacji ograniczania konstytucyjnych praw i wolności jednostki
The Democratic State Ruled by Law Clause as a Fundamental Rule of Limiting Restrictions on Constitutional Rights and Freedoms
Autorzy:
Karakulski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524657.pdf
Data publikacji:
2020-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo konstytucyjne, zasada demokratycznego państwa prawa, aksjo-logia konstytucji, bezpośrednie stosowanie konstytucji, ograniczanie praw i wolności
Opis:
Mimo wprowadzenia do Konstytucji RP z 1997 r. szeregu szczegółowych unormowań (zasad) wcześniej wyprowadzanych z klauzuli demokratycznego państwa prawa, aktual-nym pozostaje jej istotne znaczenie dla dyskursu wokół granic ingerencji prawodawczej w prawa i wolności jednostki. Autor niniejszego tekstu koncentruje się na analizie wie-loaspektowości wpływu omawianej fundamentalnej zasady na proces wykładni i stoso-wania przepisów prawa. W pracy poruszone zostają wątki związane nie tylko z zakre-sem bezpośredniego stosowania art. 2 Konstytucji RP, lecz także jego doniosłością dla określenia konstytucyjnej aksjologii, której znaczenie dla oceny legalności (proporcjo-nalności) wkroczenia przez ustawodawcę w domenę praw i wolności konstytucyjnych jest w judykaturze coraz wyrazistsze.
Despite the introduction to the Constitution of the Republic of Poland of 1997 of a num-ber of detailed regulations (principles) previously derived from the democratic state ruled by law clause, its importance for the discourse around the limits of legislative interfer-ence in the sphere of individual rights and freedoms remains relevant. The author of this text focuses on the analysis of the multifaceted nature of the impact of this fundamen-tal principle on the process of interpretation and application of legal provisions. The text outlines the issues related not only to the scope of direct application of Article 2 of the Constitution of the Republic of Poland, but also its importance for reasoning about the constitutional axiology which significance for the assessment of the legality (proportion-ality) of interference by the legislative authority with the domain of constitutional rights and freedoms is becoming ever clearer.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 1 (53); 267-281
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze raz o referendum przedkonstytucyjnym
Once again on the Pre-Constitutional Referendum
Autorzy:
Grajewski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524351.pdf
Data publikacji:
2020-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
referendum, referendum przedkonstytucyjne, zmiana konstytucji, Prezydent RP
Opis:
Opracowanie jest poświęcone problematyce referendum przedkonstytucyjnego. W 1992 r. do przepisów konstytucyjnych wprowadzono m.in. instytucję referendum zatwierdza-jącego nową konstytucję. W aktualnych przepisach na szczeblu konstytucyjnym wyraź-nie przewidziano tylko możliwość przeprowadzenia referendum konstytucyjnego za-twierdzającego zmiany konstytucji. Analiza obowiązujących przepisów prowadzi jednak do wniosku o dopuszczalności przeprowadzenia referendum dotyczącego materii kon-stytucyjnych także w trybie art. 125 konstytucji, a więc przepisu regulującego tzw. refe-rendum ogólnokrajowe.
The article discusses the issue of the pre-constitutional referendum in Polish law. In 1992 a referendum approving the new constitution was introduced to the constitutional pro-visions. The current constitutional regulations expressly allow only the possibility of holding a constitutional referendum approving constitutional amendments. However, the analysis of current regulations leads to the conclusion that it is possible to announce a referendum on constitutional matters in accordance with Article 125 of the Constitu-tion, regulating the so-called nationwide referendum.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 2 (54); 47-66
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mit odpowiedzialności konstytucyjnej
The Myth of Constitutional Liability
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2123303.pdf
Data publikacji:
2022-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
odpowiedzialność konstytucyjna
funkcje prawa
funkcje konstytucji
gwarancje konstytucji
constitutional liability
functions of law
functions of constitution
constitutional guarantees
Opis:
The article attempts to prove that the mechanism of constitutional liability, generally accepted in democratic countries, is largely based on a systemic myth, which is primarily of historical origin, but which does not correspond to the modern doctrinally distinguished functions of law, constitution and its guarantees. In this context, this particular type of legal liability of high state officials has been subjected mainly to a theoretical functional analysis and taking into account teleological criteria, as well as factors that affect its assumed and actual systemic shape.
W artykule podjęto próbę dowiedzenia, że powszechnie w zasadzie przyjmowany w państwach demokratycznych mechanizm odpowiedzialności konstytucyjnej, jest w dużej mierze oparty na micie ustrojowym, który ma przede wszystkim podłoże historyczne, ale nie odpowiada on współcześnie wyróżnianym doktrynalnym funkcjom prawa, konstytucji oraz jej gwarancji. W tym kontekście ten szczególny rodzaj odpowiedzialności prawnej wysokich urzędników państwowych został poddany głównie teoretycznej analizie funkcjonalnej oraz z uwzględnieniem kryteriów celowościowych, a także czynników, które wpływają na jego zakładany i rzeczywisty kształt ustrojowy.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 4(68); 41-52
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Instytucja nowelizacji konstytucji: zakres, funkcje, interpretacje doktrynalne
The institution of constitutional amendments: the scope, functions, doctrinal interpretations
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231747.pdf
Data publikacji:
2021-09-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
prawo konstytucyjne
konstytucjonalizm
nowelizacja konstytucji
doktryna niekonstytucyjnych poprawek konstytucji
constitutional law
constitutionalism
constitutional amendments
doctrine of unconstitutional constitutional amendments
Opis:
Cel naukowy: Artykuł ma na celu wskazanie potrzeby otwarcia doktryny prawa na pozaprawne, szczególnie polityczne, interpretacje konstytucjonalizmu. W tym celu podjęto problem nowelizacji konstytucji w wymiarze normatywnym i praktycznym oraz krytycznie przybliżono treść mniej znanej polskim czytelnikom koncepcji „niekonstytucyjnych poprawek konstytucji”. Problem i metody badawcze: Podstawowe pytanie badawcze dotyczy tego, jaki zakres i funkcje mogą mieć nowelizacje konstytucji i jak określić granice, tak by nie naruszały one zasady demokratycznego państwa prawnego. Artykuł, zagłębiając się w szczegółowe problemy zagadnień materialnych granic dopuszczalności nowelizacji konstytucji, opiera się na metodzie dogmatycznej, posiłkując się metodą prawnoporównawczą. Proces wywodu: W artykule omówiono problem definicyjnych relacji pomiędzy nowelizacją a zmianą konstytucji. Następnie wskazano, że normatywny rygoryzm i doktrynalny sceptycyzm względem elastyczności przepisów ustawy zasadniczej może mieć skutki odwrotne do zamierzonych i podważać stabilność systemu politycznego. Wyniki analizy naukowej: Potwierdzono definicyjne trudności dotyczące zakresu instytucji nowelizacji oraz zaproponowano opieranie się na kryterium funkcjonalnym, tj. rozróżnianiu nowelizacji formalnych, funkcjonalnych i symbolicznych. Istotą instytucji nowelizacji konstytucji jest umiejętne balansowanie pomiędzy jej ciągłością a nowymi potrzebami. Dla zrozumienia specyfiki funkcjonowania konstytucji w poszczególnych krajach postuluje się głębsze odwoływanie się do lokalnego kontekstu historycznego, kultury prawnej i uwarunkowań społecznych. Wnioski, innowacje i rekomendacje: Dowiedziono, że w zakresie ustalenia dopuszczalności nowelizacji konstytucji pomocne może być przyjęcie orientacji funkcjonalistycznej. Nierozwiązanymi pozostają wątpliwości odnośnie do tego, czy ograniczanie modyfikacji treści konstytucji nie jest w istocie aktem niedemokratycznym i czy nadawanie sądownictwu konstytucyjnemu szczególnej roli nie jest transformacją demokracji ku jurystokracji. Zauważono także, że konstytucjonalizm jest zjawiskiem na tyle różnorodnym, iż uzasadniony jest pluralizm podejść badawczych.
Research objective: The paper argues the need of opening the legal doctrine for non-legal, particularly political interpretations of constitutionalism. Therefore it discusses the problem of constitutional amendments in both normative and practical dimensions and the less known in Poland concept of ‘unconstitutional constitutional amendments’. The research problem and methods: The paper aims to discuss the possible scope and functions of constitutional amendments as well as their limits determined by the principle of a democratic state of law. The following study gives close scrutiny to the delimitation of material boundaries of constitutional amendments, which is already a field of scholar studies as well as a judicial practice. It employs doctrinal and additionally comparative methods. The process of argumentation: The paper starts with a discussion of the relationship between constitutional amendment and constitutional change. Consecutively, it argues that the normative rigidity and skepticism towards constitutional flexibility may result in opposite outcomes of undermining the stability of the political system. Research results: The analysis confirms the importance of the proper delimitation and mutual relation of the constitutional amendment and constitutional change. It advocates for using functional criteria and distinguishing formal, functional, and symbolic amendments. The proper use of amendment aims to keep a balance between the legal continuity and the new political challenges. To understand constitutional development in a particular country it is necessary to comprehensively study its historical, legal and social contexts. Conclusions, innovations, and recommendations: It was argued that the issue of constitutional amenability can be guided by the functionalist approach. Unresolved remain doubts regarding the unamendable constitutional norms. Are such limitations democratic, is the ultimate position of the constitutional courts in determining amendments’ legality in line with democracy or rather creates juristocracy? Definitely, constitutionalism is such a multifaceted phenomenon that there is a strong need for a pluralistic methodological approach.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2022, 13, 42; 11-29
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pojęciu wtórnej niekonstytucyjności prawa
About the Concept of the Secondary Unconstitutionality of Law
Autorzy:
Kos, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524858.pdf
Data publikacji:
2018-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo przedkonstytucyjne
stosowanie Konstytucji
wtórna niekonstytucyjność
Trybunał Konstytucyjny
Opis:
Pojęcie wtórnej niekonstytucyjności prawa pojawiało się na przestrzeni lat w orzecznictwie polskich sądów, Trybunału Konstytucyjnego, a także w literaturze prawniczej. Konteksty, w jakich używano tego sformułowania różniły się jednak od siebie. Zaraz po wejściu w życie Konstytucji z 1997 za jego pomocą opisywano wpływ nowej ustawy zasadniczej na tzw. prawo przedkonstytucyjne. Obecnie tendencja rozumienia pojęcia wtórnej niekonstytucyjności jest inna. Z jednej strony określa się nim stan prawny ukształtowany w wyniku wadliwej, powtarzającej niekonstytucyjne regulacje, działalności ustawodawcy. Z drugiej strony pojęcie wtórnej niekonstytucyjności jest stosowane w sytuacji, gdy w wyniku wejścia w życie wyroku TK powstał stan normatywny, który również jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie kompleksowej definicji pojęcia „wtórna niekonstytucyjność prawa”.
The concept of the secondary unconstitutionality of law has been appearing over the years in the adjudication of the Polish courts, adjudication of the Constitutional Tribunal and in legal literature. During this time there have been diversified contexts, in which this notion has been used. Shortly after the Constitution from 1997 entered into force, ‘secondary unconstitutionality’ was used to describe an influence of the new constitution on a so-called pre-constitutional law. Nowadays the tendency of understanding this concept is different. On the one hand, it specifies the law, which is a result of a faulty, repeating unconstitutional regulations, activity of the legislator. On the other hand, this notion is used in the situation, when as the consequence of the entry into force a judgment of the Constitutional Tribunal the new law is also unconstitutional. The aim of this article is to propose a comprehensive definition of the concept of the secondary unconstitutionality. Moreover, it will be presented a draft of the sense of this notion for the practice of establishing and applying the law in Poland.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 2 (42); 11-38
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prezydent a ustawodawstwo konstytucyjne w polskiej tradycji ustrojowej
President and constitutional legislation in the Polish political tradition
Autorzy:
Tokarski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524935.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Prezydent, ustawodawstwo konstytucyjne, zmiana konstytucji, gło-wa państwa
Opis:
Artykuł dotyczy uprawnień i działalności Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie usta-wodawstwa konstytucyjnego. Pierwsza część niniejszej pracy poświęcona została uregu-lowaniom odnoszącym się do udziału głowy państwa w ustawodawstwie konstytucyjnym okresu międzywojennego. Drugą część artykułu stanowi analiza przepisów dotyczących tej kwestii, które obowiązywały w latach 1947–1952 oraz 1989–1997. W trzeciej części za-warty został opis roli Prezydenta w procedurze zmiany Konstytucji określonej w art. 235 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej z 1997 r. oraz dotychczasowej praktyki stosowania tej regulacji. Część czwartą stanowi podsumowanie niniejszego opracowania.
The article discusses prerogatives and activity of the President of the Republic of Poland with respect to constitutional legislation. The first part of the paper deals with regulations which refer to the head of state’s participation in the constitutional legislation during the inter-war period. The second part of the article analyses legal provisions concerning that issue, which were enforced in 1947–1952 and 1989–1997. The third part contains a de-scription of the President’s role in the procedure of amending the Constitution stipulated in art. 235, para. 1 of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the application of that procedure in practice so far. The fourth part is the summary of this paper.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 3(49); 143-161
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Constitutional Identity and its Functions
Tożsamość konstytucyjna i jej funkcje
Autorzy:
Granat, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047300.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Konstytucja RP
tożsamość konstytucyjna
zmiana konstytucji
funkcje konstytucji
nieliberalny konstytucjonalizm
preambuła konstytucji
Constitution of the PR
constitutional identity
changing of the constitution
functions of the constitution
illiberal constitutionalism preamble of the constitution
Opis:
This article is the result of the scientific meeting organized by the KUL, in June 2021, concerning the topic of the constitutional identity. One of the intriguing problems in constitutional law is just the problem of constitutional identity. Constitutional Identity has three functions. The most important consistent that identity determines the “core” or “nucleus” of each constitution. The answer to radical question “what is the preambule to the Polish Constitution for?” should be that it mostly serves to express constitutional identity. This the basic function of this part of the Polish Constitution. Above all, constitutional identity “emerges” from national identity. Both identities are connected with each other in the preambule of the Polish Constitution.
Artykuł jest wynikiem spotkania naukowego zorganizowanego przez KUL w czerwcu 2021 r. na temat tożsamości konstytucyjnej. Jednym z intrygujących problemów prawa konstytucyjnego jest właśnie problem tożsamości konstytucyjnej. Tożsamość konstytucyjna pełni trzy funkcje. Najważniejszą konsekwencją jest to, że tożsamość określa „rdzeń” lub „jądro” każdej konstytucji. Odpowiedź na radykalne pytanie „po co jest preambuła do Konstytucji RP?” powinno być, że służy głównie do wyrażania tożsamości konstytucyjnej. To podstawowa funkcja tej części Konstytucji RP. Przede wszystkim tożsamość konstytucyjna „wyłania się” z tożsamości narodowej. Obie tożsamości są ze sobą powiązane w preambule Konstytucji RP.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 77-84
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
TRYB I GRANICE ZMIANY KONSTYTUCJI GHANY Z 1992 R.
Procedures and Limits to the Amendment of the 1992 Constitution of Ghana
Autorzy:
Smoleń, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096718.pdf
Data publikacji:
2021-12-26
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
zmiana konstytucji; sztywność konstytucji; aksjologia demokracji; konstytucyjne postanowienia niezmienialne; sprawiedliwość tranzytywna; debata nad zmianą konstytucji.
constitutional amendment; constitutional rigidity; the axiology of democracy; unamendable constitutional provisions; transitional justice; debate on constitutional amendment.
Opis:
Celem opracowania jest przybliżenie problematyki formalnych i materialnych ograniczeń zmiany obecnie obowiązującej, uchwalonej prawie 30 lat temu, Konstytucji Ghany, będących interesującym wyrazem transformacji z autorytaryzmu do demokracji. Ponieważ Ghana to państwo, które w zachodnich rankingach stanu demokracji, praworządności i przestrzegania praw człowieka od lat sytuuje się w ścisłej czołówce afrykańskiej – a w najnowszych osiąga wyniki bardzo podobne do Polski – warto tym bardziej przyjrzeć się jej bliżej. Na artykuł składają się: krótka charakterystyka historii ustroju Ghany, jej Konstytucji i systemu politycznego; szczegółowe omówienie zagadnienia wewnętrznej hierarchii postanowień konstytucyjnych oraz kolejnych etapów – w znacznej mierze oryginalnej – procedury ich zmiany; próba identyfikacji granic zmiany Konstytucji, w tym analiza będących wyrazem sprawiedliwości tranzytywnej niezmienialnych postanowień amnestyjno-indemnizacyjnych; przedstawienie i ocena toczącej się w ubiegłej dekadzie debaty nad zmianą Konstytucji, obejmującej również problematykę zasad i granic jej zmiany. Tekst kończą wnioski dotyczące sztywności tej Konstytucji, wynikającej z czynników zarówno prawnych, jak i pozaprawnych.
The aim of this article is to outline the formal and material limitations to the amendment of the currently binding Constitution of Ghana, which was enacted almost 30 years ago. Ghana is an interesting example of transformation from authoritarianism to democracy. This article takes a closer look at Ghana, a country that Western rankings have for many years acknowledged as one of the African leaders for democracy, rule of law and protection of human rights. In the latest data Ghana is ranked with almost the same results as Poland. The article comprises a brief characteristic of Ghana’s constitutional history and its constitutional and political system; a detailed analysis of its domestic hierarchy of constitutional provisions and the subsequent procedural stages of their amendment, many of them original; an attempt to identify the limits to Ghana’s constitutional amendments, including an examination of the unamendable constitutional provisions on indemnity, which are an expression of transitional justice; and an outline and assessment of the debate on changing the Constitution conducted in the last decade including procedures and limits of constitutional amendment. The conclusions address the question of the rigidity of the Constitution of Ghana due both to legal and non-legal factors.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2021, 21, 4; 23-62
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Verfassungsdurchbrechung or Informal Constitutional Change. The Polish Experience
Przełamanie czy nieformalna zmiana konstytucji. Polskie doświadczenia
Autorzy:
Bień-Kacała, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918777.pdf
Data publikacji:
2020-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Verfassungsdurchbrechung
informal constitutional change
Polska
nieformalna zmiana konstytucji
Polska
Opis:
The author assesses constitutional practice after 2015 in Poland in the context of constitutional changes, and indicates that no formal change has occurred. Instead, she is considering qualifying the actions of the ruling majority as Verfassungsdurchbrechung, an institution known from the political practice of the Weimar Republic. However, she concludes that an informal constitutional change is a more appropriate institution to describe the political reality in Poland. The author shows practices that can be qualified in this way (reinterpretation and interpretation of the text of the constitution by the CT, creation of competences unknown to the constitution by the legislature and the executive power, emptying of the text of the constitution). Furthermore, these practices also step beyond a simple violation of the constitution, as they aim to build a new system (illiberal constitutionalism).
Autorka dokonuje oceny praktyki konstytucyjnej po 2015 roku w Polsce w kontekście zmian konstytucji. Wskazuje, że zmiana formalna nie nastąpiła. Rozważa natomiast kwalifikację działań większości rządzącej jako Verfassungsdurchbrechung (przełamania konstytucji), instytucji znanej z praktyki ustrojowej Republiki Weimarskiej. Dochodzi jednak do wniosku, że bardziej odpowiednią instytucją do opisu rzeczywistości ustrojowej w Polsce jest nieformalna zmiana konstytucji. Autorka podaje przy tym praktyki, które mogą być w taki sposób zakwalifikowane (reinterpretacja i wykładnia tekstu konstytucji przez TK, tworzenie kompetencji nieznanych konstytucji przez legislatywę i egzekutywę, wydrążanie tekstu konstytucji). Praktyki te wyrastają także poza proste naruszenie konstytucji, gdyż zmierzają do budowy nowego ustroju (konstytucjonalizmu nieliberalnego).
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 29-47
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święta Korona w węgierskiej Ustawie zasadniczej z 2011 r.
Holy Crown in the Hungarian Basic Law of 2011
Autorzy:
Halász, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524464.pdf
Data publikacji:
2018-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
aksjologia konstytucji
Ustawa Zasadnicza Węgier z 2011
Święta Korona
Opis:
Przyjęcie nowej węgierskej Ustawy zasadniczej było możliwe, ponieważ konserwatywno-prawicowa koalicja partii Fidesz i chrześcijańskich demokratów (KDNP) uzyskała w 2010 w parlamencie większość dwóch trzecich głosów. W preambule wzięto pod uwagę głównie chrześcijańsko-konserwatywny i narodowy punkt widzenia historii i polityki. Jej tekst charakteryzuje się ideologicznością, historycyzmem i pewnym archaizmem terminologicznym. Częścią składową tego trendu jest również ponowne włączenie Świętej Korony do tekstu konstytucji i powrót do koncepcji konstytucji historycznej. Po zmianie systemu w 1989 r. zainteresowanie koroną i jej znaczenie symboliczne zaczęło szybko rosnąć. Do rzeczywistej publicznoprawnej „reaktywacji” i „rehabilitacji” Świętej Korony doszło dopiero w procesie ustawodawczym po 2010 r. W Ustawie zasadniczej z 2011 r. Święta Korona pojawia się dwukrotnie – najpierw w preambule, a następnie w części normatywnej poświęconej symbolice państwowej. Uznanie Świętej Korony za symbol konstytucyjno-państwowej ciągłości i jedności narodu jest w tej formie nowym elementem we współczesnym węgierskim porządku prawnym.
The adoption of the new Hungarian Fundamental Law is a result of the victory of right wing and conservative coalition (Fidesz–KDNP) in the election of 2010. The cristian-conservative and national point of view of the history and policy is characteristic for the preamble of Fundamental Law. Its text is very ideological, historical and archaical. The part of this trend is the reincorporation of the Hungarian Saint Crown to the text of Fundamental Law and paralelly the revitalization of the theory of historical constitution too. The interest to the Crown and its symbolical meaning has growed directly after the transition in 1989, but the certain „rehabilitation” and „reactivation” of the Saint Crown in the public law is the result of the constitution-making after 2010. The recognition of Saint Crown as a symbol of the constitutional/state continuity and unity of nation is in this form the new element in the current legal order of Hungary.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 1 (41); 53-65
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces kształtowania konstytucyjnych regulacji samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1989–1997
The process of shaping the constitutional regulation of local government in Poland in 1989–1997
Autorzy:
Chruściak, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524571.pdf
Data publikacji:
2015-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
samorząd terytorialny
projekty konstytucji
local self-government
constitution drafts
Opis:
Artykuł przedstawia kształtowanie konstytucyjnych postanowień dotyczących samorządu terytorialnego i omawia zjawisko rozszerzania zakresu konstytucjonalizacji tego zagadnienia ustrojowego. Wskazuje etapy tego rozszerzania: 1) wprowadzenie do unormowań konstytu-cyjnych zasady udziału samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy (1989), 2) ukształ-towanie konstytucyjnych podstaw dla utworzenia samorządu terytorialnego w postaci wpro-wadzenia do konstytucji rozdziału regulującego samorząd terytorialny (1990), 3) rozszerzenie zakresu konstytucyjnej regulacji materii dotyczącej samorządu terytorialnego o zakres wy-konywanych zadań (październik 1992 r.), 4) uchwalenie obowiązującej konstytucji z 1997 r., której rozdział reguluje konstytucyjne podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego.
The article describes the process of shaping constitutional provisions concerning lo-cal selg-government and presents a phenomenon of increasing constitutionalisaton of this element of state policy. Author indicates four stages of this process: 1) establish-ing a principle of local self-government participation into system of public authority (1989), 2) establishing a constitutional chapter regarding structure of local self-govern-ment (1990), 3) complementing this regulation with provisions concerning self-govern-mental tasks (1992), 4) adopting the Constitution 1997, in which a chapter concerning local self-government.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2015, 1(23); 93-114
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Economic Determinants of Constitution
Ekonomiczne uwarunkowania konstytucji
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348279.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
functions and guarantees of constitution
economic constitution
constitutional economics
economic analysis of constitution
funkcje i gwarancje konstytucji
konstytucja gospodarcza
ekonomia konstytucyjna
ekonomiczna analiza konstytucji
Opis:
The aim of the article is to draw attention to the systemic problem of mutual relations between constitution and its economic environment, in particular in the context of attempts to explain various interdependent economic and constitutional crisis phenomena. In this approach, theoretical and doctrinal aspects of the functions and guarantees of constitution as well as the economic constitution and constitutional economics are discussed herein, and the basic relations between them are analyzed. The main finding of the study is the conclusion that constitution and the practice of its application are directly legitimized by the efficiency of the economic system of the state. This efficiency influences the feasibility of the functions and guarantees of constitution to a significant extent, which consequently requires the use of instruments not only of legal but also of economic analysis of constitution in systemic practice.
Celem artykułu jest przybliżenie problematyki wzajemnych relacji pomiędzy konstytucją i jej otoczeniem ekonomicznym, w szczególności w kontekście prób wyjaśnienia różnych współzależnych kryzysowych zjawisk gospodarczych i konstytucyjnych. W tym ujęciu omówione zostały tutaj aspekty teoretyczno-doktrynalne dotyczące funkcji i gwarancji konstytucji oraz konstytucji gospodarczej i ekonomii konstytucyjnej, a także przeanalizowane zostały podstawowe relacje między nimi. Zasadniczym wnioskiem płynącym z opracowania jest wniosek o bezpośrednim legitymizowaniu konstytucji i praktyki jej stosowania przez efektywność systemu ekonomicznego państwa. Efektywność ta wpływa bowiem na realność funkcji i gwarancji konstytucji w istotnym zakresie, co w konsekwencji nakazuje sięganie po instrumenty nie tylko prawnej, ale także ekonomicznej analizy konstytucji w praktyce ustrojowej.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 125-133
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykładnia konstytucji jako proces konkretyzacji
Autorzy:
Jakuszewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524246.pdf
Data publikacji:
2014-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
dynamiczna wykładnia konstytucji
konkretyzacja norm konstytucji
metoda realistyczno-duchowa
metoda topiczna
metoda hermeneutycznej konkretyzacji
teoria konstytucji
dynamic interpretation of the constitution
concretion of the constitutional norms
realistic-scientific method
topic method
method of the hermeneutic concretion
theory of the constitution
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metod wykładni (konkretyzacji) konstytucji oraz zbadanie ich oddziaływania na normatywny charakter postanowień konstytucji. Punktem wyjścia jest założenie, iż ogólnikowość przepisów konstytucji oraz ich syntetyczne ujęcie sprawia, że klasyczne reguły wykładni stosowane przy interpretacji ustaw zwykłych okazują się niewystarczające dla wykładni konstytucji. Ze względu na swoją otwartą strukturę przepisy konstytucji wymagają nie tylko wykładni eksplikacyjnej, lecz przede wszystkim interpretacji konkretyzującej. Elementy normy, które nie zostały wyraźnie wysłowione w tekście konstytucji, odkrywane są w procesie argumentacji przy uwzględnianiu rzeczywistości społecznej oraz poglądów podmiotu dokonującego wykładni. Proces ten z trudem poddaje się dyrektywom metodologicznym, dlatego w celu zakreślenia granicy swobody interpretatora oraz stworzenia gwarancji obiektywnego charakteru wykładni niezbędne jest odwołanie się do teorii konstytucji w jej tekście.
The article discusses some methods of interpretation of the constitution aimed at concretization of its precepts and analyzes their implications for the normative character of the constitution. The author departs from the assumption that traditional directives of interpretation designed for the interpretation of statutory laws prove insufficient for the construction of constitutional precepts. Due to their general character, synthetic wording and structural openness constitutional provisions require not only an explicatory but also a concretizing construction. The elements of a norm which have not been explicitly expressed in the text of the constitution are discovered in the process of argumentation in which elements of social reality as well as subjective stances of an interpreter play a considerable role. This process can be subjected to methodological directives only with difficulty that is why in order to define the scope of the interpreter’s latitude and to ensure the objective character of the interpretation there is a need to resort to a theory of the constitution enshrined in the text of the constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 1 (17); 73-92
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie art. 27 Konstytucji RP dla ochrony praw i wolności jednostki
The Importance of Article XXVII of the Constitution to Protect the Rights and Freedoms of the Individual
Autorzy:
Wiltos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524037.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawa i wolności jednostki
język państwowy
język urzędowy
Art. 27 Konstytucji
Opis:
Celem artukułu jest podkreślenie znaczenia regulacji dotyczącej języka urzędowego nie tylko dla organów władzy państwowej, ale także dla jednostki, jako gwarancji realizacji jej konstytucyjnych praw i wolności. Konstytucja RP z 1997 r. wprowadziła w art. 27 zasadę urzędowości języka polskiego, udzielając mu, pierwszy raz od XIX w., tak mocnej ochrony prawnej. Zasadę tę rozwinięto następnie w Ustawie o języku polskim z 1999 r., regulującej użycie języka polskiego jako państwowego. Prawo do posługiwania się językiem polskim w życiu publicznym oraz prywatnym, jako istota obywatelstwa, powinno podlegać ochronie ze strony państwa. Język ojczysty, będący dobrem narodowej kultury, stanowi element tożsamości narodowej, a zatem i jednostki. Brak obowiązku znajomości innych języków niż urzędowy chroni obywatela przed koniecznością podporządkowania się przepisom prawa europejskiego, które nie zostały przetłumaczone na język polski. Jednostka może także powołać się na naruszenie art. 27 Konstytucji w przypadku zastosowania wobec niej przepisu zinterpretowanego z naruszeniem obowiązujących norm językowych. Poza ochroną wynikającą z art. 27 Konstytucji pozostają obecnie, co do zasady, stosunki prywatnoprawne. Wiąże się to z przyznaniem językowi polskiemu, na poziomie konstytucyjnym, statusu języka urzędowego, a nie państwowego. Wprowadzenie w art. 27 Konstytucji RP zasady urzędowiści języka polskiego implikuje ze strony państwa obowiązek szczególnej ochrony jednostek niewładających tym językiem. Jest to warunek konieczny dla realizacji choćby prawa do sądu. Art. 27 Konstytucji, zdanie drugie, jako przepis gwarancyjny, potwierdza nienaruszalność praw mniejszości narodowych wynikających z ratyfikowanych umów międzynarodowych. Koreluje on zatem z zasadą ochrony mniejszości narodowych i etnicznych, nie dając jednak możliwości do ustanowienia w Polsce innego niż język polski języka urzędowego.
This article aims to highlight the importance of the regulation of the official language not only for the state authorities but also for the individual as a guarantee of fulfillment of its constitutional rights and freedoms.The Polish Constitution of 1997 introduces in Article XXVII the principle of officialdom of Polish language, giving it for the first time since the nineteenth century such a strong legal protection. This principle was developed subsequently in The Polish Language Act in 1999 regulating the use of Polish language as a national language.The right to use Polish language in public and in private as the hallmark of citizenship should be protected by the State. Mother tongue as an element of national culture forms part of the national identity and therefore of the individual. The lack of obligation to know languages other than the official protects citizens from having to comply with European Law that has not been translated into Polish. The individual may also allege to the breach of Article XXVII of the Constitution when applied to the law that was interpreted in violation of language norms. Outside the protection conferred by Article XXVII of the Constitution there are now, as a rule, private law relations. It is due to the assignment to Polish language the status of an official language at the constitutional level and not of a national language. The introduction of the principle of officialdom in Article XXVII of the Constitution of the Polish language implies an obligation of the State to protect individuals that do not speak in that language. It is a condition for the realization of, inter alia, the right to justice. Article XXVII of the Constitution, the second sentence, as a guarantee regulation, confirms the inviolability of national minority rights resulting from ratified international agreements. Therefore, it correlates with the principle of the protection of national and ethnic minorities without giving the possibility to establish in Poland Polish language other than as the official language.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 4 (16); 165-184
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New or Just Amended? On the Legality of the “Major Change” to the Constitution of the Republic of Poland
Nowa czy tylko nowelizowana? O legalności „dużej zmiany” Konstytucji Rzeczypospolitej
Autorzy:
Dudek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348151.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution
amendment to the constitution
legality
referendum
konstytucja
zmiana konstytucji
legalność
Opis:
The article has a scientific and research dimension and addresses an important problem related to the most fundamental legal act of the Polish legal system, i.e. the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The problem concerns the decision whether it is legally permissible and lawful in the light of this Constitution to amend it as a whole, i.e. adopt a new constitution with the simultaneous repeal (derogation) of the current one, or on the contrary: the Constitution of 1997 can only be amended (partially amended), but as a normative act de lege lata it is “unrepealable”. Although a number of publications have tackled the issues of the process of adopting and amending the constitution of Poland and other states in the scientific literature, an original position on this subject has recently been presented. According to Professor Janusz Trzciński, the current constitution rules out the admissibility of its overall change, and for such a process, it would be necessary to amend it in advance, clearly providing for (introducing) the possibility of such a comprehensive modification. The author of this article puts forward an opposite thesis: the Constitution of the Republic of Poland of 1997 is not an immutable act, and its Article 235 does not preclude its application for the procedure of adopting a new constitution, combined with the repeal of the binding force of the existing constitution. The novelty of the research results lies not so much in the thesis itself (in Polish science such a view dominates), but rather in the argumentation behind it, covering not only dogmatic-legal aspects, but also historical and comparative ones. This means a certain new cognitive value in the sphere of science, which also has a potential application value, i.e. it can be taken into account in the event of a possible legislative work in the Polish Parliament aimed at adopting a new constitution.
Artykuł ma wymiar naukowo-badawczy i dotyczy istotnego problemu wiążącego się z fundamentalnym aktem prawnym polskiego systemu prawnego – Konstytucją RP z 1997 r. Problem dotyczy rozstrzygnięcia, czy w świetle tej Konstytucji jest prawnie dopuszczalna i legalna jej całościowa zmiana, czyli uchwalenie nowej konstytucji z jednoczesnym uchyleniem (derogacją) obecnej, czy też przeciwnie – Konstytucja z 1997 r. może być wyłącznie nowelizowana (zmieniano częściowo), ale jako akt normatywny de lege lata jest „niederogowalna”. Jakkolwiek problematyce procesu uchwalania i zmiany konstytucji polskiej i innych krajów poświęcono w literaturze naukowej szereg publikacji, niedawno przedstawiono oryginalne stanowisko w tym przedmiocie. Według Profesora Janusza Trzcińskiego obowiązująca konstytucja wyklucza dopuszczalność swej całościowej zmiany, a dla ewentualnego przeprowadzenia takiego procesu konieczne byłoby uprzednie dokonanie jej zmiany, wyraźnie przewidującej (wprowadzającej) możliwość zmiany całościowej. Autor niniejszego artykułu stawia tezę opozycyjną: Konstytucja RP z 1997 r. nie jest aktem niezmienialnym, a jej art. 235 nie wyklucza swego zastosowania dla przeprowadzenia procedury uchwalenia i przyjęcia nowej konstytucji, połączonej z uchyleniem mocy obowiązującej dotychczasowej konstytucji. Oryginalność wyników badań dotyczy nie tyle samej tezy (w nauce polskiej pogląd taki dominuje), a raczej jej argumentacji, obejmującej nie tylko aspekty dogmatycznoprawne, lecz także historyczne i porównawcze. Oznacza to pewną nową wartość poznawczą w sferze nauki, posiadającą również potencjalny walor aplikacyjny, czyli możliwą do uwzględnienia w przypadku ewentualnego podjęcia w przyszłości w parlamencie polskim prac legislacyjnych zmierzających do uchwalenia nowej konstytucji.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 35-53
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O potrzebie zmiany polskiej konstytucji
About the Need to Amend the Polish Constitution
Autorzy:
Bałaban, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18104838.pdf
Data publikacji:
2023-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja
zmiana konstytucji
traktat konstytucyjny
constitution
amendment of the constitution
constitutional treaty
Opis:
The Polish Constitution after 25 years does not need to be changed as a very modern and proven act of state practice. Urgent and thorough change is required by the political team that has led to the crisis of the system of law and the state. It is impossible to discuss the Constitution with people who do not know what it is and are only engaged in violating it. Today only inter-party brawling on substitute topics is possible. The article is a presentation of the author’s analyzes conducted in the context of changes in the understanding of constitutional law and concepts in its scope, with particular emphasis on those related to the amendment of the constitution. The author wonders who and in what situation should take up the task of preparing and presenting a draft amendment to the constitution and whether we are dealing with a “constitutional moment” now.
Polska Konstytucja po 25 latach nie wymaga zmiany jako akt bardzo nowoczesny i sprawdzony w praktyce państwowej. Pilnej i gruntownej zmiany wymaga ekipa polityczna, która doprowadziła do kryzysu systemu prawa i państwa. Nie można dyskutować o Konstytucji z ludźmi, którzy nie wiedzą czym jest i zajmują się jedynie jej łamaniem. Dziś możliwa jest jedynie awantura międzypartyjna na tematy zastępcze. Artykuł jest przedstawieniem analiz Autora prowadzonych w kontekście zachodzących zmian w rozumieniu prawa konstytucyjnego i pojęć z jego zakresu, ze szczególnym uwzględnieniem tych dotyczących zmiany konstytucji. Autor zastanawia się nad tym kto i w jakiej sytuacji powinien podjąć się zadania przygotowania i przedstawienie projektu zmiany konstytucji oraz czy mamy do czynienia teraz z „momentem konstytucyjnym”.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 53-65
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reforma konstytucyjna w Federacji Rosyjskiej w 2020 r.
Russia’s Constitutional Reform of 2020
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927252.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucjonalizm
autorytaryzm
nowelizacja konstytucji
Federacja Rosyjska
constitutionalism
authoritarianism
constitutional amendments
Russian Federation
Opis:
W 2020 r. miała miejsce najpoważniejsza jak do tej pory nowelizacja ustawy zasadniczej Federacji Rosyjskiej. Doprowadziła ona do wzmocnienia pozycji prezydenta w systemie władzy publicznej, umożliwiła W. Putinowi rządzenie do 2034 r. oraz wprowadziła szereg innych istotnych zmian. Celem poniższego artykułu jest omówienie okoliczności nowelizacji, treści zmian oraz dokonanie ich wstępnej oceny. Charakterystyki nowelizacji dokonano w ujęciu tematycznym, skupiając się na: relacjach wzajemnych organów władzy publicznej, miejscu prawa międzynarodowego w systemie źródeł prawa Rosji oraz innych poprawkach o charakterze tożsamościowym i aksjologicznym. Skutkiem reformy jest wzmocnienie pozycji ustrojowej prezydenta, nawet przy formalnym utrzymaniu modelu semiprezydenckiego, ograniczenie roli parlamentu, samorządu lokalnego, a także pozbawienie autonomii władzy sądowniczej.
In 2020 took place the most serious constitutional reform in the Russian Federation. The amendments result in the strengthening of the President in the political system, enable V. Putin to maintain power until 2034 and introduce some other significant changes. The aim of the following paper is to present the circumstances of the reform, the contents of the amendments, and their overall summary. Particular attention was paid to the following issues: relations among main institutions of state power, the place of international law in the sources of Russia’s law and other amendments related to constitutional identity and axiology. The reform results in strengthening the position of the President, even though still within the semi-presidential model of the political system, the diminished role of the Parliament, local self-government and deprivation of the autonomy of the judiciary.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 3 (61); 261-276
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próby ograniczenia immunitetu parlamentarnego w projektach zmiany Konstytucji R P
The Attempts to Limit the Parliamentary Immunity in Draft Amendments to the Polish Constitution
Autorzy:
Buczkowski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/523989.pdf
Data publikacji:
2020-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
immunitet formalny, immunitet materialny, odpowiedzialność parla-mentarzysty, nietykalność poselska, projekt zmiany konstytucji
Opis:
Immunitet parlamentarny z założenia służyć ma ochronie nieskrępowanego wykonywa-nia mandatu przedstawicielskiego poprzez trwałe wyłączenie odpowiedzialności za dzia-łania deputowanych mieszczące się w ramach sprawowania mandatu oraz przez wpro-wadzenie ujemnej przesłanki procesowej w odniesieniu do czynów wykraczających poza tę kategorię. Cyklicznie podejmowane dyskusje co do zasadności utrzymywania przy-wołanej instytucji oraz jej ram, prowokują do przybliżenia przedmiotowego zakresu oraz dokonania oceny dotychczas przedłożonych projektów zmian Konstytucji, odno-szących się do przekształceń w obrębie instytucji immunitetu poselskiego, na tle odno-śnych regulacji zawartych w uprzednio obowiązujących ustawach zasadniczych. Główną tezą badawczą artykułu uczyniono założenie, iż zakres przedmiotowy dotychczas rozpa-trywanych projektów zmian w obrębie art.105 Konstytucji nie koresponduje z praktyką korzystania z ochrony immunitetowej w okresie ostatnich 4 kadencji parlamentu. Jako tezy poboczne przyjęto, iż poddane analizie projekty nie odpowiadają bieżącym potrze-bom w zakresie zagwarantowania autonomii izb w zakresie ochrony swych członków, były niedopracowane pod względem legislacyjnym, składane w nadmiernym pośpiechu i motywowane głównie względami rywalizacji politycznej pomiędzy głównymi siłami parlamentarnymi, nie zaś potrzebą optymalnego ukształtowania dyskutowanej instytu-cji. Przedmiotem krytycznej analizy uczyniono 5 projektów ustaw o zmianie Konstytucji RP, wniesionych w toku III, V i VI kadencji Sejmu, poszerzając rozważania o prezentację niesformalizowanych propozycji modyfikacji w obrębie immunitetu parlamentarnego.
Parliamentary immunity is intended to protect the unrestricted exercise of the repre-sentative mandate by permanently excluding the responsibility for the actions of depu-ties falling under the exercise of the mandate and by introducing a negative procedural prerequisite for acts falling outside this category. Cyclical discussions regarding the le-gitimacy of maintaining the aforementioned institution and its framework, provoke ap-proximation of the subject scope of the draft constitutional amendments submitted so far, referring to transformations within the institution of parliamentary immunity, as opposed to relevant regulations contained in previously binding constitutions. The main research hypothesis of the article was that the substantive scope of the already consid-ered draft changes of Article 105 of the Constitution does not match the practice of us-ing immunity during the last 4 parliamentary terms. The adopted auxiliary hypotheses say that the analyzed drafts do not meet the current needs in guaranteeing the auton-omy of parlimentary chambers with respect to the protection of their members, were faulty in terms of legislation, submitted in excessive haste and motivated mainly by rea-sons of political rivalry between the main parliamentary forces, and not by the need for optimal shaping discussed institution.The subject of the analysis are five draft legal acts amending the Constitution of the Republic of Poland, submitted during the third, fifth and sixth terms of office of the Sejm, extending these considerations by presenting in-formal suggestions of modification within parliamentary immunity.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 1 (53); 159-176
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Referendum – instrument czy iluzja władzy polskiego suwerena?
Referendum – an instrument or an illusion of the Polish Nation’s power
Autorzy:
Dudek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693199.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
referendum
power
sovereignty
nation
change of constitution
władza
suweren
naród
zmiana konstytucji
Opis:
The author has analysed the following issues: Polish referenda traditions in the twentieth century, the currently applicable law contained in the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the Act of 2003, the modern referendum practice in Poland (subject and results of the referendum carried out in 1997, 2003 and 2015) and the legal limits of sovereign power (i.e. the subject of the Nation’s admissible decision in a referendum). The paper also points to the prospects for a consultative referendum on the amendment to the Constitution, related to the initiative of the President of the Republic of Poland submitted on 3 May 2017. It concerns the involvement of citizens in the process of drafting the constitution from scratch, before work on its draft in the Parliament commences, a practice that has not had a precedent in our history. The author takes the view that, notwithstanding the flaws or shortcomings of the existing legal regulations and the negative past experience, a referendum may become a joint result of the work of a sovereign nation may strengthen the authority of the new constitution.
Autor analizuje następujące problemy: polskie tradycje referendalne w XX w., obowiązujące uregulowanie referendum zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. i ustawie z 2003 r., współczesną praktykę referendum w Polsce (przedmiot i wyniki referendum przeprowadzonego w 1997, 2003 oraz 2015) oraz prawne granice władzy suwerena, czyli przedmiot dopuszczalnej decyzji Narodu w referendum. Wskazuje także perspektywy referendum konsultacyjnego w sprawie zmiany Konstytucji, związane z inicjatywą Prezydenta Rzeczypospolitej, zgłoszoną 3 maja 2017 r. Dotyczy ona zaangażowania obywateli w proces tworzenia konstytucji od początku, przed pracami w parlamencie, co nie miało precedensu w naszej historii. Wyraża pogląd, że niezależnie od wad obowiązującej regulacji prawnej i negatywnych doświadczeń wynikających z praktyki, referendum to może być dziełem suwerennego Narodu i wzmocnić autorytet nowej konstytucji.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 169-185
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W poszukiwaniu analogii reformy Izb Ustawodawczych 1921-1935, 1997-?
Search for Analogies of the Reform of the Legislative Chambers 1921–1935, 1997–?
Autorzy:
Olechno, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929689.pdf
Data publikacji:
2021-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja marcowa
1997
zmiana konstytucji
parlament
March Constitution
amendment to the Constitution
parliament
Opis:
Artykuł poświęcony parlamentowi w czasie obowiązywania konstytucji marcowej z 1921 r. oraz porównujący jej podobieństwa z konstytucją z 2 kwietnia 1997 r. w zakresie pozycji ustrojowej i funkcjonowania. W oparciu o przepisy obu konstytucji i praktykę autor podjął się wypowiedział się na temat istniejących analogii i ewentualnej potrzeby zmiany obecnie obowiązującej ustawy zasadniczej.
An article devoted to the parliament during the existence of the March Constitution of 1921, and comparing its similarities with the Constitution of 2nd April 1997 in terms of the political system and its functioning. Based on the provisions of both constitutions and the practice, the author has undertaken to comment on the existing analogies and the possible need to amend the currently binding constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 4 (62); 301-312
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Amendments to the Constitution of the Republic of Poland Concerning Poland’s Membership in the European Union
Zmiany w Konstytucji RP w związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej
Autorzy:
Grądzka, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1928967.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Sejm
Senate
European Union
cooperation
constitutional amendment
Senat
Unia Europejska
współpraca
zmiana konstytucji
Opis:
The Treaty of Lisbon strengthened the legal position of national parliaments in their activities at the level of the European Union. It means that the two chambers of the Polish Parliament - Sejm and Senate, each in its own scope, participate in consideration of issues concerning the European Union. They must share the right to participate in legislative processes with the executive authorities at the national level and with the institutions of the Union. The new legal regulation provides national parliaments with new competences, which should have a constitutional basis.
Traktat z Lizbony wzmocnił pozycję prawną parlamentów krajowych w działaniach na poziomie Unii Europejskiej. Oznacza to, iż dwie izby parlamentu polskiego - Sejm i Senat, każda w swoim zakresie, uczestniczą w rozpatrywaniu spraw dotyczących Unii Europejskiej. Prawo do udziału w procesach prawodawczych muszą dzielić z organami władzy wykonawczej na poziomie krajowym i instytucjami Unii. Nowa regulacja prawna wyposaża parlamenty krajowe w nowe kompetencje, które powinny mieć konstytucyjną podstawę regulacji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 6 (64); 31-38
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy można zmieniać Konstytucję RP w czasie pandemii - przyczynek do dyskusji
Should the Polish Constitution be Changed During a Pandemic - Contribution to the Discussion
Autorzy:
Stępień-Załucka, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047315.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
zmiana konstytucji
stabilność prawa
pewność prawa
constitutional amendment
stability of law
legal certainty
Opis:
In this speech I will present the role and importance of the Constitution of the Republic of Poland in maintaining certainty and stability of the law and system. Considerations in this regard will serve to verify the thesis that the duration of a pandemic is not appropriate for making changes. Then, the arguments justifying the thesis will be presented, based, on the one hand, on the history and reality of the extraordinary situation that occurs - the pandemic, and on the other hand, based on the legislative experience from the period of the ongoing pandemic. Their examination will allow to highlight the doubts related to the amendment of the Basic Law in a specific, extraordinary time - the period of the pandemic, and the shortcomings of the legislative mode, which was used by the legislature during the pandemic.
W niniejszej wypowiedzi przybliżona zostanie rola i znaczenie Konstytucji RP w zachowaniu pewności oraz stabilności prawa i ustroju. Poczynione rozważania w tym zakresie posłużą do zweryfikowania tezy mówiącej, iż okres trwania pandemii nie jest właściwy dla dokonywania zmian. Następnie przedstawione zostaną argumenty uzasadniające postawioną tezę, oparte z jednej strony, na historii i realiach nadzwyczajnej sytuacji jaka występuje - pandemii, a z drugiej zaś strony bazujące na doświadczeniach legislacyjnych z okresu trwającej pandemii. Ich badanie pozwoli uwydatnić wątpliwości związane ze zmianą ustawy zasadniczej w specyficznym, nadzwyczajnym czasie - okresie pandemii, a także mankamenty trybu ustawodawczego, którym posługiwał się ustawodawca w czasie pandemii.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 51-63
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza kryzysu konstytucyjnego z perspektywy funkcji aksjologicznej konstytucji. Zarys podstawowych zagadnień teoretycznych
Analysis of the Constitutional Crisis from the Perspective of the Constitution’s Axiological Function. Outline of Basic Theoretical Issues
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050247.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
funkcje konstytucji
wartości konstytucyjne
kryzys konstytucyjny
constitution’s functions
constitutional values
constitutional crisis
Opis:
Spory o wartości, w państwie, którego ustrój oparto na otwartej aksjologicznie konstytucji, są czymś zupełnie naturalnym. Wartością w takim państwie powinna być również sama konstytucja, która gwarantuje w sensie ustrojowym równoprawną w zasadzie pozycję różnych wartości społecznych i indywidualnych. Kryzys konstytucyjny nie ma jednak charakteru naturalnego sporu o wartości w państwie konstytucji otwartej aksjologicznie, ale jest sytuacją ustrojową, w ramach której następuje próba nacechowanego złą wiarą narzucenia wyłącznego systemu wartości z naruszeniem norm konstytucyjnych. Próba ta dotyczy przy tym wartości fundamentalnych dla konstytucyjnie unormowanego ustroju, a więc skutkiem tego niekonstytucyjnego postępowania jest nie tylko podważenie funkcji prawnej konstytucji, ale także jej funkcji aksjologicznej. Celem opracowania jest przybliżenie podstawowych zagadnień dotyczących tej problematyki, przede wszystkim w kontekście założeń teorii konstytucji, ale także z uwzględnieniem polskich doświadczeń ustrojowych ostatnich lat.
Disputes about values are completely natural in a state whose system is based on an axiologically open constitution. Another value in such a state should also be the constitution itself, which in the systemic sense guarantees an essentially equal position of various social and individual values. However, the constitutional crisis is not a natural dispute over values in a state with an axiologically open constitution, but is a situation that arose in the system of government, with a bad faith attempt being made to impose an exclusive system of values, while violating constitutional norms. This attempt concerns the fundamental values of a constitutionally regulated system, and thus the effect of this unconstitutional procedure is not only to undermine the constitution’s legal function, but also its axiological function. The aim of the study is to present the basic problems related to this issue, primarily in the context of the assumptions of constitutional theory, but also taking into account experiences with the Polish system of government in recent years.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 1(30); 55-62
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inicjatywa Prezydenta Andrzeja Dudy w przedmiocie zmiany Konstytucji
Autorzy:
Dziemidok-Olszewska, Bożena
Michalczuk-Wlizło, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624504.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
change of constitution, president, referendum, political science
zmiana konstytucji, prezydent, referendum, nauki polityczne
Opis:
The objective of the article is to present and evaluate the initiative of President Andrzej Duda regarding the amendment of the Constitution, with which he appeared on 3 May 2017. The activities and presentations of the President in this regard during the previous year and related problems were all demonstrated. The controversies regarding the presidential initiative were divided into legal and political. Legal one is the regulation of the institution of referendum in the Constitution of 1997, the political ones result from the opinion and concepts of parties and citizens about the constitution and referendum in its case.
Celem artykułu jest prezentacja i ocena inicjatywy Prezydenta Andrzeja Dudy w temacie zmiany Konstytucji, z którą wystąpił 3 maja 2017 r. Ukazano działania i wystąpienia prezydenta w tym zakresie w ubiegłym roku oraz problemy z tym związane. Kontrowersje dotyczące prezydenckiej inicjatywy podzielono na prawne i polityczne. Prawne to regulacja instytucji referendum w Konstytucji z 1997 r., polityczne wynikają z opinii i koncepcji partii i obywateli na temat konstytucji i referendum w jej sprawie.
Źródło:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych; 2018, 13, 1
1896-8279
Pojawia się w:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Trump Presidency, Federal Judges, and American Law
Prezydentura Trumpa, sędziowie federalni i prawo amerykańskie
Autorzy:
Wolfe, Christopher
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029575.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
Trump
judicial appointments
originalism
ideological criticism
intencje twórców konstytucji
nominacje sędziowskie
krytyka ideologiczna
Opis:
President Donald Trump’s appointments to the US federal judiciary were a major accomplishment of his presidency (in particular, his three Supreme Court appointments). They are likely to have a significant impact on American political and legal life for a long time to come. The appointments have been criticized by some, on ideological grounds, but they represent a significant and beneficial return to the original understanding in American constitutionalism of the proper role of judges and judicial review.
Nominacje sędziów federalnych dokonane przez prezydenta Donalda Trumpa były ważnym osiągnięciem jego prezydentury (w szczególności chodzi o trzy nominacje sędziów Sądu Najwyższego). Będą one miały znaczący wpływ na amerykańską rzeczywistość polityczną i prawną na długo. Nominacje te bywają krytykowane z pozycji ideologicznych, ale reprezentują znaczący i pozytywny powrót do oryginalnego rozumienia w amerykańskim konstytucjonalizmie właściwej roli sędziów i sądowej kontroli działalności agencji administracyjnych.
Źródło:
Krakowskie Studia Międzynarodowe; 2021, 1; 179-193
1733-2680
2451-0610
Pojawia się w:
Krakowskie Studia Międzynarodowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstytucyjne wartości u progu ery sztucznej inteligencji
Constitutional values at the dawn of the AI era
Autorzy:
Pszczyński, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929027.pdf
Data publikacji:
2021-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
sztuczna inteligencja
aksjologia konstytucji
konstytucjonalizm liberalny
artificial intelligence
axiology of the constitution
liberal constitutionalism
Opis:
Artykuł prezentuje wartości konstytucyjne narażone na pogwałcenie ze strony rozwiązań wykorzystujących AI. W oparciu o metodę dogmatyczno-prawną poddano analizie poglądy polskiego prawa konstytucyjnego od przemian z 1989 r. W badaniu wpływu AI na przyjęte wartości wykorzystano literaturę przedmiotu, głównie z lat 2017–2020. Celem opracowania jest identyfikacja istotnych wartości konstytucyjnych narażonych na zagrożenia wynikające z rozwoju AI. Spośród wielu wartości konstytucyjnych wykazano, że kluczowe są godność człowieka oraz rządy prawa i demokracja jako najbardziej narażone na ingerencję ze strony AI. Przedstawiono przykłady ingerencji AI w wartości przynależne człowiekowi oraz powiązane z ideą demokratycznego państwa prawa. W konkluzji przyjęto, że nieuregulowane wykorzystywanie AI stwarza ryzyko naruszenia wartości konstytucyjnych.
The article presents constitutional values exposed to violation by solutions using AI. Based on the dogmatic-legal method, the views of Polish constitutional law since the 1989 changes were analysed. In the study of the impact of AI on the accepted values, the literature on the subject, mainly from 2017–2020, was used. The aim of the study is to identify significant constitutional values exposed to threats from the development of AI. Of the many constitutional values, it is shown that the key ones are human dignity and the rule of law and democracy as the most vulnerable to interference from AI. Examples of AI interference with human values and those related to the idea of a democratic state under the rule of law are presented. It concludes that unregulated use of AI poses a risk of violating constitutional values.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 5 (63); 511-523
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Significance of the Constitutional Public Interest Clause for the Process of Amending the Constitution of Republic of Poland
Znaczenie konstytucyjnej klauzuli interesu publicznego w procesie zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Autorzy:
Bisztyga, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918775.pdf
Data publikacji:
2020-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
public interest
general clause
constitution
constitutional amendment
: interes publiczny
klauzula generalna
konstytucja
zmiana konstytucji
Opis:
The purpose of the article is to conduct an axiological reflection using the notion of public interest, on preparation and the procedure for amending the constitution. The article provides a theoretical attempt to capture and place public interest in the broadly socially and publicly understood process of constitutional change. This attempt is not dictated solely by the desire to conduct theoretical – legal and intellectual speculation. This is supported by the increasing voices of the need to amend the existing constitution, which are often superficial, populist and de facto formulated from the position of the supremacy of the state over the individual. The time-varying connotations of the general public interest clause are related to the axiology of selected constitutional principles. The public interest, understood at a given moment in the development of social life, should be a determinant of the process broadly, i.e. both the social and the legislative sense of the constitutional amendment. Similarly, the very direction of constitutional changes should be an expression of social interest.
Celem artykułu jest przeprowadzenie aksjologicznej refleksji z wykorzystaniem pojęcia interesu publicznego, nad przygotowaniami i procedurą zmiany konstytucji. Nie jest nim natomiast rozwinięcie komentarza do konstytucyjnej regulacji trybu zmiany konstytucji. Artykuł dostarcza teoretycznej próby ujęcia i ulokowania interesu publicznego w szeroko, społecznie i publicznie pojętym procesie zmiany konstytucji. Podjęcie tej próby nie jest dyktowane wyłącznie chęcią przeprowadzenia teoretyczno-prawnej i intelektualnej spekulacji. Przemawiają za tym podnoszące się głosy o potrzebie zmiany obowiązującej konstytucji, które często mają charakter powierzchowny, populistyczny i de facto są formułowane z pozycji nadrzędności państwa względem jednostki. Zmienne w czasie konotacje generalnej klauzuli interesu publicznego pozostają w związkach z aksjologią wybranych zasad naczelnych konstytucji. Interes publiczny pojmowany w danym momencie rozwoju życia społecznego powinien stanowić determinantę procesu szeroko, to jest zarówno społecznie, jak i legislacyjnie pojętego sposobu zmiany konstytucji. Podobnie sam kierunek zmian konstytucji powinien stanowić wyraz interesu społecznego.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 49-60
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiana konstytucji w Polsce: od dogmatyzmu do empirii
Autorzy:
Jarentowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624532.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution, change of constitution, Poland, political science, science
konstytucja, zmiana konstytucji, Polska, politologia, nauka
Opis:
Based on the initiatives to amend the Constitution of Poland of 1997, submitted to the parliament by 2017, the author answers the question of why sometimes the Constitution is amended and sometimes not. The results of the study moderately confirm the hypothesis stating that if the project has more than four characteristics – it does not concern regulations defining the rules of the game between political actors co-deciding on changing the constitution, satisfies the social sense of justice, does not cause a significant financial and material shift in the short term, is initiated or supported by an influential interest group – it is more likely to be adopted (measured by the stage reached in the legislative proceedings in the Sejm and the percentage of votes).
W niniejszym artykule na podstawie inicjatyw o zmianie Konstytucji RP z 1997 r. zgłoszonych do Sejmu do 2017 r. autor odpowiada na pytanie, dlaczego czasem dochodzi do zmiany jej zapisów, a czasem nie. Wyniki w umiarkowanym stopniu potwierdzają hipotezę stwierdzającą, że im projekt posiada więcej z czterech cech: 1) nie dotyczy przepisów określających reguły gry między aktorami politycznymi współdecydującymi o zmianie konstytucji, 2) zaspokaja społeczne poczucie sprawiedliwości, 3) nie powoduje istotnego przesunięcia finansowo-majątkowego w krótkiej perspektywie czasowej, 4) jest inicjowany lub wspierany przez wpływową grupę interesów – tym ma większe szanse na uchwalenie (mierzone etapem, do którego doszedł w postępowaniu ustawodawczym w Sejmie i odsetkiem głosów).
Źródło:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych; 2018, 13, 1
1896-8279
Pojawia się w:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The normative value of the reference to God and Christianity in the preamble to the Constitution of the Republic of Poland of 2nd April, 1997
Walor normatywny odwołania do Boga i chrześcijaństwa w preambule Konstytucji RP z 1997 roku
Autorzy:
Polak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942158.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional law
preamble of the constitution Christianity
God
prawo konstytucyjne
preambuła konstytucji chrześcijaństwo
Bóg
Opis:
In the preamble of the Constitution of the Republic of Poland (of 2nd April, 1997) legislator refers to God and culture rooted in the Christian heritage of the Nation. The question arises whether the reference to religious elements in the legal text in some way affects the process of applying the law? The answer should be yes. It is not about favoring Christian denominations, or discrimination against people who do not believe in God. The crux is to create law and decode legal principle contained therein, taking into account the Christian moral values. This is due to the centuries-long contribution that Christianity has brought to the cultural and historical heritage of Europe, creating its unique identity. The reference to God highlights the human autonomy towards state and means prohibition of state totalitarianism.
W preambule Konstytucji z 1997 r. ustrojodawca odwołał się do Boga i kultury zakorzenionej w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu. Powstaje pytanie, jakie znaczenie mają przedmiotowe odwołania dla procesu stosowania prawa. Na pewno nie prowadzą one do faworyzowania chrześcijan czy dyskryminacji ludzi niewierzących w Boga. Odwołanie do chrześcijańskiego dziedzictwa przyczynia się raczej do opierania się na chrześcijańskich wartościach przy tworzeniu i aplikacji prawa. Proces ten jest dość naturalny i wynika z dziejowej roli chrześcijaństwa w Europie. Odwołanie do Boga podkreśla z kolei ludzką autonomię wobec państwa i oznacza zakaz totalitaryzmu państwowego.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 6 (46); 425-439
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na przedprożu państwa polskiego
Autorzy:
Zakrzewski, Kazimierz (1900-1941).
Powiązania:
Droga 1931, nr 1, s. 1-23
Data publikacji:
1931
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Projekty
Ustrój polityczny
Konstytucja
Projekty aktów prawnych
Zmiana konstytucji
Opis:
Na marginesie art.: "Przyszłość państwa" zamieszcz. w "Droga". - 1930, nr 9 i "Państwo gospodarcze" zamieszcz. w "Droga". - 1930, nr 1.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Zmiany w konstytucji PRL
Autorzy:
Boboli, Andrzej (historia).
Powiązania:
Biuletyn IPN 2021, nr 1/2, s. 123-129
Data publikacji:
2021
Tematy:
PZPR
Konstytucja Polski (1952)
Konstytucja
Zmiana konstytucji
Polityka
Krytyka społeczna
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:
Tematem artykułu są prace nad nowym tekstem ustawy zasadniczej, uwzględniającym przynależność do światowego systemu socjalistycznego. W grudniu 1975 poseł Edward Babiuch w imieniu klubu poselskiego PZPR poinformował o pracach nad nowymi zapisami w konstytucji i powołaniu Komisji Nadzwyczajnej do prac nad nowym kształtem tego dokumentu. W kraju systematycznie spadała stopa życiowa, rosło zadłużenie gospodarki w bankach zachodnich. Po wprowadzonej w 1975 roku reformie administracyjnej, planowano następną pozwalającą wprowadzić ustrój prezydencki w Polsce, co spotkało się z krytyką. Propozycja zmian w konstytucji PRL wywołała protesty wśród inteligencji i strony kościelnej. Negatywnie do tego projektu odniosły się polskojęzyczne media zachodnie: Wolna Europa, Deutsche Welle i BBC . W wystąpieniu „list 59” polscy intelektualiści skrytykowali i zaprotestowali przeciw zmianom ustawy zasadniczej. Niemniej sejm 10 lutego 1976 roku nowelizację konstytucji PRL uchwalił.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Recepcja kanclerskiego modelu rządów w Polsce
Reception of the chancellery model of governance in Poland
Autorzy:
Balicki, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941024.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja
nowelizacja konstytucji
system rządów
model kanclerski
constitution
constitution novelization
system of governance
chancellery model
Opis:
Polski model władzy wykonawczej zakłada istnienie dwuczłonowej egzekutywy, w której rząd jest silny konstytucyjnie przyznanymi mu kompetencjami, natomiast władza prezydenta legitymizowana jest jego wyborem dokonywanym w głosowaniu powszechnym. Sytuacja taka tworzy pole konfliktów pomiędzy najwyższymi organami władzy. War-to wiec rozważyć celowość dokonania w przyszłości zmian w polskim modelu ustrojowym i wprowadzenia do systemu ustrojowego modelu rządów wzorowanego na niemieckim systemie rządów kanclerskich.
The Polish executive governance model assumes the existence of a two-part executive, in which the strength of the government lies in its constitutional competences and the power of the president is legitimized by his being selected in general elections. Such situation creates a space for conflict between the highest authorities. It is therefore worth to consider the desirability of making changes in the Polish governance model in the future and introducing into the system of governance a model based on the German system of chancellery governance.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 5 (39); 55-68
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dvadsať rokov Ústavy Slovenskej republiky.
Twenty years of the Constitution of the Slovak Republic.
Dwadzieścia lat Konstytucji Republiki Słowackiej.
Autorzy:
Orosz, Ladislav
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/443773.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Wyższa Szkoła Humanitas
Tematy:
Ústava Slovenskej republiky, novelizácie ústavy,
polylegálny ústavný systém,
flexibilita ústavy
The Constitution of the Slovak Republic,
constitutional amendments,
polylegal constitutional system, flexibility of Constitution.
Konstytucja Republiki Słowackiej, nowelizacja konstytucji,
polilegalny system konstytucyjny, elastyczność konstytucji
Opis:
Pri príležitosti 20. výročia schválenia Ústavy Slovenskej republiky autor analyzuje spoločensko-politické podmienky jej prípravy a schvaľovania a na tomto základe hodnotí jej pôvodný text. Predmetom analýzy sú aj doposiaľ uskutočnené priame novelizácie Ústavy Slovenskej republiky, ako aj jej nepriame novelizácie uskutočnené prostredníctvom samostatných ústavných zákonov, ktoré spolu s Ústavou Slovenskej republiky vytvárajú polylegálny ústavný systém Slovenskej republiky. Autor poukazuje na najzávažnejšie nedostatky slovenskej ústavy v platnom znení (vysoká flexibilita a tým aj nízka stabilita ústavy, len rámcová úprava postavenia prokuratúry, nefunkčnosť ústavnej úpravy inštitútu referenda), zároveň však konštatuje, že Ústavu Slovenskej republiky možno považovať za ústavu moderného demokratického a právneho štátu, ktorá znesie porovnanie aj s ústavami tradičných demokracií.
The 20th anniversary of adoption of the Constitution of the Slovak Republic is the reason for author to analyse socio-political conditions of its preparation and adoption and on this basis also to evaluate its original wording. The objects of analysis are direct amendments of the Constitution of the Slovak Republic, as well as its indirect amendments adopted through individual constitutional acts which together with the Constitution of the Slovak Republic create so-called polylegal constitutional system of the Slovak Republic. The author stresses out the most serious shortcomings of valid Slovak Constitution (high flexibility and thus low stability of the Constitution, only frame regulation of prosecution position, non-functionality of the constitutional regulation of institute of referendum), but also implies that the Constitution of Slovak Republic can be considered the Constitution of modern democratic state governed by rule of law which can be compared with Constitutions of traditional democracies.
W związku z dwudziestą rocznicą uchwalenia Konstytucji Republiki Słowackiej autor analizuje społeczno-polityczne przesłanki jej przygotowania i uchwalenia i na tej podstawie dokonuje oceny jej tekstu podstawowego. Przedmiotem analizy są ponadto zarówno bezpośrednie zmiany tekstu konstytucji, jak i zmiany pośrednie dokonane w odrębnych ustawach konstytucyjnych, które wraz z konstytucją tworzą polilegalny system konstytucyjny Republiki Słowackiej. Autor wskazuje również na najpoważniejsze niedociągnięcia słowackiej konstytucji (duża elastyczność i niestabilność konstytucji, jedynie ogólna regulacja konstytucyjna prokuratury, niefunkcjonalność konstytucyjnej regulacji instytucji referendum). Jednocześnie autor zwraca uwagę, że konstytucja słowacka może być postrzegana jako konstytucja nowoczesnego demokratycznego państwa prawnego, wytrzymująca porównanie z konstytucjami tradycyjnych demokracji.
Źródło:
Roczniki Administracji i Prawa; 2012, 12; 35-52
1644-9126
Pojawia się w:
Roczniki Administracji i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konwencja stanów na podstawie artykułu V Konstytucji jako szczególna forma inicjatywy ludowej w sprawie zmiany Konstytucji w Stanach Zjednoczonych Ameryki
Autorzy:
Wieciech, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624686.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
United States, constitutional amendment procedure, convention of states
Stany Zjednoczone Ameryki, procedura zmiany konstytucji, konwencja
Opis:
Under Article V, Congress shall call a convention on the application of two-thirds of state legislatures. Convention of states has never been called, despite a number of attempts. An Article V convention has become a specific form of constitutional initiative at the federal level. It serves primarily as a convenient way to pressure Congress to propose an amendment and not to actually make federal legislature call a convention. Such a use of an Article V convention has not been very effective and only rarely proved to be successful.
Zgodnie z postanowieniami artykułu V Konstytucji, konwencja w celu zaproponowania poprawek do Konstytucji jest zwoływana przez Kongres na wniosek dwóch trzecich legislatur stanowych. W dotychczasowej praktyce nigdy nie doszło do zastosowania omawianej procedury. Alternatywny tryb zmiany konstytucji przez zwołanie konwencji przekształcił się na gruncie praktyki ustrojowej w oryginalną formę inicjatywy ludowej w sprawie zmiany dokumentu. Podejmując działania zmierzające do zwołania konwencji, inicjatorzy dążą bowiem najczęściej do wymuszenia na Kongresie uchwalenia stosownej propozycji poprawki do Konstytucji. Skuteczność takiego stosowania trybu konwencji jest niewielka.
Źródło:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych; 2018, 13, 1
1896-8279
Pojawia się w:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estetyka, stabilność i funkcjonalność jako przesłanki w procesie tworzenia i zmian w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Aesthetics, Stability and Functionality as Premises in the Process of Creating and Changing the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Jaskiernia, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047319.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
tworzenie konstytucji
estetyka
funkcjonalność
stabilność
przesłanki zmian
creating a constitution
aesthetics
functionality
stability
premises for changes
Opis:
The author analyzed the premises that would justify changes to the constitution. Prerequisites such as aesthetics, stability and functionality are at the center of attention. Based on the experience of the Polish political system after 2015, the author stated that the pursuit of the aesthetics of the constitution, in the form of its brevity and general character of the norms, is still relevant, but it cannot be a decisive premise. It is much more important to strive for the precision of norms in order to ensure the functionality of the constitution as the main stabilizer of the system. These experiences teach that the application of the constitution cannot be presumed in good faith, and all its essential provisions should be tested to the extent that they can be interpreted in bad faith, e.g. by creating a field for circumventing the constitution.
Autor poddał analizie przesłanki, które uzasadniałyby zmiany w konstytucji. W centrum zainteresowania znalazły się takie przesłanki, jak: estetyka, stabilność i funkcjonalność. W oparciu o doświadczenia praktyki ustrojowej Polski po 2015 r. autor stwierdził, że dążenie do estetyki konstytucji, w postaci jej zwięzłości i generalnego charakteru norm, nie przestaje być aktualne, ale nie może mieć ono charakteru przesądzającej przesłanki. Znacznie bardziej istotne jest dążenie do precyzji norm, by zapewnić funkcjonalność konstytucji jako głównego stabilizatora ustrojowego. Doświadczenia te uczą, że nie można domniemywać stosowania konstytucji w dobrej wierze, a wszystkie jej istotne postanowienia ustrojowe powinny być poddane testowi, na ile mogą być przedmiotem interpretacji w złej wierze, m.in. poprzez tworzenie pola do obejścia konstytucji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 13-25
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcje głowy państwa w projektach Konstytucji R P z lat 1918–1921
Conceptions of the head of state in drafts of the Polish Constitution of 1918–1921
Autorzy:
Tokarski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941066.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Prezydent
Projekty Konstytucji
Naczelnik Państwa
głowa państwa
President
Draft Constitutions
Chief of State
head of state
Opis:
Artykuł dotyczy koncepcji głowy państwa w pracach nad Konstytucją z 1921 r. Pierwsza część przedstawia motywy przyjęcia republikańskiej formy przyszłego ustroju Polski oraz opisuje projekty konstytucji opracowane przez Biuro Konstytucyjne Prezydium Rady Ministrów. Druga część zawiera charakterystykę pozycji ustrojowej głowy państwa w projekcie tzw. „Ankiety”, projekcie W. Wakara oraz w rządowej „Deklaracji Konstytucyjnej” i projekcie Związku Ludowo-Narodowego. Ponadto opisano kontrowersje związane z tytułami „Naczelnik” i „Prezydent”. Część trzecia zawiera opis poglądów nt. głowy państwa ujawnionych w toku prac Komisji Konstytucyjnej oraz w drugim projekcie Rady Ministrów wraz z poprawkami rządu Skulskiego. Ostatnia, IV część zawiera przyczyny, które wpłynęły na ostateczny kształt urzędu Prezydenta w Konstytucji marcowej.
The article deals with a conception of the head of state while working on the March Constitution. The first part presents motives for adopting a republican form of the future system of Poland and describes draft constitutions drawn up by the Constitutional Bureau of the Presidium of the Council of Ministers. The second part presents characteristics of a political status of the head of state in the draft of the so-called “Survey,” the draft of W. Wakar as well as the governmental “Constitutional Declaration” and the draft of the Popular National Union. Moreover, it describes controversies connected with the titles of “Chief” and “President.” The third part presents a description of views on the head of state revealed during the works of the Constitutional Committee as well as in the second draft drawn up by the Council of Ministers, along with amendments made by the Skulski’s government. The last, 4th part discusses causes which influenced the final shape of the office of President in the March Constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 4 (38); 11-28
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The significance of amendments to the March Constitution of 2 August 1926 and the Constitution of the People’s Republic of Poland of 7 April 1989 for political changes in Poland
Znaczenie nowelizacji Konstytucji Marcowej z 2 sierpnia 1926 roku i Konstytucji PRL z 7 kwietnia 1989 roku dla przemian politycznych w Polsce
Autorzy:
Eckhardt, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942122.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional amendment
Polish constitutionalism
correction of the state system
zmiana konstytucji
polski konstytucjonalizm
korekta ustroju państwa
Opis:
In August 1926 and April 1989 the Polish constitutions in force at that time were amended. Substantively these amendments have nothing in common, yet they have many common features, which the author of this article tries to show. In particular, the author draws attention to the fact that they have been used in a way that goes far beyond a formal system correction. The political practice based on them, which differed from the constitutional assumptions, brought fundamental changes in the political system and its evaluation has not been and still is not carried out from the point of view of observance of constitutional standards and the nature of undertaken actions, whether they were aimed to authoritarianism as after May 1926, or to democratization as after April and especially after June 1989.
W sierpniu 1926 r. i w kwietniu 1989 r. znowelizowano obowiązujące wówczas polskie konstytucje. Merytorycznie nowelizacji tych nic nie łączy, mimo to mają wiele wspólnych cech, co stara się wykazać Autor artykułu. W szczególności zwraca uwagę na to, że zostały one wykorzystane w sposób daleko wykraczający poza formalną korektę ustroju. Oparta na nich praktyka polityczna odbiegająca od założeń konstytucyjnych przyniosła gruntowne zmiany ustrojowe a jej ocena nie była i do dzisiaj nie jest dokonywana z punktu widzenia przestrzegania norm konstytucji a charakteru podejmowanych działań, tego czy zmierzały one do autorytaryzmu jak po maju 1926 r., czy do demokratyzacji jak po kwietniu a w szczególności po czerwcu 1989 r.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 6 (46); 63-72
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aggressive Judicial Review, Political Ideology, and the Rule of Law
Autorzy:
J, Segall, Eric
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/902971.pdf
Data publikacji:
2019-05-04
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
U.S. Supreme Court
Constitutional Law
Constitutional Interpretation
Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych
prawo konstytucyjne
interpretacja konstytucji
Opis:
For over one-hundred and fifty years, the United States Supreme Court has been the most powerful judicial body in the world with life-tenured judges consistently invalidating state and federal laws without clear support in constitutional text or history. This paper focuses on what should be the appropriate role of life-tenured, unelected federal judges in the American system of separation of powers. The tension is between wanting judges to enforce the supreme law of the Constitution while at the same time keeping judges within their assigned roles of enforcing not making the law. Much of constitutional scholarship in the United States is devoted to resolving this tension. This article argues that the Court should take a set back and defer more to elected leaders and voters. Although structural reform might help, most needed changes would require a constitutional amendment and are therefore unlikely to occur. The Justices should take it upon themselves to act with more humility and modesty and only overturn laws where there is strong evidence of clear constitutional error.
Źródło:
Studia Iuridica; 2019, 79; 68-77
0137-4346
Pojawia się w:
Studia Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gwarancje zasady nadrzędności Konstytucji
Guarantees of the principle of the supremacy of the Constitution
Autorzy:
Płowiec, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692918.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Constitution
principle of supremacy of the Constitution
Constitutional Tribunal
State Tribunal
amendment of the Constitution
direct application of the Constitution
swearing an oath by members of parliament
President and members of the Council of Mi
konstytucja
zasada nadrzędności konstytucji
Trybunał Konstytucyjny
Trybunał Stanu
zmiana konstytucji
bezpośrednie stosowanie konstytucji
ślubowania składane przez parlamentarzystów
Prezydenta RP i członków Rady Ministrów
Opis:
The principle of the supremacy of the Constitution requires implementation of constitutional norms (positive aspect) and prohibits behaviours that are inconsistent with constitutional norms (the negative aspect). The legislator is therefore obliged to create sub-constitutional norms in such a way that they comply with constitutional norms and ensure that they are implemented as fully as possible. Similarly, with regard to the application of the law, decisions taken on the basis of the Constitution must comply with its norms and implement these norms as effectively as possible. The actual assurance of the principle of the supremacy of the Constitution is important for the protection of the citizen from the state, because the Constitution as a social contract sets out absolute limits for the authorities that must not be trespassed. The Constitution contains numerous guarantees of its supremacy. They include in particular: the procedure for amending the Constitution, liability to the Tribunal of State, control of the constitutionality of the law by the Constitutional Tribunal, direct application of the Constitution by courts and swearing an oath by members of parliament, the President and members of the Council of Ministers. However, there are no legal guarantees which would effectively and permanently guarantee the supremacy of the Constitution. In an effort to ensure that the Constitution takes precedence, an appropriate level of legal culture must be ensured.
Zasada nadrzędności Konstytucji nakazuje realizowanie norm konstytucyjnych (aspekt pozytywny) i zakazuje zachowań niezgodnych z normami konstytucyjnymi (aspekt negatywny). Prawodawca ma zatem obowiązek tworzyć normy podkonstytucyjne, w taki sposób by były one zgodne z normami konstytucyjnymi i urzeczywistniały je w możliwie najpełniejszy sposób. Podobnie w odniesieniu do stosowania prawa: rozstrzygnięcia podjęte na podstawie Konstytucji muszą być zgodne z jej normami i w możliwe najwyższym stopniu urzeczywistniać je. Faktyczne zapewnienie zasady nadrzędności Konstytucji jest istotne dla ochrony obywatela przed państwem, ponieważ Konstytucja jako umowa społeczna wyznacza nieprzekraczalne granice dla władzy. Konstytucja zawiera liczne gwarancje swojej nadrzędności. Zaliczyć do nich można w szczególności: procedurę zmiany Konstytucji, odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu, kontrolę konstytucyjności prawa przez Trybunał Konstytucyjny, bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy oraz ślubowania składane przez parlamentarzystów, Prezydenta RP i członków Rady Ministrów. Nie istnieją jednak prawne gwarancje, które skutecznie i trwale zapewnią nadrzędność Konstytucji. W staraniach o zapewnienie Konstytucji nadrzędności należy zadbać o odpowiedni poziom kultury prawnej.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 81-91
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proposals for Constitutional Changes in the Presidential Election Campaign in Poland in 2020
Propozycje zmian konstytucyjnych w kampanii prezydenckiej w Polsce w 2020 roku
Autorzy:
Szczepański, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1920610.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional change
election campaign
presidential election 2020
Polska
zmiana konstytucji
kampania wyborcza
wybory prezydenckie 2020
Polska
Opis:
The article discusses the proposals for changing the constitution, which were officially presented during the presidential election campaign in Poland in 2020. The article consists of two main parts. The first part focuses on the presented proposals of laws concerning the regulation in question, while the second focuses on the postulates resulting from the activity of candidates running for the office of President in Poland in 2020.
W artykule omówiono propozycje dotyczące zmiany konstytucji, które zostały oficjalnie przedstawione w trakcie prezydenckiej kampanii wyborczej w Polsce w 2020 r. Artykuł składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej z nich uwagę skoncentrowano na przedstawionych propozycjach ustaw dotyczących omawianej regulacji, natomiast w drugiej skupiono się na postulatach będących wytworem aktywności kandydatów ubiegających się o urząd prezydenta w Polsce w 2020 r.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 6 (58); 191-201
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W poszukiwaniu „czwartej władzy” w Konstytucji RP z 1997 roku. Analiza instytucjonalno-prawna przepisów Konstytucji
In Search of the “Fourth Estate” in the Constitution of Republic of Poland of 1997. Institutional-Legal Analysis of the Rules of the Constitution
Autorzy:
Litwin, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231646.pdf
Data publikacji:
2023-03-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
władza
podział władzy
czwarta władza
Konstytucja
nowelizacja Konstytucji
power
division of power
fourth estate
constitution
constitutional amendment
Opis:
CEL NAUKOWY: Głównym celem naukowym artykułu jest analiza kwestii, czy w świetle przepisów Konstytucji RP jakikolwiek podmiot spoza jej art. 10 mógłby równoważyć pozycję ustrojową legislatywy i egzekutywy – pełnić rolę „czwartej władzy”. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podstawowym problemem badawczym jest próba odpowiedzi na pytania, czy według Konstytucji jakiś podmiot mógłby pełnić rolę „czwartej władzy”, a jeśli nie, to jak należy zmienić Konstytucję, aby wprowadzić do niej „czwartą władzę”. W artykule wykorzystano analizę instytucjonalno-prawną przepisów Konstytucji ze szczególnym uwzględnieniem: językowo-logicznej, systemowej, doktrynalnej oraz sądowej wykładni przepisów Konstytucji. PROCES WYWODU: Merytoryczną część artykułu rozpoczynają uwagi o konstytucyjnej zasadzie podziału władzy. Następnie przedstawione są rozważania o pojęciu „czwartej władzy” z perspektywy konstytucyjno-prawnej oraz analiza przepisów Konstytucji nakierowana na odnalezienie podmiotu, który mógłby pełnić rolę „czwartej władzy”. Artykuł kończą propozycje wprowadzenia zmian do Konstytucji, które pozwolą suwerenowi, samorządowi terytorialnemu oraz organom kontroli państwowej i ochrony prawa równoważyć pozycję ustrojową legislatywy i egzekutywy. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W świetle przepisów Konstytucji RP żaden podmiot nie pełni roli „czwartej władzy”. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Potrzebne jest wprowadzenie do Konstytucji RP zmian wzmacniających pozycję ustrojową Narodu, samorządu terytorialnego, organów kontroli państwowej i ochrony prawa oraz prokuratury, które mogłyby pełnić rolę „czwartej władzy”.
RESEARCH OBJECTIVE: The main research objective of this article is the analysis if in the light of the rules of the Constitution of Poland is there any entity not mentioned in art. 10 which could balance the constitutional position of the legislative and executive power – perform the role of the “fourth estate”. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The basic research problem is an attempt to answer the question if according to the Constitution any entity could perform the role of the “fourth estate” and how the Constitution should be amended to introduce the “fourth estate”. The institutional-legal analysis of the rules of the Constitution was used with particular emphasis on the language-legal, systematic, doctrinal and judiciary interpretation. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article starts with the comments on the constitutional principle of the division of power. Next, considerations on the term “fourth estate” and analysis of the rules of the Constitution are focused on finding an entity that could perform the role of the “fourth estate”. The article ends with propositions of the amendments to the Constitution that would allow the sovereign, territorial self-government and organs of state control and defense of law to balance the constitutional positions of the legislative and executive powers. RESEARCH RESULTS: In the light of the rules of the Constitution of Republic of Poland there is no entity performing the role of the “fourth estate”. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: It seems necessary to introduce amendments to the Constitution of the Republic of Poland that would strengthen the constitutional position of the Nation, territorial self-government, state control and defense of law organs, as well as the public prosecutor’s office, which will allow them to perform the role of the “fourth estate”.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2023, 14, 46; 105-123
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gospodarstwo rodzinne jako konstytucyjna podstawa ustroju rolnego w świetle projektu Kodeksu rolnego
Family Farm as the Constitutional Basis of the Agricultural System in the Light of the Draft Agricultural Code
Autorzy:
Niewiadomski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/6567763.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
gospodarstwo rolne
gospodarstwo rodzinne
Konstytucja
kwestia rolna w Konstytucji
art. 23 Konstytucji
prawo rolne
ustrój rolny
kodeks rolny
family farm
Constitution
agricultural issue in the Constitution
Article 23 of the Constitution
agricultural law
agricultural system
agricultural code
farm
Opis:
W artykule przedstawiono zagadnienia związane z określeniem gospodarstwa rodzinnego jako konstytucyjnej podstawy ustroju rolnego w Polsce. Przedstawiono główne założenia doktrynalne art. 23 Konstytucji, a także odniesiono się do różnych możliwych interpretacji tego przepisu Konstytucji. Dokonano analizy ewolucji definicji gospodarstwa rodzinnego w polskim prawie konstytucyjnym i ustrojowym na tle regulacji europejskich. Przedstawiono znaczenie gospodarstwa rodzinnego we współczesnym obrocie nieruchomościami rolnymi i jego zgodność z Konstytucją. Trzonem rozważań uczyniono ocenę nowej propozycji definicji gospodarstwa rodzinnego w projekcie Kodeksu rolnego w świetle art. 23 Konstytucji oraz jej wpływu na system prawa. Ocena ta jest krytyczna dla analizowanej definicji. W podsumowaniu wskazano wnioski de lege ferenda.
The article presents issues related to the definition of the family farm as the constitutional basis of the agricultural system in Poland. The main doctrinal assumptions of Art. 23 of the Constitution are presented, and reference is made to various possible interpretations of this provision of the Constitution. An analysis was made of the evolution of the definition of the family farm in Polish constitutional and political system law against the background of European regulations. The significance of the family farm in modern agricultural real estate trade and its compliance with the Constitution were presented. The core of the consideration is the evaluation of the new proposal for the definition of a family farm in the draft Agricultural Code in the light of Art. 23 of the Constitution and its influence on the law. This assessment is critical of the definition under consideration. In conclusion, de lege ferenda conclusions are indicated.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 3(73); 141-154
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in the Constitution from the Perspective of the Hierarchy Rivalry Theory
Zmiany konstytucji w perspektywie teorii rywalizacji hierarchii
Autorzy:
Szreniawski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918879.pdf
Data publikacji:
2020-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional change
hierarchy
hierarchy rivalry theory
theory
revolution
invasion
zmiana konstytucji
hierarchia
teoria rywalizacji hierarchii
teoria
rewolucja
inwazja
Opis:
The hierarchy rivalry theory is based on the perception of social reality as a rivalry between associations and rivalry of systems of norms. The state constitution is a collection of tops of hierarchies. A constitution can be changed for various reasons – sometimes the change is an attempt to transform reality, and sometimes it results from the ruling party’s attempt to maintain power. A constitutional change may be a revolution, understood as a process within the hierarchy, or an invasion resulting from external influence. The importance of the influence of ideology, but also of associations, on changes to the constitution should be recognized.
Teoria rywalizacji hierarchii bazuje na postrzeganiu rzeczywistości społecznej jako rywalizacji zrzeszeń oraz rywalizacji systemów norm. Konstytucja państwa to zbiór szczytów hierarchii. Konstytucja może być zmieniana z różnych powodów - niekiedy zmiana jest próbą przekształcenia rzeczywistości, a czasami wynika z dążenia do utrzymania władzy przez rządzącą partię. Zmiany konstytucji mogą przybierać formę rewolucji, rozumianej jako proces wewnątrz hierarchii, albo formę inwazji, wynikającej z zewnętrznego wpływu. Należy dostrzegać znaczenie wpływu ideologii, ale także zrzeszeń, na zmiany konstytucji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 527-537
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Political System Changes in Greece after the 2015 General Election
Zmiany w systemie politycznym w Grecji po wyborach powszechnych w 2015 r.
Autorzy:
Lorencka, Małgorzata
Kalyviotou, Mariathi
Aravantinou Leonidi, Giulia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941129.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
party system change
electoral system reform constitutional reform
Greece
zmiana systemu partyjnego
reforma systemu wyborczego reforma konstytucji
Grecja
Opis:
The article analyzes the political changes that have taken place in Greece following a double parliamentary election of 2015 (in January and September), focusing on three levels: 1) party system change, 2) electoral system change into parliament, 3) constitutional reform. The first part of the text sets out the basic changes in the structure of the party system, emphasizing the electoral victory of the radical forces – the far left populist SYRIZA or the rise of the far-right (Golden Dawn) in the double election of 2015. The paper also briefly reviews the nature and functioning of the Greek parliamentary electoral system with special regard to the newly adopted electoral law. In this respect, the paper highlights the main constitutional principles governing suffrage, as a necessary background to examining and understanding the framework upon which Greek electoral systems are based. It also presents the main features of the current electoral system, since it is the one to be applied in the following parliamentary election. The focus will be then on the recent reform of the electoral system in Greece after the adoption of Law 4406/2016. The paper analyses its most significant aspects and raises a number of relevant questions. Special reference is made to the voting procedure followed by the Greek Parliament for the adoption of Law 4406/2016, since it is a key factor for its enforcement. Since the outbreak of the crisis discussions about constitutional reform have been ongoing in Greece, although the initiation of a formal amendment process was blocked until 2013, due to the time-constraints imposed by the constitutional amending formula. The paragraph assesses the proposals made in July 2016 by the Tsipras government for a radical revision of the 1975 Constitution, taking into account the intense debate which engaged Greek constitutional law scholars. The Author highlights the particular features of the Greek constitutional revision model, characterized by political-elite-driven change which has led in the past to amending attempts lacking of a broad consensus. The broad scope of the proposed amendments requires political foresight and caution to prevent the constitutional revision from being reduced to a mere political diversion to ensure the permanence in power of certain political actors in the absence of consent and to deflect attention from continued controversial austerity policies.
Artykuł analizuje zmiany polityczne, jakie zaszły w Grecji po podwójnych wyborach parlamentarnych z 2015 r. (w styczniu i wrześniu), koncentrując się na trzech płaszczyznach: 1) zmiany modelu systemu partyjnego, 2) zmiany systemu wyborczego do parlamentu, 3) reformy konstytucji. W pierwszej części tekstu określono podstawowe zmiany w strukturze systemu partyjnego, podkreślając zwycięstwo wyborcze radykalnych ugrupowań – lewicowej Syrizy czy skrajnej prawicy (Złoty Świt) w podwójnej elekcji z 2015 r. W drugiej części artykułu została omówiona charakterystyka i sposób funkcjonowania greckiego parlamentarnego systemu wyborczego, ze szczególnym uwzględnieniem nowo przyjętej ordynacji wyborczej. Zwrócono uwagę na główne zasady konstytucyjne dotyczące prawa wyborczego, jako niezbędnego tła dla zbadania i zrozumienia ram, na których opierają się greckie systemy wyborcze. Przedstawiono główne cechy obecnego systemu wyborczego na podstawie ostatniej reformy systemu wyborczego w Grecji, ustawy no. 4406 z 2016 r. Artykuł analizuje jego najważniejsze aspekty i porusza szereg istotnych pytań. Odwołuje się szczególnie do procedury głosowania prowadzonej przez grecki parlament w celu przyjęcia ustawy 4406/2016, ponieważ jest to kluczowy czynnik jej egzekwowania. Ostatnia część artykuły została poświęcona planowej zmianie greckiej konstytucji. Od wybuchu kryzysu gospodarczego w Grecji trwają dyskusje na temat reformy konstytucyjnej, chociaż proces formalnej zmiany został wstrzymany do 2013 r., ze względu na ograniczenia czasowe narzucone w konstytucji. W artykule dokonano oceny propozycji złożonych przez rząd Tsiprasa w lipcu 2016 r. w celu radykalnej rewizji konstytucji z 1975 r. Autorka podkreśla szczególne cechy greckiego modelu rewizji konstytucyjnej, charakteryzującego się zmianami kierowanymi przez elitę polityczną, które doprowadziły w przeszłości do zmian bez większego konsensusu. Szeroki zakres proponowanych poprawek wymaga politycznego przewidywania i ostrożności, aby zapobiec przekształceniu rewizji konstytucji w zwykłą zmianę polityczną oraz aby zapewnić ciągłość władzy niektórych podmiotów politycznych przy braku zgody i odwrócić uwagę od wciąż kontrowersyjnych polityk oszczędnościowych.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 6 (40); 11-35
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish Constitutional Order: Between Consolidation and Crisis
Polski porządek konstytucyjny: między konsolidacją a kryzysem
Autorzy:
Słomka, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1920621.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitution
constitutional identity
transformation
constitutional crisis
Europeanization of the constitution
konstytucja
tożsamość konstytucyjna
transformacja
kryzys konstytucyjny
europeizacja konstytucji
Opis:
The article concerns the dilemmas of building Polish constitutional identity after 1989. The hypothesis assumes that after the initial twenty years of consolidation and Europeanization of constitutional democracy, there was an attempt at undermining the adopted political order. The policy of the ruling camp after 2015 is a striking proof of this crisis.
Artykuł dotyczy dylematów budowy polskiej tożsamości konstytucyjnej po 1989 roku. Hipoteza zakłada, że po początkowym, ponad dwudziestoletnim procesie konsolidacji i europeizacji demokracji konstytucyjnej, nastąpiła próba podważenia przyjętego porządku ustrojowego. Znamiennym dowodem tego kryzysu, jest polityka obozu rządzącego po 2015 r.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 6 (58); 167-182
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Europejski nakaz aresztowania jako instytucja prawa wspólnotowego — wybrane problemy implementacji i zastosowania w Niemczech
Autorzy:
Krajewski, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1921515.pdf
Data publikacji:
2019-11-18
Wydawca:
Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie
Tematy:
europejski nakaz aresztowania
ekstradycja
niezgodność z konstytucją
zmiana konstytucji
przekazanie polskiego obywatela
procedur wydawania osób między państwami członkowskimi
Opis:
Artykuł przedstawia rzetelną analizę przepisów ustawy o międzynarodowej pomocy prawnej w sprawach karnych, a także przyczyn i skutków jej dwóch nowelizacji dokonanych w wyniku konieczności implementacji decyzji ramowej o ENA. Autor przedstawia również uzasadnienie i konsekwencje wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącego wydawania obywateli niemieckich do innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Autor spogląda praktycznie na przyczyny odmowy wykonania ENA od strony niemieckich przepisów i ich interpretacji w praktyce, wyjaśniając np., że przyczyną odmowy realizacji zwrotnego warunku przekazania osoby ściganej ENA przez niemieckie organy ścigania był fakt, iż w większości przypadków osoby te posiadały podwójne obywatelstwo.
Źródło:
Przegląd Policyjny; 2016, 4(124); 47-62
0867-5708
Pojawia się w:
Przegląd Policyjny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Missed Constitutional Moments and Real Constitutional Conflicts in Hungary 1989 v. 2011
Przeoczone momenty konstytucyjne i prawdziwe konflikty konstytucyjne na Węgrzech 1989 v. 2011
Autorzy:
Szabó, Zsolt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162228.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Hungary
constitution-making
Constitutional Court
constitutional moment
constitutional review
Węgry
tworzenie konstytucji
Trybunał Konstytucyjny
moment konstytucyjny
kontrola konstytucyjności
Opis:
This paper, examining the Hungarian example argues that that the price is high if a constitutional moment to adopt a constitution based on wide societal compromise has been missed. The constitution-making process might then be completed either by activist courts or by activist political forces. Hungary experienced two major constitutional reforms, both missing a consensual constitutional momentum. The first transformation in 1989–90, which replaced the socialist authoritarian system by democracy, was brought about by political elites, lacking democratic legitimacy, keeping the formal legal framework of the socialist constitution. The second reform in 2011 brought a formally new constitution (Fundamental Law of Hungary), initiated and adopted solely by the governing party (FIDESZ) with a constitutional majority, without consensus. The Constitutional Court both times attempted to play an active, corrective role in the aftermath of the constitution-making.
Niniejszy artykuł, analizując przykład węgierski, dowodzi, że cena jest wysoka, jeśli przeoczono konstytucyjny moment przyjęcia konstytucji opartej na szerokim kompromisie społecznym. Proces tworzenia konstytucji może wtedy zostać zakończony albo przez sądy aktywistów, albo przez aktywistyczne siły polityczne. Węgry doświadczyły dwóch poważnych reform konstytucyjnych, przy czym obu brakowało konsensualnego rozmachu konstytucyjnego. Pierwszą transformację w latach 1989–1990, która zastąpiła socjalistyczny ustrój autorytarny demokracją, dokonały elity polityczne, pozbawione legitymacji demokratycznej, zachowujące formalne ramy prawne socjalistycznej konstytucji. Druga reforma z 2011 r. przyniosła formalnie nową konstytucję (Ustawę Zasadniczą Węgier), zainicjowaną i przyjętą wyłącznie przez partię rządzącą (FIDESZ) większością konstytucyjną, bez konsensusu. Trybunał Konstytucyjny za każdym razem próbował odgrywać aktywną, naprawczą rolę w stosunku do konstytucji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 6(70); 477-486
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Constitutional Guarantees Protecting Professional Secrecy in the Practice of an Attorney under US Law
Konstytucyjne gwarancje służące ochronie tajemnicy zawodowej w wykonywaniu zawodu adwokata w prawie Stanów Zjednoczonych Ameryki
Autorzy:
Białkowska, Paula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2189648.pdf
Data publikacji:
2023-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
guarantees
legal profession
attorney-client privilege
Amendments to the Constitution
gwarancje
zawód prawniczy
przywilej adwokacki
Poprawki do Konstytucji
Opis:
The subject of the article is the types and characteristics of guarantees created to protect legal professional secrecy in the USA. It is inseparable from its character and role in the performance of the legal profession. The right to privacy is not without significance for the subject of the article, which is the fundamental value and the core of the relationship between the lawyer and the client. These guarantees are one of the most important factors in the legal protection of professional secrecy – crucial not only for the client, the lawyer himself, but also for the entire legal protection system. In particular, attention was paid to the main issues concerning legal secrecy in the Amendments to the US Constitution, which indirectly create a protective system for it.
Przedmiotem niniejszego artykułu są rodzaje oraz charakterystyka gwarancji stworzonych w celu ochrony prawniczej tajemnicy zawodowej w USA. Jest to nierozerwalnie związane z jej charakterem i rolą w wykonywaniu zawodu prawniczego. Nie bez znaczenia dla tematu artykułu jest prawo do prywatności, które stanowi podstawową wartość oraz trzon w relacji pomiędzy prawnikiem a klientem. Gwarancje, o których mowa są jednym z najważniejszych czynników ochrony prawnej tajemnicy zawodowej – kluczowej nie tylko dla klienta, samego prawnika, ale także dla całego systemu ochrony prawnej. Zwrócono przede wszystkim uwagę na główne kwestie dotyczące tajemnicy prawniczej w Poprawkach do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, które pośrednio tworzą dla niej system ochronny
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 1(71); 255-267
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy Ronald Dworkin może być oryginalistą?
Can Ronald Dworkin be an Originalist?
Autorzy:
Tomza-Tulejska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129867.pdf
Data publikacji:
2022-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
originalism
interpretation of the US Constitution
the intentionality of the Founding Fathers
oryginalizm
interpretacja Konstytucji USA
intencjonalizm Ojców Założycieli
Opis:
This study is devoted to an issue that is catching the attention of the current American constitutional debate and concerns the originalism of Ronald Dworkin. A fundamental feature of this debate is the ongoing dispute over what the correct interpretation of the US Constitution is. “Originalism”, which has hitherto been at the forefront of constitutional interpretative methods due to its numerous elaborations, has acquired such many meanings, concerning both the meaning of originalism and original meaning, that it is considered to have deprived itself of the possibility of being a unified theory. Seeking positive solutions to the problem, some American constitutionalists and legal theorists put forward the bold thesis that Dworkin, despite popular opinion, may be an originalist. His originalism, however, has a different meaning than has been presented so far. They call Dworkin’s originalism “new”, more normative, seeing in it a coherent theory of interpretation. The main purpose of this paper is to introduce the notion of American originalism as well as to briefly present the positions that prove that Dworkin can be an originalist.
Niniejsze opracowanie poświęcone jest zagadnieniu, które przykuwa uwagę aktualnej amerykańskiej debaty konstytucyjnej i dotyczy oryginalizmu Ronalda Dworkina. Fundamentalną cechą tej debaty jest ciągły spór o to czym jest prawidłowa interpretacja Konstytucji USA. „Oryginalizm”, który dotąd przodował w konstytucyjnych metodach interpretacji z uwagi na liczne opracowania uzyskał tak dużą ilość znaczeń, dotyczących zarówno znaczenia pojęcia originalism jak i original meaning, iż uważa się, że pozbawił się możliwości bycia jednolitą teorią. Dociekając pozytywnych rozwiązań problemu niektórzy amerykańscy konstytucjonaliści i teoretycy prawa stawiają śmiałą tezę, że Dworkin pomimo obiegowej opinii może być oryginalistą. Oyginalizm jego ma jednak odmienne niż dotychczas prezentowane znaczenie. Oryginalizm Dworkina nazywają „nowym”, bardziej normatywnym, dostrzegając w nim spójną teorię interpretacji. Zasadniczym celem niniejszej pracy jest przybliżenie pojęcia amerykańskiego oryginalizmu jak i zwięzłe zaprezentowanie stanowisk współczesnych amerykańskich badaczy świadczących o tym, że Dworkin może być oryginalistą.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 5(69); 141-153
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
About the Need for Constitutional Variability
O potrzebie zmienności konstytucji
Autorzy:
Grabowski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348136.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
rule of law
amendment to the constitution
Constitution of the Republic of Poland
praworządność
zmiana konstytucji
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Opis:
Numerous scientists analyzing the functioning of the Polish legal system pay attention to the practice of systemic violation of the law, including the Constitution, by state authorities. On this occasion, they indicate the causes and circumstances of breaking the law in specific cases, but do not establish whether it is only the result of the political will of the rulers or the result of a defective shaping of the legal system. This article is an attempt to make arrangements in this respect. The author claims that the cases of reinterpretation, bending and breaking the Constitution of the Republic of Poland are caused by the discrepancy between its content and the social and political realities. The current Constitution may be amended only by applying a very difficult amendment procedure – it has only been amended twice in 25 years. Therefore, the causes of systemic violations of the rule of law should be seen in the excessively rigid procedure of its change.
Liczni naukowcy, analizujący funkcjonowanie polskiego systemu prawnego, zwracają uwagę na praktykę systemowego łamania przepisów prawa, w tym także Konstytucji, przez organy państwa. Przy tej okazji wskazują przyczyny i okoliczności złamania przepisów w konkretnych przypadkach, jednak nie dokonują ustalenia, czy jest to jedynie wynikiem woli politycznej rządzących czy też efektem wadliwego ukształtowania systemu prawnego. Niniejszy artykuł stanowi próbę dokonania ustaleń w tym zakresie. Autor stawia tezę, że przypadki reinterpretacji, naginania i przełamywania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej są spowodowane rozdźwiękiem pomiędzy jej treścią a realiami społeczno-politycznymi. Obowiązująca Konstytucja może zostać znowelizowana wyłącznie przy zastosowaniu bardzo utrudnionej procedury zmiany – dokonano w niej tylko dwóch poprawek w ciągu 25 lat. Przyczyn systemowego łamania praworządności należy zatem upatrywać w zbyt sztywnej procedurze zmiany konstytucji.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 55-65
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityczność w polskiej analitycznej teorii prawa. Zarys problematyki
The Political in the Polish Analytical Legal Theory
Autorzy:
Stambulski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/531643.pdf
Data publikacji:
2018-12-01
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
teoria prawa
polityczność
legitymizacja
źródła prawa
interpretacja konstytucji
theory of law
the political
legitimacy
sources of law
constitutional interpretation
Opis:
Artykuł bada ujęcie problemu polityczności w polskiej analitycznej teorii prawa. Tematyka ta nie była bezpośrednim obiektem rozważań autorów zaliczanych do tej tradycji. Jednak problemy legitymizacji systemu prawnego, źródeł prawa oraz interpretacji konstytucji można uznać za problemy związane z politycznością. Zadaniem autora tworzą one problematykę polityczności w obrębie polskiej analitycznej teorii prawa. Teoria analityczna rozważając te problemu kreśli wizję pożądanego społeczeństwa. Otwarte przyznanie się do problematyki polityczności w teorii analitycznej otwiera nowe pole badawcze. Wymaga to jednak zmiany przyzwyczajeń teoretyków i teoretyczek prawa w obszarze używanego języka. Takie otwarcie niesie ze sobą konieczność wprowadzenia języka filozofii polityki w obręb prawoznawstwa i wypracowanie nowych kryteriów walidacji twierdzeń teoretycznych.
The article examines the concept of the political in the Polish analytical theory of law. This subject was not a direct object of considerations of the authors who worked in this vein. However, the legitimisation of the legal system, sources of law, and the interpretation of the constitution can be considered as problems related to the political. They give rise to the issues surrounding the political within the Polish analytical theory of law. When these problems are considered from the perspective of analytical theory, a vision of the desired society emerges. Frank admission to the problems of the political in analytical theory opens up a new field of research. However, this requires theoreticians of law to change the language they habitually use. Such an opening implies the need to introduce the language of political philosophy within the theory of law and to develop new criteria for validating theoretical statements.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2018, 3(18); 64-73
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pojęcie odpowiedzialności represyjnej (art. 42 Konstytucji) a prawo łaski Prezydenta RP
The Notion of Repressive Liability (Article 42 of the Constitution) and the Power of Pardon of the President of the Republic of Poland
Autorzy:
Śliwiński, Emil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129836.pdf
Data publikacji:
2022-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
power of pardon
repressive liability
criminal liability
interpretation of the Constitution
prawo łaski
odpowiedzialność represyjna
odpowiedzialność karna
wykładnia Konstytucji
Opis:
The aim of this article is to discover in relation to which sanction it is possible to exercise the right of pardon (art. 139 of the Constitution). Basing on the systemic interpretation of the Constitution, the author argues that the power of pardon is the ‘reverse’ of the notion of repressive liability inferred from art. 42 of the Constitution. Consequently, in relation to all repressive sanctions within the meaning of art. 42 of the Constitution it is allowed to grant a pardon. Therefore it is possible to claim that a power of pardon can be applied to, inter alia, disciplinary penalties, lustration penalties, administrative monetary penalties, tax surcharges and penalties imposed on collective entities. Challenges for the doctrine of law – including possible collisions between exercising power of pardon and other constitutional provisions – are indicated.
Celem artykułu jest zbadanie, w stosunku do jakich sankcji można zastosować prawo łaski (art. 139 Konstytucji RP). Bazując na systemowej wykładni Konstytucji RP, autor stawia tezę, że prawo łaski jest „rewersem” pojęcia odpowiedzialności represyjnej wyprowadzanego z art. 42 Konstytucji RP. W konsekwencji w stosunku do wszystkich sankcji o charakterze represyjnym w rozumieniu art. 42 Konstytucji RP można zastosować prawo łaski. Pozwala to na stwierdzenie, że prawo łaski można stosować do m.in. kar dyscyplinarnych, kar lustracyjnych administracyjnych kar pieniężnych, dodatkowych zobowiązań podatkowych i kar orzekanych wobec podmiotów zbiorowych. Zasygnalizowane zostają wyzwania dla nauki prawa, w tym możliwość kolizji stosowania prawa łaski z innymi przepisami konstytucyjnymi.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 5(69); 115-125
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obejście konstytucji jako podstawa odpowiedzialności za delikt konstytucyjny
The evasion of the constitution as the basis for constitutional’s responsibility
Autorzy:
Kubacki, Oskar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146510.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Constitution
constitutional’s tort
evasion of the constitution
evasion of the law
delikt konstytucyjny
konstytucja
obejście konstytucji
obejście prawa
Opis:
Występowanie zjawiska obchodzenia konstytucji w procesie stanowienia i stosowania prawa jest jednym z przykładów trwającego w Polsce kryzysu konstytucyjnego. W artykule podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy obejście konstytucji jest podstawą do pociągnięcia do odpowiedzialności za delikt konstytucyjny. W pierwszej kolejności omówiono czym jest obejście konstytucji, następnie przeanalizowano art. 198 ust. 1 Konstytucji RP i na podstawie tej normy zdefiniowano pojęcie deliktu konstytucyjnego. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że obejście ustawy zasadniczej może stanowić podstawę do pociągnięcia jego sprawcy do odpowiedzialności konstytucyjnej. Takie zachowanie jest bowiem jedną z form naruszenia Konstytucji. W artykule posłużono się metodą dogmatyczno-prawną.
Evasion of the constitution in the legislative and executive law process is one of examples constitutional’s crisis in Poland. The aim of the paper is to answer the question: whether evasion of the constitution can be the basis to responsibility for constitutional’s tort. First, the author defined the term “evasion of the constitution”. Next, he analysed Articles 198 section 1 Constitution of the Republic of Poland and explained what is the constitutional’s tort. He described basic rules which are in force in constitutional’s responsibility system in Poland. As an results the author ascertained that evasion of the constitution can be the basis of responsibility for constitutional’s tort. Evasion of the constitution is one of the guise violation of the constitution. In the article used the dogmatic-law method.
Źródło:
Studia Administracyjne; 2023, 17, 1; 33-45
2080-5209
2353-284X
Pojawia się w:
Studia Administracyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pracownia Psychologii Emocji i Motywacji, Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński
The Aapplication of the Method of Meaning Constitution Analysis (MCA) to the Sstudy of the Pphenomena of Mmotivation to Aartistic Ccreativity
Autorzy:
Piechota, Anna
Tokarz, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/622988.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
analiza konstytucji znaczenia twórczość
motywacja artystyczna
motywacja hubrystyczna polimotywacyjność
fenomenologia
Meaning Constitution Analysis
creativity
artistic motivation
hubristic motivation
polimotivation
phenomenology
Opis:
Celem artykułu jest charakterystyka mMetody Aanalizy kKonstytucji zZnaczenia w odniesieniu do badania problematyki motywacji do twórczości artystycznej. Metoda ta mieści się w nurcie badań fenomenologicznych i nawiązuje do głównych tez Edmunda Husserla (1974). W tekście dokonujemy krótkiego przeglądu głównych koncepcji motywacji do twórczości, by następnie pokazać, jak prezentowana metoda może zostać w ich kontekście zastosowana. Artykuł przedstawia również rezultaty naszych badań, których celem jest naświetlenie struktury systemu motywacyjno-afektywnego artystów z naciskiem na wskazanie stymulatorów i inhibitorów aktywności twórczej.
The aim of the article is to characterize the Method of Meaning Constitution Analysis with reference to the problem of motivation to artistic creativity. The Method derives from phenomenological research and alludes to the thesis of Edmund Husserl (1974). In the following text, we review the main concepts of motivation to artistic creativity in order to show how the presented method presented can be used in this domain. The article also describes also the results of our studies which aim atto elucidatinge the structure of the motivational-affective system of artists with the emphasis on stimulators and inhibitors of creative activity.
Źródło:
Przegląd Socjologii Jakościowej; 2014, 10, 1; 158-186
1733-8069
Pojawia się w:
Przegląd Socjologii Jakościowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przełamanie rezultatów wykładni językowej zgodnie z zasadą nadrzędności konstytucji
Disregarding the results of linguistic interpretation based on the principle of the supremacy of the Constitution
Autorzy:
Kondej, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692910.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
borders of linguistic interpretation
breaking linguistic borders
hierarchy of the legal system
supremacy of the Constitution
direct application of the Constitution
lex superior derogat legi inferiori
interpretation
granica językowa wykładni
przełamanie granicy językowej
hierarchiczność systemu prawa
nadrzędność konstytucji
bezpośrednie stosowanie konstytucji
wykładnia
Opis:
The article analyses the possibility of adopting a pro-constitutional interpretation of legal provisions, rather than following the conclusions of linguistic interpretation focused on alternative ways of understanding the expressions used by the legislator in the content of provisions. The author argues that the principle of the hierarchy of legal acts and the supremacy of the Constitution – combined with the fact that this basic law implements an axiology in the legal system which is the basis for the functioning of a democratic state ruled by law – entails that when the literal application of a provision would lead to results contrary to constitutional principles or values, the principle lex superior derogat legi inferiori should be applied, which permits stepping outside the borders of linguistic interpretation.
Przedmiotem artykułu jest analiza dopuszczalności przełamania rezultatów wykładni językowej – na podstawie wykładni prokonstytucyjnej  – przez odejście od alternatyw interpretacyjnych wynikających z możliwego sposobu rozumienia wyrażeń użytych przez ustawodawcę w treści przepisu. Autor argumentuje w nim, że zasada hierarchiczności aktów prawnych oraz nadrzędności konstytucji w połączeniu z faktem, że ustawa zasadnicza implementuje do porządku prawnego aksjologię będącą podstawą funkcjonowania ładu demokratycznego państwa prawnego, sprawia, iż w sytuacji, gdy zastosowanie litery przepisu prowadzi do rezultatów sprzecznych z zasadami lub wartościami konstytucyjnymi, zastosowanie znaleźć powinna zasada lex superior derogat legi inferiori, co pozwala na przełamanie granicy językowej interpretacji przepisu.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2019, 81, 3; 39-52
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpośrednie stosowanie art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Direct application of Article 45 paragraph 1 of the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Chmielarz-Grochal, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941054.pdf
Data publikacji:
2016-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja
bezpośrednie stosowanie konstytucji
wykładnia ustaw w zgodzie z konstytucją
art. 45 ust. 1 Konstytucji
prawo do sądu
constitution
direct application of constitution interpretation of laws in accordance with the constitution Article 45 paragraph 1 of the Constitution
right to a fair trial
Opis:
Problem bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji wiąże się z rolą tego aktu w systemie prawa i praktyce jego stosowania. Przepis art. 45 ust. 1 Konstytucji znajduje zastosowanie w działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego oraz sądów. W postępowaniu sądowokonstytucyjnym przepis ten przyjmowany jest za samoistny wzorzec kontroli konstytucyjności prawa, z kolei sądy najczęściej współstosują go z przepisami ustaw, w tym za pomocą techniki wykładni w zgodzie z Konstytucją. Rezultatem bezpośredniego stosowania art. 45 ust. 1 Konstytucji jest przenoszenie do orzecznictwa zasad i wymagań związanych z konstytucyjnym prawem do sądu (w tym z pojęciem sprawy konstytucyjnej) i wynikającymi z niego gwarancjami.
The problem of direct application of constitutional regulation is related to the role of the Constitution as a legal act in the legal system and the practice of its application. Article 45.1 of the Constitution is applied both by the Constitutional Tribunal and courts. In constitutional proceedings the Article is considered to be a standalone benchmark for establishing if the regulation is in accordance with the Constitution, whereas courts usually apply it jointly with given acts, interpreting them in such a way that leads to be within the Constitution. Direct application of Article 45.1 of the Constitution results in transmission of rules and requirements related to constitutional right to judgement (including a constitutional case) and ensuant guarantees to judicature.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 3 (31); 67-101
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Urząd Ochrony Konstytucji” jako organ bezpieczeństwa ustrojowego RFN. Problematyka funkcjonowania w państwie demokratycznym
Office for the Protection of the Constitution as an Institution of Political System Security in the Federal Republic of Germany. Problems of Functioning in a Democratic State
Autorzy:
moroska-bonkiewicz, aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2141070.pdf
Data publikacji:
2019-12-26
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
bezpieczeństwo ustrojowe
wywiad cywilny
demokracja liberalna
ochrona konstytucji
political system security
civil secret service
liberal democrac
protection of the constitution
Opis:
Celem publikacji jest przedstawienie roli, jaką Federalny Urząd Ochrony Konstytucji oraz urzędy krajów związkowych odgrywają w niemieckim systemie bezpieczeństwa ustrojowego, ukazanie źródeł i kontrowersji związanych z ich funkcjonowaniem oraz źródeł braku efektywności służb wywiadowczych. Celem artykułu jest także zdefiniowanie uniwersalnych obszarów napięć pomiędzy demokracjami liberalnymi a„naturą” służb wywiadowczych. Analiza ukazała, że specyfika niemieckiego systemu bezpieczeństwa ustrojowego determinuje trudną relację metod wywiadowczych wobec innych instrumentów systemu bezpieczeństwa konstytucyjnego państwa jak np. delegalizacja partii politycznych. Okazało się także, że szczególnie problematyczny ze względu na efektywność działania urzędów jest rozdział kompetencji pomiędzy policją a służbami wywiadowczymi oraz federalny charakter wywiadu cywilnego. Analiza pozwoliła na pewne generalizacje dotyczące problematyki działania wywiadu w państwie demokratycznym. Jako typowy określić można m.in. konflikt między zasadą nienaruszalności wolności osobistej a metodami działania służb wywiadowczych oraz dylemat związany z brakiem przejrzystości działań służb specjalnych oraz ich efektywną kontrolą przy konieczności zachowania efektywności i bezpieczeństwa działań wywiadu. 
The purpose of this paper is to present the significance and the way of functioning of the Federal and State Offices for the Protection of the Constitution (Bundes- and Landesämterfür Verfassungschutz) in the German political security system and to indicate the sources of  controversies linked with its operating and the lack of the effectiveness of civil secret service. The aim of this article is also to identify universal conflict areas between liberal democracy and the nature of civil secret service. The research displayed that the German political security system determines a difficult relationship between secret service methods and other tools of the constitutional state security system such as e.g. delegalisation of political parties. Moreover, it turned out that a strict competence division between the police and secret service and the federal character of this service is particularly problematic due to effectiveness of the offices. The research allowed to make some general conclusions regarding the service activities in a democratic state. Among others, what can be named as typical is the conflict between the role of inviolability of personal freedom and secret service methods of operating and the dilemma linked with the lack of transparency of secret service operations and their effective control while preserving the necessity of effectiveness and security of service activities. 
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2013, 7; 181-199
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pod władzą Rzeczypospolitej” – uwagi o artykule 37 Konstytucji RP
“Under the Authority of the Republic” – Considerations about the Article 37 of the Polish Constitution
Autorzy:
Wojtyczek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18104747.pdf
Data publikacji:
2023-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
władza publiczna
jurysdykcja
jurysdykcja ekstraterytorialna
przestrzenny zakres stosowania Konstytucji
public authority
jurusdiction
extraterritorial jurisdiction -
territorial scope
of application of the Constitution
Opis:
The aim of the publication is the clarification of the formulation “under the authority of the Republic” used in Article 37 of the Constitution of the Republic of Poland. This provision was inspired by analogical clauses inserted to international human rights treaties. The formula under consideration pertains to the complete sphere of Polish territorial jurisdiction as well as to the sphere of Poland’s effective extraterritorial jurisdiction. Submission to the authority is a gradable quality and concerns not so much persons but rather legal and factual situations with their involvement. The scope of rights which have to be guaranteed to a specific person is defined by the principle of adequacy between effective power and constitutional rights.
Celem artykułu jest ustalenie wykładni sformułowania „znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej” użytego w art. 37 Konstytucji RP. Przepis ten nawiązuje do analogicznych klauzul zamieszczanych w umowach międzynarodowych dotyczących praw człowieka. Analizowana formuła obejmuje pełną sferę zwierzchnictwa terytorialnego RP oraz sferę efektywnej jurysdykcji ekstraterytorialnej. Sprawując jurysdykcję ekstraterytorialną, państwo może stworzyć przestrzeń efektywnej władzy, w obrębie której mogą powstać obowiązki podjęcia dalszych działań. Pozostawanie „pod władzą” jest cechą stopniowalną i dotyczy nie tyle osób, co różnych sytuacji prawnych i faktycznych z ich udziałem. Zakres praw konstytucyjnych, które muszą zostać zagwarantowane danej osobie, wyznacza zasada adekwatności między zakresem sprawowanej władzy a zakresem praw konstytucyjnych.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 13-24
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„My, Lud Chile”. Procedura uchwalenia nowej konstytucji Republiki Chile
“We the People of Chile” Procedure for the Adoption of the New Constitution of the Republic of Chile
Autorzy:
Uziębło, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047757.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
nowa konstytucja Chile
Konwencja Konstytucyjna
procedura uchwalenia konstytucji
Chile
new constitution of Chile
Constitutional Convention
the procedure of adopting the constitution
Opis:
In this article, the author analyzes the process of adopting the new Chilean constitution. The adoption of changes in the sphere of the system, which allowed the establishment of the constitutional convention, was an expression of a compromise between the authorities and participants of social protests in 2019.The new basic law is to replace an act, the democratic nature of which is questionable, dating back to the dictatorship of A. Pinochet. Importantly, a significant role of the collective subject of sovereignty in the constitutional process was envisaged. In a referendum, it is the people who decide not only about the need to adopt the constitution, but also about the manner of its procedure and its final approval. It is worth noting the appreciation of the role of indigenous peoples in the legislative process, as well as pro-equality mechanisms. However, the final assessment of the effectiveness of the adopted procedure will be possible only after the entire process is completed and the Constitution of the Republic of Chile enters into force.
W niniejszym artykule autor dokonuje analizy procesu przyjęcia nowej konstytucji Chile. Przyjęcie zmian ustrojowych pozwalających na zwołanie konstytuanty było wyrazem kompromisu pomiędzy władzą a uczestnikami protestów społecznych w 2019 r. nowa ustawa zasadnicza ma zastąpić akt, którego demokratyczność jest wątpliwa, pochodzący jeszcze z czasu dyktatury A. Pinocheta. Co istotne, w procesie konstytucyjnym przewidziana została istotna rola zbiorowego podmiotu suwerenności, który w referendum decyduje nie tylko o potrzebie przyjęcia konstytucji, ale także sposobie jej procedowania i jej ostatecznym zatwierdzenie. Nie sposób też nie zauważyć docenienia roli rdzennej ludności w procesie legislacyjny, a także mechanizmów prorównościowych. Ostateczna ocena skuteczności przyjętej procedury będzie możliwa jednak dopiero po zakończeniu całego procesu i po wejściu w życie Konstytucji Republiki Chile.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 149-161
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwa modele relacji wolności i bezpieczeństwa
Two models of relationship between freedom and security
Autorzy:
Włoch, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524104.pdf
Data publikacji:
2015-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Hobbes
Locke
Kelsen
Rawls
wolność
bezpieczeństwo
władza nieograniczona
gwarancje konstytucyjne
pojęcie konstytucji
freedom
security
unlimited power
constitutional guarantees
concept of constitution
Opis:
Przedmiotem artykułu są dwa klasyczne modele relacji wolności i bezpieczeństwa zawarte w teoriach T. Hobbesa i J. Locke’a, a także ich konceptualne rozwinięcia w teoriach H. Kelse-na i J. Rawlsa. Model Hobbesa akcentuje prymat bezpieczeństwa, natomiast model Locke’a prymat praw jednostki. Krytyczna analiza tych modeli pokazuje, że nie można interpreto-wać konieczności istnienia władzy politycznej czy też konieczności gwarancji praw jednostki w sposób absolutystyczny. Ważność modelu Hobbesa ogranicza się do twierdzenia o koniecz-ności istnienia „ośrodka decyzyjnego” zapewniającego „zbiorowe bezpieczeństwo”. Nato-miast istota modelu Locke’a nie polega na konstrukcji „idealnej konstytucji”, lecz na wska-zaniu na demokratyczne formy gwarancji praw jednostki. Nie oznacza to, że należy uznać bezwzględny prymat legislatywy. Zarówno w teorii Kelsena, jak i Rawlsa funkcję tę może spełniać sądownictwo konstytucyjne. Model Hobbesa jest odpowiedni dla deskryptywne-go pojęcia konstytucji, natomiast model Locke’a dla preskryprtywnego pojęcia konstytucji.
The subject matter of the article revolves around two classical models of relationship between freedom and security contained in the theories formulated by T. Hobbes and J. Locke, as well as their conceptual development in the theories by H. Kelsen and J. Raw-ls. The model presented by Hobbes accentuates the primacy of security, whereas the one proposed by Locke, the primacy of the rights of an individual. A critical analysis of those models illustrates that one may not interpret the necessity of existence of a political power, or the requirement to guarantee the rights of individuals in an absolutist way. The validity of Hobbes’s model is limited to the statement regarding the necessity to establish a „deci-sion-centre” ensuring „collective security”. Locke’s model, on the other hand, is not estab-lished upon the construction of an „ideal constitution” but rather it points to democratic forms of guarantying individual rights. This does not mean that one should acknowledge the absolute primacy of legislature. In both the theories proposed by Kelsen and Rawls this function may be fulfilled by constitutional judicature. While the model established by Hobbes is appropriate for the descriptive conceptualisation of constitution, the one of-fered by Locke serves the prescriptive formulation of this concept.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2015, 2(24); 149-178
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siła i słabość Konstytucji RP z 17 marca 1921 r.
Autorzy:
Kruk, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1335847.pdf
Data publikacji:
2021-07-21
Wydawca:
Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
konstytucja marcowa
Konstytucja RP z 17 marca 1921 r.
Rzeczpospolita
uchwalenie konstytucji marcowej
odzyskanie niepodległości Polski a dylematy wyboru ustroju konstytucyjnego
parlamentaryzm – absolutyzm parlamentarny
krytyka konstytucji marcowej
dziedzictwo konstytucji marcowej
March Constitution
Constitution of the Republic of Poland of 17 March 1921
Republic of Poland
adoption of the March Constitution
restoration of Poland’s sovereignty versus the dilemmas of choosing a constitutional system
parliamentary system – parliamentary absolutism
criticism of the March Constitution
March Constitution legacy
Opis:
Motywem podjęcia problematyki polskiej Konstytucji z 17 marca 1921 r. była 100. rocznica jej uchwalenia. Chodziło jednak nie tylko o rocznicowe przypomnienie jednej z historycznych polskich ustaw zasadniczych, ale o zwrócenie uwagi – przy okazji tej rocznicy – na wiele szczególnych okoliczności towarzyszących jej uchwaleniu, na konsekwencje polityczne jej wejścia w życie i – ostatecznie – jej znaczenie dla polskiego konstytucjonalizmu.Z jednej strony była to konstytucja, która stała się widomym znakiem, wręcz symbolem renesansu państwa polskiego, które po ponad 100 latach braku niepodległości (od końca XVIII w. pod władaniem Prus, Austrii i Rosji), po I wojnie światowej, nie bez dodatkowych trudności (wojna z Rosją bolszewicką), odzyskiwało swą niepodległość. Z drugiej – konstytucja ta uchwalana była w sytuacji stuletniej przerwy własnej ewolucji konstytucyjnej, oderwana odwłasnej tradycji i pozbawiona własnego doświadczenia w funkcjonowaniu nowoczesnego na owe czasy konstytucjonalizmu. Wzory trzeba było czerpać z zewnątrz. I był to podstawowy, istotny dylemat, bo dokonać wyboru należało na dwu zasadniczych płaszczyznach: monarchia czy republika, system prezydencki (amerykański) czy parlamentarny (anglo-francuski)? I na tym tle wybuchły zagorzałe spory doktrynalne i polityczne, bo ani doktryna nie była całkiem własna, ani system polityczny ostatecznie ukształtowany i wypróbowany. Ale zarazem panował ogromny „głód konstytucji”, intensywnie odbudowywane państwo nie mogło jej nie mieć. Upowszechniona w Polsce kultura francuska przesądziła o wyborze modelu III Republiki francuskiej, a swoista idealizacja parlamentu, jako organu przedstawicielstwanarodowego, spowodowała wybór systemu z silną władzą ustawodawczą. I w konsekwencji – ze słabą egzekutywą. Tym bardziej że rozbicie polityczne nie pozwoliło na ukształtowanie większości parlamentarnej, a tym samym na efektywność i stabilność rządów. I znowu pojawiły się zagorzałe spory. Ale wtedy podjęto już zmiany konstytucji – w ich rezultacie została zastąpiona aktem z 1935 roku, który nie kontynuował demokratycznej linii ustrojowej, raczej dopasowując ją do trendów lat 30. w Europie. Konstytucja marcowa, upragniona i oczekiwana, ale krytykowana „przed, w trakcie i po” swego istnienia, pozostała symbolem demokratycznej polskiej myśli konstytucyjnej. I nadal krytykowanej.W tekście przedstawione zostały okoliczności i atmosfera towarzysząca uchwaleniu aktu, przebieg uchwalenia, podstawowe zasady i treści konstytucji, a ponadto wiele towarzyszących temu poglądów, słów krytyki, postulatów ówczesnej polskiej doktryny konstytucyjnej.
The motive for discussing the issue of the Polish Constitution of 17 March 1921 is the centenaryof its adoption. But the aim is not just to remind the anniversary of one of the historic Polishbasic laws but also to draw attention, by the way, to a series of specific circumstancessurrounding its adoption, political consequences of its entry into force and, eventually, itsimportance for the Polish constitutional system.On the one hand, it was a constitution that became an apparent sign, even a symbolof the revival of the Polish state, which, after over 100 years’ lack of independence (beingunder the rule of Prussia, Austria and Russia from the late 18th century) and World War I,was really striving to regain its independence (the Polish-Soviet War). On the other hand, theConstitution was adopted during a hundred years’ discontinuity in its own constitutionalevolution, separated from its own tradition and deprived of its own experience in thefunctioning of the then modern constitutionalism. Patterns had to be derived from outside.And it was a real, fundamental dilemma because it was necessary to make a choice betweentwo basic options: a monarchy or a republic, a presidential (American) or parliamentary(Anglo-French) system? And, against that background, fierce doctrinal and political disputesbroke out because neither the doctrine was really the country’s own nor the political systemwas ultimately developed and tested.Nevertheless, there was an enormous ‘appetite for a constitution’; an intensively restoredcountry could not lack it. The French culture, which was popular in Poland, played a decisiverole in the choice of the model of the French Third Republic, and the specific idealisation ofa parliament as a body of national representation resulted in the choice of a system with stronglegislative power and, in consequence, with weak executive power. What is more, the politicalbreakup did not allow for the formation of a parliamentary majority and, therefore, theefficiency and stability of the government. Again, that led to fierce disputes. But amendmentsto the Constitution were already adopted then and, as a result, a new act substituted for it in 1935. However, it adjusted to the trends of the 1930s in Europe instead of continuinga democratic route in the political system.The desired and long-awaited March Constitution, but criticised “before, during and after”the time it was in force, remained a symbol of the Polish democratic constitutional thought,which is still criticised.The article presents the circumstances and atmosphere accompanying the adoption ofthe act, the course of its adoption, basic principles and content of the Constitution, anda series of accompanying opinions, criticism, and proposals of the then contemporary Polishconstitutional doctrine.
Źródło:
Ius Novum; 2021, 15, 2; 5-24
1897-5577
Pojawia się w:
Ius Novum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bankowy tytuł egzekucyjny jako instrument realizacji konstytucyjnie gwarantowanego prawa własności
A bank enforcement title as an instrument of protection’s system of the right to ownership
Autorzy:
Nowakowska, Katarzyna
Ochmann, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942242.pdf
Data publikacji:
2016-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
bankowy tytuł egzekucyjny
ochrona własności
art. 64 Konstytucji RP
a bank enforcement title
the right to ownership
art. 64 of Polish Constitution
Opis:
Bankowy tytuł egzekucyjny bez wątpienia należy do najbardziej kontrowersyjnych instytucji w polskim systemie prawa. Wyrazem tego są dające się słyszeć w opinii publicznej doniesienia na temat jego rzekomego nadużywania przez banki. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego orzekające niekonstytucyjność mocy dokumentu urzędowego przysługującej księgom rachunkowym banków i funduszy sekurytyzacyjnych w odniesieniu do konsumentów stały się przyczynkiem dla ponownego ożywienia debaty wokół BTE. W rezultacie coraz częściej pojawiają się inicjatywy na rzecz jego wyeliminowania z systemu prawa czy też znowelizowania. Bankowy tytuł egzekucyjny stanowi pewnego rodzaju pozostałość poprzedniego systemu społeczno-gospodarczego i istniejącego w nim postrzegania banków jako quasi-organów administracyjnych, co rodzić musi wątpliwości na temat jego miejsca w nowej polityczno-ekonomicznej rzeczywistości. Sytuacja ta skłania autorów do przyjrzenia się bankowemu tytułowi egzekucyjnemu z perspektywy prawa własności i operatywności systemu prawa. Przeprowadzona analiza dogmatyczna tej instytucji oraz prawa własności w Konstytucji RP prowadzić ma do odpowiedzi na pytanie o dopuszczalność i zasadność istnienia bankowego tytułu egzekucyjnego w polskim porządku prawnym na tle konstytucyjnej zasady ochrony własności.
An institution of a bank enforcement title stirs many controversies in the Polish legal doctrine. In addition it is a subject of a heat discussion among politicians, journalists and public opinion. The bank’s debtors are often required to submit themselves to enforcement of claims arising from their relationships with the bank. Notarial deeds are not required for such a submission, which makes the process more advantageous and ess costly than the voluntary submission described above. In the event of default, the bank may issue a bank enforcement title on the basis of the debtor’s submission to enforcement. Such enforcement title is regulated in a detailed and strict manner by Polish Banking Law. In the paper the authors aimed at a scrutiny of a bank enforcement title on the ground of the right to ownership, protected by Polish Constitution of 1997. Tak- ing into account axiology of the all legal system they do investigate constitutionality and then the purposefulness of the institution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 1 (29); 101-124
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle Konstytucji RP
Judges and the limits of democratic power in the light of the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Piotrowski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693193.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
judiciary
constitution
democracy
constitutional interpretation
judicial independence and independence of judges
władza sądownicza
konstytucja
demokracja
wykładnia konstytucji
niezależność sądów i niezawisłość sędziów
Opis:
The essence of the democratic power established in the Constitution of the Republic of Poland is to limit this power in order to protect the rights of the individual against threats that may be posed by the rule of the majority, especially when this majority seeks to impose its values and beliefs on others. This limitation is expressed both by the principle of the separation and balance of powers and by the principle of a democratic rule of law, and  above all by the principle of the inherent and inalienable dignity of man. In the light of the Constitution, the supremacy of the nation as a constitutional value is not of an absolute nature, especially in the context of the special status of human rights which is anchored in the concept of dignity. The current Basic Law, granting the supreme authority to the Polish nation, requires that the authority of that supremacy be exercised in compliance with the principles and in forms set forth in the Constitution. This means in particular, the constitutional legitimacy of the judiciary to restrict, pursuant to the provisions of the Constitution as the supreme law, the powers of other authorities, as well as the authority (sovereign) exercising its power directly. The existence of independent judiciary leads, on the one hand, to the rejection in the conception of a democratic state, of the assumption of an unlimited scope of power of the governing authority, and on the other hand, to the recognition as a determinant of democracy of only those manifestations of the will of the majority, which have a constitutional legitimacy and are therefore in line with the version of the culture of human rights as enshrined in the Basic Law and which are accepted by judges at the time of the ruling.
Istotą władzy demokratycznej ustanowionej w Konstytucji RP jest ograniczenie tej władzy po to, by chronić prawa jednostki przed zagrożeniami, jakie może stworzyć panowanie większości, zwłaszcza wtedy, kiedy dąży ona do narzucenia innym swoich wartości i przekonań. Ograniczenie to wyraża zarówno zasada podziału i równoważenia władz, jak i zasada demokratycznego państwa prawnego, a przede wszystkim zasada przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka. W świetle postanowień Konstytucji zwierzchnictwo Narodu jako wartość konstytucyjna nie ma absolutnego charakteru, zwłaszcza wobec zakotwiczonego w pojęciu godności szczególnego statusu praw człowieka. Obowiązująca ustawa zasadnicza, przyznając zwierzchnią władzę Narodowi, wymaga uznania za ustrojową przesłanką owego zwierzchnictwa sprawowanie go na zasadach i w formach określonych w Konstytucji. Oznacza to w szczególności konstytucyjną legitymację władzy sądowniczej do ograniczania – ze względu na postanowienia Konstytucji jako najwyższego prawa – pozostałych władz, jak też suwerena sprawującego swą władzę bezpośrednio. Istnienie niezależnego i niezawisłego sądownictwa prowadzi z jednej strony do odrzucenia w koncepcji demokracji założenia o nieograniczonym zakresie woli suwerena jako podmiotu władztwa państwowego, z drugiej zaś – do uznania za wyznacznik demokracji tych tylko przejawów woli większości, które mają legitymację konstytucyjną, a zatem zgodne są z wersją kultury praw człowieka zapisaną w ustawie zasadniczej i w czasie orzekania znajdującą akceptację sędziów.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 215-229
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected Aspects of the Application of the Constitution’s Provisions by the Sejm of the Republic of Poland
Wybrane aspekty stosowania przepisów Konstytucji przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Autorzy:
Koksanowicz, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941112.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Constitution
legislative process
principle of the parliament autonomy direct application of the Constitution
konstytucja
postępowanie ustawodawcze zasada autonomii parlamentu bezpośrednie stosowanie konstytucji
Opis:
The direct application of the constitutional provisions gives rise to many problems due to the particularities involved. These problems can be encountered not only in a judicial, but also in a managerial type of law application. Within the framework of the last model, the application of the constitutional provisions has to be considered through the Sejm of the Republic of Poland. The constitutional law focuses on the institutions of the political system.It determines the structure, functions, the competencies and the relationship between them. Taking into consideration the fact that the parliament has an important influence on the functioning of governance, the issue of the direct application of constitutional provisions by that authority is taking on new significance. The issue of the application of the constitutional rules relating to the Sejm internal organisation and its political functions has to be considered as relevant. The order of the direct application of the constitution indicates not only the necessity of application of the regulations, which define its organisation, operation and the subject of activity, but also these, which express so-called principles and values. Their full normative content is generally determined in jurisdiction of Constitutional Tribunal, which in turn obliges the Sejm and its authorities to apply these regulations in a manner which takes into account the judicial acquis of this organ.
Bezpośrednie stosowanie przepisów konstytucji, z uwagi na ich specyfikę, rodzi szereg problemów zarówno w sądowym jak i kierowniczym typie stosowania prawa. W ramach tego ostatniego modelu rozpatrywać należy stosowanie przepisów konstytucji przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo konstytucyjne koncentruje się na instytucjach systemu politycznego. Określa ich strukturę, funkcje i kompetencje oraz zachodzące pomiędzy nimi relacje. Z uwagi na fakt, iż parlament posiada istotny wpływ na funkcjonowanie systemu rządów, kwestia bezpośredniego stosowania przepisów konstytucji przez ten organ nabiera zasadniczego znaczenia. Za istotną uznać należy problematykę stosowania norm konstytucyjnych odnoszących się do organizacji wewnętrznej Sejmu oraz jego ustrojowych funkcji. Nakaz bezpośredniego stosowania konstytucji oznacza konieczność stosowania nie tylko przepisów, które określają jego organizację, tryb funkcjonowania i przedmiot działania ale także tych, które wyrażają tzw. zasady i wartości. Ich pełna normatywna treść z reguły ustalana jest w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, co z kolei obliguje Sejm i jego organy do stosowania tych przepisów w sposób uwzględniający dorobek orzeczniczy tego organu.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 6 (40); 235-251
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Shaping the Relationship Between the Polish Constitution and European Union Law in the Adjudication of the Constitutional Tribunal
Kształtowanie relacji między polską Konstytucją a prawem Unii Europejskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego
Autorzy:
Kos, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162224.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitution
European Union law
Constitutional Tribunal
Constitution
EU-friendly interpretation of the Constitution
konstytucja
prawo Unii Europejskiej
Trybunał Konstytucyjny
prounijna wykładnia Konstytucji
Opis:
In the article, the issue of the relationship between the Polish Constitution and European Union law is analysed from the perspective of its shaping in the adjudication of the Constitutional Tribunal. Firstly, the constitutional regulations that define the relationship between the Constitution and EU law will be analysed. This part of the article also includes the issues relating to the legal basis of the most commonly used instrument that shapes this relationship – the EU-friendly interpretation of the Constitution. Secondly, the contexts in which the Constitutional Tribunal refers to EU law are examined. The case study that is undertaken focuses on the instruments that prevent conflicts between EU law and the Constitution, inter alia legislative and interpretative instruments. The application of these methods in recent controversial judgments Ref. no. P 20/07 and Ref. no. K 3/21 concerning the relationship between the Polish Constitution and the EU law will be analysed.
W niniejszym artykule kwestia relacji między polską Konstytucją a prawem Unii Europejskiej jest analizowana z perspektywy ewolucji jej kształtowania w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. W pierwszej kolejności przedmiotem analizy są przepisy konstytucyjne definiujące relację między Konstytucją i prawem UE. Ta część artykułu zawiera również rozważania na temat podstaw prawnych najpowszechniej wykorzystywanego instrumentu kształtującego tę relację – prounijnej wykładni Konstytucji. W kolejnych częściach artykułu badane są przypadki, w których Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie odwołuje się do systemu prawa unijnego. Przeprowadzona analiza koncentruje się na instrumentach, które zapobiegają konfliktom między prawem UE i Konstytucją, w tym instrumentom wymuszającym aktywność legislacyjną oraz instrumentom interpretacyjnym. Przedmiotem analizy w artykule jest również ustosunkowanie się do ww. metod w ostatnich kontrowersyjnych orzeczeniach TK o sygn. akt P 20/07 oraz sygn. akt K 3/21 dotyczących relacji między polską Konstytucją i prawem Unii Europejskiej, które zasadniczo zrywają z dotychczasową tendencją orzeczniczą w tym zakresie.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 6(70); 427-437
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Car prysł?
Autorzy:
Pavlovskij, Gleb Olegovič (1951- ).
Powiązania:
Forum 2020, nr 3, s. 18-19
Współwytwórcy:
Esch, Christian (1969- ). Wywiad
Data publikacji:
2020
Tematy:
Putin, Władimir (1952- )
Polityka wewnętrzna
Prezydenci
Władza państwowa
Zmiana konstytucji
Artykuł z czasopisma społeczno-politycznego
Artykuł z tygodnika opinii
Wywiad dziennikarski
Opis:
Artykuł dotyczy polityki wewnętrznej Władimira Putina. Prezydent Rosji zapowiedział zmiany w konstytucji, zamierzające do przekształcania Rady Państwa z ciała doradczego w organ państwowy i wpisania jej roli do ustawy zasadniczej.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Justification of the Bill on the Amendment of the Constitution – Practical Aspects
Autorzy:
Tkaczyk, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618805.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
justification of the bill
amendment of the constitution
regulations of the Sejm legislative process
uzasadnienie projektu ustawy
zmiana Konstytucji
regulamin Sejmu
proces legislacyjny
Opis:
The justification of the bill on the amendment of the Constitution must be attached every time the petitioner files a bill on the amendment of the Constitution to the Sejm. The regulations of the Sejm in the art. 34 § 2 stipulate the required provisions of the justification. Lack of justification with regard to the bill on the amendment of the Constitution will cause the Speaker of the Sejm to return the petition and require the petitioner to complete it. In the event of a failure to complete the justification, the right of legislative initiative on the amendment of the Constitution will not commence the legislative process. Justification to the bill on the amendment of the Constitution is obligatory to initiate the legislative proceedings in the Sejm.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie Konstytucji musi być załączone za każdym razem, gdy wnioskodawca składa projekty ustawy o zmianie Konstytucji do Sejmu. Regulamin Sejmu w art. 34 ust. 2 określił, co powinno zawierać uzasadnienie. Brak uzasadnienia do projektu ustawy o zmianie Konstytucji skutkuje tym, że Marszałek Sejmu może zwrócić projekt wnioskodawcy celem uzupełnienia. Nieuzupełnienie braków w uzasadnieniu powoduje, że inicjatywa ustawodawcza o zmianie Konstytucji nie rozpoczyna procesu ustawodawczego. Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie Konstytucji jest koniecznym elementem do wszczęcia procedury ustawodawczej w Sejmie.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 2
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zakres przedmiotowy immunitetów w świetle pojęcia „odpowiedzialność karna” w Konstytucji RP
The Material Scope of Immunities in the Light of the Notion of “Criminal Liability” in the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Śliwiński, Emil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/6645583.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
odpowiedzialność karna
immunitet formalny
immunitet
zakres przedmiotowy immunitetu
wykładnia Konstytucji
immunity
criminal liability
interpretation of the Constitution
formal immunity
material scope of immunity
Opis:
W artykule autor analizuje, czy pojęcie „odpowiedzialność karna” zawarte w przepisach konstytucyjnych dotyczących immunitetu formalnego powinno być rozumiane w ten sam sposób, co tożsame wyrażenie w art. 42 ust. 1 Konstytucji RP. Autor pozytywnie odpowiada na tak postawione pytanie badawcze, powołując się na dyrektywy wykładni językowej (zakaz wykładni synonimicznej i homonimicznej) oraz potrzebę zapewnienia efektywności immunitetu. Alternatywna linia interpretacji – zaprezentowana w wyroku TK P 31/12 i oparta o argument exceptiones non sunt extendendae – zostaje odrzucona. Można zatem wysnuć wniosek, że immunitet formalny chroni przed np. odpowiedzialnością za delikt administracyjny. Autor konstatuje także, że przepisy ustawowe doprecyzowujące immunitet na poziomie konstytucyjnym nie przewidują takich sytuacji.
In the article the author analyses whether the notion of ‘criminal liability’ contained in constitutional provisions relating to formal immunity should be understood in the same way as the identical term in art. 42(1) of the Constitution of the Republic of Poland. The author answers affirmatively to such research question, relying on linguistic directives of interpretation (prohibition of synonymous and homonymous interpretation), as well as the need to safeguard the effectiveness of immunity. Alternative line of interpretation – presented in the judgment of the Constitutional Tribunal P 31/12 and based on exceptiones non sunt extendendae argument – is rejected. From this one can derive a conclusion that formal immunity provides protection against i.a. liability for administrative infractions. The author observes as well that statutory provisions which precise constitutional regulations on immunity do not cover such situations.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 3(73); 169-180
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, zawartego w druku senackim nr 1034/IX kadencja (sprzeciw sumienia)
Analysis of the draft law amending the Act on the professions of physician and dentist, the Act on laboratory diagnostics and the Act on the professions of nurse and midwife, contained in the Senate Paper 1034/IX term of office (conscientious objection)
Autorzy:
Olszówka, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044071.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
conscientious objection
conscience clause
freedom of conscience
medical professions
supremacy of the constitution
sprzeciw sumienia
klauzula sumienia
wolność sumienia
zawody medyczne
nadrzędność konstytucji
Opis:
Sprzeciw sumienia to odmowa wykonania obowiązku wynikającego z przepisów prawa ze względu na racjonalnie uzasadniony osąd moralny, który kwalifikuje wykonanie tego obowiązku jako etycznie niegodziwe (obiektywne zło). Prawo do sprzeciwu sumienia – integralny element wolności sumienia – jest konstytucyjnym prawem każdego człowieka. Jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 października 2015 r., K 12/14: „prawo powołania się na klauzulę sumienia i w rezultacie prawo do odmowy wykonania czynności sprzecznej z własnym sumieniem stanowi gwarancję wolności sumienia”. Obowiązkiem ustawodawcy zwykłego jest uregulowanie sposobu korzystania z prawa do sprzeciwu sumienia, czyli ustanowienie tzw. klauzuli sumienia. Uchwalony przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Senatu RP projekt inicjatywy legislacyjnej dotyczącej ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej w zamierzeniu miał uregulować klauzule sumienia w zawodach medycznych oraz jednocześnie zrealizować petycję wzywającą do uchylenia art. 3 ust. 2 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (generalnie zakazującego powoływania się na sprzeciw sumienia) i kompleksowego wykonania cytowanego wyroku Trybunału. Choć sama inicjatywa zasługuje na aprobatę, to jednak analiza treści projektu dowodzi, że tylko do pewnego stopnia wykonuje wyrok Trybunału, ignoruje żądanie zawarte w petycji oraz obniża ustawowy standard ochrony prawa do sprzeciwu sumienia. Na krytykę zasługuje przede wszystkim propozycja zobowiązania podmiotów leczniczych (w praktyce będą to ich kierownicy, np. dyrektor szpitala) do wskazania realnych możliwości uzyskania świadczenia, którego odmówił lekarz lub pielęgniarka (położna), a w przypadku diagnosty laboratoryjnego – do wykonania zlecenia. Narusza bowiem wolność sumienia, która – jak zauważył Trybunał Konstytucyjny – oznacza także ochronę przed postępowaniem, „które pośrednio prowadzi do nieakceptowalnego etycznie skutku, w szczególności przed przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego” (np. przed obowiązkiem informowania, kto i gdzie może wykonać aborcję), jak również kwestionuje tzw. instytucjonalną klauzulę sumienia, do której respektowania wezwało Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w rezolucji nr 1763 z 7 października 2010 r.
Conscientious objection is a refusal to fulfil the obligation that arises from the law due to one’s reasonably justified moral judgment that qualifies fulfilling this obligation as ethically wrong (objective evil). The right to conscientious objection, which is an integral element of freedom of conscience, is a constitutional right of every human being. As emphasised by the Constitutional Tribunal of the Republic of Poland in the judgment of 7 October 2015 (K 12/14): “the right to invoke the conscience clause and, as a result, the right to refuse to perform an act contrary to one’s conscience is the guarantee of freedom of conscience”. Regulating the use of the right to conscientious objection, that is, establishing the so-called conscience clause, is the responsibility of the ordinary legislator. The draft legislation amending the Act on the professions of physician and dentist, the Act on laboratory diagnostics and the Act on the professions of nurse and midwife, adopted by the Human Rights, the Rule of Law and Petitions Committee of the Senate of the Republic of Poland, was supposed to regulate the conscience clause in medical professions, realise the petition to revoke art. 3 para. 2 of the Act of 17 May 1989 on guarantees of freedom of conscience and religion, which generally prohibits the invocation of conscientious objection, and implement the above-cited judgment of the Tribunal in a comprehensive way. Although this initiative deserves approval, the current text of the draft law proves that the judgment of the Tribunal will be implemented only to a limited extent. It ignores the request made in the petition and lowers the statutory standard of protection of the right to conscientious objection. First of all, it is questionable that healthcare entities (e.g., manager of hospitals) would be obliged to indicate real possibilities of obtaining a service refused by a physician or nurse (midwife), and, in the case of a laboratory diagnostician, to perform a service. This is contrary to freedom of conscience, which means, as noted by the Constitutional Tribunal,  protection from conduct “which indirectly leads to an unacceptable ethical effect, [and] in particular [protection] from coercion to cooperate in achieving an immoral goal” (e.g., from the obligation to inform a patient who can perform an abortion and where it can be performed). At the same time, the draft law questions the so-called institutional conscience clause, which the Parliamentary Assembly of the Council of Europe requested to respect in Resolution no. 1763 of 7 October 2010.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2019, 22; 349-377
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Exclusion of Non-State-Wide-Parties from the Spanish Constitution Amendment Process in 2011
Wyłączenie partii regionalnych z postępowania w sprawie zmiany konstytucji hiszpańskiej w 2011 r.
Autorzy:
Myśliwiec, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927739.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
the Spanish Constitution amendment
state-wide-parties
non-state-wideparties
Spain
the Cortes Generales
zmiana Konstytucji Hiszpanii
partie ogólnopaństwowe
partie regionalne
Hiszpania
Kortezy Generalne
Opis:
The paper’s main research aim is to verify the assumption that the way the Spanish Constitution was amended in 2011 means a rupture with the over 40-year-old political principle of including all parties represented in the Cortes Generales in this process. It is also indicated what disruptions it might cause in the operation of the Spanish political system. The source material selected for analysis consists of Spanish official journals and press from 2011. The applied research methods are the legal-institutional analysis and the comparative approach.
Główny celem badawczym pracy jest weryfikacja założenia, że sposób przeprowadzenia zmiany Konstytucji Hiszpanii w 2011 r. oznaczał odejście od obowiązującej przez ponad 40 lat politycznej zasady włączania w ten proces wszystkich partii posiadających swoją reprezentację w Kortezach Generalnych. Wskazane zostanie również, jakie zakłócenia w zakresie funkcjonowania hiszpańskiego systemu politycznego mogą być konsekwencją przeprowadzenia owej procedury. Wybranym do analizy materiałem źródłowym są hiszpańskie dzienniki urzędowe oraz materiały prasowe z 2011 r. Badanie przeprowadzone zostało przy zastosowaniu analizy instytucjonalno-prawnej, a także metody porównawczej.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 6 (64); 131-139
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postpolityczna demokracja nieufnych. Na marginesie esejów Iwana Krastewa
The Post-Political Democracy of the Distrustful: Commentary on Essays by Ivan Krastev
Autorzy:
Budyta-Budzyńska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373442.pdf
Data publikacji:
2015-11-24
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
democracy
direct democracy
crowd-sourcing the constitution
crisis of democracy
Indignants
ruchy społeczne
demokracja
demokracja bezpośrednia
crowd-sourcing konstytucji
kryzys demokracji
oburzeni
social movements
Opis:
In his essays, collected in In Mistrust We Trust: Can Democracy Survive When We Don’t Trust Our Leaders? and Democracy Disrupted: The Politics of Global Protest, Ivan Krastev questions the state of contemporary democracy. He describes it as ‘post-political’ because while procedures are observed, democratic elections take place, and governments are sometimes replaced, nothing of substance changes in politics and voters lack any sense of having influence or that their votes actually matter. Democracy is obviously in crisis and a variety of solutions to this predicament have been proposed: even more elections more direct democracy, or more transparency. Or perhaps a remedy to the crisis of democracy will stem from protests and from ‘taking to the streets’—these being ‘alternate means’ of doing politics? Krastev criticizes all the above proposals, concluding that none is satisfactory or likely to restore trust in democratic institutions. Perhaps democracy ought not to be superficially improved, but instead rethought from the be ginning? The author points to several questions that should be taken into account in thinking about a new form of democracy. She also considers whether the mass protests of the 2010s were a new phenomenon and involved new ideas for doing politics, or were typical modern social movements, only on a global scale and employing novel instruments of mobilization.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2015, 59, 4; 163-178
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niedostrzeżona nielojalność ustawodawców. Przykład z czasów walki o „praworządność” i „dobrą zmianę”.
Unnoticed Unfairness of Lawmakers. The Example From the Time of the Fight for „the Rule of Law” and „the Good Change”
Autorzy:
Barut, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200859.pdf
Data publikacji:
2022-11-14
Wydawca:
Wyższa Szkoła Humanitas
Tematy:
rządy prawa
instytucjonalny charakter prawa
aktywizm sędziowski
art. 190 Konstytucji
rule of law
institutional aspect of law
judicial activism
art. 190 of the Constitution
Opis:
Celem artykułu jest konstytucyjno-prawna i filozoficzno-prawna analiza skutków jednego z orzeczeń polskiego Trybunału Konstytucyjnego. W orzeczeniu tym organ ten stwierdził niekonstytucyjność jednego z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji takie orzeczenie daje możliwość wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją administracyjną. Wydawałoby się, że podatnicy mogą z takiej możliwości skorzystać. Trybunał odroczył jednak wejście w życie swojego orzeczenia, a ustawodawca podjął z obywatelami swoisty „wyścig”, i zanim orzeczenie weszło w życie, wprowadził przepis jeszcze bardziej ograniczający prawa podmiotowe niż przepis uznany za niekonstytucyjny, co z kolei stanowiło zarówno dla organów administracji skarbowej, jak i sądów administracyjnych argument, że o żadnym wznowieniu nie może być mowy. Autor wskazuje tę praktykę jako przykład destrukcji instytucjonalnego charakteru prawa, to jest jego przewidywalności i wymiaru symbolicznego, co wpisuje ją w trend o charakterze światowym. Wskazuje również, że praktyka ta miała miejsce w czasie, gdy w Polsce toczyła się zacięta walka polityczna między zwolennikami rządzącej partii Prawo i Sprawiedliwość oraz opozycją określającą się jako liberalno-demokratyczna, w której posługiwano się, z jednej strony, hasłami obrony rządów prawa, a z drugiej – obrony „zwykłego człowieka” przed arbitralnością sądownictwa. Problem praktyki, która unicestwia zasadę rządów prawa, a zarazem w oczywisty sposób narusza prawa podmiotowe, nie został jednak dostrzeżony.
: The aim of the article is constitutional-legal and philosophico-legal analysis of the effects of one of the verdict of the Polish Constitutional Court. In this ruling, the authority found one of the provisions of the Personal Income Tax Act unconstitutional. Pursuant to Art. 190 paragraph 4 of the Constitution, such a ruling allows for the resumption of proceedings ended with a final administrative decision. It would have seemed that taxpayers can take advantage of this possibility. However, the Tribunal postponed the entry into force of its ruling, and the legislator started a kind of “race” with the citizens, and before the ruling entered into force, introduced a provision that even more limited taxpayers rights than a provision found unconstitutional, which in turn meant both for tax administration authorities and the administrative courts that any resumption is impossible. The author indicates this practice as an example of the destruction of the institutional nature of law, i.e. its predictability and symbolic dimension, which makes it part of a global trend. He also points out that this practice took place at a time when a fierce political struggle was taking place in Poland between the supporters of the ruling Law and Justice party and the opposition describing itself as liberal-democratic, the former ones used the slogans of defending the rule of law the latter ones of defending the „common man” against the arbitrariness of the judiciary. A practice which annihilates the rule of law and at the same time clearly violates rights has not been noticed, however.
Źródło:
Roczniki Administracji i Prawa; 2022, 2(XXII); 19-30
1644-9126
Pojawia się w:
Roczniki Administracji i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krytyczna analiza dyskursu sądowego dotyczącego prawnej sytuacji osób homoseksualnych w świetle art. 18 Konstytucji RP
Critical analysis of a judicial discourse on the legal situation of homosexuals in the light of Article 18 of the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Zomerski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/531561.pdf
Data publikacji:
2017-06-01
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
homoseksualizm
artykuł 18 Konstytucji
Krytyczna Analiza Dyskursu
dyskryminacja
ideologia
doksa
interpelacja
homosexuality
article 18 of the Constitution
Critical Discourse Analysis
discrimination
ideology
doxa
interpellation
Opis:
W niniejszym artykule dokonuję próby analizy dyskursu sądowego poświęconego osobom homoseksualnym w świetle dyspozycji art. 18 Konstytucji. Celem pokazania tego jak w dyskursie sądowym dochodzi do reprodukcji nierównego traktowania osób homoseksualnych analizuje wybrane orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz sądów administracyjnych. Na poziomie metodologicznym odwołuje się do Krytycznej Analizy Dyskursu. W konsekwencji analiza orzeczeń służy identyfikacji manewrów lingwistycznych, które umożliwiają reprodukcję nierównego traktowania osób homoseksualnych i w rezultacie, analiza ta ma miejsce pod kątem takich pojęć jak interpelacja (Althusser), ideologia (Žižek), doksa, czy habitus (Bourdieu). W pierwszej części przybliżam przedmiot rozprawy, oraz w ograniczonym zakresie opisuję stosunek prawa do homoseksualizmu w Europie w perspektywie historycznej. W drugiej części przybliżam genezę art. 18, na którego ostateczny kształt mieli główny wpływ politycy związani z Kościołem Katolickim. Następnie streszczam komentarze poświęcone art. 18, celem zobrazowania jak przepis ten odbierany jest w doktrynie prawa konstytucyjnego. W finalnej części przytaczam fragmenty wybranych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz sądów administracyjnych. Jednym z celów tej części jest zidentyfikowanie sposobów myślenia, które umożliwiają osiągnięcie takiej wykładni art. 18 by z zakresu podmiotowego uprawnień przewidzianych dla niesformalizowanych związków wykluczyć osoby homoseksualne. Okazuje się, że błędy te sprowadzają się do bezrefleksyjnego odwoływania się do utrwalonej linii orzeczniczej, nieuzasadnionego odstępowania od wykładni językowej, czy opierania wykładni na różnego rodzaju przemilczeniach oraz kontrfaktycznych założeniach. Ten powszechny sposób interpretowania określam za Pierrem Bourdieu, za pomocą pojęcia doksy. Jej źródło upatruje w doktrynie katolickiej, zakładającej nienaturalność zachowań homoseksualnych i podporządkowanie ludzkiej seksualności celom prokreacji. Artykuł zamyka konkluzja, iż zdemaskowanie założeń aksjologicznych stojących za odczytaniem analizowanego przepisu zmieniłoby zasadniczo charakter dyskusji dotyczącej sytuacji prawnej osób homoseksualnych i być może doprowadziłoby do rychłego roztoczenia opieki ustawodawcy na związki homoseksualne. Jednocześnie wyrażam przekonanie, że zdanie sobie sprawy z konfliktu wartości i jego wyartykułowanie, czyniłoby zadość wymogom demokracji deliberatywnej czerpiącej z teorii komunikacyjnej Jürgena Habermasa, zachęcając przy tym członków społeczeństwa do włączania się w proces dyskursywnego negocjowania realiów społecznych.
In this paper, I make an attempt to conduct a critical analysis of judicial discourse devoted to the situation of homosexual persons in the light of Article 18 of the Constitution of the Republic of Poland. In order to show how unequal treatment of homosexuals is being reproduced, I analyze selected rulings of the Polish Constitutional Tribunal, Supreme Court and administrative courts. On the methodological level I refer to the Critical Discourse Analysis. In the result, the analysis of chosen rulings is conducted in the attempt to spot linguistic maneuvers leading to the reproduction of unequal treatment of homosexuals. Thus, in the course of this analysis I apply such notions as interpellation (Althusser), ideology (Žižek), doxa and habitus (Bourdieu). On the whole, I argue that the flawed interpretation of Article 18 is the result of referring to established judicial standpoint, illegitimate departures from linguistic interpretation, or many kinds of concealment and counterfactual premises. The origins of doxa that is the basis of such practice, might be seen in the Catholic doctrine which is based on the assumption of unnatural character of homosexuality and subordination of human sexuality to aims of procreation. In the end, I come to the conclusion that unmasking of axiological presuppositions underlying interpretation of the analyzed provision would fundamentally change the character of discussion devoted to the legal situation of homosexuals, satisfying Habermasian standards of deliberative democracy, and it might eventually lead to recognition of one-sex relations by legislator.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2017, 2(15); 80-97
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Critic of Attendance Threshold in a Nationwide Referendum
Krytyka progu frekwencyjnego w referendum ogólnokrajowym
Autorzy:
Bisztyga, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1920542.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
attendance threshold
nationwide referendum
direct democracy
amendment to the Constitution of the Republic of Poland
próg frekwencyjny
referendum ogólnokrajowe
demokracja bezpośrednia
zmiana Konstytucji RP
Opis:
On the basis of the Constitution of the Republic of Poland, the binding effect of the result of the vote in a nationwide referendum depends on attainment the attendance threshold. This threshold was determined as participation in a referendum of more than half of persons entitled to vote. The systemic argumentation in favor of establishing this threshold proves to be weak and unconvincing. The constitutional regulation is characterised in this scope by inconsistency in the form of not covering the constitutional referendum by the requirement of the attendance threshold. Furthermore, the desire to ensure the legal effectiveness of the outcome of the vote in the referendum results in extending time of the vote in the referendum. The conclusion includes the proposal to introduce an amendment to the Constitution consisting in resigning from the threshold in question.
Na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej moc wiążąca wyniku głosowania w referendum ogólnokrajowym jest uzależniona od osiągnięcia progu frekwencyjnego. Próg ten został określony jako udział w referendum więcej niż połowy uprawnionych do głosowania. Ustrojowa argumentacja na rzecz ustanowienia tego progu przedstawia się jako słaba i nieprzekonująca. Konstytucyjną regulację cechuje w tym zakresie niekonsekwencja w postaci nieobjęcia referendum konstytucyjnego wymogiem progu frekwencyjnego. Ponadto, chęć zapewnienia skuteczności prawnej wyniku głosowania w referendum skutkuje wydłużaniem czasu głosowania w referendum. W konkluzji sformułowany został postulat zmiany Konstytucji polegający na rezygnacji z przedmiotowego progu.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 6 (58); 45-53
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekty Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (PSOE) dotyczące zmiany Konstytucji Hiszpanii z 1978 r.
Spanish Socialist Workers’ Party (PSOE) Projects to Amend the 1978 Spanish Constitution
Autorzy:
Myśliwiec, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074664.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
the Spanish Constitution amendment
state-wide-parties
The Spanish Socialist Workers’ Party
Spain
zmiana Konstytucji Hiszpanii
partie ogólnopaństwowe
PSOE
Hiszpania
Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza
Opis:
The main research objective of the study is to find an answer to the question: what are the main assumptions of the political reform proposed by the Spanish Socialist Workers’ Party (Partido Socialista Obrero Español – PSOE) regarding the amendment of the Spanish constitution of 1978? The study was carried out by implementation of the method of qualitative data analysis and regarded selected legal acts and PSOE party documents. The time frame of the study was set for the years 2004–2021. The initial caesura is justified by the electoral victory of PSOE at 2004. The final turning point is marked by the debates of the 40th PSOE Congress, held between October 15 and 17, 2021 in Valencia.
Głównym celem badawczym opracowania jest znalezienie odpowiedzi na pytanie: jakie są główne założenia reformy politycznej, dotyczące zmiany hiszpańskiej konstytucji z 1978 r., proponowanej przez Hiszpańską Socjalistyczną Partię Robotniczą (Partido Socialista Obrero Español – PSOE)? Badanie zostało przeprowadzone przy zastosowaniu metody analizy jakościowej danych, na wybranych aktach prawnych oraz dokumentach partyjnych PSOE. Ramy czasowe badania zostały wyznaczone na lata 2004–2021. Cezurę początkową uzasadnia wyborcze zwycięstwo PSOE w 2004 r. Natomiast cezurę końcową wyznaczają obrady 40 Kongresu PSOE, przeprowadzonego między 15 i 17 października 2021 r. w Walencji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 3(67); 107-117
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Admissibility of Institutionalizing Same-Sex Unions in Poland. Selected Problems
Dopuszczalność instytucjonalizacji związków jednopłciowych w Polsce. Wybrane problemy
Autorzy:
Michalczuk-Wlizło, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1920713.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
same-sex unions
non-heteronormative unions
Art. 18 of the Polish Constitution
Catholic Church
związki jednopłciowe
związki osób nieheteronormatywnych
Kościół Katolicki
art. 18 Konstytucji RP
Opis:
The issue of institutionalizing non-heteronormative unions arouses great controversy in Poland and has not yet been legally regulated in any form. The issue of institutionalizing same-sex unions is multifaceted and has an interdisciplinary character. The aim of the article is to analyze selected premises, both legal and ideological, related to the admissibility of institutionalizing the form of relationships of non-heteronormative people.
Problematyka prawnego usankcjonowania związków osób nieheteronormatywnych wzbudza w Polsce duże kontrowersje i dotychczas nie została uregulowana w jakiejkolwiek formie. Zagadnienie instytucjonalizacji związków jednopłciowych jest wielopłaszczyznowe i ma interdyscyplinarny charakter. Celem artykułu jest analiza wybranych przesłanek, zarówno prawnych jak i ideologicznych, odnoszących się do możliwości instytucjonalizacji formy pożycia osób nieheteronormatywnych.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 6 (58); 285-296
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt konstytucji rosyjskiej z 1820 roku – tryumf czy zapowiedź końca Królestwa Polskiego?
A Draft of the Russian Constitution of 1820 – A Triumph or Foreboding of the End of the Kingdom of Poland?
Autorzy:
Barańska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/653906.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
draft of the Russian constitution of 1820
Alexander I
Kingdom of Poland 1815–1830
projekt konstytucji rosyjskiej z 1820
Aleksander I
Królestwo Polskie 1815–1830
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza projektu konstytucji rosyjskiej z 1820 r. w kontekście polityki wewnętrznej i polityki polskiej Aleksandra I. Utworzenie Królestwa Polskiego dało carowi możliwość przetestowania systemu, który zamierzał wprowadzić w całym Cesarstwie. Miał on polegać na połączeniu ustroju konstytucyjnego z autokratyczną władzą monarchy.
The article is an analysis of a draft Russian constitution of 1820 in the context of internal policy and policy toward Poland conducted by Tsar Alexander I. The creation of the Kingdom of Poland allowed the tsar to test the system he wanted to impose on his whole Empire. It was to combine the constitutional political system with his autocratic power.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 55, 1; 51-91
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ci nawet sami, którzy stróżami praw są postanowieni, najpierwszymi zachowaczami onych być powinni”. O praworządności w debacie i dziele reformatorskim Sejmu Wielkiego (1788–1792)
„Even the same Ones, who are Established to be Protectors of Law, they Ought to be Their First Preservers”. On the Rule of Law in the Debate and Reform work of Polish Great Sejm (1788–1792)
Autorzy:
Tarnowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927216.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
nadrzędność konstytucji
praworządność
odpowiedzialność konstytucyjna
odpowiedzialność polityczna
Konstytucja 3 Maja
supremacy of the constitution
rule of law
constitutional responsibility
political accountability
3rd of May Constitution
Opis:
Choć teoretyczne założenia koncepcji państwa prawa rozwijano w tradycji kontynentalnej dopiero w XIX w., jej systemowe elementy mają korzenie sięgające w głąb historii. W niniejszym przyczynku autorka poddaje analizie wybrane przykłady z zakresu legislacji i kultury prawnej epoki Sejmu Wielkiego (1788–1792). Koncentruje się w szczególności na problemach wyartykułowania i funkcjonowania nadrzędności konstytucji w porządku prawnym oraz innowacyjnym ukształtowaniu odpowiedzialności kluczowych organów państwa, w tym członków egzekutywy. Kwestie te bowiem szczególnie zdają się odzwierciedlać zawieszenie między rodzimym dorobkiem a nowoczesnością konstytucjonalizmu. Jednocześnie oba przypadki pokazują, że ratio legis tych rozwiązań miało przede wszystkim praktyczny, nie koncepcyjny charakter.
Although the theoretical assumptions of the concept of the rule of law have been developed in the continental tradition only in the 19th century, its systemic elements have their roots deep in history. In this contribution, the author analyses selected examples from the field of legislation and legal culture of the Great Sejm era (1788–1792). She focuses in particular on the problems of articulation and functioning of the supremacy of the constitution in the legal order and the innovative shaping of the responsibilities of key state authorities. These issues notably seem to reflect the suspension between the domestic heritage and the modernity of constitutionalism. At the same time, both cases prove that the ratio legis of these solutions was primarily of a practical, not conceptual nature.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 3 (61); 47-62
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauka o dobru prawnym i jej rola w badaniu konstytucyjności regulacji prawa karnego
Theory of Legal Good as a Constitutional Control Method of a Criminal Law
Autorzy:
Filipczak, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/596536.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
nauka o dobru prawnym
wykładnia konstytucji
teoria prawa
prawa karne
kontrola konstytucyjności
theory of legal good
interpretation of constitution
theory of law
criminal law
constitutional control
Opis:
W opracowaniu podjęto tematykę zastosowania nauki o dobru prawnym jako narzędzia kontroli zgodności z konstytucją regulacji o charakterze prawnokarnym. Omówiono pojęcie dobra prawnego, które wyznacza zarówno granice zewnętrzne prawa karnego, jak i granice wewnętrzne prawa karnego. Wyjaśniono, że dobro prawne powinno być rozumiane jako wartość społeczna, czyli jak interes. Podjęto również polemikę ze źle rozumianym prawem karnym interesu. Przytoczono nurt tzw. transpozytywnej nauki o dobru prawnym, która wiąże termin dobra prawnego z konstytucją. Z teoretycznego punktu widzenia podniesiono problem tzw. kryterialnej nierozstrzygalności w prawie karnym. Jako konkluzję wskazano, że art. 31 ust. 3 Konstytucji RP powinien być interpretowany w kontekście nauki o dobru prawnym.
The issue of this paper is a using of theory of legal good as a tool for constitutional control in criminal law. It discussed a concept of legal good, which designates both the external borders of the criminal law and internal borders of the criminal law. It was explained that the legal good ought to be understand as social value, which means as interest. It was in dispute over a incorrectly understanding of a interest criminal law. It quoted a transpositive theory of the legal good, which assume a connection between the legal good and Constitution. With regards to theoretical point of view, in this paper was raised a criterion undecidable problem in the criminal law. In conclusion was said that art. 31 passage 3 Constitution RP ought to be interpreted in context of the theory of legal good.
Źródło:
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2017, 102; 23-36
0081-6841
Pojawia się w:
Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Social Reception of the Polish Constitution Presented Against the Background of Public Debate in Poland
Społeczny odbiór polskiej Konstytucji z 1997 r. na tle debaty publicznej w Polsce
Autorzy:
Soler, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162217.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
public perception
Constitution of the Republic of Poland of 1997
amendment of the constitution
CBOS polls
społeczny odbiór
Konstytucja RP z 1997
zmiana konstytucji
sondaże CBOS
Opis:
Social perception of the Polish Constitution of 1997 and the proposals for its amendment The main purpose of the article was to show the social perception of the Polish Constitution by Poles. The media reports concerning the proposed amendment to the Constitution of 1997 were analyzed. The article includes, inter alia, questions about whether the Polish Constitution is really important for Poles, or is it rather a tool in the hands of politicians, used to evoke social emotions that are to influence the course of political events. The article uses a method of analyzing the literature and the legal acts on the subject and the analysis of the media content concerning Polish people‘s attitude to the proposed amendments to the Constitution of the Republic of Poland. The analysis of the collected materials shows that Poles know little about the Constitution. The change in the attitude of Poles was influenced by the socio-political situation in the country, divided traditional media and the political opposition.
Głównym celem artykułu było ukazanie społecznej recepcji Konstytucji RP przez Polaków. Analizie poddane zostały przekazy medialne dotyczące proponowanej zmiany Konstytucji z 1997 r. W artykule zostały postawione m.in. pytania o to czy polska Konstytucja jest rzeczywiście ważna dla Polaków, czy też jest raczej narzędziem w rękach polityków, służącym do wywoływania społecznych emocji mających wpłynąć na przebieg politycznych wydarzeń? W artykule zastosowano metodę analizy literatury przedmiotu oraz aktów prawnych, a także analizy treści medialnych dotyczących stosunku Polaków do proponowanych zmian w Konstytucji RP. Z analizy zebranych materiałów wynika, że Polacy niewiele wiedzą o Konstytucji. Wpływ na zmianę postawy Polaków miała sytuacja społeczno-polityczna w kraju, podzielone media tradycyjne oraz polityczna opozycja.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 6(70); 411-426
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formowanie amerykańskiego Kolegium Elektorów
Evolution of the United States Electoral College
Autorzy:
Lewicki, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143505.pdf
Data publikacji:
2022-10-19
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
debaty konstytucyjne
Kolegium Elektorów
wybory nadzwyczajne
ratyfikacja Konstytucji
XII Nowela
The Constitutional debates
the US Electoral College
contingency elections
ratification of the US Constitution
the Twelfth Amendment
Opis:
Artykuł omawia proces kształtowania się systemu wyboru amerykańskiej władzy wykonawczej podczas konwencji konstytucyjnej i przebieg debat dotyczących tej kwestii. W dalszej części przedstawia się przebieg wyborów prezydenckich w latach 1788/9, 1792, 1796 i 1800, a następnie debat dotyczących wprowadzenia niezbędnych zmian w Konstytucji, zakończonych uchwaleniem XII Noweli. Szczególną uwagę poświęcono procesowi powstawania instytucji Kolegium Elektorów oraz regułom wyborów nadzwyczajnych. W artykule wykorzystano zarówno zapis przebiegu konwencji konstytucyjnej, jak i zapisy dyskusji toczonych w trakcie procesu ratyfikacyjnego, a także kolejnych debat toczonych w Kongresie. W analizie uwzględniono dotychczasowy dorobek interpretacyjny badaczy amerykańskich, natomiast poruszana tematyka nie stanowiła dotąd przedmiotu opracowań naukowców polskich. Ponadto podano też pierwsze polskie tłumaczenie zasadniczego dla omawianej problematyki eseju Federalisty nr 68.
This article discusses the evolution of the electoral system for theUnited States executive during the Constitutional Convention and in the course of the debates regarding this issue. It also describes the 1788/9, 1792, 1796 and 1800 presidential elections and the debates on the need for amendments to the Constitution, culminating in the adoption of the Twelfth Amendment. Particular attention is paid to the institution of the Electoral College and the rules for contingency elections. The article makes use of the records both of the Constitutional Convention and of the debates held during its ratification, as well as of subsequent debates in Congress. It gives a review of the work done by American scholars on the issue, which has not yet been addressed by Polish scholars. Moreover, this article includes the first Polish translation of the essay known as Federalist No. 68, a fundamental text for this issue.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2022, 22, 3; 37-78
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Querdenker. Nowy ruch społeczny objęty obserwacją przez niemieckie urzędy ochrony konstytucji w kontekście pandemii COVID-19
Querdenker. New social movement under observation by German constitutional protection authorities in context of COVID-19 pandemic
Autorzy:
Gowin, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2156554.pdf
Data publikacji:
2022-12-07
Wydawca:
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Tematy:
RFN
Federalny Urząd Ochrony Konstytucji
ruch społeczny
Querdenker
koronasceptycy
analiza dyskursu.
Germany
The Federal Office for the Protection of the Constitution
discourse analysis.
social movements
COVID-19
Opis:
Celem artykułu jest próba przybliżenia zjawiska społecznej radykalizacji w Niemczech w obliczu pandemii COVID-19 oraz rekonstrukcja sposobów analitycznego rozpoznania nowego fenomenu socjopolitycznego przez wewnątrzkrajowe cywilne służby wywiadowcze (Federalny Urząd Ochrony Konstytucji oraz landowe urzędy ochrony konstytucji). Powstanie spontanicznego ruchu społecznego przeciwników obostrzeń sanitarnych, antyszczepionkowców i negacjonistów pandemii koronawirusa doprowadziło do radykalizacji coraz szerszych grup społecznych. Zjawisko to stało się przedmiotem ustawowego zainteresowania wewnątrzkrajowych służb wywiadowczych, w tym kontroli operacyjnej dotyczącej najbardziej radykalnych członków i grup tego ruchu.
The objective of this article is to bring a closer look into the processes of social radicalisation which are the concomitant of COVID-19 pandemics in Federal Republic of Germany. Furthermore, the author is trying to reconstruct the procedures of recon analytics taken by internal civil counterintelligence services in federal states of Germany. Nascent of grassroots movements united against COVID-19 restrictions, obligatory vaccination and general questioning of COVID-19 pandemic, has led to inscribe mentioned groups onto the official agenda of internal civil intelligence services ditto provide measures of operational reconnaissance related to these groups.
Źródło:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2022, 27 (14); 90-119
2080-1335
2720-0841
Pojawia się w:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstytucyjny obowiązek prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom
The Constitutional Obligation Pursue Policies Ensuring the Ecological Security of Current and Future Generations
Autorzy:
Szwed, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074670.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
ecological security
constitution
protection of the environment
article 74 (1) of the Constitution of the Republic of Poland
ochrona środowiska
konstytucja
bezpieczeństwo ekologiczne
art. 74 ust. 1 Konstytucji RP
Opis:
The subject of the analysis in the publication is Art. 74 sec. 1 of the Constitution of the Republic of Poland. According to this article, public authorities are obliged to pursue a long-term environmental policy that not only meets current needs, but also recognizes the right of future generations to live in a healthy environment. The publication contains a general discussion of constitutional regulations relating to the environment, and then presents the views of doctrine and jurisprudence within the scope of understanding the term “ecological security” used in Art. 74 sec. 1. The consequences of the obligation to conduct a policy ensuring ecological security for present and future generations were discussed. Finally, reference was made to current problems and challenges resulting from concern for the condition of the environment in Poland.
Przedmiotem analizy w artykule jest art. 74 ust. 1 Konstytucji RP. Zgodnie z nim na władzach publicznych spoczywa obowiązek prowadzenia długofalowej polityki środowiskowej odpowiadającej nie tylko bieżącym potrzebom, ale także uznającej prawo przyszłych pokoleń do życia w zdrowym środowisku. W publikacji dokonano ogólnego omówienia regulacji konstytucyjnych odnoszących się do środowiska naturalnego, a następnie przedstawiono poglądy doktryny i orzecznictwo w zakresie rozumienia użytego w art. 74 ust. 1 sformułowania „bezpieczeństwo ekologiczne”. Omówiono konsekwencje jakie oznacza nakaz prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne obecnym i przyszłym pokoleniom. Na koniec odniesiono się do bieżących problemów i wyzwań wynikających z troski o stan środowiska w Polsce.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 3(67); 65-77
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 139

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies