Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "konstytucji" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 139
Tytuł:
Najnowsza pozaparlamentarna propozycja konstytucyjna – „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” ogłoszony 11 listopada 2018 r.
The latest extraparliamentary proposal regarding the draft of the constitution of the Republic of Poland – „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” announced on 11th november 2018
Autorzy:
Kuciński, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524854.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja, projekt konstytucji, zmiana konstytucji, prezydencki sys-tem rządów
Opis:
1 listopada 2018 r., w setną rocznicę odzyskania w 1918 r. niepodległości przez Polskę, został ogłoszony „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” (pisownia oryginalna), jako projekt środowiska ZPP/WEI (Związek Przedsiębiorców i Pracodawców oraz think tanku Fundacja Warsaw Enterprise Institute), opracowany pod kierownictwem prof. Ro-berta Gwiazdowskiego. Jest to całościowy projekt nowej konstytucji, składający się ze 184 artykułów zgromadzonych w siedemnastu rozdziałach, do którego zostało dołączone trzynastostronicowe uzasadnienie. Za cechę charakterystyczną projektu należy uznać to, że zawiera on propozycje rozwiązań świadczącym o dosyć konsekwentnym opowie-dzeniu się jego twórców za wprowadzeniem w Polsce prezydenckiego systemu rządów. Projekt w wielu swych propozycjach rozwiązań różni się od unormowań obowiązującej Konstytucji RP z 1997 r. Dotyczy to zwłaszcza katalogu zasad ustroju państwa, statusu prawnego jednostki w państwie i gwarancji tego statusu, źródeł prawa, władzy ustawo-dawczej, władzy wykonawczej, władzy sądowniczej, organów spoza systemu podziału władz, samorządu terytorialnego, finansów publicznych. Niektóre z istotnych ustrojowo propozycji rozwiązań zawartych w projekcie zasługują na pozytywną ocenę, więcej jednak ma charakter dyskusyjny lub wywołujący uwagi krytyczne. Nie wydaje się więc, aby projekt mógł być uznany za doskonalszy od obowiązującej Konstytucji. Ponieważ jednak znajdują się w nim niektóre rozwiązania, których przyjęcie mogłoby pozytyw-nie wpłynąć na bardziej sprawne i efektywne funkcjonowanie mechanizmu państwo-wego, to zasługiwałyby one na wzięcie pod uwagę i uczynienie przedmiotem dyskursu politycznego, a w rezultacie ewentualnie za pożądane elementy polskiej ustawy zasadniczej w przypadku dokonywania w niej zmian.
To commemorate the 100thanniversary of the restoration of Poland’s sovereignty regained in 1918, the Draft Constitution of the Republic of Poland (Projekt Konstytucji Rzeczpo-spolitej Polskiej- original spelling) was announced on 11th November 2018 as a draft of ZPP/WEI circles (Union of Entrepreneurs and Employers and Warsaw Enterprise Institute Foundation think tank) developed under the leadership of Professor Robert Gwiazdowski. It is a comprehensive Draft of a new constitution consisting of 184 articles comprised in seventeen chapters including thirteen pages of explanatory notes. A con-sistent support of its authors for solutions introducing presidential system of government is a characteristic feature of the Draft. In a number of proposals, the Draft differs from regulations in the prevailing Constitution of the Republic of Poland of 1997. It specifically concerns the catalogue of rules of the form of government, legal status of an individu-al within the country and a guarantee of such status, sources of law, legislative, executive and judiciary powers, bodies outside the system of the separation of powers, territorial self-government, and public finances. Some of the material proposals of solutions relat-ed to a political regime included in the Draft deserve positive assessment. However, the majority of the same are of a controversial nature or inspire critical remarks. Thus, this Draft vis-á-vis the established Constitution cannot be considered as the better one. Still, as some of the solutions included in the same could have positive influence on more ef-ficient and effective performance of the state mechanism, they would deserve some con-sideration and submission to a political discussion and ultimately such elements would be required in the Constitution should the amendment take place.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 3(49); 198-228
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Durability of Constitutional Change. Functional Perspective
Trwałość zmiany konstytucji. Perspektywa funkcjonalna
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047297.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional change
durability
constitutional functions
functions of constitutional change
zmiana konstytucji
trwałość
funkcje konstytucji
funkcje zmiany konstytucji
Opis:
Constitutional change is inherently a significant social and political event which, given the assumed stability of the constitutional order in the state, should not happen too often. A significant effect of any change to the constitution should therefore be its systemic usefulness in the longer term - corresponding to the concept of the durability of constitutional change. The aim of this article is to present the theoretical determinants of this change from the perspective of its assumed durability, taking into account the circumstances related not only to the constitutionally formalized mode of amending the constitution, but also taking into account other systemic factors, i.e. mainly social, political and legal conditions of the functioning of a given constitution. As a result of the adopted research assumptions, the analysis carried out here is characterized by a functional approach and concerns the following detailed issues: the theoretical characteristics of constitutional change and the theoretical determinants of this change in the context of its assumed durability.
Zmiana konstytucji jest z natury rzeczy doniosłym wydarzeniem ustrojowym, które ze względu na zakładaną stabilność porządku konstytucyjnego w państwie nie powinno zdarzać się zbyt często. Istotnym skutkiem każdej zmiany konstytucji powinna być tym samym jej przydatność ustrojowa w dłuższej perspektywie czasowej - odpowiadająca pojęciu trwałości zmiany konstytucji. Celem tego artykułu jest przedstawienie teoretycznych uwarunkowań tej zmiany z perspektywy jej zakładanej trwałości, z uwzględnieniem okoliczności związanych nie tylko z konstytucyjnie sformalizowanym trybem nowelizacji konstytucji, ale z uwzględnieniem również innych czynników ogólnoustrojowych, tj. głównie społecznych, politycznych i prawnych uwarunkowań funkcjonowania danej konstytucji. W rezultacie przyjętych założeń badawczych przeprowadzona tutaj analiza charakteryzuje się podejściem funkcjonalnym i dotyczy następujących zagadnień szczegółowych: teoretycznej charakterystyki zmiany konstytucji oraz teoretycznych uwarunkowań tej zmiany w kontekście jej zakładanej trwałości.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 85-93
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zabezpieczenia konstytucji przed zmianą konstytucji
Procedural means of protecting the constitution against changes
Autorzy:
Szymanek, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520280.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja Niepodległości
Tematy:
konstytucja
zmiana konstytucji
poprawka do konstytucji
proces ustawodawczy
stabilność konstytucji
constitution
constitutional change
the legislative process
stability of the constitution
Opis:
This article discusses procedural means of protecting the constitution against changes. The starting point is the general remark that the constitution should be a durable and stable act, as it is the permanency of any constitution that is its inherent feature. Nevertheless, any rational legislator of the constitutional system must allow for the possibility of changing the constitution. However, any implementation of changes ought to be carried out with caution and only if absolutely necessary. Therefore, the mode of changing the constitution must be difficult enough (in comparison to passing ordinary laws) but also accomplishable. Consequently, the procedural side of any change of the constitution must be designed so as to, on the one hand, make the procedures of amending the constitution possibly complicated, but on the other hand those procedures must be realistic and implementable. That is why nowadays we can observe a whole range of procedural solutions concerning the process of changing the constitution, e.g. provisions relatively unchanged. The prerequisite of obtaining a qualified majority in the parliament is also a common mechanism in the process of changing the constitution. Sometimes changing the constitution must be approved by two consecutive parliaments, but a more frequent solution is a referendum-based procedure.
Źródło:
Prawo i Polityka; 2015, 6; 7-24
2080-5799
Pojawia się w:
Prawo i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stopniowalność naruszeń konstytucji
The gradation of constitutional violations
Autorzy:
Brzozowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693542.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
observing the constitution
constitutional violation
flagrant unconstitutionality
przestrzeganie konstytucji
naruszenie konstytucji
rażąca niekonstytucyjność
Opis:
The constitution can be breached in many ways, from minor infringements to flagrant violations. How serious a violation is depends on two factors: (i) the importance of a violated norm in the structure of the Constitution; (ii) the intensity of the violation (the range of consequences following from that norm, yet eliminated by an unconstitutional act or action). (Ad i) Even though constitutional norms are not arranged in a hierarchical order, some of them need to be respected together so that a particular goal set by the Constitution can be achieved. If the principle of judicial independence is not respected, such a violation affects not only that principle but also the way in which the courts perform their constitutional tasks. If an authorised state body refuses, against the Constitution, to exercise its right to appoint another body, such an action violates a provision determining the appointment procedure, but also leads to the shutdown of the latter body and ‘deactivates’ the whole set of provisions determining its powers and duties. (Ad ii) Actions taken by a state body may be distant from the pattern desired by the Constitution to a lesser or greater extent. An action which is flawed but pursues the right objectives may be simply unconstitutional, while an action which neglects these objectives or even promotes adverse ones is flagrantly unconstitutional. From that perspective, signing a bill one day after the constitutional period has expired is a violation, but it is a less serious  one than not signing it at all.
Naruszenia konstytucji mogą przybierać różną formę: od naruszeń mniejszej wagi aż po naruszenia rażące. Zależy to od dwóch zasadniczych czynników: 1) znaczenia (wagi) normy naruszonej na tle struktury konstytucji; 2) intensywności naruszenia normy konstytucyjnej, przez co należy rozumieć zakres zniesienia jej konsekwencji normatywnych przez niekonstytucyjny akt stanowienia lub stosowania prawa. Ad 1) Chociaż normy konstytucyjne nie podlegają formalnej hierarchizacji, niektóre z nich muszą być zrealizowane łącznie, aby osiągnięty został pożądany przez konstytucję stan rzeczy. Naruszenie zasady niezależności sądów nie ogranicza się do przepisu wyrażającego tę zasadę, lecz także rzutuje na sposób wywiązywania się przez sądy z ich konstytucyjnych zadań. Niewykonanie wbrew konstytucji kompetencji kreacyjnej przez upoważniony organ stanowi nie tylko naruszenie przepisu zawierającego kompetencję kreacyjną, lecz także prowadzi do paraliżu nieobsadzonego organu i „wyłącza” cały kompleks przepisów określających jego zadania i kompetencje. Ad 2) Postępowanie organu państwa może w mniejszym lub większym stopniu oddalać się od pożądanego przez konstytucję wzorca. Zachowanie wadliwe, lecz urzeczywistniające zasadniczy cel normy, jest po prostu niezgodne z konstytucją, natomiast zachowanie całkowicie nierealizujące tego celu lub dążące do celu przeciwstawnego jest rażąco niekonstytucyjne. W tym sensie podpisanie ustawy jeden dzień po upływie terminu jest naruszeniem konstytucji, ale mniej poważnym niż niepodpisanie jej w ogóle.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2017, 79, 4; 5-17
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oryginalizm Antonina Scalii jako teoria wykładni prawa
Autorzy:
Maroń, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/525277.pdf
Data publikacji:
2010-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Scalia
koncepcja ,,żyjącej konstytucji"
wykładnia prawa
Opis:
W artykule omówiono jedną z współczesnych amerykańskich teorii wykładni prawa, tj. oryginalizm zwykłego znaczenia (plain meaning originalism). Propagatorem i współtwórcą tej teorii jest sędzia Sądu Najwyższego USA Antonin Scalia. Scaliowski oryginalizm sprowadza wykładnię prawa do zespołu czynności intelektualnych ukierunkowanych na ustalenie zwykłego językowego znaczenia tekstu aktu normatywnego z momentu jego ogłoszenia. Można określić go zatem tekstualizmem bazującym na kompetencjach językowych pierwotnego prawodawcy i pierwotnych adresatów. Oryginalizm korzysta z dyrektyw interpretacyjnych językowych, a pomocniczo systemowych. Generalnie odrzuca natomiast sięganie do dyrektyw wykładni celowościowej i funkcjonalnej. Wyznacznikiem znaczenia prawa nie może być zamiar czy cel prawodawcy, lecz tekst prawny i tradycja. W ocenie Scalii prawo nie zmienia się samoczynnie, tj. pozalegislacyjnie, wraz ze zmianą społecznych potrzeb i oczekiwań. Krytykuje więc koncepcję „żyjącej konstytucji”, upatrując w niej źródło sędziowskiej dyskrecjonalności. Demokratycznie wybrani przez naród parlamentarzyści, a nie sędziowie powinni aktualizować prawo.
This article discusses one of the contemporary American theories on interpretation, i.e. plain meaning originalism. The propagator and co-author of this theory is Antonin Scalia – Associate Justice of the Supreme Court of the United State. Scalia’s originalism is a doctrine about how judges ought to interpret statutes and constitution according to their original meaning. Therefore we can define it with textualism based on language competence of the primary legislator and primary addressees. Originalism uses interpretative, language and system directives. In general it refuses using function and purposefulness. What determines the meaning of law is legal codes and tradition. According to Scalia law does not change automatically together with changes of social needs and expectations. He criticizes the concept of “living constitution” regarding it as a source of judicial discretionality. Members of parliament, elected in a democratic voting, should update the law, not judges.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 4 (4); 23-52
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasady zmiany Konstytucji V Republiki Francuskiej
Autorzy:
Grabowski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524900.pdf
Data publikacji:
2014-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
zmiana konstytucji
Francja
amendment constitution
France
Opis:
Konstytucja Republiki Francuskiej jest aktem obowiązującym dłużej niż inne francuskie konstytucje. Od 1958 r. została poddana 24 nowelizacjom, co pozwala uznać, że procedura jej zmiany nie należy do nadmiernie rygorystycznych. Jednak nowelizacja francuskiej ustawy zasadniczej jest realizowana w trybie wyraźnie różniącym się od procedury ustawodawczej, co każe traktować ją jako sztywną. Pozwala to zakładać, że twórcom Konstytucji V Republiki udało się stworzyć ustawę zasadniczą stabilizującą ustrój państwa, ale pozwalającą na jego ewolucję pod wpływem zmieniających się realiów. Niniejsze opracowanie stanowi analizę procedury zmiany Konstytucji Republiki Francuskiej w celu stwierdzenia, jakie konstrukcje prawne zastosowano w celu uzyskania tego efektu.
The Constitution of the Republic of France is an act of force longer than other French constitutions. Since 1958, 24 amendments were carried out, which leads to the conclusion that the procedure should not change it to overly stringent. However, the French amendment of the constitution is implemented under clearly different from the legislative process, which makes treated as rigid. This allows to assume that the authors of the Constitution of the Fifth Republic has managed to create a fundamental law stabilizing the state system, but allowing its evolution under the influence of changing realities.This study is an analysis of the procedure for amending the Constitution of the French Republic in order to determine what legal structures used to achieve this effect.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 2 (18); 131-142
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klauzula demokratycznego państwa prawnego jako fundament limitacji ograniczania konstytucyjnych praw i wolności jednostki
The Democratic State Ruled by Law Clause as a Fundamental Rule of Limiting Restrictions on Constitutional Rights and Freedoms
Autorzy:
Karakulski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524657.pdf
Data publikacji:
2020-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo konstytucyjne, zasada demokratycznego państwa prawa, aksjo-logia konstytucji, bezpośrednie stosowanie konstytucji, ograniczanie praw i wolności
Opis:
Mimo wprowadzenia do Konstytucji RP z 1997 r. szeregu szczegółowych unormowań (zasad) wcześniej wyprowadzanych z klauzuli demokratycznego państwa prawa, aktual-nym pozostaje jej istotne znaczenie dla dyskursu wokół granic ingerencji prawodawczej w prawa i wolności jednostki. Autor niniejszego tekstu koncentruje się na analizie wie-loaspektowości wpływu omawianej fundamentalnej zasady na proces wykładni i stoso-wania przepisów prawa. W pracy poruszone zostają wątki związane nie tylko z zakre-sem bezpośredniego stosowania art. 2 Konstytucji RP, lecz także jego doniosłością dla określenia konstytucyjnej aksjologii, której znaczenie dla oceny legalności (proporcjo-nalności) wkroczenia przez ustawodawcę w domenę praw i wolności konstytucyjnych jest w judykaturze coraz wyrazistsze.
Despite the introduction to the Constitution of the Republic of Poland of 1997 of a num-ber of detailed regulations (principles) previously derived from the democratic state ruled by law clause, its importance for the discourse around the limits of legislative interfer-ence in the sphere of individual rights and freedoms remains relevant. The author of this text focuses on the analysis of the multifaceted nature of the impact of this fundamen-tal principle on the process of interpretation and application of legal provisions. The text outlines the issues related not only to the scope of direct application of Article 2 of the Constitution of the Republic of Poland, but also its importance for reasoning about the constitutional axiology which significance for the assessment of the legality (proportion-ality) of interference by the legislative authority with the domain of constitutional rights and freedoms is becoming ever clearer.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 1 (53); 267-281
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze raz o referendum przedkonstytucyjnym
Once again on the Pre-Constitutional Referendum
Autorzy:
Grajewski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524351.pdf
Data publikacji:
2020-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
referendum, referendum przedkonstytucyjne, zmiana konstytucji, Prezydent RP
Opis:
Opracowanie jest poświęcone problematyce referendum przedkonstytucyjnego. W 1992 r. do przepisów konstytucyjnych wprowadzono m.in. instytucję referendum zatwierdza-jącego nową konstytucję. W aktualnych przepisach na szczeblu konstytucyjnym wyraź-nie przewidziano tylko możliwość przeprowadzenia referendum konstytucyjnego za-twierdzającego zmiany konstytucji. Analiza obowiązujących przepisów prowadzi jednak do wniosku o dopuszczalności przeprowadzenia referendum dotyczącego materii kon-stytucyjnych także w trybie art. 125 konstytucji, a więc przepisu regulującego tzw. refe-rendum ogólnokrajowe.
The article discusses the issue of the pre-constitutional referendum in Polish law. In 1992 a referendum approving the new constitution was introduced to the constitutional pro-visions. The current constitutional regulations expressly allow only the possibility of holding a constitutional referendum approving constitutional amendments. However, the analysis of current regulations leads to the conclusion that it is possible to announce a referendum on constitutional matters in accordance with Article 125 of the Constitu-tion, regulating the so-called nationwide referendum.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 2 (54); 47-66
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mit odpowiedzialności konstytucyjnej
The Myth of Constitutional Liability
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2123303.pdf
Data publikacji:
2022-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
odpowiedzialność konstytucyjna
funkcje prawa
funkcje konstytucji
gwarancje konstytucji
constitutional liability
functions of law
functions of constitution
constitutional guarantees
Opis:
The article attempts to prove that the mechanism of constitutional liability, generally accepted in democratic countries, is largely based on a systemic myth, which is primarily of historical origin, but which does not correspond to the modern doctrinally distinguished functions of law, constitution and its guarantees. In this context, this particular type of legal liability of high state officials has been subjected mainly to a theoretical functional analysis and taking into account teleological criteria, as well as factors that affect its assumed and actual systemic shape.
W artykule podjęto próbę dowiedzenia, że powszechnie w zasadzie przyjmowany w państwach demokratycznych mechanizm odpowiedzialności konstytucyjnej, jest w dużej mierze oparty na micie ustrojowym, który ma przede wszystkim podłoże historyczne, ale nie odpowiada on współcześnie wyróżnianym doktrynalnym funkcjom prawa, konstytucji oraz jej gwarancji. W tym kontekście ten szczególny rodzaj odpowiedzialności prawnej wysokich urzędników państwowych został poddany głównie teoretycznej analizie funkcjonalnej oraz z uwzględnieniem kryteriów celowościowych, a także czynników, które wpływają na jego zakładany i rzeczywisty kształt ustrojowy.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 4(68); 41-52
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Instytucja nowelizacji konstytucji: zakres, funkcje, interpretacje doktrynalne
The institution of constitutional amendments: the scope, functions, doctrinal interpretations
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231747.pdf
Data publikacji:
2021-09-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
prawo konstytucyjne
konstytucjonalizm
nowelizacja konstytucji
doktryna niekonstytucyjnych poprawek konstytucji
constitutional law
constitutionalism
constitutional amendments
doctrine of unconstitutional constitutional amendments
Opis:
Cel naukowy: Artykuł ma na celu wskazanie potrzeby otwarcia doktryny prawa na pozaprawne, szczególnie polityczne, interpretacje konstytucjonalizmu. W tym celu podjęto problem nowelizacji konstytucji w wymiarze normatywnym i praktycznym oraz krytycznie przybliżono treść mniej znanej polskim czytelnikom koncepcji „niekonstytucyjnych poprawek konstytucji”. Problem i metody badawcze: Podstawowe pytanie badawcze dotyczy tego, jaki zakres i funkcje mogą mieć nowelizacje konstytucji i jak określić granice, tak by nie naruszały one zasady demokratycznego państwa prawnego. Artykuł, zagłębiając się w szczegółowe problemy zagadnień materialnych granic dopuszczalności nowelizacji konstytucji, opiera się na metodzie dogmatycznej, posiłkując się metodą prawnoporównawczą. Proces wywodu: W artykule omówiono problem definicyjnych relacji pomiędzy nowelizacją a zmianą konstytucji. Następnie wskazano, że normatywny rygoryzm i doktrynalny sceptycyzm względem elastyczności przepisów ustawy zasadniczej może mieć skutki odwrotne do zamierzonych i podważać stabilność systemu politycznego. Wyniki analizy naukowej: Potwierdzono definicyjne trudności dotyczące zakresu instytucji nowelizacji oraz zaproponowano opieranie się na kryterium funkcjonalnym, tj. rozróżnianiu nowelizacji formalnych, funkcjonalnych i symbolicznych. Istotą instytucji nowelizacji konstytucji jest umiejętne balansowanie pomiędzy jej ciągłością a nowymi potrzebami. Dla zrozumienia specyfiki funkcjonowania konstytucji w poszczególnych krajach postuluje się głębsze odwoływanie się do lokalnego kontekstu historycznego, kultury prawnej i uwarunkowań społecznych. Wnioski, innowacje i rekomendacje: Dowiedziono, że w zakresie ustalenia dopuszczalności nowelizacji konstytucji pomocne może być przyjęcie orientacji funkcjonalistycznej. Nierozwiązanymi pozostają wątpliwości odnośnie do tego, czy ograniczanie modyfikacji treści konstytucji nie jest w istocie aktem niedemokratycznym i czy nadawanie sądownictwu konstytucyjnemu szczególnej roli nie jest transformacją demokracji ku jurystokracji. Zauważono także, że konstytucjonalizm jest zjawiskiem na tyle różnorodnym, iż uzasadniony jest pluralizm podejść badawczych.
Research objective: The paper argues the need of opening the legal doctrine for non-legal, particularly political interpretations of constitutionalism. Therefore it discusses the problem of constitutional amendments in both normative and practical dimensions and the less known in Poland concept of ‘unconstitutional constitutional amendments’. The research problem and methods: The paper aims to discuss the possible scope and functions of constitutional amendments as well as their limits determined by the principle of a democratic state of law. The following study gives close scrutiny to the delimitation of material boundaries of constitutional amendments, which is already a field of scholar studies as well as a judicial practice. It employs doctrinal and additionally comparative methods. The process of argumentation: The paper starts with a discussion of the relationship between constitutional amendment and constitutional change. Consecutively, it argues that the normative rigidity and skepticism towards constitutional flexibility may result in opposite outcomes of undermining the stability of the political system. Research results: The analysis confirms the importance of the proper delimitation and mutual relation of the constitutional amendment and constitutional change. It advocates for using functional criteria and distinguishing formal, functional, and symbolic amendments. The proper use of amendment aims to keep a balance between the legal continuity and the new political challenges. To understand constitutional development in a particular country it is necessary to comprehensively study its historical, legal and social contexts. Conclusions, innovations, and recommendations: It was argued that the issue of constitutional amenability can be guided by the functionalist approach. Unresolved remain doubts regarding the unamendable constitutional norms. Are such limitations democratic, is the ultimate position of the constitutional courts in determining amendments’ legality in line with democracy or rather creates juristocracy? Definitely, constitutionalism is such a multifaceted phenomenon that there is a strong need for a pluralistic methodological approach.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2022, 13, 42; 11-29
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pojęciu wtórnej niekonstytucyjności prawa
About the Concept of the Secondary Unconstitutionality of Law
Autorzy:
Kos, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524858.pdf
Data publikacji:
2018-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo przedkonstytucyjne
stosowanie Konstytucji
wtórna niekonstytucyjność
Trybunał Konstytucyjny
Opis:
Pojęcie wtórnej niekonstytucyjności prawa pojawiało się na przestrzeni lat w orzecznictwie polskich sądów, Trybunału Konstytucyjnego, a także w literaturze prawniczej. Konteksty, w jakich używano tego sformułowania różniły się jednak od siebie. Zaraz po wejściu w życie Konstytucji z 1997 za jego pomocą opisywano wpływ nowej ustawy zasadniczej na tzw. prawo przedkonstytucyjne. Obecnie tendencja rozumienia pojęcia wtórnej niekonstytucyjności jest inna. Z jednej strony określa się nim stan prawny ukształtowany w wyniku wadliwej, powtarzającej niekonstytucyjne regulacje, działalności ustawodawcy. Z drugiej strony pojęcie wtórnej niekonstytucyjności jest stosowane w sytuacji, gdy w wyniku wejścia w życie wyroku TK powstał stan normatywny, który również jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie kompleksowej definicji pojęcia „wtórna niekonstytucyjność prawa”.
The concept of the secondary unconstitutionality of law has been appearing over the years in the adjudication of the Polish courts, adjudication of the Constitutional Tribunal and in legal literature. During this time there have been diversified contexts, in which this notion has been used. Shortly after the Constitution from 1997 entered into force, ‘secondary unconstitutionality’ was used to describe an influence of the new constitution on a so-called pre-constitutional law. Nowadays the tendency of understanding this concept is different. On the one hand, it specifies the law, which is a result of a faulty, repeating unconstitutional regulations, activity of the legislator. On the other hand, this notion is used in the situation, when as the consequence of the entry into force a judgment of the Constitutional Tribunal the new law is also unconstitutional. The aim of this article is to propose a comprehensive definition of the concept of the secondary unconstitutionality. Moreover, it will be presented a draft of the sense of this notion for the practice of establishing and applying the law in Poland.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 2 (42); 11-38
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prezydent a ustawodawstwo konstytucyjne w polskiej tradycji ustrojowej
President and constitutional legislation in the Polish political tradition
Autorzy:
Tokarski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524935.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Prezydent, ustawodawstwo konstytucyjne, zmiana konstytucji, gło-wa państwa
Opis:
Artykuł dotyczy uprawnień i działalności Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie usta-wodawstwa konstytucyjnego. Pierwsza część niniejszej pracy poświęcona została uregu-lowaniom odnoszącym się do udziału głowy państwa w ustawodawstwie konstytucyjnym okresu międzywojennego. Drugą część artykułu stanowi analiza przepisów dotyczących tej kwestii, które obowiązywały w latach 1947–1952 oraz 1989–1997. W trzeciej części za-warty został opis roli Prezydenta w procedurze zmiany Konstytucji określonej w art. 235 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej z 1997 r. oraz dotychczasowej praktyki stosowania tej regulacji. Część czwartą stanowi podsumowanie niniejszego opracowania.
The article discusses prerogatives and activity of the President of the Republic of Poland with respect to constitutional legislation. The first part of the paper deals with regulations which refer to the head of state’s participation in the constitutional legislation during the inter-war period. The second part of the article analyses legal provisions concerning that issue, which were enforced in 1947–1952 and 1989–1997. The third part contains a de-scription of the President’s role in the procedure of amending the Constitution stipulated in art. 235, para. 1 of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the application of that procedure in practice so far. The fourth part is the summary of this paper.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 3(49); 143-161
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Constitutional Identity and its Functions
Tożsamość konstytucyjna i jej funkcje
Autorzy:
Granat, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047300.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Konstytucja RP
tożsamość konstytucyjna
zmiana konstytucji
funkcje konstytucji
nieliberalny konstytucjonalizm
preambuła konstytucji
Constitution of the PR
constitutional identity
changing of the constitution
functions of the constitution
illiberal constitutionalism preamble of the constitution
Opis:
This article is the result of the scientific meeting organized by the KUL, in June 2021, concerning the topic of the constitutional identity. One of the intriguing problems in constitutional law is just the problem of constitutional identity. Constitutional Identity has three functions. The most important consistent that identity determines the “core” or “nucleus” of each constitution. The answer to radical question “what is the preambule to the Polish Constitution for?” should be that it mostly serves to express constitutional identity. This the basic function of this part of the Polish Constitution. Above all, constitutional identity “emerges” from national identity. Both identities are connected with each other in the preambule of the Polish Constitution.
Artykuł jest wynikiem spotkania naukowego zorganizowanego przez KUL w czerwcu 2021 r. na temat tożsamości konstytucyjnej. Jednym z intrygujących problemów prawa konstytucyjnego jest właśnie problem tożsamości konstytucyjnej. Tożsamość konstytucyjna pełni trzy funkcje. Najważniejszą konsekwencją jest to, że tożsamość określa „rdzeń” lub „jądro” każdej konstytucji. Odpowiedź na radykalne pytanie „po co jest preambuła do Konstytucji RP?” powinno być, że służy głównie do wyrażania tożsamości konstytucyjnej. To podstawowa funkcja tej części Konstytucji RP. Przede wszystkim tożsamość konstytucyjna „wyłania się” z tożsamości narodowej. Obie tożsamości są ze sobą powiązane w preambule Konstytucji RP.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 77-84
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
TRYB I GRANICE ZMIANY KONSTYTUCJI GHANY Z 1992 R.
Procedures and Limits to the Amendment of the 1992 Constitution of Ghana
Autorzy:
Smoleń, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096718.pdf
Data publikacji:
2021-12-26
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
zmiana konstytucji; sztywność konstytucji; aksjologia demokracji; konstytucyjne postanowienia niezmienialne; sprawiedliwość tranzytywna; debata nad zmianą konstytucji.
constitutional amendment; constitutional rigidity; the axiology of democracy; unamendable constitutional provisions; transitional justice; debate on constitutional amendment.
Opis:
Celem opracowania jest przybliżenie problematyki formalnych i materialnych ograniczeń zmiany obecnie obowiązującej, uchwalonej prawie 30 lat temu, Konstytucji Ghany, będących interesującym wyrazem transformacji z autorytaryzmu do demokracji. Ponieważ Ghana to państwo, które w zachodnich rankingach stanu demokracji, praworządności i przestrzegania praw człowieka od lat sytuuje się w ścisłej czołówce afrykańskiej – a w najnowszych osiąga wyniki bardzo podobne do Polski – warto tym bardziej przyjrzeć się jej bliżej. Na artykuł składają się: krótka charakterystyka historii ustroju Ghany, jej Konstytucji i systemu politycznego; szczegółowe omówienie zagadnienia wewnętrznej hierarchii postanowień konstytucyjnych oraz kolejnych etapów – w znacznej mierze oryginalnej – procedury ich zmiany; próba identyfikacji granic zmiany Konstytucji, w tym analiza będących wyrazem sprawiedliwości tranzytywnej niezmienialnych postanowień amnestyjno-indemnizacyjnych; przedstawienie i ocena toczącej się w ubiegłej dekadzie debaty nad zmianą Konstytucji, obejmującej również problematykę zasad i granic jej zmiany. Tekst kończą wnioski dotyczące sztywności tej Konstytucji, wynikającej z czynników zarówno prawnych, jak i pozaprawnych.
The aim of this article is to outline the formal and material limitations to the amendment of the currently binding Constitution of Ghana, which was enacted almost 30 years ago. Ghana is an interesting example of transformation from authoritarianism to democracy. This article takes a closer look at Ghana, a country that Western rankings have for many years acknowledged as one of the African leaders for democracy, rule of law and protection of human rights. In the latest data Ghana is ranked with almost the same results as Poland. The article comprises a brief characteristic of Ghana’s constitutional history and its constitutional and political system; a detailed analysis of its domestic hierarchy of constitutional provisions and the subsequent procedural stages of their amendment, many of them original; an attempt to identify the limits to Ghana’s constitutional amendments, including an examination of the unamendable constitutional provisions on indemnity, which are an expression of transitional justice; and an outline and assessment of the debate on changing the Constitution conducted in the last decade including procedures and limits of constitutional amendment. The conclusions address the question of the rigidity of the Constitution of Ghana due both to legal and non-legal factors.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2021, 21, 4; 23-62
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Verfassungsdurchbrechung or Informal Constitutional Change. The Polish Experience
Przełamanie czy nieformalna zmiana konstytucji. Polskie doświadczenia
Autorzy:
Bień-Kacała, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918777.pdf
Data publikacji:
2020-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Verfassungsdurchbrechung
informal constitutional change
Polska
nieformalna zmiana konstytucji
Polska
Opis:
The author assesses constitutional practice after 2015 in Poland in the context of constitutional changes, and indicates that no formal change has occurred. Instead, she is considering qualifying the actions of the ruling majority as Verfassungsdurchbrechung, an institution known from the political practice of the Weimar Republic. However, she concludes that an informal constitutional change is a more appropriate institution to describe the political reality in Poland. The author shows practices that can be qualified in this way (reinterpretation and interpretation of the text of the constitution by the CT, creation of competences unknown to the constitution by the legislature and the executive power, emptying of the text of the constitution). Furthermore, these practices also step beyond a simple violation of the constitution, as they aim to build a new system (illiberal constitutionalism).
Autorka dokonuje oceny praktyki konstytucyjnej po 2015 roku w Polsce w kontekście zmian konstytucji. Wskazuje, że zmiana formalna nie nastąpiła. Rozważa natomiast kwalifikację działań większości rządzącej jako Verfassungsdurchbrechung (przełamania konstytucji), instytucji znanej z praktyki ustrojowej Republiki Weimarskiej. Dochodzi jednak do wniosku, że bardziej odpowiednią instytucją do opisu rzeczywistości ustrojowej w Polsce jest nieformalna zmiana konstytucji. Autorka podaje przy tym praktyki, które mogą być w taki sposób zakwalifikowane (reinterpretacja i wykładnia tekstu konstytucji przez TK, tworzenie kompetencji nieznanych konstytucji przez legislatywę i egzekutywę, wydrążanie tekstu konstytucji). Praktyki te wyrastają także poza proste naruszenie konstytucji, gdyż zmierzają do budowy nowego ustroju (konstytucjonalizmu nieliberalnego).
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 29-47
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święta Korona w węgierskiej Ustawie zasadniczej z 2011 r.
Holy Crown in the Hungarian Basic Law of 2011
Autorzy:
Halász, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524464.pdf
Data publikacji:
2018-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
aksjologia konstytucji
Ustawa Zasadnicza Węgier z 2011
Święta Korona
Opis:
Przyjęcie nowej węgierskej Ustawy zasadniczej było możliwe, ponieważ konserwatywno-prawicowa koalicja partii Fidesz i chrześcijańskich demokratów (KDNP) uzyskała w 2010 w parlamencie większość dwóch trzecich głosów. W preambule wzięto pod uwagę głównie chrześcijańsko-konserwatywny i narodowy punkt widzenia historii i polityki. Jej tekst charakteryzuje się ideologicznością, historycyzmem i pewnym archaizmem terminologicznym. Częścią składową tego trendu jest również ponowne włączenie Świętej Korony do tekstu konstytucji i powrót do koncepcji konstytucji historycznej. Po zmianie systemu w 1989 r. zainteresowanie koroną i jej znaczenie symboliczne zaczęło szybko rosnąć. Do rzeczywistej publicznoprawnej „reaktywacji” i „rehabilitacji” Świętej Korony doszło dopiero w procesie ustawodawczym po 2010 r. W Ustawie zasadniczej z 2011 r. Święta Korona pojawia się dwukrotnie – najpierw w preambule, a następnie w części normatywnej poświęconej symbolice państwowej. Uznanie Świętej Korony za symbol konstytucyjno-państwowej ciągłości i jedności narodu jest w tej formie nowym elementem we współczesnym węgierskim porządku prawnym.
The adoption of the new Hungarian Fundamental Law is a result of the victory of right wing and conservative coalition (Fidesz–KDNP) in the election of 2010. The cristian-conservative and national point of view of the history and policy is characteristic for the preamble of Fundamental Law. Its text is very ideological, historical and archaical. The part of this trend is the reincorporation of the Hungarian Saint Crown to the text of Fundamental Law and paralelly the revitalization of the theory of historical constitution too. The interest to the Crown and its symbolical meaning has growed directly after the transition in 1989, but the certain „rehabilitation” and „reactivation” of the Saint Crown in the public law is the result of the constitution-making after 2010. The recognition of Saint Crown as a symbol of the constitutional/state continuity and unity of nation is in this form the new element in the current legal order of Hungary.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 1 (41); 53-65
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces kształtowania konstytucyjnych regulacji samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1989–1997
The process of shaping the constitutional regulation of local government in Poland in 1989–1997
Autorzy:
Chruściak, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524571.pdf
Data publikacji:
2015-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
samorząd terytorialny
projekty konstytucji
local self-government
constitution drafts
Opis:
Artykuł przedstawia kształtowanie konstytucyjnych postanowień dotyczących samorządu terytorialnego i omawia zjawisko rozszerzania zakresu konstytucjonalizacji tego zagadnienia ustrojowego. Wskazuje etapy tego rozszerzania: 1) wprowadzenie do unormowań konstytu-cyjnych zasady udziału samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy (1989), 2) ukształ-towanie konstytucyjnych podstaw dla utworzenia samorządu terytorialnego w postaci wpro-wadzenia do konstytucji rozdziału regulującego samorząd terytorialny (1990), 3) rozszerzenie zakresu konstytucyjnej regulacji materii dotyczącej samorządu terytorialnego o zakres wy-konywanych zadań (październik 1992 r.), 4) uchwalenie obowiązującej konstytucji z 1997 r., której rozdział reguluje konstytucyjne podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego.
The article describes the process of shaping constitutional provisions concerning lo-cal selg-government and presents a phenomenon of increasing constitutionalisaton of this element of state policy. Author indicates four stages of this process: 1) establish-ing a principle of local self-government participation into system of public authority (1989), 2) establishing a constitutional chapter regarding structure of local self-govern-ment (1990), 3) complementing this regulation with provisions concerning self-govern-mental tasks (1992), 4) adopting the Constitution 1997, in which a chapter concerning local self-government.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2015, 1(23); 93-114
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Economic Determinants of Constitution
Ekonomiczne uwarunkowania konstytucji
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348279.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
functions and guarantees of constitution
economic constitution
constitutional economics
economic analysis of constitution
funkcje i gwarancje konstytucji
konstytucja gospodarcza
ekonomia konstytucyjna
ekonomiczna analiza konstytucji
Opis:
The aim of the article is to draw attention to the systemic problem of mutual relations between constitution and its economic environment, in particular in the context of attempts to explain various interdependent economic and constitutional crisis phenomena. In this approach, theoretical and doctrinal aspects of the functions and guarantees of constitution as well as the economic constitution and constitutional economics are discussed herein, and the basic relations between them are analyzed. The main finding of the study is the conclusion that constitution and the practice of its application are directly legitimized by the efficiency of the economic system of the state. This efficiency influences the feasibility of the functions and guarantees of constitution to a significant extent, which consequently requires the use of instruments not only of legal but also of economic analysis of constitution in systemic practice.
Celem artykułu jest przybliżenie problematyki wzajemnych relacji pomiędzy konstytucją i jej otoczeniem ekonomicznym, w szczególności w kontekście prób wyjaśnienia różnych współzależnych kryzysowych zjawisk gospodarczych i konstytucyjnych. W tym ujęciu omówione zostały tutaj aspekty teoretyczno-doktrynalne dotyczące funkcji i gwarancji konstytucji oraz konstytucji gospodarczej i ekonomii konstytucyjnej, a także przeanalizowane zostały podstawowe relacje między nimi. Zasadniczym wnioskiem płynącym z opracowania jest wniosek o bezpośrednim legitymizowaniu konstytucji i praktyki jej stosowania przez efektywność systemu ekonomicznego państwa. Efektywność ta wpływa bowiem na realność funkcji i gwarancji konstytucji w istotnym zakresie, co w konsekwencji nakazuje sięganie po instrumenty nie tylko prawnej, ale także ekonomicznej analizy konstytucji w praktyce ustrojowej.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 125-133
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykładnia konstytucji jako proces konkretyzacji
Autorzy:
Jakuszewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524246.pdf
Data publikacji:
2014-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
dynamiczna wykładnia konstytucji
konkretyzacja norm konstytucji
metoda realistyczno-duchowa
metoda topiczna
metoda hermeneutycznej konkretyzacji
teoria konstytucji
dynamic interpretation of the constitution
concretion of the constitutional norms
realistic-scientific method
topic method
method of the hermeneutic concretion
theory of the constitution
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metod wykładni (konkretyzacji) konstytucji oraz zbadanie ich oddziaływania na normatywny charakter postanowień konstytucji. Punktem wyjścia jest założenie, iż ogólnikowość przepisów konstytucji oraz ich syntetyczne ujęcie sprawia, że klasyczne reguły wykładni stosowane przy interpretacji ustaw zwykłych okazują się niewystarczające dla wykładni konstytucji. Ze względu na swoją otwartą strukturę przepisy konstytucji wymagają nie tylko wykładni eksplikacyjnej, lecz przede wszystkim interpretacji konkretyzującej. Elementy normy, które nie zostały wyraźnie wysłowione w tekście konstytucji, odkrywane są w procesie argumentacji przy uwzględnianiu rzeczywistości społecznej oraz poglądów podmiotu dokonującego wykładni. Proces ten z trudem poddaje się dyrektywom metodologicznym, dlatego w celu zakreślenia granicy swobody interpretatora oraz stworzenia gwarancji obiektywnego charakteru wykładni niezbędne jest odwołanie się do teorii konstytucji w jej tekście.
The article discusses some methods of interpretation of the constitution aimed at concretization of its precepts and analyzes their implications for the normative character of the constitution. The author departs from the assumption that traditional directives of interpretation designed for the interpretation of statutory laws prove insufficient for the construction of constitutional precepts. Due to their general character, synthetic wording and structural openness constitutional provisions require not only an explicatory but also a concretizing construction. The elements of a norm which have not been explicitly expressed in the text of the constitution are discovered in the process of argumentation in which elements of social reality as well as subjective stances of an interpreter play a considerable role. This process can be subjected to methodological directives only with difficulty that is why in order to define the scope of the interpreter’s latitude and to ensure the objective character of the interpretation there is a need to resort to a theory of the constitution enshrined in the text of the constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 1 (17); 73-92
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie art. 27 Konstytucji RP dla ochrony praw i wolności jednostki
The Importance of Article XXVII of the Constitution to Protect the Rights and Freedoms of the Individual
Autorzy:
Wiltos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524037.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawa i wolności jednostki
język państwowy
język urzędowy
Art. 27 Konstytucji
Opis:
Celem artukułu jest podkreślenie znaczenia regulacji dotyczącej języka urzędowego nie tylko dla organów władzy państwowej, ale także dla jednostki, jako gwarancji realizacji jej konstytucyjnych praw i wolności. Konstytucja RP z 1997 r. wprowadziła w art. 27 zasadę urzędowości języka polskiego, udzielając mu, pierwszy raz od XIX w., tak mocnej ochrony prawnej. Zasadę tę rozwinięto następnie w Ustawie o języku polskim z 1999 r., regulującej użycie języka polskiego jako państwowego. Prawo do posługiwania się językiem polskim w życiu publicznym oraz prywatnym, jako istota obywatelstwa, powinno podlegać ochronie ze strony państwa. Język ojczysty, będący dobrem narodowej kultury, stanowi element tożsamości narodowej, a zatem i jednostki. Brak obowiązku znajomości innych języków niż urzędowy chroni obywatela przed koniecznością podporządkowania się przepisom prawa europejskiego, które nie zostały przetłumaczone na język polski. Jednostka może także powołać się na naruszenie art. 27 Konstytucji w przypadku zastosowania wobec niej przepisu zinterpretowanego z naruszeniem obowiązujących norm językowych. Poza ochroną wynikającą z art. 27 Konstytucji pozostają obecnie, co do zasady, stosunki prywatnoprawne. Wiąże się to z przyznaniem językowi polskiemu, na poziomie konstytucyjnym, statusu języka urzędowego, a nie państwowego. Wprowadzenie w art. 27 Konstytucji RP zasady urzędowiści języka polskiego implikuje ze strony państwa obowiązek szczególnej ochrony jednostek niewładających tym językiem. Jest to warunek konieczny dla realizacji choćby prawa do sądu. Art. 27 Konstytucji, zdanie drugie, jako przepis gwarancyjny, potwierdza nienaruszalność praw mniejszości narodowych wynikających z ratyfikowanych umów międzynarodowych. Koreluje on zatem z zasadą ochrony mniejszości narodowych i etnicznych, nie dając jednak możliwości do ustanowienia w Polsce innego niż język polski języka urzędowego.
This article aims to highlight the importance of the regulation of the official language not only for the state authorities but also for the individual as a guarantee of fulfillment of its constitutional rights and freedoms.The Polish Constitution of 1997 introduces in Article XXVII the principle of officialdom of Polish language, giving it for the first time since the nineteenth century such a strong legal protection. This principle was developed subsequently in The Polish Language Act in 1999 regulating the use of Polish language as a national language.The right to use Polish language in public and in private as the hallmark of citizenship should be protected by the State. Mother tongue as an element of national culture forms part of the national identity and therefore of the individual. The lack of obligation to know languages other than the official protects citizens from having to comply with European Law that has not been translated into Polish. The individual may also allege to the breach of Article XXVII of the Constitution when applied to the law that was interpreted in violation of language norms. Outside the protection conferred by Article XXVII of the Constitution there are now, as a rule, private law relations. It is due to the assignment to Polish language the status of an official language at the constitutional level and not of a national language. The introduction of the principle of officialdom in Article XXVII of the Constitution of the Polish language implies an obligation of the State to protect individuals that do not speak in that language. It is a condition for the realization of, inter alia, the right to justice. Article XXVII of the Constitution, the second sentence, as a guarantee regulation, confirms the inviolability of national minority rights resulting from ratified international agreements. Therefore, it correlates with the principle of the protection of national and ethnic minorities without giving the possibility to establish in Poland Polish language other than as the official language.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 4 (16); 165-184
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New or Just Amended? On the Legality of the “Major Change” to the Constitution of the Republic of Poland
Nowa czy tylko nowelizowana? O legalności „dużej zmiany” Konstytucji Rzeczypospolitej
Autorzy:
Dudek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348151.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution
amendment to the constitution
legality
referendum
konstytucja
zmiana konstytucji
legalność
Opis:
The article has a scientific and research dimension and addresses an important problem related to the most fundamental legal act of the Polish legal system, i.e. the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The problem concerns the decision whether it is legally permissible and lawful in the light of this Constitution to amend it as a whole, i.e. adopt a new constitution with the simultaneous repeal (derogation) of the current one, or on the contrary: the Constitution of 1997 can only be amended (partially amended), but as a normative act de lege lata it is “unrepealable”. Although a number of publications have tackled the issues of the process of adopting and amending the constitution of Poland and other states in the scientific literature, an original position on this subject has recently been presented. According to Professor Janusz Trzciński, the current constitution rules out the admissibility of its overall change, and for such a process, it would be necessary to amend it in advance, clearly providing for (introducing) the possibility of such a comprehensive modification. The author of this article puts forward an opposite thesis: the Constitution of the Republic of Poland of 1997 is not an immutable act, and its Article 235 does not preclude its application for the procedure of adopting a new constitution, combined with the repeal of the binding force of the existing constitution. The novelty of the research results lies not so much in the thesis itself (in Polish science such a view dominates), but rather in the argumentation behind it, covering not only dogmatic-legal aspects, but also historical and comparative ones. This means a certain new cognitive value in the sphere of science, which also has a potential application value, i.e. it can be taken into account in the event of a possible legislative work in the Polish Parliament aimed at adopting a new constitution.
Artykuł ma wymiar naukowo-badawczy i dotyczy istotnego problemu wiążącego się z fundamentalnym aktem prawnym polskiego systemu prawnego – Konstytucją RP z 1997 r. Problem dotyczy rozstrzygnięcia, czy w świetle tej Konstytucji jest prawnie dopuszczalna i legalna jej całościowa zmiana, czyli uchwalenie nowej konstytucji z jednoczesnym uchyleniem (derogacją) obecnej, czy też przeciwnie – Konstytucja z 1997 r. może być wyłącznie nowelizowana (zmieniano częściowo), ale jako akt normatywny de lege lata jest „niederogowalna”. Jakkolwiek problematyce procesu uchwalania i zmiany konstytucji polskiej i innych krajów poświęcono w literaturze naukowej szereg publikacji, niedawno przedstawiono oryginalne stanowisko w tym przedmiocie. Według Profesora Janusza Trzcińskiego obowiązująca konstytucja wyklucza dopuszczalność swej całościowej zmiany, a dla ewentualnego przeprowadzenia takiego procesu konieczne byłoby uprzednie dokonanie jej zmiany, wyraźnie przewidującej (wprowadzającej) możliwość zmiany całościowej. Autor niniejszego artykułu stawia tezę opozycyjną: Konstytucja RP z 1997 r. nie jest aktem niezmienialnym, a jej art. 235 nie wyklucza swego zastosowania dla przeprowadzenia procedury uchwalenia i przyjęcia nowej konstytucji, połączonej z uchyleniem mocy obowiązującej dotychczasowej konstytucji. Oryginalność wyników badań dotyczy nie tyle samej tezy (w nauce polskiej pogląd taki dominuje), a raczej jej argumentacji, obejmującej nie tylko aspekty dogmatycznoprawne, lecz także historyczne i porównawcze. Oznacza to pewną nową wartość poznawczą w sferze nauki, posiadającą również potencjalny walor aplikacyjny, czyli możliwą do uwzględnienia w przypadku ewentualnego podjęcia w przyszłości w parlamencie polskim prac legislacyjnych zmierzających do uchwalenia nowej konstytucji.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 35-53
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O potrzebie zmiany polskiej konstytucji
About the Need to Amend the Polish Constitution
Autorzy:
Bałaban, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18104838.pdf
Data publikacji:
2023-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja
zmiana konstytucji
traktat konstytucyjny
constitution
amendment of the constitution
constitutional treaty
Opis:
The Polish Constitution after 25 years does not need to be changed as a very modern and proven act of state practice. Urgent and thorough change is required by the political team that has led to the crisis of the system of law and the state. It is impossible to discuss the Constitution with people who do not know what it is and are only engaged in violating it. Today only inter-party brawling on substitute topics is possible. The article is a presentation of the author’s analyzes conducted in the context of changes in the understanding of constitutional law and concepts in its scope, with particular emphasis on those related to the amendment of the constitution. The author wonders who and in what situation should take up the task of preparing and presenting a draft amendment to the constitution and whether we are dealing with a “constitutional moment” now.
Polska Konstytucja po 25 latach nie wymaga zmiany jako akt bardzo nowoczesny i sprawdzony w praktyce państwowej. Pilnej i gruntownej zmiany wymaga ekipa polityczna, która doprowadziła do kryzysu systemu prawa i państwa. Nie można dyskutować o Konstytucji z ludźmi, którzy nie wiedzą czym jest i zajmują się jedynie jej łamaniem. Dziś możliwa jest jedynie awantura międzypartyjna na tematy zastępcze. Artykuł jest przedstawieniem analiz Autora prowadzonych w kontekście zachodzących zmian w rozumieniu prawa konstytucyjnego i pojęć z jego zakresu, ze szczególnym uwzględnieniem tych dotyczących zmiany konstytucji. Autor zastanawia się nad tym kto i w jakiej sytuacji powinien podjąć się zadania przygotowania i przedstawienie projektu zmiany konstytucji oraz czy mamy do czynienia teraz z „momentem konstytucyjnym”.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 53-65
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 139

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies