Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "konstytucji" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 139
Tytuł:
Najnowsza pozaparlamentarna propozycja konstytucyjna – „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” ogłoszony 11 listopada 2018 r.
The latest extraparliamentary proposal regarding the draft of the constitution of the Republic of Poland – „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” announced on 11th november 2018
Autorzy:
Kuciński, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524854.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja, projekt konstytucji, zmiana konstytucji, prezydencki sys-tem rządów
Opis:
1 listopada 2018 r., w setną rocznicę odzyskania w 1918 r. niepodległości przez Polskę, został ogłoszony „Projekt Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej” (pisownia oryginalna), jako projekt środowiska ZPP/WEI (Związek Przedsiębiorców i Pracodawców oraz think tanku Fundacja Warsaw Enterprise Institute), opracowany pod kierownictwem prof. Ro-berta Gwiazdowskiego. Jest to całościowy projekt nowej konstytucji, składający się ze 184 artykułów zgromadzonych w siedemnastu rozdziałach, do którego zostało dołączone trzynastostronicowe uzasadnienie. Za cechę charakterystyczną projektu należy uznać to, że zawiera on propozycje rozwiązań świadczącym o dosyć konsekwentnym opowie-dzeniu się jego twórców za wprowadzeniem w Polsce prezydenckiego systemu rządów. Projekt w wielu swych propozycjach rozwiązań różni się od unormowań obowiązującej Konstytucji RP z 1997 r. Dotyczy to zwłaszcza katalogu zasad ustroju państwa, statusu prawnego jednostki w państwie i gwarancji tego statusu, źródeł prawa, władzy ustawo-dawczej, władzy wykonawczej, władzy sądowniczej, organów spoza systemu podziału władz, samorządu terytorialnego, finansów publicznych. Niektóre z istotnych ustrojowo propozycji rozwiązań zawartych w projekcie zasługują na pozytywną ocenę, więcej jednak ma charakter dyskusyjny lub wywołujący uwagi krytyczne. Nie wydaje się więc, aby projekt mógł być uznany za doskonalszy od obowiązującej Konstytucji. Ponieważ jednak znajdują się w nim niektóre rozwiązania, których przyjęcie mogłoby pozytyw-nie wpłynąć na bardziej sprawne i efektywne funkcjonowanie mechanizmu państwo-wego, to zasługiwałyby one na wzięcie pod uwagę i uczynienie przedmiotem dyskursu politycznego, a w rezultacie ewentualnie za pożądane elementy polskiej ustawy zasadniczej w przypadku dokonywania w niej zmian.
To commemorate the 100thanniversary of the restoration of Poland’s sovereignty regained in 1918, the Draft Constitution of the Republic of Poland (Projekt Konstytucji Rzeczpo-spolitej Polskiej- original spelling) was announced on 11th November 2018 as a draft of ZPP/WEI circles (Union of Entrepreneurs and Employers and Warsaw Enterprise Institute Foundation think tank) developed under the leadership of Professor Robert Gwiazdowski. It is a comprehensive Draft of a new constitution consisting of 184 articles comprised in seventeen chapters including thirteen pages of explanatory notes. A con-sistent support of its authors for solutions introducing presidential system of government is a characteristic feature of the Draft. In a number of proposals, the Draft differs from regulations in the prevailing Constitution of the Republic of Poland of 1997. It specifically concerns the catalogue of rules of the form of government, legal status of an individu-al within the country and a guarantee of such status, sources of law, legislative, executive and judiciary powers, bodies outside the system of the separation of powers, territorial self-government, and public finances. Some of the material proposals of solutions relat-ed to a political regime included in the Draft deserve positive assessment. However, the majority of the same are of a controversial nature or inspire critical remarks. Thus, this Draft vis-á-vis the established Constitution cannot be considered as the better one. Still, as some of the solutions included in the same could have positive influence on more ef-ficient and effective performance of the state mechanism, they would deserve some con-sideration and submission to a political discussion and ultimately such elements would be required in the Constitution should the amendment take place.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 3(49); 198-228
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Durability of Constitutional Change. Functional Perspective
Trwałość zmiany konstytucji. Perspektywa funkcjonalna
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047297.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional change
durability
constitutional functions
functions of constitutional change
zmiana konstytucji
trwałość
funkcje konstytucji
funkcje zmiany konstytucji
Opis:
Constitutional change is inherently a significant social and political event which, given the assumed stability of the constitutional order in the state, should not happen too often. A significant effect of any change to the constitution should therefore be its systemic usefulness in the longer term - corresponding to the concept of the durability of constitutional change. The aim of this article is to present the theoretical determinants of this change from the perspective of its assumed durability, taking into account the circumstances related not only to the constitutionally formalized mode of amending the constitution, but also taking into account other systemic factors, i.e. mainly social, political and legal conditions of the functioning of a given constitution. As a result of the adopted research assumptions, the analysis carried out here is characterized by a functional approach and concerns the following detailed issues: the theoretical characteristics of constitutional change and the theoretical determinants of this change in the context of its assumed durability.
Zmiana konstytucji jest z natury rzeczy doniosłym wydarzeniem ustrojowym, które ze względu na zakładaną stabilność porządku konstytucyjnego w państwie nie powinno zdarzać się zbyt często. Istotnym skutkiem każdej zmiany konstytucji powinna być tym samym jej przydatność ustrojowa w dłuższej perspektywie czasowej - odpowiadająca pojęciu trwałości zmiany konstytucji. Celem tego artykułu jest przedstawienie teoretycznych uwarunkowań tej zmiany z perspektywy jej zakładanej trwałości, z uwzględnieniem okoliczności związanych nie tylko z konstytucyjnie sformalizowanym trybem nowelizacji konstytucji, ale z uwzględnieniem również innych czynników ogólnoustrojowych, tj. głównie społecznych, politycznych i prawnych uwarunkowań funkcjonowania danej konstytucji. W rezultacie przyjętych założeń badawczych przeprowadzona tutaj analiza charakteryzuje się podejściem funkcjonalnym i dotyczy następujących zagadnień szczegółowych: teoretycznej charakterystyki zmiany konstytucji oraz teoretycznych uwarunkowań tej zmiany w kontekście jej zakładanej trwałości.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 85-93
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zabezpieczenia konstytucji przed zmianą konstytucji
Procedural means of protecting the constitution against changes
Autorzy:
Szymanek, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520280.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja Niepodległości
Tematy:
konstytucja
zmiana konstytucji
poprawka do konstytucji
proces ustawodawczy
stabilność konstytucji
constitution
constitutional change
the legislative process
stability of the constitution
Opis:
This article discusses procedural means of protecting the constitution against changes. The starting point is the general remark that the constitution should be a durable and stable act, as it is the permanency of any constitution that is its inherent feature. Nevertheless, any rational legislator of the constitutional system must allow for the possibility of changing the constitution. However, any implementation of changes ought to be carried out with caution and only if absolutely necessary. Therefore, the mode of changing the constitution must be difficult enough (in comparison to passing ordinary laws) but also accomplishable. Consequently, the procedural side of any change of the constitution must be designed so as to, on the one hand, make the procedures of amending the constitution possibly complicated, but on the other hand those procedures must be realistic and implementable. That is why nowadays we can observe a whole range of procedural solutions concerning the process of changing the constitution, e.g. provisions relatively unchanged. The prerequisite of obtaining a qualified majority in the parliament is also a common mechanism in the process of changing the constitution. Sometimes changing the constitution must be approved by two consecutive parliaments, but a more frequent solution is a referendum-based procedure.
Źródło:
Prawo i Polityka; 2015, 6; 7-24
2080-5799
Pojawia się w:
Prawo i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stopniowalność naruszeń konstytucji
The gradation of constitutional violations
Autorzy:
Brzozowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693542.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
observing the constitution
constitutional violation
flagrant unconstitutionality
przestrzeganie konstytucji
naruszenie konstytucji
rażąca niekonstytucyjność
Opis:
The constitution can be breached in many ways, from minor infringements to flagrant violations. How serious a violation is depends on two factors: (i) the importance of a violated norm in the structure of the Constitution; (ii) the intensity of the violation (the range of consequences following from that norm, yet eliminated by an unconstitutional act or action). (Ad i) Even though constitutional norms are not arranged in a hierarchical order, some of them need to be respected together so that a particular goal set by the Constitution can be achieved. If the principle of judicial independence is not respected, such a violation affects not only that principle but also the way in which the courts perform their constitutional tasks. If an authorised state body refuses, against the Constitution, to exercise its right to appoint another body, such an action violates a provision determining the appointment procedure, but also leads to the shutdown of the latter body and ‘deactivates’ the whole set of provisions determining its powers and duties. (Ad ii) Actions taken by a state body may be distant from the pattern desired by the Constitution to a lesser or greater extent. An action which is flawed but pursues the right objectives may be simply unconstitutional, while an action which neglects these objectives or even promotes adverse ones is flagrantly unconstitutional. From that perspective, signing a bill one day after the constitutional period has expired is a violation, but it is a less serious  one than not signing it at all.
Naruszenia konstytucji mogą przybierać różną formę: od naruszeń mniejszej wagi aż po naruszenia rażące. Zależy to od dwóch zasadniczych czynników: 1) znaczenia (wagi) normy naruszonej na tle struktury konstytucji; 2) intensywności naruszenia normy konstytucyjnej, przez co należy rozumieć zakres zniesienia jej konsekwencji normatywnych przez niekonstytucyjny akt stanowienia lub stosowania prawa. Ad 1) Chociaż normy konstytucyjne nie podlegają formalnej hierarchizacji, niektóre z nich muszą być zrealizowane łącznie, aby osiągnięty został pożądany przez konstytucję stan rzeczy. Naruszenie zasady niezależności sądów nie ogranicza się do przepisu wyrażającego tę zasadę, lecz także rzutuje na sposób wywiązywania się przez sądy z ich konstytucyjnych zadań. Niewykonanie wbrew konstytucji kompetencji kreacyjnej przez upoważniony organ stanowi nie tylko naruszenie przepisu zawierającego kompetencję kreacyjną, lecz także prowadzi do paraliżu nieobsadzonego organu i „wyłącza” cały kompleks przepisów określających jego zadania i kompetencje. Ad 2) Postępowanie organu państwa może w mniejszym lub większym stopniu oddalać się od pożądanego przez konstytucję wzorca. Zachowanie wadliwe, lecz urzeczywistniające zasadniczy cel normy, jest po prostu niezgodne z konstytucją, natomiast zachowanie całkowicie nierealizujące tego celu lub dążące do celu przeciwstawnego jest rażąco niekonstytucyjne. W tym sensie podpisanie ustawy jeden dzień po upływie terminu jest naruszeniem konstytucji, ale mniej poważnym niż niepodpisanie jej w ogóle.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2017, 79, 4; 5-17
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oryginalizm Antonina Scalii jako teoria wykładni prawa
Autorzy:
Maroń, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/525277.pdf
Data publikacji:
2010-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Scalia
koncepcja ,,żyjącej konstytucji"
wykładnia prawa
Opis:
W artykule omówiono jedną z współczesnych amerykańskich teorii wykładni prawa, tj. oryginalizm zwykłego znaczenia (plain meaning originalism). Propagatorem i współtwórcą tej teorii jest sędzia Sądu Najwyższego USA Antonin Scalia. Scaliowski oryginalizm sprowadza wykładnię prawa do zespołu czynności intelektualnych ukierunkowanych na ustalenie zwykłego językowego znaczenia tekstu aktu normatywnego z momentu jego ogłoszenia. Można określić go zatem tekstualizmem bazującym na kompetencjach językowych pierwotnego prawodawcy i pierwotnych adresatów. Oryginalizm korzysta z dyrektyw interpretacyjnych językowych, a pomocniczo systemowych. Generalnie odrzuca natomiast sięganie do dyrektyw wykładni celowościowej i funkcjonalnej. Wyznacznikiem znaczenia prawa nie może być zamiar czy cel prawodawcy, lecz tekst prawny i tradycja. W ocenie Scalii prawo nie zmienia się samoczynnie, tj. pozalegislacyjnie, wraz ze zmianą społecznych potrzeb i oczekiwań. Krytykuje więc koncepcję „żyjącej konstytucji”, upatrując w niej źródło sędziowskiej dyskrecjonalności. Demokratycznie wybrani przez naród parlamentarzyści, a nie sędziowie powinni aktualizować prawo.
This article discusses one of the contemporary American theories on interpretation, i.e. plain meaning originalism. The propagator and co-author of this theory is Antonin Scalia – Associate Justice of the Supreme Court of the United State. Scalia’s originalism is a doctrine about how judges ought to interpret statutes and constitution according to their original meaning. Therefore we can define it with textualism based on language competence of the primary legislator and primary addressees. Originalism uses interpretative, language and system directives. In general it refuses using function and purposefulness. What determines the meaning of law is legal codes and tradition. According to Scalia law does not change automatically together with changes of social needs and expectations. He criticizes the concept of “living constitution” regarding it as a source of judicial discretionality. Members of parliament, elected in a democratic voting, should update the law, not judges.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 4 (4); 23-52
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasady zmiany Konstytucji V Republiki Francuskiej
Autorzy:
Grabowski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524900.pdf
Data publikacji:
2014-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
zmiana konstytucji
Francja
amendment constitution
France
Opis:
Konstytucja Republiki Francuskiej jest aktem obowiązującym dłużej niż inne francuskie konstytucje. Od 1958 r. została poddana 24 nowelizacjom, co pozwala uznać, że procedura jej zmiany nie należy do nadmiernie rygorystycznych. Jednak nowelizacja francuskiej ustawy zasadniczej jest realizowana w trybie wyraźnie różniącym się od procedury ustawodawczej, co każe traktować ją jako sztywną. Pozwala to zakładać, że twórcom Konstytucji V Republiki udało się stworzyć ustawę zasadniczą stabilizującą ustrój państwa, ale pozwalającą na jego ewolucję pod wpływem zmieniających się realiów. Niniejsze opracowanie stanowi analizę procedury zmiany Konstytucji Republiki Francuskiej w celu stwierdzenia, jakie konstrukcje prawne zastosowano w celu uzyskania tego efektu.
The Constitution of the Republic of France is an act of force longer than other French constitutions. Since 1958, 24 amendments were carried out, which leads to the conclusion that the procedure should not change it to overly stringent. However, the French amendment of the constitution is implemented under clearly different from the legislative process, which makes treated as rigid. This allows to assume that the authors of the Constitution of the Fifth Republic has managed to create a fundamental law stabilizing the state system, but allowing its evolution under the influence of changing realities.This study is an analysis of the procedure for amending the Constitution of the French Republic in order to determine what legal structures used to achieve this effect.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 2 (18); 131-142
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klauzula demokratycznego państwa prawnego jako fundament limitacji ograniczania konstytucyjnych praw i wolności jednostki
The Democratic State Ruled by Law Clause as a Fundamental Rule of Limiting Restrictions on Constitutional Rights and Freedoms
Autorzy:
Karakulski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524657.pdf
Data publikacji:
2020-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo konstytucyjne, zasada demokratycznego państwa prawa, aksjo-logia konstytucji, bezpośrednie stosowanie konstytucji, ograniczanie praw i wolności
Opis:
Mimo wprowadzenia do Konstytucji RP z 1997 r. szeregu szczegółowych unormowań (zasad) wcześniej wyprowadzanych z klauzuli demokratycznego państwa prawa, aktual-nym pozostaje jej istotne znaczenie dla dyskursu wokół granic ingerencji prawodawczej w prawa i wolności jednostki. Autor niniejszego tekstu koncentruje się na analizie wie-loaspektowości wpływu omawianej fundamentalnej zasady na proces wykładni i stoso-wania przepisów prawa. W pracy poruszone zostają wątki związane nie tylko z zakre-sem bezpośredniego stosowania art. 2 Konstytucji RP, lecz także jego doniosłością dla określenia konstytucyjnej aksjologii, której znaczenie dla oceny legalności (proporcjo-nalności) wkroczenia przez ustawodawcę w domenę praw i wolności konstytucyjnych jest w judykaturze coraz wyrazistsze.
Despite the introduction to the Constitution of the Republic of Poland of 1997 of a num-ber of detailed regulations (principles) previously derived from the democratic state ruled by law clause, its importance for the discourse around the limits of legislative interfer-ence in the sphere of individual rights and freedoms remains relevant. The author of this text focuses on the analysis of the multifaceted nature of the impact of this fundamen-tal principle on the process of interpretation and application of legal provisions. The text outlines the issues related not only to the scope of direct application of Article 2 of the Constitution of the Republic of Poland, but also its importance for reasoning about the constitutional axiology which significance for the assessment of the legality (proportion-ality) of interference by the legislative authority with the domain of constitutional rights and freedoms is becoming ever clearer.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 1 (53); 267-281
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze raz o referendum przedkonstytucyjnym
Once again on the Pre-Constitutional Referendum
Autorzy:
Grajewski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524351.pdf
Data publikacji:
2020-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
referendum, referendum przedkonstytucyjne, zmiana konstytucji, Prezydent RP
Opis:
Opracowanie jest poświęcone problematyce referendum przedkonstytucyjnego. W 1992 r. do przepisów konstytucyjnych wprowadzono m.in. instytucję referendum zatwierdza-jącego nową konstytucję. W aktualnych przepisach na szczeblu konstytucyjnym wyraź-nie przewidziano tylko możliwość przeprowadzenia referendum konstytucyjnego za-twierdzającego zmiany konstytucji. Analiza obowiązujących przepisów prowadzi jednak do wniosku o dopuszczalności przeprowadzenia referendum dotyczącego materii kon-stytucyjnych także w trybie art. 125 konstytucji, a więc przepisu regulującego tzw. refe-rendum ogólnokrajowe.
The article discusses the issue of the pre-constitutional referendum in Polish law. In 1992 a referendum approving the new constitution was introduced to the constitutional pro-visions. The current constitutional regulations expressly allow only the possibility of holding a constitutional referendum approving constitutional amendments. However, the analysis of current regulations leads to the conclusion that it is possible to announce a referendum on constitutional matters in accordance with Article 125 of the Constitu-tion, regulating the so-called nationwide referendum.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 2 (54); 47-66
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mit odpowiedzialności konstytucyjnej
The Myth of Constitutional Liability
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2123303.pdf
Data publikacji:
2022-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
odpowiedzialność konstytucyjna
funkcje prawa
funkcje konstytucji
gwarancje konstytucji
constitutional liability
functions of law
functions of constitution
constitutional guarantees
Opis:
The article attempts to prove that the mechanism of constitutional liability, generally accepted in democratic countries, is largely based on a systemic myth, which is primarily of historical origin, but which does not correspond to the modern doctrinally distinguished functions of law, constitution and its guarantees. In this context, this particular type of legal liability of high state officials has been subjected mainly to a theoretical functional analysis and taking into account teleological criteria, as well as factors that affect its assumed and actual systemic shape.
W artykule podjęto próbę dowiedzenia, że powszechnie w zasadzie przyjmowany w państwach demokratycznych mechanizm odpowiedzialności konstytucyjnej, jest w dużej mierze oparty na micie ustrojowym, który ma przede wszystkim podłoże historyczne, ale nie odpowiada on współcześnie wyróżnianym doktrynalnym funkcjom prawa, konstytucji oraz jej gwarancji. W tym kontekście ten szczególny rodzaj odpowiedzialności prawnej wysokich urzędników państwowych został poddany głównie teoretycznej analizie funkcjonalnej oraz z uwzględnieniem kryteriów celowościowych, a także czynników, które wpływają na jego zakładany i rzeczywisty kształt ustrojowy.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 4(68); 41-52
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Instytucja nowelizacji konstytucji: zakres, funkcje, interpretacje doktrynalne
The institution of constitutional amendments: the scope, functions, doctrinal interpretations
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231747.pdf
Data publikacji:
2021-09-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
prawo konstytucyjne
konstytucjonalizm
nowelizacja konstytucji
doktryna niekonstytucyjnych poprawek konstytucji
constitutional law
constitutionalism
constitutional amendments
doctrine of unconstitutional constitutional amendments
Opis:
Cel naukowy: Artykuł ma na celu wskazanie potrzeby otwarcia doktryny prawa na pozaprawne, szczególnie polityczne, interpretacje konstytucjonalizmu. W tym celu podjęto problem nowelizacji konstytucji w wymiarze normatywnym i praktycznym oraz krytycznie przybliżono treść mniej znanej polskim czytelnikom koncepcji „niekonstytucyjnych poprawek konstytucji”. Problem i metody badawcze: Podstawowe pytanie badawcze dotyczy tego, jaki zakres i funkcje mogą mieć nowelizacje konstytucji i jak określić granice, tak by nie naruszały one zasady demokratycznego państwa prawnego. Artykuł, zagłębiając się w szczegółowe problemy zagadnień materialnych granic dopuszczalności nowelizacji konstytucji, opiera się na metodzie dogmatycznej, posiłkując się metodą prawnoporównawczą. Proces wywodu: W artykule omówiono problem definicyjnych relacji pomiędzy nowelizacją a zmianą konstytucji. Następnie wskazano, że normatywny rygoryzm i doktrynalny sceptycyzm względem elastyczności przepisów ustawy zasadniczej może mieć skutki odwrotne do zamierzonych i podważać stabilność systemu politycznego. Wyniki analizy naukowej: Potwierdzono definicyjne trudności dotyczące zakresu instytucji nowelizacji oraz zaproponowano opieranie się na kryterium funkcjonalnym, tj. rozróżnianiu nowelizacji formalnych, funkcjonalnych i symbolicznych. Istotą instytucji nowelizacji konstytucji jest umiejętne balansowanie pomiędzy jej ciągłością a nowymi potrzebami. Dla zrozumienia specyfiki funkcjonowania konstytucji w poszczególnych krajach postuluje się głębsze odwoływanie się do lokalnego kontekstu historycznego, kultury prawnej i uwarunkowań społecznych. Wnioski, innowacje i rekomendacje: Dowiedziono, że w zakresie ustalenia dopuszczalności nowelizacji konstytucji pomocne może być przyjęcie orientacji funkcjonalistycznej. Nierozwiązanymi pozostają wątpliwości odnośnie do tego, czy ograniczanie modyfikacji treści konstytucji nie jest w istocie aktem niedemokratycznym i czy nadawanie sądownictwu konstytucyjnemu szczególnej roli nie jest transformacją demokracji ku jurystokracji. Zauważono także, że konstytucjonalizm jest zjawiskiem na tyle różnorodnym, iż uzasadniony jest pluralizm podejść badawczych.
Research objective: The paper argues the need of opening the legal doctrine for non-legal, particularly political interpretations of constitutionalism. Therefore it discusses the problem of constitutional amendments in both normative and practical dimensions and the less known in Poland concept of ‘unconstitutional constitutional amendments’. The research problem and methods: The paper aims to discuss the possible scope and functions of constitutional amendments as well as their limits determined by the principle of a democratic state of law. The following study gives close scrutiny to the delimitation of material boundaries of constitutional amendments, which is already a field of scholar studies as well as a judicial practice. It employs doctrinal and additionally comparative methods. The process of argumentation: The paper starts with a discussion of the relationship between constitutional amendment and constitutional change. Consecutively, it argues that the normative rigidity and skepticism towards constitutional flexibility may result in opposite outcomes of undermining the stability of the political system. Research results: The analysis confirms the importance of the proper delimitation and mutual relation of the constitutional amendment and constitutional change. It advocates for using functional criteria and distinguishing formal, functional, and symbolic amendments. The proper use of amendment aims to keep a balance between the legal continuity and the new political challenges. To understand constitutional development in a particular country it is necessary to comprehensively study its historical, legal and social contexts. Conclusions, innovations, and recommendations: It was argued that the issue of constitutional amenability can be guided by the functionalist approach. Unresolved remain doubts regarding the unamendable constitutional norms. Are such limitations democratic, is the ultimate position of the constitutional courts in determining amendments’ legality in line with democracy or rather creates juristocracy? Definitely, constitutionalism is such a multifaceted phenomenon that there is a strong need for a pluralistic methodological approach.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2022, 13, 42; 11-29
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pojęciu wtórnej niekonstytucyjności prawa
About the Concept of the Secondary Unconstitutionality of Law
Autorzy:
Kos, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524858.pdf
Data publikacji:
2018-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo przedkonstytucyjne
stosowanie Konstytucji
wtórna niekonstytucyjność
Trybunał Konstytucyjny
Opis:
Pojęcie wtórnej niekonstytucyjności prawa pojawiało się na przestrzeni lat w orzecznictwie polskich sądów, Trybunału Konstytucyjnego, a także w literaturze prawniczej. Konteksty, w jakich używano tego sformułowania różniły się jednak od siebie. Zaraz po wejściu w życie Konstytucji z 1997 za jego pomocą opisywano wpływ nowej ustawy zasadniczej na tzw. prawo przedkonstytucyjne. Obecnie tendencja rozumienia pojęcia wtórnej niekonstytucyjności jest inna. Z jednej strony określa się nim stan prawny ukształtowany w wyniku wadliwej, powtarzającej niekonstytucyjne regulacje, działalności ustawodawcy. Z drugiej strony pojęcie wtórnej niekonstytucyjności jest stosowane w sytuacji, gdy w wyniku wejścia w życie wyroku TK powstał stan normatywny, który również jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie kompleksowej definicji pojęcia „wtórna niekonstytucyjność prawa”.
The concept of the secondary unconstitutionality of law has been appearing over the years in the adjudication of the Polish courts, adjudication of the Constitutional Tribunal and in legal literature. During this time there have been diversified contexts, in which this notion has been used. Shortly after the Constitution from 1997 entered into force, ‘secondary unconstitutionality’ was used to describe an influence of the new constitution on a so-called pre-constitutional law. Nowadays the tendency of understanding this concept is different. On the one hand, it specifies the law, which is a result of a faulty, repeating unconstitutional regulations, activity of the legislator. On the other hand, this notion is used in the situation, when as the consequence of the entry into force a judgment of the Constitutional Tribunal the new law is also unconstitutional. The aim of this article is to propose a comprehensive definition of the concept of the secondary unconstitutionality. Moreover, it will be presented a draft of the sense of this notion for the practice of establishing and applying the law in Poland.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 2 (42); 11-38
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prezydent a ustawodawstwo konstytucyjne w polskiej tradycji ustrojowej
President and constitutional legislation in the Polish political tradition
Autorzy:
Tokarski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524935.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Prezydent, ustawodawstwo konstytucyjne, zmiana konstytucji, gło-wa państwa
Opis:
Artykuł dotyczy uprawnień i działalności Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie usta-wodawstwa konstytucyjnego. Pierwsza część niniejszej pracy poświęcona została uregu-lowaniom odnoszącym się do udziału głowy państwa w ustawodawstwie konstytucyjnym okresu międzywojennego. Drugą część artykułu stanowi analiza przepisów dotyczących tej kwestii, które obowiązywały w latach 1947–1952 oraz 1989–1997. W trzeciej części za-warty został opis roli Prezydenta w procedurze zmiany Konstytucji określonej w art. 235 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej z 1997 r. oraz dotychczasowej praktyki stosowania tej regulacji. Część czwartą stanowi podsumowanie niniejszego opracowania.
The article discusses prerogatives and activity of the President of the Republic of Poland with respect to constitutional legislation. The first part of the paper deals with regulations which refer to the head of state’s participation in the constitutional legislation during the inter-war period. The second part of the article analyses legal provisions concerning that issue, which were enforced in 1947–1952 and 1989–1997. The third part contains a de-scription of the President’s role in the procedure of amending the Constitution stipulated in art. 235, para. 1 of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the application of that procedure in practice so far. The fourth part is the summary of this paper.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 3(49); 143-161
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Constitutional Identity and its Functions
Tożsamość konstytucyjna i jej funkcje
Autorzy:
Granat, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047300.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Konstytucja RP
tożsamość konstytucyjna
zmiana konstytucji
funkcje konstytucji
nieliberalny konstytucjonalizm
preambuła konstytucji
Constitution of the PR
constitutional identity
changing of the constitution
functions of the constitution
illiberal constitutionalism preamble of the constitution
Opis:
This article is the result of the scientific meeting organized by the KUL, in June 2021, concerning the topic of the constitutional identity. One of the intriguing problems in constitutional law is just the problem of constitutional identity. Constitutional Identity has three functions. The most important consistent that identity determines the “core” or “nucleus” of each constitution. The answer to radical question “what is the preambule to the Polish Constitution for?” should be that it mostly serves to express constitutional identity. This the basic function of this part of the Polish Constitution. Above all, constitutional identity “emerges” from national identity. Both identities are connected with each other in the preambule of the Polish Constitution.
Artykuł jest wynikiem spotkania naukowego zorganizowanego przez KUL w czerwcu 2021 r. na temat tożsamości konstytucyjnej. Jednym z intrygujących problemów prawa konstytucyjnego jest właśnie problem tożsamości konstytucyjnej. Tożsamość konstytucyjna pełni trzy funkcje. Najważniejszą konsekwencją jest to, że tożsamość określa „rdzeń” lub „jądro” każdej konstytucji. Odpowiedź na radykalne pytanie „po co jest preambuła do Konstytucji RP?” powinno być, że służy głównie do wyrażania tożsamości konstytucyjnej. To podstawowa funkcja tej części Konstytucji RP. Przede wszystkim tożsamość konstytucyjna „wyłania się” z tożsamości narodowej. Obie tożsamości są ze sobą powiązane w preambule Konstytucji RP.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 77-84
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
TRYB I GRANICE ZMIANY KONSTYTUCJI GHANY Z 1992 R.
Procedures and Limits to the Amendment of the 1992 Constitution of Ghana
Autorzy:
Smoleń, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096718.pdf
Data publikacji:
2021-12-26
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
zmiana konstytucji; sztywność konstytucji; aksjologia demokracji; konstytucyjne postanowienia niezmienialne; sprawiedliwość tranzytywna; debata nad zmianą konstytucji.
constitutional amendment; constitutional rigidity; the axiology of democracy; unamendable constitutional provisions; transitional justice; debate on constitutional amendment.
Opis:
Celem opracowania jest przybliżenie problematyki formalnych i materialnych ograniczeń zmiany obecnie obowiązującej, uchwalonej prawie 30 lat temu, Konstytucji Ghany, będących interesującym wyrazem transformacji z autorytaryzmu do demokracji. Ponieważ Ghana to państwo, które w zachodnich rankingach stanu demokracji, praworządności i przestrzegania praw człowieka od lat sytuuje się w ścisłej czołówce afrykańskiej – a w najnowszych osiąga wyniki bardzo podobne do Polski – warto tym bardziej przyjrzeć się jej bliżej. Na artykuł składają się: krótka charakterystyka historii ustroju Ghany, jej Konstytucji i systemu politycznego; szczegółowe omówienie zagadnienia wewnętrznej hierarchii postanowień konstytucyjnych oraz kolejnych etapów – w znacznej mierze oryginalnej – procedury ich zmiany; próba identyfikacji granic zmiany Konstytucji, w tym analiza będących wyrazem sprawiedliwości tranzytywnej niezmienialnych postanowień amnestyjno-indemnizacyjnych; przedstawienie i ocena toczącej się w ubiegłej dekadzie debaty nad zmianą Konstytucji, obejmującej również problematykę zasad i granic jej zmiany. Tekst kończą wnioski dotyczące sztywności tej Konstytucji, wynikającej z czynników zarówno prawnych, jak i pozaprawnych.
The aim of this article is to outline the formal and material limitations to the amendment of the currently binding Constitution of Ghana, which was enacted almost 30 years ago. Ghana is an interesting example of transformation from authoritarianism to democracy. This article takes a closer look at Ghana, a country that Western rankings have for many years acknowledged as one of the African leaders for democracy, rule of law and protection of human rights. In the latest data Ghana is ranked with almost the same results as Poland. The article comprises a brief characteristic of Ghana’s constitutional history and its constitutional and political system; a detailed analysis of its domestic hierarchy of constitutional provisions and the subsequent procedural stages of their amendment, many of them original; an attempt to identify the limits to Ghana’s constitutional amendments, including an examination of the unamendable constitutional provisions on indemnity, which are an expression of transitional justice; and an outline and assessment of the debate on changing the Constitution conducted in the last decade including procedures and limits of constitutional amendment. The conclusions address the question of the rigidity of the Constitution of Ghana due both to legal and non-legal factors.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2021, 21, 4; 23-62
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Verfassungsdurchbrechung or Informal Constitutional Change. The Polish Experience
Przełamanie czy nieformalna zmiana konstytucji. Polskie doświadczenia
Autorzy:
Bień-Kacała, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918777.pdf
Data publikacji:
2020-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Verfassungsdurchbrechung
informal constitutional change
Polska
nieformalna zmiana konstytucji
Polska
Opis:
The author assesses constitutional practice after 2015 in Poland in the context of constitutional changes, and indicates that no formal change has occurred. Instead, she is considering qualifying the actions of the ruling majority as Verfassungsdurchbrechung, an institution known from the political practice of the Weimar Republic. However, she concludes that an informal constitutional change is a more appropriate institution to describe the political reality in Poland. The author shows practices that can be qualified in this way (reinterpretation and interpretation of the text of the constitution by the CT, creation of competences unknown to the constitution by the legislature and the executive power, emptying of the text of the constitution). Furthermore, these practices also step beyond a simple violation of the constitution, as they aim to build a new system (illiberal constitutionalism).
Autorka dokonuje oceny praktyki konstytucyjnej po 2015 roku w Polsce w kontekście zmian konstytucji. Wskazuje, że zmiana formalna nie nastąpiła. Rozważa natomiast kwalifikację działań większości rządzącej jako Verfassungsdurchbrechung (przełamania konstytucji), instytucji znanej z praktyki ustrojowej Republiki Weimarskiej. Dochodzi jednak do wniosku, że bardziej odpowiednią instytucją do opisu rzeczywistości ustrojowej w Polsce jest nieformalna zmiana konstytucji. Autorka podaje przy tym praktyki, które mogą być w taki sposób zakwalifikowane (reinterpretacja i wykładnia tekstu konstytucji przez TK, tworzenie kompetencji nieznanych konstytucji przez legislatywę i egzekutywę, wydrążanie tekstu konstytucji). Praktyki te wyrastają także poza proste naruszenie konstytucji, gdyż zmierzają do budowy nowego ustroju (konstytucjonalizmu nieliberalnego).
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 29-47
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święta Korona w węgierskiej Ustawie zasadniczej z 2011 r.
Holy Crown in the Hungarian Basic Law of 2011
Autorzy:
Halász, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524464.pdf
Data publikacji:
2018-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
aksjologia konstytucji
Ustawa Zasadnicza Węgier z 2011
Święta Korona
Opis:
Przyjęcie nowej węgierskej Ustawy zasadniczej było możliwe, ponieważ konserwatywno-prawicowa koalicja partii Fidesz i chrześcijańskich demokratów (KDNP) uzyskała w 2010 w parlamencie większość dwóch trzecich głosów. W preambule wzięto pod uwagę głównie chrześcijańsko-konserwatywny i narodowy punkt widzenia historii i polityki. Jej tekst charakteryzuje się ideologicznością, historycyzmem i pewnym archaizmem terminologicznym. Częścią składową tego trendu jest również ponowne włączenie Świętej Korony do tekstu konstytucji i powrót do koncepcji konstytucji historycznej. Po zmianie systemu w 1989 r. zainteresowanie koroną i jej znaczenie symboliczne zaczęło szybko rosnąć. Do rzeczywistej publicznoprawnej „reaktywacji” i „rehabilitacji” Świętej Korony doszło dopiero w procesie ustawodawczym po 2010 r. W Ustawie zasadniczej z 2011 r. Święta Korona pojawia się dwukrotnie – najpierw w preambule, a następnie w części normatywnej poświęconej symbolice państwowej. Uznanie Świętej Korony za symbol konstytucyjno-państwowej ciągłości i jedności narodu jest w tej formie nowym elementem we współczesnym węgierskim porządku prawnym.
The adoption of the new Hungarian Fundamental Law is a result of the victory of right wing and conservative coalition (Fidesz–KDNP) in the election of 2010. The cristian-conservative and national point of view of the history and policy is characteristic for the preamble of Fundamental Law. Its text is very ideological, historical and archaical. The part of this trend is the reincorporation of the Hungarian Saint Crown to the text of Fundamental Law and paralelly the revitalization of the theory of historical constitution too. The interest to the Crown and its symbolical meaning has growed directly after the transition in 1989, but the certain „rehabilitation” and „reactivation” of the Saint Crown in the public law is the result of the constitution-making after 2010. The recognition of Saint Crown as a symbol of the constitutional/state continuity and unity of nation is in this form the new element in the current legal order of Hungary.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 1 (41); 53-65
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces kształtowania konstytucyjnych regulacji samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1989–1997
The process of shaping the constitutional regulation of local government in Poland in 1989–1997
Autorzy:
Chruściak, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524571.pdf
Data publikacji:
2015-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
samorząd terytorialny
projekty konstytucji
local self-government
constitution drafts
Opis:
Artykuł przedstawia kształtowanie konstytucyjnych postanowień dotyczących samorządu terytorialnego i omawia zjawisko rozszerzania zakresu konstytucjonalizacji tego zagadnienia ustrojowego. Wskazuje etapy tego rozszerzania: 1) wprowadzenie do unormowań konstytu-cyjnych zasady udziału samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy (1989), 2) ukształ-towanie konstytucyjnych podstaw dla utworzenia samorządu terytorialnego w postaci wpro-wadzenia do konstytucji rozdziału regulującego samorząd terytorialny (1990), 3) rozszerzenie zakresu konstytucyjnej regulacji materii dotyczącej samorządu terytorialnego o zakres wy-konywanych zadań (październik 1992 r.), 4) uchwalenie obowiązującej konstytucji z 1997 r., której rozdział reguluje konstytucyjne podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego.
The article describes the process of shaping constitutional provisions concerning lo-cal selg-government and presents a phenomenon of increasing constitutionalisaton of this element of state policy. Author indicates four stages of this process: 1) establish-ing a principle of local self-government participation into system of public authority (1989), 2) establishing a constitutional chapter regarding structure of local self-govern-ment (1990), 3) complementing this regulation with provisions concerning self-govern-mental tasks (1992), 4) adopting the Constitution 1997, in which a chapter concerning local self-government.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2015, 1(23); 93-114
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Economic Determinants of Constitution
Ekonomiczne uwarunkowania konstytucji
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348279.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
functions and guarantees of constitution
economic constitution
constitutional economics
economic analysis of constitution
funkcje i gwarancje konstytucji
konstytucja gospodarcza
ekonomia konstytucyjna
ekonomiczna analiza konstytucji
Opis:
The aim of the article is to draw attention to the systemic problem of mutual relations between constitution and its economic environment, in particular in the context of attempts to explain various interdependent economic and constitutional crisis phenomena. In this approach, theoretical and doctrinal aspects of the functions and guarantees of constitution as well as the economic constitution and constitutional economics are discussed herein, and the basic relations between them are analyzed. The main finding of the study is the conclusion that constitution and the practice of its application are directly legitimized by the efficiency of the economic system of the state. This efficiency influences the feasibility of the functions and guarantees of constitution to a significant extent, which consequently requires the use of instruments not only of legal but also of economic analysis of constitution in systemic practice.
Celem artykułu jest przybliżenie problematyki wzajemnych relacji pomiędzy konstytucją i jej otoczeniem ekonomicznym, w szczególności w kontekście prób wyjaśnienia różnych współzależnych kryzysowych zjawisk gospodarczych i konstytucyjnych. W tym ujęciu omówione zostały tutaj aspekty teoretyczno-doktrynalne dotyczące funkcji i gwarancji konstytucji oraz konstytucji gospodarczej i ekonomii konstytucyjnej, a także przeanalizowane zostały podstawowe relacje między nimi. Zasadniczym wnioskiem płynącym z opracowania jest wniosek o bezpośrednim legitymizowaniu konstytucji i praktyki jej stosowania przez efektywność systemu ekonomicznego państwa. Efektywność ta wpływa bowiem na realność funkcji i gwarancji konstytucji w istotnym zakresie, co w konsekwencji nakazuje sięganie po instrumenty nie tylko prawnej, ale także ekonomicznej analizy konstytucji w praktyce ustrojowej.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 125-133
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykładnia konstytucji jako proces konkretyzacji
Autorzy:
Jakuszewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524246.pdf
Data publikacji:
2014-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
dynamiczna wykładnia konstytucji
konkretyzacja norm konstytucji
metoda realistyczno-duchowa
metoda topiczna
metoda hermeneutycznej konkretyzacji
teoria konstytucji
dynamic interpretation of the constitution
concretion of the constitutional norms
realistic-scientific method
topic method
method of the hermeneutic concretion
theory of the constitution
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metod wykładni (konkretyzacji) konstytucji oraz zbadanie ich oddziaływania na normatywny charakter postanowień konstytucji. Punktem wyjścia jest założenie, iż ogólnikowość przepisów konstytucji oraz ich syntetyczne ujęcie sprawia, że klasyczne reguły wykładni stosowane przy interpretacji ustaw zwykłych okazują się niewystarczające dla wykładni konstytucji. Ze względu na swoją otwartą strukturę przepisy konstytucji wymagają nie tylko wykładni eksplikacyjnej, lecz przede wszystkim interpretacji konkretyzującej. Elementy normy, które nie zostały wyraźnie wysłowione w tekście konstytucji, odkrywane są w procesie argumentacji przy uwzględnianiu rzeczywistości społecznej oraz poglądów podmiotu dokonującego wykładni. Proces ten z trudem poddaje się dyrektywom metodologicznym, dlatego w celu zakreślenia granicy swobody interpretatora oraz stworzenia gwarancji obiektywnego charakteru wykładni niezbędne jest odwołanie się do teorii konstytucji w jej tekście.
The article discusses some methods of interpretation of the constitution aimed at concretization of its precepts and analyzes their implications for the normative character of the constitution. The author departs from the assumption that traditional directives of interpretation designed for the interpretation of statutory laws prove insufficient for the construction of constitutional precepts. Due to their general character, synthetic wording and structural openness constitutional provisions require not only an explicatory but also a concretizing construction. The elements of a norm which have not been explicitly expressed in the text of the constitution are discovered in the process of argumentation in which elements of social reality as well as subjective stances of an interpreter play a considerable role. This process can be subjected to methodological directives only with difficulty that is why in order to define the scope of the interpreter’s latitude and to ensure the objective character of the interpretation there is a need to resort to a theory of the constitution enshrined in the text of the constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 1 (17); 73-92
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie art. 27 Konstytucji RP dla ochrony praw i wolności jednostki
The Importance of Article XXVII of the Constitution to Protect the Rights and Freedoms of the Individual
Autorzy:
Wiltos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524037.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawa i wolności jednostki
język państwowy
język urzędowy
Art. 27 Konstytucji
Opis:
Celem artukułu jest podkreślenie znaczenia regulacji dotyczącej języka urzędowego nie tylko dla organów władzy państwowej, ale także dla jednostki, jako gwarancji realizacji jej konstytucyjnych praw i wolności. Konstytucja RP z 1997 r. wprowadziła w art. 27 zasadę urzędowości języka polskiego, udzielając mu, pierwszy raz od XIX w., tak mocnej ochrony prawnej. Zasadę tę rozwinięto następnie w Ustawie o języku polskim z 1999 r., regulującej użycie języka polskiego jako państwowego. Prawo do posługiwania się językiem polskim w życiu publicznym oraz prywatnym, jako istota obywatelstwa, powinno podlegać ochronie ze strony państwa. Język ojczysty, będący dobrem narodowej kultury, stanowi element tożsamości narodowej, a zatem i jednostki. Brak obowiązku znajomości innych języków niż urzędowy chroni obywatela przed koniecznością podporządkowania się przepisom prawa europejskiego, które nie zostały przetłumaczone na język polski. Jednostka może także powołać się na naruszenie art. 27 Konstytucji w przypadku zastosowania wobec niej przepisu zinterpretowanego z naruszeniem obowiązujących norm językowych. Poza ochroną wynikającą z art. 27 Konstytucji pozostają obecnie, co do zasady, stosunki prywatnoprawne. Wiąże się to z przyznaniem językowi polskiemu, na poziomie konstytucyjnym, statusu języka urzędowego, a nie państwowego. Wprowadzenie w art. 27 Konstytucji RP zasady urzędowiści języka polskiego implikuje ze strony państwa obowiązek szczególnej ochrony jednostek niewładających tym językiem. Jest to warunek konieczny dla realizacji choćby prawa do sądu. Art. 27 Konstytucji, zdanie drugie, jako przepis gwarancyjny, potwierdza nienaruszalność praw mniejszości narodowych wynikających z ratyfikowanych umów międzynarodowych. Koreluje on zatem z zasadą ochrony mniejszości narodowych i etnicznych, nie dając jednak możliwości do ustanowienia w Polsce innego niż język polski języka urzędowego.
This article aims to highlight the importance of the regulation of the official language not only for the state authorities but also for the individual as a guarantee of fulfillment of its constitutional rights and freedoms.The Polish Constitution of 1997 introduces in Article XXVII the principle of officialdom of Polish language, giving it for the first time since the nineteenth century such a strong legal protection. This principle was developed subsequently in The Polish Language Act in 1999 regulating the use of Polish language as a national language.The right to use Polish language in public and in private as the hallmark of citizenship should be protected by the State. Mother tongue as an element of national culture forms part of the national identity and therefore of the individual. The lack of obligation to know languages other than the official protects citizens from having to comply with European Law that has not been translated into Polish. The individual may also allege to the breach of Article XXVII of the Constitution when applied to the law that was interpreted in violation of language norms. Outside the protection conferred by Article XXVII of the Constitution there are now, as a rule, private law relations. It is due to the assignment to Polish language the status of an official language at the constitutional level and not of a national language. The introduction of the principle of officialdom in Article XXVII of the Constitution of the Polish language implies an obligation of the State to protect individuals that do not speak in that language. It is a condition for the realization of, inter alia, the right to justice. Article XXVII of the Constitution, the second sentence, as a guarantee regulation, confirms the inviolability of national minority rights resulting from ratified international agreements. Therefore, it correlates with the principle of the protection of national and ethnic minorities without giving the possibility to establish in Poland Polish language other than as the official language.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 4 (16); 165-184
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New or Just Amended? On the Legality of the “Major Change” to the Constitution of the Republic of Poland
Nowa czy tylko nowelizowana? O legalności „dużej zmiany” Konstytucji Rzeczypospolitej
Autorzy:
Dudek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348151.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution
amendment to the constitution
legality
referendum
konstytucja
zmiana konstytucji
legalność
Opis:
The article has a scientific and research dimension and addresses an important problem related to the most fundamental legal act of the Polish legal system, i.e. the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The problem concerns the decision whether it is legally permissible and lawful in the light of this Constitution to amend it as a whole, i.e. adopt a new constitution with the simultaneous repeal (derogation) of the current one, or on the contrary: the Constitution of 1997 can only be amended (partially amended), but as a normative act de lege lata it is “unrepealable”. Although a number of publications have tackled the issues of the process of adopting and amending the constitution of Poland and other states in the scientific literature, an original position on this subject has recently been presented. According to Professor Janusz Trzciński, the current constitution rules out the admissibility of its overall change, and for such a process, it would be necessary to amend it in advance, clearly providing for (introducing) the possibility of such a comprehensive modification. The author of this article puts forward an opposite thesis: the Constitution of the Republic of Poland of 1997 is not an immutable act, and its Article 235 does not preclude its application for the procedure of adopting a new constitution, combined with the repeal of the binding force of the existing constitution. The novelty of the research results lies not so much in the thesis itself (in Polish science such a view dominates), but rather in the argumentation behind it, covering not only dogmatic-legal aspects, but also historical and comparative ones. This means a certain new cognitive value in the sphere of science, which also has a potential application value, i.e. it can be taken into account in the event of a possible legislative work in the Polish Parliament aimed at adopting a new constitution.
Artykuł ma wymiar naukowo-badawczy i dotyczy istotnego problemu wiążącego się z fundamentalnym aktem prawnym polskiego systemu prawnego – Konstytucją RP z 1997 r. Problem dotyczy rozstrzygnięcia, czy w świetle tej Konstytucji jest prawnie dopuszczalna i legalna jej całościowa zmiana, czyli uchwalenie nowej konstytucji z jednoczesnym uchyleniem (derogacją) obecnej, czy też przeciwnie – Konstytucja z 1997 r. może być wyłącznie nowelizowana (zmieniano częściowo), ale jako akt normatywny de lege lata jest „niederogowalna”. Jakkolwiek problematyce procesu uchwalania i zmiany konstytucji polskiej i innych krajów poświęcono w literaturze naukowej szereg publikacji, niedawno przedstawiono oryginalne stanowisko w tym przedmiocie. Według Profesora Janusza Trzcińskiego obowiązująca konstytucja wyklucza dopuszczalność swej całościowej zmiany, a dla ewentualnego przeprowadzenia takiego procesu konieczne byłoby uprzednie dokonanie jej zmiany, wyraźnie przewidującej (wprowadzającej) możliwość zmiany całościowej. Autor niniejszego artykułu stawia tezę opozycyjną: Konstytucja RP z 1997 r. nie jest aktem niezmienialnym, a jej art. 235 nie wyklucza swego zastosowania dla przeprowadzenia procedury uchwalenia i przyjęcia nowej konstytucji, połączonej z uchyleniem mocy obowiązującej dotychczasowej konstytucji. Oryginalność wyników badań dotyczy nie tyle samej tezy (w nauce polskiej pogląd taki dominuje), a raczej jej argumentacji, obejmującej nie tylko aspekty dogmatycznoprawne, lecz także historyczne i porównawcze. Oznacza to pewną nową wartość poznawczą w sferze nauki, posiadającą również potencjalny walor aplikacyjny, czyli możliwą do uwzględnienia w przypadku ewentualnego podjęcia w przyszłości w parlamencie polskim prac legislacyjnych zmierzających do uchwalenia nowej konstytucji.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 35-53
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O potrzebie zmiany polskiej konstytucji
About the Need to Amend the Polish Constitution
Autorzy:
Bałaban, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18104838.pdf
Data publikacji:
2023-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja
zmiana konstytucji
traktat konstytucyjny
constitution
amendment of the constitution
constitutional treaty
Opis:
The Polish Constitution after 25 years does not need to be changed as a very modern and proven act of state practice. Urgent and thorough change is required by the political team that has led to the crisis of the system of law and the state. It is impossible to discuss the Constitution with people who do not know what it is and are only engaged in violating it. Today only inter-party brawling on substitute topics is possible. The article is a presentation of the author’s analyzes conducted in the context of changes in the understanding of constitutional law and concepts in its scope, with particular emphasis on those related to the amendment of the constitution. The author wonders who and in what situation should take up the task of preparing and presenting a draft amendment to the constitution and whether we are dealing with a “constitutional moment” now.
Polska Konstytucja po 25 latach nie wymaga zmiany jako akt bardzo nowoczesny i sprawdzony w praktyce państwowej. Pilnej i gruntownej zmiany wymaga ekipa polityczna, która doprowadziła do kryzysu systemu prawa i państwa. Nie można dyskutować o Konstytucji z ludźmi, którzy nie wiedzą czym jest i zajmują się jedynie jej łamaniem. Dziś możliwa jest jedynie awantura międzypartyjna na tematy zastępcze. Artykuł jest przedstawieniem analiz Autora prowadzonych w kontekście zachodzących zmian w rozumieniu prawa konstytucyjnego i pojęć z jego zakresu, ze szczególnym uwzględnieniem tych dotyczących zmiany konstytucji. Autor zastanawia się nad tym kto i w jakiej sytuacji powinien podjąć się zadania przygotowania i przedstawienie projektu zmiany konstytucji oraz czy mamy do czynienia teraz z „momentem konstytucyjnym”.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 53-65
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reforma konstytucyjna w Federacji Rosyjskiej w 2020 r.
Russia’s Constitutional Reform of 2020
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927252.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucjonalizm
autorytaryzm
nowelizacja konstytucji
Federacja Rosyjska
constitutionalism
authoritarianism
constitutional amendments
Russian Federation
Opis:
W 2020 r. miała miejsce najpoważniejsza jak do tej pory nowelizacja ustawy zasadniczej Federacji Rosyjskiej. Doprowadziła ona do wzmocnienia pozycji prezydenta w systemie władzy publicznej, umożliwiła W. Putinowi rządzenie do 2034 r. oraz wprowadziła szereg innych istotnych zmian. Celem poniższego artykułu jest omówienie okoliczności nowelizacji, treści zmian oraz dokonanie ich wstępnej oceny. Charakterystyki nowelizacji dokonano w ujęciu tematycznym, skupiając się na: relacjach wzajemnych organów władzy publicznej, miejscu prawa międzynarodowego w systemie źródeł prawa Rosji oraz innych poprawkach o charakterze tożsamościowym i aksjologicznym. Skutkiem reformy jest wzmocnienie pozycji ustrojowej prezydenta, nawet przy formalnym utrzymaniu modelu semiprezydenckiego, ograniczenie roli parlamentu, samorządu lokalnego, a także pozbawienie autonomii władzy sądowniczej.
In 2020 took place the most serious constitutional reform in the Russian Federation. The amendments result in the strengthening of the President in the political system, enable V. Putin to maintain power until 2034 and introduce some other significant changes. The aim of the following paper is to present the circumstances of the reform, the contents of the amendments, and their overall summary. Particular attention was paid to the following issues: relations among main institutions of state power, the place of international law in the sources of Russia’s law and other amendments related to constitutional identity and axiology. The reform results in strengthening the position of the President, even though still within the semi-presidential model of the political system, the diminished role of the Parliament, local self-government and deprivation of the autonomy of the judiciary.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 3 (61); 261-276
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próby ograniczenia immunitetu parlamentarnego w projektach zmiany Konstytucji R P
The Attempts to Limit the Parliamentary Immunity in Draft Amendments to the Polish Constitution
Autorzy:
Buczkowski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/523989.pdf
Data publikacji:
2020-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
immunitet formalny, immunitet materialny, odpowiedzialność parla-mentarzysty, nietykalność poselska, projekt zmiany konstytucji
Opis:
Immunitet parlamentarny z założenia służyć ma ochronie nieskrępowanego wykonywa-nia mandatu przedstawicielskiego poprzez trwałe wyłączenie odpowiedzialności za dzia-łania deputowanych mieszczące się w ramach sprawowania mandatu oraz przez wpro-wadzenie ujemnej przesłanki procesowej w odniesieniu do czynów wykraczających poza tę kategorię. Cyklicznie podejmowane dyskusje co do zasadności utrzymywania przy-wołanej instytucji oraz jej ram, prowokują do przybliżenia przedmiotowego zakresu oraz dokonania oceny dotychczas przedłożonych projektów zmian Konstytucji, odno-szących się do przekształceń w obrębie instytucji immunitetu poselskiego, na tle odno-śnych regulacji zawartych w uprzednio obowiązujących ustawach zasadniczych. Główną tezą badawczą artykułu uczyniono założenie, iż zakres przedmiotowy dotychczas rozpa-trywanych projektów zmian w obrębie art.105 Konstytucji nie koresponduje z praktyką korzystania z ochrony immunitetowej w okresie ostatnich 4 kadencji parlamentu. Jako tezy poboczne przyjęto, iż poddane analizie projekty nie odpowiadają bieżącym potrze-bom w zakresie zagwarantowania autonomii izb w zakresie ochrony swych członków, były niedopracowane pod względem legislacyjnym, składane w nadmiernym pośpiechu i motywowane głównie względami rywalizacji politycznej pomiędzy głównymi siłami parlamentarnymi, nie zaś potrzebą optymalnego ukształtowania dyskutowanej instytu-cji. Przedmiotem krytycznej analizy uczyniono 5 projektów ustaw o zmianie Konstytucji RP, wniesionych w toku III, V i VI kadencji Sejmu, poszerzając rozważania o prezentację niesformalizowanych propozycji modyfikacji w obrębie immunitetu parlamentarnego.
Parliamentary immunity is intended to protect the unrestricted exercise of the repre-sentative mandate by permanently excluding the responsibility for the actions of depu-ties falling under the exercise of the mandate and by introducing a negative procedural prerequisite for acts falling outside this category. Cyclical discussions regarding the le-gitimacy of maintaining the aforementioned institution and its framework, provoke ap-proximation of the subject scope of the draft constitutional amendments submitted so far, referring to transformations within the institution of parliamentary immunity, as opposed to relevant regulations contained in previously binding constitutions. The main research hypothesis of the article was that the substantive scope of the already consid-ered draft changes of Article 105 of the Constitution does not match the practice of us-ing immunity during the last 4 parliamentary terms. The adopted auxiliary hypotheses say that the analyzed drafts do not meet the current needs in guaranteeing the auton-omy of parlimentary chambers with respect to the protection of their members, were faulty in terms of legislation, submitted in excessive haste and motivated mainly by rea-sons of political rivalry between the main parliamentary forces, and not by the need for optimal shaping discussed institution.The subject of the analysis are five draft legal acts amending the Constitution of the Republic of Poland, submitted during the third, fifth and sixth terms of office of the Sejm, extending these considerations by presenting in-formal suggestions of modification within parliamentary immunity.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 1 (53); 159-176
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Referendum – instrument czy iluzja władzy polskiego suwerena?
Referendum – an instrument or an illusion of the Polish Nation’s power
Autorzy:
Dudek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693199.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
referendum
power
sovereignty
nation
change of constitution
władza
suweren
naród
zmiana konstytucji
Opis:
The author has analysed the following issues: Polish referenda traditions in the twentieth century, the currently applicable law contained in the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the Act of 2003, the modern referendum practice in Poland (subject and results of the referendum carried out in 1997, 2003 and 2015) and the legal limits of sovereign power (i.e. the subject of the Nation’s admissible decision in a referendum). The paper also points to the prospects for a consultative referendum on the amendment to the Constitution, related to the initiative of the President of the Republic of Poland submitted on 3 May 2017. It concerns the involvement of citizens in the process of drafting the constitution from scratch, before work on its draft in the Parliament commences, a practice that has not had a precedent in our history. The author takes the view that, notwithstanding the flaws or shortcomings of the existing legal regulations and the negative past experience, a referendum may become a joint result of the work of a sovereign nation may strengthen the authority of the new constitution.
Autor analizuje następujące problemy: polskie tradycje referendalne w XX w., obowiązujące uregulowanie referendum zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. i ustawie z 2003 r., współczesną praktykę referendum w Polsce (przedmiot i wyniki referendum przeprowadzonego w 1997, 2003 oraz 2015) oraz prawne granice władzy suwerena, czyli przedmiot dopuszczalnej decyzji Narodu w referendum. Wskazuje także perspektywy referendum konsultacyjnego w sprawie zmiany Konstytucji, związane z inicjatywą Prezydenta Rzeczypospolitej, zgłoszoną 3 maja 2017 r. Dotyczy ona zaangażowania obywateli w proces tworzenia konstytucji od początku, przed pracami w parlamencie, co nie miało precedensu w naszej historii. Wyraża pogląd, że niezależnie od wad obowiązującej regulacji prawnej i negatywnych doświadczeń wynikających z praktyki, referendum to może być dziełem suwerennego Narodu i wzmocnić autorytet nowej konstytucji.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 169-185
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W poszukiwaniu analogii reformy Izb Ustawodawczych 1921-1935, 1997-?
Search for Analogies of the Reform of the Legislative Chambers 1921–1935, 1997–?
Autorzy:
Olechno, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929689.pdf
Data publikacji:
2021-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja marcowa
1997
zmiana konstytucji
parlament
March Constitution
amendment to the Constitution
parliament
Opis:
Artykuł poświęcony parlamentowi w czasie obowiązywania konstytucji marcowej z 1921 r. oraz porównujący jej podobieństwa z konstytucją z 2 kwietnia 1997 r. w zakresie pozycji ustrojowej i funkcjonowania. W oparciu o przepisy obu konstytucji i praktykę autor podjął się wypowiedział się na temat istniejących analogii i ewentualnej potrzeby zmiany obecnie obowiązującej ustawy zasadniczej.
An article devoted to the parliament during the existence of the March Constitution of 1921, and comparing its similarities with the Constitution of 2nd April 1997 in terms of the political system and its functioning. Based on the provisions of both constitutions and the practice, the author has undertaken to comment on the existing analogies and the possible need to amend the currently binding constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 4 (62); 301-312
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Amendments to the Constitution of the Republic of Poland Concerning Poland’s Membership in the European Union
Zmiany w Konstytucji RP w związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej
Autorzy:
Grądzka, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1928967.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Sejm
Senate
European Union
cooperation
constitutional amendment
Senat
Unia Europejska
współpraca
zmiana konstytucji
Opis:
The Treaty of Lisbon strengthened the legal position of national parliaments in their activities at the level of the European Union. It means that the two chambers of the Polish Parliament - Sejm and Senate, each in its own scope, participate in consideration of issues concerning the European Union. They must share the right to participate in legislative processes with the executive authorities at the national level and with the institutions of the Union. The new legal regulation provides national parliaments with new competences, which should have a constitutional basis.
Traktat z Lizbony wzmocnił pozycję prawną parlamentów krajowych w działaniach na poziomie Unii Europejskiej. Oznacza to, iż dwie izby parlamentu polskiego - Sejm i Senat, każda w swoim zakresie, uczestniczą w rozpatrywaniu spraw dotyczących Unii Europejskiej. Prawo do udziału w procesach prawodawczych muszą dzielić z organami władzy wykonawczej na poziomie krajowym i instytucjami Unii. Nowa regulacja prawna wyposaża parlamenty krajowe w nowe kompetencje, które powinny mieć konstytucyjną podstawę regulacji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 6 (64); 31-38
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy można zmieniać Konstytucję RP w czasie pandemii - przyczynek do dyskusji
Should the Polish Constitution be Changed During a Pandemic - Contribution to the Discussion
Autorzy:
Stępień-Załucka, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047315.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
zmiana konstytucji
stabilność prawa
pewność prawa
constitutional amendment
stability of law
legal certainty
Opis:
In this speech I will present the role and importance of the Constitution of the Republic of Poland in maintaining certainty and stability of the law and system. Considerations in this regard will serve to verify the thesis that the duration of a pandemic is not appropriate for making changes. Then, the arguments justifying the thesis will be presented, based, on the one hand, on the history and reality of the extraordinary situation that occurs - the pandemic, and on the other hand, based on the legislative experience from the period of the ongoing pandemic. Their examination will allow to highlight the doubts related to the amendment of the Basic Law in a specific, extraordinary time - the period of the pandemic, and the shortcomings of the legislative mode, which was used by the legislature during the pandemic.
W niniejszej wypowiedzi przybliżona zostanie rola i znaczenie Konstytucji RP w zachowaniu pewności oraz stabilności prawa i ustroju. Poczynione rozważania w tym zakresie posłużą do zweryfikowania tezy mówiącej, iż okres trwania pandemii nie jest właściwy dla dokonywania zmian. Następnie przedstawione zostaną argumenty uzasadniające postawioną tezę, oparte z jednej strony, na historii i realiach nadzwyczajnej sytuacji jaka występuje - pandemii, a z drugiej zaś strony bazujące na doświadczeniach legislacyjnych z okresu trwającej pandemii. Ich badanie pozwoli uwydatnić wątpliwości związane ze zmianą ustawy zasadniczej w specyficznym, nadzwyczajnym czasie - okresie pandemii, a także mankamenty trybu ustawodawczego, którym posługiwał się ustawodawca w czasie pandemii.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 51-63
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza kryzysu konstytucyjnego z perspektywy funkcji aksjologicznej konstytucji. Zarys podstawowych zagadnień teoretycznych
Analysis of the Constitutional Crisis from the Perspective of the Constitution’s Axiological Function. Outline of Basic Theoretical Issues
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050247.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
funkcje konstytucji
wartości konstytucyjne
kryzys konstytucyjny
constitution’s functions
constitutional values
constitutional crisis
Opis:
Spory o wartości, w państwie, którego ustrój oparto na otwartej aksjologicznie konstytucji, są czymś zupełnie naturalnym. Wartością w takim państwie powinna być również sama konstytucja, która gwarantuje w sensie ustrojowym równoprawną w zasadzie pozycję różnych wartości społecznych i indywidualnych. Kryzys konstytucyjny nie ma jednak charakteru naturalnego sporu o wartości w państwie konstytucji otwartej aksjologicznie, ale jest sytuacją ustrojową, w ramach której następuje próba nacechowanego złą wiarą narzucenia wyłącznego systemu wartości z naruszeniem norm konstytucyjnych. Próba ta dotyczy przy tym wartości fundamentalnych dla konstytucyjnie unormowanego ustroju, a więc skutkiem tego niekonstytucyjnego postępowania jest nie tylko podważenie funkcji prawnej konstytucji, ale także jej funkcji aksjologicznej. Celem opracowania jest przybliżenie podstawowych zagadnień dotyczących tej problematyki, przede wszystkim w kontekście założeń teorii konstytucji, ale także z uwzględnieniem polskich doświadczeń ustrojowych ostatnich lat.
Disputes about values are completely natural in a state whose system is based on an axiologically open constitution. Another value in such a state should also be the constitution itself, which in the systemic sense guarantees an essentially equal position of various social and individual values. However, the constitutional crisis is not a natural dispute over values in a state with an axiologically open constitution, but is a situation that arose in the system of government, with a bad faith attempt being made to impose an exclusive system of values, while violating constitutional norms. This attempt concerns the fundamental values of a constitutionally regulated system, and thus the effect of this unconstitutional procedure is not only to undermine the constitution’s legal function, but also its axiological function. The aim of the study is to present the basic problems related to this issue, primarily in the context of the assumptions of constitutional theory, but also taking into account experiences with the Polish system of government in recent years.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 1(30); 55-62
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inicjatywa Prezydenta Andrzeja Dudy w przedmiocie zmiany Konstytucji
Autorzy:
Dziemidok-Olszewska, Bożena
Michalczuk-Wlizło, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624504.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
change of constitution, president, referendum, political science
zmiana konstytucji, prezydent, referendum, nauki polityczne
Opis:
The objective of the article is to present and evaluate the initiative of President Andrzej Duda regarding the amendment of the Constitution, with which he appeared on 3 May 2017. The activities and presentations of the President in this regard during the previous year and related problems were all demonstrated. The controversies regarding the presidential initiative were divided into legal and political. Legal one is the regulation of the institution of referendum in the Constitution of 1997, the political ones result from the opinion and concepts of parties and citizens about the constitution and referendum in its case.
Celem artykułu jest prezentacja i ocena inicjatywy Prezydenta Andrzeja Dudy w temacie zmiany Konstytucji, z którą wystąpił 3 maja 2017 r. Ukazano działania i wystąpienia prezydenta w tym zakresie w ubiegłym roku oraz problemy z tym związane. Kontrowersje dotyczące prezydenckiej inicjatywy podzielono na prawne i polityczne. Prawne to regulacja instytucji referendum w Konstytucji z 1997 r., polityczne wynikają z opinii i koncepcji partii i obywateli na temat konstytucji i referendum w jej sprawie.
Źródło:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych; 2018, 13, 1
1896-8279
Pojawia się w:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Trump Presidency, Federal Judges, and American Law
Prezydentura Trumpa, sędziowie federalni i prawo amerykańskie
Autorzy:
Wolfe, Christopher
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029575.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
Trump
judicial appointments
originalism
ideological criticism
intencje twórców konstytucji
nominacje sędziowskie
krytyka ideologiczna
Opis:
President Donald Trump’s appointments to the US federal judiciary were a major accomplishment of his presidency (in particular, his three Supreme Court appointments). They are likely to have a significant impact on American political and legal life for a long time to come. The appointments have been criticized by some, on ideological grounds, but they represent a significant and beneficial return to the original understanding in American constitutionalism of the proper role of judges and judicial review.
Nominacje sędziów federalnych dokonane przez prezydenta Donalda Trumpa były ważnym osiągnięciem jego prezydentury (w szczególności chodzi o trzy nominacje sędziów Sądu Najwyższego). Będą one miały znaczący wpływ na amerykańską rzeczywistość polityczną i prawną na długo. Nominacje te bywają krytykowane z pozycji ideologicznych, ale reprezentują znaczący i pozytywny powrót do oryginalnego rozumienia w amerykańskim konstytucjonalizmie właściwej roli sędziów i sądowej kontroli działalności agencji administracyjnych.
Źródło:
Krakowskie Studia Międzynarodowe; 2021, 1; 179-193
1733-2680
2451-0610
Pojawia się w:
Krakowskie Studia Międzynarodowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstytucyjne wartości u progu ery sztucznej inteligencji
Constitutional values at the dawn of the AI era
Autorzy:
Pszczyński, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929027.pdf
Data publikacji:
2021-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
sztuczna inteligencja
aksjologia konstytucji
konstytucjonalizm liberalny
artificial intelligence
axiology of the constitution
liberal constitutionalism
Opis:
Artykuł prezentuje wartości konstytucyjne narażone na pogwałcenie ze strony rozwiązań wykorzystujących AI. W oparciu o metodę dogmatyczno-prawną poddano analizie poglądy polskiego prawa konstytucyjnego od przemian z 1989 r. W badaniu wpływu AI na przyjęte wartości wykorzystano literaturę przedmiotu, głównie z lat 2017–2020. Celem opracowania jest identyfikacja istotnych wartości konstytucyjnych narażonych na zagrożenia wynikające z rozwoju AI. Spośród wielu wartości konstytucyjnych wykazano, że kluczowe są godność człowieka oraz rządy prawa i demokracja jako najbardziej narażone na ingerencję ze strony AI. Przedstawiono przykłady ingerencji AI w wartości przynależne człowiekowi oraz powiązane z ideą demokratycznego państwa prawa. W konkluzji przyjęto, że nieuregulowane wykorzystywanie AI stwarza ryzyko naruszenia wartości konstytucyjnych.
The article presents constitutional values exposed to violation by solutions using AI. Based on the dogmatic-legal method, the views of Polish constitutional law since the 1989 changes were analysed. In the study of the impact of AI on the accepted values, the literature on the subject, mainly from 2017–2020, was used. The aim of the study is to identify significant constitutional values exposed to threats from the development of AI. Of the many constitutional values, it is shown that the key ones are human dignity and the rule of law and democracy as the most vulnerable to interference from AI. Examples of AI interference with human values and those related to the idea of a democratic state under the rule of law are presented. It concludes that unregulated use of AI poses a risk of violating constitutional values.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 5 (63); 511-523
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Significance of the Constitutional Public Interest Clause for the Process of Amending the Constitution of Republic of Poland
Znaczenie konstytucyjnej klauzuli interesu publicznego w procesie zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Autorzy:
Bisztyga, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918775.pdf
Data publikacji:
2020-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
public interest
general clause
constitution
constitutional amendment
: interes publiczny
klauzula generalna
konstytucja
zmiana konstytucji
Opis:
The purpose of the article is to conduct an axiological reflection using the notion of public interest, on preparation and the procedure for amending the constitution. The article provides a theoretical attempt to capture and place public interest in the broadly socially and publicly understood process of constitutional change. This attempt is not dictated solely by the desire to conduct theoretical – legal and intellectual speculation. This is supported by the increasing voices of the need to amend the existing constitution, which are often superficial, populist and de facto formulated from the position of the supremacy of the state over the individual. The time-varying connotations of the general public interest clause are related to the axiology of selected constitutional principles. The public interest, understood at a given moment in the development of social life, should be a determinant of the process broadly, i.e. both the social and the legislative sense of the constitutional amendment. Similarly, the very direction of constitutional changes should be an expression of social interest.
Celem artykułu jest przeprowadzenie aksjologicznej refleksji z wykorzystaniem pojęcia interesu publicznego, nad przygotowaniami i procedurą zmiany konstytucji. Nie jest nim natomiast rozwinięcie komentarza do konstytucyjnej regulacji trybu zmiany konstytucji. Artykuł dostarcza teoretycznej próby ujęcia i ulokowania interesu publicznego w szeroko, społecznie i publicznie pojętym procesie zmiany konstytucji. Podjęcie tej próby nie jest dyktowane wyłącznie chęcią przeprowadzenia teoretyczno-prawnej i intelektualnej spekulacji. Przemawiają za tym podnoszące się głosy o potrzebie zmiany obowiązującej konstytucji, które często mają charakter powierzchowny, populistyczny i de facto są formułowane z pozycji nadrzędności państwa względem jednostki. Zmienne w czasie konotacje generalnej klauzuli interesu publicznego pozostają w związkach z aksjologią wybranych zasad naczelnych konstytucji. Interes publiczny pojmowany w danym momencie rozwoju życia społecznego powinien stanowić determinantę procesu szeroko, to jest zarówno społecznie, jak i legislacyjnie pojętego sposobu zmiany konstytucji. Podobnie sam kierunek zmian konstytucji powinien stanowić wyraz interesu społecznego.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 49-60
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiana konstytucji w Polsce: od dogmatyzmu do empirii
Autorzy:
Jarentowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624532.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution, change of constitution, Poland, political science, science
konstytucja, zmiana konstytucji, Polska, politologia, nauka
Opis:
Based on the initiatives to amend the Constitution of Poland of 1997, submitted to the parliament by 2017, the author answers the question of why sometimes the Constitution is amended and sometimes not. The results of the study moderately confirm the hypothesis stating that if the project has more than four characteristics – it does not concern regulations defining the rules of the game between political actors co-deciding on changing the constitution, satisfies the social sense of justice, does not cause a significant financial and material shift in the short term, is initiated or supported by an influential interest group – it is more likely to be adopted (measured by the stage reached in the legislative proceedings in the Sejm and the percentage of votes).
W niniejszym artykule na podstawie inicjatyw o zmianie Konstytucji RP z 1997 r. zgłoszonych do Sejmu do 2017 r. autor odpowiada na pytanie, dlaczego czasem dochodzi do zmiany jej zapisów, a czasem nie. Wyniki w umiarkowanym stopniu potwierdzają hipotezę stwierdzającą, że im projekt posiada więcej z czterech cech: 1) nie dotyczy przepisów określających reguły gry między aktorami politycznymi współdecydującymi o zmianie konstytucji, 2) zaspokaja społeczne poczucie sprawiedliwości, 3) nie powoduje istotnego przesunięcia finansowo-majątkowego w krótkiej perspektywie czasowej, 4) jest inicjowany lub wspierany przez wpływową grupę interesów – tym ma większe szanse na uchwalenie (mierzone etapem, do którego doszedł w postępowaniu ustawodawczym w Sejmie i odsetkiem głosów).
Źródło:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych; 2018, 13, 1
1896-8279
Pojawia się w:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The normative value of the reference to God and Christianity in the preamble to the Constitution of the Republic of Poland of 2nd April, 1997
Walor normatywny odwołania do Boga i chrześcijaństwa w preambule Konstytucji RP z 1997 roku
Autorzy:
Polak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942158.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional law
preamble of the constitution Christianity
God
prawo konstytucyjne
preambuła konstytucji chrześcijaństwo
Bóg
Opis:
In the preamble of the Constitution of the Republic of Poland (of 2nd April, 1997) legislator refers to God and culture rooted in the Christian heritage of the Nation. The question arises whether the reference to religious elements in the legal text in some way affects the process of applying the law? The answer should be yes. It is not about favoring Christian denominations, or discrimination against people who do not believe in God. The crux is to create law and decode legal principle contained therein, taking into account the Christian moral values. This is due to the centuries-long contribution that Christianity has brought to the cultural and historical heritage of Europe, creating its unique identity. The reference to God highlights the human autonomy towards state and means prohibition of state totalitarianism.
W preambule Konstytucji z 1997 r. ustrojodawca odwołał się do Boga i kultury zakorzenionej w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu. Powstaje pytanie, jakie znaczenie mają przedmiotowe odwołania dla procesu stosowania prawa. Na pewno nie prowadzą one do faworyzowania chrześcijan czy dyskryminacji ludzi niewierzących w Boga. Odwołanie do chrześcijańskiego dziedzictwa przyczynia się raczej do opierania się na chrześcijańskich wartościach przy tworzeniu i aplikacji prawa. Proces ten jest dość naturalny i wynika z dziejowej roli chrześcijaństwa w Europie. Odwołanie do Boga podkreśla z kolei ludzką autonomię wobec państwa i oznacza zakaz totalitaryzmu państwowego.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 6 (46); 425-439
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na przedprożu państwa polskiego
Autorzy:
Zakrzewski, Kazimierz (1900-1941).
Powiązania:
Droga 1931, nr 1, s. 1-23
Data publikacji:
1931
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Projekty
Ustrój polityczny
Konstytucja
Projekty aktów prawnych
Zmiana konstytucji
Opis:
Na marginesie art.: "Przyszłość państwa" zamieszcz. w "Droga". - 1930, nr 9 i "Państwo gospodarcze" zamieszcz. w "Droga". - 1930, nr 1.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Zmiany w konstytucji PRL
Autorzy:
Boboli, Andrzej (historia).
Powiązania:
Biuletyn IPN 2021, nr 1/2, s. 123-129
Data publikacji:
2021
Tematy:
PZPR
Konstytucja Polski (1952)
Konstytucja
Zmiana konstytucji
Polityka
Krytyka społeczna
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:
Tematem artykułu są prace nad nowym tekstem ustawy zasadniczej, uwzględniającym przynależność do światowego systemu socjalistycznego. W grudniu 1975 poseł Edward Babiuch w imieniu klubu poselskiego PZPR poinformował o pracach nad nowymi zapisami w konstytucji i powołaniu Komisji Nadzwyczajnej do prac nad nowym kształtem tego dokumentu. W kraju systematycznie spadała stopa życiowa, rosło zadłużenie gospodarki w bankach zachodnich. Po wprowadzonej w 1975 roku reformie administracyjnej, planowano następną pozwalającą wprowadzić ustrój prezydencki w Polsce, co spotkało się z krytyką. Propozycja zmian w konstytucji PRL wywołała protesty wśród inteligencji i strony kościelnej. Negatywnie do tego projektu odniosły się polskojęzyczne media zachodnie: Wolna Europa, Deutsche Welle i BBC . W wystąpieniu „list 59” polscy intelektualiści skrytykowali i zaprotestowali przeciw zmianom ustawy zasadniczej. Niemniej sejm 10 lutego 1976 roku nowelizację konstytucji PRL uchwalił.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Recepcja kanclerskiego modelu rządów w Polsce
Reception of the chancellery model of governance in Poland
Autorzy:
Balicki, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941024.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja
nowelizacja konstytucji
system rządów
model kanclerski
constitution
constitution novelization
system of governance
chancellery model
Opis:
Polski model władzy wykonawczej zakłada istnienie dwuczłonowej egzekutywy, w której rząd jest silny konstytucyjnie przyznanymi mu kompetencjami, natomiast władza prezydenta legitymizowana jest jego wyborem dokonywanym w głosowaniu powszechnym. Sytuacja taka tworzy pole konfliktów pomiędzy najwyższymi organami władzy. War-to wiec rozważyć celowość dokonania w przyszłości zmian w polskim modelu ustrojowym i wprowadzenia do systemu ustrojowego modelu rządów wzorowanego na niemieckim systemie rządów kanclerskich.
The Polish executive governance model assumes the existence of a two-part executive, in which the strength of the government lies in its constitutional competences and the power of the president is legitimized by his being selected in general elections. Such situation creates a space for conflict between the highest authorities. It is therefore worth to consider the desirability of making changes in the Polish governance model in the future and introducing into the system of governance a model based on the German system of chancellery governance.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 5 (39); 55-68
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dvadsať rokov Ústavy Slovenskej republiky.
Twenty years of the Constitution of the Slovak Republic.
Dwadzieścia lat Konstytucji Republiki Słowackiej.
Autorzy:
Orosz, Ladislav
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/443773.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Wyższa Szkoła Humanitas
Tematy:
Ústava Slovenskej republiky, novelizácie ústavy,
polylegálny ústavný systém,
flexibilita ústavy
The Constitution of the Slovak Republic,
constitutional amendments,
polylegal constitutional system, flexibility of Constitution.
Konstytucja Republiki Słowackiej, nowelizacja konstytucji,
polilegalny system konstytucyjny, elastyczność konstytucji
Opis:
Pri príležitosti 20. výročia schválenia Ústavy Slovenskej republiky autor analyzuje spoločensko-politické podmienky jej prípravy a schvaľovania a na tomto základe hodnotí jej pôvodný text. Predmetom analýzy sú aj doposiaľ uskutočnené priame novelizácie Ústavy Slovenskej republiky, ako aj jej nepriame novelizácie uskutočnené prostredníctvom samostatných ústavných zákonov, ktoré spolu s Ústavou Slovenskej republiky vytvárajú polylegálny ústavný systém Slovenskej republiky. Autor poukazuje na najzávažnejšie nedostatky slovenskej ústavy v platnom znení (vysoká flexibilita a tým aj nízka stabilita ústavy, len rámcová úprava postavenia prokuratúry, nefunkčnosť ústavnej úpravy inštitútu referenda), zároveň však konštatuje, že Ústavu Slovenskej republiky možno považovať za ústavu moderného demokratického a právneho štátu, ktorá znesie porovnanie aj s ústavami tradičných demokracií.
The 20th anniversary of adoption of the Constitution of the Slovak Republic is the reason for author to analyse socio-political conditions of its preparation and adoption and on this basis also to evaluate its original wording. The objects of analysis are direct amendments of the Constitution of the Slovak Republic, as well as its indirect amendments adopted through individual constitutional acts which together with the Constitution of the Slovak Republic create so-called polylegal constitutional system of the Slovak Republic. The author stresses out the most serious shortcomings of valid Slovak Constitution (high flexibility and thus low stability of the Constitution, only frame regulation of prosecution position, non-functionality of the constitutional regulation of institute of referendum), but also implies that the Constitution of Slovak Republic can be considered the Constitution of modern democratic state governed by rule of law which can be compared with Constitutions of traditional democracies.
W związku z dwudziestą rocznicą uchwalenia Konstytucji Republiki Słowackiej autor analizuje społeczno-polityczne przesłanki jej przygotowania i uchwalenia i na tej podstawie dokonuje oceny jej tekstu podstawowego. Przedmiotem analizy są ponadto zarówno bezpośrednie zmiany tekstu konstytucji, jak i zmiany pośrednie dokonane w odrębnych ustawach konstytucyjnych, które wraz z konstytucją tworzą polilegalny system konstytucyjny Republiki Słowackiej. Autor wskazuje również na najpoważniejsze niedociągnięcia słowackiej konstytucji (duża elastyczność i niestabilność konstytucji, jedynie ogólna regulacja konstytucyjna prokuratury, niefunkcjonalność konstytucyjnej regulacji instytucji referendum). Jednocześnie autor zwraca uwagę, że konstytucja słowacka może być postrzegana jako konstytucja nowoczesnego demokratycznego państwa prawnego, wytrzymująca porównanie z konstytucjami tradycyjnych demokracji.
Źródło:
Roczniki Administracji i Prawa; 2012, 12; 35-52
1644-9126
Pojawia się w:
Roczniki Administracji i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konwencja stanów na podstawie artykułu V Konstytucji jako szczególna forma inicjatywy ludowej w sprawie zmiany Konstytucji w Stanach Zjednoczonych Ameryki
Autorzy:
Wieciech, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624686.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
United States, constitutional amendment procedure, convention of states
Stany Zjednoczone Ameryki, procedura zmiany konstytucji, konwencja
Opis:
Under Article V, Congress shall call a convention on the application of two-thirds of state legislatures. Convention of states has never been called, despite a number of attempts. An Article V convention has become a specific form of constitutional initiative at the federal level. It serves primarily as a convenient way to pressure Congress to propose an amendment and not to actually make federal legislature call a convention. Such a use of an Article V convention has not been very effective and only rarely proved to be successful.
Zgodnie z postanowieniami artykułu V Konstytucji, konwencja w celu zaproponowania poprawek do Konstytucji jest zwoływana przez Kongres na wniosek dwóch trzecich legislatur stanowych. W dotychczasowej praktyce nigdy nie doszło do zastosowania omawianej procedury. Alternatywny tryb zmiany konstytucji przez zwołanie konwencji przekształcił się na gruncie praktyki ustrojowej w oryginalną formę inicjatywy ludowej w sprawie zmiany dokumentu. Podejmując działania zmierzające do zwołania konwencji, inicjatorzy dążą bowiem najczęściej do wymuszenia na Kongresie uchwalenia stosownej propozycji poprawki do Konstytucji. Skuteczność takiego stosowania trybu konwencji jest niewielka.
Źródło:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych; 2018, 13, 1
1896-8279
Pojawia się w:
Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estetyka, stabilność i funkcjonalność jako przesłanki w procesie tworzenia i zmian w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Aesthetics, Stability and Functionality as Premises in the Process of Creating and Changing the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Jaskiernia, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047319.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
tworzenie konstytucji
estetyka
funkcjonalność
stabilność
przesłanki zmian
creating a constitution
aesthetics
functionality
stability
premises for changes
Opis:
The author analyzed the premises that would justify changes to the constitution. Prerequisites such as aesthetics, stability and functionality are at the center of attention. Based on the experience of the Polish political system after 2015, the author stated that the pursuit of the aesthetics of the constitution, in the form of its brevity and general character of the norms, is still relevant, but it cannot be a decisive premise. It is much more important to strive for the precision of norms in order to ensure the functionality of the constitution as the main stabilizer of the system. These experiences teach that the application of the constitution cannot be presumed in good faith, and all its essential provisions should be tested to the extent that they can be interpreted in bad faith, e.g. by creating a field for circumventing the constitution.
Autor poddał analizie przesłanki, które uzasadniałyby zmiany w konstytucji. W centrum zainteresowania znalazły się takie przesłanki, jak: estetyka, stabilność i funkcjonalność. W oparciu o doświadczenia praktyki ustrojowej Polski po 2015 r. autor stwierdził, że dążenie do estetyki konstytucji, w postaci jej zwięzłości i generalnego charakteru norm, nie przestaje być aktualne, ale nie może mieć ono charakteru przesądzającej przesłanki. Znacznie bardziej istotne jest dążenie do precyzji norm, by zapewnić funkcjonalność konstytucji jako głównego stabilizatora ustrojowego. Doświadczenia te uczą, że nie można domniemywać stosowania konstytucji w dobrej wierze, a wszystkie jej istotne postanowienia ustrojowe powinny być poddane testowi, na ile mogą być przedmiotem interpretacji w złej wierze, m.in. poprzez tworzenie pola do obejścia konstytucji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 13-25
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcje głowy państwa w projektach Konstytucji R P z lat 1918–1921
Conceptions of the head of state in drafts of the Polish Constitution of 1918–1921
Autorzy:
Tokarski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941066.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Prezydent
Projekty Konstytucji
Naczelnik Państwa
głowa państwa
President
Draft Constitutions
Chief of State
head of state
Opis:
Artykuł dotyczy koncepcji głowy państwa w pracach nad Konstytucją z 1921 r. Pierwsza część przedstawia motywy przyjęcia republikańskiej formy przyszłego ustroju Polski oraz opisuje projekty konstytucji opracowane przez Biuro Konstytucyjne Prezydium Rady Ministrów. Druga część zawiera charakterystykę pozycji ustrojowej głowy państwa w projekcie tzw. „Ankiety”, projekcie W. Wakara oraz w rządowej „Deklaracji Konstytucyjnej” i projekcie Związku Ludowo-Narodowego. Ponadto opisano kontrowersje związane z tytułami „Naczelnik” i „Prezydent”. Część trzecia zawiera opis poglądów nt. głowy państwa ujawnionych w toku prac Komisji Konstytucyjnej oraz w drugim projekcie Rady Ministrów wraz z poprawkami rządu Skulskiego. Ostatnia, IV część zawiera przyczyny, które wpłynęły na ostateczny kształt urzędu Prezydenta w Konstytucji marcowej.
The article deals with a conception of the head of state while working on the March Constitution. The first part presents motives for adopting a republican form of the future system of Poland and describes draft constitutions drawn up by the Constitutional Bureau of the Presidium of the Council of Ministers. The second part presents characteristics of a political status of the head of state in the draft of the so-called “Survey,” the draft of W. Wakar as well as the governmental “Constitutional Declaration” and the draft of the Popular National Union. Moreover, it describes controversies connected with the titles of “Chief” and “President.” The third part presents a description of views on the head of state revealed during the works of the Constitutional Committee as well as in the second draft drawn up by the Council of Ministers, along with amendments made by the Skulski’s government. The last, 4th part discusses causes which influenced the final shape of the office of President in the March Constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 4 (38); 11-28
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The significance of amendments to the March Constitution of 2 August 1926 and the Constitution of the People’s Republic of Poland of 7 April 1989 for political changes in Poland
Znaczenie nowelizacji Konstytucji Marcowej z 2 sierpnia 1926 roku i Konstytucji PRL z 7 kwietnia 1989 roku dla przemian politycznych w Polsce
Autorzy:
Eckhardt, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942122.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional amendment
Polish constitutionalism
correction of the state system
zmiana konstytucji
polski konstytucjonalizm
korekta ustroju państwa
Opis:
In August 1926 and April 1989 the Polish constitutions in force at that time were amended. Substantively these amendments have nothing in common, yet they have many common features, which the author of this article tries to show. In particular, the author draws attention to the fact that they have been used in a way that goes far beyond a formal system correction. The political practice based on them, which differed from the constitutional assumptions, brought fundamental changes in the political system and its evaluation has not been and still is not carried out from the point of view of observance of constitutional standards and the nature of undertaken actions, whether they were aimed to authoritarianism as after May 1926, or to democratization as after April and especially after June 1989.
W sierpniu 1926 r. i w kwietniu 1989 r. znowelizowano obowiązujące wówczas polskie konstytucje. Merytorycznie nowelizacji tych nic nie łączy, mimo to mają wiele wspólnych cech, co stara się wykazać Autor artykułu. W szczególności zwraca uwagę na to, że zostały one wykorzystane w sposób daleko wykraczający poza formalną korektę ustroju. Oparta na nich praktyka polityczna odbiegająca od założeń konstytucyjnych przyniosła gruntowne zmiany ustrojowe a jej ocena nie była i do dzisiaj nie jest dokonywana z punktu widzenia przestrzegania norm konstytucji a charakteru podejmowanych działań, tego czy zmierzały one do autorytaryzmu jak po maju 1926 r., czy do demokratyzacji jak po kwietniu a w szczególności po czerwcu 1989 r.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 6 (46); 63-72
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 139

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies