Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "moralności" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-45 z 45
    Tytuł:
    Idea „powrotu do kultury” Arnolda Gehlena
    Autorzy:
    Horonziak, Sonia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2099220.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    antropologia polityczna
    antropologia filozoficzna
    hipertrofia
    moralności
    Opis:
    Słynna pochwała natury przez Jana Jakuba Rousseau prezentowała dobrego człowieka naturalnego, naznaczonego zepsuciem przez wpływ społeczeństwa i kultury. Przyjęte zostało założenie, jakoby człowiek naturalny mógł istnieć, a stan przedkulturowy jest w jakiś sposób możliwy. Analizując sytuację współczesnego świata, Arnold Gehlen zauważa, że kultura tak głęboko przeniknęła w życie każdego człowieka, że być może nigdy nie była od niego oddzielona. Jego śmiała teza „powrotu do kultury” przeczy możliwości istnienia jednostek ludzkich bez wielości kontekstów kulturowych. To, co wydaje nam się „naturalne”, jest w rzeczywistości innym rodzajem kultury, który w przeciągu wieków zmienił tylko swój status. Współcześnie coraz wyraźniej dostrzegamy, że jedną „naturę” na inną wymienia się operując konwencjami. Artykuł ma na celu zbadanie problemu kulturowości człowieka i próbę odpowiedzi na pytanie, czy realizacja nawet podstawowych potrzeb człowieka zawsze musi mieć zabarwienie kulturowe. Arnold Gehlen twierdził, że próba określenia ogólnej istoty człowieka jest naiwna. Jak bardzo więc wpływ kultury zmienił nasze postrzeganie świata? W świetle antropologicznej teorii instytucji walka między powrotem do natury a powrotem do kultury nabiera w kontekście współczesności zupełnie nowego znaczenia.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 3; 207-215
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Psychologiczne uwarunkowania wychowania moralnego dzieci w młodszym wieku szkolnym
    Psychological Determinants of Children Moral Education at Primary School Age
    Autorzy:
    Łysiuk, Lidia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2035234.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-31
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    moralność
    rozwój moralności
    młodszy wiek szkolny
    wychowanie moralności
    morality
    morality development
    primary school age
    moral education
    Opis:
    Celem artykułu jest usystematyzowanie teoretycznych i empirycznych danych, dotyczących psychologicznych uwarunkowań wychowania moralności dzieci w młodszym wieku szkolnym. Zakłada się, że moralność ujawnia się w sytuacjach, gdy należy uwzględniać potrzeby i prawa drugiego człowieka, i występuje jako system samoregulacji dokonania wyboru między zachowaniem moralnie pożądanym a zachowaniem przekraczającym normę moralną. Każdy etap rozwoju dziecka został scharakteryzowany specyficznymi społecznymi interakcjami, warunkującymi kształtowanie pewnych struktur samoregulacji moralnej. Nowe warunki życia szkolnego powodują pogłębienie poznania rzeczywistości moralnej oraz wpływają na rozwój tożsamości moralnej. Zgodnie z wymienionymi właściwościami rozwoju moralności zostały wyodrębnione merytoryczne aspekty całościowego procesu wychowania w młodszym wieku szkolnym. Po pierwsze są to oddziaływania skierowane na kształcenie każdego z wydzielonych elementów systemu samoregulacji moralnej (wiedza moralna, tożsamość moralna, oceny moralne, empatia i in.). Druga kategoria oddziaływań odnosi się do realnych sytuacji, gdy dziecko jest podmiotem lub przedmiotem czynności moralnych. Właściwości sytuacji o charakterze moralnym uwarunkują cele wychowawcze oraz system oddziaływań skierowane na wspieranie rozwoju moralności dzieci.
    The aim of the article is to systematize theoretical and empirical data concerning psychological determinants of children moral education at primary school age. It is assumed that morality appears in situations when one should take into account needs and rights of another person and acts as a system of self-regulation to choose between morally desirable behavior and behavior beyond moral norm. Each stage of child’s development has been characterized by specific social interactions, determined formation of certain structures of moral self-regulation. New school life conditions cause deepening of moral reality learning and influence moral identity development. According to the mentioned features of morality development, substantive aspects of the overall process of upbringing at a primary school age were identified. First of all, impacts directed at the separate elements of moral self-regulation system formation (moral knowledge, moral identity, moral assessments, empathy and others). Second, czostajategory of interactions refers to real situations when child is a subject or object of moral activities. Features of moral situation determine educational goals and system of influences aimed at supporting children’s morality development.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2019, 66, 10; 35-48
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności
    Autorzy:
    Mariański, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1367299.pdf
    Data publikacji:
    2019-02-28
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    godność ludzka
    nowy paradygmat
    personalizm
    socjologia moralności
    Opis:
    W kontekście poszukiwania nowych paradygmatów badania moralności należy uwzględnić ujęcie personalistyczne. Teza o godności osobowej człowieka powinna być traktowana jako ogólna teoretyczna podstawa socjologii moralności. Tylko człowiek jako osoba jest zdolny do przeżywania idei i norm moralnych oraz wartości związanych z sacrum (wartości religijne). Choć godność człowieka funkcjonuje, do pewnego stopnia, jako główne tabu współczesności, socjologowie zwracają uwagę na to, że jest ona w pewnym sensie funkcją kształtowania się świadomości. Zatem doświadczenie godności nie jest – w tym znaczeniu – ani powszechne, ani zawsze jednakowo wiążące. Procesy sekularyzacji i pluralizacji społeczno-kulturowej sprawiają, że religia i moralność tworzą coraz częściej odrębne systemy regulacji zachowań ludzkich. Empiryczna socjologia moralności bada przede wszystkim społeczne wymiary godności, w tym także warunki jej zachowania w społeczeństwie. Wskazuje na sytuacje moralnie degradujące człowieka. Dla tej subdyscypliny ważne jest nie tylko podejmowanie prób diagnozy, lecz także pokazywanie rozwiązań oraz kierunku społecznych przemian.
    Źródło:
    Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne; 2017, 21, 4; 9-20
    2299-2367
    Pojawia się w:
    Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Socjologia moralności Marii Ossowskiej i Janusza Mariańskiego – analiza porównawcza
    Maria Ossowska’s and Janusz Mariański’s Sociology of Morality a Comparative Analysis
    Autorzy:
    Zemło, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832953.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Janusz Mariański
    Maria Ossowska
    historia socjologii moralności
    socjologia moralności
    przedmiot materialny i formalny socjologii moralności
    history of sociology of morality
    sociology of morality
    material and formal subject of sociology of morality
    Opis:
    W niniejszym tekście przeprowadzono porównanie dwóch stanowisk, jakie wybijają się w polskiej socjologii moralności. Pierwsze reprezentuje dorobek Marii Ossowskiej – pionierki socjologii moralności. Ona torowała drogę tej subdyscyplinie nie tylko w literaturze rodzimej, ale i światowej. Do dziś uznawana jest za autorytet. Drugie stanowisko związane jest z twórczością Janusza Mariańskiego – należącego do następnego pokolenia socjologów, który kilkadziesiąt lat swoich naukowych dociekań poświęcił zagadnieniom moralności i bez wątpienia poszczycić się może dorobkiem, który wyraźnie wybija się spośród innych zarówno z perspektywy tego, co dokonano w Polsce, jak i poza jej granicami. W porównaniu uwzględniono: przedmiot badań, stosowane metody, relację między moralnością a religią, język wypowiedzi, inspiracje zajmowania się dyscypliną.
    In the present text a comparison is made between two positions that are outstanding in Polish sociology of morality. The first one is represented by the work of Maria Ossowska, the pioneer of sociology of morality. It was she who paved the way for this subdiscipline, not only in Polish but also in world literature. She is considered an authority even today. The second position is connected with Janusz Mariański’s work. He belongs to the next  generation of sociologists and he has devoted several dozen years of his research to moral issues; he doubtless may boast of his achievements that clearly make a mark in the perspective of what has  been done both in Poland and abroad. In the comparison the following points are considered: the subject of research, the used methods, the relation between morality and religion, the language of his works, the inspirations for taking up the discipline.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2015, 43, 2; 133-159
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzaje i rola substytutów w moralności w ujęciu Dietricha von Hildebranda
    The types and role of substitutes in morality in terms of Dietrich von Hildebrand
    Autorzy:
    Wiśniewska, Daniela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/426947.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    wartości
    aksjologia
    etyka
    substytut moralności
    Dietrich von Hildebrand
    Opis:
    Fenomenologiczna analiza świata wartości moralnych zaproponowana przez Dietricha von Hildebranda opiera się na racjonalnej intuicji, która ukierunkowana jest na poznawanie uposażenia jakościowego, stawiając go równocześnie w opozycji do procesu wnioskowania. Według Hildebranda intuicyjny opis i wgląd w fenomeny jest źródłem wielkich odkryć filozoficznych, w których wydobywa się specyfikę oraz istotę danego przedmiotu. Taki kierunek jest widoczny w dziele autora napisanym wspólnie z Alice Jourdain Graven images. Substitutes for true morality z 1957 roku. Głównym nurtem poszukiwań aksjologicznych Hildebranda było wyodrębnienie zjawiska moralności substytualnej, która, jego zdaniem, przez swoją atrakcyjność nadbudowaną na kompromisie wobec pychy i pożądliwości oraz wobec wartości pozamoralnych zniekształca poprawne funkcjonowanie świadomości moralnej. Artykuł jest próbą przedstawienia mechanizmu funkcjonowania pseudonorm zniekształcających właściwe kierowanie się wartościami moralnymi. Analiza hildebrandowskiej aksjologii obejmuje wydobycie zasadniczych opisów pseudonorm, ich klasyfikację i uchwycenie różnic jakościowych występujących w tym obszarze. Istotnym punktem artykułu jest wgląd w relatywne aspekty i natury substytutów. Ukazuje on mechanizmy funkcjonujące w ramach substytutu oraz wskazuje na komponenty konstytuujące go jako normę strukturalnie zanurzoną w sferze moralnej. Ten opis pozwolił na wyodrębnienie dwoistej roli (destruktywnej i pozytywnej), jaką mogą spełniać substytuty w życiu osobowym. W kontekście aksjologii Hildebranda, autor stara się pokazać mechanizmy relatywistycznego ujmowania sfery moralnej i zagrożenia płynące z tak ujmowanej rzeczywistości.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2014, 2(37); 77-98
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Postawy Polaków wobec działań prospołecznych w latach 1988–2016
    Autorzy:
    Tatiana, Kanasz,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/893384.pdf
    Data publikacji:
    2019-07-10
    Wydawca:
    Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
    Tematy:
    socjologia moralności
    działania prospołeczne
    Polska
    postawy
    wartości
    emocje
    Opis:
    Celem artykułu jest ukazanie specyfiki postaw Polaków wobec działań prospołecznych na początku transformacji oraz w okresie potransformacyjnym. W tekście rozwija się tezę o wzrastającym zróżnicowaniu działań prospołecznych oraz o złożoności motywów im towarzyszących. Pytania szczegółowe skupiają się na kilku kwestiach: jak Polacy rozumieją pomoc, czy chętnie pomagają osobom potrzebującym, komu pomagają, jakie preferują sposoby działań prospołecznych i czym się kierują, jak zmieniają swoje nastawienie w sferze pomocy. W wyniku przeprowadzonej metaanalizy dostępnych reprezentatywnych badań sondażowych stwierdzono ambiwalentny charakter postaw Polaków wobec działań prospołecznych. Słowa kluczowe: socjologia moralności, działania prospołeczne, Polska, postawy, wartości, emocje
    Źródło:
    Praca Socjalna; 2019, 34(1); 50-70
    0860-3480
    Pojawia się w:
    Praca Socjalna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Człowiek i moralność w postmodernistycznym świecie
    The Man and Morality in the Postmodernist World
    Autorzy:
    Pokrywka, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339385.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    postmodernizm
    antropologia
    podmiot moralności
    postmodernism
    anthropology
    subject of morality
    Opis:
    Contemporary culture is characterized by a variety of definitions of man. This indicates, on the one hand, the multidimensional and multifaceted character of the truth about man, and on the other, leads to quite considerable confusion in the answer to the question: who is man? It seems that the basic perspective for presenting the situation, in which contemporary man has found himself is determined by postmodernism and the life style it offers. Although the question of postmodernism does not exhaust all the complex range of important problems of the modern world, one has to realize that its ideas – especially now, in the era of electronic communications – have spread and are present in all the world, assuming a more and more global character. In the postmodernist world the integral vision of man is often substituted by partial definitions that reduce man to “something” inside man. The occurring changes assume such dramatic forms that they are defined as “anthropological catastrophe”. The so-called new cultural model of man who takes a radically new attitude towards himself, toward another man, and ultimately also towards God appears from them. Postmodernism questions subjectivity and transcendence of the human person, whereby it contributes to destruction of morality. This current, destroying proper relations between freedom and truth in man, is situated in the area of modern forms of the basic anthropological error.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Moralnej; 2011, 3; 79-93
    2081-1810
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Moralnej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Medycyna poza granicami powinności i ograniczenia poznania socjologicznego Wnioski z ponownej lektury Społecznych i kulturowych powinności medycyny
    Autorzy:
    Mielczarek, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450760.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny
    Tematy:
    socjologia medycyny
    tożsamość zawodowa
    atrofia moralna
    moralność
    socjologia moralności
    Źródło:
    Władza sądzenia; 2017, 12
    2300-1690
    Pojawia się w:
    Władza sądzenia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The image of dragon in literature. Pedagogical perspectiveon the basis of John Ronald Reuel Tolkien’s Hobbit
    Autorzy:
    Hyla, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943329.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Libron
    Tematy:
    Hobbit
    Tolkien
    dragon
    hero
    morality development
    smok
    bohater
    rozwój moralności
    Opis:
    Artykuł koncentruje się na analizie literackiej postaci smoka, od-nosząc się do Hobbita J.R.R. Tolkiena jako przykładu, przy wykorzystaniu per-spektywy pedagogicznej. Smok jako antagonista jest powracającym motywem literackim, zwłaszcza w literaturze fantastycznej, razem z bohaterem reprezentuje trudną i niejednoznaczną walkę dobra ze złem. Smok Smaug oraz stykające się z nim postacie, wraz z ich kodami moralnymi i motywacjami, są analizowa-ne w kontekście innych podobnych klasycznych dzieł literackich, np. Beowulf. Następnie autor przedstawia, jak dyskusja o postaci antagonisty w klasie, przy użyciu różnych metod kształtowania moralności, może korzystnie wpłynąć na rozwój kodeksu moralnego i inteligencji emocjonalnej dzieci.
    This article focuses on the dragon character in literature, taking Tol-kien’s Hobbit as an example while employing a pedagogical perspective. The dra-gon, as the antagonist, is a recurring motif in literary fiction, especially in fantasy, and together with the hero represents the struggle between good and evil. Smaug the dragon and other characters, as well as their moral codes and motivations, are analysed in the context of other similar classic literary works, e.g. Beowulf. The author then proceeds to present how discussing the antagonist character in class, and using various methods for forming morality, may benefit the development of children’s moral code and emotional intelligence.
    Źródło:
    Konteksty Pedagogiczne; 2018, 2, 11; 207-218
    2300-6471
    Pojawia się w:
    Konteksty Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Etyka troski Carol Gilligan a zarzut esencjalizmu
    Autorzy:
    Wodzik, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706079.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    esencjalizm
    kobiecość
    feminizm
    etyka troski
    C. Gilligan
    L. Kohlberg
    psychologia moralności
    Opis:
    Carol Gilligan zaproponowała w oparciu o badania z zakresu psychologii moralności dwie orientacje moralne: 1) orientację na sprawiedliwość, preferowaną przez mężczyzn; 2) orientację na troskę, preferowaną przez kobiety. W pracy In a Different Voice stawia tezę o odmienności kobiet i mężczyzn w zakresie motywacji moralnych i wartości. Kobiety preferują, zdaniem Gilligan, troskę o siebie i innych, mężczyźni bardziej skupiają się na przestrzeganiu praw i zasad moralnych. To zróżnicowanie ze względu na płeć w perspektywie rozwoju moralnego jednostki jest widoczne w odmiennych skalach: sześciostopniowej Lawrence’a Kohlberga oraz trójstopniowej Carol Gilligan. Artykuł rozważa, czy tezy Gilligan można zaliczyć do esencjalistycznych, czyli takich, które uznają, że istota kobiecości ma pewien niezmienny kształt. Gilligan, twierdząc, że kobiety „preferują” model opiekuńczości, stawia tezy o wszystkich kobietach. Z drugiej strony, podstawą badawczą dla Gilligan są ustalenia psychoanalityczki Nancy Chodorow, która odwołuje się do „uniwersalnych faktów” kształtujących jednostkę. Rozważone argumenty wskazują na to, że prekursorkę etyki troski należy uznać za esencjalistkę. Argumentacje Gilligan dotyczą głównie rozwoju moralnego, dlatego jej stanowisko dotyczy esencjalizmu psychologicznego, odwołującego się do mechanizmów psychicznych oraz procesów kształtujących tożsamość jednostki.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 1; 259-272
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stosunek młodzieży szkół białostockich do wybranych norm moralnych
    Attitudes of Bialystok School Students to Selected Moral Norms
    Autorzy:
    Zemło, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33725954.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    sociology of morality
    moral norms
    students
    socjologia moralności
    normy moralne
    młodzież
    Opis:
    W niniejszym artykule przedstawione zostały opinie młodzieży uczącej się w szkołach białostockich, które odnosiły się do wybranych zachowań moralnych. Wśród tych zachowań znalazły się: życie seksualne przed ślubem, stosowanie antykoncepcji, niewierność małżeńska, rozwody, usuwanie ciąży, homoseksualizm. W prezentowanym materiale nie ograniczano się do wielkości brzegowych, ale także wzięto pod uwagę następujące zmienne niezależne: płeć, wiek, rodzaj szkoły, uczestnictwo w praktykach religijnych. Aby wyniki nie były pozbawione tła dającego o nich większe rozeznanie, skonfrontowano je z danymi, jakie uzyskane zostały przez innych badaczy w odmiennych środowiskach, a także z danymi pozyskanymi z badań, które były przeprowadzane w Białymstoku w latach 2005, 2011, 2015, 2019.
    This text presents opinions of adolescents studying in Bialystok schools concerning selected moral behaviours. Among these behaviors were sexual life before marriage, use of contraception, marital infidelity, divorce, termination of pregnancy and homosexuality. In the material presented here, the following independent variables were taken into account: gender, age, type of school, participation in religious practices. In order to keep the results within a background that gives more insight into them, they were confronted with the data obtained by other researchers in different environments, as well as to the data obtained from studies that were conducted in Bialystok in 2005, 2011, 2015, 2019.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe KUL; 2023, 66, 2; 59-78
    0044-4405
    2543-9715
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kondycja moralna społeczeństwa polskiego w kontekście demonstratywnych i kompensacyjnych zachowań konsumenckich
    Autorzy:
    Adamczyk, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/652249.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    wartości moralne
    sekularyzacja moralności
    zachowania konsumenckie
    indywidualizm
    konsumpcjonizm
    morlaność nomocentryczna
    moralność autocentryczna
    Opis:
    Pursuant to the concept developed by Helmut Klages, five types of morality characteristic for contemporary societies with developed economic structures may be distinguished: conventional, realistic, idealistic, hedonistic-materialistic morality and morality of the resigned. In compliance with the thesis of this paper, the latter two types of morality should be significantly connected with irrational consumer behaviours – demonstrative consumption, compensative consumption and shopaholism. As our research conducted throughout Poland in August 2010 demonstrated, approximately 1/5 of Poles aged 15 and more are included in the segments of hedonisticmaterialistic morality and of morality of the resigned. As expected, the highest percentage of compensative shoppers was found in the segment of hedonistic materialists – 1/3 of them buy compensatively, whereas 1/3 of hedonistic materialists buying compensatively demonstrate inclinations to shopaholism. The idealists constitute the second most susceptible to compensation segment. Moreover, this segment leads as well in terms of demonstrative consumer behaviours.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica; 2012, 40
    0208-600X
    2353-4850
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany moralności w polskim społeczeństwie między mitem a rzeczywistością. W kręgu socjologii Janusza Mariańskiego
    Changes in Morality in the Polish Society between the Myth and Reality. Within the Range of Janusz Mariański’s Sociology
    Autorzy:
    Adamczyk, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832950.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    scenariusze przemian moralności
    relatywizacja i indywidualizacja moralności
    młodzież
    hipotezy braku i socjalizacji
    scenarios of morality changes
    relativization and individualization of morality
    young people
    hypotheses of scarcity and socialization
    Opis:
    Janusz Mariański formułuje cztery scenariusze przemian moralności w społeczeństwie polskim – sekularyzacja, indywidualizacja, rekonstrukcja i rewitalizacja moralności. Wyniki badań socjologicznych wskazują, że obecnie najintensywniej realizującym się scenariuszem jest sekularyzacja, w rozumieniu autonomizacji religijności i moralności. Można przypuszczać, że w przyszłości nastąpi intensyfikacja procesów przemian moralności również w ramach pozostałych scenariuszy. Wskazują na to hipotezy braku i socjalizacji Ronalda Ingleharta. Obecne pokolenie młodzieży wzrasta w zgoła odmiennych warunkach bezpieczeństwa materialnego niż reprezentanci starszych kohort urodzeniowych, których młodość przypadała w okresie Polski Ludowej. Osłabione poczucie bezpieczeństwa fizycznego czy materialnego wiąże się z silniejszym rygoryzmem moralnym. Niepodważalność reguł moralnych sprawia bowiem, że świat społeczny jest bardziej przewidywalny, a w związku z tym bardziej bezpieczny, mimo zagrożeń bytu fizycznego i materialnego. Wzrastanie w warunkach bezpieczeństwa fizycznego i materialnego wywołuje efekt odwrotny – relatywizacja moralności jest łatwiejsza. Zgodnie z koncepcją Ingleharta społeczeństwo polskie czeka intensywniejsza faza przemian moralności na skutek wymiany pokoleniowej. Porównanie wyników badań Mariańskiego nad kondycją moralną młodzieży z wynikami badań w przekroju ogólnospołecznym nie uprawnia do wniosku, że przemiany te będą mieć charakter gwałtowny. Rzeczywiście młodzież w większym stopniu, niż dorośli opowiada się za relatywizacją moralności. Jednak w obszarze autonomizacji moralności, w kwestiach obyczajowości oraz zaufania społecznego jako spoiwa ładu moralnego różnice pomiędzy młodzieżą a dorosłymi nie mają charakteru międzypokoleniowej „przepaści”.
    Janusz Mariański formulates four scenarios for changes in morality in the Polish society – secularization, individualization, reconstruction and revitalization of morality. The results of sociological research show that at present the most intensively realized scenario is secularization, understood as autonomization of religiousness and morality. It may be assumed that in the future processes of transformation of morality will be intensified also as far as the other scenarios are concerned. It is pointed to by Ronald Inglehart’s scarcity and socialization hypotheses. The present generation of young people grows up in completely different conditions of material security than representatives of older birth cohorts whose young years fell on the period of the Polish People’s Republic. A blunted sense of physical or material security is connected with a stronger moral rigorism, as indisputability of moral rules makes the world more predictable, and hence safer, despite the threats for physical and material lives. Growing up in conditions of physical and material safety produces the opposite effect – relativization of values is easier. According to Ingelehart’s conception a more intensive stage of transformations of morality caused by generation exchange awaits the Polish society. A comparison of the results of Mariański’s research on the moral condition of young people with the results of research on the whole society does not entitle one to draw the conclusion that the changes will have a violent character. It is true that young people to a greater degree than adults are in favor of relativization of morality. However, in the area of autonomization of morality, in the issues connected with morals and social trust as the bond of moral order the differences between young people and adults do not have the character of the generation gap.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2015, 43, 2; 161-180
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    In Search Spirituality Biology
    Autorzy:
    Dyk, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591923.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    neurobiology
    spiritual brain
    evolution
    neurobiology of spirituality
    neurobiologia
    duchowy mózg
    ewolucja
    neurobiologia moralności
    Opis:
    In the context of brain evolutionary processes, thalamus plays important role in shaping of spirituality. Animal and human brain structure and function shows evolutionary leap between infraorbital region and prefrontal cortex which gives foundation for searching there human spirituality. Neuroscientists does not only associate human spirituality with brain evolution and development but also see foundations of morality and consciousness in its structures. Recent neurobiological research results are very insightful in what used to be exclusively philosophical area of expertise. Considerations presented in the article include language, morality, rationality and mind in context of evolution.
    W kontekście procesów ewolucji mózgu wzgórze odgrywa istotną rolę w kształtowaniu się duchowości. Struktura i funkcja mózgu zwierzęcia i człowieka wykazują ewolucyjny przeskok między okolicą podoczodołową a korą przedczołową, co daje podstawę poszukiwania w tych rejonach duchowości ludzkiej. Neuronaukowcy nie tylko wiążą duchowość człowieka z ewolucją i rozwojem mózgu, ale także dopatrują się w jego strukturach podstaw moralności i sumienia.
    Źródło:
    Colloquia Theologica Ottoniana; 2019, 1; 27-39
    1731-0555
    2353-2998
    Pojawia się w:
    Colloquia Theologica Ottoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Socjologia moralności marii ossowskiej w opinii wybranych środowisk katolickich
    Maria Ossowska’s sociology of morality in the opinion of some catholic scholars
    Autorzy:
    Mariański, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1181259.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Maria Ossowska
    socjologia moralności
    etyka
    środowiska katolickie
    sociology of morality
    ethics
    Catholic scholarly circles
    Opis:
    W Polsce rozwój socjologii moralności wiąże się z działalnością naukową Marii Ossowskiej. Pragnęła ona zachować postawę badacza faktów z dziedziny moralności, opisując i wyjaśniając to wszystko, co w przekonaniach ludzi należy do dziedziny moralności. Nie uprawiała etyki normatywnej, lecz naukę o moralności, postulując jej programową bezzałożeniowość. Etycy wywodzący się z kręgów katolickich domagali się, by obok nauki o moralności, często przez nich nazywanej etyką opisową (empiryczną), była uprawniona jako naukowa etyka normatywna. Polemiki z poglądami Ossowskiej miały charakter fragmentaryczny, pojawiały się w pracach niektórych etyków i socjologów. Etycy katoliccy zajmowali się przede wszystkim problemami etyki normatywnej. Niniejsze opracowanie prezentuje ustosunkowanie się etyków i socjologów z kręgów katolickich z lat 80. i późniejszych XX wieku do wybranych prac Marii Ossowskiej.
    In Poland, the development of the sociology of morality is related to Maria Ossowska’s scholarly activities. She studied social facts in the context of morality, describing and explaining all that, which in the opinion of people, belongs to realm of morality. Ossowska did not practice normative ethics, but the science of morality, postulating its assumptionlessness. Ethicists who stemmed from Catholic circles demanded that along with the science of morality scientific-normative ethics should also be cultivated. Polemics with Ossowska were fragmentary in character and appeared in the works of some ethicists and sociologists. Catholic ethicists primarily probed the problems of normative ethics. The paper presents the stance of the Catholic ethicists and sociologists of the 1980s and 90s, towards some of Maria Ossowska’s writings.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe KUL; 2016, 59, 2; 23-45
    0044-4405
    2543-9715
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Św. Anzelma z Canterbury ontologiczno-teologiczny system moralności
    St. Anselm’s ontological-theological system of morality
    Autorzy:
    Karaś, Antoni
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/460461.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Warszawska Prowincja Redemptorystów
    Tematy:
    Św. Anzelm
    system moralności
    teologia moralna
    St. Anselm
    moral system
    moral theology
    Moralsystem
    Moraltheologie
    Opis:
    St. Anselm’s moral thought is based on such concepts as reason, rectitude (uprightness), justice, truth, should/ought to, freedom of the will and love. Human being was endowed with right reason able to find the truth. The latin term ‘rectitudo’, which is exactly connected with the reason, means ‘rightness’ or ‘rectitude’ as well. This term emphesizes not only the dependence on the right reason, but fi rst of all the concordance with God’s order. ‘Rectitudo’, ‘truth’ and ‘justice’ define themselves through each other, and rectitudo defines should (ought to, debere). Another important concept in Anselm’s system of morality is ‘freedom’. He views freedom as freedom of choises (libertas arbitrii) and defi nes it as the ability to keep rectitude of the will for the sake of that very rectitude (potestas servandi rectitudinem voluntatis propter ipsam rectitudinem). This is the ability that a willing and rational subject has for keeping or preserving rectitude (or uprightness) of the will by using their will to will rightly, to will the right things and in the right way. The central component of the freedom is precisely willing that one will rightly, for the sake of preserving this very rectitude of will. Anselm speaks of ‘keepeing’ rectitude of will because in his view being able to will rightly and being able to will rectitude of will means that one already possesses rectitude of will. The rectitude of the will is also called justice. God bestowed rational being with the will for hapieness (voluntas beatitudinis) and will for justice (voluntas justitiae). This twofold charakter of the will, which depends on rectitude, does not mean that there are two kinds of will in human being. There is the only one will, which causes that rational being desires both: hapieness and justice (rectitude) for its own sake. The will becomes unjust when it desires good without rectitude. Keeping the rectitude of the will for its own sake is nesessary to be just.
    Źródło:
    Studia Redemptorystowskie; 2013, 11; 69-81
    1731-710X
    Pojawia się w:
    Studia Redemptorystowskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Katechetyczna formacja sumienia w warunkach sekularyzaji moralności
    Catechetical formation of conscience in the conditions of the secularization of morality
    Autorzy:
    Potocki, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592159.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    catechesis
    education of conscience
    the secularization of morality
    youth
    katecheza
    wychowanie sumienia
    sekularyzacja moralności
    młodzież
    Opis:
    W wychowaniu moralnym centralne miejsce zajmuje wychowanie sumienia. Nie jest to obecnie zadanie łatwe, m.in. ze względu na silnie dziś się zaznaczający proces sekularyzacji moralności, zatem emancypowania się poglądów, postaw, zachowań moralnych spod wpływu religii, zwłaszcza spod uzasadnień typu religijnego. Współczesny człowiek w autonomizacji sumienia, w indywidualizacji ocen oraz idących za nimi wyborów moralnych, chce upatrywać osobistą drogę do nieskrępowanej wolności. Bywa, że taki człowiek wręcz nie chce być wychowywany. Jednym z podstawowych środków, jakimi dysponuje Kościół w swej wychowawczej posłudze, jest katecheza. Autor przygląda się najpierw fenomenowi sumienia oraz jego związkom z prawdą i wolnością (punkt 1), następnie zjawisku sekularyzacji moralności w warunkach polskich (punkt 2), wreszcie katechezie, w toku której ma się realizować formacja, czyli wychowywanie sumienia (punkt 3). Stąd analizy są prowadzone w różnych konwencjach badawczych: kolejno w etycznej, socjologicznej i katechetycznej.
    Education of conscience occupies a central place in moral education. It is not now an easy task, among other things, due to strong today, pointing out the process of secularization of morality, thus emancipating the views, attitudes, moral behavior from the influence of religion, especially from the religious justifications type. Modern man in the autonomy of conscience, individualized assessments and reaching for their moral choices wants to be seen as a personal way to unfettered freedom. It happens that a person simply does not want to be brought up. One of the basic resources of the Church in its educational ministry is catechesis. The author looks at the first phenomenon of conscience, and his ties to the truth and freedom (point 1), then the phenomenon of secularization of morality in Polish conditions (point 2), and finally catechesis, in the course of which is to pursue the formation of conscience (point 3). Thus, the analysis is carried out in various conventions of research: successively in the ethical, sociological and catechetical.
    Źródło:
    Colloquia Theologica Ottoniana; 2016, 2; 111-141
    1731-0555
    2353-2998
    Pojawia się w:
    Colloquia Theologica Ottoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    RELIGIJNOŚĆ JAKO NIEZBYWALNY SKŁADNIK JAPOŃSKIEJ KONCEPCJI KSZTAŁCENIA (CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA)
    RELIGION AS AN INDISPENSIBLE COMPONENT OF THE JAPANESE CONCEPT OF EDUCATION (CONTINUITY AND CHANGE)
    Autorzy:
    Ito, Toshiko
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/550479.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    poczucie religijne, edukacja, lekcje moralności i etyki
    religious feeling, education, lessons on morality and ethics
    Opis:
    Religia jest w Japonii ciągle aktualnym przedmiotem dyskursu edukacyjnego. Autorka przedstawia obraz ewolucji tego dyskursu na przestrzeni ostatnich dwóch wieków. Tekst składa się z trzech części. Najpierw zrekonstruowano przemiany, jakie dokonały się w relacji między edukacją a religią w Japonii, ze szczególnym uwzględnieniem okresu japońskiej pedagogiki reformy. Następnie na podstawie dwóch przedmiotów nauczania szkolnego: lekcje moralności i etyki przedstawiono aktualną kontrowersję odnośnie do stosunku między kształceniem a religią. W pierwszej z tych analiz chodzi przede wszystkim o pytanie, w jaki sposób szkoły publiczne obchodzą się z religijnością, a konkretnie z odczuciem religijnym. W drugiej autorka rozważa pytanie, jak te same szkoły przekazują wiedzę na tematy związane z różnymi religiami. Na zakończenie, w trzecim punkcie, wydobyto momenty ciągłości i zmiany, jakie ukazują się odnośnie do roli religijności w edukacji japońskiej.
    In Japan religion is still a current subject of educational discourse. The author presents a picture of the evolution of this discourse over the last two centuries. The paper has three sections. The first one deals with the transformations which took place in the relationship between education and religion in Japan, with particular emphasis on the period of Japanese education reform. Then, on the basis of two items of school learning – lessons on morality and ethics – the current controversy is presented with regard to the relation between education and religion. In the first of these analyses, the question is primarily about how public schools deal with religion, and specifically with religious feeling. In the second, the author considers how these same schools transmit knowledge on topics related to different religions. Finally, the third point covers the moments of continuity and change which appear with regard to the role to be attributed to religion in Japanese education.
    Źródło:
    Forum Pedagogiczne; 2012, 2; 55-77
    2083-6325
    Pojawia się w:
    Forum Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Etyka pragmatystyczna: moralność jako zwyczaj
    Pragmatic Ethics: Morality as a Habit
    Autorzy:
    Chyrowicz, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015650.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etyka pragmatystyczna
    teoria etyczna
    zwyczaj
    kryterium moralności
    praktyka
    pragmatist ethics
    ethical theory
    habit
    criterion of morality
    praxis
    Opis:
    The paper discusses the basic assumptions proposed by John Dewey in his pragmatist ethics, posing at the same time a question whether pragmatist ethics satisfies the basic conditions of the ethical theory. The central category and criterion assumed in pragmatist ethics is a habit. Only good habits ensure good action. Habits are shaped by the milieu, and any attempts to change them entail a change in the conditions of the milieu. Permanent modification of habits is written in the basic goal of moral action, i.e. development. Dewey rejects the theory of ethics comprehended as an order of moral norms and evaluations settled in advance. The theory proposed by him does not satisfy the conditions that a standard ethical theory is supposed to meet. This does not mean that it cannot be called a theory. It is Dewey's programme to give up traditional tasks assigned to an ethical theory.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 75-96
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezduszność prawa
    Autorzy:
    Zwoliński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/448058.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    laws
    absurdities of the law
    decency
    jurisdictive treatment of morality
    przepisy prawne
    absurdy prawa
    przyzwoitość
    ujurydycznienie moralności
    Opis:
    A standard of decency, which is not necessarily reflected in legislation, is present in social awareness. It is often forgotten, but felt in harmful actions of administration toward the development of an individual. Invoking the right to justify the legality and fairness of such behavior when the law is used as a moral alibi – this jurisdictive treatment of morality, or stepping too far into the ethical areas with the standards of the law should be considered a dangerous attitude. The author justifies a thesis that the ethical dimension of the law must be sought in its humanizing, rather than surrendering to its totalitarian interpretation.
    Źródło:
    Studia Socialia Cracoviensia; 2012, 4, 2
    2080-6604
    Pojawia się w:
    Studia Socialia Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródło zasad moralnych w etyce biznesu i etyce marketingu: personalizm versus utylitaryzm
    The Origin of Moral Norms in Business Ethics and Marketing Ethics: Personalism versus Utilitarianism
    Autorzy:
    Zadroga, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944166.pdf
    Data publikacji:
    2017-11-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    norma moralności
    personalizm
    utylitaryzm
    etyka biznesu
    etyka marketingu
    norm of morality
    personalism
    utilitarianism
    business ethics
    marketing ethics
    Opis:
    W artykule przeprowadzono dyskurs wokół personalizmu i utylitaryzmu jako dwóch odmiennych źródeł szczegółowych zasad moralnych w etyce biznesu i etyce marketingu. Autor broni tezy głoszącej, że personalistyczna norma moralności jest właściwsza niż utylitaryzm. Celem artykułu jest: (1) ocena utylitarystycznej normy moralności stosowanej w etyki biznesu i marketingu; (2) przedstawienie koncepcji etyki biznesu i etyki marketingu opartej na założeniach personalizmu.
    The article focuses on the possibility of using the principles of personalism and utilitarianism in business ethics and marketing ethics. The author answers the question: Why should we first choose personalism, and not utilitarianism? The main thesis of this article is that for business ethics and marketing ethics the personalistic norm of morality is more appropriate than the utilitarian standard of morality. The article aims: (1) at assessing the utilitarian standard of morality used in business and marketing ethics; (2) at introducing the concept of business ethics and marketing ethics based on the assumptions of personalism
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2017, 38, 4; 95-101
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wartości w wieku przedszkolnym. Czyli o rzeczach ważnych dla dzieci
    Values in preschool age. About things that are important to children
    Autorzy:
    Laskowska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26443792.pdf
    Data publikacji:
    2023-09-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    moral development
    values
    middle childhood
    preschool age
    child’s drawing
    wiek przedszkolny
    wartości
    średnie dzieciństwo
    rozwój moralności
    rysunek dziecka
    Opis:
    Values in everyone’s life are an integral part of their existence. They guide their actions. They influence the decisions made. They help interpret their own behaviors and actions of others. Preschool age is a period when moral development begins, there are things that are more or less important to the child. It is therefore worth discovering what is important to preschool children. In order to learn about the values that are important to preschool children, a study was conducted involving 70 six-year-old children attending selected Bialystok kindergartens and preschool departments. The method used in the study was the analysis of work products and the tool was drawing analysis. The study took place during the children’s stay at the facility. The data obtained allowed to answer the research problem: What values do six-year-old children consider important in their lives? The most important value for the children surveyed is family. Then play, toys and God as the creator of the world. The empirical data obtained can be a valuable source of information, allowing to adjust the education and upbringing process in such a way as to respond to the child’s nearest area of development.
    Wartości w życiu każdego człowieka stanowią nieodłączny element jego egzystencji. Ukierunkowują jego działanie. Wpływają na podejmowane decyzje. Pomagają interpretować własne zachowania i działania innych osób. Wiek przedszkolny jest okresem, w którym rozpoczyna się kształtowanie moralności, istnieją rzeczy mniej lub bardziej istotne dla dziecka. Warte odkrycia jest zatem to, co dla dzieci w okresie przedszkolnym jest ważne. W celu poznania wartości istotnych dla dzieci w wieku przedszkolnym przeprowadzono badania, którymi objęto 70 dzieci sześcioletnich uczęszczających do wybranych białostockich przedszkoli i oddziałów przedszkolnych. Zastosowaną w badaniach metodą była analiza wytworów pracy, a narzędziem – analiza rysunku. Badanie odbyło się w trakcie pobytu dzieci w placówce. Uzyskane dane pozwoliły odpowiedzieć na postawiony problem badawczy: Jakie wartości badane dzieci sześcioletnie uznają za ważne w swoim życiu? Najistotniejszą wartością dla badanych dzieci jest rodzina; następnie zabawa, zabawki oraz Bóg jako stworzyciel świata. Uzyskane dane empiryczne mogą być cennym źródłem informacji, pozwalającym dostosować proces kształcenia i wychowania w taki sposób, aby odpowiadał on sferze najbliższego rozwoju dziecka.
    Źródło:
    Kultura i Edukacja; 2023, 3(141); 76-90
    1230-266X
    Pojawia się w:
    Kultura i Edukacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Suwerenność podmiotu moralnego a suwerenność dobra
    SOVEREIGNTY OF MORAL AGENT AND SOVEREIGNTY OF GOOD
    Autorzy:
    Baran, Marcin Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/420742.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    suwerenność
    autonomia
    dobro
    źródła moralności
    moralna powinność
    sovereignty of moral agent
    autonomy
    sovereignty of good
    moral sources
    moral obligation
    Opis:
    RESEARCH OBJECTIVE: The following article aims to identify the main reasons that make it impossible to reconcile the modern notion of sovereignty or autonomy of the moral agent with the notion of the really existing sovereign good. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main emerging research problem is to identify the sources of motivation behind the limitation of modern ethical thinking. For this purpose the author implements the interpretive stance inspired by Charles Taylor. It consists in exploring the moral motivation underpinning particular views on moral philosophy. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: It begins by indicating the motivations that fuel the twofold limitation of the good part of modern ethical thinking. The first restriction consists in reducing moral philosophy to questions of making any serious reference in ethical considerations to an objective moral source which exists independently from the human agent, be it Good, value or God. Following Taylor, who draws on Iris Murdoch, there are listed two reasons for the first limitation: the affirmations of ordinary life and the disengaged reason. As for the second restriction the influence of the “Enlightenment myth” and the “metaphysics of the modern world” which is implied by it are indicated as its determinants. RESEARCH RESULTS: The analysis brings the author to conclusion that that the main reasons for the impossibility of a reconciliation between the sovereignty of the moral agent and the notion of a really existing sovereign good are the “Enlightenment myth” and the “metaphysics of the modern world”. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The article concludes with the observation that either the “Enlightenment myth” or the “metaphysics of the modern world” are vastly uncritically assumed in contemporary ethical thinking. It is necessary to articulate and verify them, to which this article is a modest contribution and exhortation.
    CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest zbadanie przyczyn, dla których nowożytne pojęcie suwerennościlub autonomii podmiotu moralnego wydaje się nie do pogodzenia z koncepcją realnie istniejącego suwerennego dobra. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Wynikającym z tego problemem badawczym jest ustalenie źródeł motywacji stojących za ograniczeniem współczesnej refleksji etycznej. Autor posługuje się w tym celu metodą interpretacyjną zainspirowaną przez Charlesa Taylora. Polega ona na wskazaniu motywacji moralnych stojących za konkretnymi poglądami w dziedzinie filozofii moralnej. PROCES WYWODU: Na początku autor identyfikuje motywacje stojące za dwojakim ograniczeniem współczesnej refleksji etycznej. Po pierwsze, za zawężeniem jej głównie do rozważań dotyczących moralnej powinności. Po drugie, do uniemożliwienia etyce odniesienia do jakiegokolwiek obiektywnego źródła moralności istniejącego niezależnie od ludzkiego podmiotu moralnego – obiektywnego Dobra, wartości czy Boga. Idąc za inspiracją Taylora, który odwołuje się do Iris Murdoch, podane zostają najpierw dwie przyczyny pierwszego ograniczenia: afirmacja zwyczajnego życia oraz niezaangażowany rozum. Następnie jako przyczyna niemożności sensownego odniesienia rozważań etycznych do jakiegokolwiek obiektywnego dobra istniejącego realnie poza ludzkim podmiotem wskazano siłę oddziaływania „mitu oświecenia” i wynikającej z niego „metafizyki świata nowożytnego”. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzona analiza doprowadza autora do stwierdzenia, że główną przyczyną niemożności pogodzenia pojęcia suwerenności podmiotu moralnego z koncepcją realnie istniejącego suwerennego dobra jest „mit oświecenia” oraz „metafizyka świata nowożytnego”. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, iż zarówno „mit oświecenia”, jak i „metafizyka oświecenia” są w dużym stopniu przyjmowane bezkrytycznie jako założenia refleksji etycznej. Konieczna jest ich artykulacja i weryfikacja, do czego niniejszy artykuł jest skromnym przyczynkiem i wezwaniem.  
    Źródło:
    Horyzonty Polityki; 2016, 7, 18; 91-105
    2082-5897
    Pojawia się w:
    Horyzonty Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wojciech Krzysztof Świątkiewicz jako socjolog moralności
    Wojciech Krzysztof Świątkiewicz as a sociologist of morality
    Autorzy:
    Adamczyk, Tomasz
    Mariański, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040291.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Wojciech Świątkiewicz
    socjologia moralności
    Dekalog
    postawy prospołeczne
    małżeństwo
    rodzina
    sociology of morality
    the Decalogue
    pro-social attitudes
    marriage
    family
    Opis:
    Prof. Wojciech Krzysztof Świątkiewicz jest przede wszystkim socjologiem kultury i socjologiem religii. W swoich rozważaniach teoretycznych i w badaniach empirycznych podejmował także ważne zagadnienia mieszczące się w ramach socjologii moralności. W niniejszym artykule zostały omówione z tej dziedziny następujące zagadnienia: socjologia Dekalogu, socjologia postaw prospołecznych młodzieży i osób dorosłych oraz socjologia moralności życia małżeńskiego i rodzinnego. W Polsce wielu socjologów religii w swoich badaniach empirycznych przyjmuje moralność jako ważny wymiar (dymensja) religijności. Do nich należy także i profesor Świątkiewicz, łączący w swoich badaniach empirycznych obydwie perspektywy socjologiczne.
    Prof. Wojciech Krzysztof Świątkiewicz is, above all, a sociologist of culture and a sociologist of religion. In his theoretical considerations and empirical research, he also took up important issues within the framework of the sociology of morality. In these considerations, we will discuss the following issues in this field: the sociology of the Decalogue, the sociology of pro-social attitudes of young people and adults, and the sociology of morality in marriage and family life. In Poland, many sociologists of religion in their empirical research take morality as an important dimension (dimension) of religiosity. One of them is also Professor Świątkiewicz, who combines both sociological perspectives in his empirical research.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2021, 13, 4; 5-27
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teologia moralna wobec wyzwań współczesności
    Autorzy:
    Orzeszyna, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047391.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-03
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    teologia moralna
    kryzys w moralności
    wiara
    Słowo Boże
    wyzwania współczesności
    moral theology
    crisis in the morality
    faith
    Bible
    contemporary chalenges
    Opis:
    Teologia moralna jest dyscypliną teologiczną, która zajmuje się moralnością czynów ludzkich w świetle Objawienia Bożego. Do jej uprawiania potrzebny jest rozum kierowany przez wiarę, co oznacza, że poza argumentacją ściśle teologiczną, posługuje się ona także argumentami rozumowymi. Teologia moralna, będąc nauką teologiczną, formułuje zasady postępowania dotyczące różnych dziedzin ludzkiego życia i jest jednocześnie otwarta na aktualne uwarunkowania ludzkich czynów. Wychodzi naprzeciw wyzwaniom, jakie niesie ze sobą postęp naukowy, techniczny i cywilizacyjny. Dziś w epoce postmodernizmu dominuje tendencja sprowadzania wszelkiego sądu do indywidualnej oceny, do przedkładania jej ponad obiektywną prawdę. To skutkuje niekiedy odrywaniem moralnych rozstrzygnięć od doktrynalnych fundamentów Kościoła i zbytnim skupianiem się nad skomplikowaną etycznie sytuacją człowieka. Teologia moralna stanowi taką dziedzinę wiedzy, która jakby z natury swej domaga się ciągłej odnowy i nowej, pogłębionej refleksji nad moralnymi zagadnieniami życia człowieka. Tak zresztą było w historii tej dyscypliny i tak dzieje się dzisiaj.
    Źródło:
    Teologia i moralność; 2019, 14, 1(25); 61-78
    1898-2964
    2450-4602
    Pojawia się w:
    Teologia i moralność
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czego wierzący może się nauczyć od niewierzącego o moralności?
    What Can a Believer Learn from a Non-believer about Morality?
    Autorzy:
    Łuków, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047866.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    religious ethics
    normative ethics
    moral education
    moral theory and practice
    etyka religijna
    etyka normatywna
    wychowanie moralne
    teoria i praktyka moralności
    Opis:
    Etycy i moraliści upatrujący podstaw moralności w religii często twierdzą o swoich kolegach po fachu nie odwołujących się do takich podstaw, że tym ostatnim brakuje solidnego gruntu dla obiektywnie wiążących norm moralnych. Twierdzą też, że skuteczny program wychowania moralnego wymaga kontekstu przekonań religijnych. Artykuł stawia tezę, że moralność jednostki – rozumiana jako całokształt jej działań i postaw – nie mająca podstaw w religii nie jest gorzej ugruntowana od moralności osoby, która taką podstawę posiada. Jest tak dlatego, że ani filozoficzna, ani teologiczna normatywna teoria moralności nie jest podstawą dla działań i postaw jednostek. Źródło zbudowania moralnego znajduje się w praktyce społecznej, na którą składa się między innymi przykład dawany przez wychowawców i inne znaczące osoby, wytwory kultury i praktyka życia politycznego.
    Ethicists and moralists who see religion as a foundation of morality often claim that their colleagues, who do not refer to such a foundation, lack a firm ground for objectively binding moral norms. They also claim that an effective program of moral education must be located in the context of religious beliefs. The article's main thesis is that individual morality, i.e. all actions and attitudes of a person, which are not founded on religion is not less grounded than a morality which does claim to have such a foundation. The reason for this is that neither philosophical nor theological normative theory of morals is the foundation for actions and attitudes of individuals. The source of moral edification lies in social practice which is made up of examples given by educators and other significant individuals, cultural artifacts, and the practice of political life.
    Źródło:
    Teologia i moralność; 2013, 8, 1(13); 41-50
    1898-2964
    2450-4602
    Pojawia się w:
    Teologia i moralność
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wartości prorodzinne w świadomości maturzystów puławskich (1994-2009-2016)
    Pro-family values in the consciousness of secondary-school graduates from puławy (1994-2009-2016)
    Autorzy:
    Mariański, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046440.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-01
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    wartości prorodzinne
    rodzina jako wartość
    metody i techniki w wychowaniu dzieci
    style wychowania moralnego
    katolickie normy moralności małżeńsko-rodzinnej
    sekularyzacja moralności
    pro-family values
    family as avalue, methods and techniques inraising children
    styles of moral education
    Catholic norms of marital and family morality
    secularization of morality
    Opis:
    W niniejszym artykule zostaną ukazane kluczowe kwestie związanie z miejscem i rolą wartości prorodzinnych w hierarchii wartości codziennych (rodzina jako wartość ogólna), a także małżeństwo (ślub) i partnerstwo, metody i techniki wychowawcze, style wychowania w rodzinie oraz postawy młodzieży wobec katolickich norm moralności małżeńsko-rodzinnej. Kwestie te zostaną omówione w świetle badań socjologicznych zrealizowanych w Puławach wśród maturzystów w latach 1994-2009-2016. Jakkolwiek rodzina jako wartość jest w Polsce bardzo wysoko ceniona, to jednak równocześnie dokonały się w naszym kraju daleko idące przemiany w poglądach na jej strukturę, funkcję, podział ról, władzę, przekazywanie wartości i norm. Najbardziej wyraźne przemiany można dostrzec w dziedzinie moralności seksualnej. Moralność podbudowana kościelnym systemem etycznym realizuje się w życiu wyraźnej mniejszości badanych maturzystów, a nawet osiąga w niektórych kwestiach tzw. stan krytyczny. Sytuacja zasadniczej, niemal fundamentalnej niepewności i niejasności oraz ambiwalencji urastającej do rangi zasady organizującej życie moralne, wskazuje na pojawienie się czegoś, co można by określić jako moralność postmodernistyczną.  
    This article will discuss the key issues related to the place and role of family values in the hierarchy of modern values (family as a general value), marriage and partnership, methods and techniques of education inthe family and attitudes of young people towards Catholic norms ofmarital and family morality. These issues will be discussed in the lightof sociological research carried out in Puławy among secondary-school graduates in the years 1994-2009-2016. Although the families as a value is highly valued in Poland, at thesame time far-reaching changes have taken place in our country in terms of its structure, function, role division, power, transmission of values and norms. The most significant changes can be seen in the area ofsexual morality. Morality fostered by the Church’s ethical system is implemented in the life of a clear minority of the surveyed graduates, and even reaches the so-called critical state in some matters. The situation of essential, almost fundamental uncertainty as well as ambivalence that grows to the rank of a principle organizing moral life,indicates the emergence of something that could be described as postmodern morality.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 4; 455-477
    0044-4405
    2543-9715
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odwrócone spektrum aksjologiczne, dobro po prostu i podstawy moralności
    Inverted Axiological Spectrum, Simply Good, and the Foundations of Morality
    Autorzy:
    Judycki, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31232717.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    moral good and evil
    inverted axiological spectrum
    justification of morality
    relativism
    dobro i zło moralne
    odwrócone spektrum aksjologiczne
    uzasadnienie moralności
    relatywizm
    Opis:
    Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej części pod uwagę brana jest możliwość, że ludzie, a być może także wszystkie inne skończone podmioty poznające, które dysponują zdolnością do formułowania ocen moralnych, podlegają uniwersalnemu złudzeniu co do hierarchizacji wartości moralnych, według których działają, a więc że mają odwrócone spektrum aksjologiczne. W części drugiej jest uzasadniana teza, że jedynym środkiem, pozwalającym wykluczyć możliwość podlegania radykalnej iluzji aksjologicznej przez skończone podmioty poznające, jest odwołanie się do metafizycznego pojęcia Boga, rozumianego jako pojęcie istoty najdoskonalszej, i do Jego wiedzy na temat tego, co jest dobre, a co jest złe. Kwestia istnienia Boga oraz wskazanie, w jaki sposób należałoby religijnie konkretyzować pojęcie Boga, nie są podejmowane. Do przeprowadzenia prezentowanej w artykule argumentacji wystarczy, że Bóg będzie rozumiany jako osoba dysponująca atrybutem wszechwiedzy. Część trzecia jest poświęcona uwagom na temat relatywizmu moralnego, zagadnieniu tzw. dylematów moralnych oraz pojęciu istoty dobra moralnego.
    The article consists of three parts. In the first part, the possibility is taken into account that people, and perhaps also all other finite epistemic subjects that have the ability to formulate moral judgments, are subject to the universal illusion regarding the hierarchy of moral values by which they act, so that they have reversed axiological spectrum. In the second part, the thesis is justified that the only means to exclude the possibility of being subjected to a radical axiological illusion by finite epistemic subjects is to refer to the metaphysical concept of God understood as the concept of the most perfect being and to His knowledge about what is good and what is bad. The question of the existence of God and the indication of how the concept of God should be religiously concretized are not discussed. To carry out the argument presented in the article, it is enough that God is understood as a person with the attribute of omniscience and perfect goodness. The third part is devoted to remarks on moral relativism, moral dilemmas and the problem of the essence of moral good.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 1; 213-229
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teleologia encykliki "Veritatis Splendor" św. Jana Pawła II w świetle "Summy Teologii" św. Tomasza z Akwinu (I−II, q. 18, a. 6)
    Teleology of the encyclical "Veritatis Splendor" in the light of Aquina’s "Summa Theologiae" (I−II, q. 18, a. 6)
    Autorzy:
    Mrozek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/431164.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    deontology
    moral act
    natural law
    proportionalist ethics
    sources of morality
    teleological ethics
    deontologia
    akt moralny
    prawo naturalne
    proporcjonalizm
    źródła moralności
    etyka celowościowa
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie nauczania Kościoła jako wykraczającego poza błędny i rozłączny podział etyki na deontologię i teleologię. Autor przypomina szerokie tło przemian kulturowych, które towarzyszyły kontrowersjom wokół encykliki bł. Pawła VI "Humanae vitae". Teologiczna kontestacja nauczania Magisterium była powodem napisania przez św. Jana Pawła II encykliki "Veritatis splendor". Papież rozwiewa doktrynalne wątpliwości zasiane przez proporcjonalistów, przedstawiając im niezwykle przemyślaną i tradycyjną koncepcję źródeł moralności. Wychodząc od priorytetu celowości ludzkiego działania Papież podkreślił wagę przedmiotu czynu. Dla moralnego dobra ludzkiego czynu konieczne jest jego podwójne właściwe odniesienie: wertykalnie do celu ostatecznego, czyli Boga, oraz horyzontalnie wobec człowieka poprzez przedmiotową zgodność działania z ludzkim dobrem. Papieskie rozważania zostają uzupełnione komentarzem do "Summy Teologii" św. Tomasza, który w analogiczny sposób przedstawia źródła moralności ludzkiego czynu. Rozróżniając wewnętrzny i zewnętrzny akt woli (poprzez współpracę woli z innymi władzami), św. Tomasz pokazuje właściwe źródła moralności każdego z tych aktów. W pierwszym przypadku jest to właściwy przedmiot woli, który jest tożsamy z dobrem; natomiast w drugim – konieczny jest ponadto właściwy przedmiot innych władz. Właściwa antropologia przywraca fundament pod adekwatne rozumienie zarówno prawa naturalnego, jak i potrzebę etyki cnót, która okazuje się wielką praktyczną pomocą dla człowieka w drodze do właściwej mu doskonałości. Przedstawione podstawowe prawdy nauczane od lat przez Magisterium o tyle domagają się przypomnienia, że współczesna dominująca kultura wytrwale dekonstruuje racjonalny porządek tego nauczania czyniąc zeń karykaturę. Papieskie analizy pozwalają oczyścić etyczne kryteria rozeznawania dobra i zła, przypominając o zaproszeniu do piękna teologalnego życia w Chrystusie. Umożliwia ono zdrowy krytyczny osąd konkretnych sytuacji, jak również możliwość uniknięcia rozpowszechnionych współcześnie błędów i wynikającego z nich kryzysu tożsamości.
    This article presents the teaching of the Church in the encyclical letter "Veritats splendor" as standing against the erroneous opposition of deontological and teleological ethical considerations. The author recalls the background of cultural change at the time of the encyclical letter "Humanae vitae", written by the Blessed Pope Paul VI. The theological controversies contesting this magisterial teaching led Pope Saint John Paul II to compose the encyclical letter "Veritatis splendor". John Paul dismisses various doctrinal doubts arising from the proposals of proportionalist thinkers and sets out an unusually well elaborated and traditional concept of the sources of moral acts. He stresses the priority of the role of teleology in human agency and, in this way especially, reaffirms the role of the object of a moral act. The Pope highlights the necessity of two simultaneous aspects of goodness in a moral act: a vertical one of relation with the ultimate end, that is, God, and a horizontal one in relation to man, expressed in proper relationships of the object of a moral act to human goods. The papal analysis is complemented by a reference to Saint Thomas Aquinas, who presents in an analogical way the sources of human moral acts. Aquinas shows the distinction between the interior act of the will and its exterior act, i.e. the cooperation of the human will with other human powers. Aquinas shows the proper sources of morality of these two kinds of act: in the former, right intention is necessary, which identifies itself with the proper object of the will and its end. In the latter, one needs to consider also the proper object of the act, and thus the circumstances surrounding the act, in determining the act’s moral goodness. A proper anthropological foundation leads to a proper understanding of natural law, and the need for virtue ethics, which can lead mankind in a practical way to its own fulfillment. The basic truths of Magisterial teaching, presented here, are needed in the context of a dominant contemporary culture that systematically deconstructs any rational order and replaces it with a caricature. The Magisterial voice provides an important criterion of discernment between good and evil, guiding the faithful to the beauty of a moral life in Christ, giving them the possibility of sound moral judgment and steering them away from the most common errors and the growing crisis of identity that stems from them.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 3; 39-66
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oceny moralne w rozumowaniu sędziowskim
    Moral assessments in judicial reasoning
    Autorzy:
    Chirkowska-Smolak, Teresa
    Smolak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/693762.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    moral judgement
    moral competences
    moral reasoning
    judicial reasoning
    the psychology of morality
    ocena moralna
    kompetencje moralne
    rozumowanie moralne
    rozumowanie sędziowskie
    psychologia moralności
    Opis:
    There are two questions posed in this text: (i) does the formulation of moral assessments by judges require from them any special moral competences and (ii) does the moral reasoning have a character of rational reasoning. Answering the first question we claim that when it comes to formulating moral assessments, judges do not have any special moral competences to adjudicate in difficult moral dilemmas. Thus there is no reason to state that moral thinking experiments which are an inseparable element of a judge’s reasoning process, allow to adopt a thesis that the reasoning of judges is morally better or more moral than the reasoning of other entities operating in the public sphere. Answering the second question, we believe that since people are generally unaware of what influences their moral judgements, it may also be so that the judges may not know what makes them adopt and pursue certain moral judgements, when they believe, erroneously, that their decisions have been rationally made. Intuition plays an important role in the making of moral judgements, also when it comes to the legal profession, since the latter are expected to base their attitudes on rational reasoning and an objective consideration of differing arguments.
    W artykule stawiamy dwa pytania: czy formułowanie przez sędziów ocen moralnych wymaga od nich posiadania szczególnych kompetencji moralnych oraz czy rozumowanie moralne ma charakter rozumowania racjonalnego? Odpowiadając na pierwsze pytanie, uważamy, że w sytuacji formułowania ocen moralnych sędziowie nie posiadają jakichś szczególnych kompetencji moralnych do rozstrzygania dylematów moralnych. Nie ma podstaw, by sądzić, że moralne eksperymenty myślowe, które nieodłącznie pojawiają się w pracy umysłowej sędziego, pozwalają przyjąć, iż rozumowanie sędziów jest bardziej moralne/ lepsze moralnie aniżeli rozumowanie innych podmiotów działających w sferze publicznej. Odpowiadając na drugie pytanie, uważamy, że skoro zazwyczaj ludzie są nieświadomi tego, co wpływa na ich oceny moralne, można przyjąć, że również sędziowie mogą być nieświadomi tego, co powoduje ich osądy moralne, błędnie przy tym przyjmując, że racjonalnie podejmują decyzje. Intuicje pełnią ważną rolę w dokonywaniu ocen moralnych również w przypadku osób wykonujących zawody prawnicze, od których to oczekuje się, by opierały się na racjonalnym rozumowaniu oraz obiektywnym rozpatrywaniu różnych argumentów.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2017, 79, 2; 31-46
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasada pondus et ordo w adhortacji Evangelii gaudium i jej przesłanie dla kaznodziejstwa
    The Pondus et Ordo Principle in the Apostolic Exhortation Evangelii Gaudium and Its Message for Preaching
    Autorzy:
    Panuś, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040652.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zasada pondus et ordo
    hierarchia prawd wiary i moralności
    adhortacja Evangelii gaudium
    kaznodziejstwo
    the pondus et ordo principle
    exhortation Evangelii Gaudium
    preaching
    Opis:
    Zasada pondus et ordo, porządkująca treści wiary według ich „związku z podstawą bądź rdzeniem wiary chrześcijańskiej”, jak stwierdza Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio w numerze 11, ma duże znaczenie dla kaznodziejstwa. Zasada ta domaga się, by prawdy wiary i moralności przekazywać nie tylko w sposób wierny Ewangelii, ale także tak, by prawdy pierwszorzędne były głoszone i przeżywane w pobożności pierwszorzędnie, a drugorzędne drugorzędnie. Zasada ta spotkała się z dużym uznaniem papieża Franciszka w adhortacji Evangelii gaudium. Artykuł analizuje wypowiedzi poświęcone temu problemowi zawarte w tym dokumencie.
    According to the Decree on Ecumenism Unitatis Redintegratio in no.11 the pondus et ordo which arranges the contents of faith according to their “relation with the base or root of Christian faith” is of great importance for preaching. The principle requires the truths of faith and morality are not only communicated truly according to the Gospel, but also in the way that the primary (central) truths are preached and experienced in devotion primarily and the secondary (minor) secondarily. The principle has been very much appreciated by the Pope Francis in the Apostolic exhortation Evangelii Gaudium. The article analyses statements concerning the problem, included in the document.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2014, 61, 12; 7-19
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego warto dziś czytać Stycznia? Aktualność problemu autonomii etyki
    Why Is It Worth Reading Styczeń Today? On the Relevance of the Problem of the Autonomy of Ethics
    Autorzy:
    WIERZBICKI, Ks. Alfred M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047111.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    przedmiot moralności, podmiot moralności, doświadczenie moralne, empiria aksjologiczna, oczywistość serca, powinność moralna, słuszność czynu, personalizm, dobro moralne a dobro pozamoralne, kolizja dóbr
    moral object, moral subject, moral experience, axiological empirical data, certainty of the heart, moral duty, rightness of action, personalism, moral good and extramoral goods, collision of goods
    Opis:
    Refleksje o aktualności Tadeusza Stycznia koncepcji etyki niezależnej rozciągają się pomiędzy analizą jej wymiaru teoretycznego a jej praktyczną doniosłością. W aspekcie teoretycznym Styczeń twórczo kontynuuje myśl Tadeusza Czeżowskiego i Tadeusza Kotarbińskiego, ukazującą autonomiczną bazę wiedzy etycznej w doświadczeniu moralnym czy też szerzej: w doświadczeniu aksjologicznym. Styczeń odsłania konsekwentnie personalistyczną treść tego doświadczenia, dzięki czemu personalizm zostaje ukazany jako wyróżniony przypadek etyki wartości. Ponadto uściśla on zakres autonomii etyki: jest ona autonomiczna w punkcie wyjścia ze względu na doświadczenie powinności moralnej, natomiast na etapie budowania argumentacji uzasadniających moralną słuszność czynu czerpie ona wiedzę z innych dziedzin, zwłaszcza z antropologii. Styczeń ukazuje także związki etyki budowanej w polu doświadczenia z teologią moralną opartą na Objawieniu. Autonomia etyki w ujęciu Stycznia dotyczy autonomii doświadczenia moralnego i jego treści; poddaje on natomiast krytyce pokantowskie rozumienie autonomii w etyce, przypisujące podmiotowi moralności rolę kreatora norm moralnych. W kontekście sporów o aksjologiczne podstawy demokracji autor artykułu dodaje uwagi o praktycznej doniosłości Stycznia koncepcji etyki niezależnej. Porównuje stanowisko Stycznia z koncepcją moralności minimalnej Michaela Waltzera. Zarysowuje także znaczenie autonomicznego dyskursu etycznego w sytuacji deformacji moralności w różnych tradycjach religijnych (hinduizm, chrześcijaństwo, islam).
    An insight into today’s relevance of Tadeusz Styczeń’s conception of the autonomy of ethics involves a theoretical analysis as well as a consideration of the practical significance of the standpoint he proposed. Styczeń develops the theoretical ideas advanced by Tadeusz Czeżowski and Tadeusz Kotarbiński, who considered the moral (axiological) experience as the autonomous basis of ethical knowledge. In his writings, however, Styczeń consistently uncovers the personalist content of the moral experience, thus showing that personalism is a special variety of value ethics. Moreover, he specifies the area of the autonomy of ethics: ethics is an autonomous discipline already in its starting point, which is the moral experience, yet ethics draws on other disciplines, in particular on anthropology, at the stage of building its argumentation to justify the moral rightness of an action. Styczeń also shows the relations between ethics constructed ‘in the field of experience’ and the moral theology based on the Christian Revelation. The autonomy of ethics—within the framework Styczeń worked out—lies in the autonomy of the moral experience and its content. Styczeń simultaneously questions the post-Kantian approach to the issue of the autonomy of ethics, rejecting its claim that the moral subject is actually the creator of moral norms. The author of the article also refers to the controversies over the axiological foundations of democracy and offers some remarks on the practical significance of Styczeń’s conception of autonomous ethics. He draws a comparison between Styczeń’s standpoint and the conception of ‘minimal morality’ introduced by Michael Waltzer. The author also points that the ‘deformations’ of morality observable in various religious traditions (such as Hinduism, Christianity, and Islam) call for an autonomous moral discourse provided by ethics. Translated by Dorota Chabrajska
    Źródło:
    Ethos; 2016, 29, 3 (115); 268-280
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O strukturze intuicji normatywnych: uniwersalna gramatyka moralna
    On the structure of normative intuitions: universal moral grammar
    Autorzy:
    Próchnicki, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/531598.pdf
    Data publikacji:
    2017-01-01
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    etyka
    filozofia prawa
    językoznawstwo generatywne
    psychologia moralności
    filozofia umysłu
    kognitywistyka
    Noam Chomsky
    ethics
    legal philosophy
    generative linguistics
    moral psychology
    philosophy of mind
    cognitive science
    Opis:
    Celem artykułu jest krytyczne scharakteryzowanie nowego, interdyscyplinarnego nurtu badań nad moralnością, określanego jako uniwersalna gramatyka moralna, oraz przedstawienie jego znaczenia dla nauk prawnych. Przedstawiciele tego programu badawczego, tacy jak John Mikhail i Marc Hauser powołują się na uczynioną przez Johna Rawlsa analogię lingwistyczną, tj. porównanie moralności do języka oraz propozycję badania jej w sposób podobny do paradygmatu językoznawstwa generatywnego Noama Chomsky’ego. Zdaniem gramatyków moralnych moralność, podobnie jak język, osadza się na wrodzonych, uniwersalnych kompetencjach poznawczych, wspólnych wszystkim ludziom. Pewne świadectwa na rzecz tej tezy pochodzą z rozmaitych dyscyplin naukowych, takich jak psychologia rozwojowa, neurobiologia, antropologia, czy logika, jednak argumenty te są przez krytyków uważane za słabe i niekonkluzywne. W artykule podjęto próbę oceny, na ile trafna i użyteczna może być analogia lingwistyczna, a także wytyczenia jej granic, m. in. poprzez przedstawienie kilku najistotniejszych elementów teorii N. Chomsky’ego i próby ich adaptacji dla systemów norm społecznych, takich jak moralność, czy prawo. Pierwszym argumentem, który zbliżać ma moralność do języka, jest tzw. niedostatek bodźca (poverty of the stimulus), opierający się na założeniu, że klasyczne mechanizmy uczenia się nie wyjaśniają fenomenu nabywania reguł językowych i moralnych. Wśród innych elementów teorii N. Chomsky’ego przetworzonych na potrzeby analizy moralności, odnaleźć można próbę scharakteryzowania moralności jako systemu zasad i parametrów (principles and parameters), podziału na moralność wewnętrzną i zewnętrzną oraz kompetencję i wykonanie, a także założenie, że istnieje wyspecjalizowany moduł umysłowy, odpowiedzialny za jej realizację. Badania prowadzone w obrębie uniwersalnej gramatyki moralnej mogą mieć istotne znaczenie dla nauk prawnych. Po pierwsze, założenia przyjmowane przez ten nurt badawczy można postrzegać jako próbę konstrukcji nowoczesnej, znaturalizowanej teorii prawa natury, która ma oprzeć się na naukach empirycznych. Co więcej, celem badaczy jest jak najpełniejsze scharakteryzowanie takich pojęć, jak np. wina, czyn, zobowiązanie, czy szkoda, i w efekcie próbę ich schematyzacji w ramach rozwiniętej logiki deontycznej, a także ukazanie źródeł intuicji z nimi związanych poprzez badania dotyczące nie tylko ich podłoża biopsychologicznego, ale również antropologię prawa, czy komparatystykę prawniczą.
    The aim of the article is to critically characterize the new, interdisciplinary research program on morality: universal moral grammar, and to describe its meaning for jurisprudence. Its proponents, such as John Mikhail and Marc Hauser, refer to John Rawls’ linguistic analogy, i.e. comparison of morality to language and suggestion to study it similarly to Noam Chomsky’s generative linguistics paradigm. According to moral grammarians morality, like language, settles on innate, universal cognitive capacities, common to all people. Some evidence supporting these claim, come from various scientific disciplines, such as developmental psychology, neuroscience, anthropology or logic, but they are criticised as weak and inconclusive. The article tries to assess to what extent the linguistic analogy is accurate and useful, analyzing some of the most important N. Chomsky’s claims and their adaptations to the systems of social norms, such as morality and law. The first argument is so called poverty of the stimulus, assuming that the classic learning mechanisms cannot explain the phenomenon of acquisition of language and morals. Other elements of N. Chomsky’s theories adapted to analyze morality include characterizing morality as a system of principles and parameters, divisions between I-morality/E-morality and competence/performance, and also an assumption that the specialized mental module for it exists. Research conducted in universal moral grammar program may have substantial influence on jurisprudence. Firstly, assumptions made by moral grammarians can be seen as a construction of a modern, naturalized theory of natural law, based on empirical study. Moreover, the goal of the program is to fully describe concepts such as guilt, act, obligation or damage, and as an effect to schematize it as an advanced deontic logic, and also to discover sources of intuitions regarding them not only through research on their biopsychological foundations, but also through legal anthropology and comparative legal studies.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2017, 1(14); 102-114
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bóg jako źródło moralności. Intuicje św. Augustyna w "Wyznaniach" 7.10–11 w kontekście dyskusji z tradycją starożytną
    God as the Source of Morality. St. Augustine’s Intuitions in "Confessions" 7.10–11 in the Context of a Discussion with the Ancient Tradition
    Autorzy:
    Koszkało, Martyna Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1789191.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Bóg
    źródło moralności
    Sokrates
    Platon
    Arystoteles
    św. Augustyn
    regio dissimilitudinis
    neoplatonizm
    God
    the source of morality
    Socrates
    Plato
    Aristotle
    St. Augustine
    region of dissimilarity
    Neoplatonism
    Opis:
    W artykule przedstawiam relacje Boga/bogów wobec moralności zarówno w greckiej religii i filozofii, jak i w poglądach św. Augustyna na podstawie rozróżnień uczynionych przez Johna Hare’a. Twierdzę, że intuicje Augustyna istotnie dopełniają koncepcję Boga jako źródła moralności obecną zarówno w starożytnej tradycji filozoficznej, jak i religijnej. W pierwszej części artykułu ukazuję relację bogów greckiej religii ludowej do moralności i stwierdzam, że bycie gwarantem moralności nie wymagało od nich posiadania wzorcowego charakteru moralnego. Następnie pokazuję, że zmiana tego zjawiska miała miejsce w epoce sokratejskiej. Bóg/bogowie Sokratesa, Platona czy Arystotelesa nabierają cech doskonałościowych i to sankcjonuje ich moc kształtowania moralności. W ramach tych koncepcji zrodziła się idea upodobnienia się do Boga/bogów i naśladowania wzorca charakterologicznego poprzez wykonywanie działań, które wykonuje Bóg (poznawanie, doskonałość moralna). Bóg, zwłaszcza rozumiany filozoficznie, był traktowany również jako cel oraz przedmiot uszczęśliwiający. W ostatniej części artykułu analizuję koncepcję św. Augustyna. Pokazuję, że oprócz tego, że Bóg jest prawodawcą oraz uszczęśliwiającym celem ostatecznym z tego powodu, że stwarza istoty do Niego podobne, jest źródłem moralności nie tylko jako wzorzec charakterologiczny, ale przede wszystkim jako istota stwórcza. Ukazuję, że zło moralne jest odwróceniem się sprawcy od Boga i załamaniem ontologicznego porządku. W artykule przedstawiam możliwe interpretacje wyrażenia regio dissimilitudinis oraz tekstualne źródła tego pojęcia. Ukazuję również te aspekty poglądów Augustyna, które istotnie uzupełniają i przekraczają model neoplatoński w Wyznaniach 7.10–11.
    In this article, I present the relationship between God/gods and morality in both the Greek religion and philosophy and in the views of St Augustine based on distinctions made by John Hare. I argue that Augustine’s intuitions are indeed complementary to the concept of God as the source of morality present both in the ancient philosophical and religious traditions. In the first part of the article, I show the relation of the gods of Greek popular religion to morality. I argue that being guarantors of morality did not require them to possess exemplary moral character. I then show that a change in this regard took place in the Socratic era. The God/gods of Socrates, Plato, or Aristotle acquire perfect qualities, which sanctions their power to shape morality. Within these concepts, the idea was born of becoming God/god-like and imitating a model of character by performing the actions carried out by God (cognition, moral perfection). God, especially the philosophical God, was also treated as an end and as a felicific object. In the last part of this article, I analyze the concept of St Augustine. I show that, in addition to being the lawgiver and the ultimate felicific end, because He creates beings like Him, God is the source of morality not only as a model of character but above all as a creative being. I show that in committing moral evil, the perpetrator turns away from God and disrupts the ontological order. I present possible interpretations of the expression region of dissimilarity and the textual sources of this concept. I also show those aspects of Augustine’s views that significantly complement and transcend the Neoplatonic model in Confessions 7.10–11.
    Źródło:
    Verbum Vitae; 2021, 39, 3; 979-994
    1644-8561
    2451-280X
    Pojawia się w:
    Verbum Vitae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pojęcie prawdy we współczesnej etyce prawniczej
    The notion of truth in contemporary legal ethics
    Autorzy:
    Czachorowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047434.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ethics
    legal ethics
    truth of good
    human being
    ethical subjectivism
    descriptive science of morality
    etyka
    etyka prawnicza
    prawda o dobru
    człowiek
    subiektywizm etyczny
    opisowa teoria moralności (etologia)
    Opis:
    W artykule wskazuje się powody, z uwagi na które w etyce pojęcie prawdy znajduje kluczowe miejsce. Dobro moralne to bowiem dobro człowieka jako człowieka, a zatem musi odpowiadać jego rozumności jako zdolności do poznania prawdy o rzeczywistości. Niektóre koncepcje współczesnej etyki prawniczej wprost lub pośrednio odrzucają te model etyki, przechodząc na pozycje subiektywizmu etycznego i zastępując etykę etologią (teorią ludzkich przekonań moralnych).
    The article indicates the reasons why in ethics the concept of truth finds a key place. The moral good is the good of man as a human being, and therefore must correspond to his rationality as the ability to know the truth about reality. Some concepts of contemporary legal ethics explicitly or indirectly reject this model of ethics, turning to the position of ethical subjectivism and replacing ethics with ethology (the theory of human moral convictions).
    Źródło:
    Teologia i moralność; 2018, 13, 2(24); 197-209
    1898-2964
    2450-4602
    Pojawia się w:
    Teologia i moralność
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relektura Humanae vitae w świetle niektórych faktorów moralności objawionej
    Re-reading of Humanae vitae in the Light of Some Factors of Revealed Morality
    Autorzy:
    Mielec, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/469504.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    re-reading of Humanae vitae
    revealed morality
    the structure revealed morality
    gift–task
    methodological criteria
    relektura Humanae vitae
    moralność objawiona
    struktura moralności objawionej: dar–zadanie
    kryteria metodologiczne
    Opis:
    W artykule podjęto analizę encykliki Humanae vitae przy pomocy faktorów moralności objawionej, zawartych w dokumencie Papieskiej Komisji Biblijnej Biblia a moralność. Biblijne korzenie postępowania chrześcijańskiego. Należą do nich: struktura moralności objawionej: dar–odpowiedź/zadanie/prawo, dary stworzenia, przymierza, przebaczenia i celu eschatologicznego. A także kryteria metodologiczne gwarantujące biblijną poprawność refleksji moralnej: dwa kryteria ogólne (zgodność z biblijną wizją człowieka i przykładem Jezusa) oraz sześć szczegółowych (zbieżności, przeciwstawienia, postępu, wspólnoty, celowości i rozróżnienia). Analiza służy określeniu relacji tekstu Humanae vitae do moralności objawionej i jest teologiczną relekturą encykliki, podejmującą pytanie o jej teologicznomoralną prawdę.
    The article analyzes the encyclical Humanae vitae with the help of the factors of revealed morality contained in the document of the Pontifical Biblical Commission The Bible and the morality. Biblical roots of Christian conduct. These include: the structure of revealed morality: the gift-response/task/law, the gift of creation, the gift of the Covenant, the gift of forgiveness and the final goal. And also the methodological criteria guaranteeing the biblical correctness of moral reflection: two fundamental criteria (conformity with the biblical view of human nature and conformity with the example of Jesus), and six specific ones (convergence, contrast, advance, community dimension, finality and discernment). The analysis serves to define the relation of Humanae vitae to revealed morality and it is the theological re-reading of the encyclical, asking the question about its theological and moral truth.
    Źródło:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2019, 26; 105-131
    1230-0780
    2719-4337
    Pojawia się w:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryzys antropologiczny a unijna polityka
    Anthropological crisis and EU politics
    Autorzy:
    Mazurkiewicz, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/502621.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    Oświecenie
    chrześcijaństwo
    religia obywatelska
    religia naturalnej moralności
    kryzys antropologiczny
    demokracja liberalna
    demokracja totalitarna
    the Enlightenment
    Christianity
    civic religion
    natural morality religion
    anthropological crisis
    liberal democracy
    totalitarian democracy
    Opis:
    The Enlightenment did not suggest resignation from a great narration and did not postulate to replace it with some minimalistic proposal of a lay state which openly confesses that it is not interested and does not have any competence in the area of religion. It did not pass homo religiosus indifferently. It introduced into the politics an idea of the state and public space which is free from Catholic narration, originally for a civic religion, then for worldview neutrality. On behalf of the thesis of the end of great narrations, with time it introduced a great narration of “naked public space”, which – due to its exclusivity demand – became a part of a political program for social promotion of atheism. The article presents the influence of the Enlightenment on the European culture, and in particular it pays attention to the anthropological crisis in Europe which is the consequence of the anti-Christian character of this trend. Contemporary EU politics is a continuation of the Enlightenment ideas.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2017, 26, 2; 69-89
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Socjologia moralności – empiryczna nauka o zjawiskach i procesach moralnych zachodzących w zbiorowościach różnej skali
    Sociology of Morality – an Empirical Science of Moral Phenomena and Processes Occurring in Communities of Different Scales
    Autorzy:
    Tarczyński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832954.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    moralność
    socjologia moralności
    relatywizm metodologiczny
    wartości i wartościowanie w socjologii
    zmiana społeczna a moralność
    morality
    sociology of morality
    methodological relativism
    values and evaluating in sociology
    social change and morality
    Opis:
    Socjologia moralności jako subdyscyplina socjologiczna zajmuje szczególną pozycję, będąc specjalnością rzadko reprezentowaną zarówno w Polsce, jak i w innych krajach, i to nawet tych, które mają bogatą tradycję socjologiczną. Głównym powodem tego stanu rzeczy są dwa rodzaje trudności, przed którymi stają socjologowie, którzy czyniący przedmiotem swych badan fakty i zjawiska moralne. Pierwszym źródłem problemów jest samo wykreślenie zakresu pojęcia moralność. Drugą kluczową kwestią pozostaje konieczność wypracowania i zastosowania w praktyce takiej formuły metodologicznej, która uchroni socjologa moralności przed popadaniem w dogmatyzm etyczny, a jednocześnie nie pozwoli na popełnianie błędu socjologizmu moralnego (tj. uznawanie stwierdzanego stanu faktycznego za obowiązującą normę). Postawa badawcza socjologa moralności akcentuje pluralizm (środowiskowy, kulturowy, historyczny) i zmienność form moralnych oraz ukazuje dynamikę moralności w dłuższej perspektywie czasowej. Jednocześnie na terenie socjologii moralności występują różne formy „odniesienia do wartości”. Kluczową sprawa dla reprezentanta socjologii moralności pozostaje konieczność oddzielania stwierdzanych faktów empirycznych od interpretacji tych faktów zrelatywizowanych do własnych poglądów na moralność. Pomimo istnienia różnic zapatrywań w ujmowaniu moralności między poszczególnymi badaczami, uprawianie tej specjalności naukowej pozwala na lepsze zrozumienie mechanizmów zapewniających równowagę i kontynuację w życiu społecznym, jak i na dokonanie precyzyjnej diagnozy stanu istniejącego oraz pełniejsze zinterpretowanie zarysowujących się trendów i dokonujących się przemian w ramach społeczeństwa ponowoczesnego.
    Sociology of morality as a subdiscipline of sociology has a particular position, as it is rarely represented either in Poland or in other countries, even those that have a rich sociological tradition. The main reason for this situation are two kinds of difficulties that sociologists face when they study moral facts and phenomena. The first source of troubles is the very defining of the range of the concept of morality. Another key question is the necessity to work out and to use in practice such a methodological formula that can protect a sociologist of morality from falling into ethical dogmatism, and at the same time will not allow him to make the mistake of moral sociologism (i.e. recognizing the actual state that he finds as a binding norm). The research attitude of a sociologist of morality emphasizes pluralism (environmental, cultural, historical) and changeability of moral form as well as shows the dynamics of morality within a longer period. At the same time on the ground of sociology of morality various forms of “reference to values” occur. For a representative of sociology of morality the necessity to separate the empirical facts he finds from an interpretation of these facts relativized to his own views of morality remains the key problem. Despite the existence of these differences in opinions about defining morality that can be seen between particular researchers developing this discipline allows to understand better the mechanisms ensuring balance and continuation in social life as well as making a precise diagnosis of the existing state and to interpret more fully the trends and changes occurring in the postmodernist society.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2015, 43, 2; 119-132
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    List do Rzymian w Katechezach Cyryla Jerozolimskiego. Sposoby wykorzystania i interpretacji
    Epistle to the Romans in the Catechesis of Cyril of Jerusalem. Ways of use and interpretation
    Autorzy:
    Widok, Norbert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611952.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Cyryl Jerozolimski
    Katechezy
    św. Paweł
    List do Rzymian
    aspekty trynitarne
    kwestie moralności chrześcijańskiej
    Cyril of Jerusalem
    Catechesis
    Saint Paul
    Epistle to the Romans
    Trinitarian aspects
    issues of Christian morality
    Opis:
    Cyril of Jerusalem, the author of the Catechesis delivered to the catechumens and the newly baptized, gave the teachings of Jesus Christ on the basis of the Symbol in force in Jerusalem, and above all on the basis of the Holy Scriptures. He readily referred to the books of the Old and New Testaments, quoting literal citations or paraphrasing individual biblical ideas. Among the frequently quoted biblical books is also the St. Paul’s Epistle to the Romans, which was used by Cyril almost 40 times. Some of Paul’s statements were used as an element of the content link, while others are the starting point for presenting the wider context of Christian teachings to the audience. In most cases, these are literal quotes from the Letter to the Romans. It turns out that the statements of the Apostle of Nations constitute the basis for the interpretation of mainly the Trinitarian aspects of the Christian faith, because individual references serve to bring the listeners closer to the Three Divine Persons. Other quotes Cyril also uses to present some issues of Christian morality.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2018, 69; 623-645
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Granice prawa. W odpowiedzi na polemikę Piotra Ślęczki SDS Kompromis czy kłamstwo? Głos w sporze o zakres prawnej ochrony życia w Polsce
    The Boundaries of Law: A Response to “A Compromise—or a Lie? A Voice in the Controversy over the Scope of Legislation on Human Life Protection in Poland,” a Polemics of Piotr Ślęczka, SDS
    Autorzy:
    WIERZBICKI, Alfred M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046693.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-12
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    prawo do życia, norma moralności, norma prawna, demokracja, wartości, kompromis aksjologiczny, kompromis polityczny
    right to life, the norm of morality, legal norm, democracy, values, axiological compromise, political compromise
    Opis:
    Rozważania o granicach prawach są odpowiedzią autora na krytykę jego stanowiska przez Piotra Ślęczkę SDS (zob. P. Ślęczka SDS, Kompromis czy kłamstwo? Głos w sporze o zakres prawnej ochrony życia w Polsce 29(2016) nr 4(116), s. 297-305). Kontekstem tych rozważań jest społeczna inicjatywa zaostrzenia prawa chroniącego życie człowieka nienarodzonego oraz masowy protest, z jakim inicjatywa ta spotkała się w Polsce w roku 2016. Ustawa z roku 1993 dopuszcza legalną aborcję w trzech przypadkach. W interpretacji autora hiatus między normą moralną a normą prawną jest wynikiem uwzględnienia przez prawodawcę granic samego prawa. Po pierwsze, źródłem granicy prawa jest demokratyczna procedura jego stanowienia na drodze głosowania. Kompromis prawny nie musi z konieczności stawać się kompromisem aksjologicznym. Po drugie, źródłem granicy prawa jest uwzględnienie przygodnej i dramatycznej kondycji ludzkiej, wobec której prawodawca zawiesza kategoryczny charakter normy prawnej bez podważania obowiązywalności normy moralnej. Prawo wycofuje się w takich sytuacjach od nakazywania czynów heroicznych czy też przekraczających psychologiczną zdolność podmiotu. U podstaw analiz znajduje się pogląd, że wierność wartościom oraz zdolność do kompromisu są filarami demokracji, a mądrość prawodawcy polega na trosce o ich wzajemną więź w sytuacji poważnego konfliktu aksjologicznego.
    The present considerations regarding the boundaries of law are a response to Fr. Piotr Ślęczka’s criticism of the author’s standpoint (see Piotr Ślęczka, SDS, “A Compromise—or a Lie? A Voice in the Controversy over the Scope of Legislation on Human Life Protection in Poland,” Ethos 29:4(116) (2016): 297-305). The context of the considerations is the public initiative to toughen the prenatal life protection law and the mass protests the initiative in question encountered in Poland in 2016. The 1993 anti-abortion law allows legal abortion if one of three exceptions is met. The author holds that the hiatus between the moral norm and the legal norm results here from the lawmaker’s consideration of the boundaries of law as such. Firstly, the boundaries of law are a consequence of the democratic procedures of voting used in lawmaking. However, a legal compromise does not necessarily turn into an axiological one. Secondly, the boundaries of law are a consequence of the lawmaker’s consideration of the human condition, its contingency and tragic realities, in the face of which the lawmaker suspends the categorical nature of the legal norm without, however, questioning the imperative nature of the respective moral norm. In cases in question the law abstains from prescribing heroic acts or acts beyond the psychological capacity of the subject. The author’s standpoint stems from the view that both faithfulness to values and the ability to compromise are the pillars of democracy. The wisdom of the lawmaker lies in the concern for preserving the link between the two in the situation of a grave axiological conflict. Translated by Dorota Chabrajska
    Źródło:
    Ethos; 2017, 30, 1 (117); 283-289
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Papież Paweł VI – profetyczny wymiar pontyfikatu trudnych czasów
    Pope Paul VI – Prophetic Dimension of Pontificate in Hardship Times
    Autorzy:
    Wyszowadzki, Władysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/496838.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    papież Paweł VI
    Sobór Watykański II
    aggiornamento
    encyklika
    Humanae vitae
    upadek moralności
    trudne czasy Kościoła
    Paul VI
    the Second Vatican Council aggiornamento
    Encyclical Humanae vitae
    the moral decay
    difficult time of the Church
    Opis:
    The article discusses Pope Paul VI’s encyclicals Eccelsiam suam and Humanae vitae and their relevance for the Church teaching on moral principles concerning procreation, marital love and human sexuality. Pope Paul VI expressed his opposition to the corruption of morality and his words resonate with striking prophetic relevance. The Pope called for conversion and opening to Christ again by showing to the confused generation the joy of Christianity and Christ as the true source of happiness. His pontificate teaches us fidelity to the Gospel and to traditional Church teaching by reminding man’s call to holiness.
    Niniejszy artykuł omawia encykliki Pawła VI Eccelsiam suam i Humanae vitae i ich znaczenie w nauczaniu zasad moralnych Kościoła w odniesieniu do prokreacji, miłości małżeńskiej i seksualności człowieka. Papież Paweł VI wyraził swój sprzeciw wobec moralnego zepsucia, a jego słowa uderzają profetycznym charakterem. Nawoływał do nawrócenia i ponownego otwarcia się na Chrystusa poprzez ukazywanie zagubionemu pokoleniu radości chrześcijaństwa i Chrystusa jako źródła prawdziwej szczęśliwości. Jego pontyfikat jest lekcją wierności Ewangelii i tradycyjnemu nauczaniu Kościoła poprzez przypominanie o powołaniu człowieka do zbawienia.
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2019, 40, 4; 13-26
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo naturalne jako hermeneutyczna podstawa etyki uniwersalnej
    Natural law as the hermeneutical basis of the universal ethics
    Autorzy:
    Zabielski, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950662.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    natura
    prawo naturalne
    prawo stanowione
    przemiany cywilizacyjno-kulturowe
    wartościowanie etyczne
    zobowiązania moralne
    deformacja moralności
    odpowiedzialność moralna
    nature
    natural law
    the statute law
    civilization and cultural transformation
    ethical evaluation
    moral obligations
    moral deformation
    moral
    responsibility
    Opis:
    Rationalism of human nature demands to know the moral foundations and legitimacy made by human decisions and actions. This norm directs to the human nature, since a man first of all he wants – and should – be a man what means to pursue contained in its nature objectives and capabilities. This fact calls for the recognition of human nature, which is the ontological foundation of ethical norms of human action. This problem becomes more timely in the context of the development of modern civilization and cultural, scientific and technological progress and the growth of the needs and possibilities of their fulfillment. The consequence of these changes is deepening differentiation of human action evaluation and justification of ethical standards. This condition demands intensification of their search for the basics of universal ethical standards and guidance, motivation of its obliging nature of the universal dimension. Such a foundation of ethical standards of a general nature is a natural law anchored in the personal nature of the human beings that connects all people and sets them to a common norm of conduct. In this analytical reflection we will focus on two dimensions of the title issues: 1. The essence of the natural law obliging its power and attitude to the statute law; 2. The natural law as the standard valuation of human action and its deformations.
    Źródło:
    Rocznik Teologii Katolickiej; 2015, 14, 1
    1644-8855
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologii Katolickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzina jako wartość podstawowa w świadomości młodzieży szkolnej
    Family as a Basic Value in the Consciousness of School Youth
    Autorzy:
    Mariański, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407963.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    młodzież szkolna
    rodzina jako wartość podstawowa
    rodzina w hierarchii wartości codziennych
    plany życiowe młodzieży
    sekularyzacja moralności
    school youth
    family as a basic value
    family in the hierarchy of everyday values
    life plans of young people
    secularization of morality
    Opis:
    In this article, we will delve into two key aspects: the family as a fundamental and prioritized value within everyday values and the aspirations of young people regarding marriage. The sociological analysis is grounded in the outcomes of public opinion surveys and research conducted in the first and second decades of the 21st century. Throughout the 20th century and the initial decade of the 21st century, family and contented family life consistently held the top spot among the life goals of Poles, standing out as one of the most cherished values. However, in the course of the accelerated transformation of Polish society, success or a thriving professional career is emerging as a distinct life value for young Poles, competing to some extent with the significance attributed to family. Notably, around 60% of respondents among school youth express a commitment to formal marriage in their future plans.
    W niniejszym artykule zwrócimy uwagę na trzy kwestie: na rodzinę jako wartość podstawową i priorytetową wśród wartości codziennych oraz na plany młodzieży zawarcia związku małżeńskiego. Przeprowadzone analizy socjologiczne opierają się na wynikach sondaży opinii publicznej i rezultatach badań socjologicznych zrealizowanych w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku. Rodzina i szczęśliwe życie rodzinne znajdowały się w XX wieku i w pierwszej dekadzie XXI wieku na pierwszym miejscu wśród celów życiowych Polaków, należała do najwyżej cenionych wartości. W procesie przyspieszonej transformacji społeczeństwa polskiego sukces czy kariera zawodowa stają się poniekąd osobliwą wartością życiową młodych Polaków, do pewnego stopnia konkurujących z wartością rodziny. Wśród młodzieży szkolnej około 60% badanych jest zdecydowanych w przyszłości zawrzeć formalny związek małżeński. Przeprowadzone analizy socjologiczne opierają się na wynikach sondaży opinii publicznej i rezultatach badań socjologicznych, zrealizowanych w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku.
    Źródło:
    Copernicus Political and Legal Studies; 2023, 2, 2; 80-102
    2720-6998
    Pojawia się w:
    Copernicus Political and Legal Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Liturgy and Morality. Constitution on the Sacred Liturgy Sacrosanctum Concilium in the Context of Moral Theology
    Liturgia i moralność. Próba teologiczno-moralnej lektury Konstytucji o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium
    Autorzy:
    Mielec, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/671925.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Teologiczne
    Tematy:
    Sobór Watykanski II
    Sacrosantum Concilium
    Gaudium et spes
    korelacja liturgii i moralności
    dramat
    przymierze
    profetyzm
    napięcie eschatologiczne
    czynne uczestnictwo
    ofiara
    naśladowanie
    nawrócenie
    uświęcenie
    cnoty teologalne i moralne
    katabasis
    Second Vatican Council
    co-relation between liturgy and morality
    drama
    covenant
    prophetism
    eschatological tension
    active participation
    sacrifice
    imitation
    conversion
    moral and theological virtues
    Opis:
    50. rocznica uchwalenia Konstytucji o liturgii świętej zachęca do teologiczno-moralnej interpretacji tego dokumentu Vaticanum II. Jej owocem jest stwierdzenie istniejącej w historii zbawienia korelacji pomiędzy liturgią i moralnością. Objawienie Starego Testamentu odsłania koniunkcję kultu i moralności, a próby jej rozerwania w historii Narodu Wybranego spotykają się z ostrym sprzeciwem proroków. Krytyka ta zawiera jednak zapowiedź nowej przyszłości, w której Bóg usunie podział między kultem a moralnością. Nowy Testament przedstawia realizację tej obietnicy w wydarzeniu Jezusa Chrystusa. Jego zbawcze dzieło ustanawia chrześcijańską liturgię, w której człowiek uczestniczy jako istota duchowo-cielesna. Zbawienie aktualizowane w liturgii uświęca przez łaskę, która może być przyjęta jako miłość Boga respektująca wolne działanie człowieka. Zbawienie uobecniane w liturgii Kościoła jest bowiem relacją, współdziałaniem Boga i człowieka, łaski i wolności. Sacrosantum Concilium wyraża tę objawioną prawdę, podkreślając obiektywny i subiektywny wymiar liturgii jako dzieła Chrystusa, w którym chrześcijanin czynnie, świadomie i owocnie uczestniczy (participatio actuosa). Jest to przede wszystkim udział duchowy, zatem również moralny. Tylko wtedy możliwy jest zewnętrzny wymiar liturgii, w którym zawierają się szczegółowe formy, postawy, gesty i różnego rodzaju działania uczestnika świętej liturgii. Oznacza to, że liturgiczna participatio actuosa wymaga moralnego działania poprzez konkretne naśladowanie Chrystusa, prowadzące do nawrócenia. Wówczas „wiara działa przez miłość” (por. Ga 5, 6). W ten sposób dochodzimy do pojęcia ofiary, która w przypadku człowieka polega na jego całościowej przemianie. Grzeszny człowiek obdarowany miłością Trójjedynego Boga może na nią odpowiedzieć własną, stopniowo dojrzewającą miłością. Proces ten konstytuuje dramat Boga i człowieka, czyli napięcie pomiędzy łaską i wolnością, któremu odpowiada właśnie korelacja liturgii i moralności. Co więcej, zależność ta pozwala na autentyczne doświadczenie liturgii i moralności, chroniąc je przed redukcją do rytualizmu i moralizmu.
    The fiftieth anniversary of the promulgation of the Constitution on the Sacred Liturgy of Vaticanum II encourages attempts of its interpretation in the context of moral theology. It leads to the conclusion that there is a co-relation between liturgy and morality in the history of salvation. The Revelation of the Old Testament reveals the conjunction between worship and morality. Attempts to separate the two in the history of the Chosen People raise objections of prophets. Their criticism, however, comes together with the announcement of the future in which God will reveal the divisions between worship and morality. The New Testament shows the fulfilment of this promise in Jesus Christ. His salvific work establishes the Christian liturgy, in which man participates as a physical, as well as a spiritual being. The salvation, made present in the liturgy of the Church, is a relation, the co-operation of God and man, grace and freedom. Sacrosantum Concilium presents this revealed truth, emphasising the objective and subjective dimensions of liturgy as the work of Christ, in which a Christian participates actively, freely and consciously (participatio actuosa). The participation is mostly spiritual, therefore moral at the same time. Only than can the external elements of liturgy take place, including its detailed forms, gestures, attitudes and behaviours of the sacred liturgy participants. It means that the liturgical participatio actuosa requires moral works through imitation of Christ leading to conversion. That is when “faith works through love” (cf. Gal 5 : 6). It leads us to the notion of sacrifice, which, as far as man is concerned, requires a total change. Sinful man presented with the love of the Triune God may respond to it with his own, gradually maturing love. The process constitutes the drama of God and man, which is the tension between grace and freedom, which is then represented by the co-relation between liturgy and morality. What is more, this particular co-relation makes an authentic experience of liturgy possible, protecting it from being reduced to sheer moralism and ritualism.
    Źródło:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny; 2013, 66, 3
    2391-8497
    0209-0872
    Pojawia się w:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pracowite dno sadzawki. Socjologia moralności a literatura piękna
    The workful bottom of the pool. The sociology of morality and fiction
    Autorzy:
    Sztalt, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27315894.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    dzieło literackie
    funkcje literatury
    poznawcza funkcja literatury
    przedmiot poznania literatury
    socjologia moralności
    aksjologia
    dobro i zło
    literatura jako źródło wiedzy przed-socjologicznej
    literary work
    functions of literature
    cognitive function of literature
    subject of knowledge of literature
    sociology of morality
    axiology
    good and evil
    literature as a source of pre-sociological knowledge
    Opis:
    Artykuł w zamierzeniu autora ma uwidaczniać poznawcze walory literatury w zakresie moralności i aksjologii. Tekst zaczyna się od wymienienia funkcji literatury, podkreślając funkcję poznawczą. Wskazuje na różnice poznania literackiego i naukowego. Następnie autor przedstawia możliwość skupienia się, podczas poznania literackiego, na kwestiach moralnych i aksjologicznych, posiłkuje się przy tym konkretnymi przykładami literackimi. Stoi na stanowisku, że przed-socjologiczne poznanie literackie może być nie mniej cenne i doniosłe od poznania socjologicznego. Oba, jego zdaniem, niejako się uzupełniają.
    Krzysztof Sztalt’s aim in this article is to highlight the cognitive values of literature in the field of morality and axiology. He begins by listing the functions of literature and emphasizing the cognitive function. He goes on to indicate the differences between literary and scientific cognition. He then considers the possibility of focusing, during the process of the cognition of literary works, on moral and axiological problems. Addressing these problems he cites a specific literary examples. He argues that pre-sociological literary cognition can be no less valuable and important than sociological cognition. In his opinion, both forms of cognition complement each other.
    Źródło:
    Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa; 2022, 13; 1-9
    2353-9658
    Pojawia się w:
    Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-45 z 45

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies