Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Gaweda, M" wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-41 z 41
Tytuł:
Wplyw nawozenia fosforowego na zawartosc olowiu w rzodkiewce [Raphanus sativus L.subvar.radicula pers.] i szpinaku [Spinacia oleracea L.]
Autorzy:
Gaweda, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/800439.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
olow
wartosc biologiczna
doswiadczenia nawozowe
fosforany
nawozy fosforowe
rzodkiewka
szpinak
uprawa roslin
metale ciezkie
kumulacja
nawozenie
warzywa
Opis:
Przeprowadzono doświadczenie wazonowe w celu zbadania wpływu nawożenia fosforowego na kumulację ołowiu przez rzodkiewkę i szpinak. Przyjęto trzy stopnie nawożenia fosforowego: 50, 200, 800 mg P/kg s.m. podłoża i trzy dawki ołowiu 0, 275 i 550 mg/kg s.m. Dwie odmiany rzodkiewki Saxa i Rowa oraz dwie odmiany szpinaku Matador i Asta F₁ zebrano w fazie dojrzałości zbiorczej i oznaczono zawartość ołowiu w zgrubieniach i liściach rzodkiewki i liściach szpinaku. Wykonano też analizy składu mineralnego oraz suchej masy i wybranych związków organicznych w częściach jadalnych obu warzyw. Podniesienie poziomu fosforu w glebie z 50 do 800 mg/kg s.m. spowodowało spadek ilości zgromadzonego Pb w zgrubieniach rzodkiewki o około 30 % (bez różnic odmianowych), w liściach szpinaku redukcja osiągnęła 75 % u odmiany Asta. Na podłożach intensywniej nawożonych stwierdzono również ograniczenie translokacji ołowiu ze zgrubień do części nadziemnych rzodkiewki. Nie stwierdzono żadnych zmian w morfologii badanych warzyw, skumulowany ołów wpłynął natomiast na ich wartość biologiczną. W materiale z podłoża o najniższej zawartości fosforanów wystąpiły spadki P, Mn i barwników u obu testowanych gatunków. W zgrubieniach rzodkiewki obniżył się także poziom Zn, suchej masy, cukrów rozpuszczalnych i kwasu askorbinowgo, a w liściach szpinaku Cu i białka ogólnego - wzrosła natomiast ilość suchej masy i cukrów. Intensyfikacja nawożenia fosforowego spowodowała ograniczenie skali tych zmian, nie pozwoliła jednak na całkowitą ich eliminację.
Pot experiments concerned the effect of phosphates in soil on the accumulation of lead by radish and spinach. Three levels of phosphate fertilising were applied: 50, 200, 800 mg P/kg d.w. and three doses of lead: 0, 275 and 550 mg/kg d.w. of substrate. Saxa and Rowa radishes and Matador and Asta F₁ spinach cultivars were harvested at the stage of harvest maturity; the content of lead and selected mineral and organic components being determined in edible parts of vegetables. An increase in phosphorus content in soil caused a significant decrease in Pb absorbed by radish roots to about 30 % (without differences for cultivars). The stronger effect was obtained for spinach - the drops of this metal amounted to 75 %, the cultivar differences also appeared. Accumulated lead significantly modified biological value of plants collected from the soil with content 50 mg P/kg d.w. The increase in the level of phosphates in substrates pennitted to limit these changes considerably.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1996, 429; 101-107
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw niektorych skladnikow podloza na zmiany w skladzie mineralnym salaty uprawianej na podlozach zawierajacych olow
Autorzy:
Gaweda, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/801257.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
olow
materia organiczna
fosforany
salata
zawartosc mikroelementow
odczyn podloza
podloza uprawowe
zawartosc makroelementow
sklad mineralny
warzywa
Opis:
W trzech doświadczeniach wazonowych uprawiano sałatę na podłożach o zróżnicowanym poziomie materii organicznej (0, 3 i 8% s.m.), pH (5,1, 6,2 i 7,1) i fosforu (50, 200 i 800 mg·kg⁻¹ s.m.) przy rosnącym zanieczyszczeniu ołowiem (0, 275 i 550 mg·kg⁻¹ s.m.). Zwiększenie zawartości badanych składników w podłożu ograniczyło częściowo lub wyeliminowało spadek zawartości składników mineralnych w liściach, wywołany działaniem tego metalu. Rośliny zebrane z podłoży najbogatszych w materię organiczną i fosforany, oraz o wysokim pH posiadały niezmieniony poziom mikroelementów bez względu na zastosowaną dawkę Pb.
In three pot experiments the lettuce was cultivated on the substrates with different organic matter level (0, 3 and 8% DM), pH (5.1, 6.2, and 7.1), and phosphorus content (50, 200 and 800 mg·kg⁻¹ DM). The lead concentration in the substrates was 0, 275, 550 mg·kg DM. The increase in the contents of investigated components in substrate limited partially or in total the drop in leaf content of minerals, usually observed as a result of lead influence. Plants from the substrates with the highest pH, organic matter and phosphate contents showed unchanged composition of microelements regardless of applied Pb doses.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1999, 466; 429-439
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparison of Carrot Quality Cultivated Using Conventional, Integrated and Organic Methods
Porównanie jakości marchwi uprawianej metodami konwencjonalną, integrowaną i ekologiczną
Autorzy:
Szopińska, A.
Gawęda, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388867.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
marchew
uprawa ekologiczna
uprawa integrowana
uprawa konwencjonalna
plonowanie
jakość korzeni
carrots
organic cultivation
integrated cultivation
conventional cultivation
yielding
root quality
Opis:
The experiment was conducted in the years 2006-2008 according to the rules of conventional, integrated and organic methods. Organic cultivation was conducted on a certified organic farm. The investigation focused on carrots 'Flakkee 2' cv. On the basis of average results for the three years of the experiment there was made an assessment of the effect of cultivation method on the quantity and quality parameters of yield, such as average mass of marketable roots, their length and diameter, and content of dry mass, nitrates, soluble sugars, ascorbic acid and carotenoids. The total yield. mass and length of roots were bigger in organic cultivation. Carrot dry mass content did not differ significantly between yields coming from different cultivation systems. Nitrates contents in the analyzed roots were low constituting 25.5-55.8 % of the admissible norm. The highest amounts were noted m the roots from integrated cultivation. Significantly lower soluble sugar content was also revealed in the roots from the integrated system in comparison with carrots from the other cultivation systems. No differences in ascorbic acid or carotenoid content were shown in carrot roots coming from farms using different cultivation methods.
Doświadczenie prowadzono w latach 2006-2008 z zachowaniem zasad produkcji konwencjonalnej, integrowanej i ekologicznej. Uprawa ekologiczna prowadzona była w gospodarstwie certyfikowanym. Badaniami objęto marchew odmiany 'Flakkee 2'. Na podstawie średnich wyników z trzech lat doświadczeń oceniono wpływ metody uprawy na ilość plonów oraz ich parametry jakościowe, takie jak: średnia masa korzeni handlowych, ich długość i średnica oraz zawartość suchej masy, azotanów, cukrów rozpuszczalnych, kwasu askorbinowego oraz karotenoidów. Plon ogólny, masa i długość korzeni były największe w uprawie ekologicznej. Zawartość suchej masy marchwi nie różniła się istotnie w korzeniach marchwi pochodzącej z różnych systemów uprawy. Zawartość azotanów w badanych korzeniach była mała i stanowiła 25,5-55,8 % dopuszczalnej normy. Najwięcej azotanów wykryto w korzeniach pochodzących z uprawy integrowanej. Statystycznie istotnie niższy, w stosunku do marchwi z pozostałych upraw, poziom cukrów rozpuszczalnych wykazano w korzeniach marchwi pochodzącej również z tego systemu uprawy. Nie wykazano różnic w zawartości kwasu askorbinowego oraz karotenoidów w korzeniach marchwi pochodzącej z różnych systemów uprawy.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 1; 113-121
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparison of yield and quality of red beet roots cultivated using conventional, integrated and organic method
Autorzy:
Szopinska, A.A.
Gaweda, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2026.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Ogrodnictwa
Tematy:
red beet
Beta vulgaris
yielding
root quality
organic cultivation
integrated cultivation
conventional cultivation
Źródło:
Journal of Horticultural Research; 2013, 21, 1
2300-5009
Pojawia się w:
Journal of Horticultural Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected indicators of the root quality of fifteen cultivars of red beet (Beta vulgaris L.)
Autorzy:
Niziol-Lukaszewska, Z.
Gaweda, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2018.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Ogrodnictwa
Tematy:
red beet
Beta vulgaris
variation
root quality
antioxidant activity
betalain pigment
soluble sugar
Źródło:
Journal of Horticultural Research; 2015, 23, 1
2300-5009
Pojawia się w:
Journal of Horticultural Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of Lead Cumulation on Boron Content in Some Vegetables
Wpływ kumulacji ołowiu na zawartość boru w niektórych warzywach
Autorzy:
Gawęda, M.
Nizioł-Łukaszewska, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388919.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
kumulacja ołowiu
bór
sałata
szpinak
rzodkiewka
cebula
burak ćwikłowy
marchew
lead accumulation
boron
lettuce
spinach
radish
onion
red beet
carrot
Opis:
Six spectes of vegetable plants: lettuce Lectuca sativa L., spinach Spinacia oleracea L., radish Raphanus sativus L. subvar. radicula Pers., onion Allium cepa L. var. cepa, red beets Beta vulgaris L. and carrot Daucus carota L. were cultivated in pots on a substrate containing lead dosed O, 250 and 500 mg o kg-1 d.m. Increase of lead content in substrate caused its intensive cumulating in edible parts of the tested vegetable species. At the same time boron content increased in tissues of all analysed plants: in lettuce leaves by 9.7 % after supplying 250 mg Pb o kg-1 d.m., and by 19.8 % after supplying 500 mg Pb o kg-1 d.m., in spinach leaves by 13.8 % (only under the influence of higher dose), in radish roots by 5.1 and 24.6 %, in onion by 23.9 and 39.1 %, in beetroots by 14.9 and 41.2 % and in carrot roots by 8.6 and 24.6 %.
Sześć gatunków roślin warzywnych: sałatę Lactuca sativa L., szpinak Spinacia oleracea L., rzodkiewkę Raphamts sativus L. subvar. radicula Pers., cebulę Allium cepa L. var. cepa, buraki ćwikłowe Beta vulgaris L. i marchew Daucus carota L. uprawiano w wazonach na podłożu z dodatkiem ołowiu w ilości: O, 250 i 500 mg o kg-1 s.m. Zwiększenie zawartości ołowiu w podłożu spowodowało jego intensywną kumulację w jadalnych częściach testowanych gatunków warzyw. Równocześnie wzrosła zawartość boru w tkankach wszystkich analizowanych roślin: w liściach sałaty o 9,7 % pod wpływem dawki 250 mg Pb o kg-1 d.m. podłoża i o 19,8 % pod wpływem dawki 500 mg Pb o kg-1 d.m., w liściach szpinaku o 13,8 % (tylko pod wpływem większej dawki Pb), w zgrubieniach rzodkiewki o 5,1 i 24,6 %, w cebuli o 23,9 i 39,1 %, w korzeniach buraków o 14,9 i 41,2 %, w korzeniach marchwi o 8.6 i 24,6 % odpowiednio pod wpływem dodatku 250 i 500 mg o kg-1 d.m. podłoża.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 1; 19-26
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bioactive black glasses and their modification with cerium
Autorzy:
Gawęda, M.
Długoń, E.
Sitarz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/286185.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
bioactive glasses
cerium
modification
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2016, 19, 138; 122
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effect of temperature and precipitation conditions on the growth and development dynamics of five cultivars of processing tomato
Autorzy:
Jedryszczyk, E.
Skowera, B.
Gaweda, M.
Libik, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1994.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Ogrodnictwa
Źródło:
Journal of Horticultural Research; 2016, 24, 1
2300-5009
Pojawia się w:
Journal of Horticultural Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siloxane layers modified with carbon nanoforms for medical applications
Autorzy:
Gawęda, M.
Długoń, E.
Markowski, J.
Sitarz, M.
Błażewicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/284456.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Polskie Towarzystwo Biominerałów
Tematy:
siloxane
carbon
medical application
Źródło:
Engineering of Biomaterials; 2018, 21, 148; 114
1429-7248
Pojawia się w:
Engineering of Biomaterials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Optical and Mechanical Characterization of Zirconium Based Sol-Gel Coatings on Glass
Autorzy:
Sitarz, M.
Drajewicz, M.
Jadach, R.
Długoń, E.
Leśniak, M.
Reben, M.
Wajda, A.
Gawęda, M.
Burtan-Gwizdała, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/352458.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
sol-gel coating
zirconium oxide
ellipsometry
Vickers hardness
Opis:
The basic factor limiting the use of glasses is their unsatisfactory mechanical strength. The improvement of the mechanical strength of glasses is usually obtained by applying their respective thin surface layers. The object of the research was glass coated with zirconium oxide. For the application of zirconium oxide layer, dip-coating method was used. The resulting materials were subjected to detailed examination of the microstructure (SEM), and mechanical tests (Vickers hardness and modulus of elasticity). In order to evaluate the optical characteristics, the tests were performed by UV/VIS. The thickness of the overlying layers were determined using the method of ellipsometry. The study showed that the obtained sol-gel layer of zirconium oxide (IV) on glasses influence the improvement of the mechanical properties. It has been shown that the applied layers have high adhesion to the substrate.
Źródło:
Archives of Metallurgy and Materials; 2016, 61, 4; 1747-1752
1733-3490
Pojawia się w:
Archives of Metallurgy and Materials
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metoda oznaczania berylu do oceny narażenia zawodowego
Autorzy:
Gawęda, E.
Madej, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/181402.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
beryl
substancje niebezpieczne
ocena ryzyka zawodowego
beryllium
dangerous substances
occupational risk assessment
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2001, 1; 22-24
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ temperatury na kinetykę procesu hydratacji różnych cementów
Effect of temperature on evolution of hydration process in different cement pastes
Autorzy:
Jabłoński, M.
Gawęda, I
Gawin, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/362641.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Fizyki Budowli Katarzyna i Piotr Klemm
Tematy:
hydratacja cementu
energia aktywacji
kalorymetr izotermiczny
masywne konstrukcje betonowe
cement hydration
activation energy
isothermal calorimeter
massive concrete structure
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań ciepła hydratacji cementu w kalorymetrze izotermicznym. Wyniki badań posłużyły do wyznaczenia stopnia hydratacji i jego ewolucji w czasie oraz energii aktywacji dla różnych wartości stopnia hydratacji i różnych temperatur.
Predicting time evolution of cement hydration process is of strategic importance for the concreting of massive structures. The amount of heat generated during cement hydration depends mostly on the chemical composition of the cement. In general, higher curing temperature, higher cement content and finer cement grains cause an increase of the heat of hydration. If this heat is not rapidly dissipated, a significant rise of the temperature can occur in interior part of a massive concrete structure. This may result in considerable tensile stresses of the surface zone and in material cracking. To determinate the hydration degree evolution, the heat flow calorimetry was applied. The tests were performed by means of the TAM Air isothermal calorimeter, to determine the evolutions in time of hydration degree and its rate. The tests were performed at temperature of 20°C, 30°C and 40°C for the cement pastes made of: CEM I, CEM II, CEM III and CEM V, with the water – cement ratio of 0,47. The widely used in mathematical modelling of cement hydration process, normalised chemical affinity functions and activation energy of hydration process at different degrees of its advancement, were determined for the analyzed cement pastes.
Źródło:
Fizyka Budowli w Teorii i Praktyce; 2015, T. 7, nr 1, 1; 33-38
1734-4891
Pojawia się w:
Fizyka Budowli w Teorii i Praktyce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Allocation of elements in a chronosequence of silver birch afforested on former agricultural lands
Autorzy:
Gaweda, T.
Malek, S.
Zasada, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52892.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Drewna
Tematy:
element allocation
chronosequence
silver birch
afforestation
secondary succession
post-agricultural land
agricultural land
Opis:
Research on the effect of birch regeneration on changes occurring in the environment on former farmlands included a quantitative and qualitative analysis of the biomass growing on the research plots. Five experimental plots were selected in the Mazovia region: two in Dobieszyn and the Kampinos National Park and one in Kozienice. The analysis performed on each plot was concerned with the amount and chemical composition of biomass in four patches of vegetation, characterised by the different ages of the birch trees growing there. The vegetation patches were classified according to age group, i.e. I: 1–4 years old, II: 5–8 years old, III: 9–12 years old and IV: over 12 years old. Biomass samples were collected in the field and determined in kg DM/ha using the following components: roots, stem, bark,branches, assimilation apparatus, litterfall and the total biomass of the other (except birch) plants. For all the above-mentioned groups, the content of the elements N, C, S, Ca, K, Mg, Na, P, Mn, Cu, Fe, Zn, Pb, and Cd was determined. This allowed us to obtain both the values of the concentrations of particular substancesand their allocation in both the organic matter and litterfall. The aim of theresearch was to discover whether the allocation of elements changes with the age of birch growing on former farmland.
Źródło:
Drewno. Prace Naukowe. Doniesienia. Komunikaty; 2014, 57, 192
1644-3985
Pojawia się w:
Drewno. Prace Naukowe. Doniesienia. Komunikaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Weryfikacja eksperymentalna modelu matematycznego procesu hydratacji cementu
Comparison of the results of simulations and experimental tests of cement hydration
Autorzy:
Gawęda, I
Jabłoński, M
Gawin, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/362726.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Fizyki Budowli Katarzyna i Piotr Klemm
Tematy:
model matematyczny zjawisk chemo-higro-termicznych
analiza numeryczna
hydratacja cementu
mathematical model of chemo-hygro-thermal phenomena
numerical analysis
cement hydration
Opis:
W pracy przedstawiono model matematyczny zjawisk chemo-higro-termicznych w betonie i kinetyki procesu hydratacji cementu oraz ich zastosowanie do analizy przebiegu tego procesu w warunkach izotermicznych i adiabatycznych. Porównano wyniki badań kalorymetrycznych oraz symulacji komputerowych dojrzewającego zaczynu cementowego.
This paper presents the mathematical model of chemo-hygro-thermal phenomena in the maturing concrete and its application to the cement hydration process. It presents a comparison of the experimental data with simulation performed with the numerical model.
Źródło:
Fizyka Budowli w Teorii i Praktyce; 2011, T. 6, nr 1, 1; 41-46
1734-4891
Pojawia się w:
Fizyka Budowli w Teorii i Praktyce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Weed infestation of spring barley (Hordeum vulgare L.) depending on the cover crop and weed control method
Zachwaszczenie jęczmienia jarego (Hordeum vulgare L.) w zależności od międzyplonu i sposobu odchwaszczania
Autorzy:
Gaweda, D.
Wesolowski, M.
Kwiatkowski, C.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28526.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
The aim of this 3-year field study was to evaluate the effect of some stubble crops and weed control methods on the species composition, number and air-dry weight of weeds in a spring barley crop grown in short-term monoculture. The study was conducted in the period 2009–2011 at the Uhrusk Experimental Farm, on mixed rendzina soil classified as very good rye soil complex. It included stubble crops which were ploughed under in each year (control treatment without cover crop, white mustard, lacy phacelia, a mixture of legumes – narrow-leaf lupin + field pea) and 3 weed control methods used in spring barley crops (mechanical, mechanical and chemical, chemical weed control). Veronica persica was the weed species that occurred in greatest numbers in the spring barley crop sown after stubble crops. All cover crops reduced the numbers of Avena fatua which was the dominant species in the control treatment. Chemical as well as chemical and mechanical weed control significantly reduced the numbers of Avena fatua compared to the treatment where only double harrowing was used for weed control. The stubble crops did not reduce weed infestation of spring barley. Compared to the control treatment, the ploughing-in of white mustard and the mixture of legumes reduced the dry weight of weeds by 49.1 and 22.7%, respectively. Mechanical weed management proved to be less effective in reducing the number and dry weight of weeds compared to the other weed control methods. A significant negative correlation was found between the dry weight of weeds in the spring barley crop and the dry weight of the ploughed-in white mustard cover crop under the conditions of chemical weed control as well as in the case of the mixture of legumes when complete mechanical and chemical weed control was used.
W trzyletnich badaniach polowych oceniano wpływ wybranych międzyplonów ścierniskowych i sposobu odchwaszczania na skład gatunkowy, liczbę oraz powietrznie suchą masę chwastów w łanie jęczmienia jarego uprawianego w krótkotrwałej monokulturze. Badania prowadzono w latach 2009–2011 w Gospodarstwie Doświadczalnym Uhrusk, na rędzinie mieszanej zaliczanej do kompleksu żytniego bardzo dobrego. Uwzględniono w nich przyorywane corocznie międzyplony ścierniskowe (bez międzyplonów – obiekt kontrolny, gorczyca biała, facelia błękitna, mieszanka strączkowych – łubin wąskolistny + groch siewny pastewny) oraz 3 sposoby odchwaszczania jęczmienia jarego (mechaniczny, mechaniczno-chemiczny i chemiczny). W łanie jęczmienia jarego wysianego po międzyplonach ścierniskowych najliczniej występującym gatunkiem chwastów był Veronica persica. Wszystkie międzyplony ograniczyły liczbę dominującego na obiekcie kontrolnym Avena fatua. Chemiczny i mechaniczno-chemiczny sposób pielęgnacji łanu w znacznym stopniu ograniczyły liczbę Avena fatua względem obiektu odchwaszczanego wyłącznie przy pomocy 2-krotnego bronowania. Międzyplony ścierniskowe nie ograniczyły zachwaszczenia jęczmienia jarego. W porównaniu do obiektu kontrolnego powietrznie suchą masę chwastów ograniczyło przyoranie gorczycy białej i mieszanki roślin strączkowych, odpowiednio o 49,1 i 22,7%. Mechaniczna walka z chwastami okazała się mniej skuteczna w redukcji liczby i powietrznie suchej masy chwastów w porównaniu do pozostałych sposobów pielęgnacji. Stwierdzono istotną ujemną korelację między powietrznie suchą masą chwastów w łanie jęczmienia jarego a powietrznie suchą masą przyorywanego międzyplonu z gorczycy białej, w warunkach chemicznego sposobu odchwaszczania oraz mieszanki roślin strączkowych gdy zastosowano kompleksową mechaniczno-chemiczną pielęgnację łanu.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2014, 67, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prediction of Toxic Substances Emission for Occupational Exposure Assessment
Autorzy:
Benczek, K. M.
Gawęda, E.
Kurpiewska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/90217.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
emission
occupational safety
chemical hazards
methods for prediction of emission
ventilation
air purity
emisja
bezpieczeństwo pracy
zagrożenia chemiczne
wentylacja
Opis:
Methods for predicting organic solvents, chromic acid, mineral oil, styrene, and sulphuric acid emissions in painting, metal degreasing, wood preservation, chromium electroplating, turning, grinding, making glass fortified polyester laminates and lead batteries charging, injection moulding of polystyrene plastics, and making polyurethane foam processes are described. Experimentally introduced equations are based on the essential parameters of these processes. Knowing the emission and the total flow rate of ventilation, it is possible to calculate toxic agent concentration, which is the basis of occupational exposure assessment.
Źródło:
International Journal of Occupational Safety and Ergonomics; 2000, Zeszyt Specjalny; 35-43
1080-3548
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Safety and Ergonomics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Soybean yield under different tillage systems
Plonowanie soi w różnych systemach uprawy roli
Autorzy:
Gawęda, D.
Cierpiała, R.
Bujak, K.
Wesołowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11542779.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
In Poland the soybean is becoming an increasingly more popular crop plant that is valued, among others, for the high nutritional value of its seeds. There are few studies on the effect of tillage systems used for soybean which are carried out in the climatic conditions of our country. This proves the need to continue such research. The present study investigated the effect of plough tillage and direct seeding on seed yield and some yield components of two soybean cultivars (Augusta and Aldana) in the climatic conditions of central-eastern Poland. A three-year field experiment was established on lessive soil using a split-block design in four replications. The study showed that cv. Aldana produced higher seed yield by 10.6% compared to the other cultivar; this cultivar was also characterized by higher plant density after emergence and before harvest, a higher number of seeds per pod, and higher 1000 seed weight. Seed yield significantly varied depending on the tillage system used. Under conventional tillage, soybean produced 14.7% higher yield than in the case of direct seeding. Compared to plough tillage, no-tillage significantly reduced plant height and first pod height as well as plant density after emergence and before harvest.
Soja staje się coraz bardziej popularną rośliną uprawną w Polsce, cenioną między innymi za dużą wartość odżywczą nasion. Badania dotyczące wpływu sposobu uprawy roli pod soję prowadzone w warunkach klimatycznych naszego kraju są nieliczne. świadczy to o potrzebie dalszej ich kontynuacji. W niniejszej pracy badano wpływ systemów uprawy roli: płużnego i siewu bezpośredniego na plon nasion oraz wybrane elementy plonowania dwóch odmian soi (Augusta i Aldana), w warunkach klimatycznych południowo-wschodniej Polski. Trzyletni eksperyment polowy założono na glebie płowej wytworzonej z lessu, metodą split-block w czterech powtórzeniach. Wykazano, iż z porównywanych odmian o 10,6% lepiej plonowała Aldana, która charakteryzowała się również większą obsadą roślin po wschodach i przed zbiorem, liczbą nasion w strąku oraz masą 1000 nasion. Plon nasion byá istotnie zróżnicowany w zależności od zastosowanego systemu uprawy roli. W warunkach uprawy płużnej soja plonowała o 14,7% lepiej niż w siewie bezpośrednim. W porównaniu z systemem płużnym uprawa zerowa znacząco obniżyła wysokość roślin, wysokość zawieszenia pierwszego strąka oraz obsadę po wschodach i przed zbiorem soi.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2014, 13, 1; 43-54
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of cover crops and different doses of herbicides on the yield and quality of soybean grown in direct sowing
Autorzy:
Harasim, E.
Kwiatkowski, C.
Gawęda, D.
Gocół, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11855254.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Opis:
Soybeans serve as one of the most valuable crops in many countries, including Poland, due to the high nutritional value of its seeds, its resistance to diseases and pests. Under the climatic conditions of Poland, soybean yield is largely dependent on weather conditions in a particular growing season, primarily temperature and rainfall. The aim of this study was to evaluate the effect of cover crops (winter rye, winter oilseed rape, and white mustard), mulching method (aboveground biomass mulching after mowing or desiccation) and reduced herbicide rates (down to 75 and 50% of the recommended rate) on soybean seed quality and yield. The present study showed that the weather conditions in the particular study seasons and mulching treatments caused the greatest variation in soybean seed yield and its quality. The highest yield was obtained from control treatments, desiccated winter rye and white mustard. The applied herbicide rates did not cause variations in seed yield and yield component traits. The protein and oil content was affected by the type of the mulch plant used. Mulch with rye and winter rape favors increased protein content, while more oil seed were accumulating after the white mustard and both mulch forms of rape.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2017, 16, 1; 121-132
1644-0692
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Response of spring wheat to reduced tillage systems and to different levels of mineral fertilization
Reakcja pszenicy jarej na uproszczenia w uprawie roli i zróżnicowany poziom nawożenia mineralnego
Autorzy:
Haliniarz, M.
Bujak, K.
Gaweda, D.
Kwiatkowski, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47122.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
Opis:
Cost reduction in plant production, as well as ecological aspects, force farmers to apply numerous modifications in tillage. Usually, they consist in shallowing ploughing and replacing it with cultivating measures not overturning the soil. The aim of the study was determination of the effect of conventional and reduced tillage systems as well as of two levels of mineral fertilization on the yield of spring wheat in the second cycle of crop rotation: potato spring wheat field pea (edible form) winter wheat. The research was carried out in the years 2003-2006 on lessive soil formed from loess included in the good wheat complex. Autumn tillage under spring wheat, cultivar Helia, included the following cultivation measures: A pre-winter ploughing (18-22 cm), B cultivatoring (10-15 cm), C heavy harrowing (8-10 cm). In spring, harrowing was conducted on all plots as well as cultivatoring, harrowing, seeding and harrowing. The second experimental factor was mineral fertilization on two levels: 117.3 kg NPK (50 kg N, 17.5 kg P, 49.8 kg K) and 175.9 kg NPK (75 kg N, 26.2 kg P, 74.7 kg K). The conducted research indicated that replacing pre-winter ploughing with cultivatoring (B) or heavy harrowing (C) resulted in a statistically insignificant yield decrease, by 4.3% and 7.1% respectively, as well as in a deterioration of its structural components. On lessive soil formed from loess, an increase in fertilization with nitrogen, potassium and phosphorus by 50% did not vary significantly the spring wheat yield or its components. Under conditions of a higher fertilization level, the yield increased by 4.1%. Spring wheat yield was significantly modified only by weather conditions in particular years of research. An increase in the yield and its structural components was indicated in the second cycle of crop rotation in all experiment variants, compared to the research from the years 1999-2002. Therefore, it may be concluded that reduced tillage, consisting in conducting shallow cultivating measures not overturning the soil, is well tolerated by spring wheat.
Ograniczenie kosztów produkcji roślinnej oraz względy ekologiczne zmuszają rolników do licznych modyfikacji w uprawie roli. Najczęściej polegają one na spłycaniu orek oraz zastępowaniu ich uprawkami nieodwracającymi roli. Celem badań było określenie wpływu płużnego i bezorkowego systemu uprawy roli oraz dwóch poziomów nawożenia mineralnego na plonowanie pszenicy jarej w drugiej rotacji płodozmianu ziemniak . pszenica jara . groch siewny forma jadalna . pszenica ozima. Badania przeprowadzono w latach 2003-2006 na glebie płowej wytworzonej z lessu, zaliczanej do kompleksu przydatności rolniczej pszennego dobrego. Jesienna uprawa roli pod pszenicę jarą odmiany Helia obejmowała następujące zabiegi uprawowe: A . orka przedzimowa (18-22 cm), B . kultywatorowanie (10-15 cm), C . bronowanie broną ciężką (8-10 cm). Wiosną na wszystkich obiektach wykonywano bronowanie, kultywatorowanie, bronowanie, siew i bronowanie. Drugim czynnikiem badawczym było nawożenie mineralne, występujące na dwu poziomach: 117,3 kg NPK (50 kg N, 17,5 kg P, 49,8 kg K) i 175,9 kg NPK (75 kg N, 26,2 kg P, 74,7 kg K). Przeprowadzone badania wykazały, iż zastąpienie orki przedzimowej kultywatorowaniem (B) lub bronowaniem roli broną ciężką (C) skutkowało nieistotnym statystycznie obniżeniem plonu . odpowiednio o 4,3% i 7,1% . oraz pogorszeniem elementów jego struktury. Na glebie płowej wytworzonej z lessu zwiększenie nawożenia azotowego, potasowego i fosforowego o 50% nie różnicowało istotnie plonu pszenicy jarej oraz jego składowych. W warunkach wyższego poziomu nawożenia plon zwiększył się o 4,1%. Plonowanie pszenicy jarej istotnie modyfikowały tylko warunki pogodowe w poszczególnych latach badań. W drugiej rotacji płodozmianu we wszystkich wariantach doświadczenia wykazano wzrost plonu oraz elementów jego struktury w porównaniu z wynikami badań z lat 1999-2002. W związku z powyższym można wnioskować, iż pszenica jara dobrze toleruje uproszczenia w uprawie roli polegające na wykonaniu płytkich uprawek nieodwracających roli.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura; 2013, 12, 3
1644-0625
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of diverse fertilization, row spacing and sowing rate on weed infestation and yield of winter oilseed rape
Wpływ zróżnicowanego nawożenia oraz rozstawy rzędów i ilości wysiewu na zachwaszczenie i plonowanie rzepaku ozimego
Autorzy:
Kwiatkowski, C.A.
Gaweda, D.
Drabowicz, M.
Haliniarz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47088.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
Opis:
Field experiment with winter oilseed rape cultivation was carried out in 2007- -2009. The subject of this study was analysis of weed infestation of winter oilseed rape canopy and seed yield depending on the rate of soil NPK fertilization and foliar application (autumn spraying with solution): 100% and 75% NPK and urea + nickel chelate + MgSO4H2O; 100% and 75% NPK, as well as urea + Plonvit R + MgSO4H2O). The control was plots without foliar fertilization (only 100% NPK). Foliar sprayings were carried out as a single rate in autumn between 10th and 20th of October. The second experimental factor was seed sowing rate (2.5 kg·ha-1 – row spacing 30 cm; 4 kg·ha-1 – row spacing 18 cm). It was found that foliar fertilization of winter oilseed rape in the autumn period contributes to a reduction in quantitative indexes of weed infestation and an increase in seed yield. Application of foliar fertilizers allows for reduction in rates of the basic mineral fertilizers NPK by ¼. From the point of view of production it is justified to reduce the seed sowing rate (2.5 kg·ha-1), since the weed infestation and yield of winter oilseed rape did not differ significantly from the parameters observed under conditions of larger sowing density.
Eksperyment polowy z uprawą rzepaku ozimego przeprowadzono w latach 2007-2009 w gospodarstwie rolnym w Jaroszewicach (woj. lubelskie). Przedmiotem badań była analiza stanu zachwaszczenia łanu rzepaku ozimego oraz plonu nasion w zależności od dawki nawożenia doglebowego NPK i dolistnego (oprysk jesienny roztworem): 100% i 75% NPK oraz mocznik + chelat niklu + MgSO4H2O; 100% i 75% NPK, a także mocznik + Plonvit R + MgSO4H2O). Obiekt kontrolny stanowiły poletka bez nawożenia dolistnego (wyłącznie 100% NPK). Opryski dolistne przeprowadzano jednorazowo jesienią w drugiej dekadzie października. Drugim czynnikiem doświadczalnym była ilość siewu nasion (2,5 kg·ha-1 – rozstawa rzędów 30 cm; 4 kg·ha-1 – rozstawa rzędów 18 cm). Stwierdzono, że dolistne dokarmianie rzepaku ozimego w okresie jesiennym przyczynia się do ograniczenia ilościowych wskaźników zachwaszczenia i zwiększenia plonu nasion. Zastosowanie nawozów dolistnych pozwala ograniczyć dawki podstawowych nawozów mineralnych NPK o ¼. Z punktu widzenia produkcyjnego uzasadnione jest zmniejszenie ilości wysiewu nasion (2,5 kg·ha-1), ponieważ zachwaszczenie rzepaku ozimego oraz plonowanie nie odbiegały istotnie od parametrów stwierdzonych w warunkach większej gęstości siewu.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura; 2012, 11, 4
1644-0625
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Yield, seed quality and nodule formation of soybean under application of effective microorganisms
Plonowanie, jakość nasion oraz brodawkowanie soi w warunkach stosowania efektywnych mikroorganizmów (EM)
Autorzy:
Gaweda, D.
Haliniarz, M.
Wozniak, A.
Harasim, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35092.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Źródło:
Acta Agrophysica; 2018, 25, 1
1234-4125
Pojawia się w:
Acta Agrophysica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of tillage systems on yield, weed infestation and seed quality elements of soybean
Wpływ systemów uprawy roli na plonowanie, zachwaszczenie i elementy jakościowe nasion soi
Autorzy:
Gaweda, D.
Cierpiala, R.
Harasim, E.
Haliniarz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35948.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Tematy:
tillage system
yield
weed infestation
seed quality
chemical composition
soybean
Glycine max
Opis:
Soybean cultivation is becoming more and more popular in many countries, including Poland, due to the high nutritional value of its seeds, its resistance to diseases and pests, as well as lower propensity to lodging compared to other legumes. Under the climatic conditions of Poland, soybean yield is largely dependent on weather conditions in a particular growing season, primarily temperature and rainfall. Studies on the effect of tillage systems used for soybean cropping under the climatic conditions of Poland are scarce. This proves the need to continue such research. The aim of this study was to compare the effect of conventional tillage (CT) and no-tillage (NT) on yield, weed infestation and seed qualitative composition of the ‘Mazowia’ soybean cultivar grown under the conditions of the Lublin Upland. A field experiment was carried out in the period of 2009-2012 at the Czesławice Experimental Farm (51°18′23″N 22°16′2″E). In 2010 the soybean plantation was terminated due to adverse weather conditions and related inhibited plant emergence. The experiment was set up on loess-derived grey-brown podzolic soil as a split-block design in four replicates. The present study showed that the soybean seed yield obtained under conventional tillage conditions was higher by 14.6% compared to that obtained under no-tillage. A higher plant density after emergence and before harvest as well as a higher plant height were found in the conventional tillage treatment. The protein, oil and fibre content in soybean seed was significantly affected only by weather conditions in particular growing seasons. A higher weed weight and richer floristic composition of weeds were found under no-tillage conditions in relation to conventional tillage.
Uprawa soi w wielu krajach, jak i w Polsce staje się coraz bardziej popularna ze względu na dużą wartość odżywczą nasion, odporność na choroby i szkodniki oraz mniejszą skłonność do wylegania w porównaniu z innymi roślinami strączkowymi. Plonowanie soi w warunkach klimatycznych Polski jest w dużym stopniu uzależnione od przebiegu warunków pogodowych w danym sezonie wegetacyjnym, głównie temperatury i opadów. Badania dotyczące wpływu sposobu uprawy roli pod soję prowadzone w warunkach klimatycznych Polski są nieliczne. Świadczy to o potrzebie dalszej ich kontynuacji. Celem niniejszej pracy było porównanie wpływu konwencjonalnej uprawy roli (CT) oraz siewu bezpośredniego (NT) na plonowanie, zachwaszczenie i skład jakościowy nasion soi odmiana Mazowia, uprawianej w warunkach Wyżyny Lubelskiej. Badania polowe przeprowadzono w latach 2009-2012 w Gospodarstwie Doświadczalnym Czesławice (51°18′23″N 22°16′2″E). W 2010 roku ze względu na niesprzyjające warunki atmosferyczne i wynikające z nich utrudnione wschody plantację soi zlikwidowano. Eksperyment założono na glebie płowej wytworzonej z lessu, metodą split-block w czterech powtórzeniach. Przeprowadzone badania wykazały, że w warunkach uprawy płużnej (CT) plon nasion soi był wyższy o 14.6% w porównaniu do uzyskanego w siewie bezpośrednim (NT). Na obiekcie z uprawą płużną (CT) stwierdzono również większą obsadę roślin po wschodach i przed zbiorem oraz wysokość roślin. Na zawartości białka, tłuszczu i włókna w nasionach soi wpływał istotnie jedynie przebieg warunków pogodowych w poszczególnych sezonach wegetacyjnych. W warunkach siewu bezpośredniego soi (NT) stwierdzono znacznie większą masę chwastów oraz bogatszy skład florystyczny chwastów w porównaniu do uprawy tradycyjnej (CT).
Źródło:
Acta Agrophysica; 2016, 23, 2
1234-4125
Pojawia się w:
Acta Agrophysica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maxillofacial trauma in relation to patients’ sobriety - a one-year epidemiological analysis
Autorzy:
Gaweda, A.
Pisarski, M.
Konopelko, J.
Kuzniarz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3612.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
maxillofacial trauma
facial trauma zob.maxillofacial trauma
patient
epidemiological analysis
alcohol consumption
Źródło:
Journal of Pre-Clinical and Clinical Research; 2014, 08, 1
1898-2395
Pojawia się w:
Journal of Pre-Clinical and Clinical Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Yield of winter wheat depending on the tillage system and level of mineral fertilization
Plonowanie pszenicy ozimej w zależności od sposobu uprawy roli i poziomu nawożenia mineralnego
Autorzy:
Haliniarz, M.
Gaweda, D.
Bujak, K.
Frant, M.
Kwiatkowski, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/46969.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
Opis:
Polish agricultural management is dominated by the ploughing system, which is characterized by a high labor- and energy consumption. Economical and ecological aspects make farmers search for alternative tillage systems. They consist in replacing ploughing with cultivating measures which do not overturn the soil or in total omission of tillage (direct sowing). The aim of the study was determination of the effect of tillage systems and level of mineral fertilization on the grain yield as well as on chosen structural components of the yield and winter wheat stand. Field experiments were carried out in the years 2003-2006 on lessive soil formed from loess. The experiment included various tillage systems: A – conventional tillage (control): skimming 8-10 cm + double harrowing, pre- -sow ploughing (18-20 cm) + harrowing; B – reduced tillage: single pre-sow ploughing (to 15 cm) + harrowing; C – reduced tillage: disking + harrowing, cultivating + harrowing. The second experimental factor were levels of mineral fertilization: a – 135.5 kg NPK per 1ha (N – 60; P – 17.4; K – 58.1), b – 203.4 kg NPK per 1 ha (N – 90; P – 26.2; K – 87.2). Winter wheat was cultivated in a four-field crop rotation: potato – spring wheat – field pea – winter wheat. Research presented in this paper concerns the second cycle of crop rotation. Reduced tillage significantly decreased the grain yield in winter wheat, compared to the conventional ploughing system. Replacing ploughing with cultivating and harrowing affected a significant decrease in the plant height and spike density per 1 m2 of winter wheat. Higher level of mineral fertilization increased the grain yield on average by 0.3 Mg·ha-1. The study did not indicate any significant effect of tillage system and levels of mineral fertilization. In the second cycle of crop rotation, an increase in the grain yield was observed on all experimental plots, as well as in most structural components of the stand and winter wheat yield, compared to the one obtained in the first rotation.
W rolnictwie polskim dominuje płużny system gospodarowania rolniczego, który charakteryzuje się dużą pracochłonnością oraz wysoką energochłonnością. Względy ekonomiczne i ekologiczne skłaniają rolników do poszukiwania alternatywnych sposobów uprawy roli. Polegają one na zastępowaniu orek uprawkami nieodwracającymi roli albo na całkowitym zaniechaniu uprawy (siew bezpośredni). Celem badań było określenie wpływu sposobów uprawy roli i poziomu nawożenia mineralnego na plon ziarna oraz wybrane elementy struktury plonu i łanu pszenicy ozimej. Badania polowe przeprowadzono w latach 2003-2006 na glebie płowej wytworzonej z lessu. W doświadczeniu uwzględniono zróżnicowane sposoby uprawy roli: A – uprawa tradycyjna (kontrola): podorywka 8-10 cm + dwukrotne bronowanie, orka siewna (18-20 cm) + bronowanie; B – uprawa uproszczona: orka siewna razówka (do 15 cm) + bronowanie; C – uprawa uproszczona: talerzowanie + bronowanie, kultywatorowanie + bronowanie. Drugim czynnikiem eksperymentu były poziomy nawożenia mineralnego: a – 135,5 kg NPK na 1ha (N – 60; P – 17,4; K – 58,1), b – 203,4 kg NPK na 1 ha (N – 90; P – 26,2; K – 87,2). Pszenicę ozimą uprawiano w czteropolowym płodozmianie: ziemniak – pszenica jara – groch siewny – pszenica ozima. Badania przedstawione w pracy dotyczą drugiej rotacji płodozmianu. Uproszczenia w uprawie roli istotnie obniżyły plon ziarna pszenicy ozimej w porównaniu z tradycyjną uprawą płużną. Zastąpienie orki kultywatorowaniem i bronowaniem wpłynęło na istotne zmniejszenie wysokości roślin oraz obsady kłosów na 1 m2 pszenicy ozimej. Wyższy poziom nawożenia mineralnego zwiększał plon ziarna średnio o 0,3 Mg·ha-1. W doświadczeniu nie wykazano istotnego współdziałania sposobów uprawy roli i poziomów nawożenia mineralnego. W drugiej rotacji płodozmianu na wszystkich obiektach eksperymentu zaobserwowano wzrost plonu ziarna oraz większości elementów struktury łanu i plonu pszenicy ozimej względem uzyskanego w pierwszej rotacji.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura; 2013, 12, 4
1644-0625
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effect of reduced rates of crop protection agents and adjuvants on productivity, weed infestation and health of spring barley (Hordeum sativum L.)
Wpływ zredukowanych dawek środków ochrony roślin oraz adiuwantów na produkcyjność, zachwaszczenie i zdrowotność jęczmienia jarego (Hordeum sativum L.)
Autorzy:
Kwiatkowski, C.A.
Wesolowski, M.
Harasim, E.
Gaweda, D.
Drabowicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27493.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
A field experiment on the cultivation of spring barley was carried out in the period 2009–2011 at the Experimental Farm in Czesławice (central Lublin region) on grey-brown podzolic soil derived from loess (soil quality class II). The study included 3 rates of herbicides, growth retardant and fungicides (100%, 75% and 50%) as well as different types of adjuvant (oil, surface-active, mineral). Plots without adjuvant were the control treatment. A hypothesis was made that the reduction in rates of crop protection agents by 25–50%, with the simultaneous addition of adjuvants, would allow spring barley productivity to be maintained at a level similar to that obtained under the conditions when recommended rates are applied without adjuvant. It was also assumed that particular types of adjuvant would show different interactions with specific groups of crop protection agents. It has been proved that a rational reduction in rates of crop protection agents is up to a limit of 25%, especially when an adjuvant is added to such reduced rates. This allows spring barley productivity to be maintained at the level obtained after the application of full rates (without adjuvant). But a further reduction in rates of crop protection agents by 50%, in spite of the interaction of adjuvants, results in a significant deterioration of all spring barley yield components, since such conditions lead to increased occurrence of agricultural pests (weeds, fungal diseases) as well as increased crop lodging. Among the group of adjuvants tested in the present experiment, the oil adjuvant Atpolan 80 EC showed the best interaction with crop protection agents used.
Doświadczenie polowe w uprawie jęczmienia jarego przeprowadzono w latach 2009–2011 w Gospodarstwie Doświadczalnym Czesławice (środkowa Lubelszczyzna) na glebie płowej wytworzonej z lessu (II klasa bonitacyjna). W badaniach uwzględniono 3 dawki herbicydów, antywylegacza i fungicydów (100%, 75%, 50%) oraz rodzaj adiuwanta (olejowy, powierzchniowo-czynny, mineralny). Obiekt porównawczy stanowiły poletka bez adiuwanta. Założono hipotezę, że obniżenie dawek środków ochrony roślin o 25–50% z jednoczesnym dodatkiem adiuwantów pozwoli na zapewnienie produkcyjności jęczmienia jarego na poziomie podobnym, do stwierdzonego w warunkach stosowania dawek zalecanych, bez adiuwanta. Przyjęto również, że poszczególne rodzaje adiuwanów wykazują zróżnicowane współdziałanie z konkretnymi grupami środków ochrony roślin. Dowiedziono, iż racjonalna redukcja dawek środków ochrony roślin może sięgać granicy 25%, zwłaszcza jeśli do obniżonych dawek dodamy adiuwanty. Zapewnia to produkcyjność jęczmienia jarego na poziomie uzyskanym po zastosowaniu dawek pełnych (bez adiuwanta). Natomiast dalsze ograniczanie dawek ŚOR o 50%, pomimo współdziałania adiuwantów, skutkuje istotnym pogorszeniem wszystkich elementów struktury plonu jęczmienia jarego. W takich bowiem warunkach dochodzi do zwiększonego występowania agrofagów (chwasty, choroby grzybowe), a także nasilonego wylegania roślin. Spośród zastosowanych w doświadczeniu adiuwantów, najkorzystniejsze współdziałanie ze stosowanymi środkami ochrony roślin wykazywał adiuwant olejowy Atpolan 80 EC.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2013, 66, 3
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Radiofarmaceutyki w Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej
Radiopharmaceuticals in Institute of Nuclear Chemistry and Technology
Autorzy:
Walczak, R.
Halik, P.
Gawęda, W.
Dziawer, Ł.
Gumiela, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/214008.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Chemii i Techniki Jądrowej
Tematy:
radiofarmaceutyki
SPECT
PET
nanotechnologia
cholinoesteraza
teranostyka
radiopharmaceuticals
nanotechnology
cholinesterase
teranostics
Opis:
Instytut Chemii i Techniki Jądrowej jest jedną z nielicznych placówek w Polsce, w których prowadzone są badania nad otrzymywaniem nowych radiofarmaceutyków. Prace w tym zakresie prowadzi Pracownia Badań i Syntezy Radiofarmaceutyków pod kierownictwem prof. dr hab. Aleksandra Bilewicza. Tematyka prowadzonych badań jest ukierunkowana na opracowanie nowych metod produkcji radionuklidów oraz sposobów ich dostarczania do miejsc zmian patologicznych w organizmie człowieka. W artykule przedstawiono opisy badań realizowanych przez doktorantów tej Pracowni w ramach prac doktorskich. Wśród tych prac należy wymienić nanonośniki dla emiterów promieniowania alfa, badania nad inhibitorami cholinoesteraz, nowe metody wytwarzania 99mTc i 43Sc czy produkcję radiofarmaceutyków teranostycznych.
The Institute of Nuclear Chemistry and Technology is one of the few institutions in Poland, where research on the acquisition of new radiopharmaceuticals is being conducted. The work in this area is carried out by the Laboratory of Research and Synthesis of Radiopharmaceuticals under the supervision of prof. dr hab. Aleksander Bilewicz. The research is focused on the development of new methods of radionuclide production and methods of their delivery to pathological changes in the human body. The article presents descriptions of research carried out by doctoral students as part of their theses. These include the nanocarriers for alpha-emitters, the study of cholinesterase inhibitors, new methods for the production of 99mTc and 43Sc, as well as the production of teranostatic radiopharmaceuticals.
Źródło:
Postępy Techniki Jądrowej; 2018, 2; 41-47
0551-6846
Pojawia się w:
Postępy Techniki Jądrowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mandibular odontogenic cysts associated with basal cell carcinoma in a patient with Gorlin-Goltz syndrome – Case Report
Autorzy:
Gaweda, A.
Wojciechowicz, J.
Daweik, S.
Wachowicz, M.
Kaluza, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3541.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Źródło:
Journal of Pre-Clinical and Clinical Research; 2018, 12, 3
1898-2395
Pojawia się w:
Journal of Pre-Clinical and Clinical Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effect of combined use of herbicide and growth retardants as well as diversified mineral fertilization on weed infestation of spring wheat
Wpływ łącznego stosowania herbicydu i antywylegaczy oraz zróżnicowanego nawożenia mineralnego na zachwaszczenie łanu pszenicy jarej
Autorzy:
Halinarz, M.
Chojnacka, S.
Rusecki, H.
Gawęda, D.
Łukasz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13107668.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Źródło:
Agronomy Science; 2018, 73, 4; 111-123
2544-4476
2544-798X
Pojawia się w:
Agronomy Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie ITGL w ocenie gleb porolnych z naturalnym odnowieniem brzozy
Application of ITGL in the assessment of post-agricultural soils with natural regeneration of silver birch
Autorzy:
Gawęda, T.
Błońska, E.
Małek, S.
Bijak, S.
Zasada, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/985921.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
gleby porolne
metody oceny
Indeks Trofizmu Gleb Lesnych
odnowienia naturalne
brzoza brodawkowata
Betula pendula
afforestation
soil properties
forest soil trophic index
betula pendula
Opis:
The aim of the study was to apply the forest soil trophic index (ITGL) in the assessment of post−agricultural soil under naturally regenerated silver birch (Betula pendula Roth.) stands. The study was conducted in Mazowieckie region (central Poland) in 10 locations (tab. 1). In each location we established 4 study plots with naturally regenerated silver birch of different age. The age of the investigated stands ranged from 2 to 17 years. On each study plot samples from three upper soil horizons (0−5 cm, 5−15 cm and 15−50 cm) were collected for laboratory analysis. The following characteristics were determined in the soil samples: pH, organic carbon (C) and total nitrogen (N) content, particle size and the content of exchangeable base cations (Ca, Mg, Na and K). These soil characteristics were on used for ITGL calculation. Chemical properties of soils under silver birch regeneration varied with regard to trees age, whereas physical attributes turned to be rather stabile over the time (tab. 2). According to ITGL value investigated soils were classified as eutrophic. It is probably the effect of high base cations content, which is a result of systematic fertilization during the long term agricultural use. The insignificantly different ITGL values for the studied soils (tab. 3) indicated their similarity in terms of site productivity potential and soil−geological characteristics. The soil properties, especially the quality of soil organic matter described with C/N ratio, improved several years after the cessation of agricultural activity and spontaneous afforestation. The obtained results indicate that silver birch can be used in the stand composition on post−agricultural areas.
Źródło:
Sylwan; 2018, 162, 05; 396-402
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biomass dynamics in young silver birch stands on post-agricultural lands in Central Poland
Autorzy:
Zasada, M.
Bijak, S.
Bronisz, K.
Bronisz, A.
Gaweda, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52729.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Drewna
Tematy:
biomass dynamics
young tree
silver birch
stand
secondary succession
afforestation
biomass allocation
post-agricultural land
Central Poland
Opis:
The paper analyses the production and allocation of biomass in young, spontaneoussilver birch afforestation occurring on post-agricultural lands in the Mazowszeregion (central Poland). We investigated 114 sample plots of age varying from 1 to 19 years. During the first 15 years after their establishment on abandoned farmland, the naturally regenerated silver birch stands produced on average approximately 75 tons of dry biomass per hectare. The major (50–70%) part of this biomass was stored in the tree stems and this share increased with age. The fractions of biomass in the foliage and roots decreased over time, while the share of biomass in the branches remained rather constant. The significant age-dependency of the allometric relationships suggested the need to use age-sensitive biomass expansion factors to estimate the biomass from the stem volume.
Źródło:
Drewno. Prace Naukowe. Doniesienia. Komunikaty; 2014, 57, 192
1644-3985
Pojawia się w:
Drewno. Prace Naukowe. Doniesienia. Komunikaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Weed infestation of soybean (Glycine max L. Merr.) under different tillage systems
Zachwaszczenie soi (Glycine max L. Merr.) w różnych systemach uprawy roli
Autorzy:
Gaweda, D.
Cierpiala, R.
Harasim, E.
Wesolowski, M.
Bujak, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26920.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Opis:
Direct drilling is one of the methods to reduce tillage costs. Low labor intensity of this system also makes it possible to grow crops in locations where it is a problem to maintain optimal sowing time. However, the use of no-tillage can cause increased weed infestation of crop plants and as a consequence a decline in crop yields. The present study investigated the effect of two tillage systems, plough tillage and direct drilling, on the species composition, density and air-dry weight of weeds in crops of two soybean cultivars (‘Aldana’ and ‘Augusta’). A three-year field experiment was set up on loess-derived gray-brown podzolic soil. The study showed that the use of direct drilling for soybean cropping resulted in a significant increase in the density and dry weight of weeds relative to plough tillage. The study also found richer floristic composition of weeds and an increase in the numbers of dominant species under no-tillage conditions. Elymus repens, Echinochloa crus-galli and Chenopodium album were dominant weed species in all experimental treatments. Chenopodium album and Galinsoga parviflora were characterized by the highest constancy (constancy classes V and IV) in crops of both soybean cultivars, whereas Echinochloa crus-galli showed the highest constancy value in the ‘Aldana’ crop. Under direct drilling, most weed species were found to exhibit higher constancy compared to plough tillage.
Siew bezpośredni jest jednym ze sposobów ograniczenia kosztów ponoszonych na uprawę roli. Mała pracochłonność tego systemu stwarza również możliwość uprawy roślin w stanowiskach, w których problemem jest zachowanie optymalnego terminu siewu. Stosowania uprawy zerowej może jednak powodować wzrost zachwaszczenia roślin uprawnych i w konsekwencji spadek ich plonowania. W niniejszej pracy badano wpływ systemów uprawy roli: płużnego i siewu bezpośredniego na skład gatunkowy, liczbę i powietrznie sucha masę chwastów w łanie dwóch odmian soi (‘Aldana’ i ‘Augusta’). Trzyletni eksperyment polowy założono na glebie płowej wytworzonej z lessu. Wykazano, iż stosowanie siewu bezpośredniego soi skutkowało istotnym wzrostem liczby i powietrznie suchej masy chwastów względem obiektów z uprawą orkową. W warunkach uprawy zerowej stwierdzono również bogatszy skład florystyczny chwastów oraz wzrost liczebności gatunków dominujących. Na wszystkich obiektach doświadczenia dominującymi gatunkami chwastów były Elymus repens, Echinochloa crus-galli i Chenopodium album. Największą stałością występowania (V i IV stopień stałości fitosocjologicznej) charakteryzowały się gatunki – Chenopodium album i Galinsoga parviflora w obu odmianach soi oraz Echinochloa crus-galli w łanie odmiany ‘Aldana’. W warunkach siewu bezpośredniego soi zanotowano wyższą stałość występowania większości gatunków chwastów w porównaniu do obiektu z uprawą płużną.
Źródło:
Acta Agrobotanica; 2015, 68, 1
0065-0951
2300-357X
Pojawia się w:
Acta Agrobotanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Necrosis BRONJ of the mandible, complicated by Actinomyces infection – Case report
Autorzy:
Gaweda, A.
Kaluza, A.
Wojciechowicz, J.
Wachowicz, M.
Dweik, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3149.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Źródło:
Journal of Pre-Clinical and Clinical Research; 2018, 12, 3
1898-2395
Pojawia się w:
Journal of Pre-Clinical and Clinical Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Robust Identification Approach to Individualized Anemia Model
Autorzy:
Akabua, E.
Inanc, T.
Gaweda, A.
Brier, M. E.
Kim, S.
Zurada, J. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/108768.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Społeczna Akademia Nauk w Łodzi
Tematy:
hemoglobin
robust identification
Carathéodory-Fejér problem
erythropoeitin
anemia management
Opis:
Over ninety percent of End Stage Renal Disease (ESRD) patients suffer from anemia due to insufficient endogenous production of human erythropoietin. Until the advent of Recombinant Human Erythropoietin (r-HuEPO) over 30 years ago, patients with ESRD were treated mainly with multiple blood transfusions. The high cost of r-HuEPO in addition to the narrow margin between an effective do-sage and toxicity in drug administration calls for optimal dosage strategy capable of minimizing cost and toxicity while at the same time achieving the desired do-sage outcome. It is well known from control theory that a controller can be de-signed for any plant provided there is readily available a valid model for such a plant. We present Robust Identification procedure, a dimensionality reduction technique capable of capturing the inherent dynamics of anemia patients; conse-quently producing individualized model suitable for robust control synthesis and any other controller design methodologies.
Źródło:
Journal of Applied Computer Science Methods; 2011, 3 No. 2; 65-75
1689-9636
Pojawia się w:
Journal of Applied Computer Science Methods
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Self-concerted hydrophobicity scale based on the ACDlogP of a combination of 8000 tripeptides and its application for identification of protein active sites
Autorzy:
Eitner, K.
Koch, U.
Gawęda, T.
Spieser, S.
Fornalik, A.
Hoffmann, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/346961.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej
Tematy:
active site identification
fuzzy-oil-drop model
hydrophobicity
tripeptides
Opis:
Partition coefficients, expressed as logP, were calculated using Advanced Chemistry Development software (ACDlogP) [1] of all combinations of three amino acids (8000 tripeptides). Using our proprietary script, we generated a combination of 8000 tripeptides of 20 amino acids in the FASTA format and, subsequently, full atom Cartesian coordinates were generated. The ACDlogP’s of the generated tripeptides were calculated. Using the Kyte-Doolittle amino acid hydrophobicity scale [2, 3], the value of the correlation coefficients with the calculated ACDlogP values was determined. Hydrophobicity values were assumed as the arithmetic mean of the hydrophobicity of the three amino acids in the tripeptide. Optimisation of the theoretical hydrophobicity scale by minimisation of the correlation coefficient between the calculated ACDlogP values and the hydrophobicity for the tripeptides provided amino acid hydrophobicity; on this basis, the amino acids were divided into 7 groups. The new scale was normalised and implemented using the fuzzy-oil-drop model method to determine the theoretical protein active site of the 1HCK protein based on lipophilic hot spots on the protein surface. The results were compared with the respective results for the Kyte-Doolittle scale and the actual active site with ATP as the ligand.
Źródło:
Ars Separatoria Acta; 2008, 6; 7-14
1731-6340
Pojawia się w:
Ars Separatoria Acta
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chemical composition of stubble crop biomass depending on a crop plant species and tillage system
Autorzy:
Kwiatkowski, C.A.
Harasim, E.
Haliniarz, M.
Gaweda, D.
Misztal-Majewska, B.
Chojnacka, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14020.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Źródło:
Journal of Elementology; 2019, 24, 4
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effect of activated platelet-rich plasma (PRP) on tricalcium hydroxyapatite phosphate healing in experimental, partial defects of long bone shafts in animal models
Autorzy:
Skwarcz, S.
Bryzek, I.
Gregosiewicz, A.
Warda, E.
Gawęda, K.
Tarczyńska, M.
Skwarcz, J.
Nadulski, R.
Starek, A.
Sanford, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087560.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
platelet-rich plasma
hydroxyapatite tricalcium phosphate
bone regeneration
bone defects
rabbit model
Źródło:
Polish Journal of Veterinary Sciences; 2019, 2; 243-250
1505-1773
Pojawia się w:
Polish Journal of Veterinary Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Autologous activated platelet-rich plasma (PRP) in bone tissue healing – does it work? Assessment of PRP effect on bone defect healing in animal models
Autorzy:
Skwarcz, S.
Bryzek, I.
Gregosiewicz, A.
Warda, E.
Gawęda, K.
Tarczyńska, M.
Węgłowski, R.
Skwarcz, J.
Nadulski, R.
Starek, A.
Sanford, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087563.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
platelet-rich plasma
bone regeneration
bone defects
rabbit model
Źródło:
Polish Journal of Veterinary Sciences; 2019, 1; 109-115
1505-1773
Pojawia się w:
Polish Journal of Veterinary Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Orava Deep Drilling Project and post-Palaeogene tectonics of the Northern Carpathians
Problematyka głębokiego wiercenia na Orawie a popaleogeńska tektonika Karpat Północnych
Autorzy:
Golonka, J.
Aleksandrowski, P.
Aubrecht, R.
Chowaniec, J.
Chrustek, M.
Cieszkowski, M.
Florek, R.
Gawęda, A.
Jarosiński, M.
Kępińska, B.
Krobicki, M.
Lefeld, J.
Lewandowski, M.
Marko, F.
Michalik, J.
Oszczypko, N.
Picha, F.
Potfaj, M.
Słaby, E.
Ślączka, A.
Stefaniuk, M.
Uchman, A.
Żelaźniewicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/191970.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geologiczne
Tematy:
plate tectonics
neotectonics
Carpathians
Palaeogene
Neogene
continental deep drilling
Opis:
This paper presents an insight into the geology of the area surrounding the ODDP proposed drilling site, and the structural development of the Carpathians in post-Palaeogene times. Since the deep drilling is proposed to be located in the Orava region of the Northern Carpathians, on the Polish-Slovak border, the structure and origin of the Neogene Orava Basin is also addressed in the paper. The outline of geology of the Carpathian Mountains in Slovakia and Poland is presented. This outline includes the Inner Carpathian Tatra Mountains, the Inner Carpathian Palaeogene Basin, the Pieniny Klippen Belt, the Outer Carpathians, the deep structure below the Carpathian overthrust, the Orava Basin Neogene cover, the Neogene magmatism, faults and block rotations within the Inner and Outer Carpathians, and the Carpathian contemporary stress field. The outline of geology is accompanied by the results of the most recent magnetotelluric survey and the detailed description of the post-Palaeogene plate tectonics of the circum-Carpathian region. The oblique collision of the Alcapa terrane with the North European plate led to the development of the accretionary wedge of the Outer Carpathians and foreland basin. The northward movement of the Alpine segment of the Carpathian-Alpine orogen had been stopped due to its collision with the Bohemian Massif. At the same time, the extruded Carpatho/ Pannonian units were pushed to the open space, towards a bay of weak crust filled up by the Outer Carpathian flysch sediments. The separation of the Carpatho/Pannonian segment from the Alpine one and its propagation to the north was related to the development of the N-S dextral strike-slip faults. The formation of the West Carpathian thrusts was completed by the Miocene time. The thrust front was still progressing eastwards in the Eastern Carpathians. The Carpathian loop including the Pieniny Klippen Belt structure was formed. The Neogene evolution of the Carpathians resulted also in the formation of genetically different sedimentary basins. These basins were opened due to lithospheric extension, flexure, and strike-slip related processes. A possible asteno- sphere upwelling may have contributed to the origin of the Orava Basin, which represents a kind of a rift modified by strike-slip/pull-apart processes. In this way, a local extensional regime must have operated on a local scale in the Orava region, within the frame of an overall compressional stress field affecting the entire West Carpathians. Nevertheless, many questions remain open. Without additional direct geological data, which can be achieved only by deep drilling under the Orava Deep Drilling Project, these questions cannot be fully and properly answered.
W grudniu 1999 Polska dołączyła do programu wierceń kontynentalnych - International Continental Scientific Drilling Program (ICDP). W ramach tego programu jest przygotowywany projekt głębokiego wiercenia w strefie kontaktu teranu Karpat wewnętrznych i płyty północnoeuropejskiej. Praca przedstawia zarys geologii Karpat na terenie Polski i Słowacji, ze szczególnym uwzględnieniem Tatr, paleogenu wewnątrzkarpackiego, pienińskiego pasa skałkowego, zachodnich Karpat zewnętrznych, podłoża nasunięcia karpackiego na południe od Krakowa, neogeńskiego wulkanizmu i budowy geologicznej niecki orawskiej. Wiercenie "Orawa" byłoby usytuowane w rejonie Jabłonki-Chyżnego na linii przekroju sejsmicznego CELEBRATION CEL01, jak również w niedalekim sąsiedztwie głębokiego przekroju geologicznego Kraków-Zakopane i na linii przekroju Andrychów-Chyżne. Przekroje Kraków--Zakopane i Andrychów-Chyżne wykorzystują szereg wierceń Państwowego Instytutu Geologicznego i PGNiG, a także badania sejsmiczne i magnetote-luryczne. Usytuowanie wiercenia w rejonie przygranicznym pozwoli na międzynarodową współpracę z geologami i geofizykami słowackimi. Wiercenie to ma na celu wyjaśnienie szeregu problemów badawczych. Jednym z nich jest zagadnienie młodych i współczesnych ruchów tektonicznych w Karpatach. Przez obszar karpacki przebiega granica europejskiego pola plam gorąca, wyznaczona neogeńskim wulkanizmem oraz rozkładem strumienia cieplnego. Na obszarze pomiędzy Górną Orawą a Górnym Śląskiem, linia graniczna łącząca neogeńskie wulkanity Zakarpacia z andezytami rejonu przypienińskiego i bazaltami Dolnego Śląska przecina skośnie nasunięcia jednostek fliszowych Karpat Zewnętrznych. Równocześnie w rejonie Orawy do pienińskiego pasa skałkowego skośnie dochodzi oś karpackiej, ujemnej anomalii grawimetrycznej, a podłoże skonsolidowane występuje na głębokości nie większej niż 6-9 km, a więc w zasięgu głębokiego wiercenia, co sugerują wyniki badań megnetotellurycznych (Żytko, 1999) i magnetycznych. Podniesienie to, przy generalnym zapadaniu podłoża platformy europejskiej pod Karpaty ku południowi, może bya spowodowane warunkami geotermicznymi, na skutek podnoszenia się astenosfery i występowania pióropuszy płaszcza. Pióropusze te mogą bya niezależne od karpackiej kompresji i subdukcji. Z piórpuszami tymi łączy się lokalna i regionalna ekstensja w warunkach megaregionalnej kompresji. Zjawiska tego rodzaju nie są jeszcze dokładnie poznane, aczkolwiek występują w kilku miejscach na świecie (np. Panteleria na Morzu Śródziemnym). Opracowanie zagadnienia roli pióropuszy płaszcza i określenie ich relacji do kolizji i subdukcji mają zasięg globalny, a ich wyjaśnienie w rejonie karpackim pozwoli na stworzenie uniwersalnego modelu ewolucji orogenów. Nie jest wykluczone, że mamy do czynienia z orogenezą "modyfikowaną" przez pióropusz płaszcza. Powstanie niecki Orawy i Podhala mogłoby więc mieć związek z riftingiem spowodowanym wpływem pióropuszy płaszcza na pograniczu dwóch płyt. Ryft ten jest obrzeżony między innymi wyniesieniami Babiej Góry i Orawskiej Magury. Z ryftem może być związany wulkanizm ukryty pod neogeńskimi utworami niecki orawskiej, a widoczny jako wysokooporowe ciała na profilach megnetotellurycznych. Tektonikę tego obszaru komplikuje występowanie uskoków przesuwczych o różnym przebiegu i orientacji i związane z nimi tworzenie się basenów międzyprzesuwczych typu pull-apart. Proponowane wiercenie przyczyniłoby się do uzyskania odpowiedzi na postawione wyżej problemy. Dla określenia dokładnej lokalizacji wiercenia i jego właściwej interpretacji geologicznej konieczne będzie wykonanie dodatkowych prac geofizycznych. Płytka sejsmika wyjaśniłaby zasięg utworów neogeńskich i pozycję pienińskiego pasa skałkowego pod utworami neogenu, zaś głęboka sejsmika, a zwłaszcza zdjęcie 3-D, przyczyni łaby się do lepszego rozpoznania tektoniki wgłębnej.
Źródło:
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2005, 75, No 3; 211-248
0208-9068
Pojawia się w:
Annales Societatis Geologorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-41 z 41

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies