Wplyw nawozenia fosforowego na zawartosc olowiu w rzodkiewce [Raphanus sativus L.subvar.radicula pers.] i szpinaku [Spinacia oleracea L.]

Przeprowadzono doświadczenie wazonowe w celu zbadania wpływu nawożenia fosforowego na kumulację ołowiu przez rzodkiewkę i szpinak. Przyjęto trzy stopnie nawożenia fosforowego: 50, 200, 800 mg P/kg s.m. podłoża i trzy dawki ołowiu 0, 275 i 550 mg/kg s.m. Dwie odmiany rzodkiewki Saxa i Rowa oraz dwie odmiany szpinaku Matador i Asta F₁ zebrano w fazie dojrzałości zbiorczej i oznaczono zawartość ołowiu w zgrubieniach i liściach rzodkiewki i liściach szpinaku. Wykonano też analizy składu mineralnego oraz suchej masy i wybranych związków organicznych w częściach jadalnych obu warzyw. Podniesienie poziomu fosforu w glebie z 50 do 800 mg/kg s.m. spowodowało spadek ilości zgromadzonego Pb w zgrubieniach rzodkiewki o około 30 % (bez różnic odmianowych), w liściach szpinaku redukcja osiągnęła 75 % u odmiany Asta. Na podłożach intensywniej nawożonych stwierdzono również ograniczenie translokacji ołowiu ze zgrubień do części nadziemnych rzodkiewki. Nie stwierdzono żadnych zmian w morfologii badanych warzyw, skumulowany ołów wpłynął natomiast na ich wartość biologiczną. W materiale z podłoża o najniższej zawartości fosforanów wystąpiły spadki P, Mn i barwników u obu testowanych gatunków. W zgrubieniach rzodkiewki obniżył się także poziom Zn, suchej masy, cukrów rozpuszczalnych i kwasu askorbinowgo, a w liściach szpinaku Cu i białka ogólnego - wzrosła natomiast ilość suchej masy i cukrów. Intensyfikacja nawożenia fosforowego spowodowała ograniczenie skali tych zmian, nie pozwoliła jednak na całkowitą ich eliminację.

Pot experiments concerned the effect of phosphates in soil on the accumulation of lead by radish and spinach. Three levels of phosphate fertilising were applied: 50, 200, 800 mg P/kg d.w. and three doses of lead: 0, 275 and 550 mg/kg d.w. of substrate. Saxa and Rowa radishes and Matador and Asta F₁ spinach cultivars were harvested at the stage of harvest maturity; the content of lead and selected mineral and organic components being determined in edible parts of vegetables. An increase in phosphorus content in soil caused a significant decrease in Pb absorbed by radish roots to about 30 % (without differences for cultivars). The stronger effect was obtained for spinach - the drops of this metal amounted to 75 %, the cultivar differences also appeared. Accumulated lead significantly modified biological value of plants collected from the soil with content 50 mg P/kg d.w. The increase in the level of phosphates in substrates pennitted to limit these changes considerably.