Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "tomizm," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-96 z 96
    Tytuł:
    O źródłach teorii przyczynowania celowego w tomizmie konsekwentnym
    On the sources of the theory of purposeful causation in consistent Thomism
    Autorzy:
    Szczepkowska, Weronika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818021.pdf
    Data publikacji:
    2008-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    tomizm
    przyczyna celowa
    thomism
    causality
    Źródło:
    Studia Ecologiae et Bioethicae; 2008, 6, 1; 517-532
    1733-1218
    Pojawia się w:
    Studia Ecologiae et Bioethicae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Św. Albert Wielki jako wzór nauczyciela filozofii
    Autorzy:
    Wojcieszek, Krzysztof A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15049289.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    dydaktyka filozofii
    nauczyciel
    scholastyka
    tomizm
    albertyzm
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 45-56
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gogacz – Judycki. Dwie koncepcje indywidualności osoby ludzkiej
    Gogacz – Judycki. Two conceptions of human individuality
    Autorzy:
    Listkowska, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/426557.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    pluralizm
    dualizm
    osoba
    indywidualność
    tomizm
    fenomenologia
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie dwóch koncepcji indywidualności osoby ludzkiej, powstałych we współczesnej filozofii polskiej: Mieczysława Gogacza i Stanisława Judyckiego. Jest to próba spojrzenia na zagadnienie z dwóch różnych perspektyw filozoficznych: metafizyki tomistycznej i epistemologii fenomenologicznej. Ujęcie metafizyczne jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie o indywidualność osoby w jej strukturze ontycznej, ujęcie fenomenologiczne natomiast koncentruje się na analizie doświadczenia bezpośredniego. Jako rację indywidualności Gogacz wskazuje intelekt możnościowy (bierny) zapodmiotowany w formie substancjalnej (duszy). Judycki utrzymuje, że racją tą jest zamysł Boga, zgodnie z którym stwarza On duszę każdego człowieka jako radykalnie różną od wszystkich innych dusz ludzkich – unikalną. Przedstawione teorie wyrastają z odmiennego sposobu rozumienia osoby. Teoria Gogacza ma charakter substancjalistyczny, nawiązuje do koncepcji osoby Arystotelesa, Boecjusza i św. Tomasza z Akwinu. Koncepcja Judyckiego jest ujęciem relacjonistycznym, zmodyfikowanym elementami filozofii substancjalistycznej. Odwołuje się do relacjonistycznych teorii Platona, św. Augustyna i Kartezjusza oraz substancjalistycznych – Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu. Tomistyczne i fenomenologiczne ujęcia indywidualności wprowadzają do filozoficznej nauki o człowieku niesprowadzalne do siebie, lecz istotne treści.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2014, 2(37); 47-75
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykład metafizyki ogólnej i filozofii Boga w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Siedleckiej w latach 1919 – 2018
    A teaching of general metaphysics and the philosophy of God in the Major Seminary of the Diocese of Siedlce, 1919 – 2018
    Autorzy:
    Stolarski, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/483383.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
    Tematy:
    metafzyka
    seminarium
    teodycea
    tomizm
    metaphysics
    seminary
    theodice
    thomism
    Opis:
    A teaching of general metaphysics and the philosophy of God in the Major Sem-inary of the Diocese of Siedlce, 1919 – 2018 Afer the revival of the Siedlce Seminary in 1919, metaphysics was frst taught as a part of the philosophy course according to the handbook Elementa philosophiae scholasticae of S. Reinstadler in the spirit of traditional thomism. Afer Te Second World War, from the 1960s, the teaching refers to the way of practicing metaphysics in the Lublin School of existential thomism. Today, it is also enriched with references to analytical thomism. Te main topics of the lecture are consistent with the classical, scholastic form of metaphysics presentation: 1. Te problem of being 2. Transcendental properties and frst principles 3. Te structure of being (act and potency, substance and accidents, form and matter, essence and existence) 4. Te analogy of being (especially in relation to existential thomism). Te content of the lecture on natural theology (theodicy) also refects the scholastic tradition and covering the metaphysics of the First Reason (existence and nature of the Absolute) and the theological consequences resulting from it.
    Po odrodzeniu Seminarium Siedleckiego w 1919 Metafzyka była najpierw wykładana w ramach kursu flozofi według podręcznika S. Reinstadlera Elementa philosophiae scholasticae w duchu tomizmu tradycyjnego. Po wojnie, od lat 60-tych wykład nawiązuje do sposobu uprawiania metafzyki w Szkole Lubelskiej tomizmu egzystencjalnego. Współcześnie jest też wzbogacony odniesieniami do tomizmu analitycznego. Główne tematy wykładu są zgodne z klasyczną, scholastyczną formą prezentacji metafzyki: 1. Problem bytu 2. Własności transcendentalne i pierwsze zasady 3. Struktura bytu (akt i możność, substancja i przypadłości, forma i materia, istota i istnienie) 4. Zagadnienie analogii bytowej (szczególnie w odniesieniu do tomizmu egzysten-cjalnego) Treść wykładu z teologii naturalnej (teodycei) również odzwierciedla tradycję scholastyczną i obejmuje zagadnienia metafzyki Racji Ostatecznej (istnienie i natura Absolutu) oraz wynikające z niej konsekwencje teologiczne.
    Źródło:
    Teologiczne Studia Siedleckie; 2018, XV/15; 288-313
    1733-7496
    Pojawia się w:
    Teologiczne Studia Siedleckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poznanie i byt. Z epistemologii Wilfrida Sellarsa
    Knowledge and being in the epistemology of Wilfrid Sellars
    Autorzy:
    Szubka, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015962.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    epistemologia
    poznanie
    tomizm
    W. Sellars
    epistemology
    cognition
    Thomism
    Opis:
    Wilfrid Sellars very often expounds his philosophical views in an historical context. In his paper „Being and Being Known” Sellars gives a succinct account of his epistemology while at the same time discussing the Thomistic conception of sensory and intellectual knowledge. His aim in that paper is to provide a plausible interpretation of the doctrine that both the senses and the intellect are informed by the nature of external objects, and thus our cognitive acts are isomorphic with their objects. Sellars claims that there are two dimensions to that isomorphism, and that those separate dimensions are conflated by the Thomists, as well as by other philosophers. That is to say, there is isomorphism in the real or the natural order, and there is isomorphism in the intentional or the logical order. Sellars insists that in sensory cognition isomorphism holds merely in the real order. By contrast, intellectual knowledge is based upon the isomorphism of the intentional order. However, that isomorphism obtains in virtue of specific relations holding in the real order. Thus those two orders are intimately connected. Unfortunately, Sellars does not fully elaborate the nature of the connections between those two orders. I argue that in light of his commitment to ontological naturalism, Sellars should claim that ultimately there is only one isomorphism, namely the isomorphism in the real order. I suggest that his insistence that there are no genuine semantical relations holding between the elements of the intentional and the real supports such an interpretation.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 439-457
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozoficzna biografia Józefa M. Bocheńskiego
    Autorzy:
    Andrzejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1966203.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Józef M. Bocheński
    tomizm
    logika
    sowietologia
    filozofia analityczna
    Opis:
    Józef Bocheński was born on 30th August 1902. He graduated from the Secondary School in 1920 and immediately after the final exam (matura) he joined the 8th Ulhan (light cavalry) Regiment and took part in a final part of a Polish-Bolshevik war. After the war, in 1922, he joined studies in law at the University of Lwów and after two years he attended the University in Poznań in order to study political economy. These studies were interrupted in 1926 when Bocheński joined the Seminary in Poznań which he left when moving to the Dominican novitiate in Cracow. There he adopted names Innocenty Maria. After one year of a novitiate he was sent to philosophical studies at the University in Fribourg in Swizerland, he graduated in 1934 . Two years earlier however, he was ordained a priest and in 1936, along with Jan Salamucha, Franciszek Drewnowski and Bolesław Sobociński, he organised the so called Cracow Circle. After receiving a doctorate in theology he was appointed a professor of logic at Angelicum, and he officially remained there until 1940. In 1938 he got habilitation in philosophy at the Faculty of Theology at the Jagiellonian University in Cracow. Along with the Polish Corpus of Gen. Władysław Anders he took part in the Italian campaigne. He fought in the battle at Monte Cassino (May 1944). After the end of the Second World War he became a professor of philosophy at Fribourg University and remained at that position until the retirement (1945-1972). He occupied a position of a Dean of Faculty of Philosophy (1950-1952) and a Rector. There he initiated soviet studies which brought him recognition and political significance. He visited Poland in 1987 for the first time since he left in 1939. In the next year he was awarded doctorates honoris causa at the Jagiellonian University and at the Academy of Catholic Theology (ATK) in Warsaw. Moreover, during his emigration he co-operated regularly with the Polish University Abroad established in Londyn. He died in Fribourg on 8th February 1995. During his lifetime Józef Bocheński was changing philosopical schools and views. In his youth he was a Kantian, next, he „converted” to neo-Thomism in its most traditional (handbook and essential) version, which actually was more Aristotelian than Thomistic. The next step was an attempt to „modernise” this sort of Thomism by tools of mathematical logic in order to make Thomas - as Bocheński said himself - no longer his „guru”. In the result, Bocheński ceased to explore the problems and style of classical philosophy in favour of analytical mode of philosophying. He himself divided his scientific work into four periods distinguished as follows, according to interest and passions (and views as well) dominated in particular time: 1) neo-Thomistic (1934–1940), 2) historical- logical (1945–1955) 3) sovietological (1955–1970) 4) systematical- logical (1970–1995).
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 1, 9; 245-264
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obecność filozofii tomistycznej w polemice Piotra Semenenki z Andrzejem Towiańskim
    The presence of Thomistic philosophy in the polemic of Piotr Semenenko with Andrzej Towiański
    Autorzy:
    Mikucki, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/5956790.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Piotr Semenenko
    Andrzej Towiański
    filozofia
    tomizm
    philosophy
    Thomism
    Opis:
    The presenting article presents the main themes of Piotr Semenenko polemics with Andrzej Towiański, which took place in the environment of the Great Emigration. It concerned many matters, including some philosophical ideas related to the Catholic faith. They belonged mainly to fhe field of interest in the philosophy of cognition, general theory of being, philosophy of God and religion, angelology, philosophy of man and philosophy of history. Semenenko’s polemic with Towiański resulted from their representing different philosophical traditions. The first referred essentially to Thomistic philosophy, while the second drew from ideas to Neoplatonic philosophy and the currents of thought that were close to it, which cannot be reconciled with the Thomistic and Christian vision of the world, especially in the matter of understanding its most important elements, which are God and the human person. The use of Thomism in the fight against Towianism has shown that it is the form of Christian philosophy that best serves the Catholic faith as its intellectual foundation, which seems important in the context of current discussions about the doctrinal shape of this faith and its threats from religious syncretism.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2022, 11; 227-243
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomas Aquinas and Contemporary Leadership
    Tomasz z Akwinu i współczesne przywództwo
    Autorzy:
    Orłowski, Piotr Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23050930.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    business ethics
    leadership
    thomism
    etyka biznesu
    przywództwo
    tomizm
    Opis:
    The interest of modern business ethics in the thought of St. Thomas is well-known, as evidenced by the publications of such authors as D. Mele, P. Santori, M. Hirschfeld, exposing the topics of the market, trade, but also the moral qualifications of the business leader. In a special way, Aquinas has become present in various theories of leadership, cited for his aretalogy. Numerous studies focus on the indicated virtues of a leader, especially concerning the relationship to risk (such as prudence), but also perseverance in the pursuit of good (such as longanimity). Many contemporary MBA courses draw implicitly on the Thomistic heritage, although an increasing number of authors have recently pointed explicitly to this philosophical and theological background. The imitation of God, the supreme call of the moral life according to Aquinas, also applies to the sphere of leadership, the management of the multitude, which draws from the treatise "on the government of God" in the Summa of Theology. St. Thomas is also the inspiration for textbooks on leadership in the church, and by both Protestants and Catholics, making Him a "universal doctor" in this dimension as well. 
    Zainteresowanie współczesnej etyki biznesu myślą św. Tomasza jest powszechnie znane, o czym świadczą publikacje takich autorów, jak D. Mele, P. Santori, M. Hirschfeld, eksponujące tematykę rynku, handlu, ale także kwalifikacji moralnych lidera biznesu. W szczególny sposób Akwinata stał się obecny w różnych teoriach przywództwa, cytowanych ze względu na jego aretologię. Liczne badania koncentrują się na cnotach lidera, w szczególności dotyczących stosunku do ryzyka (np. roztropność), ale także wytrwałości w dążeniu do dobra (np. długomyślność). Wiele współczesnych kursów MBA czerpie pośrednio z dziedzictwa tomistycznego, choć coraz większa liczba autorów wskazuje ostatnio wyraźnie na to filozoficzne i teologiczne tło. Naśladowanie Boga, najwyższe wezwanie życia moralnego według Akwinaty, odnosi się również do sfery przywództwa, które czerpie z traktatu “o rządach Bożych” w Summie teologii. W ten sposób św. Tomasz staje się również inspiracją dla podręczników dotyczących przywództwa w Kościele, zarówno dla protestantów, jak i katolików, co czyni go “uniwersalnym doktorem” również w tym wymiarze.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2023, 53; 155-164
    0137-4338
    2720-7102
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dydaktyka filozofii w wiekach średnich. Model św. Tomasza z Akwinu
    Autorzy:
    Wojcieszek, Krzysztof A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705768.pdf
    Data publikacji:
    2012-09-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    dydaktyka filozofii
    nauczyciel
    scholastyka
    tomizm
    nauczanie,relacje osobowe
    miłość
    Opis:
    Średniowieczny model nauczania filozofii był pod wieloma względami nowoczesny, skuteczny i atrakcyjny. Wyróżniało go kierowanie się ku sprawom istotnym (miłość), oryginalna metodyka oparta na dyskusji (dialogu). Nauczyciel miał być twórcą znaków ułatwiających uczniowi samodzielne odczytanie prawdy. Nauczanie opierało się na relacji osobowej mistrz - uczeń i było wyrazem życzliwości wobec ucznia. Doskonałym przykładem tego modelu jest praktyka oraz teoria kształcenia św. Tomasza z Akwinu. Pod wieloma względami może ona inspirować współczesnych dydaktyków.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 381-395
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polemika Józefa Tischnera z tradycją tomistyczną, jako spór o kształt współczesnej edukacji religijnej w Polsce
    Józef Tischner’s Polemic with the Thomistic Tradition, as a Dispute over the Shape of Contemporary Religious Education in Poland
    Autorzy:
    Dąbrowski, Szymon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/549942.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    tomizm
    neotomizm
    filozofia chrześcijańska
    edukacja religijna
    krytyczna pedagogika religii
    Opis:
    Przedmiotem niniejszego tekstu jest prezentacja fragmentu jednego z najciekawszych sporów filozoficzno-religijnych między ks. Józefem Tischnerem a przedstawicielami szkoły tomistycznej w Polsce. Poniższa analiza skupiała się wyłącznie na pierwszej fazie sporu (1968–1972), podstawowym celem opracowania jest jednak wydobycie głosów krytyki kluczowych w obecnie toczącej się dyskusji nad kształtem współczesnej edukacji religijnej w Polsce, jak również dostrzeżenie ważnych argumentów w tej kwestii. Zdaniem autora niniejszego opracowania, ukazanie struktury filozoficzno-teologicznego sporu doprowadzić ma do odsłonięcia kontekstu edukacyjnego, który lokuje tę dyskusję w przestrzeni krytycznych analiz pedagogiczno-religijnych.
    Źródło:
    Forum Pedagogiczne; 2019, 9, 2/1; 93-105
    2083-6325
    Pojawia się w:
    Forum Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz świata zakładany w pytaniach filozoficznych – na przykładzie fenomenologii (Ingarden) i tomizmu egzystencjalnego (Krąpiec)
    Autorzy:
    Duchliński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/426887.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    filozofia
    fenomenologia
    tomizm egzystencjalny
    pytanie
    obraz świata
    metodologia filozofii
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2016, 2(42); 7-31
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja istnienia w ujęciu Mieczysława Gogacza. Przyczynek do dziejów formowania się tomizmu konsekwentnego
    The Conception of Existence According to Mieczyslaw Gogacz. A Contribution to the History of Consequential Thomism’s Formation
    Autorzy:
    Andrzejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452689.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Tomasz z Akwinu
    Mieczysław Gogacz
    Mieczysław Krąpiec
    tomizm egzystencjalny
    tomizm konsekwentny
    akt istnienia
    Thomas Aquinas
    Existential Thomism
    Consequential Thomism
    act of being
    Opis:
    The concept of existence (esse) as an act of making realistic and actual individual being describes the basic feature of Consequential Thomism which refers to all possible philosophical analysis from the topic of existence (esse), because existence (esse) is the first and initiating principle of being. Professor Gogacz claims that the beginning of the modification of depictions the issue of esse in the context of Existential Thomism is published in book Istnieć i poznawać in 1969. Theses of this book also are found in the script about philosophy of being (1973) entitled Ważniejsze zagadnienia metafizyki. The most mature formula of Consequential Thomism is in the Elementarz metafizyki (1987). Some topics were developed in details in the articles that also are in the following books: Historia filozofii w poszukiwaniu realizmu (2011) and W kierunku tomizmu konsekwentnego (2012). The analysis of these texts allows to separate ten topics connected with the problem of esse: 1) act of existence’s characteristic, 2) types of acts of existence, 3) making realistic and actual as an act of existence’s ‘action’, 4) the issue of Ipsum Esse Subsistens, 5) the problem of not independent being (accident) of act of being (ipsum esse), 6) the issue of transcendentals, 7) the knowledge of the existence (esse), 8) the issue of creatio esse and conservatio esse 9) the order of thesis in metaphysics, 10) the historical and philosophical aspects of the modification of Thomism which led to its consistent version. In Istnieć i poznawać M. Gogacz represents an Existential Thomism and he is influenced by thought of M. A. Krąpiec. Elementarz metafizyki is the most mature version of Consequential Thomism. According it Consequential Thomism is characterized by: 1) Recognition of statements of Avicenna’s philosophy and taking them out from Existential Thomism; 2) Understanding of existence (esse) as a created principle which initiate an individual being; 3) The experience essential principles in verbum cordis; 4) Application the essential order of causes and results with consistent notice of pluralism; 5) Distinguishing the relationship connected with esse and the relationship connected with essentia and joining the experience of ipsum esse with relationship connected with esse and joining experience of unity of esse-principles with essential relationship; 6) Using the depiction of essence (essentia) permeated by existence (esse), what should be understanding as a subsistentia, in the issue of person.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 45-72
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jacek Woroniecki o modlitwie jako czynniku doskonalącym naturę człowieka
    Jacek Woroniecki on Prayer as a Factor Improving Human Nature
    Autorzy:
    Boużyk, Maria M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452632.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    thomism
    prayer
    humanism
    education
    philosophy
    tomizm
    modlitwa
    humanizm
    wychowanie
    filozofia
    Opis:
    This article investigates the educational role of prayer in Jacek Woroniecki’s works. As Woroniecki (1878–1949) was a Thomist, his philosophical and theological reflection was complementary. In order to reveal the humanism of Christian formation the article concentrates on Woroniecki’s philosophical claims. It consists of six parts. Part 1 defines prayer as a practice and shows that prayer is an important part of human inner culture (formation). Part 2 reveals a relationship, which is vital for prayer, between man and God as a relation between two real and personal beings. Part 3 discusses the topic of relations between grace and nature in man’s growth. Part 4 studies the mysticism of everyday life if man’s actions are considered as a prayer. Part 5 deals with the forms of prayer in the context of the ontic status of man and Part 6 – with the human factors of prayer: the will, the mind, senses and the body. The findings of all those analyses confirm that in the philosophical (i.e. Thomistic) approach prayer is the core of human spiritual growth.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 357-373
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spór Józefa Tischnera z tomizmem - między konfrontacją a dialogiem
    Józef Tischners Debate with Thomism - Between Confrontation and Dialogue
    Autorzy:
    Jawor, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048492.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    tomizm
    Józef Tischner
    filozofia
    antropologia
    metafizyka
    Thomism
    philosophy
    anthropology
    metaphysics
    Opis:
    The article presents an analysis of Józef Tischner’s debate with Thomism. Leaving aside the historical and personal influences which shaped the debate, the author is trying to assess the presented polemics on two fundamental planes: metatheoretical and anthropological. The text constitutes an attempt to answer the question: are the two disparate approaches bound to remain seen as ever confronting, or is there a possibility of them entering a constructive dialogue?
    Źródło:
    Filozofia Chrześcijańska; 2013, 10; 211-227
    1734-4530
    2450-0399
    Pojawia się w:
    Filozofia Chrześcijańska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mieczysław Gogacz’s anthropological explanation for the existence of angels
    Mieczysława Gogacza antropologiczny argument za istnieniem aniołów
    Autorzy:
    Andrzejuk, Izabella
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/5915158.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    antropologia
    tomizm
    aniołowie
    przyczyny celowe
    antropology
    thomism
    angels
    final causes
    Opis:
    Professor Mieczysław Gogacz, the renowned philosopher and founder of the recent version of Thomism – the Consistent Thomism 1, claims that angels are the final causes (causa finalis) of human soul. He derives his conception from the principle, characteristic not only for Thomism but also for the entire classical philosophy, which says that for the existent results we respectively search the prior causes. Ultimately, such established philosophical stance regards searching for causes and asking about causes. Hence in analysing the problem of final causes understood as the external causes which constitute the essence of human being, it is worth to define the scope of the research. First of all, we search for the answer to the question about the causes of human being, therefore metaphysics of real beings is the area of our study, what results in further implications. Primarly, we need to acknowledge that each essential state or activity inevitably must possess its real cause in another being. When we notice there is no such cause it means that we encounter the subsistent being (ens subsistens). It belongs to the essence of the method of metaphysics to demand theses cause to be indicated. Metaphysical methodology, when applied consequently, allows to claim that within the area of human being, reality is that what the essence exclusively receives from its existence (esse). Consequently, there must be some other causes that constitute the essence in its internal content, endowed with an act and potency (potentia), both spiritual and material. The aim of this paper is to follow the thought of Gogacz exactly in the area of discovering the role of angels as causes for the particular development of human soul. Therefore Gogacz’s proposal becomes the „proof for the existence of angels”, on the basis that each thing in order to act and cause results must, first of all, exist.
    Mieczysław Gogacz, twórca tomizmu konsekwentnego, zaproponował własne, oryginalne uzasadnienie istnienia aniołów. W ramach tego uzasadnienia, zauważa, że o zewnętrznych przyczynach człowieka możemy mówić wtedy, gdy ujmiemy strukturę bytu ludzkiego genetycznie (od strony powiązań i zależno-ści między wewnętrznymi elementami strukturalnymi człowieka). W ten sposób dochodzimy do stwierdzenia, że specyficzna struktura człowieka daje się wyjaśnić tylko przez dostrzeżenie przyczyn zewnętrznych jego wewnętrznych pryncypiów (istnienia oraz istoty). Inne przyczyny powodują jego istnienie i inne wpływają na kształt istoty. Skoro w obrębie istoty człowieka dostrzegamy złożenie z duszy i ciała, to oznacza, że przyczynami celowymi duszy – na miarę niematerialnego skutku – muszą być jakieś substancje niematerialne (podobnie jak niematerialna jest dusza człowieka). W ten sposób możemy mówić o aniołach jako realnie istniejących bytach i przyczynach celowych ludzkiej duszy.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2022, 11; 31-37
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spór o filozofię moralną św. Tomasza z Akwinu. Próba wskazania na źródła odmiennych stanowisk É. Gilsona i F. van Steenberghena. Na marginesie dyskusji M. Prokopa z artykułem W. Golonki
    Autorzy:
    Andrzejuk, Izabella
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452471.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    É. Gilson
    F. van Steenberghen
    tomizm
    filozofa moralna
    thomism
    moral philosophy
    Opis:
    The attitude to Thomas’ moral philosophy notably determined opinions of two well-known historians of philosophy: Étienne Gilson and Fernand van Steenberghen. The positions of the two scholars about the issue where Thomas has entered more complete his moral philosophy are divergent. Van Steenberghen claimed that ethics of Thomas we can find in his ‘Commentarry to Nicomachean Ethics of Aristotle’ but Gilson claimed that it is in Summa Theologiae and Summa contra gentiles. In Gilson’s opinion these two composition are sources of whole and mature ethical thought of Thomas Aquinas. It seems really interesting that so far no one has hold a position in these two different opinions. The discussion between Gilson and van Steenberghen has not been solv and both scholars had got their own views. It seems that a lack of any continuation of this ‘dispute’ is a gap in a discourse about the value of commentaries of St. Thomas to Aristotle’s compositions. That is why it is important to show behind-the-scenes of this dispute and indicate possible reasons which caused that opinions of two eminent historians of philosophy had got so different views about this issue.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 397-409
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Józef M. Bocheński jako tomista
    Autorzy:
    Zembrzuski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1966205.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Tomasz z Akwinu
    tomizm
    J.M. Bocheński
    filozofia tomistyczna w Polsce
    Opis:
    The aim of the paper is to present the following, how Thomism was understood by Bocheński, next, path of Thomistic inspirations he had followed, and finally we show Thomism Bocheński had explored when teaching his own philosophical abbreviation (ABC tomizmu). Analysis based on these issues would allow to identify the specific features of Thomism studied and explored by Bocheński. Hence, the question we might pose does not to regard the fact whether Bocheński was a Thomist or not but, what sort of Thomism he represented. Bocheński should rather be considered to be a traditional Thomist than existential one because in his philosophical work he barely treated the problem of act of existence and importance of this particular problem. However, he refrained from adopting the method fundamental for traditional Thomism, which is strict adherence (fidelity) to source texts of Aquinas. Bocheński, in being open to achievements of contemporary philosophy, especially logic, was closer to Louvain Thomism. But, he never decided to implement modern scientific trends to philosophy of Aquinas, the tendency which was foreign to the very essence of philosophy, at least in its shape understood by Bocheński. In his philosophical views Bocheński was closer to Aristotle and the Aristotelian tradition. And because he preferred to follow Aristotelian realism he consequently kept that stance. His interest in analysis the utterances of Thomism from a perspective of logic allow to classify Bocheński to analytical Thomism, but we should remember that in times contemporary to Bocheński, the very notion of analytical Thomism had not been coined. The aforementioned conclusions allow to recognize originality of Thomistic thought represented by Bocheński and also, to admit that Bocheński’s thought cannot be classified univocally to a particular school of Thomism.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 1, 9; 265-289
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tożsamość płciowa na tle dwugłosu teorii płci Judith Butler i tomistycznej metafzyki człowieka
    Gender identity in the background of discord in Judith Butler’s gender theory and Thomistic metaphysic of human
    Autorzy:
    Gadamer, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056605.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-04
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
    Tematy:
    tożsamość płciowa
    płeć
    ciało
    Judith Butler
    tomizm
    gender identity
    sex
    body
    thomism
    Opis:
    Temat ludzkiej płciowości prawdopodobnie nie był w historii tak szeroko omawiany, jak to ma miejsce we współczesnej debacie. Fakt bycia mężczyzną czy kobietą raczej nie był też kontesto¬wany na taką skalę. Kwestia tożsamości człowieka pojawia się zatem jako szczególnie aktualny problem antropologiczny. Tożsamość płciowa jest drugą tożsamością odkrywaną w życiu ludz¬kim, której identyfikacja następuje już po odkryciu tożsamości siebie jako człowieka. Współcze¬sny człowiek otrzymuje obecnie wiele informacji na temat płciowości. Informacje te są jednak tylko pewnymi hipotezami, które on uważa często za bezsporne. Niniejszy artykuł wpisuje się w tę współczesną refleksję nad problemem tożsamości płciowej istoty ludzkiej. Przedstawia on z jednej strony poglądy Judith Butler, jednej z najważniejszych postaci we współczesnej dyskusji dotyczącej płci. Z drugiej strony prezentuje tomistyczną myśl na ten temat. Może się wydawać, że tomizm nie ma wiele wspólnego ze współczesnymi teoriami na temat płciowości. Zważywszy jednak, że myśl filozoficzna, oparta na dorobku św. Tomasza z Akwinu, dąży do wyjaśnienia całej rzeczywistości, może stanowić ona podstawę dla adekwatnej koncepcji tożsamości płciowej. Wydaje się to o tyle zasadne, że upowszechniana dziś tzw. teoria gender powinna być skonfrontowana z alternatywnym rozwiązaniem, nawiązującym do realistycznej perspektywy, charakterystycznej dla klasycznej filozofii człowieka.
    The theme of gender identity is one of the most current topics in anthropology. Nowadays there are two terms concerning this human reality: sex (biological phenomenon) and gender (social construct). Judith Butler in her theory identifed sex and gender. She showed that human body is a subject of cultural and political interpretation. Tus there isn’t something like fact of body. Because of hetero normative paradigm the society believes that there are only two genders: male and female. Two philosophical assumptions cause this impoverishment: substantialism and performativity of language. Butler’s theory seems to be sex antirealism. Tomistic metaphysics is the opposite view to such kind of idea. According to Tomism human is substation which manifests itself in variable features. Human gender belongs to its being properties. Tese properties are invariable features of substance. Tomism claims that gender is one of such invariable modifcators. Tus each human being in accordance with its nature is consistently human-man or human-woman. Tere is no change of gender regardless of outside signs of sex changing. Te gender depends on metaphysical dimension of human. Butler’s theory is a consequence of rejecting the argument about substantial character of human existence and its unity and identity.
    Źródło:
    Teologiczne Studia Siedleckie; 2020, XVII/17; 128-138
    1733-7496
    Pojawia się w:
    Teologiczne Studia Siedleckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Etyka w ujęciu Józefa M. Bocheńskiego
    Autorzy:
    Andrzejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1966034.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Józef Bocheński
    etyka
    moralność
    tomizm
    filozofia analityczna
    Ethics
    morality
    Thomism
    analytic philosophy
    Opis:
    The notion of ethics has been developed by Bocheński in four areas: 1. Ethics is a normative science regarding human behaviour. Its scientific character means a „systematic research on a particular part of reality”. In the result of its normativity it „not only describes object but also indicates what this object should be like”. When speaks of human behaviour it „makes research on this set of acts who derive consciously (voluntarily) from human free will”. 2. Ethics as a normative science makes research and establishes general goal of human activity and then it considers, from the psychological point of view, a nature of human act which should be an act of realisation of a goal. In this way ethics works out the problem of ethical norm, a principle which should be followed to fulfill human act in order to achieve a goal proper to human being. Additionally, when ethics is grounded in Christian Revelation we may apply the matter of grace as supernatural support from God in fulfilling ethically good human act. 3. „There are two areas of each properly constructed ethics”. The first, in a theoretical way considers five sets of problems: the general goal of human act, the structure of human act, the problem of moral norms, the theory of character and the subject of God’s grace. The aim of the second area is practical analysis of particular features of human character, we understand them as „steady dispo-sition toward proceeding human act easily and energetic” according to a moral norm. 4. Ethics understood in that way can be atrributed to each human being. Hence, each men should adopt and cultivate in himself all properties and ethical norms. „Each human being should posses entirely human and Christian character”. 5. Individual human life shows that a teacher suppose to be equippped in some properties more than a merchant. For that reason, even there exists unity in ethics in general, we may speak of particular ethics. They consists of general ethics and on that ground they develop further principles in particular domains. In the result there may exist business ethics, academic ethics, ethics of prie-sthood, political ethics and military one.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 1, 9; 385-391
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola wartości w dążeniu do zrozumienia miłości. Wokół filozofii Mieczysława Gogacza
    Autorzy:
    Listkowska, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2195328.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    axiology
    consistent Thomism
    Gogacz Mieczysław
    love
    value
    aksjologia
    miłość
    tomizm konsekwentny
    wartość
    Opis:
    Mieczysław Gogacz dąży do uprawiania filozofii maksymalnie realistycznej. Wartości uważa za wytwory umysłu, a nie realne byty. Stąd nie zajmuje się nimi w swojej filozofii. Twierdzi, że budowanie etyki i pedagogiki w oparciu o wartości prowadzi do koncepcji idealistycznych, stawiania wymagań niemożliwych do spełnienia. W artykule argumentuje się, że wartości odgrywają ważną rolę w życiu człowieka. Wewnętrzny świat człowieka jest światem zorientowanym na wartości. Również miłość jest zjawiskiem ściśle związanym z wartościami. Jest ona odpowiedzią na wartości. Hierarchia wartości, którą kierują się osoby, jest wspólnym horyzontem, w którym rodzi się ich miłość.
    Mieczysław Gogacz pursues a maximally realistic philosophy. He considers values to be products of the mind, not real beings. Hence, he does not work on them in his philosophy. He claims that building pedagogy based on values leads to idealistic conceptions, imposing requirements which are impossible to fulfil. The article argues that values play a major role in human life. The inner world of a human being is a value-oriented world. Love is also a phenomenon closely related to values. It is a response to values. The hierarchy of values that people follow is a common horizon in which their love is born.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2020, 53, 1; 31-35
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aleksandra Usowicza wkład do badań nad dziejami filozofii krakowskiej
    Autorzy:
    Trombik, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/669247.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Usowicz
    Konstanty Michalski
    Polish philosophy
    neo-scholasticism
    Thomism
    filozofia polska
    neoscholastyka
    tomizm
    Opis:
    The article attempts to justify the thesis that Aleksander Usowicz has made contribution to the research on Cracow philosophy, which was developed in two periods: a) between the 15th and 17th centuries, b) at the end of the 19th and the first half of the 20th century. Usowicz was one of the pioneers in post-war history of Polish philosophy, publishing between 1946 and 1949 several important articles, concerning Cracow philosophy (from 15th to 19th centuries). In addition, Usowicz was the leading commentator and interpreter of the philosophical thought of Konstanty Michalski – undoubtedly one of the most important catholic philosophers in the first half of the 20th century.
    W artykule podjęto próbę uzasadnienia tezy o wkładzie ks. Aleksandra Usowicza CM w badania nad krakowską filozofią, rozwijaną w dwóch okresach: a) między XV a XVII wiekiem, b) u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku. W świetle przeprowadzonych analiz ks. Usowicz jawi się jako jeden z pionierów powojennej historii filozofii polskiej, publikując w latach 1946–1949 kilka znaczących artykułów dotyczących myśli filozoficznej środowiska krakowskiego z wieków XV–XVII i XIX–XX. Ponadto ks. Usowicz zasługuje na miano czołowego komentatora myśli Konstantego Michalskiego, niewątpliwie jednego z najważniejszych krakowskich myślicieli katolickich pierwszej połowy XX wieku.
    Źródło:
    Tarnowskie Studia Teologiczne; 2017, 36, 2
    2391-6826
    0239-4472
    Pojawia się w:
    Tarnowskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Skąd pochodzą nowe formy substancjalne? – Polemika z teistycznym ewolucjonizmem w ujęciu Mariusza Tabaczka
    Where do the Substantial Forms Come From?—A Polemic with the Theistic Evolutionism of Mariusz Tabaczek
    Autorzy:
    Chaberek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790998.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tomizm
    ewolucja teistyczna
    forma substancjalna
    makroewolucja
    Thomism
    theistic evolution
    substantial form
    macroevolution
    Opis:
    Współcześni tomiści usiłują wykazać zgodność metafizyki arystotelesowsko-tomistycznej z teorią makroewolucji biologicznej. W ostatnim czasie stanowisko takie poparł Dr Mariusz Tabaczek. Jednak przyznaje on, że naukę Tomasza należy zmodyfikować w istotny sposób, aby można ją było pogodzić z teistycznym ewolucjonizmem. W jego ujęciu główny punkt takiej modyfikacji stanowi kwestia tego, czy stworzenie się zakończyło, czy nadal powstają nowe gatunki. W istocie ewolucyjny postulat powstawania nowych gatunków uderza nie tylko w naukę Tomasza, ale klasyczne chrześcijańskie rozumienie stworzenia. Tomistyczni ewolucjoniści nie potrafią wyjaśnić pochodzenia nowych form substancjalnych. Odwołują się do zmian przypadłościowych, takich jak przypadkowe mutacje genetyczne, których kumulacja miałaby prowadzić do powstania nowych gatunków. To jednak nie jest możliwe w świetle metafizyki tomistycznej, ponieważ zmiana przypadłościowa nie tworzy nowej substancji. Dodatkowo koncepcja tomistycznych ewolucjonistów nie harmonizuje z wieloma faktami odkrywanymi przez współczesną biologię. Tomistyczni ewolucjoniści muszą porzucić fundamentalne pojęcia filozofii św. Tomasza, takie jak złożenie bytowe substancja-przypadłości czy umiarkowany realizm. Nie da się więc pogodzić makroewolucji biologicznej z nauką Akwinaty.
    Contemporary Thomists strive to demonstrate a compatibility between Aristotelian-Thomistic metaphysics and the theory of biological macroevolution. Recently such positions have been promoted by Dr Mariusz Tabaczek. However, he admits that Aquinas’s teachings need to be substantially modified to make them compatible with theistic evolution. On his view, the main point of controversy is whether the creation of the world has been completed (as Aquinas maintains) or it continues (as it is required by theistic evolution). But the evolutionary postulate of continual creation understood as emergence of totally new substantial forms contradicts not only Aquinas’s doctrine but the classic Christian understanding of creation. Thomistic evolutionists cannot explain the origin of new substantial forms; they refer to accidental changes, such as random genetic mutations, whose accumulation over time would produce new species. This, however, is not possible in the light of Thomistic metaphysics because an accidental change does not produce a substantial change. Additionally, the Thomistic evolutionist concept does not tally with many facts discovered by contemporary science. Thomistic evolutionists abandon the fundamental concepts of Aquinas’s philosophy such as the substance-accidents fold and moderate realism as a cognitive attitude. Hence the conclusion that it is not possible to reconcile biological macroevolution with Aquinas’s teachings.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 4; 199-215
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Karol Wojtyła – teatr osoby
    Karol Wojtyła – the Theatre of the Person
    Autorzy:
    Kaczmarek, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1731879.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-28
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    osoba; personalizm
    tomizm
    fenomenologia
    theatrum Dei
    person
    personalism
    Thomism
    phenomenology
    Theatrum Dei
    Opis:
    W koncepcji personalizmu Karola Wojtyły osoba rozumiana jest jako podmiot i relacja. Człowiek jest więc istotą relacyjną, jego ciało jest predysponowane, by angażował się w dialog z drugą osobą. Spotkanie osób i ich wzajemne relacje tworzą w efekcie podstawę teatru i na tej przesłance Wojtyła stworzył swój teatr personalistyczny, w którym połączył mostem tomizm i fenomenologię przedstawiając człowieka jako aktora na scenie w relacji do drugiego. W Bracie naszego Boga Wojtyła próbował „przeniknąć” człowieka, by dotrzeć do źródeł jego człowieczeństwa. Kluczem była relacja „ja”, rozumianego jako podmiot poznający, do „ja” drugiego człowieka. Oryginalność dramatów Wojtyły polega na tym, że autor odwołując się do natury osoby, ukazuje jej pełnię w perspektywie theatrum Dei. Najmocniej jest ona wyrażona w trylogii: Brat naszego Boga, Przed sklepem jubilera i Promieniowanie ojcostwa. Analiza wnętrza osoby, jaka jest tam przeprowadzona, pozwala określić te dramaty jako teatr osoby.
    According to Karol Wojtyła’s personalism, a person is both a subject and a relationship. A person is a relational being whose body predisposes him or her to engage in dialogue. The meeting of people, and their relationships as a result of this event, lie at the core of theatre. In his personalistic theatre, Wojtyła created a bridge between Thomism and Phenomenology, exploring the human person as an actor. In Our God’s Brother (Brat naszego Boga, 1945–1950), Wojtyła attempts to “penetrate man,” so as to be able to arrive at the sources of his humanity. What allows one to penetrate man’s nature is the revelation of the relationship between his “I,” understood as the subject which comes to know, and the “you” of the other, recognised in personal experience as a second “I.” The originality of Wojtyła’s drama is contained in its literary and theatrical nature, but its full sense is only revealed in the perspective of Theatrum Dei (especially in Wojtyła’s dramatic trilogy: Our God’s Brother – Brat naszego Boga; In front of the Jeweller’s Shop – Przed sklepem jubilera, 1960; The Radiance of Fatherhood – Promieniowanie ojcostwa, 1967). We could call Wojtyła’s drama of the inner Self the Theatre of the Person.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 1 Special Issue; 123-136
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Józefa M. Bocheńskiego elementarz etyki wojskowej
    Autorzy:
    Niepsuj, Jerzy
    Andrzejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1966053.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Józef Bocheński
    etyka
    etyka wojskowa
    tomizm
    męstwo
    Ethics
    military ethics
    Thomism
    bravery
    Opis:
    Military ethics as one of a „special ethics” is built, according to Bocheński, on morally obvious right to self-defense and obligation to defend the closest people. It is related to patriotism understood as love of the country, love is a prominent value in defense of which man is willing to sacrifice his life. With regard to characteristics of a soldier Bocheński suggests the following shape of skills and virtues proper for a military job: of prime importance is bravery, connected rather with heroism and honour than with patience and persistence. Also, virtues demanded for the process of taking decision are, as Bocheński claims, key for all militaries regardless their rank, because even the lowest, a private soldier has to decide. When it comes to taking decision, the most essential is a set of skills and values which enable its accurate conduct. Apart from suitable knowledge and skills there are wisdom and prudence as the most important virtues in taking decision. The most significant virtues of superiors, according to Bocheński, are integrity and justice, generosity and humility. Integrity means respect for law. Justice regulates all human relations. Generosity is related to a task of being a superior, and always to some socially important good, furthermore, it is a task of a superior to guide toward that important good. Humility, hence, is a condition to judge themselves and the others properly, what is indispensable for managing people. Taking decisions and superiority are related to a question of military obedience. Ethical fundament of that obedience is common good, to which army is subordinated. That common good is a principle which joins efforts of both, superiors and subordinates. The first condition of obedience is conviction that all members of community serve the same common goal. Order received from a su-perior can be a decision held at one of its stage. There are situations when an order speaks only about the task of planned activity, or it can indicate a set of means available or it may just order so-me action. The virtue of obedience means that we do not question and ponder on particular stages of a process of decision performed by superior but proceed as effectively as possible until the task is fulfilled. In his military ethics Józef Bocheński promotes the ethos of Polish soldier as a knight, hence the spiritual culture is a matter of prime importance in the army. It is crucial to develop this culture within a proper, which is humanist, frame. Advanced development of military technology must be accompanied by a care for advanced moral development.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 1, 9; 393-404
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klasyczne ujęcia problemu prawdy w „post-świecie”
    The Classic Approaches to the Problem of Truth in the “Post-World”
    Autorzy:
    Pawlikowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075958.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    prawda
    filozofia współczesna
    tomizm
    arystotelizm
    platonizm
    Truth
    Contemporary Philosophy
    Thomism
    Aristotelianism
    Platonism
    Opis:
    1. For many people, the contemporary culture seems to be something different from modernity, it is something resembling a special period of “post-”. At the same time, different trends are present in current culture. Some reach the genesis of nearly two and a half thousand years back, others have about half a century. Perhaps also breaks some modern belief that in every culture, “newer” means “better”. 2. Representatives of the philosophical and theological trend of “Radical Orthodoxy” noticed in this the approach of postmodernism to the pre-modern tradition. Therefore, we can say that we live and operate in a “post-world”, without leading currents of thought. On the other hand, is the current culture very different from the others when you look at it from the perspective of centuries? 3. For many philosophers, it is still important to reach to the great traditional approaches to the problem of truth. These are above all three concepts related to three great philosophical syntheses created by Plato, Aristotle and Saint Thomas Aquinas. This is also evident among the basic contemporary trends critical of the classics and philosophical tradition. 4. M. Heidegger created a certain idea of being reduced to the time determinant. For the supporters of his views, it became the overcoming of Aquinas’s theory. The German thinker also formulated a specific interpretation of Plato's views on truth. He contrasted it with Thomas's concept, especially with the definition of truth as the adequacy of thing to intellect. 5. T. Bartoś – Polish author of the new attempt to read the essence of the concept – believes, in turn, that the statements of the Angelic Doctor can be found close to the characteristics of post-modernity. He points to a certain incoherence and fragmentary nature of the problem, anthropocentrism and pragmatism of the approach, and a rejection of the unity of truth. It seems, however, that there is a lot of exaggeration in this interpretation. De facto, we are dealing here with radical criticism of Thomism as a trend that develops the views of Saint Thomas Aquinas, because none of the known Thomists do not even come close in their deliberations to the view that T. Bartoś formulated. 6. Finally, a group of philosophers using in the method of reflection the achievements of contemporary logic, representatives of analytic philosophy, generally seems to be aimed at getting rid of the term “truth” from his vocabulary. The idea of reaching their assumptions of logical positivism is difficult to discuss with his followers because of the difference in approach to the practice of philosophy itself between the “analysts” and “non-analysts”. The classic concept of philosophy, under which situates itself Platonism, Aristotelianism and Thomism, is different from the concept of linguistic or neo-positivist, which locates to analytic philosophy. 7. The classical approach to truth, especially the definition developed in the final shape in the Middle Ages, indicating the adequacy of things and the intellect as the essence of truth, therefore meets with criticism from various directions. This does not mean that they should go into oblivion, that they have been replaced by newer and better concepts, or simply refuted. The proclamation of the slogans such as “The End of the Era ...”, “The End of Truth ...” sounds propaganda. 8. The classical approach to the problem of truth has lost nothing in its argumentation. In fact, the current forms of criticism do not rely on any discussion, but on the rejection of the principles on which it is based. Heidegger proclaimed his vision of being and truth, supporting it with a hermeneutic analysis of ancient works. He claimed that this vision is contained in the properly read outlooks of ancient Greek thinkers. The current of philosophy practiced with the use of modern logic tools considers reality only in so far as it can be translated into a “language fact”. This is the analysis of language and not reality. The proposal to read the theory of truth contained in the works of Aquinas, submitted by T. Bartoś to be a projection of some interpretative grid on the expression Thomas's interpretation, wherein the radically differs from the recognized positions. 9. It seems that in the whirlwind of ideologies present in philosophy, science and culture in general, it remains to preserve the classical approach to the problem of truth and develop them according to their essential elements. Compilation with principles that are not appropriate to them will not result in the presentation of their authentic content. They are permanent achievements of culture, philosophically justified. Recourse to reality, confrontation with it, makes the classic approaches open in terms of development. None of them provides a closed system also adopted a priori or received by the conversion performed according to a specified number of regulations. The development of the classical approaches to the problem of truth is theoretically interesting for the whole field of philosophy and as such should be supported.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 313-344
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spór o koncepcję życia. Polemika Mieczysława A. Krąpca z Kazimierzem Kłósakiem
    A dispute about the concept of life. Discussion of Mieczysław A. Krąpiec with Kazimierz Kłósak
    Autorzy:
    Sakowicz, Kacper K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078939.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    życie
    Krąpiec
    Kłósak
    tomizm
    stworzenie
    ewolucja
    metafizyka
    Life
    thomism
    creation
    evolution
    metaphysics
    Opis:
    This paper presents a philosophical dispute on the nature and the origin of life. At the beginning author analyzes the central philosopical concepts of life which appeared in the history of philosophy and examines a main manifestations of life in its action. This inquiry leads to recogniton of a living substance as different from matter. Than author recalls the discussion between K. Kłósak and M. A. Krąpiec on the philosophical explanation of life and its genesis. Kłósak postulated a concept in which God have established such laws of nature, so the matter could yield life on its own. Krąpiec rejected Kłósak's concept of an indirect creation of life and argued that the only rational explanation of life is the special, direct act of God's creation. Krąpiec, relying on St. Thomas Aquinas, argued that God cannot use matter (or any other intermediary tools) in creation of a substance. Author concludes that reductionism in explanation of life bears ethical consequences, because cannot set any barriers to the artificial modifications of living organism.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 257-274
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy relacja – najsłabszy rodzaj bytowości w metafizyce św. Tomasza – może stanowić fundament realnego bytu narodu?
    Can relation that has the weakest kind of being in St. Thomas’ metaphysics constitute a foundation for the real being of a nation?.
    Autorzy:
    Grzybowski, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452607.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    relation
    substance
    Thomism
    nation
    society
    metaphysics
    relacja
    substancja
    tomizm
    naród
    społeczeństwo
    metafizyka
    Opis:
    Relation is defined by St. Thomas as ordo unius ad aliud, in which three elements – the subject (the thing that is referred), object (the thing to which the subject is referred) and finally the cause of this referring (ground or fundament) – can be distinguished. Though relations are real, they are dependent in the order of existence upon their elements and, in a similar way as accidental properties, are forms of being secondarily added to a substance. Being of a relation is added to that of a substance and connected with it. Relation existing by virtue of its subject is the most imperfect being (imperfectissimum esse). It is the weakest form of beingness (esse) because it requires not only previous existence of a substance but also existence of other accidents that are causing relations. However, relations are the least perfect beings because a proper principle of relation presupposes its referring to something else (since its existence implies the reference to its opposed terms). Relation is an accident, because it inheres in the being of its subject. Furthermore, it depends for its being on the existence (esse) of something else besides this subject. A nation thus is a relation- based community that has an accidental character. It means that it does not exist in its own right, but always has existence due to individuals creating a community as a collective. The very idea of nation is based on social dimension of an individual, as well as on pursuit of the common good. A nation is a specific organism composed of individuals united by blood ties, common ancestry, territory, history, and broadly understood culture intricately connected through various relations.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 247-262
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metodologia historii filozofii w ujęciu wybranych tomistów
    Thomistic account of methodology of history of philosophy
    Autorzy:
    Nowik, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452671.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    metodologia historii filozofii
    tomizm
    Etienne Gilson
    methodology of history of philosophy
    Thomism
    Opis:
    Etienne Gilson relied his concept of doing history of philosophy on Thomistic metaphysics, so it enable him to distinguish between the proper history of philosophy and history of philosophical texts or history of philosophical doctrine; the former concerns philosophical problems disregarding their historical contexts. He referred to the way of studying history of philosophy, which was worked out by St. Thomas Aquinas as well as Aristotle and Alexandrian scholars before him, who were distinguishing between publication, understanding, interpretation and valuation of the text in text studying. Such history of philosophy allows not only to make synthesis within its framework, but also to pose a question on the adequacy of historical solutions of philosophical problems to real being; in that way history of philosophy becomes auxiliary and supporting science.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2012, 1; 173-181
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wprowadzenie do arysto-tomizmu
    An Introduction to Aristo-Thomism
    Autorzy:
    Piotrowski, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553233.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    arystotelizm
    tomizm
    metafizyka
    filozofia przyrody
    dynamizm
    Aristotelism
    Thomism
    metaphysics
    philosophy of nature
    dynamism
    Opis:
    Recenzja książki: Piotr LENARTOWICZ i Jolanta KOSZTEYN, Wprowadzenie do filozofii, wyd. 4., Petrus, Kraków 2012, s. 184.
    Review of: Piotr LENARTOWICZ i Jolanta KOSZTEYN, Wprowadzenie do filozofii, wyd. 4., Petrus, Kraków 2012, s. 184.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 267-269
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomizm analityczny
    Analytical Thomism
    Autorzy:
    Japola, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015833.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tomizm
    filozofia analityczna
    tomistyczna teoria poznania
    Thomism
    analytical philosophy
    Thomistic theory of knowledge
    Opis:
    The term „analytical Thomism” was coined by John Haldane of the University of St. Andrews (Scotland). Haldane characterizes analytical Thomism as „a broad philosophical approach that brings into mutual relationship the styles and preoccupations of recent English-speaking philosophy and the concepts and concerns shared by Aquinas and his followers.” In addition to Haldane, the most prominent philosophers, whose philosophical training and general philosophical perspective are rooted in English-speaking analytical philosophy but who are very much interested in the thought of Thomas Aquinas include: Peter Geach, Elisabeth Anscombe, Anthony Kenny, Norman Kretzmann, Brian Davies, Scott MacDonald, Eleonore Stump, and Christopher Martin. In the first part of the paper I consider the question whether it is possible to be both a Thomist and an analytic philosopher. I set forth reasons why the alliance between the two views does not seem to be possible and I try to make clear that such impressions are often based on misconceptions. In fact, I try to show in the paper that the alliance between Thomism and analytic philosophy may prove beneficial for both sides. The goal of the second part of the paper is to present some specific problems characteristic of contemporary analytic philosophy and to show how they are approached from a Thomistic perspective. First of all, I present Robert Pasnau's analysis of Aquinas' position on the nature of human thinking. I also argue that Aquinas' account of our knowledge of our own mental states can be an attractive alternative to currently still popular models of self-knowledge as a type of perception. On the latter accounts, introspection, which is a very special type of causal mechanism, reliably produces corresponding second-level beliefs or judgments about our first-level mental states. In this special type of observation no intermediate and fallible organ of perception is involved, and this is what guarantees the truth of second-level statements. The principal problem facing such inner sense accounts of self-knowledge is that they do not provide us with a satisfactory explanation of why a causal mechanism should always produce true statements in the case of knowledge of mental states where similar mechanisms sometimes fail in the case of external perception. It is exactly at this point, as we shall see, that Aquinas' reflective model of self-knowledge turns out to be attractive.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 321-347
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Author’s Response To Contributors
    Odpowiedzi autora
    Autorzy:
    Kerr, Gaven
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488177.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    God
    essence
    esse
    metaphysics
    causality
    philosophy
    Thomism
    Bóg
    istota
    metafizyka
    przyczynowość
    filozofia
    tomizm
    Opis:
    The text represents the author’s responses to the contributors who have addressed issues in my 2015 book, Aquinas’s Way to God: The Proof in De Ente et Essentia, published by Oxford University Press.
    Tekst zawiera odpowiedzi na kwestie poruszane przez autorów, którzy podjęli się dyskusji na temat problemów zawartych w mojej książce Aquinas’s Way to God: The Proof in De Ente et Essentia, wydanej w 2015 r. przez Oxford University Press.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 4; 147-169
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Edith Steins Weg zur Wahrheit
    Ways to the Truth of Edith Stein
    Autorzy:
    Adamczyk, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607463.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    phenomenology
    thomism
    transcendent matters
    truth
    being
    knowing
    fenomenologia
    tomizm
    transcendentalia
    prawda
    istota
    poznanie
    Opis:
    Poszukując drogi do Prawdy, którą okazał się ostatecznie sam Bóg, Edyta Stein połączyła ze sobą dwa kierunki myślenia: fenomenologię oraz tomizm. Pierwszy z nich był dla niej metodą oglądu rzeczywistości, dzięki której przy spełnieniu określonych metodologicznych kroków możliwe było ujęcie istoty rzeczy. Drugi z kolei był źródłem wielorakich idei, zarówno z zakresu epistemologii, ontologii, jak również filozofii człowieka czy teologii, które to E. Stein częściowo przejęła oraz na swój własny, oryginalny sposób rozwinęła. Porównując analizy prawdy autorstwa św. Tomasza, za- mieszczone w dwóch pierwszych kwestiach De veritate z rozważaniami Stein na ten sam temat zawartymi w Bycie skończonym a bycie wiecznym, autorka szkicuje sposób, w jaki filozof oraz święta uzgodniła ze sobą oba kierunki, omawiając jednocześnie przyczyny oraz skutki takiego zabiegu.
    On her intellectual journey to the truth, which she after all defined as God himself, Edith Stein had managed to combine two philosophical approaches such as phenomenology and thomism. Former approach was considered by her as a method of describing the reality, which after fulfilling certain steps of methodology, could allow one to reveal the essence of things. The latter one, was perceived by her as a wide and versatile source of ideas obtained not only from epistemology and ontology, but also human philosophy and theology. These ideas were adopted by Stein and developed by her own sophisticated implications. By comparing Thomas Aquinas’ analysis on understanding the truths, contained in the first two parts of Disputed Questions on Truth (Questiones Dispu- tatae de veritate), with her reflections on the same aspect included in Finite and Eternal Being: An Attempt to an Ascent to the Meaning of Being, Saint Teresa Benedicta of the Cross discloses her explanation of synthesising these two philosophical schools, with her reasons and consequences of doing so.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Teologiczne; 2013, 27; 91-106
    0209-3472
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapomniany spór o tomizm
    The Forgotten Dispute on Thomism
    Autorzy:
    Tyl, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665134.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    filozofia chrześcijańska
    tomizm egzystencjalny
    tomizm tradycyjny
    światopogląd
    A. Siemianowski
    H. Bortnowska
    B. Celiński
    M.A. Krąpiec
    J. Tischner
    christian philosophy
    existential thomism
    traditional thomism
    world-view
    S. Siemianowski
    M. A. Krąpiec
    Opis:
    The aim of the article is the forgotten dispute regarding the world-view value of Thomism, taking place in the early 1960s in the Polish Catholic press. I attempt to present and evaluate the theses and arguments of both sides (critics as well as advocates of Thomism). My claim is that the dispute anticipated the loud discussion with Thomism initiated by J. Tischner in the 1970s and designated the areas of confrontation, as well as, the content and the character of the arguments for and against Thomism.
    Przedmiotem artykułu jest zapomniany spór na temat światopoglądowej wartości tomizmu, toczący się na początku lat sześćdziesiątych XX wieku w polskiej prasie katolickiej. Próbuję przedstawić tezy i argumenty obu stron oraz dokonać ich oceny. Twierdzę, że spór ten antycypował głośną dyskusję z tomizmem, podjętą przez J. Tischnera w latach siedemdziesiątych – wyznaczył obszary tej konfrontacji oraz treść i charakter argumentacji za i przeciw.
    Źródło:
    Folia Philosophica; 2018, 40
    1231-0913
    2353-9445
    Pojawia się w:
    Folia Philosophica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ Étienne’a Gilsona na filozofię w Polsce
    The Influence of Étienne Gilson on Philosophy in Poland
    Autorzy:
    Gogacz, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075829.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Étienne Gilson
    Tomasz z Akwinu
    tomizm
    Stefan Swieżawski
    Mieczysław A. Krąpiec
    Thomas Aquinas
    Thomism
    Opis:
    After the Second World War, Stefan Swieżawski gave his lectures on the history of medieval philosophy and metaphysics at the Catholic University of Lublin. The lectures were based on the approaches and methodologies of Etienne Gilson. In this way, Gilson’s thought came in Polish culture. The influence of Gilson’s thought on Polish philosophers had three tangible effects. First of all, positive knowledge about the Middle Ages as such and in particular the medieval philosophy was more able to penetrate the insightful minds. Secondly, a completely new, different from Aristotelian definition of metaphysics was adopted. The definition was developed by Gilson who based on the texts of Thomas Aquinas. Finally, thirdly, Gilson’s theory of history was creatively developed in Poland philosophy, as a study of the philosophical problems that ancients authors took and which have been elaborated in ancient texts. Pedagogical activity of Swieżawski and Mieczysław A. Krąpiec, who in the creative way took over Gilson’s thought, caused that existential Thomism has become one of the most known philosophical trends in Poland. At the end of the Stalinist night in Poland, Swieżawski manager to send to Gilson a series of philosophical works done at the Catholic University in Lublin; the texts concerned the history of medieval philosophy and metaphysics. In a response, Gilson encouraged him to step up his efforts to initiate research on the history of Polish medieval philosophy and philosophy of the fifteenth century in Europe. With time, a number of translations of Gilson’s books appeared in Poland. Until today they influence their readers. Today, in 21st century, Gilsonian works are used by the next - after the Swieżawski’s and Krąpiec’s students - Polish generation of Thomists.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 119-128
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komentarz Tomasza z Akwinu do Liber de causis – odyseja tekstów i koncepcji przez kultury, epoki i szkoły filozoficzne
    Le commentaire de Thomas d’Aquin à Liber de causis – odyssée de textes et de conceptions à travers les cultures, les époques et les écoles philosophiques
    Autorzy:
    Andrzejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057886.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Tomasz z Akwinu
    Arystoteles
    Proklos
    neoplatonizm
    tomizm
    Thomas d'Aquin
    Aristote
    Proclus
    néoplatonisme
    thomisme
    Opis:
    Liber de causis, à savoir Le Livre des Causes c’est une suite d’extraits d’Éléments de théologie de Proclos commentés par un auteur arabe anonyme. Traduit du latin par Gérard de Crémone avant l’an 1187 ce texte était jusqu'à la parution en 1272 de son commentaire effectué par Thomas d’Aquin, attribué à Aristote. Le texte en version arabe a paru probablement à Toledo au début du XIIe siècle ou peut-être encore plus tôt à « l’époque des traductions » initiée par le calife abbasside al-Mamun, fondateur de la « Maison de la sagesse » à Bagdad (vers 830). Pourtant ce n’est pas ça ce qui est le plus important – la grande « carrière » de ce texte résultait du fait que l’on avait attribué à Aristote même. Dans ce fait il n’y aurait rien de spécial si on ne savait pas que le véritable auteur des idées contenues dans Liber de causis – Proclos (412–485) était l’un des plus éminents philosophes néoplatoniciens, disciple de Plutarque, réformateur de l’Académie de Platon, bref quelqu’un se situant presque aux antipodes du Lycée d’Aristote. La genèse de Liber de causis et de son commentaire Thomasien influence le texte. En effet, la philosophie que nous découvrons dans ce texte est extraordinaire. Dans la première couche, celle de Proclos, nous retrouvons le classique néoplatonisme grec, polythéiste et radicalement païen, mais considérablement émoussé par le choix approprié de thèses de Stoichéosis theologiké et le commentaire arabe écrit dans un ésprit monothéiste et créationniste. C’est ce texte néoplatonicien que commente par le suite Thomas d’Aquin – le plus célèbre partisan de l’école d’Aristote au Moyen Age, à qui la doctrine contenue dans Liber de causis devrait être extrêmement étrangère. Thomas ne le dissimule pas en exposant dans l’introduction ses constatations concernant l’attribution de Liber de causis. Néanmoins, il trouve dans le Livre des questions qui l’intéressent. L’une des questions qui intéressent Aquinate est sûrement la problématique d’esse – de l’existence. Aquinate interprète esse du Livre des causes dans l’esprit de sa propre métaphysique ce qui nous apporte la couche suivante du texte – philosophique. Il est pourtant très rare que l’on puisse en un seul texte passer par plusieurs sphères de la pensée et de la langue ainsi que quelques frontières qui les séparent. Nous pouvons aussi examiner comment la problématique qui nous intéresse se transformait depuis la classique version grecque dans Stoichéiosis theologiké de Proclos, à travers les transformations d’un auteur arabe anonyme dans Liber de causis, jusqu'à la version de Thomas d’Aquin dans son commentaire latin. Nous avons aussi « chemin faisant » deux, peut-être trois traductions de l’œuvre de Proclos : du grec à l’arabe (il n’est pas exclu que « entre » elles il existait aussi une version syrienne) et ensuite une traduction de l’arabe au latin (et une version polonaise du latin).
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 115-126
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Próba przezwyciężenia relatywizmu – przypadek Alasdaira MacIntyre’a
    An attempt at defeating relativism − the case of Alasdair MacIntyre
    Autorzy:
    Andryszczak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/430983.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    absolutism
    liberalism
    Nietzsche Friedrich
    relativism
    Thomism
    tradition
    absolutyzm
    liberalizm
    Nietzsche Fryderyk
    relatywizm
    tomizm
    tradycja
    Opis:
    MacIntyre jest przekonany, że nie istnieje racjonalność jako taka, a jedynie „racjonalność-tej-lub-owej-tradycji”. Wyróżnia on trzy tradycje intelektualne i moralne, które we współczesnym świece zmagają się o zwycięstwo. Pierwszą z nich nazywa „encyklopedyczną”, ponieważ jej kanoniczym tekstem jest IX wydanie encyklopedii Britannica. Druga z nich, zwana jest „genealogią”, wywodzi się od F. Nietzschego i w niej podobną rolę pełni jego dzieło "Z genealogii moralności". Trzecią zaś jest „tradycja”, której kluczowym przedstawicielem jest św. Tomasz z Akwinu. Zdaniem MacIntyre’a z konfrontacji pomiędzy nimi wychodzi zwycięsko tomizm, czego współczesnym wyrazem jest nauka moralna zawarta w encyklice "Veritatis Splendor". Z tego powodu najpierw ukazaliśmy sposób ujęcia i rozstrzygnięcia przez MacIntyre’a sporu pomiędzy trzema tradycjami. To doprowadziło go do przyjęcia absolutyzmu moralnego Jana Pawła II. Tekst zwieńczyliśmy uwagami krytycznymi odnoszącymi się do jego próby przezwyciężenia relatywizmu moralnego.
    MacIntyre puts forward the thesis that we cannot achieve tradition-transcendent standards of rational thinking. There is no such thing as rationality-as-such because it exists only as rationality-from-a point-of-view. In fact, it belongs to a certain tradition within which it has been developed. He distinguishes three traditions of moral enquiry that fight in contemporary world for victory. The first is “Encyclopaedia”, the name of which was taken from the Ninth Edition of the Encyclopaedia Britannica and represents a research program typical of modern liberal philosophy. F. Nietzsche initiated the second tradition called “Genealogy”. Its canonical text is Zur Genealogie der Moral. MacIntyre also identifies also a third ethical research program called “Tradition” and one of its principal authors is Thomas Aquinas. He argues that, even if we live in a world of different traditions, we know how to act. Thomism and its doctrine of natural law offers the most rational solution to moral problems. A very fruitful way of putting this into practice can be found in the teachings in "Veritatis Splendor". We present his way of resolving the conflict by arguing that Thomism is the superior of the three traditions, which leads MacIntyre to accept the conclusions of "Veritatis splendor". Finally, we offer our opinion on his attempt to overcome relativism and accept moral absolutism.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 3; 123-137
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “Pygmies and Sleeping Giant”: Thomist Personalism in the Social and Political Thought of Gilbert Keith Chesterton
    „Pigmeje i śpiący olbrzym: tomistyczny personalizm w myśli społecznej i politycznej Gilberta Keitha Chestertona
    Autorzy:
    Wąs, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807079.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-03
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Chesterton
    dobro wspólne
    dystrybucjonizm
    Maritain
    nacjonalizm
    personalizm
    tomizm
    common good
    distributism
    nationalism
    personalism
    Thomism
    Opis:
    Celem tekstu jest ujawnienie i opisanie personalistycznych elementów dystrybucjonizmu i nacjonalizmu Gilberta Keitha Chestertona. W pierwszej części zostają wyjaśnione podstawowe pojęcia: „personalizm” oraz „tomizm,” czemu towarzyszy próba skonstruowania ogólnego zarysu personalizmu tomistycznego, przeprowadzona na zasadzie analizy poglądów personalisty tomistycznego par excellence — Jacques’a Maritaina. Druga część tekstu skupia się na analizie poglądów samego Chestertona oraz na udowodnieniu, że był on w ścisłym tego słowa znaczeniu myślicielem społecznym, że jego nacjonalizm wykazuje wiele zaskakujących analogii z Maritainowską koncepcją życia społecznego, jego dystrybucjonizm zaś opiera się na koncepcji dobra wspólnego, analogicznej do tej, którą opracował francuski filozof. Tekst wieńczą pewne ogólne uwagi na temat potencjalnych korzyści płynących z podobnej analizy.
    The aim of the text is to uncover and describe personalist elements of Gilbert Keith Chesterton’s nationalism and distributism. First part of the text is concerned with clarifying basic notions, so—with explaining the meaning of the terms “personalism” and “Thomist personalism,” and presenting the most basic intellectual framework of Thomist personalist philosophy, which is done by the means of analyzing the thought of Thomist personalist par excellence—Jacques Maritain. The second part of the text concentrates on the analysis of Chesterton’s ideas, proving—consequently—that he was a social thinker, that his notion of nationalism corresponds in a striking manner to Maritain’s concept of social life, and his distributist views—to Maritain’s concept of the common good. The text ends with several general remarks that aim at establishing certain possible advantages this analysis might produce.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2018, 9, 1; 43-70
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wątki egidiańskie i tomistyczne w koncepcji esse Jana Wersora
    The Themes of Giles’s of Rome and Thomas Aquinas’s in the Concept of esse in John Versor’s Philosophy
    Autorzy:
    Płotka, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012900.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia średniowieczna
    metafizyka
    istnienie
    Jan Wersor
    tomizm
    medieval philosophy
    metaphysics
    existence
    John Wersor
    Thomism
    Opis:
    The aim of this article is to show that John Versor’s concept of esse presented in his commentary on De ente et essentia by Thomas Aquinas is not in accordance with the Thomistic view. Versor distinguishes two kinds of esse: esse essentiae and esse existentiae. The former pertains to non-substantial beings, and the latter pertains only to the substances. Additionally, esse existentiae is regarded as the proper act of substance. This theory of “double esse” is not to be found in Aquinas’ works; yet, it has been worked out by Giles of Rome, who seems to be the source of inspiration for Versor. Moreover, the further influences of Giles of Rome upon Versor’s philosophy can be found in his consideration of real difference between essence and existence. Therefore, in respect of the concept of esse, due to influences of Giles of Rome, John Versor cannot be regarded as the follower of Thomas Aquinas in the strict sense.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 2; 81-95
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teoria osobowych relacji istnieniowych jako fundament rodziny w filozofii Mieczysława Gogacza
    Theory of personal existential relations as a foundation of family in Mieczysław Gogacz’s philosophy
    Autorzy:
    Krasnodębski, Mikołaj
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452411.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    osobowe relacje istnieniowe
    rodzina
    Mieczysław Gogacz
    tomizm konsekwentny
    personal existential relations
    family
    consequential thomism
    Opis:
    The most original theory in anthropology and ethics of a founder of consequential Thomism – Mieczysław Gogacz – is a theory of personal existential relations. He distinguishes three personal existential relations: love, faith and hope, that while being shaped and developed in shaping and developing in person circle become a source of their humanism and metanoia. On foundation of these relations a family as a union of people related with personal relations is constituting. Personal relations are family home, that protects its members from negative influence of culture, which not always protects people. In the face of contemporary challenges of family, it seems that Mieczysła Gogacz’s proposal is a remedy for many problems, which family has to deal with.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 45-59
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Evidence of Karol Wojtyła’s thought formation as preserved in archival materials
    Dowody na formowanie się myśli Karola Wojtyły zachowane w materiałach archiwalnych
    Autorzy:
    Petryszak, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31206382.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Karol Wojtyła
    fenomenologia
    rozprawa doktorska
    materiały archiwalne
    tomizm
    Thomism
    phenomenology
    postdoctoral dissertation
    archival materials
    Opis:
    The purpose of the present article is to present selected differences between two versions of the endings of Karol Wojtyła’s postdoctoral dissertation Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera. The endings are available in the archival materials deposited in the Archives of the Metropolitan Curia in Krakow. On the basis of the differences indicated, the author defends the thesis that in the later version of the ending Wojtyła softened and nuanced his attitude to Max Scheler’s philosophy as well as to phenomenology as a research method. The article also takes up clues pointing to a change in philosophical attitude that took place in Karol Wojtyła’s philosophy in the 1950s. This change shifts from a strictly metaphysical attitude – based on Thomistic metaphysics – to a strictly anthropological attitude, which is founded on Thomistic metaphysics. In the anthropological attitude, Wojtyła finds much greater application capabilities for the phenomenological method, but ultimately the results obtained through it depend on their compatibility with the metaphysical background of his philosophy.
    Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych różnic pomiędzy dwiema wersjami zakończeń rozprawy habilitacyjnej Karola Wojtyły pt. „Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera”. Zakończenia te są dostępne w materiałach archiwalnych przechowywanych w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Na podstawie wskazanych różnic autor broni tezy, że w późniejszej wersji zakończenia Wojtyła złagodził i bardziej zniuansował swoje podejście do filozofii Maksa Schelera oraz do fenomenologii jako metody badawczej. Artykuł podejmuje również tropy wskazujące na zmianę nastawienia filozoficznego, która dokonała się w filozofii Karola Wojtyły w latach 50. Zmiana ta polegała na przejściu od nastawienia ściśle metafizycznego — opartego na metafizyce tomistycznej — do nastawienia ściśle antropologicznego. W nastawieniu antropologicznym Wojtyła znajduje znacznie większe możliwości zastosowania dla metody fenomenologicznej, ale ostatecznie wyniki uzyskane za jej pomocą zależą od ich zgodności z metafizycznym tłem jego filozofii.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2023, 61, 1; 7-28
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W poszukiwaniu źródłowego doświadczenia filozoficznego. Paralele pomiędzy fenomenologią i filozofią dialogu a współczesnym tomizmem egzystencjalnym
    In Search of the Source Experience in Philosophy. Parallels between Phenomenology, the Philosophy of Dialogue and Contemporary Existential Thomism
    Autorzy:
    Ćwiertniak, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075532.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    tomizm egzystencjalny
    fenomenologia
    filozofia dialogu
    doświadczenie filozoficzne
    existential Thomism
    phenomenology
    philosophy of dialogue
    philosophical experience
    Opis:
    The aim of this article is to indicate certain ideas common to existential Thomism, Phenomenology, and the Philosophy of Dialogue. While the often polemical philosophical literature more frequently emphasizes the discrepancies between these philosophical schools, a closer look, which takes into account the current state of philosophy and its relationship to dynamically developing science (especially natural science), reveals several common elements. Despite their differences, manifested especially in their use of different conceptual apparatuses, all three philosophical schools point to the existence of primary, irreducible experiences that are inaccessible to science. These experiences indicate the primacy of the personal world over the naturalistic representation of the world (reality) that emerges from natural science.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 2, 9; 115-132
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gilson i filozofia
    Gilson and Philosophy
    Autorzy:
    Gogacz, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1810424.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Étienne Gilson
    filozofia
    tomizm
    historia filozofii
    filozofia chrześcijańska
    philosophy
    Thomism
    history of philosophy
    Christian philosophy
    Opis:
    The article considers Gilson’s view on medieval philosophy, the concept of Christian philosophy, the main tendencies of Gilson’s metaphysics in the context of more important biographical data and the documented reception of his works. Gilson as a historian of philosophy is the creator of the view that the proper history of philosophy concerns the history of philosophical problems. Showing them requires that the historian of philosophy was mainly a philosopher, not only a historian and philologist. Thus, the history of schools discussed by the historian and the history of the texts that philologist discusses, does not constitute a proper history of philosophy. They are auxiliary disciplines for history philosophy. Gilson as a historian of medieval philosophy showed the diversity and richness of the themes and themes of the medieval views. He showed that medieval philosophy is a direct source of modernity and that the Middle Ages fulfilled the philosophical achievements of Greece and Rome with the theological reflection. He also claimed that medieval theology and faith caused development of philosophy towards the formation of the metaphysics of existence. As a historian of philosophy, Gilson was the author of the view that Christian philosophy is mainly about the metaphysics of existing being, because the revealed name of God prompted theologians to reflection and they worked out the theory of existence and deepened the problem of being in this way. Agreeing with Gilson that the theory of existence is unusual refinement and fulfillment in the metaphysics of being and it finds a true path to the reality of all beings including the reality of God, we should not however consider this theory as a set of conclusions resulting from the theological explanation of Christian revelation. These conclusions result from the analysis of real individual beings, which is precisely what was shown by Thomas Aquinas who made a philosophical reflection on being and views on the object of metaphysics in the history of philosophy. We can only agree that the theory of existence, applied in theology, expresses the reality of God according to the revelation. As a metaphysician, Gilson introduced the philosophy of the twentieth century metaphysics of existence and became a co-creator with Maritain existential version of Thomism. His concept of Christian philosophy and the necessity of meeting methodological requirements of postulates of positivism is imperfect in this existential version of Thomism and it evokes the need for fidelity as a consistent metaphysics of being existing, showing the reality of Self-existence. Gilson as the theoretician of cognition convincingly questioned idealism, he defended epistemological realism, formulated the theory of cognition of existence and the theory of existential claims. Finally, he mobilized many generations of philosophers to rethink the metaphysics.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 39-52
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od fenomenologii do tomizmu? O intelektualnej drodze Edyty Stein do Świętego Tomasza
    From Fenomenology to Tomism? Saint Edith Stein’s Intellectual Journey to Saint Thomas
    Autorzy:
    Pałubicki, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2077207.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Bernardinum
    Tematy:
    Edyta Stein
    Święty Tomasz z Akwinu
    fenomenologia
    tomizm
    Edith Stein
    Saint Thomas Aquinas
    phenomenology
    thomism
    Opis:
    Artykuł pokazuje powiązania i podobieństwa między myślą Edyty Stein i świętego Tomasza z Akwinu. Główny problem sformułowany został w sposób następujący: czy możemy mówić o intelektualnej drodze Edyty Stein do świętego Tomasza z Akwinu? Analizy pokazały, że Edyta Stein była osobą poszukującą prawdy w całym swoim życiu  a na tej drodze ku prawdzie istotne miejsce zajmuje święty Tomasz. Droga ta posiada trzy główne fazy: fenomenologiczną, chrześcijańską i mistyczną. Do spotkania ze świętym Tomaszem dochodzi w czasie „fazy chrześcijańskiej”. Żydowską myślicielka tłumaczyła dzieła Akwinaty, porównywał jego system z rozważaniami Husserla i sama twórczo komentowała analizy Doktora Anielskiego. Spotkanie z fenomenologią i tomizmem doprowadziło Edytę Stein do decyzji wstąpienia do klasztoru karmelitańskiego i analiz doświadczenia mistycznego.
    The article shows the connection and similarities between Edith Stein and Saint Thomas Aquinas. The main issue of the considerations is: if we can talk about an intellectual way from Edith Stein to Saint Thomas Aquinas? The analysis have shown that Edith Stein was a person who was looking for the Truth in all her life. On this journey to the Truth we can distinguish 3 basic stages: phenomenological, christian and mystical. Saint Thomas plays fundamental role in the second stage. This Jewish thinker translated the work of Aquinas and conformed his way of thinking with Husserl’s phenomenology. The meeting with phenomenology and Thomism resulted in her decision of life in Carmelite order and analysis of mysticism. 
    Źródło:
    Studia Pelplińskie; 2020, 54; 197-211
    0239-4456
    Pojawia się w:
    Studia Pelplińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy genetyka dowodzi, że zygota to człowiek? Teorioargumentacyjna analiza uzasadnienia kryterium genetycznego w Deklaracji o przerywaniu ciąży
    Does genetics prove that a zygote is a human? Theoretical argumentative analysis of the argumentation of the genetic criterion in Declaration on Termination of Pregnancy
    Autorzy:
    Sękowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30147107.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    abortion
    argumentation
    Thomism
    zygote
    embryo
    Church
    biology
    embryology
    aborcja
    argumentacja
    tomizm
    zygota
    embrion
    Kościół
    biologia
    embriologia
    Opis:
    W Deklaracji o przerywaniu ciąży z 1974, Kościół Katolicki argumentuje, że zygota jest człowiekiem ponieważ posiada ludzki genotyp. Artykuł przedstawia logiczną analizę tej argumentacji. Pokazuje, że argumentacja ta jest w dużym stopniu wadliwa. Tomizm pełni tu funkcję uprawomocnienia. Entymematyczne założenia tomistyczne są niezbędne, by w ogóle możliwe było przejście od przesłanek do wniosku. Okazuje się ponadto, że argumentacja ta zakłada tomistyczną interpretację pojęć biologicznych, która jest niezgodna ze współczesną wiedzą biologiczną. Twierdzenie zawarte w Deklaracji nie zostało więc skutecznie uargumentowane na gruncie biologii, a wręcz wydaje się, że biologia je wyklucza. Jest ono możliwe jedynie jako twierdzenie metafizyczne i wyłącznie na gruncie pewnych metafizyk.
    In the Declaration on Procured Abortion, 1974, the Catholic Church argues that the zygote is human because it has a human genotype. The article presents a logical analysis of this argument. It shows that this argument is largely faulty. Thomism plays the function of warranty in this argumentation. The enthymematic Thomistic assumptions are necessary for the inference from premise to conclusion at all. Moreover, it turns out that this argument presupposes a Thomistic interpretation of biological concepts that is inconsistent with modern biological knowledge. Thus, the statement contained in the Declaration has not been effectively argued on the grounds of biology, and it even seems that biology undermines it. It is possible only as a metaphysical statement and only on the basis of certain metaphysics.
    Źródło:
    Analiza i Egzystencja; 2022, 60; 65-93
    1734-9923
    2300-7621
    Pojawia się w:
    Analiza i Egzystencja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Piotra Chojnackiego teoria eklektycznej filozofii przyrody
    Piotr Chojnacki’s Theory of Eclectic Philosophy of Nature
    Autorzy:
    Roskal, Zenon E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097345.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia przyrody
    (neo)tomizm lowański
    Piotr Chojnacki
    eklektyzm
    philosophy of nature
    the Leuven (neo)Thomism
    eclecticism
    Opis:
    W artykule jest analizowana Piotra Chojnackiego teoria filozofii przyrody. Teoria ta była istotnym składnikiem rozwijanego w polskim środowisku filozoficznym tomizmu lowańskiego, który znajduje się aktualnie w kryzysie. Pokazuję, że ta metafilozoficzna teoria jest eklektycznym zestawieniem elementów pozytywizmu, neokantyzmu i arystotelizmu. Argumentuję, że przyczyną kryzysu tomizmu lowańskiego był eklektyczny charakter tej filozofii. Aczkolwiek we współczesnej filozofii dochodzi do rehabilitacji eklektyzmu, to jednak z uwagi na dominujący scjentyzm i naturalizm perspektywy rozwoju filozofii przyrody inspirowanej programem neotomizmu lowańskiego wydają się mocno ograniczone.
    The article analyzes the theory of philosophy of nature presented by Piotr Chojnacki. This concept was an important component of the Leuven (neo)Thomism, developed also in the Polish Thomistic philosophical milieu, which since the beginning of the 20th century has been in crisis. I argue that the cause of this crisis was the eclectic nature of the Leuven Thomism as it was developed by Piotr Chojnacki. Although in contemporary philosophy eclecticism is being rehabilitated, due to the dominant scientism and naturalism, the prospects for the development of the philosophy of nature inspired by the program of Leuven Thomism seem to be very limited.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 171-197
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomistyczna krytyka ontologii fenomenologicznej
    Thomist criticism of phenomenological ontology
    Autorzy:
    Duchliński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/431193.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    existential Thomism
    phenomenology
    ontology
    metaphysics
    essentialism
    Polish philosophy
    tomizm egzystencjalny
    fenomenologia
    ontologia
    metafizyka
    esencjalizm
    filozofia polska
    Opis:
    The aim of this article is to present and reconstruct the existential arguments formulated by thomists in opposition to ontology as pursued by phenomenologists. The entire discussion is presented against the general background of a critique of phenomenology as a way of pursuing philosophy. The article presents the most important arguments before evaluating them, taking into account their historical, subject-specific, and methodological contexts. Attention is paid to the significance of this discussion in shaping the philosophical dialogue between thomism and phenomenology, and with respect to the current relevance of the issues addressed. For some thomists, this dialogue has led to rethinking a number of metaphysical questions (e.g. the structure of intentional being). It is also pointed out that contemporary thomism and phenomenological ontology share a common opponent: namely, naturalism in its various guises. In relation to this, a deeper level of cooperation between thomism and phenomenological ontology is also advocated here as the only way to establish a meaningful debate with naturalism, given that the strong hold exercised by the latter – even at the level of how resources are administratively assigned – is such as to push in the direction of eliminating classical metaphysics and phenomenology altogether.
    Celem artykułu jest prezentacja i rekonstrukcja argumentów sformułowanych przez tomistów egzystencjalnych przeciwko ontologii uprawianej przez fenomenologów. Całość dyskusji zaprezentowano na ogólnym tle krytyki fenomenologii jako sposobu uprawiania filozofii. W artykule zaprezentowano najważniejsze argumenty, następnie oceniono ich wartość merytoryczną, biorąc pod uwagę kontekst historyczny, przedmiotowy i metodologiczny. Zwrócono uwagę na wartość tej dyskusji dla kształtowania dialogu filozoficznego między tomizmem a fenomenologią oraz na aktualność podejmowanej problematyki. Dialog ten u niektórych tomistów doprowadził do nowego przemyślenia szeregu kwestii metafizyki tomistycznej (np. struktury bytu intencjonalnego). Wskazano również, że współcześnie tomizm i ontologia fenomenologiczna mają wspólnego przeciwnika jakim jest naturalizm w różnych wariantach. W związku z tym rekomendowano, że między tomizmem a ontologią fenomenologiczną powinna zachodzić głębsza współpraca, gdyż tylko wtedy będzie można podjąć sensowną debatę z naturalizmem, który sięgając nawet po środki administracyjne stara się wprost wyeliminować tak metafizykę klasyczną, jak i fenomenologię.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2017, 53, 2; 29-75
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja pedagogiki klasycznej
    The Concept of Classical Pedagogy
    Autorzy:
    Magier, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1811048.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    personalizm
    pedagogika klasyczna
    pedagogika chrześcijańska
    realizm
    tomizm
    maksymalizm
    personalism
    classical pedagogy
    Christian pedagogy
    realism
    Thomism
    maximalism
    Opis:
    The article is an element of the discourse upon the academic autonomy of pedagogy, and especially that of personalistic and Christian pedagogy. The aim of the article is an attempt to define classical pedagogy. The analysis is made with respect to the etymology of the term “classical pedagogy” and consists in an attempt to define the typical theses of this standpoint in pedagogy. The author also undertakes the task of defining the relations between the ranges of “classical pedagogy” and “personalistic pedagogy”, as well as of “Christian pedagogy”. The text also contains remarks concerning the modern discourse upon classical pedagogy.
    Źródło:
    Roczniki Pedagogiczne; 2010, 2(38); 41-52
    2080-850X
    Pojawia się w:
    Roczniki Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomizm egzystencjalny Mieczysława A. Krąpca a tomizm konsekwentny Mieczysława Gogacza. Ku analizie porównawczej
    The Existential Thomism of Mieczysław A. Krąpiec and Consequential Thomism of Mieczysław Gogacz. Perspectives for Comparative Analysis
    Autorzy:
    Ćwiertniak, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078907.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Mieczysław Albert Krąpiec
    Mieczysław Gogacz
    Tomasz z Akwinu
    tomizm
    filozofia
    metafizyka
    Thomas Aquinas
    thomism
    philosophy
    metaphysics
    Opis:
    The aim of this article is to present the perspectives for a comparative analysis of the philosophical views of two renowned Polish representatives of existential Thomism. The authors mentioned above are known as the main representatives of the most important Polish Thomistic schools: Mieczysław Albert Krąpiec is the most important representative of the Lublin School of Classical Philosophy, while Mieczysław Gogacz is the founder of the Warsaw School of Consequential Thomism. At the base of this article, meant as an introduction to more advanced analyses, lies the conviction that mutual isolation between philosophical schools is harmful. It shows the necessity of a reciprocal confrontation of research results. In this paper, following a short historical introduction, the Author first presents the main areas in the thought of the two philosophers, which – due to differences in the concepts they employ – are most in need of thorough comparative research. Afterwards, the Author points out the most important achievements of both philosophers and makes an outline of the main difficulties and aporias connected with their ideas. Finally, an outline of further research is presented, which could help to overcome the aporias demonstrated here.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 173-195
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia tomistyczna w środowiskach integryzmu katolickiego w Polsce
    Thomism in Polish Roman Catholic Integristic movement today
    Autorzy:
    Karas, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078918.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    tomizm
    integryzm katolicki
    filozofia współczesna
    historia idei
    thomism
    Roman Catholic Integrism
    contemporary philosophy
    history of ideas
    Opis:
    The article concerns the Thomistic philosophy present in the mainstream of Polish Roman-Catolic integrism, i.e. among the supporters and adherents of the Priestly Society of the Saint Pius X (FSSPX). The main aspects of this environment's activities were presented in terms of philosophical issues. The article is based on the latest publications and effects of this environment, based on the author's own research. As a result of research, it was found that Catholic traditionalists often refer to Thomistic philosophy, as recommended by popes and Christian philosophers in the 19th and the first half of the 20th century. According to the Catholic authors in Poland, advocating the pre-Vatican II tradition, Thomistic philosophy is not only a useful tool for expressing a realistic and religious vision of the world, but also an effective means of practicing apologetics for the traditionally understood Catholic vision of the world, man and society. The advantages of Thomism in this environment are: realism, objectivity, openness to divine revelation, respect for history, catholic holiness and supernaturalism. According to traditionalists, Thomism is the only perpetual philosophy and rescue against nihilism, subjectivism and individualism of our time, always recommended by popes.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 215-228
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomistyczna filozofia bytu i buddyjska filozofia pustki
    Thomistic philosophy of being and Buddhist philosophy of emptiness
    Autorzy:
    Mandrela, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452385.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    buddyzm
    chrześcijaństwo
    tomizm
    pustka
    Kościół katolicki i buddyzm
    Buddhism
    Christianity
    Thomism
    Emptiness
    Catholic Church and Buddhism
    Opis:
    The aim of this article is to compare the basic metaphysical principals of Christian philosophy represented by the works of St. Thomas Aquinas with the Buddhism philosophy of emptiness. Despite of the popular approach to interreligious dialogue, which focuses mainly on the similarities, the author describes the enormous discrepancies between these two conceptions. First of all, Buddhism brings positive value to the concept of „nothingness”, which in Christianity can only be neutral or negative. Secondly, St. Thomas Aquinas respects the law of non – contradiction which is strongly denied by the Buddhist concept of „the middle way”. Furthermore, Buddhism rejects the fundamental categories of western metaphysics such as: existence, essence and substance. Thomism metaphysic is realistic, while Buddhists claim that our world is illusory. Finally, the concept of transcendental God and Trinity opposes the Buddhism idea of impersonal nirvana. Overall, Thomism metaphysics is radically different from Buddhist thought represented by Nagardżuna, Shunruy Suzuku and others. However, these differences are often ignored by the contemporary theologians.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 215-238
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Saint Thomas d’Aquin en tant que philosophe: le problème des sources
    Święty Tomasz z Akwinu jako filozof: problem źródeł
    Saint Thomas Aquinas as a philosopher: the problem of sources
    Autorzy:
    Golonka, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452711.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    aristotélisme
    thomisme
    philosophie
    théologie
    Gilson
    Gogacz,
    Tatarkiewicz
    arystotelizm
    tomizm
    filozofia
    teologia
    aristotelism
    thomism
    philosophy
    theology
    Gogacz
    Opis:
    The title issue of the article is the problem of the philosophical sources Thomas in his works. The author believes that the source of Thomas’ philosophy is Aristotle. He argues his position as follows: a) Thomas wrote 11 comments on philosophical works of Aristotle, b) he called him Philosopher, c) he regularly refers to Aristotle, even in his theological writings, d) teaching aristotelism dominates in the Thomistic philosophy.
    Tytułowym zagadnieniem artykułu jest problem filozoficznych źrodeł Tomasza. Autor uważa, że źródłem filozofii Tomasza jest Arystoteles. Argumentuje swoje stanowisko w następujący sposób: a) Tomasz napisał 11 komentarzy do filozoficznych dzieł Arystotelesa, b) nazywał go Filozofem, c) systematycznie odwołuje się do Arystotelesa, nawet w swych pismach teologicznych, d) nauczanie perypatetyzmu dominuje w filozofii tomistycznej.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2013, 2; 183-194
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mistyk i działacz religijny w ujęciu ks. Aleksandra Usowicza
    Mystic and religious activist in the view of Aleksander Usowicz CM
    Autorzy:
    Pawlikowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452391.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    mistycyzm
    aktywność
    życie religijne
    filozoficzna psychologia
    tomizm
    Aleksander Usowicz CM
    mysticism
    activity
    religious life
    philosophical psychology
    thomism
    Opis:
    One of the most important issues raised in the work of Aleksander Usowicz CM (1912–2002) is a question of the relation¬ship between mysticism and action in re¬ligious life. The conclusions he has reached are interesting even today. They can be collected in the following 4 or 5 points. 1. Against to the opinion of many psy¬chologists, mysticism and religious ac¬tivity, which is typical for prophets, are not so much opposed between each oth¬er. One and the same man can experi¬ence typical mystical experiences and display prophetic activity at the same time. This is proved by historical exam¬ples. So, there are both mystics and prophets, but being a mystic and being a prophet – an activist does not have to be mutually exclusive in individual cases. 2. The characteristic feature of mys¬tics is experiencing ecstatic states, and in some cases, authentic stigmata. The ec¬static state is something that appears at the highest stage of proper mystical ex-periences, in the contemplation of the divine nature, when the soul rises above the sensual level. Both the contempla¬tion as well as the ecstasy accompanying or following it, they are purely mental and therefore spiritual. In itself, the ec¬stasy is a moment of happiness, but a way out of ecstatic states is painful, due to the loss of happiness and a specific “return to body”. The reason of this pain is that the body needs time to get out of the numbness and temporary disappearance of natural functions. States of this kind are authentic, just as stigmatization under the influence of divine action. However, in the latter case, Fr. A. Usowicz spoke more moderately. He admitted cases of signs that were not artificially wounded, which resemble stigmata, but may have a natural origin. 3. Contrary to some contemporary conceptions, searching for the patholog¬ical origin of mystical experiences is a mis¬take. Just as H. Bergson, Fr. A. Usow¬icz indicated that the famous mystics showed the ability to act and to cope in different circumstances, an accurate as¬sessment of their own abilities and com¬mon sense. He claimed, the appearance of elements deviating from the general standards results from the extraordinary intensity of the psychic energy of the mystics. He recognized them as justified in specific circumstances. He claimed that the integration of all mental activi¬ties into the mystic’s religious life was evidence of one’s mental health. 4. Similarly, the question of asceticism must be interpreted, because asceticism is a specific set of psychophysical exer¬cises for the development of religious spirituality. It is not true that authentic asceticism results in withdrawal from an activity or in a simplistic and inadequate image of reality. In response to this type of position, Cracovian Thomist formu¬lated criteria for healthy asceticism: (a) the assignment of the activity to the ob¬ject; (b) the synthesis of efforts on one primary goal; (c) the creative evolution resulting in enrichment and strengthen¬ing of the human spirit. 5. Complementing these proposals is the thesis that religious phenomena can not be explained without going beyond the psychological considerations. It is im¬possible to finally explain the existence of various manifestations of religions without referring them to God – the Transcendent Being. Recognition of the existence of God as initiating the reli¬gious life of man is a condition for dis-cerning the differences between natural and supernatural phenomena on the ba¬sis of empirically discernable features. The consequence of the rejection of this thesis is to reduce the genesis of all man¬ifestations of religious life to natural fac¬tors. This excludes a priori attempt to find the differences between the natural and the supernatural element. Although the thesis of the existence of God does not belong to psychology, it is important in the psychological interpretation of mysticism.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 167-188
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Istnienie pierwszym aktem bytu
    Existence as the first act of being
    Autorzy:
    Andrzejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452489.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    esse
    essentia
    Aristotelianism
    Thomism
    Aristotle
    Avicenna
    Thomas Aquinas
    Étienne Gilson
    arystotelizm
    tomizm
    Arystoteles
    Awicenna
    Tomasz z Akwinu
    Opis:
    From the perspective of existential Thomism, and following Aristotle’s philosophy of being (metaphysics) as the nucleus and keystone of the whole philosophy, seeking there the most important claims of St. Thomas, the article asks the three following questions: 1) What is the novum of Thomistic metaphysics? 2) What was Thomas’ way of thinking that led him to formulate the thesis that existence is the act of being? 3) Would anyone else have discovered the uniqueness of existence if Thomas Aquinas had not done it? The answers to these questions were formulated in reference to Gilson’s views and his concept of the history of philosophy and to the study of the concept of being in the texts of Thomas Aquinas and the historical sources of that concept. 1) Thomas proposed a new understanding of the structure of being, in which existence is the act that makes essence real and constitutes being’s potency, together making a real individual being. Thus, Thomas formulated a new existential theory of being, overcoming the limitations of Aristotle’s theory, and consistently explaining the issue related to esse (a problem that Avicenna and his followers - Parisian theologians of the 13th century could not solve). 2) Thomas Aquinas - with the help of Avicenna’s metaphysics - outdistances Aristotle’s essentialism, perceiving being as composed of existence and essence. Then, examining thoroughly the proposition of the Arab philosopher, he sees there inconsistency of attributing the position of accident to existence. According to Avicenna the element of being considered as the cause of the reality of being became - at the same time, as the accident - an unimportant component of essence. That is why Thomas Aquinas recognized that existence is the act of everything that makes essence, which transcended Avicenna’s theory, and thus he formulated his own existential version of the metaphysics of being. 3) It seems that nobody else but Thomas Aquinas would have put up a thesis that existence is the first act of being. And what would have been if Thomas Aquinas had not done it? It is hard to say as we have no historical data to let us discuss it. Similarly, it is impossible to answer this question even assuming Gilson’s thesis that the detailed claims of a given philosophy are the conclusion of the set of principles adopted at the beginning because Thomas did not have such a set of principles as at the starting point he modified the principles of Aristotle and Avicenna. Would someone else have made the same modifications, thus creating a “Thomistic” set of principles? The history of philosophy analyzes the things that actually happened and left their mark; it has no interest in things that did not take place and leave any trace. This could be an area for historical and philosophical fantasy, if it ever exists, but we try to stay in the field of the history of philosophy.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 13-25
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “There is an ‘Is’”: Intuition of being in the thought and writings of Gilbert Keith Chesterton (a Maritainian perspective)
    „Jest jakieś ‘jest’”: Intuicja bytu w myśli i pisarstwie Gilberta Keitha Chestertona (perspektywa Maritainowska)
    Autorzy:
    Wąs, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488143.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Gilbert Keith Chesterton
    Jacques Maritain
    intuition of being
    Thomism
    habitus
    ratio formalis sub qua
    intuicja bytu
    tomizm
    Opis:
    The aim of the paper is to demonstrate that Gilbert Keith Chesterton possessed the genuine intuition of being as defined by the French Thomist, Jacques Maritain, albeit almost without the proper metaphysical habitus. It opens with some explanations of the terms used, and with a short extrapolation of the theory of the intuition of being. Next it proceeds to proving the thesis assumed by the means of demonstrating that Chesterton exhibited the intuition of being as to three most important elements: its proper object (with the principle of identity included), the principle of sufficient reason and the principle of finality. Next it attempts to demonstrate that despite that understanding, he never spoke in a properly metaphysical manner, the fact that points to the lack of metaphysical habitus, and to establish certain consequences of this state of things. The text ends with a list of practical conclusions that could be drawn from an analysis such as this.
    Celem artykułu jest wykazanie, że Gilbert Keith Chesterton miał prawdziwą intuicję bytu, taką jak zdefiniował ją tomista francuski, Jacques Maritain, niemniej niemalże bez towarzyszącego jej metafizycznego habitusu. Tekst rozpoczyna wyjaśnienie używanych pojęć i krótki wykład teorii intuicji bytu. Następnie następuje próba dowiedzenia przyjętej tezy na podstawie materiału dowodowego dotyczącego trzech zasadniczych skutków rzeczonej intuicji: jej właściwego przedmiotu (do którego „funkcjonalnie” należy włączyć także zasadę tożsamości), zasady racji dostatecznej i zasady celowości. Następnie dowodzi się, że choć Gilbert Keith Chesterton wykazywał wysoki poziom zrozumienia powyższych zagadnień, nigdy nie mówił o nich w sposób ściśle metafizyczny — co wskazuje dokładnie na brak odpowiedniej dyspozycji umysłowej — z jednoczesną próbą zarysowania skutków tego stanu rzeczy. Tekst wieńczy garść praktycznych konkluzji, jakie można z niniejszych rozważań wyprowadzić.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 2; 103-118
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy of History in Poland in the Context of Thomistic Thinking
    Polska filozofia dziejów w świetle myślenia tomistycznego
    Autorzy:
    Mróz, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/558821.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    Polish philosophy
    philosophy of history
    thomism
    personalism
    Polish messianism
    filozofia polska
    filozofia dziejów
    tomizm
    personalizm
    mesjanizm polski
    Opis:
    Philosophy of history practiced in the early modern period and nowadays in Poland appears to be one of the principal trends of Polish philosophical thinking. This thought encompasses various themes and is anchored in realism and Thomistic personalism. Polish representatives of philosophy of history do not disregard theology of history and perceive Christian faith as a historical reality. Therefore apart from philosophy of history they develop theology of history where the understanding of the past of your own nation is a crucial element. In this context the thought of Thomas Aquinas inspires to view history from the philosophical and theological perspective. Franciszek Sawicki, Franciszek Manthey and Czesław Bartnik in their research answer the question about the sense of time and history and the significance of historical processes. They originate from the school of traditional Thomism but they also have a thorough knowledge of modern philosophy Thanks to them we may speak of philosophy of history in Poland which deserves reflection and which is the source of the thought of St. John Paul II. Among them the reflection of Franciszek Sawicki deserves special attention. For Sawicki, Thomism is important as a value which organises his own presentation of the problem. It is, by no means, the repetition of the old tradition as Sawicki frequently refers to the modern thought. The question about the reference of Polish philosophy of history to Thomism is principally realized through personalist references and building social ethic based on philosophy and theology of nation where solidarity and participation are dominant. The abovementioned philosophers, F. Sawicki in particular, focus on the question about man in their reflection on history. For all of them it is Christianity that demonstrates the right form for references among people, the discovery of truth, moral and social activity as well as social and supernatural life, human autonomy and its relation to God.
    Filozofia historii uprawiana w czasach nowożytnych i współcześnie w Polsce jawi się jako jeden z podstawowych nurtów polskiego myślenia filozoficznego. Obejmuje ona różne wątki i jest zakotwiczona w realizmie i personalizmie o zabarwieniu tomistycznym. Polscy reprezentanci filozofii historii nie abstrahują od teologii historii, a wiarę chrześcijańską widzą jako rzeczywistość historyczną, dlatego obok filozofii historii rozwijają teologię historii, gdzie ważnym elementem jest zrozumienie dziejów własnego narodu. W tym kontekście myśl Tomasza z Akwinu inspiruje spojrzenie na dzieje z punktu widzenia filozofii i teologii. Franciszek Sawicki, Franciszek Manthey oraz Czesław Bartnik w swojej twórczości odpowiadają na pytanie o sens czasu i historii oraz o znaczenie procesów historycznych. Wychodzą ze szkoły tomizmu tradycyjnego, dobrze znając filozofię współczesną. Dzięki nim możemy mówić o polskiej myśli historycznej, która zasługuje na przemyślenie i z której wypłynęła myśl św. Jana Pawła II. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują przemyślenia Franciszka Sawickiego, dla którego tomizm stanowi wartość dyscyplinującą własne przedstawienie problemu, przez co nie powtarza on jedynie dawnych tradycji, a w sposób uporządkowany sięga do myśli jak najbardziej współczesnej. Pytanie o odniesienie polskiej myśli filozofii historii do tomizmu zasadniczo realizuje się poprzez odniesienie personalistyczne i budowanie etyki społecznej na gruncie filozofii i teologii narodu, gdzie dominuje zasada solidarności i uczestnictwa. Wspomniani twórcy, a zwłaszcza F. Sawicki, wiele dróg swoich dociekań budują wokół pytania o człowieka. Dla wszystkich to chrześcijaństwo prezentuje właściwą formę: odniesień między ludzkich, odkrywania prawdy oraz działalności moralnej i społecznej, życia społecznego i nadprzyrodzonego oraz autonomii człowieka i jego związku z Bogiem.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2017, 41; 197-216
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    TEORIA WYCHOWANIA MORALNEGO A FILOZOFICZNA KONCEPCJA SUMIENIA: TOMASZ Z AKWINU – MAX SCHELER – JURGEN HABERMAS
    THE THEORY OF MORAL UPBRINGING AND THE PHILOSOPHICAL CONCEPT OF CONSCIENCE. THOMAS AQUINAS – MAX SCHELER – JURGEN HABERMAS
    Autorzy:
    Horowski, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/550219.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    rozwój moralny, sumienie, tomizm, fenomenologia, teoria działania komunikacyjnego
    moral development, consicience, Thomism, phenome-nology, theory of communication
    Opis:
    Podjęte badania mają na celu scharakteryzowanie wpływu zakładanej koncepcji sumienia na kształt teorii wychowania moralnego. Przedmiotem badań będą filozoficzne koncepcje sumienia, sformułowane w ramach refleksji tomistycznej, fenomenologicznej i krytycznej, która bazuje na teorii działania komunikacyjnego Habermasa, oraz odpowiadające im dyskursy pedagogiczne. W przypadku teorii tomistycznej rozwój sumienia związany jest przede wszystkim z doświadczeniem, które kształtuje poznawcze i pożądawcze władze umysłowe (intelekt i wolę) oraz zmysłowe. Odwołanie do teorii działania komunikacyjnego Jürgena Habermasa skutkuje racjonalistyczną koncepcją sumienia, które rozwija się w dialogu społecznym. Z kolei fenomenologia w wersji zaproponowanej przez Maxa Schelera prowadzi do docenienia udziału uczuć w formacji sumienia. Każda z tych teorii przynosi określone konsekwencje w dziedzinie teorii wychowania. W pierwszym przypadku rozwój moralny związany jest z doświadczeniem czynu, w drugim jest łączony z komunikacją interpersonalną, ale w wymiarze podmiotowym przybiera profil intelektualistyczny, w trzecim jest to również zetknięcie z rzeczywistością, a szczególnie z wartościami, które postrzegane są jako istniejące obiektywnie.
    The research has been carried out with the objective of providing characteristics for the concept of conscience influence over the moral theory shape. The research scope will focus on philosophical concepts of conscience which have been formulated upon reflections of Thom ism, phenomenology as well as the critical reflection based in Habermas’ communication theory and the respective pedagogical discourses. In the case of the Thomism theory the conscience development is first and foremost associated with the experience which thus shapes mental capabilities of cognition and desire (the intellect and the will) and of senses. A reference to Jürgen Habermas’ communication theory results in a rationalistic concept of conscience developed in a social dialogue. However the phenomenology as it has been proposed by Max Scheler recognises feelings in the process of conscience shaping. Each of these theories brings about specific consequences for the theory of upbringing. In the first case the moral development is associated with the experience of an act; in the second case the moral development is associated with interpersonal communication, however in the subjective dimension it is of the intellectual profile; in the third instance it is also the experience of reality and in particular of the values which are generally recognized as objective.
    Źródło:
    Forum Pedagogiczne; 2012, 2; 103-121
    2083-6325
    Pojawia się w:
    Forum Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ontogeneza pytania „dlaczego” w perspektywie epistemologii genetycznej i jej filozoficzne implikacje
    Autorzy:
    Duchliński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/426709.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    genetic epistemology
    epistemology
    philosophy of science
    Thomism
    developmental psychology
    epistemologia genetyczna
    epistemologia
    filozofia nauki
    tomizm
    psychologia rozwojowa
    Opis:
    The question “why” is generally thought to be one of the most important of philosophical questions. Indeed, many philosophers hold that it is responsible for defining the essential contours and identity of philosophical discourse itself. Moreover, all attempts to reject it are perceived as a manifestation of minimalist tendencies in philosophical research. This article presents Piaget’s views concerning the ontogenesis of the “why” question. After having reconstructed the latter, it seeks to spell out their potential philosophical implications. The author argues that ontogenetic considerations can certainly play a heuristic role in the formulation of philosophical theses and hypotheses, and that they can lead to a correcting of the conceptions we tend to have of certain philosophical questions – namely, ones that do not refer to any empirical data.
    Pytanie „dlaczego” uważa się za jedno z najważniejszych pytań filozoficznych. Wielu filozofów sądzi, że decyduje ono o profilu i tożsamości dyskursu filozoficznego. Wszelkie zaś próby jego odrzucenia postrzega się jako przejaw tendencji minimalistycznych w badaniach filozoficznych. W artykule przedstawiono poglądy J. Piageta na ontogenezę pytania „dlaczego”. Po ich zrekonstruowaniu ujawniono, jakie implikacje filozoficzne mogą z nich wynikać. Autor artykułu argumentował, że dane ontogenezy mogą odgrywać heurystyczną rolę w formułowaniu tez i hipotez filozoficznych. Mogą one prowadzić do skorygowania niektórych koncepcji pytań filozoficznych, które nie powołują się na żadne dane empiryczne.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2018, 47, 1
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozoficzna droga kard. Mariana Jaworskiego: od metafizyki ogólnej do szczegółowej i stosowanej
    The Philosophical Path of Cardinal Marian Jaworski: From General to Specific and Applied Metaphysics
    Autorzy:
    Mikucki, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29552066.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Marian Jaworski
    modern Thomism
    general metaphysics
    specifical and applied metaphysics
    współczesny tomizm
    metafizyka ogólna
    metafizyka szczegółowa i stosowana
    Opis:
    Artykuł jest próbą syntetycznego ujęcia dorobku Mariana Jaworskiego w aspekcie zasadniczego sposobu i kierunku jego myśli oraz najważniejszych, formułowanych przez niego idei, obecnych zwłaszcza w jego ostatniej książce, stanowiącej trzeci tom jego prac, w którym zawarte są w zdecydowanej większości artykuły najnowsze. Są one świadectwem drogi, jaką przebył w swym sposobie rozumienia filozofii i problemów przez nią podejmowanych, potwierdzeniem pewnego procesu ewolucji, jaka miała miejsce w jego życiu na polu tej nauki. Świadczą o niej dość wyraźnie zarysowujące się trzy fazy w jego aktywności filozoficznej pod względem metodologicznym oraz podejmowanej problematyki. Pierwszą stanowiły  zainteresowania metafizyką ogólną. Kolejna związana była z realizowaniem idei metafizyk szczegółowych i stosowanych w oparciu o narzędzia poznawcze metafizyki ogólnej w  podstawowych naukach filozoficznych (filozofia religii, antropologia filozoficzna i filozofia Boga). Końcowa natomiast wyrażała się w realizacji powyższej idei metafizyk  w dyscyplinach bardziej partykularnych, obejmujących filozofię chrześcijaństwa i jego niektórych fenomenów, jak modlitwa i życie konsekrowane, oraz filozofię zjawisk spoza kręgu ściśle chrześcijańskiego (cierpienie, humanizm, dialog).
    The article is an attempt to present the philosophical achievements of Marian Jaworski in terms of the basic method and direction of his thoughts as well as the most important ideas. These ideas are particularly present in his last book, which constitutes the third volume of his work, in which the vast majority of his most recent articles are included. They are a testimony to the way he understood philosophy and the problems it raises. They are also the most persuading sign of the process of evolution that took place in his scientific life. It is evidenced by the existence of three, quite clearly outlined, phases in his philosophical research. Each one is distinct from another in terms of prevailing methodology used, and the philosophical questions which had been raised. The first phase of his philosophical investigations was connected with general metaphysics. The second one was related to the application of the ideas of special and applied metaphysics on the basis of the cognitive tools of general metaphysics in the main philosophical disciplines (philosophy of religion, philosophical anthropology and philosophy of God). The third one, however, was expressed in the application of the above mentioned metaphysical ideas in more specialized philosophical disciplines, such as Christian philosophy (e.g. philosophy of prayer, philosophy of consecrated life), and in the philosophy of specifically human phenomena (philosophy of suffering, of humanism and of dialogue).
    Źródło:
    Analecta Cracoviensia; 2021, 53; 73-90
    2391-6842
    0209-0864
    Pojawia się w:
    Analecta Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozoficzne aspekty teorii duchowości ekologicznej papieża Franciszka w świetle filozofii tomistycznej
    The philosophical dimension of Pope Francis’s theory of ecological spirituality in the light of Thomistic philosophy
    Autorzy:
    Mikucki, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1926958.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    duchowość ekologiczna
    papież Franciszek
    tomizm
    przyroda
    człowiek
    kultura
    religia
    ecological spirituality
    Pope Francis
    Thomism
    nature
    man
    culture
    religion
    Opis:
    Artykuł jest próbą wyodrębnienia i ogólnego opisu aspektów filozoficznych, zawartych w teorii duchowości ekologicznej papieża Franciszka oraz porównania ich z myślą tomistyczną, rozwijaną przez jej polskich przedstawicieli w czasach współczesnych. Aspekty te dostrzeżono na gruncie wielu dyscyplin filozoficznych, ponieważ w tego typu duchowości chodzi o stosunek człowieka do najogólniej pojętej rzeczywistości realnej, czyli do samego siebie, przyrody, kultury i religii. W toku analizy obu stanowisk zauważono liczne analogie, a także pewne rozbieżności w sposobie widzenia przyrody, osoby ludzkiej, kultury (etyki) oraz religii, które przynajmniej częściowo można tłumaczyć niejednoznacznością niektórych sformułowań papieskich.
    This article is an attempt to isolate and describe the philosophical aspects of Pope Francis’s theory of ecological spirituality and compare them with Thomistic thought, as developed by Polish philosophers in modern times. This is something philosophers have already noticed, because this type of spirituality is about man’s relationship with the most generally understood reality, i.e. himself, nature, culture and religion. Our examination of both positions will reveal numerous analogies as well as some differences in their understanding of nature, the human person, culture (ethics) and religion, which at least partly can be explained by the ambiguity of some papal formulations.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 4; 257-275
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Realizm chrześcijańskiej prawdy o człowieku
    Autorzy:
    Czupryk, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047356.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
    Tematy:
    człowiek
    tomizm
    personalizm
    antropologia
    ciało
    dusza
    jedność
    wiara
    nauka
    man
    thomism
    personalism
    anthropology
    body
    soul
    unity
    faith
    science
    Opis:
    The article discusses the Christian truth about man. Thomistic and personalist thought was invoked among the philosophical anthropological concepts. The considerations focus on the following issues: man as a rational being; man as a person who “becomes”; man as the image of God; man as the unity of body and spirit; man as an integral being. Any field of study cannot answer the question: What is a human being? The author emphasizes that man can find the true value of their humanity only in God, in the person of Jesus Christ.
    Źródło:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2018, 25; 91-105
    1234-8880
    Pojawia się w:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyznaczniki realizmu filozoficznego w rozumieniu M.A. Krąpca i É. Gilsona
    Determinants of philosophical realism according to Étienne Gilson and Mieczysław Albert Krąpiec
    Autorzy:
    Worek, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078941.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    realizm
    tomizm egzystencjalny
    przedmiot
    metoda
    cel
    poznanie
    filozofia
    realism
    existential thomism
    object (of cognition)
    method
    objective
    cognition
    metaphysics
    Opis:
    Étienne Gilson and Mieczysław Albert Krąpiec notice essential elements that determine philosophical realism. Such discovery allows a philosopher to build realistic concept of object, method and objective of metaphysical cognition thus standing against idealistic tendencies. Realistic object of metaphysical cognition is characterized by realism (intelligibility, self-evidence, extrasubjectiveness), universalism (unity and pluralism), neutralism (beings constituted in the existence considered as a real element of cognition). Realistic method of cognition according to Krąpiec and Gilson has to reject irrational understanding of common sense, abstractionism and cartesianism, while making use of thomistic understanding of common sense, existential judgements and metaphysical separation. Realistic objective of metaphysical cognition is oriented on cognition of causality, cognition of the first cause, understanding of the four Aristotle's causes, recta ratio and recta voluntas and analogous cognition. Due to determinants of realism mentioned before, it is possible to practice thomistic philosophy based on riches of the world given in the cognition.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 241-255
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomistyczne ujęcie genezy państwa u Feliksa Konecznego
    The Thomism formulation of origin of the Felix Koneczny’s state
    Autorzy:
    Nowik, Andrzej Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1810810.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    tomizm,
    cywilizacja
    historiozofia
    filozofia polityczna
    teoria państwa
    Thomism
    civilization
    philosophy of history
    political philosophy
    theory of the state
    Opis:
    W artykule przedstawiono teorię genezy państwa w ujęciu polskiego myśliciela Feliksa Konecznego. Teorię tę można zaliczyć do ujęć tomistycznych z powodu filozoficznej podstawy jego metodologii historii, w oparciu o którą dokonywał badań w zakresie dziejów różnych społeczności, w tym również w zakresie genezy państwa. Koneczny na etapie tworzenia syntezy historycznej widzi szczególną potrzebę odwołania się do filozofii, do filozoficznej koncepcji człowieka, jego poznania i decyzji, opowiada się jednoznacznie za koncepcją tomistyczną. Według Feliksa Konecznego rodzina jako pierwsza i najprostsza społeczność, wprost wywodząca się z natury człowieka, ze związku mężczyzny i kobiety, z ich dzieci, z relacji małżeńskiej i rodzicielskiej, rozradza się w ród, wspólnotę rodową. Społeczeństwem nazywa Koneczny daną społeczność wtedy, gdy nastąpi jej zróżnicowanie pod kątem zawodowym, a narodem nazywa społeczność dopiero wtedy, gdy jej cele staną się wyższe niż sprawy bytowe, co ma być możliwe tylko w cywilizacji łacińskiej. Państwo może powstać już we wczesnej fazie rozwoju społeczności, w oparciu o wspólnotę rodową. Przedstawiając państwo od strony struktury Koneczny stwierdza, że o państwie można mówić tam, gdzie jest administracja, która umożliwia pośrednie sprawowanie władzy.
    The theory of origin of the state in formulation of Polish thinker Felix Koneczny was introduced in this article. This theory can be number to the Thomism formulations because of the philosophical basis of his methodology of history in support about which he made many researches in range of histories of different communities and the origin of the state, too. The Koneczny on the stage of creating the historical synthesis sees the need of appealing to philosophy, to human philosophical conception, the meeting and decision, and declares the Thomism conception. According to Felix Koneczny the family as first and the simplest community, taking out with man’s nature, with woman and man’s relationship directly, with their children, with marital and parental relations, multiplies in the ancestry, the ancestral community. Koneczny calls the given society the community when its differentiation under the professional angle happens, and he calls the community with the nation then, when her aims stand up higher than vital matters, which only has to be possible in Latin civilization. The state can come into being already in early phase of development of their community in support of the ancestral community. Showing the state from side of structure Koneczny affirms that about the state we can tell there where the administration which makes possible indirect holding the power exists.
    Źródło:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne; 2012, 9, 9; 203-209
    1730-0274
    Pojawia się w:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Gnoseological Concupiscence" and the Lines of Division in Post-Conciliar Theology
    "Pożądliwość poznawcza" i linie podziału teologii posoborowej
    Autorzy:
    Rowland, Tracey
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1050677.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-27
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    pożądliwość poznawcza
    tomizm
    teologia Communio
    teologia Concilium
    teologia wyzwolenia
    gnoseological concupiscence
    thomism
    Communio theology
    Concilium theology
    liberation theology
    Opis:
    This article is a summary of the arguments contained in the author’s book Catholic Theology. It highlights the fault-lines between four of the most significant approaches to theology in the Post-Conciliar era. The author classifies these four approaches as: (1) Thomist theology, (2) Communio-style theology, (3) Concilium-style theology and (4) liberation theology.
    Artykuł stanowi zwięzłą prezentację treści, które autorka przedstawiła w książce Catholic Theology. W tekście naszkicowane zostają główne nurty teologii epoki posoborowej. Autorka zarysowuje granice pomiędzy alternatywnymi podejściami, wskazując na ich cechy charakterystyczne. Cztery omawiane nurty teologiczne to teologia tomistyczna, teologia nurtu Communio, teologia nurtu Concilium oraz teologia wyzwolenia.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2019, 13, 2; 27-40
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od autentycznego chrześcijaństwa ku autentycznemu humanizmowi. Perspektywa świętego Tomasza z Akwinu
    Towards Authentic Humanism Starting from Authentic Christianity. The Approach of St. Thomas Aquinas
    Autorzy:
    Grocholewski, Zenon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015813.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tomizm
    humanizm integralny
    humanizm chrześcijański
    prawda
    Wcielenie
    osoba ludzka
    thomism
    integral humanism
    christian humanism
    truth
    Incarnation
    human person
    Opis:
    1. The incarnation of Christ is the deep root, the sound foundation and the ultimate apex of Christian humanism. God was made man. In the fact of the Incarnation is the supreme and universal reason for new humanity, for what humanity is, what humanity wants to be in its noblest wishes and what it will be. The single truth about man revealed by Jesus Christ, `the way, the truth and the life' (Jn 14:6), and the `eldest – born among many brethren' (Rm 8:29) – makes the dignity of the human being, created in the image and likeness of God (por. Gen 1:26), shine forth in its fullness.2. The Holy Father John Paul II, often recognised as Defensor hominis, has appreciated and developed in a forceful way the teaching of St. Thomas Aquinas in the spirit of Vatican Council II (OT 16, GE 10). He himself gave the Angelic Doctor the new title of Doctor Humanitatis, a title added to Doctor Divinitatis and Doctor Communis Ecclesiae. As a philosopher of the person, the Pope had already drawn up his philosophical approach which was deeply rooted in Thomistic metaphisics and anthropology, from which arises the need for ethics and aesthetics. In the encyclical letter Fides et Ratio (43-45), the perennial newness of the thought of St. Thomas Aquinas is offered at the dawn of the third millennium as a proven path of Catholic philosophy and theology.3. St. Thomas Aquinas demonstrated humanism to us as a philosopher and even more as a theologian; as a man, as a Christian, and as a religious. The concept of the `person' in Thomistic doctrine reflected one of the fundamental new features of Christian thought. In addition, by specifying the relations that exist between philosophy and teology, St. Thomas also provided the principle for the solution to the problem of Christian humanism. Basing the mystery of man in the actus essendi, and recognising his natural capacity to know truth, he embraced the mystery of integral humanity in its opening to transcendence and the absolute, in its theological being, capax Dei.4. At the dawn of the third millennium the need urgently presents itself for the promotion of genuine Thomism, open to dialogue with the world and able to engage in a discussion with today's various philosophical currents; a Thomism that in its recta ratio is directly nourished by the gospel spirit of the Holy Angelic Doctor. The spirit of Thomistic balance should be promoted, on a pilgrimage amongst the peoples of the earth and participating in the new evangelisation.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 2; 5-19
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jerzy Kalinowski – życie filozoficzne w zawieruchach XX wieku
    Jerzy Kalinowski – La vie philosohique dans les tourmentes du XX siècle
    Autorzy:
    Bastit, Michel
    Prokop, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057893.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Georges Kalinowski
    thomisme
    logique des normes
    philosophie du droit
    métaphysique
    Jerzy Kalinowski
    tomizm
    logika norm
    filozofia prawa
    metafizyka
    Opis:
    Il y a vingt ans Georges Kalinowski est mort. Il était un philosophe polono-français spécialiste de la philosophie du droit. En Pologne G. Kalinowski était l’un des fondateurs, avec Stefan Swieżawski, Mieczysław A. Krąpiec o.p., Stanisław Kamiński, Karol Wojtyła, Marian Kurdziałek entre autres, de ce qu’il appellera dans la „Revue philosophique de Louvain” – „L’école philosophique lublinoise”. A cause de problèmes qu’il a subi par le régime politique communiste, en 1958 il choisit de venir en France. Sa philosophie, il l’a présentée dans L’Impossible Métaphysique et La Philosophie à l’heure du Concile, d’inspiration aristotélicienne et thomiste, où il a exposé la structure ontique de la réalité, de l’homme et de Dieu. A la base de cette compréhension de l’homme et s’appuyant sur les propriétés transcendantales des êtres, d’où découlent les premièrs principes de la connaissance, tels que les principes d’identité de l’être, de non-contradiction, de tiers exclu ou de raison d’être, G. Kalinowski élabora sa philosophie du droit, étroitement liée à la philosophie morale qui «est la ‘conclusion’ de la métaphysique et la ‘prémisse’ de la vie», présentée dans Le problème de la vérité en morale et en droit et dans Initiation à la philosophie morale. L’œuvre de Kalinowski, traduit en plusieurs langues, spécialement Logique des Normes, propose le réalisme philosophique thomiste dans les domaines divers comme métaphysique, théorie de la connaissance, éthique et droit.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 15-24
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomizm czeski w latach 1879-1948
    Czech Thomism in the Years 1879-1948
    Autorzy:
    Taboł, Sebastian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452479.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    filozofia czeska
    neotomizm
    scholastyka
    św. Tomasz z Akwinu
    tomizm
    Czech philosophy
    Neo-Thomism
    scholastic
    St. Thomas Aquinas Thomism
    Opis:
    The article begins from the state of research on the history of Thomistic philosophy to the Czech Republic. It discusse the most important figures of the Czech Thomism in 1897-1948 taking them in two generations of scholars. The particular attention is devoted to the Thomist environment Dominican Order from Olomouc who were publishing quarterly Filosofická revue in 1929-1948. As an example of the work of Czech Thomists author discusses an issue connected with the philosophical and theological aspects of upbringing the man. The achievements of Czech Thomists compared with whole Czech philosophy in author’s opinion is considerable: they organized International Conference of Thomistic Philosophy, they founded a magazine which was up to the global mark and published in it among others Maritain, Husserl, Patočka, they discussed about the latest philosophical currents and they reviewed philosophical dissertations from whole world. Czech Thomists’ writer activity also is very important: they published a lot of textbooks, monographs, dissertations and articles. Not all aims of Czech philosophers realized but they ordered relationships between faith and science. It was the reason treating Thomism in Republic Czech as a methodological thoroughness paragon.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 239-248
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia tomistyczna w metodologii historii Feliksa Konecznego
    Thomistic philosophy in the historical methodology of Feliks Koneczny
    Autorzy:
    Nowik, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452557.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Feliks Koneczny
    tomizm
    metodologia historii
    filozofia dziejów
    teoria cywilizacji
    thomism
    historical methodology
    philosophy of history
    theory of civilization
    Opis:
    Feliks Karol Koneczny was born in Cracow in 1862. He studied history at the Jagiellonian University and worked in various Cracow science institutions focusing mainly on specific studies about Poland and neighboring countries. Between 1919 and 1929 he worked at the Vilnius University, later returning to Cracow. In this time period he focused on the philosophy of history, publishing his most important works from this area: "Polskie Logos i Ethos", "O wielości cywilizacyj" and "Rozwój moralności". Koneczny died in Cracow in 1949. In his historical studies he was careful to correctly state individual events sticking to the positive traditions of the Cracow school. When creating historical syntheses he considered connecting to Thomism with his philosophical concept of necessary people. He considered historical philosophy, upon which the laws of history are formed from, a final step to historical studies. He used this as a base for his famous theory of civilization as a method of living community. Building historical methodology based on thomistic philosophy lead to Koneczny’s civilization theory differing from other well known ideas of Oswald Spengler and Arnold Toynbee or Erazm Majewski. Without the concepts of people as beings with a body, soul, knowledge, and freedom, Koneczny couldn’t have used the basic categories that comprise the “Quincunx” concepts of truth, goodness, beauty, health and well-being He considered his biggest scientific discovery claiming that there can not be synthesis between civilizations. It is the main similarity between his theory of modern civilization, and the most popular modern theory of Samuel Huntington.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2013, 2; 155-167
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontemplacja i poznanie per raptum. Tomaszowe źródła rozumienia istoty doświadczenia mistycznego
    Contemplation and cognition per raptum. Thomas’s sources of understanding the essence of the mystical experience
    Autorzy:
    Andrzejuk, Izabella
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452438.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    kontemplacja
    poznanie per raptum
    doświadczenie mistyczne
    Tomasz z Akwinu
    tomizm
    contemplation
    cognition per raptum
    mystical experience
    Thomas Aquinas
    thomism
    Opis:
    The aim of the article is to present the problem of contemplation and knowledge per raptum in St. Thomas Aquinas’s account. Both of these methods of cognizing seem to be an inspiration for the twentieth-century and contemporary Thomists to build the concept of mystical experience. Mystical experience is defined differently in various thomistic interpretations. However, we are primarily interested in the recognition of M. Gogacz, who understood the mystical experience as a sudden, unexpected and unearned experience of God by the human potential intellect. Although Thomas himself was not concerned with the mystical experience as such, but the analysis of selected texts allows us to accept the thesis that mystical experience, which was shared by the great mystics (St. Teresa of Avila, St. John of the Cross) contains some elements of Thomistic contemplation, and above all, the cognition per raptum.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 59-76
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomizm jako perspektywa teoretyczna nauk o polityce
    Thomism as an Approach in Political Science
    Autorzy:
    Węgrzecki, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075281.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    perspektywa teoretyczna
    antropologia godnościowa
    tomizm
    nauki o polityce
    filozofia nauki
    Approach
    anthropology of dignity
    Thomism
    Political Science
    Social Sciences
    Opis:
    Social sciences such as psychology, sociology, and political science are in strict relation to philosophy. There is a diversity of ontologies and epistemologies in social sciences. The article first analyses philosophical approaches in psychology, sociology, and political science. Approaches discuss in psychology are: behaviorism, psychoanalysis, humanistic psychology. Approaches discuss in sociology are: functional theory, evolutionary theory, conflict theory, exchange theory, interactionist and phenomenological theory, structuralist theory, critical theory. Approaches discuss in political science are: behaviouralism, rational choice, institutionalism, feminism, interpretative theory, Marxism, normative theory. Then the article discusses personalistic approach in political science that is typical for scientists from the Institute of Political Science and Public Administration of Cardinal Stefan Wyszynski University. This approach focuses on anthropology of human dignity. Next the article analyses a Thomistic approach which is new in political science. This approach can be developed in two directions: from political science to Thomism or from Thomism to political science. The former way corrects analysis in personalistic political science using Thomistic approach. The latter starts from Thomism and consistently builds political science with Thomistic approach. In conclusions the article is in favor of a dialog between consistent Thomism philosophers and personalist political scientists.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 2, 9; 161-172
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mieczysław Gogacz’s Account of Ethics of Protecting Persons
    Mieczysława Gogacza teoria etyki chronienia osób
    Autorzy:
    Płotka, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057898.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    prawda
    filozofia współczesna
    tomizm
    arystotelizm
    platonizm
    ethics of protecting persons
    personal relations
    transcendental properties
    philosophy of man
    Mieczysław Gogacz
    Opis:
    The key postulate of Mieczysław Gogacz’s ethics of protecting persons is to develop an attitude that always stands on the side of persons and defends the persons. In order to be able to implement this postulate, Gogacz points out that it is necessary to recognize in advance who a person (i.e. the subject of ethics) is. In his account, ethics of protecting persons is an ethical proposition built on metaphysics, on certain metaphysical assumptions. The ethics itself is constituted by norms understood as criteria for selecting actions that protect persons. He indicated three the most important criteria for moral conduct: wisdom, conscience and contemplation. Firstly, human wisdom as the basic criterion of good conduct. Wisdom helps to recognize the ultimate good and enables people to choose the right courses of actions. Secondly, a righteous conscience is another criterion for moral conduct. Gogacz point out that moral conduct requires a regular human reflection, consideration of what is to be done. Thus, thirdly, a contemplation is the last criterion for moral conduct. In this paper, I will attempt to reconstruct this proposal and point its most important theses, concepts and postulates. The course of the argument will correspond to the order of discussing ethical problems in Gogacz's book. The first part of this article begins with a brief discussion on methodological issues: we will explain what ethics is, what are the reasons for the dependence of ethics on anthropology, and then we will recall Gogacz's thesis that ethical research must be preceded by research in metaphysics of a human being. Then, we will present the most important theses of the ethics of protecting persons. Precisely, we will focus on personal relationships. Three rules of ethics will also be formulated. The second part (Anthropological problems) deals with some detailed problems on metaphysics of a human being (i.e. body, soul, conception, birth, death, suffering, etc.) in order to be able to take a closer look at the detailed propositions of ethical problems in the next last part (Ethical problems).
    Sama etyka to normy rozumiane jako kryteria doboru działań chroniących osoby. Gogacz przekonuje, że etyka realistyczna poszukuje tych kryteriów - za Arystotelesem i św. Tomaszem - w człowieku. Rezultatem tych poszukiwań jest wskazanie trzech najważniejszych kryteriów postępowania moralnego: mądrości, sumienia i kontemplacji. Po pierwsze, ludzka mądrość jako podstawowe kryterium dobrego postępowania. Mądrość pomaga rozpoznać najwyższe dobro i umożliwia ludziom wybór właściwego kierunku działania. Po drugie, prawidłowo ukształtowane sumienie jest kolejnym kryterium moralnego postępowania. Gogacz zwraca uwagę, że moralne postępowanie wymaga regularnej ludzkiej refleksji, przemyślenia tego, co należy zrobić. A zatem, po trzecie, kontemplacja jest ostatnim kryterium moralnego postępowania. Rozważania te otwierają najważniejszą książkę Mieczysława Gogacza, w której przedstawił on swoją oryginalną propozycję teorii etycznej, tj. Wprowadzenie do etyki chronienia osób. W niniejszym artykule spróbuję zrekonstruować tę propozycję i wskazać jej najważniejsze tezy, koncepcje i postulaty. Przebieg wywodu będzie zgodny z kolejnością omawiania problemów etycznych w tej książce. Część pierwsza tego artykułu rozpoczyna się krótkim omówieniem zagadnień metodologicznym: wyjaśnimy czym jest etyka, jakie racje stoją za uzależnieniem etyki od antropologii, by następnie przywołać tezę Gogacza, że badania etyczne muszą być poprzedzone badaniami z zakresu metafizyki człowieka. Następnie w części pierwszej przedstawimy najważniejsze tezy etyki chronienia osób. Skupimy się na relacjach osobowych. Zostaną również sformułowane trzy zasady etyki. Druga część (Anthropological problems) dotyczy uszczegółowienia zagadnień z filozofii człowieka, aby móc w kolejnej ostatniej części (Ethical problems) przyjrzeć się bliżej szczegółowym propozycjom problemów etycznych.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 181-193
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka istnienia i istoty w poglądach Tomasza z Sutton
    The problem of the existence and essence in the views of Thomas of Sutton
    Autorzy:
    Lipski, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452687.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Thomas of Sutton
    Godfrey of Fontaines
    Thomism
    essence and existence
    Tomasz z Sutton
    Godfryd z Fontaines
    tomizm
    istota i istnienie
    Opis:
    The aim of the article is to present an evolution of views of Thomas of Sutton concerning the problem of essence and existence, and also to trace the impact of views of Giles of Rome on this issue. Based on selected works of Thomas of Sutton, this text outlines the problem of the difference between essence and existence, especially in opposition to the views of Godfrey of Fontaines, who identified the existence of being with the act of its creation. Moreover, Thomas of Sutton should be considered one of the most faithful disciples of St. Thomas Aquinas. Although Thomas of Sutton used the language of Giles of Rome, he accurately grasped the idea of Thomas Aquinas. It therefore becomes clear that the dispute, which arose between Thomas of Sutton and Godfrey of Fontaines over proper description of existence and creation, was a consequence of their different understanding of essence and existence in created beings.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 291-304
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie filozofii w konstruowaniu koncepcji edukacji religijnej. Współczesne odczytania sporu ks. Józefa Tischnera z przedstawicielami polskiego tomizmu (lata 1977-1978)
    The Importance of Philosophy in Constructing the Concept of Religious Education. Contemporary Interpretations of Józef Tischner’s Dispute with Representatives of Polish Thomism (1977-1978)
    Autorzy:
    Dąbrowski, Szymon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2147662.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-13
    Wydawca:
    Akademia Pomorska w Słupsku
    Tematy:
    Józef Tischner
    tomizm
    neotomizm
    filozofia chrześcijańska
    filozofia
    teologia
    krytyczna pedagogika religii
    Thomism
    neo-Tomism
    Christian philosophy
    philosophy
    critical pedagogy of religion
    Opis:
    The text presents a fragment of a philosophical and religious dispute that took place between Józef Tischner and the representatives of the Polish Thomistic school (1977-1978). The analy-sis below focuses on the last phase of the polemic, in which the adversaries made an analysis of their own epistemological and anthropological assumptions. Showing the structure and the issues in this dispute may lead to the specific context of understanding Christian philosophy, as well as contemporary discussions on the shape and structure of religious education. One of the central questions, which has hitherto not lost its relevance, is the one of the relationship that ex-ists between philosophy and religious thought (especially religious education). The following analysis is to provide the reader with a spectrum of possible answers to this question.
    Źródło:
    Ars inter Culturas; 2020, 9; 273-292
    2083-1226
    Pojawia się w:
    Ars inter Culturas
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Environmental ethics from a Thomistic-personalistic perspective (implications for the sustainable development concept)
    Etyka środowiskowa w ujęciu tomistyczno-personalistycznym (implikacje dla koncepcji rozwoju zrównoważonego)
    Autorzy:
    Ciszek, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/371564.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
    Tematy:
    environmental ethics
    sustainable development
    environmental protection
    (eco)Thomism
    (eco)personalism
    etyka środowiskowa
    rozwój zrównoważony
    ochrona środowiska
    (eko)tomizm
    (eko)personalizm
    Opis:
    According to the author, Thomistic environmental ethics is the ethics of respect for man and nature. Contrary to popular opinion it doesn’t possess a strong anthropocentric nor a nonecological character but a theocentric one with a proecological dimension. Thomism teaches that there is hierarchical order in reality. In Thomistic ethics it is God who is the main reference point and the supreme good (summum bonum). Thus, it has a primarily theocentric character, and secondarily an anthropocentric one, which is inscribed in relations between humans and other beings. However, this anthropocentrism is moderate and is not hostile towards nature. In theocentric terms, God is the cause and source of all natural beings. From the ontological perspective they are therefore good, and which must be protected. However, from this assumption it does not mean that all natural beings have the same axiological value. In Thomistic ecoethics a man, understood as a human person, has an autotelic value. Currently, for this reason, traditional Thomism is increasingly supplemented with personalistic reasoning. In anthropologic analysis a man appears as a psychophysical being. He is therefore unique and the most perfect of beings occurring in nature. Only man can be described as a free and rational being, transcending nature which surrounds him. That is why the dignity of a human person is considered as the moral norm of Thomistic ecoethics. It also has a person-centric dimension. The value of a human person also controls the relations between a person and other beings inhabiting the Earth. However, they cannot be based on the idea of human domination over nature. The duty to protect nature is inscribed in natural law. This understanding of Thomistic-personalistic eco-ethics can be reconciled with the sustainable development concept.
    W ocenie autora tomistyczna etyka środowiskowa jest etyką szacunku dla człowieka i przyrody. Wbrew obiegowym opiniom nie ma ona charakteru skrajnie antropocentrycznego i nieekologicznego lecz teocentryczny, który ma także swój wymiar proekologiczny. Tomizm albowiem uczy, że istnieje porządek hierarchiczny w rzeczywistości. W etyce tomistycznej to Bóg stanowi jej główny punkt odniesienia i najwyższe dobro (summum bonum). Ma ona zatem w pierwszym rzędzie charakter teocentryczny, wtórnie zaś antropocentryczny, wpisany w relacje pomiędzy człowiekiem a innymi bytami. Antropocentryzm ten ma jednak charakter umiarkowany, nie nastawiony wrogo do przyrody. W aspekcie teocentrycznym Bóg jest przyczyną i źródłem istnienia wszystkich bytów przyrodniczych. W perspektywie ontologicznej stanowią one zatem dobro, które należy chronić. Z założenia tego nie wynika jednak, iż wszystkie byty przyrodnicze mają tę samą wartość w ujęciu aksjologicznym. W tomistycznej ekoetyce wartością autoteliczną jest człowiek pojmowany jako osoba ludzka. Z tego powodu obecnie coraz częściej tradycyjny tomizm uzupełnia się argumentacją o charakterze personalistycznym. W analizie antropologicznej człowiek jawi się jako byt psychofizyczny. Jest zatem unikalnym i najdoskonalszym z bytów występujących w przyrodzie. Tylko o człowieku można orzec, że jest bytem wolnym i rozumnym, przekraczającym otaczającą go przyrodę. Dlatego godność osoby ludzkiej uznano za normę moralności tomistycznej ekoetyki. Ma ona zatem również wymiar osobocentryczny. Wartość osoby ludzkiej reguluje również stosunki pomiędzy nią a innymi by-tami zamieszkującymi Ziemię. Nie mogą się one jednak opierać na idei dominacji człowieka nad przyrodą. Obo-wiązek ochrony przyrody jest wpisany w prawo naturalne. Tak pojmowaną tomistyczno-personalistyczną ekoe-tykę można również uzgodnić z koncepcją rozwoju zrównoważonego.
    Źródło:
    Problemy Ekorozwoju; 2014, 9, 1; 97-106
    1895-6912
    Pojawia się w:
    Problemy Ekorozwoju
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metoda identyfikacji bytu w metafizyce tomizmu konsekwentnego
    Méthode d’identification de l’être dans la métaphysique du thomisme consequent
    Autorzy:
    Prokop, Marek P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075332.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    metoda porównawcza
    metoda identyfikacji
    tomizm konsekwentny
    pierwsze pryncypia
    własności transcendentalne
    méthode comparative
    méthode d’identification
    thomisme conséquent
    premiers principes
    propriétés transcendantales
    Opis:
    Dans l’histoire des sciences nous pouvons trouver deux méthodes principals : méthode comparative et méthode d’identification. Cette distinction s’appuie sur le fait que soit nous admettons que l’objet de notre recherche doit s’accommoder à la méthode, soit c’est l’objet qui décide de la méthode que nous allons utiliser pour l’analyser. Si c’est la méthode qui décide de l’objet de recherches, alors il y a une forte probabilité que nous allons construire une science dont l’objet n’existe pas réellement. La méthode comparative (avec ses variantes) a été utilisée surtout dans les sciences naturelles et particulières. C’était elle qui décidait de la scientificité ou non d’un savoir donné. On l’utilise sous différentes formes comme méthode analogique, inductive, déductive, de falsificateurs potentiels … et dans les sciences humaines comme la méthode dialectique, apophatique, gnostique. Sans doute, la méthode comparative est très utile pour formuler et organiser le savoir, pour apporter à notre langage des mots, des notions de ce qui est semblable ou différent, pour ordonner des fonctions, des relations entre différents êtres, pour indiquer comment une chose agit ou se comporte dans une situation donnée. Mais grâce à cette méthode nous ne sommes pas capables de décrire la structure ontique des êtres réels, de distinguer entre les relations réelles et les relations mentales, de discerner le fait que des êtres existent, pourquoi ils existent et quel type d’existence ils possèdent. La méthode d’identification a été initiée par Aristote en tant qu’abstraction; il s’agissait d’indiquer la forme d’une chose qui constituait l’objet de recherches et devenait simultanément l’être. La méthode d’abstraction permettait de définir les propriétés essentielles d’un être. La suivante forme d’identification qu’a proposé Thomas d’Aquin se nomme séparation. Cette méthode démontre les éléments transcendantaux sans lesquels l’être ne peut pas exister. En reprenant la demarche d’Aristote et de Thomas, M. Gogacz a apporté plusieurs precisions dans cette méthode d’identification. La connaissance sensible et intellectuelle, d’une manière directe et passive, nous permet d’identifier l’existence réelle des êtres individuels. Ces données nous indiquent que nous pouvons distinguer le fait que les êtres existent et qu’ils ont leurs propriétés propres. Pour arriver à cette constatation nous devons respecter un certaine nombre de règles : 1) nous devons réfléchir si nous parlons d’une cause ou d’un effet; 2) si la réalité est composée d’un seul élément soit matériel, soit spirituel (cela nous mène vers le monisme); ou deux éléments (dualisme), ou encore elle est composée de plusieurs matériaux (pluralisme); 3) si nous décri vons la puissance (élément constitutive avec l’acte d’exister d’un être) ou la possibilité (idée inventée pour réaliser un produit matériel ou intellectuel); 4) si notre description de l’être concerne les propriétés transcendantales contenues dans chaque être réel ou les propriétés catégorielles lesquelles appartiennent uniquement à certains groupes d’êtres; 5) si nous distinguons bien la manifestation d’un être d’une part et des relations qu’il noue ou peut nouer d’autre part. En acceptant ces distinctions nous pouvons recevoir dans la connaissance directe, non-conceptualisée les manifestations des propriétés transcendantales de chaque être réellement existant qui sont unité, distinction, réalité, vérité, bien, beau. Ces propriétés qui nous indiquent la structure ontique de chaque être, nous mènent à la construction de phrases appelées les premiers principes de la connaissance et qui constituent la base de la mise en ordre, de la classification de notre savoir. Il s’agit des principes d’identité de l’être, de distinction des êtres, de tiers exclu et de raison d’être. La méthode d’identification ainsi appréhendée nous permet de cultivar correctement ce domaine du savoir que nous appelons la philosophie.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 2, 9; 145-160
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanowisko Józefa Tischnera wobec tomizmu
    Autorzy:
    Gabrysz, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/669153.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    thomism
    thomistic synthesis
    scientific synthesis
    speculative theology
    metaphysics
    christianity
    christian revelation
    tomizm
    synteza tomistyczna
    synteza naukowa
    teologia spekulatywna
    metafizyka
    chrześcijaństwo
    objawienie chrześcijańskie
    Opis:
    Famous article of Tischner “The Decline of Christianity Thomist”, published on pages of the monthly the “Znak” in 1970 evoked the wave of interesting polemics in the Polish philosophical environment. They concerned on one hand the role of the Thomism in contemporary theology, on the other the criticism of the position of Tischner. Very author responded to a challenge criticizing the Thomism as the synthesis of data of the Revelation and Aristotelian philosophy. Because this merger is seizing character of both above ingredients – compared to two colours mixt with oneself and in the end constituting the new colour. Thomistic synthesis, from Tischner’s perspective, came into existence in the crowning moment of the history of the Christianity in Europe. She agreed on contemporary models of the scientific nature, culture, forms of the statehood. However in our times dangerous of it is a result uniquely thomistic “becoming poor” not to say “perversion” Christianities. And so in our times would the new synthesis be desired? Through the division of the learning, took the place of universal syntheses different “microsystems”, and very idea of the synthesis turned out to be too ambiguous, and for her conditions are impossible to fulfil. Valuable however rapidly of Tischner there would be rather a hermeneutic proposal of Paul of Ricoeur indeed to concentrate on the text of the christian revelation without the thomistic dogmatism here. Hence also, however dusk of the Thomism is opening intriguing and the philosophical latest perspectives for the Christianity.
    Źródło:
    Tarnowskie Studia Teologiczne; 2013, 32, 2
    2391-6826
    0239-4472
    Pojawia się w:
    Tarnowskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola Pisma Świętego w średniowiecznej teologii
    The Sacred Scriputre in Medieval Theology
    Autorzy:
    Roszak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1050920.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-17
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    średniowieczna egzegeza biblijna
    Hugon ze Świętego Wiktora
    sensy biblijne
    tomizm biblijny
    medieval biblical exegesis
    Hugh of St. Victor
    biblical senses
    Biblical Thomism
    Opis:
    Artykuł przedstawia relacje Biblii i teologii w średniowieczu, zwłaszcza w kontekście dorobku egzegetycznego szkoły św. Wiktora i św. Tomasza z Akwinu. Zrozumienie technik interpretacyjnych Pisma Świętego, roli analizy i syntezy, podziałów tekstu, parafraz czy cytatów intrabiblijnych ukazują rolę teologii w jej relacji do Pisma: pomaga wydobyć i zbudować spójną ekspozycję wiary, przyczyniając się do głębszego rozumienia prawdy. Jednocześnie Pismo Święte stanowi źródło dla średniowiecznej teologii, będąc z nią organicznie związane.
    The article presents the relations of the Bible and theology in the Middle Ages, especially in the context of the exegetical achievements of the School of St. Viktor and Saint Thomas Aquinas. Understanding the interpretation techniques of the Holy Scriptures, the role of analysis and synthesis, text divisions, paraphrases or intrabiblical quotes demonstrate the role of theology in its relationship to the Scriptures: it helps to bring out and build a coherent exposition of faith, contributing to a deeper understanding of the truth. At the same time, the Scripture is a source for medieval theology, being organically connected with it.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2018, 12, 2; 71-84
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uniwersalizm tomizmu i jego aktualność w świetle personalizmu Jacquesa Maritaina
    Autorzy:
    Gliniecki, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1830523.pdf
    Data publikacji:
    2018-10-20
    Wydawca:
    Wydawnictwo Bernardinum
    Tematy:
    intelekt
    istota
    Maritain
    modernizm
    personalizm
    prawda
    rzeczywistość
    tomizm
    Św. Tomasz z Akwinu
    uniwersalizm
    rationality
    substance
    modernism
    personalism
    truth
    reality
    Thomism
    St Thomas Aquinas
    universalism
    Opis:
    W niniejszym artykule autor studiuje poglądy filozoficzne Jacquesa Maritain, aby następnie przeanalizować jego ścisły związek z doktryną Św. Tomasza z Akwinu ujmując ją jako uniwersalną. W pierwszej części swojej pracy autor analizuje kontekst czasu i wynikające z niego procesy takie jak: degradacja inteligencji, marginalizacja metafizyki i zanegowanie wymiaru nadprzyrodzonego. Te elementy zostały w sposób szczególny omówione przez autora. Doktryna Św. Tomasza otwiera mu zatem nową perspektywę badań. W sposób szczególny pozwala ona dostrzec siłę intelektu i bogactwo rzeczywistości, rozpatrywanej nie tylko od strony istoty, ale i istnienia. Te aspekty tomizmu powodują, że Maritain określi doktrynę Akwinaty jako uniwersalną i wciąż aktualną, jako naukę, która ma zastosowanie w każdej epoce.
    In this article, the author studies the philosophical views of Jacques Maritain and considers his close relationship with the doctrine of Saint Thomas Aquinas, described as universal.  In the first part of his work, the author analyzes the context of time and its impact on the degradation of intelligence, the marginalization of metaphysics and the negation of the supernatural.  These topics are reviewed in detail by the author. The connection with the doctrine of Saint Thomas Aquinas opens a new research perspective for the author.   It provides clear perception of the power of intellect and the wealth of reality, considered not only from the aspect of being, but also from that of existence.  The Aquinas system becomes a point of support for Maritain in his vision of man, allowing him to enter into a dialogue with modernism.  These aspects of Thomism lead Maritain to define the doctrine of Aquinas as universal and valid as a science that is applicable in every age.  The most important aspect of this universalism is the realism proposed by Saint Thomas Aquinas in his doctrine.  Thanks to his analysis, Maritain discovers Thomism as a doctrine that allows one to fully understand the world and mankind.  The author concludes that for Maritain, the genius of Aquinas is to communicate with the future.  Thomism is fundamentally good and shows how one should live, but it must be constantly cultivated.  In this sense, it is a challenge for each new generation.
    Źródło:
    Studia Pelplińskie; 2018, 52; 157-174
    0239-4456
    Pojawia się w:
    Studia Pelplińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Causa irrationabilitatis, czyli o źródłach transhumanistycznej antropologii
    Causa irrationabilitatis, on Sources of Transhumanist Anthropology
    Autorzy:
    Ziółkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075882.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    transhumanizm
    tomizm
    materializm
    naturalizm
    technologia
    transfer
    irracjonalizm
    ideologia
    enkefalocentryzm
    redukcjonizm
    religia
    gnostycyzm
    Transhumanism
    Thomism
    materialism
    naturalism
    technology
    irrationalism
    ideology
    encephalocentrism
    reductionism
    religion
    gnosticism
    Opis:
    The aim of this paper is to show source inspirations on which anthropological model of transhumanist doctrine has been built. Fundamental thesis of transhumanism says that there is possibility of transgressing the natural condition of man through the various latest technologies what suppose to develop more excellent human’s essential form. The author turns attention to the fact that there is a category of possible beings and ontology of transfer adopted by transhumanist doctrine and that there is no essential differentiation between two notions such as „being” and „product”. For that reason it is impossible to apply aparatus of Thomisitic metaphysics to that doctrine. Another element which shows discrepancy of both stances is, analysed by the author, opposition between materialistic-naturalistic transhumanist anthropological model, called on the ground of natural science encephalocentrism and hylemorfism proper for Christian antropology. The author shows irrationality of many anthropological ideas of transhumanist doctrine and also presents its two main sources. The first is ideologization in the area of natural science whose extreme appearance we find in reductionist encephalocentrism. The second is extrapolation of reductionist encephalocentrism stance along with stances of technological probabilism into religious domain of anti-Christian antic gnostic systems. The author ultimately states that transhumanism is ideology which skillfully transforms gnostic mysticism into „new garments” of the latest technologies and for that, it effectively resonates in a contemporary irrational anti-culture.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2020, 2, 9; 203-226
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów arystotelizmu chrześcijańskiego w Polsce. Porównanie kosmologii św. Tomasza z Akwinu i ks. Benedykta Chmielowskiego
    From the History of Christian Aristotelianism in Poland. Comparisons of Cosmology St. Thomas Aquinas’ and Fr. Benedict Chmielowsk
    Autorzy:
    Karas, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452528.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    arystotelizm chrześcijański
    kosmologia
    filozofia przyrody
    tomizm
    Kopernik
    historia astronomii
    geocentryzm
    christian aristotelianism
    cosmology
    philosophy of nature
    thomism
    Nicolas Copernicus
    history of astronomy geocentrism
    Opis:
    The aim of the article is to compare two versions of Christian aristotelism in cosmology: that of Aquinas and of Benedict Chmielowski. The author points to the historiosophic message provided by the long history of this philosophy in Europe. Reflections of the author are the source and inspiration for a general reflection. Both scholars have explained the world in the light of tradition, although they have been dealing with new theoretical ideas in cosmology.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 153-166
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Naturalna niezniszczalność ciał niebieskich według św. Tomasza z Akwinu
    Natural Indestructibility of Heavenly Bodies according to St Thomas Aquinas
    Autorzy:
    Karas, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013933.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia średniowieczna
    św. Tomasz z Akwinu
    tomizm
    ciała niebieskie
    kosmologia
    metafizyka
    arystotelizm chrześcijański
    medieval philosophy
    St Thomas Aquinas
    Thomism
    heavenly bodies
    cosmology
    metaphysics
    Christian Aristotelianism
    Opis:
    The subject of the article is the question of the nature of heavenly bodies in St Thomas Aquinas’ approach. The Dominican thinker, using Aristotle’s cosmology, tries to present his understanding of the Stagirite’s theory concerning natural indestructibility of heavenly bodies, which he treats as relatively perfect beings built of ether and indestructible in the world of nature, although they are contingent and created by God. The issue proves the Angelic Doctor’s independence and self-reliance; studying the universe he not only used Aristotle’s cosmology but he verified it with theological knowledge basing his considerations on the ancient and medieval commentators of the Greek philosopher. In St Thomas’ studies his conviction about relative formal and material perfection of metaphysical components of heavenly bodies is of significant importance. The conception of indestructibility of heavenly bodies also presents methodological assumptions of the metaphysics developed by the Dominican thinker who made the rules of Aristotle’s philosophy relative.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 1; 109-128
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemowa koncepcja systematycznego poznania filozoficznego
    Problem concept of systematic philosophical cognition
    Autorzy:
    Duchliński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/426521.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    filozofia
    metafilozofia
    tomizm
    filozofia nauki
    metodologia
    problemy
    analiza aporetyczna
    metafizyka aporetyczna
    philosophy
    metaphilosophy
    thomism
    philosophy of science
    methodology
    problems
    aporetic analysis
    metaphysics of aporetic
    Opis:
    This article re-reflects on the value of philosophy’s problem concept as it has been developed by such thinkers such as Aristotle, N. Hartmann, K. R. Popper, and others. This is a systematic philosophy, which does not show any tendencies for creating systems. To bring out the essence of this philosophy, it has been compared to the concept of systematic thinking, as advocated by contemporary representatives of existential Thomism. Comparing these two approaches affords a more comprehensive insight into the idea of an aporetical metaphysical philosophy. Its task is to discover and explain problems but not to ultimately settle them. It makes use of the method of an aporetical analysis, sources of which exist already in Aristotle. This method allows for the understanding of difficulties elicited by given problems. It enables the correct recognition and formulation of these problems. It allows one to confront one’s own view with alternative attitudes, which leads to an expansion of one’s own philosophical experience. It enables the ability to cleanse the conceptual apparatus, to improve the precision of argument and to provide critical views by provoking new questions. Metaphysics as an aporetical discourse will endure as long as science and culture last, and as long as men persistently seek problem situations to their creative and argumentative thinking.
    Celem artykułu jest ponowne przemyślenie wartości problemowej koncepcji filozofii. Była ona rozwijana przez takich myślicieli, jak Arystoteles, Nicolai Hartmann czy Karl R. Popper i inni. Jest to filozofia systematyczna, która nie przejawia tendencji do tworzenia systemów. Aby pełniej wydobyć istotę tej filozofii, porównano ją z koncepcją myślenia systemowego, za którą opowiadają się współcześni przedstawiciele tomizmu egzystencjalnego. Porównanie tych dwóch podejść pozwoliło na pełniejszy wgląd w ideę aporetycznej filozofii metafizycznej. Jej zadaniem jest odkrywanie i objaśnienie problemów, nie zaś ich ostateczne rozstrzyganie Posługuje się ona metodą analizy aporetycznej, której źródeł można doszukiwać się już u Arystotelesa. Metoda ta pozwala na zrozumienie trudności, które nasuwa dany problem. Umożliwia jego poprawne dostrzeżenie i sformułowanie. Pozwala na skonfrontowanie własnego poglądu z stanowiskami alternatywnymi, co prowadzi do poszerzenia własnego doświadczenia filozoficznego. Umożliwia oczyszczenie aparatury pojęciowej, sprecyzowanie argumentacji oraz zapewnia krytyczne spojrzenie dzięki temu, że prowokuje do stawiania nowych pytań. Metafizyka jako dyskurs aporetyczny będzie istniała, dopóki trwać będzie nauka i kultura, dokąd istniał będzie człowiek wytrwale poszukujący sytuacji problemowych, w których realizować się będzie jego twórcze i niepozbawione kontrowersji myślenie.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2015, 2(39); 7-57
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ku tomistycznej teorii literatury
    Toward a Thomist Literary Theory
    Autorzy:
    Sobiech, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/5957560.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    tomizm
    teoria literatury
    intuicja poetycka
    metafizyka
    jakości metafizyczne
    Jacques Maritain
    Stefan Sawicki
    interpretacja
    przyczyny
    Thomism
    literary theory
    poetic intuition
    metaphysics
    metaphysical qualities
    interpretation
    causes
    Opis:
    The aim of the paper is to formulate a more or less coherent proposition of a literary theory philosophically based on Thomism. The first part of the essay contains a short characteristic of the general relations between literary theory and philosophy along with a justification of the sensibility of the goal chosen. The second part is a short presentation of the manner the question of literature and its interpretation has been hitherto treated among the Thomists. For the purpose of brevity, it is done in an “exemplary” fashion, by reference to the thought of the two outstanding French Thomists: Etienne Gilson and Jacques Maritain. The third part is devoted to what is most essential for the work, namely: to an at-tempt at presenting a relatively coherent Thomist literary theory, in which attempt the concept of poetic intuition, coined by Maritain, plays a significant role. The text finds its conclusion in several remarks about the general benefits that could be drawn from applying the philosophical thought inspired by the heritage of Thomas Aquinas in literary studies.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2022, 11; 245-260
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola francuskich teologów w intelektualnej formacji Karola Wojtyły
    The Role of French Theologians in Karol Wojtyłas Intellectual Formation
    Autorzy:
    Dobrzyński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1396430.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-17
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Karol Wojtyła – Jan Paweł II
    francuscy teologowie
    tomizm
    nouvelle théologie
    Sobór Watykański II
    Karol Wojtyła – John Paul II
    French Theologians
    Thomism
    Nouvelle Théologie
    Second Vatican Council
    Opis:
    Artykuł ukazuje wpływ katolicyzmu francuskiego na formację intelektualną i pastoralną Karola Wojtyły oraz na jego rozumienie roli Kościoła w świecie i znaczenia Soboru Watykańskiego II. Wojtyła na studiach w Rzymie „wszedł” w wir prowadzonej w Kościele intelektualnej polemiki. Toczyła się ona głównie między francuskimi teologami. Wiodącą rolę odgrywał o. Réginald Garrigou-Lagrange, moderator pracy doktorskiej studenta z Krakowa. Dla Wojtyły była istotna kwestia przeciwstawienia się dechrystianizacji. Napięcia między konserwatyzmem i progresizmem towarzyszyły polemikom w latach powojennych, jak i w czasie trwania oraz po Vaticanum II. Wojtyłę interesowała merytoryczna odpowiedź na kwestię zbawienia człowieka w dzisiejszym świecie. Umiejętnie korzystając z refleksji polemizujących stron, formułował własną syntezę teologiczno-pastoralną, wierną katolickiej tradycji, a przy tym podejmującą wyzwania nowych czasów.
    The article The Role of French Theologians in Karol Wojtyla’s Intellectual Formation shows the influence of French Catholicism in the intellectual and pastoral formation of Karol Wojtyła and in his understanding of the Church’s mission in the contemporary world and of the significance of the Second Vatican Council. Studying in Rome, he knew the theological debate which developed in the Church at that time. Mainly French theologians were involved in the polemic, especially Fr. Garrigou-Lagrange who was the directorof Wojtyla’s doctorate. For the young priest from Cracow the most important issue was a reaction to the process of secularization. The tension between the conservatives and the progressives accompanied the polemics which continued in the post-war time andduring and after Vatican II. Wojtyła was interested in finding the substantive answer for the question of man’s salvation in today’s society. In a knowledgeable way he benefitted from reflections developed by both sides of the intellectual dispute in the Church and formulated his own theological and pastoral synthesis, faithful to the Catholic Tradition and able to respond to the new challenge of the contemporary world.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2021, 15, 1; 35-57
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krótki traktat o szkodliwości języka specjalistycznego w badaniach literackich
    A Short Treatise on the Harmfulness of the Specialist Language in Literary Studies
    Autorzy:
    Wąs, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807009.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    teoria literatury
    interpretacja
    Étienne Gilson
    Jacques Maritain
    tomizm
    język potoczny
    język specjalistyczny
    człowiek
    wolność
    poststrukturalizm
    literary theory
    interpretation
    Thomism
    colloquial language
    technical language
    man
    liberty
    poststructuralism
    Opis:
    Celem artykułu jest wykazanie szkodliwości przesadnego przywiązania do języka specjalistycznego w badaniach literackich. We wstępie zostaje zarysowany kontekst postawienia tezy. W następnej części przeprowadzona zostaje zwięzła prezentacja obecnej sytuacji studiów literaturoznawczych, to znaczy ich językowego „przespecjalizowania”. Dalej następuje krótki szkic historyczny, mający za zadanie unaocznić specyfikę i naturę tego, co nazywamy tutaj klasycznym modelem wypowiedzi naukowej, szkic obejmujący ramy czasowe od greckiej starożytności do czasów współczesnych i w sposób szczególny poświęcony uwydatnieniu roli, jaką w owym „klasycznym” dyskursie odgrywał i odgrywa język potoczny, żywy, „naturalny”. Wreszcie — próba sformułowania trzech argumentów uzasadniających wyższość modelu „klasycznego” nad „współczesnym” w badaniach literackich. Pracę wieńczą krótkie wnioski, w których próbuje się wykazać potencjalne korzyści praktyczne płynące z przyjęcia proponowanego w pracy stanowiska.
    The aim of the article is to demonstrate the harmfulness of the excessive attachment to the specialist language in literary studies. The introduction outlines the context in which the thesis is formulated. The proceeding part consists of a short presentation of the current situation of the literary studies, namely their linguistic “overspecialization.” The yet proceeding one — of a short historical sketch of what is called here the classic mode of academic diction, ranging from the Greek Antique to contemporary times, with special stress falling upon the role which in this diction was and is given to the colloquial, living, “natural” language.” The third part is an attempt at formulating three theoretical arguments proving the superiority of this “classic” model over the contemporary one in the literary studies. The text closes with an attempt at outlining several practical advantages to be gained by accepting the attitude argued for in the text.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2019, 10, 2; 63-85
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    What Place Does Scripture Have in Thomas Aquinas’s Reasoning?
    Jakie miejsce w argumentacji Tomasza z Akwinu zajmuje Pismo Święte?
    Autorzy:
    Zatwardnicki, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28394764.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Tomasz z Akwinu
    uzasadnianie wiary
    De rationibus fidei
    miejsce Pisma w argumentacji
    tomizm biblijny
    sacra doctrina
    Thomas Aquinas
    justification of faith
    place of Scripture in argumentation
    biblical Thomism
    Opis:
    W artykule zaakcentowano współistnienie teologii biblijnej i teologii systematycznej w twórczości Tomasza z Akwinu; w tym celu skorzystano z badań tomizmu biblijnego. Następnie ukazano, w jaki sposób Biblia wiąże się ze spekulacją teologiczną w początkowych kwestiach Sumy teologicznej, w których autor charakteryzuje sacra doctrina. Kolejno przedstawiono modus operandi Akwinaty w dyskusji z adwersarzami nieuznającymi autorytetu Pisma Świętego oraz jego apologię autorytetu sacra Scriptura. Dalej zademonstrowano przykładową polemikę z chrześcijanami prowadzoną w oparciu o teksty natchnione. W zakończeniu zebrano wnioski dotyczące miejsca i funkcji Pisma Świętego w argumentacji Tomasza, które zależą po pierwsze od adresatów dzieł Tomasza, a po drugie od rodzajów wypowiedzi Doktora Anielskiego.
    This paper emphasises the coexistence of biblical theology and systematic theology in the works of Thomas Aquinas. For this purpose, it draws on the study of biblical Thomism. It then shows how the Bible is linked to theological speculation in the opening questions of the Theological Summa, in which the author characterises the sacra doctrina. Aquinas’s modus operandi in his discussion with adversaries who do not recognise the authority of Scripture, as well as his apology for the authority of sacra Scriptura, is then presented. A sample polemic with Christians conducted on the basis of inspired texts is demonstrated further on. The paper closes with conclusions regarding the place and function of Scripture in Thomas’s argumentation, which depend firstly on the addressees of Thomas’s works and secondly on the types of statements made by the Angelic Doctor.
    Źródło:
    Collectanea Theologica; 2024, 94, 1; 107-166
    0137-6985
    2720-1481
    Pojawia się w:
    Collectanea Theologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Arystotelesowsko-tomistyczny obraz świata w ujęciu Piotra Lenartowicza SJ a naukowy obraz świata. Aspekty metanaukowe
    Aristotelian-Thomistic image of the world in terms of Piotr Lenartowicz SJ and the scientific image of the world: Meta-scientific aspects
    Autorzy:
    Duchliński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/470754.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    tomizm
    obrazy świata
    naukowy obraz świata
    dynamika życia biologicznego
    substancja
    przypadłość
    wiara
    Thomism
    images of the world
    scientific image of the world
    dynamics of biological life
    substance
    accidents
    faith
    Opis:
    The aim of this article is to reconstruct the world-image outlined in the philosophical analyses by the Cracovian Jesuit philosopher and biologist Piotr Lenartowicz SJ. The reconstruction shows that he adopted an Aristotelian-Thomistic image of the world, in which the category of substance plays an overarching role, whose heuristic function reveals itself in a special way in the description and explanation of the dynamics of biological life. The article critically assesses this image by confronting it with the modern so-called ‘scientific image’ of the world, as embraced by those who support a scientific context for philosophising. This leads to a highlighting of epistemological limitations on the applicability of the Aristotelian category of substance in respect to the description of living beings. Moreover, it is shown that discussions involving supporters of different world-images (the scientific and Aristotelian-Thomistic ones) are ultimately undecidable, as the acceptance of these images involves personality-related factors such as epistemic faith and emotions. These have the effect of making those who embrace such world-images unwilling to change their view.
    Celem artykułu jest rekonstrukcja obrazu świata, który w swoich analizach filozoficznych zakładał krakowski jezuita – filozof i biolog – Piotr Lenartowicz SJ. Rekonstrukcja pokazała, że autor przyjmował arystotelesowsko-tomistyczny obraz świata, w którym naczelną rolę odgrywała kategoria substancji, której heurystyczna rola ujawnia się, w sposób szczególny, w opisie i wyjaśnieniu dynamiki życia biologicznego. W artykule dokonano krytycznej oceny zakładanego obrazu świata poprzez skonfrontowanie go ze współczesnym tzw. naukowym obrazem świata, akceptowanym przez zwolenników filozofii w kontekście nauki. Doprowadziło to do wskazania epistemologicznych ograniczeń stosowalności arystotelesowskiej kategorii substancji w opisie bytu ożywionego, ponadto zostało pokazane, że dyskusje między zwolennikami różnych obrazów świata (naukowego i arystotelesowsko-tomistycznego) są w ostateczności nierozstrzygalne, ze względu na obecność w akceptacji tych obrazów osobowościowych uwarunkowań takich, jak: wiara epistemiczna i emocje. Komponenty te czynią z użytkowników obrazów świata, wyznawców niechętnych do zmiany swoich poglądów.
    Źródło:
    Studia Ecologiae et Bioethicae; 2019, 17, 2; 41-57
    1733-1218
    Pojawia się w:
    Studia Ecologiae et Bioethicae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia Chrześcijańska a obraz świata. Uwagi z perspektywy socjologii filozofii
    Christian Philosophy and the image of the world. Notes from the perspective of the Sociology of Philosophy
    Autorzy:
    DUCHLIŃSKI, PIOTR
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143199.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Christian philosophy
    sociology of philosophy
    philosophy of science
    epistemology
    meta-science
    Thomism
    worldview
    Polish philosophy
    filozofia chrześcijańska
    socjologia filozofii
    filozofia nauki
    epistemologia
    metanauka
    tomizm
    obraz świata
    filozofia polska
    Opis:
    W artykule przedstawiam propozycję badania filozofii chrześcijańskiej rozumianej jako tradycja badawcza z perspektywy socjologii filozofii. Dla socjologa filozofii, filozofia chrześcijańska to określone zjawisko empiryczne, które możemy poznać odkrywając mechanizmy jego funkcjonowania. W artykule koncentruję się na zagadnieniu akceptacji obrazu świata, który określa tożsamość filozofii chrześcijańskiej. Zadaniem socjologii filozofii jest odkrycie mechanizmów, które wpływają na kontekst akceptacji tego obrazu świata. Socjologia filozofii dystansuje się od oceny prawdziwości czy fałszywości treściowej tez głoszonych przez poszczególnych filozofów. Choć każda filozofia rozwija się według zasad tzw. immanentnej logiki, to jednak określone czynniki społeczne i psychologiczne mają wpływ na to, co dany filozof akceptuje jako oczywiste i nie podlegające żadnej dyskusji. W artykule wykazałem, że akceptacja obrazu świata jest konsekwencją wychowania, które dokonuje się w określonej grupie społecznej (np. rodzina, szkoła) wyznającej określone idee aksjologiczne i przekonania deskryptywne. Dzięki wychowaniu w przyszłym adepcie filozofii, który zawsze pozostaje dzieckiem swojego czasu i kultury, zostaje przygotowany umysłowy i emocjonalny grunt pod akceptację już bardziej spekulatywnego obrazu świata, z którym adept zapoznaje się podczas fachowych studiów uniwersyteckich (filozoficznych lub teologicznych) pod okiem uznawanych przez niego autorytetów. Ukształtowany za pomocą określonych procesów wychowawczych umysł, jest w stanie dokonać osobistego, i całościowo angażującego aktu wiary epistemicznej w określony obraz świata, który jest mu podawany poprzez teorie i praktykę edukacyjna. Akceptacja i zaangażowanie w obraz świata umożliwia formułowanie w jego ramach określonych strategii argumentacyjnych, których zadaniem jest (i) eksplikacja, (ii) objaśnienie i (iii) uzasadnienie przedmiotowych konsekwencji obrazu świata. Praktyki argumentacyjne przejmujemy poprzez trening, uczymy się ich w mowie i piśmie, oczywiście pod okiem tych, którzy sami wcześniej te argumenty praktycznie wypróbowali. Uczeń po prostu wierzy nauczycielom i podręcznikom. Do pewnego etapu wiara ta jest racjonalna. Obraz świata jako pewna całość, na którą składają się treściowe przekonania deskryptywne i normatywne nie podlega żadnemu ostatecznemu racjonalnemu uzasadnieniu. Zaakceptowanym tezom przedmiotowym przypisuje się różny status epistemologiczny; od tez obdarzonych bezwarunkową oczywistością, których korelatem jest nie tylko subiektywne przeżycie, ale obiektywna rzeczywistość, do takich, które mogą być poddane mniej lub bardziej twórczej rewizji za pomocą różnych rodzajów zabiegów interpretacyjnych. Żaden obraz świata nie zniewala w sposób ostateczny. Zawsze możliwa jest zmiana obrazu świata na inny, który bardziej odpowiada naszych potrzebom intelektualnym i wrażliwości emocjonalnej. Zmiana ta przybiera w niektórych sytuacjach formę szczególnej konwersji
    In this article, I present a proposal to study Christian philosophy understood as a research tradition from the perspective of the sociology of philosophy. For a sociologist of philosophy, Christian philosophy is a specific empirical phenomenon that we can learn by discovering the mechanisms of its functioning. The article focuses on the issue of accepting the image of the world that defines the identity of Christian philosophy. The task of the sociology of philosophy is to discover the mechanisms that influence the context of acceptance of this image of the world. The sociology of philosophy distances itself from assessing the truth or falsehood of the content of theses advocated by individual philosophers. Although each philosophy develops according to the principles of the so-called immanent logic, it is, however, certain social and psychological factors that influence what a given philosopher accepts as obvious and beyond discussion. In the article, I showed that the acceptance of the image of the world is a consequence of upbringing that takes place in a specific social group (e.g. family, school) which shares certain axiological ideas and descriptive beliefs. Thanks to the upbringing, in the future student of philosophy, who always remains a child of his time and culture, the mental and emotional ground is prepared for the acceptance of an already more speculative image of the world, which the adept gets acquainted with during professional university studies (philosophy or theology) under the supervision of recognized by him authorities. The mind, shaped by specific educational processes, is able to carry out a personal and holistic act of epistemic faith in a specific picture of the world that is given to it through theories and educational practice. Acceptance and involvement in the image of the world enables the formulation of specific argumentation strategies within it, the task of which is (i) explication, (ii) explanation and (iii) justification of the objective consequences of the image of the world. We adopt argumentative practices through training, we learn them both orally and in writing, of course under the supervision of those who have practically tried these arguments themselves. The student simply believes teachers and textbooks. Up to a certain point, this belief is rational. The image of the world as a whole, consisting of content-descriptive and normative beliefs, is not subject to any final rational justification. The accepted theses are assigned a different epistemological status; from theses endowed with unconditional obviousness, the correlate of which is not only subjective experience, but also objective reality, to those that can be subjected to a more or less creative revision by means of various kinds of interpretative procedures. No picture of the world is ultimately captivating. It is always possible to change the image of the world to a different one that better suits our intellectual needs and emotional sensitivity. This change takes the form of a specific conversion in certain situations.
    Źródło:
    Filozofia Chrześcijańska; 2021, 18; 79-110
    1734-4530
    2450-0399
    Pojawia się w:
    Filozofia Chrześcijańska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wcielenie w świetle teologów scholastycznych. Próba współczesnej relektury
    The Truth of Incarnation Based on Scholastic Theologians. The Attempt of a Nowadays Relecture
    Autorzy:
    Koper, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1600887.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Wcielenie
    motyw
    Inkarnacja
    grzech
    miłość Boża
    Tomasz z Akwinu
    Jan Duns Szkot
    tomizm
    franciszkanizm
    zbawienie
    Incarnation
    cause
    sin
    God's love
    Thomas of Aquin
    John Duns Scotus
    thomism
    Franciscans
    salvation
    Opis:
    Wola Boża jest niezmienna. Nie może na nią wpłynąć tak arbitralne wydarzenie historyczne, jakim jest grzech. Nie może jej zmienić także modlitwa ani ofiary składane Trójjedynemu Bogu. Dlatego Wcielenie, jako odwieczne zamierzenie Stwórcy, nie mogło być umotywowane grzechem. Twierdzenie to jednak nie było w teologii oczywiste od zawsze. W ciągu niespełna dwóch tysięcy lat formowania się chrystologii pojawiły się różne stanowiska na ten temat, ścierały się wielkie szkoły teologiczne − tomistyczna i franciszkańska. Słowa Pisma Świętego nie dają bowiem jasnej odpowiedzi na temat motywu Inkarnacji.
    The God’s will is unchangeable. It cannot be changed by sin, neither by people’s prayers nor gifts giving for God. The Jesus’ Incarnation is wanted by God even before the sin. But this thesis was not so sure, because there is no full answer to this theese in the Bible. We can try to find out the answer in the two major theological schools: tomistic’s and fraciscan’s. But unfortunatelly, there is a huge problem, because both of them state two very different answers. Today it is also very important question what caused the Incarnation, especially for theology. It is more proper to teach theology in a positive key, instead of thinking that all God’s actions are motivated by human’s sin.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2014, 8, 1; 133-151
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwie prędkości teologii? O celu, metodzie i perspektywach teologii analitycznej
    Theology of Two Speeds? The Purpose, Method and Perspectives of Analytic Theology
    Autorzy:
    Roszak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601532.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    teologia analityczna
    racjonalność
    pozytywizm logiczny
    epistemologia religii
    teologia filozoficzna
    Tomasz z Akwinu
    tomizm analityczny
    Analytic theology
    rationality
    logical positivism
    epistemology of religion
    philosophical theology
    Thomas Aquinas
    analytical Thomism
    Opis:
    Od kilku lat można zaobserwować wzmożone zainteresowanie klasyczną tematyką teologiczną przez analitycznych filozofów religii, a równocześnie zwrócenie się wielu teologów w stronę narzędzi analitycznych, w których dawniej dostrzegano jedynie gry językowe, a dziś docenia się ich przydatność (przynajmniej w jakiejś mierze). To sprawia, że wydawać się może, iż współczesna teologia rozwija się w dwóch prędkościach – jako syntetyczne obejmowanie całości rzeczywistości i analityczne poszukiwanie spójności. To rezultat długiego procesu, który wyznacza pokonanie paradygmatu logiki pozytywistycznej i stworzenie programu tzw. teologii analitycznej. W programowej publikacji z 2009 roku zostały sformułowane podstawowe zadania tej teologii, która kontynuuje drogę teologii filozoficznej. Z jednej strony jej postulaty dotyczą troski o klarowność i skupiają się na analizach zdań związanych z kwestiami teologicznymi, a z drugiej – niektórzy przedstawiciele teologii analitycznej dostrzegają w niej duchowy potencjał: teoretyczne rozumowanie służy również chrześcijańskiej drodze cnót (zarówno moralnych, jak i intelektualnych). Śledząc najnowszą literaturę tematu, artykuł wskazuje również na słabe i mocne strony teologii analitycznej oraz wyzwania, jakie rodzi pojawienie się jej na teologicznej scenie w XXI wieku.
    Recently there has been an increased interest in classical theological matters by philosophers of religion and at the same time the positive attitude of theologians towards analytical tools which have been previously regarded as some kind of “language games”. It seems that contemporary theology develops at two speeds, namely as an attempt to synthetic embracing of the whole reality but also as analytical search for consistency and coherence. This is the result of a long process which overcomes the paradigm of positivist logic and creates a program of the so-called analytic theology. The main text of this movement, published in 2009, formulated the basic tasks of analytical theology which is the continuation of philosophical theology. On the one hand it voices concern for conceptual clarity and focuses on the analysis of sentences with clear theological meanings. On the other hand, some representatives of analytic theology perceive its spiritual potential. Theoretical reasoning also serves the Christian way of virtues, both moral and intellectual. Following the latest literature of the subject, the article emphasises the strengths and weaknesses of analytic theology and the challenges which arise with its presence at the theological scene of the 21st century.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2015, 9, 2; 75-93
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wokół postaci i myśli Jana Franciszka Drewnowskiego – z moich wspomnień i refleksji
    The character and thought of Jan Franciszek Drewnowski – my own memories and reflections
    Autorzy:
    Majdański, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/431007.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Drewnowski J.F.
    Cracow circle
    Lublin School of Classical Philosophy
    Polish existential Thomism
    Krapiec Mieczyslaw A.
    Kaminski S.
    koło krakowskie
    Lubelska szkoła filozofii klasycznej
    polski tomizm egzystencjalny
    Krąpiec Mieczysław A.
    Opis:
    In this paper the author recalls his meetings with J.F. Drewnowski, which took place near Warsaw. Drewnowski and others form the so-called Krakow circle (J. Salamucha, I.M. Bocheński, and also B. Sobociński were supported by J. Łukasiewicz and under the patronage of K. Michalski) intended to develop a program for improving Thomism by means of logic. After the war, the school of philosophy at the Catholic University of Lublin would be involved in its development, but over time it adopted a more and more critical approach. This is especially true of M.A. Krąpiec, the key Polish existential Thomist. The logician and methodologist S. Kamiński was less radical in his criticism, whereas J. Kalinowski maintained his logical approach. The author of this article, who is a member of the Lublin School of Philosophy, takes this opportunity to raise questions, make comparative remarks, and formulate general considerations.
    Autor wspomina swoje podwarszawskie spotkania z J.F. Drewnowskim. Współtworzył on przed wojną program logicznej melioracji tomizmu, koło krakowskie: J. Salamucha, I.M. Bocheński, a także B. Sobociński, ze wsparciem J. Łukasiewicza i patronatem K. Michalskiego. W filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego nawiązywano do tego po wojnie, jednak z czasem co raz bardziej krytycznie: najbardziej M.A. Krąpiec czołowy polski tomista egzystencjalny, mniej radykalnie logik i metodolog S. Kamiński; J. Kalinowski nadal „logizował”. Daje to okazję autorowi, adeptowi lubelskiej szkoły filozofii klasycznej do pewnych zapytań, porównawczych uwag i refleksji.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2019, 55, 2; 41-63
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Własności istnieniowe bytu w interpretacji tomizmu konsekwentnego
    Existential Properties in the Interpretation of Consequent Thomism
    Autorzy:
    Andrzejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075810.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    transcendentalia
    Tomasz z Akwinu
    tomizm
    realność (res)
    odrębność (aliquid)
    jedność (unum)
    prawda (verum)
    dobro (bonum)
    piękno (pulchrum)
    transcendentals
    Thomas Aquinas
    Thomism
    reality (res)
    separateness (aliquid)
    unity (unum)
    truth (verum)
    good (bonum)
    beauty (pulchrum)
    Opis:
    The problem of properties of being as being as such, has been undertaken in metaphysics almost from the beginning of its cultivation. The stages of this story are marked by figures such as Aristotle, Avicenna, Philip Chancellor, Albert the Great, and Thomas Aquinas, followed by Duns Scotus, Peter Olivi, Francis Suárez, Thomas Campanella and others. We are interested in the Thomistic theory of transcendentals, however, as far as Thomas Aquinas did not write a separate treatise on transcendentals, neither did he elaborate the entire concept in his writings, this theory is more the work of Thomists than Aquinas himself. Therefore, it seems reasonable to pay attention to his antagonists (like Duns Scotus) and followers (like Suarez) who have influenced the Thomist vision of the transcendentals. The philosophical theory of transcendentals, since they constitute the most important properties of being, depends directly on the concept of existence itself. Otherwise, it will be formulated in essentialist metaphysics (eg in traditional Thomism), differently in different versions of transcendentalizing Thomism, and still different in existential Thomism, where transcendentals are directly related to the existence of being. The basis of the transcendental accounts, at least in existential Thomism, are the statements of Aquinas himself, scattered throughout his various writings, although the starting point is usually the text from the Quaestione disputate de veritate, where Aquinas most broadly formulates the general concept of existential property. Starting from the Aristotelian definition of being, Thomas writes that certain concepts can be applied to being, but they do not add anything new to the concept, but point only to a modus entis. These modi entis are also referred to as modi essendi (“the mode of existence”) or even aliquid in ente (“something in being”). In the following passages Aquinas says that they are “interchangeable” with being. In this way, he wants to emphasize that we are dealing with various aspects of being as being, and not with additional, more detailed beings, qualifications. They can be certain “measures”, “ways” or “determinants” of being, or existence (modi entis or modi essendi) or “consequences”, “consequences” (consequentiae) in relation to themselves (in se) or in relation to to something else (ad aliud). Interesting are the views on the philosophy of cognition from the perspective of the transcendental property of truth (Tomasz Pawlikowski), on ethics from the perspective of transcendental good (Artur Andrzejuk), and on the aesthetics from the perspective of the property of beauty (Piotr Jaroszyński). Research on reality, separateness and unity seems to be more difficult, because in the history of philosophy no specific philosophical disciplines have been associated with them, but their problems are dispersed in various philosophical directions and also have a different (though sometimes fundamental) function in them. Tadeusz Klimski and Jan Kiełbasa’s works can be an example of dealing with such an issue.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 131-157
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Elements of Thomas Aquinas’ Theology of the Church in his Commentary on Letter to Ephesians
    Na ścieżkach teologii Kościoła Tomasza z Akwinu w jego komentarzu do Listu do Efezjan
    Autorzy:
    Kubanowski, Andrzej T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078875.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Tomasz z Akwinu
    List do Efezjan
    tomizm biblijny
    teologia Kościoła
    Mistyczne Ciało
    jedność
    dom
    miasto
    łaska
    Thomas Aquinas
    Epistle to Ephesians
    biblical Thomism
    theology of the Church
    Mystical Body
    unity
    house
    city-state
    grace
    Opis:
    Theological heritage of Thomas Aquinas isn’t based merely on systematical considerations of Christian doctrine, but also on many biblical commentaries. The biblical proclamation, which was subjected to proper medieval hermeneutic, is primary inspiration and necessary element of Thomas’ theology in all their branches, including likewise ecclesiology. Based on the text of commentary on Epistle to Ephesians in this paper is presented an outline of Aquinas’ theology of the Church. Due to analysis of crucial theological notions like: unity, Mystical Body of Christ, house, city-state, it is revealed an image of ecclesial community, which Thomas Aquinas draws from St. Paul’s exhortation and features as part of theological consideration. In this approach the unity of Christian represents ontological aspect, that means the way of community’s existence and goal of this existence, which isn’t an ultimate aim for the members but source to it. The unity is this an element in Aquinas ecclesiology, which binds all images of Church with themselves. Through the organic bound of peace in relationships and spiritual bound of faith the ecclesial community comprises the Mystical Body of Christ. The members in Mystical Body are united by the power of Head, namely Christ’s grace in the actual or possible way and different levels of personal union. The soul of Mystical Body is Holy Spirit, who fills up members by spiritual gifts, virtues and charisms coming from Christ and showing in concrete fellows, with concrete dispositions and abilities. So, if the Church exists in these christened people also express its second human nature, which has social and political aspects represented by visions of house (as family) and city-state. These ecclesiological perspectives, which also pay attention to particular aspects of Christ’s community, isn’t merely interesting, but up-to-date too and important for deeper understanding of Thomas Aquinas theological thoughts.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 73-85
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cudowny połów z J 21,1-14 jako obraz Kościoła eschatologicznego w świetle Super Ioannem Św. Tomasza z Akwinu
    The miraculous catch of fish in John 21, 1-14 as an image of the eschatological Church in the light of Super Ioannem by St. Thomas Aquinas
    Autorzy:
    Sieniawski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233098.pdf
    Data publikacji:
    2022-10-15
    Wydawca:
    Teologiczne Towarzystwo Naukowe Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku
    Tematy:
    catch of fish
    ecclesiology
    eschatology
    Church
    biblical meanings
    Super Ioannem
    theory of four biblical meanings
    Thomas Aquinas
    biblical Thomism
    cudowny połów
    eklezjologia
    eschatologia
    Kościół
    sensy biblijne
    teoria czterech sensów biblijnych
    Tomasz z Akwinu
    tomizm biblijny
    Opis:
    Tomasz z Akwinu kojarzony przede wszystkim jako filozof i teolog, w swoich czasach znany był przede wszystkim jako magister in Sacra Pagina, który swoją teologiczną refleksję budował, interpretując poszczególne księgi Biblii. Aby zrozumieć myśl Akwinaty zawartą w jego syntezach trzeba zatem koniecznie powrócić do jego biblijnych komentarzy, które ukazują drogę dochodzenia do tez teologicznych. Tym bardziej jest to konieczne, podejmując tematykę, dla której sam Tomasz nie pozostawił osobnej syntezy, ale rozmieścił ją w różnych miejscach swojej bogatej bibliografii, a do której należy zagadnienie eklezjologii. W komentarzu do sceny cudownego połowu opisanego w J 21, 1–14 Tomasz zawarł swoisty wykład swojej myśli eklezjologicznej. Wierny rozwijanej przez siebie teorii czterech sensów biblijnych wydobywa z tekstu bogactwo teologicznej treści, jaką Bóg zamierzył przekazać człowiekowi odnośnie do Kościoła. W ten sposób Tomasz ukazuje Kościół w jego drodze do Boga, gdzie na wiecznej uczcie osiągnie swoją pełnię. Tak odczytana rzeczywistość Kościoła znajduje swoje ukierunkowanie eschatologiczne.
    A recognised philosopher and theologian and known in his time as the magister in Sacra Pagina, Thomas Aquinas builds his theological reflections by interpreting individual books of the Bible. In order to understand Aquinas’ thought contained in his syntheses, it is necessary to return to his biblical commentaries, which show the way to reach theological theses. It is all the more necessary when taking up the subject for which Thomas Aquinas leaves no separate synthesis but places it in various places in his rich bibliography, and in which the problem of ecclesiology is included. In the commentary to the miraculous catch of fish scene described in John 21, 1–14, St. Thomas gives a unique lecture on his ecclesiological thought. Faithful to the theory of the four biblical meanings he develops, he extracts from the text the wealth of theological content regarding the Church, intended by God to give to man. In such a manner, St. Thomas shows the Church on his way towards God, where he will reach his fullness on the eternal feast. The reality of the Church read in this way thus finds its eschatological orientation.
    Źródło:
    Studia Włocławskie; 2022, 24; 153-168
    1506-5316
    2449-8777
    Pojawia się w:
    Studia Włocławskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doświadczenie religijne jako źródło wspólne wszystkim religiom. Koncepcja Bernarda Lonergana
    Religious Experience as a Common Source of All Religions. Conception of Bernard Lonergan
    Autorzy:
    Oko, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015936.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Bernard Lonergan
    tomizm transcendentalny
    doświadczenie religijne
    bycie-w-miłości-z-Bogiem
    wspólne źródło wszystkich religii
    międzyreligijny i międzykulturowy dialog
    transcendental thomism
    religious experience
    being-in-love-with-God
    common source of all religions
    interreligious and intercultural dialogue
    Opis:
    Bernard Lonergan SJ (1904-1984), the most famous English exponent of transcendental thomism („the American Rahner”), attached greater and greater importance, particularly after his existential turn, to religious experience. For him, the most significant form of this experience is being-in-love-with-God as basic, proper fulfillment of man's unrestricted thrust of self--transcendence in the direction of being, truth and value. It is experience of self-actualization, of complete integration, of complete fulfillment, it is a dynamic state of love in an unrestricted fashion, without qualifications or conditions or reservations or limits. This experience cannot be man's achievement, it is always granted to us as a gift, it is in principle independent of knowledge, we can only receive it, accept it when it comes quietly, secretly, unobtrusively. It is the core and focus of religious life, for Christians it is experience of God's grace; however the analysis of the main common features of religious experience in all highly developed religions demonstrates that, in point of fact, it is often a very similar experience, it is often the same experience. Religions have then a common origin, common essential realm. Of course, the understanding and interpreting of this experience depend always on the horizons of meaning in which it occurs and these horizons are as varied as the concrete, historically conditioned human cultures, human religious traditions, human temperaments, human lives are. Due to them, this one primordial experience manifests itself in countless ways, in countless religious expressions, but in spite of that it remains the real root and ground of the unity of all religions, it remains the basis for dialogue between them.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 2; 49-66
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja a dzieło stworzenia — odpowiedź na polemikę Michała Chaberka z teistycznym ewolucjonizmem
    Evolution and Creation—A Response to Michał Chaberek’s Polemic with Theistic Evolutionism
    Autorzy:
    Tabaczek, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791000.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dyspozycja materii
    ewolucja a stworzenie
    ewolucjonizm teistyczny
    gatunek naturalny
    przypadłość
    Tomasz z Akwinu
    tomizm
    specjacja
    substancja
    wiara i ewolucja
    accidental features
    disposition of matter
    evolution and creation
    faith and evolution
    natural species
    speciation
    substance
    theistic evolutionism
    Thomas Aquinas
    Opis:
    W odpowiedzi na tekst Michała Chaberka, będący polemiką z moim stanowiskiem w kwestii teistycznego ewolucjonizmu, zwracam uwagę na kilka kluczowych zagadnień dotyczących filozofii i teologii arystotelesowsko-tomistycznej w kontekście teorii ewolucji, oraz wykazuję pewne nieścisłości i błędy w argumentacji mojego adwersarza. Definiując kluczowe aspekty terminu „stworzenie” w ujęciu Tomasza z Akwinu podkreślam, że zmiany ewolucyjne należą do Boskiego gubernatio, a nie creatio. Przedstawiam także nieco bardziej wnikliwą analizę zagadnienia dotyczącego konieczności bezpośredniej Boskiej interwencji w powstaniu nowych gatunków. Przechodząc do zagadnień stricte metafizycznych poruszam kwestie definicji substancjalizmu arystotelesowsko-tomistycznego, analogicznego charakteru statusu bycia substancją, oraz alternatywnej systematyki organizmów żywych zaproponowanej przez Chaberka. W dziedzinie teologii filozoficznej odpowiadam na pytanie o pochodzenie formy substancjalnej pierwszego przedstawiciela nowopowstałego gatunku, w odniesieniu do zagadnień dyspozycji materii i przypadłości substancji. Wracając do kwestii metafizycznych aspektów ewolucjonizmu, proponuję charakterystykę transformacji międzygatunkowej jako procesu, na który składa się wiele zmian substancjalnych i przypadłościowych.
    In response to Michał Chaberek’s polemic with my position regarding theistic evolutionism, I refer to some key aspects of the Aristotelian-Thomistic philosophy and theology in their encounter with the theory of evolution and point toward some inconsistences and flaws in the argumentation developed by my adversary. After defining crucial aspects of Aquinas’s understanding of creation, I emphasize that evolutionary changes belong to divine gubernatio, and not creatio. I also offer an analysis of the question concerning the need of a direct divine intervention in instantiation of a new species. Moving to metaphysics I comment on the Aristotelian-Thomistic substantialism, the analogical character of substantivity, and Chaberek’s alternative taxonomy of living organisms. Regarding philosophical theology, I answer the question concerning the source of the substantial form of the first representative of a new species, in reference to the categories of disposition of matter and accidental features of substances. Addressing once again metaphysical aspects of the evolutionary theory I suggest characterizing species transformation as a complex process, engaging many substantial and accidental changes.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 4; 217-249
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Humanizm teocentryczny czy chrześcijański personalizm?
    Theocentric humanism or Christian personalism?
    Autorzy:
    Wołoszyn, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16729667.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-07
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    aetates hominum
    antropologia
    cierpienie
    darwinizm
    dialog
    dusza
    egzystencja
    egzystencjalizm
    forma
    homo viator
    istota
    personalizm
    praca
    smutek
    staro
    tomizm
    topos theatrum mundi
    vanitas
    wolno
    niemowlę
    miłość
    młodość
    człowiek
    anthropology
    suffering
    man
    Darwinism
    dialogue
    soul
    existence
    existentialism
    form
    essence
    love
    youth
    baby
    personalism
    work
    sorrow
    old age
    Thomism
    theatrum mundi topos
    freedom
    Opis:
    Renata Gadamska-Serafin’s book entitled Imago Dei. Człowiek w myśli i twórczości Cypriana Norwida [Imago Dei. The Man in Cyprian Kamil Norwid’s Thought and Works] is devoted to anthropological issues in the poet’s works. She focuses her studies on two anthropological issues: the essence of the man and the human condition; or in other words, the essence and the existence. These two issues are analyzed in the context of both the 19th century anthropological thought with all its base of theological and philosophical tradition, as well as of selected trends in modern anthropology. As a source context for Norwid’s reflections Biblical and patristic tradition, especially Paul’s theology, as well as Socratic philosophy and Thomism are referred to. The first chapters of the book are devoted to analysis and reconstruction of ontological aspects of Norwid’s anthropology. A lot of space is given to Norwid’s long and fervent polemic with Darwin’s evolutionism. The issue of Christian personalism in the poet’s works is especially meticulously presented. The second part of the deliberations on Norwid’s anthropology is devoted to the poet’s Christian existentialism recognized by the author. Quite a lot of space is taken up by three existential issues: suffering, sorrow and happiness. Another extensive part of the book, entitled Aetates hominum, is devoted to the periods in a human being’s life, from childhood to old age, in the poet’s works. And the final, short subsections deal with inter-human relations, such as love, friendship, politeness and dialogue. Looking for a formula that would describe Norwid’s whole thought about the man, in the conclusion the author reminds Hanna Malewska’s accurate definition: she called Norwid’s anthropology theocentric humanism.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2015, 33; 269-275
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-96 z 96

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies