Ewolucja a dzieło stworzenia — odpowiedź na polemikę Michała Chaberka z teistycznym ewolucjonizmem

W odpowiedzi na tekst Michała Chaberka, będący polemiką z moim stanowiskiem w kwestii teistycznego ewolucjonizmu, zwracam uwagę na kilka kluczowych zagadnień dotyczących filozofii i teologii arystotelesowsko-tomistycznej w kontekście teorii ewolucji, oraz wykazuję pewne nieścisłości i błędy w argumentacji mojego adwersarza. Definiując kluczowe aspekty terminu „stworzenie” w ujęciu Tomasza z Akwinu podkreślam, że zmiany ewolucyjne należą do Boskiego gubernatio, a nie creatio. Przedstawiam także nieco bardziej wnikliwą analizę zagadnienia dotyczącego konieczności bezpośredniej Boskiej interwencji w powstaniu nowych gatunków. Przechodząc do zagadnień stricte metafizycznych poruszam kwestie definicji substancjalizmu arystotelesowsko-tomistycznego, analogicznego charakteru statusu bycia substancją, oraz alternatywnej systematyki organizmów żywych zaproponowanej przez Chaberka. W dziedzinie teologii filozoficznej odpowiadam na pytanie o pochodzenie formy substancjalnej pierwszego przedstawiciela nowopowstałego gatunku, w odniesieniu do zagadnień dyspozycji materii i przypadłości substancji. Wracając do kwestii metafizycznych aspektów ewolucjonizmu, proponuję charakterystykę transformacji międzygatunkowej jako procesu, na który składa się wiele zmian substancjalnych i przypadłościowych.

In response to Michał Chaberek’s polemic with my position regarding theistic evolutionism, I refer to some key aspects of the Aristotelian-Thomistic philosophy and theology in their encounter with the theory of evolution and point toward some inconsistences and flaws in the argumentation developed by my adversary. After defining crucial aspects of Aquinas’s understanding of creation, I emphasize that evolutionary changes belong to divine gubernatio, and not creatio. I also offer an analysis of the question concerning the need of a direct divine intervention in instantiation of a new species. Moving to metaphysics I comment on the Aristotelian-Thomistic substantialism, the analogical character of substantivity, and Chaberek’s alternative taxonomy of living organisms. Regarding philosophical theology, I answer the question concerning the source of the substantial form of the first representative of a new species, in reference to the categories of disposition of matter and accidental features of substances. Addressing once again metaphysical aspects of the evolutionary theory I suggest characterizing species transformation as a complex process, engaging many substantial and accidental changes.