Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "science-fiction" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 166
Tytuł:
Filmowość literackiego cyberpunku na przykładzie powieści Neuromancer Williama Gibsona
The Cinematicity of Literary Cyberpunk on the Example of Neuromancer by William Gibson
Autorzy:
Prusinowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1395613.pdf
Data publikacji:
2021-07-19
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
cyberpunk
science fiction literature
science fiction film
literatura science fiction
film science fiction
Opis:
Neuromancer (1984) Williama Gibsona uważany jest za pierwszą powieść reprezentującą podgatunek literatury fantastycznonaukowej zwany cyberpunkiem. Charakterystyczna dla tego nurtu wizja świata niedalekiej przyszłości, zmodernizowanego, a zarazem zdegradowanego przez technologię, znalazła odbicie w licznych filmach. Warto jednak pamiętać również o tym, jak istotną rolę samo kino odegrało w kształtowaniu się estetyki cyberpunkowej prozy. Przykład Neuromancera pokazuje, że ten wpływ nie ograniczał się do inspiracji wątkami fabularnymi z takich obrazów jak Ucieczka z Nowego Jorku (Escape from New York, 1981) Johna Carpentera, lecz przede wszystkim dawał o sobie znać w specyficznie „filmowej” wizualności języka literackiego, którym posługiwał się Gibson.
Neuromancer (1984) by William Gibson is considered the first novel representing cyberpunk, a sub-genre of science fiction literature. A vision of a world from some near future, modernized, and at the same time degraded by technology, has been reflected in numerous films. The importance of the role that the cinema itself played in the shaping of the aesthetics of the cyberpunk prose should also be remembered. The example of Neuromancer shows that this influence was not limited to inspirations with plots of such films as Escape from New York (1981) by John Carpenter, but that – most importantly – it manifested itself in the specifically “cinematic” visuality of Gibson’s literary language.
Źródło:
Forum Poetyki; 2021, 23; 162-173
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neologismen in Science-Fiction – eine kontrastive Analyse der Übersetzungsverfahren am Beispiel des Romans Revenge of the Sith
Autorzy:
Augustyn, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/605460.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science-fiction
neologism
Opis:
The paper attempts to analyse the neologisms in the literary genre of science fiction by comparing and evaluating the possibilities of their translation into other languages based on the example of the English novel Revenge of the Sith by Matthew Stover and its German and Polish translations. The study has shown that the neologism translatability rates in both translations are very high (about and over 80% for the German and Polish texts respectively). Owing to a considerable amount of occasional neologisms in the English original and language system similarities the most frequently applied translation methods included transplantation and imitation.
Źródło:
Lublin Studies in Modern Languages and Literature; 2010, 34; 35-50
0137-4699
Pojawia się w:
Lublin Studies in Modern Languages and Literature
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Предизвиците на преводот на Киберијадата од Станислав Лем
The Challenges of Translating The Cyberiad by Stanisław Lem
Wyzwania przekładu Cyberiady Stanisława Lema
Autorzy:
Tanuševska, Lidija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373555.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
science-fiction
language
stylization
arhaisms
neologisms
science fiction
język
stylizacja
archaizmy
neologizmy
Opis:
This article is about the specific language that the translator is faced with translating The Cyberiad by Stanisław Lem and some of the difficulties that are caused by the conception of the whole book. Considering that it is a science-fiction, it is natural that the main problems are neologisms made by Lem, but it appears that it is not the only one. We are trying to make an outline of the whole process of translating The Cyberiad, underlining some of the difficulties that the translator in Macedonian language could have come upon. Analyses contains of problems with word formation, poetic language, phraseology, archaisms and neologisms.
Artykuł ma na celu pokazać, dlaczego tak trudno tłumaczy się Lema, a szczególnie Cyberiadę. Uwagę skupiono na stylu pisarza i trudnościach translatorskich z nim związanych. Na podstawie dokonanej analizy można stwierdzić, że problem w deszyfrowaniu i przetłumaczeniu stanowią nie tylko neologizmy, lecz także związki frazeologiczne, archaizmy, język poetycki, modele słowotwórcze itp. Wszystkie te środki językowe nadają narracji wydźwięk baśniowo-futurystycznej gawędy, co było zamiarem Lema. Tłumacz, mając na uwadze, że w przekładzie dodatkowo powinien przenieść także obraz cudzej kultury, staje przed zadaniem niemal niemożliwym do wykonania.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 2; 157-168
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reprezentacje architektury w filmach science fiction jako symboliczny wyraz wizji przyszłości
Representations of architecture in scence-fiction films as a symbolic expression of the vision of the future
Autorzy:
Wąs, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1197969.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
XX wiek
filmy science fiction
utopia
dystopia
przyszłość
fantastyka naukowa
20th century
science fiction films
future
science fiction
Opis:
W filmach gatunku science fiction z II poł. XX i początku XXI w. zawartych zostało wiele wizji przyszłości, które były jednocześnie refleksją nad osiągnięciami i mankamentami współczesności. W latach 60. XX w. w dziełach kinematografii dominował optymizm i wiara w możliwość nigdy nie kończącego się postępu. Przewidywano zanik podziałów politycznych między blokami państw i wspólną eksplorację kosmosu. Scenografowie podejmowali współpracę z naukowcami, która przejawiała się w ukazywaniu kosmicznych konstrukcji dalece przewyższających realne możliwości techniczne. Poczynając od lat 70. XX w. w filmach zaczął narastać pesymizm i przekonanie, że przyszłość przyniesie przede wszystkim nasilenie negatywnych zjawisk teraźniejszości. Obawy przed przyszłością nasycone były wskazaniem na różne możliwe defekty i nierozwiązywalne sprzeczności między nimi. Kiedy zatem pewna część dystopijnych wizji obrazowała zagrożenie wzrostem przestępczości, to inna przedstawia przyszłość jako nasyconą mechanizmami kontroli państwowej i powszechnością inwigilacji. Pokazywane na ekranach lęki wzbudzał także przez rozrost wielkich korporacji, zwłaszcza zaś zyskiwanie przez nie wpływów politycznych czy też pozostawanie poza systemem demokracji. Twórcy filmów przedstawiali też swoje przypuszczenia związane z tworzeniem przez korporacje nowych rodzajów broni, których stosowanie przekraczało aktualne normy prawne. Szczególne zastrzeżenia dotyczyły badań nad bronią biologiczną i możliwością rozprzestrzenienia się śmiercionośnych wirusów. Trwogę wzbudził ponadto rozwój robotyki i badań nad sztuczną inteligencją, której skutkiem musiało być pojawienie się androidów i nieuchronnych napięć w ich relacjach z ludźmi. Osobnym problemem stały się dla filmowców hybrydy będące połączeniem ludzi i części elektronicznych. Podobnie zastanawiał scenarzystów i reżyserów rozwój inżynierii genetycznej, który prowadził do tworzenia zmutowanych osobników ludzkich. Pewna część filmowych dystopii rozważała możliwość upadku systemów demokratycznych i rozwoju w ich miejsce reżimów autorytarnych, często w oparciu o szerokie poparcie społeczne. W obrębie tej odmiany dystopii mieszczą się także filmy przestawiające konsekwencje współczesnego hedonizmu i konsumpcjonizmu. Problemem jest jednak, iż dzieła krytyczne wobec wymienionych zjawisk same bywały reklamami atrakcyjnych produktów.
Science fiction films from the second half of the 20th and early 21st century, contain many visions of the future, that were also a reflection on the achievements and shortcomings of the present. In the 1960s, works of cinematography were dominated by optimism and faith in the possibility of never-ending progress. People predicted the vanishing of political divisions between blocks of states and future joint space exploration. The set designers collaborated with scientists, which manifested in the depiction of cosmic constructions far beyond the real technical possibilities. Beginning in the 1970s, pessimism and the belief that the future would primarily intensify the negative phenomena of the present began to increase in films. Fears of the future were saturated with an indication of various possible defects and insoluble contradictions between them. Therefore, while a certain part of dystopian visions portrayed the threat of an increase of crime, another presented the future as saturated with state control mechanisms and the universality of surveillance. The fears shown on the screens were also caused by the growth of large corporations, especially of their growing political influence or possibility of them remaining outside the system of democracy. The filmmakers also presented their suppositions related to the creation of new types of weapons by corporations, the use of which exceeded current legal norms. Particular reservations concerned the research on biological weapons and the possibility of the spread of deadly viruses. Moreover, the development of robotics and artificial intelligence research aroused fear, which must have resulted in the appearance of androids and the inevitable tensions in their relations with people. Hybrids being a combination of human body and electronic components have become a separate problem for filmmakers. Similarly, screenwriters and directors wondered about the development of genetic engineering that led to the creation of mutated human individuals. Some film dystopias considered the possibility of democratic systems collapsing and authoritarian regimes developing in their place, often based on broad public support. Within this variety of dystopia there are also films showing the consequences of modern hedonism and consumerism. The problem is, however, that works critical to these phenomena were themselves advertisements for attractive products.  
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2019, 3; 171-211
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między nadzieją a paranoją. O post-człowieku w filmach science fiction (na kilku przykładach)
Between Hope and Paranoia. On the Post-human in Science Fiction Movies (A Couple of Examples)
Autorzy:
Gorliński-Kucik, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520018.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
science fiction
science fiction cinema
the post-human
transhumanism
evolution
creationism
artificial intelligence
Opis:
In the article, Gorliński-Kucik describes the determinants of science fiction conventions which aim at investigatiing the future of man and civilization. In doing so, the author reflects on movies released in recent years (2013–2019), which, in his opinion, best exemplify the problem in question, i.e. the construal of transhumanism. Analysed films include: Her (2013), Under the Skin (2013), Lucy (2014), Transcendence (2014), Chappie (2015), Arrival (2016), Blade Runner 2049 (2017), Ghost in the Shell (2017), Alita: Battle Angel (2019), and Netflix animated anthology Love, Death & Robots (2019). Gorliński-Kucik concludes that vast majority of interpreted movies addressess the post-human and predicts its appearance in the near future―without, however, fully escaping the eponymoys dichotomy of hope and paranoia.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 109-122
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Black Science – Black Magic. Czy afrofuturyzm jest narracją poznawczą
Black Science – Black Magic. Afrofuturism, narrative and cognition
Autorzy:
Brzostek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/424293.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
Tematy:
afrofuturyzm, postkolonializm, jazz, science fiction, sztuka, nauka, afrofuturism, postcolonialism, science fiction, art, science
Opis:
Afrofuturism plays an important part in the cultural landscape of contemporary american, african, and african-american culture, being integral to the popular culture also in other modern societies (afropean culture). Afrofuturism is, as Ytasha L. Womack wrote, “an intersection of imagination, technology, the future and liberation”. The aim of this work is to shed light on the depiction of science, art, culture and future in afrofuturism. The essay focuses on the use of scientific discourse in afrofuturistic narratives (novels, movies, graphic novels, musical works). The question is: Is afrofuturism also interpretive research and the critical theory of a culture?
Źródło:
Sztuka i Dokumentacja; 2016, 14; 28-37
2080-413X
Pojawia się w:
Sztuka i Dokumentacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Canvas and the Maze: Deconstructing Wall and Frontier in Contemporary American Science Fiction
Autorzy:
Grilli, Chiara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/626160.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Science Fiction
Wall
American frontier
Opis:
Chiara GrilliIndependent scholarItaly The Canvas and the Maze: Deconstructing Wall and Frontier in Contemporary American Science Fiction Abstract: Science Fiction has always been used to analyze society through the construction of parallel worlds. Likewise, Denis Villeneuve’s movie Arrival (2016) and the TV series Westworld (2016) challenge respectively the evocative symbol of the wall and the old myth of the American frontier, thanks to the fruitful possibilities of representation offered by the Sci-Fi  genre. While in Arrival the wall is turned into the first tool of communication between two cultures, in Westworld the myth depicting America as the land of opportunity connects with that of the frontier and the search for new lands, intended here not as outdoor places, but more importantly as inner spaces. Beside their mystifying power, what connects these two works is a more complex concept of time and of identity: thanks to the screen and the maze, and, as a consequence, thanks to interrelation and introspection, the self is allowed to wander through time, through visionary predictions of the future and hallucinatory mirages of the past, which give the individual the chance to re-build his/her own life story.Keywords: Science Fiction, Wall, American frontier
Źródło:
Review of International American Studies; 2018, 11, 2
1991-2773
Pojawia się w:
Review of International American Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
斯坦尼斯瓦夫·莱姆作品《泥人十四》 中的后人类主义哲学思考
Philosophical Reflections on Posthumanism in Golem XIV by Stanisław Lem
Filozoficzne refleksje nad posthumanizmem w utworze Stanisława Lema Golem XIV
Autorzy:
Mao, Yinhui
Sun, Yan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13144350.pdf
Data publikacji:
2022-12-17
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
posthumanizm
Stanisław Lem
Golem XIV
ewolucja
literatura science-fiction
posthumanism
evolution
science-fiction literature
Opis:
Stanisław Lem był wielkim pisarzem, futurystą i krytykiem literackim, ale chińskie przekłady większości jego dzieł zostały wydane w Chinach dopiero z okazji setnej rocznicy urodzin autora w 2021 roku. Z tej przyczyny prowadzone w Chinach badania naukowe na temat Lema i jego twórczości są nieliczne. Wielu czytelników nie do końca rozumie też idee zawarte w książkach Stanisława Lema. Istnieje zatem potrzeba znalezienia odpowiednich metod analizy i badania twórczości pisarza. W niniejszym artykule wykazano, że perspektywa posthumanistyczna może dostarczyć wiarygodnego wzoru dla studiów nad Lemem. W latach 90. XX wieku popularność zdobyły interdyscyplinarne badania nad posthumanizmem, a ich koncepcja personifikacji technologii i „cyborga” otworzyła szeroką przestrzeń pisarzom reprezentującym literaturę popularnonaukową. Jednak już w latach 70. Lem złożył deklarację posthumanizmu, w której wykreował typową postać cyborga – Golema XIV – i przez narrację tej sztucznej inteligencji wyraził własne poglądy na temat relacji między człowiekiem a technologią, człowiekiem a nie-człowiekiem. W niniejszym artykule przeanalizowano dzieło Lema Golem XIV. Przedstawione w tym utworze filozoficzne idee autora nie tylko pokrywają się pod wieloma względami z dzisiejszymi teoriami posthumanistycznymi, lecz także wyrażają pewne wnikliwe refleksje, które jako bardziej futurystyczne wykraczają daleko poza ramy myśli posthumanistycznej. Lem skupia się przede wszystkim na interpretacji ewolucji i mądrości. Cel ludzkiego istnienia wyjaśnia w kategoriach ewolucji, co mieści się w ramach posthumanizmu. Jednak prezentowany utwór zawiera nie tylko posthumanistyczną krytykę antropocentryzmu – także dopełnia dekonstrukcję człowieka. Wielu badaczy we wcześniejszych opracowaniach łączyło twórczość Lema z posthumanizmem, ale opracowaniom tym brakowało teoretycznego wsparcia. Niewiele też mówiono o historii rozwoju dyscyplinarnego tego nurtu, co uczyniono w niniejszym artykule. Zawarto w nim ponadto omówienie kompozycji układu treści dzieła Lema Golem XIV, przedstawiono pogłębioną analizę obecnych w nim idei posthumanistycznych oraz wydestylowano unikalne poglądy filozoficzne Lema w nadziei na dostarczenie nowych pomysłów na interpretację jego utworu.
In the 1990s, posthumanism gained popularity in interdisciplinary research, and its concept of the personification of technology and the “cyborg” offered a wide scope for science fiction. But as early as the 1970s, Polish science fiction novelist Stanisław Lem had already made a manifesto of posthumanism in his work, in which he created Golem XIV, a typical cyborg, and expressed his own views on the relationship between human and technology, human and non-human, etc. through the narration of this artificial intelligence. In his book, he created Golem XIV, the archetypal cyborg. The philosophical ideas of Lem in Golem XIV not only coincide with the present theories of posthumanism in many ways, but also have some insightful thoughts that go far beyond the framework of posthumanist thought and are more forward-looking. This paper includes the history of the development of the discipline of posthumanism, discussion on the content of Lem’s Golem XIV, an in-depth analysis of posthumanist thinking, and Lem’s own unique philosophical views in the hope of providing new ideas for interpreting Lem’s work.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2022, 30, 2; 1-12
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postapokalipsa i teraźniejszość. "Starość aksolotla" Jacka Dukaja
Autorzy:
Kaliszuk, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607748.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science fiction
technology
modernism
android
post-humanism
Science-fiction, technologia, modernizm, android, posthumanizm
Opis:
The author analyses The Old Axolotl, a short novel by Jacek Dukaj. The writer creates a cosmic catastrophe in order to show contemporary ways and concepts to create one’s self and methods of defining humanity. Men no longer have physical bodies, they exist in machines and have to create their own new civilization. This situation enables Dukaj to diagnose our beliefs, images and ideas of what is human or non-human. However, he is not so optimistic. Dukaj’s novel is full of ambivalence when it comes to Reason and technology, which would establish the new post-human world.
Autor analizuje mini powieść Jacka Dukaja Starość aksolotla. Pisarz inscenizuje apokalipsę, by pokazać współczesne sposoby konceptualizowania tożsamości, a szerzej definiowania człowieczeństwa. Radykalne zniesienie ludzkiej cielesności staje się narzędziem diagnozy teraźniejszych wyobrażeń dotyczących tego, co ludzkie, choć zarazem Dukaj ambiwalentnie patrzy na Rozum i technologię, które miałyby ustanowić posthumanistyczne realia.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2016, 34, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy po apokalipsie nadchodzi utopia? "Utopie, nejlepsi verze" Ivana Kmínka
Autorzy:
Hanshew, Kenneth
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608013.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
post-apocalypse
Ivan Kmínek
science fiction
utopy
postapokalipsa
Ivan Kminek
science–fiction
utopia
Opis:
In his article, “After the Apocalypse comes Utopia? Ivan Kmínek’s Utopia, the Best Version” Kenneth Hanshew examines the various aspects of one of the three best works of Czech post-apocalyptic science fiction. He focuses on the following: the revelation of the utopian society as problematic, humorous accents regarding the title, exploration of the conflicts in the established utopian society, comparison with the concept of future as presented by other science-fiction authors, departure of Kminek’s world from the notions of utopia’s perfection and eutopian literary conventions, examination of the psychology and siginficance of the narrator and characters, as well as the analysis of the structure, motifs, tropes and themes used in the story itself. It is questioned whether the achieved goals of a utopian society as portrayed in the novel genuinely are foundations for a positive utopia. Hanshew continues to compare and contrast Kminek’s ideas with other authors, as well as reveal the eliterary allusions conveyed within the work. It is explained which science-fiction themes are used in the construction of the presented world and how they depart from the canon. Finally, the author observes and evaluates the non-dystopian aspects of Kminek’s novel (i.e. romance, detective novel, comedy) and the extent to which it is based on allegory.
Autor w swoim artykule zajmuje się różnymi aspektami jednej z najlepszych powieści czeskiego pisarza science fiction Ivana Kminka, koncentrując się na utopijnej wizji społeczeństwa i porównując ją do obrazów innych autorów fantastycznych. Zadaje pytanie o to, czy osiągnięcie celów utopijnej społeczności, jaka została ukazana w powieści, rzeczywiście jest podstawą pozytywnej utopii. Wyjaśnia, jakie motywy fantastyczne są użyte do konstruowania świata przedstawionego, a które są odejściem od kanonu. Autor analizuje także antyutopijne aspekty powieści Kminka (tj. romans, powieść detektywistyczna, komedia) oraz stopień, w jakim jest ona oparta na alegorii.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2016, 34, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podróż w czasie jako laboratorium narracji
Time travel as a narrative laboratory
Autorzy:
Leś, Mariusz Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041903.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
time travel
science fiction
narratology
Opis:
Time travel is one of the most popular themes in science fiction. Usually it is discussed from a perspective of technological and scientific possibilities for the realization of fantastic visions. Researchers focus on logical paradoxes implied by traveling back in time. The author of this article, inspired by David Wittenberg’s Time Travel: The Popular Philosophy of Narrative, draws attention to metanarrative functions of time travel theme, which becomes a challenge for writers and narrative techniques.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 28; 35-51
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane wątki transhumanistyczne w „Diunie” Franka Herberta
Autorzy:
Szudejko, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340370.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Instytut Metropolitalny
Tematy:
futurologia
transhumanism
science fiction
futurology
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane wątki transhumanistyczne, do których na- wiązano w „Diunie” Franka Herberta, a także w filmie w reżyserii D. Villeneuve’a. W szczególności analizowane są trzy grupy: siostry Bene Geserit, nawigatorzy Gildii Przestrzeni oraz mentaci. Argumentuje się, że proces ich ukierunkowanej ewolucji i szkolenia jest w rzeczywistości praktyką transhumanistyczną, której szczytową reprezentacją jest transformacja Leto II w hybrydę człowieka i robaka. W dalszej części artykułu przeprowadzono analizę dopuszczalności tych praktyk w świetle podstawowych praw człowieka, przyjętych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Ostateczny wniosek jest taki, że Diuna może być postrzegana jako ostrzeżenie dla bioinżynierów i prawodawców przed niekontrolowanym postępem w genetyce.
The article presents the selected transhumanist themes, as referred to in Frank Herbert’s “Dune”, as well as in the movie, directed by D. Villeneuve. In particular, the three groups are analysed: Bene Geserit sisters, Spacing Guild navigators and mentats. It is argued that the process of their directed evolution and training is in fact a transhumanist practice, with its peak representation in Leto II’s transformation in a human-worm hybrid. In the further part of the paper, an admissibility of these practices in light of basic human rights, adopted in Universal Declaration of Human Rights is carried out. The final conclusion is that Dune can be perceived as a warning to the bioengineers and legislators against unchecked progress in genetics.
Źródło:
Ad Astra. Program badań nad astropolityką i prawem kosmicznym; 2024, 11; 46-56
2720-4456
Pojawia się w:
Ad Astra. Program badań nad astropolityką i prawem kosmicznym
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adaptacja czy egzotyzacja – strategie tłumaczeniowe w przekładzie powieści braci Strugackich Poniedziałek zaczyna się w sobotę
DOMESTICATION OR FOREIGNIZATION? TRANSLATORIAL STRATEGIES IN THE TRANSLATIONS OF THE STRUGATSKY BROTHERS’ NOVEL MONDAY BEGINS ON SATURDAY
Autorzy:
Michocka-Babiuk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444387.pdf
Data publikacji:
2017-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
translation
Russian literature
science-fiction
Strugatsky
Opis:
Science-fiction is a literary genre which should be fairly easy to translate. The process gets more difficult when one needs to translate elements of folklore and culture. In my essay I demonstrate how the perception of the world changes with the use of certain elements of folklore. The selected examples of Russian science-fiction literature and their translations into Polish reflect the modified worldview. The essay is based on the Strugatsky brothers’ novel Monday begins on Saturday and two translations into Polish by Ewa Skorska and Irena Piotrowska. Two translation strategies – domestication and foreignization – are discussed and I consider which one the translator should use.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2017, XIX/2; 191-201
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kręgi obcości w Extensie Jacka Dukaja
Circles of foreignness in Extensa by Jacek Dukaj`s
Autorzy:
Mazurkiewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1376046.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Jacek Dukaj
Extensa
science fiction
strangeness
Opis:
When reading Extensa (2002) by Jacek Dukaj and acquainting with its communicational and artistic implications, the reader becomes aware of relativization of otherness, as a result of the very essence of what the Other is. Thus Extensa is not exactly a story of otherness, but from the perspective of literary communication it is a story which exists outside of agreed taxonomy and is foreign to the clear, contemporary division into fantasy and mainstream. This means that Dukaj’s Extensa both presents the otherness of the novel (towards the reader’s expectations), as well as it is a story about otherness itself. Entangled in the strangeness of the novel, in the light of its line of communication and previous interpretational schema – created on the basis of previously read science-fiction novels – the reader is bound to feel alienated due to the difference between what is anticipated and what is presented. Paradoxically, the otherness both of the novel (in the context of the genre’s tradition and of the line of communication in which it functions) and its fictional world allows redefinition of the cognising subject who must manage his own, unpredictable “otherness.” This is because the Other remains a symbol of all that undergoes change. Thus, the attitude towards the Other becomes a challenge that requires a confrontation with our own self and, at the same time, it is an “empathy exercise” which rejects mutual dependencies of empathy and stereotypisation, typical for modern literature.
Źródło:
International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture; 2019, 1, 1; 22-43
2658-154X
Pojawia się w:
International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Are we not Men?”: Reading the Human-Animal Interface in Science Fiction through John Berger’s “Why Look at Animals?”
Autorzy:
Smolnikov, Andrei
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912438.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science fiction
animal turn
language
ontology
Opis:
The so-called animal turn in literature has fostered the evolution of animal studies, a discipline aimed at interrogating the ontological, ethical, and metaphysical implications of animal depictions. Animal studies deals with representation and agency in literature, and its insights have fundamental implications for understanding the conception and progression of human-animal interactions. Considering questions raised by animal studies in the context of literary depictions of animals in science fiction, this article threads John Berger’s characterization of the present as a time of radical marginalization of animals in his essay “Why Look at Animals?” through two highly influential science fiction texts: H. G. Wells’s The Island of Doctor Moreau and Philip K. Dick’s Do Androids Dream of Electric Sheep?. Applying Berger’s reasoning to these two novels raises issues of personhood, criteria for ontological demarcation, and the dynamics of power, providing an opportunity to clarify, modify, and refute a number of his finer claims. This process of refinement allows us to track conceptions of human-animal interactions through the literary landscape and explore their extrapolations into various speculative contexts, including the frontiers of science and post-apocalyptic worlds.
Źródło:
New Horizons in English Studies; 2020, 5; 157-171
2543-8980
Pojawia się w:
New Horizons in English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nostalgia retrofuturystów
Nostalgia in Retrofuturism
Autorzy:
Leś, Mariusz M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951665.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
retrofuturism
science fiction
steampunk
fictional time
Opis:
Science fiction novels are chronologically located where multiple time references intersect. Future dominates the semantics of the novel whereas past reference organizes the grammar of the narrative. Nostalgic retrofuturism explicitly demonstrates the tensions between various time modes, and as a result it shows a vision of “the future which has never happened”.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2016, 9
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyczne pieniądze. Ekonomia w narracjach science fiction
Autorzy:
Sowiński, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/639242.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
pieniądze, literatura science fiction, ekonomia, utopia
Opis:
Fantastic Money. Economy in sci-fi narrationsThe main goal of this text is to show why money is so wildly represented in the sci-fi narrations. The main reason for this is the obscure nature of money – its phantasmatic origin (according to Jan Sowa’s conception). The second reason is the imperative to create a logical and consistent universe in sci-fi narrations. Money, as one of the most important elements of the reality, must be included in the plot. And, last but not least, money and the whole economic and sociological system related to it, is a very useful and powerful tool for critical purposes.In the further parts of the text the author interprets two sci-fi narrations which are emblematic for Polish sci-fi genre – the book Limes inferior by Janusz Zajdel and the movie O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji (‘O-bi, O-ba: The End of Civilization’) directed by Piotr Szulkin. These two examples show that money can be used in sci-fi narrations not only as a world-building element, but also as an important critical tool. Because of its nature, the sci-fi genre is particularly predestined to explore the social and political mechanism which stands behind the money and economic system.
Źródło:
Wielogłos; 2013, 4(18)
2084-395X
Pojawia się w:
Wielogłos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ambiguous Bodies, Biopower and the Ideologies of Science Fiction
Autorzy:
Flynn, Susan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/653521.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Science fiction
Foucault
biopower
biotechnology
ideology
Opis:
Contemporary Hollywood film narrates the fear of monstrous science; attending to the modulations of medicine, capital and the body. The filmic body is employed to illustrate the power of the new biotechnologies to create and sustain life and the new sets of social relations which are a consequence of the marriage of capital and medicine. In the Hollywood film, persons who do not fit the ideal healthy persona have a moral duty to pursue repair and transformation. Constructed as inherently lacking, the unhealthy body becomes a repository for social anxieties about control and vulnerability, vis-à-vis the enormous and exponentially expanding science and technology fields. Hierarchies of embodiment are played out on the Big Screen as imperfect bodies are excluded from public life, power and status and urged to strive for “optimization”. Late modern societies present the possibility of new technologies which have the potential to radicalize bodies. However, these potential modulations are ultimately derived from a set of ideologies around the body and the power of the individual to enact an individualized solution. Contemporary narratives circulate around ownership of capital and the price of “repair.” This marriage of science and capital in popular narratives may be indicative of concerns for our future, as the power to make and repair life seems to rest increasingly in the hands of an elite.
Źródło:
Analyses/Rereadings/Theories: A Journal Devoted to Literature, Film and Theatre; 2016, 4, 1
2353-6098
Pojawia się w:
Analyses/Rereadings/Theories: A Journal Devoted to Literature, Film and Theatre
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mój awatar krzyczy jak ja. Współczesne realizacje motywu sobowtóra w kilku polskich tekstach fantastycznonaukowych
My Avatar Screams Like Me. Doppelgangers in Selected Polish Science Fiction Narratives
Autorzy:
Błaszkowska-Nawrocka, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097195.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
fantastyka naukowa
sobowtór
identyfikacja wyobrażeniowa
science fiction, doppelgänger, imaginary identification
science fiction
doppelgabge
doppelgänger
imaginary identification
Opis:
Celem tekstu jest przyjrzenie się kilku realizacjom motywu sobowtóra i ukazanie, w jaki sposób ta istniejąca w kulturze od wieków figura aktualizuje się w literaturze drugiej połowy XX wieku. Jaka jest relacja między tymi postaciami a tradycyjnie ujmowanymi doppelgängerami ukazującymi rozbicie i poczucie zagrożenia podmiotu? Czy zmiana, jaka zaszła w figurze sobowtóra, jest tylko powierzchowna, wynikająca z konieczności unowocześnienia wytartych motywów, czy też za taką modyfikacją postępuje również ewolucja przenoszonych znaczeń? Jako materiał badawczy posłużyły trzy polskie opowiadania fantastycznonaukowe, które powstały w obrębie różnych nurtów i w różnym czasie: “Holoman” Janusza Szablickiego i “Skasować drugie ja” Adama Hollanka oraz tekst “#Eudajmonia” Magdaleny Kucenty.
The aim of the article is to investigate selected instances of the doppelgänger literary motif and to present how that centuries-old figure actualizes itself in the literature of the second half of the 20th century. The text explores the following questions: how is the relationship between these characters and traditional doppelgängers used to show the subject’s disintegration and sense of danger? Is the change that occurred within the doppelgänger figure only a superficial modernization of an obsolete trope or rather a profound evolution of the meaning it conveys? My research focuses on three Polish science-fiction narratives, written in different times and within different paradigms: “Holoman” by Janusz Szablicki, “Skasować drugie ja” by Adam Hollanek and “#Eudajmonia” by Magdalena Kucenty.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2021, 43; 297-311
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New Humanity of the Future and Its New Barriers of Otherness – Bruce Sterling’s Schismatrix as a Science Fiction Speculation on Trans/Posthuman Evolution
Autorzy:
Marszalski, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013201.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
Tematy:
transhumanism
posthumanism
human evolution
otherness
science fiction
Opis:
The possible future of mankind features prominently among SF topics. Despite a long record of failures, like unsuccessful grappling with the scourge of war, present day humanity has come a long way to assume a degree of unity it has never enjoyed before. The process of globalization has its anti-globalist opponents, but its idealistic aim is a better world without racial, social, economic and in some areas even national barriers separating people. This picture of multiracial, multicultural but otherwise ontologically uniform humanity amounts to a vision of a sentient species that is close to achieving its mature form. However, what may look like the final stop of our journey is treated by both the advocates (e.g. Ray Kurzweil) and critics (e.g. Fukuyama) of humanity’s trans/posthuman development as the beginning of a new stage of our existence. A question arises if the new paths of evolution involve a danger that humans will fall victim to a policy of metaphysical laissez faire that will put the race’s unity and continuity in jeopardy. Will the old walls of racial prejudice and social inequality between people that we have striven to break down be replaced by new ones? The objective of this paper is to use Bruce Sterling’s Shaper/Mechanist universe as a literary illustration of the new barriers that the prospective trans/posthumanity may have to face and seek to surmount or leave behind.
Źródło:
Academic Journal of Modern Philology; 2021, 14; 247-256
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:
Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przez fantastykę do ekokrytyki. Zwrot ku science fiction
From Fiction to Ecocriticism. A Science Fiction Turn
Autorzy:
Gajewska, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036514.pdf
Data publikacji:
2021-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ecofiction
science fiction
ecohorror
anthropocene
ecocriticism
posthumanism
Opis:
The author puts forward the thesis that the challenges of the current times resulting from environmental change, the destruction of habitats and ecological disasters direct our sensibilities and aesthetics ever more tangibly towards the fantastic or ecofiction: (eco)horror, (eco)science fiction, or (eco)fantasy. However, while ecohorror mainly exposes the negative aftermath of the Anthropocene, culminating in inevitable disaster, science fiction offers leeway for a more speculative approach, enabling one to construct such visions of reality in which multispecies justice will be observed and cultivated. The author follows K.S. Robinson’s line of thinking that “science fiction is a new realism”, A. Ghosh’s analysis of the relationship between literature and ecology, and D. Haraway’s research on new ways of understanding the relationships between people and non-humans using the speculative potential of sci-fi. It is therefore suggested that there is a great need for a science fiction vision, aesthetic and narration that would be capable of guiding us out of the anthropocentric entanglement and the Anthropocene/Capitalocene into the Chthulucene (as conceived by Haraway).
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2021, 35; 311-330
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Myśleć fantastyką. Przez science fiction do posthumanizmu
Thinking fantastic. From science fiction to posthumanism
Autorzy:
Gajewska, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047424.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
posthumanism
science fiction
posthuman
artificial intelligence
Anthropocene
Opis:
The author presents the thesis that fantastic literature and film, especially in the science fiction variant, is a privileged form of expression in posthumanist discourse. The themes, motifs and protagonists of science fiction are invoked in various contexts by Donna J. Haraway, Rosi Braidotti, Luciana Parisi, and Pramod K. Nayar. The author analyzes various areas of the involvement and usage of science fiction in posthumanist discourse: on the ontological, axiological and epistemological levels.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 5-19
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mózg jako nowy wszechświat – wokół Incepcji Christophera Nolana
The brain as the new universe – reflections on Inception by Christopher Nolan
Autorzy:
Kowalczyk, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047449.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction cinema
brain
Inception
Christopher Nolan
Opis:
The article shows the growing interest of science fiction cinema in the human brain and related concepts, such as mind or consciousness. Nowadays, when distant space travel seems unreachable, artists find the exploration potential of the brain very promising. Thus, the main thesis of this analysis says that the brain has become for science fiction cinema the new universe. An excellent example of this paradigm shift is Inception (dir. Christopher Nolan, 2010). In the movie, the mind is depicted as a physical and accessible place, where we can find a lot of mysteries to solve. The characters travel to the deepest parts of subconsciousness because the processes inside the brain are the key to understanding and changing the real world. The article also shows how the director uses the achievements of science fiction cinema and, at the same time, that he postulates a new way of considering the issues relevant to modern neuroscience.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 207-220
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poetyka pustego miasta. Pejzaże urbanistyczne w katastroficznej science fiction
The poetics of an empty city. Urban landscapes in catastrophic science fiction
Autorzy:
Szałasek, Filip
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/445454.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
apocalypse
grotesque
catastrophism
popular literature
science fiction
Opis:
Post-apocalyptic novel – a catastrophic branch of science fiction devoted to the vision of civilization ruined by some sort of a cataclysm – managed to form a separate poetics of space creation. Images of the presented world depend on the psychological shape of the heroes who are directly exposed to the extreme boundary experience. When picturing the landscapes of desolated metropolises, the authors use solutions typical for horror and adventure novels, the ex- and impressionistic traditions as well as techniques typical for grotesque and naturalism. By extending the paths typical for science fiction, the post-apocalyptic novel moves away from the main movement and forms a separate convention of the description. The author of the article tries to shed some light on its assumptions by providing numerous examples of urban landscapes.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2013, 1; 138-157
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Summa technologiae odnaleziona w przekładzie
Summa technologiae Found in Translation
Autorzy:
Leś, Mariusz M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951638.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
future studies
futurology
science fiction
Stanisław Lem
Opis:
The article evaluates the reception of the futurological work by Stanisław Lem – Summa technologiae. It points to the discrepancy between Lem’s expectations and the reception of his work by western philosophy of science and technology. Further, the text recognizes the fact that Lem’s work belongs to the legacy of Solaris.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2015, 6
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pseudomorfy, światotwórstwo i roboty. O książce Kultury wizualne science fiction Pawła Frelika i różnych perspektywach badania fantastyki naukowej
Pseudomorphs, World-building, and Robots. On Paweł Frelik’s „Visual Cultures of Science Fiction” and Different Ways of Studying Science Fiction
Autorzy:
Alejski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520091.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
science fiction studies
visual culture
Pawel Frelik
Opis:
Reviewed book: Paweł Frelik, Kultury wizualne science fiction, Kraków: Wydawnictwo Universitas 2017, ISBN: 978-83-24227-00-6, pp. 216.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 171-178
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstęp do teorii trzech kręgów kobiecej prozy science fiction w Polsce. Na przykładzie twórczości Antoniny Liedtke i Anny Kańtoch
Autorzy:
Głowacka, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/639226.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
teoria trzech kręgów, kobieca proza science fiction, science fiction studies, feministyczna krytyka literacka, Kańtoch Anna, Liedtke Antonina
Opis:
An introduction to the theory of the three circles of women’s science fiction in Poland:The main purpose of this article is to present the author’s original theory of the ‘three circles’ of Polish women’s science fiction prose. Those circles are: the environmental circle, the branch circle and the main circle. In order to formulate the concept of the three circles and to conduct an analysis of critical reception of women’s science fiction prose it will be necessary to adhere to feminist literary criticism, strictly speaking the research perspective of Patrocino Schweickart. With its use the author of this article shows the status of women science fiction writers on the basis of the reception of works by Antonina Liedtke and Anna Kańtoch.
Źródło:
Wielogłos; 2013, 4(18)
2084-395X
Pojawia się w:
Wielogłos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Światocentryczność fantastyki
Autorzy:
Maj, Krzysztof M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080455.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
światotwórstwo
allotopia
fantastyka
światocentryczność
fantasy
science fiction
world-building
fantastika
world-centeredness
fantasy studies
science fiction studies
Opis:
Artykuł wprowadza polskiego czytelnika w problematykę światocentryczności i zwrotu światocentrycznego we współczesnej teorii narracji. Nakreśliwszy kulturowe, ekonomiczne i transmedialne aspekty rzeczonego zwrotu, autor porusza problem dyskryminacji fantasy, science fiction oraz nurtów pokrewnych w akademickim piśmiennictwie teoretycznoliterackim XX i XXI wieku w Polsce. Celem tego jest przekierowanie uwagi teorii literatury na ignorowane dotąd aspekty twórczości artystycznej, takie jak choćby światotwórstwo (w miejsce fabułotwórstwa), imersja (w miejsce uważnego czytania) i performatywna światogra (w miejsce traktowania świata jako tła wydarzeń fabularnych). Wszystkie te zjawiska postuluje się włączyć w obręb postklasycznych studiów narratologicznych wykorzystywanych do analizy fantasy, science fiction oraz innych form fantastyki na przestrzeni różnych mediów.
The article introduces the reader to the phenomenon of the so-called world-centeredness as well as to the world-centered turn in contemporary narrative theory. Having delineated cultural, economic, and transmedial aspects of the turn in question, the author discusses the problem of academic discrimination against fantasy, science fiction, and similar genres in Polish literary theory of the 20th and 21st centuries. This aims for redirecting the focus of literary theory towards more neglected aspects of artistic production such as world-building (instead of storytelling), immersion (instead of closereading), and performatic worldplay (instead of backgrounding the diegetic world). All these new phenomena are suggested for inclusion in postclassical narrative studies applied to analysing fantasy, science fiction, and other forms of fantastika across the media.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 216-233
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poezja spekulatywna a fantastyka naukowa w poezji polskiej po 2010 roku. Próba ujęcia zjawiska
Autorzy:
Nowacka, Sonia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080454.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
science fiction poetry
speculative poetry
Polish poetry after 2010
poezja science fiction
poezja spekulatywna
poezja polska po 2010 roku
Opis:
Artykuł ma na celu naświetlenie zjawiska poezji science fiction oraz podjęcie próby charakteryzacji jej najważniejszych cech i wyróżników. Autorka zarysowuje różnice i podobieństwa między poezją SF funkcjonującą w obiegach anglosaskim oraz polskim, wskazując na odrębność rodzimej poezji względem tej pierwszej. Analizując definicje gatunkowe poezji spekulatywnej, umieszcza w ich ramach nowe tendencje obecne w polskiej literaturze i wskazuje szczególnie na zagadnienie kreacji świata przedstawionego.
This article highlights the phenomenon of science fiction poetry and attempts to characterize its most important and distinguishing features. The author outlines the differences and similarities between science fiction poetry in Anglo-Saxon and Polish circulation, pointing to the distinctiveness of Polish poetry from the former. Analyzing the genre definitions of speculative poetry, the author places these works within the new trends present in Polish literature, pointing in particular to the issue of the creation of the represented world.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 258-272
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomorrow’s Kin: Intergenerational Solidarity after The Genome
Autorzy:
Bugajska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962252.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
young adult
posthumanism
science-fiction
solidarity
bioethics
Opis:
One of the issues that emerges with regard to radical human enhancement is the destruction of the intergenerational connections. It is variously envisioned in science fiction, and we can speak of many possible plateaus on which the human continuity, which entails solidarity, can be contested. Contemporary young adult dystopias, such as Shusterman’s Unwind Dystology (2007-15) and The Arc of a Scythe (2016-) cycles, Beckett’s Genesis (2010), Patterson’s Maximum Ride (2005-15) or Wells’s Partials (2009-14), very often conjoin the intergenerational issues typical of juvenile fiction with bioethical concerns in the posthuman and transhuman world. I look at the speculative futures of intergenerational solidarity from the point of view of the biological continuity, the subjective continuity and postgenerationality in an immortal society. In the majority of cases it may be observed how the child-adultdichotomy, with the superimposed adult normativity prejudice, threatens the coexistence of trans- and posthumans with their “parents,” leading to the redefinition of altruism in the wake of the homicidal ALife apocalypse. The relatively broad spectrum of the cases and perspectives I have selected yields a fairly comprehensive picture of contemporary projections of intergenerational solidarity “after the genome” (Herrick 2013).
Źródło:
Literatura Ludowa; 2018, 62, 3
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Solaris and the Dao: The Reception of Stanislaw Lem’s Novel in the Sinophone World
Autorzy:
Wybieralska, Zofia Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1533144.pdf
Data publikacji:
2021-09-14
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Stanisław Lem
science fiction
Sinophone world
anthropocentrism
Opis:
The most popular science fiction novel written by the Polish author Stanisław Lem, Solaris, was published in 1961. Although it was translated into English as early as 1970, the book was unknown to the Sinophone readers until 2003, when the first translation from English into Chinese was published, most probably following the popularity of the resounding Hollywood film adaptation from 2002. Still, Suolalisi Xing (which can be translated as ‘Solaris Star’) did not attract broader audiences in China or Taiwan, at least not until the third version of the novel, translated directly from Polish into Chinese, saw the light of day in 2010. The appearance of this translation coincided with the beginning of a New Golden Era of Chinese and Taiwanese science fiction, which undoubtedly had a significant influence on the positive re-reception of Solaris. In the paper, the author focuses on the philosophical aspect of Lem’s work and investigates which themes and concepts present in Solaris caught the imagination of Chinese-speaking readers. The author wants to show how this reception, while coming from a different historical, cultural, and linguistic background, can enrich our understanding of the novel and introduce a new way of looking at the important existential questions stated by the writer.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2021, 40; 121-151
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fiction Propels the World, from Artificial Intelligence, Genetic Engineering to Augmented Society - on Some Aspects of Stanisław Lem’s Works
Autorzy:
Banaś, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1964286.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
technological advances
social problems
Lem
science fiction
Opis:
The aim of this paper is to analyse the influence of Stanisław Lem’s works, an outstanding representative of Polish science fiction, philosopher and futurologist, on the shape of reality in which we currently function. Undoubtedly, Lem’s writings are a collection of predictions that describe, with unprecedented accuracy, the technologies of virtual reality, nanotechnology, biotechnology or robotics long before they were created. Are we living in a world that was described by one man many years ago? The research method used in this study is the content analysis of the selected novels by Stanisław Lem and the analysis of available secondary data. Let us therefore examine, on the one hand, the predictions of the Polish writer related to the development of the latest technologies, the advent of which he forecasted many years before they were created, and, on the other hand, let us consider what social consequences resulting from such a rapid progress in the field of technology the Polish futurologist warns us about.
Źródło:
The New Educational Review; 2021, 64; 29-38
1732-6729
Pojawia się w:
The New Educational Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mechanizm powstawania totalitaryzmów na przykładzie filmów science-fiction
Autorzy:
Patrzylas, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158791.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
Tematy:
totalitarianism
science-fiction
movie
cinema
ideology
society
Opis:
The cinema is a medium with the largest number of tools needed for complete ideology picturing, including totalitarian ideology. The purpose of this article is to show the process of the formation, stabilization and decay of a totalitarian system. The author attempts to do this by analysis of the SF genre films. Examples are backed by a theory containing the most important intellectual study of totalitarianism, including fascism, Nazism and communism. The various stages, through which the totalitarianism comes, can be compared to the development of the organism. Any political or social system needs favorable conditions for existence. The most outstanding SF films contain often a profound reflection on the condition of societies shown, which enables to understand the structure and character of these most susceptible to yield to totalitarian ideologies. The author uses for its analysis movies from various historical periods of the genre, from strongly differing film cultures.These are examples of french new wave (la Nouvelle Vague), like Fahrenheit 451 (directed by Francois Truffaut), as well as movies form 1990s, like Matrix (directed by L. and A. Wachowsky). This article is a tribute to unappreciated science-fiction cinema.
Źródło:
Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne; 2014, 3(9); 117-125
1730-0266
Pojawia się w:
Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Steampunk i romantyzm – Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego
Autorzy:
Zubik, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630589.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Piskorski
steampunk
romanticism
science fiction
speculative fiction
romantyzm
fantastyka
Opis:
The aim of the article is to read Krzysztof’s Piskorski novel Czterdzieści i cztery as a part of steampunk. In order to do so, we will trace the elements of this subgenre in the work and the method of implementation of its basic assumptions. In addition, the text aims at showing references to the romantic tradition that take place at various levels of the novel. Both planes are finally brought together. The whole makes it possible to see a combination of steampunk with the romantic tradition from both perspectives and to explore why this melange has brought the writer such reading success. Another relevant aspect of the research is embedding the work in the contexts of: fantasy literature, Maria Janion's romantic paradigm theory and popular culture.
Zamiarem artykułu jest próba odczytania powieści Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego poprzez przyjrzenie się jej funkcjonowaniu w ramach steampunku. W tym celu prześledzone zostały występujące w utworze elementy tego podgatunku oraz sposób realizacji jego podstawowych założeń. Ponadto tekst skupia się na ukazaniu odwołań do tradycji romantycznej, jakie dokonują się na różnych poziomach powieści. Obie z wymienionych płaszczyzn zostają do siebie odniesione. Pozwala to ujrzeć obecne w Czterdzieści i cztery połączenie steampunku z tradycją romantyczną z obu perspektyw, a także zgłębić, dlaczego melanż ten przyniósł pisarzowi taki sukces czytelniczy. Istotne dla badań jest osadzenie utworu w kontekstach: literatury fantastycznej, teorii paradygmatu romantycznego Marii Janion oraz kultury popularnej.
Źródło:
Acta Humana; 2017, 8
2082-4459
Pojawia się w:
Acta Humana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyszłość nauki, przyszłość uniwersytetu. Fantastycznonaukowe prognozy zaniku wiedzy naukowej
The future of science, the future of university. The predictions of the collapse of scientific knowledge in science fiction
Autorzy:
Brzostek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041905.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction
predictions
university
scientific knowledge
societal collapse
Opis:
The predictions of science fiction play an important part in the cultural landscape of contemporary western culture, being integral to the popular culture (novels, movies, TV series, graphic novels). Science fiction narratives predict the future of society, technology, culture but also – the science itself and a university as a scientific institution. The aim of this work is to shed light on the depiction of the future of science, knowledge, and university in the science fiction works, predicting the ineluctable societal collapse. The essay focuses on the use of the scientific discourse and scientific knowledge in the chosen science fiction narratives by Stanisław Lem, Walter M. Miller jr., John Brunner, and Paolo Bacigalupi.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 28; 13-33
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyborgi – literacko-filmowe figury dyskursu interaktywnego
Cyborgs – Literary and Film Figures of Interactive Discourse
Autorzy:
Gajewska, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038992.pdf
Data publikacji:
2019-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
cyborg
science fiction
pop culture
feminism
postcolonialism
posthumanism
Opis:
Gajewska Grażyna, Cyborgi – literacko-filmowe figury dyskursu interaktywnego [Cyborgs – Literary and Film Figures of Interactive Discourse]. „Przestrzenie Teorii” 32. Poznań 2019, Adam Mickiewicz University Press, pp. 179–196. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2019.32.9. The author analyzes the figure of the cyborg in science fiction literature and film. The text begins by showing this kind of literary work in the theoretical field and presents it as an interactive discourse. The author describes the scientific roots of constructing a human-technical hybrid, emphasizing the ideological and political context of this research. In this approach, the cyborg appears as a participant in and also a hostage of the Cold War. Next, the author finds literary and film creations of cyborgs inspired by this political and military heritage. The article also presents alternative images of cyborgs co-creating a feminist and postcolonial discourse. They were also included in specific policies and strategies aimed at deconstructing concepts such as sex and gender, sexuality, race, nation, social class. The main thesis of the article is that as fictitious and real entities, cyborgs are prone to ideologization and burdened with the obligation to politicize. Therefore, when studying cyborgs in literature, film and comics, we must ask what ideologies and politicians they serve.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2019, 32; 179-196
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cовременная русская социальная фантастика (2017 Ольги Славниковой)
Contemporary Russian Social Science Fiction: Olga Slavnikova’s 2017
Autorzy:
Polak, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968757.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Slavnikova
strange revolution
social science fiction
alternative history
Opis:
In the first part of the article the author presents phenomena characteristic of current Russian social fiction, focusing on genres such as alternative history, futuro-historical fiction and alternative futurology. In the Russian literature of the last two decades, futurological forecasts draw attention. As part of social-political projects, they offer an alternative to the real history of Russia in the 20th century. The second part of the paper discusses the novel 2017 by Olga Slavnikova, considered one of the most interesting examples of alternative futurology.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2014, 07; 297-306
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postapokaliptyczna biopolityka. Mechanizmy biowładzy w postkatastroficznych światach wyobrażonych kultury popularnej
Autorzy:
M, Nijakowski, Lech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897413.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
popular culture
science fiction
post-apocalipse
biopolitics
biopower
Opis:
The article is devoted to biopolitics and forms of biopower in the post-apocalyptic worlds created in the texts of popular culture. The author’s theses are based on the analysis of 147 novels and short stories, as well as 246 films and series. The study describes the types of threats to the communities of survivors, strategies for dealing with them and their impact on the post-apocalyptic form of socialization. Although the analysis is not limited to the nuclear apocalypse, it pays special attention to radioactivity as a “magic factor” used in popular works. The author answers the question about what these thought experiments tell us about collective consciousness and “subconscious” of the late modern risk societies.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2017, 61(1 (456)); 163-179
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historie alternatywne w literaturze polskiej: typologia, tematyka, funkcje
Alternate History in Polish Literature: Typology, Subject Matter, Functions
Autorzy:
Wąsowicz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579199.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
alternate history
counterfactual history
polish literature
science-fiction
Opis:
Alternate history, the type of fiction which describes worlds in which history developed differently than in reality, is often depreciated as a subgenre of science–fiction. Yet Polish alternate history novels are in reality an interesting commentary on polish culture, history and memory. In this paper I present the subject–matter of Polish alternate history novels, their functions and their relevance to Polish culture. In the first part I describe the history of counterfactual thinking and historians’ attitude towards it. In the second part, I emphasize that there are two types of alternate history. I name them “non-fiction” and “fiction”. Next, I provide the definition of alternate history. In the third part of the article I describe functions of alternate history novels. These functions show clearly that they are not created for entertainment only. On the contrary, they comment on important features of Polish culture.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2016, 59/118 z. 2; 91-105
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Robinsonady w prozie Aleksandra Bielajewa
Robinsonade in the prose of Alexander Belyaev
Autorzy:
Witczak, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41537108.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
robinsonade
Alexander Belyaev
Robinson Crusoe
Defoe
science fiction
Opis:
The paper will present the phenomenon of Robinsonade in Russian literature of the first half of the twentieth century on the example of the work of fantasy writer Alexander Belyaev. Robinsonades is a variety of novel spread under the influence of D. Defoe’s „Robinson Crusoe” (1719), whose plot scheme (a castaway shaping the conditions of civilised life and a miniature human community on a desert island) was later taken up and paraphrased by numerous imitators in both the adventure novel and the utopian novel. Through the centuries, however, the boundaries of the concept have expanded considerably. The main aim of the paper is to show that some of Belyaev’s works meet the requirements to be described as robinsonades. It will also be shown that robinsonade is a diverse phenomenon. In Belyaev’s prose one can distinguish between model robinsonade, cosmic robinsonade and forest robinsonade. The analysis will be based on the methodology developed by narratology. Thus, the plot patterns of the analysed works will be studied in relation to the original – „The Cases of Robinson Crusoe”. The study of plot patterns need not be limited to indicating the presence of specific plot elements in the structure of the selected work, but may generate a number of additional question.
Źródło:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2023, 15; 91-105
2084-1302
Pojawia się w:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lyuben Dilov’s Humorous Science Fiction: Literary Historical Contexts
Autorzy:
Borisova, Elena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2033965.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Bulgarian contemporary literature
science fiction
Science
Lyuben
Dilov
humor
satire
Opis:
The report focuses on satirical prose of Lyuben Dilov as an important part of literaryhistorical processes in Bulgaria between 1960 and 1989. It also traces the development of the science fiction image in literature which uses humor and satire as a key to analyzing the clash between progressive science and backwardness in thinking and living; as a resource of expressing underdeveloped civilization – the inability of people to deal with new technology acceleration and their old understanding of progress. Lyuben Dilov`s prose also uses the unlimited possibilities of science fiction (scientific hypotheses, dreams, etc.) to reveal the metaphorical origins of the genre characteristic of the New Wave in sci-fi, the over-realization of the world in which we live. Turns the science fiction image into tool of social and cultural analysis.
Źródło:
International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture; 2021, 1, 3; 29-40
2658-154X
Pojawia się w:
International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyznaczniki gatunkowe fantastyki naukowej w Teodora Tripplina „Lunatyka podróży po Księżycu”
Science Fiction Genre Determinants in Teodor Tripplin’s „A Sleepwalker’s Journey around the Moon”
Autorzy:
Mikołajczuk, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520012.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
science fiction
Polish science fiction
journey to the Moon
Teodor Tripplin
A Sleepwalker’s Journey around the Moon;
Opis:
The article aims to analyse the dilogy Lunatyka podróż po Księżycu (A Sleepwalker’s Journey around the Moon) in terms of science fiction genre determinants present therein. Mikołajczuk verifies whether the stories about Serafin Boliński, considered as one of the very first Polish science fiction text, are legitimately treated as such. In this aspect a so-called embryonic stage of a foundational piece of work plays a crucial role as this novel is not a typical representative of science fiction. Many fictional and nonfictional elements of Lunatyka podróż po Księżycu may disqualify it from this genre. Presenting the origins of science fiction in the worldwide literature and its definition allows to indicate a moment when this genre appeared in the Polish history of literatury and how it evolved in due course. The second part of the article discusses crucial science fiction genre features that can be found in Tripplin’s dylogy. Based on them, Mikołajczuk strives to prove that Tripplin’s work ought to be included in Polish science fiction canon as it employs a number of distinguishable science fiction tropes.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 69-94
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The limits of magic: A study in breaking through barriers in fantasy fiction
Granice magii — szkic o przełamywaniu barier w fantastyce
Autorzy:
Poradecki, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042125.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
magia
bariery społeczne
fantasy
science-fiction
funkcja magii w literaturze
magic
social barriers
science fiction
function of magic in literature
Opis:
The article analyses the theme of magic in the works of Andrzej Sapkowski (the Witcher series) and Jarosław Grzędowicz (Pan Lodowego Ogrodu) in terms of their potential, limitations, and the social consequences of using them. Magic is a genre-forming element of fantasy fiction, yet in most works – e.g. Tolkien’s The Lord of the Rings or Robert E. Howard’s Conan series – readers do not learn about it more than they do from fairy tales. Magic is subject to extensive descriptions much later, i.e. in the works by Sapkowski and Grzędowicz. In Sapkowski’s texts, it is a natural force of nature, which is studied and developed by the members of an academy. In Grzędowicz’s novel, it is a highly advanced technology, often mistaken for spells by the fairly undeveloped inhabitants of the planet Midgard. Magic is an attempt at breaking through barriers enforced by the laws of nature as well as social barriers. An uncontrolled development may lead to the self-annihilation of an entire civilisation.
Artykuł to próba analizy magii w utworach Andrzeja Sapkowskiego (cykl o Wiedźminie) i Jarosława Grzędowicza (Pan Lodowego Ogrodu) pod względem jej możliwości, ograniczeń i społecznych konsekwencji jej stosowania. Magia jest gatunkotwórczym elementem literatury fantasy, lecz z większości dzieł np. Władcy Pierścienia Tolkiena czy cyklu o Conanie Roberta E. Howarda czytelnik nie dowiaduje się o niej więcej niż z baśni. Dopiero w znacznie późniejszych utworach Sapkowskiego i Grzędowicza magia zostaje dokładniej opisana. U Sapkowskiego jest naturalną siłą przyrody, którą studiują i rozwijają członkowie akademii. U Grzędowicza to wysoko zaawansowana technologia, mylona z czarami przez pozostających na etapie niskiego rozwoju mieszkańców planety Midgaard. Magia to próba przekroczenia barier, narzuconych przez prawa przyrody, ale także barier społecznych. Niekontrolowany jej rozwój może prowadzić do samozagłady cywilizacji.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 57, 2; 113-128
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brzmienie „Blade Runnera 2049”. O przenikaniu się muzyki i obrazu w filmie science fiction
The Sound of „Blade Runner 2049”. On the Interfusion of Image and Music in a Science Fiction Movie
Autorzy:
Brodowska, Julia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520007.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
science fiction
science fiction cinema
Blade Runner 2049
Vangelis
Hans Zimmer
Benjamin Wallfisch
Blade Runner
film music
diegetic music
Opis:
The article addresses the subject of coexistence of music and image in a movie with particular emphasis on science fiction aesthetics. It points out the important form-generating role of music in the visions of the future created within this genre. The key issue here is the use of electronic music, considered to be the most adequate for illustrating futuristic worlds. Based on the research of musicologists, the most representative examples of a combination of electronic and avant-garde music with a picture in science fiction cinema are chronologically discussed. The starting point for these considerations is the characteristic universe and ambient sounds of Blade Runner. However, the analysis focuses mainly on the music from the sequel, Blade Runner 2049, in which the style initiated by Vangelis is continued by Hans Zimmer and Benjamin Wallfisch. The main part of the article is a discussion of non-diegetic and diegetic music in Blade Runner 2049. It emphasizes its unique correlation with the visual layer of the film and an its important role in shaping the Bladerunner’s world. This example raises a broader subject of the importance of electronic music for future-oriented science fiction movies.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 123-142
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyberprzestrzeń i zmysły
Cyberspace and Senses
Autorzy:
Leś, Mariusz M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951558.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
science fiction
possible worlds
cyberpunk
cyberspace
virtual reality
world-centered fiction
Opis:
As the author of this article claims, science fiction as a worldcentric convention, creates a fictitious world through the activation of the difference between the norm and the extraordinariness. A configuration of possible worlds arises, in the center of which the current world of fiction is. Science fiction enjoys a great variety of possibilities of confronting worlds. A particularly interesting variant is realized by the cyberpunk containing creations of simulated space or cyberspace.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2014, 5
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inny Zagrzeb. Transformacje obrazu miasta w chorwackiej prozie fantastycznej po 1991 roku
The Other Zagreb. Transformation of the City’s Image in Croatian Fantastic Fiction After 1991
Autorzy:
Wojtaszek, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520016.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
urban fantasy
Croatian literature
science fiction
utopian studies
Opis:
Croatian speculative fiction in the last quarter of the century has been dominated by the city of Zagreb. There are three anthologies depicting the capital of Croatia and visions of its future: Zagreb 2004 (1995), Zagreb 2014 (1998) and Zagreb 2094 (2004). Also, in Croatian dystopian fiction, the popularity of which has grown rapidly since 2010, the city becomes a metaphor for the problem of exclusion and deep inequalities between the centre and the periphery. The changes in the literary image of Zagreb over the last twenty-five years illustrate not only the changing perception of an urban space and different ways of experiencing the city by writers, but also depict the evolution of speculative fiction in Croatia by distinguishing its most important elements: the growth of the importance of local motifs and places, as well as blurring the rigid genre boundaries and the evolution towards the so-called slipstream fiction. Thanks to the analysis of literary images of Zagreb, questions about the attitude of fantasy literature of that time towards the main contemporary issues can be raised. The article finally offers a possibility to define either the subversive or conciliatory character of fantasy works in the context of the most dominant ideologies of that time.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 1(58); 109-119
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyszłość już była. Dystopie w najnowszym kinie science fiction Ameryki Łacińskiej
The future has already happened. Dystopias in contemporary Latin American science fiction cinema
Autorzy:
Racięski, Bolesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047445.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
dystopia
Latin American Cinema
neocolonialism
neoliberalism
science fiction
Opis:
This paper examines the various ways in which contemporary Latin American science fiction films contest the neocolonial and neoliberal narratives, dominant in the region since the 20th century. I identify and examine strategies that filmmakers employ to challenge the common understanding of such notions as time, modernity and technological progress. I outline the visions of dystopias presented in the examined films, while also analyzing the counter-narratives introduced by filmmakers, which are mostly focused on creating a new, hybrid identity for a future citizen.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 167-175
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Popular Culture and Genetics: Genetics and Biotechnologies in the Movies
Autorzy:
Domaradzki, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790244.pdf
Data publikacji:
2021-09-20
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Socjologiczne
Tematy:
biotechnology
cinema
genetics
movies
popular culture
science fiction
Opis:
Although the past few decades have been marked by a rapid development of biotechnologies, it significantly precedes the social understanding of genetic phenomena. At the same time, as biotechnologies have become an object of public interest, popular culture, particularly movies, plays an increasingly important role in shaping the public attitudes towards biotechnologies. Thus, by stressing the impact of popular culture on the social understanding of science, this paper aims to describe the dominant genetic tropes portrayed in the cinema. By analysing 175 movies that relate to biotechnologies produced between 1953 and 2018, it analyses seven main themes: 1) the general image of genetics, 2) genetic procedures 3) mutations, 4) DNA, 5) genetic essentialism, 6) the nature versus nurture debate, and 7) biofears generated in the movies.
Źródło:
Polish Sociological Review; 2021, 215, 3; 281-310
1231-1413
2657-4276
Pojawia się w:
Polish Sociological Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czechosłowackie podróże w czasie – od filmowej lekcji przyrody do normalizacyjnej zwariowanej komedii
Czechoslovakian time travel – from a filmed nature lesson to the normalization of crazy comedy
Autorzy:
Guzek, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047438.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Czechoslovakian film
science fiction
time travel
crazy comedies
normalization
Opis:
Czechoslovakian film fantasy has its own canon comprised of various works, the successes of which were recorded by press industries around the world. They picked up various threads, but the most interesting one seems to be the theme of time travel, as represented by three films: A Journey to the Beginning of Time (1955), I Killed Einstein, Gentlemen (1969) and Tomorrow I’ll Wake Up and Scald Myself with Tea (1977). They were produced in different production conditions and placed in different genre assumptions, and they referred to the tradition of science fiction developed by popular literature in different ways. The text tries to define their status as part of the achievements of national cinematography, indicate structural components, and briefly discuss their reception, both critical and audience.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 61-76
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek kultury druku w świecie przyszłości – kino science fiction wobec teorii środków przekazu Marshalla McLuhana
Man of Print Culture in the Future World – Science Fiction Cinema and Marshall McLuhan’s Media Theory
Autorzy:
Kowalczyk, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1039059.pdf
Data publikacji:
2019-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Marshall McLuhan
science fiction cinema
print culture
media theory
Opis:
Kowalczyk Marcin, Człowiek kultury druku w świecie przyszłości – kino science fiction wobec teorii środków przekazu Marshalla McLuhana [Man of Print Culture in the Future World – Science Fiction Cinema and Marshall McLuhan’s Media Theory]. „Przestrzenie Teorii” 32. Poznań 2019, Adam Mickiewicz University Press, pp. 239–255. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2019.32.12. This article shows the way of presenting the characters who represent print culture in science fiction cinema. All the printed artifacts, like literature, books and letters, are defined according to Marshall McLuhan’s media theory. The analysis is based mostly on the movie Her (dir. Spike Jonze, 2013) and discusses how SF movies adapt and transform the twentieth-century predictions concerning print as a medium. This approach allows us to avoid a simple interpretation of the problem, where books or print become merely a sign of civilization that has passed. Furthermore, McLuhan’s theory helps effectively reveal the complex motivations of the characters who are shaped by a specific medium.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2019, 32; 239-255
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sad and Rabid Puppies: Politicization of the Hugo Award Nomination Procedure
Autorzy:
Oleszczuk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601255.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science fiction, popular culture, repression, fandoms, sf communities, Puppygate
Opis:
Originally a conservative genre, in the second half of the twentieth century, science fiction (sf) became a discourse whose progressive presentation of virtually all controversial political issues and critical questioning of the political status quo have remained unmatched in the so-called popular culture, among others. There is no other literary convention that so boldly challenges such issues as racism, sexism, social justice, and ecological devastation. However, the progressive stance of many science fiction writers, editors, and readers has been, in recent years, challenged by loose coalitions of groups calling themselves Sad Puppies and Rabid Puppies, who have acted against what they perceive as the repression of more traditional voices in science fiction communities. The paper will seek to explore recent political shifts within the science fiction fandom, with regard to oppression involving gender, class, race, and ethnicity. I will provide an account of the fandom’s political tensions, disentangle some of the convoluted discussions that have taken place across blogs, Twitter accounts, and Facebook pages of those involved in these debates, and specifically address the controversies related to the 2014 and 2015 Hugo Awards. I will also attempt to illuminate the violent conservative backlash that the aforementioned groups launched against the perceived political correctness and repression of certain viewpoints within sf communities. 
Źródło:
New Horizons in English Studies; 2017, 2
2543-8980
Pojawia się w:
New Horizons in English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Clones’ Apprenticeship: Kazuo Ishiguro’s Never Let Me Go as a Bildungsroman
Autorzy:
Carole, Guesse
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/888785.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Kazuo Ishiguro
Bildungsroman
science fiction
clones
post-human
genres
Opis:
This article considers as a Bildungsroman the 2005 novel Never Let Me Go by Kazuo Ishiguro, which depicts the education of young clones in a boarding school in a 1990s uchronic England. It studies the main theoretical works about this type of writing in order to isolate some of its defining characteristics and then evaluate the possibility of an analogy between the fictional developments of humans and clones. It concludes that, even though the Bildunsgroman has strong ties with the changing nineteenth-century society, it has been adapted to other – even non-existing – environments.
Źródło:
Anglica. An International Journal of English Studies; 2016, 25/1; 155-169
0860-5734
Pojawia się w:
Anglica. An International Journal of English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transgresja i dyskryminacja. Sztuczne kobiety w kinie fantastycznonaukowym
Transgression and Discrimination: Artificial Women in Science-Fiction Cinema
Autorzy:
Fiuk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340659.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
posthumanizm
science fiction
gynoid
kobieta
seksualizacja
posthumanism
woman
sexualization
Opis:
Artykuł jest poświęcony problemowi seksualizacji postaci kobiecych w filmach science fiction. Odwołując się do teorii gatunków, feministycznej i psychoanalitycznej refleksji nad filmem oraz wyników badań z zakresu psychologii społecznej i neurobiologii, autorka stara się naświetlić możliwe przyczyny i konsekwencje niezwykle popularnego w zachodniej kulturze, choć jawnie dyskryminującego sposobu obrazowania kobiet i kobiecości. W tym celu dokonuje charakterystyki zarówno poszczególnych dzieł filmowych (m.in. Metropolis Fritza Langa, Łowcy androidów Ridleya Scotta i Pod skórą Jonathana Glazera), jak i wciąż powracających w kinie, określonych narracji kulturowych, a także  specyficznych wątków i motywów. Autorka odnosi się również do wybranych dzieł literackich o podobnej tematyce, wskazując w ten sposób duży potencjał reprodukcyjny interesującej ją perspektywy, w której zbiegają się w istocie dwa pozornie odrębne zjawiska: transgresja i dyskryminacja.
The article discusses the problem of sexualization of female characters in science-fiction films. The author refers to genre theory, feminist and psychoanalytic film theory, as well as research results in social psychology and neuroscience, trying to elucidate the possible causes and consequences of an overtly discriminating way of depicting women and femininity that is very common in Western culture. With this aim in mind, she characterises selected individual films (e.g. Metropolis by Fritz Lang, Blade Runner by Ridley Scott and Under the Skin by Jonathan Glazer), as well as proposing an analysis of recurring cultural narratives and specific motifs symptomatic of cinema. The author also refers to some works of science-fiction literature, indicating a big reproductive potential lying in the perspective presented, in which two apparently different phenomena – transgression and discrimination – converge.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2020, 110; 100-119
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“The king was pregnant”: Androgyny and the masculine norm in the literary experiment of Ursula K. Le Guin
Autorzy:
Adamiak, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632426.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Projekt Avant
Tematy:
dualism
feminism
science fiction
fantasy
androgyny
neutrality
Ursula K. Le Guin
dualizm, feminizm, science fiction, fantasy, androgynia, neutralność, Ursula K. Le Guin
Opis:
The Left Hand of Darkness is one of the most famous novels by an American science fiction and fantasy author Ursula K. Le Guin, not only due to its literary qualities but also because it engages in a certain mental experiment – it introduces an androgynous community. From the perspective of gender philosophy and feminist ideas migrating over the last decades between equality and difference, the idea of incorporating a human being into the concept of androgyne and building on it an alternative vision of society and intimate relations seems worth our attention, especially since the conclusions drawn from this literary experiment are not unequivocal, and even – as some of the female critics of Le Guin demonstrate – are feministically disappointing. As Le Guin tries to illustrate, the fact of gender belonging strongly affects the whole of human existence; thus the abundance of connotations associated with such an experiment seems to be both opening and overwhelming. Despite the fact that Le Guin’s intention is fundamentally feminist, its implementation stumbles on culturally established patterns of defining both sexes, and in particular on language traps associated with privileging male grammatical forms by identifying them with a universal sense. Masculinity once again proves to be the norm of thinking about human beings in general, privileged at a subtle, linguistic level, even when attempting to speak of androgyny. On the example of the project taken up by Le Guin, I reflect on the gender involvement of the androgyne category and the possibility of its unprejudiced expression, as well as the role of science fiction literature in such undertakings
Lewa ręka ciemności jest jedną z najsłynniejszych powieści amerykańskiej autorki science fiction i fantasy Ursuli K. Le Guin, nie tylko ze względu na jej walory literackie, ale również z uwagi na podjęcie w niej pewnego eksperymentu myślowego – przedstawienia społeczności hermafrodytów. Z perspektywy filozofii płci i feministycznych idei, migrujących na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci pomiędzy równością a różnicą, pomysł wcielenia istoty ludzkiej w koncept androgyne i zbudowania na tej podstawie alternatywnej wizji społeczeństwa oraz intymnych relacji, wydaje się warty uwagi. Zwłaszcza, że wnioski płynące z tego literackiego eksperymentu nie są jednoznaczne, a nawet – jak pokazują niektóre krytyczki pisarstwa le Guin – feministycznie rozczarowujące.Jak stara się to zobrazować le Guin, przynależność do płci silnie wpływa na całość ludzkiej egzystencji, zatem bezmiar konotacji związanych z takim eksperymentem wydaje się zarówno otwierający, jak i przytłaczający. Pomimo więc, że zamierzenie le Guin jest z gruntu feministyczne, to jego implementacja potyka się o utrwalone kulturowo wzorce definiowania obu płci, a w szczególności o pułapki językowe związane z uprzywilejowaniem męskich form gramatycznych poprzez ich utożsamienie z sensem uniwersalnym. Męskość ponownie okazuje się normą myślenia o człowieku tout court, uprzywilejowaną na subtelnym, językowym poziomie, nawet przy próbie wypowiedzenia androgyniczności. Na przykładzie podjętego przez le Guin projektu zastanawiam się więc nad genderowym uwikłaniem kategorii androgyne i możliwością jej nieuprzedzonego wypowiedzenia, a także nad rolą literatury science fiction w tego typu przedsięwzięciach.
Źródło:
Avant; 2017, 8, 3
2082-6710
Pojawia się w:
Avant
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Temponautyka dla bystrzaków. O książce „Fantastycznonaukowe podróże w czasie” Mariusza M. Lesia
Temponautics for Brainiacs. On „Fantastic Time Travels” by Mariusz M. Leś
Autorzy:
Bugajska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520014.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
science fiction studies
time travel
temponutics
Mariusz M. Leś
Opis:
Reviewed book: Mariusz M. Leś, Fantastycznonaukowe podróże w czasie. Między logiką a emocjami, Białystok Wydawnictwo Temida2 2019, ISBN: 978-83-65696-23-6, pp. 317
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 179-186
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O poetyce gatunku science fiction
On the Poetics of Science Fiction Genre
Autorzy:
Suvin, Darko
Maj, Krzysztof M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520068.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
science fiction
cognitive estrangement
extrapolation
extrapolative model
analogic model
Opis:
The first Polish translation of one of the best-known articles on the poetics of science fiction, considered nowadays a must-read reference in the field. In this classical piece, Darko Suvin famously argues in favour of introducing the concept of cognitive estrangement modelled after Viktor Shklovsky’s ostranenie (often questionably rendered as defamiliarisation) as well as Bertolt Brecht’s Verfremdungseffekt (as defined in his Kleines Organon für das Theater). Arguing, in due course, for acknowledging the cognitive and epistemological potential of thus defined estrangement, Suvin proceeds to introduce and analyse two distinct models for studying science fiction from both historical and formalist perspective—the extrapolative model and analogic model—which altogether help at outlining features of the most prototypal science fiction. This translation is also supplemented with an addendum from 2014 wherein the author revisits his thoughts from Marxist perspective and ponders on their relevance in reference to a more politically inclined debate in science fiction studies.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 9-24
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyka naukowa w polskim piśmiennictwie krytycznofilmowym przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku
Science fiction in Polish film journalism at the turn of the 1950s and 1960s
Autorzy:
Dudziński, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047440.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction
Polish People’s Republic
film criticism
reception
Opis:
The article is devoted to the Polish reception of science-fiction cinema; the statements of film critics from 1956–1965 were analysed. During this period, science fiction, previously absent from the screens of Polish cinemas for ideological and censorship reasons, returned to the repertoire and became the subject of press discussions and reviews. The analysis of articles devoted to this genre and published at the time allows reconstruction of the cultural context in which science-fiction productions operated. The article consists of three main parts. In the first of these, the author describes which science fiction films were present in Polish cinemas at the turn of the 1950s and 1960s. In the second part, he analyses press statements devoted to the history and aesthetics of the genre. The subject under consideration in the third part is the reception of two productions, which at the time enjoyed the greatest interest from contemporary critics: Godzilla (Gojira, 1954, dir. Ishirō Honda) and The Silent Star (Der schweigende Stern 1960, dir. Kurt Maetzig).
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 99-125
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Incorporating Robots into Human Law - An Analysis of Robot Prototyping in Ridley Scott’s Blade Runner and Alex Proyas’ I, Robot.
Autorzy:
Ginszt, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912544.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science fiction prototyping
robot ethics
robot rights
law
AI
Opis:
Science fiction narratives have not only influenced the way the majority of people imagine the future, but they have also shaped the general expectations for the technological development. This phenomenon has been called “science fiction prototyping” by Brian David Johnson. The prototype of a robot is created by science fiction works. Robots as artificially created entities are often presented as potential “members” of future society. Therefore, their legal status in imaginary reality is worth considering. The analysis of Blade Runner (1982) by Ridley Scott and I, Robot (2004) by Alex Proyas juxtaposes features that, according to the legal tradition, are most often attributed to moral subjects of legal protection with human-like features of robots. The interdisciplinary approach adopted in this study involves applying legal reasoning to the study of science fiction.
Źródło:
New Horizons in English Studies; 2020, 5; 172-185
2543-8980
Pojawia się w:
New Horizons in English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Shambhala as a Sacred Place: the Central Point of the Nothing Sacred Series Universe
Autorzy:
Jastrzębski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1808107.pdf
Data publikacji:
2020-11-24
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
Shambhala
science fiction
fantasy
sacred place
Elizabeth Ann Scarborough
Opis:
This article examines the duology of Elizabeth Ann Scarborough, consisting of the novels Nothing Sacred andLast Refuge. The paper aims to present the function of the literary Shambhala in the context of the space-timemodel of the world presented by the books under study. Based on Mircea Eliade’s comparative religion theory,the author puts forward and attempts to prove the hypothesis of a far-reaching similarity between the function ofScarborough’s Shambhala in the narrative universe and the meaning of a sacred place in the archaic, religiousmodel of reality.
Źródło:
Forum for Contemporary Issues in Language and Literature; 2020, 1; 14-26
2391-9426
Pojawia się w:
Forum for Contemporary Issues in Language and Literature
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauka, technika i akcja: O Kulturach wizualnych science fiction Pawła Frelika
Science, Technology, and Action: On the Visual Cultures of Science Fiction by Pawel Frelik
Autorzy:
Bromboszcz, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953909.pdf
Data publikacji:
2021-11-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction
fantastyka naukowa
sf
grafika komputerowa
concept art
Opis:
Zostajemy rzuceni w świat, w którym wyciska się krople potu ze ścierek służących do wycierania siebie, w dość gorącym, nerwowym świecie urbanistyki lub, choć każdy to odradza, na wszechogarniającej nas pustyni. Chodzi tutaj o jak najbardziej zamknięty i wielokrotnie zapętlony sposób racjonowania wody. Nawet nasze odchody przechodzą ten proces. W nie nazbyt odległej przyszłości możemy zostać skonfrontowani z daleko idącymi przeobrażeniami przyrody, wynikającymi z zaburzenia globalnego ekosystemu działalnością człowieka, antropogeniką. Zarysowany powyżej kontekst odnosi nas jednocześnie do filmu krótkometrażowego Wanuri Kahiu „Pumzi” z 2009 roku oraz do publikacji, która o tym filmie wspomina, bierze go za swój element zainteresowania, analizy.
Źródło:
Przegląd Krytyczny; 2021, 3, 2; 91-94
2657-8964
Pojawia się w:
Przegląd Krytyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O „możliwości” w konwencji science fiction (na przykładzie prozy Stanisława Lema)
On „Possibility” in the Science Fiction Convention (On the Example of Stanisław Lems Fiction)
Autorzy:
Pater, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933568.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fantastyka naukowa
światy możliwe
Stanisław Lem
science fiction
possible worlds
Opis:
The category of “possibility” is constitutive for the science fiction convention, and for concepts worked out by the theory of possible worlds (such as: actual world and possible worlds, availability, completeness, non-contradiction, trans-world identification or a universe of worlds) are here more useful for describing the created reality than in other types of literature. Hence, in Part I of the article the author reviews the rules for building the presented world in science fiction literature in connection with basic assumptions of the conception of possible worlds. Part II is devoted to a classification of Stanisław Lem's fiction made from the point of view of the theory of possible worlds. In the discussed works the author distinguishes six groups of works exploring the category of “possibility” in various ways. Possible worlds, presented and not presented, co-existing worlds, impossible worlds, worlds possible as texts, worlds possible as literary motifs – are the six types of the created possible worlds in Stanisław Lem's works.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 1; 33-59
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzygatunkowe strefy kontaktu. Relacje psów i ludzi (z „diabelską śliną w sercu”) w literackiej dystopii Josipa Mlakicia O zlatu, ljudima i psima
The Interspecies Encounter Zones. Relations between dogs and humans [with “devil’s saliva in hearts”
Autorzy:
Szperlik, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2046697.pdf
Data publikacji:
2021-11-27
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
speciesism
post-humanism
totalitarianism
Bosnian-Herzegovinian anti-war prose
science fiction literature
gatunkowizm
posthumanizm
totaliatryzm
bośniacko-hercegowińska proza antywojenna
literatura science fiction
Opis:
Przedmiotem analizy literaturoznawczej zaproponowanej w powyższym tytule jest tryptyk Josipa Mlakicia, utrzymany w konwencji futurystycznej antyutopii. Dzieło stanowi materiał badawczy podatny na zastosowanie różnorodnych, interdyscyplinarnych narzędzi metodologicznych (od ekokrytyki po animal studies). Poza symbolicznym ujęciem problematyki psów w historii kultury, punktem wyjścia dla rozważań nad postapokaliptyczną wizją świata totalitarnego, przez który przetoczyły się kolejne wojny, naruszające ekosystem, jest posthumanistyczna i postanatropocentryczna optyka obecnej i przyszłej kondycji ludzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem szowinizmu gatunkowego. W antywojennej prozie bośniacko-hercegowińskiego pisarza gatunkowizm (speciesism), postrzegany przez pryzmat złożonych relacji ludzi i psów, przejawia się również w postaci zacierania granicy między pojęciem zwierzęcości i człowieczeństwa, w wizji świata, w której największym zagrożeniem okazuje się homo crudelis. W świecie przedstawionym Mlakicia relacje między człowiekiem a psem można zdefiniować jako przykład symbiotycznej kooperacji (companion species), „naturokultury”, realizowanej w rozmaitych „strefach kontaktu”. Pojawia się także kwestia zhierarchizowanych stosunków między ludźmi, bytów o słabej podmiotowości: ludzi wykluczonych, zmarginalizowanych i eksterminowanych wszelkich Innych, w tym niepełnosprawnych, stających się podporządkowanymi „psami”, o statusie ofiar. Oczekiwany efekt przeprowadzanego wywodu dotyczyć będzie ukazania funkcji literatury jako źródła refleksji i medium ekspresji (wynalazku, przypisanego człowiekowi), w odniesieniu do koncepcji zmierzchu antropocentryzmu.
The subject of the literary study proposed in the title is the triptych by Josip Mlakić, which follows the convention of a futuristic anti-utopia. The work provides research material amenable to the application of diverse, interdisciplinary methodological tools (from ecocriticism to animal studies). In addition to the symbolic framing of the issue of dogs in cultural history, the starting point for the reflections on the post-apocalyptic vision of the totalitarian world (through which further wars swept and disturbed the ecosystem) is the post-humanist and post-anthropocentric perspective of the present and future human condition, with a particular focus on species chauvinism. In the Bosnian-Herzegovinian writer’s anti-war prose, speciesism (seen from the perspective of the complex relationship between dogs and humans) is also manifested in the blurring of the boundary between the concepts of animalism and humanity, in a vision of the world in which homo crudelis proves to be the greatest threat. In the world depicted by Mlakić, the relations between the man and the dog can be defined as an example of companion species, “nanoculture” realised in diverse “contact areas”. There also arises the question of hierarchical relations between people, entities with weak subjectivity: the excluded, the marginalised and all exterminated Others, including the disabled, who become subordinated “dogs” with the status of victims. The anticipated result of the study will be to present the function of literature as a source of reflection and a medium of expression (an invention, attributed to the humans) in relation to the concept of the twilight of anthropocentrism.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2021, 21; 189-207
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postapokaliptyczna przyszłość świata w kinematografii SF
Постапокалиптическое будущее мира в научно-фантастическом кинo
Autorzy:
Kutyła, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969382.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
dystopia
przyszłość
kinematografia
science-fiction
katastrofizm
anarchia
apokalipsa
future
cinematography
science fiction
catastrophism
anarchy
apocalypse
дистопия
будущее
кинематография
научная фантастика
катастрофа
анархия
апокалипсис
Opis:
Разрушение человечества всегда присутствовало в человеческих размышлениях о судьбе мира и самого человечества. Во второй половине 20-го века постапокалиптические фильмы становились все более и более популярными. Все интерпретации социального порядка после глобальной катастрофы с тех пор стали неотъемлемым элементом научно-фантастического кинематографа. В то же время, эти видения являются художественными примерами постапокалиптической дистопии - то есть ада, которое человек может подготовить себя в по разному понимаемом и указываемом в будущем. Глобальная пустыня является там величайшим страхом, экзистенциальным кошмаром, рожденным в голове человека, возникающим на основе историософского пессимизма. На рубеже 20 и 21 веков у человека как никогда прежде были орудия, которые могли бы привести к глобальному разрушению. Постапокалиптические дистопии также являются определенной интерпретацией катастрофической идеи, хорошо известной в истории философии и социологии. Из-за того, как этот постапокалиптический мир изображается, эти видения можно разделить на: технократическое, пандемическое, анархистское, постапокалиптическое блуждающее кино, постапокалиптическое кино убежища.
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2019, XVI, 1; 167-180
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyka naukowa jako pole przenikania się kultur polskiej i rosyjskiej (na przykładzie twórczości Andrzeja Sapkowskiego i Siergieja Łukianienki)
Science fiction and fantasy as an area of intersection between Polish and Russian culture (exemplified with works by Andrzej Sapkowski and Sergey Lukyanenko)
Autorzy:
Witecki, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481016.pdf
Data publikacji:
2008-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Sapkowski
Sergey Lukyanenko
science fiction
fantasy
Polish literature
Russian literature
Opis:
Polish writer Andrzej Sapkowski and his Russian colleague Sergey Lukyanenko are considered to be two best-known living science-fiction and fantasy authors from their countries at the turn of the century. What is more, their popularity is not only connected with their homeland, but also spreads to other countries. As we can observe, Lukyanenko is the most important living Russian modern SF&F author in Poland, whereas Sapkowski is one of the best-known Polish contemporary writers in Russia (not only SF&F, but in general - right after Lem and Chmielewska). It is interesting to take a close look at their popularity and reveal how their works connect and influence many different branches of culture in Poland and Russia. It is impossible to take into consideration all of their works, so we concentrate on Sapkowski’s The Witcher saga and Lukyanenko’s four urban fantasy novels about The Night Watch and The Day Watch. On this basis we present their influence on such cultural areas as film, comic books and computer games. We also describe the reception of this influence and its results in Poland and Russia.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 217-231
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Matrix jako cykl intertekstualny
Autorzy:
Adam, Franke,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897427.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Men in Black
Science fiction
Matrix
Anonymous
Monomit
Gurdżijew
Gnostycyzm
Opis:
The text is an attempt to present lesser-known plot interpretations of the Matrix series (both film trilogy and anime Animatrix) movies. The author uses various research perspectives (religio-mystical, political and socio-economic ones) to present possible ways of interpretation of particular motifs and characters, referring among others to mystical beliefs, Gnostic ideas and the tradition of initiation novel, but also to contemporary popular culture regarding films and science fiction novels. The analysis contains as well socio-political issues touched upon in the movie; moreover on the example of Anonymous Group activities the author reveals the way Matrix series still influences contemporary culture.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(3 (450)); 145-153
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W cieniu radiacji. Seksualizacje bomby atomowej w kulturze popularnej lat 40. i 50. w Stanach Zjednoczonych
Autorzy:
Piotr, Urbanowicz,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897532.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
World War II
atomic bomb
sexualization
popular culture
science fiction
Opis:
The aim of the article is to present a phenomenon of the sexualization of an atomic bomb in the popular culture of the 1940s and the 1950s in the United States. On the basis of sociological and cultural studies, the author lists the functions of this phenomenon. Furthermore, he uses the examples of press reports and popular cinema to indicate that the sexualization of the atomic bomb resulted from fear of sterilization and assimilation of soldiers coming back from the front. The analysis concerns the film I Married a Monster from Outer Space (1958). The author proves that science fiction films conceptualize social concerns, and accustom the viewers with atomic tension by means of appropriate narratives.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2017, 61(1 (456)); 33-41
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Three Visions of Humanity in Extraterrestrial Ecosystems: Klein, Kosik, Skåden
Trzy wizje ludzkości w ekosystemach pozaziemskich: Klein, Kosik, Skåden
Autorzy:
Pokrywka, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14727917.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction
future
ecology
planets
colonisation
przyszłość
ekologia
planety
kolonizacja
Opis:
In the paper, three contemporary science fiction novels are compared: Die Zukunft des Mars (2013) by Georg Klein, Kameleon (2008) by Rafał Kosik, and Fugl (2019) by Sigbjørn Skåden. As possible scenarios of a future colonisation of other planets, the novels represent three different patterns of human existence in extraterrestrial ecosystems: adaptation, imitation, and indifference. They are discussed in the context of contemporary speculative narrations on human life outside of Earth.
W artykule porównane są trzy współczesne powieści science fiction: Die Zukunft des Mars (2013) Georga Kleina, Kameleon (2008) Rafała Kosika oraz Fugl (2019) Sigbjørna Skådena. Jako możliwe scenariusze przyszłej kolonizacji innych planet powieści reprezentują trzy różne wzorce egzystencji człowieka w pozaziemskich ekosystemach: adaptację, imitację i obojętność. Artykuł omawia je w kontekście współczesnych narracji spekulatywnych o życiu ludzi poza Ziemią.
Źródło:
Porównania; 2022, 31, 1; 133-142
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Una nueva mirada desde los límites de lo irreal: la fusión de categorías genéricas en la escritura de la imaginación de Juan Jacinto Muñoz Rengel
A New Perspective on the Limits of the Unreal: The Fusion of Generic Categories in the Writing of Imagination by Juan Jacinto Muñoz Rengel
Autorzy:
Álvarez Méndez, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048429.pdf
Data publikacji:
2018-07-09
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Muñoz Rengel
hybridisation
the fantastic
science fiction
horror
magical realism
Opis:
Juan Jacinto Muñoz Rengel (1974) is one of the greatest exponents of the hybridization of the fantastic with other non-mimetic modalities and with popular genre narratives. The mestizaje characterizes, through juxtaposition or fusion, much of his work, generating the ultimate significance of a broader scope. The fantastic is intertwined with adjacent categories, including science fiction, terror and magical realism. It is also commonly combined with the historical, detective, adventure or humorous narrative styles. He merges these diverse modes of invention by transgressing the rigid and normative molds with the aspiration of constructing new literary options. The dissolution of frontiers between the fantastic and other neighboring genres is also potentiated with frequent intertextual nods and suggestive tributes to the traditions of the unusual.
Źródło:
Studia Romanica Posnaniensia; 2018, 45, 2; 107-120
0137-2475
2084-4158
Pojawia się w:
Studia Romanica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
De la zarzuela a la ciencia ficción: El anacronópete, de Enrique Gaspar. Expansión de los límites de lo fantástico en la coyuntura del nacionalismo
From Zarzuela to Science Fiction: Enrique Gaspar’s El anacronópete. An Expansion of the Limits of the Fantastic through Conjunction with Nationalism
Autorzy:
Brina, Maximiliano
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048439.pdf
Data publikacji:
2018-07-09
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
19th century Spanish literature
the fantastic
science fiction
nationalism
Opis:
This article addresses Enrique Gaspar’s novel El anacronópete (1887) by means of the articulation of the fantastic genre and nationalism. The nineteenth century witnessed a powerful scientific and technological development, which introduced economic, political and social changes. This can be traced in literature, especially in the second half of the century: for example, in the antagonistic positions between Emilio Ferrari and Gaspar Núñez de Arce in the field of poetry, or novels by Benito Pérez Galdós as Doña Perfecta (1876), in which the tension between the countryside and the city is compared to that existing between tradition and modernity. In this context, the value of Gaspar's novel surpasses the anecdote of presenting the first time machine in literature, eight years before Wells’s. Its value lies in the way in which, starting from the articulation of scientific and literary discourse, it expands the limits of the fantastic while using the procedure to address the question of national identity. The action takes place during the International Exhibition in Paris in 1878. The novel shows the popularity of the “famous Jules Verne” in Spain, whose “marvelous hypotheses” will be considered “children's toys in the face of the magnitude of the real invention of the modest Zaragoza neighbour of Spain”. More than a science fiction novel, the text calls for the incorporation of concepts related to the process of creation of national identities from such disciplines as history and sociology.
Źródło:
Studia Romanica Posnaniensia; 2018, 45, 2; 51-63
0137-2475
2084-4158
Pojawia się w:
Studia Romanica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co przyniesie jutro? Potencjalne zastosowanie technologii w działaniach terapeutycznych na przykładzie filmów science fiction
What will tomorrow bring? Potential application of technology in therapeutic activities, as exemplified by science fiction films
Autorzy:
Olszak, Nikola
Dunin, Tobiasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22625711.pdf
Data publikacji:
2020-11-27
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
kino
technologia
terapia
przyszłość
science fiction
cinema
technology
therapy
future
Opis:
W pracy omawiamy różne wizje technologii jako środka pomocowego w przypadkach kryzysu na przykładzie wybranych filmów fantastycznonaukowych. Kryzys w życiu człowieka występuje, gdy zasoby psychiczne, jakimi dysponuje, nie wystarczają mu na poradzenie sobie z daną sytuacją i musi on sięgnąć po inne dostępne rozwiązania. Jednym z takich środków zaradczych coraz częściej staje się technologia – od roku 1966, w którym powstała ELIZA, pierwszy program mający spełniać funkcję terapeuty, aż do czasów dzisiejszych, w których aplikacje na smartfony pomagają w pracy z dziećmi z autyzmem, a technologia VR pozwala żołnierzom na przepracowanie swoich traum w bezpiecznych warunkach. Z wielką ciekawością obserwujemy rozwój technologii i w przyszłości oczekujemy większych możliwości jej zastosowania w terapii. Niestety na razie musimy się zadowolić filmami science fiction.
In our work we analyse various options of technology as an aid measure in cases of crisis, as exemplified by selected science fiction films. A crisis in human life appears when mental resources he possesses are insufficient to deal with a certain situation and he must reach for other available solutions. One of such means is more and more frequently technology – since 1966, when ELIZA was released – the first therapeutic programme – until now, when smartphone applications facilitate work with autistic children, or VR technology allows soldiers to overcome their trauma in safe conditions. We are observing the development of technology with great curiosity and we anticipate even greater possibilities of its application in therapy. Unfortunately, as for now we have to settle for science fiction films.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2020, 12, 4; 151-159
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
No Figures in the Landscape: Post-Anthropocentric Typologies of Architectural Settings in Science-Fiction Films
Krajobraz bez postaci. Postantropocentryczne typologie architektoniczne w kinie fantastyczno-naukowym
Autorzy:
Stasiowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341705.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
architektura
typologia
film
science fiction
postantropocen
architecture
typology
post-Anthropocene
Opis:
In the ascending age of automation factories, storage facilities, and server farms, intelligent buildings are becoming less dependent on human maintenance. These new and updated architectural forms do not comply with traditional typologies. From the Vitruvian Man to Modulor, our bodies were the measure of most constructions. Yet automation renders new constructions incompatible with patterns of human habitation. This article focuses on the iconography of buildings designed to operate with little to none human interaction, providing an insight into how such settings influenced recent (last decade) science-fiction films like Blade Runner 2049 (dir. Denis Villeneuve, 2017), Captive State (dir. Rupert Wyatt, 2019), I Am Mother (dir. Grant Sputore, 2019), or Transcendence (dir. Wally Pfister, 2014). In each of them, artificial intelligence is an intrinsic composite of the environment, terraforming a post-anthropocentric reality of data centres, automated warehouses and drosscapes.
Fabryki, zautomatyzowane magazyny, elektrownie oraz centra danych już dziś funkcjonują najlepiej przy minimalnej ingerencji. Co istotniejsze, przestrzenie tego typu wymykają się tradycyjnym typologiom, także dlatego, że swoją skalą i przeznaczeniem zrywają z antropocentrycznym charakterem architektury. Od człowieka witruwiańskiego po modulor Le Corbusiera ciało ludzkie stanowiło miarę budowli. Co jednak w przypadku konstrukcji przeznaczonych na magazyny, centra logistyczne, farmy serwerów obsługiwanych przez maszyny bądź których automatyzacja gwałtownie postępuje? Na to pytanie ma odpowiedzieć niniejszy artykuł. Autor analizuje w nim ikonografię przestrzeni projektowanych niejako na erę mającą nadejść „po człowieku” przez pryzmat fantastyki naukowej, a więc filmów, w których sztuczna inteligencja jest integralnym komponentem środowiska, takich jak: Blade Runner 2049 (reż. Denis Villeneuve, 2017), Rebelia (reż. Rupert Wyatt, 2019), Jestem matką (reż. Grant Sputore, 2019) czy Transcendencja (reż. Wally Pfister, 2014).
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2020, 110; 24-45
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Śląski Klub Fantastyki
Autorzy:
Cholewa, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/534848.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
fandom
science-fiction and fantasy clubs
history
non-govern-mental organizations
Opis:
The text gives concise account of an outline history of Silesian Science-Fiction & Fantasy Club (Śląski Klub Fantastyki – Polish noun fantastyka encompasses both science-fiction and fantasy works), which is the oldest of its kind established by the fantastyka aficionados in Poland. It has been in operation since 1981, and it is registered as a public benefit institution.
Źródło:
Śląskie Studia Polonistyczne; 2019, 13, 1; 169-176
2084-0772
2353-0928
Pojawia się w:
Śląskie Studia Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poetyka postpiśmienna
Post-literate Poetics
Autorzy:
Gorliński-Kucik, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364851.pdf
Data publikacji:
2019-12-29
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Jacek Dukaj
post-literacy
writing
science fiction
transhumanism
pismo
postpiśmienność
transhumanizm
Opis:
Jacek Dukaj w swoim najnowszym tomie esejów Po piśmie ujmuje dzieje człowieka jako ewolucję form uzewnętrzniania przeżyć, których ostatnim stadium jest bezpośredni transfer przeżyć. Drugim z najważniejszych tu zagadnień jest upodmiotowienie narzędzia. Tekst śledzi wcześniejsze realizacje tych koncepcji w utworach literackich autora Lodu, a także porównuje jego dyskurs z innymi współczesnymi narracjami o dziejach i przyszłości homo sapiens (głównie – Yuvala Noah Harariego).
In his latest collection of essays Po piśmie [After writing], Jacek Dukaj conceives of human history as an evolution of forms in which man manifests experiences; its final stage is the direct transfer of experiences. The second most important question is the subjectification of the tool. I review earlier realizations of this concept in Dukaj’s writings and compare his ob-servations with other contemporary narratives which address the history and future of homo sapiens (mainly by Yuval Noah Harari).
Źródło:
Forum Poetyki; 2019, 17; 98-115
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Science fiction: źródła i kontynucje
Science fiction: Sources and Contemporary Renditions
Autorzy:
Frelik, Paweł
Kincaid, Paul
Swanstrom, Lisa
Vint, Sherryl
Tokarski, Mateusz
Maj, Krzysztof M.
Szymczak-Maciejczyk, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520032.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
science fiction studies
Pawel Frelik
Paul Kincaid
Lisa Swanstrom
Sherryl Vint
Opis:
A discussion addresses general problems associated with studying science fiction narratives today. What does it take to make a believable illusion of the scientific out of literary fiction? What are the most contemporary views on the genre and its multiple iterations? Is it still a genre? These and many more questions have been tackled below by the leading experts in science fiction studies: Paweł Frelik (University of Warsaw), the most prominent Polish theorist in the field, editor of the „Journal of Gaming and Virtual Worlds”, and author of Visual Cultures of Science Fiction (2017, reviewed in this issue), as well as the first Polish president of Science Fiction Research Association (2013-2014); Paul Kincaid, renowned science fiction critic, author of A Very British Genre: A Short History of British Fantasy and Science Fiction (1995) and What It Is We Do When We Read Science Fiction (2000); Lisa Swanstrom (University of Utah), co-editor of „Science Fiction Studies”, and author of Animal, Vegetable, Digital: Experiments in New Media Aesthetics and Environmental Poetics (2016); Sherryl Vint (University of Alberta), also co-editor of „Science Fiction Studies”, director of Science Fiction and Technoculture Studies at University of California, Riverside, and co-editor of The Routlege Companion to Science Fiction (2009); and, finally, „Creatio Fantastica” editors—Krzysztof M. Maj, Mateusz Tokarski, and Barbara Szymczak-Maciejczyk.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 145-168
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Futuryści z MZO. Organizowanie się Ministerstwa Ziem Odzyskanych w czasie i przestrzeni
Futurists from the MZO: Self-Organisation of the Ministry of the Recovered Territories in Time and Space
Autorzy:
Ćwiek-Rogalska, Karolina
Mrzygłód, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38584333.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
czasowość
przestrzenność
Ministerstwo Ziem Odzyskanych
„science fiction”
„world building”
osadnictwo
przyszłość
archiwum
temporality
spatiality
Ministry of the Recovered Territories
science fiction
world building
settlement
future
archive
Opis:
Among the tasks of the Ministry of the Recovered Territories, which existed in the years 1945–1949, was planning the development of former German territories incorporated into the post-war borders of Poland. In our article, we critically read the documents of the Ministry, concerning both the spatial organisation of settlement in the Recovered Territories – normative documents and reports of the Department for Settlement, as well as the efforts to acquire a building for the headquarters of the Ministry in Warsaw. We look at how the Ministry located itself in the space of Warsaw and we read this as a reflection of the process of the settlement in the Recovered Territories. We propose an intellectual game of reading how the legal and administrative order of formerly German territories was created and we show it as a strategy for designing a new socio-political reality in vein of science fiction thinking. By using such a category, we bring out the entangled temporalities of the project of the “Recovered Territories” and the Ministry itself, as well as the scale of social and political constructivism of the post-war transition period.
Do zadań Ministerstwa Ziem Odzyskanych, istniejącego w latach 1945–1949, należało planowanie zagospodarowania dawnych terenów niemieckich wcielonych w powojenne granice Polski. W naszym artykule poddajemy krytycznej lekturze dokumenty Ministerstwa, dotyczące zarówno organizacji przestrzennej osadnictwa na „Ziemiach Odzyskanych” – akty normatywne oraz sprawozdania Departamentu Osiedleńczego – jak i starań o pozyskanie budynku na siedzibę instytucji w Warszawie. Przyglądamy się, jak Ministerstwo lokowało się w przestrzeni stolicy i czytamy to jako odzwierciedlenie procesu zagospodarowywania „Ziem Odzyskanych”. Celem tekstu jest podjęcie gry intelektualnej, polegającej na odczytaniu kształtowania się porządku prawno-administracyjnego terenów poniemieckich jako strategii projektowania nowej rzeczywistości społeczno-politycznej w kluczu myślenia sciencefictionalnego. Dzięki użyciu takiej kategorii wydobywamy splątane czasowości projektu „Ziem Odzyskanych” i samego Ministerstwa oraz skalę konstruktywizmu społecznego i politycznego powojennej epoki przejściowej.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paradoxes of Transrobotism: an Anti-Transhumanist Reading of Chris Columbus’s Bicentennial Man
Autorzy:
Kowalczyk, Andrzej Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1804525.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
transhumanizm — krytyka; android; Chris Columbus; Człowiek przyszłości; adaptacja filmowa; kino science-fiction
transhumanism—criticism; androids; Chris Columbus; Bicentennial Man; film adaptation; science-fiction cinema
Opis:
Paradoksy transrobotyzmu: Anty-transhumanistyczne odczytanie człowieka przyszłości Chrisa Columbusa Artykuł proponuje odczytanie filmu Chrisa Columbusa Człowiek przyszłości (Bicentennial Man) (1999) jako krytykę transhumanizmu. Rozpatrując głównego bohatera — androida znanego jako Andrew Martin — jako metaforę człowieka, artykuł postuluje spojrzenie na modyfikacje, które przechodzi tytułowy bio-mechaniczny „człowiek przyszłości” w kontekście „odwrócenia” transformacji opisywanych w Deklaracji Transhumanistycznej oraz w słynnym „Liście z Utopii” Nicka Bostroma — jednego z czołowych przedstawicieli transhumanizmu. Przyjęte założenia pozwalają na „konserwatywne” odczytanie Człowieka przyszłości, jako swoistej afirmacji człowieczeństwa.
This essay proposes a re-reading of Chris Columbus’s film Bicentennial Man (1999) as a critique of transhumanism. Construing the robot protagonist, Andrew Martin, as a metaphor of the human being, the essay argues that the series of modifications he undergoes is a reversed version, as it were, of transformations postulated in Nick Bostrom’s “Letter from Utopia” and the Transhumanist Declaration—the famous manifestos of transhumanism. Consequently, the film is interpreted as an affirmation of humanity defined by conservative opponents of transhumanism.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 11 Special Issue; 137-150
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Journey to the City of Hope: Immigration, Diaspora and Identity in Larissa Lai’s Salt Fish Girl
Podróż do Miasta Nadziei – imigracja, diaspora i tożsamość w powieści Larissy Lai Salt Fish Girl
Autorzy:
Podruczna, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1198017.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Salt Fish Girl
Larissa Lai
science fiction
podróż
diaspora
imigracja
journey
immigration
Opis:
The motif of journey constitutes one of the most important cornerstones of both postcolonial literatures and science fiction narratives, the latter of which owe a significant debt to the essentially colonial origins of the genre, thus inviting postcolonial practices of reimagining and writing back. For that reason, the following article aims at an examination of the peculiar ties between the postcolonial theory and science fiction, in order to discuss how speculative fiction allows for an in-depth analysis of the contemporary diasporic condition and the issues of memory and cultural identity, in the context of a dialogue with contemporary diaspora studies and postcolonial studies.The motif of the journey, then, understood both in literal and metaphoric terms, becomes the point of departure for a discussion concerning the ways in which the experiences of migration and diasporic existence influence the subject’s identity as well as their relationship with the culture and language of the country of their ancestors.To this end, the paper aims at a thorough analysis of the ways in which Larissa Lai, in her novel Salt Fish Girl, engages in a discussion regarding the contemporary condition of diasporic communities, proposing a new perspective on the complicated relationship between diasporas, their past and ancestral heritage as well as their language, and the motif of journey, understood both spatially (as a journey from one place to another) and temporally (as a journey back to the roots or the impossibility of going back). Employing postcolonial theory as well as the theory of science fiction as the methodological framework, the paper argues that for Lai, the journey of one of the incarnations of the protagonist, Nu Wa, to the Island of Mist and Forgetfulness constitutes an extended metaphor for the experience of Chinese immigrants in Canada. The motif of journey is inextricably tied here with the practices of remembering and forgetting, crucial for diasporic communities, as well as the constant search for a new, hyphenated identity in the new reality. Moreover, Lai suggests that such a journey constitutes a traumatic experience for the individual, which results in the loss of access to ancestral heritage as well as the language and the necessity of accepting one’s liminal condition, which contributes to the feeling of alienation and rootlessness.
Motyw podróży stanowi jeden z najważniejszych tropów literatury postkolonialnej, jak również literatury science fiction, której korzenie są niezaprzeczalnie zanurzone w dyskursie kolonialnym. Zależność ta prowadzi do rozrachunków z kolonialną przeszłością i przepisywaniem (writing back) na nowo narracji charakterystycznych dla science fiction. Autorka artykułu bada osobliwe związki między teorią postkolonialną a literaturą science fiction. Omawia, w jaki sposób fikcja spekulatywna pozwala na dogłębną analizę współczesnej kondycji diasporycznej oraz kwestii pamięci i tożsamości kulturowej w kontekście dialogu ze współczesnymi studiami nad diasporą i studiami postkolonialnymi.Motyw podróży, rozumiany zarówno w sensie dosłownym, jak i metaforycznym, staje się punktem wyjścia do dyskusji na temat tego, jak doświadczenia migracji i diasporycznej egzystencji wpływają na tożsamość podmiotu, a także na jego relację z kulturą i językiem kraju przodków.W artykule ukazano sposoby zaangażowania Larissy Lai w dyskusję na temat aktualnego stanu społeczności diasporycznych. Zaproponowano także nowe spojrzenie na skomplikowaną relację między diasporami, ich przeszłością i dziedzictwem przodków oraz językiem, a motywem podróży rozumianej zarówno przestrzennie (jako podróż z jednego miejsca do drugiego), jak i czasowo (jako powrót do korzeni lub niemożność powrotu). Wykorzystując teorię postkolonialną oraz teorię science fiction jako ramy teoretyczne, autorka dowodzi, że dla Lai podróż jednego z wcieleń głównej bohaterki, Nu Wa, na Wyspę Mgieł i Zapomnienia stanowi rozbudowaną metaforę doświadczenia chińskich imigrantów w Kanadzie. Motyw podróży jest tu nierozerwalnie związany z kluczowymi dla społeczności diasporycznych praktykami pamiętania i zapominania, a także z ciągłym poszukiwaniem nowej, granicznej tożsamości w poznawanej rzeczywistości. Co więcej, Lai sugeruje, że taka podróż stanowi dla jednostki traumatyczne doświadczenie, którego efektem jest utrata dostępu do dziedzictwa i języka przodków oraz konieczność zaakceptowania swojej liminalnej kondycji, co przyczynia się do poczucia wyobcowania i braku zakorzenienia.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2021, 27, 1; 139-153
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Art of Rambling: Journeys through Space and Time with Mary Kingsley, Rose Macaulay, Ursula Le Guin, Naomi Mitchison and Octavia Butler
Sztuka włóczęgi: podróże w czasie i przestrzeni z Mary Kingsley, Rose Macaulay, Ursulą Le Guin, Naomi Mitchison i Octavią Butler
Autorzy:
LeFanu, Sarah
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1198025.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
science fiction
podróże w czasie
feminizm
podróżniczki
time travel
feminism
women travellers
Opis:
In “The Art of Rambling: Journeys Through Space and Time”, Sarah LeFanu will look at the travels and travel-writings of, predominantly, Mary Kingsley and Rose Macaulay, and will boldly suggest some connections with the science fictional spacewomen and time-travellers of the second wave of feminism. She will talk about five travelling women whose lives span over one hundred years, and look at some of the connections between them in their lives and in their writing. By focusing on the experience of the five authors in a larger socio-cultural and literary context, LeFanu will trace the implications of writing and travelling vis-à-vis the intersectionality of one’s personal commitments and motivations, with the aim to discovering how these are inflected by questions of gender and gender bias, consequently bearing upon the shape of modern discourses of women travel and travel writing. While each of the women travelled in different modes and to different places, for every one of them the imaginative worlds of their childhoods inspired them to engage with the world outside, an engagement that was not just personal but was also profoundly political.
W niniejszym tekście Sarah LeFanu analizuje podróże i podróżopisarstwo przede wszystkim Mary Kingsley i Rose Macaulay, ukazując oryginalne powiązania między wymienionymi autorkami a podróżniczkami w czasie i przestrzeni kosmicznej znanymi z literatury science fiction drugiej fali feminizmu. LeFanu przygląda się również trzem innym podróżniczkom, poszukując wspólnego mianownika dla ich doświadczeń i pisarstwa w szerszym socjokulturowym kontekście. Autorka bada implikacje między podróżą a relacją z niej w kontekście intersekcjonalności i różnych jej odmian, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii płci i uprzedzeń wynikających ze stereotypowego postrzegania i przedstawiania ról płciowych, także w dyskursach kobiecego podróżopisarstwa. Mimo że każda ze wspominanych przez LeFanu autorek podróżowała w inny sposób i do rożnych miejsc – to dla każdej z nich impulsem do kontaktów ze światem zewnętrznym były dziecięce krainy wyobraźni. Relacje te nie miały charakteru tylko osobistego, ale wyrażały się także w zaangażowaniu politycznym.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2021, 27, 1; 31-49
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La bibliotcca inesistente: qualche esempio di fantastico non classilicabile, da Borges a Calvino a Landolfi, sulla scia di Stanisław Lem
Nieistniejąca biblioteka. Przykłady nieoznaczonej fantastyczności wedle koncepcji Stanisława Lema u Borgesa, Calvino i Landolfiego
Autorzy:
Groggia, Francesco
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954780.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Lem
fantastyka
metafora
Buzzali
Landolfi
alegoria
Calvino
science-fiction
metaphor
Buzzati
allegory
Opis:
Artykuł dotyczy zasadniczo kwestii różnorodności gatunku literackiego klasyfikowanego zazwyczaj jako „fantastyka", który od zawsze stanowi problemem dla teorii literatury: czy należy go traktować ściśle jako gatunek literacki, czy raczej jako pojęcie twórczości literackiej. Rozpoczynając od krytyki Stanisława Lema, dotyczącej słynnej wypowiedzi Tzvetana Todorowa i jego wizji literatury fantastycznej, zawartej w książce La litterature fantastique. analiza tekstów Borgesa, Stapledona, Calvino, Landolfiego, Buzzatiego oraz. własnych tekstów polskiego pisarza umożliwia zastosowanie pomysłów S. Lema do rozwinięcia samego pojęcia fantastyki na tle studiów współczesnej komparatystyki. Od fantastycznej teologii Borgesa i Landolfiego do fantastycznej kosmologii Calvino i Lema, od futurologicznej historiografii Stapledona do antyalegorii Buzzatiego, słowo „fantastyka” obejmuje gatunki literackie, dla których jeszcze nie znaleziono miejsca w ramach teorii literatury.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2001, 49, 5; 77-95
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elektroniczny łowca: postać cyborga w kinie science fiction głównego nurtu
Electronic hunter: the cyborg in mainstream science fiction films
Autorzy:
Kamrowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047426.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction
cyborg
mainstream cinema,
Terminator film series
RoboCop film series
technophobia
Opis:
The aim of this text is to analyze the cyborg motif in mainstream American science fiction films, as represented by the Terminator and RoboCop film series. The cyborg characters presented in these films are focused mainly on violence and destruction, which emphasizes the technophobic attitude of the culture within which these films were made. The only redemption of their otherness is showing their humanity. For a cyborg, its technological provenance is a burden and results in its sense of guilt. In this manner, American science fiction films support anthropocentrism and the conservative status quo.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 21-34
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Motyw obcego w Podróży ósmej Stanisława Lema
The theme of the alien in The Eighth Voyage by Stanisław Lem
Autorzy:
Düring, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041859.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Alien Contact
estrangement
self-reflection
Polish science fiction
Stanisław Lem
Star Diaries
Opis:
The article contains a reconstruction of the theme of the alien in The Star Diaries  by Stanisław Lem, with special emphasis on The Eighth Voyage. The Author treats this theme as a starting point for existential considerations, and - by reference to the work of Bernard Waldenfels - also for cultural and civilizational considerations.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 28; 155-166
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Maps of Inner Space: J. G. Ballard’s “The Reptile Enclosure” in the Light of R. D. Laing’s The Politics of Experience
Autorzy:
Oramus, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791076.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
J. G. Ballard
R. D. Laing
kosmos wewnętrzny
science fiction
inner space
Opis:
Mapy kosmosu wewnętrznego. Opowiadanie J. G. Ballarda „The Reptile Enclosure” w świetle traktatu R. D. Lainga Polityka doświadczenia W roku 1962 J. G. Ballard opublikował manifest artystyczny „Which Way to Inner Space?”, w którym postulował, by twórcy ambitnej science fiction odeszli od powtarzalnych historii o galaktycznych przygodach, a zajęli się kosmosem wewnętrznym człowieka. Dwa lata później pisarz opublikował opowiadanie „The Reptile Enclosure” („Wybieg dla gadów”, nie tłumaczone na polski), które, choć pozornie poświęcone umieszczeniu na orbicie nowego satelity, stanowi dogłębne studium kosmosu wewnętrznego – bezczasowej przestrzeni pradawnych instynktów Człowieka z Cro-Magnon, odziedziczonej przez współczesnych ludzi. Artykuł interpretuje „The Reptile Enclosure” w kontekście tez Ballarda wyrażonych w manifeście oraz traktatu R. D. Lainga Polityka doświadczenia. Zarówno Ballard, jak i Laing starają się wytłumaczyć niezrozumiałe z pozoru ludzkie odruchy, odwołując się do przeszłości ewolucyjnej rasy ludzkiej, fizycznego i społecznego środowiska, które już nie istnieje, ale które – ich zdaniem – wciąż nosimy w pamięci genetycznej.
In 1962, J. G. Ballard wrote his artistic manifesto “Which Way to Inner Space,” in which he claims that ambitious science fiction should abandon repetitive space stories and investigate the inner space of the human mind. Two years later, in 1964, his short story “The Reptile Enclosure” was published. While the story appears to focus on the launch of a new satellite, it is really a profound study of “inner space,” the timeless mindscape of contemporary humans inherited from the distant past as it depicts instincts and unconscious urges dating back to the early period of Cro-Magnon. My aim in this paper is to read “The Reptile Enclosure” in the light of Ballard’s manifesto and in the context of R. D. Laing’s long paper “The Politics of Experience.” Both Ballard and Laing attempt to explain the intricacies of human behaviour by referring to our evolutionary past, a physical and social milieu that no longer exists but which they believe to be preserved in our latent collective memory.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 11; 211-224
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Herbert George Wells. Socjalizm, utopia i melancholia
Herbert George Wells. Socialism, Utopia and Melancholy
Autorzy:
Franczak, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32062495.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Herbert George Wells
Karl Marx
science-fiction
utopia
socialism
melancholy
socjalizm
melancholia
Opis:
The article is a review of the most important works by Herbert George Wells in terms of the relationship between futurological vision, projected ideal and knowledge about the past. Wells is usually associated with a prospective attitude, with forecasting the future and modeling its desired image. Indeed, his science fiction novels, treatises and utopias try to answer the question of the paths of civilization’s development. But this work is accompanied by constant analysis of the past, correcting the scenarios of past events and shaping their new version. On the one hand, the retroactive formation of historical matter supports a utopia with a socialist profile, and on the other, it prevents its stabilization and closes it in the circle of left-wing melancholy, as described by Enzo Traverso. Some of the writer’s progressive ideas seem to be patient self-persuasion, others – such as fantasies about “fortunate disasters” – can be understood as attempts to escape from melancholy. Breaking free from its power, however, comes at a high price: it is the end of the socialist utopia, the abandonment of the idea of progress and the optimistic history of philosophy.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2023, 39; 21-42
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Od morfy po mech" - wariacje na temat człowieczeństwa w prozie Jacka Dukaja
Autorzy:
Potent-Ambroziewicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607704.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science fiction
human being
identity
neologisms
fantastyka naukowa
człowieczeństwo
tożsamość
neologizm
Opis:
The article tries to present the works of Jacek Dukaj as depictions of the human identity.  The language analysis was crucial to show the human being in different timespans including the post - apocalyptic world.  Posing some universal questions about the human being's  place in the world , his/her role in shaping of reality and his/her cognitive and communication skills, was essential  to find out more about the author of such prose works as "Lód" or "Starość aksalota". Alternative historical visions, distant future, post-humanoid beings, transhumanism are only the tools enabling to present the human identity.The article constitutes an attempt to present the works of Jacek Dukaj as depictions of the human identity. The language analysis was crucial to show the human being in different timespans including the post-apocalyptic world. Posing some universal questions about the human being’s place in the world, his/her role in shaping of reality and his/her cognitive and communication skills, was essential to find out more about the author of such prose works as Ice (Polish: Lód) or The Old Axolotl (Polish: Starość aksolotla). Alternative historical visions, the distant future, post-humanoid beings, transhumanism are only the tools enabling to present the human identity.
W artykule podjęto próbę odczytania wybranych teksów Jacka Dukaja jako traktatów na temat tożsamości ludzkiej. Analiza języka powieści stała się podstawą do odtworzenia kreacji człowieka, umieszczonego w różnych płaszczyznach czasowych, także w świecie postapokaliptycznym. Badanie prozy autora Lodu czy Starości aksolotla wymagało postawienia uniwersalnych pytań dotyczących miejsca człowieka w świecie, jego roli w kształtowaniu rzeczywistości, możliwości poznawczych i komunikacyjnych. Alternatywne wizje historii, odległa przyszłość, byty posthumanoidalne, transhumanizm stają się jedynie tłem umożliwiającym prezentację tożsamości człowieka.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przesuwając granice – utopia i odmienność w świecie Star Treka
Autorzy:
Bartłomiej, Kozek,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897194.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Star Trek
Science Fiction
SF
fantastyka naukowa
różnice
utopia
film
seriale
Opis:
The article shows on the examples of two last TV series from this universe the world created in them, its rules and the problem with their application when confronted with new phenomena, such as the question of the humanity of a hologram or a person liberated from a Borg collective. Comparing Voyager and Enterprise TV series with each other, the author of the article shows a huge role of utopia in creating an attractive vision of the future for the fans of Star Trek, and what happens when this utopia is being questioned in the Enterprise series.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(3 (450)); 135-143
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Female Cyborgs, Gender Performance, and Utopian Gaze in Alex Garland’s Ex Machina
Autorzy:
Georgi, Sonja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971252.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
science fiction film
female cyborg
homework economy
Donna Haraway
Ex Machina
Opis:
The cyborg as a metaphor for cultural encodings of the interaction between humans and technology has been an accepted trope since the publication of Donna Haraway’s “Cyborg Manifesto.” Alex Garland’s 2015 film Ex Machina shares many of its key themes and motifs with earlier science fiction films, from Fritz Lang’s Metropolis to Ridley Scott’s Blade Runner. A first viewing of the film thus suggests an interpretation that focuses on the film’s portrayal of its female cyborgs Ava and Kyoko as another version of the “pleasure model” in the mode of Lang’s Maria or Scott’s Pris. However, it is the tension between Ava’s intelligence and visual attractiveness and her performance of a female gender identity that invites a closer investigation of the film’s visual encoding of the female cyborg. As the film shifts its focus from the young male programmer Caleb and his encounter with his employer Nathan and the cyborg Ava to Ava’s self-portrait, this chapter will take a closer look at the embodiment of cyborg identity.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2020, 63, 1; 39-49
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Terra Ignota. Marksizm kosmiczny jako marksizm apofatyczny
Terra Ignota. Cosmic Marxism as an Apophatic Marxism
Autorzy:
Urbańczyk, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15599369.pdf
Data publikacji:
2021-10-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
utopia
apophatic Marxism
Terra Ignota
Ada Palmer
science fiction
marksizm apofatyczny
Opis:
Tekst poświęcony jest problematyzującemu charakter współczesnych utopii cyklowi Terra Ignota Ady Palmer. Opisywanemu przez Palmer dwudziestemu piątemu wiekowi, w którym zniesiono płeć kulturową, państwa narodowe czy tradycyjny model rodziny, nie znosząc zarazem nierówności, przeciwstawiona zostaje postawa Utopian – niewielkiego ułamka fikcyjnej populacji. Choć ukazywana w powieściach rzeczywistość przez większość bohaterów traktowana jest jako utopia, Utopianie odmawiają przystania na nią, podejmując się nieustającej pracy w imię zerwania ze współczesnością i zobowiązując się poświęcić całe życie przyszłości. Utopia, ponieważ państwa pozbawione są terytoriów, nie może utworzyć na Ziemi przestrzennej enklawy i decyduje się na terraformację Marsa, choć nie dysponuje jednolitą wizją przyszłości i wspólnym celem poza opuszczeniem Ziemi. Działania Utopian nie są podejmowane w imię koherentnej wizji, a wypływają ze sprzeciwu wobec porządku faktycznego, znaturalizowanego przez większość społeczeństwa. Strategia Utopian omówiona zostaje jako przykład marksizmu apofatycznego, który postulował China Miéville. Niedostarczający pozytywnych projektów marksizm apofatyczny pozostaje potężnym narzędziem krytyki współczesności i bodźcem pobudzającym do działania.
The article discusses Ada Palmer’s Terra Ignota series, which problematizes the liberal nature of contemporary utopias. The fictional 25th century, in which gender, nation states and the traditional understanding of the family–but not inequalities–have been abolished, is contrasted with the ideals a small percentage of the population. While the fictional reality is treated as a utopia by the majority of characters, the Utopians strive for a radical rupture from the contingency and pledge themselves to the unknown future. Since the states in Palmer’s world lack territory and it is impossible for Utopia to form an enclave on Earth, the Hive dedicates itself to terraforming Mars, with leaving Earth as their one common goal. The tasks the Utopians undertake are not rooted in a coherent homogenous project but seem to be grounded in a protest against the status quo naturalized by the rest of society. The Utopian strategy is treated as an example of China Miéville’s apophatic Marxism. Apophasis remains a powerful tool of critique and an incentive to take action.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2021, 41, 3; 91-111
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duch wynalazczy, nauka, fikcja – Jan Szczepanik i Franciszek Pik Mirandola jako prekursorzy science fiction
Invention, science, fiction – Jan Szczepanik and Franciszek Pik Mirandola as forerunners of sci-fi literature
Autorzy:
Gruchała, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433486.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
Tematy:
Franciszek Pik Mirandola
Jan Szczepanik
science fiction
modernism
scientism
modernizm
scjentyzm
Opis:
Duch wynalazczy, nauka, fikcja – Jan Szczepanik  i Franciszek Pik Mirandola jako prekursorzy science fiction Artykuł ukazuje epizod z dziejów literatury science-fiction w Polsce. Przyjaciele z lat szkolnych – Jan Szczepanik i Franciszek Pik Mirandola – wspólnie rozwijali pasję wynalazczą. Pierwszy z nich osiągnął na tym polu światowy sukces, jako twórca technologii tkackich opartych o techniki fotograficzne, a także dzięki wykonaniu kamizelki kuloodpornej dla władcy Hiszpanii, natomiast Franciszek Pik pomysły wynalazków gromadził w szufladzie, starając się zaistnieć jako pisarz. Obaj nosili cechy osobowości podwójnych: Szczepanik wydawał się współczesnym wcieleniem twórczego geniusza niezrozumianego przez mieszczańskie społeczeństwo, drugi kilkakrotnie wracał do zawodu aptekarskiego, marząc o sławie artysty. Kompetencje techniczne Franciszka Pika pozwoliły mu w sposób nowatorski eksperymentować z językiem nauki i snuć z jego pomocą refleksję egzystencjalną i metafizyczną. Opowiadania pisane w ten sposób: Cel, Lux perpetua, Pamiętnik płomienia swą oryginalnością do dziś zadziwiają i stanowią nowatorski wkład Pika w rozwój konwencji prozy fantastyczno-naukowej w Polsce. Niestety, nowatorstwo to nie zyskało za życia artysty poklasku publiczności i podobnie jak genialne wynalazki Szczepanika musiało czekać na ponowne odkrycie już po śmierci autora.
Invention, science, fiction – Jan Szczepanik and Franciszek Pik Mirandola as forerunners of sci-fi literature The paper focuses on an early episode in the history of science fiction literature in Poland. Two friends since childhood, Jan Szczepanik and Franciszek Pik Mirandola shared a flair for inventions. The former received an international acclaim for his weaving technology based on photography and for a bulletproof jacket that saved the king of Spain’s life when an assassin’s bullet hit him. The latter stored his ideas for inventions in a special drawer, but his primary ambition was to become an artist. Paradoxically, it was Szczepanik who was recognized as a creative genius misunderstood by conservative readers, whereas Pik had to earn a living as a chemist, unsuccessfully claiming his position as a man of letters. Nevertheless, his technical expertise enabled him to contribute to the emergence of Polish science fiction literary. In his short stories Cel, Lux perpetua, or Pamiętnik płomienia Pik explored the metaphysical and existential dilemmas of his time, expressing his ideas with an inventory borrowed from his technical and chemical profession. The novelty of his writing as well as of Szczepanik’s ideas was not recognized at the time and was only appreciated posthumously.
Źródło:
Studia Pigoniana; 2023, 6, 6; 101-111
2657-3261
Pojawia się w:
Studia Pigoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe światy literackie: literaturoznawstwo współczesne a nauki ścisłe
New literary worlds. Contemporary literature studies and science
Autorzy:
Oramus, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1943052.pdf
Data publikacji:
2021-11-07
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
science fiction
climate fiction
quantum fiction
cyberpunk
solarpunk
science versus humanities
anthropocene
James Graham Ballard
Stanisław Lem
Margaret Atwood
Opis:
Since 1959, when C.P. Snow delivered his seminal lecture The Two Cultures on the lack of understanding between scholars working in the humanities and their colleagues from science departments, the gap between the two groups has been one of the most notorious clichés of contemporary Western culture. The aim of this article is to show that this seemingly insurmountable abyss between sciences and the humanities that was brought to the forefront during the mid-20th century is slowly receding into history. Literature studies today is heavily indebted to modern science. Biology (especially evolutionary biology), physics (especially quantum physics), and ecology (especially the Anthropocene studies) are among the most important subjects scholars of literature have to take into account. In order to prove this point I shortly describe literary genres which introduce modern science to the readers: science fiction, cyberpunk, solarpunk, lablit, quantum fiction, and cli-fi. I also refer to the newly-emerged schools of criticism-science fiction studies, ecocriticism and evocriticism-to show how scholars discuss these texts within the framework of the humanities. Additionally, I give a sample discussion of one of the cli-fi’s classics, J.G. Ballard’s The Drowned World and also shortly discuss two science fiction novels concerned with the civilisational conflict between science and humanities: Stanislaw Lem’s His Master’s Voice and Margaret Atwood’s Oryx and Crake.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 70; 139-168
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O trzech zegarach. Relatywistyczne fabuły w polskiej fantastyce naukowej (Lem — Huberath — Snerg)
Of Three Clocks. Relativist Plots in Polish Science Fiction (Lem — Huberath — Snerg)
Autorzy:
Kukulak, Szymon Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520030.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
Stanislaw Lem
Adam Wisniewski-Snerg
Marek S. Huberath
science fiction
social fiction
dystopian fiction
time dilatation
Opis:
The article compares three science-fiction novels written by Polish writers representing three successive generations — Stanisław Lem’s Return from the Stars (1959), Adam Wiśniewski-Snerg’s Robot (1973), and Marek S. Huberath’s Nest of Worlds (1998)—that utilize the time dilation phenomenon as a basis for the plot. In each novel, time dilation serves also as a building block for a higher layer of meaning. In Lem’s—as a grim prediction about the fate of real-world astronautics at its birth; in Snerg’s—as association with his ‘theory of superbeings’; and in Huberath’s—as a part of solipsistic construction of the author’s own multiverse permeated with Christian themes to which the author often refers to in his other texts. This proves not only the unwavering popularity of the motif itself but also its flexibility which allows to adapt it to different needs and aesthetics that the evolution of the genre imposes.
Źródło:
Creatio Fantastica; 2018, 2(59); 39-56
2300-2514
Pojawia się w:
Creatio Fantastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chorzy versus zdrowi. Metafory AIDS a apokalipsa zombie w World War Z
The AIDS epidemic and the zombie apocalypse in contemporary American cinema
Autorzy:
Zięba, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/458990.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Ośrodek Studiów Amerykańskich
Tematy:
HIV
AIDS
choroba
metafora
zombie
science-fiction
horror
kino
film
disease
metaphor
cinema
Opis:
Susan Sontag w swoich esejach z końca lat 70. I 80. ubiegłego wieku pisała m.in. O metaforycznych zna-czeniach, jakie przypisano chorobom, w tym AIDS, o ich wpływie na ludzką świadomość, o powszechnym utożsamianiu ich z karą i obcością. W roku 2000 Kylo-Patrick R. Hart zauważył, że w filmach fabularnych poruszających tematykę HIV/AIDS, wykorzystywane są konwencje z klasycznego kina hollywoodzkiego. Choć filmowcy amerykańscy sięgają po tę tematykę, to ukazują ją jako moment historyczny z dwóch ostatnich dekad XX wieku. Co więcej, trudno znaleźć aktualne ujęcia jakiejkolwiek z chorób zakaźnych poza takimi, które realnie nie istnieją. W tym artykule zestawiam i uzupełniam teorie Sontag i Harta, by wykazać że popularna figura zombie ukazana w World War Z (reż. Marc Forster, 2013) powiela negatywne stereotypy wobec niektórych grup społecznych, jakie im przypisano w związku z epidemią HIV/AIDS.
In her 1970s and 1980s essays, Susan Sontag wrote about the metaphorical meanings associated with diseases, including AIDS, their influence on human consciousness, and the fact that they are commonly identified with punishment and otherness. Kylo Patrick R. Hart observed in 2000 that classic Hollywood conventions have been used in feature films dealing with HIV/AIDS. Although cinematographers exploit this theme, they present it as a historical moment associated with the last two decades of the 20th century. Furthermore, it is virtually impossible to find actual depictions of any infectious diseases apart from those which are not real. In this article, I am combining and complementing Sontag's and Hart's theories to show that the popular figure of zombie depicted in World War Z (dir. Marc Forster, 2013) copies negative stereotypes about certain communities associated to them in connection with the HIV/AIDS epidemic.
Źródło:
InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer; 2016, 11b; 8 - 19
1689-6637
Pojawia się w:
InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Mythical Underworlds of Francis Stevens and Daphne du Maurier
Autorzy:
Aguirre, Mercedes
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028239.pdf
Data publikacji:
2021-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
mit
podziemia
science fiction
Francis Stevens
Daphne du Maurier
mito
inframundo
ciencia ficción
Opis:
This article analyses two stories by women writers (The Heads of Cerberus by Francis Stevens (1952) and The Breakthrough by Daphne du Maurier (1964)), which could both be considered as belonging to the genre of science fiction. These stories do not follow the ‘canonical’ or more popular type of underworld narrative, especially the idea of the katabasis or descent to the underworld and the encounter with the dead, a motif which has often been present in Western culture since classical antiquity and has generated numerous narratives. Rather, they evoke the classical myth of the underworld through the use of certain names (such as Charon and Cerberus) as well as exploring other concepts which coincide with ancient Greek accounts of the topography and inhabitants of the world of the dead, the realm ruled over by Hades.
Źródło:
Collectanea Philologica; 2021, 24; 185-195
1733-0319
2353-0901
Pojawia się w:
Collectanea Philologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PODobni – NiePODobni. Muza dalekich podróży Teodora Parnickiego i „Lód” Jacka Dukaja jako przykład dwóch sposobów alternatywizacji historii
Antipodes of History? Muza Dalekich Podróży by Teodor Parnicki and Lód by Jacek Dukaj as Two Different Models of Approaching Alternative History
Autorzy:
Lemann, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1179453.pdf
Data publikacji:
2012-12-02
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
alternate history
science-fiction
historiosophy
methodology of history
historia alternatywna
historiozofia
metodologia historii
Opis:
Artykuł ma na celu analizę porównawczą powieści Teodora Parnickiego Muza dalekich podróży i Lodu Jacka Dukaja, w zakresie technik artystycznych oraz świadomości filozofii i przebiegu procesu historycznego. Mimo iż pisarze ci przynależą do zupełnie innych formacji kulturowych, pokoleniowych i literackich i dzieli ich warsztat pisarski, to obie powieści łączy zainteresowanie historiozofią i metodologią historii oraz literacki namysł nad polskością i jej mitami. Powieści te zaliczyć można do gatunku historii alternatywnych. Powieść Parnickiego zwana przez niego samego powieścią „historyczno-fantastyczną”, zawiera cześć pt. Mogło być właśnie tak, w której to autor testuje możliwość odrodzenia się Polski po zwycięskim powstaniu listopadowym. Jacek Dukaj, pisarz science-fiction, tworzy zaś świat, w którym historia uległa zamrożeniu w postaci z roku 1908. Powieść rozgrywa się w latach 1924–1930, a Polska wciąż jeszcze znajduje się pod zaborami i nie odzyskała niepodległości. Obaj twórcy piszą swe historie alternatywne w trybieveta wobec sienkiewiczowskiej idei „pokrzepienia serc”. Szczególnie interesujący jest stosunek obu twórców wobec metodologii historii. Parnicki zniechęcony do historii w pozytywistycznym sensie (á la Ranke), odrzuca możliwość dotarcia do zdeponowanej w źródłach prawdy historycznej. Dukaj zaś, sięgając właśnie po paradygmaty XIX-wiecznej metodologii historii nicuje je tak, by uzyskać z ich materii postmodernistyczną filozofię historii, podważającą status naukowy historii i jej możliwość wnioskowania o historii.
The paper is focused to comparative analysis of the novels Muza dalekich podróży by Teodor Parnicki (“A Muse of Distant Journeys”) and Lód (“The Ice”) by Jacek Dukaj. The author compares the artistic techniques as well as the historiosophical consciousness and the awareness of the historical process in the aforementioned novels. The two writers belong to different cultural and literary generations and employed different poetics, still, it is possible to compare the historiosophical and methodological aspects of their works and their ways of thinking about Polishness and cultural myths. The two novels may be treated as realizations of the alternate history genre. Muza dalekich podróży called by the author himself a “historical-fantastical novel”, includes a part entitled “It could have been like that” („Mogło być właśnie tak”) describing the rebirth of Poland after a successful November Uprising. In Jacek Dukaj’s science-fiction novel history “froze” in 1908. Poland still remains divided in the years 1924–1930, never freed after the Partitions. For both Parnicki and Dukaj, creating alternative versions of Polish history was the way to criticizing the model of writing “to uplift hearts” introduced by Henryk Sienkiewicz. Their attitude towards the methodology of history is worth deeper analysis. Parnicki, who lost his enthusiasm towards the 19th century type of history á la Ranke, rejected the idea of historical truth preserved in historical sources. Dukaj, on the contrary, created a postmodernist methodology of history out of the paradigms of the 19th century historiosophy, thus undermining the status of the historical knowledge as “science”. 
Źródło:
Porównania; 2012, 10; 173-188
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
To Serve Man? Rod Serling and Effective Destining
Autorzy:
Auxier, Randall E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/985691.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
popular culture
science fiction
classic television
possibility
future time
effective destining
rod serling
Opis:
Popular culture is a vital part of the philosophy of culture. Immersion in the world of popular culture provides an immanent understanding, and after all, some of what is merely popular culture today will be the high culture of tomorrow. The genre of science fiction is one of the more important and durable forms of cultural and social (and even religious) criticism. Science fiction narratives guide our imaginations into the relation between the might-be and the might-have-been. The central idea of this paper is that possibilities have an existence that is intelligible to us, independent of and indifferent to actualities, and involving a distinction between “constellated possibilities” which form a pattern dependent upon one’s perspective in some actual standpoint, and “clustered” possibilities, which actually exist entangled and inseparable from one another, as possibilities. Science fiction writers intuitively know that if one introduces a variation into the present in order to trace a plausible alternative storyline from that standpoint, certain other variations will have to accompany the chosen variation in order to maintain the unity of the plot. I use Rod Serling, the creator of the legendary series The Twilight Zone, as an example in this paper. Hence, science fiction writers do work with clusters as well as constellations of possibilities (things that merely might happen and things that almost assuredly will eventually happen), and they experience the clusters with a stronger feeling of necessity. I call that feeling Wirkungsschicksal, of “effective destining.” I will develop this distinction and that stronger feeling of necessity into a method for the philosophy of culture.
Źródło:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture; 2020, 4, 4; 190-204
2544-302X
Pojawia się w:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzne modele nieśmiertelności w fantastyce naukowej
Philosophical Models of Immortality in Science Fiction
Autorzy:
Wilczewska, Sylwia
Iwanicki, Marcin
Fischer, John Martin
Curl, Ruth
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488622.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nieśmiertelność
filozoficzne modele nieśmiertelności
fantastyka naukowa
immortality
philosophical models of immortality
science fiction
Opis:
Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie – SF) jest często przedstawiana jako gatunek literacki dobrze przystosowany do spekulacji filozoficznej. SF i filozofia dzielą zainteresowanie kwestią nieśmiertelności, a ich ujęcia tego tematu można zestawić i porównać. Proponujemy tutaj zarys taksonomii różnych modeli czy wizji nieśmiertelności oferowanych przez filozofów i autorów fantastyki naukowej. Po wskazaniu istotnych rozbieżności między tymi modelami przedstawiamy sugestię, że pewne problemy oraz wątpliwości wysuwane przez pisarzy SF i filozofów wynikają z pomieszania różnych modeli. Mamy nadzieję, że te porównania pokażą wstępnie, w jakim sensie można powiedzieć, że fantastyka naukowa funkcjonuje jako dyskurs filozoficzny.
Science fiction is often described as a literary genre well suited to philosophical speculation. SF and philosophy share a common interest in the question of immortality, and comparisons and contrasts can be made regarding their respective treatments of the theme. We propose here a sketch of a taxonomy of different models or pictures of immortality offered by philosophers and SF writers. After noting important difference in these models, we suggest that some problems and concerns expressed by philosophers and SF writers alike are the result of conflating different models. It is our hope that these comparisons provide a preliminary sense of the way SF can be said to function as philosophical discourse.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 2; 141-153
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
David Avidan’s Message from the Future. Nuclear fantasies of the galactic poet
Autorzy:
Pietrzak, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047435.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
David Avidan
science fiction
Israeli cinema
Israeli poetry
Cold War
nuclear weapon
Opis:
David Avidan’s Message from the Future (1981) is one of few Israeli science fiction films ever made. This ambitious project of the well-known avant-garde poet has been forgotten for many years, as a result of a financial and artistic failure of the movie. The paper shows Avidan’s doomed film as an interesting cultural text that can be read as the director’s commentary on the Israeli reality of his time. Contrary to the artist’s claims about the global ambitions of the picture, Message from the Future is immersed in the local, exploring it under the guise of narrative structures borrowed from Hollywood. The text analyzes a precise deconstruction of the plot patterns characteristic for the classic American SF films from the 1950s, which Avidan adjusted to the Israeli sociopolitical landscape at the turn of the seventies and eighties.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 127-139
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W świecie kolorowej (anty)utopii. O animowanych cyborgach w Kongresie Ariego Folmana
In a world of a colorful (anti)utopia. About animated cyborgs in The Congress by Ari Folman
Autorzy:
Woroch, Adrianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047441.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Ari Folman
Stanislaw Lem
The Congress
animation
technology
anti-utopia
science fiction
Opis:
The article focuses on pointing out the functions of using animation technique and elements of the science fiction genre in Ari Folman’s The Congress from 2013. The film, which is loosely based on the short story The Futurological Congress by Stanisław Lem, balances on the edge of various genres, using the techniques of both live action film and computer animation. Folman proposes a glamorous, colorful vision of an (anti)utopian future, in which pharmacologically-modified cyborg-people participate in a collective hallucination, which is an alternative reality to the post-apocalyptic real world. The director makes several significant changes to the original, thanks to which he introduces a universal message and asks questions which seem far more relevant in the context of both contemporary culture and the environmental crisis that can no longer be ignored (although the issue of an impending natural disaster was also important in Lem’s works).
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 141-150
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lęk przed maszyną i lęk (z) maszyny. Sztuczna inteligencja i technolęki Stanisława Lema
The fear of the machine and the machine’s fear. Artificial intelligence and technofears in the works of Stanisław Lem
Autorzy:
Brzostek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853796.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Narodowe Centrum Kultury
Tematy:
stanisław lem
technolęki
futurologia
prognozy
technologia
science fiction
technofears
futurology
predictions
technology
Opis:
The article is devoted to technofears – complex and diverse fears of technology, which undergo conceptualization, are analysed in terms of problems they may cause and are visualized in the works of Stanisław Lem. Three basic issues have been analysed. Firstly, Lem’s anxiety related to predictions of civilizational development, present in his studies and late opinion journalism. Secondly, fear of progress that is ever-present in his works (particularly of: a machine, technology, robotics, and artificial intelligence), haunting an individual and humanity in nearer or further future. Thirdly, fears felt by machines depicted in his works as personified literary characters (robots, artificial intelligence). The concluding part includes a question about extreme, identity-related dimension of fear, which, also in reference to artificial intelligence, turns out to be, at least in the works of Solaris’ author, a fundamental existential experience required for the creation of a subject – person.
Źródło:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka; 2018, 101, 2; 13-24
1230-4808
Pojawia się w:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lost Worlds of Andromeda. Mass Effect: Andromeda and the Victorian adventure novel for boys
Autorzy:
Majkowski, Tomasz Z.
Kozyra, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034535.pdf
Data publikacji:
2021-03-07
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Tematy:
imperialism
science fiction
colonialism
game studies
digital games
victorian novel
Mass Effect
Opis:
The paper offers a reading of "Mass Effect: Andromeda" (BioWare 2017) vis-à-vis lost world romance (also dubbed “lost race romance”, or “imperial romance”), a late-Victorian area novelistic genre originating from H. Rider Haggard's "King Solomon's Mines" and serving as a major tool for British Empire propaganda - and as a source of the early science-fiction conventions. We claim the narrative failure of the ill-received game stems from its adherence to the rigid principles and forceful themes of the genre and the colonial and imperial imaginary informing it. Our analysis aims at highlighting the way 19th Century novelistic convention can be remediated as contemporary digital games, and to expose the link between imperial imaginary and the way open-world digital games are structured, on both narrative and gameplay levels - even when they do not directly refer to the historical colonial legacy.
Źródło:
Studia Humanistyczne AGH; 2021, 20, 2; 23-40
2084-3364
Pojawia się w:
Studia Humanistyczne AGH
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 166

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies