Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Sposoby konstruowania medialnych obrazów pierwszej fali epidemii koronawirusa w Polsce na przykładzie wybranych telewizyjnych programów specjalnych (Koronawirus. Poradnik vs Wszystko o koronawirusie)

Autorzy:

Ciesek-Ślizowska, Bernadetta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2119715.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski

Tematy:

medialny obraz świata
mediolingwistyka
koronawirus

Opis:

W artykule omówiono medialne obrazy pierwszej fali pandemii koronawirusa w Polsce konstruowane w programach specjalnych nadawcy publicznego i komercyjnego. Zaplecze teoretyczne i metodologiczne stanowią zintegrowane koncepcje lingwistyki dyskursu oraz lingwistyki mediów. W przekazie publicznym eksponowane są pozytywne obrazy działań rządu i instytucji państwowych, unika się też podsycania negatywnych emocji, by uspokoić nastroje społeczne. Nadawca komercyjny posługuje się dramatyzacją i emocjonalizacją przekazywanych treści w celu uatrakcyjnienia programu.

Źródło:

tekst i dyskurs - text und diskurs; 2021, 15; 315-337
1899-0983

Pojawia się w:

tekst i dyskurs - text und diskurs

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

KIEDYŚ i TERAZ – sposoby obrazowania codzienności z perspektywy bezdomnych mężczyzn
THEN AND NOW – The Profiling of Everyday Life from the Homeless Men’s Perspective

Autorzy:

Sobstyl, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/474151.pdf

Data publikacji:

2014-12-12

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski

Tematy:

profilowanie
językowy obraz świata
pamięć
dyskurs

Opis:

Artykuł analizuje wybrane składniki obrazów PRZESZŁOŚCI i TERAŹNIEJSZOŚCI z perspektywy bezdomnych mężczyzn zamieszkujących w ośrodku wsparcia. Z badań materiału językowego wynika, iż na obraz PRZESZŁOŚCI składają się m.in. takie komponenty jak RODZINA, PIENIĄDZE, PRACA ZARADNOŚĆ. Konceptualizację TERAŹNIEJSZOŚCI tworzą: BRAK PIENIĘDZY, NIEZALEŻNOŚĆ, WALKA Z NAŁOGIEM i POCZUCIE SAMOTNOŚCI. W perspektywie wspomnieniowej i tej odnoszonej do aktualnej sytuacji badane obrazy nie są jednoznacznie wartościowane, na co duży wpływ ma subiektywny punkt widzenia.
This article analyses selected elements of the PAST and the PRESENT images from the perspective of homeless men living in a support centre for the homeless. As the analysis of the linguistic material shows, the image of the PAST includes the following components: FAMILY, MONEY, WORK and RESOURCEFULNESS. The conceptualisation of the PRESENT is constructed from elements such as LACK OF MONEY, the NEED FOR INDEPENDENCE, and the FIGHT WITH ADDICTIONS and LONELINESS. In the perspective of past memories and the current situation, the analysed images are not unambiguously evaluated, which largely stems from the subjective point of view.

Źródło:

tekst i dyskurs - text und diskurs; 2014, 7; 137-154
1899-0983

Pojawia się w:

tekst i dyskurs - text und diskurs

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Jeszcze o pojęciu językowego obrazu świata. Glosa do książki Anny Różyło "Dzień, noc i inne pory doby - studium porównawcze polszczyzny ogólnej i poezji Haliny Poświatowskiej"

Autorzy:

Kozłowska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/624056.pdf

Data publikacji:

2007

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

halina poświatowska
poświatowska
językowy obraz świata

Źródło:

Colloquia Litteraria; 2007, 2, 1/2; 161-169
1896-3455

Pojawia się w:

Colloquia Litteraria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Utrwalanie pamięci o Powstaniu Warszawskim w świadomości młodego pokolenia. Strategie językowe w tekstach piosenek hip-hopowych
Reinforcing the Memory of the Warsaw Uprising in the Young Minds. Text Strategies in Hip-Hop Lyrics

Autorzy:

Duda, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/474197.pdf

Data publikacji:

2014-12-12

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski

Tematy:

strategie językowe
pamięć
świadomość
dyskursywny obraz świata

Opis:

Przedmiotem niniejszego artykułu jest obraz Powstania Warszawskiego, który został utrwalony w tekstach piosenek hip-hopowych, pochodzących z nurtu tzw. rapu patriotycznego. Przeprowadzona analiza miała na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie o strategie językowe, jakimi posługują się twórcy tego typu tekstów, aby utrwalić pamięć o tamtych wydarzeniach historycznych w świadomości współczesnej młodzieży – uczestników kultury hip-hopowej.
The subject matter of this article is the image of the Warsaw Uprising which has been preserved in hip-hop lyrics from the so-called ‘patriotic rap’ trend. The purpose of the analysis was to identify linguistic strategies used by the authors of such lyrics to preserve the memory of historical events in the minds of contemporary youth who are members of the hip-hop culture.

Źródło:

tekst i dyskurs - text und diskurs; 2014, 7; 67-80
1899-0983

Pojawia się w:

tekst i dyskurs - text und diskurs

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Konceptualizacja świata w neologizmach dziecięcych

Autorzy:

Gąsiorek, Krystyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/783025.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

konceptualizacja
neologizm
neologizm dziecięcy
językowy obraz świata

Opis:

Dzieci młodsze, między innymi pod wpływem nauki szkolnej, dążą do przekształcania pojęć potocznych (pseudopojęć) w naukowe, czyli zgodne ze stanem współczesnej wiedzy naukowej. Jednym ze sposobów kategoryzowania pojęć jest formułowanie oryginalnych związków wyrazowych lub tworzenie nowych słów. Przedmiotem referatu są przykłady neologizmów (zebrane z wypowiedzi mówionych), tworzonych przez dzieci znajdujące się jeszcze w stadium operacji konkretnych, lecz szukających dróg wkroczenia w stadium myślenia pojęciowego. Zebrany materiał może zachwycić i wywołać zdumienie. Cechuje go indywidualność i niepowtarzalność, ukazuje piękno dziecięcego języka, odzwierciedla wrażliwość dzieci i sposób językowego obrazowania świata.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2013, 4, 140; 30-44
2082-0909

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Podróżny świata w La Sapienza. O książce „Rodzinny świat Czesława Miłosza” pod redakcją Tomasza Bilczewskiego, Luigiego Marinelliego, Moniki Woźniak

Autorzy:

Zach, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/639299.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Miłosz Czesław, obraz świata, dom, podróż, pamięć

Opis:

Traveller of the World in La Sapienza                                                                  A new  volume of studies on Czesław Miłosz and his oeuvre, edited by Tomasz Bilczewski, Luigi Marinelli and Monika Woźniak,contains a collection of articles written by worldwide renown scholars and translators of Miłosz’s writings. The collection may be considered as a multivocal revision of the contemporary status of the image of the poet’s world. What appears to be the underlying principle of these various approaches to Milosz, is the general focus on his panoramic view of different continents and time perspectives. It is the tension between ‘home’ and ‘homelesness’, the state of being always ‘here’ and (at the same time) ‘there’, that makes the passage from a modern to a postmodern condition of humanity, the passage reflected upon in many of the articles collected in this international volume.

Źródło:

Wielogłos; 2015, 1(23)
2084-395X

Pojawia się w:

Wielogłos

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Rodzina w podręcznikach do nauki języka fińskiego oraz polskiego dla obcokrajowców. Krytyczna Analiza Dyskursu
“Family” in polish and finish textbooks for foreigners. Critical Discourse Analysis

Autorzy:

Jagiełło, Kinga
Sałacińska, Aleksandra
Kamasa, Victoria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/473898.pdf

Data publikacji:

2014-12-12

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski

Tematy:

podręcznik
językowy obraz świata
Krytyczna Analiza Dyskursu

Opis:

Podręczniki są wskazywane jako jedno z istotnych źródeł transmisji dominujących konstrukcji dyskursywnych. W niniejszym tekście przedstawiamy analizę dyskursywnej konstrukcji rodziny w podręcznikach do nauki języka polskiego i języka fińskiego jako języków obcych. Prowadzimy analizę z perspektywy dyskursywno-historycznej w ramach krytycznej analizy dyskursu z użyciem metod jakościowych. Ujawnione dyskursy wskazują na pewne podobieństwa, ale również różnice między analizowanymi konstrukcjami rodziny. Do najważniejszych z nich należą: koncentracja na rolach społecznych związanych z płcią w przypadku polskiego podręcznika i niska pozycja dzieci w hierarchii rodzinnej w przypadku podręcznika fińskiego.
Course books are described as one of the important sources for the transmission of the dominant discursive structures. The article analyses the discursive construction of family in course books for learners of Polish and Finnish as foreign languages. We conduct our analysis from the perspective of the Discourse-Historical Approach in Critical Discourse Analysis with the use of qualitative methods. The revealed discourses show some similarities but also differences in the discursive construction of family in the two countries. The most prominent differences include the concentration on gender roles in the family in the case of the Polish course book and the low position of children in the family hierarchy in the Finnish course book.

Źródło:

tekst i dyskurs - text und diskurs; 2014, 7; 155-174
1899-0983

Pojawia się w:

tekst i dyskurs - text und diskurs

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

La concettualizzazione metaforica delle emozioni nella lingua italiana
Metaforyczna konceptualizacja uczuć w języku włoskim

Autorzy:

Bocian, Edyta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/520698.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

emozioni
concettualizzazione
metafora
emocje
językowy obraz świata
konceptualizacja

Opis:

L’obiettivo dell’articolo è quello di analizzare i mezzi metaforici esistenti nella lingua italiana volti a verbalizzare le emozioni. L’analisi è stata effettuata ricorrendo alla teoria cognitiva della metafora di Lakoff e Johnson su un corpus che consta di risorse metaforiche convenzionali presenti nei dizionari italiani monolingue. Nello specifico si è cercato di delineare un quadro della concettualizzazione emotiva in italiano, riflettendo su problematiche quali i domini origine adoperati, i possibili limiti posti alla concettualizzazione, nonché l’immagine linguistica che scaturisce dalle emozioni.
Celem artykułu było dokonanie analizy metaforycznych środków ekspresji dostępnych w języku włoskim w obrębie werbalizacji emocjonalnej. Analiza ta została przeprowadzona przy odwołaniu do kognitywnej teorii metafory Lakoffa i Johnsona oraz w oparciu o korpus obejmujący konwencjonalne zasoby metaforyczne odnotowane we włoskich słownikach jednojęzycznych. W szczególności, Autorka skupiła się na odzwierciedleniu konceptualizacji emocjonalnej w języku włoskim, snując refleksję nad takimi problemami jak: domeny źródłowe, możliwe ograniczenia w ramach metaforycznego rzutowania oraz językowy obraz emocji.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2017, 9, 1 "Gli orizzonti dell’italianistica: tradizione, attualita e sfide di ricerca"; 29-36
2083-7275

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Integracyjne perspektywy kulturoznawczego kształcenia językowego w gimnazjum i liceum

Autorzy:

Grudzińska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/782900.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

Integracja
kształcenie językowe
językowy obraz świata
kompetencja kulturowa

Opis:

Celem artykułu jest wskazanie płaszczyzn integracji wewnątrz- i międzyprzedmiotowej determinowanych realizacją językowych zagadnień kulturoznawczych. Myśl kulturoznawcza rozwinęła się w dydaktyce języka polskiego w kontekście dyskusji prakseologicznej – sporu o koncepcję szkolnego kształcenia językowego, którego celem jest ustalenie proporcji celu praktyczno – normatywnego do teoretyczno – poznawczego. Rozwój kognitywizmu, lingwistyki kulturowej i badań nad językowym obrazem świata pokazał zasadność ponownego rozpatrzenia walorów poznawczego aspektu nauki o języku. Badanie języka jako specyficznego dokumentu historii duchowej i materialnej wykracza znacznie poza obszary działania tradycyjnej gramatyki opisowej, a może stać się ważnym i koherentnym elementem kształcenia kulturowego, uwzględniającego również doskonalenie kompetencji komunikacyjnej. Warunkiem świadomej i kompetentnej komunikacji jest bowiem dotarcie do semantycznej istoty języka, a zatem – między innymi - poznanie kulturalnego dziedzictwa zawartego w różnych jego płaszczyznach. Zarchiwizowany w języku obraz dawnych dziejów narodu, jego mentalności, poglądów, zwyczajów i obyczajów to kulturoznawczy materiał dydaktyczny, który przynosi potencjalnie wiele edukacyjnych korzyści, takich jak wdrażanie uczniów do świadomego uczestnictwa w kulturze oraz rozbudzenie ich zainteresowania nauką o języku. Zaletą językowego kształcenia kulturoznawczego są też jego perspektywy integracyjne. Kształcenie to może stać się elementem spójnej edukacji polonistycznej, realizowanej na drodze integracji wewnątrzprzedmiotowej. Treści kulturoznawcze są elementem scalającym kształcenie językowe z literacko – kulturowym. Zagadnienia kulturoznawcze otwierają też możliwość korelacji treści międzyprzedmiotowych stanowiąc bazę materiałową dla ścieżek edukacyjnych. Słowa kluczowe: a

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2014, 5, 161; 95-104
2082-0909

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Nazwy roślin mówią o człowieku. Ilona Kulak, Ludowy obraz człowieka utrwalony w nazwach roślin (na przykładzie leksyki górali rabczańskich), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2022, 460 s.

Autorzy:

Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34670881.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

polska kultura ludowa
nazwy roślin
ludowy obraz świata

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 333-338
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Лексемы: «война», «борьба» и их употребление в современном русском языке

Autorzy:

Warchołek, Mirosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/646088.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

wojna
walka
konceptualizacja
koncept
leksem
językowy obraz świata

Opis:

Lexemes "war", "battle" and their use in the modern russian language The notion of “war” plays a crucial role in Russian linguistic worldview. On the basis of the material analyzed, one can observe that the concept of “war” represents a complex mental product which is reflected in various types of linguistic units. The purpose of cognitive interpretation of “war” is presenting how the conceptualizer formulates such a fragment of reality. Semantic fields of the analyzed concept as used in everyday contexts constitute the theme of the paper. Material used was extracted from Russian dictionaries with explainations and confronted with everyday use of given lexis in war literature and periodicals. In recent years, the notion of Chechen War became strongly lexicalized. One can observe certain regularities conntected with describing the concept. The neutral lexeme “war” in specific conditions is subsituted with a softer linguistic sign of “battle”. The latter may have positive connotations if we consider righteous cause and ultimate values. Key words: war; fight; conceptualization; concept; lexem; lingwistic picture of the world;

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2015, 15; 193-202
2081-1853

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Jak porównywać obrazy Europy? Refleksje teoretyczno-metodologiczne po lekturze "Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów"

Autorzy:

Czachur, Waldemar

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1022819.pdf

Data publikacji:

2019-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

obrazy Europy
językowy obraz świata (JOS)
EUROJOS
lingwistyka kontrastywna
dyskursywny obraz świata
images of Europe
linguistic worldview
contrastive linguistics
discursive worldview

Opis:

Celem pracy jest analiza porównawcza konceptu/pojęcia EUROPA w językach polskim i niemieckim. Badanie porównawcze przeprowadzone jest w oparciu o analizy owych konceptów zaprezentowanych w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów w tomie drugim, poświęconym Europie (2018). W tym kontekście omówiono również główne założenia teoretyczne i metodyczne istotne dla badań porównawczych, w tym sposób tworzenia tertium comparationis.
The aim of this work is to compare the concepts of EUROPE in Polish and German. This comparative study is based on the analysis of these concepts presented in Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów [Axiological lexicon of the Slavs and their neighbours] in volume 2, dedicated to Europe (2018). In this context, the main theoretical and methodological assumptions relevant to the comparative study are discussed, including ways to create tertium comparationis.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2019, 53; 7-20
0208-6077
2450-0119

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

War Reporting in 18th Century Polish Handwritten Newssheets

Autorzy:

Popiołek, Bożena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/421476.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

gazety rękopiśmienne
czasy saskie
teatr wojenny
obraz świata
mentalność

Opis:

Polish newssheets of the 18th century not only had a great infl uence on the attitudes and patterns of behaviour of their readers but also imprinted the stereotypes they peddled into the social consciousness of the Poles. A number of the newssheet editors had a considerable knowledge of both national and international politics, which they saw primarily in terms of waging wars and diplomatic gamesmanship. They tested their own opinions against the views of their readers thus helping to spread perceptions and attitudes that were already functioning in some sections of the public opinion or, alternately, popularizing new patterns of behaviour (funded on the ideas of pacifi sm and toleration). In either case, they helped to wake up in their readers an interest in the wider world

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2014, 17, 3
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Słowa-klucze ujęte w Naturalny Metajęzyk Semantyczny: Carsten Levisen i Sophia Waters (ed.), Cultural Keywords in Discourse, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2017, s. ix + 249. ISBN: 978 90 272 5682 9 (twarda oprawa), 978 90 272 6547 0 (e-book). Cena: 95,00 EUR

Autorzy:

Głaz, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611353.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

słowa-klucze
dyskurs
Naturalny Metajęzyk Semantyczny
językowy obraz świata

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Asocjacyjny wymiar konceptu слобода (wolność) w języku serbskim

Autorzy:

Grygiel, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611541.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
associations
freedom
językowy obraz świata
asocjacje
wolność

Opis:

The purpose of this article is to attempt to reconstruct the concept слобода (freedom) in the Serbian language. The analysis is based on survey data and their interpretation in relation to a broad context of culture, history and language. The starting point for the analysis are responses gathered in the Associative Dictionary of the Serbian Language. Associations are classified according to formal types, such as contrastive, metaphorical and metonymic associations. In terms of meaning, the responses were divided into the following conceptualizations: слобода personal freedom, слобода as struggle for independence, слобода as a bird, слобода as a boundless space, слобода as blue and white colors, слобода as a white horse, слобода as a place where we feel at ease, слобода as nature, слобода as a bridge, слобода as free will, слобода as the highest value. Presented associative fields have been documented with examples of idioms, proverbs, dictionary definitions, lyrics, and literary texts.
Celem artykułu jest rekonstrukcja konceptu слобода (wolność) w języku serbskim w oparciu o dane ankietowe i ich interpretację w nawiązaniu do szerokiego kontekstu kulturowego, historycznego i językowego. Punktem wyjścia dla analizy są odpowiedzi respondentów zebrane w Słowniku skojarzeń języka serbskiego. Asocjacje zostały podzielone pod względem formalnym na kontrastywne, metaforyczne i metonimiczne. Pod względem znaczeniowym dokonano podziału na następujące konceptualizacje: слобода jako wolność osobista, слобода jako niezależność, слобода jako walka, слобода jako ptak, слобода jako bezgraniczna przestrzeń, слобода jako błękit i biel, слобода jako biały koń, слобода jako miejsce, gdzie czujemy się swobodnie, слобода jako przyroda, слобода jako most, слобода jako wolna wola, слобода jako najwyższa wartość. Prezentowane pola asocjacyjne zostały udokumentowane przykładami frazeologizmów, przysłów, definicji słownikowych, słów piosenek czy tekstów literackich.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2013, 25
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Obraz świata zakładany w pytaniach filozoficznych – na przykładzie fenomenologii (Ingarden) i tomizmu egzystencjalnego (Krąpiec)

Autorzy:

Duchliński, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/426887.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

filozofia
fenomenologia
tomizm egzystencjalny
pytanie
obraz świata
metodologia filozofii

Źródło:

Logos i Ethos; 2016, 2(42); 7-31
0867-8308

Pojawia się w:

Logos i Ethos

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Obraz niemieckiego oporu antyhitlerowskiego ze szczególnym uwzględnieniem Kręgu z Krzyżowej w prasie polskiej z lat 1945–2013
The Image of German Anti-Hitler Resistance with a Particular Focus on the Kreisau Circle in the Polish Press Publications of 1945–2013

Autorzy:

Miodek, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/474195.pdf

Data publikacji:

2014-12-12

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski

Tematy:

pamięć, dyskurs
Krąg z Krzyżowej
językowy obraz świata
Krzyżowa

Opis:

Tematyka niemieckiego oporu antyhitlerowskiego pojawia się w prasie polskiej od zakończenia II wojny światowej i stanowi ważny element zarówno stosunków polsko-niemieckich, jak i polskiej kultury pamięci. Przedłożony tekst jest próbą wyodrębnienia i analizy kilku paradygmatów podejścia do badanej tematyki w okresie 1945–2013. Wśród wymienianych w nim grup (lub jednostek) oporu antyhitlerowskiego szczególna uwaga poświęcona zostaje Kręgowi z Krzyżowej ze względu na jego historyczną wagę, zaplecze intelektualno-programowe, wielowymiarową działalność i znaczenie współczesne wynikające z mszy pojednania w Krzyżowej, aktualne szczególnie w kontekście przypadającej na listopad 2014 roku 25. rocznicy mszy. Znakiem szczególnym analizowanego zagadnienia jest jednakże również jego ponadczasowa podatność na instrumentalizację. Zaobserwować możemy ją pomimo upływu lat nawet współcześnie, a dowodem tego jest wielokrotne wykorzystanie niemieckiego oporu antyhitlerowskiego jako narzędzia walki politycznej w polskim dyskursie publicznym ostatnich kilku lat.
The topic of German anti-Hitler resistance first appears in the Polish press around the end of World War II and represents an important element of both Polish-German relations and the Polish culture of memory. The article attempts to identify and analyse a few paradigms in approaches to the subject in 1945–2013. Among the analysed groups (or individuals) involved in anti-Hitler resistance, particular attention is given to the Kreisau Circle because of its historic importance, intellectual background, programme, multifaceted activities as well as its contemporary significance related to the Reconciliation Mass in Kreisau (Krzyżowa), the latter being particularly noteworthy given the 25th anniversary of the Mass to be celebrated in November 2014. Another particular aspect of the analysed issue is its standing susceptibility to instrumentalisation. Although time has passes, we observe such tendencies even today: the German anti-Hitler resistance has been used on many occasions as a tool in political scuffles in the public discourse of the last few years.

Źródło:

tekst i dyskurs - text und diskurs; 2014, 7; 175-196
1899-0983

Pojawia się w:

tekst i dyskurs - text und diskurs

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

To nie moja wina… – obraz oskarżonego usprawiedliwiającego się w tekstach protokołów przesłuchań
It’s not my fault… – image of the accused who justifies in texts of interrogation protocols

Autorzy:

Marszałek, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/973230.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

językowy obraz świata
tekstowy obraz świata
tekst
protokół przesłuchania
etnolingwistyka
linguistic image of world
textual image of world
text
interrogation protocol
ethnoliguistics

Opis:

Celem niniejszej pracy była próba opisania językowych sposobów usprawiedliwiania się oskarżonych; opis ten stanowi podstawę rekonstrukcji obrazu oskarżonego w tekstach protokołów przesłuchań. Analizowany materiał językowy pochodzi z akt spraw prowadzonych w Wydziale II Karnym Sądu Rejonowego w Krośnie. W artykule omówiono teoretyczne zagadnienia istotne dla językoznawczej analizy materiału – odniesiono się m.in. do problematyki językowego i tekstowego obrazu świata oraz pojęcia tekstu. Z analizy wynika, że sposoby usprawiedliwienia się w tekstach protokołów przesłuchań są zróżnicowane: oskarżeni wymieniają prowokację, wpływ osób trzecich i kolegów współsprawców, zdarzenia i okoliczności zewnętrzne, na które nie mają wpływu, pragnienie zemsty, szczególną sytuację rodzinną czy niewiedzę o przestępczym charakterze czynu, jak również fakt, że ich czyn nie wywarł negatywnych skutków oraz że zdarzył się im po raz pierwszy. Szukają więc winy w okolicznościach zewnętrznych, poza sobą, co tworzy ich obraz jako osób biernych i niesamodzielnych.
The aim of this study was to describe ways of justification in the language of the accused. This description is the basis for the reconstruction of the image of the accused in the texts of the interrogation protocols. The analyzed material comes from the language of case files from the Department II of Criminal District Court in Krosno. The article discusses the theoretical issues as far as they are relevant to the linguistic analysis of the material – inter alia, the issues of language and text vision of the world and the concept of text. The analysis shows that the methods of justification in the texts of the interrogation protocols are varied: the accused tend to mention the provocation, the influence of third parties and friends accomplices, events and external circumstances, which they do not control, the desire for revenge, the particular situation of their family or ignorance about the criminal character of their action, as well as the fact that their action had no negative effects, and that it happened fo the first time. They put the blame on external circumstances, beyond them, that creates their image as people passive and dependent.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 69-86
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

МОВНА КАРТИНА СВІТУ — КОНЦЕПТУАЛЬНА КАРТИНА СВІТУ — ХУДОЖНЯ КАРТИНА СВІТУ: ПАРАМЕТРИЧНІ ОЗНАКИ Й ХАРАКТЕР СПІВВІДНОШЕННЯ

Autorzy:

YAREMCHUK, ANASTASIIA

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041338.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

linguoconceptology
cognitive linguistics
picture of the world
the artistic picture of the world
the lingual picture of the world, the conceptual picture of the world
the conceptual picture of the world
the lingual picture of the world
lingwokonceptologia
lingwistyka kognitywna
obraz świata
językowy obraz świata
artystyczny obraz świata
konceptualny obraz świata

Opis:

Niniejszy artykuł poświęcony jest zbadaniu zagadnienia cech parametrycznych takich pojęć jak: językowy obraz świata, konceptualny obraz świata oraz artystyczny obraz świata. Prześledzono proces kształtowania się lingwokonceptologii jako nauki niezależnej, wyznaczono znaczenie terminu lingwokonceptologia, jej obiekt oraz przedmiot, a także cel i zadania wskazanej dziedziny nauki. Wnioskujemy, że lingwokonceptologia opiera się na identyfikacji i badaniu konceptów, a także na środkach, które je reprezentują. Obraz świata to zbiór ludzkich wyobrażeń na jego temat. Konceptualne i językowe obrazy świata są ze sobą skorelowane: pierwszy obiektywizuje wiedzę w ludzkim umyśle realizowaną poprzez językowy obraz świata, przy czym jest znacznie szerszy; drugi to sposób badania pewnych indywidualnych lub narodowych osobliwości zachowań ludzkich poprzez modelowanie pojęć. Artystyczny obraz świata różni się tym, że zbudowany jest na podstawie aktualizacji obiektywnej, ale jednocześnie subiektywnej idei świata, a także ludzkiej świadomości, która graniczy z czynnikiem nieświadomym oraz iluzjami.
The study elucidates a topical problem related to the manifestation of characteristic parametric features of such important concepts as the lingual picture of the world, the conceptual picture of the world, the artistic picture of the world. In the course of the investigation, the process of formation of linguoconceptology as an independent field of research is considered, the meaning of the term linguoconceptology is clarified, the object and subject of this approach along with its purpose and objectives are revealed. We conclude that linguoconceptology is based on the identification and study of concepts, as well as means that represent them. The picture of the world is a set of ideas of a person about the world. Conceptual and lingual pictures of the world are intertwined: the former objectifies knowledge in the human mind, which is accumulated through the lingual picture of the world, though it is much broader; the latter implies a means of studying certain individual or national characteristics of human behaviour through modelling concepts. The artistic picture of the world stands out as it is built on the basis of the actualisation of both objective and subjective representations of the world simultaneously, as well as on human consciousness, which borders on the unconscious and illusions

Źródło:

Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 69-76
2300-4754

Pojawia się w:

Studia Ukrainica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Heidegger wobec kartezjańskiej koncepcji nauki nowożytnej
Heidegger and the Cartesian Conception of Modern Science

Autorzy:

Jesic, Milovan
Andreansky, Eugen

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/423136.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

intuition
knowledge
method
world picture
intuicja
wiedza
metoda
obraz świata

Opis:

Heidegger's analysis of modern science and especially Descartes' philosophy drawn in 1930s represents a significant shift contrary to the theoretical research in his work called Being and Time. While the main problem in the most significant Heidegger's work is the analysis of res extensa in Descartes' philosophy, later in Modern Mathematical Natural Science and in Age of the World Picture the main problem turns to be a picture of Descartes as a methodologist. By this theoretical research Heidegger tends to lead us to the knowledge that only by deep immersion into the problems of The principle of Reason we can gain the knowledge or the intuition of what happens in modern science. Here we also can reach the turning-point of the history of human thinking - the unity of modern science and modern philosophy. Heidegger's analysis of the famous Descartes' quote cogito ergo sum leads to the conclusion that sum is not a result of thinking but vice versa it is a fundament, fundamentum. According to him this sentence includes the fact that it is I who put. I am the one who puts and thinks. This sentense is special because what it talks about - subiectum - is the one who puts. According to Heidegger the utterance expresses not only the fact that I, the one who puts, am but also that my putting decides about the reality of everyone putting, which means of his/her Being as being.

Źródło:

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2011, 23; 101-113
0860-4487

Pojawia się w:

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Ewa Rusek, Europa oczami tureckich studentów, Język a komunikacja 40, Kraków: Wydawnictwo „Tertium”, 2019.

Autorzy:

Dunin-Dudkowska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1192798.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Krakowskie Towarzystwo TERTIUM

Tematy:

językowy obraz świata
tożsamość
program Erasmus
kultura europejska
kultura turecka

Opis:

Recenzja książki Ewy Rusek. Monografią Europa oczami tureckich studentów, opracowaną na bazie rozprawy doktorskiej zatytułowanej Językowy obraz Europy w tekstach tureckich studentów programu Erasmus, dołącza Ewa Rusek do grona lingwistów zajmujących się zagadnieniem relatywizmu językowego i językowych obrazów świata w ujęciu etnolingwistycznym. Do rąk czytelnika trafia książka niebanalna i inspirująca, pozwalająca nam, Europejczykom skonfrontować nasze wyobrażenie o sobie z obrazem, który widzą przybysze z innego kręgu kulturowego, nie tak znowu odległego, jako że chodzi o Turcję. To kraj leżący na granicy między Europą i Azją, z predylekcjami do europejskości i nadziejami na lepsze życie w strukturach politycznych, ekonomicznych i kulturowych naszego kontynentu. Pozycja ta może więc zainteresować językoznawców, głównie z kręgu badaczy językowych obrazów świata, ale także antropologów, kulturoznawców, socjologów i edukatorów. Może stanowić również źródło inspiracji i radości czytania dla osób ciekawych świata, interesujących się zjawiskami zachodzącymi w otaczającej nas rzeczywistości, obserwujących spotkania kultur odbywające się na naszych oczach, chcących zrozumieć przemiany i prognozy związane z przyszłością naszego kręgu kulturowego.

Źródło:

Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2019, 4, 2; 241-248
2543-7844

Pojawia się w:

Półrocznik Językoznawczy Tertium

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

La théorie du Językowy Obraz Świata (Image Linguistique du Monde) : du monde universitaire polonais au contexte académique français
The theory of Językowy Obraz Świata (Linguistic Picture of the World): from the Polish academic world to the French academic context

Autorzy:

Kwapisz-Osadnik, Katarzyna
Collinet, Françoise

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2143346.pdf

Data publikacji:

2022-06-22

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Językowy Obraz Świata Theory
New Rhetoric
French/Polish academic discourse

Opis:

The paper proposes to link French (or Francophone) and Polish university didactics, in a context where their linguistic and cultural roots differ. The reflexion is based on the articulation of two theories: an object-theory (the Językowy Obraz Świata), which is borrowed from the field of polonistics, and an instrument-theory, (Perelman’s New Rhetoric). The didactic challenge is to propose a neo-rhetorical platform where prior agreements on concepts and theories are negotiated in order to finally raise students’ awareness of the problem of transfers of concepts and theories in the context of philological studies. These agreements must be made first within the same scientific community (Polish community), then between scientific communities representing different cultures (Polish and French communities).

Źródło:

Studia Romanica Posnaniensia; 2022, 49, 2; 73-85
0137-2475
2084-4158

Pojawia się w:

Studia Romanica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Henryk Elzenberg w sprawie granic etyki niezależnej

Autorzy:

Wiśniewski, Ryszard

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2098362.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

etyka niezależna
etyka religijna
obraz świata
ocena
norma
wartość
powinność

Opis:

W artykule omówiono i poddano analizie dwa źródłowe teksty Henryka Elzenberga dotyczące zagadnienia zależności i niezależności etyki od obrazu świata oraz sporu o zależność etyki od religii. Temat dyskutowany był w Polsce od połowy lat pięćdziesiątych. W tekstach Elzenberga poddany został precyzyjnej analizie semantycznej i realnej. Jej wynik pokazuje, że treść ocen i norm pochodnych, ich realność i uzasadnienie są zależne od obrazu świata, w którym oceny i normy funkcjonują. Zależność od obrazu świata ulega natomiast ograniczeniu w sferze ocen i norm podstawowych. Podobnie jest z zależnością etyki od religii. Religijny obraz świata wielorako wpływa na zakres podmiotowy i przedmiotowy etyki, jej strukturę, na świadomość mocy obowiązującej i siłę motywacyjną, ale nie ma wpływu na logiczne uzasadnienie etyki. Etyka poza religijnym obrazem świata jest możliwa. Elzenberg wypowiada się z pozycji intuicjonisty w teorii poznania moralnego i jest perfekcjonistą w podążaniu za tym, co poznane moralnie i etycznie ugruntowane. Odrzuca jednak nieścisłe twierdzenie o niezależności etyki od obrazu świata i religii w ogóle.

Źródło:

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 321-338
1230-1493

Pojawia się w:

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Obraz duchowieństwa w felietonach Aleksandra Świętochowskiego
The Image of the Clergy in Aleksander Świętochowski’s Feuilletons

Autorzy:

Pietrzak, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/683729.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

felieton
językowy obraz świata
Aleksander Świętochowski
linguistic image of the world

Opis:

The aim of the article is to reconstruct the linguistic image of the Polish clergy on the basis of Aleksander Świętochowski’s feuilletons. This image is determined by the point of view of the speaker. In my analysis I have distinguished the following points of view: 1) the POV of a non-believer, 2) the POV of a positivist and an involved citizen, 3) the POV of a positivist and scientist. These perspectives are complementary and mutually determining. As a non-believer, the feuilletonist distances himself from the clergy. He views Church authorities through the prism of their decisions and his judgment is always negative. The feuilletonist also focuses on the behaviour of the clergy. He notices and denounces their immoral attitudes. A similar, negative image of the clergy is presented from the point of view of a positivist and an involved citizen. The representatives of the Church are depicted as intellectually backward religious fanatics. The priests who are open to science or are scientists themselves are perceived and judged in a positive light by the feuilletonist, who expresses his respect and admiration towards them. The same concerns the representatives of the clergy who actively contribute to the wellbeing of society. As regards language, the feuilletonist uses contrast and axiologically charged vocabulary, including religious and biblical expressions, which is both effective and persuasive. Furthermore, the suggestiveness of the images under discussion is enhanced by means irony and expressions with negative connotations.
-

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 71-81
0208-6077
2450-0119

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Stereotyp warszawiaka we współczesnym języku polskim

Autorzy:

Polkowska, Laura

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611459.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

stereotype
linguacultural worldview
warszawiak
questionnaire
stereotyp
językowo-kulturowy obraz świata
ankieta

Opis:

The article aims to reconstruct the stereotype of warszawiak ‘resident of Warsaw’ in contemporary Polish. The analysis is based on three kinds of data: systemic, from questionnaires, and textual. Definitions of the lexeme warszawiak are surveyed, beginning with Samuel Linde’s Słownik języka polskiego; this is supplemented with a consideration of the lexeme’s selected derivatives. The main basis of experimental research is the questionnaire conducted in three sections of Warsaw’s student populace. Four questions were asked in the questionnaire: about the features of a typical warszawiak, a true warszawiak, about objects (artifacts) characteristic of the person, and collocations of the adjective warszawski ‘of, relating to Warsaw’. Two textual sources were also used: the National Corpus of Polish (NKJP) and comments to online publications about Warsaw.The stereotype that has been reconstructed appears to be coherent and relatively stable. Especially two features attributed to warszawiacy ‘residents of Warsaw’ are rather resistant to change: conceit (whose basis is one’s location or origin) and artfulness. However, the stereotype also contains new components, mainly neutral ones, such as a rushed lifestyle, modernity, and focus on individual development. The most negative picture of warszawiak is the one that emerges from online comments; the most positive one emerges from responses to the question about the true warszawiak. Within the stereotype there is also internal classification of warszawiacy ‘residents of Warsaw’ with regard to the birthplace and family background.
Celem artykułu jest próba rekonstrukcji stereotypu warszawiaka we współczesnej polszczyźnie. Podstawę analizy stanowią dane trojakiego typu – systemowe, ankietowe oraz tekstowe. Autorka analizuje definicje słownikowe leksemu warszawiak, począwszy od Słownika języka polskiego Samuela Lindego, przygląda się też niektórym derywatom. Podstawę badań eksperymentalnych stanowi przeprowadzona w trzech środowiskach studenckich ankieta złożona z 4 pytań – o cechy typowego i prawdziwego warszawiaka, przedmioty charakterystyczne dla warszawiaka oraz połączenia wyrazowe zawierające przymiotnik warszawski. Analiza obejmuje również dwa źródła tekstów – zbiory Narodowego Korpusu Języka Polskiego oraz komentarze internetowe pod artykułami o tematyce warszawskiej.Odtworzony stereotyp warszawiaka okazał się spójny i względnie trwały. Dużą odporność na zmiany wykazują zwłaszcza dwie cechy przypisywane warszawiakom – zarozumiałość wynikająca z miejsca zamieszkania (pochodzenia) oraz cwaniactwo. W obrębie współczesnego stereotypu można jednak również odnaleźć nowe składniki, przede wszystkim o charakterze neutralnym, takie jak życie w pośpiechu, nowoczesność, nastawienie na własny rozwój. Zdecydowanie najsilniej nacechowany negatywnie jest obraz warszawiaka zrekonstruowany na podstawie komentarzy internetowych, najbardziej pozytywny z kolei ten, którego podstawę stanowią odpowiedzi respondentów na pytanie o cechy prawdziwego warszawiaka. W obrębie stereotypu silnie ujawnia się również kategoryzacja warszawiaków ze względu na ich miejsce urodzenia oraz pochodzenie rodziny.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Językowy obraz świata w grupach wielojęzycznych jako wskaźnik wykształcania tożsamości zbiorowej – przypadek esperanta

Autorzy:

Stria, Ida

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611631.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
Esperanto
communal identity
językowy obraz świata
esperanto
tożsamość zbiorowa

Opis:

Linguistic worldview is a language-entrenched interpretation of reality that emerges in a speech community inseparable from its culture. Therefore, the task of ethnolinguistics is to reconstruct not only worldviews but also communal identities. Drawing from both linguistic and co-linguistic data, researchers may be led to a culturally embedded speech community – not necessarily a monolingual one. A case in point are speakers of Esperanto, who form a multilingual voluntary diaspora. The status of Esperantists as a stable speech community could be investigated within the ethnolinguistic framework, with a view to finding a homogenous cultural worldview that attests to their communal identity. This article presents two pilot studies which suggest that active Esperanto speakers hold a coherent worldview based on the sense of belonging to the community and its shared culture.
Językowy obraz świata jest osadzoną w języku interpretacją rzeczywistości. Powstaje we wspólnocie komunikatywnej nierozerwalnie związanej ze swoją kulturą. Zadaniem etnolingwistyki jest zrekonstruowanie nie tylko obrazów świata, ale także tożsamości społecznych. Opierając się na danych językowych i przyjęzykowych, badacz może przebić się do kulturowo osadzonej wspólnoty komunikatywnej – niekoniecznie jednojęzycznej. Niewątpliwie esperantyści są wielojęzyczną, dobrowolną diasporą. Wykazanie, że esperantyści mają status stabilnej wspólnoty językowej może oprzeć się na danych etnolingwistycznych, na poszukiwaniu jednorodnego kulturowego obrazu świata potwierdzającego ich wspólnotową tożsamość. W niniejszym artykule przedstawiono dwa badania pilotażowe, które sugerują, że aktywni esperantyści prezentują spójny obraz świata oparty na poczuciu przynależności do wspólnoty komunikatywnej i jej kulturze.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Dlaczego kwiaty są dobre i niewinne? O językowo-kulturowym obrazie kwiatu słów kilka

Autorzy:

Piekarczyk, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611797.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
categorization
semantic definition
językowy obraz świata
kategoryzacja
definicja semantyczna

Opis:

The article aims to discover why the Polish language contains an entrenched positive image of flowers that involves the properties of ‘beauty’, ‘good’, ‘purity’, or ‘innocence’. Beginning with an analysis of the poetic vision of flowers in the poetry of Maria PawlikowskaJasnorzewska, which counters the generally accepted wisdom, the question is asked why Polish conceals features of a flower related to its reproductive organ – the features that the poet considers crucial to the nature of flowers. An analysis of the internal structure of the category flower (Polish kwiat) and the motivation of its semantic features shows that speakers entertain positive associations with the plants’ esthetic aspects and disregard the ambiguous sexual connotations. The esthetic aspects additionally motivate numerous features relating to moral values. Amplification of positive connotations and downplaying the ambiguous ones is largely shaped by cultural taboo, which treats the reproductive process as indecent and embarrassing.
W artykule autorka próbuje dociec, dlaczego w języku polskim utrwalił się zdecydowanie pozytywny obraz kwiatów, budowany wokół cech ‘piękna’, ‘dobra’, ‘czystości’, ‘niewinności’. Wychodząc od analizy poetyckiego obrazu kwiatów (przedstawionego przez Marię PawlikowskąJasnorzewską), który stanowi wyraz polemiki z powszechnie akceptowanymi sądami, autorka zastanawia się, jakie czynniki spowodowały, że w polszczyźnie zostały ukryte cechy motywowane organem rozrodczym kwiatu (cechy, które poetka uznaje za oddające istotę kwiatów). Badanie wewnętrznej struktury kategorii kwiat i motywacji cech semantycznych pozwala stwierdzić, że użytkownicy języka upatrując w kwiatach elementy czysto estetyczne, wiążą z nimi same pozytywne skojarzenia, a usuwają skojarzenia seksualne, dwuznaczne. Dodatkowo wartości estetyczne kwiatów są źródłem motywacji dla licznych cech odnoszących się do wartości moralnych. W rozbudowywaniu pozytywnie wartościujących konotacji, a ukrywaniu dwuznacznych, niemałą rolę odgrywa w końcu tabu kulturowe, nakazujące traktować problematykę rozmnażania za temat wstydliwy, nieprzyzwoity.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Onimiczny obraz świata w tłumaczeniu poprzez język trzeci na przykładzie antroponimów w zbiorze „Zbieracz porostów” autorstwa Zhang Weia
An onymic image of the world in translation via a third language on the example of anthroponyms in the collection of stories „Baummoos pflücken” (lit. “The Lichen Collector”) by Zhang Wei

Autorzy:

Grotek, Edyta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1928126.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN

Tematy:

antroponimia
lingwistyka kulturowa
antroponimy chińskie
językowy obraz świata
onimiczny obraz świata
anthroponomastics
cultural linguistics
chinese anthroponyms
linguistic image of the world
onymic image of the world

Opis:

Artykuł sygnalizuje problem zakodowanego w nazwach własnych językowego obrazu świata i jego przekładu. Chińskie onimy i ich formy adresatywne przekazują odbiorcy informacje o wzajemnych relacjach między mówiącym a nazywanym, rysując tym samym szerszy obraz relacji społecznych w małych wspólnotach językowych i kulturowych. Przekład tych onimów na język obcy z zachowaniem ich funkcji społecznej jest wyzwaniem dla tłumacza. Jako egzemplifikację autorka wybrała przekład chińskiego zbioru opowiadań na język polskim za pośrednictwem języka niemieckiego, co temat komplikuje, wprowadzając dodatkową płaszczyznę koherencji. Nawiązując do teorii JOSu oraz nazw własnych w ogóle dokonano krytycznej analizy konkretnego tłumaczenia utworów pod kątem przekładu onimów i ich potencjału przekazania obrazu świata, z naciskiem na przekaz funkcji społecznej nazw własnych w języku docelowym. Uwzględniono także wpływ onimów i ich konsekwentnego potraktowania w przekładzie na spójność badanego tekstu.
The onymic image of the world in a translation through an intermediary language as exemplified by the anthroponyms in a collection of short stories “Baummoos pflücken” (lit. “The Lichen Collector”) by Zhang Wei.The article addresses the issue of the linguistic image of the world — reflected in proper names — and of its translation. Chinese onyms and their related forms of address contain information about mutual relations between the speaker and the named object, thus offering a better insight into social relations in small language and cultural communities. The challenge for the translator is not only to translate these onyms, but also to preserve their social function in the text. This has been exemplified in the article by a translation of a collection of short stories from Chinese to Polish through German, where the intermediary language adds another coherence layer. The theory of the linguistic image of the world and proper names per se are a starting point for a critical analysis of this specific translation in view of the translation of onyms and of their potential for conveying the image of the world. Emphasis is placed on the transfer of the social functions of onyms into the target language. The influence of onyms and of their consistent treatment in the translation on the coherence of the studied text has also been taken into account.

Źródło:

Onomastica; 2020, 64; 193-209
0078-4648

Pojawia się w:

Onomastica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Medialny obraz osób z zaburzeniami psychicznymi na przykładziev wybranych dzienników
A journalistic presentation of people with mental disorders, examples from the Polish newspapers

Autorzy:

Krawczyński, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/484322.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

językowy obraz świata
medialny obraz świata
zaburzenie psychiczne
osoba chora psychicznie
linguistic view of the world
journalistic view of the world
mental disorder
mentally ill person

Opis:

Artykuł przedstawia charakterystykę medialnego obrazu osób z zaburzeniami psychicznymi sporządzoną na podstawie analizy treści i narracji 403 tekstów opublikowanych w polskich dziennikach w 2015 roku. Wykazano w niej, że osoby chorujące psychicznie przeważnie są prezentowane w negatywnych kontekstach lub w celu metaforycznego przedstawienia jakiegoś zachowania jako nielogicznego lub ryzykownego. Ich medialny obraz ma dwojaką formę: z jednej strony są to istoty działające pod wpływem emocji, bez udziału rozumu, z drugiej – są pozbawione emocji i przeintelektualizowane.
The article in which people with mental disorders are being presented in the media. The study is based on content analysis of 403 press materials which were publicized in Polish newspapers in 2015. The author concludes that press expose mental disorders mainly in negative context or as a metaphor for something illogical or risky. The main image of mentally deranged people is usually twofold: they are either very emotional and illogical or overly intellectual and emotionless.

Źródło:

Studia Medioznawcze; 2016, 4 (67); 61-72
2451-1617

Pojawia się w:

Studia Medioznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Praca i ziemia jako wartości szczególnie cenione w społeczności wiejskiej (na przykładzie Drogi przez wieś Wincentego Burka)
The work and the arable land as values highly prized in the rural community (on the example of Droga przez wieś by Wincenty Burek)

Autorzy:

Miśkiewicz, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/973234.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

językowy obraz świata
ludowość
Wincenty Burek
linguistic image of the world
folksiness

Opis:

Badania nad językowym obrazem świata, postulowane m.in. przez Jerzego Bartmińskiego, pozwalają postrzegać język jako źródło wiedzy o rzeczywistości, w której funkcjonuje człowiek. Zdaniem Anny Pajdzińskiej i Ryszarda Tokarskiego mogą być one prowadzone zarówno w oparciu o system języka, jak i jego konkretne użycia, w tym teksty literackie. W artykule analizie poddany został obraz pracy na roli oraz samej ziemi, jako dającej plony, ukazany przez Wincentego Burka w zbiorze opowiadań wydanych w roku 1935. Autorka omawia agrarne leksemy podkreślające istotność i wysoką rangę aspektów rzeczywistości związanych z pracą i miejscem gospodarowania rolnika, apelatywy motywowane uprawianym przez człowieka zawodem i wykonywanym zajęciem, metafory oraz porównania agrarne, a także najważniejsze motywy Drogi przez wieś, mieszczące się w polu semantycznym pracy, a przy tym szczególnie ważne z punktu widzenia prostego człowieka, nosiciela kultury ludowej, współtworzonej przez agrarność. Efektem przeprowadzonej analizy jest ukazanie fragmentu obrazu wsi wykreowanego w dziele nieco już zapomnianym, które jednak – ze względu na zawartą w nim stylizację na gwarę sandomierską oraz ludowość – stanowi cenny dla językoznawcy, szczególnie etnolingwisty, materiał do badań nad językiem i kulturą społeczności wiejskiej z pierwszej połowy XX wieku.
Jerzy Bartmiński pustulates research on the linguistic image allows to perceive the language as a source of knowledge about reality within which human functions. According to Anna Pajdzińska and Ryszard Tokarski, it may be conducted based on both language system and its concrete use, including literary texts. The work and the arable land presented by Wincenty Burek in the storybook published in 1935 is submitted for analysis in this article. The author discusses agrarian lexemes which emphasize importance and high rank of aspects related to reality of work and place of administration on the farm, appellatives motivated by profession and occupation of the human being and metaphors as well as the most important motives of Droga przez wieś included in the semantic field of work, particularly important from the point of view of a simple man, carrier of folk culture co-created by agrarianism. The effect of the conducted analysis is presentation of a fragment of the countryside view created in a slightly forgotten the work and the arable land which is a precious material for linguist and especially for ethnolinguist in order to conduct research on language and culture of the rural society from the first half of the 20th century due to included stylization for a local dialect spoken in Sandomierz and folksiness.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 87-99
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Obraz Polaków w felietonach Henryka Sienkiewicza
The Image of the Poles in Henryk Sienkiewicz’s Feuilletons

Autorzy:

Pietrzak, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1592171.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

linguistic image of the world
column
Henryk Sienkiewicz
językowy obraz świata
felieton

Opis:

The aim of the article is to reconstruct the linguistic image of the Poles on the basisof Henryk Sienkiewicz’s feuilletons. This image is determined by the speaker’s pointof view. Creating his image of Polish society, Sienkiewicz adopted the following pointsof view: the POV of a Pole, the POV of a thrifty economist, the POV of a positivist andthe POV of a Christian. As a Polish citizen, he criticizes his compatriots for the fact that  they do not respect their native tongue. As a thrifty economist, he exposes numerousinstances of their profligacy. As a positivist, Sienkiewicz notes the backwardness of thecountryside and proposes specific initiatives to address this problem. Finally, assumingthe perspective of a Christian, he unmasks false piety. This image of the Poles is predominantlynegative. The fact that Sienkiewicz highlighted his compatriots’ weaknesses andfocused on their wastefulness, rather than on their positive attributes, could be motivatedby censorship concerns. Russian censors were very effective in suppressing all forms ofmanifesting Polish national identity and were more inclined to accept critical opinions.

Źródło:

Studia Językoznawcze; 2015, 14; 285-296
1730-4180
2353-3161

Pojawia się w:

Studia Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Miłość i erotyzm jako elementy językowego obrazu świata żeńskiej młodzieży akademickiej
Love and Eroticism as Elements Comprising the Linguistic View of the World of Female University Students

Autorzy:

Baruk-Dzięcioł, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/944258.pdf

Data publikacji:

2020-03-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego

Tematy:

miłość
erotyzm
językowy obraz świata
love
eroticism
linguistic view of the world

Opis:

A linguistic picture of the world is such a vision of reality existing in the minds of people forming a language community which is fixed in words. The results of empirical research presented in this paper lead to the conclusion that no elements of the so-called striptease culture or confessing culture, or the phenomena of de-tabooisation or eroticisation, perceived as inherent traits of the contemporary mass culture, are observed within the love and eroticism prototypes – components of the linguistic world view of the women in early adulthood examined in this study.
Językowy obraz świata stanowi utrwaloną w słowach taką wizję rzeczywistości, jaka istnieje w świadomości osób stanowiących wspólnotę językową. Zaprezentowane w niniejszym tekście wyniki badań empirycznych prowadzą do spostrzeżenia, iż w obrębie prototypu zarówno miłości, jak i erotyzmu – wycinków językowego obrazu świata objętych badaniami kobiet w wieku wczesnej dorosłości – nie zauważa się ani elementów tzw. kultury obnażania czy kultury zwierzeń, ani zjawiska detabuizacji i zerotyzowania, które są postrzegane jako immanentne właściwości współczesnej kultury masowej.

Źródło:

Seminare. Poszukiwania naukowe; 2020, 41, 1; 87-101
1232-8766

Pojawia się w:

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Badania językowego obrazu świata a hermeneutyka Hansa Georga Gadamera

Autorzy:

Sima, Zuzanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31340765.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Tematy:

językowy obraz świata
hermeneutyka
Gadamer
JOS
linguistic worldview
hermeneutics
Hans Georg Gadamer

Opis:

Hans Georg Gadamer w swoich rozważaniach nad istotą hermeneutyki w szczególny sposób akcentuje rolę języka w poznaniu i rozumieniu świata. W artykule podejmowana jest próba znalezienia zastosowania hermeneutyki Gadamera w prowadzonych przez lingwistów badaniach nad językowym obrazem świata. Pierwsza część pracy poświęcona jest językowemu obrazowi świata (JOS) w lingwistyce, druga dotyczy zaś hermeneutyki Hansa Georga Gadamera. Trzeci rozdział, łączący tematykę dwóch poprzednich, odpowiada na pytanie stawiane jako cel pracy. Prezentowane tu rozważania mieszczą się w szerszej refleksji nad filozoficznymi podstawami badań lingwistycznych.
Hans Georg Gadamer in his studies on the essence of hermeneutics emphasizes in a special way the role of language in cognition and the understanding of the world. The paper intends to find an application of Gadamer’s hermeneutics in the linguists’ research of the linguistic worldview. Section 1 of the paper considers the worldview in linguistics, section 2 analyzes some aspects of Gadamer’s hermeneutics, while section 3 connects the problems considered in sections 1 and 2 and determines the aim of the paper. The presented considerations are situated in the reflection on the philosophical foundations of linguistic research.

Źródło:

Filozofia i Nauka; 2022, 10; 187-204
2300-4711
2545-1936

Pojawia się w:

Filozofia i Nauka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Językowy obraz osób niepełnosprawnych wśród uczniów klas VI szkoły podstawowej
The linguistic representation of disabled people among 6th grade students of primary school

Autorzy:

Fidowicz, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/544374.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Tematy:

pedagogika specjalna
język
językowy obraz świata
niepełnosprawność
osoby niepełno - sprawne
szkoła podstawowa

Opis:

Autorka w swoim artykule podejmuje temat językowego obrazu osób niepełnosprawnych wśród uczniów klasy VI szkół podstawowych, opierając się na badaniach empirycznych wykonywanych w 2013 roku w Krakowie. Zwraca uwagę na występujący w polszczyźnie przełomu XX i XXI wieku wizerunek osób niepełno - sprawnych, w szczególności na zjawisko transferu pojęć medycznych do języka potocznego. Następnie przechodzi do omówienia wyników badań własnych i porównania ich z tymi, które zostały wykonane przez Sławomirę Sadowską w 2004 roku, sytuując je w kontekście ogólnych przemian kulturowych w Polsce, dotyczących sytuacji osób niepełnosprawnych.

Źródło:

Przegląd Pedagogiczny; 2015, 2; 147-160
1897-6557

Pojawia się w:

Przegląd Pedagogiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś – o kulinariach w Słowenii
Tell me what you eat and I will tell you who you are on slovene culinary arts

Autorzy:

Wacławek, Maria
Wtorkowska, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/679933.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

kulinaria
stereotyp
Słowenia
językowy obraz świata
culinary arts
stereotype
Slovenia
linguistic worldview

Opis:

Culinary arts are an important part of every nation’s culture. The goal of our text is to converge the linguistic-cultural view of Slovene culinary arts from a hetero-stereotypical point of view of Polish people. For our analysis, we used operational categories of an ethnolinguistic school from Lublin and its continuators from all over Poland. The article is based on academic surveys. We differentiated and wrote about two thematic circles, which reconstruct Slovene culinary arts: 1) the general characteristics of Slovene cuisine, 2) specific dishes, ingredients, drinks etc. The linguistic worldview captured in the discourse on culinary identity are one of the main factors influencing the cultural identity of a given community. The vocabulary, especially culturally conditioned, regarding the culinary arts should find its place in the glottodidactic process.
Kulinaria są ważnym składnikiem każdej kultury narodowej. Tekst ma na celu przybliżenie językowo-kulturowego obrazu słoweńskich kulinariów w perspektywie heterostereotypowej, widzianego oczyma Polaków. W analizie wykorzystano kategorie operacyjne wypracowane przez lubelską szkołę etnolingwistyczną i jej kontynuatorów z całej Polski. Bazę materiałową artykułu stanowią dane ankietowe. Wyróżniono i opisano dwa kręgi tematyczne, które współtworzą rekonstruowany obraz słoweńskich kulinariów: 1) ogólna charakterystyka kuchni w Słowenii, 2) konkretne dania, składniki, napoje itp. Tak ujęte badania językowego obrazu świata włączają się w dyskurs o tożsamości kulinarnej, będącej jednym z istotnych czynników wpływających na odrębność kulturową danej wspólnoty. Słownictwo z zakresu kulinariów, zwłaszcza uwarunkowane kulturowo, powinno więc znaleźć swoje miejsce w procesie glottodydaktycznym.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2018, 25; 55-68
0860-6587
2449-6839

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Public relations – między samoopisem a autoprezentacją. Badania własne
Public relations – between seldescription and selfpresentation

Autorzy:

Stasiuk-Krajewska, Karina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/593454.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Tematy:

Analiza kwantytatywno-korpusowa
Językowy Obraz Świata
Public relations
Samoopis
JOS
Quantitative methodology

Opis:

Artykuł stanowi prezentację badań własnych przeprowadzonych za pomocą metodologii kwantytatywno-korpusowych badań nad językiem i komunikacją w oparciu o teorię językowego obrazu świata (JOS). Badany korpus został zbudowany z tekstów zamieszczonych w zakładkach typu „o mnie” na stronach internetowych agencji/firm public relations. Badanie prowadzi do rekonstrukcji samoopisu i autoprezentacji, jakie prezentowane są w tego typu tekstach. Autorka przedstawia frekwencję dominujących leksemów oraz zestawia wyłaniający się stąd sposób definiowania i rozumienia public relations, określania jego granic oraz relacji wobec innych działań wizerunkowych, a także wartości konstytuujących profesjonalną tożsamość branży w Polsce.
Text is based on linguistic quantitative methodology and the theory of language representation of the world (JOS). Author presents her own surveys and analysis concerning the presentation and selfdecription contained in text corpus based on websites of polish PR agencies.

Źródło:

Studia Ekonomiczne; 2017, 313; 173-186
2083-8611

Pojawia się w:

Studia Ekonomiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Przestrzenie dialogu. Antynomie językowego dyskursu filmowego
Dialog space. Antinomies of linguistic film discourse

Autorzy:

Skowronek, Bogusław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/521316.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

język w filmie
mediolingwistyka
antynomie semantyczne
językowy obraz świata
tekstowy obraz świata
language in film
mediolinguistics
semantic antinomies
linguistic image of the world
textual image of the world

Opis:

In my article I discuss the characteristics of linguistic film discourse. I present the artistic significance and semantic meaning of the verbal dimension of a cinematographic work. While discussing the language in film I usually refer to the main tenets of mediolinguistics and I focus mostly on specific antinomies, tensions, and dialectic contradictions, which characterise the verbum sphere of the cinema. The antinomies relate to various aspects of language: systemic, textual, cognitive and cultural.
W artykule omawiam cechy językowego dyskursu filmowego. Pokazuję artystyczną wagę i semantyczne znaczenie warstwy werbalnej w dziele kinematograficznym. Omawiając specyfikę języka w filmie, wykorzystuję głównie założenia mediolingwistyki i koncentruję się przede wszystkim na specyficznych antynomiach, napięciach, dialektycznych sprzecznościach, które charakteryzują sferę verbum w kinie. Antynomie owe dotyczą różnych aspektów języka, zarówno tych systemowych, jak i tekstowych oraz kognitywno-kulturowych.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2020, 12, 1; 98-106
2083-7275

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

On second thoughts. . . Academic self-translation and strategic knowledge transfer as migration across a sea of cultural-linguistic icebergs
Po namyśle… Autoprzekład tekstu naukowego i strategia transferu wiedzy jako przeprawa przez morze kulturowo-językowych gór lodowych

Autorzy:

Gicala, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34670924.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
self-translation
academic translation
Agnieszka Gicala
Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym
Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation
językowy obraz świata
autoprzekład
przekład tekstu naukowego

Opis:

Odwołując się do metafory przeprawy przez niebezpieczne morze, można powiedzieć, że tłumacz własnego tekstu rzeczywiście zapuszcza się na jakieś nieznane wody, meandruje między górami lodowymi źródłowych i docelowych języków, kultur i tradycji pisarstwa akademickiego. Niniejszy artykuł jest zaproszeniem do prześledzenia procesu autoprzekładu na język angielski mojej własnej książki pt. Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym, wydanej po polsku w 2018 roku, a osadzonej tematycznie w (głównie) słowiańskich tradycjach etnolingwistyki i badań nad językowym obrazem świata. Książka ukazała się w języku angielskim w 2021 roku pod tytułem Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation. Rozważane w artykule aspekty autoprzekładu obejmują pamięć autora tekstu źródłowego (tj. moją własną) dotyczącą procesu pisania oryginału, polski i angielski styl akademicki, odtwarzanie terminologii (w tym kluczowego terminu językowy obraz świata – linguistic worldview/linguistic view of X, czy pojęcie/koncept – concept), sam tytuł monografii jako aspekt rekonstrukcji treści, a także zarządzanie cytatami. Co więcej, proces autoprzekładu okazał się niełatwy, bo wysiłek zrozumienia autora oryginału powiększył się o wymiar zmagania, by zrozumieć samą siebie: własne myśli i intuicje, zapisane jakiś czas temu.
To use the metaphor of a voyage across a rough sea, it can be said that a self-translator does indeed venture into some unknown waters, meandering between the icebergs of the source and target languages, cultures and academic writing traditions. This study is an invitation to trace back the process of self-translation into English of my own book Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym, published in Polish in 2018, and couched within the (mostly) Slavic traditions of ethnolinguistics and the study of linguistic worldviews. The book appeared in English in 2021 under the title Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation. The aspects of self-translation considered in the paper include the source-text author’s (i.e. my own) memory of the (original) writing process, the Polish and English academic styles, re-creation of the terminology (including the key terms językowy obraz świata – linguistic worldview/linguistic view of X, or pojęcie/koncept – concept), the title itself as an aspect of content reconstruction, as well as management of quotations. Moreover, the process of self-translation turned out to be no easy task as the effort to understand the original author was doubled by the struggle to understand myself: my own thoughts and intuitions, recorded some time ago.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 131-152
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Jaka wola, taka dola

Autorzy:

Pajdzińska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611442.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
will
freedom
self-will
językowy obraz świata
wartościowanie
wola
wolność
samowola

Opis:

The article is an attempt to reconstruct the linguistic view of the Polish concept of wola (will). The analysis is concerned with: the lexicographic treatment of the word wola, its word-formation family, its semantic relations with other words, the syntactic constructions in which it occurs, fixed collocations, and etymology. Linguistic data show that in Polish culture “wola” is attributed not only to people (both individuals and communities) but also to God. Older dictionaries show that “wola” was regarded as a spiritual force (of the soul), whereas now it is treated as a property of the human psyche. Foregrounded are its egoistic rather than its altruistic aspects: the desire to realize one’s goals and satisfy one’s needs. It has always been treated as a stimulus in decision-making: thanks to one’s will, people set goals to themselves and try to achieve them; therefore, “wola” is something precious and desired. The linguistic view of wola fully agrees with philosophical debates: What is will? Is human will free? Where is the boundary between will and the various exigencies of human life?
Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji obrazu woli utrwalonego w polszczyźnie. Analizie zostały poddane: definicje leksykograficzne wyrazu wola, rodzina słowotwórcza, którą on tworzy, relacje semantyczne, w jakie wchodzi, konstytuowane przezeń konstrukcje syntaktyczne, utrwalone połączenia, których jest komponentem, wreszcie etymologia słowa. Dane językowe potwierdzają to, że w naszym kręgu kulturowym wola jest przypisywana nie tylko ludziom (zarówno jednostce, jak i zbiorowości), lecz także Bogu. Starsze słowniki języka polskiego wskazują, iż dawniej była uznawana za siłę / potęgę ducha / duszy, współcześnie ujmuje się ją jako właściwość ludzkiej psychiki; uwydatniony zostaje jej bardziej egoistyczny niż altruistyczny charakter – nastawienie na realizację własnych celów i zaspokojenie swoich potrzeb. Niezmiennie jest wiązana ze sferą aktywności i dokonywaniem wyborów, przypisuje się jej funkcję stymulującą: to dzięki woli człowiek wyznacza sobie cele i dąży do ich realizacji, z tego też powodu jest czymś cennym, pożądanym. Utrwalone w naszym języku przeświadczenia dotyczące woli w pełni korespondują z tematami dyskusji filozoficznonaukowych: czym jest wola?, czy ludzka wola jest wolna?, gdzie przebiega granica między wolą a różnorodnymi koniecznościami, jakim podlega człowiek?

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2013, 25
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Nijakość w języku i neutralność w literaturze jako sygnał odmienności kulturowej?

Autorzy:

Pieciul-Karmińska, Eliza

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611641.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
neuter gender
literary translation
językowy obraz świata
rodzaj nijaki
przekład literacki

Opis:

It is assumed in the linguistic worldview conception that a language’s grammatical structure can accentuate certain aspects of semantic content and thus contribute to the emergence of a specific, often unique and untranslatable worldview. A grammatical category of this kind is the neuter gender in German: its frequent use stems from the lack of gender endings on verbs, as well as from the fact that diminutives (ending in -chen or -lein) are neuter (hence the surprising neuter gender of das Mädchen). Especially important in this respect is the pronoun es, which not only replaces nouns in neuter but performs many other crucial grammatical functions. It is therefore not accidental that Siegmund Freud chose das Es for his category of ‘childness’ (translated erroneously as id into English and from there into Polish).The productivity and frequency of the use of the neuter gender obviously leaves its trace. In literature, the category serves not only to express ‘childness’ but also neutrality/universality, which is illustrated here with examples from the Grimm brothers’ tales, Ernst Theodor Amadeus Hoffman’s, and contemporary children’s literature (Paul Maar). Next, it is considered what happens to the neuter in Polish translation and whether the necessary reductions are only due to linguistic untranslatability and the “terror of Polish”, or whether they may point to a subconscious (perhaps even a conscious) rejection of that category and a projection of a dichotomous male/female world.Based on this grammatical phenomenon, it is shown how elements of language are manifested in literature and whether they can act as a cultural barrier in the translation process.
W myśl koncepcji „językowego obrazu świata” struktura gramatyczna może podpowiadać określone treści, uwypuklać je i akcentować, sprzyjając powstawaniu swoistego „świato-oglądu” (unikatowego i często nieprzetłumaczalnego). Taką strukturą jest rodzaj nijaki w języku niemieckim, gdyż jego częstsze użycie spowodowane jest brakiem końcówek rodzajowych w formach czasownika, oraz faktem, iż wszystkie zdrobnienia (posiadające końcówkę „-chen”, „-lein”) są z zasady rodzaju nijakiego (stąd chociażby zaskakująca dla polszczyzny gramatyczna nijakość „dziewczyny” w języku niemieckim). Szczególnie istotny jest w tym kontekście zaimek „es”, który nie tylko zastępuje rzeczowniki w rodzaju nijakim, lecz spełnia ponadto szereg istotnych funkcji gramatycznych. Nieprzypadkowo Siegmund Freud wybrał „das Es” jako nazwę dla opisywanej przez siebie kategorii dziecięcości (tłumaczonej na język polski za angielskim przekładem mylnie jako „id”).Produktywność i częstotliwość użycia rodzaju nijakiego pozostawia oczywiście ślad. W literaturze pięknej kategoria ta służy nie tylko do wyrażania treści związanych z nijakością/dziecięcością, lecz werbalizuje również zjawiska związane z neutralnością/uniwersalnością, co pokazuję na przykładach zaczerpniętych z baśni braci Grimm i Ernsta Theodora Amadeusa Hoffmana oraz współczesnej literatury dziecięcej (książek Paula Maara). Następnie chciałabym zapytać, co dzieje się z kategorią nijakości w sytuacji przekładu na język polski i czy jej redukcja wiąże się wyłącznie z faktem nieprzekładalności językowej i „terrorem polszczyzny”, czy może być także nieświadomym (a może świadomym) odrzuceniem tej kategorii na rzecz dychotomizacji świata na żywioł męski i żeński.Na przykładzie jednego zjawiska gramatycznego pokazuję, w jaki sposób elementy języka manifestują się w literaturze i czy mogą stanowić barierę kulturową w sytuacji przekładu na inny język.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Językowy obraz drogi w języku polskim i ukraińskim

Autorzy:

Łazarowycz, Olga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2147582.pdf

Data publikacji:

2022-01

Wydawca:

Towarzystwo Kultury Języka

Tematy:

językowy obraz świata
droga
leksem
semantyka
kontekst
linguistic worldview
road
lexeme
semantics
context

Opis:

W przedstawionym artykule poddano analizie językowy obraz drogi w języku polskim i ukraińskim w perspektywie porównawczej. Opisano znaczenia leksemu droga przedstawione w słownikach, synonimy, metafory i metonimie, przysłowia ilustrujące różne znaczenia drogi. W rekonstrukcji językowego obrazu drogi uwzględniono analizę łączliwości leksykalnej wyrazu droga, warstwę konotacyjną, czyli zjawisko „rozszerzania się semantyki” na podstawie analizy korpusów tekstowych. Artykuł wpisuje się w nurt badań językoznawczych ukierunkowanych etnolingwistycznie, wykorzystując aparat badawczy strukturalizmu i kognitywizmu.
The presented paper analyses the linguistic view of the road in Polish and Ukrainian from a comparative perspective. It describes the meanings presented in dictionaries, synonyms, metaphors and metonyms, proverbs reflecting the concept of the road. The reconstruction of the linguistic view of the road includes the analysis of the lexical connectivity of the word road, the connotation layer and the phenomenon of “semantics expansion” based on an analysis of text corpora. The paper is part of the stream of ethnolinguistically oriented linguistic research, while using the research apparatus of structuralism and cognitivism.

Źródło:

Poradnik Językowy; 2022, 790, 1; 109-128
0551-5343

Pojawia się w:

Poradnik Językowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Obraz sprawiedliwości w języku chorwackim

Autorzy:

Kapetanović, Amir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34605956.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

justice
pravda
Croatian
cultural concept
ethnolinguistics
sprawiedliwość
język chorwacki
językowy obraz świata
etnolingwistyka

Opis:

This paper analyses the linguistic concept of justice (pravda) in Croatian according to the methodology of the Lublin Ethnolinguistic School. Recent monolingual dictionaries of Croatian typically list only one meaning of the lexeme pravda and lexicographic definitions focus on the social aspect of the term. The paper also analyses the relationship of this lexeme with others (synonyms, antonyms) and lists phrases and sayings related to pravda. An analysis of  a corpus of Croatian texts (of the last 150 years) and the results of  a survey (100 respondents) point to weaknesses in lexicographic definitions of the lexeme pravda, as well as to the complexity of the concept of pravda in Croatian. According to the results of the survey, the most important characteristics of pravda are equality and acting on merit, followed by the ethical aspect (respect, morality, truth) and the psychological aspect (satisfaction/happiness, freedom, conscience).
W pracy dokonano analizy językowego obrazu (konceptu) sprawiedliwości (chorw. pravda)  w języku chorwackim  z wykorzystaniem metodologii lubelskiej szkoły etnolingwistycznej.  W nowszych jednojęzycznych słownikach języka chorwackiego zwykle podaje się tylko jedno znaczenie leksemu pravda, jego definicje leksykograficzne zawężone są do aspektu społecznego. Analizie poddano także relacje wspomnianego wyrazu  z innymi leksemami (synonimy, antonimy), przytoczone zostały frazemy  i przysłowia,  w których występuje. Analiza korpusu chorwackich tekstów (powstałych na przestrzeni ostatnich 150 lat) oraz badanie ankietowe przeprowadzone wśród 100 respondentów ujawniły pewne luki  w słownikowych definicjach leksemu pravda  i pokazały złożoność konceptu sprawiedliwość  w języku chorwackim.  W świetle wyników badań ankietowych najważniejszymi cechami sprawiedliwości są równość (równoprawność) oraz traktowanie według zasług, następnie pojawiają się cechy związane  z aspektem etycznym (poszanowanie prawa/norm, moralność, prawda)  i psychologicznym (satysfakcja/szczęście, wolność, sumienie).

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 101-108
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Językowy obraz Kozaka na podstawie polskich pieśni historycznych i folkloru (na tle wybranych tekstów ukraińskich i rosyjskich)

Autorzy:

Ławrynow, Daria Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34670874.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
Cossack
folklore
historical songs
językowy obraz świata
Kozak
folklor
pieśni historyczne

Opis:

Autorka analizuje językowy obraz Kozaka na podstawie tekstów polskich, ukraińskich i rosyjskich pieśni historycznych i folkloru. Jako podstawę metodologiczną artykułu przyjęła teorię językowego obrazu świata w ujęciu Jerzego Bartmińskiego. Celem artykułu jest ujawnienie głównych tendencji językowej kreacji Kozaka. Tekst stanowi językoznawczą próbę porównania obrazu Kozaka w tekstach polskich, ukraińskich i rosyjskich. Ze względu na charakter źródeł analiza nie ma charakteru ściśle chronologicznego.
The article analyzes the linguistic view of the Cossack in Polish, Ukrainian and Russian folklore and historical songs. The methodology applied is based on Jerzy Bartmiński’s linguistic worldview conception. The aim of this article is to explore the main tendencies in cognitive portrayal of the Cossack. The article compares the data from Polish, Ukrainian and Russian texts. Given the nature of the sources used, the analysis is not strictly chronological.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 339-356
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Aksjologiczne pojęcie dusza w białoruskim języku i kulturze

Autorzy:

Kozhinowa, Alla

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34670880.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Belarusian language
dictionaries
linguistic worldview
soul
język białoruski
słownik
językowy obraz świata
dusza

Opis:

The article investigates the concept of soul (душа) as part of the Belarusian linguistic worldview based on the data extracted from the dictionaries of the literary language, as well as from dialectal dictionaries. The study aims to discover differences and similarities between how the soul is viewed in contemporary Belarusian society and its perception in folk worldview, which is characterized by extreme ambivalence in this regard. The paper addresses the following questions: (i) What is the soul? and (ii) Who gave the soul to humans? Having arrived at the conclusion that in the Belarusian folk consciousness the soul is viewed within an essentially pagan framework, the author seeks to establish whether this understanding underwent any changes in contemporary society, whose members went through the propagation of atheism in the 20th century, but also experience present-day Neo-Christian ideas.
Autorka bada pojęcie duszy w językowym obrazie świata Białorusinów. Analiza, której podstawą materiałową są dane wyekscerpowane ze słowników gwarowych i języka ogólnego, ma na celu odkrycie podobieństw i różnic między sposobem wyobrażenia duszy w świadomości współczesnego człowieka a jej skrajnie ambiwalentnym postrzeganiem w kulturze ludowej. Autorka odpowiada na pytania: jakim zjawiskiem jest dusza i kto ją daje człowiekowi. Mając na uwadze fakt, że w białoruskiej kulturze ludowej obraz duszy został uformowany pod wpływem wierzeń przedchrześcijańskich, autorka stara się ustalić, czy wizja ta ulegała zmianom w języku współczesnym, którego użytkownik podlegał wpływom propagandy ateizmu oraz idei neochrześcijańskich.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 283-296
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Dwa sposoby wartościowania baby w przysłowiu Gdzie diabeł nie może, tam babę pośle

Autorzy:

Wasiuta, Sebastian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611511.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
proverb
linguistic stereotype
valuation
językowy obraz świata
przysłowie
stereotyp językowy
wartościowanie

Opis:

The article attempts to show how the proverb Gdzie diabeł nie może, tam babę pośle, lit. ‘Where the devil does not dare, he’ll send a woman’ [When the going gets tough, the tough get going], functions in the intertextual space of contemporary Polish public discourse. The history of the proverb is presented, along with its explanations and the stereotypes of the devil and the woman. It is then shown what modal formulae and genological qualifiers are used with the proverb in order to increase its persuasive potential, what position it holds when it is used in argumentation, in implication or in opposition. Conclusions are more general: the functioning of the proverb in discourse illustrates the distancing of paremic derivatives from their bases, as a result of which they lose their constitutive paremic features and turn into examples. The case on hand also involves axiological conversion: the woman in the proverb was first evaluated negatively (she is worse than the devil in her harmful actions), now her image is positive (she does something good against the devil). The proverb functions as praise of someone who has defeated the devil in overcoming difficulties.
Autor rozpoczyna od omówienia historii przysłowia Gdzie diabeł nie może, tam babę pośle, jego definicji oraz obecnych w nim stereotypów diabła i baby. Następnie pokazuje, że o ile początkowo przysłowie to wartościuje babę negatywnie (jest gorsza od diabła, bo bardziej skuteczna w szkodzeniu ludziom), o tyle współcześnie akcentuje się, że baba wbrew diabłu robi coś dobrego. Przysłowie to staje się pochwałą pod adresem kogoś, kto zwyciężył diabła, czyli przezwyciężył trudności.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Gramatykalizacja i leksykalizacja pojęć a językowy obraz świata. Szkic o ekwiwalencji kognitywnej

Autorzy:

Filar, Dorota Elżbieta
Łozowski, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611760.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

grammaticalization
lexicalization
cognitive equivalence
linguistic worldview
gramatykalizacja
leksykalizacja
ekwiwalencja kognitywna
językowy obraz świata

Opis:

The aim of the study is to highlight the role and place of those language elements that, in the overall scheme of the linguistic worldview, are traditionally referred to as grammatical. We, thus, side with those linguistic conceptions that assume that grammar and lexicon constitute a continuum of symbolic structures. The key operational tool/notion is that of cognitive equivalence, with grammatical conceptualization (grammaticalization) and lexical conceptualization (lexicalization) being the two equivalent ways, or two complementary cognitive tasks, of expressing conceptualizations in language. In the analytical part of the article, the paradigm of the linguistic worldview comes to the fore, and it is within its premises that the research question of how futurity happens to be conceptualized in selected languages is attempted. The examples come from English, Polish, and several other European languages.
Celem artykułu jest ukazanie roli elementów tradycyjnie określanych jako gramatyczne w badaniach nad językowym obrazem świata. Nawiązujemy przy tym do koncepcji lingwistycznych, które uznają gramatykę i leksykę języka za kontinuum struktur symbolicznych. Co istotne, przyjmujemy założenie o kluczowej roli ekwiwalencji kognitywnej, a w konsekwencji uznajemy konceptualizację gramatyczną (gramatykalizację) i konceptualizację leksykalną (leksykalizację) za dwa ekwiwalentne sposoby konceptualizacji językowej, czy też – dwa uzupełniające się zadania poznawcze. W części analitycznej artykułu próbujemy odnieść powyższe założenia bezpośrednio do paradygmatu JOS i zapytać o ten fragment językowego obrazu świata, który wyłania się z analizy różnych sposobów wyrażania zdarzeń przyszłych w języku angielskim, polskim oraz w kilku innych językach używanych na terenie Europy.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Filozofia przyrody w alchemii. Zarys związków
Philosophy of nature and alchemy. An outline of their relationships

Autorzy:

Kazibut, Radosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1926922.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

filozofia przyrody
alchemia
obraz świata
philosophy of nature
alchemy
image of the world

Opis:

Celem moich rozważań jest przedstawienie związków pomiędzy dociekaniami filozofów przyrody a rozwojem tradycji alchemicznej. Odwołam się do wybranych koncepcji ukształtowanych w dziejach alchemii. Będę argumentował na rzecz tezy, że dociekania alchemików przybierały postać rozbudowanych systemów tworzących koherentne obrazy świata przyrody, które implikowały określone typy filozofii przyrody.
The aim of my discussion is to present the relationship between the research of natural philosophers and the development of the alchemical tradition. I refer to specific concepts formulated in the history of alchemy to argue that research in this field took the form of complex systems delineating coherent pictures of the natural world and, therefore, that alchemy presupposes certain types of natural philosophy.

Źródło:

Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 4; 113-131
0585-5470

Pojawia się w:

Studia Philosophiae Christianae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Obraz Józefa w polskich kolędach i pastorałkach (na przykładzie tekstów zebranych przez ks. Michała M. Mioduszewskiego)
The portrait of St. Joseph in Polish Christmas carols and pastorals (based on texts collected by a priest Michał M. Mioduszewski)

Autorzy:

Serafin, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594358.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

St. Joseph
christmas carols
old man
father
the cultural image of the world
the textual image of the world
św. Józef
kolędy
starzec
ojciec
kulturowy obraz świata
tekstowy obraz świata

Opis:

The aim of the article is to consider the cultural and textual profile of St. Joseph. The picture of him was reconstructed based on the texts collected by a priest M.M. Mioduszewski in the 19th century. Even though the collection includes 340 songs, the figure of St. Joseph appears only in 72 carols. Perception of St. Joseph was based on the evangelic text and extended thanks to introduction of Apocryphal and depictions of the Saint taken from the Polish folk traditions. The description of Joseph was narrowed down to the basic profiles – roles: ‘the old man’ and ‘the head of the family’. St. Joseph is close to authentic Polish realities. He appears as an old, grey-haired, poor man who takes care of his wife Mary and the adopted son Jesus. The development and detailing of the described profiles has been concluded in particular carols and pastorals.
Celem artykułu jest rozważenie kulturowego i tekstowego profilu św. Józefa. Obraz został zrekonstruowany na podstawie tekstów kolęd i pastorałek zebranych przez księdza M.M. Mioduszewskiego w XIX wieku. Zbiór zawiera 340 utworów, ale postać św. Józefa pojawia się tylko w 72 z nich. Jego wizerunek, który został utrwalony w niniejszym tomie, oparty jest na przekazach ewangelicznych, a rozwijany przez apokryfy i opisy mężczyzny zaczerpnięte z polskiej tradycji ludowej. Obraz Józefa został zawężony do podstawowych profili, określonych dwoma – najogólniej rzecz biorąc – rolami: „starca” i „głowy rodziny”. Bliski jest on polskim realiom. Mężczyzna przedstawiony został jako siwy, ubogi starzec i mąż, który opiekuje się swoją żoną Maryją i przybranym Synem Jezusem. Rozwinięcie i uszczegółowienie tych przedstawień zawarte zostało w kolędach i pastorałkach.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 275-287
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Językowa kreacja miasta w Bambino Ingi Iwasiów
Linguistic creation of city in Bambino by Inga Iwasiów

Autorzy:

Szlachta, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1595583.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

modern linguistics
linguistic view of the world
city
językoznawstwo współczesne
językowy obraz świata
miasto

Opis:

The article describes the linguistic mechanisms that create an image of Szczecin in the novel Bambino by Inga Iwasiów. The subject of examination are lexical and phraseological forms and word interactions which present an image of the city in three dimensions: spatial, social and both: historical and cultural. This lexical and semantic circle was made up by the names, usage of selected colloquial lexemes and non-standard verbal collocations. Linguistic mechanisms are various and contain also specifi c evaluation of used forms. The article is concluded with the observation that linguistic creation of Szczecin in analyzed novel is a multiaspectual and subjective construction.

Źródło:

Studia Językoznawcze; 2013, 12; 221-236
1730-4180
2353-3161

Pojawia się w:

Studia Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Duchowość według współczesnego człowieka. Analiza danych językowych
Spirituality According to Contemporary People: An Analysis of Linguistic Data

Autorzy:

Maldjieva, Viara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1807034.pdf

Data publikacji:

2020-01-03

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

duchowość
językowy obraz (świata)
współczesny człowiek
contemporary man
language picture (of the world)
spirituality

Opis:

Niniejsza praca stawia sobie za cel zakreślenie obrazu duchowości współczesnego człowieka, jaki ukazuje język. Analizie poddano około 250 fragmentów tekstów wyekscerpowanych z Narodowego Korpusu Języka Polskiego oraz z Internetu za pomocą wyszukiwarki Google. Wobec ogromnej liczby wystąpień form leksemu duchowość sondę ograniczono do objaśnień mających graficzny kształt definicji lub sprowadzalnych do takiego kształtu za pomocą prostych przekształceń. Są to wyrażenia, które na ogół występują bezpośrednio po terminie, często wprowadzając go do tekstu, typu: Duchowość jest..., Duchowość to... Analizowane fragmenty tekstów zostały scharakteryzowane pod względem:– kategoryzacji: zakresu (zakresów), do którego pseudodefinicja zalicza treść pojęcia ‘duchowość’;– typu (gatunku) tekstu, z którego pochodzą;– proweniencji światopoglądowej oraz– dziedziny wiedzy, która reprezentuje autor (w przypadku publikacji). Porównanie wyników tego badania z przeprowadzonymi ok. 10 lat temu wykazują nowe obszary zjawisk, do których wyrażenie duchowość bywa odnoszone. Są to najogólniej: fizyczność, fizjologia (w tym: seks), biznes, bogactwo materialne, codzienność, cały otaczający świat.
The study aims at describing the spirituality of contemporary people as noticed in language. 250 textual passages were subject to the analysis and they were excerpted from the National Corpus of Polish as well as looking up entries via Google browser. Because of the extensive occurrences of lexeme spirituality, and of its forms, the survey was narrowed down to the explanations which have a graphic shape of definition or which can be brought down to such by means of simple transformations. Expressions like those mentioned, which commonly appear directly after the term, thus introduce it into the text: Spirituality is… or Spirituality means… The expression “the explanations which have a graphic shape of definition” signals the fact that very rarely is the term given a (taxonomic) definition, as understood in logic. Yet, these are in most cases only pseudo-definitions. The textual passages analysed have been categorised according to the following aspects: – Categorisation: scope(s) within which the pseudo-definition places the content of the term ‘spirituality’ – Type of text from which they are derived – Provenance of worldview– Author’s specialisation (in the case of a publication). A comparison of the findings with those from the study carried out about 10 years ago shows new areas of phenomena to which the expression ‘spirituality’ is referred. In general, these comprise physicality, physiology (including sex), business, material wealth, everyday life, and all surrounding reality.

Źródło:

Roczniki Kulturoznawcze; 2018, 9, 4; 5-17
2082-8578

Pojawia się w:

Roczniki Kulturoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

Segmentacja tygodnia w świadomości współczesnych Polaków

Autorzy:

Szadura, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611386.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

time
days of the week
linguistic worldview
czas
nazwy dni tygodnia
językowy obraz świata

Opis:

The study concerns contemporary changes in the Polish conceptualization of the week. They result from the socio-cultural transformations in the country. Analyzed are lexicographic definitions of the names of tydzień (the week) and the results of the questionnaire administered in the years 2010--2012 to a hundred inhabitants of the Lublin region, aged 18--85. The question asked was: “Which day is the beginning of the week?”. Both the lexicographic data and the subjects’ responses point to two days: Sunday or Monday. These correspond to two attitudes: religious and secular, respectively, of which the latter currently predominates. The treatment of Sunday as the final, seventh day of the week results from the loosening of the ties between many people and the Catholic Church, as well as from a more liberal social lifestyle.
Autorka omawia zmiany w konceptualizacji tygodnia, jakie dokonują się współcześnie w świadomości Polaków i są świadectwem istotnych przemian społecznokulturowych. Poddaje analizie definicje leksykograficzne nazw tygodnia oraz wyniki ankiety, jaką przeprowadzono w okresie 2010--2012 wśród 100 mieszkańców Lubelszczyzny w wieku od 18--85 lat. Przedmiotem analizy były odpowiedzi na pytanie: Który dzień jest początkiem tygodnia? Zarówno dane leksykograficzne, jak wypowiedzi respondentów potwierdziły istnienie dwóch sposobów liczenia początku tygodnia – od niedzieli albo od poniedziałku. Odpowiadają one dwóm postawom: religijnej oraz obecnie dominującej – świeckiej. Traktowanie niedzieli jako dnia siódmego, finalnego, jest współcześnie skutkiem rozluźnienia związków z Kościołem i liberalizacji życia społecznego.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2013, 25
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

Polski obraz biedy utrwalony w języku i w kulturze

Autorzy:

Młynarczyk, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611453.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
poverty
misery
conceptual metaphor
valuation
językowy obraz świata
bieda
metafora pojęciowa
wartościowanie

Opis:

The article is an attempt to reconstruct the most important elements of the linguisticcultural image of the Polish bieda ‘poverty, misery’, a theme very much present in academic reasearch and media coverage. The noun bieda is a component of many fixed word combinations, including two culturally-profiled collocations: polska bieda ‘the Polish poverty’ and stara bieda ‘same old misery’.Following Jerzy Bartmiński’s methodological assumptions for reconstructing linguistic worldview, three types of data are taken into account: systemic (general, etymological, phraseological dictionaries of Polish, as well as dictionaries of synonyms and antonyms), textual (proverbs, folk tales, sample journalistic texts), and cultural (folk beliefs and customs described in ethnographic literature). In Polish, bieda is contrasted with wealth and is different from UBÓSTWO ‘poverty, deprivation’, which can be accepted voluntarily. The fact that the noun bieda collocates exclusively with intensifying adjectives suggests that speakers of Polish pay attention above all to the consequences of difficult financial situations. The process of euphemisation, in turn, is usually expressed with the formal word niedostatek ‘financial hardship’. Fixed word combinations show that bieda is portrayed as a distinct entity that accompanies human life, a living creature that appears against one’s will, an intruder, usually perceived as a person. The folk images of bieda, present in iconography and folk tales, are those of a skinny woman or a naked child. In some proverbs bieda is represented as a teacher who shows how to appreciate simple, everyday things in life. Other metaphors are based on the perception of bieda as a disease, an object, or a container.In journalistic and scientific texts, bieda is treated as an enemy or threat to be opposed, in contrast to the fatalism of the folk worldview. In general, the notion of bieda is evaluated negatively.
W artykule podjęto próbę rekonstrukcji najważniejszych składników językowo-kulturowego obrazu biedy. Kierując się założeniami metodologicznymi rekonstrukcji JOS, proponowanymi w pracach Jerzego Bartmińskiego i innych badaczy nurtu etnolingwistycznego, autorka wzięła pod uwagę trzy typy danych: dane systemowe zebrane na podstawie słowników języka polskiego (ogólnych, etymologicznych, frazeologicznych oraz słowników synonimów i antonimów), dane tekstowe (przysłowia, bajki ludowe, przykładowe teksty publicystyczne) oraz informacje kulturowe (wierzenia i zwyczaje ludowe opisane w pracach etnograficznych).Analiza zgromadzonego materiału pozwoliła stwierdzić, że pojęcie biedy jest przeciwstawiane bogactwu i traktowane inaczej niż ubóstwo. Łączliwość rzeczownika bieda wyłącznie z przymiotnikami intensyfikującymi wskazuje, że użytkownicy języka dostrzegają przede wszystkim nasilanie się zjawisk związanych z trudną sytuacją materialną. Eufemizacja wyrażana jest natomiast zazwyczaj za pomocą wyrazu niedostatek, charakterystycznego dla polszczyzny oficjalnej.W świetle utrwalonych połączeń wyrazowych bieda jawi się przede wszystkim jako odrębny byt towarzyszący ludzkiemu życiu, istota żywa zjawiająca się u człowieka wbrew jego woli (jak intruz), postrzegana zazwyczaj jako osoba. Taki obraz łączy się z ludowym wyobrażeniem biedy (jako chudej kobiety lub nagiego dziecka) obecnym w ikonografii oraz w tekstach bajek. W niektórych przysłowiach biedę przedstawia się jako nauczyciela uczącego doceniać rzeczy powszednie.Inne metafory realizowane w utrwalonych multiwerbizmach bazują na wyobrażeniu biedy jako choroby, przedmiotu lub pojemnika. W tekstach publicystycznych i naukowych traktuje się biedę jak przeciwnika lub zagrożenie, z którymi należy walczyć, w ludowym obrazie świata przeważa natomiast fatalizm. We wszystkich typach danych pojęcie biedy jest negatywnie wartościowane.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2015, 27
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:

Wybrane aspekty eufemizacji nazw żmii w języku litewskim określenia motywowane wyglądem, miejscem zamieszkania, sposobem zachowania się

Autorzy:

Smetona, Marius

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611659.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

euphemisms
semantic classification
snakes
taboo
worldview
Christianity
eufemizmy
chrystianizacja
żmije
tabu
językowy obraz świata

Opis:

One of the aspects of linguistic worldview are taboos and the ways they make their way into daily usage. In one kind of taboo, a word is endowed with a magical function, which leads to the emergence of euphemisms. These euphemisms are used to replace dangerous words that can call forth disasters or spirits, and enable the speaker to interact with others without the fear of breaking the taboo. The goal of this article is to analyse the euphemisms for the snake in the Lithuanian language. The analysis is based on a semantic classification of euphemisms. The data come from various dictionaries and texts of folklore. Euphemism for the snake constitute the largest group of animal euphemisms in Lithuanian and only a selected sample of them are addressed here. The ancient cult of the snake in Lithuania was abolished with the advent of Christianity and then a negative attitude to snakes was imposed. A possible classification of snake euphemisms would thus be to distinguish those that originated before Christianity and those that did after it had been introduced.
Każdy naród posiada swoją własną, ukształtowaną przez tradycję wizję świata, która znajduje odbicie w jego języku etnicznym. Na przykładzie wielu różnych języków można obserwować, w jaki sposób zjawiska zakazane, objęte tabu, funkcjonują w otaczającej nas przestrzeni. Różnego rodzaju zakazy mają związek z językowym tabu, kiedy wyraz obdarzony mocą magiczną podlega eufemizacji. Bywa on wówczas używany zamiast wyrazów niebezpiecznych, które w przekonaniu mówiących mogą przyciągać nieszczęścia, choroby czy też aktywizować działanie istot demonicznych. Używając eufemizmów, rozmówca może porozumiewać się z otaczającym go światem bez obawy naruszenia tabu. Celem niniejszego artykułu jest opis eufemizmów dotyczących nazw żmii w języku litewskim. Jest on oparty na klasyfikacji semantycznej nazw eufemistycznych przyjętej dla języka litewskiego. Materiał do badań został wyekscerpowany z różnorodnych słowników i tekstów folkloru. W artykule została przeanalizowana tylko nieduża część eufemizmów związana z nazwami żmii, jednak stanowi ona najliczniejszą grupę eufemizmów dotyczących zwierząt. Zjawisko to można łatwo wytłumaczyć żmije na Litwie dość długo były uważane za istoty święte i dopiero wpływ wierzeń chrześcijańskich przyczynił się do zmiany tego (pozytywnego) nastawienia i przypisania im wartościowania negatywngo. Litewskie nazwy eufemistyczne tych gadów można podzielić na dawne, powstałe jeszcze w okresie przedchrześcijańskim, i późniejsze, ukształtowane po rozpowszechnieniu się wierzeń chrześcijańskich.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:

The conceptualisation of lie in contemporary English texts
Pojęcie kłamstwa we współczesnych tekstach angielskich

Autorzy:

Snukiškienė, Irena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34670862.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

lie
linguistic worldview
conceptualisation
textual data
lie, kłamstwo
językowy obraz świata
konceptualizacja
dane tekstowe

Opis:

W artykule podjęto próbę rekonstrukcji językowo-kulturowego obrazu konceptu lie ‘kłamstwo’ obecnego we współczesnych tekstach angielskich. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem metodologii S-A-T lubelskiej szkoły etnolingwistycznej. Wyróżniono semantyczne aspekty konceptu lie w danych tekstowych, zinterpretowano je i wyodrębniono jego profile semantyczne. Opracowane dane obejmują konteksty wyekscerpowane z brytyjskiego korpusu British National Corpus (BNC), korpusu medialnego News on the Web (NOW) oraz innych tekstów prasowych i internetowych. Badania wskazały, iż koncept lie we współczesnych tekstach angielskich ujmowany jest głównie z perspektywy politycznej, gdzie łączy się ściśle ze zjawiskiem post-prawdy. Teksty zawierają także różne profile konceptu lie i jego niejednoznaczną ocenę aksjologiczną. Choć kłamstwo ogólnie uznaje się za nieetyczne i moralnie niedopuszczalne (czyli jest wartościowane negatywnie), to jednak jest ono także postrzegane jako trwały element życia społecznego i nieodłączny atrybut polityki.
The study aims to reconstruct the linguistic-cultural image of the cultural concept of lie entrenched in contemporary English texts. The research is conducted within the S-Q-T methodology proposed by the Ethnolinguistic School of Lublin. The analysis was carried out by distinguishing semantic aspects of the concept of lie in textual data, interpreting them, and grouping them into semantic profiles. The data consist of the contexts selected from the British National Corpus (BNC), the media corpus News on the Web (NOW), and independently selected texts retrieved from the press and the Internet. The research shows that lie in contemporary English texts is primarily seen from the political perspective where it is closely associated with post-truth. The texts also reveal numerous profiles of lie and its ambiguous axiological assessment. Although in general it is considered unethical, morally unacceptable and axiologically negative, lying is also seen as a necessary element of social life and an integral aspect of politics.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 287-302
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:

Które rośliny czynią człowieka chorym? Próba kontrastywnej analizy językowego obrazu świata w polskich i niemieckich nazwach chorób z elementem roślinnym
What plants cause a man to become ill? Undertaking a contrastive study of linguistic worldviews with reference to the Polish and German names of diseases that include a plant element

Autorzy:

Owsiński, Piotr Aleksander

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38084269.pdf

Data publikacji:

2024

Wydawca:

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Tematy:

językowy obraz świata
tłumaczenie
nazwa choroby
roślina
linguistic worldview
translation
names of diseases
plant

Opis:

Artykuł stanowi prezentację wyników językowo-kognitywnej analizy wybranych nazw chorób i dolegliwości zawierających element roślinny. Celem eksploracji jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy między polskimi i niemieckimi terminami medycznymi istnieje izomorfizm pod względem utrwalonego w obu językach językowego obrazu świata, który jest charakterystyczny dla konkretnego kręgu kulturowego. Na podstawie badania można wysnuć wniosek, że większość analizowanych terminów określających chorobę lub dolegliwość wykazuje całkowitą lub częściową ekwiwalencję, która nie tylko w nauce języka obcego, lecz także w kontaktach między lekarzem i pacjentem jawi się jako istotny czynnik wspierający zarówno proces nauczania lub uczenia się języka obcego, jak i zrozumienie partnera komunikacji oraz recepcję przekazywanej treści w konkretnym kontekście sytuacyjnym.
This article presents the results of a linguistic-cognitive analysis of selected Polish and German terms that indicate medical diseases or disorders that, in addition, include elements that refer to plants. The aim of the analysis is to examine the equivalence between the medical terms used in both languages with respect to the linguistic worldview generated by the specific language, and that is symptomatic of its material cultural. It is concluded that in most cases of terms indicating medical illnesses or disorders there either is a full or partial equivalence between the Polish and German terms. The examined equivalence can be helpful not only in the foreign language learning/teaching but also in the contact between a doctor and his patient. Thus, the searched isomorphism can be regarded as a factor which supports both the process of language learning/teaching and the understanding of a partner in the communication process and the reception of the delivered meaning.

Źródło:

Językoznawstwo; 2024, 20, 1; 179-197
1897-0389
2391-5137

Pojawia się w:

Językoznawstwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:

Obraz świata w polskiej i ukraińskiej frazeologii

Autorzy:

Kononenko, Iryna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/436986.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej

Tematy:

obraz świata
frazeologia
polski
ukraiński
kontrastywny
picture of the world
phraseology
Polish
Ukrainian
contrastive

Opis:

Picture of the world in polish and ukrainian phraseology

Źródło:

Przegląd Środkowo-Wschodni; 2017, 2; 119-134
2545-1324

Pojawia się w:

Przegląd Środkowo-Wschodni

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:

Językowa kreacja drogi w powieści Matka Ignacego Maciejowskiego (Sewera)
The linguistic creation of a road in the novel Matka [Mother] by Ignacy Maciejowski

Autorzy:

Rutkowska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1591663.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

lexis
stylistics
linguistic image of the world
colours
leksyka
stylistyka
językowy obraz świata
barwy

Opis:

W powieści Matka jawi się równolegle dwuwymiarowa kreacja drogi: w ujęciu fizycznym oraz w ujęciu metaforycznym. W kreacji drogi Ignacy Maciejowski wykorzystał kontrast: droga do miasta – droga zła, czarna, z demonami, trudna, męcząca, z zacierającym się celem, a droga do domu – do wsi, do sielanki, do swoich. Ważną rolę w obrazowaniu pokonywanej trasy odgrywają opisy przyrody, która stanowi uzupełnienie kreacji różnych etapów drogi, jak i oddziałuje na emocje, przeżycia i odczucia głównej bohaterki powieści. Elementem kreującym drogę w analizowanej powieści są także barwy. Pisarz wykorzystuje paletę – od ciemnej, czarnej do białej i jej odcieni, sporadycznie wykorzystując barwę niebieską, granatową, czerwoną, różową. Droga pokonywana przez matkę jest miejscem sakralnym, przestrzenią, którą można pokonać z Bożą pomocą.
In the novel Matka a parallel, two-dimensional creation of a road can be observed – physical and metaphoric. In the creation of a road Maciejowski used the contrast between the road to the town – which is bad, black, demons-infested, difficult, tiresome, with blurring destination, and the road home – to the village, to the idyll, to one’s own folks. The descriptions of nature play a significant role in the imaging of the covered distance. They complement the creation of the different stages of the road, and affect the emotions, feelings, and experiences of the main character of the novel. The colours are also a factor used for creating a road in the Sewer’s novel. The writer uses a palette of colours – from a dark, black to white and it’s shadows, and occasionally blue, navy-blue, red and pink. A road covered by the mother is a sacred place, a space which can be travelled with the divine help.

Źródło:

Studia Językoznawcze; 2017, 16; 205-220
1730-4180
2353-3161

Pojawia się w:

Studia Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:

»Poláci nám říkají Pepíci« – obraz Czechów w polskojęzycznych przewodnikach turystycznych
»Poláci nám říkají Pepíci« – picture of Czechs in Polish-language tourist guides

Autorzy:

Olchowa, Gabriela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/908899.pdf

Data publikacji:

2019-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

linguistic picture of the world
tourist guides
Czech
językowy obraz świata
przewodnik turystyczny
Czechy

Opis:

Celem niniejszego artykułu było przedstawienie obrazu Czechów na podstawie sześciu polskojęzycznych przewodników turystycznych opublikowanych przez najważniejsze wydawnictwa podróżnicze w Polsce w latach 2004–2011. Materiał do badań stanowiły teksty, prezentujące podstawowe informacje zamieszczone w częściach wstępnych lub końcowych bedekerów, przy czym nie brano pod uwagę elementów graficznych. Na obraz złożyły się cechy charakteru przypisywane Czechom, wskazano ich zwyczaje, ale także opisano jak spędzają wolny czas i obchodzą święta. Ponadto zawarto ocenę pewnych grup zawodowych oraz przybliżono, jaki mają stosunek do mniejszości etnicznych i seksualnych. Okazało się, że obraz Czechów jest tożsamy w badanych tekstach i w większości zgodny z istniejącymi stereotypami. Autorzy przewodników kreślą przede wszystkim pozytywny obraz południowego sąsiada, ale zwracają też uwagę na nieprzyjazny stosunek Czechów do Romów.
The purpose of this article was to present the image of the Czechs based on six Polish-language travel guides published by the most important travel publishers in Poland in 2004–2011. The research material consisted of texts presenting basic information included in the introductory or final parts of bedekers, without considering graphic elements. The picture was made up of character traits attributed to the Czechs, their habits were pointed out, but they also described how they spend their free time and celebrate holidays. In addition, an assessment was made of certain professional groups and an approximation of their attitude towards ethnic and sexual minorities. It turned out that the image of the Czechs is identical in the texts studied and mostly in line with existing stereotypes. The authors of the guides mainly draw a positive image of the southern neighbor, but also draw attention to the unfriendly attitude of the Czechs towards the Roma.

Źródło:

Bohemistyka; 2019, 4; 523-540
1642-9893

Pojawia się w:

Bohemistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:

Profilowanie pojęcia suwerenności we współczesnych tygodnikach opinii
Linguistic Profiling of the Concept of Sovereignty in Contemporary Weeklies

Autorzy:

Polkowska, Laura

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1289122.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

aksjologia
językowy obraz świata
profilowanie
suwerenność
axiology
linguistic picture of the world
profiling
sovereignty

Opis:

Cel: Celem artykułu jest odtworzenie językowych profilów pojęcia suwerenności we współczesnych tygodnikach opinii. Metody badań: W tekście została wykorzystana metoda profilowania pojęciowego, wypracowana na gruncie lubelskiej szkoły etnolingwistycznej reprezentowanej przez Jerzego Bartmińskiego. Wyniki i wnioski: W polskiej przestrzeni publicznej można zaobserwować dwa osobne subdyskursy, określane w uproszczeniu mianem prawicowego i liberalnego. W ich obrębie w zupełnie odmienny sposób konceptualizowane są pojęcia o charakterze aksjologicznym. W ramach pierwszego z dwóch profilów – nazwanego izolacyjnym – suwerenność jest utożsamiana z całkowitą niezależnością państwa, której podstawę stanowi jego silna, dominująca pozycja na arenie międzynarodowej. Wartość jest traktowana jako dobro deficytowe, które może zostać urzeczywistnione wyłącznie w wyniku walki. W drugim modelu – kooperacyjnym – suwerenność jest postrzegana jako podmiotowość państwa zachowywana w obrębie zrównoważonej współpracy z innymi podmiotami oraz związana z udziałem w kolektywnym procesie decyzyjnym. Wartość poznawcza: Podjęta w tekście próba rekonstrukcji profilowania konceptu suwerenności wpisuje się w nurt badań aksjologicznych i uzupełnia je o analizę jednej z istotnych wartości społeczno-politycznych. Jak się wydaje, przyszłe definicje słownikowe leksemu suwerenność powinny uwzględniać obie perspektywy reprezentowane w publicystyce, by oddać złożoność polskiej aksjosfery.
Scientific objective: The aim of the paper is to reconstruct the linguistic profiles of the concept of sovereignty in contemporary weeklies. Research methods: The method of linguistic profiling, worked out within the Lublin Ethnolinguistic School represented by Jerzy Bartmiński, was used. Results and conclusions: In Polish public realm two different sub-discourses can be observed. They can be called right-wing and liberal. Within them, values are conceptualized in a completely different way. In the first profile—I call it the isolation profile—sovereignty is identified as the total independence of the state, which is based on its strong, dominant position in the international arena. This value is considered as a prized possession that can only be gained through a fight. In the second—cooperative—model, sovereignty is a synonym of the state subjectivity—a result of a balanced cooperation with other entities and associated with participation in collective decision-making. Cognitive value: Reconstruction of two profiles of sovereignty is part of the axiological research and enriches it with an analysis of one of the important socio-political values. It seems that the future dictionary definitions of the word sovereignty should take into account both perspectives to reflect the complexity of the Polish axiosphere.

Źródło:

Studia Medioznawcze; 2020, 3; 628-638
2451-1617

Pojawia się w:

Studia Medioznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 60.

Tytuł:

O kobietach, które łowią zwierzynę i męskie serca… Przyczynek do badań nad słownictwem myśliwskim
About women hunting for game and men’s hearts… Contribution into research on vocabulary related to hunting

Autorzy:

Janicka-Szyszko, Renata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/496961.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

Tematy:

leksyka
semantyka
językowy obraz świata
kultura
lexis
semantics
linguistic image of the world
culture

Opis:

Celem niniejszego artykułu była analiza słownictwa nazywającego kobiety polujące i związane z myślistwem poprzez pokrewieństwo oraz próba określenia obrazu świata odbitego w funkcjonujących w kulturze łowieckiej frazeologizmach i przysłowiach odnoszących się do niewiast. Analiza badanych wyrazów dowodzi gwałtownego zmniejszenia się liczby nazw żeńskich oraz wykorzystywania współcześnie na oznaczenie polujących kobiet eponimu Diana, co wskazuje na zachodzenie procesu apelatywizacji, czyli przenoszenia nazwy własnej (Diana) do zbioru wyrazów pospolitych (diana ‘polująca kobieta’). Analiza frazeologizmów oraz przysłów łowieckich potwierdza, że słownictwo odzwierciedla subiektywne widzenie świata. Kobiety postrzegane są stereotypowo, a pouczenia i uwagi, które odnajdujemy w paremiach, odczytać można jako brak zaufania wobec pań. Jednocześnie przysłowia łowieckie przez porównanie do wybranych zwierząt (sarna, łania) wskazują przede wszystkim na walory kobiet, które są przedstawiane jako zwinne, zręczne, pełne gracji, urody.
The aim of the article is the analysis of the vocabulary naming hunting women and those connected with hunting by affinity as well as picturing the reality of the world of hunters reflected in idiomatic expressions and proverbs related to women. The analysis of the examined data shows the rapid decrease in the number of female names and using eponym Diana in the contemporary language to indicate hunting women which results in appellation meaning transferring the proper name (Diana) to the pool of common words (Diana “a hunting woman”). The research of the given idiomatic expressions and proverbs related to women proves that the vocabulary reflects the subjective picture of the world. Women are perceived in a stereotypical way and the remarks and admonishments which are found in phrases can be read as the lack of trust towards ladies. At the same time the hunting proverbs thanks to comparing to some animals (roe deer, doe ) show positive aspects of females who are presented as agile, skillful and graceful.

Źródło:

Język. Religia. Tożsamość; 2018, 1(17); 137-150
2083-8964
2544-1701

Pojawia się w:

Język. Religia. Tożsamość

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 61.

Tytuł:

Piosenki dziecięce o szkole i przedszkolu jako narzędzia konstruowania „dzieci organizacji”
Children’s Songs About School and Kindergarten as Tools for Constructing the ‘Organization Children’

Autorzy:

Pilecka, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30148739.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

piosenka dziecięca
językowy obraz świata
instytucje edukacyjne
children’s song
linguistic worldview
educational institutions

Opis:

W artykule zaprezentowano wyniki badań nad obrazem edukacji instytucjonalnej obecnym we współczesnych polskich piosenkach dziecięcych. Utwory te zostały poddane analizie jakościowej w celu ujawnienia elementów konstytuujących zawarty w nich wizerunek przedszkola i szkoły podstawowej. Badania ujawniły tendencję do ukazywania tych placówek edukacyjnych jako miejsc ukierunkowanych na kształtowanie tzw. „dzieci organizacji” – w pełni podporządkowanych instytucji (Moss Kanter 1972). W badanych piosenkach wyraźnie obecny jest dyskurs dziecka – „istoty przedludzkiej” (Męczkowska-Christiansen 2010), które wymaga ścisłej kontroli i nieustannej interwencji ze strony kompetentnych dorosłych. Wśród narzędzi dyscyplinujących wychowanków autorzy piosenek wymieniają m.in.: przedszkolną rutynę, sztywne zasady panujące w instytucjach, proces oceniania, a zwłaszcza stopnie szkolne, i inne atrybuty władzy nauczycielskiej (np. dziennik zajęć lekcyjnych, dzwonek). Analiza i interpretacja piosenek doprowadziły autorkę do wniosku, iż nie tylko odzwierciedlają one rozpowszechniony w Polsce tradycyjny model edukacyjny, ale także utrwalają go w językowym obrazie świata.
The article presents the results of the research on the image of institutional education occurring in contemporary Polish children’s songs. The lyrics of the songs were subjected to a qualitative analysis in order to reveal the features constituting the image of the kindergarten and primary school contained in them. The research has revealed a tendency to show these educational institutions as places focused on shaping the so-called ‘organization children’, fully subordinated to institutions (Moss Kanter 1972). In the analysed songs the discourse of a child defined as a ‘pre-human being’ is clearly present (Męczkowska-Christiansen 2010): the children are thought to require strict control and constant intervention from adults. Among the tools useful in disciplining the pupils, the authors of the songs mention, among others: pre-school routine, rigid rules in institutions, the assessment process (especially the school marks), and other attributes of teachers’ authority (including: class register, school bell). The analysis and interpretation of the songs led the author to the conclusion that they not only reflect the traditional educational model that is very popular in Poland, but also consolidate it in the linguistic image of the world.

Źródło:

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne; 2023, 17, 2; 71-87
2450-4491

Pojawia się w:

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 62.

Tytuł:

Polacy mówią o jedzeniu... Konceptualizacja czynności jedzenia w świetle polskiej leksyki
Poles talk about eating… Conceptualisation of the act of eating in light of Polish lexis

Autorzy:

Zdunkiewicz-Jedynak, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28765543.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Towarzystwo Kultury Języka

Tematy:

lingwistyka kognitywna
jedzenie
językowy obraz świata
profil poznawczy
cognitive linguistics
food
linguistic worlview
cognitive profile

Opis:

W artykule zajmuję się polskim słownictwem dotyczącym czynności jedzenia. Wychodząc z założenia, że leksyka działa jak czułe urządzenie do wykrywania i rejestracji zmian w historii i kulturze, i odwołując się do metodologii lingwistyki kognitywnej, opisuję trzy profile konceptualizacyjne czynność jedzenia. Jako pierwszy opisowi podlega profil biologiczny (z 3 ścieżkami poznawczymi: jedzenie – to życie, jedzenie – to siła, a także jedzenie – to ochrona). W polu „czasowników jedzenia” traktowanego jako fakt biologiczny wyodrębniam te, opisujące czynność jedzenia z punktu widzenia sposobu jej wykonywania, zwłaszcza prędkości (szybko − wolno) oraz wielkości porcji wkładanych do ust (małe lub wielkie kęsy), ilości spożytego pokarmu, estetyki, widocznego apetytu oraz swego rodzaju rytmiczności i automatyzmu spożywania posiłku lub posługiwania się sztućcami, których funkcja w jedzeniu jest porównywana z wiosłem − podczas pływania łodzią czy z pałaszem − podczas walki. W drugiej kolejność zajmuję się nowszymi profilami poznawczymi: psychicznym i kulturowym. Interesują mnie zwłaszcza, utrwalone w języku, współczesne zmiany w traktowaniu czynności jedzenia ku pojmowaniu jej np. jako zagrożenia lub zaburzenia ze sfery ludzkiej psychiki (por. jedzenioholizm, feederyzm, manoreksja, ortoreksja itp.), sposób spędzania czasu (por. gastroturystyka, foodie, pornografia jedzenia itp.) czy jako swoistej filozofii życia i komponent tożsamości kulturowej człowieka (por. freeganin, frutarianin, fleksitarianin, solarianin).
This article discusses the Polish vocabulary related to the act of eating. Assuming that lexis acts as a sensitive device to detect and record changes in history and culture, and referring to the methodology of cognitive linguistics, I describe three conceptualisation profiles of the act of eating. The first one described is the biological profile (with 3 cognitive pathways: food is life, food is strength, and food is protection). In the field of “verbs of eating” treated as a biological fact, I distinguish the ones describing the act of eating from the viewpoint of the way it is performed, particularly the speed (fast – slow) and the size of the portions put into the mouth (small or large bites), the amount of food consumed, aesthetics, apparent appetite, and a kind of rhythmicity and automatism of eating or using cutlery, the function of which in eating is compared to an oar – while sailing a boat or a sword – during a fight. Afterwards, I deal with more recent cognitive profiles: psychological and cultural. In particular, I am interested in the contemporary changes, established in language, in the approach to the act of eating towards treating it, for instance, as a threat or disturbance from the sphere of the human psyche (cf. jedzenioholizm (binge eating), feederyzm (feederism), manoreksja (manorexia), ortoreksja (orthorexia), etc.), a way of spending time (cf. gastroturystyka (gastrotourism), foodie, pornografia jedzenia (food pornography), etc.), or as a specific philosophy of life and a component of the human cultural identity (cf. freeganin (a freegan), frutarianin (a fruitarian), fleksitarianin (a flexitarian), solarianin (a solarian)).

Źródło:

Poradnik Językowy; 2023, 809, 10; 66-83
0551-5343

Pojawia się w:

Poradnik Językowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 63.

Tytuł:

Dos diccionarios temáticos mirados desde más cerca: las palabras pertenecen a una cultura
Two Thematic Dictionaries Viewed from Near: Words Belong to a Culture
Dwa słowniki tematyczne oglądane z bliska: słowa należą do kultury

Autorzy:

Jaskot, Maciej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1887046.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

słownik tematyczny
językowy obraz świata
komparatystyka lingwistyczna
leksykografia
thematic dictionary
linguistic worldview
linguistic comparison
lexicography

Opis:

La popularidad de la lengua española ha superado las fronteras de la Unión Europea yse va extendiendo a los países vecinos del Este de Europa. El interés por el español va aumentando en Ucrania donde a lo largo de los últimos años han aparecido nuevos diccionarios y materiales didácticos para el aprendizaje del castellano. En esta presentación nos gustaría hacer un breve análisis comparativo de dos diccionarios temáticos de la misma editorial y serie. Se trata del diccionario temático ucraniano-español (Украïнсько-iспанський тематичний словник) y del diccionario temático ucraniano-polaco (Украïнсько-польський тематичний словник), los dos editados por la editorial Vadim Karcenko de Kiev en 2012 y 2008 respectivamente. La finalidad de la comparación es analizar los criterios de elección del léxico adoptados para el primero y el segundo de los diccionarios en cuestión para intentar trazar un esbozo de la percepción lingüística del mundo propuesta en ambos diccionarios. Lo interesante de esta comparación trilingüe, según nuestro modesto parecer, es ver cómo la lengua polaca refleja a través de las acepciones que encontramos en el diccionario ucraniano-polaco, el “carácter-puente” de la cultura polaca, que se halla entre Oriente y Occidente.
The main purpose of this paper is to draw attention to several issues related to the lexicography of bilingual thematic dictionaries. It seems to us, as to Stark (2011), the author of the book Biingual Thematic Dictonaries, that this kind of dictionaries has not yet been sufficiently described. Therefore, at the beginning of this article, arises the question what exactly is a bilingual thematic dictionary (BTD), and arguments are presented to prove that a BTD is an interesting subject of study. Then, we briefly discuss the macrostructure of a BTD and some reflections on the linguistic picture of the world in the dictionary are presented. The reference point for these reflections is a brief comparison of two thematic dictionaries: the Ukrainian-Polish and Ukrainian-Spanish issued by Vadim Karcenko Publisher from Kiev in 2008 and 2012. A series of short examples of the solutions used in the two dictionaries is shown in order to point out the need to further description of the structure of the DSTs and to stress that composing this kind of dictionary is a complex process that is not only challenging from the lexicographical point of view, but it is an interdisciplinary complex task, requiring consideration of various culturological and semasiological researches.
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kilka kwestii związanych z leksykografią dwujęzycznych słowników tematycznych. Wydaje nam się, podobnie jak Starkowi (2011), autorowi książki Bilingual Thematic Dictonaries, że ten rodzaj słowników nie został jeszcze dostatecznie opisany. Dlatego też na początku artykułu pojawia się pytanie, czym właściwie jest dwujęzyczny słownik tematyczny (DST), oraz przedstawione są argumenty, które według autora czynią zeń interesujący przedmiot badań. Następnie krótko omówiona jest makrostruktura DST, a potem przedstawione kilka rozważań na temat językowego obrazu świata w słowniku. Punktem odniesienia do tych refleksji jest zwięzłe porównanie dwóch słowników tematycznych: ukraińsko- polskiego i ukraińsko-hiszpańskiego, wydanych przez wydawnictwo Vadim Karcenko z Kijowa w 2008 i 2012 r. Seria krótkich przykładów rozwiązań zastosowanych w obu słownikach ma za zadanie wskazać potrzebę głębszego opisania struktury DST oraz zwrócenie uwagi, że pisanie tego rodzaju słowników jest złożonym procesem, który nie tylko jest wyzwaniem leksykograficznym, ale przede wszystkim złożonym zadaniem interdyscyplinarnym, wymagającym uwzględnienia szeregu badań kulturologicznych i semazjologicznych.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 85-95
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 64.

Tytuł:

Stereotypy etniczne we współczesnym polskim dyskursie publicznym

Autorzy:

Marczewska, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/632333.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

stereotypes, linguistic image of the world, manipulation, politics
stereotypy, językowy obraz świata, manipulacja, język polityki

Opis:

I regard a stereotype as a kind of colloquial conceptualization of reality, a component of the linguistic image of the world and the linguistic-cultural code. The paper focuses on the manipulation of several ethnic stereotypes (German, Russian, Jew) in contemporary Polish public discourse. The analysis is based on a variety of linguistic data: the so-called system data and texts (press materials: newspaper and magazine articles, Internet posts, statements of politicians and Internet users in social media, semiotically complex texts: graphic and verbal-graphic expressions) to show how negative elements of stereotypes are used in the political combat in the media.
Stereotyp traktuję jako rodzaj potocznej konceptualizacji rzeczywistości, składnik językowego obrazu świata i kodu językowo-kulturowego. W artykule koncentruję się na sposobach manipulowania wybranymi stereotypami etnicznymi (Niemca, Rosjanina, Żyda) we współczesnym polskim dyskursie publicznym. Wykorzystuję różnorodne dane językowe: tzw. dane systemowe i teksty (artykuły prasowe, posty internetowe, wypowiedzi polityków i internautów w mediach społecznościowych, teksty semiotycznie złożone: wypowiedzi graficzne i werbalno-graficzne). Pokazuję, jak negatywne elementy stereotypów wykorzystywane są w medialnej walce politycznej.

Źródło:

Res Historica; 2018, 46
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 65.

Tytuł:

Wizerunek Japończyków w polskich tygodnikach: analiza tekstów z Narodowego Korpusu Języka Polskiego

Autorzy:

Kawamoto, Yumeko

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34670858.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
Japanese
press
weeklies
language corpus
językowy obraz świata
Japończycy
prasa
tygodnik
korpus językowy

Opis:

W niniejszym artykule przeanalizowano teksty z polskich tygodników pochodzące z Narodowego Korpusu Języka Polskiego, które zawierają wyraz Japończyk we wszystkich możliwych przypadkach gramatycznych. Analiza dowiodła, że można wyodrębnić 9 kategorii tematycznych dla zebranych tekstów na podstawie wyłonionych faset: cechy charakteru; cechy fizyczne; skojarzone motywy; egzotyka; wizerunek lidera na arenie międzynarodowej; wrażliwość artystyczna; stosunki dyplomatyczne; kontekst historycznowojenny oraz problemy. W zgromadzonych danych obserwujemy konteksty, które przedstawiają obraz mieszkańców Japonii pozytywnie lub negatywnie (na przykład w tekstach dotyczących fasety „grzeczność” pozytywnie, a w tekstach dotyczących fasety „problemy społeczne” – negatywnie), jednak większość z zebranych tekstów opisuje Japończyków w sposób neutralny. Wynik analizy pokazuje, że określenie „projapoński” w odniesieniu do Polski, jakie stosuje japońska prasa, może wywoływać niepoprawne skojarzenie.
This article investigates texts from Polish weeklies found in the National Corpus of Polish that contain the word Japończyk ‘a Japanese’ in all possible grammatical cases. The analysis shows that it is possible to distinguish nine thematic categories of texts on the basis the following relevant facets: traits of character; physical features; associated motifs; exoticism; image of a leader on the international arena; artistic sensitivity; diplomatic relations; historical and war context; and social issues. Some texts portray the Japanese people positively, others negatively (for example, positively in texts related to politeness, negatively in those related to social issues). However, most of the texts describe the Japanese people in a neutral way. Additionally, the analysis shows that the term “pro-Japanese” (projapoński), used to describe Poland in the Japanese press, may be incorrectly interpreted by the public.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 319-337
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 66.

Tytuł:

What does the Internet tell the linguist about American democracy?
Czego językoznawca może dowiedzieć się o amerykańskiej demokracji z Internetu?

Autorzy:

Rudenka, Alena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/33757163.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

cultural concept
linguistic worldview
Internet
democracy
the USA
koncept
językowy obraz świata
demokracja
Stany Zjednoczone

Opis:

W artykule przedstawiono wyniki badań konceptu democracy w amerykańskiej odmianie języka angielskiego. Materiał stanowiła głównie współczesna wersja amerykańskiej odmiany angielskiego (XX i XXI w.). Wykorzystano dane ze słowników internetowych i innych źródeł dotyczące semantyki leksemów democracy 'demokracja’, democrat 'demokrata’, democratic demokratyczny’ i ich charakterystyki systemowo-językowej, a także dane ze słownika asocjacyjnego. Przykłady pochodzą z COCA – Corpus of Contemporary American English i COHA – Corpus of Historical American English.Konceptem najbliższym democracy jest freedom (wolność). Różnią sie one jednak zasadniczo: democracy jest konceptem nieosobowym i całkowicie należy do podsystemu społeczno-politycznego. Ta cecha pojawia się podczas używania leksemu democracy we wszystkich typach dyskursu.Obywatele Stanów Zjednoczonych na ogół wysoko cenią demokrację jako rodzaj systemu politycznego; z reguły Amerykanie są dumni z poziomu demokracji w swoim kraju, choć ocena ta może być różna. W językowym obrazie świata mieszkańców USA koncept democracy jest reprezentowany w opozycjach: 1) pozytywny/negatywny stosunek do demokracji jako rodzaju systemu politycznego; 2) demokracja „dobra” lub „zła” („niewystarczająca” lub „nadmierna”); 3) demokracja idealna lub realna. Obecnie społeczeństwo amerykańskie jest silnie spolaryzowane wzdłuż linii partyjnych, a każda sprzeczność „pasuje” do konceptualnej siatki systemu dwupartyjnego: poglądy demokratyczne (liberalne) / republikańskie (konserwatywne).
This article presents the results of a study of the cultural concept of democracy in American English, mainly in its contemporary usage (20th and 21st centuries). It investigates data from online dictionaries and other sources on the semantics of the lexemes democracy, democrat, democratic, and their systemic characteristics, as well as data from an associative dictionary. Examples are taken from COCA (Corpus of Contemporary American English) and COHA (Corpus of Historical American English).The concept closest to democracy is freedom. However, in contrast to freedom, democracy is a non-personal concept and totally belongs to the socio-political system. This is what emerges from the use of the word democracy (and related words) in all discourse types.Citizens of the United States generally value democracy highly as a political. Americans are proud of the level of democracy in their country, although this assessment may vary. In the linguistic worldview of US residents, the concept of democracy is represented through oppositions: 1) positive/negative attitude towards democracy as a type of political system; 2) “good”/”bad” (“insufficient” or “excessive”) democracy; 3) ideal/real democracy. Currently, American society is highly polarized along party lines, and any contradiction “fits” into the conceptual grid of its two-party system associated with democratic (liberal) vs. republican (conservative) views.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 261-281
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 67.

Tytuł:

Śmiercią jakby płytszą nie umierają, ale zdychają zwierzęta (obraz zwierząt w polszczyźnie na tle ustaleń nauk przyrodniczych)

Autorzy:

Pajdzińska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611695.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
anthropocentrism
animals
semantic connotations
valuation
językowy obraz świata
antropocentryzm
zwierzęta
konotacje semantyczne
wartościowanie

Opis:

The article compares the linguistic view of animals in present-day Polish with the findings of contemporary science. In the scientific worldview, animals constitute a hierarchically structured and extremely diverse kingdom, with humans belonging to that kingdom phylum Chordata, class Mammalia (subdivision Placentalia), order Primates, family Hominidae. Primatology, zoosemiotics, cognitive etology, and paleoanthropology incessantly supply ever new evidence for links between apes and humans both construct tools, operate by symbolic imagery and self-awareness, communicate, and can even learn an ethnic language. Various animal species, not only apes, are capable of pro-social and rescue-oriented behaviours.In Polish linguistic worldview, animals (which category roughly covers mammals) are lower than humans in the hierarchy of beings and contrast with humans in that they belong to nature; they are primeval, wild, incapable of thinking; they lack self-awareness; they are driven by instincts rather than by conscience, reason, or will; they only experience lower emotions and biological needs. Semantic connotations of animal names, the derivatives, word-formations, and multi-word units they motivate, as well as the so-called “animal lexicon”, point to the strong axiological aspects in the human-animal opposition animals are associated with that which is bad.
Celem artykułu jest porównanie obrazu zwierząt utrwalonego w polszczyźnie ze współczesnymi ustaleniami nauk przyrodniczych. W naukowym obrazie świata zwierzęta stanowią jedno z królestw, hierarchicznie zorganizowane i ogromnie zróżnicowane. Jako element tego królestwa traktowany jest również człowiek (typ strunowce, gromada ssaki, podgromada łożyskowce, rząd naczelne, rodzina człowiekowate). Prymatologia, zoosemiotyka, etologia kognitywna i paleoantropologia dostarczają wciąż nowych dowodów, że małpy człekokształtne charakteryzuje duże podobieństwo do ludzi tworzą narzędzia, mają wyobraźnię symboliczną i samoświadomość, komunikują się, a nawet mogą nauczyć się języka etnicznego. Nie tylko małpy, także inne gatunki zwierząt są zdolne do zachowań prospołecznych i ratunkowych.W językowym obrazie świata zwierzęta (zakresowo mniej więcej odpowiadające naukowej kategorii ssaków) stoją w hierarchii bytów niżej niż ludzie i są im zdecydowanie przeciwstawiane należą do natury, są pierwotne, dzikie, niezdolne do myślenia, brak im świadomości, kierują się instynktami, a nie sumieniem, wolą i rozumem, przeżywają tylko uczucia niższe i odczuwają jedynie potrzeby biologiczne. Konotacje semantyczne nazw zwierząt oraz motywowane przez nie derywaty semantyczne, formacje słowotwórcze i związki frazeologiczne, a także tzw. słownictwo zwierzęce świadczą o tym, że opozycja ludzie – zwierzęta jest silnie naaksjologizowana, zwierzętom przypisuje się wszystko, co złe.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 68.

Tytuł:

Przysłowie w świetle danych systemowych

Autorzy:

Wasiuta, Sebastian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/607734.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

cognitive definition
linguistic worldview
proverb
lexical semantics
definicja kognitywna
językowy obraz świata
przysłowie
semantyka leksykalna

Opis:

The paper intends to outline a reconstruction of the linguistic picture of proverb in Polish. The author makes an overview of the information given in the dictionaries of both historical and modern Polish, i.e. etymology of the word przysłowie (proverb), its lexicographical definitions, word formation derivatives and idioms.
Artykuł poświęcony jest rekonstrukcji obrazu przysłowia w polszczyźnie. Autor wychodzi od etymologii wyrazu przysłowie, a następnie analizuje informacje podawane w słownikach polszczyzny ogólnej – zarówno historycznych, jak i współczesnych – definicje leksykograficzne, derywaty słowotwórcze, utarte połączenia wyrazowe.

Źródło:

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 1
0239-426X

Pojawia się w:

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 69.

Tytuł:

Motywy zimnowojenne w rosyjskiej narracji medialnej – wybrane przykłady
Cold War motifs in the Russian media narrative – selected examples

Autorzy:

Magakian, Grair

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28766373.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Russia
the linguistic worldview
the new Cold War
Rosja
językowy obraz świata
nowa zimna wojna

Opis:

Artykuł jest próbą krótkiej analizy rosyjskojęzycznej nowo zimnowojennej narracji, celem wychwycenia percepcji wpływów językowych na odbiorców informacji (multi)medialnej w szczególności w przestrzeni rosyjskiej. Zbudowany przez rosyjską agitacyjną i propagandową machinę językowy obraz świata niekoniecznie występuje w symbiozie z pozajęzykowym obrazem rzeczywistości, jednak ma określony wpływ na jego „budowę”, nawet w sposób pośredni. Niektóre językowe obrazy uzasadnień działań wojennych są w sprzeczności nawet z rosyjską rzeczywistością, jednak są na tyle sugestywne i tak skutecznie opierają się na fundamentach propagandowych zbudowanych podczas poprzedniego zimnowojennego okresu, iż od razu znajdują akceptację wśród rosyjskich/rosyjskojęzycznych odbiorców (Russian Field, 2022; Levada-Centr, 2022; WCIOM, 2022). Zatem można konkludować, iż determinantą końca postzimnowojennego porządku jest często rosyjski powrót do ww. sowieckiej terminologii agitacji i propagandy, zgodnie z (świadomymi i podprogowymi) terminami zapożyczonymi z poprzedniego okresu zimnowojennego „porządku” z lat 1947–1991. Są to terminy dobrze wypróbowane/sprawdzone zarówno w teorii, jak i w praktyce, w szczególności z okresu postfaszystowskiego – chodzi o percepcję świata językowego i pozajęzykowego szeregowego Rosjanina, czyli aktora/gracza/uczestnika obecnego przeciwstawiania się postzimnowojennemu porządkowi. Od 1945 r. do teraz tak potężna jest antyfaszystowska propaganda i straszenie Rosjan (także ludzi radzieckich) faszystowskim zagrożeniem (i zgniłym kapitalizmem Zachodu), iż korzystanie z tej terminologii jednoznacznie kojarzy się ze strachem wojny, mordów, gwałtów itd.
The article is an attempt of a short analysis of the Russian-language New Cold War narrative in order to capture the perception of linguistic influences on the recipients of (multi)media information, both in the Russian and Western spaces. The linguistic image of the world built by Russian agitation and propaganda machine does not necessarily appear in symbiosis with the non-linguistic image of reality, but it has a specific influence on its “structure”. Some of the linguistic justifications of warfare are even contradictory to Russian reality but they are so suggestive and effectively based on the propaganda foundations built during the previous Cold War period that are immediately accepted by Russian/Russian-speaking audiences (Russian Field, 2022; Levada-Centr, 2022; WCIOM, 2022). It can be concluded that the determinant of the end of the post-Cold War order is the Russian return to the above-mentioned Soviet terminology of propaganda, in line with (deliberate and subliminal) terms borrowed from the previous Cold War period of 1947–1991. These terms are well-tried/proven both in theory and in practice, in particular from the post-fascist period – it is about the perception of the linguistic and extra-linguistic world of an average Russian, i.e. an actor/player/participant in the current opposition. From 1945 until now, the anti-fascist propaganda and scaring Russians (Soviet people) with the fascist threat (and the rotten capitalism of the West) is so powerful that the use of this terminology is clearly associated with the fear of war, murder, rape, etc.

Źródło:

Eastern Review; 2022, 11, 2; 67-77
1427-9657
2451-2567

Pojawia się w:

Eastern Review

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 70.

Tytuł:

Konsekwencje metafizyczne ujęć materii i ruchu we współczesnej fizyce
The Metaphysical Consequences of the Concepts of Matter and Motion in Contemporary Physics

Autorzy:

Pociej, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2075916.pdf

Data publikacji:

2018-12-30

Wydawca:

Naukowe Towarzystwo Tomistyczne

Tematy:

metafizyka
fizyka
materia
ruch
możność
akt
obraz świata
metaphysics
physics
matter
motion
potency
act
world picture

Opis:

Both ancient and medieval world picture in philosophy reflected the world picture in natural sciences of the time. Consequently, our contemporary metaphysical world picture should correspond to that in modern science. In the article Albert Mitterer’s and Tadeusz Wojciechowski’s Concepts of the Interdependence of Matter and Motion there has been an outline presented of such picture, based on the ideas of the title scholars. In this article an attempt has been made to draw metaphysical consequences from their concepts of constitutional motion and particle act in reference to inanimate mattter, vegetative, sensitive and rational beings as well as The Prime Being.

Źródło:

Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 287-312
2300-1976

Pojawia się w:

Rocznik Tomistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 71.

Tytuł:

МЕТАФОРИЗАЦІЯ ОБРАЗУ “Я” У ТВОРЧОСТІ БОРИСА ОЛІЙНИКА
METAPHORIZATION OF “I” IMAGE IN BORYS OLIYNYK’S POETRY

Autorzy:

Діброва, Ольга

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041773.pdf

Data publikacji:

2019-01-30

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

konceptualizacja
metafora
językowy obraz świata
przestrzeń artystyczna
conceptualization
metaphor
linguistic picture of the world
artistic space

Opis:

Artykuł poświęcony jest analizie metaforyzacji obrazu “Ja” w twórczości Borysa Olijnyka — przedstawiciela ukraińskiej literatury pięknej. Autorka bada metafory w tekście artystycznym, odnajdując nie tylko szczegóły kształtowania obrazów poetyckich, ale również właściwości kognitywnego stylu pisarza.
The article deals with the metaphorization of "I" image in the works of a Ukrainian poet Borys Oliynyk, the prominent representative of Ukrainian literature. The metaphors in the artistic text have been analyzed, which reveal not only the specifi city of the formation of the verbal poetic images, but ultimately — the peculiarities of the cognitive style of the writer.

Źródło:

Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 37-43
2300-4754

Pojawia się w:

Studia Ukrainica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 72.

Tytuł:

Człowiek i choroba: walka utrwalona w słowie

Autorzy:

Marczewska, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690414.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

ethnolinguistics
language image of the world
healing ritual
magic
etnolingwistyka
językowy obraz świata
rytuał leczniczy
magia

Opis:

In the article, the author discusses the relationship that refers to people and illness that is recorded in various language data. Based on folk material, the author recalls, above all, folk magic formulas, called “orders”. The magical healing ritual is perceived as a whole, in which the word accompanies certain activities taking place at a given time and place, using specific attributes. In a very specific existential situation, which is illness, the most basic mechanisms of thinking about the reality are revealed. Hence, the healing ritual reveals perceptions and judgements referring to illness, based on one’s own body experiences. These judgements can be observed through specific materialization obtained through the language/text manifested in a specific executive situation. The analysis of linguistic/text data allows one to discover the significance of performed actions in the process of magical healing, as these actions complement the word. They are also strongly associated with beliefs about illness in general and they constitute a characteristic testimony of human struggle with illness
W artykule omawiam utrwaloną w różnorodnych danych językowych relację, która dotyczy człowieka i choroby. Bazuję na materiale folklorowym, przywołuję przede wszystkim ludowe formuły magiczne, zwane zamówieniami. Magiczny rytuał leczniczy postrzegam jako całość, w której słowo współtowarzyszy określonym czynnościom, odbywającym się w wyznaczonym czasie, w wyznaczonym miejscu, przy zastosowaniu określonych atrybutów. W bardzo specyficznej sytuacji egzystencjalnej, jaką jest choroba, ujawniają się najbardziej elementarne mechanizmy myślenia o rzeczywistości, stąd też rytuał leczniczy ukazuje oparte na własnym doświadczaniu ciała wyobrażenia i sądy dotyczące choroby. Sądy te można obserwować dzięki swoistej materializacji, jaką uzyskują za pośrednictwem języka/tekstu objawiającego się w konkretnej sytuacji wykonawczej. Analiza danych językowych/tekstowych pozwala na odkrycie właściwego sensu czynności wykonywanych w procesie magicznego uzdrawiania; działania te stanowią dopełnienie słowa, są też silnie powiązane z wierzeniami na temat choroby w ogóle i stanowią charakterystyczne świadectwo walki człowieka z chorobą

Źródło:

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova; 2018, 3
2451-0491

Pojawia się w:

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 73.

Tytuł:

Wizerunek świni w języku polskim i rosyjskim (na podstawie materiału leksykograficznego)
The image of swine in Polish and Russian languages (on the basis of lexicographical material)

Autorzy:

Piasecka, Agata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594149.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

językowy obraz świata
frazeologia
paremiologia
świnia
the linguistic image of the world phraseology
paremiology
zoonyms
swine

Opis:

Celem artykułu jest ukazanie potencjału semantyczno-pragmatycznego leksemu świnia w języku polskim i rosyjskim. Zebrany materiał pochodzi ze słowników objaśniających, żargonowych oraz gwarowych, stanowi zatem zbiór odzwierciedlający zarówno polszczyznę i ruszczyznę literacką, jak i odmiany użytkowe obydwu języków. Artykuł zawiera charakterystykę obrazu świni w kulturze oraz ukazuje fragment językowego obrazu zwierzęcia nawiązujący do jego upodobań kulinarnych.
The aim of article is to show the semantic and pragmatic potential of the word swine in Polish and Russian languages. Collected material comes from description, jargon and dialect dictionaries. Above material reflects both Polish an Russian literary languages as variations in both languages. The article presents the image of a swine in culture and shows the linguistic depiction of the animal referring to its culinary likings.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 211-225
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 74.

Tytuł:

Kreacja anioła w wierszach księdza Jana Twardowskiego i jej rekonstrukcja w rosyjskich przekładach
Creation of the angel of Jan Twardowski’s poems and her reconstruction in Russian translations

Autorzy:

Dworakowska, Beata Edyta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2119799.pdf

Data publikacji:

2012-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Jan Twardowski
poezja religijna
językowy obraz świata
tłumaczenie
religious poetry
linguistic image of the world
translation

Opis:

In the present article Jan Twardowski’s poems translated into Russian compared with original texts are the object of analysis. The subject matter of the works is concentrating around the most important existential problems. Irrespective of the subject matter of works, an orientation on the sacrum is one of main features of Twardowski’s poetry. Proposed analysis is situated in investigative model of cultural linguistics, referring to the cognitive paradigm. The linguistic image of the angel is investigated in two dimensions. The angel’s attributes in JOS of Polish language were specified within the limits of monolingual analysis, whereas bilingual analysis showed what happens with the JOS when it is transferred to other language, in this case to Russian language.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2012, 12; 25-47
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 75.

Tytuł:

Metaforyczne sposoby ujmowania Boga i relacji Bóg – człowiek w przysłowiach polskich
Metaphoric Ways of Presenting God and The Relation Between God and Man in Polish Proverbs

Autorzy:

Kuryłowicz, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/950562.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

przysłowia
Bóg
metafora
obrazowanie
językowy obraz świata
proverbs
god
metaphor
imaging
language image of the world

Opis:

The aim of the author is an attempt to show metaphoric ways of presenting God and the relations God-man in Polish proverbs. The analysis of the research material shows that figurative images of God are strictly related to everyday life and daily occupations of an average user of Polish, especially trade, craft, construction, medicine, finances, education. It is not odd that these branches of life, generally acknowledged and respected, have become a basis for depictions of God as the highest value. It is also vital that metaphorical images of God and His relations to man are identical with the Christian idea of the Creator. What is more, almost all the metaphors of God present in the research material have their equivalents in the quotations from the Scriptures. Thus, we observe both the influence of the Bible on common images of the nature of God and the impact of the original (dating back to the times when the Bible was coming into existence), ‘naïve’ and commmon-sense vision of the world on biblical images of the Creator.

Źródło:

Rocznik Teologii Katolickiej; 2014, 13, 2
1644-8855

Pojawia się w:

Rocznik Teologii Katolickiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 76.

Tytuł:

„Zielony Drogowskazie, na rozstajach niepewności czekająca…” – o nazwaniach Matki Bożej w „125 litaniach maryjnych” (w oprac. ks. Janusza Kumali MIC). Cz. I. Imię Matki Bożej i formacje odimienne
„O, Green Beacon, at the crossroads of hesitation awaiting…” On the denominations of Mother of God in “125 litanies of Mary” (ed. J. Kumala) Part I. The name of Mother of God and denominal forms

Autorzy:

Rutkowska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/497023.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

Tematy:

nazwania Maryi
językowy obraz świata
leksyka
Denominations of Mary
a linguistic image of the world
lexis

Opis:

Z wezwań litanijnych i przywoływanych w nich Maryjnych imion wybrzmiewa podziw wobec wyjątkowej roli Matki Bożej w historii zbawienia oraz wdzięczność za Jej współuczestnictwo w życiu i misji Chrystusa. Różnorodność wezwań – jak zaznacza autor zbioru – ukazuje duchowe piękno Maryi, relację do Trójcy Świętej i do Kościoła, przede wszystkim zaś kreuje Maryję jako bliską każdemu człowiekowi i wszelkiemu stworzeniu pośredniczkę, opiekunkę, wstawienniczkę i pocieszycielkę oraz jako wzorzec kobiety i matki. W analizowanym zbiorze litanii odnajdujemy łącznie 655 nazwań Matki Bożej w 873 użyciach, do których zaliczamy: imię Maryja, formy Maria oraz Madonna oraz konstrukcje, których komponentem są wyżej wymienione imiona.
Invocations in litanies and Mary’s names called upon therein resound with an admiration of the exceptional role of Mother of God in the history of salvation and gratitude for her co‑participation in the life and mission of Christ. The diversity of invocations – as it is pointed out by the author of the collection – reveals Mary’s spiritual beauty, the relationship with the Holy Trinity and the Church, but most of all it creates Mary as being close to each human and each living creature, a guardian, who has intercession for our salvation, comforter and as a paragon of woman and mother. This collection of litanies presents a total of 655 invocations of Mother of God in 873 uses which comprise: the name of Mary, forms of Mary and Madonna as well as structures that have hese names as their constituents.

Źródło:

Język. Religia. Tożsamość; 2018, 2(18); 107-133
2083-8964
2544-1701

Pojawia się w:

Język. Religia. Tożsamość

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 77.

Tytuł:

Grzech gniewu przez pryzmat gwary miejskiej Poznania
The sin of anger trough the prism of Poznań urban dialect

Autorzy:

Piotrowicz, Anna
Witaszek-Samborska, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/497088.pdf

Data publikacji:

2016-05-23

Wydawca:

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

Tematy:

grzech
gniew
gwara miejska
językowy obraz świata
sin
anger
urban dialect
linguistic picture of the world

Opis:

The theme of the article are lexical (vocabulary and phraseology) parameters for the sin of anger in Poznań urban dialect. Anger is a sin most (in comparison with other sins) represented at the lexical level of this dialect (159 units). The authors suggest linguistic picture of the manifestations of this sin in two different areas – physical (physical aggression) and psychological (verbal aggression). The analyzed vocabulary, most strongly marked expressively, mainly refers to the anger that is directed at the person (less for situations almost never on objects). This is consistent with the theological perspective on sin in terms of personalistic – as the guilt of the person over another person.

Źródło:

Język. Religia. Tożsamość; 2016, 1(13); 161-171
2083-8964
2544-1701

Pojawia się w:

Język. Religia. Tożsamość

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 78.

Tytuł:

Multimodalność komunikacji międzyludzkiej

Autorzy:

Boksa, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611720.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

philogenesis of language
gesture
linguistic interaction
linguistic worldview
filogeneza języka
gest
interakcja językowa
językowy obraz świata

Opis:

 In this survey article, the author refers to the work of Stephen Levinson and Judith Holler, Sławomir Wacewicz and Piotr Żywiczyński, Michael Tomasello, Giacomo Rizolatti, Michael Arbib, and Marcel Jousse, in order to address the question how in the course of linguistic philogenesis humans and their ancestors developed intentional behaviour. The major points discussed can be formulated as follows: (1) Human language developed against the background of signalling systems, gestural and auditory; (2) There is disagreement as to whether gesture was prior to vocal communication or whether the two developed in parallel fashion; (3) Changes in the behaviour and the biological-neurological aspect of human communication are the key to formulating the theory of mind as the origin of social communication; (4) Considerations of language origin also sheds light on the role of language in interaction and culture.
W artykule, który ma charakter przeglądowy, autorka wykorzystuje badania Stephena Levinsona i Judith Holler, Sławomira Wacewicza i Piotra Żywiczyńskiego, Michaela Tomasella, Giacomo Rizolatti’ego, Michaela Arbiba oraz Marcela Jousse’a, aby na ich podstawie podjąć próbę odpowiedzi na pytanie, jak w procesie filogenezy języka pojawiły się u ludzi oraz ich ewolucyjnych przodków zachowania intencyjne. Najważniejsze tezy zostały sformułowane następująco: 1) Język ludzki powstał na tle systemów sygnałów: gestowych i dźwiękowych; 2) Istnieje spór dotyczący pierwszeństwa gestów nad komunikacją głosową lub równoczesności gestu i wokalizy w procesie powstawania języka; 3) Zmiany na poziomie zachowania oraz biologiczno-neurologicznym w rozwoju ludzkiej komunikacji stanowią klucz do zrozumienia teorii umysłu będący zalążkiem komunikacji społecznej; 4) Refleksja nad pochodzeniem języka prowadzi do roli języka w interakcji oraz w świecie kultury.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 79.

Tytuł:

O luksusie filozofowania

Autorzy:

Bugajak, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2013455.pdf

Data publikacji:

2006

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

filozofia naukowa
filozofia przyrody
obraz świata
wiedza czysta
scientific philosophy
philosophy of nature
worldview
pure knowledge

Źródło:

Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 342-345
0035-7685

Pojawia się w:

Roczniki Filozoficzne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 80.

Tytuł:

Канцэпт «дом» у паэзii Нiла Гiлевiча
Pojęcie „dom” w poezji Niła Hilewicza
The concept of home in Nil Ghilevich’s poetry

Autorzy:

Навасельцава, Iнеса

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2116696.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

koncepcja
językowy obraz świata
językowa osobowość
metaforyzacja
concept
national language
picture of world
linguistic personality
metaphorization

Opis:

W artykule omówiono cechy i wielopoziomową identyfikację pojęcia „dom” w poetyckim kontekście utworów Niła Hilewicza. Na poziomie językowym mentalny model „domu” reprezentowany przez pisarza jest ambiwalentny, odzwierciedla cechy kulturowe i elementy pojęciowe związane z językowym obrazem świata Białorusinów. Ponadto prezentuje zarówno wartości moralne i kulturowe, jak i cechy etniczne regionu, którego Hilewicz jest nieodrodnym synem.
The peculiarities and multilevel identification of the “home” concept in the poetic context of Nil Ghilevich’s oeuvre are discussed. It is noted that the topos of home as the author’s individual mental-linguistic model is ambivalent. Not only does it reflect conceptual and sultural elements that are connected with the presentation of national linguistic picture of Belarusians world but it also describes moral and cultural values and ethnic features of the region the author comes from.

Źródło:

Białorutenistyka Białostocka; 2017; 351-361
2081-2515

Pojawia się w:

Białorutenistyka Białostocka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 81.

Tytuł:

Канцэпт «дом» у паэзii Нiла Гiлевiча
Pojęcie „dom” w poezji Niła Hilewicza
The concept of home in Nil Ghilevich’s poetry

Autorzy:

Навасельцава, Iнеса

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/944382.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

koncepcja
językowy obraz świata
językowa osobowość
metaforyzacja
concept
national language
picture of world
linguistic personality
metaphorization

Opis:

W artykule omówiono cechy i wielopoziomową identyfikację pojęcia „dom” w poetyckim kontekście utworów Niła Hilewicza. Na poziomie językowym mentalny model „domu” reprezentowany przez pisarza jest ambiwalentny, odzwierciedla cechy kulturowe i elementy pojęciowe związane z językowym obrazem świata Białorusinów. Ponadto prezentuje zarówno wartości moralne i kulturowe, jak i cechy etniczne regionu, którego Hilewicz jest nieodrodnym synem.
The peculiarities and multilevel identification of the “home” concept in the poetic context of Nil Ghilevich’s oeuvre are discussed. It is noted that the topos of home as the author’s individual mental-linguistic model is ambivalent. Not only does it reflect conceptual and sultural elements that are connected with the presentation of national linguistic picture of Belarusians world but it also describes moral and cultural values and ethnic features of the region the author comes from.

Źródło:

Białorutenistyka Białostocka; 2017, 9; 351-361
2081-2515

Pojawia się w:

Białorutenistyka Białostocka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 82.

Tytuł:

Badania nad językowym obrazem świata a semantyka filozoficzna: w poszukiwaniu pokrewieństw
Linguistic worldview studies and philosophical semantics: quest for compatibility

Autorzy:

Mirocha, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29431125.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Tematy:

językowy obraz świata
semantyka językoznawcza
semantyka filozoficzna
inferencjalizm semantyczny
linguistic semantics
philosophical semantics
semantic inferentialism
linguistic worldview

Opis:

The goal of the paper is to determine the relation between theoretical presuppositions of linguistic worldview studies (LWS) and heterodox strains of philosophical semantics, as well as the connection with the semantic prerequisites of other schools of text linguistics, in particular corpus linguistics. Semantic consequences of the concept of defining in the LWS are presented. It is claimed that they do not pose great constrains on philosophical semantics (e.g. while the concept of stereotype developed by Hillary Putnam needs to be accepted, semantic externalism does not follow). It is proved that LWS are compatible with the concept of meaning-as-use, particularly with semantic inferentialism, as developed by Robert Brandom and Jaroslav Peregrin. The paper also considers the ontological status of meaning reconstructions proposed in the framework of the LWS, as an answer to critiques originating in more traditionalist or minimalist approaches to semantics. It is demonstrated that similar issues occur in other strains of text linguistics, for instance, in corpus linguistics. However, the paper claims that methodological precision and proper choice of a text corpus guarantee results satisfying from the perspective of empirical linguistics.

Źródło:

Conversatoria Linguistica; 2023, 15; 51-66
1897-1415

Pojawia się w:

Conversatoria Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 83.

Tytuł:

Wstęp do rozważań na temat obrazu MEDIO AMBIENTE (ŚRODOWISKO) w języku hiszpańskim
Introduction to the consideration of the image MEDIO AMBIENTE (ENVIRONMENT) in Spanish

Autorzy:

Sońta, Martyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29431188.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Tematy:

językowy obraz świata
wartości w języku
środowisko
debata środowiskowa
linguistic worldview
values in language
environment
environmental debate

Opis:

The article is a collection of reflections constituting an introduction to the reconstruction of the MEDIO AMBIENTE (ENVIRONMENT) image in Spanish. In the introduction, the author discusses the methodological basis of the research, which is the theory of the linguistic image of the world and the method of its reconstruction proposed by Jerzy Bartmiński as part of the EUROJOS seminar. She then presents an analysis of the textual material, which consists of quotations that are collocations of the word medio ambiente. The results of the analysis make it possible to indicate the defining features of MEDIO AMBIENTE which constitute the image and the way of valuing the environment in Spanish.

Źródło:

Conversatoria Linguistica; 2023, 15; 89-97
1897-1415

Pojawia się w:

Conversatoria Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 84.

Tytuł:

Nominacja a językowy obraz roślin w dziewiętnastowiecznych słowniczkach gwarowych
Nomination and the Linguistic Picture of Plants in the 19th-Century Dialectal Dictionaries

Autorzy:

Kuryłowicz, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1953536.pdf

Data publikacji:

2006

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

nominacja
językowy obraz świata
gwara
XIX wiek
nomination
linguistic picture of the world
dialect
19th century

Opis:

The paper discusses the names of plants from two 19th-century dialectal dictionaries: Z. Gloger’s Dictionary of the Folk Dialect in the Tykocin Region and A. Osipowicz’s Dictionary of Augustów Dialect, reconstructed on the basis of the contents of J. Karłowicz’s Dictionary of Polish Dialects. The paper sought to show how the world of plants fixed in names was perceived and understood. It resulted from the analysis of the material that the basis for botanical vocabulary, contained in the two dictionaries, was the outward appearance of plants perceived by the senses, especially the sense of sight. This manner of perceiving the surrounding reality is in accord with the naive knowledge about the world.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 6; 45-56
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 85.

Tytuł:

Prawda a wiarygodność fotografii – epistemologiczne i etyczne aspekty rozumienia obrazów
Truth and the Credibility of Photography – Epistemological and Ethical Aspects of the Understanding of Images

Autorzy:

Wojewoda, Mariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1181950.pdf

Data publikacji:

2020-12-30

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

prawda
wiarygodność
fotografia
obraz świata
William J.T. Mitchell
Hans-Georg Gadamer
truth
credibility
photography
world image

Opis:

Artykuł poświęcony jest analizie problemu prawdy i wiarygodności w kontekście komunikacji obrazami fotograficznymi w przestrzeni publicznej. Użytkowanie nowych mediów sprawia, że wszystkie aspekty komunikacji internetowej powinny być traktowane jako przekaz publiczny. W przekonaniu autora artykułu, zagadnienie prawdy w rozumieniu epistemologicznym (gdy chodzi o reguły postrzegania), oraz prawdy i wiarygodności w rozumieniu etycznym (mając na myśli postawę i ocenę fotografii), stanowi ważny element refleksji nad współczesną komunikacją wizualną. Artykuł napisany jest z perspektywy filozoficznej, autor artykułu preferuje metodę hermeneutyczną. W części analitycznej autor odwołuje się przede wszystkim do filozofa Hansa-Georga Gadamera oraz teoretyka kultury wizualnej Williama J. T. Mitchella.
The article is devoted to the analysis of the problem of truth and credibility in the context of communication with photographic images in the public space. The ubiquity of the new media allows for the claim that all aspects of internet communication should be treated as a public message. According to the author of the article, the issue of truth in the epistemological sense (when it comes to the rules of perception), and truth and credibility in the ethical sense (when it comes to the attitude and assessment of photography), constitute an important element of reflection on contemporary visual communication. The article is written from a philosophical perspective, the author prefers the hermeneutic method. In the analytical part, the author refers primarily to philosopher Hans-Georg Gadamer and the visual culture theorist William J. T. Michell.

Źródło:

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2020, 41; 145-160
1508-6305
2544-3186

Pojawia się w:

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 86.

Tytuł:

Sprawiedliwość zastępcza czy amber-sprawiedliwość? Zagadnienia etyki społecznej w polskiej prasie
Replacement justice or amber-justice? Issues of social ethics in polish press.

Autorzy:

Kaczor, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/447764.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

językowy obraz świata
prasa polska
etyka społeczna
a linguistic picture of the world
Polish press
social ethics

Opis:

Artykuł dotyczy kwestii językowego obrazu świata, z którym mamy do czynienia w tekstach prasowych. Autorka szuka odpowiedzi na pytanie, za pomocą jakich środków retorycznych i stylistycznych opisuje się zagadnienia związane z etyką społeczną. Analiza konkretnych wypowiedzi prasowych poprzedzona została prezentacją pojęć teoretycznych z zakresu językoznawstwa.
The article focuses on a linguistic picture of the world with which we are dealing in Polish press. The author tries to find an answer for a question: how the issues related to social ethics are described. How rhetorical and stylistic means are used in this process. The analysis of specific press statement was preceded by a presentation of theoretical concepts in linguistics.

Źródło:

Studia Socialia Cracoviensia; 2013, 1(8); 151-157
2080-6604

Pojawia się w:

Studia Socialia Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 87.

Tytuł:

Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Językowy obraz marności w tekstach slamerów (na materiale antologii tekstów poznańskiej sceny slamerskiej w 2016 roku)
Vanitas vanitatum et omnia vanitas. The linguistic image of vanity in Polish poetry slam (based on an anthology of the Poznan poetry slam from 2016)

Autorzy:

Świerkowska, Dagmara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1395830.pdf

Data publikacji:

2018-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

poetry slam
linguistic image of the world
vanity
performative turn
culture
slam
językowy obraz świata
vanitas
performatyka

Opis:

Niniejszy artykuł prezentuje pojęcie marności w językowym obrazie świata slamerów skupionych wokół poznańskiej sceny slamerskiej. Bazę materiałową stanowią 34 teksty, wydane w antologii slamerskiej pt. Poetycki freestyle. Poznańska scena slamerska w 2016 roku. Przeanalizowane teksty zostały uszeregowane w kilka pól tematycznych związanych z obrazem relacji międzyludzkich, religii, miasta i codzienności w tekstach slamerów. We wnioskach klarują się elementy językowego obrazu marności w twórczości slam poetry. Ponadto artykuł podejmuje kwestie związane z określeniem miejsca slamu wśród innych dziedzin sztuki oraz sytuuje go wobec zwrotu performatywnego w kulturze.
This article describes the theme of vanity as presented by slam poets from Poznań, based on 34 texts published in an anthology of spoken word poetry Poetic freestyle. Poznań slam scene in 2016. The analysed texts were arranged into several thematic fields related to the image of interpersonal relations, religion, the city and everyday life as presented in spoken word poetry. The conclusions include elements of a linguistic image of vanity in the works of slam poets. What is more, the article is an attempt at identifying the position of spoken word poetry among other fields of art and juxtaposes it with the performative turn in culture.

Źródło:

Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2018, 35-36; 145-157
2082-9825
2450-0259

Pojawia się w:

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 88.

Tytuł:

Wymiar kulturowy w przekładach tekstów użytkowych
The Cultural Dimension in the Translation of Functional Texts

Autorzy:

Lewicki, Roman

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1791140.pdf

Data publikacji:

2020-08-13

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

przekład
kultura
teksty użytkowe
teksty precedensowe
językowy obraz świata
translation
culture
functional texts
precedential texts
linguistic worldview

Opis:

Odnotowany w ostatnich kilku dziesięcioleciach i szeroko omawiany „zwrot kulturowy” w humanistyce nie ominął też badań przekładoznawczych. Ma on jednak zastosowanie przeważnie do przekładów literackich. W artykule ukazano i omówiono wymiar kulturowy obecny w przekładach tekstów innych niż literackie: kulturoznawczych, prasowych, religijnych, naukowych, dyplomatycznych, filmowych, przewodników turystycznych. Zwrócono uwagę zarówno na sposoby konstruowania tych przekładów (zadanie tłumacza), jak i na właściwości ich odbioru. Szczególne przydatnymi narzędziami opisu dla wyodrębnienia i badania wymiarów kulturowych w przekładach zarówno tekstów nieliterackich, jak i literackich są: pojęcie językowego obrazu świata oraz koncepcja tekstów precedensowych, których zastosowanie pozwala na ujawnienie wymiarów kulturowych w przekładach użytkowych. Materiał ilustracyjny oparto na doświadczeniu cyklu wydawniczego „Przekład – Język – Kultura” (Wydawnictwo UMCS, 2002-2018).
The cultural shift, which has been noted and extensively described over the last few decades, can also be observed in translation studies, mainly, however, in literary translation. However, the present paper documents and discusses the cultural dimension as evidenced in translations of non-literary texts related to culture, the press, religion, research, diplomacy, film studies, and travel books. Special attention is devoted to the ways of construing those translations (which is the translator’s task), as well as the quality of their reception. To this end, the concepts of a linguistic worldview and of precedential texts come in useful, as their implementation enables the author of this article to reveal the cultural dimension in translations of functional texts. The corpus for this analysis has been drawn from the experience of editing “Przekład – Język – Kultura” (UMCS Press, 2002-2018).

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 159-174
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 89.

Tytuł:

Obraz narzędzi rolniczych utrwalony w polskiej frazeologii i paremiologii
The image of agricultural tools preserved in Polish phraseology and paremiology

Autorzy:

Młynarczyk, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/459286.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

paremiologia
frazeologia
językowy obraz świata
nazwy narzędzi
paremiology
phraseology
linguistic image of the world
names of tools

Opis:

The object of analysis in this paper are fixedword combinations (phraseological units and proverbs) with components denoting names of agricultural tools. They were used to conceptualize numerous ideas connected not only with the appearance of tools and agricultural work done, but also with various aspects of individual and collective life. Most of the analysed phrasemes already belong to the recessive sphere of phraseology. In order to understand them completely, it is necessary to have some knowledge of what they look like, what purpose they served and what kind of work was done with their use, which is not always clear to people who don’t know anything about the village reality.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 197-205
2083-1765

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 90.

Tytuł:

Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna – miejsce fitonimów w językowym obrazie świata użytkowników gwar (na Kujawach i poza nimi)
Where mullein grows is where a portionless maid lives – phytonyms in the linguistic picture of the world painted by dialect users (in Kujawy region and apart from them)

Autorzy:

Wierzbicka, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594049.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

nazwy roślin w gwarach
językowy obraz świata
obrzędy
dialectical plant names
linguistic picture of the world
rites

Opis:

Ludzie mieszkający na wsi mieli zawsze szczególny i bardzo bliski kontakt z przyrodą. Ich życie, podporządkowane siłom i prawom natury, przebiegało według określonego rytmu pór roku i wiążących się z nimi obowiązków, zwyczajów, obrzędów oraz wierzeń (zarówno chrześcijańskich, jak i pogańskich), co znajdywało odzwierciedlenie w języku. Artykuł jest próbą ukazania funkcjonowania gwarowych nazw roślin w świadomości mieszkańców wsi. Fitonimy gwarowe odzwierciedlają bowiem subiektywny stosunek nadawcy do rzeczywistości oraz ukazują utrwalone w świadomości zbiorowej struktury poznawcze i pojęciowe.
Most countrymen and countrywomen have always lived particularly close to nature. They obey the laws of nature, their life has been subordinated to the sequence of seasons and related chores, customs, rituals, and beliefs (both Christian and pagan). All of these practices find their reflection in language. The author attempts to depict the ways in which dialectl plant names function and how dialect users comprehend them as dialect phytonyms which carry the user’s subjective attitude to reality and reflect the conceptual and cognitive structures fixed in the collective consciousness.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 229-243
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 91.

Tytuł:

Językowo-kulturowy obraz pszenicy (triticum) w języku polskim

Autorzy:

Bartmiński, Jerzy
Kaczan, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611756.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguo-cultural worldview
cognitive definition
Polish folk culture
językowo-kulturowy obraz świata
definicja kognitywna
polska kultura ludowa

Opis:

The reconstruction of the Polish linguo-cultural view of wheat proposed here rests on the principles of the cognitive definition, which goes beyond the tenets of structural linguistics, takes into account all the connotations evoked by a given expression, as well as the relationship between the object’s name and the object itself. It is non-encyclopedic in nature. The data analysed here are of the linguistic type (lexis, phraseology, and stereotypical texts of various genres, such as riddles, proverbs, auguries, songs, tales, legends, written poetry), as well as of the co-linguistic type (ethnographic records of beliefs and practices), and come from the archives of the Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols. The dictionary’s volume on plants is now under preparation.
Celem artykułu jest rekonstrukcja językowo-kulturowego obrazu pszenicy w języku polskim. Rekonstrukcja ta oparta jest na założeniach tzw. definicji kognitywnej, która wychodzi poza postulaty semantyki strukturalnej, uwzględnia wszystkie składniki konotowane przez wyrażenie językowe, uwzględnia relacje przedmiot – nazwa przedmiotu i nie ma charakteru encyklopedycznego. Podstawę materiałową stanowią dane językowe (słownictwo i frazeologia oraz teksty kliszowane w szerokim wachlarzu gatunków (m.in. zagadki, przysłowia, przepowiednie, pieśni w różnych odmianach gatunkowych, bajki, legendy, pisana poezja chłopska) i „przyjęzykowe” (etnograficzne zapisy wierzeń i praktyk) pochodzące z kartoteki Słownika stereotypów i symboli ludowych, którego tom Rośliny jest obecnie opracowywany.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 92.

Tytuł:

Этнокультурные наименования одежды в русскоязычном художественном тексте Казахстана
Ethnocultural apparel names in the Russian language art text of Kazachstan

Autorzy:

Razbiekowa, Meruert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/523617.pdf

Data publikacji:

2018-11-26

Wydawca:

Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu

Tematy:

nomination
bilingwizm
artistic bilingwizm
national vocabulary
mentality
world picture
nominacja
bilingwizm artystyczny
leksyka narodowa
mentalność
obraz świata

Opis:

Artykuł prezentuje etnokulturowe nazwy ubrań narodu kazachskiego, wyrażone przy pomocy tzn. kazachizmów, czyli słów, które zachowują treściowe i formalne plany języka kazachskiego jako języka źródła w rosyjskojęzycznym tekście artystycznym. Autorka podkreśla się, że kazachskie ubrania zawierają w sobie sens symboliczny. Uzycie kazachskich słów w tego rodzaju tekstach jest nośnikiem kulturowej tożsamości narodu kazachskiego, jego dawnych tradycji, świata pracy. Symbolika elementów ubrania kazachskiego polega na tym, że one wskazują na społeczny status człowieka, jego rodową przynależność, poziom materialny. Artykuł jest zbudowany na podstawie analizy tłumaczenia na język rosyjski tekstu powieści słynnego kazachskiego pisarza I. Esinberlina Koczownicy. Dla wygody analizy materiału artykuł wprowadza pojęciowy aparat pozwalający przeanalizować takie dominujące pojęcia, jak bilingwizm, bilingwizm artystyczny, literacka dwujęzyczność, pisarz bilingwa, kazachizm. Dokładnie są prezentowane przez autora artykułu różne sposoby wprowadzenia nazw etnokul-turowych do rosyjskojęzycznego tekstu artystycznego, które wa-runkują się miarą ich znaczności w rosyjskim systemie językowym. Słowa kluczowe: nominacja, bilingwizm, bilingwizm artystyczny, leksyka narodowa, mentalność, obraz świata
The article considers ethnocultural names of Kazakh people’s clothes and their use in Russian literary texts. It also explains the names of clothes. Peculiarities of translation from Kazakh into Russian are discussed in the article in terms of artistic bilingualism, types of artistic bilingualism, literary bilingualism. The cultural originality of Kazakh people is explained by the names of clothes: ancient traditions, labour activity, social status, family affiliation. The article analyzes the translation or well-known Kazakh writer I. Esenberlins novel Nomads into the Russian language. The author of the article introduces various ways of introducing namings into Russian literary text which are quite significant in Russian-speaking system.

Źródło:

humanistica 21; 2018, 2; 189-208
2544-1345

Pojawia się w:

humanistica 21

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 93.

Tytuł:

Czy choroba jest kobietą? – o językowym obrazie wybranych dolegliwości (rozważania na podstawie tekstów polskiego folkloru)
Is the Disease a Woman? – about the Linguistic Image of Selected Ailments (Considerations Based on the Texts of Polish Folklore)

Autorzy:

Marczewska, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2895984.pdf

Data publikacji:

2023-06-27

Wydawca:

Wydawnictwo HUMANICA

Tematy:

polska kultura ludowa
etnolingwistyka
językowy obraz świata
choroba
kobieta
Polish folk culture
ethnolinguistics
linguistic worldview
disease
woman

Opis:

Autorka koncentruje się na przedstawieniu utrwalonych w polskiej kulturze ludowej wyobrażeń choroby. Przywołuje różnorodne dane językowe (od nazw po teksty) poświadczające ślady dawnych wierzeń dotyczących postrzegania poszczególnych dolegliwości na podobieństwo żywych istot, zwłaszcza kobiet. Wskazuje również podstawowe przyczyny antropomorfizowania chorób.
The author focuses on presenting the linguistic images of the disease established in Polish folk culture. She analyzes various linguistic data (from names to texts) that testify to traces of old beliefs regarding the perception of individual ailments as living beings, especially women. The article also discusses the primary causes of the disease anthropomorphization.

Źródło:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 1(14); 223-239
2451-3539
2543-7011

Pojawia się w:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 94.

Tytuł:

The role of questionnaires in the reconstruction of the linguacultural view of respect (szacunek) in contemporary Polish

Autorzy:

Gierczak, Sylwia Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2081461.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

ethnolinguistics
linguistic worldview
linguistic questionnaire
cognitive definition
respect
etnolingwistyka
językowy obraz świata
ankieta lingwistyczna
definicja kognitywna
szacunek

Opis:

The aim of the study is to present the role of empirical research in the reconstruction of the linguacultural image of axiologically loaded concepts and socially determined connotations. The article relates to methodological assumptions and findings of ethnolinguistics, where the reconstruction of the conceptualisation of particular notions is based on the interpretation of three types of data: (i) the language system, (ii) questionnaires, and (iii) texts. This is the approach adopted in the report Język – wartości – polityka [Language – values – politics] (JWP 2006), and then in the Axiological Lexicon of Slavs and Their Neighbours (LASiS 1-5, 2015-2019), compiled by the team supervised by Jerzy Bartmiński.This study presents the results of a questionnaire regarding respect (Polish szacunek), conducted among one hundred students from five universities in Lublin. Respondents were asked to answer the question: “What, in your opinion, is the essence of respect?”. The data obtained from first-hand sources enable a reconstruction of the students’ image of true respect in the Polish language in an aspectual view. The social aspect was found in an exposed position, where the most frequently indicated factors are: (1) acceptance of and empathy towards others; (2) courteous manners, appropriate behaviour towards others and appropriate attitude towards animals, plants, and objects; (3) recognition of the other person as an authority figure, with admiration for someone or something. Next, psychological, ethical, and psycho-social aspects were recognized. Existential and cultural aspects were found to be the least represented. The findings indicate a compatibility of the data from questionnaires with dictionary data, which together confirm the primacy of the subjective aspect of respect.  It is shown that questionnaires are a significant stage of discovering how speakers understand the meanings of the concepts they use – this concerns the colloquial, common understanding, which is crucial in constructing a cognitive definition of a given concept. Empirical research also enables a hierarchization of isolated defining features, ranking them from the most entrenched ones to the least frequently indicated ones, which renders this research a valuable tool in the verification of lexicographic data.
Przedmiotem opracowania jest przedstawienie roli i wartości badań empirycznych w rekonstrukcji językowokulturowego obrazu konceptów o nacechowaniu aksjologicznym i uwarunkowanych społecznie konotacjach. W artykule nawiązano do założeń i ustaleń metodologicznych wypracowanych na gruncie etnolingwistyki, gdzie za podstawę rekonstrukcji konceptualizacji poszczególnych pojęć uznano interpretację danych trojakiego typu: systemowych (S), ankietowych (A) i tekstowych (T). Podejście to przyjęto w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów (LASiS 1-5, 2015-2019) przygotowanym przez zespół kierowany przez Jerzego Bartmińskiego. Autorka prezentuje wyniki badania ankietowego na temat szacunku, przeprowadzonego wśród stu studentów pięciu lubelskich uczelni. Zadaniem respondentów było udzielenie odpowiedzi na pytanie zgodne ze schematem lubelskiej ankiety ASA: „Co – według Ciebie – stanowi o istocie prawdziwego szacunku?” Dane pozyskane ze źródeł wywołanych umożliwiły odtworzenie obrazu prawdziwego szacunku w ujęciu aspektowym. Na pozycji eksponowanej znalazł się aspekt społeczny (S), w ramach którego najczęściej wskazywano: (1) akceptację i empatię wobec drugiej osoby, (2) kulturę osobistą, rozumianą jako właściwe/stosowne zachowanie wobec drugiej osoby oraz odpowiedni stosunek/odpowiednie podejście do zwierząt, roślin, rzeczy, a także (3) uznanie drugiej osoby za autorytet, podziw dla kogoś lub czegoś. Miejsca kolejne w układzie frekwencyjnym zajęły aspekty: psychiczny (P), etyczny (E) i psychospołeczny (A). Odnotowano najniższy udział aspektów bytowego (B) i kulturowego (K). Przedstawione dane pozwalają wnosić o zgodności danych ankietowych z danymi słownikowymi, które wespół poświadczają wysunięcie na pozycję prymarną podmiotowego wymiaru szacunku.  Autorka artykułu dowodzi, że badania ankietowe są istotnym etapem odkrywania, jak mówiący rozumieją znaczenia pojęć, którymi się posługują – chodzi tu o rozumienie potoczne, obiegowe, ważne w budowaniu definicji kognitywnej danego konceptu. Badania empiryczne pozwalają także na hierarchizację wyodrębnionych cech definicyjnych, na uszeregowanie ich od tych najbardziej ustabilizowanych do najrzadziej wskazywanych, co czyni te badania wartościowym narzędziem w weryfikacji danych leksykograficznych.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2021, 33; 237-253
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 95.

Tytuł:

Stawianie i rozwiązywanie problemów filozoficznych w powiązaniu z naukami przyrodniczymi

Autorzy:

Szydłowski, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2013469.pdf

Data publikacji:

2006

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

filozofia przyrody
filozofia nauk przyrodniczych
kosmologia
naukometria
obraz świata
philosophy of nature
philosophy of science
cosmology
scientometrics
Weltbild

Źródło:

Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 310-311
0035-7685

Pojawia się w:

Roczniki Filozoficzne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 96.

Tytuł:

Symbole igrzysk olimpijskich z perspektywy lingwistyki dyskursu
Olympic symbols from the perspective of linguistics discourse

Autorzy:

Loewe, Iwona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179678.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

maskotka
logotyp
globalność
glokalizacja
medialny obraz świata
aksjologia
mascot
logo, global
glocation
media image of the world
axiology

Opis:

Za tytułowe symbole igrzysk olimpijskich autorka uznaje maskotkę, imię maskotki, logotyp igrzysk. Ma świadomość, że obiekt jest bardziej obszerny i zawiera ponadto stronę internetową Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl), logotyp MKOl, spot reklamowy MKOl i slogan, hymn i flagę olimpiady oraz hasło barona de Coubertaine`a, znicz, od 2002 roku piosenkę igrzysk, stronę internetową kolejnych igrzysk. Możliwy obiekt badania zawiera zatem symbole olimpijskie o znaczeniu globalnym i ponadczasowym oraz symbole igrzysk kolejnych olimpiad. W odniesieniu do tego podziału autorka zakłada, że w analizowanych symbolach powinny dać się zaobserwować tendencje globalne, dające dowód powszechności wydarzenia oraz tendencje lokalne, dające dowód związku z określonym państwem zapraszającym. Tendencje te poddane zostają obserwacji na płaszczyźnie znaku, znaczenia, wartości i dyskursu. W wyniku interpretacji ustalono, że maskotki igrzysk są wyrazem czterech strategii. W kolejności występowania są to: demonstracje lokalności natury kraju igrzysk, strategie transparentne globalnie, strategie enigmatyczne i demonstracje lokalności kultury kraju igrzysk. Wśród imion zgromadzonych maskotek ustalono, że są one efektem zabiegów mnemotechnicznych, demonstrują lokalność nominacyjną lub zakamuflowaną lokalność. Analiza logotypów igrzysk przyniosła przewidywalny efekt: wszystkie zawierają globalny symbol pięciu olimpijskich kółek. A ponadto dodatkowe wyniki (w kolejności występowania) są następujące. Zdecydowana przewaga ma nazwę miasta gospodarza, niektóre mają symbol którejś z dyscyplin sportu, kilka zawiera transparentny globalnie stereotyp – kolor pory roku, niektóre zawierają obrazek w kolorze kółek olimpijskich.
The author recognizes the mascot, the name of the mascot and the logo as the eponymous symbols of the Olympic Games. She is aware that the subject is more extensive and also contains the website of the International Olympic Committee (IOC), the IOC logo, the IOC advertising spot and slogan, the Olympic hymn and flag, the motto of Baron de Coubertaine, the Olympic torch, the song of the Games since 2002 and the webpage of the following games. With respect to this division the author assumes that the analysed symbols should show global trends, giving proof of the universality of the event and local trends providing evidence of a connection to a specific host country. These trends are subject to observations at the level of sign, meaning, value and discourse. As a result of the interpretation it was established that the Olympic mascots are an expression of four strategies. In order of appearance they are as follows: demonstration of the localness of the nature of the host country of the Games; Global transparent strategies; Enigmatic strategies and demonstration of localness of the culture of the host country of the Games. Among the collected names of the mascots, it was found that they are the result of mnemotechnical procedures and demonstrate nominated or camouflaged locality. The analysis of the Olympic logotypes brought about a foreseeable outcome: all of them included the global symbol of the five Olympic rings. And the additional results (in order of occurrence) are as follows: The significant majority of the logotypes contain the name of the host city, several hold a symbol of a sport discipline, a few display a globally transparent stereotype - the colour of the season, some contain a picture in the colours of the Olympic rings..

Źródło:

Zeszyty Naukowe KUL; 2017, 60, 2; 37-52
0044-4405
2543-9715

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe KUL

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 97.

Tytuł:

Profilowanie jako narzędzie oswajania obcego na przykładzie wybranych prawicowo i liberalnie zorientowanych tygodników opinii
Profiling as a Tool of Accustomization of the Stranger on the Example of Selected Right-Wing and Liberal Opinion Weeklies

Autorzy:

Lewartowska-Zychowicz, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/40570896.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Akademia Ignatianum w Krakowie

Tematy:

obcy
kultura
językowy kod ideologiczny
obraz świata
profilowanie
stranger
culture
linguistic ideological code
image of the world
profiling

Opis:

CEL NAUKOWY: Skonstruowanie definicji kognitywnej pojęcia obcego. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Jakie obrazy świata kryją się za odmiennymi profilami pojęcia obcego? Wykorzystaną metodą jest analiza semantyczna tekstu. PROCES WYWODU: Rekonstruowanie sposobu profilowania i profili pojęcia obcego w tygodnikach opinii o odmiennej orientacji ideologicznej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zrekonstruowanie w tygodnikach opinii o odmiennej orientacji ideologicznej dwóch profili obcego (izolacyjnego i inkluzyjnego) ujawniających odmienne obrazy świata społecznego i odsłonięcie procesu budowania semantycznych uzasadnień odmiennych manifestacji behawioralnych wobec obcego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przeprowadzona rekonstrukcja może być dla edukatorów ważnym wskazaniem do pracy nad sposobami artykułowania świata przez wychowanków, ponieważ poprzedzają one podejmowane przez nich działania.  
RESEARCH OBJECTIVE: To create a cognitive definition of the stranger concept. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: What images of the world are hidden behind different profiles of the stranger concept. Semantic analysis of the text is used as a method. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Reconstructing the way of profiling and the profiles of a stranger concept in different opinion weeklies. RESEARCH RESULTS: Reconstructing two profiles of the stranger (isolating and inclusive) in differently oriented opinion weeklies, revealing different images of the social world and the process of building semantic justifications for different behavioral manifestations towards the stranger. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDTIONS: The reconstruction carried out may be an important indication for educators to work on the pupils ways of articulating the social world, because there are precede their actions.

Źródło:

Horyzonty Wychowania; 2023, 22, 61; 35-45
1643-9171
2391-9485

Pojawia się w:

Horyzonty Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 98.

Tytuł:

Archeologia świadomości językowej Polaków i Rosjan. Analiza porównawcza na materiałach polskiego i rosyjskiego słownika asocjacyjnego

Autorzy:

Gawarkiewicz, Roman

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611365.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
associative units
core of linguistic awareness
Poland and Russia
językowy obraz świata
asocjaty
jądro świadomości językowej

Opis:

The article presents a comparative analysis of selected linguistic material in Polish and Russian associative dictionaries. A detailed description is offered of the core of Polish and Russian linguistic awareness, i.e. with respect to those units that enter into the greatest numbers of connections with other units of a given associative network, presented in the form of a reversed associative dictionary (from reaction to stimulus). The analysis leads to the conclusion that concepts seemingly identified as very close to each other on the semantic plane, functioning in Polish and Russian, are often characterised by significant semantic differences. The differences are especially clear in associative networks of names for emotions, values, and human actions. The young people from Poland and Russia taking part in the study differ significantly in their judgements of what and to what extent they consider good or bad, great or inconspicuous, active or passive. Young Poles have a stronger tendency to view and evaluate the world through the prism of hedonistic values. Their accounts more rarely contain characteristics related to lives of communities (in this context an important position is occupied only by the close ones). The linguistically shaped world of young Russians is different: the central position there is taken by associative networks where the dominant characteristics relate to communities, collective work, and the need for material and financial security.
Artykuł zawiera analizę porównawczą wybranego materiału językowego, zamieszczonego w polsko- i rosyjskojęzycznym słowniku asocjacyjnym. Szczegółowemu opisowi poddano jądro polsko- i rosyjskojęzycznej świadomości, czyli te jednostki sieci semantycznej (asocjacyjnowerbalnej), które posiadają największą liczbę związków z innymi jednostkami danej sieci asocjacyjnej, zaprezentowanej w formie odwróconego słownika asocjacyjnego (od reakcji do bodźca).Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, iż pozornie tożsame, ewentualnie bliskie w planie semantycznym pojęcia, funkcjonujące w języku polskim i rosyjskim, często wykazują istotne różnice znaczeniowe. Szczególnie wyraźnie ujawniły się one w sieciach skojarzeniowych nominatów uczuć, emocji, wartości, jak również działań podejmowanych przez człowieka. Okazuje się, że poddana badaniom młodzież polska i rosyjska znacznie różni się w ocenach, co i w jakim stopniu odbiera za dobre lub złe, duże lub małe, aktywne lub pasywne. Młodzi Polacy przejawiają silniejszą tendencję do patrzenia na świat i ocenę otaczającej ich rzeczywistości przez pryzmat kategorii hedonistycznych. Rzadziej w ich wypowiedziach ujawniają się charakterystyki odnoszące się do życia w zbiorowości (w tym kontekście eksponowaną pozycję zajmują jedynie najbliżsi). Inaczej natomiast wygląda językowo ukonstytuowany świat młodych Rosjan. Centralną pozycję zajmują w nim sieci asocjacyjne z dominacją charakterystyk odnoszących się do życia w zbiorowości, kolektywnego wykonywania zadań, potrzeby bezpieczeństwa materialnego i socjalnobytowego.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2016, 28
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 99.

Tytuł:

Na bezrybiu i rak ryba. Językowo-kulturowy obraz raka w polszczyźnie

Autorzy:

Rak, Maciej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611714.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

ethnolinguistics
linguistic worldview
crayfish in language and culture
etnolingwistyka
językowy obraz świata
rak (zwierzę) w języku i kulturze

Opis:

The article attempts to reconstruct the Polish linguo-cultural image of rak ‘crayfish’ (Astacus astacus). Following the model of Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols, the data taken into account include the word’s etymology, its lexicographic treatment (including phraseology) in dictionaries of contemporary Polish, in dialectal dictionaries and in dictionaries of former stages of Polish, texts of folklore, and ethnographic accounts. The following definition of the crayfish has been proposed accordingly “The crayfish (rak) is a small, hairless and featherless animal of little value, its body being protected by a carapace. It has long antennae, two prehensile and sharp chelipeds that are used for protection, many legs and eyes located in the back of the body. It lives in water (rivers and ponds), in holes it builds for itself. It isn’t known where it spends the winter. It can pinch, moves backwards in an ungainly and slow manner, makes no sound and kills its victims by biting into their bodies. It is closest to fish. Crayfish are sought for their meat, of which they have very little – they are then roasted or cooked. They are considered exquisite food. Parts of the crayfish’s body are used as medicine for various ailments. The crayfish is thought to be connected with the underworld”.
Artykuł jest próbą rekonstrukcji językowo-kulturowego obrazu raka (Astacus astacus) w polszczyźnie. Wzorem Słownika stereotypów i symboli ludowych pod red. Jerzego Bartmińskiego wykorzystano informacje etymologiczne, a także dane zawarte w słownikach współczesnego języka polskiego, dawnej polszczyzny i gwarowych (w tym zasób frazematyki), teksty folkloru oraz przekazy etnograficzne. Na podstawie tak dobranego materiału udało się sformułować następującą definicję raka „Rak to czerwone stworzenie z ostrymi, służącymi do obrony szczypcami, a także długimi wąsami, małe i małowartościowe, pokryte pancerzem, nieowłosione i nieopierzone, o wielu odnóżach i oczach zlokalizowanych w tylnej części ciała, żyjące w wodzie (rzekach i stawach), w wykopanych przez siebie norach. Nie wiadomo, gdzie spędza zimę. Szczypie, porusza się wspak, niezgrabnie i powoli, nie wydaje głosu, wgryza się w ciało swojej ofiary, powodując jej śmierć. Najbliższa jest mu ryba. Raki dla mięsa, którego dostarczają w niewielkiej ilości, są poławiane przez ludzi, a następnie pieczone lub gotowane. Uchodzą za wykwintne pożywienie. Części ciała raka są lekarstwem na wiele chorób. Rakowi przypisuje się związki ze sferą podziemną”.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 100.

Tytuł:

Medialny obraz polityka w tygodniku opinii „Newsweek” w prezydenckiej kampanii wyborczej z 2015 roku w Polsce
Media view of politician in Newsweek magazine based on presidential campaign in 2015 in Poland

Autorzy:

Wierak, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1871614.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

medialny obraz świata
wizerunek polityczny
kampania wyborcza
publicystyka
media view of reality
political image
election campaign
journalistic writing

Opis:

Medialny obraz polityka to, w dobie dzisiejszych kampanii wyborczych, istotne zagadnienie warte dokładnej analizy. Prezentowane w mediach wizerunki polityczne są często przedstawiane w sposób stronniczy, nierzadko subiektywny, powodując tym samym przekłamanie rzeczywistości. W artykule dokonano analizy tekstów publicystycznych zamieszczonych w tygodniku opinii „Newsweek” w czasie trwania kampanii prezydenckiej w 2015 r. Celem badania było ukazanie prezentowanych medialnych obrazów polityków oraz wskazanie na ich charakter, przy założeniu stronniczości przekazu medialnego.
Politician media image is a very significant issue worth to analyze, especially when it comes to election campaign period. In mass media we can observe partial political images, more often subjective, which is responsible for mangling the reality. The paper contains an analysis of journalistic articles from weekly newspaper „Newsweek” during the presidential campaign in 2015. The main goal of this paper is to indicate media images of the candidates and show their main attributes, remembering of partial context of the media news.

Źródło:

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2020, 66; 35-47
1505-2192

Pojawia się w:

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce