Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Gender identity in translation: the impossibility of transposing non-binary characters into Romanian

Autorzy:

Ivan, Alexandra Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28407297.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Tematy:

LGBTQ+
queer
translation
LGBTQ+ translation
gender-neutral in translation
cultural translation

Opis:

The created world of Ada Palmer’s Terra Ignota series depicts a future society where gender identity has undergone a process of uniformisation, resulting in the erasure of gendered language. The novels take the form of a confessional (a recounting of the events of the past) which are published in the future society without the express consent of the other characters taking part in the depicted course of events. The narrator, in a motivated show of re bellion against their society’s current ideology (discussed both at the beginning of the series and as they progress with the narration), reinscribes gendered pronouns onto the unknowing characters; however, this is done on an arbitrary basis, which the narrator does not always discuss. The present paper aims to emphasize the growing number of LGBT+ novels published and the impossibility of transposing them into Romanian due to the lack of a gender-neutral pronoun that does not default to the masculine. The paper analyses Too Like the Lightning by Ada Palmer in order to specify the various nuances that would be lost in the cultural adaptation and translation of the novel into Romanian, a translation which has yet to occur, given the complexity and constraints of the novel and the depicted ideology behind it.  

Źródło:

Forum for Contemporary Issues in Language and Literature; 2023, 4; 27-43
2391-9426

Pojawia się w:

Forum for Contemporary Issues in Language and Literature

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Bal-kan means penis

Autorzy:

Goworski, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/485703.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum

Tematy:

gender studies
cultural translation
Oedipus complex
Balkan literature

Opis:

The character of alter ego of Ivana Sajko – croatian playwright – in the text a „Bomb Woman“, sends e-mails with a question “What would you do if you had twelve minutes and thirty seconds more?” to her friends and receives twenty-one replies. Among the answers there are eleven male and ten female voices. In my opinion, the proportion between male and female voices may be a significant interpretational clue. Does not it prove that the author aimed at maintaining political correctness in the text? The aim of this paper is to indicate gender inclinations of the contemporary Balcan authors basing on, among others, the following texts: „Bomb Woman“ by Ivana Sajko, „The other letter from 1920“ by Muharem Bazdulj and „Sahib“ by Nenad Veličković. Is not the protagonist’s detonationreferring again to Sajko’s text – on the symbolic level, an attempt to break with the myths of woman-mother and woman-mistress? Moreover, my goal is to demonstrate that the decisions concerning social interactions taken by the characters of the discussed texts, may be explained in psychoanalysis criteria, e.g. Oedipus complex.

Źródło:

Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne; 2012, 2(9); 107-111
1898-8431

Pojawia się w:

Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

(Nie)przekładalność a kryteria przyswajalności kulturowej

Autorzy:

Chłopek-Labo, Marianna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/638657.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

untranslability, cross-cultural communication, translation reader

Opis:

(Un) translatability and Cultural Assimilation Criteria This article investigates a problem of untranslability as one of the major issues Translation Studies. The presented studies focus on the cultural assimilation understood as a common ground for understanding and receiving messages. The author bases his analysis on untranslability thesis as well as on the types of cultural incompatibility and he creates the criteria of cultural assimilation, which help to determine a degree to which a translated text has been received.

Źródło:

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2013, 8, 2
2084-3933

Pojawia się w:

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

From the Palace of Ryswick to the Sultan’s Seraglio: The Ottoman Translation and Interpretation of a Christian European Peace Treaty

Autorzy:

Poulios, Konstantinos

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31058593.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Treaty of Ryswick
Silāḥdār Fındıklılı Meḥmed Aġa
supra-cultural translation
Alexandros Mavrocordatos

Opis:

The inclusion of peace treaty articles between Christian powers in an Ottoman historical work of the late seventeenth century is unquestionably distinctive. The article presents an Ottoman translation of the Treaty of Ryswick (1697) concluded between the French king and the German emperor. This translation is included by the late seventeenth – early eighteenth-century Ottoman historian and palace official Silāḥdār Fındıklılı Meḥmed Aġa in his historical work called ‘The Book of Victory’ (Nuṣretnāme). With this unique text as its basis, the article will first attempt to place the translation in its historical context and explain the possible reasons for its inclusion by Silahdar in his history. Secondly, to morphologically evaluate the text to bring to the fore the translation strategies adopted and to explore the reception and the degree of understanding by the Ottoman side of the basic terms and linguistic topoi of a Christian European peace treaty. And lastly, to analyse the specific interpretation ascribed to the Ryswick agreement by the Ottoman leadership.

Źródło:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2022, 6; 99-124
2545-1685
2545-1693

Pojawia się w:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Translating from Romanian to French the Fear in Fairy Tales

Autorzy:

Flutur, Ionela Gabriela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/605918.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Geschichtenerzählen
Kultur
Ion Creangă
Angst
Übersetzung
cultural translation
fear
Romanian culture
tale
conte
culturel
peur
traduction

Opis:

Der Artikel enthält das Abstract ausschließlich in englischer und französischer Sprache.
In this article, we undergo a comparative analysis of emotions in translation, particularly fear, in a Romanian tale rendered into French. The apparent simplicity of children's literature and its translation hides several difficulties as well on the linguistic level, as on the socio-cultural one. Our corpus is composed of a tale of Ion Creangă, a writer known for Romanian children's literature, Capra cu trei iezi [The goat and her three kids], and the collaborative version of M. Stanciu Stoian and Ode de Chateauvieux Lebel (1931) and the version of Mariana Cojan Negulescu (1996). 
Cet article envisage l’analyse comparative des émotions en traduction, en particulier, la peur, dans un conte roumain rendu en français. La simplicité apparente de la littérature de jeunesse et de sa traduction cache plusieurs difficultés autant au niveau linguistique, que socio-culturel. Le corpus d’analyse consiste dans un conte de Ion Creangă, un auteur connu pour la littérature enfantine roumaine, Capra cu trei iezi [La chèvre et les trois biquets], et deux traductions : la version collaborative de M. Stanciu Stoian et Ode de Chateauvieux Lebel (1931) et la version bilingue de Mariana Cojan Negulescu (1996). 

Źródło:

Lublin Studies in Modern Languages and Literature; 2020, 44, 1
0137-4699

Pojawia się w:

Lublin Studies in Modern Languages and Literature

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Narratives of Arab Anglophone Women and the Articulation of a Major Discourse in a Minor Literature

Autorzy:

Sarnou, Dalal

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/648342.pdf

Data publikacji:

2014-09-01

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Arab Anglophone literature
Arab Anglophone women’s narratives
minor literature
de-territorialization
re-territorialization
Diaspora
home
cultural translation

Opis:

“It is important to stress that a variety of positions with respect to feminism, nation, religion and identity are to be found in Anglophone Arab women’s writings. This being the case, it is doubtful whether, in discussing this literary production, much mileage is to be extracted from over emphasis of the notion of its being a conduit of ‘Third World subaltern women.’” (Nash 35) Building on Geoffrey Nash’s statement and reflecting on Deleuze and Guattari’s conceptualization of minor literature and Gloria Anzaldua’s Borderland(s), we will discuss in this paper how the writings of Arab Anglophone women are specific minor and borderland narratives within minor literature(s) through a tentative (re)localization of Arab women’s English literature into distinct and various categories. By referring to various bestselling English works produced by Arab British and Arab American women authors, our aim is to establish a new taxonomy that may fit the specificity of these works

Źródło:

International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal; 2014, 16; 65-81
1641-4233
2300-8695

Pojawia się w:

International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Tłumaczenie chińskich nazw własnych w ujęciu kognitywnym
The Translation of Chinese Proper Names: A Cognitive Approach

Autorzy:

Galewska, Karolina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/598145.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN

Tematy:

tłumaczenie nazw własnych przekładoznawstwo kulturowe gramatyka kognitywna nieprzekładalność
językowy obraz świata
cultural translation studies
translation of proper names
cognitive grammar
untranslatability
linguistic worldview

Opis:

The article focuses on the translation of non-literary Chinese proper names, a subject which to date has not enjoyed much research interest as a result of the common belief that proper names are untranslatable. The article discusses techniques used in the translation of Chinese anthroponyms, toponyms and brand names into Polish and English. The author refers to the strategies used in the process of transferring names to the target language and presents the consequences of applying given techniques from the cognitive perspective, which entails analysing the names in terms of their structure and meaning. Particular attention is paid to the connotations of the names, the impact they have on the speakers of a given language, as well as the mental images that can be derived from their structure. In the contrastive analysis of the names of tourist locations in Beijing and their Polish and English equivalents, the author applies the cognitive grammar approach as developed by Ronald W. Langacker. The image schemas of the names are used to present the distinct conceptualizations embodied in the names with the same references in different languages. One of the chapters describes how European names are adapted into Chinese. The study also provides an overview of the characteristics of the Chinese onomasticon, a factor which makes translation from Chinese to European languages particularly complicated. The observations made in the course of the analysis permit conclusions to be drawn on the linguistic worldview created by Polish, Chinese and English propria.

Źródło:

Onomastica; 2019, 63; 263-278
0078-4648

Pojawia się w:

Onomastica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Kontekst kulturowy w przekładzie tekstu paraliterackiego. Uwagi o polskich tłumaczeniach esejów Kurta Vonneguta
Cultural Context in Translating Paraliterary Texts. Selected Remarks on Polish Translations of Kurt Vonneguts Essays

Autorzy:

Makolus-Krasa, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1902515.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

translatologia
kontekst kulturowy w przekładzie
Kurt Vonnegut
błędy tłumaczy
translation studies
cultural context in translation
translation errors

Opis:

In the wake of the growing recognition of Kurt Vonnegut's prose in Poland, the publishers decided to also make his essays available to the Polish audience. Sometimes the Polish versions were translated much later than the originals, but sometimes the Polish texts directly followed the publication of the American source texts. In his essays, Vonnegut repeatedly refers to numerous aspects of the American realia: history, literature and popular culture. The references are both direct and indirect. Vonnegut's essays are an example of a text where the role of a translator as a cultural mediator is paramount. Unfortunately, not all translators have succeeded in the task. The translated texts contain evident translation flaws caused by the translator's being unfamiliar with the cultural context of the original. The paper analyses these mistakes and presents examples of how translators descriptively handled certain cultural references. This strategy helped them save the comprehensibility of the text at the cost of its unintended simplification.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 1; 105-126
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Wybrane toponimy w rosyjskim przekładzie gry The Elder Scrolls V: Skyrim
Selected toponyms in the Russian translation of the game The Elder Scrolls V: Skyrim
Избранные топонимы в русском переводе игры The Elder Scrolls V: Skyrim

Autorzy:

Włodowska, Zuzanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179743.pdf

Data publikacji:

2020-10-07

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Rusycystyczne

Tematy:

перевод игр
ролевые игр
культурные аспекты перевода
топоним
Skyrim
game translation
RPG
cultural aspects of translation
toponymy

Opis:

Niniejszy artykuł stanowi analizę porównawczą wybranych toponimów w grze wideo The Elder Scrolls V: Skyrim w językach angielskim i rosyjskim. Główny nacisk kładziony jest na aspekt semantyczny, w szczególności na różnice semantyczne. W pierwszej części artykułu wyjaśniono typowe strategie tłumaczeniowe w tłumaczeniu gier wideo, w tym aspekty specyficzne dla The Elder Scrolls V: Skyrim oraz ogólnie dla gier. Druga część to analiza porównawcza wybranych toponimów w grze. Autorka komentuje opcje tłumaczeniowe i analizuje ich adekwatność, uwzględniając zarówno aspekty semantyczne, jak i kulturowe.  
This paper is a comparative analysis of selected toponyms in the video game The Elder Scrolls V: Skyrim in English and Russian. The main focus is on the semantic aspect, and in particular on semantic differences. The first part of the article explains typical translation strategies in video game translation, including specific aspects of The Elder Scrolls V: Skyrim and for games in general. The second part serves as a comparative analysis of selected toponyms in the game. The author comments on the translation options and analyzes their adequacy taking into account both the semantic and cultural aspects.   
Данная статья представляет собой сравнительный анализ отдельных топонимов в игре The Elder Scrolls V: Skyrim. Основное внимание уделяется семантическому аспекту, а в частности семантическим различиям. Первая часть статьи объясняет типичные стратегии перевода видеоигр, включая аспекты специфические для The Elder Scrolls V: Skyrim. Вторая часть посвящена сравнительному анализу отдельных топонимов в игре. Автор комментирует варианты перевода и анализирует их адекватность. 

Źródło:

Przegląd Rusycystyczny; 2021, 1; 217-232
0137-298X

Pojawia się w:

Przegląd Rusycystyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Transfer kulturowy w przekładzie dramatów na scenę
Cultural Transfer in Stage Translation

Autorzy:

Adamowicz-Pośpiech, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/467715.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

transfer kulturowy, tradaptacja, przekład dramatu, Jatinder Verma, Tartuffe, cultural mobility
cultural transfer, tradaptation, drama translation, Jatinder Verma, Tartuffe, cultural mobility

Opis:

Scholars Michel Espagne and Michael Werner introduced the term “cultural transfer” to humanities. The transfer is a two-sided and creative process. In the case of cultural transfer, each object (concept, law systems, ideas, commodities, literary or theatrical conventions, etc.) not only are transferred to a new context, but also acquire a new meaning.  Cultural exchange is not simply the circulation of knowledge and ideas as they are in their source environment but their reinterpretation in a new context. The article aims at analysing cultural transfer basing on Jatinder Verma’s tradaptations in intercultural theatre. It tackles such issues as the processes of cultural relocation, linguistic negotiations, heteroglossia, and new minority theatres. The author also portrays the evolution of defining and understanding of performativity, speakability, and actability in contemporary reflections on the translation of drama, and their impact on the cultural transfer of theatrical ideas and conventions.    
Literaturoznawcy, Michel Espagne i Michael Werner wprowadzili pojęcie „transferu kuturowego” do nauk humanistycznych. Proces transferu zachodzi zawsze w obie strony i jest kreatywny. W przypadku transferu kulturowego każda rzecz (koncepcje, systemy prawnych, idei, przedmioty materialne, terminy, konwencje literackie, teatralne itp.) nie tylko zostaje przeniesiona do nowego kontekstu, ale przede wszystkim nabiera nowego znaczenia. Kulturowa wymiana to nie cyrkulacja wiedzy i  idei takimi jakie są w środowisku oryginalnym, ale ich ponowna reinterpretacja w odmiennym kontekście kulturowym. Artykuł ma na celu analizę transferu kulturowego na przykładzie tradaptacji Jatindera Vermy w teatrze interkulturowym.  Naświetlone zostały procesy relokacji kulturowej klasyków, negocjacje językowe, heteroglosji i inicjacji ruchu nowych teatrów mniejszościowych. Autorka pokazuje także proces ewolucji definiowania i rozumienia takich zagadnień jak performatywność, wypowiadalność czy odgrywalność w najnowszych rozważaniach nad przekładem dramatu i ich wpływ na transfer kulturowy idei i konwencji teatralnych.

Źródło:

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2019, 39; 69-86
1508-6305
2544-3186

Pojawia się w:

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

The Sociology of Translation: At the Intersection of Social Sciences and the Humanities. "The Case of The Golden Key, or the Adventures of Buratino"
Socjologia przekładu – na styku nauk społecznych i humanistycznych. Na przykładzie książki pt. „Złoty kluczyk, czyli niezwykłe przygody pajacyka Buratino”

Autorzy:

Kosman, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1371624.pdf

Data publikacji:

2020-05-31

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

habitus
pole
socjologia przekładu
zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem
cultural turn in translation studies
field
sociology of translation

Opis:

The article discusses the relationship between translation studies and sociology. It is argued that the latter can prove valuable in a deepened analysis of a given society. Surprisingly, little research has been done with regard to this issue. In order to justify the point of view that translation studies can consort with social sciences in many ways, The Golden Key, or the Adventures of Buratino – a Soviet adaptation of Collodi’s Pinocchio – is analyzed. The choices of the translator are influenced by the trends and norms in the Soviet society. These norms are further analyzed through the lenses of Pierre Bourdieu’s concepts and the Manipulation School. Thus, combining sociology and translation studies can provide an interdisciplinary perspective on social phenomena.   
Artykuł omawia związek pomiędzy naukami o przekładzie (translation studies) oraz socjologią. Uważa się, iż osiągnięcia przekładoznawstwa mogą okazać się użyteczne w analizie danego społeczeństwa. Powstało jednak relatywnie niewiele opracowań w tej kwestii. W celu uzasadnienia poglądu głoszącego, iż translation studies mogą współgrać z naukami o społeczeństwie, skupiono się na sowieckiej adaptacji „Pinokia” Collodiego: „Złoty kluczyk, czyli niezwykłe przygody pajacyka Buratino” pióra Aleksieja Tołstoja. Wybory tłumacza są zdeterminowane przez trendy i normy panujące w sowieckim społeczeństwie. Te normy zostały również zanalizowane zgodnie z koncepcjami pola i habitusu Pierre’a Bourdieu oraz założeniami szkoły manipulistów. Połączenie socjologii z przekładoznawstwem daje zatem interdyscyplinarną perspektywę na zjawiska społeczne.

Źródło:

Przegląd Socjologii Jakościowej; 2020, 16, 2; 62-78
1733-8069

Pojawia się w:

Przegląd Socjologii Jakościowej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Causes and Sources of Millenarian Messianism of the Brazilian Sertões
Causas y fuentes del milenarismo mesiánico de los sertões de Brasil

Autorzy:

JAGŁOWSKI, Mieczysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486139.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

Brazilian religious movements
messianism
millenarianism
encounter of cultures
cultural translation
new symbolic universse
"confusion of the gods"
movimientos religiosos brasileños
mesianismo
milenarismo
encuentro de culturas
traducción cultural
nuevo universo simbólico
"interpenetracion de los dioses"

Opis:

In the article, we ask about the reasons and sources of the religious-social revival, that appeared on the Brazilian back-lands (sertões) at the turn of the 19th and 20th centuries in the form of numerous millenarian and messianic movements and communities. There were different responses given on the questions of the reasons of phenomenon. In the first para-graph, we follow their evolution. In the next we consider that question from the perspective of the encounter of European culture with the cultures of the New World, understood as the process of the mutual interpenetration and the creation of a new religious mentality. In the final remarks, we make an attempt to determine the nature and extent of the relations in which the contents coming from different sources were constituting the religious and mental groundwork of the phenom-enon discussed.
En el artículo preguntamos sobre las causas y fuentes del renacimiento religioso-social que tuvo lugar en los sertões bra-sileños en el cambio de los siglos XIX y XX, en forma de los numerosos movimientos y comunidades milenaristas y me-siánicas. Sobre la cuestión de las razones de este fenómeno se dieron diferentes respuestas. En el primer párrafo seguimos la evolución de las mismas. En la próxima consideramos esta cuestión en la perspectiva del encuentro de la cultura eu-ropea con las culturas del Nuevo Mundo, entendido como el proceso de la interpenetración mutua y la creación de una nueva mentalidad religiosa. En las observaciones finales tratamos de determinar la naturaleza y extensión de las relaciones entre los contenidos provenientes de las diferentes fuentes, constituidos el fundamento religioso y mental de los fenómenos discutidos.

Źródło:

Revista del CESLA. International Latin American Studies Review; 2017, 20; 225-243
1641-4713

Pojawia się w:

Revista del CESLA. International Latin American Studies Review

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Attendre le laitier, suivre l’ouvreuse, ces métiers d’antan ont-ils un but linguistique/didactique dans l’acquisition du FLE?
Waiting for the Milkman, Following the Usherette, Do These Old Crafts and Professions Have a Linguistic/Didactic Purpose in the Acquisition of the FLE?

Autorzy:

Martinez, Christine

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1798537.pdf

Data publikacji:

2019-11-04

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

akwizycja; leksykultura; zawód; tłumaczenie; wiedza o kulturze; aspekt historyczno-kulturowy
acquisition; lexiculture; profession; translation; cultural knowledge; historico-cultural aspect

Opis:

OCZEKIWANIE NA MLECZARZA, PODĄŻAĆ ZA BILETERKĄ, CZY TE DAWNE ZAWODY MAJĄ CEL JĘZYKOWY/DYDAKTYCZNY W AKWIZYCJI FRANCUSKIEGO JAKO JĘZYKA OBCEGO? To badanie w środowisku uniwersyteckim, w dwóch różnych instytucjach – w Warszawie i Białymstoku, z rozbieżnymi celami certyfikacji jest eksperymentalne, ale przynosi innowacyjne rezultaty. Tekst ten ma na celu wykazanie, że nauczanie i poznawanie terminologii dotyczącej dawnych zawodów, tj. terminów dawnych lub nawet archaicznych, ma cel językowy i dydaktyczny w nauce języka francuskiego jako języka obcego. Nasi uczniowie, którzy brali udział i aktywnie uczestniczyli w tym badaniu, wykazali mocne zainteresowanie tą terminologią, aby zdobyć wiedzę na temat kultury, specjalistyczne słownictwo, a także mieć przewagę językową. Attendre le laitier, suivre l’ouvreuse, ces métiers d’antan ont-ils un but linguistique/didactique dans l’acquisition du FLE? Cette étude en milieu universitaire, dans deux établissements différents – Varsovie et Białystok, avec des buts certificatifs divergents se veut expérimentale mais révélatrice quant aux résultats. En effet, ce texte vise à démontrer que la terminologie des métiers d’antan, p.ex. des termes vieillis voire archaïques ont un but linguistique et didactique dans l’apprentissage du français langue étrangère. Nos apprenants, après avoir assisté et participé très activement à cette étude, ont dévoilé un intérêt certain pour la terminologie des métiers d’antan afin d’acquérir un savoir culturel, un lexique spécialisé et aussi posséder un avantage langagier.
This study in an academic environment, in two different institutions – universities of Warsaw and Białystok, with divergent certification aims is experimental but revelatory in terms of results. Indeed, this text aims to show that the terminology of the old crafts and professions, i.e. aged or even archaic terms have a linguistic and didactic purpose in learning French as a foreign language. Our students, having attended and participated very actively in this study, have revealed a strong interest in this terminology in order that they acquire a cultural knowledge, a specialized vocabulary and also to have a lingual advantage.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 8; 171-184
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Transformacje obrazowania poetyckiego Jarosława Iwaszkiewicza w ukraińskich tłumaczeniach Dmytra Pawłyczki
Transformations of the poetic imaging of Jarosław Iwaszkiewicz in the Ukrainian translations by Dmytro Pavłychko
Трансформації поетичного образування Ярослава Івашкевича в українських перекладах Дмитра Павличка

Autorzy:

Saweceć, Andrij

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1048459.pdf

Data publikacji:

2020-12-23

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

поетичне зображення, переклад поезії, трансформація, культурні
посилання, поетика перекладу
obrazowanie poetyckie, tłumaczenie poezji, transformacja, odniesienia kulturowe, poetyka tłumaczenia
poetic imagery, poetry translation, transformation, cultural references, poetics of translation

Opis:

Artykuł skupia się na transformacjach w zakresie obrazowania poetyckiego w tłumaczeniach wierszy Jarosława Iwaszkiewicza dokonanych przez Dmytra Pawłyczkę. Analiza porównawcza tekstów wierszy i przekładów ukazuje liczne przykłady transformacji obrazów poetyckich wynikających z niewłaściwego odczytania przez tłumacza odniesień kulturowych, prób oddania rymu lub błędnej interpretacji sensów oryginału.
У статті розглянуто трансфомації у сфері поетичного образотворення в перекладах поетичних текстів Ярослава Івашкевича, здійснених Дмитром Павличком. Порівняльний аналіз текстів віршів і фрагментів поем та їхніх перекладів демонструє численні приклади трансформації поетичних образів, що є наслідком хибної інтерпретації перекладачем культурних референцій і сенсів оригінальних текстів, а також намагання відтворити римування оригіналу.
The paper focuses on the transformations of poetic imagery in Dmytro Pavlychko’s translations of poetic works by Jarosław Iwaszkiewicz. The comparative analysis of the original poems and their translations shows numerous examples of shifts in imagery caused by the translator’s misinterpretation of cultural references and the senses conveyed by the original works, as well as his attempts to follow the original rhyme pattern.

Źródło:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2019, 5, 14; 133-148
1733-2249

Pojawia się w:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Szwed i Polak czytają „Underdoga”. Kulturowe uwarunkowania recepcji dzieła literackiego
Swedish and Polish readings of Underdog. Culturally-dependent interpretation of a literary work

Autorzy:

Żmuda-Trzebiatowska, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/631068.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Torbjörn Flygt
„Underdog”
Swedish welfare state
historical folkhemmet narratives
reception of a literary work
generation novel
cultural context
cultural element in translation

Opis:

In the article, the author considers cultural factors which affect the reading of literary work by Swedish and Polish audiences. The piece in question is Underdog by Torbjörn Flygt (2001, translated into Polish by Elżbieta Jasińska-Brunnberg, 2006). Analyzing the setting of the novel in historical narrative about the Swedish welfare state, the authors poses questions regarding universal or hermetic nature of Flygt’s novel.

Źródło:

Studia Europaea Gnesnensia; 2016, 13; 249-266
2082-5951

Pojawia się w:

Studia Europaea Gnesnensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Transfer kultur w przekładzie tekstów użytkowych
Cultural transfer in the translation of functional texts

Autorzy:

Mocarz, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481522.pdf

Data publikacji:

2006-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

translation
Cultural transfer
exotisation
adaptation

Opis:

This article provides an analysis of translation methods of elements of culture in guidebooks, which belong to the so-called functional texts. There are two basic translation strategies of such lexis: 1) exotisation and 2) adaptation (most frequently combined with exotisation). The high frequency of the first strategy depends on the informative function of a given text. This function results in the lack of occurrence of adaptation, uncombined with exotisation. Moreover, the choice of the particular translation strategy is influenced by the following factors: the dynamic character of the translation norm and the impact of the tradition of interlinguistic relations.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2006, 1, XI; 363-371
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Cultural adaptation in translation of English children’s literature into Polish: the case of Mary Poppins

Autorzy:

Biały, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/577071.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

translation
domestication
foreignization
cultural terms

Opis:

This paper considers two Polish translations of Pamela Travers’ Mary Poppins. I shall analyse the translation procedures applied by the translator Irena Tuwim to render culturally marked words and expressions, the difficulties she encountered during her work, and modifications that occur in the target text. Besides, there are also some discrepancies in two Polish editions which I shall compare.

Źródło:

Linguistica Silesiana; 2012, 33; 105-125
0208-4228

Pojawia się w:

Linguistica Silesiana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Poeci i Róża: wiersze polskich poetów w tłumaczeniu Rozy Alimpijewej jako ilustracja koncepcji przekładu wo/man
Poets and Rose: Polish poems translated into Russian by Rosa Alimpieva

Autorzy:

Borys, Iwona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481088.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

cultural and linguistic norms
literal translation
poetry
translation strategy
translation studies

Opis:

Rosa Alimpieva, professor of Immanuel Kant Baltic Federal University in Kaliningrad, is known in Poland as a linguist, specialist in history of the Russian language and TS, but also as a great popularize of a Polish poetry and culture in Russia, especially in Kaliningrad Oblast. She translated into Polish from Russian selectes masterpieces of Polish poetry: poems of Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Adam Asnyk, Leopold Staff, Konstanty Ildefons Gałczyński, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz. She decided also to translate into Russian some poems of her Polish friends Walenty Piłat and Krzysztof Dariusz Szatrawski. The translation has been acknow- ledged by Polish writers as very accurate and , but we think that the world of Polish poets (especially Mickiewicz) in Alimpieva’s translation is especially close to perception competence of the Russian reader.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2014, 1, XIX; 29-36
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Культурные мотивы в польском переводе „Куда ж нам плыть?” Б. Акунина
Motywy kulturowe w polskim przekładzie „Dokąd płyniemy?” B. Akunina

Autorzy:

Jóźwiak, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1023748.pdf

Data publikacji:

2018-11-26

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

translation
Boris Akunin
cultural-backgrounds elements
cultural connotation

Opis:

The aim of the paper is to present the results of translators’ individual choices in the process of conveying cultural-background elements to the target culture. The source material were taken from novel Where shall we go? by Boris Akunin and its translation into Polish. The possibility of transferring specific values such as cultural connotation is discussed in the context of potential readers’ reactions.

Źródło:

Studia Rossica Posnaniensia; 2018, 43; 113-122
0081-6884

Pojawia się w:

Studia Rossica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Особенности и способы перевода названий серий мультфиль-ма Маша и медведь на польский язык
Properties and ways of translating the names of the episodes of Masha and the Bear animated film into Polish

Autorzy:

Didenko, Natalya

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481417.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

free translation
literal translation
national and cultural component paratext
audio-visual translation

Opis:

The main name and the set of the headings of Masha and the Bear animated film, as elements of the paratext, play an essential role in determining the characteristic properties of a product. They point to the national and cultural factors conditioning the animated film which manifest themselves on various (audio and video) levels of information transfer. The set of the headings is characterised by a high level of saturation with national and cultural elements such as sayings, phrases, quotations from classic literary works as well as from folklore, quotations from the songs which the Russian audience is familiar with, allusions to films and other television broadcasts. The translation of such names is more difficult and poses a real challenge for the translator. Three types of translation have been observed: literal translation, free translation and substitution. At the same time, it was neutralisation that was the leading strategy of translating headlines containing national and cultural elements. One of the justifications for the approach selected may be the type of the audience – children who – because of their insufficient cognitive experience – will not be able to decipher the coded connotations.
Основной заголовок, а также комплекс названий серий мульт-фильма Маша и медведь как элементы паратекста играют принципиальную роль в определении характерных особенностей аудиовизуального продукта в целом. Они указывают на народно-культурную обусловленность мультфильма, которая проявляется на разных уровнях передачи информации (аудио и видео). Комплекс заголовков характеризуется высоким уровнем аллюзивности. В качестве названий встречаются пословицы, фразеологизмы, цитаты из классических произведений литературы, а также фольклора, строки из известных российских песен, модифици-рованные заголовки популярных телепередач. Такого рода названия представляют собой высокую степень сложности для переводчика. В результате анализа названий серий мультфильма и их переводов на польский язык выявлено три способа перевода: дословный, свободный (интерпретация) и замена. Ведущей стратегией является нейтрализация народно-культурной составляющей среды оригинала. Одним из объяснений выбранного пути можно считать тип главного получателя – ребенок, который в связи с недостаточным уровнем когнитивного опыта не расшифрует зако-дированную информацию.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2020, 2, XXV; 173-190
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Pour une approche identitaire en traduction : implications socio-culturelles
Identity approach in translation: sociocultural implications

Autorzy:

Żuchelkowska, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1051434.pdf

Data publikacji:

2012-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Translation
Cultural and linguistic identity
Cultural and language hybridisation

Opis:

The objective of this text consists in presenting how it is necessary for contemporary translators and interpreters (both literary and specialised) to acquire and develop the ability to recognize elements of identity discourse in translated texts. Nowadays, the need for inter-cultural exchange is inevitably connected with the necessity of establishing harmonious co-existence for numerous cultures and identities. Therefore, it is crucial to educate translators in a way that enables them to pay special attention to identity and cultural perturbations present in translated texts (culture and language hybridisation, multiple identity, cultural dislocation, presence in linguistic and political discourse of minority cultures), regardless of their genre or form. Such a strong emphasis on identity problems in the translation is especially relevant in the European context, where the attention of researchers and politicians directed at identity problems stemming from ethnical and cultural issues sets the framework for a new cultural paradigm that determines the future development of the EU. Becoming acquainted with this paradigm which emphasises fluency, identity unmarkedness and the new model of European collectivity is indispensable for a translator aspiring to become a true cultural mediator.

Źródło:

Studia Romanica Posnaniensia; 2012, 39, 2; 87-98
0137-2475
2084-4158

Pojawia się w:

Studia Romanica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Ein Text – zwei Rezeptionshorizonte. Zur tschechischen Übersetzung des deutschen Romans Feuchtgebiete
One text – two reception horizons. On the Czech translation of the German novel Feuchtgebiete

Autorzy:

Krappmann, Marie

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1202345.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Opolski

Tematy:

translation studies
cultural transposition
topoi
equivalence
translation shifts
taboo

Opis:

Drawing on the German novel Feuchtgebiete by Charlotte Roche and its translation into Czech – Vlhká místa, the paper will examine the different horizons of reception in the source and target cultures. Roche has brought many topoi belonging to the discourse of open corporeality to the centre of the canonized literary polysystem in the German space. Consequently, the author of this paper will discuss to what extent this centripetal movement can be transferred to the Czech literary landscape. While the German source text was labelled “a manifesto of sexual spontaneity” and was in the centre of media attention for a long time, the text of the Czech translation experienced a completely different reception. The paper has the following aims: 1) to show the differences that can be interpreted as direct consequences of the translation process; 2) to mediate the specifics of the reception of the source and target texts and to define their position in the respective literary polysystems.

Źródło:

Studia et Documenta Slavica; 2019, 9, 3; 83-94
2658-1620

Pojawia się w:

Studia et Documenta Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

The remains of Kresy: On the Italian, French and English translation of Tadeusz Konwicki’s novel Bohiń

Autorzy:

Prola, Dario

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195791.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Associazione Italiana Polonisti (AIP)

Tematy:

Tadeusz Konwicki
Kresy
Cultural Terms
Translation Techniques
Translation Strategies

Opis:

The paper is a comparison of three translations of Tadeusz Konwicki’s novel Bohiń. After an overall evaluation of the specific characteristics of the Polish language spoken in the Vilnius area, the author focuses on its lexical aspects and in particular on words reflecting the complex social, political, and cultural reality of the northern Kresy. The analysis of the strategies adopted to render the novel’s realities, conducted on the basis of a classification of realia proposed by Krzysztof Hejwowski, enables the author to indicate how some of these words play an important role in the creation of Tadeusz Konwicki’s fictional and mythical universe.

Źródło:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2020, 11; 28-45
2384-9266

Pojawia się w:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Przyczynek do badań nad aspektem kulturowym Eneidy Iwana Kotlarewskiego w tłumaczeniu Piotra Kuprysia
The study of the cultural aspect of Eneida Ivan Kotliarevsky’s in Piotr Kupryś’s translation

Autorzy:

Czetyrba-Piszczako, Mirosława

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481905.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

cultural context
translation strategies
foreignisation
domestication

Opis:

Piotr Kupryś was the first Polish translator to fully translate two classical works fundamental for Ukrainian literature. These were: Kobzar by Taras Shevchenko and Eneida by Ivan Kotliarevsky. Kotliarevsky’s Eneida is a vivid example of adapting diverse elements of oral folklore culture in modern Ukrainian literature. The article analyses types of translation procedures the translator applied when dealing with cultural context. Generally speaking, Kupryś followed two strategies of rendering cultural elements: domestication – in order to adapt the target text to target readers’ knowledge; as well as foreignisation with explanation – thanks to which he enriched target readers’ knowledge about reality and culture of the source text.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2017, 4, XXII; 99-110
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Strategie tłumaczy wobec zjawiska obcości kulturowej w przekładach dwudziestowiecznej prozy nowogreckiej na język polski

Autorzy:

Jędraszak, Natalia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677673.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

translation strategies
cultural specificity
domestication
foreignization

Opis:

Translation strategies in the face of cultural specificity of the 20th century Modern Greek prose translated into PolishAccording to Werner Koller, there are two main types of translations of texts which are connected to literature and culture. These types are adaptation and transfer. Adaptation is a result of using a translation strategy called domestication which consists in removing from the text all the elements which may seem odd or strange to the target reader and replacing them by some well-known units of the target culture. Transfer is a result of using a strategy called foreignization, that is of introducing to the target text some units characteristic of the source culture which may raise connotations of strangeness and foreignness. The choice of the strategy lies with the translator and depends on his vision of the target reader. The aim of this paper is to analyze translations of three Modern Greek novels into Polish with special attention paid to solutions chosen by the translators in the face of two main translation problems which are results of cultural specificity of the text: lexical problems and allusions to some historical, cultural and social facts as well as to the information these solutions provide on the translators’ vision of the target reader. Strategie tłumaczy wobec zjawiska obcości kulturowej w przekładach dwudziestowiecznej prozy nowogreckiej na język polskiWerner Koller wyróżnia dwa główne rodzaje przekładu tekstów związanych z literaturą i kulturą: adaptację oraz transfer. Adaptacja jest wynikiem użycia strategii tłumaczeniowej zwanej udomowieniem, która polega na usunięciu z tekstu elementów, które czytelnikowi docelowemu mogłyby wydać się obce i zastąpieniu ich dobrze znanymi mu elementami kultury docelowej. Transfer natomiast polega na zastosowaniu strategii zwanej egzotyzacją, tj. wprowadzeniu do tekstu docelowego elementów charakterystycznych dla kultury źródłowej, które mogą u odbiorcy tłumaczenia wywoływać poczucie obcości. Wybór pomiędzy tymi strategiami zależy od tłumacza oraz jego wizji czytelnika docelowego. Przedmiotem tego artykułu jest analiza przekładów trzech wybranych powieści nowogreckich na język polski, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań zastosowanych przez tłumaczy w obliczu dwóch głównych problemów tłumaczeniowych, które wynikają z kulturowej specyfiki tekstu: problemów leksykalnych oraz odniesień do wydarzeń historycznych i faktów społecznych, jak również wiedzy, którą te rozwiązania dostarczają nam na temat wyobrażeń tłumaczy o czytelnikach docelowych przekładanych tekstów.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2015, 15
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Obcy w nas i my w obcym: przekład jako różnica i podobieństwo czy przypominanie
A Stranger in Us and We in a Stranger: a difference and a similarity or a reminder

Autorzy:

Tokarz, Bożena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/487110.pdf

Data publikacji:

2014-10-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

przekład
komparatystyka
przekładoznawstwo
hermeneutyka
„cultural turnabout”
translation
comparative study
translation studies
hermeneutic
a „cultural turnabout”

Opis:

The knowledge on translation, which was developed by different methodologies and different disciplines, fulfills the need of taking into consideration the structurally-artistic issues by comparative literary studies, most basic for literature and literary studies, occupying the central place in comparative literature. This shift in comparative interests is accompanied by a revealing lack of works undertaking research into developmental-typological regularities in general literature. Moreover, with the central position of translation in this discipline, it is paradoxical that resigning from text and its subject matter in favour of reception and the results of functioning of translation in the target culture has been declared. While the dislike for systemizing and typologizing facts of general literature is doubly hard because of the disapproval of dogmatic theories and the difficulties within research into the abundance of literary material, the target, the place, the circumstances and the way of functioning in time and in culture are inherent parts of the linguistically-artistic structure, that is, everything that is within interests of the contemporary culturally oriented literary studies.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 1; 68-83
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Antroponimy we współczesnych tłumaczeniach rosyjskich tekstów literackich
Personal names in contemporary translation o f Russian literatury texts

Autorzy:

Jóźwiak, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482414.pdf

Data publikacji:

2013-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

personal names
cultural background
literatury translation
translator
imagination in translation

Opis:

The aim of the paper is to present the problem of transmitting cultural-determined personal names in literatury translation. The study focuses on various groups of such lexems: personal names, which were created onthe base of the model: name + patronimicum + surname; diminutive names; meaning names; folkand historical names and personal names of intertextual relationships. The emphasis is put on imagination of the translator and creative individual approach to each lexical element and its function in the text. The very important thing is the perspective of recipients with a different cultural background.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2013, 1, XVIII; 175-183
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Przekład realiów kulturowych w rosyjskiej powieści kryminalnej (na materiale utworów Aleksandry Marininy w tłumaczeniu Elżbiety Rawskiej i Aleksandry Stronki)
Translation of the cultural elements in the Russian detective novel (based on detective novels of Alexandra Marinina and its Polish translations by Elzbieta Rawska and Aleksandra Stronka)

Autorzy:

Letka-Spychała, Olga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1199068.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Alexandra Marinina
criminal novel
translation
cultural elements

Opis:

The aim of the paper is to show the main procedures used in a translation of the specific cultural elements encrypted in Alexandra Marinina’s criminal novels. The material of the present analysis was taken from three books: Мужские игры, Убийца поневоле, Чужая маска translated by Elzbieta Rawska and Aleksandra Stronka.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2017, 3, XXII; 123-132
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

La rusałka è un’ondina? Sulla traduzione italiana dei nomi delle creature fantastiche in Andrzej Sapkowski
Is the rusalka an undine? On the Italian translation of the names of fantastic creatures in Andrzej Sapkowski’s works

Autorzy:

Amenta, Alessandro

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195787.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Associazione Italiana Polonisti (AIP)

Tematy:

Andrzej Sapkowski
The Witcher
Cultural-specific Items
Translation Techniques
Translation Strategies

Opis:

The paper aims at analysing the techniques used in the rendition of the names of supernatural, mythological, and fantastic creatures in the Italian translation of The Witcher saga by Andrzej Sapkowski. After presenting the role played by different classes of names in the creation of an imaginary world based on intertextual procedures, the author identifies eight recurring techniques: borrowing, calque, recognised translation, generalisation, normalisation, lexical recreation, substitution, and omission. The paper shows that though the translation of Sapkowski’s series combines a foreignising and domesticating approach, naturalisation prevails in the rendition of Slavic elements, supplying the reader with a more “international” setting derived from a wide use of replacements and hypernyms.

Źródło:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2020, 11; 46-65
2384-9266

Pojawia się w:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Экзотизмы в репортажах Р. Капущинского и их перевод на русский язык
Exoticisms in reportages by Ryszard Kapuściński and their translation from Polish to Russian

Autorzy:

Kozyra, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482259.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

translation
borrowing
exoticism
cultural realities
travel essay

Opis:

This paper concentrates on the ways in which exoticisms should be translated from Polish to Russian. We focus on the exoticisms used in Cesarz and Podróże z Herodotem by R. Kapuściński. In this text we stress the need to preserve the local cultural coloring of a given exoticism in the process of translation. Moreover, we notice that a unified definition of the term exoticism is necessary, and the lack thereof makes it more difficult to single out exoticisms from among other borrowings. We also touch upon the issue of the so-called third culture while our interest in it results from the very nature of travel essays, which often acquaint the readers with exotic cultural realities.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2017, 4, XXII; 111-123
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

KILKA UWAG O PRZEKŁADZIE KODÓW KULTUROWYCH JĘZYKÓW PRAWNYCH
A FEW COMMENTS ABOUT TRANSLATION OF CULTURAL CODES OF LEGAL LANGUAGES

Autorzy:

Nawacka, Joanna
Nawacki, Maciej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444540.pdf

Data publikacji:

2016-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

cultural codes,
intercultural communication,
legal language,
translation

Opis:

Cultural codes, that is elements of permanent perception and interpretation of reality in a given culture, have impact on the effectiveness of intercultural communication. An effective translation of these codes constitutes the core of international understanding on many planes, including the political and legal systems of particular countries, or to put it broadly - their legal cultures. The present article proposes a general discussion of the issue of translating cultural codes of legal Polish and Russian, as well as outlining ways to cope with difficulties occurring in the translation process.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2016, XVIII/1; 55-66
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

(PSEUDO)POLONISMS IN JOSEPH CONRAD’S AMY FOSTER AND PRINCE ROMAN AND THEIR POLISH TRANSLATIONS

Autorzy:

Kujawska-Lis, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444564.pdf

Data publikacji:

2012-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

literary translation
calques
cultural setting
bilingualism
Conrad

Opis:

Joseph Conrad’s language has been subject to various analyses regarding its uniqueness stemming from the writer’s trilingualism. Scholars have traced diverse influences from the French and Polish languages in this writer’s artistic output. Nevertheless, the effects of such influences are not thoroughly discussed. This article attempts to take a critical look at the outcomes deriving from the appearance of phrases which may be classified as Polonisms or pseudo-Polonisms in two short stories Amy Foster and Prince Roman and their translations into Polish. In the former story, untypical phrasings which may have been calqued from Polish serve to emphasise the alienation of the character of Yanko, in the latter, expressions which are generally common for both English and Polish highlight both the distinctiveness of Polish culture and its affinity with the European cultural setting. Unfortunately, in the translations into the language from which such linguistic or cultural concepts originated, such effects are much less distinctive.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2012, XIV/1; 5-17
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Lojalność tłumacza
Translators Loyalty

Autorzy:

Brajerska-Mazur, Agata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1798605.pdf

Data publikacji:

2019-10-29

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

lojalność tłumacza; zwrot kulturowy w translatoryce; Szkoła Manipulistów; nowoczesne teorie translacyjne
translators; loyalty; cultural turn in translation studies; the Manipulation School; modern translational theories

Opis:

W artkule zostają omówione zmieniające się teorie przekładoznawcze, które lokują wierność tłumaczy w różnych elementach procesu translacyjnego. Raz wymaga się od nich wierności wobec autora tekstu źródłowego, innym razem wobec oryginału lub kolejno: czytelników pierwowzoru, kultury wyjściowej, kultury docelowej, odbiorcy przekładu, zleceniodawcy przekładu, norm docelowych itp. Raz traktuje się tłumacza jako kopistę, innym razem pozwala mu się ingerować w tekst i być jego drugim autorem (czasem ważniejszym niż twórca pierwowzoru!). Te zmieniające się normy translatoryczne są opisane w artykule z punktu widzenia etyki słowa, dlatego najbardziej uwypuklona została w nim jedna z nowszych teorii przekładu − tj.„Szkoła Manipulistów”. Od lojalności tłumacza (wobec kogo? czego?) zależy kształt przekładu, który z kolei wpływa na rzesze czytelników, ich poglądy i postawy życiowe. Gdzie więc tłumacz ma tę lojalność lokować, wobec kogo i czego ma być wierny? W artykule zostają także udzielone odpowiedzi na te pytania.
The author discusses various changing translational theories which place the translator's loyalty in different elements of the translational process. Sometimes loyalty towards the author of the source text is demanded of them, and other times faithfulness towards the original work or to its readers, source culture, target culture, target recipients, translation commissioner, norms of the target culture etc. is required. Sometimes translators are treated like mere copyists, and other times as second authors (often even more important than the creators of the original texts). The article describes these changing norms from an ethical point of view, focusing on one of the most modern theories – the Manipulation School. A translator's loyalty (to what and whom?) influences the shape of the translation, which, in turn, affects its readers, their views and attitudes. And so, where should translators place their loyalty, to whom and to what should they be faithful? These questions require answers and answers are provided.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 6; 29-48
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Intertekstualność jako forma dialogu międzykulturowego
Intertekstualnost v vlogi medkulturnega dialoga
Intertextuality as a way of cultural dialogue

Autorzy:

Muszyńska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486802.pdf

Data publikacji:

2011-01-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

dialog kulturowy
intertekstualność
przekład
cultural dialogue
intertextuality
translation

Opis:

Literarna besedila, ki se (zaradi svoje intertekstualnosti) navezujejo na druga besedila, značilna samo za literarno tradicijo in kulturo originala, veljajo za prevajalca kot posebna vrsta translatorske problematike in resni praktični problem. Članek obravnava to tematiko na primeru pesmi "Urszula Kochanowska" (poljskega avtorja Bolesława Leśmiana) v prevodu Toneta Pretnarja. Intertekstualni elementi, ki so prisotni v originalu, ustvarjajo dialog z literarno tradicijo in sprejemno kulturo, ker v tujem/drugem kontekstu pridobivajo drugačno, novo interpretacijsko vlogo, funkcinirajo drugače in imajo drugačno vrednost.
The artistic texts which as a part of the intertextuality phenomena refer to other texts, known only in the native literary tradition and culture of the original text, present an enormous challenge for the translator ( in this article the deliberations on this subject are illustrated by the work of Bolesław Leśmian titled "Urszula Kochanowska" in a Slovenian translation of Tone Pretnar). The intertexual elements go into a dialogue with a literary translation and a target culture because in a foreign context they function differently. However, they always have enriching value (at least from the cognitive perspective).

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2011, 2, 1; 295-305
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Nazwy własne we włoskich przekładach Rodziny Połanieckich Henryka Sienkiewicza
Henryk Sienkiewicz’ Children of the Soil in the Italian translation

Autorzy:

Skuza, Sylwia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195795.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Associazione Italiana Polonisti (AIP)

Tematy:

Henryk Sienkiewicz
Translation
Federigo Verdinois
Italian Cultural Reality

Opis:

The paper’s objective is to analyse two Italian translations of Henryk Sienkiewicz’s novel Children of the Soil. The first translator was a Neapolitan named Federigo Verdinois, who worked with Sienkiewicz’s permission. The second translator, however, remains anonymous due to the lack of Sienkiewicz’s consent to translate his novel, which in northern Italy (Milano, Florence) had been released in some successful editions that profited only the publishers. Although Verdinois translated Children of the Soil from the Russian version, his work, compared to the second translation, can be recognised as better in evaluation. The analysis of the anonymous translation suggests that the novel was translated hurriedly, negligently (editorial issues), and was severely abridged, which caused a significant decrease in its literary value in comparison to the original.

Źródło:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2020, 11; 86-101
2384-9266

Pojawia się w:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Ukraińskie frazeologizmy w polskim przekładzie Piotra Kuprysia Eneidy Iwana Kotlarewskiego
Ukrainian set phrases in the Polish translation of Ivan Kotliarevsky’s Eneyida by Piotr Kupryś

Autorzy:

Czetyrba-Piszczako, Mirosława

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481869.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

set phrases
translation strategies
comparative analysis
cultural context

Opis:

Folklore phraseology was a inexhaustible source of linguistic measures for Ivan Kotliarevsky, as it allowed him to build humorous and satirical effects through introducing into his literary works colloquial, dialectal and jocular set phrases. The aim of this paper is to undertake comparative analysis of set phrases in the original and in the Polish translation of Eneyida in order to point out similarities and differences in these two languages. The author focuses on the translation strategies implemented to translate set phrases, and analysing particular non-phraseme word connections which very often replace set phrases in the target text.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2017, 3, XXII; 109-121
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Autobiograficzny tekst Andruchowycza Tajemnica. Zamiast powieści. Kultura ukraińska w przekładzie
Andrukhovych’s Autobiographical Text Mystery. Instead of a Story. Ukrainian Culture in Translation

Autorzy:

Korostatevych, Lesia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2154668.pdf

Data publikacji:

2020-08-26

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

autobiography
culture
translation
Andrukhovych
untranslatability
novel
cultural elements

Opis:

The aim of this article is to describe the definition of a “cultural element” and to provide an analysis of the methods used in the translation of Yurii Andrukhovych’s autobiographical text The Secret. Instead of a Novel. The work was published in 2007 by the publishing house Folio in Kharkiv (Ukraine), and it was translated into the Polish language by Michał Petryk. “Cultural elements” mean here those elements of the text that are a part of the culture of a given country. These include such elements as personal and generic titles, phrases, fragments of texts from a country’s literature, statements by famous people related to the important events that happened in the country. They also include the social, political, scientific, and cultural environment, including music, cinematography, and more. Yurii Andrukhovych outlines many of the details that were characteristic for the USSR and tries not to distort the facts. The Secret is an autobiographical novel; therefore, it contains many reminiscences about the Soviet Union, Ukrainian culture, and literature. An autobiography becomes a kind of time machine for him, an attempt to reconstruct the past. Therefore, he pays a lot of attention to the smaller things and tries to convey the details of the atmosphere of the time described. Because of this, the work is saturated with cultural elements that may cause untranslatability. The cultural elements mentioned in Yurii Andrukhovych’s text and the correlation of translation have not been often analysed in the past scientific studies; hence, this creates a need for scientific research. The scope of this study is limited to the group of literary-political cultural elements. The article analyses the methods chosen by the translator and compares the level of equivalence of the translated text to the original; also, it finds the causes of untranslatability of the novel.

Źródło:

Studia Polsko-Ukraińskie; 2020, 7; 223-232
2353-5644
2451-2958

Pojawia się w:

Studia Polsko-Ukraińskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Transfer kulturowy w nauczaniu przekładu a rola nauczyciela
Cultural transfer and the role of the teacher in teaching translation

Autorzy:

Dunin-Dudkowska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/966998.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

cultural transfer
translation
translation studies
teaching translation
translator
transfer kulturowy
tłumaczenie/przekład
studia translatoryczne
nauczyciel przekładu
tłumacz

Opis:

At the end of the twentieth century due to the so-called cultural turn in the development of the theory of translation, the translator started to be seen as a mediator in the intercultural communication. In the translation process, he interprets and transfers experiences from the source culture to the target culture. The greatest difficulty in the process of translation is translating of the untranslatable elements, for which one searches for the best equivalents . In such a situation, each translator selects appropriate strategies and techniques of translation. Many problems arise, among others, in translation of terminology and cultural phenomena in different legal systems, such as the names of companies, governing bodies or the articles of association. The role of the teacher is to provide information about contemporary life and history of culture, present the genre patterns of relevant documents, show how to solve difficulties in the process of translation, create sensitivity to the phenomena seemingly identical in different cultures, and to indicate valuable sources of information on cultural and sociocultural background (bibliography).
Pod koniec XX wieku w związku z tzw. zwrotem kulturowym w rozwoju teorii przekładoznawczych tłumacz zaczął być postrzegany jako mediator w komunikacji międzykulturowej. W procesie tłumaczenia dokonuje on interpretacji i przeniesienia doświadczeń z kultury źródłowej do kultury docelowej. Największą trudnością w działalności translatorskiej jest tłumaczenie elementów nieprzekładalnych, dla których poszukuje się najlepszych ekwiwalentów translacyjnych. W takiej sytuacji każdorazowo tłumacz dokonuje wyboru odpowiednich strategii i technik translacyjnych. Wiele problemów powstaje m.in. przy tłumaczeniu terminologii i zjawisk kulturowych funkcjonujących w różnych systemach prawnych, np. nazw spółek kapitałowych, organów zarządzających, umowy spółki. Rolą nauczyciela tłumaczy jest przekazanie informacji realioznawczych i historycznokulturowych, prezentacja wzorców gatunkowych stosownych dokumentów, pokazanie sposobu rozwiązywania trudności translatorskich, kształtowanie wrażliwości w stosunku do zjawisk pozornie identycznych i wskazanie odpowiednich źródeł informacji na temat kultury i socjokultury omawianych kręgów kulturowych.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2014, 21
0860-6587
2449-6839

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

“Kościół salowy” po angielsku. Wybrane aspekty językowych uwarunkowań badań nad dziedzictwem kulturowym
Die Saalkirche in English? Linguistic Challenges of Multilingual Research into Cultural Heritage

Autorzy:

Seidel-Grzesińska, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2015074.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu

Tematy:

translation
Cultural Heritage studies
material culture
documentation
cultural conceptualisation
linguistic equivalence
cultural equivalence
internationalisation of scholarship
multilingualism

Opis:

Today’s internationalisation of scholarship necessitates its publication in English. This ever-more frequent requirement poses a particular challenge for many non-English art historians. The study of works of art typically starts with the description of the object under investigation. For a description to be accurate, a precise terminology is essential. Specialist terminology is normally created by the makers of particular types of objects, as well as international scholars conceptualising artistic phenomena, they do it in their working, usually native, languages. Multilingualism brings about particular conceptual challenges when developing domain-specific terminology and its translations into other languages. Additional challenges come forth when information is to be processed automatically. The complex relationship between particular material cultural heritage and its multilingual descriptions is discussed here, based on the terminology concerning the early modern Protestant church building as an expression of particular liturgical needs. Owing to the autonomy of national Protestant Churches, new arrangements of the church interior – in terms of its structure, fixtures and specific functions – were favoured, which the relevant naming and conceptualisation should reflect. The author focuses on some of the problems that arise when research findings are to be presented in a language other than the language(s) in which research was conducted.

Źródło:

Academic Journal of Modern Philology; 2021, 13; 291-301
2299-7164
2353-3218

Pojawia się w:

Academic Journal of Modern Philology

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Ukraińskie przysłowia i porzekadła w polskim przekładzie Eneidy Iwana Kotlarewskiego
Ukrainian proverbs in Polish translation of Eneyida Ivan Kotlyarevsky’s

Autorzy:

Czetyrba-Piszczako, Mirosława

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482338.pdf

Data publikacji:

2018-06-30

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

translation strategy
proverb
adage
cultural connotation
oral folk art

Opis:

Ivan Kotlyarevsky’s Eneyida is a poem rich in paremic elements. The poem was considered a breakthrough in Ukrainian literature, not only because it was written in lively Ukrainian language, but, thanks to the author’s fascination with the folk culture and artistic traditions of previous eras, it also constituted a link between old and new Ukrainian literature. The aim of this article is to investigate the types of translation strategies used by Piotr Kupryś in the translation of Eneyida, especially those concerning paremic elements that are heavily influenced by cultural connotations. The analysis shows that Kotlarewski introduced existing proverbs, and also introduced new ones by processing others. In the Polish translation, Kupryś was not only obliged to preserve the content of the proverbs, but also to reproduce the plasticity of the images on which they were built. The techniques most widely used in his translation include domestication, exotication and tracing. It seems that the translator did manage to extract the meaning of the proverbs; he did not, however, always preserve their expressive and stylistic value, which was the basic element of building the satirical effect of the poem.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2018, 2, XXIII; 31-42
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Defining Law Terms: A Cross-Cultural Perspective

Autorzy:

Jopek-Bosiacka, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/620826.pdf

Data publikacji:

2011-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

legal definition
law term
cross-cultural communication
legal translation

Opis:

Legal definitions are vital for effective legal communication. This paper outlines main conventions of formulating definitions in statutes and contracts. Legal definitions are analyzed here from cross-cultural perspective against (legislative) drafting guidelines and theory of law. Their formulation may depend, inter alia, on legal system, branch of law, legal genre, position within the document, and type of legal definition.An attempt is then made to examine how formal aspects of formulating legal definitions may affect the interpretation and thus translation of law terms. This interdisciplinary cross-cultural examination provides a theoretical basis for sketching main approaches to English-Polish (Polish-English) translation of the definition section in ratified international instruments published in Polish Journal of Laws.The translation practice trends towards legal definitions seem to be more and more informed by the globalization and ‘Europeanisation’ processes now constituting a still broader context of legal communication rather than confined to the text of a legal instrument itself.

Źródło:

Research in Language; 2011, 9, 1; 9-29
1731-7533

Pojawia się w:

Research in Language

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Przekład jako spotkanie różnych tożsamości

Autorzy:

Pstyga, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677811.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

national identity
translation
cultural and language barriers
multiculturalism
intercultural competence

Opis:

Translation as an encounter of different identities The interest in the national identity of Slavic people is related to the processes of social, political and ideological changes as well as to European integration and globalization. The question of the national identity of Slavic people concerns similarities and differences between them, influenced by the specific perception and categorization of reality. After the period of forced transnational integration and constructed linguistic and cultural national communities, the Slavic linguistic views of the world are diversified. Both for Macedonian and Polish people, language is one of the exponents of national identity. Macedonian literary texts translated into Polish enable readers to encounter different cultural phenomena, reflected in artistic visions and symbols. Their perception is quite difficult as it requires profound knowledge and intercultural competence. As examples, we will consider Polish translations of important Macedonian novels, Tvrdoglavi (Polish title: Zawzięci) by Slavko Janevski, Vremeto na kozite (Polish title: Czasy kóz) by Luan Starova, Razgovor so Spinoza: roman‑pajažina by Goce Smilevski (Polish title: Rozmowa ze Spinozą: powieść–pajęczyna) and Skriena kamera (Polish title: Ukryta kamera) by Lidija Dimkovska.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2012, 12
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Strategia kompensacji w tłumaczeniu kultury
Strategy of Compensating Culture in Translation

Autorzy:

Piotrowska, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1192073.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Krakowskie Towarzystwo TERTIUM

Tematy:

kompensacja
kulturowy
kulturem
strategia
tłumaczenie
compensation
cultural
cultureme
strategy
translation

Opis:

Orientacja przekładoznawcza na zjawiska kulturowe prowadzi do rozważań nad strategią kompensacji w ich tłumaczeniu. Po przedstawieniu zwrotu kulturowego, jaki nastąpił w badaniach nad przekładem w latach 1980. oraz definicji kluczowych pojęć ‘strategii’ i ‘kompensacji’, omówione są przykłady kilku kulturemów amerykańskich i jednego cypryjskiego w celu uchwycenia istoty kompensacji i poszerzenia świadomości zjawisk kulturowych w przekładzie. Analizę przykładów wieńczy konstatacja, iż tłumacz jest interpretatorem presupozycji kulturowych, odniesień, konotacji i znaczeń bazujących na różnorodnym spectrum wiedzy pragmatycznej, a właściwe ich rozumienie opiera się na filozofii kompromisu przekładowego i wynikającej z niego strategii kompensacji.
The cultural orientation in translation leads to the consideration of the compensation strategy in translating culture. After presenting the cultural turn which took place in translation studies in the 1980s as well as definitions of the key terms of strategy and compensation, examples of several American and one Cypriot cultureme are discussed in order to grasp the nature of compensation and broaden the awareness of the role of culture in translation. The analysis of examples concludes with a claim that the translator is an interpreter of cultural presuppositions, references, connotations and meanings based on a diverse spectrum of pragmatic knowledge, and the appropriate understanding of the former emerges from the philosophy of translation compromise and the ensuing strategy of compensation.

Źródło:

Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2016, 1, 1&2; 215-223
2543-7844

Pojawia się w:

Półrocznik Językoznawczy Tertium

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Politics, Shakespeare, East-Central Europe: Theatrical Border Crossings

Autorzy:

Almási, Zsolt
Kujawińska Courtney, Krystyna
Nicolaescu, Mădălina
Škrobánková, Klára
Vyroubalova, Ema
Zaharia, Oana-Alis

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/39776472.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

race
racism
political theater
William Shakespeare
Jan Kott
adaptation
cultural mobility
cultural transmission
microhistories
translation

Opis:

This essay discusses how productions of Shakespeare’s plays that transcend various geographical, national, and linguistic boundaries have influenced the theatrical-political discourse in East-Central Europe in the twenty-first century. It focuses primarily on the work of four internationally-established directors: Andrei Şerban (Romania), Jan Klata (Poland), David Jařab (Czech Republic), and Matei Vișniec (Romania), whose works have facilitated interregional cultural exchange, promoting artistic innovation and experimentation in the region and beyond. Among the boundary-crossing productions analysed in detail are Vișniec’s Richard III will not Take Place, Jařab’s Macbeth – Too Much Blood, Klata’s Measure for Measure, and Serban’s Richard III. The essay also notes that while there has been a relative scarcity of Shakespearean productions in this region engaging closely with gender and race inequalities, productions such as Klata’s African Tales or Vladimír Morávek’s Othello manage to work with these politically charged topics in subtler but still productive ways. The essay concludes that the region’s shared historical experience of totalitarian regimes followed by the struggles of nascent democracies, provides a fertile ground for a diverse and internationally ambitious Shakespearean theatre.  

Źródło:

Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance; 2023, 28, 43; 45-68
2083-8530
2300-7605

Pojawia się w:

Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Bariery kulturowe w słowackim przekładzie "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza
Kultúrne bariéry v slovenskom preklade "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza
Cultural barriers in the slovak translation of Witold Gombrowicz’s "Ferdydurke"

Autorzy:

Buczek, Marta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486844.pdf

Data publikacji:

2012-10-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Witold Gombrowicz
Ferdydurke
przekład
literatura polska w słowackich przekładach
bariery kulturowe w tłumaczeniu
umelecký preklad
poľská literatúra v slovenskom preklade
kultúrne bariéry v preklade
translation
Polish literature in Slovak translations
cultural barriers in translation

Opis:

Príspevok predstavuje problém kultúrnych bariér v slovenskom preklade románu Ferdydurke Witolda Gombrowicza, ktorý bol publikovaný v novom prijímacom horizonte v roku 2004. Roman bol preložený dobré známym slovenským prekladateľom Jozefom Marušiakom. Autorka článku popisuje prekladateľské stratégie, ktoré boli využité prekladateľom, aby prekonať kultúrnu bariéru a rekonštruovať cudzie mentálne mechanizmy vpísané v cudziu kultúru. Používané v procese reinterpretácie významov originálu stratégie sú: stratégia doslovnosti, ktorá sa spája so stratégiou neutralizácie cudzích kultúrnych faktorov. Otázkou sa stáva, čí je možne preložiť komplikovanú prózu Witolda Gombrowicza do slovenčiny a reinterpretovať implikované v texte kultúrne faktory, čí nie sú bariérou v procese prekladu.
The article presents the problem of cultural barriers in Slovak translation of Witold Gombrowicz’s Ferdydurke which was published in a new translation horizon in 2004. The roman was translated by a very well known Slovak translator — Jozef Marušiak. The author of the article shows the translation strategies which were used by him to overcome cultural barriers and reconstruct foreign mental mechanisms as part of different culture. The strategies exploited in the process of reinterpretation of the original meanings were the literal strategy combined with the strategy of neutralization of foreign cultural facts. The question is if it is possible to translate complicated prose of Witold Gombrowicz to Slovak and reinterpret implicated in the original text cultural facts and whether they constitute the cultural barrier in the process of translation.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 164-183
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Kłopoty z pamięcią – obraz Bośni i Hercegowiny w przekładzie opowiadania Gurbet ze zbioru Drugi pocałunek Gity Danon Miljenka Jergovicia
The Troubles with Memory – the Image of Bosnia and Herzegovina in the Translation of Miljenko Jergović’s Story Gurbet from The Second Kiss of Gita Danon

Autorzy:

Maćkowiak-Kruczek, Maja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/636136.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

cultural memory
literary translation
Miljenko Jergović
Bosnia and Herzegovina literature

Opis:

The paper discusses the issue of cultural memory in a translation of literary text. Based on material of Miljenko Jergović’s story Gurbet and its Polish translation, the article shows how elements of source cultural memory present in the original text are being “lost” when translated to other language and culture. The term of “losing memory” is used figuratively to present the consequences of a translator’s (conscious and/or unconscious) decisions on which specific features of source culture are to be preserved (foreignization) or not (domestication) in the target text. These decisions influence the image of source culture that the reader of the translation can “produce” in the wake of reading. For instance, Polish translation of the story “Gurbet” only partly preserves the memory of Christian-Islamic and Slavic-Ottoman intercultural (or even transcultural) coexistence in the region of Bosnia and Herzegovina, which is one of the main topics and motifs of Miljenko Jergović’s works. As a result, Polish reader cannot produce the same image of the source culture as the reader of the original.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2019, 16; 175-191
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Przybrany ojciec. Czesław Miłosz w Chinach
Adoptive Father: Czesław Miłosz in China

Autorzy:

Krenz, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1533195.pdf

Data publikacji:

2021-09-14

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

contemporary Chinese poetry
Czesław Miłosz
literary translation
cross-cultural dialogue

Opis:

Czesław Miłosz remains among the most important foreign authors and literary authorities for Chinese poets. Initially received in China with distrust and uncertainty, then portrayed in the official state discourse of romantic-revolutionary literature as the bard of socialism, Miłosz became the spiritual father of the younger generation affected by the Cultural Revolution and Tiananmen Square Massacre, a witness of the age, and a symbol of intellectual independence and resistance against totalitarianism. After a period of reading Miłosz in terms of ethical and political categories, Chinese reviews and literary texts in the 2010s and 2020s increasingly refer to Miłosz as philosophical and metaphysical poet. This article analyses Miłosz’s reception in China, paying attention to the historical, cultural, and linguistic factors that shaped the assimilation of his work and the values he brought to Chinese poetry.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2021, 40; 53-97
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

An Andalusian View of Death in Translation: ‘Clamor’ by Federico García Lorca and its Polish Translation

Autorzy:

Jamka, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1912426.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

linguistic worldview
translation studies
Federico García Lorca
death
cultural concept

Opis:

Death, an essential part of life, is a mesmerizing topic for a number of reasons. Without a shadow of a doubt, it is a universal phenomenon. Nevertheless, the variety of death rites as well as myths and beliefs related to the act of passing, suggest certain differences in its understanding among individuals, communities, and cultures. Are such differences manifested in language? And if so, can they be examined in an analysis of translations of highly artistic, poetic texts?In this study I seek to reconstruct the linguistic view of death in ‘Clamor’ by Federico García Lorca and its latest Polish translation (2019) by Jacek Lyszczyna. Having in mind that language constitutes the raw material of literature (Pajdzińska, 2013), I believe that analyzing poetry in light of the linguistic worldview is crucial for its deeper understanding and, as a consequence, delivering a good translation. What is more, I am convinced that applying the analytical tools developed by cultural linguistics, and in particular, the Ethnolinguistic School of Lublin, in translation studies may be useful not only in an assessment of translation quality, but also as very telling of the role of translated texts in the target language, culture and literary system. Therefore, I intend to analyse Lyszczyna’s translation in view of the linguistic worldview to assess its quality and determine what such an ‘infected’ view of death may tell us about our own (Polish) take on this concept.Firstly, I will analyse García Lorca´s poem to identify the key linguistic exponents of death and reconstruct its non–standard linguistic view (Gicala, 2018) in ‘Clamor’. Secondly, I will capture the key linguistic exponents of death in the form of holistic cognitive definitions following the principles established by Bartmiński et al. (1988, 1996, 2006, 2010, 2013, 2018). Furthermore, I will do the same with their Polish equivalents used in Lyszczyna’s translation. On the basis of the outcomes of the study, I will reconstruct the ‘translated’ linguistic view of death and answer the research questions.

Źródło:

New Horizons in English Studies; 2020, 5; 48-62
2543-8980

Pojawia się w:

New Horizons in English Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Wyobraźnia autora i tłumacza wobec pamięci kulturowej. O Wybrańcu Tomasza Manna i jego polskim przekładzie
Author’s and translator’s imagination in confrontation with cultural memory. On Thomas Mann’s The Holy Sinner and its Polish translation

Autorzy:

Lukas, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1389960.pdf

Data publikacji:

2014-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

cultural memory
archive
Middle Ages
montage
ecphrasis
medieval epic
parodistic translation

Opis:

On the example of Mann’s Der Erwählte (1951) and its Polish version Wybraniec (1960) by Anna Linke, the article demonstrates how the creator’s imagination (the creators are the author and the translator) is related to translation and cultural memory, the basic notions of recent German culture studies. Mann’s novel can be described as a parodistic translation of a medieval epic, a text belonging to German cultural memory, into 20th century discourse and language. The article shows Mann’s translation strategies, whose aim is actualisation of the stocks of cultural memory of German readers: an experimental style imitating Medieval language, specific structure of narration time, represented world, and the narrator’s character, the montage and ecphrasis, which are all techniques calling for creative imagination. The article then demonstrates how Mann’s techniques were rendered in the translation. The analysis shows that Linke’s text, by referring to cultural memory of Polish readers, activates the content which is absent in cultural memory of German readers: this is because the translation employs fabulous and archaic elements derived from Polish historical novel, instead of stylistic and genre-specific techniques of German medieval epics. References to the visual archive of common European cultural memory (medieval iconography and architecture) clearly facilitate the translation, and the translator’s own imagination allows for credible rendition of names of medieval realities. The most important task was the rendition of the medieval dialect, which was fully Mann’s imaginary creation.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2014, 23; 149-170
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Fremdheit übersetzen. Erfahrungen aus einem übersetzerischen Projekt einer studentischen Arbeitsgemeinschaft

Autorzy:

Smykała, Marta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/913313.pdf

Data publikacji:

2018-02-04

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

translation
translating foreignness
cultural specific
translating realia
Jewish culture and religion

Opis:

The article partially sums up the results of a translating project realized by a students’ science club. The aim of the project was to translate into German an interview with the caretaker of the synagogue in Łańcut. The interview deals with the history of the building and the history of the former Jewish community in Łańcut. Particularly problematic in the translation process were terms originating from Yiddish or Hebrew: realia, cultural artefacts, religious terms and some other exoticisms. Another barrier was connected with the ability to approach the text from the receiver’s perspective. The article discusses those and other difficulties involved in the process of translation and some possible ways of solving them.

Źródło:

Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics; 2017, 44, 2; 175-192
0072-4769

Pojawia się w:

Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

“While my name is remembered, I teach”: Oodgeroo Noonuccal and cross-cultural storytelling for children

Autorzy:

Kwapisz Williams, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/962203.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze

Tematy:

Australian Indigenous writing
autobiography
children’s literature
cross-cultural communication
translation

Opis:

Focusing on Stradbroke Dreamtime (1972), the first prose book of an Australian Indigenous poet, activist and educationalist, Oodgeroo Noonuccal (also known as Kath Walker), I reflect on questions which arise around cross-cultural communication and translation. Prompted by the unfinished project aimed at translating Stradbroke Dreamtime into Polish, I deliberate on challenges to respond appropriately to Australian Indigenous writing, particularly if it is influenced by white editing and publishing practices which often privilege Eurocentric views. Situating Stradbroke Dreamtime in the broader context of Noonuccal’s life, political activism and pedagogical efforts, I read her work as an intergenerational, inclusive and transformative project, and an act of solidarity between generations and cultures. In the context of Indigenous Australia, the concept of solidarity is often associated with reconciliation. I explore this nexus, arguing that Stradbroke Dreamtime reflects Walker’s strategy for reconciliation which includes empowering children through storytelling.

Źródło:

Literatura Ludowa; 2018, 62, 3
2544-2872
0024-4708

Pojawia się w:

Literatura Ludowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

Quantifying a successful translation: A cognitive frame analysis of (un)translatability

Autorzy:

Zakaria, Ingie

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040210.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Frame Semantics
Cognitive Semantics and Translation
VISUAL Frames
Translating Cultural Elements

Opis:

Assessing the success of a translated text is one of the controversial topics often discussed in the field of translation studies. The definition of a so-called successful translation is itself controversial. Therefore, for the purpose of this study, the success of a given translation may be defined as transmitting a similar, though rarely identical, semantic frame reference in the Target Language (TL) as was intended by the Source Language (SL) and may be quantified by comparing alternate translations and choosing the one with the highest number of equivalent frame references. One of the factors which could be considered detrimental to the production of a successful translation, as defined above, is the (un)translatability of cultural terms. Cultural terms, defined here as expressions referring to concepts or entities that are unique to a certain culture, are believed to be untranslatable. This paper uses Arabic visual frames referencing the Egyptian garment ǧal-labiy-ya (or ǧilbāb) as an example and argues that (un)translatability can be quantified using semantic frames based on the assumption that all SL terms have multiple frame references, some of which, mostly the ones indicating denotative meaning, have parallels in the TL while some others, mostly the ones indicating connotative meaning, do not. The degree of (un)translatability may, therefore, be quantifiable by observing which TL terms possess a higher rate of similar frame references in SL, which aids in the evaluation of translated texts in terms of relative equivalence and the degree to which the Target Text (TT) audience receives similar information to that received by the Source Text (ST) audience.

Źródło:

Linguistics Beyond and Within; 2017, 3; 229-244
2450-5188

Pojawia się w:

Linguistics Beyond and Within

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:

The Domestication and Arabization of the Bard: Towards the Reception of Shakespeare in the Arab World

Autorzy:

Hassoon, Mohammed Naser

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1812143.pdf

Data publikacji:

2021-06-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

adaptation
Arabic
Arabization
cultural transfer
Khazal al-Majidi
repositioning
Shakespeare
translation

Opis:

Since Najib al-Haddad and Tanyusʻ Abdu’s first Arabic versions of Romeo and Juliet and Hamlet at the end of the 19th century, the reception of Shakespeare in the Arab world has gone through a process of adaptation, Arabization, and translation proper. We consider the process of Arabization / domestication of Shakespeare’s plays since Najib al-Haddad’s adaptation of Romeo and Juliet and Tanyusʻ Abdu’s adaptation of Hamlet, to the achievements of Khalīl Mutran and Muhammad Hamdi. We underline, as particular examples of Shakespeare’s appropriation, the literary response of Ali Ahmed Bakathir, Muhammad al-Maghut and Mamduh Udwan, with a particular stress on Khazal al-Majidi and his adaptations of Shakespeare’s plays. All these writers reposition Shakespeare’s plays in an entirely different cultural space.

Źródło:

Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance; 2021, 23, 38; 43-57
2083-8530
2300-7605

Pojawia się w:

Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:

<i>Emerson in Iran: The American Appropriation of Persian Poetry</i> by Roger Sedarat (A Book Review)

Autorzy:

Jahromi, Sara Khalili

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/625925.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Ralph Waldo Emerson
cultural appropriation
Iran
translation
book review
Roger Sedarat

Opis:

Sederat, Roger. Emerson in Iran: The American Appropriation of Persian Poetry, SUNY Press, 2019. ISBN13: 978-1-4384-7485-4 -- a book review by Sara Khalili Jahromi

Źródło:

Review of International American Studies; 2020, 13, 1; 279-284
1991-2773

Pojawia się w:

Review of International American Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:

ТОСКА, czyli jak się mówi o smutku po rosyjsku i po polsku (na wybranych przykładach literackich)
ТОСКА, or how to talk about sadness in Russian and Polish (on some literary examples)

Autorzy:

Styrcz-Przebinda, Leokadia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/459183.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

smutek
tęsknota
serce
dusza
los
pole semantyczne
ekwiwalencja w przekładzie
koncepty lingwokulturowe
sadness
nostalgia
heart
soul
destiny
semantic field
equivalence in translation linguo-cultural concepts
mindset

Opis:

The article focuses on ways of expressing sadness in Russian and Polish, particularly on the features of the linguo-cultural concept of ТОСКА, which is difficult to express in translation. Selected translation decisions are analysed of quotations from literary classics from various epochs, such as Maria Dąbrowska, Jarosław Iwaszkiewicz or Aleksander Wat – as translators of Chekhov. Some examples from Old Russian and Romantic epochs are discussed too in Julian Tuwim’s translation into Polish and Wilhelm Lewik’s into Russian. It is confirmed that for some concepts, such as ТОСКА, ДУША, СУДЬБА, no corresponding ones exist in other languages and other linguo-cultural equivalents need to be proposed.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 266-277
2083-1765

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:

Особенности грузинской языковой картины мира в свете межкультурной коммуникации

Autorzy:

Aroshidze, Nino

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1052493.pdf

Data publikacji:

2019-12-15

Wydawca:

Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane

Tematy:

georgian linguistic world image
cultural concepts
cross-cultural communication
linguistic and cultural code
translation challenges
language markers of the modern global
cultural space

Opis:

The article reviews specific features of the Georgian linguistic world image shaped during the long period of its existence. The analysis covers the cultural concepts and language markers that reflect the national characteristics. Being a special kind of cross-cultural communication, translation is a process of overcoming the linguistic and cultural barriers, and includes transcoding of language code as well as the cultural one. On the one hand, it uncovers the discrepancies between the key concepts in different cultures, and on the other hand, it demonstrates existence of the similar language markers of the ‘global cultural space’ that is being formed.

Źródło:

Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2019, 9; 169-179
2084-1302

Pojawia się w:

Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:

Językowa konceptualizacja czasu w tynieckim przekładzie Biblii

Autorzy:

Szagun, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/684238.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Bible
verbal connections with the word time
translation
cultural patterns
phrase
mindset

Opis:

Linguistic conceptualization of time in Tyniec translation of the Bible This article attempts to characterise various verbal connections with the word time in Tyniec translation of the Bible. Expressions with the word time give ample material, allowing for multi-linguistic analysis, it is more than 800 examples of the word time (684 in the Old Testament and 160 in the New Testament), after taking account of other word units associated with the determination of time, it is more than 4,000 word units. Expressions with the word time in Polish edition of the Bible reflect the mind-set and culture, manifested in the Polish language, of course, inextricably linked with the biblical Semitic motivations. Time in the Bible is thus conceptualized as a measurable physical quantity, synthesizing different units of measure: size, length, but also the weight (e.g. hard times), a certain continuity of religious events focused on eternity and as a sacred cycle. The clearest expression seems to be the right time, understood as a convenient, appropriate moment.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2014, 048
0208-6077
2450-0119

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:

Herta Müller - pisarka z obrzeży w przekładzie na język czeski
Herta Müllerová - autorka z periferie, implikace pro překlad do češtiny
Herta Müller - An Author from the Periphery, Implications for the Translation into Czech

Autorzy:

Altmann, Jakob

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/487245.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

polysystem
Czech translation
cultural periphery
Herta Müller
polysystém
český překlad
kulturní periferie

Opis:

This paper entitled is devoted to the peripheral nature of Herta Müller’soeuvre. Müller is regarded as a person who created “German-language literature from thecultural periphery of the German linguistic area,” as the Italian Germanist Paola Bozzicalled it. It turns out that although the literature or anti-literature of the Germans ofRomania is located on the cultural periphery of the German language area, Herta Müller occupies a central place in German literature, mainly due to subject areas unknown to West-German readers, but also due to her extraordinary language, which is a conglomerate of her idiolect, the archaic character of the German language used, the Banat-Swabian dialect and word-images from the Romanian language. The research, which is carried out from a mental, expressive, and cultural perspective, also focuses on the issue of embedding translation in a polysystem that embraces translation as an interrelated system of culture, language, literature, and society.
Tento příspěvek s názvem „Herta Müllerová ‒ autorka z periferie, implikace pro překlad do češtiny“ je věnován periferní povaze díla Herty Müllerové, která vyrostla a vytvořila „německou literaturu z kulturní periferie německojazyčné oblasti“, jak to uchopila italská germanistka Paola Bozzi. Ukazuje se, že ačkoli se literatura nebo antiliteratura rumunských Němců nachází na kulturní periferii německojazyčné oblasti, Herta Müllerová zaujímá ústřední místo v německé literatuře, hlavně kvůli tématickým oblastem neznámým pro západoněmecké čtenáře, ale také kvůli svému výjimečnému jazyku, který je konglomerátem jejího idioleku, archaického charakteru její němčiny, banátsko-švábského dialektu a slovních obrázků z rumunského jazyka. Výzkum, který je proveden z mentálního, expresivního a kulturního hlediska, se zaměřuje také na otázku zabudování překladu do polysystému, který zahrnuje překlad jako vzájemně propojený systém kultury, jazyka, literatury a společnosti.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 243-258
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:

Mountbattenowie z komunistycznej Brytanii: reakcje na prowokacyjne idee zawarte w powieści Sue Townsend Królowa i ja

Autorzy:

Skwarzyński, Jerzy Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/607680.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

literary translation
paratext
footnotes
cultural references
przekład literacki
paratekst
przypisy
odniesienia kulturowe

Opis:

This article is an analysis of the survey which I conducted to obtain data necessary for my BA thesis. Its goal was to compare the reactions of the Britons and Poles to the provocative ideas presented in 1992 novel by Sue Townsend The Queen and I. The article includes comments provided by the participants, which were taken into consideration in the analysis. The results show that although the translator’s paratext is sometimes inevitable, although it may only fill the gaps in the readers’ knowledge – it will not provoke the same emotional reaction as the original.
Artykuł stanowi analizę badania, które przeprowadziłem w celu zdobycia materiału potrzebnego do przygotowania mojej pracy licencjackiej. Istotą badania było porównanie reakcji Brytyjczyków i Polaków na kontrowersyjne wątki zawarte w powieści Sue Townsend Królowa i ja z 1992 roku. W tekście zawarto komentarze uczestników i odniesiono się do nich podczas analizy. Wyniki pokazują, że paratekst dodany przez tłumacza bywa niezbędny, chociaż może on jedynie wypełnić luki w wiedzy czytelnika – nie sprawi, że emocjonalne reakcje czytelnika tłumaczenia będą takie, jak reakcje czytelnika oryginału.

Źródło:

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2016, 34, 1
0239-426X

Pojawia się w:

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 60.

Tytuł:

Польские культурные мотивы в «Куда ж нам плыть?» Бориса Акунина и в переводе повести на польский язык
Polish Cultural Motifs in “Where Shall We Go?” by Boris Akunin and in the Polish Translation of the Novel

Autorzy:

Jóźwiak, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1791103.pdf

Data publikacji:

2020-12-22

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Borys Akunin
polskie elementy kulturowe
konotacja kulturowa
stylizacja
translation
Boris Akunin
Polish cultural elements
cultural connotation
stylisation

Opis:

Polskie motywy kulturowe w „Dokąd płyniemy?” Borysa Akunina i w przekładzie opowiadania na język polski Celem artykułu jest zaprezentowanie rezultatów indywidualnych wyborów tłumacza w procesie przekazu uwarunkowanych kulturowo elementów językowych z języka rosyjskiego do tekstu w języku polskim. Materiał ilustracyjny został zaczerpnięty z opowiadania Borysa Akunina „Куда ж нам плыть?” oraz tłumaczenia tekstu na język polski „Dokąd płyniemy?”. W procesie analizy została zastosowana metoda porównawczo-opisowa. W artykule zostały omówione różne sposoby przekazu jednostek w tak specyficznej sytuacji, jaką jest „podwójna” stylizacja. W rezultacie przeprowadzonej analizy można ocenić, w jakim stopniu decyzje tłumacza pozwoliły przekazać konotację kulturową i zachować w tekście przekładu funkcje pełnione przez analizowane jednostki przekładowe w tekście oryginału. Польские культурные мотивы в «Куда ж нам плыть?» Бориса Акунина и в переводе повести на польский язык Цель статьи ‒ представить результаты индивидуального выбора переводчика в процессе передачи культурно обусловленных языковых элементов с русского языка на польский язык. Материал был почерпнут из рассказа Бориса Акунина «Куда ж нам плыть?» и перевода текста на польский язык «Dokąd płyniemy?». В процессе анализа был использован сопоставительно-описательный метод. В статье рассматриваются различные способы передачи единиц в ситуации, когда стилизация касается языка, на который делают перевод, особенно в такой специфической ситуации как «двойная» стилизация. В результате проведенного анализа можно оценить, в какой степени решения переводчика позволили передать культурные коннотации и сохранить в тексте перевода функции, выполняемые рассматриваемыми переводческими единицами в тексте оригинала.
Цель статьи ‒ представить результаты индивидуального выбора переводчика в процессе передачи культурно обусловленных языковых элементов с русского языка на польский язык. Материал был почерпнут из рассказа Бориса Акунина «Куда ж нам плыть?» и перевода текста на польский язык «Dokąd płyniemy?». В процессе анализа был использован сопоставительно-описательный метод. В статье рассматриваются различные способы передачи единиц в ситуации, когда стилизация касается языка, на который делают перевод, особенно в такой специфической ситуации как «двойная» стилизация. В результате проведенного анализа можно оценить, в какой степени решения переводчика позволили передать культурные коннотации и сохранить в тексте перевода функции, выполняемые рассматриваемыми переводческими единицами в тексте оригинала.
The aim of this paper is to present the results of translators’ individual choices in the process of transmitting Polish culture-specific elements from a Russian text to Polish culture. The source material was taken from the novel “Where shall we go?” by Boris Akunin and its translation into Polish. During the analysis, a comparative-descriptive method was used. The different ways of transferring units in a situation when stylisation concerns the language into which the translation is made, especially in such a specific situation as “double” stylisation are discussed. As a result of the analysis, it is possible to assess the extent to which the translator's decisions made it possible to convey cultural connotations and preserve in the translation text the functions performed by the considered translation units in the original text.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 10; 221-233
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 61.

Tytuł:

Przesunięcia międzytekstowe i międzykulturowe w tłumaczeniu. Współczesna proza polska w języku słoweńskim
Medbesedilni in medkulturni zamiki v prevodu Sodobna poljska proza v slovenskem jeziku
Inter-textual and inter-cultural shifts in translation Contemporary Polish prose in Slovenian translation

Autorzy:

Šuler Galos, Jasmina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486989.pdf

Data publikacji:

2011-01-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

przesunięcia międzytekstowe
przesunięcia międzykulturowe
przekład
Inter-textual shifts
inter-cultural shifts
translation

Opis:

Napetost med označenim in označujočim, ki je značilna tako za posamezne znake kot za znakovne verige, je tudi v prevodih vzrok za večje ali manjše semantične zamike. Dokler ostajamo v mejah jezika, lahko take odmike od izvirnika klasificiramo in razmeroma natačno opišemo, in sicer ne glede na to, ali se nanašajo na slovnično, leksikalno ali na skladenjsko ravnino. Subjektivne odločitve prevajalca postanejo veliko pomembnejše takrat, ko prestopimo meje jezika in sopostavimo dve zunajjezikovni resničnosti. Največja pa je vloga prevajalca v procesu, ki se ga sam samo delno zaveda — v procesu konkretizacije. Konkretizacijo, to je zavedno ali nezavedno zapolnjevanje vrzeli v shematični besedni umetnini, v prevedenem besedilu še pred bralcem opravi prevajalec, zato ravno prevajalec bistveno vpliva na videze, ki jih izzove besedna umetnina.
The tension between the signifiant and the signifié, which is present in both singular signs and chains thereof, is also the cause of various semantic incoherencies in translation. Within the boundaries of a language, one can classify and describe such departures from the original, regardless of whether they arise in the grammatical, lexical or syntactic sphere. The subjective decisions of the interpreter become much more important whenever one transcends the boundaries of language and compares two metalinguistic realities. But the greatest role of the interpreter lies within a process of Ingarden’s “concretization” understood as a conscious or unconscious filling of gaps in a schematic literary artwork, which forms an integral part of the sphere of competence of the interpreter of a translated work. Therefore, it is the interpreter who exerts a decisive influence on the perceptions, created by literary artwork.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2011, 2, 1; 283-294
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 62.

Tytuł:

Elementy folkloru w fantastyce jako problem tłumaczeniowy na przykładzie „Świata Dysku” Terryego Pratchetta
Elements of Folklore as a Translational Problem Presented on the Example of the “Discworld” by Terry Pratchett

Autorzy:

Janusz, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27803735.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Krakowskie Towarzystwo TERTIUM

Tematy:

kod kulturowy
translatoryka
Terry Pratchett
"Świat Dysku"
cultural code
translation studies
"Discworld"

Opis:

Literatura fantastyczna, choć z zasady egzomimetyczna, wielokrotnie sięga po elementy pochodzące z realnego świata i różnych kultur, a w tekstach znanych autorów daje zauważyć się wykorzystywanie kodu kulturowego do uprawdopodobnienia opisywanych historii, bohaterów oraz świata przedstawionego. Jednym z chętnie wykorzystywanych aspektów kodu kulturowego w fantastyce są elementy folkloru oraz wierzeń obecnych w danej kulturze i utrwalonych w używanym przez wspólnotę języku. Chociaż czynią one tekst bardziej interesujący, referencje do baśniowych postaci czy ludowych czarów mogą stanowić istotną przeszkodę tłumaczeniową, a rozwiązanie takiego problemu będzie wymagało szczególnych strategii translatorskich. Jednym z autorów sprawnie operujących kodem kulturowym w swoich dziełach był Terry Pratchett, co jest szczególnie widoczne w jego cyklu książkowym „Świat Dysku”. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, jak w wybranych pozycjach z serii „Świat Dysku” funkcjonują referencje do folkloru, jaką rolę pełnią oraz prezentacja problemów i strategii obecnych w polskim przekładzie powieści wchodzących w skład cyklu.
Fantasy though being a fictional literary genre often contains elements from the real world and different cultures. In texts written by popular authors we can notice usage of the cultural codes  in order to make characters, plot or fictional world more probable. One of the elements of the code which is commonly used in fantasy novels are elements of folklore or folk beliefs present in a particular region. On the one hand, they make a text more interesting for the reader, and on the other, names of legendary characters or local superstitions can create a significant obstacle for a translator, who will look for specific translational strategies. One of authors using elements of the cultural code in his books was Terry Pratchett. This can be observed especially in his series “The Discworld”. In this article some problems connected with elements of folklore and translational strategies will be presented on the example of extracts of the “Discworld” novels. 

Źródło:

Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2022, 7, 2; 157-169
2543-7844

Pojawia się w:

Półrocznik Językoznawczy Tertium

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 63.

Tytuł:

Translator/Interpreter as Cultural Mediator in Law Enforcement Setting. Case of Muslim migrants – Police and Border Guard officers’ encounter in Poland
Tłumacz jako mediator kulturowy. Studium relacji funkcjonariuszy polskiej Policji i Straży Granicznej z osobami wyznania muzułmańskiego

Autorzy:

Tołczyk, Aleksandra
Sozańska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27317573.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Akademia Finansów i Biznesu Vistula

Tematy:

Police
Border Guard
Muslims
translation
cultural mediation
Policja
Straż Graniczna
muzułmanie
tłumaczenie
mediacje

Opis:

Translators’ and interpreters’ social and cultural competences allow them to discuss encounters between law enforcement officers and Muslims and point out the weaknesses in these relations. The aim of the article is to explore the role of interpreters and translators as (inter)cultural mediators in Police/Border Guards’ encounters with Muslims. The study used qualitative methodology and semi-structured individual interviewing with six translators/interpreters to derive answers to the following research questions: What roles do interpreters and translators play as (inter)cultural mediators? What additional tasks do they perform? What is the experience of the interpreters and the translators with assisting the Police and the Border Guard officers during interactions with the Muslim population? What is the impact of the anti-Muslim sentiment and officers’ attitudes towards Islam on these contacts from the perspective of the responders?
Tłumacze, dzięki posiadanym kompetencjom społecznym i kulturowym, potrafią scharakteryzować relację funkcjonariuszy służb mundurowych z osobami wyznania muzułmańskiego i wskazać słabości tej relacji. Celem autorów artykułu jest zatem omówienie roli tłumaczy jako mediatorów kulturowych w relacjach funkcjonariuszy Policji i Straży Granicznej z muzułmanami. Badanie zrealizowano z wykorzystaniem metody jakościowej – indywidualnego wywiadu częściowo ustrukturyzowanego z sześcioma tłumaczami. W artykule zawarto odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Jakie role odgrywają tłumacze jako (między) kulturowi mediatorzy? Jakie dodatkowe zadania wykonują? Jakie są doświadczenia tłumaczy w asystowaniu funkcjonariuszom Policji i Straży Granicznej w kontaktach z muzułmanami? Jaki jest wpływ nastrojów antymuzułmańskich i postaw funkcjonariuszy wobec islamu na te kontakty z perspektywy respondentów?

Źródło:

Społeczeństwo i Polityka; 2023, 1(74); 13-30
1733-8050

Pojawia się w:

Społeczeństwo i Polityka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 64.

Tytuł:

Realienbezeichnungen in deutschen Reisekatalogen aus translatorischer Sicht
Culture-Specific Expressions in German Travel Catalogues from a Translational Perspective

Autorzy:

Ostrowska, Karolina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/16455954.pdf

Data publikacji:

2023-07-09

Wydawca:

Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe

Tematy:

culture-specific expressions
translation
travel catalogue
cultural context
Realienbezeichnungen
Übersetzung
Reisekatalog
kultureller Kontext

Opis:

Das Ziel dieses Beitrags ist die Analyse der Realienbezeichnungen, die in den deutschen Reisekatalogen enthalten sind. Als Grundlage der Untersuchung dienen die deutschen Reisekataloge ,,Chamäleon“ und „Gebeco“. Im Rahmen der Analyse werden Beispiele der Realienbezeichnungen aus den oben genannten Katalogen ausgewählt, dem entsprechenden Typ der Realienbezeichnung zugeordnet und anschließend besprochen. Der Schwerpunkt dieses Beitrags liegt ebenfalls auf den möglichen Wiedergabeverfahren der ausgewählten Realienbezeichnungen, die bei ihrer Übersetzung ins Polnische Translationsprobleme bereiten. Der Beitrag wird mit Schlussfolgerungen abgeschlossen, in denen darauf hingewiesen wird, wie wichtig für die korrekte Wiedergabe der Realienbezeichnungen das Verständnis des kulturellen Hintergrunds sowohl für die Ausgangs- als auch für die Zielsprache ist. In den Urlaubsangeboten, die in den Reisekatalogen enthalten sind, kommen landes- und kulturspezifische Bezeichnungen zu Orten in der ganzen Welt vor, die den Reiselustigen in großer Zahl zur Verfügung stehen. Man kann also feststellen, dass verschiedene Länder und Kulturen ständig neue kulturspezifische Wörter bzw. Ausdrücke mit sich bringen. Darum ist beim Lesen von Urlaubsangeboten ein bestimmtes Weltwissen erforderlich. Obwohl die Reiseinteressierten keine genauen Bedeutungen der kulturspezifischen Wörter kennen müssen, sollten sie eine allgemeine Vorstellung von den landestypischen fremden Begriffen haben. Darüber hinaus sind zumindest die Grundkenntnisse der englischen Sprache erforderlich, da in Reisekatalogen viele Anglizismen auftreten. Die Urlaubsangebote enthalten aber auch kurze englische Slogans, die meistens weder ins Deutsche noch in eine andere Sprache übersetzt werden. Manche Wörter, die weithin bekannt sind, wie z. B. pizza oder safari, bedürfen keiner Übersetzung oder zusätzlicher Explikation. Es gibt jedoch einige Ausdrücke, die von den meisten Lesern nicht verstanden werden, weil sie weniger gebräuchlich sind oder sehr spezifische, komplexe Bedeutungen verbergen. Daher werden in diesem Beitrag für solche Realien die bestmöglichen Übersetzungslösungen ins Polnische vorgeschlagen.
The aim of this paper is to analyse culture-bound units that appear in German travel catalogues. The following German travel catalogues constitute the research material: “Chamäleon” and “Gebeco”. Selected examples of the culture-specific expressions from the above-mentioned catalogues are subjected to the analysis, assigned to the corresponding type and subsequently discussed. The paper focuses also on the methods of rendering techniques of the selected culture-bound units, which encounter translations problems while being translated into Polish. The paper’s conclusions point out the importance of cultural background understanding for both the source and the target language, in order to accurately render the culture-specific items. Country- and culture-specific foreign terms appearing in the travel offers refer to the places all over the world and are available in great numbers for people interested in excursions. It can thus be noticed that different countries and cultures constantly bring with them new culture-specific words or expressions. Hence, a certain world knowledge is required while reading holiday offers. Even though readers interested in travels do not need to know the exact meanings of the culture-specific expressions, they should have a general idea of country-specific foreign terms. Besides, at least a basic knowledge of the English language is indispensable, because the travel catalogues contain a plethora of Anglicisms. Tourist offers also contain short slogans in English, which are usually translated neither into German nor into the other language. Some words that are commonly used, such as pizza or safari, do not require translation or additional explication. However, there are some expressions that are not comprehensible for most of the readers because of the fact that they are less common or conceal very specific, complex meanings. Therefore, this paper aims to present the best potential translation solutions for such culture-specific expressions into Polish.

Źródło:

Linguistische Treffen in Wrocław; 2023, 23; 291-303
2084-3062
2657-5647

Pojawia się w:

Linguistische Treffen in Wrocław

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 65.

Tytuł:

La Repubblica Popolare di Polonia in traduzione russa e inglese. Il caso di Lubiewo di Michał Witkowski

Autorzy:

Mafrica, Lidia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2084500.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Michał Witkowski
Lubiewo
translation studies
cultural elements
Polish People’s Republic
Traduktologia
Elementy kulturowe
PRL

Opis:

Lubiewo (2005) by Michał Witkowski presents a particularly high number of cultural elements related to the last decades of the Polish People’s Republic (1952–1989), which far from serving exclusively as a historical background, turn the latter into one of the novel’s main characters. The present paper aims at investigating and comparing the way these elements, whose translation is known to be problematic, have been transferred into the Russian (Любиево 2007) and English (Lovetown 2010) translations.
Lubiewo (2005) Michała Witkowskiego cechuje szczególnie wysoka frekwencja elementów kulturowych odnoszących się do ostatnich dekad PRL‑u (1952–1989). Elementy te nie służą wyłącznie budowaniu tła historycznego: to ostatnie staje się za ich sprawą jednym z bohaterów powieści. Celem niniejszego artykułu jest analiza porównawcza strategii tłumaczeniowych w zakresie wspomnianych elementów, stanowiących, jak wiadomo, poważny problem translatorski, w przekładach rosyjskim (Любиево 2007) i angielskim (Lovetown 2010).

Źródło:

Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 2; 212-228
0023-5911

Pojawia się w:

Kwartalnik Neofilologiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 66.

Tytuł:

La sexualité, la métaphore et la différence des cultures : à l’exemple de „La Curée” d’Émile Zola et sa traduction polonaise
Sexuality, metaphor and cultural differences – example of "La Curée" by Émile Zola”
Seksualność, metafora i różnice kulturowe na przykładzie „Zdobyczy” Emila Zoli i jej polskiego tłumaczenia

Autorzy:

Kaczmarek, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/966684.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Zola
"Curée"
Polish translation
metaphor
sexuality
cultural difference
polski przekład
metafora
seksualność
różnica kulturowa
„zdobycz

Opis:

W dziewiętnastowiecznej literaturze seksualność może być przedstawiona tylko w sposób pośredni – poprzez aluzje i metafory. W „Zdobyczy” Emila Zoli rośliny w szklarni wyrażają i symbolizują pragnienia postaci. Siła pierwotnego obrazu została jednak całkowicie zatracona w polskim przekładzie, powstałym w 1950 roku. Będąc wytworem komunistycznych realiów, tekst ten nie bierze pod uwagę kulturowego aspektu procesu tłumaczenia. Próba wiernego oddania warstwy leksykalnej i syntaktycznej odbywa się w nim kosztem charakterytycznej dla Zoli „malarskości” opisu, co powoduje, że najpiękniejsze fragmenty dzieła pisarza pozostają w zasadzie nieznane polskim czytelnikom.
In the literature of the 19th century, sexuality may be painted only in an indirect way, through allusions or metaphors. In Émile Zola’s "La Curée", plants in a greenhouse express and symbolize the character’s desire. However, the force of the original image is completely lost in the Polish translation, made in the 1950s. Being a product of the Communist period, this text doesn’t take into consideration the cultural aspect of the process of translation. An attempt to imitate the lexical and syntactic structure is made at the cost of pictorial description, characteristic of Zola’s prose. Therefore, the most beautiful fragments of French novel remain nearly unknown to polish readers.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2014, 009
1505-9065
2449-8831

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 67.

Tytuł:

Lost intranslation: popular science genre as a mediation between American and Polish culture – the case study of National Geographic
Zagubione w przekładzie: gatunek popularno-naukowy jako mediacja pomiędzy amerykańską a polską kulturą – studium National Geographic

Autorzy:

Bołtuć, M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/323173.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej

Tematy:

popularization
headline
degree of equivalence
translation
cultural adaptation
popularyzacja
nagłówek
stopień równoważności
tłumaczenie
adaptacja kulturowa

Opis:

Popular science genre is usually defined as a genre whose aim is to fulfill a significant cultural and social function of popularizing science, scientific knowledge and research. This paper discusses the popular science translation or rather cultural adaptation, regarded as a mediation between these two cultures. The qualitative and quantitative research findings concerning headlines and sub-headlines discussed here, as well as their relation in the two cultures, may be of relevance to the work of all those interested in the mutual relation between language and popularization of science, in particular to linguists, translators, sociologists, philosophers of culture as well as journalists.
Gatunek popularno-naukowy jest zwykle definiowany jako gatunek, którego celem jest ważna funkcja kulturowa i socjalna popularyzacji nauki, wiedzy naukowej i badań. National Geographic jest przykładem amerykańskiego magazynu popularno-naukowego, który jest wydawany i tłumaczony na wiele języków, a wśród nich jest jego polska edycja. Badania nad artykułami popularno-naukowymi i ich stylem w oryginalnej wersji angielskiej i w tłumaczeniu na polski pozwalają na wgląd w obie kultury. Artykuł omawia tłumaczenie popularno-naukowe lub raczej adaptację kulturową, traktowaną jako mediację pomiędzy dwoma kulturami. Na elementy językowe, szczególnie ważne z perspektywy dziennikarskiej, mającej na celu uczynienie szeroko dostępny dyskurs popularno-naukowy, składają się: nagłówki/tytuły, podtytuły, nagłówki w treści artykułów oraz nagłówki/tytuły rozpoczynające sekcje artykułów. Jakościowe i ilościowe wyniki badań, dotyczące tytułów i podtytułów prasowych omawianych w artykule, jak również ich relacji w obu kulturach, mogą mieć znaczenie dla badaczy zainteresowanych wzajemnymi relacjami pomiędzy językiem a popularyzacją nauki, w szczególności dla językoznawców, tłumaczy, socjologów, filozofów kultury i dziennikarzy.

Źródło:

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2015, 84; 9-26
1641-3466

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 68.

Tytuł:

Tożsamość Čefura w polskim przekładzie powieści Gorana Vojnovicia pt. "Čefurji raus!"
Identiteta Čefurja v prevodu romana Gorana Vojnovića "Čefurji raus!"
Čefur’s identity in translation of Goran Vojnovic’s novel entitled "Čefurji raus!"

Autorzy:

Gawlak, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486852.pdf

Data publikacji:

2012-10-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

bariery kulturowe w tłumaczeniu
tożsamość w przekładzie
Goran Vojnović
polskie przekłady literatury słoweńskiej
Tomasz Łukaszewicz
kulturne bariere v prevodu
identiteta v prevodu
poljski prevodi slovenske literature
cultural barrier in the translation
identity in the translation
Polish translations of the Slovenian literature

Opis:

Roman Gorana Vojnovića "Čefurji raus!" v poljskem prevodu Tomasza Łukaszewicza je za poljskega bralca nedvomno priložnost za soočenje s kulturno drugačnostjo, hkrati pa pred njim odpira pomembno problematiko iskanja identitete v okvirih večkulturnosti. Prevajalec se je lotil zelo težke in ambiciozne naloge. Težave, s katerimi se je moral soočiti, so v primeru prevajanja romana, ki se loteva problematike večkulturnosti in subkulture, multiplicirane. Primerjalna analiza izvirnika in prevoda romana je pokazala, da dobiva identiteta čefurja v prevodu univerzalnejše poteze kot v izvirniku. Do tega je prišlo predvsem zaradi kulturne bariere, ki jo predstavlja za prevajalca v primeru tega romana velika raznolikost jezika, pač glede na narodnostno pripadnost literarnih junakov. Ta diferenciacija je nosilka bistvenih informacij in izvir identifikacije junakov, kar pa je v prevodu zreducirano. Žal ni se prevajalec potrudil, da bi individualiziral govorico junakov z raznimi rejestri jezika in različno močjo slenga, komizma ali vulgarizma. Nekatere prevajalčeve odločitve tudi ali zaostrujejo opozicijo svoji — tuji, na podlagi katere junaki definirajo svoj odnos do okolice in oblikujejo lastno identiteto, ali pa poudarjajo familiarni značaj relacij, obstoječih na obrobju čefurske družbe. Na stilistični ravni je jezik junakov vulgarnejši in skromnejši glede števila komičnih elementov, zaradi česar se zdi čefur v poljski recepciji bolj obscen in manj senzibilen. Omenjene premike signalizirajo nezadostljive retorično-pragmatične kompetence prevajalca. Zaradi nastalih pomenskih izgub postanejo izrazitejše univerzalne lastnosti junaka, roman pa se zdi za sekundarnega sprejemnika atraktiven — saj se z obravnavano problematiko lažje poistoveti.
Goran Vojnovic’s novel "Čefurji raus!" in Tomasz Łukaszewicz’s Polish translation is undoubtedly an opportunity to commune with cultural otherness, and, simultaneously, it touches upon the issue of seeking one’s identity in the face of multiculturalism. The translator undertook a very difficult and ambitious task. In the translation of the novel, which deals with the issue of multiculturalism and subculture, the difficulties the translator is confronted with are being multiplied. The comparative analysis of the original and the translation of the novel reveals that Čefur’s identity in the translation has gained more universal frames than in the original. It is mainly because of the cultural barrier which, for the translator, is a strong differentiation between main characters’ language in terms of their nationality. It is a means of conveying vital information as well as a source of characters’ identification which in the original is reduced. Unfortunately the translator did not make an attempt to individualize the characters’ speech using, for example, different language registers or elements of slang, humour, or vulgarity. At the same time, some of the translator’s choices either sharpen the opposition friend-stranger on the basis of which the characters define their attitude to the surroundings and shape their own identity or enhance the familiar character of the relations which take place within Čefurian community. At the stylistic level, the main characters’ language is more crude and limited in comic elements. And thus, in the Polish context, Čefur appears to be more obscene and less sensitive. These displacements give evidence to the translator’s inefficient rhetorical and pragmatic abilities. Despite the fact that, as a consequence of semantic losses the universal features of the main character’s identity are clearer, the novel may become attractive to secondary readers because of the possibility of identification with the analysed issue.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 13-31
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 69.

Tytuł:

Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania
Translation theory. Location, role, directions of development and tasks

Autorzy:

Gwóźdź, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/577810.pdf

Data publikacji:

2016-04

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

translatoryka
interdyscyplinarność
kierunki rozwoju
dyscyplina naukowa
przekład
zwrot kulturowy
przekład audiowizualny
theory of translation
interdysciplinarity
directions of development
academic discipline
translation
cultural turn
AVT

Opis:

Celem artykułu jest przedstawienie translatoryki jako nauki interdyscyplinarnej ulokowanej w obszarze nauk humanistycznych z ambicjami transdyscyplinarnymi. Autor artykułu przedstawia zarys myśli przekładoznawczej, która od lat kształtuje translatorykę i inspiruje teoretyków przekładu do podejmowania coraz nowszych badań przyczyniających się do wzbogacenia translatoryki o nowe propozycje rozwiązań elementów spornych w przekładzie. Artykuł przedstawia również czytelnikowi kierunki, którymi translatoryka podążała i podąża nadal w swej wędrówce ku przyszłym nie podjętym dotąd badaniom. Kolejnym celem artykułu było przedstawienie polskiej bazy translatorycznej w postaci centrów kształcenia przyszłych adeptów zawodu tłumacza, a także zarysowanie najnowszego stanu wiedzy co do wymogów z tym związanych.
The aim of the article is to present translation theory as a science located in the area of interdisciplinary humanities with a trans-disciplinary ambition. The article outlines the history of translation tendencies that for years have shaped translation theory and inspired translation theorists to pursue new research that would contribute to suggesting solutions to complex problems in translation. The following article also presents the reader with directions that translation theory has been following on its way towards the future research that has not yet been carried out. Another purpose of the article was to present main Polish translation training centers for future students of the translation profession, as well as to provide the recent state of knowledge concerning the requirements in this respect.

Źródło:

Zagadnienia Naukoznawstwa; 2016, 52, 2(208); 251-274
0044-1619

Pojawia się w:

Zagadnienia Naukoznawstwa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 70.

Tytuł:

KANN MAN RECHTSTEXTE KULTURELL EINBETTEN?
CAN LEGAL TEXTS BE CULTURALLY EMBEDDED?
CZY TEKSTY PRAWNE MOGĄ BYĆ ZANURZONE KULTUROWO?

Autorzy:

KOCBEK, Alenka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/919966.pdf

Data publikacji:

2017-02-09

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Skopos-Theorie
kulturellen Einbettung
Translationshandlung stattfindenden Rechtskommunikation
zanurzenie kulturowe
tłumaczenie prawne
teoria skoposu
czynność tłumaczeniowa
cultural embeddedness
legal translation
skopos theory
translation act

Opis:

Unter vielen Aspekten scheint sich die Rechtsübersetzung besonders gut zur Anwendung der Prinzipien der funktionalistischen Translationsansätze, besonders der Skopos-Theorie von J.H. Vermeer, zu eignen. Jedenfalls könnte sich eine konsequente Durchsetzung des Prinzips der kulturellen Einbettung als unangebracht, sogar als irreführend erweisen, da sie zu Störungen in der durch die Translationshandlung stattfindenden Rechtskommunikation führen kann. In einigen Rechtsgeschäften, wie z.B. in Verträgen, an denen Vertragsparteien aus verschiedenen Staaten beteiligt sind, wird nur ein Rechtssystem als Kommunikationsrahmen definiert (das sog. maßgebende bzw. anwendbare Recht). In solchen Fällen kann man das Prinzip der kulturellen Einbettung nur mit Bezug auf die linguistischen Aspekte des Textes anwenden, in weiterem Ausmaß, d.h. was die Kultur- bzw. Rechtsgrundlage des Textes betrifft, haben aber der Ausgangs- und der Zieltext den selben Referenzrahmen.
Tłumaczenie prawne w wielu aspektach wydaje się być odpowiednim polem dla zastosowania zasad funkcjonalistycznego podejścia do przekładu, szczególnie zasad teorii skoposu J.H. Vermeera. Mimo to, można także zastanowić się, na ile do tych tekstów odnieść można ujęcie kulturowe, oraz w jakim stopniu może ono wpłynąć (pozytywnie czy negatywnie) na przekład komunikacji prawnej. W niektórych transakcjach prawnych, takich jak umowy międzynarodowe czy tam, gdzie w grę wchodzą podmioty zagraniczne jako strony, tylko jeden system prawny stanowi obudowę komunikacyjną. W takiej sytuacji należy z ostrożnością uwzględniać właściwe założenia podejścia kulturowego tak, by teksty wejściowy i wyjściowy posiadały taką samą ramę referencyjną. 
In many aspects, legal translation seems to be an adequate domain for applying the principles of the functionalist approaches to translation, especially the skopos-theory by J. H. Vermeer. Nevertheless, an indiscriminate application of the principle of cultural embeddedness could prove questionable, if not misleading, as it may cause disturbance in the legal communication occurring through the translation act. In some legal transactions, such as e.g. international contracts, involving contracting parties belonging to different nations, only one legal system is adopted as the communication framework (i.e. the governing or applicable law). In such cases, the functionalist principle of cultural embeddedness needs to be applied selectively, i.e. only with respect to some linguistic features of the text, while in a broader sense, as far as the cultural and/or legal foundations of the text are concerned, the source and the target text will have the same reference frame. 

Źródło:

Comparative Legilinguistics; 2010, 2, 1; 199-210
2080-5926
2391-4491

Pojawia się w:

Comparative Legilinguistics

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 71.

Tytuł:

Przekład na styku kultur. Od translatorskiego pesymizmu do (niesymetrycznego) dialogu międzykulturowego
Translation at the Crossroads of Cultures. From Translator Pessimism to (Asymmetrical) Intercultural Dialogue

Autorzy:

Czech, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/37479338.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Akademia Ignatianum w Krakowie

Tematy:

tłumaczenie
socjologia przekładu
relatywizm językowy
dialog międzykulturowy
prawa kulturowe
kolonializm
postkolonializm
translation
sociology of translation
linguistic relativism
intercultural dialogue
cultural rights
colonialism
postcolonialism

Opis:

Artykuł ukazuje różnorodne podejścia do przekładu jako działania społecznego zachodzącego na granicy porządków językowych i kulturowych. Zestawia ze sobą translatorski pesymizm wywodzący się z relatywizmu językowego oraz zdecydowanie bardziej optymistyczną koncepcję tłumaczenia jako dialogu międzykulturowego, mającą swoje źródło w hermeneutyce. Zwraca też uwagę na liczne asymetrie i kłopoty tkwiące w przekładowym dialogu na styku kultur. Ich ilustracją – przedstawioną w końcowej części artykułu – są zagadnienia związane ze strategiami obrony praw kulturowych w ramach przekładu w kontekstach kolonialnym i postkolonialnym.

Źródło:

Perspektywy Kultury; 2023, 41, 2/2; 181-206
2081-1446
2719-8014

Pojawia się w:

Perspektywy Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 72.

Tytuł:

О некоторых аспектах передачи фразеологизмов в русско-польском переводе
About some aspects of transmitting phraseological units in Russian to Polish translation

Autorzy:

Jóźwiak, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/665407.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

фразеологические единицы
перевод
внутренняя форма
межкультурная коммуникация
phraseological units
translation
internal figurativeness
cross-cultural communication

Opis:

The aim of the paper is to present problems which may occur in translation of phraseological units. On discussed examples the author analyses how the attempt to preserve by the translator an internal figurativeness of idioms influences to the choice of equivalent. To explain decisions and consequences were used cognitive approach.
В статье рассматриваются проблемы, с которыми сталкивается переводчик в процессе перевода фразеологических единиц. Анализируя примеры переводческих соответствий, автор пытается показать, каким образом стремление сохранить внутреннюю форму фразеологизма влияет на выбор соответствия. Для оценки и объяснения переводческих решений используются элементы когнитивного метода.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2016, 13; 19-27
1731-8025
2353-9623

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 73.

Tytuł:

Bariery kulturowe w przekładzie artystycznym na przykładzie słoweńskiego przekładu "Pana Tadeusza" Rozki Štefan
Kulturne bariere v literarnem prevodu na podlagi slovenskega prevoda "Pana Tadeusza" Rozke Štefan
Cultural barriers in a literary translation on the basis of the Slovenian translation of "Pan Tadeusz" by Rozka Stefan

Autorzy:

Jež, Nikolaj

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/487255.pdf

Data publikacji:

2012-10-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Rozka Štefan
Pan Tadeusz w słoweńskim przekładzie
Adam Mickiewicz
bariery kulturowe w przekładzie
metryka i wersyfikacja w przekładzie
Gospod Tadej v slovenskem prevodu
kulturne bariere v prevodu
metrika in verzifikacija v prevodu
Pan Tadeusz in the Slovenian translation
cultural barrier in the translation
metrics and versification in the translation

Opis:

Historiat slovenske recepcije Pana Tadeusza na eni strani razkriva značilne kulturne bariere, ki so zaznamovale razumevanje poljskega romantičnega epa pri Slovencih, na drugi pa razkriva, da je Mickiewiczeva težnja po oddaljitvi od visokega romantičnega stila izvirnik že ob izidu približevala slovenski kulturni tradiciji. Sodbe slovenskega učenjaka in teoretika Matija Čopa o pesnitvi so eleminirale bariere, navzoče pri bralcih izvirnika, začrtale so okvire slovenske recepcije poljskega romantizma in ustvarile podlago za oblikovanje slovenske različice poljskega romantičnega literarnega kanona. Zavest o barierah pri prevajanju poljske romantične poezije je bila pri Slovencih osredotočena predvsem na vprašanje metrike in verzifikacije. R. Štefan je v prevodu pesnitve (1974) upoštevala načelo nadomeščanja trinajstercev s silabotonično jambsko strukturo (z odstopi v cezuri in zvočnih figurah). Pan Tadeusz predstavlja bariero tudi na ravni leksike in stilistike, ekvivalenti „staropoljskih vrlin” se v pesnitvi kažejo v rabi osebnih imen, retoričnih figurah, poimenovanju realij. Prevajalka je večinoma ohranjala izvirna imena, ki so kot antroponimi sicer funkcionalni, vendar z omejeno denotativno vrednostjo (Podkomornik, Vojski, Vozni). Pri izboru leksikalnih ekvivalentov je v prevodu opazna tendenca k zniževanju statusnega položaja, skladnem s kmečko-podeželskim okoljem, značilnem za slovensko ruralno skupnost. Načelo, naj prevod ohranjanja specifike izvirnika, prevajalka uresničuje, kolikor ji dopuščajo leksikalne in strukturne lastnosti slovenskega jezika. Poljske oblike imen pri osrednjih osebah dobijo značilno slovensko fonetično podobo (Tadej, Zosja, Matej, Gervazij), imena stranskih oseb ostanejo v izvirni obliki (Rymsza). Značilna nevtralizacija prevoda je vezana na zgodovinske izraze, povezane s sarmatsko-plemiškim kulturnim modelom, ki v prevodnem jeziku nimajo ustreznikov. Prevajalka je kulturne bariere reševala na tri načine: s substitucijo leksemov, z nevtralizacijo zaznamovanih izrazov in citatno.
On the one hand, the overview of the Slovene reception of "Pan Tadeusz" reveals typical cul¬tural barriers which have marked the comprehension of the Polish Romantic Epic by the Slovene public, while on the other hand it also reveals that the tendency of Mickiewicz to distance him¬self from the style of High Romanticism brought the original, on its very publication, closer to the Slovene cultural tradition. The evaluation of the poem by Matija Čop, Slovene scholar and theoretician, has eliminated the barriers experienced by readers of the original and outlined a framework for the Slovene reception of Polish Romanticism, as well as creating a basis for the formation of a Slovene version of the Polish Romantic literary canon. In the Slovene environment, the awareness of barriers in the translation of Polish Romantic poetry has been focused mainly on the questions of metrics and versification. In her translation of the poem (1974), R. Štefan applied the principle of the substitution of thirteen-syllable verse with the syllabotonic iambic structure (with deviations in caesura and sound figures). Pan Tadeusz also constitutes a barrier on the levels of lexis and style; „Old Poland virtue” equivalents are manifest in the use of personal names, rhetorical figures, and in the naming of realia. For the most part, the translator preserved the original names, which, being anthroponyms, are functional but of a limited denotative value (Podkomornik, Vojski, Vozni). In selecting lexical equivalents, one observes in the translation a noticeable tendency towards lowering the status pertaining to the rural-country environment typical of the Slovene rural community. The principle of preserving the specifics of the original is respected to the extent permitted by the lexical and structural features of the Slovene language. The Polish name forms of the central characters acquire distinctive Slovene phonetic features (Tadej, Zosja, Matej, Gervazij), while the names of minor characters retain their original form (Rymsza). As a characteristic translation strategy, neutralisation is adopted in historical expressions related to the cultural model of Sarmatian nobility, having no translation equivalents in the target language. The translator aimed to resolve the cultural barriers in three ways: lexeme replacement, neutralisation of stylistically marked expressions, and preservation of original expressions.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 63-74
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 74.

Tytuł:

Писатель-переводчик. Многоязычность Ольги Мартыновой
The author as translator. Olga Martynova`s multilingualism

Autorzy:

Hitzke, Diana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/651244.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Ольга Мартынова
поэтикa перевода
многоязычность
транскультурность
Olga Martynova
poetics of translation
multilingualism
cross-cultural relations

Opis:

Olga Martynova writes in two languages: poetry in Russian and prose in German. Writing poetry, as Martynova states, requires very quick thinking, which is only possible for her in the Russian language. In spite of this limitation, she translates her Russian verses into German – in collaboration with Elke Erb. To consider an example, in “Verse von Rom (3)”, the Russian rhymes “инеем – именем – выменем” are rendered on the one hand literally, as “Raureif – Name – Euter”, and on the other as ‘visual rhymes’: “Namen – Kolonnaden – oben”. The paper aims to show how Martynova practises a poetics of translation. She is not afraid of coming across as a “flat” poet in translation (as for example Flaubert said about Pushkin in Turgenev’s renditions: “Il est plat, votre poète”). Instead, she writes books in German and Russian, books which are linked to each other. Another language important for her works is the language of birds. The paper analyses in what sense Martynova can be viewed as an author-translator (within a broader typology of writers).
Ольга Мартынова пишет на двух языках: стихи на русском и прозу на немецком языке. Для написания стихов, как говорит автор, необходима большая скорость, которая возможна для нее только на русском языке. Несмотря на это, она переводит свои русские стихи (вместе с Эльке Эрб) на немецкий язык. В переводе стихотворения Римские стихи (3), например, русским рифмам «инеем – именем – выменем» в немецкой версии соответствуют, с одной стороны, буквальные переводы (Raureif – Name – Euter), а с другой стороны – «визуально» зарифмованные слова «Namen – Kolonnaden – oben». В своей статье я хочу показать, как Ольга Мартынова следует поэтике перевода. Она не боится, что в переводе она покажется «плоской поэтессой» (как сказал Флобер о переводе Тургеневым Пушкина: он плоский, ваш поэт [«Il est plat, votre poète»]). Она пишет связанные друг с другом книги: стихи на русском языке и прозу на немецком. Наряду с этими двумя языками, язык птиц также играет определенную роль в ее творчестве. В категоризации различных типов писателей – от мастера пера к графоману – Ольгу Мартынову можно отнести к типу писателя-переводчика.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2018, 11; 215-224
1427-9681
2353-4834

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 75.

Tytuł:

Literatura polska w Chinach i wymiana kulturalna między Polską a Chinami. Zapiski tłumacza
Polish Literature in China and Polish–Chinese Cultural Exchange. Translator’s Notes

Autorzy:

Zhenhui, Zhang

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1532773.pdf

Data publikacji:

2021-09-14

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish literature in China
cross-cultural dialogue
literary translation
history of Polish literature
Lalka
The Doll

Opis:

The article is an introduction into the presence of Polish literature in China from the perspective of one of its most active researchers and translators. The author describes his fascination with Bolesław Prus’s work that resulted in the Chinese translation of Lalka (The Doll) and his work on two-volume Historia literatury polskiej (The history of Polish literature) aimed at Chinese readers.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2021, 40; 221-227
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 76.

Tytuł:

When “soul” is lost in translation: Metaphorical conceptions of “soul” in Dostoyevskys original “Братья Карамазовы” (“The Brothers Karamazov”) and its translations into Polish, Croatian and English

Autorzy:

Ostanina-Olszewska, Julia
Despot, Kristina S.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677042.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

conceptual metaphor theory
parallel corpus
concept of soul
metaphorical mappings
metaphor and translation
cultural variation
linguistic variation

Opis:

When soul is lost in translation: Metaphorical conceptions of soul in Dostoyevsky’s original Братья Карамазовы (The Brothers Karamazov) and its translations into Polish, Croatian and EnglishGiven that our understanding of such an abstract concept as soul is almost purely metaphorical, this paper provides a comparative cross-linguistic analysis of the system of metaphorical conceptions of soul in Dostoyevsky’s original Братья Карамазовы (The Brothers Karamazov) and its Polish, Croatian and English translations. Special attention is paid to those metaphors that are translated differently between the various translations, either in conceptual or linguistic terms.This paper adheres to the cognitive-linguistic approach to Mind (Reddy, 1979; Sweetser, 1990; G. Lakoff & Johnson, 1999). Consistent with conceptual metaphor theory in general (G. Lakoff & Johnson, 1980; G. Lakoff, 1987; Grady, 1997; Kövecses, 2000; G. Lakoff, 2009; etc.), this paper’s theoretical and methodological approach is based on Sweetser’s (1990) analysis of the system of metaphors for knowledge, on G. Lakoff and Johnson’s (1999) systematic analysis of the metaphorical conceptions of Mind and Soul, and on Štrkalj Despot, Skrynnikova and Ostanina Olszewska’s (2014) comparative analysis of the metaphorical conceptions of ДУША/DUSZA/DUŠA (‘soul’) in Russian, Polish, and Croatian.The metaphors for soul were examined in a parallel corpus that consists of Dostoyevsky’s original Братья Карамазовы (The Brothers Karamazov) and its Polish, Croatian and English translations. Linguistic metaphors were detected using the MIPVU procedure (Steen et al., 2010).The main questions that this paper ains to answer are: Which metaphors for conceptualizing soul are shared by all the languages in question? Which metaphors are translated differently and why? If metaphors are translated differently, is the difference conceptual, cultural or linguistic? Does the type of metaphor (primary, complex) have any influence on the decision to translate the source language (SL) metaphor into a different one in the target language (TL)? What cultural differences are revealed through the analysis of the way metaphors have been translated to other Slavic and one non-Slavic language? Pojęcie duszy zagubione w tłumaczeniu: Metaforyczne ujęcie duszy w oryginale powieści Братья Карамазовы (Bracia Karamazow) Fiodora Dostojewskiego oraz w jej tłumaczeniach na język polski, chorwacki oraz angielskiRozumienie tak abstrakcyjnych pojęć, jak dusza jest w pełni metaforyczne. Niniejszy artykuł zawiera porównawczą, przekrojową analizę lingwistyczną systemu konceptualizacji pojęcia dusza w powieści Fiodora Dostojewskiego pt. Братья Карамазовы (Bracia Karamazow) oraz w jej polskim, chorwackim i angielskim tłumaczeniu. Zwrócono szczególną uwagę na te metafory, które zostały przetłumaczone inaczej w każdym wariancie tłumaczenia, pod względem pojęciowym albo językowym.W artykule zastosowano kognitywno-lingwistyczne podejście do umysłu (Reddy, 1979; Sweetser, 1990; Lakoff & Johnson, 1999), podejście teoretyczne i metodologiczne – zasadniczo spójne z teorią metafory pojęciowej (Lakoff i Johnson, 1980; Lakoff, 1987; Grady, 1997; Lakoff, 1999; Kövecses, 2000; Lakoff, 2009 i in.) – opiera się na analizie E. Sweetser (1990) dotyczącej systemu metafor wiedzy, systematycznej analizie G. Lakoffa i M. Johnsona (1999) dotyczącej metaforycznego pojmowania umysłu i duszy oraz na analizie porównawczej K. Štrkalj Despot, I. Skrynnikovej i J. Ostatniny-Olszewskiej (2014) pojęć metaforycznych ДУША/DUSZA/DUŠA (dusza) w językach rosyjskim, polskim i chorwackim.Przeanalizowano metaforyczne określenia duszy w korpusie paralelnym, w którym znalazła się powieść Fiodora Dostojewskiego pt. Братья Карамазовы (Bracia Karamazow) w oryginale oraz jej przekłady na język polski, angielski i chorwacki. Metafory językowe wskazano, korzystając z procedury MIPVU (Steen i in., 2010).Niniejsza analiza jest próbą odpowiedzi na następujące pytania: które metafory pojęcia dusza są tożsame we wszystkich analizowanych językach? Które metafory zostały przełożone w odmienny sposób i dlaczego tak się stało? Jeżeli metafory zostały przetłumaczone inaczej, czy jest to różnica pojęciowa, kulturowa czy językowa? Czy rodzaj metafory (podstawowa, złożona) wpływa na próbę przetłumaczenia metafory w języku źródłowym inną metaforą w języku docelowym? W jaki sposób metafory i rozumowanie metaforyczne w różnych językach wskazują na różnice i podobieństwa kulturowe w pojmowaniu świata?

Źródło:

Cognitive Studies; 2017, 17
2392-2397

Pojawia się w:

Cognitive Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 77.

Tytuł:

Wojna polsko-ruska pod flagą… zielono-biało-czerwoną

Autorzy:

Wyrembelski, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2030734.pdf

Data publikacji:

2020-12-28

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Dorota Masłowska
false perspective
„artistically broken Polish”
translator’s efforts
saved in translation
humour
features of Masłowska’s style
, translation of cultural realities
intertextual traps
błędna perspektywa
„artystycznie popsuta polszczyzna”
zabiegi stosowane przez tłumacza
ocalone w przekładzie
humor
cechy stylu Doroty Masłowskiej
przekład realiów kulturowych
pułapki intertekstualne

Opis:

Artykuł Wojna polsko-ruska pod flagą…. zielono-biało-czerwoną poświęcono analizie włoskiego tłumaczenia pierwszej powieści Doroty Masłowskiej. Autor eseju koncentruje się głównie na wyborach leksykalnych tłumacza, a także krótko omawia wybrane jego prace. Nie pretenduje do przeprowadzenia pełnej charakterystyki przekładu, ale raczej do próby częściowej odpowiedzi na pytanie, ile z tej „artystycznie zepsutej polskiej” powieści pozostaje w wersji włoskiej.
The article “Polish-Russian War under”… green-white-red flag is devoted to the analysis of the Italian translation of Dorota Masłowska’s first novel. The author of the essay concentrates mainly on translator’s lexical choices, as well as briefly overviews selected efforts made by the translator. The article does not pretend to be a complete characteristic of the translation but is rather an attempt to partly answer the question of how much of this “artistically broken Polish” novel remains in the Italian version.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2020, 15, 10; 160-175
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 78.

Tytuł:

KULTURELLE INHALTE IM KULINARISCHEN IN DER POLNISCH-DEUTSCHEN TRANSLATORISCHEN PRAXIS
CULTURAL CONTENT IN CULINARY NAMES WITHIN POLISH AND GERMAN TRANSLATION PRACTICE

Autorzy:

Kałasznik, Marcelina
Szczęk, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1597192.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

kulturelle Kompetenz
Realien
Übersetzung
Speisenamen
culinary names
realia
cultural competence
name translation
nazwy kulinarne
tłumaczenie nazw
kompetencja kulturowa

Opis:

Es werden polnische Speisenamen und ihre Übersetzungsmöglichkeiten im Deutschen präsentiert. Die Autorinnen weisen auf die Rolle der kulturellen Kompetenz bei der Übersetzung der Realienbezeichnungen.
This text presents a translation analysis of the so called „realia”, which are part of culinary names rendered from Polish into German. The basis consists of the Polish culinary names which can be found on genuine menus and their translation found on Internet websites. The renditions proposed on the menus are compared with their equivalents provided in bilingual dictionairies. The point of departure for the analysis is Koller (2004). Due to the great diversity of strategies applied in the translation of culinary names, it is possible to indicate those which ought to be utilized in the translation of realia. The conducted analysis highlights the vital aspects and role of cultural competence in translation and translator education.
W tekście prezentujemy analizę tłumaczeń tzw. „realiów” będących elementem nazw kulinarnych z języka polskiego na język niemiecki. Podstawę analizy stanowią polskie nazwy potraw pochodzące z autentycznych kart dań oraz tłumaczeń zawartych na stronach internetowych. Zaproponowane w kartach dań tłumaczenia są konfrontowane z ekwiwalentami podanymi w opracowaniach leksykograficznych. Punkt wyjścia do analizy strategii stanowi opracowanie Koller’a (2004). Ze względu na różnorodność strategii zastosowanych w tłumaczeniu możliwe jest wskazanie na te strategie, które w przypadku tłumaczenia realiów powinny znaleźć swoje zastosowanie. Przeprowadzona analiza wskazuje na istotne aspekty i rolę kompetencji kulturowej w tłumaczeniu oraz kształceniu tłumaczy.

Źródło:

Colloquia Germanica Stetinensia; 2014, 23; 321-343
2450-8543
2353-317X

Pojawia się w:

Colloquia Germanica Stetinensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 79.

Tytuł:

Tłumaczenia tytułów dzieł literatury chińskiej na język polski
Translations of the Titles of Works of Chinese Literature into Polish

Autorzy:

Sarek, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1798459.pdf

Data publikacji:

2019-11-05

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

tłumaczenie tytułu; tłumaczenia chińsko-polskie; ekwiwalencja; adaptacja kulturowa
translation of the title; Chinese-Polish translations; equivalence; cultural adaptation

Opis:

Tytuł dzieła literackiego spełnia wiele funkcji i odgrywa ważną rolę — służy jako wizytówka dzieła i pojawia się jako najczęściej cytowany i powtarzany fragment. W tym artykule, w wybranych przykładach tłumaczeń utworów literackich z języka chińskiego na język polski, zostały wyodrębnione cztery metody przekładu tytułów: tłumaczenia dosłowne, tłumaczenia semantyczne, adaptacje kulturowe i kopiowanie tytułów z tłumaczeń pośrednich bądź z ekranizacji filmowych. Przytoczone tytuły wyraźnie pokazują, że podejście językoznawcze zostało zastąpione przez analizę kontekstu społeczno-kulturowego kraju kultury docelowej. Dlatego tłumacz, choć czasem podejmuje zaskakujące decyzje, odchodzi drastycznie od tytułu dzieła oryginalnego, uwypukla elementy, które autor pozostawił w cieniu bądź pomija te, które twórca starał się wyeksponować, robi to świadomie, ponieważ jego celem jest uzyskanie najwyższego stopnia ekwiwalencji.
The title of literary work fulfills many functions and plays an important role — serves as a showcase of the work and appears as its most frequently quoted and repeated passage. In this paper, in selected examples of titles’ translations of literary works from Chinese into Polish, four methods have been distinguished: literal translations, semantic translations, cultural adaptations and copying of titles from indirect translations, or from film adaptations. The quoted titles clearly show that the linguistic approach is superseded by the analysis of the socio-cultural context of the country of the target culture. Therefore, although the translator sometimes makes surprising decisions, he goes away drastically from the title of the original work, emphasizes elements that the author left behind in the shadow, or omits those that the author tried to display, he does it consciously, because his goal is to obtain the highest degree of equivalence.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 9; 139-149
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 80.

Tytuł:

In the shadows of interpretation: manipulative nature of translation in colliding of sacral and marginal

Autorzy:

Garnyk, Liudmyla
Vitkovskyi, Yurii
AL-Khalavani, Khusameddin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1878400.pdf

Data publikacji:

2021-09-25

Wydawca:

Fundacja Pro Scientia Publica

Tematy:

translation
interpretation
international relations and diplomacy
informational security
manipulations
cross-cultural communication
management
marginal and sacral
archetype theory

Opis:

Aim of the article is to provide critical examination of manipulation process as multidimensional phenomenon related to imagination, representation, translation and interpreting of original texts in light of assurance of informational safety that is our research object. Our research corresponds to theory and practice of translation, psychology, comparative religious studies, international relations, public diplomacy and national security. Methods. Research methodology is based on critical analysis of manipulations with texts; the methods have been borrowed from works of Gilbert Durand (1999), Michel Maffesoli (1996) and James Frazer (2012) on social anthropology. Results. Practical value of obtained results consists in proposed algorithm for critical analysis of translated or interpreted texts that allows to evaluate their quality according to context, meaning and semiotics of the source texts. The notion of empire as an archetype that was implemented into contemporary international relations is also revised and extended. That can help in analysis and prevention of different forms and means of outside and inside tactics of deviant influence on societies and to illuminate threats for cultural identity and spiritual diversity of the global community. Conclusions. Phenomenon of marginalization of cultural and spiritual identity (sacral sphere) under the influence of globalization by the means of soft power pressure can be evaluated today as the unspoken impact of influence agents implemented into new societal institutes in the form of alien cultural imperatives that are enforced to different communities as common for all agendas in the frameworks of postmodern stream.

Źródło:

Journal of Education Culture and Society; 2021, 12, 2; 31-50
2081-1640

Pojawia się w:

Journal of Education Culture and Society

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 81.

Tytuł:

Á LA FIN DE LA DECADENCE: LA TRADUCTION DE LANGUEUR DE PAUL VERLAINE PAR ZENON PRZESMYCKI ET SON INFLUENCE SUR LA DEFINITION POLONAISE DU DECADENTISME EUROPEEN
Á LA FIN DE LA DÉCADENCE: ZENON PRZESMYCKI’S TRANSLATION OF PAUL VERLAINE’S LANGUEUR AND ITS INFLUENCE ON THE POLISH DEFINITION OF THE DECADENT MOVEMENT

Autorzy:

Kozik, Albert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690288.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

Zenon Przesmycki; Paul Verlaine; Langueur; Niemoc; the Decadent movement; fin-desiècle; cultural transfer; translation studies; Kazimierz Wyka; Maria Podraza-Kwiatkowska; Andrzej Z. Makowiecki
Zenon Przesmycki; Miriam; Paul Verlaine; Langueur; Niemoc; dekadentyzm; fin-de-siècle; koniec wieku; transfer kulturowy; translatologia; Kazimierz Wyka; Maria Podraza-Kwiatkowska; Andrzej Z. Makowiecki

Opis:

The article examines the most significant semantic changes and transpositions that can be found in Zenon Przesmycki’s translation of the seminal sonnet Langueur written by Paul Verlaine in the second half of the nineteenth century. It closely analyzes the way in which the translation was used by Polish scholars of literary history. Having influenced the vision of culture nurtured by the so-called Decadent Movement in fin-de-siècle Europe, Verlaine’s poem was then employed in numerous academic studies as an illustration of the philosophy and the attitude towards society that were dominant in the period under discussion. In Poland, Przesmycki’s translation played an important role in defining the very term “decadent,” as several influential researchers used it in their analyses in order to provide their readers with Polish equivalents of the original French terms. As a result, Przesmycki’s version of Verlaine’s sonnet, although intended just as a poetic translation, served a different purpose from the ones that its translator could have ever imagined. It helped define and describe the culture of “decadent” Europe as a whole. The terminology Przesmycki used to translate the French words, such as langueur and decadence (“niemoc” and “wielkie konanie” respectively), was thus introduced into the Polish scholarly debate on European modernism. Premised upon the idea of cultural transfer (transfert culturel), the analysis presented in the article helps determine the extent to which Przesmycki’s translation shaped the Polish perception of fin-de-siècle Europe.
The article examines the most significant semantic changes and transpositions that can be found in Zenon Przesmycki’s translation of the seminal sonnet Langueur written by Paul Verlaine in the second half of the nineteenth century. It closely analyzes the way in which the translation was used by Polish scholars of literary history. Having influenced the vision of culture nurtured by the so-called Decadent Movement in fin-de-siècle Europe, Verlaine’s poem was then employed in numerous academic studies as an illustration of the philosophy and the attitude towards society that were dominant in the period under discussion. In Poland, Przesmycki’s translation played an important role in defining the very term “decadent,” as several influential researchers used it in their analyses in order to provide their readers with Polish equivalents of the original French terms. As a result, Przesmycki’s version of Verlaine’s sonnet, although intended just as a poetic translation, served a different purpose from the ones that its translator could have ever imagined. It helped define and describe the culture of “decadent” Europe as a whole. The terminology Przesmycki used to translate the French words, such as langueur and decadence (“niemoc” and “wielkie konanie” respectively), was thus introduced into the Polish scholarly debate on European modernism. Premised upon the idea of cultural transfer (transfert culturel), the analysis presented in the article helps determine the extent to which Przesmycki’s translation shaped the Polish perception of fin-de-siècle Europe.   

Źródło:

Prace Polonistyczne; 2019, 74; 175-193
0079-4791

Pojawia się w:

Prace Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 82.

Tytuł:

Lubelska etnolingwistyka kognitywna a anglojęzyczna lingwistyka kulturowa. Wybrane problemy

Autorzy:

Głaz, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/611635.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Lublin cognitive ethnolinguistics
cultural linguistics in English
Cultural Linguistics
linguistic worldview
translation and reconstruction of linguistic worldview
lubelska etnolingwistyka kognitywna
anglojęzyczna lingwistyka kulturowa
językowy obraz świata
tłumaczenie a rekonstrukcja JOS

Opis:

Basic sources of inspiration in the emergence of Lublin cognitive ethnolinguistics (LCE) include: research on the language of folklore (directly inspired by Maria Renata Mayenowa, indirectly by Roman Jakobson and Piotr Bogatyryev),Russian ethnolinguistics (Nikita Tolstoy) and semiotics (Vyacheslav Ivanow and Vladimir Toporov), 18th- and 19th-c. German thought (Johann Herder, Wilhelm von Humboldt), the American idea, largely deriving from the German context, of linguistic relativity (Franz Boas, Edward Sapir, Benjamin Whorf), plus a major role that has been played by the work of Bronislaw Malinowski and, especially, Anna Wierzbicka. Inspirations from cognitive linguistics have enriched Lublin ethnolinguistics with the cognitive dimension. After several decades of its existence, LCE may plausibly be compared with cultural linguistics as it is practised by authors writing in English, especially with a characteristic model within that tradition known as Cultural Linguistics (capitalised), associated with the names of Gary Palmer or the model’s main advocate, Farzad Sharifian. It is also instructive to consider, in this context, specific issues and challenges that LCE must face, as has been pointed out by Western scholars (not necessarily working under the rubric of Cultural Linguistics). Two such problems are discussed here: the role of translation in the reconstruction of linguistic worldview (raised by James Underhill) and the notion of linguistic worldview as such, as it is understood in LCE and Cultural Linguistics.
Podstawowe źródła i inspiracje w procesie kształtowania się lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej to: badania nad językiem folkloru (bezpośrednio z inspiracji Marii Renaty Mayenowej, pośrednio – Romana Jakobsona i Piotra Bogatyriewa), rosyjska etnolingwistyka (Nikita Tołstoj) i semiotyka (Wiaczesław Iwanow, Władimir Toporow), XVIII- i XiX-wieczna myśl niemiecka (Johann Herder, Wilhelm von Humboldt), wywodząca się niej w dużej mierze amerykańska koncepcja relatywizmu językowego (Franz Boas, Edward Sapir, Benjamin Whorf) oraz kluczowe dla rozwoju prowadzonych w Lublinie badań prace Bronisława Malinowskiego, a zwłaszcza Anny Wierzbickiej. Późniejsze inspiracje językoznawstwem kognitywnym wzbogaciły etnolingwistykę lubelską o ten właśnie wymiar. Po kilkudziesięciu latach istnienia lubelskiej etnolingwistyki autor dokonuje porównania jej dokonań z osiągnięciami anglojęzycznej lingwistyki kulturowej, której szczególny rys, określany jako Cultural Linguistics, wiązany jest z nazwiskami np. Farzada Sharifiana i Gary’ego Palmera. W tym kontekście sygnalizuje też konkretne problemy domagające się rozwiązania w ramach badań nad językiem i kulturą oraz wyzwania, które przed lubelską etnolingwistyką stawiają ich anglojęzyczni koledzy (niekoniecznie związani z Sharifianowską lingwistyką kulturową). W szczególności omawia dwa z nich: problem miejsca i roli tekstów tłumaczonych w programie rekonstrukcji JOS (co podnosił James Underhill) oraz rozumienie samej koncepcji językowego obrazu świata (linguistic worldview) w lubelskiej etnolingwistyce i anglojęzycznej Cultural Linguistics.

Źródło:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032

Pojawia się w:

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 83.

Tytuł:

„Tłumacz między kulturami” – o Macieju Zarembie-Bielawskim
“The translator as a cultural mediator”. On Maciej Zaremba-Bielawski

Autorzy:

Chojnacki, Hieronim

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179293.pdf

Data publikacji:

2020-11-24

Wydawca:

Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku

Tematy:

culture
text
cultural differences
comprehension and interpretation of cultural texts
translation
swedish norm
reportage
essay
kultura
tekst
różnice kulturowe
mechanizmy/schematy rozumienia i interpretacji tekstów kultury
przekład
norma szwedzka
reportaż
esej

Opis:

The paper refers to this trend of hermeneutics, whose representatives understand the interpretation as "articulated understanding". The texting, including paraphrase, the translation of someone else's language, is a prerequisite for the existence of cultural space, so that a critical view and cognitive verification of another narrative is possible. In the case of Maciej Zaremba, we are dealing with a reporter who writes Swedish about Swedes as an outsider, that is – keeping the distance and ability to see what the Swedes do not want or cannot see with their own eyes. It explores the areas of action of the "Swedish norm", visible from the outside, invisible "from the inside", just as the recognition of otherness and a peculiar value of some culture is possible for foreigners. Natives themselves are not able to recognize their standards (also assess) without the participation of outsiders. For Zaremba, writing is an act of disagreement with the uncritical acceptance of otherness, while using critical negation language and analytical tools with a more conceited intention than an overtly damning one. In this new incarnation, the author himself calls himself a "translator between cultures", whose strength lies in the fact that he has retained the ability to marvel, to expand his imagination and to seek new language means, to clearly separate facts from opinions. It is a vision of a man building a bridge between two cultures, and his ideal is subjects of resistance and non-toxic communication standards are his ideal.
Referat nawiązuje do tego nurtu hermeneutyki, którego reprezentanci pojmują interpretację jako „zrozumienie wyartykułowane”. Utekstowienie, w tym także parafraza, przekład cudzego języka, jest warunkiem zaistnienia w przestrzeni kulturowej, dzięki czemu możliwy jest krytyczny ogląd i poznawcza weryfikacja innej narracji. W wypadku Macieja Zaremby mamy do czynienia z reportażystą, który pisze po szwedzku o Szwedach jako outsider, to znaczy – zachowując dystans i zdolność widzenia tego, czego Szwedzi nie chcą albo nie mogą zobaczyć własnymi oczyma. Odkrywa obszary działania „normy szwedzkiej”, widzialnej od zewnątrz, niewidocznej „od wewnątrz”, tak jak rozpoznanie inności i swoistej wartości jakieś kultury możliwe jest dla obcokrajowców. Tubylcy sami swoich norm rozpoznać (także ocenić) nie są w stanie bez udziału innoziemców. Pisanie dla Zaremby jest aktem niezgody na bezrefleksyjną akceptację inności, jednocześnie używa języka krytycznej negacji i narzędzi analitycznych z intencją bardziej koncyliacyjną niż jawnie potępiającą. W tym nowym wcieleniu sam autor nazywa się „tłumaczem między kulturami”, którego siła polega na tym, że zachował zdolność do dziwienia się, poszerzania wyobraźni i poszukiwania nowych środków językowych, do wyrazistego oddzielania faktów od opinii. Jest to wizja człowieka budującego pomost między dwoma kulturami, a jego ideałem są tematy stawiające opór i nietoksyczne standardy komunikacyjne.

Źródło:

Forum Filologiczne Ateneum; 2020, 8, 1; 379-393
2353-2912
2719-8537

Pojawia się w:

Forum Filologiczne Ateneum

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 84.

Tytuł:

Tłumacz jako drugi autor w przekładzie literatury dziecięcej. Alices Adventures in Wonderland w tłumaczeniu Grzegorza Wasowskiego
Translator as a Second Author in the Translation of Children’s Literature. Alice’s Adventures in Wonderland in Grzegorz Wasowski’s Rendition

Autorzy:

Staniuk, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1192778.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Krakowskie Towarzystwo TERTIUM

Tematy:

zwrot kulturowy
przekład literatury dziecięcej
tłumacz jako drugi autor
manipulizm
cultural turn
children’s literature translation
translator as a second author
manipulation

Opis:

Celem artykułu jest omówienie zjawiska tłumacza jako drugiego autora w kontekście przekładu literatury dziecięcej. Wraz z nadejściem zwrotu kulturowego w badaniach nad przekładem tłumacz – do tej pory zmuszony do zachowania jak największej transparentności podczas swojej pracy – ujawnił się, a jego widoczność w tłumaczonym tekście nie jest już utożsamiana z nieudanym przekładem. Czasem tłumacz manifestuje swoją obecność w tekście w sposób skrajny, pozwalając sobie na liczne ingerencje, które prowadzą wręcz do zmiany oryginału, a jego samego umiejscawiają na pozycji drugiego autora. Literatura dziecięca wydaje się być odpowiednim gruntem dla analizy tego problemu, gdyż od jej tłumaczy, podobnie jak od jej twórców, wymaga się postawienia się na pozycji młodego czytelnika, a także dostosowania przekładu do licznych norm rządzących tą gałęzią piśmiennictwa w docelowym systemie literackim.  Tekstem należącym do literatury dziecięcej, w którym tłumacz stawia się na pozycji drugiego autora jest najnowszy polski przekład utworu Alice’s Adventures in Wonderland Lewisa Carrolla. Tłumacz, Grzegorz Wasowski, pozwala sobie na liczne ingerencje w przekładanym tekście, prowadzące do znacznej zmiany utworu Carrolla znanego polskim czytelnikom z dotychczasowych tłumaczeń.
The aim of the article is to present the phenomenon of the translator as a second author within the context of children’s literature translation. With the cultural turn in translation studies, the translator, who up until this point had adhered to the common norms preferring the transparency of the translated text, became visible and this visibility is no longer deemed a failure. Sometimes, the translator manifests his or her presence in a text in a more extreme manner, introducing a number of changes, which can lead to a significant modification of the original text and which place him or her in the position of the second author. Children’s literature seems to be a proper background for the analysis of this problem since its translators, similarly to its authors, are expected to put themselves in the place of a young reader as well as to adjust the translated text to the norms governing the target literary system. A text which belongs to children’s literature, in which the translator assumes the role of the second author, is the newest Polish rendition of Lewis Carroll’s Alice’s Adventures in Wonderland. The translator, Grzegorz Wasowski, introduces numerous changes to the translated text, which result in a significant modification of the book known to the Polish readers through numerous past translations.

Źródło:

Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2019, 4, 1
2543-7844

Pojawia się w:

Półrocznik Językoznawczy Tertium

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 85.

Tytuł:

Kultura polska w przekładzie. Problemy ekwiwalencji
Polish culture in translation. The problems of equivalence

Autorzy:

Szafraniec, Kamil

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/966994.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

translation studies
glottodidactics
equivalence
Polish culture
cultural reality
People’s Republic of Poland
przekładoznawstwo
glottodydaktyka
ekwiwalencji
kultura polska
realia kulturowe
PRL

Opis:

Celem artykułu jest przedstawienie problemów przekładoznawczych w procesie tłumaczenia realiów kulturowych z języka polskiego na język słoweński. Zakres analizy ograniczono do aspektów związanych z życiem codziennym za czasów PRL. Za materiał posłużyła powieść Lubiewo M. Witkowskiego, przetłumaczona na język słoweński przez B. Kerna. Rozważaniom przekładoznawczym towarzyszy refleksja nad przydatnością przedstawionego materiału w nauczaniu języka polskiego jako obcego.
The aim of the article is to present the problems in the process of translating cultural issues from the Polish language into the Slovene language. The analysis is focused on the aspects of everyday life in the times of communism in Poland. The examples were excerpted from the Slovene translation of the novel Lubiewo by M. Witkowski. The translation into Slovene has been made by B. Kern. A part of the article combines the presented material with the glottodidactic aspects.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2014, 21
0860-6587
2449-6839

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 86.

Tytuł:

Les anthroponymes dans le roman Uwikłanie de Zygmunt Miłoszewski et dans sa traduction en français
Anthroponyms in Zygmunt Miloszewski’s novel Uwiklanie and its French translation

Autorzy:

Kochanowska, Urszula

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2109834.pdf

Data publikacji:

2019-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

anthroponymes dans la littérature
techniques de traduction
polar
réalités socio-culturelles
crime novel
socio-cultural reality
anthroponyms in literature
translation techniques

Opis:

L’article est consacré aux anthroponymes dans le polar polonais Uwikłanie de Zygmunt Miłoszewski et dans sa traduction en français. L’analyse de la traduction des anthroponymes permet d’observer quelques techniques de traduction. Le plus souvent ce sont le transfert sans modification ou le transfert avec une modification orthographique (par exemple annulation des signes diacritiques polonais). En ce qui concerne les personnages de fiction, nous avons observé quelques particularités de la langue polonaise (un grand nombre de diminutifs, des noms de familles féminins avec le suffixe -owa, la structure ‘pan/pani+prénom’) qui ne sont pas gardées dans la traduction. En revanche, quant aux personnages réels, le traducteur ajoute toujours leurs professions, leurs fonctions ou d’autres informations en augmentant considérablement le texte traduit. Grâce à ces explications, le lecteur français approfondit sa connaissance des réalités socio-culturelles de la Pologne. Le traducteur facilite au récepteur cible la lecture de ce roman polonais, probablement à cause de son genre (polar) qui appartient à la littérature populaire.
This article is a study of anthroponyms in the French translation of the Polish crime novel Uwikłanie by Zygmunt Miłoszewski. The analysis of translated anthroponyms reveals a number of techniques applied by the translator. The most frequently used are name and surname transfers without any modifications and transfers with spelling modifications (e.g. by removing Polish diacritic marks). In the case of fictional characters most features characteristic of Polish anthroponyms (diminutive forms of names, female surnames with an -owa suffix, a Ms/Mr+first name structure) have been lost in translation. With real characters, whose role in the novel is to add authenticity to the picture of contemporary Poland, the translator always adds information such as occupation or function to their names, which contributes to the greater length of the French translation of the Polish original. This translation technique provides the French reader of the novel with an insight into the socio-cultural reality of life in Poland. Comprehension of the novel by foreign readers is facilitated by this translation technique. The rationale behind the translator’s decision to apply this technique was probably the fact that the novel belongs to popular literature.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2019, 19; 175-187
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 87.

Tytuł:

К вопросу о переводе университетских романов Дэвида Лоджа на польский и русский языки
On the translation of David Lodge’s campus novels into Polish and Russian
O tłumaczeniu powieści uniwersyteckich Davida Lodge’a na język polski i rosyjski

Autorzy:

Lubocha-Kruglik, Jolanta Krystyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20290458.pdf

Data publikacji:

2022-09-03

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Rusycystyczne

Tematy:

перевод
университетский роман
научный дискурс
культурные элементы
przekład
powieść uniwersytecka
dyskurs naukowy
elementy kulturowe
translation
campus novel
scientific discourse
cultural elements

Opis:

The subject of analysis in this article is the translation of David Lodge’s campus novels into Polish and Russian. The first two parts of his trilogy were chosen for analysis, namely Changing Places and Small World. University novels, typical primarily for English and American cultural space, have their own linguistic and genre specifics. Their authors are most often academic teachers; they also act as the main characters. No Wonder elements of scientific discourse appear on the pages of the novel and cultural elements related to the realities of University life, which are a challenge for translators.
Предметом анализа в настоящей статье являются польский и русский переводы университетских романов Дэвида Лоджа. В качестве материала для анализа были использованы две первые части его трилогии – Changing Places и Small World. Университетские романы типичны прежде всего для англо-американского культурного пространства. Они обладают своей языковой и жанровой спецификой. Авторами этих романов являются, как правило, университетские преподаватели, они же выступают в роли главных героев. Ничего тогда удивительного в том, что на страницах данного типа произведений появляются элементы научного дискурса, а также культурные элементы, связанные с университетской жизнью, являющиеся, как правило, большим вызовом для переводчиков.
Przedmiotem analizy w niniejszym artykule są tłumaczenia powieści uniwersyteckich Davida Lodge’a na język polski i rosyjski. W charakterze materiału do analizy wybrano dwie pierwsze części jego trylogii, a mianowicie Changing Places i Small World. Powieści uniwersyteckie są typowe przede wszystkim dla angielskiej i amerykańskiej przestrzeni kulturowej, mają swoją specyfikę językową i gatunkową. Ich autorami są najczęściej nauczyciele akademiccy, oni też występują w charakterze głównych bohaterów. Nic więc dziwnego, że na kartach powieści pojawiają się elementy dyskursu naukowego oraz elementy kulturowe związane z realiami życia uniwersyteckiego, które stanowią wyzwanie dla tłumaczy.

Źródło:

Przegląd Rusycystyczny; 2022, 3 (179); 108-124
0137-298X

Pojawia się w:

Przegląd Rusycystyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 88.

Tytuł:

Wechselseitigkeit literarischen Kulturgutes: historischer Blick

Autorzy:

Bilous, Oleksandr
Bilous, Olha

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/458705.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe

Tematy:

cultural interrelation
reception
European national culture
translation
Literatur
Wechselbeziehung
kulturelle Wechselseitigkeit
Rezeption slawischen Kulturgutes
die Qualität der Aufnahme und Bewertung eines Originalwerkes

Opis:

Literary Heritage Interrelation in Terms of Historical Approach Reception and translation deal not only with world languages and literatures but also with their cultural peculiarities. The article focuses on the analysis works by prominent Ukrainian writers of the 19th century in terms of freign cultural heritage.
Die Frage des systemhaften Studiums der interkulturellen Wechselbeziehung von verschiedenen Völkern in Vergangenheit und Gegenwart ist von aktueller Bedeutung. In diesem Kontext ist die zunehmende Entwicklung der kulturellen Wechselseitigkeit zwischen den Ländern Europas, darunter zwischen den Völkern der Ukraine, Polens, Österreichs und insbesondere Deutschlands vom bleibenden Wert. Und eine wesentliche Voraussetzung ist eine weitere Vertiefung des allgemeinen Wissens um die Rezeption slawischen und darüber hinaus ukrainischen Kulturgutes in westeuropäischen Ländern.

Źródło:

Linguistische Treffen in Wrocław; 2018, 14; 299-305
2084-3062
2657-5647

Pojawia się w:

Linguistische Treffen in Wrocław

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 89.

Tytuł:

Niemieckie composita jako jednostki słowotwórcze nacechowane kulturowo w przekładzie na język polski
German compound words as culturally marked word ‑formation units and their translation into Polish
Deutschen Komposita als kulturell geprägte Wortbildungseinheiten und deren Übersetzung ins Polnische

Autorzy:

Altmann, Jakob

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/487229.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Komposita
deutsch ‑polnische Übersetzung
Wortbildung
Herztier
kulturelle Prägung
compound words
Polish ‑German translation
word formation
The Land of Green Plums
cultural imprint

Opis:

Der vorliegende Artikel behandelt das Thema der „Deutschen Komposita als kulturell gepräg‑ te Wortbildungseinheiten und deren Übersetzung ins Polnische“ am Beispiel von Herta Müllers Roman Herztier und dessen Übersetzung ins Polnische mit dem Titel Sercątko. Es werden dabei zunächst Komposita als solche — sowohl im Deutschen als auch im Pol‑ nischen — definiert sowie deren Funktionen und verschiedene Typen besprochen. Besonders im Blickpunkt stehen in diesem Zusammenhang Divergenzen im Bereich der in der jeweiligen Sprache verwendeten Begriffe (s. Zusammenrückung vs. zestawienie und zrost). Im praktischen, der Analyse der polnischen Herztier ‑Übersetzung gewidmeten Teil wird die Aufmerksamkeit des Lesers anfangs auf für die Übersetzung potenziell problematische Charakte‑ ristika von Herta Müllers Prosa gelenkt, um anschließend konkrete Textpassagen vergleichend zu analysieren. Dabei kann Folgendes festgestellt werden: die typisch deutschen Komposita können nicht ohne Bedeutungsverschiebungen ins Polnische übertragen werden, es werden dafür nämlich teils univerbierende, teils multiverbierende Konstruktionen verwendet, wodurch jedoch ein großer Teil der Bildlichkeit verloren geht. Viele dieser Komposita sind kulturell geprägte Wendungen, wie z.B. Patentstrümpfe oder Essenskarte, die nicht eins zu eins ins Polnische übertragen werden können. Nichtsdestotrotz hat die Übersetzerin gute translatorische Lösungen gefunden, was man teilweise mit Parallelen zwischen den kulturellen (mit dem Leben in der Rumänischen Volksre‑ publik zusammenhängenden) Erfahrungen Müllers und den der Übersetzerin Alicja Buras (in der Polnischen Volksrepublik aufgewachsen) erklären kann.Alles in allem, können wir in der polnischen Übersetzung den klaren Versuch erkennen, die goldene Mitte zwischen covert translation und overt translation zu finden, wobei Letztere überwiegt.
This article deals with the topic of German compound words as culturally marked word‑ ‑formation units and their translation into Polish, based on the example of the translation of Herta Müller’s novel Herztier (The Land of Green Plums). Firstly, the author specifies compound words as such — in German and Polish, as well as their differing functions and types. Under focus especially are the divergences in the area of the terms used in each language (cf. Zusammenrückung vs. zestawienie and zrost). In the beginning of the practical part, which is dedicated to an analysis of the translation into Polish, the attention of the reader is directed to the potentially problematic characteristics of Herta Müller’s prose, which can appear during the process of translation. In this regard, we can state: that the typical German compound words cannot be translated into Polish without semantic displacements, for the translation it is necessary to use partly uni ‑ and partly multi‑verbated constructions. However, this results in the loss of an important degree of imagery. Many of these compound words are culturally marked collocations, e.g. Patentstrümpfe or Essenskarte, which cannot be translated faithfully into Polish. Nevertheless, one can say that the translator has found satisfactory translational solutions, which we can partially explain as parallels between the cultural experiences of Herta Müller (her life in the Romanian People’s Republic) and of the translator, Alicja Buras (raised in the Polish People’s Republic). All in all, we can recognise in the Polish translation the clear effort to find the golden mean between the so ‑called covert translation and overt translation, with the second one dominating.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 1; 327-350
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 90.

Tytuł:

Wartość komentarza w przekładzie (na przykładzie literatury słoweńskiej)
The value of comment in Translation: the example of Slovenian literature
Vrednost komentarja v prevodu (primer slovenske literature)

Autorzy:

Gawlak, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486914.pdf

Data publikacji:

2017-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

paratekst
komentarz
tłumaczenie
literatura słoweńska
komunikacja międzykulturowa
paratext
comment
translation
Slovenian literature
cross-cultural communication
paratekst, komentar, prevajanje, slovenska književnost, medkulturna komunikacija

Opis:

The article deals with the role of comment (as a kind of paratext), which gains a particular status in translation, becoming an additional medium between the author/translator/editor and the primary text and the secondary recipient as well as their cultural universe. This seems important because the translated text is to function in a new environment, a new cultural space; it is supposed to find its way to a new audience, and thus this type of expressions “support” translation in its most important role of a link in cross-cultural communication. The role, nature, and importance of paratext-comments (introductions, prefaces, postscripts) have been examined in the context of translations of Slovenian literature in Poland basing on selected examples. Both the comments of experts-researchers, as well as interpreters themselves, have been taken into consideration. The author notes that, from the ethical point of view, a commentary becomes contributive to the slow process of the recipient realizing the presence of an interpreter and inter-subjective nature of translation, extracts the unfamiliar categories of perception and understanding of the world, brings them closer, making the gesture of seeking “imagined communities”.
Članek obravnava vlogo komentarja (kot vrsto parateksta), ki pridobi svojevrsten status v prevodu, tako da postane dodatna oblika posredovanja med avtorjem / prevajalcem / založnikom in izvirnim besedilom ter naslovnikom prevoda in njegovim kulturnim univerzumom. To se zdi pomembno, saj naj bi prevedeno besedilo zaživelo v novem okolju in kulturnem prostoru, našlo naj bi pot do novega občinstva, torej taka vrsta izraza “podpira” prevod v njegovi verjetno najbolj pomembni vlogi posrednika v medkulturni komunikaciji. vloga, značaj in pomen paratekstov-komentarjev (uvodov, predgovorov, pripisov) so bili proučevani v okviru prevodov slovenske literature na Poljskem, in sicer na podlagi izbranih primerov. Upoštevani so bili komentarji tako raziskovalcev-strokovnjakov kot tudi samih prevajalcev. avtorica ugotavlja, da komentar v etičnem pogledu prispeva k počasnemu procesu uzaveščenja naslovnika o prevajalčevi prisotnosti in intersubjektivnega značaja prevoda, pridobiva neznane kategorije dojemanja in razumevanja sveta, jih približuje, s tem pa išče “pojmovno skupnost” (“imagined commu- nities”).

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2017, 8, 1; 57-69
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 91.

Tytuł:

Postawy dzieci pięcio-sześcioletnich w przedszkolu wobec odmienności kulturowej w komponencie poznawczym, stymulowane twórczym przekładem intersemiotycznym tekstu literackiego
Attitudes of five-six year old children in preschool education towards cultural diversity in the cognitive component, stimulated by creative intersemiotic translation of a literary text

Autorzy:

Jeżewska, Natalia S.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20021628.pdf

Data publikacji:

2023-09-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

sztuka
teatr
przekład intersemiotyczny
odmienność kulturowa
literatura
postawy wobec Innego
visual arts
theatre
intersemiotic translation
cultural diversity
literature
attitudes towards the Other

Opis:

The article presents an original study based on the perspectives on diversity, not solely cultural but also diversity of the disabled and beyond the canon of corporeality. The conducted studies provided an answer to the question: Did the method of intersemiotic translation in transcoding the content of literary works on intercultural and inclusive topics into the language of theatre and visual arts impact the change of attitude towards cultural diversity? In the course of this pedagogical experiment, supplemented with survey and observation techniques, the attitudes of five – and six-year-old children (the experimental group, first and second control group) towards differences in the cognitive, emotional and behavioral components were distinguished. The method of intersemiotic translation implemented in an experimental group, leading to the division of children’s attitudes towards people who are different, as well as the acquired knowledge about otherness and discovering literary texts, developed methods for formulating accurate results in children. The results obtained are of great importance for intercultural education and carry great value, because the conducted experiment and the intercultural texts used aroused children’s interest in otherness, allowed them to understand it and understand that there is no alien thing that could not become their own.
Artykuł prezentuje część badań realizowanych w ramach pracy doktorskiej, której przedmiotem dociekań było sprawdzenie, jak postrzegane są: odmienność kulturowa, osoby z niepełnosprawnościami i poza kanonem cielesności przez dzieci w wieku przedszkolnym. Przeprowadzone badania pozwoliły odpowiedzieć na pytanie: Czy metoda przekładu intersemiotycznego w przekodowaniu treści utworów literackich o tematyce międzykulturowej i inkluzyjnej na język teatru i plastyki wpłynęła na zmianę postaw wobec odmienności kulturowej? Podejmując się badań na drodze eksperymentu pedagogicznego, uzupełnionego o techniki: ankiety i obserwacji, wyodrębniono postawy dzieci pięcio-sześcioletnich w przedszkolu (grupa eksperymentalna, kontrola pierwsza i druga) wobec odmienności w komponentach: poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym. Metoda przekładu intersemiotycznego wdrożona w grupie eksperymentalnej spowodowała zmianę negatywnego nastawienia dzieci do osób odmiennych, a zdobyta wiedza o odmienności i odkrywanie tekstów literackich wykształciły u dzieci umiejętność formułowania trafnych wniosków. Uzyskane wyniki mają duże znaczenie dla edukacji międzykulturowej i niosą ze sobą wielką wartość, ponieważ przeprowadzony eksperyment i wykorzystane teksty międzykulturowe zaciekawiły dzieci tematyką odmienności, pozwoliły ją zrozumieć i pojąć, że nie ma rzeczy obcej, która nie mogłaby się stać swoją.

Źródło:

Edukacja Międzykulturowa; 2023, 22, 3; 208-220
2299-4106

Pojawia się w:

Edukacja Międzykulturowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 92.

Tytuł:

Cultuurspecifieke elementen in de Poolse vertaling van Jip en Janneke van Annie M.G. Schmidt
Cultural Specific Elements of Translations into Polish on the Basis of Jip en Janneke by Annie M.G. Schmidt

Autorzy:

Lipnicka, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1791187.pdf

Data publikacji:

2020-12-15

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

literatura dziecięca
Jaś i Janeczka
tłumaczenie realiów
elementy kulturowe
Annie M.G. Schmidt
children’s literature
Jip and Janneke
translation of realia
cultural element

Opis:

Elementy kulturowe w tłumaczeniu na język polski na podstawie Jasia i Janeczki Annie M.G. Schmidt Artykuł dotyczy tłumaczenia książki Jip en Janneke na język polski (Jaś i Janeczka). Jip en Janneke to klasyczny przykład literatury dziecięcej w Holandii. Artykuł zawiera wprowadzenie teoretyczne, w którym została zaprezentowany historia literatury dziecięcej w Holandii i fenomen pisarstwa Anny M.G. Schmidt. Następnie uwaga koncentruje się na tłumaczeniu elementów kulturowych. Część artykułu stanowi analiza tłumaczenia wybranych elementów kulturowych, tzw. realiów (w tym nazw własnych, jedzenia, świąt takich jak np. Sinterklaas i piosenek dla dzieci). Całość kończy się konkluzją.   Het artikel betreft de vertaling van het boek Jip en Janneke in het Pools. Jip en Janneke is een klassiek voorbeeld van kinderliteratuur in Nederland. Het artikel bevat een theoretische inleiding waarin de geschiedenis van de kinderliteratuur in Nederland en het fenomeen van het schrijverschap van Annie M.G. Schmidt wordt gepresenteerd. Vervolgens wordt de aandacht gericht op cultuurgebonden elementen in vertaling. Een onderdeel van het artikel is een analyse van de vertaling van geselecteerde cultuurelementen, d.w.z. realia (o.a. namen, eten, feesten zoals Sinterklaas en kinderliedjes). Het geheel wordt afgerond met een conclusie.
Het artikel betreft de vertaling van het boek Jip en Janneke in het Pools. Jip en Janneke is een klassiek voorbeeld van kinderliteratuur in Nederland. Het artikel bevat een theoretische inleiding waarin de geschiedenis van de kinderliteratuur in Nederland en het fenomeen van het schrijverschap van Annie M.G. Schmidt wordt gepresenteerd. Vervolgens wordt de aandacht gericht op cultuurgebonden elementen in vertaling. Een onderdeel van het artikel is een analyse van de vertaling van geselecteerde cultuurelementen, d.w.z. realia (o.a. namen, eten, feesten zoals Sinterklaas en kinderliedjes). Het geheel wordt afgerond met een conclusie.
The article concerns the translation of the book Jip en Janneke into Polish. Jip en Janneke is a classic example of children’s literature in the Netherlands. The article contains a theoretical introduction where the history of children’s literature in the Netherlands and the phenomenon of writership by Anna M.G. Schmidt was presented. Then attention is focused on the cultural specific items in translation. The last part of the work is the analysis of the translation of selected cultural elements, i.e. realia (including names, food, special days such as Sinterklaas and children’s songs). At the end of the article there are conclusions.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 65-81
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 93.

Tytuł:

Est-ce que la polonité est (in)traduisible ? Quelques réflexions sur la réception des éléments culturels dans le film Wesele par un Français
Is Polishness (non)translatable? Reflections on the reception of cultural elements in Wesele by the French viewer

Autorzy:

Kochanowska, Urszula

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2118250.pdf

Data publikacji:

2015-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

éléments culturels
(in)traduisibilité
réception
polonité
code verbal
code non-verbal
traduction audiovisuelle
(un)translatability
reception
Polishness
verbal code
non-verbal code
audiovisual translation
cultural elements

Opis:

L’article est consacré au transfert des éléments culturels dans la traduction audiovisuelle du film d’Andrzej Wajda Wesele et leur compréhension par un récepteur français. L’analyse de la traduction du film, profondément enraciné dans la culture polonaise, nous a permis de classer les éléments culturels selon quelques voies possibles du transfert. Nous essayons également de préciser si le récepteur français est capable de comprendre les références culturelles dans des scènes analysées. Cela nous mène à la constatation que la majorité des élements culturels dans le film reste incompréhensible pour un spectateur français. En effet, bien que le code non-verbal (image, musique) contribue à l’explication et à la compréhension du code verbal (sous-titres), cette fonction n’est pas remplie dans le cas du film Wesele. Par conséquent, le récepteur français ne comprendra pas plusieurs allusions, surtout celles dans les scènes privées de dialogues. Cela résulte aussi du fait qu’il n’a pas eu de possibilité de connaître la culture polonaise. Cependant, l’oeuvre de Wajda transmet un certain savoir sur la polonité ce qui constitue la valeur du film.
The article is devoted to the interpretation of cultural elements in the audiovisual translation of Wesele by Andrzej Wajda and their reception by the French viewer. The choice of the film was dictated by its strong rootedness in Polish culture. The analysis of the film translation makes it possible to group the cultural elements into several categories. In each case, we try to clarify how the analyzed scenes are understood by the French viewer. This analysis leads to the conclusion, that most of the cultural elements in Wesele remain incomprehensible. Although the role of non-verbal code (picture, music) is to explain and to complete verbal code (subtitles), this function is not completely fulfilled in the case of Wajda’s movie. Many scenes, especially images lacking words, do not induce any cultural associations amongst French viewers, which may be caused by their lack of contact with Polish culture. The film may, however, provide a lot of information about Polishness, which is its advantage.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2015, 15; 257-275
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 94.

Tytuł:

Bliskość kulturowa a przekład w obrębie literatury polskiej i słowackiej
Kultúrna blízkosť a preklad v okruhu poľskej a slovenskej literatúry
The proximity of culture and literary translation within Polish and Slovak

Autorzy:

Spyrka, Lucyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486810.pdf

Data publikacji:

2012-10-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

przekład
bliskość kulturowa
kultura polska i słowacka
literatura
recepcja
translacia
kultúrna blízkosť
poľská, slovenská kultúra
literatúra
literárna recepcia
translation
cultural proximity
Polish, Slovak culture
literature
reception

Opis:

Translatologický výskum spravidla sa sústreďuje na problémoch spojených s prekladom v okruhu jazykov a kultúr priemerne vzdialených. Vo všeobecnom presvedčení Poliakov slovenská kultúra je poľskej blízka. Podľa najnovších antropologických koncepcií ako kultúru blízku sa považuje takú, ktorá v prijímacom okruhu je dobré známa a akceptovaná a vzhľadom na stupeň záujmu o ňu zostáva v centrálnom postavení v porovnaní s ostatnými cudzími kultúrami. Slovenská kultúra je v Poľsku malo známa, nie je o ňu záujem, dá sa teda povedať, že je to len susedská kultúra. Takéto postavenie sa prenáša na počet uverejňovaných prekladov literárnej tvorby z južnej strany Tatier a na jej recepciu. Zase presvedčenie o blízkosti slovenskej kultúry voči poľskej sa nadpisuje na pociťovanú podobnosť jazykov, čo ovplyvňuje kvalitu prekladov. Rozdiely a odlišnosti v oblasti kultúry sa odzrkadľujú v jazyku a zapríčiňujú rôzneho druhu ťažkosti v procese translácie: v oblasti prekladu vlastných mien, slov — reálií, frazeologických spojení, vo spoločenských zvykoch, textových konvenciách, literárnych prúdoch a smeroch. Pozorovanie týchto ťažkosti vedie ku konštatácii, že napriek všeobecnému presvedčeniu o blízkosti poľskej a slovenskej kultúry preklad v okruhu týchto literatúr je plný problémov spôsobených kultúrnou odlišnosťou. Riešenia týchto ťažkosti prijímané prekladateľmi nasvedčujú tomu, že príliš často podliehajú ilúzii kultúrnej blízkosti a preklady neplnia svoje funkcie, ktoré im patria v poľsko-slovenskom interkultúrnom dialógu. Presvedčenie o kultúrnej blízkosti je jedna s najdôležitejších prekážok v preklade.
Translatological research generally focuses on problems of translation in the languages and cultures with the average distance between each other. For Poles the common perception is that the Slovak culture is close to the Polish one. According to the latest anthropological concept the culture is considered close when in the receiving area it is well-known and accepted and interest in it puts it in a central position in comparison with other strange cultures. Slovak culture in Poland is little-known, does not attract the interest, so it can only be described as a neighbourly. Such a position of Slovak culture in Poland is reflected in the number of published translations of Slovak literature and their reception. The belief that Slovak culture proximity to the Polish one is applied to the perceived similarity of languages which affects the quality of translation. Differences and dissimilarities in culture are reflected in the language and cause various types of obstacles in the process of translation: in the translation of names, words-realities, collocations, social behaviors, conventions of text, literary trends and currents. Observation of these difficulties leads to the conclusion that contrary to popular belief about the proximity to the Polish and Slovak cultures translation within these literatures poses many problems caused by cultural differences. Solutions of these difficulties adopted by translators, demonstrate the fact that translators yield to the illusion of proximity of cultures. Translations do not perform their functions belonging to them in the Polish-Slovak intercultural dialogue. The belief in the cultural proximity is one of the most significant barriers in translation.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 184-199
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 95.

Tytuł:

Bibliografia przekładów literatury macedońskiej w Polsce i polskiej w Macedonii (lata 2007—2013) — komentarz literaturoznawczy
Библиографијата на литературните преводи 2007—2013 (Полска — Македонија) - Коментар
The Bibliography of Literary Translations 2007—2013 (Poland — Macedonia) - A Commentary

Autorzy:

Miodyński, Lech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/487080.pdf

Data publikacji:

2014-07-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

literatura macedońska
literatura polska
przekład
reprezentatywność wyboru
kulturowe ograniczenia
македонска литература
полска литература
превод
репрезентативноста на изборот
културните ограничувања
Macedonian literature
Polish literature
translation
choice representativeness
cultural restrictions

Opis:

Во студијава вниманието се сосредоточува на прашањата за културната и уметничката репрезентативност на изборот на преведуваните литературни текстови, спроведуван двострано во полската и македонската јазична зона во периодот 2007—2013 години. Се извршува разгледувањето на овие избори од аголот на нивните врски со општествено‑културните средишни обусловености, како и со континуитетот на двете литературни традиции. Заклучоците коишто произлегуваат од споредбата на детаљните податоци потврдуваат дека на македонската страна — како уште од 70‑тите години — систематски се прикажуваат наредните текстови, суштествени за нашата култура, вклучувајќи го основниот национален канон. Меѓутоа, полските преведувачи во поголем дел ги третираат своите контакти со современата македонска поезија, проза и драма како инцидентни задачи, диктирани од моменталните институционални и персонални мотивации.
In the study an attention is drawn to the problems concerning the cultural and artistic representativeness of the choices of the translated literary texts, that are made by actors of both sides of the linguistic communities: Polish and Macedonian. An overview of such choices connects the relationships with social backgrounds of the cultural elites and with the continuity of the both literary traditions. The comparison has proved that the Macedonian translations, starting from the 70s of the 20th century, systematically present important Polish literary texts, reflecting our national canon. On the other hand, Polish translators treat their contacts with the contemporary Macedonian poetry, prose and drama incidentally, that results in ad hoc motivations, both institutional and personal.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 2; 113-120
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 96.

Tytuł:

Нацыянальна-культурны кампанент i мiжкультурная камунiкацыя
Komponent narodowo-kulturowy i komunikacja międzykulturowa
National-cultural component and intercultural communication

Autorzy:

Сабуць, Алiна

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2108338.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

składnik narodowościowo-kulturowy
komunikacja międzykulturowa
przekład literacki
kontekst
twórczość
specyfika narodowościowa
literatura narodowa
national-cultural component
intercultural communication
literary translation
context
literary work
national idiosyncrasy
national literature

Opis:

Przekład artystyczny jest najbardziej reprezentatywnym rodzajem kontaktów (dialog, polilog) między literaturami narodowymi. W artykule omówiono zagadnienie elementu narodowego w tłumaczeniach utworów literackich na język obcy. Wykorzystano przekłady Maksima Bagdanovicha, Rygora Baradulina, Alesya Razanava i Vladimira Karatkevicha. Zwrócono uwagę na funkcję komunikatywną przekładu artystycznego.
Artistic translation is one of the most productive types of relation (dialogue, polilogue) of national literatures. In the article the author analyzes the question of national element in the translation of literature into foreign languages. The translations of Maksim Bagdanovich, Rygor Baradulin, Ales Razanav i Vladimir Karatkevich have been taken into consideration. Special attention is devoted to communicative function of artistic translation.

Źródło:

Białorutenistyka Białostocka; 2016; 473-482
2081-2515

Pojawia się w:

Białorutenistyka Białostocka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 97.

Tytuł:

Нацыянальна-культурны кампанент i мiжкультурная камунiкацыя
Komponent narodowo-kulturowy i komunikacja międzykulturowa
National-cultural component and intercultural communication

Autorzy:

Сабуць, Алiна

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/944877.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

literatura narodowa
national-cultural component
intercultural communication
literary translation
context
literary work
national idiosyncrasy
national literature
składnik narodowościowo-kulturowy
komunikacja międzykulturowa
przekład literacki
kontekst
twórczość
specyfika narodowościowa
literatura
narodowa

Opis:

Przekład artystyczny jest najbardziej reprezentatywnym rodzajem kontaktów (dialog, polilog) między literaturami narodowymi. W artykule omówiono zagadnienie elementu narodowego w tłumaczeniach utworów literackich na język obcy. Wykorzystano przekłady Maksima Bagdanovicha, Rygora Baradulina, Alesya Razanava i Vladimira Karatkevicha. Zwrócono uwagę na funkcję komunikatywną przekładu artystycznego.
Artistic translation is one of the most productive types of relation (dialogue, polilogue) of national literatures. In the article the author analyzes the question of national element in the translation of literature into foreign languages. The translations of Maksim Bagdanovich, Rygor Baradulin, Ales Razanav i Vladimir Karatkevich have been taken into consideration. Special attention is devoted to communicative function of artistic translation.

Źródło:

Białorutenistyka Białostocka; 2016, 8; 473-482
2081-2515

Pojawia się w:

Białorutenistyka Białostocka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 98.

Tytuł:

Periphery within One Language: Challenges of Dialect Fairy Tales Translation into Standard Slovak
Peryferie w obrębie jednego języka: wyzwania tłumaczenia baśni napisanych w dialekcie na standardowy język słowacki
Periféria v rámci jedného jazyka Výzvy prekladu nárečových rozprávok do spisovnej slovenčiny

Autorzy:

Gavurová, Miroslava

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/487302.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

intralingválny prevod
dialekt
rozprávka
periféria
identita komunity
kultúrne dedičstvo komunity
tłumaczenie wewnątrzjęzykowe
baśnie
peryferie
tożsamość społeczności
dziedzictwo kulturowe społeczności
Intralingual translation
dialect
fairy tales
periphery
community identity
community cultural heritage

Opis:

Štúdia sa zameriava na prekladateľské výzvy intralingválneho prevodu medzi periférnou varietou - dialektom - a spisovnou slovenčinou. Materiálom na preklad i prekladovú analýzu boli unikátne šarišské rozprávky, zachované v obci Fintice, publikované nedávno v šarišsko-slovenskej edícii pod názvom Zazračni dzvonček - Zázračný zvonček (FACE 2018). V prvej časti sa autorka sústreďuje na periférne aspekty analyzovaného textu a zdôrazňuje dôležitosť zachovania takýchto zabudnutých literárnych prejavov pre identitu komunity a pre zachovanie kultúrneho dedičstva komunity. Druhá časť štúdie pozostáva z translatologickej analýzy, ktorá pomenúva rozdiely medzi dvoma varietami, ktoré sa objavujú najmä na morfo-syntaktickej a lexikálnej rovine, ako aj v stupni expresivity výrazu. Pomenované špecifiká robia z periférneho nárečového textu jedinečný odraz mimojazykovej skutočnosti, ktorý sa oplatí zachovať.
W artykule opisano wyzwania tłumaczenia wewnątrzjęzykowego - z dialektu peryferyjnego na urzędowy, standardowy język słowacki - na przykładzie tłumaczenia baśni z regionu Szarysz, zachowanych w wiosce Fintice. Baśnie te, zatytułowane Zazračni dzvonček - Zázračný zvonček, ukazały się nakładem wydawnictwa FACE w 2018 roku w formie dwujęzycznej (z tłumaczeniem na język słowacki). W pierwszej części artykułu wyszczególniono peryferyjne aspekty analizowanego tekstu i podkreślono potrzebę wydawania zapomnianych utworów literackich dla podtrzymania tożsamości społeczności i jej dziedzictwa kulturowego. W drugiej części artykułu zawarto analizę przekładu, wskazując różnice między oryginałem a translacją na poziomie morfosyntaktycznym i leksykalnym oraz różnice w stopniu ekspresji.
The present study focuses on the challenges of the intralingual translation from the peripheral dialect into official, standard Slovak that has been performed on unique Šariš region dialect fairy tales preserved in the village Fintice. They have been published recently in a bilingual form with their Slovak translation Zazračni dzvonček - Zázračný zvonček (FACE 2018). The first part of the paper points out the peripheral aspects of the analysed text and stresses the importance of presenting such forgotten literary pieces for the community identity as well as for preserving community cultural heritage. The second part of the paper focuses on translation analysis and differences between the two texts on morpho-syntactic and lexical level, and in the degree of expressiveness.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 113-129
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 99.

Tytuł:

Przekłady literatury słoweńskiej w Polsce w latach 2007—2013 — komentarz
Prevodi slovenske literature na Poljskem v letih od 2007 do 2013 — komentar
Slovenian literature translations published in Poland between 2007—2013 — the commentary

Autorzy:

Gawlak, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/487039.pdf

Data publikacji:

2014-07-01

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

przekład literacki
recepcja literatury słoweńskiej
polityka kulturalna
przekłady w Polsce
literarno prevajanje
recepcija slovenske literature
kulturna politika
prevodi na Poljskem
literary translation
Reception of Slovenian literature
cultural politics
translations in Poland

Opis:

Komentar predstavlja prevode slovenske literature, izdane na Poljskem v letih 2007—2013. V tem obdobju so izšli prevodi slovenske proze (mdr. Jančarja, Virka, Žabota, Mazzinija , Vojnovića, Möderndorferja, Frančiča, Novakove) in poezije (mdr. Šalamuna, Čučnika, Kosovela, Franči ča, Osojnika, Kušarjeve) — tako v knjižni obliki kot tudi v revijalnih in časopisnih objavah. Izšle so še druge publikacije, kot so antologije ter zvezki, ki so sad prevajalskih delavnic. Komentar zajema knjižne izdaje, saj prav te oblikujejo literarno zavest sekundarne kulture. Razveseljivo je, da trenutno lahko opazimo vse več objav prevodov slovenske literature, saj se povečuje tudi potreba po dopolnitvi in izostritvi slike slovenske kulture v zavesti poljskega prejemnika, nekega »kulturnega stereotipa«, ki ga bralci usvajajo s prihajajočimi besedili. Kar zadeva recepcijo, se zdi ključnega pomena, da so prevodi slovenskih avtorjev izšli v samozaložbah ali pri lokalnih založnikih (z izjemo Jančarja, Virka in Čučnika). Razvidno je, da bi bilo koristno ustanoviti dosledno kulturno in založniško politiko ter zagotoviti ustrezno širitveno strategijo, ki bi prispevala k okrepljenemu in razširjenemu tvornemu dialogu med slovensko in poljsko literaturo.
The commentary constitues a presentation of Slovenian literature translations published in Poland between 2007—2013. In mentioned period of time the translation of prose (among others written by Jančar, Virk, Žabot, Mazzini, Vojnovic, Möderndorfer, Frančič, Novak) and Slovenian poetry (Šalamun, Čučnik, Kosovel, Frančič, Osojnik, Kušar) appeared both as independent book publications as well as texts presented in periodicals and regular press. Also publications printed as anthology and releases which were a result of translation workshops were developed. In the commentary the author’s concern focuses mainly on books publications due to the fact that they are shaping the literary awareness of secondary culture. It is comforting that presently the increasing tendency for publishing translations of Slovenian literature can be observed. There is a growing need to strengthen and complement the image of Slovenian culture in the Polish reader’s consciousness, a kind of “cultural stereotype” which the reading community assimilate along with the growth of another texts. From the perspective of reception the most important issue seems to be that translations of Slovenian authors (besides Jančar, Virk and Čučnik) were published by independent, local and niche publishing houses. It is clearly seen that creating a coherent cultural‑publishing strategy and providing appropriate popularizing strategy would contribute to enriching, creative dialogue between Slovenian and Polish literature.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 2; 209-221
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 100.

Tytuł:

Przekład w przestrzeni oddziaływania obcej kultury
Преводът в сферата на въздействие на чужда културна среда
Translation in the sphere of foreign culture

Autorzy:

Simeonova‑Konach, Galia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/486743.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

превод
рецепция
исторически и културен дискурс
Тадеуш Конвицки
Йордан Йовков
Екзотичният Друг
translation
reception
historical and cultural discourse
Tadeusz Konwicki
Yordan Yovkov
the Exotic Other
przekład
recepcja
dyskurs historyczny i kulturowy
Egzotyczny Inny

Opis:

В статията са разгледани някои аспекти на избрани преводи на Тадеуш Конвицки и Йордан Йовков в България и Полша, както и въпроси, свързани с рецепцията на литературната творба в чужда културна среда. Макар двамата писатели да принадлежат към различни литературни направления и периоди, изходна база за предложените анализи са два формални, общи за динамиката на преводите и интереса към техните творби, признака: те не са сред най‑популярните и издавани полски и български прозаици в чуждата културна среда, а 1989 г. представлява своеобразна цезура на представянето им в нея, през следващите години техни творби не са публикувани. Разгледани са въпросите на рецепцията и трудностите от историческо‑културен характер, произтичащи от различния културен код на възприемателя или плод на стереотипни преводачески стратегии (екзотизиране).
This article examines the problems associated with the acceptance of the work of Tadeusz Konwicki in Bulgaria and Yordan Yovkov in Poland. The fundamental questions in the field of translation studies are considered in this article, which are related to the different cultural code of the recipient, historical difficulties and incorrect translation strategies.

Źródło:

Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 1; 237-248
1899-9417
2353-9763

Pojawia się w:

Przekłady Literatur Słowiańskich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce