Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Tomasz z Akwinu" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 191
Tytuł:
Św. Tomasz jako człowiek, filozof i teolog
Saint Thomas Aquinas as the man, philosopher and theologian
Autorzy:
Majkrzak, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553530.pdf
Data publikacji:
2012-12-31
Wydawca:
Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
Tematy:
Tomasz z Akwinu
Opis:
Philosophical anthropology explains the human being in context of “nature”. This philosophical explanation is the foundation for understanding man as the source of personal activities in various human societes. Saint Thomas was a realist in his consideration of man, and so he had to consider man’s inclination to sin. During his 1979 pilgrimage to Poland, Pope John Paul II spoke in Warsaw, and said: “We cannot completely understand man without Christ”. His encyclical letter Fides et Ratio suggests that it is necessary to complete the investigations of the philosophical anthropology on real human activities that evoke activity.
Źródło:
Sympozjum; 2012, 2(23); 87-100
2543-5442
Pojawia się w:
Sympozjum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Św. Tomasz z Akwinu. Teoria i praktyka kaznodziejstwa
St. Thomas of Aquin: Theory and practice of preaching
Autorzy:
Majkrzak, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553948.pdf
Data publikacji:
2011-12-31
Wydawca:
Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
Tematy:
Tomasz z Akwinu
kaznodziejstwo
przepowiadanie
Opis:
The sacred preaching is, according to St. Thomas Aquinas, one of the key tasks of the ministers of God, under the order of Christ: ”Go out to the whole world; proclaim the Good News to all creation.” (Mark 16:15). The duty of preaching rests in particular on the bishops and priests. According to Aquinas there are three specific objectives of preaching: to illuminate the intelligence, to move the affects, and lead to resolutions. There are human means that belong to the art of oratory which help to achieve those purposes. However, one cannot rely exclusively on those human means. Human efforts are ineffective without the work of the Holy Spirit. Preaching requires contemplation, as it aims to convey to others knowledge of the truth which has been reached in contemplation. There are following acts that belong to the contemplative moment: to pray, learn, read, and meditate. Aquinas emphasizes the importance of study for those who are called to preach. However, there is also a need of the special assistance of the Holy Spirit, who freely offers his gifts and charismas. In the contemplation St. Thomas sees the highest level of human activity, the one in which human soul attains happiness. In Aquinas’s view, the contemplation of God is the ultimate goal of human life. To this sublime goal, the contemplation of God, human beings have to prepare themselves through a virtuous life, through prayer, and through the exercise of spiritual activities. Contemplation attains its acme in the highest contemplation of divine truth.
Źródło:
Sympozjum; 2011, 2(21); 87-96
2543-5442
Pojawia się w:
Sympozjum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomistyczne źródła poetyckiej estetyki Czesława Miłosza
Autorzy:
Bałdyga, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/623903.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
czesław miłosz
tomasz z akwinu
estetyka
Opis:
Thomist Sources of Czesław Miłosz’s Poetic Aesthetics The article shows the essays and poetry of Czeslaw Milosz in the context of Aquinas expressions about beauty. The fondness of the concrete, visibility, the realistic world and giving justice to these parts in the poetry and art hadto lead to rejection of the poetry of a pure form and abstraction. Milosz – as a hunter grasping the reality – protects the word which is connected with reality. He put the existence in the centre of his poetical world. The realistic and objective existence was a basic experience for him. This experience was noted down in his work. Thus, the inspiration by saint Thomas Aquinas affected his artistic choices. In the work of the poet, it is visible that the texts of Aquinas had been his set books for many years. This tasting of the philosopher’s work can be best seen in the comparison of the writing practice of Miłosz with the particular matters coming from Summa Theologiaeor Art and Wisdom of Maritain (the contemporary Thomist read by Miłosz).
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2018, 25, 2; 57-111
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cnoty rozumu w obronie kultury i wiary: wokół myśli św. Tomasza z Akwinu
The Virtues of Reason in Defense of the Culture and the Faith in St Thomas Aquinas Thought
Autorzy:
Mróz, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/551396.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
kultura
wiara
rozum
cnoty
Tomasz z Akwinu
Opis:
Człowiek wierzący i człowiek kultury jest poważnie zagrożony, gdy wpadnie w pułapkę niechęci wobec rozumu. Wierze i kulturze wszelkiego typu potrzeba otwarcia na wielkość rozumu. Jedna i druga rzeczywistość potrzebują usprawnionego cnotami rozumu. „Trzeba sobie ciągle na nowo przypominać, iż rozum jest darem Boga. Św. Tomasz powiedział, że największym darem Boga jest rozum, znakiem Bożego podobieństwa, jakie każdy człowiek w sobie nosi”. Wiara jest racjonalnym transcendowaniem człowieka ku Dobru Najwyższemu-Bogu – akt wiary jest aktem rozumu wydanym z przyzwoleniem i decyzją woli. Kultura buduje się mocą rozumu przemienionego łaską wiary. O jakie cnoty rozumu tu chodzi? Cnotami rozumu teoretycznego jest naturalna cnota pojętności („intellectus, qui est habitus principiorum”), cnota wiedzy („virtus scientiae”), cnota mądrości („virtus sapientiae”); rozum praktyczny doskonalą cnoty: sprawność poznania pierwszych zasad rozumu praktycznego „sinderesis” oraz cnota roztropności („prudentia”); rozum wykonawczy doskonali cnota sztuki („ars”). Wymienione cnoty rozumu ukazują dodatni potencjał natury ludzkiej. Obecnie wyzwaniem dla chrześcijanina jest utrzymanie racjonalności wiary, zaś zadaniem kultury – baczenie na wiarę, która ofiaruje jej właściwy i wartościowy poziom.
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2014, 47; 243-260
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy kobieta to niewydarzony mężczyzna?Metafizyka płci z perspektywy Tomasza z Akwinu i dzisiejszej biologii
Autorzy:
Trepczyński, Marcin
Ishikawa, Takao
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2100706.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
płeć
metafizyka płci
embriologia
Tomasz z Akwinu
Arystoteles
Opis:
Odnosząc się do poglądu Arystotelesa, jakoby kobieta była „niewydarzonym mężczyzną”, Tomasz z Akwinu rozróżnia perspektywę ogólnoprzyrodniczą oraz perspektywę embriologiczną. W ramach tej drugiej przyjmuje za Stagirytą, że aby powstał osobnik płci żeńskiej, musi nastąpić pewne odchylenie od normy. Według dzisiejszej wiedzy biologicznej, u ssaków, aby powstał płodny osobnik płci męskiej, potrzebny jest gen Sry, znajdujący się tylko na chromosomie Y, choć najnowsze doniesienia komplikują ten obraz, wskazując, że gen ten nie jest niezbędny. Zarówno z teorii Arystotelesa i Akwinaty, jak i z doniesień dzisiejszej biologii wyłania się wspólny model metafizyczny dotyczący płci i jej zróżnicowania: osobniki rodzaju żeńskiego i osobniki rodzaju męskiego to dwa rodzaje kompletnych bytów; żaden z nich nie jest pochodną lub zdeformowaną postacią drugiego; na początku swego istnienia każdy taki byt potencjalnie jest bytem jednego i drugiego rodzaju; płeć to cecha będąca uogólnieniem szczegółowych cech, która różnicuje te dwa rodzaje metafizycznie równoważnych i kompletnych bytów.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 2; 237-254
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Posłanie Syna w ujęciu św. Tomasza z Akwinu
Autorzy:
Ćwik, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/25806394.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
posłanie
wcielenie
święty Tomasz z Akwinu
Trójca Święta
Opis:
Św. Tomasz z Akwinu pisząc o posłaniu Syna wpisuje je w szerszy kontekst nauki o wcieleniu. Posłanie rozumie on dwojako: jako posłanie niewidzialne oraz to widzialne. O posłaniu niewidzialnym mówimy wtedy, gdy w duszy osoby będącej w łasce uświęcającej przebywa Bóg. Oddziałuje On na nasz intelekt – możemy poznać Boga oraz na naszą wolę – jesteśmy w stanie Go miłować. Akwinata podkreśla, że w Trójcy mówimy o jedności istoty, ale o odrębności Osób, dlatego też posłanie Syna różni się od posłania Ducha Świętego. Posłannictwo niewidzialne związane jest z życiem sakramentalnym, które prowadzi do pełnego umiłowania Boga i wzrastania człowieka w doskonałości. Posłanie widzialne w ujęciu Akwinaty jest związane z wcieleniem Boga. Druga Osoba Trójcy Świętej została posłana, aby zbawić ludzi od grzechu, ukazując swoją nieograniczoną miłość do człowieka. Wcielenie ukazało, że świętość oraz życie wieczne powinno być celem człowieka, a wszystkie nasze myśli powinny być kierowane do Boga.
Źródło:
Studia Theologica Varsaviensia; 2022, 60, 2
0585-5594
Pojawia się w:
Studia Theologica Varsaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modlitwa, post, praca i dzieła miłosierdzia w świetle teologii św. Tomasza z Akwinu
Autorzy:
Majkrzak, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553470.pdf
Data publikacji:
2009-12-31
Wydawca:
Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
Tematy:
modlitwa
post
praca
dzieła miłosierdzia
św. Tomasz z Akwinu
Źródło:
Sympozjum; 2009, 1(18); 61-70
2543-5442
Pojawia się w:
Sympozjum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PROBLEM FILOZOFICZNEGO UJĘCIA ISTOTY BOGA W SUMMA THEOLOGIAE ŚW. TOMASZA Z AKWINU. PERSPEKTYWA EGZYSTENCJALNA
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511832.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Tomasz z Akwinu
Summa theologiae
istnienie Boga
istota Boga
Opis:
The „second way” in the famous third article of Summa theologiae most closelycorresponds to all of Thomas’s own investigation into the existence of God. Onseveral occasions, when referring to its conclusion („there is a first effective cause”),Aquinas adds that the first cause is its own esse. The attributes of God are the consequencesof His structure as the esse itself. The first is that God is a one-elementbeing, in which existence is the only ontic material, and it has the nature of an act.It follows that existence is identified with an essence of God, His nature, life andall that God can be predicted („divinity” – deitas). God is understood to be thecause of all other beings, and He is not caused. This is what we call „subsistence”(ipsum subsistens). God’s immutability and eternity are simple consequences of Hissubsistent existence. God’s infinity and omnipresence are the derivative attributesof His existence. The whole group of such attributes can be recognized as theconsequences of his structure of the subsistent act of existence.The second group of attributes of God is the attributes which manifest theexistence of being. As such, they concern every being. However, the existence ofGod has absolute character as well as its attributes which manifest the existence.In relation to God, Thomas mentions here such attributes as the good, the truth, theunity, but there is no doubt that we can attribute to God the rest of transcendentals:reality, distinctiveness and beauty. Aquinas – basing here on metaphysical principleof proportionality of cause and effect – sees the source of perfection in God. Fromthis perspective we can talk about the personal nature of God, that is, His reasoning,freedom and love. Also, Thomas does not reject the existential perspective. Withinits framework, he solved the paradox of the omnipotence of God (can God createsomething more perfect than Himself?). Aquinas associates the concept of God’somnipotence with existence and states that it consists in the possibility of creatingevery being that can exist. This means that God does not contribute contradictoryontological internal structures.Thus, we can say that Thomas Aquinas in Summa theologiae outlines a coherentand quite complete conception of the essence of God, which is built within hisexistential theory of existence.
Źródło:
Studia Theologica Varsaviensia; 2017, 55, 2; 53-74
0585-5594
Pojawia się w:
Studia Theologica Varsaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasza z Akwinu metafizyka stworzenia jako constitutio ipsa dependentia
Thomas Aquinas’ Metaphysics of Creation as Relation
Autorzy:
Stolarski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488423.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Tomasz z Akwinu
teoria stworzenia
Thomas Aquinas
theory of creation
Opis:
The concept of creation in the tradition of human thought was investigated in the theological perspective—to explain the article of faith about the origin and God-world relation. Recently, the understanding of the issue has often been dominated by an ideologically based dispute between so called creationism and evolutionism. In his theory of creation (mostly contained in De Potentia, Summa contra Gentiles and Summa Theologica), Thomas Aquinas uses strictly philosophical instruments to analyze the problem. It allows to treat the issue of creation as a detailed explanation of the metaphysical causation theory. Furthermore, it lets us define the nature of relation between the Creator as the First Cause and the world—the set of created beings. The concept of creation is therefore a metaphysical explanation of ontic pluralism and contingency, that is, the existence of many beings (more than one) which do not have the necessity of existence. Creation is a way of explanation how the First Cause acts, which results in the existence of numerous accidental beings. It is not a transformation or a creation of something on the basis of previous elements. It is a production in being with no previous conditions (creatio ex nihilo). The formal end of the creative action is the act of existence of accidental beings. The creation of accidental beings generates a mutual relation of the Creator and the created beings. For the Creator (creatio activa), the creation is his own nature (Subsistent Existence) in its relation to the created beings. Such a connection has a feature of a mental relation, as practically it is not different from the nature of the Creator. For the created beings the creation (creatio passiva) is a real dependence in existence of the created beings on the Creator. This relation is a real accident, inherent in every created being, which means it is a predicable relation in the category of property (proprium).
Subtelne dystynkcje poczynione przez Tomasza z Akwinu w wykładzie na temat stworzenia jako relacji, mogą sprawiać wrażenie bardzo „scholastycznych”, jałowych. Trzeba jednak pamiętać, że służą one temu, by w tak trudno dostępnym poznawczo obszarze nie popełnić błędu. Przypadki jakie miały miejsce w historii refleksji nad stworzeniem potwierdzają te obawy. Tomasz opisując w kategoriach relacji wzajemne odniesienie, jakie wskutek dzieła stwórczego powstaje w Stwórcy i w bycie stworzonym. Pozwala mu to na uwypuklenie charakteru stworzenia z niczego, które nie jest naturalnym procesem, ale zapoczątkowywaniem istnienia, które jest jednak warunkiem wszystkich tych procesów Pojęcie stworzenia jako relacji pozwala na pozbycie się wyobrażeniowych uproszczeń w rozumieniu przyczynowania Pierwszej Przyczyny. Odkrycie permanentnego trwania relacji zależności bytowej bytu stworzonego do Stworzyciela uwalnia od deistycznego obrazu Boga jako wyłącznie Pierwszego Poruszyciela, czyli sprawcy jedynie pewnej formy bytu. Zależność bytu stworzonego od Stworzyciela trwa zawsze i jest w niej każdy byt stworzony dopóki istnieje. Stworzyciel nie jest „niepotrzebną hipotezą”, zbyteczną w wyjaśnianiu powstawania i przemian świata, ale jest egzystencjalnym warunkiem zachodzenia wszystkich tych procesów. Przedstawienie relacji Stwórcy do bytu stworzonego jako myślnej, pozwala obronić transcendencję i niezależność Stwórcy od stworzenia, ale też jej odróżnienie pozwala nazywać Go ‘Stworzycielem’ Ujęcie stworzenia jako realnej relacji, która w bycie stworzonym należy do kategorii przypadłości, ujawnia autonomię bytów stworzonych wobec Stwórcy oraz podkreśla pluralizmu bytowego. Uzasadnia to możliwość uprawiania nauk naturalnych, w których nie ma konieczności odwoływania się do Pierwszej Przyczyny. Realność i powszechność tej relacji pozwala nazywać byty stworzone ‘stworzeniami’.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 2; 97-114
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tadeusza Bartosia wizja religii
Autorzy:
Trepczyński, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705476.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
T. Bartoś
religia
Bóg
ateizm
apofaza
teologia
Tomasz z Akwinu
Opis:
W książce Koniec prawdy absolutnej (2010) Tadeusz Bartoś starał się pokazać, że niektóre koncepcje filozoficzne Tomasza z Akwinu można z powodzeniem stosować we współczesnym dyskursie „późnej nowoczesności” i że można ich użyć do rozprawienia się z absolutystyczną koncepcją prawdy. Nie zamierzał on w tym dziele prezentować jakiejkolwiek wizji religii. Mimo to w moim artykule postaram się zrekonstruować taką właśnie wizję na podstawie wielu jego wypowiedzi rozrzuconych po całej książce. Jako główne elementy tej wizji przedstawiam: ideę „nowego ateizmu”, silne przekonanie o obecności Boga w świecie i Jego intymnej bliskości (pomimo Jego transcendencji), i wreszcie - sprzeciw wobec stwierdzeń o charakterze absolutnym, a zatem również wobec jakiejkolwiek kościelnej władzy. Po przeprowadzeniu analizy tych elementów, poddaję je rozważeniu i zgłaszam kilka problemów, a wśród nich problem dotyczący Bartosiowej koncepcji apofazy. Na koniec proponuję dodanie do omawianej koncepcji piątego elementu, a mianowicie heraklitejskiego czy postmodernistycznego hymnu, którym Bartoś kończy swoją książkę.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 223-236
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An American Perspective on the Christian Philosophy of St. Thomas Aquinas: Midwife to Birth of a New and Improved Global Civilization of Freedom!
Amerykańska perspektywa filozofii chrześcijańskiej św. Tomasza z Akwinu: Akuszerka w narodzinach nowej i ulepszonej globalnej cywilizacji wolności!
Autorzy:
Redpath, Peter
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075878.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
cywilizacja
wolność
Gilson
filozofie
Aquinas
civilization
freedom
philosophies
Opis:
The chief aim of this article is to credit the work of the great 20th-century historian and Christian philosopher Étienne Gilson with recognizing the essential connection between philosophy as an act of the human soul and the essential health of any civilization, especial Western civilization, which gave birth to philosophy as a cultural enterprise. It maintains that, as Gilson recognized, having lost an understanding of this connection and the principles upon which it rests, for the past several centuries, the West has been engaged in a reckless civilizational adventure that, unless soon reversed, will result in civilizational collapse.
Artykuł dotyczy aktualności dzieła Étienne’a Gilsona z 1937 r. zatytułowanego „Jedność filozoficznego doświadczenia”. W jaki sposób pytanie Gilsona „Czy porządek społeczny, zrodzony przez wspólną wiarę w wartość pewnych zasad, żyje dalej, gdy utracona zostaje wiara w te zasady?” odnosi się do wydarzeń współczesnych. W tym dziele Gilson nakreślił, że od zarania współczesnego świata w XVII wieku kultura zachodnia zaczęła angażować się w lekkomyślną przygodę porzucenia greckiej filozoficznej wizji wszechświata, którą Gilson nazwał „zachodnim credo”: niezbędnym zestawem zasad dla założenia zachodniej cy wilizacji i wszystkich jej instytucji kulturalnych. Artykuł przedstawia najważniejsze elementy (tezy) „zachodniego credo” i bada sposób, w jaki sposób zostały one zapomniane przez dzisiejszą kulturę.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 61-70
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomaszowe rozumienie przyjaźni jako amicitia i caritas. Człowiek w relacjach z Bogiem i z drugim człowiekiem
The Thomas Aquinas` Understanding of Friendship as amicitia and caritas. The Man`s Relations with God and with other Man
Autorzy:
Andrzejuk, Izabella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452652.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
etyka
przyjaźń
miłość
Thomas Aquinas
ethic
friendship
love
Opis:
The topic of article is the friendship according to St. Thomas Aquinas. In his views friendship is a kind of love which human as a person can attach to. The issue of love Thomas presents in Summa theologiae. But the issue of friendship he presents in Commentary to Nicomachean Ethics. It is important that the Thomas Aquinas` views which are presented in the both works are complementary. The friendship which was described by Thomas is an addition and it makes the issue of love more deep.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 133-151
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Józef M. Bocheński jako tomista
Autorzy:
Zembrzuski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1966205.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
tomizm
J.M. Bocheński
filozofia tomistyczna w Polsce
Opis:
The aim of the paper is to present the following, how Thomism was understood by Bocheński, next, path of Thomistic inspirations he had followed, and finally we show Thomism Bocheński had explored when teaching his own philosophical abbreviation (ABC tomizmu). Analysis based on these issues would allow to identify the specific features of Thomism studied and explored by Bocheński. Hence, the question we might pose does not to regard the fact whether Bocheński was a Thomist or not but, what sort of Thomism he represented. Bocheński should rather be considered to be a traditional Thomist than existential one because in his philosophical work he barely treated the problem of act of existence and importance of this particular problem. However, he refrained from adopting the method fundamental for traditional Thomism, which is strict adherence (fidelity) to source texts of Aquinas. Bocheński, in being open to achievements of contemporary philosophy, especially logic, was closer to Louvain Thomism. But, he never decided to implement modern scientific trends to philosophy of Aquinas, the tendency which was foreign to the very essence of philosophy, at least in its shape understood by Bocheński. In his philosophical views Bocheński was closer to Aristotle and the Aristotelian tradition. And because he preferred to follow Aristotelian realism he consequently kept that stance. His interest in analysis the utterances of Thomism from a perspective of logic allow to classify Bocheński to analytical Thomism, but we should remember that in times contemporary to Bocheński, the very notion of analytical Thomism had not been coined. The aforementioned conclusions allow to recognize originality of Thomistic thought represented by Bocheński and also, to admit that Bocheński’s thought cannot be classified univocally to a particular school of Thomism.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2020, 1, 9; 265-289
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Identical or Autonomous? The Final Goals of Humanity in St. Thomas’ Aquinas De regno and Dante Alighieris’ De monarchia
Autorzy:
Goltz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054612.pdf
Data publikacji:
2016-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
history
St. Thomas Aquinas
Dante Alighieri
historia
św. Tomasz z Akwinu
Opis:
This study refl ects on questions of a beginning and an end in the view of St. Thomas Aquinas and Dante Alighieri. Critical and comparative analysis will show: (1) in what ways the authors perceived the ultimate goals of humanity; and (2) what impact doing so had on their political outlooks. In both cases treatises came to life with two purposes: the declared (theoretical) purpose – discussion of how to organize a well-functioning state – and actual (practical) – resolution of the dispute between the regnum and the sacerdotium, that is, determination of which party deserves precedence. The heart of the matter lies in the differences between the two accounts, given how the two mediaeval thinkers arrived at completely different conclusions in addressing the same question.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2016, 2(11); 161-178
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eklezjologia św. Tomasza z Akwinu w świetle tradycji Pawłowej
Ecclesiology of Thomas Aquinas in the Light of St. Pauls Tradition
Autorzy:
Perszon, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1601641.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Tomasz z Akwinu
eklezjologia
św. Paweł
Thomas Aquinas
ecclesiology
St. Paul
Opis:
W epoce, w której żył i tworzył Tomasz z Akwinu, nie spierano się o naturę Kościoła. Dlatego nie napisał on żadnego traktatu eklezjologicznego. Kwestie związane z Kościołem podejmował – tak jak inni scholastycy – w kontekście chrystologii i pneumatologii; jako Ciało Chrystusa Kościół jest bowiem dziełem (i proces ten zachodzi permanentnie) Zbawiciela i Ducha Świętego. Pawłowa metafora Kościoła jako „Ciała Chrystusa”, rozwinięta (ale przez innego autora) w Listach do Efezjan i Kolosan, w komentarzach Akwinaty nabiera kształtu wszechstronnej syntezy eklezjologicznej, obejmującej genezę, naturę, strukturę i misję Eklezji. W mistrzowski i twórczy sposób Tomasz z Akwinu korzysta z osiągnięć teologii patrystycznej, przede wszystkim św. Augustyna, nawiązuje też do średniowiecznej kanonistyki, angażującej się w konflikt papiestwa z cesarstwem. Sam jednak (zwłaszcza w Expositio in Symbolum) wydobywa chrystologiczno-pneumatyczny aspekt natury tej unikalnej wspólnoty, podkreślając zarazem boską genezę Kościoła i jego eschatyczne zorientowanie na Boga (reditus creaturae rationalis ad Deum).
In the times of Thomas Aquinas the great debate was going on about the nature of the Church and therefore he did not write any ecclesiological treatise. Like other scholastics, Aquinas undertook the questions concerning the Church in the context of Christology and pneumatology since as the Body of Christ, the Church is the work of the Saviour and the Holy Spirit and this process occurs permanently. St. Paul’s metaphor of the Church as “the Body of Christ” developed by another author in the Letter to the Ephesians and the Letter to the Corinthians acquires a form of a comprehensive ecclesiological synthesis in Aquinas’ commentaries which encompass the genesis, nature, structure and mission of the Ecclesia. In a skilful and creative manner, Thomas makes use of the achievements of patristic theology, especially of the works of St. Augustine, alluding to medieval canonistics which was engaged in the conflict between the papacy and the empire. However, he extracts the Christological-pneumatological aspect of this unique community (especially in Expositio in Symbolum), emphasising the divine genesis of the Church and Her eschatic orientation to God (reditus creaturae rationalis ad Deum).
Źródło:
Teologia w Polsce; 2016, 10, 1; 17-32
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy istnieje etyka niezależna względem Objawienia? Na marginesie książki Ralpha McInerny’ego Zagadnienie etyki chrześcijańskiej
Is there an independent on revelations ethics? On the margins of a book by Ralph McInerny Question of christian ethics
Autorzy:
Siemionek, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452545.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
McInerny
prawo naturalne
Tomasz z Akwinu
Objawienie
natural law
Thomas Aquinas
Revelation
Opis:
Ralph McInerny, based on his understanding and interpretation of Aquinas’s moral theory, gives his idea of ethics independent from Revelation. McInerny’s concept of Christian philosophy was made in opposition to Jacques Maritain and Etienne Gilson. Unlike French Thomists, he tried to distinguish in Aquinas’s moral theory the existence of such a practical philosophy that is independent from moral theology or Revelation. He highlighted the fact that in his moral philosophy Aquinas was much more dependable from Aristotle that it is commonly perceived. This can be found especially in Aquinas’s commentaries to works of Stagirite, especial to Nicomachean Ethics. McInerny based his theory on analysis of natural law theory, which is considered as a fundament for undisputed human rights, without any references to moral theology or Revelation. By analogy, as one can grasp the first intellectual principle in theoretical order, in the same way the moral good can be found in practical order. One of the most fundamental principles of practical order is “the good is to be done and pursued, and evil avoided”. Other principles should be delivered from natural inclinations which are rational dynamisms in human nature, that are aiming goals with correspondence with human nature. These inclinations are tendencies to self-preservation, sexual intercourse of men and women and having offspring, personal development in the society and seeking the truth. McInerny strictly connected precepts of Decalogue with natural law, naming them preambles of faith of practical order. By analogy, as one can grasp the most fundamental truths about God in theoretical order, the same precepts of Decalogue, even if revealed by God, can be concluded by natural reason. Thanks to that interpretation, precepts of Decalogue can be determinant for common moral fundament of every human. McInerny’s criticised Maritain’s concept of moral philosophy adequately considered by noticing the difference between practical sciences which can show the path of a morally good life from the dispositions of that life as for example prudence or other from moral virtues. That kind of independent ethics should deliver basic moral principles of morally good life. McInerny in his theory overcame the problem of naturalistic fallacy by making strict dependence between metaphysical and ethical order. McInerny’s idea offers a powerful defense of natural law theory which attempts to find general undisputed judgments, common for every person In morally complex world.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 273-288
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aquinas’ Commentaries on Boethius’ Treatises: a Modification or Interpretation?
Autorzy:
Ugwuanyi, Faustinus
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807480.pdf
Data publikacji:
2019-09-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Tomasz z Akwinu
Komentarze
Boethius
De Trinitate
De Hebdomadibus
Thomas Aquinas
Commentaries
Opis:
Nearly seven hundred years after the death of Boethius, Saint Thomas Aquinas appears to comment on the two works of Boethius: De Trinitate and De Hebdomadibus. In the last years of the 20th century, Aquinas’ comments aroused many discussions and questions among scholars. The question was asked why Aquinas was commenting on the texts of Boethius. Some scholars, such as Marian Kurdziałek, a Polish philosopher, argued that Aquinas intended to get rid of the old method of argumentation that dominated both philosophy and theology. Other scholars, such as Etienne Gilson, Pierre Duhem and Cornelio Fabro, criticized Aquinas, arguing that he used the texts of Boethius as a platform to create a metaphysics that was completely different. The last group of scholars, such as Ralph McInerny, rejects these allegations and claims. The article author joins the ongoing debate, arguing that Aquinas’s comments to Boethius aimed to develop further arguments against the heretics who lived in his time upon the authority of Boethius, who according to Timothy Noone represented the characteristic style of the scholars from the twelfth to the seventeenth century. The other part of the article discusses the question of whether Aquinas’ comments were correct interpretations of Boethius’ texts. In his opinion, the author of the article claims that the interpretations of the texts of Boethius made by Saint Thomas Aquinas is credible and may be the best commentary on Boethius. But, it is necessary to keep in mind the modifications resulting from various scientific cultures that prevailed in the time of the two great scholars.
Tomasza z Akwinu komentarze dzieł Boecjusza: modyfikacja czy interpretacja? Po upływie prawie siedmiuset lat od śmierci Boecjusza św. Tomasz z Akwinu pojawia się, aby skomentować dwa dzieła Boecjusza: De Trinitate i De Hebdomadibus. W ostatnich latach XX wieku komentarze Akwinaty wzbudziły wiele dyskusji i pytań wśród uczonych. Stawiano pytanie: dlaczego Akwinata podjął komentowanie tych tekstów Boecjusza. Niektórzy uczeni, tacy jak Marian Kurdziałek, polski filozof, argumentowali, że intencją Akwinaty było pozbycie się starej metody argumentacji, która dominowała zarówno w filozofii, jak i teologii. Inni uczeni, tacy jak Etienne Gilson, Pierre Duhem i Cornelio Fabro, krytykowali Akwinatę, argumentując, że wykorzystał teksty Boecjusza jako platformę do stworzenia metafizyki, która była zupełnie inną. Ostatnia grupa uczonych, takich jak Ralph McInerny, odrzuca powyższe zarzuty i twierdzenia. Autor artykuł włącza się do toczącej się debaty, argumentując, że komentarze Akwinaty do Boecjusza miały na celu rozwinięcie dalszych argumentów przeciwko heretykom, którzy żyli w jego czasach na tle autorytetu jakim był Boecjusz, który według Timothy’ego Noone reprezentowal charakterystyczny styl uczonego od dwunastego do siedemnastego wieku. W dalszej części artykułu poruszono kwestię, czy komentarze Akwinaty były poprawnymi interpretacjami tekstów Boecjusza. W swojej ocenie Autor artykułu twierdzi, że interpretacje tekstów Boecjusza dokonane przez św. Tomasza z Akwinu jest wiarygodna i może być najlepszym komentarzem do Boecjusza. Należy jednak uwzględnić modyfikacje wynikające z różnych kultur naukowych, które panowały w czasach dwóch wielkich uczonych.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2019, 10, 1; 33-51
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja dobra najwyższego w ujęciu Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta
Conception of the Highest Good according to Thomas Aquinas and Immanuel Kant
Autorzy:
Sieńkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480802.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
najwyższe dobro
Tomasz z Akwinu
Immanuel Kant
the Highest Good
Thomas Aquinas
Opis:
Analizy przeprowadzone w niniejszym artykule mają na celu ukazanie istoty oraz roli, jaką koncepcja dobra najwyższego pełni na gruncie moralności realistycznej Tomasza z Akwinu oraz w filozofii transcendentalnej Immanuela Kanta. Pojęcie dobra najwyższego posiada odmienne znaczenie w obu systemach filozoficznych. Desygnatem tego pojęcia w filozofii realistycznej jest dobro i cel, które w pełni aktualizują wszystkie potencjalności człowieka. Tak rozumiane dobro najwyższe utożsamia się z Bogiem. Do niego jak do swego celu ostatecznego zmierzają poszczególne decyzje i działania człowieka. Analiza kantowskiej teorii postępowania moralnego dowodzi, że działania moralne człowieka zmierzają również do dobra najwyższego. Kant rozumie je jako to, czego nic nie przewyższa. Realizowanie dobra najwyższego również stanowi cel moralności, który wypływa z nakazu rozumu praktycznego. Jednakże tego rodzaju dobro nie utożsamia się z Bogiem w rozumieniu filozofii realistycznej. Jest ono konstruktem i złożeniem dwóch celów wynikających z natury ludzkiej. Jeden z nich wypływa z natury rozumnej, drugi ze zmysłowej. Dopiero aprioryczna synteza tych dwóch ujęć, czyli cnoty i szczęśliwości, stanowi dobro najwyższe. Jego zrealizowanie domaga się przyjęcia nieśmiertelności człowieka oraz istnienia Boga, czyli postulatów rozumu praktycznego.
Analyzes carried out in this article aim at showing the essence as well as the role that concept of the highest good fulfills in the realistic morality of Thomas Aquinas and in the transcendental philosophy of Immanuel Kant. The notion of the highest good has a different meaning in both philosophical systems. The designatum of this concept in realistic philosophy is the good and the purpose that fully update all human potentialities. The highest good understood in this way is identified with God. Individual decisions and human activities are directed towards it as an ultimate goal. The analysis of Kant’s theory of moral behavior proves that the human moral actions are also aimed at the highest good. Kant understands them as nothing beyond anything else. Realization of the highest good is also the goal of morality flowing from the imperative of practical reason. However, this kind of good is not identified with God in the sense of realistic philosophy. It is a construct and the composition of two goals arising from human nature. One of them flows from a rational nature, the other from a sensual one. Only the a priori synthesis of these two approaches, that is virtue and happiness, constitutes the highest good. Its implementation, however, requires the adoption of human immortality and the existence of God, that is, postulates of practical reason.
Źródło:
Nurt SVD; 2019, 1; 236-252
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Typy i funkcje refleksji w myśli tomistycznej
On the sources of cognition – types and functions of reflection in the light of Thomas Aquinas’s philosophy
Autorzy:
Sośnicka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/430934.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Aquinas
cognition
reflection
transcendence
immanence
Tomasz z Akwinu
poznanie
refleksja
transcendencja
immanencja
Opis:
In Modern Age, reflection was identified with the object of philosophical cognition. Epistemology took a significant part of metaphysical research and as a result, rationalism separated itself from realism, and realism from real existing beings. Different theories of cognition and of the object of cognition assumed internally consistent but quite distinct philosophical systems. In philosophy, the notion of reflection took peculiar meaning and even today it plays a significant role in the understanding of the object of cognition and experiencing a subject. Saint Thomas uses the nouns refelxio and reditio. The meaning of the Latin word reditio – “return move” underlines the natural dynamism of human cognition. A move fully realizes itself in the return move to its source, thus making a full circle: it starts with the contact of the cognizing object with the subject and finishes with experiencing object. The reflection is a movement, thanks to which one understands that he is able to cognize, and understands that he fully cognizes once he has cognized. The division into reflexio in actu exercito and reflexio in actu signato allows us to see the main functions of the reflection. Reflection binds consciousness with identity “I” that is human identity, and it gives it coherent, subjective sense, which structures itself by the cognition of external existing objects.
W nowożytności refleksja została utożsamiona z przedmiotem poznania filozoficznego. Epistemologia przejęła znaczny zakres badań metafizyki, przez co racjonalizm oddalał się od realizmu, a realizm od konkretnie istniejącego bytu. Odmienne teorie poznania i przedmiotu suponowały wewnętrznie spójne, choć różniące się systemy filozoficzne. Pojęcie refleksji nabrało swoistego znaczenia w filozofii i po dziś dzień odgrywa istotną rolę w rozumieniu przedmiotu poznania i poznającego podmiotu. Św. Tomasz z Akwinu używa rzeczowników reflexio oraz reditio. Znaczenie łacińskiego słowa reditio – „ruch powrotny” podkreśla naturalny dynamizm poznania ludzkiego. Ruch realizuje się w pełni w powrocie do swego źródła, zataczając koło, które zaczyna się w kontakcie podmiotu poznającego z przedmiotem, a kończy w ubogaconym doświadczeniem podmiocie. Refleksja jest tym ruchem, dzięki któremu człowiek poznaje, że poznaje, a w pełni poznaje, kiedy już poznał. Funkcje refleksji pozwala scharakteryzować podział na refleksję towarzyszącą reflexio in actu exercito oraz refleksję sygnitywną reflexio in actu signato. Wiąże ona więc świadomość w tożsamość „Ja”, czyli tożsamość ludzką, nadając jej koherentny, podmiotowy sens strukturalizujący się poprzez poznawanie zewnętrznie istniejących przedmiotów.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2018, 54, 4; 71-88
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zgodność rozumu i wiary w "Summa theologiae" Tomasza z Akwinu
Compatibility of Reason and Faith in "Summa theologiae" of Thomas Aquinas
Autorzy:
Solecka-Karczewska, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452481.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
metafizyka
teologia
Tomasz z Akwinu
rozum
wiara
metaphysics
theology
Thomas Aquinas
reason
faith
Opis:
In researching the compatibility of reason and faith in the Summa Theologiae of Thomas Aquinas we begin from the first article of the composition in which Thomas, besides philosophy which is a rational way to the truth, shows us sacra doctrina – research gaining from the revelation of God coming into the world to testify to the truth. Summa Theologiae becomes a synthesis of two ways of knowing, according to article 8 in which St Thomas defines mutual relation of philosophy and theology. The reason furthers the belief in three ways: getting to know the truth about God the natural reason, thanks to that it is possible to refer to the authority of philosophers; refuting the charges which are in the opposite to faith and explaining difficulties (in these two situations philosophy remains autonomy – it is active in the field of revelabilia) and the reasoning in the area of truths inaccessible to reason what is helping in getting from one revealed truth to other (here we can only speak about the subservient role of philosophy in the area revelata). The purpose of the researches is to analyze the unequivocalness of philosophical terms used by St Thomas and checking the cohesion of philosophical explanations formulated both in the truths comprehensible to reason as well as in the area of truths incomprehensible to reason. This is the basic level of verification of compatibility of reason and faith remaining in the philosophy competence. Theology should check how the thesis posed in particular articles result from premises presented by St Thomas from Bible. We analyzed the application of philosophy in refuting the charges against faith where effective method turned out elaborating and redefining terms such as goodness, evil, omnipotence, omniscience, providence, freedom of will. This made possible for St Thomas to overcome the contradiction between goodness and omnipotence of God and evil in the world, between the omniscience of God and the freedom of the will and between the Providence of God and the autonomy of action of creatures. In the field of truths incomprehensible to reason it was not a success to formulate any thesis which is according to Thomas Aquinas’ philosophy. The Treatise on Trinity seems to be divergent with the Treatise on God. The problem is the knowledge of God which is His essence. In turn, the essence is common to the Three Divine Persons what makes impossible awareness of the independence because God’s essence is not composed. Also left unanswered the question of whether the three Persons can think by one intellect. Researching the compatibility of the order of nature with the order of grace turned out to be groundless because of the lack of unambiguous interpretation.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 145-161
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naturalne poznawanie aniołów konsekwencją ich ontycznej struktury – zarys ujęcia Tomasza z Akwinu
Angels’ natural cognition as a consequence of their ontological structure – Thomas Aquinas’ account
Autorzy:
Kazimierczak-Kucharska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452565.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
aniołowie
poznanie
forma
materia
Thomas Aquinas
angels
cognition
form
matter
Opis:
In the 13th century metaphysics gained quite innovative shape. It resulted in boost of interest in angelology, which has become scientific science. The famous debate between Thomas Aquinas and Avicebron finished with Aquinas’s theory of angelic ontological structure. He has proved that angels are not composed of matter and form, but their composition should be rather regarded in the categories of essence and existence, whereas act of existence plays primary role. The new account of angelic nature let Thomas to show perfection of higher separated substances’ cognition. It is, of course, the consequence of their ontological structure – Angelic cognition is abstracted from the matter, because angels are immaterial, so there is no possibility of processes of abstraction, which belongs only to the bodily beings. Aquinas’ conclusion is simple: angels do not achieve the truth, so there is no process of deduction in their cases, because they are immaterial, which brings about intellectuality of their cognition.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2012, 1; 149-159
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja transcendentaliów a teoria teologii według Tomasza z Akwinu
The concept of transcendentals and the theory of theology by Thomas Aquinas
Autorzy:
Górniak, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452703.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
transcendentalia
metodologia teologii
Thomas Aquinas
transcendentals
the methodology of theology
Opis:
In his metatheoretical deliberations on the subject and the methods used in the sacra doctrina Thomas Aquinas does not refer to the four causes of mental model or even the typology of scientific questions, advanced by Aristotle in Posterior Analytics. As a result, in the first issue of his commentary he gives not four, but five articles. It was dictated by the consistent use within the theology developed by the metaphysics of being as existing and manifesting its existence through five transcendental properties, ie, the reality of unity, individuality, truth and goodness. This behaviour of the theologian, who is explaining the intricacies of shots in the relevant field for himself, and by reference to the correct application of philosophy and other sciences, in the opinion of Thomas is the right way to implement the guideline contained in formulas auctoritates: Crede ut intelligas (Augustine) fidem si potes rationemque coniunge (Boethius), fides quaerens intellectum (Anselm). At the same time it allows him to emphasize the difference between theology and revealed theology, which is part of metaphysics. In his opinion, the metaphysical consideration take into account the concept of being as existing, and in the sacra doctrina we use the concept of being as a creature, because it is a derivative of one of the articles of faith.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2012, 1; 183-200
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja wstydu w pismach św. Tomasza z Akwinu oraz wybranych nurtach psychologii współczesnej
Autorzy:
Grabowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511820.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
św. Tomasz z Akwinu
psychologia
wstyd
emocje
St. Thomas Aquinas
psychology
shame
emotions
Opis:
This paper examines the concept of shame in the writings of St. Thomas Aquinas, in the context of selected contemporary psychological approaches. The aim of this work is to compare the understanding of shame by selected approaches of modern psychology, with that of St. Thomas, and to show fundamental differences and explain their sources. The source of these differences are atheistic worldview assumptions made by psychologists, who are predominantly evolutionary psychologists and atheistic humanists. Assuming that man is the product of a chance in the process of evolution, they also consistently assume that the environment in which he moves, like himself, is only material and, it is the environment that is the only source of conditioning mechanisms of our behavior. All emotional mechanisms, especially observed consistently across different cultures must have an evolutionary explanation. Shame seems to be for many psychologists pointless and harmful anachronism. St. Thomas, starting from different assumptions, draws different conclusions. Because he assumes the creation of man by absolutely moral Creator of all things, who designed man so that the man could find happiness in Him, the world of values is not only objective, but it is of extreme importance. St. Thomas described the mechanism of shame, as a brake (fear), which is a feeling effecting those, who are subjected to feelings, to prevent them from committing an evil act. For St. Thomas, shame is therefore a purposeful mechanism, which aims to achieve good not only material, but above all spiritual (support the virtue of temperance). Many psychologists today reject the whole concept of St. Thomas, because they do not accept his metaphysics.
Źródło:
Studia Theologica Varsaviensia; 2016, 54, 1; 95-113
0585-5594
Pojawia się w:
Studia Theologica Varsaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oblicza umiarkowania. Cnota skromności w aretologii Tomasza z Akwinu
Faces of temperance. The virtues of modesty in arethology of Thomas Aquinas
Autorzy:
Andrzejuk, Izabella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/5945358.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
cnoty
sprawności
skromność
umiarkowanie
Tomasz z Akwinu
virtues
skills
modesty
temperance
Thomas Aquinas
Opis:
The paper presents an analysis of Thomas’ thought on the virtue of modesty and shows its relation to temperance and nobility. The matter of modesty is of lesser importance in the ethics of Thomas Aquinas. The virtue of modesty is subordinated to the virtue of temperance and its role is to help us shape our external steps and actions in order. When speaking of modesty Thomas willingly turns to the views of Cicero and Andronicus. In the Summa, in its parts dedicated to temperance, Aquinas analyses all kinds of modesty. Important among them is humility, which directly pertains to temperance. Its subject is to regulate our desire to be exceptional. Hence, humility gives us ability to proper self-esteem. All other virtues, which are kinds of modesty, regulate: our longing to knowledge, attitude toward neighbours, ways of spending our leisure time, ways of dressing up. Thomas points out in his texts that the process of achieving the virtue of modesty is not a complicated task, because its object does not cause any particular difficulties. Not as in the case of moderation, which needs auxiliary virtues in order to restraint our strong natural craving.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2022, 11; 147-158
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika chrystologiczno-partycypacyjna mądrości w świetle "Super Psalmos" św. Tomasza z Akwinu
The Christological-Participatory Dynamics of Wisdom in Light of the Super Psalmos of St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Roszak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1600808.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
mądrość
Tomasz z Akwinu
psalmy
uczestnictwo
metafora
wisdom
Thomas Aquinas
psalms
participation
metaphor
Opis:
Troska o pielęgnowanie cnoty mądrości w życiu człowieka jest jednym z istotnych zagadnień komentarza św. Tomasza z Akwinu do księgi Psalmów. Perspektywa refleksji nie ogranicza się jednak do naturalnych starań o wiedzę w świetle przyczyn ostatecznych, lecz znajduje swój wzór i źródło w osobie Jezusa Chrystusa. Odwołując się do tekstów Lectura super Psalmos, zostanie przedstawiona Tomaszowa interpretacja chrystologiczna Psalmów, realizująca się na wielu płaszczyznach, opierająca się na teorii sensów biblijnych, ale także sposoby ujmowania mądrości w jej dynamizmie partycypacyjnym, który silnie oddziałuje na rozumienie teologii przez pryzmat kontemplacji mądrościowej historii i dzieł Boga. Sapiencjalny charakter teologii to jej wrażliwość na to, co ucieka pobieżnym obserwacjom świata, redukującym ją do jednego tylko wymiaru. W centrum rozważań pozostanie pytanie o naturę „analogii mądrościowej” w pismach Akwinaty, wyeksponowanie postrzegania mądrości jako cognitio divinorum, konieczność uczestnictwa w wiedzy Boga, a także wymiar soteriologiczny mądrości.
The cultivation of the virtues of wisdom in a person’s life is one of the important issues of commentary of St. Thomas Aquinas to the book of Psalms. The prospect of reflection is not limited to the natural effort of knowledge in the light of the ultimate causes, but finds its model and source in the person of Jesus Christ. Referring to the texts Lectura super Psalmos, will be presented Thomas’s Christological interpretation of the Psalms, based on the theory of biblical meanings, but also as a way to recognize the wisdom in its participatory dynamism, which strongly affects the understanding of theology from the perspective of the history of wise contemplation and works of God. Sapiential nature of theology is its sensitivity to that what escapes a cursory observation of the world, reducing it to only to one dimension. In the center of discussion remains the question of the nature of the “analogy of wisdom” in the writings of Aquinas, exposing the perception of wisdom as cognitio divinorum, the necesity to participate in the knowledge of God and the salvific dimension of wisdom.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2013, 7, 2; 79-99
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem prawdy ujęć zmysłowych w interpretacji św. Tomasza z Akwinu
The Problem of the Truth of Sensible Apprehensions according to St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Sulenta, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509878.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
truth
senses
cognition
St. Thomas Aquinas
prawda
zmysły
poznanie
św. Tomasz z Akwinu
Opis:
The article undertakes the problem of truth in sensible cognition according to St. Thomas Aquinas. Performed analysis partake into the wide-ranging discussion on the nature of turth, thus the authoress starts with characterizing two main streams of interpreting truth, which came about during the ancient and medieval centuries. Against the background she outlined the novum of St. Thomas. Then, on the ground of "Summa theologiae" (Q. 16, a. 2) and "Quaestiones disputatae de veritate" (Q. 1) she reconstructs Aquinas' approach to the truth of intellect and sense, and shows how truth and false are realized by the extarnal and internal senses. The carried out consideretions reveal that according to Aquinas sensible cognition and the truth of sensible apprehensions are understood analogically. In their primary sense, cognition and truth refer to intellectual acts and their results. In the sensible preception, however, truth is realizes in the optimum of its importance as the ontic adequacy between sensible faculty and reality. Its justification the truth of senses finds in the existence of objects which are appropriate to the individual sensible faculties of cognition.
Artykuł podejmuje problem prawdy w poznaniu zmysłowym w interpretacji św. Tomasza z Akwinu. Przeprowadzane analizy wpisują się w szeroką dyskusję nad naturą prawdy, dlatego autorka rozpoczyna od przedstawienia dwóch głównych nurtów interpretacji prawdy, które pojawiły się w Starożytności i w wiekach średnich. W odróżnieniu od tradycyjnych opracowań zarysowuje novum myśli św. Tomasza. Następnie, na podstawie "Sumy teologicznej" (Q. 16, a. 2) i "Quaestiones disputatae de veritate" (Q. 1) rekonstruuje Tomaszowe stanowisko wobec prawdy rozumu i zmysłów oraz ukazuje, w jaki sposób zmysły wewnętrzne określają prawdę i fałsz. Przeprowadzone refleksje prowadzą do wniosku, że w ujęciu św. Tomasza z Akwinu poznanie zmysłowe i prawda poznania zmysłowego rozumiane są analogicznie. W pierwotnym znaczeniu poznanie i prawda odnoszą się do aktów intelektualnych i ich rezultatów. Jednak w przypadku percepcji zmysłowej prawda pojmowana jest jako ontyczna zgodność domeny zmysłowej z rzeczywistością. Prawda zmysłowa znajduje swoje usprawiedliwienie w istnieniu przedmiotów, które odpowiadają indywidualnym zmysłowym zdolnościom poznawczym.
Źródło:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL; 2012, 1; 11-29
2300-9357
Pojawia się w:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawo stanowione a wolność człowieka (z perspektywy filozofii nowożytnej i św. Tomasza z Akwinu)
Positive Law and Man’s Freedom (from the Perspective of Modern Philosophy and St Thomas Aquinas’ Philosophy)
Autorzy:
Skrzydlewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013906.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
prawo stanowione
wolność
św. Tomasz z Akwinu
positive law
freedom
St Thomas Aquinas
Opis:
Modern and contemporary times have brought a juxtaposition and a peculiar rivalry between the positive law and man’s freedom that have not been known earlier. This is accompanied not only by a tendency to give law and freedom autonomy, but also to separate them from man’s nature, from real order of social life and from the moral dimension of human activities. The article undertakes an attempt at revealing the ostensible character of the antagonism between positive law formulated by man and freedom. In the author’s opinion, this antagonism, so distinct in modern conceptions referring to liberalism, anarchism, as well as to totalitarianism and collectivism and other trends — can be solved not by engaging in a discussion with participants of the dispute, but by showing the truth of reality itself, or by understanding the nature of human freedom itself and the nature of law itself. Thus the author of the present article claims that basic explanation of the relation of human freedom to positive law needs studying reality of law itself and reality of human freedom itself. Non-antagonistic character of the relation between positive law and human freedom was best shown and explained by St Thomas Aquinas (STh I-II, q. 90-97).
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 2; 189-216
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Głupota, ignorancja i acedia a poznanie intelektualne i działanie moralne
Stupidity, ignorance, acedia and their meaning for the intellectual cognition and moral action
Autorzy:
Zembrzuski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057885.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
intelekt
moralność
głupota
ignorancja
acedia
Aquinas
intellect
morality
stupidity
ignorance
Opis:
The aim of the article is to answer the question how the deficiencies and indisposition of intellectual cognition can influence the moral actions of a person. Three vices have been analyzed: stupidity, ignorance and acedia. The natural desire to know (Aristotle) is expressed in the transition from potency to act; consists in a natural inclination to perfect knowledge, realizing the perfection of human nature; it is fulfilled in the happiness that comes from passing from theoretical to practical knowledge, because knowledge cannot be something vain (vanus). In this context, it is clear that acedia blocks the transition of the potential intellect to any cognitive act. Ignorance explains why man does not acquire knowledge that could be used in moral acts, and therefore he does not realize his nature because of it. Ignorance is probably the best proof of the intellectual weakness of man's nature, its peculiar imperfection (internal resistance of the intellect). As for the practical order and the fulfillment of happiness in human action, it is best seen in contrast to the wisdom of stupidity. Lack of judgment in final matters (theoretical and practical) blocks the natural human disire for happiness.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 127-146
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy poznanie jest wyższe niż miłość? Uzasadnienie wyższości intelektu nad wolą w ujęciu Tomasza z Akwinu
Is cognition better than love? Justification of intellect’s superiority over will in Thomas Aquinas’ account
Autorzy:
Zembrzuski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452475.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
intelekt
wola
miłość
poznanie
Tomasz z Akwinu
intellect
will
love
cognition
Thomas Aquinas
Opis:
Thomas Aquinas in his works sympathizes with the priority and thus superiority of intellect over will definitely. Presenting various ways of arguing he intends to point out the perfection of intellect, which becomes perfect in its act of cognition, it assures the proper action of will. Because of its object – truth about reality – as well as final and formal causation intellect moves will which aims to good. Only in the situation of such an object of intellect, which somehow exceeds human cognition potencies, will could acquire superiority over cognition. Thus a man only in an act of love of God is able to love by will that, which he cannot cognize. In other cases, particularly in case of natural cognition of sensual reality, in which man grasps an essence, cognition always goes before volition. Stressing superiority of intellect over will is not a matter of introducing into the consideration of their mutual relations additional topic. It is crucial problem, which allows proper understanding issue of freedom in Aquinas’ account.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 75-97
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomistyczna «La Révolution Sexuelle» O. Adriano Olivy OP
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511876.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Adriano Oliva
Tomasz z Akwinu
małżeństwo
rozwód
homoseksualizm
Thomas Aquinas
marriage
divorce
homosexuality
Opis:
In the Dominican reputable publishing ‘Cerf’ was published a book of father Adriano Oliva OP. The aim of this book is ‘pastoral’ reinterpretation of traditional teaching of the Church about second marriage of people who are divorced (les divorces remariés) and homosexual couples (les couples homosexuels). A. Oliva is basing his suggestions on texts of St. Thomas Aquinas. Father Oliva his considerations about marriage begins (p. 7) from quotation from Thomas’ Summa contra Gentiles where Thomas says that between husband and wife there is occured amicitia maxima (the largest friendship). The sign of amicitia maxima is not only sex life (actus carnalis copulae) but also the co- -existence in the household (domestica conversationis consortium). The analysis of ontological structure of marriage broadly is unanimous with the text of Aquinas but the consequences formulated from it are contradictory with his moral teaching about marriage and family. According to father Oliva the method of reinterpretation of Thomas’ teaching consists in separating one sentence from wider context and ‘commissioning’ its justifying conclusions. These conclusions are absolutely contradictory with Thomas Aquinas’ views which are voiced expressis verbis. Father Oliva uses this method also in respect of homosexsuality. The sentence quoted above about marriage’s friendship as the biggest friendship between people is in Thomas’ text one of the arguments for inseparably (indivisibilitas) of marriage and it is taken from chapter on the topic. Father Oliva takes a sentence from the text of the inseparably of marriage and in his book this inseparably is weakened in some way. Father Oliva used a statement of Thomas Aquinas’ – if a nature of some man is corrupted (natura corrupta), for this man it will be connaturale this what is contra nature (contra naturam). Thomas gives as examples cannibalism, bestiality and homosexuality. On the basis of that father Oliva writes that homosexuality being incompatible with the generally understood nature is natural for homosexual people because of their individual nature. Dominican scholar as if he had forgotten that the ‘individual nature is the result of corruption (corruptio). The way out of corruption is either repair or destruction the nature. Meanwhile father Oliva proposes the third way: the acceptance of corruption. In Thomas’ works we will not find basis for that acceptance. The book of Adriano Oliva, rather proclaimed in its views, are complete misunderstanding in the sense that it completely inaccurately selected basis for the proclaimed views. St. Thomas’ views are not good to justify to let to the Church’s sacraments divorces remariés and institutional acceptance of homosexual couples
Źródło:
Studia Theologica Varsaviensia; 2016, 54, 1; 223-247
0585-5594
Pojawia się w:
Studia Theologica Varsaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy zewnętrzny uczynek dodaje wartość moralną do czynu wewnętrznego? Na podstawie „Summy teologicznej” św. Tomasza z Akwinu i osiemnastej „Dysputy kwodlibetalnej” bł. Jana Dunsa Szkota
Autorzy:
Niewiadomski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/512139.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
czyn wewnętrzny
czyn zewnętrzny
przedmiot
cel
okoliczności aktu
Tomasz z Akwinu
Duns Szkot
Opis:
Św. Tomasz wskazuje w Sumie teologicznej, że akt zewnętrzny i powodujący go wewnętrzny stanowią jedność jako materia i forma, jeśli cel obu aktów jest ten sam. W takim akcie działanie zewnętrzne może zwiększyć intensywność działania woli, a więc akt wewnętrzny. Uczynki, które są tylko środkami do celu aktu wewnętrznego mają własną wartość moralną, którą otrzymuje podejmująca je wola. Bł. Jan Duns Szkot w osiemnastej dyskusji kwodlibetalnej ukazuje odrębność aktu zewnętrznego i zewnętrznego, mimo łączącej ich relacji przyczynowości. Nie jest więc bez znaczenia dla moralności, według Szkota, czy postanowiony czyn zostanie wprowadzony w życie.
Źródło:
Studia Theologica Varsaviensia; 2016, 54, 2; 233-256
0585-5594
Pojawia się w:
Studia Theologica Varsaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Soteriologia zasługi i przyjaźni. Św. Tomasz z Akwinu wobec "Cur Deus homo" św. Anzelma
Soteriology of Merit and Friendship. Saint Thomas Aquinas Considering Cur Deus Homo of Saint Anselm
Autorzy:
Roszak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1600914.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Tomasz z Akwinu
zasługa
zadośćuczynienie
średniowieczna egzegeza
Thomas Aquinas
merit
satisfaction
medieval exegesis
Opis:
Artykuł przedstawia stan aktualnej debaty wokół interpretacji soteriologii Tomasza z Akwinu, zwracając uwagę na dwa zasadnicze teologiczne koncepty, które odgrywają kluczową rolę w jego rozumieniu zbawienia. Pierwszym jest zadośćuczynienie, które u Tomasza z Akwinu ma wydźwięk personalistyczny, gdyż to kategoria przyjaźni jest właściwą perspektywą dla jego myślenia soteriologicznego. Tomasz nie rozwija późnoreformacyjnej idei satisfactio vicaria, ponieważ jego ujęcie zadośćuczynienia opiera się na innym fundamencie: na włączeniu wierzącego w Chrystusa. Drugim z pojęć-kluczy dla Tomaszowej soteriologii jest zasługa, rozumiana przede wszystkim w kategoriach relacyjnych i objawiająca solidarność Chrystusa z członkami Mistycznego Ciała. W prezentacji Tomaszowej oceny soteriologicznej teorii Anzelma trzeba również zwrócić uwagę na rozwój jego rozumienia „zadośćuczynienia” od Komentarza do sentencji po Sumę teologii.
The article presents actual debate about interpretations of Aquinas ́s soteriology and focus his attention particularly to two concepts, which plays important role in thomistic approach to salvation. First, is the understanding of satisfaction which received in theology of Aquinas a personalist meaning. The main topic is manifest relationship with Anselm’s satisfaction and another perspective that take Thomas: juridical language can not occult his rely on friendship as principal category of his soteriological thinking. Thomas doesn’t develop the latest reformation idea of satisfactio vicaria, because his perspective is the inclusion of the believer in Christ. Besides, among the motives of incarnation the satisfaction is the last one. Second, the notion of merit has a profound relational character and manifest solidarity of Christ with the member of Mystical Body. In the presentation of Thomas’s thinking about Anselm theory we pay attention to the change of his attitude towards satisfactory from commentary do the Sentences to Summa Theologiae.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2014, 8, 1; 19-36
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ Étienne’a Gilsona na filozofię w Polsce
The Influence of Étienne Gilson on Philosophy in Poland
Autorzy:
Gogacz, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075829.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Étienne Gilson
Tomasz z Akwinu
tomizm
Stefan Swieżawski
Mieczysław A. Krąpiec
Thomas Aquinas
Thomism
Opis:
After the Second World War, Stefan Swieżawski gave his lectures on the history of medieval philosophy and metaphysics at the Catholic University of Lublin. The lectures were based on the approaches and methodologies of Etienne Gilson. In this way, Gilson’s thought came in Polish culture. The influence of Gilson’s thought on Polish philosophers had three tangible effects. First of all, positive knowledge about the Middle Ages as such and in particular the medieval philosophy was more able to penetrate the insightful minds. Secondly, a completely new, different from Aristotelian definition of metaphysics was adopted. The definition was developed by Gilson who based on the texts of Thomas Aquinas. Finally, thirdly, Gilson’s theory of history was creatively developed in Poland philosophy, as a study of the philosophical problems that ancients authors took and which have been elaborated in ancient texts. Pedagogical activity of Swieżawski and Mieczysław A. Krąpiec, who in the creative way took over Gilson’s thought, caused that existential Thomism has become one of the most known philosophical trends in Poland. At the end of the Stalinist night in Poland, Swieżawski manager to send to Gilson a series of philosophical works done at the Catholic University in Lublin; the texts concerned the history of medieval philosophy and metaphysics. In a response, Gilson encouraged him to step up his efforts to initiate research on the history of Polish medieval philosophy and philosophy of the fifteenth century in Europe. With time, a number of translations of Gilson’s books appeared in Poland. Until today they influence their readers. Today, in 21st century, Gilsonian works are used by the next - after the Swieżawski’s and Krąpiec’s students - Polish generation of Thomists.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 119-128
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu a teistyczny ewolucjonizm
Thomas Aquinas and theistic evolution
Autorzy:
Chaberek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181702.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
teizm
ewolucjonizm
kreacjonizm
materializm
św. Tomasz z Akwinu
theism
evolutionism
creationism
materialism
Thomas Aquinas
Opis:
Niniejszy artykuł porusza problem odwoływania się do nauczania św. Tomasza z Akwinu w obronie teistycznego ewolucjonizmu. Artykuł otwierają definicje pojęć takich jak ewolucja i gatunek. Główna część artkułu ma strukturę średniowiecznego artykułu, takiego, jaki stosował sam Akwinata np. w Sumie teologii. Najpierw autor przedstawia dwanaście argumentów, które można znaleźć w pismach współczesnych tomistów i innych filozofów w obronie teistycznego ewolucjonizmu. W drugiej części autor odpowiada na pytanie dotyczące kompatybilności nauczania Akwinaty z teistycznym ewolucjonizmem, a następnie rozwiązuje dwanaście trudności, odwołując się do tekstów św. Tomasza. W podsumowaniu autor przedstawia siedem punktów ukazujących niezgodność trzech typów ewolucji (ateistycznej, materialistycznej i teistycznej) z nauczaniem Akwinaty na temat pochodzenia gatunków.
“Thomas Aquinas and Theistic Evolution” is an article about the problem of using Aquinas’ thought to defend theistic evolution within the Christian theological tradition. The paper begins with definitions of terms such as “evolution” and “species.” The main part of the paper is structured according to the medieval articles written by Aquinas himself, such as those contained in his Summa Theologiae. First, the author presents twelve arguments that can be found in the writings of contemporary Thomists in favor of theistic evolution. In the next part, the author elaborates upon the answer to the question and he goes on to respond to the twelve arguments by referring to Aquinas’ writings. In the conclusion, the author shows seven points of disharmony between the three types of evolution (namely, atheistic, materialistic and theistic) and Aquinas’ teaching on the origin of species.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2016, 59, 1; 59-82
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w ujęciu Jacka Bolewskiego SJ
Theology of the Immaculate Conception according to Jacek Bolewski SJ
Autorzy:
Kubacki, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1596353.pdf
Data publikacji:
2021-09-01
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
Niepokalane poczęcie
łaska pierworodna
grzech pierworodny
Duch Święty
św. Tomasz z Akwinu
Jacek Bolewski
Opis:
Ojciec Jacek Bolewski (1946-2012) – to z pewnością jeden z najwybitniejszych polskich mariologów przełomu XX i XXI w. Jego dorobek na tym obszarze jest imponujący. Ujmując od strony metodologicznej mariologiczną twórczość Bolewskiego, należy wskazać na jej cztery zasadnicze źródła. Pierwszym źródłem, zwłaszcza u początków twórczości, była teologia Karla Rahnera. Drugim źródłem mariologicznej twórczości Bolewskiego, które z czasem stało się pierwszoplanowe, była Biblia. Trzecie istotne źródło mariologii polskiego jezuity stanowiła pobożność maryjna, szczególne intuicje maryjne św. Maksymiliana Marii Kolbego, następnie dogmaty maryjne oraz wizje maryjne: Guadalupe, Rue du Bac, Lourdes, Fatima. Ostatnim, czwartym i w sumie najnowszym źródłem inspiracji twórczości Jacka Bolewskiego, była myśl sofiologiczna Sergieja Bułgakowa. Najważniejszym tematem mariologicznym w twórczości Jacka Bolewskiego był dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny. W dogmacie tym szukał pogłębienia treści odnoszącej się nie tylko do Maryi, ale również światła skierowanego na każdego człowieka, zwłaszcza na ludzki początek i na ludzkie dopełnienie, światła odnoszącego się do człowieka jako jednostki, jak i do całej ludzkości jako Eklezja. W tym kontekście pojawia się pojęcie „łaski pierworodnej”, która jest obecną w każdym człowieku łaską stworzenia wszystkiego w Jezusie Chrystusie. W dogmacie o Niepokalanym Poczęciu NMP Bolewski szukał światła rzuconego na misterium samego Boga. W teologicznej refleksji nad misterium Boga w świetle Niepokalanego Poczęcia NMP Bolewski wychodzi od intuicji św. Maksymiliana Marii Kolbego, który, medytując nad słowami objawienia w Lourdes: „Jestem Niepokalane Poczęcie”, doszedł do przekonania, że „Niepokalane Poczęcie jest imieniem Ducha Świętego”. Takie też jest stanowisko Bolewskiego.
Father Jacek Bolewski (1946-2012) is certainly one of the most outstanding contemporary Polish Mariologists. His achievements in the area are impressive. Basing on the methodological aspect of Father Bolewski’s artistic output, one should mention four basic sources. The first source, especially at the beginning of his research, was Karl Rahner’s theology. The second source of Father Bolewski’s Marriological work, which eventually became the foreground, was the Bible. The third significant source of his Mariology was Marian devotion, Marian special intuitions of Maximilian Maria Kolbe, then Marian dogmas, and Marian visions: Guadalupe, Rue du Bac, Lourdes, Fatima. The last, fourth and the latest source of inspiration for the work of Jacek Bolewski was the Sofiological thought of Sergey Bulgakov. The most important Marian theme in the work of Jacek Bolewski was the dogma of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary. In this dogma, he sought to deepen the content referring not only to Mary, but also to the light directed at every human being, especially the human beginning and human complement, the light referring to man as an individual and to all humanity as to Ecclesia. In this context, the concept of “original grace” appears that is, present in every person, grace of creating everything in Jesus Christ. Finally, in the dogma of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin, Jacek Bolewski sought for the light cast on the mystery of God Himself. In the theological reflection on the mystery of God in the light of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin, Father Bolewski comes from the intuition of Saint Maximilian Maria Kolbe who, meditating on the words of the revelation in Lourdes: “I am the Immaculate Conception”, came to the conclusion that “the Immaculate Conception is the name of the Holy Spirit”. This is also the position of Jacek Bolewski.
Źródło:
Studia Bobolanum; 2018, 29, 1; 71-89
1642-5650
2720-1686
Pojawia się w:
Studia Bobolanum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komentarz Tomasza z Akwinu do Liber de causis – odyseja tekstów i koncepcji przez kultury, epoki i szkoły filozoficzne
Le commentaire de Thomas d’Aquin à Liber de causis – odyssée de textes et de conceptions à travers les cultures, les époques et les écoles philosophiques
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057886.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
Arystoteles
Proklos
neoplatonizm
tomizm
Thomas d'Aquin
Aristote
Proclus
néoplatonisme
thomisme
Opis:
Liber de causis, à savoir Le Livre des Causes c’est une suite d’extraits d’Éléments de théologie de Proclos commentés par un auteur arabe anonyme. Traduit du latin par Gérard de Crémone avant l’an 1187 ce texte était jusqu'à la parution en 1272 de son commentaire effectué par Thomas d’Aquin, attribué à Aristote. Le texte en version arabe a paru probablement à Toledo au début du XIIe siècle ou peut-être encore plus tôt à « l’époque des traductions » initiée par le calife abbasside al-Mamun, fondateur de la « Maison de la sagesse » à Bagdad (vers 830). Pourtant ce n’est pas ça ce qui est le plus important – la grande « carrière » de ce texte résultait du fait que l’on avait attribué à Aristote même. Dans ce fait il n’y aurait rien de spécial si on ne savait pas que le véritable auteur des idées contenues dans Liber de causis – Proclos (412–485) était l’un des plus éminents philosophes néoplatoniciens, disciple de Plutarque, réformateur de l’Académie de Platon, bref quelqu’un se situant presque aux antipodes du Lycée d’Aristote. La genèse de Liber de causis et de son commentaire Thomasien influence le texte. En effet, la philosophie que nous découvrons dans ce texte est extraordinaire. Dans la première couche, celle de Proclos, nous retrouvons le classique néoplatonisme grec, polythéiste et radicalement païen, mais considérablement émoussé par le choix approprié de thèses de Stoichéosis theologiké et le commentaire arabe écrit dans un ésprit monothéiste et créationniste. C’est ce texte néoplatonicien que commente par le suite Thomas d’Aquin – le plus célèbre partisan de l’école d’Aristote au Moyen Age, à qui la doctrine contenue dans Liber de causis devrait être extrêmement étrangère. Thomas ne le dissimule pas en exposant dans l’introduction ses constatations concernant l’attribution de Liber de causis. Néanmoins, il trouve dans le Livre des questions qui l’intéressent. L’une des questions qui intéressent Aquinate est sûrement la problématique d’esse – de l’existence. Aquinate interprète esse du Livre des causes dans l’esprit de sa propre métaphysique ce qui nous apporte la couche suivante du texte – philosophique. Il est pourtant très rare que l’on puisse en un seul texte passer par plusieurs sphères de la pensée et de la langue ainsi que quelques frontières qui les séparent. Nous pouvons aussi examiner comment la problématique qui nous intéresse se transformait depuis la classique version grecque dans Stoichéiosis theologiké de Proclos, à travers les transformations d’un auteur arabe anonyme dans Liber de causis, jusqu'à la version de Thomas d’Aquin dans son commentaire latin. Nous avons aussi « chemin faisant » deux, peut-être trois traductions de l’œuvre de Proclos : du grec à l’arabe (il n’est pas exclu que « entre » elles il existait aussi une version syrienne) et ensuite une traduction de l’arabe au latin (et une version polonaise du latin).
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 115-126
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O kanonach piękna w interpretacji śpiewu gregoriańskiego
Autorzy:
Sławecki, Michał
Misiaszek, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/972678.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
Tematy:
kanony piękna
śpiew gregoriański
św. Tomasz z Akwinu
szkoła solesmeńska
szkoła paryska m. peresa
Opis:
Interpretation of Gregorian chant should be considered in terms not only of musical beauty. As in the Greek triad unchanging ethical and aesthetic to which side of truth and goodness beauty belongs, they exist next to each other three factors, which, according to Pope Benedict XVI deciding on the sacred liturgical music and its usefulness. These are: text, composition and execution. The texts used in the compositions of Gregorian chant are excellent. All songs belonging to the Mass authenticum fontium gregorianorum, use excerpts from the Scripture, especially the Book of Psalms. Through the scientific work of the faithful (more faithful than before Vatican II) restoration the Gregorian melodies of the songs, stage investigation for musical truth and its knowledge and understanding is very advanced. The long process of composition of the Gregorian repertoire ended in the eleventh century. During this time all the developed forms of music known now forms of music and liturgical Mass and Office, defined style of composition, and by modality sought to express „elusive” spiritual substance. Direct witnesses of the state of preservation of musical monuments are numerous neumatic manuscripts, created even during the living oral tradition, but recorded on parchment using neumes in campo aperto. The last element of that triad, subject to subjective assessment is the interpretation. The Church has not taken any official position so far, which is why we now have to deal with many diverse schools of interpretation. The text has approximated the three most important: the concept of the rhythm of Solesmes (known method), school Paris (Marcel Peres) and optics semiological initiated by Dom Eugène Cardine, using science in the service of the performing arts. Different approaches will be analyzed in terms of the truth of the premises on they are based. The author attempts their valuation in the context of historical truth and beauty understood in the context of musical performance.
Źródło:
Muzyka sakralna. Piękno ocalone i ocalające; 129-142
9788364615184
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy św. Tomasz był eudajmonistą?
Thomas Aqinass Eudaimonistic Ethics
Autorzy:
Ćwik, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452495.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
św. Tomasz z Akwinu
szczęście
wiara
Bóg
zbawienie
Thomas Aquinas
happiness
faith
God
salvation
Opis:
Treatise on the last end is the foundation of the moral teachings of St Thomas Aquinas, because it teaches us about the compatibility of human conduct with his rational nature, and thus shows us that the ultimate goal is happiness. According to St Thomas Aquinas, happiness may be considered in two ways: the natural (while being on Earth) and the supernatural, after death, when we are able to see God “face to face”. Aquinas believed we can achieve happiness in this life, although it won’t be complete or final. As the trouble and suffering prevent us from perceiving gladness, no one can be perfectly happy, so long as something remains for him to desire and seek. Even though, Aquinas gives us some hints how one may be fortunate. First of all, the most important is an intellect, which helps us distinguish the goal. Having found the purpose, one can, with the power of the mind, choose what actions to take to achieve it. Achieving happiness, requires a range of intellectual and moral virtues that enable us to understand the nature of happiness and motivate us to seek it in a reliable and consistent way. Notwithstanding, the most significant for the St. Thomas Aquinas is God, who is the perfect assemblage of all good things, hence, perfect happiness where nothing is left to be desired. God is the essence of happiness. As for Aquinas, God is the most momentous, the faith is essential element in way of the happiness.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 113-128
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu o radości ze zła, które przytrafia się innym
Thomas Aquinas on Taking Pleasure in Other’s Misfortune
Autorzy:
Płotka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232714.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Schadenfreude
moral psychology
Thomas Aquinas
medieval philosophy
psychologia moralna
Tomasz z Akwinu
filozofia średniowieczna
Opis:
Tematem artykułu jest Tomasza z Akwinu koncepcja radości, której źródłem jest cierpienie innych osób (Schadenfreude). Pierwsza część obejmuje opis starożytnych źródeł Schadenfreude, którymi inspirował się Akwinata. Druga część dotyczy koncepcji nienawiści, która stanowi podstawę dla Schadenfreude. W trzeciej zaś części jest przedstawiona Tomaszowa próba rozróżnienia rozmaitych przypadków występowania Schadenfreude oraz ich częściowego moralnego usprawiedliwienia.
The article presents Thomas Aquinas’ concept of pleasure in other’s misfortune (Schadenfreude), i.e. specific joy, the source of which is the suffering of other people. The first part describes the ancient Schadenfreude sources that inspired Aquinas. The second part deals with the concept of hatred that underlies the concept of Schadenfreude. In the third part, it is presented Aquinas’ attempt to distinguish between various cases of the occurrence of Schadenfreude and an attempt of their moral justification.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 1; 231-246
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Św. Tomasz – doctor gratiae? Prymat łaski Bożej u św. Tomasza z Akwinu w świetle szesnastowiecznej polemiki wyznaniowej
Saint Thomas – doctor gratiae? The Primacy of Divine Grace in Aquinas’ Thought in the Light of Sixteenth-century Confessional Polemics
Autorzy:
Składanowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036843.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Tomasz z Akwinu
Marcin Luter
łaska Boża
usprawiedliwienie
Thomas Aquinas
Martin Luther
divine grace
justification
Opis:
Artykuł ma na celu wydobycie tych elementów nauki św. Tomasza o konieczności łaski Bożej, które dotyczą kwestii fundamentalnych dla późniejszego odrzucenia nauki katolickiej przez Marcina Lutra. Analiza opinii Lutra na temat teologii scholastycznej oraz tez św. Tomasza odnoszących się do konieczności łaski wskazuje, że Luter prawdopodobnie nie znał oryginalnej myśli Tomaszowej. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza jest poświęcona temu, czy Luter, odrzucając scholastykę, zanegował także myśl Tomaszową. Z kolei w części drugiej omawiane są te tezy św. Tomasza na temat konieczności łaski Bożej, które – pozbawione polemicznego wydźwięku – zbiegają się z pewnymi teologicznymi intuicjami Lutra.
The author seeks to underline these elements of Saint Thomas Aquinas’ teaching on the necessity of divine grace which concern the fundamental theological issues of the Reformation. A brief analysis of Luther’s idea about Scholastic theology and his reasons for rejection of the Catholic doctrine on grace, in the light of Aquinas’ teaching, indicates that Luther probably did not know the original thought of Doctor Angelicus. The article consists of two parts. The first is devoted to Luther’s rejection of Scholastic theology and the problem of Luther’s knowledge of Aquinas’ works. The second part presents Aquinas’ theses on the necessity of divine grace which coincide with some Luther’s theological intuitions.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 2; 119-131
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja Boga na przykładzie pięciu dróg Tomasza z Akwinu
The concept of God on the example of the five ways of Thomas Aquinas
Autorzy:
Picewicz, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047101.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
proofs of the existence of God
Thomas Aquinas
dowody na istnienie Boga
Tomasz z Akwinu
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest analiza zasadniczych argumentów na rzecz istnienia Boga na przykładzie pięciu dróg (dowodów) Tomasza z Akwinu, które w swej formule zawierają koncepcję Boga. W pięciu drogach Tomasza z Akwinu, Bóg występuje jako: pierwsza siła poruszająca (sama nie poruszona), pierwsza przyczyna sprawcza, byt konieczny, byt najdoskonalszy oraz jako umysł porządkujący świat przyrodniczy i prowadzący wszystko do celu. Dowody na rzecz istnienia Boga w ujęciu myśliciela, wychodzą z różnych zjawisk rzeczywistości. Punkt wyjścia jest różny: zjawisko ruchu, relacje przyczynowe, przygodność istnienia, stopniowanie doskonałości, celowość. Mimo określonych cech charakteryzujących drogi, mają jednolitą strukturę. Drogi Akwinaty dowodzą istnienia tego samego przedmiotu - Boga, lecz poszczególne argumenty ujmują transcendencję w różnym aspekcie. Wspólne składniki argumentów na rzecz istnienia Boga nie przekreślają jednak ich odrębności. Cel do którego średniowieczny myśliciel dążył, został osiągnięty, ponieważ każda z pięciu dróg odkrywa określony atrybut, który w rzeczywistości jest atrybutem Boga.
The purpose of this article is to analyse the basic arguments for the existence of God on the example of the five ways (proofs) of Thomas Aquinas, which in their formula contain the concept of God. In the five ways of Thomas Aquinas, God appears as the First Mover (unmoved himself), the First Cause, the necessary being, the most perfect being, and as the mind ordering the tendencies of the natural world and leading everything towards a goal. The proofs of the existence of God from the thinker’s perspective come from various phenomena of the reality. The starting point is different: the phenomenon of movement, causal relations, contingency of existence, gradation of perfection, purposefulness. Despite the specific characteristics of the ways, they have a uniform structure. The ways of Aquinas prove the existence of the same object – God, but individual arguments capture the transcendence in different aspects. Common components of the arguments in favour of God's existence do not, however, mean that they are not separate. The goal that the medieval thinker pursued was achieved because each of the five ways reveals a specific attribute, which in fact is an attribute of God.
Źródło:
Teologia i moralność; 2019, 14, 2(26); 235-247
1898-2964
2450-4602
Pojawia się w:
Teologia i moralność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjalność embrionu a koncepcja duszy ludzkiej
The Potentiality of Embryo and the Concept of Human Soul
Autorzy:
Hołub, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452589.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
embrion
dusza
animacja
potencjalność
Arystoteles
Tomasz z Akwinu
embryo
soul
animation
potentiality
Aristotle
Thomas Aquinas
Opis:
In the philosophy inspired by Aristotle and Thomas Aquinas there are some controversies concerning the animation of human embryo. This is connected with a lack of clarity as to its potentiality, and in particular the so-called inner potentiality. In clarifying these difficulties what is essential is to understand what the soul itself is. And here there appear some differences between Aristotle and Aquinas. In the paper, the author explains this issue and proposes an original concept of inner potentiality of embryo. It consists in two interdependent dynamisms: synchronic and diachronic.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 235-245
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie pośmiertnej identyczności ciała Chrystusa i pośmiertnego nazywania części Jego ciała w "Quaestiones quodlibetales" św. Tomasza z Akwinu
The Issue of the Posthumous Identity Christs Body and Posthumous naming of parts of His Body in "Quaestiones quodlibetales" St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Majcherek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452642.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
hylemorfizm
śmierć
ludzkie ciało
Chrystus
Thomas Aquinas
hylemorphism
death
human body
Christ
Opis:
The aim of this paper is to present and discuss the content of two parts of two different quaestiones quodlibetales of Thomas Aquinas. What they have in common is that they both treat the status of Christ (and in particular: of his body) after his death. Although they concern explicitely only the status of Christ, they can also be referred to the status of every human being post mortem. This article shows how Aquinas applies theses derived from his general metaphysical system to defend few statements that he considers necessary to adopt if one wishes to remain within the borders of christian orthodoxy. These statements are: that the death of Christ was a real one; that his divinity was not separated from him during his death; from this second statement a third one is derived: if this is the case, then the body of Christ during his death was the same one as his body before his death. By the way of some extrapolation, we can see what importance these theses and the way of justifying them bear on the more general question of a posthmous condition of human beings, especially their bodies.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 267-277
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Swoistość sfery afektywnej w ujęciu Tomasza z Akwinu
Specifity of the sphere of affections in Thomas’s Aquinas account
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452681.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
św. Tomasz z Akwinu
uczucia
władze pożądawcze człowieka
miłość
Thomas Aquinas
affections
appetitive power
love
Opis:
Love-dilectio, which is the proper love of rational beings, is related in Thomas’s Aquinas texts to the problem of acts of will, which are analogical to feelings. Thomas call them affectiones. In this way, he distinguishes them from feelings – passiones – which are reactions of sensitive appetite to the image of sensitive good or evil. Affections are reactions of the will to the good or privation of the good, i.e. evil, intellectually grasped. However, in accordance with basic thesis of Thomas’s anthoplogy concerning spiritual and corporeal unity (both functional and structural) of personal human being, affectiones usually accompany passiones and – as it might seem – they carry with senses, or senses make the will follow the perceived good. Affections – in Thomas’s Aquinas – are simpler than feelings just like the will is simper appetitive power than senstivie appetite.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2012, 1; 123-148
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu i Duns Szkot o przygodności, wolności i indywidualności
Thomas Aquinas and Duns Scotus on Contingency, Freedom and Individuation
Autorzy:
PALUCH, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488350.pdf
Data publikacji:
2017-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Tomasz z Akwinu
Duns Szkot
przygodność
wolność
indywiduacja
Thomas Aquinas
Duns Scotus
contingency
freedom
individuation
Opis:
Tekst jest próbą przedstawienia fundamentalnych perspektyw, które są konieczne dla zrozumienia stanowiska Akwinaty na temat przygodności, wolności i indywiduacji w zestawieniu z propozycją Dunsa Szkota. Autor stara się wziąć pod uwagę ostrzeżenie É. Gilsona: niewiele da porównywanie wybranych szczegółów wspomnianych pozycji filozoficznych bez zrozumienia fundamentalnej różnicy między porównywanymi metafizykami. Pierwsza część artykułu przedstawia różnicę rozumienia relacji między naturą i wolą. Duns Szkot interpretuje wolę, przeciwstawiając ją naturze, i rozumie prawdziwie osobowe, wolne i chrześcijańskie działanie w opozycji do deterministycznych działań natury. Dla Akwinaty prawdziwie osobowe działanie może być wpisane w naturę jako jej wolne dopełnienie. Różnica jest ufundowana w rozmaitych interpretacjach filozofii Arystotelesa. Druga część opisuje różnicę w rozumieniu transcendencji boskich działań. Tomasz posługuje się bardzo mocnym rozumieniem transcendencji, które pozwala przyjąć tezę: niezmienność (= konieczność) woli Boga uzyskuje swoje cele zarówno przez konieczne, jak i wolne (!) działania stworzeń (por. De veritate, q. 6, a. 3, ad 3). Duns Szkot szuka bardziej intuicyjnie dostępnego rozumienia relacji między boskimi i ludzkimi działaniami. Z tego powodu opisuje boskie działania jako przygodne, podejmowane w wiecznym „teraz”. Trzecia część zajmuje się doktryną indywiduacji. Duns Szkot proponował rozwiązać problem przez odwołanie do słynnej formy haecceitas. Chociaż dla Tomasza nośnikiem indywidualności po zindywidualizowaniu bytu jest także forma jako źródło substancjalności i chociaż Tomasz musiał być świadomy trudności klasycznego stanowiska, odwołującego się do Arystotelesa (materia jako główny czynnik indywiduacji), trzyma się stanowczo arystotelesowskiego rozwiązania, nieznacznie je przeformułowując (materia quantitate signata). Były najprawdopodobniej dwa powody wiernego podążania Tomasza za Arystotelesem, mimo wątpliwości Alberta Wielkiego i Bonawentury: chęć podkreślenia hylemorficznej struktury bytu i próba wskazania trwałej podstawy dla pojęciowych genera. Ostatni problem prowadzi do najważniejszej metafizycznej różnicy między analizowanymi propozycjami. Duns Szkot jako esencjalista musi wpisać wszystko, co rzeczywiste, w porządek istotowy. Tomasz artykułuje rzeczywistość bytu, biorąc pod uwagę istotę i istnienie. Jego stanowisko daje tym sposobem więcej możliwości do odczytania bytu.
The paper attempts to present the fundamental perspectives which are necessary to understand Aquinas’s position on contingency, freedom and individuation in order to compare his thinking with Duns Scotus’s. The author wants to take into account Gilson’s warning: it is useless to compare chosen details of the aforementioned philosophical proposals, if there is no understanding of the deep difference between the metaphysical systems of the two philosophers. The first section presents the difference in the understanding of the relationship between nature and will. Duns Scotus interprets the will as opposed to nature and sees a truly free and Christian person acting as opposed to the deterministic operations of nature. For Aquinas the truly personal acting may be inscribed in nature as its free fulfilment. The difference is based on the different readings of Aristotle’s philosophy. The second section describes the difference in the understanding of the transcendence of the divine actions. Thomas uses a very strong concept of transcendence that allows him to accept the thesis that God’s immutable (= necessary) will achieves its purposes through the necessary and free (sic!) actions of the creatures (cf. De veritate, q. 6, a. 3, ad 3). Duns Scotus looks for a more intuitive understanding of the relationship between divine and human acting. Because of that he describes the divine actions as contingent, undertaken in the eternal “now”. The third section deals with the doctrine of individuation. Duns Scotus’s proposed solution to this problem is his famous form haecceitas. Although the form as the source of substantiality is the sign of individuality for Thomas, as well, in his case this has been achieved through individuation, and although he must have been aware of some difficulties in the classical Aristotelian position (matter as the main factor in individuation), he sticks to the Aristotelian solution, only slightly reformulating it (materia quantitate signata). There are two reasons for his fidelity to Aristotle in spite of doubts expressed by Albert the Great and Bonaventure: the stress on the hylemorphic structure of being and the attempt to articulate the consistency of the conceptual genera. The last problem leads to the main metaphysical difference of the analysed proposals. Duns Scotus as an essentialist has to inscribe everything that is real within the order of essence; Thomas articulates reality by taking into account essence and existence. His position opens wider possibilities for the understanding of being.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 4; 23-36
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cel nauczania według Tomasza z Akwinu
The Aim of Teaching According to Thomas Aquinas
Autorzy:
Sieńkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509892.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Thomas Aquinas
teaching
ultimate aim
religious faith
Tomasz z Akwinu
nauczanie
cel ostateczny
wiara religijna
Opis:
Among the medieval teachers and orators a special place is taken by St. Thomas Aquinas. His preaching and teaching involves bascally the knowledge of wisdom – that is the knowledge of ultimate causes of reality. Looking for the causes of the world, according to Aquinas, evolves itself into indicating the ultimate aim of everything, especially that of man. The aim of all beings, which is alsounderstood as the first cause, is identified with God. Religious faith is one of the ways of knowing God. Thanks to this faith it becomes possible to know the essence of God, correspondently to the human way of existence and knowing in temporal life. Accordingly, the teaching task consists in proclaiming the truth about God as the ultimate end of man, as well as in preparing and empowering him, on the path of faith, to receive contents of God's revelation.
Wśród średniowiecznych nauczycieli i oratorów szczególne miejsce zajmuje św. Tomasz z Akwinu. U podstaw jego przepowiadania i nauczania legła wiedza mądrościowa – tj. wiedza o ostatecznych przyczynach rzeczywistości. Poszukiwanie przyczyn świata, zdaniem Akwinaty, przeradza się we wskazywanie na ostateczny cel wszystkiego, zwłaszcza zaś cel istnienia człowieka. Cel wszystkich bytów, rozumiany także jako pierwsza przyczyna, identyfikowany jest z Bogiem. Wiara religijna stanowi jedną z dróg poznania Boga. Dzięki niej możliwe staje się poznanie istoty ("essentia") Boga, odpowiednio do ludzkiego, temporalnego sposobu istnienia i poznawania. Zgodnie z tą myślą, zadanie nauczania polega na głoszeniu prawdy o Bogu jako ostatecznym celu człowieka, jak również na przygotowaniu człowieka i uzdolnieniu go, na drodze wiary, do przyjęcia treści Bożego Objawienia.
Źródło:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL; 2013, 2; 93-105
2300-9357
Pojawia się w:
Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podejście do Biblii w pierwszym z „Wykładów Listu do Rzymian” św. Tomasza z Akwinu
Autorzy:
Kamykowski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950776.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Teologiczne
Tematy:
List do Rzymian
Tomasz z Akwinu
egzegeza
Letter to the Romans
St. Thomas Aquinas
exegesis
Opis:
The article is written reflection on the Thomas’s commentary to the first verse of Romans carried under the direction of the author by Fr. Pavel Habrovec, Fr. Marcin Kaznowski SDB, Marek Kostur, Beata Marek, Magdalena Marek, Agnieszka Piskozub-Piwosz, Fr. Rafał Wilkołek. The author used in the article all the written statements of the participants. The formal aspect of the analysis determined the four questions: 1. What is Revelation and how does it happen? 2. What is the relationship between God’s word and the written text? 3. What is the relationship of the text of Scripture to the person of Christ? 4. What is (therefore) the correct reading of the text?
Artykuł stanowi pisemne opracowanie przemyśleń po dyskusji nad komentarzem Tomasza do pierwszego wersetu Listu do Rzymian, którą pod kierunkiem autora prowadzili: ks. Pavel Habrovec, ks. Marcin Kaznowski SDB, Marek Kostur, Beata Marek, Magdalena Marek, Agnieszka Piskozub-Piwosz, ks. Rafał Wilkołek. Autor wykorzystał w artykule wszystkie spisane wypowiedzi uczestników, starając się oddać raczej ostateczny owoc, konsensus w rozumieniu komentowanego fragmentu niż indywidualny wkład poszczególnych osób. Formalny aspekt analizy wyznaczały cztery pytania: 1. Czym jest Objawienie i jak się dokonuje? 2. Jaka jest relacja między słowem Boga a tekstem spisanym? 3. W jakim stosunku pozostaje tekst Pisma do osoby Chrystusa? 4. Jaka jest (wobec tego) poprawna lektura tekstu?
Źródło:
Ruch Biblijny i Liturgiczny; 2014, 67, 3
2391-8497
0209-0872
Pojawia się w:
Ruch Biblijny i Liturgiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Arystoteles czy św. Tomasz z Akwinu? Głębsze rozumienie intelektu
Aristotle or St. Thomas Aquinas? Deeper the understanding of intellect
Autorzy:
Zaorski, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1008974.pdf
Data publikacji:
2018-10-03
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
intelekt
dusza
nieśmiertelność
św. Tomasz z Akwinu
Arystoteles
St. Thomas Aquinas
Aristotle
intellect
soul
immortality
Opis:
The presented concept of intellect shows the size and innovation of St. Thomas Aquinas. As opposed to Aristotle, St. Thomas explains the nature of intellect more precisely. Aristotle used only one concept in describing form and matter. However, this was not enough to show the existence of intellect a
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2018, 31, 3; 80-90
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Religious discourse and Philosophy Ibn Rusd and Thomas Aquinas
Autorzy:
Ellul, Joseph
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375652.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Religious discourse
Philosophy
Ibn Rusd
Thomas Aquinas
Scholasticism
Dyskurs religijny
filozofia
Tomasz z Akwinu
Scholastyka
Opis:
Artykuł Josepha Ellula analizuje podobieństwa i różnice w filozoficznej refleksji Ibn Rusda    i Tomasza z Akwinu. Według muzułmańskiego filozofa, o ile religia odnosiła się ludzi poprzez za- stosowane symbole, obrazy i prawa, o tyle filozofia ukazywała prawdę objawioną dzięki dowodze- niu. Dlatego usiłował on zachować harmonię między filozofią i religią, podkreślając zgodność re- ligii z wymogami racjonalnego dyskursu, co szczególnie uwidoczniło się w jego dyskusji nad wy- razową i alegoryczną interpretacją Koranu. Dla Tomasza z Akwinu prawda objawiona znajduje się poza rozumem, który nie może być do niej w opozycji. Wysiłek intelektualny pełni tutaj charakter służebny: mając na celu wyjaśnianie, potwierdzanie i obronę prawd wiary chrześcijańskiej. W związku z tym dowody powinny być sto- sowane w celu wykazania, że to, co przeciwnicy twierdzą na temat wiary chrześcijańskiej, jest fał- szywe. Mimo że sfera rozumu nie pokrywa się z domeną wiary, to w żaden sposób nie implikuje wzajemnego wykluczenia. Jak zauważa Akwinata, filozof rozważa stworzenia same w sobie, nato- miast  wierzący  postrzega je w ich odniesieniu do Boga. Refleksja Tomasza z Akwinu, ubogacona lekturą dzieł muzułmańskiego filozofa, umożliwiła mu spotkanie z reprezentantami religii niechrześcijańskich we wspólnym dążeniu do prawdy. Jego dzieła są świadectwem spotkania filozofii chrześcijańskiej oraz islamskiej inspirowanych zarówno przez perypatetyków i neoplatoników, jak i pośrednio przez muzułmańską myśl teologiczną.
The article by Joseph Ellul OP analyses similarities and differences in the philosophical approach of Ibn Rušd and St. Thomas Aquinas. For the Muslim philosopher, religion appealed to the masses by applying symbols, imagery and laws, whereas philosophy arrived at the truths of revealed Law through demonstration. He goes to great lengths in order to establish the existence  of harmony between philosophy and religion, but he appears to take it in the sense of conformity  of religion to the requirements of rational discourse, particularly in his discussion of the literal and the allegorical interpretation of the Qur’ân. For Thomas Aquinas revealed truth, that is to say the truth of the Christian faith, lies beyond reason, but the latter cannot be opposed to the former, since what nature endows cannot be opposed to supernatural gift. The exercise of reason is instrumental in order to clarify, corroborate and defend the truths of the Christian faith. Consequently, reason should be applied in order to prove that what adversaries are stating about the Christian faith is false. Although the realm of reason is not coextensive with that of faith, this by no means should imply that they are mutually exclusive or contradictory. As Aquinas points out, the philosopher considers creatures as they are, whereas the believer views them in their relation to  God. Aquinas’s intellectual investigations allowed him to bridge the divide that arose in encounters with members of non-Christian religions in the common pursuit of truth. His works are a living testimony to the encounter between Christian thought and Islamic philosophy inspired by both the Peripatetics and the Neoplatonists together with the indirect contribution of Muslim theological thought.
Źródło:
Poznańskie Studia Teologiczne; 2015, 29; 27-53
0209-3472
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem pojęcia natury w pismach Tomasza z Akwinu
Problem of the Concept of Nature in Thomas Aquinas’s Texts
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075881.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
natura
Arystoteles
Boecjusz
Tomasz z Akwinu
prawo naturalne
nature
Aristotle
Boethius
Thomas Aquinas
natural law
Opis:
The term “nature” in the Middle Ages was used (not to say: overused) commonly to denote a lot of things, often mutually exclusive. The source of this confusion seems, at least in the thirteenth century, the “educational” heritage of Boethius, from whom the divisions of nature and the Aristotle’s metaphysics were taught. They were studied diligently at the beginning of this century. Analyzing the views of nature in the texts of Saint. Thomas, it’s hard not to get the impression that Aquinas is not talking much about it. Not only does he not incorporate the concept of nature into his existential metaphysics, but he does not even do anything to sort out the terminological confusion that Aristotle and Boethius have introduced to the problems of nature. Calling „natural” the things that are mutually exclusive is causing trouble to himself. In the Treatise of Man he recognizes reason and the freedom resulting from it as the most important distinguishing features of a human being. As far as the freedom derives from rationality, obviously state of slave is totally unnatural. However, in the Treatise on Marriage, Thomas writes about slavery as a punishment imposing for original sin, which has been prescribed by law, but comes from natural law, as something determined from the determining.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 193-211
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Arystotelesowsko-tomistyczna koncepcja animacji a współczesne spory bioetyczne
The Aristotelian-Thomistic Conception of Animation and the Contemporary Bioethical Dilemmas
Autorzy:
Kulik, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075883.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
animacja
dusza
życie ludzkie
Arystoteles
Tomasz z Akwinu
animation
soul
human life
Aristotle
Thomas Aquinas
Opis:
The content of the paper is a philosophical analysis of Aristotelian-Thomistic conception of animation as a way to describe the essence of human life. The analysis is philosophical, because its aim does not consist in purely historical inquiry, but in establishment of correct conception of human life. The paper also shows that the classical dilemma between immediate and delayed animation is not anachronical quarrel, but the stances in it are analogous to the contemporary bioethical views on such problems as moral permissibility of abortion and euthanasia. According to the new interpretation Aristotle was a proponent of immediate animation and Aquinas was opting for some form of delayed animation. The critique of these stances has shown their problematic implications and their incompatibility with contemporary scientific knowledge. The aim of proposed modification is both to avoid these flaws and to maintain the essence of the classical conception. The argumentation shows that human life cannot be identified with the potentiality to perform the functions that are specific to human beings, because that potentiality can be ascribed also to the beings other than humans (e.g. reproductive cells). Human existence cannot be identified neither with the acts of reason, because it would lead to denial of the status of human being not only to the embryo and the fetus, but also to the people in their sleep. The correct conception of human life must involve both the existence of a being that has some biological individuality (a member of a specie Homo sapiens) and the potentiality to perform the acts of reason. If (as Aristotle claimed) in case of human being the act of vegetative faculty is also an act of the human soul, then a human being who performs act of that faculty also performs an act of a rational soul. Therefore he maintains its identity as a subject, although in the very moment he doesn’t perform what is most specific to the subject.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2020, 2, 9; 187-202
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od fenomenologii do tomizmu? O intelektualnej drodze Edyty Stein do Świętego Tomasza
From Fenomenology to Tomism? Saint Edith Stein’s Intellectual Journey to Saint Thomas
Autorzy:
Pałubicki, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2077207.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
Edyta Stein
Święty Tomasz z Akwinu
fenomenologia
tomizm
Edith Stein
Saint Thomas Aquinas
phenomenology
thomism
Opis:
Artykuł pokazuje powiązania i podobieństwa między myślą Edyty Stein i świętego Tomasza z Akwinu. Główny problem sformułowany został w sposób następujący: czy możemy mówić o intelektualnej drodze Edyty Stein do świętego Tomasza z Akwinu? Analizy pokazały, że Edyta Stein była osobą poszukującą prawdy w całym swoim życiu  a na tej drodze ku prawdzie istotne miejsce zajmuje święty Tomasz. Droga ta posiada trzy główne fazy: fenomenologiczną, chrześcijańską i mistyczną. Do spotkania ze świętym Tomaszem dochodzi w czasie „fazy chrześcijańskiej”. Żydowską myślicielka tłumaczyła dzieła Akwinaty, porównywał jego system z rozważaniami Husserla i sama twórczo komentowała analizy Doktora Anielskiego. Spotkanie z fenomenologią i tomizmem doprowadziło Edytę Stein do decyzji wstąpienia do klasztoru karmelitańskiego i analiz doświadczenia mistycznego.
The article shows the connection and similarities between Edith Stein and Saint Thomas Aquinas. The main issue of the considerations is: if we can talk about an intellectual way from Edith Stein to Saint Thomas Aquinas? The analysis have shown that Edith Stein was a person who was looking for the Truth in all her life. On this journey to the Truth we can distinguish 3 basic stages: phenomenological, christian and mystical. Saint Thomas plays fundamental role in the second stage. This Jewish thinker translated the work of Aquinas and conformed his way of thinking with Husserl’s phenomenology. The meeting with phenomenology and Thomism resulted in her decision of life in Carmelite order and analysis of mysticism. 
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2020, 54; 197-211
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja intelektu a rozumienie wiary. Zestawienie poglądów Tomasza z Akwinu, Immanuela Kanta i Augusta Comte’a
The conception of the intellect and the understanding of faith.A juxtaposition of the views of Thomas Aquinas, Immanuel Kant and Auguste Comte
Autorzy:
Sieńkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2078911.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
intelekt
wiara
Tomasz z Akwinu
Immanuel Kant
August Comte
intellect
faith
Thomas Aquinas
Auguste Comte
Opis:
Faith is a complex activity, which consists of the action of the intellect and the will. The understanding of these two authorities affects the understanding of faith. Therefore, it can be concluded that a specific conception of faith is associated with a specific conception of the intellect. The reason justifying this conclusion is the ability of the intellect to demonstrate the existence of God. The conception of the intellect showing that God exists creates the pos-sibility of receiving revelation, or the supernatural faith that is the recognition of what God has revealed. This type of intellect is characteristic of the realistic philosophy represented by Thomas Aquinas. Kantʼs conception of intellect is related to the very study of phenomena. In the order of theoretical knowledge, it is not possible to show that God exists because He is not a phenomenon. This possibility exists in a practical order, where God is the idea of reason. Therefore, the recognition of the existence of God is made thanks to the rational faith present only on the ground of morality. In turn, Comteʼs understanding of the intellect associated with the knowledge of facts and permanent relationships between them in the form of laws precludes the possibility of stating that God exists. The positivist understanding of the intel-lect is in no way connected with searching for the existence of God. This kind of intellect does not include Godʼs reach because it is limited to the examination of facts and laws. The only faith accepted by him is the natural faith that constitutes trust in the person who conveys the heritage of positivism.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 139-156
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego czynimy zło? Trójpodział przyczyn zła moralnego według św. Tomasza z Akwinu
Why do we do evil? Tripartite division of moral evil according to Thomas Aquinas
Autorzy:
Belina-Prażmowska, Paula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452387.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
etyka
rozum
wola
zło moralne
Thomas Aquinas
ethics
reason
will
moral evil
Opis:
In the first part of the paper anthropological basis has been presented and it intends to show, that for a proper human being development a harmony between his faculties and dominion of intellect should occur. The lack of the harmony and lack of surrendering the other faculties to the intellect, reduces man to moral evil, causing or overmuch reign of feeling in act of decision, or deprivation of will. In the second part I have presented the possible mistakes in particular human faculties, which are causes of moral evil. So, ignorance in reason, malice of will and sins performed because of weakness influenced by feelings. At the beginning I have pointed out, that saint Thomas Aquinas sees all of them as a intellectual malfunction. In conclusion in should be said, that Thomas as a representative of intellectual ethics, focuses on intellectual aspect of human action and even he perceives evil as a kind of intellectual shortcomings. He does not deny irrational element in a man, but he points out the necessity of surrendering it to the will and intellect, so a man is able to grow in perfect inner harmony of senses, will and intellect.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 113-127
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu o życiu czynnym i kontemplacyjnym
Thomas Aquinas on active and contemplative life
Autorzy:
Płotka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452603.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
życie kontemplacyjne
życie czynne
kontemplacja
Tomasz z Akwinu
contemplative life
active life
contemplation
Thomas Aquinas
Opis:
Article focuses on the issue of active and contemplative life in medieval thought, especially in the concept of St. Thomas Aquinas. It consists of three parts. The first one presents briefly the basic philosophical problems (concerning issues like vita activa and vita contemplativa) which arose in the commentaries on X book of Nicomachean Ethics by Aristotle. Then it shows how Thomas Aquinas’s perception of Ethics as a integral whole sheds light on his solution of the dispute. The first part ends with Aquinas’s most important arguments in favor of vita contemplativa. In the second part it will be presented dispute regarding the purpose and nature of contemplation. Commentary tradition of X book takes dual understanding of contemplation into account: it is recognized either as a mystical union with God, or as the cognitive function of the intellect. Thomas developed concept of two kinds of happiness and it seems to be the answer to this problem. The third part of the article develops the issue of Thomas interpretation of Ethics by analyzing the meaning of vita activa (expressed in the formation of virtues) for contemplation.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 189-202
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komplementarność mądrości i roztropności w ludzkim postępowaniu. Ujęcie św. Tomasza z Akwinu
The complementarity of wisdom and prudence in human action. Thomas’s Aquinas account
Autorzy:
Andrzejuk, Izabella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452667.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
św. Tomasz z Akwinu
mądrość
roztropność
sprawności
cnoty
Thomas Aquinas
wisdom
prudence
human dispositions
virtue
Opis:
While considering the problem of human dispositions, Thomas Aquinas indicates the special role of disposition in human action. Its unique position is caused by the fact that it is both intellectual and moral virtue. Wisdom, however, is a intellectual virtue, which relies on ability to cognizing the truth, which is not available to the man in indirect cognition. Therefore, wisdom make the human intellect able to its proper operations – reasoning. However, there is no indirect transfer from wisdom, which is theoretical disposition to the human action and here is the place for prudence, which is disposition of both intellect and will. It seems that cooperation of both virtues plays the considerable role in human activity. Aquinas claims, that the object of human appetite is only cognizable. In this way wisdom – as a virtue concerning human cognition – is related to the prudence, which includes human cognition as well as appetite. The precise analysis of St. Thomas Aquinas’s texts show, that relationship between wisdom and prudence is very strict and both virtues rely on each other. Practically it means, that one cannot be prudent without being wise and one cannot be wise without being prudent.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2012, 1; 85-107
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktura bytu w Summa contra Gentiles Tomasza z Akwinu
Structure of being in Summa contra Gentiles by Thomas Aquinas
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452699.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
byt
istnienie
istota
metafizyka
Arystoteles
Tomasz z Akwinu
being
existence
essence
metaphysics
Aristotle
Thomas Aquinas
Opis:
The answer to the question what being means for Thomas Aquinas in his Summa contra Gentiles is: a composition of existence and essence. Such definition refers in a way (analogously) even to God because Thomas Aquinas says that in the case of God essence is existence, thus expressing the one-elementality and simplicity of His structure. All other beings are composed of existence as an act and essence as potency. Therefore, existence and essence are being’s principles and their relation is like that of act and potency. Existence makes being exist and essence determines what it is. The concept of being according to St. Thomas Aquinas is usually rightly associated with Aristotle’s metaphysics. Thomas Aquinas adopted from Aristotle the concept of act and potency but his view on the structure of being was different than that of the philosopher, who considered form and matter as being’s principles. Together they constituted being understood as what something is. In this structure, form was the act shaping it and matter was potency being shaped. Their effects were limited to determining the identity of being, that is, whether or not it is. Thomas Aquinas recognized that the first principle of being must be the factor that makes being real and only then can one speak of its identity. That is why he proclaimed that the basic structure of being is: existence as the cause of the reality of being and essence as the cause of its identity. Thomas’ proposal is thus different metaphysics than Aristotle’s “first philosophy.” Therefore, Thomism is not Aristotelianism. Composition of form and matter applies to the essence of material beings, determining what they are, i.e. their identity. Thus, one can say that form is an essential act, and matter is essential potency. Therefore, it can be further stated that Aristotle’s metaphysics is a theory of being as essence while Thomas Aquinas’ metaphysics would be the theory of existing being. Thus, it is right to call Stagirite’s approach essentialism in contrast to Thomas’ existential metaphysics
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 99-119
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Utopia anielska jako wzorzec społeczności ziemskiej w myśli Pseudo-Dionizego i Tomasza z Akwinu
Angelic utopia as a model for earthly society in the thought of Pseudo-Dionysius and Thomas Aquinas
Autorzy:
Tomasiewicz, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762655.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
aniołowie
państwo
Tomasz z Akwinu
PseudoDionizy Areopagita
utopia
angels
state
Thomas Aquinas
Pseudo-Dionysius Areopagite
Opis:
Artykuł porusza zagadnienie wpływu nauki o aniołach Pseudo-Dionizego Areopagity i Tomasza z Akwinu na filozofię społeczno-polityczną w średniowieczu. Kluczowym pojęciem, którym posługuje się angelologia Pseudo-Dionizego jest „hierarchia”. Koncepcja hierarchii jest osadzona na założeniach metafizyki neoplatońskiej, stąd też Pseudo-Dionizy przedstawia byty anielskie w porządku enneadycznym. Tak przedstawiona hierarchia wywarła wpływ na rozumienie i uzasadnienie porządku społecznego w wiekach średnich oraz na legitymizację struktury władzy politycznej. Wreszcie, wedle wymienionych autorów głównym celem społeczności anielskiej jest jedność stworzenia w Bogu. Tym samym również idealny porządek polityczny ziemski musi realizować cele eschatologiczne.
The article deals with the issue regarding the influence of Pseudo-Dionysius the Areopagite and Thomas Aquinas’ science about the angels on the socio-political philosophy in the Middle Ages. The key concept in Pseudo-Dionysius’ angelology is “hierarchy”. This concept of hierarchy is based on the assumptions of Neoplatonic metaphysics, hence Pseudo-Dionysius presents angelic beings in the enneadic order. The hierarchy presented in this way influenced the understanding and justification of the social order in the middle ages, and the legitimacy of the structure of political power. Finally, according to these authors, the main goal of the angelic community is the unity of creation in God. Thus, the ideal earthly political order must also pursue eschatological goals.
Źródło:
Logos i Ethos; 2022, 59, 1; 133-148
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu i widmo ukrytego nominalizmu
Thomas Aquinas and the Spectre of Hidden Nominalism
Autorzy:
Głowala, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31231980.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
uniwersalia
ukryty nominalizm
Tomasz z Akwinu
Awicenna
triplex status naturae
universals
hidden nominalism
Thomas Aquinas
Avicenna
Opis:
W artykule dyskutuję z interpretacją tomistycznej teorii uniwersaliów w książce Pawła Rojka Tropy i uniwersalia. Badania ontologiczne w kontekście problematyki „ukrytego nominalizmu”. Stawiam sobie w nim trzy cele. (i) Proponuję uściślenie definicji powszechnika, pozwalające bronić zasadniczych tez Pawła Rojka dotyczących ukrytego nominalizmu; (ii) pokazuję, że zaproponowana przez Pawła Rojka interpretacja Akwinaty sama popada w ukryty nominalizm; (iii) proponuję, w oparciu o teorię triplex status naturae Awicenny, inne odczytanie tomistycznej teorii uniwersaliów, które wydaje mi się unikać pułapki ukrytego nominalizmu.
In the paper, I discuss the interpretation of the Thomistic theory of universals put forward in Paweł Rojek’s book Tropy i uniwersalia. Badania ontologiczne [Tropes and Universals: Ontological Investigations] in the context of the issue of hidden nominalism. My aims are threefold. (i) I suggest a more precise definition of a universal that enables a defence of basic claims by Rojek concerning hidden nominalism; (ii) I show that the interpretation of Aquinas put forward by Rojek does in fact collapse into hidden nominalism; (iii) I offer another interpretation of the Thomistic theory of universals based on the theory of triplex status naturae that seems free from the trap of hidden nominalism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 3; 325-346
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Misterium Bożego gniewu: perspektywa klasyka i teologa współczesnego
The Mystery of God’s Wrath. Perspective of the Classic and of the Contemporary Theologian
Autorzy:
Frąckowiak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044649.pdf
Data publikacji:
2018-03-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
gniew Boży
Tomasz z Akwinu
Hans Urs von Balthasar
wrath of God
divine anger
Thomas Aquinas
Opis:
Boski gniew jest doświadczeniem wspólnym wielu kulturom i religiom. Także Objawienie biblijne opisuje Boga jako tego, kto się gniewa. W dzisiejszych czasach orędzie o gniewie Bożym napotyka trudności we właściwym zrozumieniu. Z jednej strony możemy dostrzec niezdrową duchowość opartą na nadmiernym lęku przed Bogiem, z drugiej natomiast – dla naszej współczesnej mentalności gniew Boga zdaje się być nie do pogodzenia z miłosierną Jego miłością. Nasza krótka refleksja jest poświęcona Bożemu gniewowi widzianemu z dwóch perspektyw: średniowiecznego systemu scholastycznemu św. Tomasza z Akwinu oraz dwudziestowiecznej teologii Hansa Ursa von Balthasara. Analiza tekstów naszych autorów, jak również porównanie ich rozwiązań pozwala nam odkryć zbieżności i sformułować niektóre różnice, wskazujące na odmienne wrażliwości ich epok. Wysiłki teologów zmierzające do precyzyjnego nazwania tajemnicy Boga mogą okazać się użyteczne we współczesnej refleksji i przepowiadaniu.
Divine wrath is a common theme within many cultures and religions. The biblical revelation also describes God as the One who sometimes is angry. Today, the message of God’s anger is very difficult to understand in a proper way. On the one hand, an excessive fear of God can become the basis for an unhealthy spirituality . On the other hand, to our modern way of thinking anger can seem to stand in conflict with the merciful love of God. Our short reflection explores divine wrath as seen from two different perspectives: the medieval scholastic system of Saint Thomas Aquinas and the twentieth century theology of Hans Urs von Balthasar. Analysis of the two authors’ texts, and the comparison of their solutions, allow us to discover some parallels and also identify some differences, which reflect the sensitivities of their respective epochs. The theologians’ efforts to express precisely the meaning of God’s mystery can be fruitful for our contemporary reflection and proclamation, inspiring the reader to delve further into the issue.
Źródło:
Verbum Vitae; 2018, 33; 423-443
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miłość Boga w pismach św. Tomasza z Akwinu
Aquinas's View of God's Love
Autorzy:
Moskal, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1622031.pdf
Data publikacji:
2013-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
miłość Boga
Miłość Boża
Tomasz z Akwinu
Akwinata
love of God/God's love
Thomas Aquinas
Aquinas
Opis:
In the present article the author argues that, according to Thomas Aquinas, there is love in God, because the act of will by its nature involves love. God naturally loves all existing things since he calls them into being. Consequently, the term “love” means the essence of God, the breath of love, and the person of the Holy Spirit. God loves the created things through the Holy Spirit. Then, through the Incarnation and the work of Jesus Christ God shows us how deeply He loved us. Finally, the notion God’s love is strictly connected with the idea that God is just and merciful.
Źródło:
Verbum Vitae; 2013, 23; 183-195
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ sportu na życie moralne człowieka - korzyści, wynaturzenia i próby ich przezwyciężenia w świetle nauki św. Tomasza z Akwinu
Autorzy:
Kuna, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1830403.pdf
Data publikacji:
2019-12-20
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
sport
St Thomas Aquinas
education
aretology
physical culture
św. Tomasz z Akwinu
wychowanie
aretologia
kultura fizyczna
Opis:
Niniejszy artykuł jest próbą ukazania wychowawczych aspektów sportu w nauczaniu św. Tomasza z Akwinu. Konieczność tej analizy wynika z wielu przyczyn. Jedną z nich, i bodaj najważniejszą, jest między innymi fakt, że sport początku XXI wieku przestaje być tym, co winno służyć człowiekowi, często stając się zagrożeniem dla życia i godności osoby ludzkiej. Dlatego niniejsza praca ma za zadanie ukazać ogromną potencję i szansę, jaką niesie dla wszechstronnego rozwoju osobowości człowieka uprawianie sportu. W zrozumieniu tego problemu pomocne jest oparcie o naukę św. Tomasza z Akwinu, szczególnie w aspekcie jego spojrzenia na kulturę fizyczną przez pryzmat aretologiczny. 
The paper presents the educational aspects of sport in the light of St Thomas Aquinas’ teaching. This analysis is very relevant for many reasons. One of them, and possibly the most important one, is the fact that in the early 21st century sport ceased to be beneficial to humans and instead it often becomes a threat to our wellbeing and dignity. Thus the aim of this article is to highlight the huge potential and the opportunities that sport offers to the integrated human personality development. This is made possible by bringing Aquinas’ teaching, especially his view on physical culture in the light of aretological primacy. 
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2019, 53; 275-290
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu, O zasadach natury
On the Principles of Nature By St. Thomas Aquinas. Translation From Latin
Autorzy:
Majcherek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488425.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Tomasz z Akwinu
filozofia przyrody
przyczyny
natura
zasady
Thomas Aquinas
philosophy of nature
causes
nature
principles
Opis:
Tekst stanowi tłumaczenie traktatu Tomasza z Akwinu pt. De principiis naturae (O zasadach natury), stanowiącego opis podstawowych zagadnień filozofii przyrody i metafizyki w ujęciu Akwinaty. Są to przede wszystkim zagadnienia związane z powstawaniem, które stanowi dla Tomasza podstawowy przedmiot badań filozofa natury. Zajmuje się on odróżnieniem substancji od przypadłości, złożeniem materii i formy, czterema rodzajami przyczyn i ich wzajemnymi relacjami, a także rodzajami konieczności i identyczności.
This text is a translation of the treatise De principiis naturae (On the Principles of Nature), written by Thomas Aquinas. It provides a description of the basic questions occupying the philosophy of nature and metaphysics as Aquinas sees them. These questions are, first and foremost, the ones concerning the phenomenon of becoming, which, according to Aquinas, constitutes the basic object of investigations conducted by the philosopher of nature. In the treatise, Aquinas distinguishes substance from accidents; describes the composite of matter and form, the four kinds of causes and how they are related to one another; and, finally, presents different kinds of necessity and identity.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 1; 131-151
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontekst prawniczej wiedzy św. Tomasza z Akwinu
Context of Legal Knowledge of Saint Thomas Aquinas
Autorzy:
Korporowicz, Łukasz Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/596305.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Zakon Kaznodziejski
św. Tomasz z Akwinu
prawo
studium
Order of Preachers
St. Thomas Aquinas
law
study
Opis:
W niniejszym artykule autor stara się wskazać na kontekst i źródła wiedzy prawniczej posiadanej przez św. Tomasza z Akwinu. Nie ulega wątpliwości, iż Tomasz nie studiował prawa, lecz jest równocześnie pewne, że w swoich pracach powoływał źródła prawa rzymskiego i kanonicznego. Jak się wydaje, nie należy tych przypadków traktować jednostkowo, lecz raczej widzieć je w szerszej perspektywie. W przekonaniu autora wiedza Akwinaty na temat prawa stanowiła naturalną konsekwencję trzech niezależnych okoliczności. Po pierwsze, okres życia św. Tomasza przypadał na tzw. „wiek prawa”. Po drugie, był on członkiem zakonu dominikańskiego, w duchowości którego zawsze podkreślano konieczność studiów, które miały pomóc braciom w lepszym głoszeniu Słowa Bożego. Wreszcie, z początkami istnienia Zakonu Kaznodziejskiego łączyć należy zjawisko dużej liczby powołań wykształconych prawników i kanonistów rekrutujących się przede wszystkim z Uniwersytetu Bolońskiego. Wydaje się, iż wstępując do zakonu dzielili się oni swoją wiedzą ze współbraćmi. Także i w tym nieformalnym procesie nauczania prawa można poszukiwać źródeł prawniczej wiedzy Akwinaty.
In this article author is attempting to show the context and the sources of the legal knowledge acquired by Saint Thomas Aquinas. It is certain that Thomas had not studied law, but it is obvious as well that he used the sources of Roman and Canon law frequently in his own studies. The author believes that the Aquinas’s knowledge of law is natural consequence of three circumstance. First of all, Saint Thomas’s life occurred in the so-called “epoch of the law”. Secondly, he was a member of the Dominican Order which always emphasised the need of study which help the friars to preach more accurately Word of God. Finally, in the times of Thomas Aquinas many friars entered the Order as a professional lawyers and canonists who by no means shared their knowledge of law with brothers.
Źródło:
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2016, XCVIII; 49-70
0081-6841
Pojawia się w:
Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpośrednie wykorzystanie prawa rzymskiego w tzw. Traktacie o prawie (S.Th. I–II, qq. 90–97) św. Tomasza z Akwinu
Roman Law in the So-called Treatise on Law (S.Th. I–II, qq. 90–97) by Saint Thomas Aquinas
Autorzy:
Korporowicz, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/596383.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
św. Tomasz z Akwinu
prawo rzymskie
recepcja
średniowiecze
Saint Thomas Aquinas
Roman law
reception
Medieval period
Opis:
W artykule rozpatrywany jest problem sposobów wykorzystania autorytetu prawa rzymskiego przez św. Tomasza z Akwinu w tzw. Traktacie o prawie. Wpierw wskazano na sposób wprowadzenia rzymskiej argumentacji do korpusu tekstu (pojęcia iurisperitus, legisperitus) oraz na rodzaj powoływanych źródeł. W dalszej części artykułu omówiono poszczególne przypadki bezpośredniego odwołania się Akwinaty do myśli starożytnych prawników.
The article investigates the problem of the modes of referring to the authority of Roman law by Saint Thomas Aquinas in the so-called Treatise on Law. At first the method of bringing in the Roman argumentation into the body of the text and types of the recalled sources were pointed out. In the further part of the article the particular examples of the direct citation of the ancient lawyers’ thought were discussed.
Źródło:
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2017, 102; 37-51
0081-6841
Pojawia się w:
Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Angel in “the Cartesian theatre” – Aquinas and the mind-body problem
Autorzy:
Stępień, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1035632.pdf
Data publikacji:
2018-10-30
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
Św. Tomasz z Akwinu
dualizm substancjalny
Teatr Kartezjański
St Thomas Aquinas
mind-body problem
Cartesian theatre
Opis:
One of the solutions of the mind-body problem, which returns to the philosophical discussion on consciousness is the “soul hyphotesis”. Existence of the soul can clear the “explanatory gap”, but it brings yet another problems in explanation of how consciousness works. The magiority of those issues exist because of very specific understanding of the mind-body relations in Cartesian way as two separated substances. Some of the schoars propose to overlap the Cartesian approach by returning to the philosophy of St Thomas Aquinas. This article shows that in the writings of Aquinas we can find exact analogy of the Cartesian view of the body-soul relations in the description of how immaterial angel assums the body. For Aquinas angel exist and acts in assumed human body in the very same way as Descartes describes the soul acting in human body, and angel’s mode of perception is similar to what is usually called as “the Cartesian theatre”. For Aquinas angel in assumed body cannot perfom any human action, it only pretends to perform it, because it operates bodily organs as the form, which is not united with this specific body. St Thomas explanation of the relation of body and soul in human being relies on the claim of unity of body and soul, which together are one substance. Such approach was even called biological, because of the stress on the role which body plays in human actions. Therefore Aquinas proposition could be perceived the way of overcoming the dualism and removing some of the dilemas which are linked with “soul hypothesis” understood in traditional way.
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2018, 31, 3; 66-79
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ne ite ad Thomam, sed ad von Hildebrand
Autorzy:
Pichola, Ewa Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075917.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
D. von Hildebrand
scholastyka
integryzm
twierdza tomizmu
Aquinas
scholastic
integrism
fortress of Thomism
Opis:
In this paper we posit the question which seems to be the natural implication of von Hildebrand's adherence to Catholicism. Especially, when philosophy is concerned one cannot escape the issue. Hence, we gather materials which help to answer the question what was D. von Hildebrand's stance on metaphysics of St. Thomas. We attempt to show to what extend von Hildebrand was acquianted with philosophy of Aquinas, further, what was his opinion on philosophers who represented the school of Aquinas, and how did he perceive his phenomenology in confrontation with metaphysics. We also present the context of employed by von Hildebrand phrases as „fortress of Thomism” and „narrowness” of integrists. They contribute much to the overall picture. We notice that von Hildebrand kept on loving truth, the Catholic Church and especially the Latin Mass out of the attachment to the philosophical.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 271-286
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomizm egzystencjalny Mieczysława A. Krąpca a tomizm konsekwentny Mieczysława Gogacza. Ku analizie porównawczej
The Existential Thomism of Mieczysław A. Krąpiec and Consequential Thomism of Mieczysław Gogacz. Perspectives for Comparative Analysis
Autorzy:
Ćwiertniak, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2078907.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Mieczysław Albert Krąpiec
Mieczysław Gogacz
Tomasz z Akwinu
tomizm
filozofia
metafizyka
Thomas Aquinas
thomism
philosophy
metaphysics
Opis:
The aim of this article is to present the perspectives for a comparative analysis of the philosophical views of two renowned Polish representatives of existential Thomism. The authors mentioned above are known as the main representatives of the most important Polish Thomistic schools: Mieczysław Albert Krąpiec is the most important representative of the Lublin School of Classical Philosophy, while Mieczysław Gogacz is the founder of the Warsaw School of Consequential Thomism. At the base of this article, meant as an introduction to more advanced analyses, lies the conviction that mutual isolation between philosophical schools is harmful. It shows the necessity of a reciprocal confrontation of research results. In this paper, following a short historical introduction, the Author first presents the main areas in the thought of the two philosophers, which – due to differences in the concepts they employ – are most in need of thorough comparative research. Afterwards, the Author points out the most important achievements of both philosophers and makes an outline of the main difficulties and aporias connected with their ideas. Finally, an outline of further research is presented, which could help to overcome the aporias demonstrated here.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 173-195
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ogół czy konkret przedmiotem ludzkiego poznania? Rozważania na podstawie q. 2 a. 6. "Quaestiones disputatae De veritate – De scientia Dei"
Is the Generality or the Concrete Thing the Object of Human Knowledge? Reflections based on Article 6 of the Question 2 of "Quaestiones disputatae De Veritate – De scientia Dei"
Autorzy:
Sulenta, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452701.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
ogół
konkret
intelekt
ludzkie poznanie
Tomasz z Akwinu
generality
concrete thing
intellect
human knowledge
Thomas Aquinas
Opis:
Presented article is an attempt to answer the question: what, according to St. Thomas Aquinas, is the object of human knowledge – the generality or the concrete thing? In the introduction the author remarks that the purpose of her reflections is not to make an ultimate subjective rational justification for the possibility or impossibility of knowing what is individual, but her reflections form a reconstruction of St. Thomas Aquinas’ position contained in article 6 in the second question of Quaestiones disputatae De veritate – De scientia Dei. It is mainly a question here of showing in Aquinas’ analyses a factor that would allow us to resolve whether the human intellect is capable of knowing what is individual. In the first part of the article, the author presents a fundamental difficulty that led St. Thomas to study the problem. The difficulty arose from the Aristotelian theory of the faculties and of abstraction. The theory allowed him to explain how the passage occurs from the sensory apprehension of the concrete thing to the intellect’s reading of the concrete thing’s general, necessary, and constant content, but the theory did not explain how one can recognize the concrete thing as such in which the general nature is realized. Next, the author concentrates on an analysis of the corpus of article 6 of the second question of Quaestiones disputatae De veritate – De scientia Dei. St. Thomas says there that the impressed intellectual-cognitive form (species intelligibilis impressa) that determines the intellect to know a thing does not contain individualizing material conditions, and thereby the intellect through itself (per se) knowls only generalities, but does not know concrete things. Thomas notes, however, that per accidens the human intellect can know what is individual. Therefore also in the third part of the article the author considers how, according to Aquinas, the concrete thing can be apprehended by the intellect. St. Thomas in this passage looks to the operation of conversio ad phantasmata in which the intellect indirectly knows the concrete content of a thing as the reason for a general concept. However, the author remarks that this is not the only possibility that man has for knowing what is individual. This is because Thomas in his analyses emphasizes that ultimately it is not the intellect but the entire man who is the subject of knowledge. For the operation of a turn to mental images to be possible, it is necessary that a faculty should exist that makes it possible to recognize earlier the concrete thing as that in which the general nature is realized. According to Aquinas, this faculty is the particular reason (ratio particularis, vis cogitativa).
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2013, 2; 113-135
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakich przyjemności będzie doświadczał człowiek zbawiony? Stanowisko św. Tomasza z Akwinu
What Pleasures Will a Resurrected Person Experience? St. Thomas Aquinas’s Position
Autorzy:
Płotka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22774465.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
przyjemność
ciało zmartwychwstałe
beatitudo
Tomasz z Akwinu
filozofia średniowieczna
pleasure
resurrected body
Thomas Aquinas
medieval philosophy
Opis:
Niniejszy artykuł dotyczy przyjemności osób zbawionych, czyli przyjemności (zmysłowych i cielesnych), jakich zbawiony będzie doświadczał w stanie visio beatifica. Choć ze swej natury problem ten jest zagadnieniem teologicznym, wynikającym bezpośrednio z eschatologii chrześcijańskiej, to jednak w niniejszym artykule skupiono się na podstawowych problemach filozoficznych, jakie pojawiły się w badaniach Tomasza z Akwinu. Artykuł obejmuje trzy części. Pierwsza dotyczy ogólnej dyskusji Tomasza z Akwinu na temat przyjemności cielesnej w beatitudo. W szczególności zbadam argument Akwinaty, że przyjemność cielesna jest koniecznym elementem beatitudo i jest immanentna w szczęściu ostatecznym. W drugiej części artykułu przyjrzę się rozumieniu przez Tomasza statusu zmartwychwstałego ciała. Wreszcie w części trzeciej przedstawię poszczególne przyjemności cielesne, których prawdopodobnie doświadczy zbawiony człowiek.
This article concerns the pleasure of the blessed, i.e. the pleasure (sensual and bodily) that a blessed person will experience in the visio beatifica state. Although by its very nature this problem is a theological issue arising directly from Christian eschatology, this article focuses on the underlying philosophical problems raised by Thomas Aquinas’s research. The article includes three sections. The first concerns Thomas Aquinas’s general discussion of the bodily pleasure contained in beatitudo. In particular, I will examine Aquinas’s argument that bodily pleasure is a necessary part of beatitudo and is immanent in ultimate happiness. In the second part of the article, I will look at Thomas’s understanding of the status of the resurrected body. Lastly, in the third part I will specify the individual bodily pleasures that the saved person will probably experience.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2022, 58, 2; 31-51
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Istnienie pierwszym aktem bytu
Existence as the first act of being
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452489.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
esse
essentia
Aristotelianism
Thomism
Aristotle
Avicenna
Thomas Aquinas
Étienne Gilson
arystotelizm
tomizm
Arystoteles
Awicenna
Tomasz z Akwinu
Opis:
From the perspective of existential Thomism, and following Aristotle’s philosophy of being (metaphysics) as the nucleus and keystone of the whole philosophy, seeking there the most important claims of St. Thomas, the article asks the three following questions: 1) What is the novum of Thomistic metaphysics? 2) What was Thomas’ way of thinking that led him to formulate the thesis that existence is the act of being? 3) Would anyone else have discovered the uniqueness of existence if Thomas Aquinas had not done it? The answers to these questions were formulated in reference to Gilson’s views and his concept of the history of philosophy and to the study of the concept of being in the texts of Thomas Aquinas and the historical sources of that concept. 1) Thomas proposed a new understanding of the structure of being, in which existence is the act that makes essence real and constitutes being’s potency, together making a real individual being. Thus, Thomas formulated a new existential theory of being, overcoming the limitations of Aristotle’s theory, and consistently explaining the issue related to esse (a problem that Avicenna and his followers - Parisian theologians of the 13th century could not solve). 2) Thomas Aquinas - with the help of Avicenna’s metaphysics - outdistances Aristotle’s essentialism, perceiving being as composed of existence and essence. Then, examining thoroughly the proposition of the Arab philosopher, he sees there inconsistency of attributing the position of accident to existence. According to Avicenna the element of being considered as the cause of the reality of being became - at the same time, as the accident - an unimportant component of essence. That is why Thomas Aquinas recognized that existence is the act of everything that makes essence, which transcended Avicenna’s theory, and thus he formulated his own existential version of the metaphysics of being. 3) It seems that nobody else but Thomas Aquinas would have put up a thesis that existence is the first act of being. And what would have been if Thomas Aquinas had not done it? It is hard to say as we have no historical data to let us discuss it. Similarly, it is impossible to answer this question even assuming Gilson’s thesis that the detailed claims of a given philosophy are the conclusion of the set of principles adopted at the beginning because Thomas did not have such a set of principles as at the starting point he modified the principles of Aristotle and Avicenna. Would someone else have made the same modifications, thus creating a “Thomistic” set of principles? The history of philosophy analyzes the things that actually happened and left their mark; it has no interest in things that did not take place and leave any trace. This could be an area for historical and philosophical fantasy, if it ever exists, but we try to stay in the field of the history of philosophy.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 13-25
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Theological Epistemology and Trinitarian Ontology in Aquinas
Epistemologia teologiczna i ontologia trynitarna u Akwinaty
Autorzy:
Maspero, Giulio
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912966.pdf
Data publikacji:
2020-06-29
Wydawca:
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:
epistemology
Thomas Aquinas
trinitarian ontology
relation
faith–reason
epistemologia
Tomasz z Akwinu
ontologia trynitarna
relacja
rozum–wiara
Opis:
Thomas Aquinas’ theological epistemology is presented as aresponse to an aporia of classical metaphysical thought, which affirmed the relationality of the episteme but denied that of the First Principle. The path that led from acause to another cause down to the ultimate cause thus remains without atrue foundation. On the contrary, the Trinitarian ontology developed by the Fathers of the Church allowed Aquinas to recognize the foundation of the episteme with its immanent relationality of the triune God. This emerges from his rereading of John Damascene and from how Thomas – contrary to what happened in the thought of Boethius and Richard of Saint Victor – reworked the concept of person so that it could be applied both to man and to God. The very analysis of the act of faith and the rereading of the name Verbum in an exclusively notional sense reveal how Thomas developed a true Trinitarian epistemology as areflection of his Trinitarian ontology.
Epistemologia teologiczna Tomasza z Akwinu została przedstawiona jako odpowiedź na aporię klasycznej myśli metafizycznej, która potwierdzała relacyjność episteme, ale zaprzeczała Pierwszej Zasadzie. Droga, która prowadziła poprzez przyczyny do przyczyny ostatecznej, pozostawała bez fundamentu. W przeciwieństwie do tego, ontologia trynitarna rozwinięta przez Ojców Kościoła pozwoliła Akwinowi na uznanie fundamentu episteme wraz zjego relacyjnością w immanentnej relacji Boga Trójjedynego. Wynika to z ponownego odczytania Jana Damasceńskiego i z tego, że Tomasz – w przeciwieństwie do tego, co działo się w myśli Boecjusza i Ryszarda od św. Wiktora – zmienił pojęcie osoby tak, aby mogło być zastosowane zarówno do człowieka, jak i do Boga. Już sama analiza aktu wiary, a także ponowne odczytanie imienia Verbum w wyłącznym sensie pojęciowym ujawniają, jak Tomasz rozwinął prawdziwą trynitarną epistemologię jako odzwierciedlenie swojej trynitarnej ontologii
Źródło:
Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2020, 28, 1; 85-108
2544-6460
Pojawia się w:
Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyka w kontekście myśli teologicznej św. Tomasza z Akwinu
Music in the context of theological thought of St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Bramorski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559331.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
estetyka
muzyka
muzyka liturgiczna
piękno
św. Tomasz z Akwinu
aesthetics
beauty
liturgical music
music
St. Thomas Aquinas
Opis:
W szerokiej problematyce, którą podejmował w swych dziełach św. Tomasz z Akwinu odnaleźć można także odniesienia do muzyki, chociaż zagadnienie to nie zostało przez niego opracowane w sposób całościowy. Tomaszową koncepcję muzyki należy rozpatrywać w kontekście jego myśli teologicznej i estetycznej. Dlatego konieczne jest ukazanie najpierw koncepcji piękna, które Akwinata pojmuje jako drogę do spotkania z Bogiem. Na tle jego teorii estetyki, muzyka jawi się jako element cnoty religijności, który realizuje się w liturgii. Wyrazem tego są skomponowane przez św. Tomasza hymny ku czci Najświętszego Sakramentu, które do dnia dzisiejszego obecne są w praktyce liturgicznej Kościoła.
St. Thomas Aquinas integrated into Christian thought the rigours of Aristotle’s philosophy. His aesthetics, although connected with his theology and ethics, has not always received sufficient attention. Certain passages of his Summa Theologiae are devoted to beauty. Aquinas defines beauty in Aristotelian terms as that which pleases solely in the contemplation of it and recognizes three prerequisites of beauty: perfection, appropriate proportion and clarity. His basic ideas, drawn from the classical world, are modified in the light of Christian theology and developments in metaphysics and optics during 13th century. Music is touched upon in his writings. He looks at the concrete applications of the conception of transcendental beauty in his theory of music. Author considers Thomas’s idea of music in the following ways: beauty as a way of meeting God; church music as a religious virtue; liturgical music; St. Thomas as a “cantor of the Eucharistic Christ”. Thomas considers objective value and goodness of music, addressing its physical nature and metaphysical properties, such as in the hymns of the office of Corpus Christi attributed to Thomas’s faith and theological wisdom.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2010, 27; 91-110
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dietrich von Hildebrand – Doctor Multifunctionalibus – kolejna rola Doktora Kościoła dwudziestego wieku. Recenzja: Łukasz Golec, Idee modernistyczne w filozofii i teologii w świetle pism Dietricha von Hildebranda, Lublin 2021, stron 127.
Dietrich von Hildebrand – Doctor Multifunctionalibus – Another Appearance of the „Doctor of Church of the Twentieth Century”. Review: Łukasz Golec, Idee modernistyczne w filozofii i teologii w świetle pism Dietricha von Hildebranda [Modernist Ideas in Philosophy and Theology from the Perspective of Works of Dietrich von Hildebrand], Lublin 2021, pp. 127.
Autorzy:
Pichola, Ewa Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/6258958.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Dietrich von Hildebrand
Thomas Aquinas
philosophy
metaphysics
modernism
D. von Hildebrand
Tomasz z Akwinu
filozofia
metafizyka
modernizm
Opis:
Fr. Łukasz Golec, a PhD student of theology at the Catholic University in Lublin, presents the problem of modernism and turns to D. von Hildebrand’s publications issued after the Second Vatican Council had been closed. Within the sources there are Polish works only, and only those who do not address the question of modernism in von Hildebrand’s thought. None of the papers on the matter published in the Thomistic Yearbook is mentioned, neither a dissertation, written in English, Ideas of Christian Modernism in Dietrich von Hildebrand’s Philosophy, defended in 2020. The book consists of the introduction, three chapters, and the conclusion. The first chapter is Genesis of Modernism and speaks of the vast spectrum of issues of modernism. Next, Dietrich von Hildebrand- Life, Activity, and Fundaments of Philosophy reconstructs main tenets of von Hildebrandian phenomenology. The third is about Philosophical-Theological Premises of Dietrich von Hildebrand which Diagnose the Crisis in the Church. In the interpretation of modernism von Hildebrand’s thought is given priority over St. Pius X’s, what is a serious flaw, as these two differ significantly in their approach to philosophy. Further, the Author avoids to show that phenomenology and metaphysics of St. Thomas differ essentially, what is also a flaw. The Author also omits to add that von Hildebrand’s words on the beauty of the Catholic liturgy addresses the Tridentine Mass. About the New one he spoke in The Devastated Vineyard: “Truly if one of the devils in C.S. Lewis’ Screwtape letters had been entrusted with the ruin of the liturgy, he could not have done it better” . This omission is misleading and disturbing. The work follows the common flaw: essential inconsistencies of von Hildebrand’s philosophy are neglected and the fact that he was a devout Catholic makes him an authority.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2022, 11; 383-390
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stróżowanie aniołów jako przejaw Bożej Opatrznościwg „Sumy teologii” św. Tomasza z Akwinu
Guarding Role of Angels as an aspect of Divine Providence in Summa Theologicaof St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Kaczyński, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1008764.pdf
Data publikacji:
2019-03-05
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
anioły stróże
św. Tomasz z Akwinu
Opatrzność
rządy Boże
guardian angels
St. Thomas Aquinas
Providence
Divine government
Opis:
St. Thomas Aquinas wrote in ST II-II, q.2, a.7., that the first man could get know about Incarnation of Christ in future. The way of knowing of that is experience of marriage, witch is described by St. Poul as „great mystery”, „concerning Christ and the church” (Eph 5). In Thomas’s Commentary on St. Paul’s Epistle to the Ephesians we can read, that this link between husband-wife relation and Christchurchrelation was known for the first man by supernatural knowledge. Before Summa Thomas wrote that the first man could have unclear knowledge about Incarnation: if man strays, God will want repair it, because it is result of his mercy (Commentary on the Sentences Book) or providence (De Veritate). In ST this clear knowledge is only about this aspect of Incarnation mystery, with is linked with Consummatio gratiae; the first man didn’t know about passion and death of Christ, because he couldn’t know about his own sin in future: their reason. Consumaatio gratiae means the full unite man with God in the end of the world and it’s coresponding with sexual intercourse in marriage. This motive for the Incarnation is not linked with men’s sin. It is in opposition to the view from ST III, q.1, a.3, corp., where St. Thomas wrote that if man had not sinned, the God would not have become incarnate, because everywhere in Sacred Scripture the sin of the first man isassigned as the reason for the Incarnation.
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2019, 32, 2; 30-46
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie swoistości sfery estetycznej
The Question of Peculiarity of the Aesthetic Sphere
Autorzy:
Stępień, Antoni B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015630.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
estetyka
przeżycie estetyczne
wartość estetyczna
Tomasz z Akwinu
Roman Ingarden
aesthetics
aesthetic experience
aesthetic value
Thomas Acquinas
Opis:
There are various authors who discussed the nature and manner of the existence of aesthetic values and the characterisation of aesthetic experience, among others, Thomas Acquinas, Roman Ingarden, Władysław Tatarkiewicz, Stanisław Ossowski, and Mieczysław Wallis. Taking into consideration their positions, the author claims that, potentially, each object as a coincidence of respective qualities is suitable for an aesthetic attitude. It may appear aesthetically somewhat, such that it alone may move (with its contents), i.e. it may draw attention, stir, delight, arouse fancy, affect strongly. All this may be done „disinterestedly”, therefore without any reference to the practical sphere (to the sphere of usefulness, profit), nor should this object be a source of pleasure („cause good composition”).
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 325-333
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Samowystarczalność najwyższego dobra u Platona, Arystotelesa i Tomasza z Akwinu
Self-sufficiency of the ultimate good in Plato’s, Aristotle’s and Thomas Aquinas’ works
Autorzy:
Galewicz, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016131.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
aksjologia
Platon
Arystoteles
Tomasz z Akwinu
dobro
szczęście
axiology
Plato
Aristotle
Thomas Aquinas
the human good
happiness
Opis:
The subject of the article is the condition of self-sufficiency (autarchy) as the criterion of the ultimate good. This criterion first appears in Plato’s Philebus, and then it is used by Aristotle. According to the characterization of the ultimate good contained in the seventh chapter of Book I of Nicomachean E th ic s, the self-sufficient good has to be sufficient, that is it has to be a good that does not leave any unfulfilled desires, and at the same time is axiologically superior, that is surpassing all other kinds of good with its value. This condition for axiological superiority allows two interpretations: the absolutist and the relativist ones. The absolute superiority would be vested in the ultimate good if it was unsurpassable, that is if it was a good whose value cannot be increased by adding some other good to it. The relative superiority of the ultimate good only requires that it surpasses with its value every good that is completely different from it, e.g. does not comprise it as its component. A clearly relativist interpretation of the Aristotelian condition of self-sufficiency as the criterion of the ultimate good that can be achieved in human life is proposed by St. Thomas Aquinas in his commentary on Nicomachean Ethics. Although he also does not reject the concept of self-sufficient good that is not a component of a sum of goods that have an even higher value, he treats self-sufficiency understood in this absolute way as a characteristic of Go d ’s good.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 5-23
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ filozofii Awicenny na metafizykę Tomasza z Akwinu. Przegląd źródeł i opracowań
Autorzy:
Prokop, Marek P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2078879.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Awicenna
Tomasz z Akwinu
byt
metafizyka
konieczność
możliwość
Avicenne
Thomas d'Aquin
l’être
métaphysique
nécessité
possibilité
Opis:
Tolede au XIIème et XIIIème siècle comme Baghdad au VIII-IX siècle était un lieu de transfert du savoir : à l’époque du califat abbasside en Irak du grecque à l’arabe, en Espagne de l’arabe au latin. Le sujet de cet article est de montrer quels textes d’Avicenne a connu saint Thomas d’Aquin. C’était principalement le « Canon de la médecine » traduit par Gerard de Cremone et quelques livres du recueil du « Kitâb al-Shifa », « Métaphysique » et « De anima ». Plusieurs éminents savants ont consacré beaucoup d’articles et de livres sur différents sujets pour révéler l’influence d’Avicenne sur la pensée philosophique de Thomas d’Aquin. On peut citer ici les noms de E. Gilson, M.-A. Goichon, M.-T. d’Alverny, L. Gardet, G. Verbeke, J. Owen etc. Malgré la multitude de travaux il reste quelques problèmes qui n’ont pas été encore suffisamment analysés. Par exemple pourquoi Avicenne a attribué à Dieu seul la notion de l’Être nécessaire et pas Thomas d’Aquin ? Pourquoi il a introduit la catégorie de l’être nécessaire et l’être possible dans la description aristotélicienne de l’être « to on legetai pollaksos », tandis que Thomas a identifié comme des éléments fondamentaux de la structure ontique de l’être l’acte et la puissance (esse et essentia) ?
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2019, 8; 47-60
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznawalność bytu. Parmenides i św. Tomasz z Akwinu
Cognoscibility of Being. Case of Parmenides and St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Pawlikowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452395.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
byt
poznawalność bytu
metafizyka
św. Tomasz z Akwinu
Parmenides
being
cognoscibility of being
metaphysics
St. Thomas Aquinas
Opis:
According to Parmenides, the only acceptable way of philosophy as true cognition is research of being. The philosophical tradition had taken this track. St. Thomas Aquinas had very little information about Parmenidean ontology, but shared his focus on being as the object of knowledge. However, they had a different understanding of being. Philosopher of Elea claimed that everything is one monistic being. Therefore, every act of cognition has the same object – being. There is only being. Non-being is nothing. It doesn’t exist, so it isn’t cognizable. Moreover, the knowledge of being and being itself are the same. As a consequence, Parmenides described entity in identification to the mind and recognized the essence of being as truth. Therefore, his ontology is called “a veridical conception of being”. According to Aquinas, being is pluralistic. There are many types of entities, minds and truths. The core of every being is act of existence. The truth is property of singular beings or judgements. Thomas metaphysics is existential. The truth, that is here identified with adequation of thing and intellect, and cognoscibility of beings, is interpreted as the consequence of existence. Being, truth and cognoscibility are different things. In comparison with Parmenides, Thomas seems to be more faithful to the “way of being”. He characterizes being as existing and avoids a specific paradox that is inability to define the truth in a classical way, assuming her identity with the entity.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2013, 2; 31-54
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Liber de definicionibus" i scholastyczny problem "adaequatio"
"Liber de definicionibus" and Scholastic Problem adaequatio
Autorzy:
Pawlikowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452397.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
adaequatio
prawda
Izaak Izraeli
Albert Wielki
Tomasz z Akwinu
truth
Isaac Israeli
Albert the Great
Thomas Aquinas
Opis:
Thanks to historical and philosophical researches it is known for a long time that the definition “veritas est adequatio rei et intellectus” does not exist literally in any contemporary known lesson of Book of Definition. It is not eliminate the hypothesis that this definition of truth was in some manuscript which was known by scholastics in XIII century, e.g. as a gloss. It is not out of the question that it was wrongly diagnosis as a statement of Isaac Israeli. Analysis of quotes from this part in the Summa of Theology of Albert the Great about truth gives reasons to suppose that he used from manuscript which is similar in content to the manuscript which is in the Code of Munich 8001 but in contrast to text of Isaac Israeli it is not a shortened version. The basis of expression the definition “truth is a compatibility thing and intellect” probably was given by Isaac Israeli term: “the truth is corroborate thing about thing which [that thing] belongs truthfully or to reject thing from thing of which it is a truly rejected”. Supposedly on account of these things St. Thomas Aquinas refered on Isaac as an author of the definition of truth known today as “classic”, he kept in mind sense, not literal identity. Perhaps a gloss from unknowing manuscript suggested this sense or the established interpretation was the result of talks with the champion of Cologne. St. Albert evidently quoted the statement about the truth from Liber de definitionibus what we cannot say about Thomas. In a such situation an enigmatic character still has got an attribution of definition which is interesting for us. Aquinas could directly appeal to the works of Aristotle, in particular to the well-known a term of true appraise from Book IV of Metaphysics (1011b 27). The reason of connection the name of Isaac Israeli with adequatio idea could be that the Doctor Angelicus wanted introduce a definition which has got every kind of truth and at the same time he wanted to remain classical character understanding of it. Liber de definitionibus was good occasion because paraphrase of description true sentence in Aristotle’s think is really unclear. In addition Aristotle made revolutionary change ininterpretation the truth and he referred to an author whose views were not known very well.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 97-112
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
L’amitié dans les textes de Thomas d’Aquin
Friendship (amicitia) in Thomas Aquinas` texts
Przyjaźń w tekstach Tomasza z Akwinu
Autorzy:
Andrzejuk, Izabella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452436.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Thomas d’Aquin
éthique
amitié
amour
Tomasz z Akwinu
etyka
przyjaźń
miłość
Thomas Aquinas
ethics
friendship
love
Opis:
Tematem artykułu jest przyjaźń w ujęciu św. Tomasza z Akwinu. Akwinata traktuje przyjaźń jako odmianę miłości, którą mogą wiązać się osoby. Zagadnienie samej miłości Tomasz omawia w Sumie teologii. Z kolei w Komentarzu do Etyki nikomachejskiej Arystotelesa podejmuje temat przyjaźni. Należy stwierdzić, że poglądy Tomasza, zaprezentowane w obu dziełach, są komplementarne. Omówiona przyjaźń stanowi uzupełnienie i pogłębienie problematyki miłości. Dla św. Tomasza przyjaźnią w sensie właściwym jest amicitia honesti (przyjaźń osób kierujących się dobrem szlachetnym). Pozostałe rodaje przyjaźni: amicitia utilis, delectabilis) są przyjaźniami o tyle, o ile wykazują podobieństwo do amicitia honesti. Kwestią niewątpliwą jest, że prawdziwa przyjaźń wymaga wzajemnego podobieństwa przyjaciół w zakresie posiadanych przez nich cnót. Trudno więc mówić o przyjaźni w sensie właściwym i pełnym między ludźmi zdeprawowanymi. Wtedy bowiem nie może zachodzić między przyjaciółmi owe podobieństwo w tym, co dobre oraz wspólnota, tak ważne w tej relacji. Ciekawym poszerzeniem problematyki przyjaźni pomiędzy osobami ludzkimi jest przyjaźń między Bogiem i człowiekiem (caritas). Udoskonala ona nie tylko samego człowieka, ale i jego relację (stosunek) względem bliźnich i powoduje, że możemy lepiej (pełniej, bardziej prawdziwie) kochać inne osoby właśnie ze względu na miłość łączącą nas z Bogiem. Prezentowany artykuł ogranicza się jednak tylko do przedstawienia przyjaźni jako relacji nawiązywanej przez osoby ludzkie.
The topic of the article is friendship according to St. Thomas Aquinas. In his views friendship is a kind of love which humans as a persons can attach to. The issue of love Thomas presents in Summa theologiae. But the issue of friendship he presents in Commentary to Nicomachean Ethics. It is important that the Thomas Aquinas` views which are presented in the both works are complementary. The friendship which was described by Thomas is an addition and it makes more deep the issue of love. According to St. Thomas Aquinas the friendship in the appropriate sense is amicitia honesti. The other kinds of friendships (amicitia utilis, delectabilisv) can exist provided that they are similar to amicitia honesti. Unquestioned problem is that the true friendship needs the mutual similarity of friends in terms of acquired virtues. So it is difficult to say about friendship in appropriate and absolute meaning between unmoral people. If it was possible, there wouldn’t be very important things – mutual similarity in good and the community. The interesting addition of the issue of human friendship is a problem of friendship between God and human person (caritas). Caritas makes human person and his relation with other people more perfect. It also makes that we can love other people truly on account of love connecting us with God. However the article presents only the friendship as a relation between human persons.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 203-217
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu i William Ockham o celowości świata natury
Thomas Aquinas and William of Ockham on the purposefulness of the natural world
Autorzy:
Majcherek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452473.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
finality
philosophy of nature
Thomas Aquinas
William of Ockham
celowość
filozofia natury
Tomasz z Akwinu
William Ockham
Opis:
The article presents an outline of comparison between two medieval conceptions of teleological directedness of nature, the authors of which are Thomas Aquinas and William of Ockham. The author claims that Ockham’s philosophy can – at least to some degree – be seen as a step towards those of modern theories which reject any influence of final causality upon non-rational entities. In this respect it differs substantially from Aquinas’s conception, which can legitimately be called a “cosmic teleology”, covering the Universe as a whole and all its parts.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 277-289
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wcielenia Słowa na rozumienie wszechmocy Boga w ujęciu św. Tomasza z Akwinu
Influence of Incarnation of the Word of God on understanding God’s omnipotence according to St. Thomas Aquinas
Autorzy:
Ćwik, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452713.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Bóg
Słowo Wcielone
św. Tomasz z Akwinu
wszechmoc
ograniczenie
God
The Word Incarnate
Saint Thomas Aquinas
Omnipotence
Limitless
Opis:
The issue of the omnipotence of God can provoke some difficulties of interpretation, especially in comparison with the fact of omnipotence of human nature of the Second Person of the Divine. These difficulties raise the following question: if God, who is pure act and infinite being, having become man is still all-powerful, was His power limited by the limited human nature? Whether the adoption of human nature of Christ led to the adoption of weakness of the flesh and the soul? If the answer would be affirmative, then Christ is not limitless. If the answer is in the negative, His suffering on the cross, would not be real. Does the fact that the Incarnation of the Word took place not in the nature, but in the person does not mean that each of the two natures preserved what is proper? The article is an attempt to reconstruct Thomas’ response to these questions. This eminent thinker who in depth tried to understand God, both from a theological perspective and philosophical alloed integrally combine these apparent contradictions to simultaneously show strong arguments in favor of preserving the unity of God.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 47-57
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ockhamowa krytyka teleologii a narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury
Ockham’s critique of teleology and the birth of the modern understanding of the finality of nature
Autorzy:
Majcherek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/430971.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Ockham William
Aquinas
final causality
natural philosophy
necessity
Ockham Wilhelm
Tomasz z Akwinu
przyczynowość celowa
filozofia naturalna
konieczność
Opis:
This article attempts to analyse the influence of William of Ockham’s views upon the transition from the medieval to the modern understanding of the final directedness of nature (i.e. the non-rational entities). To begin, the views of a number of modern authors on the idea of natural final causality are analysed. A “traditional” interpretation according to which the transition from the medieval period to modern times involved giving up the notion of a final causality in the natural sciences, and replacing it with efficient causality is criticised. The author favours instead a recent and more subtle interpretation, pointing out that modern philosophy does not reject final causality; rather, it offers a reinterpretation of this notion. Accordingly, the author proposes to distinguish between two different strands within modern philosophy. The next part of the article is an analysis of Ockham’s views , focusing in particular on the themes that – it is claimed here – could have influenced the birth of the modern understanding of natural final causality. The author characterises and discusses four such themes, and tries to associate them with the aforementioned two strands in the modern approach to the teleology of nature.
Artykuł ten stanowi próbę omówienia wpływu, jaki poglądy Williama Ockhama wywarły na przejście od średniowiecznego do nowożytnego rozumienia celowości świata natury (tj. celowości bytów nierozumnych). Rozważeniu poddaje się sposób, w jaki do idei celowości świata natury odnosili się wybrani autorzy nowożytni. Krytyce poddaje się „tradycyjną” interpretację przejścia, jakie dokonać miało się w tym aspekcie między średniowieczem a nowożytnością, podług której nowożytność miała przynieść całkowity kres posługiwaniu się celowością w filozofii natury, zastępując ją odwołaniami do przyczynowości sprawczej. Następnie wskazuje się na nowsze, bardziej subtelne próby podejścia do tego zagadnienia, wskazujące na to, iż w filozofii nowożytnej mamy raczej do czynienia z reinterpretacją, a nie porzuceniem idei przyczynowości celowej. W związku z tym autor artykułu proponuje wyróżnienie w obrębie owej filozofii dwóch głównych nurtów. Dalszą część stanowi analiza koncepcji Ockhama, polegająca na wskazaniu w niej tych wątków, które – jak się twierdzi – mogły wywrzeć szczególny wpływ na narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury. Autor wymienia cztery takie wątki, próbując je powiązać z wyróżnionymi wcześniej dwoma nurtami nowożytnego rozumienia teleologii natury.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2017, 53, 4; 49-74
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sumienie a praktyczna racjonalność. Jak pogodzić tradycyjne ujęcie sumienia z roszczeniami do nieskrępowanej wolności?
Conscience and practical rationality. How to reconcile the traditional concept of conscience with caims to unfettered freedom?
Autorzy:
Wierzejski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431037.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
conscience
freedom
practical rationality
John Paul II
Aquinas
sumienie
wolność
praktyczna racjonalność
Jan Paweł II
Tomasz z Akwinu
Opis:
Współcześnie można zaobserwować pewien paradoks. Z jednej strony wiele słyszy się o wolności sumienia, więźniach sumienia, konflikcie sumienia, klauzuli sumienia. Z drugiej zaś sumienie jest powszechnie ignorowane, przynajmniej w filozofii. Inny rodzaj paradoksu jest następujący: sumienie, które częstokroć w historii jawiło się jako sprzymierzeniec wszystkich walczących przeciw bezprawiu (tj. przeciw złemu prawu stanowionemu, natomiast w obronie niepisanego prawa naturalnego) i przeciw arbitralności tyranów (tj. tych, którzy realizowali „wolę mocy”), dziś stawiane jest w opozycji wobec obiektywnego prawa moralnego, albo jako racja usprawiedliwiająca wybór po linii zła moralnego. Filozof ma obowiązek zadać pytanie: dlaczego tak sie dzieje? Artykuł poświęcony jest zagadnieniu sumienia. Na początku przypomniana zostaje tradycyjna (tomistyczna) dystynkcja: intentio, synderesis i conscientia. Sumienie zostaje wprowadzone jako schemat syntetyzujący teorię praktycznej racjonalności (pochodzącej od Arystotelesa) i koncepcję wolnej woli (Augustyńską). Duch ludzki doświadcza szczególnego napięcia pomiędzy wezwaniem do posłuszeństwa absolutnym i obiektywnym wymogom prawa naturalnego a skłonnością do niezależności płynącą z doświadczenia własnej indywidualności. "Veritatis Splendor" pomaga wyjaśnić owe różne typy paradoksów.
We can observe a paradox. On the one hand we hear a lot about: freedom of conscience, prisoners of conscience, conflicts of conscience, conscience clauses. On the other hand conscience has been ignored, at least by philosophers. Another kind of paradox: conscience, which often in history became a staunch ally of all the fighting against lawlessness (i.e. against the evil written law, in defense of the natural law) and against the arbitrariness of tyrants (i.e. against those who apply "will to power"), today is presented as standing in opposition to the objective moral order, or as the reason justifying the choices of moral evil. The philosopher should ask: how did that happen? The paper addresses the issue of conscience. At the beginning it recalls the traditional (Thomistic) distinction: intentio, synderesis and conscientia. Conscience is entered into the scheme synthesizing the theory of practical reasoning (derived from Aristotle) with the concept of free will (Augustinian). The human soul encounters a peculiar tension between obedience to absolute and objective requirements of natural law and the propensity for independence based on the experience of the individual. Veritatis Splendor helps to explain these two types of paradoxes.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 3; 67-82
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Theology and Conversion: Anthropocentric or Theocentric?
Teologia i nawrócenie: antropocentryczne czy teocentryczne?
Autorzy:
Levering, Matthew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009307.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
Zmartwychwstanie
teologia antropocentryczna
teologia teocentryczna
nawrócenie
Schillebeeckx
Tomasz z Akwinu
Resurrection
anthropocentric theology
theocentric theology
conversion
Thomas Aquinas
Opis:
The paper focuses on the solutions to the crisis in theology. The author claims that the root of the problem is anthropocentrism of theological considerations. Theologians underline the importance of grace received by the human community. The tendency of such theology is o$en to ignore the importance of God’s action and to interpret the events connected to the resurrection of Christ in a symbolic way, as it is exemplified in the theology of Edward Schillebeeckx. The paper sees a needed theological conversion in return to Jesus Christ Himself; to His demanding words and example.
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2017, 30, 3-4; 6-14
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomizm czeski w latach 1879-1948
Czech Thomism in the Years 1879-1948
Autorzy:
Taboł, Sebastian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452479.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
filozofia czeska
neotomizm
scholastyka
św. Tomasz z Akwinu
tomizm
Czech philosophy
Neo-Thomism
scholastic
St. Thomas Aquinas Thomism
Opis:
The article begins from the state of research on the history of Thomistic philosophy to the Czech Republic. It discusse the most important figures of the Czech Thomism in 1897-1948 taking them in two generations of scholars. The particular attention is devoted to the Thomist environment Dominican Order from Olomouc who were publishing quarterly Filosofická revue in 1929-1948. As an example of the work of Czech Thomists author discusses an issue connected with the philosophical and theological aspects of upbringing the man. The achievements of Czech Thomists compared with whole Czech philosophy in author’s opinion is considerable: they organized International Conference of Thomistic Philosophy, they founded a magazine which was up to the global mark and published in it among others Maritain, Husserl, Patočka, they discussed about the latest philosophical currents and they reviewed philosophical dissertations from whole world. Czech Thomists’ writer activity also is very important: they published a lot of textbooks, monographs, dissertations and articles. Not all aims of Czech philosophers realized but they ordered relationships between faith and science. It was the reason treating Thomism in Republic Czech as a methodological thoroughness paragon.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2015, 4; 239-248
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesne reminiscencje trzynastowiecznego sporu o rozumienie teologii jako nauki (scientia) oraz rozwiązania zaproponowanego przez św. Tomasza z Akwinu
Autorzy:
Pyda, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158266.pdf
Data publikacji:
2022-11-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
theology
metatheology
the Middle Ages
Thomas Aquinas
science
scientia
Aristotle
teologia
metateologia
średniowiecze
Tomasz z Akwinu
nauka
Arystoteles
Opis:
Artykuł stanowi próbę przedstawienia kontekstu i istoty sporu o rozumienie teologii jako nauki (scientia) w sensie arystotelesowskim, który toczył się na trzynastowiecznych uniwersytetach. Celem tekstu jest również wskazanie wybranych wątków omawianego sporu, które wydają się obecne również w dzisiejszej debacie metateologicznej i kulturowej. Ostatecznie artykuł prezentuje krótkie przedstawienie głównych wątków rozwiązania sporu o naukowość teologii zaproponowanego przez św. Tomasza z Akwinu. Propozycja metateologiczna Akwinaty prezentowane jest ze względu na swoją kompletność i spójność zarazem oraz inspirujący również dziś charakter.
The article is an attempt to present the context and the essence of the dispute about understanding theology as a science (scientia) in the Aristotelian sense, which took place at 13th-century universities. The aim of the text is also to indicate selected threads of the discussed dispute, which seem to be present also in today's metatheological and cultural debate. Finally, the article presents a brief presentation of the main threads of the solution to the dispute about the scientific character of theology proposed by St. Thomas Aquinas. Aquinas' metatheological proposal is presented because of its completeness and coherence at the same time as well as its inspiring character even today.
Źródło:
Studia Nauk Teologicznych PAN; 2022, 17; 9-35
1896-3226
2719-3101
Pojawia się w:
Studia Nauk Teologicznych PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawda a teza Churcha – wyzwanie rzucone tomistom
Truth and Church’s Thesis – The Challenge to the Tomists
Autorzy:
Olszewski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432372.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
prawda
definicja
św. Tomasz z Akwinu
teza Churcha
pojęcie
truth
definition
St. Thomas Aquinas
Church’s thesis
concept
Opis:
Artykuł stawia sobie za cel, poprzez skorzystanie z bogactwa pojęciowego systemu filozofii św. Tomasza i z użyciem jego typu pojęć, sformułowanie ważnego zagadnienia współczesnej filozofii matematyki – tezy Churcha [CT]. Wskazany cel starano się najpierw uzyskać przez pogłębioną analizę Tomaszowego określenia prawdy jako „adaequatio rei et intellectus”. Analiza ta ujawniła wielkie bogactwo treści filozoficznych leżących u podstaw i ukazała jej nietrywialność. Efektem końcowym jest próba sformułowania tezy Churcha jako specyficznej instantacji definicji prawdy Tomasza. Wynik pracy jest niejednoznaczny i dlatego stanowi swoiste wyzwanie dla zwolenników tomizmu do dyskusji na ten temat.
The paper aims, by using the richness of the conceptual system of St. Thomas' philosophy and using his type of concepts, to formulate an important issue of contemporary philosophy of mathematics - Church's thesis [CT]. The above-mentioned goal was first attempted to be achieved through a deeper analysis of Thomas's definition of truth as "adaequatio rei et intellectus". This analysis revealed a great wealth of underlying philosophical content and showed its nontriviality. The final result is an attempt to formulate Church’s thesis as a specific instance of Thomas’ definition of truth. The result of the work is ambiguous and therefore it constitutes a specific challenge for the supporters of Thomism to discuss this topic.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2020, 52; 195-212
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Energeia and entelecheia – first and second act. Operari sequitur esse in Aristotle and Aquinas
„Energeia” i „entelecheia” jako pierwszy i drugi akt: zasada „operari sequitur esse” według Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu
Autorzy:
Stepień, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31045418.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
St Thomas Aquinas
Aristotle
act
first act
second act
Arystoteles
Tomasz z Akwinu
akt
pierwszy akt
drugi akt
Opis:
The term “act” is difficult to grasp since it is one of the simple notions which can be comprehended only by analogy. But it is also one of the most important concept in Aristotle and Aquinas. This paper attempts to have a closer look to the termin peripatetic perspective, especially dealing with the connection of the act with the demonstration of immortality of the soul. The first part discusses the two terms energeia and entelecheia, concentrating on the diff erence between them which can be seen in the text of Aristotle. Second part deals with the application of those two types of acts in philosophy of Aquinas, especially when he uses them to demonstrate that the existence of action per se must point at existence per se. It also shows that Aquinas seems to link those two terms with the concepts of first and second act, to cover the gap which occurred when two Greek terms (energeia and entelecheia) were rendered by one Latin term actus.
Termin „akt” jest trudny do ujęcia, ponieważ jak stwierdza św. Tomasz jest to jedno z pojęć pierwotnych, których się nie definiuje i można jedynie określić je przez analogię. Termin ten jednak odnosi się do jednego z najbardziej podstawowych pojęć filozofi i arystotelesowsko-tomistycznej. Już od czasów Stagiryty akt był rozumiany na dwa sposoby i sam Arystoteles ujmował to przy pomocy dwóch terminów entelecheia oraz energeia. Problemem, gdzie ogniskowało się znaczenie owych terminów było zaś zagadnienie duszy i jej działań. Jeszcze większego znaczenia nabierają one w filozofi i św. Tomasza z Akwinu, gdzie działanie duszy, jakim jest poznanie intelektualne, stało się punktem wyjścia dla uzasadnienia nieśmiertelności duszy ludzkiej. Akwinata rozwijając rozumienie aktu wskazuje na nowy podstawowy akt bytu jakim jest akt istnienia i w tym nowym kontekście właśnie możliwe jest zastosowanie zasady operari sequitur esse do wykazania tego, że dusza może istnieć po śmierci. Jednak w język łaciński staje przed problemem rodzącym się z tłumaczenia obu greckich terminów (entelecheia energeia) jednym słowem actus. Pewną próbą rozróżnienia dwóch typów aktów w łacińskiej terminologii św. Tomasza wydaje się jego interpretacja rozumienia sformułowań „pierwszy akt” i „drugi akt”.
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2023, 57; 315-328
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Perché quei dodici spiriti sapienti nel IV cielo di Dante? Un inno alla cultura
Why these twelve wise souls in Dante’s fourth heaven? A hymn to culture
Dlaczego tych dwanaście mądrych dusz w IV niebie Dantego? Hymn na cześć kultury
Autorzy:
Sodi, Manlio
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407970.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Boska Komedia
Dante Alighieri
filozofia i teologia
historia
Tomasz z Akwinu
Divine Comedy
philosophy and theology
history
Thomas Aquinas
Opis:
Osiemsetna rocznica śmierci Wielkiego Poety leży u początków tego studium, które przedstawia dusze dwunastu uczonych uwiecznionych przez Dantego w czwartym niebie. Zbliżając się do takich osobistości, zauważamy różnorodne formy kultury, które naznaczyły historię i nadal rozświetlają ją mądrością ich dzieł. Z tego spostrzeżenia wypływa hymn na cześć kultury, która jaśnieje również w poezji Dantego.
The eight-hundredth anniversary of the Great Poet's death is the occasion of this study, which presents the souls of the twelve scholars immortalised by Dante in the fourth heaven. Approaching such personalities, we note the diverse cultural forms that have marked history and continue to illuminate it with the wisdom of their works. From this insight springs a hymn in honour of the culture that also shines brightly in Dante's poetry.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 1, 30; 74-83
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Św. Tomasz w myśli Jakuba Arminiusza
Saint Thomas in the Thought of Jacob Arminius
Autorzy:
Dorocki, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040522.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Arminiusz
Tomasz z Akwinu
Bóg
stworzenie
Opatrzność
teologia reformowana
scholastyka
Arminius
Thomas Aquinas
God
creation
providence
Reformed Theology
scholasticism
Opis:
Celem artykułu jest wyeksponowanie elementów teologii Jakuba Arminiusza, mających swe źródło w myśli św. Tomasza. Arminiusz wyróżniał się bowiem wśród reformowanych teologów okresu poreformacyjnego ze względu na swoje zamiłowanie do Akwinaty. Tomistyczny charakter jego doktryny Boga, stworzenia i Opatrzności Bożej odgradzał go częściowo od nurtu kalwińskiej tradycji teologicznej, w której został wychowany. Holenderski reformator na początku swego dyskursu o Bogu, na wzór Doktora Anielskiego, mówił o analogicznym poznaniu Stwórcy. Bazując na tym założeniu oraz na metafizyce Tomasza, lejdejski profesor przyjmował tradycyjne, scholastyczne rozumienie Boga jako bytu niezłożonego, którego istota jest tożsama z istnieniem. Arminiusz był również intelektualistą podporządkowując wolę Absolutu Jego rozumowi. Natura Dei z konieczności jest dobra i sprawiedliwa, dlatego też akt stwórczy jest udzieleniem dobroci. Opatrzność Boża, która podtrzymuje wszystko w istnieniu, nie może działać przeciwko celom zawartym w powołaniu świata do bytu. Ona musi być zawsze zorientowana na to, co zgodne ze scientia et sapientia Dei. Lejdejczyk, tak jak Akwinata, nie był okazjonalistą, pozostawiając należne miejsce przyczynom wtórnym (causae secundae). Niniejsza prezentacja poglądów Arminiusza na tle Tomasza prowadzi do wniosku, że był on zależny od wielkiego mistrza scholastyki w kluczowych kwestiach swojej teologii.
The aim of this article is to expose the elements of the theology of Jacob Arminius, which has their foundation in the thought of saint Thomas. Arminius due to his fondness to the Aquinas, was distinguished among the reformed theologians of post-reformation era. The Thomistic character of his doctrines of God, creation and God’s providence partly separated him from the stream of Calvinist theological tradition, in which he was educated. The Dutch reformer starts his discourse about God, in the pattern of the Angelic Doctor, from the analogical cognition of Creator. Based on this presupposition and metaphysics of Thomas, the leiden’s professor accepted the traditional, scholastic understanding of God as a simple entity, who’s essence and existing are identical. Arminius was also intellectualist by subordinating the will of God to his reason. Natura Dei is perforce good and just, therefore the act of creation is the granting of kindness. God’s providence, that sustains everything in existence, cannot operate against the purposes contained in the bringing of the world to entity. It must be always oriented on what is consistent with the scientia et sapientia Dei. The Dutch reformer just like the Aquinas was not a occasionalist. He was leaving the rightful space for the second causes (causae secundae). The presentation of views of Arminius, on the background of Thomas, leads to a conclusion that he depended on the great master of scholasticism in the main points of his theology.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 7; 89-103
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wolność osoby ludzkiej w średniowiecznych rozważaniach o małżeństwie niewolników. Na podstawie Summy teologicznej św. Tomasza z Akwinu oraz Ordinatio bł. Jana Dunsa Szkota
Freedom of Human Being in the Medieval Discussion on Slaves Marriage Based on the Summa Theologiae of St. Thomas Aquinas and Ordinatio of John Duns Scotus
Autorzy:
Niewiadomski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047553.pdf
Data publikacji:
2016-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
John Duns Scotus
Thomas Aquinas
marriage
slavery
person
freedom
Jan Duns Szkot
Tomasz z Akwinu
małżeństwo
niewolnictwo
osoba
wolność
Opis:
Artykuł podejmuje temat wolności człowieka na podstawie rozważań o małżeństwie niewolników św. Tomasza z Akwinu i bł. Jana Dunsa Szkota, zawartych w Summie teologicznej i Ordinatio. Obaj autorzy uważają, że niewolnik może zawrzeć małżeństwo nawet bez zgody swojego właściciela. Przy okazji wykazują, że człowiek nie ma prawa do wolności absolutnej rozumianej jako negacja zasad moralnych i sprawiedliwych umów społecznych. Z drugiej jednak strony żadnemu prawu ani osobie nie wolno ograniczać pewnej przestrzeni wolności w człowieku, dzięki której może on wykonywać akty cnót i w której także zapada decyzja o małżeństwie.
The article deals with the topic of human freedom based on discussions on marriage of slaves of St. Thomas Aquinas and Blessed John Duns Scotus, contained in the Summa Theologica and Ordinatio. Both authors think that a slave can get married even without the consent of its owner. Moreover they indicate that man has no right to absolute freedom, understood as a negation of moral principles and equitable social contracts. On the other hand, no law or person is allowed to restrict certain space of freedom in man thanks to which he can perform acts of virtue as well as decide to get married.
Źródło:
Teologia i moralność; 2016, 11, 1(19); 193-210
1898-2964
2450-4602
Pojawia się w:
Teologia i moralność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontemplacja i poznanie per raptum. Tomaszowe źródła rozumienia istoty doświadczenia mistycznego
Contemplation and cognition per raptum. Thomas’s sources of understanding the essence of the mystical experience
Autorzy:
Andrzejuk, Izabella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452438.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
kontemplacja
poznanie per raptum
doświadczenie mistyczne
Tomasz z Akwinu
tomizm
contemplation
cognition per raptum
mystical experience
Thomas Aquinas
thomism
Opis:
The aim of the article is to present the problem of contemplation and knowledge per raptum in St. Thomas Aquinas’s account. Both of these methods of cognizing seem to be an inspiration for the twentieth-century and contemporary Thomists to build the concept of mystical experience. Mystical experience is defined differently in various thomistic interpretations. However, we are primarily interested in the recognition of M. Gogacz, who understood the mystical experience as a sudden, unexpected and unearned experience of God by the human potential intellect. Although Thomas himself was not concerned with the mystical experience as such, but the analysis of selected texts allows us to accept the thesis that mystical experience, which was shared by the great mystics (St. Teresa of Avila, St. John of the Cross) contains some elements of Thomistic contemplation, and above all, the cognition per raptum.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2017, 6; 59-76
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem źródeł Tomaszowej koncepcji esse jako aktu bytu
The Problem of Sources of Thomas’ Concept of esse as the Act of Being
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452508.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Tomasz z Akwinu
esse
essentia
metafizyka egzystencjalna
Arystoteles
neoplatonizm
Boecjusz
Awicenna
Thomas Aquinas
existential metaphysics
Aristotle
Neoplatonism
Boethius
Avicenna
Opis:
While expressing his innovative theory of existence (esse) as an act of being in many his texts Thomas Aqunas recalls different historical sources to support his thesis: Aristotle’s views, Arabic philosophers’ depictions, mainly of Avicenna, Boethius’ distinction entia quo od entia quod and some theses of Liber de causis. In earlier subject literature, mainly Gilson’s influence (in Poland it was under Krąpiec’s influence) adopted a view about religious inspirations of Thomas’ thesis and that the only philosophical way to his thesis is an analysis of Avicenna’s depictions which are contained mainly in work De ente et essentia. Every other Thomas’recalls should be treated as some earlier ploy for a protection against possible reservations. The first statement which arises during the analysis of historical sources which Thomas refer to expressing his theory of existence (esse) as an act of being is ascertaining that reasoning is a crucial argument to accept esse as an act of being. It should be emphasized that in his theory of esse Thomas Aquinas does not refer to argument of Revelation. The result is that Thomas expressed this thesis only in a philosophical area within the analysis of structure of real being. The attitudes which are recalled sometimes are used by Thomas Aquinas as a background or context by which he states his view. Recalled statements sometimes are a reference to the authority. It seems that the erudition recalled by Thomas in a matter which is interesting for us appears in a different aspects. That is why it should be make a fuss of that the issue of existence (esse) did not appear with Thomas Aquinas’ metaphysics or Avicenna’s metaphysics. It seems that it was on the contrary: the issue of existence (esse) was worrying Plato and earlier philosophers, Aristotle, and Neoplatonists, Boethius and Arabic philosophers. So Thomas’ thesis about existence (esse) as an act of being is a result of the analysis of the issue which is existed in the history of philosophy
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2016, 5; 173-187
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świadectwa lektury św. Tomasza z Akwinu w twórczości Czesława Miłosza
St. Thomas Aquinas in the works of Czesław Miłosz
Autorzy:
Bałdyga, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057902.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Miłosz
św. Tomasz z Akwinu
filozofia i literatura
estetyka Miłosza
Milosz
Thomas Aquinas
philosophy and literature
Milosz’s aesthetic
Opis:
The article concerns the connection between the work of Czesław Miłosz and the philosophy of Thomas Aquinas. The aim is not only to expand the state of knowledge with another point of reference, but to emphasize the impact that reading the writings of a medieval philosopher could have had on the overall shape of Czesław Miłosz's work - e.g. on specific aesthetic choices or views on the condition of the modern world. In Miłosz's poetry and essays, attention is drawn to the recurring presence of the thoughts and figures of Saint Thomas Aquinas. It turns out to be important to indicate the sources of thinking about the connection between the medieval philosopher and the writings of the Nobel Prize winner - to show where Miłosz referred directly to this philosophy and to refer to biographical contexts (which are obviously auxiliary). I mainly present points in Miłosz;’s works which testify to the fact that the writings of Thomas Aquinas were read and commented on by Miłosz over the years of his literary activity.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 163-180
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbawienie w ujęciu Marcina Lutra i św. Tomasza z Akwinu. Próba soteriologii porównawczej w perspektywie chrystologii kard. Ch. Schönborna
Salvation as Understood by Martin Luther and St. Thomas Aquinas. An Attempt of Comparative Soteriology in the Perspective of Christology of Card. Ch. Schönborn
Autorzy:
Artemiuk, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058306.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
Marcin Luter
św. Tomasz z Akwinu
Ch. Schönborn
zbawienie
chrystologia
soteriologia
Martin Luther
St. Thomas Aquinas
salvation
christology
soteriology
Opis:
In the article, the author analyzes salvation as understood by Martin Luther and St. Thomas Aquinas. He uses the context of Christology of Card. Ch. Schönborn. According to the Viennese theologian, Luther and Aquinas had the most decisive influence on the understanding of salvation. By taking the theory of penal substitution to the extreme, Luther marked all modern soteriology with his own dramatic view of the theology of the Cross. Thomas, in turn, undertook a very balanced synthesis. The Viennese theologian, analyzing both concepts, showed the variety of New Testament soteriological images and their theological development, although its elaboration cannot pretend to be exhaustive.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2020, 2, 9; 13-39
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stefana Swieżawskiego interpretacja eschatologii Tomasza z Akwinu. Zagadnienie natychmiastowości zmartwychwstania ciała po śmierci
Stefan Swieżawski's Interpretation of Thomas' of Aquin Eschatology. The Problem of Immediacy of Bodily Resurrection after Death
Autorzy:
Czyrnek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514884.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja dzień dobry! kolektyw kultury
Tematy:
Thomas Aquinas
Stefan Swieżawski
resurrection of the body
psychophysical unity
anthropology
Tomasz z Akwinu
zmartwychwstanie ciała
jedność psychofizyczna
antropologia.
Opis:
The main theme of this work is the question of the resurrection of the body as a problem of the philosophical concept of St. Thomas Aquinas and, more specifically, the way in which interpreted the teachings of Aquinas Stefan Swieżawski, historian of philosophy, a medievalist associated with the so-called Lublin Philosophical School. The problem of eschatology does not seem strictly philosophical field, but in Thomas thought it is deeply rooted in his metaphysics and anthropology, which is why solu-tions for these disciplines have a bearing on the problem of reunification of the soul and the human body after death. Eschatology is the culmination of his thoughts. You can see the consequences of the earlier developed the science of man and his existen-tial structure, so in the context of this work shown will be the philosophical basis of the concept of the resurrection of the body.
Źródło:
Amor Fati; 2015, 3; 45-84
2449-7819
Pojawia się w:
Amor Fati
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 191

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies