Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Scandinavian" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-70 z 70
Tytuł:
The rise of Novgorod revisited
Autorzy:
Musin, Aleksandr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038135.pdf
Data publikacji:
2019-02-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
archaeology
written sources
Scandinavian and Scandinavian-like items
early urbanization
Slavonic-Scandinavian interaction
Viking period
Novgorod
Opis:
This article deals with the problem of the cultural, political and ethnic characteristics of the first settlers of Novgorod. The previous historiography is critically reviewed. The reappraisal of the archaeological reports and collections of 1950s-2000s years significantly increases the number and categories of Scandinavian objects, while the Slavonic component of early Novgorod remains unclear. The Scandinavians should be counted among the founders and first settlers of Novgorod as early as 930-950 A.D. The pattern of the distribution of Scandinavian and Scandinavian-like objects suggests a free resettlement of Norsemen in the town. They arrived there directly form the North, and not from the Middle Dnieper area inhabited by the Rus’-Rhôs, an ethno-social group which was a result of the acculturation of the Scandinavians in the East-European milieu. The tradition of Russian historiography to deny the participation of Scandinavians in the early development of Novgorod takes its origin from the “auto-censorship” of the Soviet period, it later continued thanks to “scientifi
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2018, 59; 167-196
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“It is more than needed in our country”. Contemporary Czech images of Scandinavia through the lens of literary criticism
Autorzy:
Březinová, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314581.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
cultural stereotypes
mass media
book reviews
Scandinavian stereotypes
Scandinavian ethnotypes
Tzvetan Todorov
Opis:
Before the age of mass media and mass travel (including tourism), cultural stereotypes were formed and communicated predominantly utilizing literature and other written sources (Fischer 1987). Nowadays, people travel extensively; they can get direct information from radio, television, and social media, yet stereotypes still seem to prevail. The general Czech contemporary notion of Scandinavian societies comes to the fore in the reviews of translated Scandinavian literature and Scandinavian (or Nordic) films, written by professionals and published in the edited press or the largely unedited social media. In these reviews, one can discern certain paradigms that doubtlessly amount to stereotypes. In this article, I will present a qualitative discourse analysis of Scandinavian stereotypes in the Czech reception of the Scandinavian arts, especially literature, taking into account the intertextual and contextual aspects of the Scandinavian ethnotypes occurring in reviews and paratexts in Czech mass media. I focus on two explicitly addressed images: The emancipated Scandinavian woman, and the alleged Scandinavian egalitarianism. Finally, I will resort to Tzvetan Todorov’s typology of relations to the Other. I will try to explain the activist criticism of Czech reviewers, who tend to compare the Czech situation with the Scandinavian one, using Todorov’s three axes describing the relation to alterity.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2023, 34; 56-73
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesna rzeźba skandynawska jako element wprowadzający narrację miejsca i akcentujący granice przestrzeni architektonicznej
Contemporary Scandinavian sculpture as an element introducing the narrative of a place and accentuating the boundaries of architectural space
Autorzy:
Cisek, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293757.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
rzeźba skandynawska
architektura skandynawska
architektura sensualna
Scandinavian sculpture
Scandinavian architecture
sensual architecture
Opis:
Artykuł poświęcony jest współczesnej norweskiej i fińskiej rzeźbie, które najwyraźniej ukazują ścisłe, wzajemnie się dopełniające związki architektury, sztuki i natury. Zaprezentowane projekty plastyczne w przestrzeniach parkowych mogą być inspirowane wątkami architektonicznymi (np. Sibelius – monumentti w Helsinkach, art. Eila Hiltunen, Portal w Parku Vigelanda w Oslo, art. Bård Breivik), w zdefiniowanej przestrzeni architektonicznej zaś stanowić elementy sensualne, aktywujące miejsca i wprowadzające narrację (np. Havmannen w Mo i Rana oraz The Broken Column w Stavanger, art. Antony Gormley, Toripolliisi w Oulu, art. Kaarlo Mikkonen, Jenter i Vinden w Narviku, art. Tone Thiis Schetne, Hjallis w Trondheim, art. Per Ung, Scream from nature w Oslo, art. Lise Wulff) lub akcentujące ważne granice przestrzeni architektonicznej, co widoczne jest w pracach: The Course of Time Ajana Kulku w Oulu, Genesis Finna Eirika Modahla w Sarpsborg (granica czasoprzestrzenna), Bårda Breivika w Lillehammer: formy portalowe i akwatyczne, Kristiana Blystada w Oslo: tektonika dachu Narodowego Teatru, Opery i Baletu oraz Bjarne Melgraada w Oslo: A House To Die In (granica między sacrum i profanum).
The article is devoted to contemporary Norwegian and Finnish sculpture, which evidently show the close, mutually complementary connections of architecture, art and nature. The presented art projects in park spaces can be inspired by architectural themes (e.g., Finnish Sibelius – monumentti in Helsinki, art. Eila Hiltunen, Portal in Vigeland Park in Oslo, art. Bård Breivik) while in the defined architectural space, they can constitute sensual elements activating places and introducing narration (e.g. Norwegian Havmannen in Mo and Rana as well as English The Broken Column in Stavanger, art. Antony Gormley, Bobby – Finnish Toripolliisi in Oulu, art. Kaarlo Mikkonen, Jenter i Vinden in Narvik, art. Tone Thiis Schetne, Hjallis in Trondheim, art. Per Ung, Scream from nature in Oslo, art. Lise Wulff) or accentuating important boundaries of architectural space which is visible in the following works: Ajan Kulku in Oulu: The Course of Time, Finn Eirik Modahl in Sarpsborg: Genesis (spatial and temporal boundary), Bård Breivik in Lillehammer: portal and aquatic forms, Kristian Blystad in Oslo: tectonics of the roof of the National Theatre, Opera and Ballet, by Bjarne Melgraad in Oslo: A House To Die In (the boundary between sacrum and profanum).
Źródło:
Architectus; 2019, 3 (59); 57-68
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ERRATIC DISAPPEARANCES. SOME REMARKS ON THEIR GEOTOURISTIC VALUES
Autorzy:
GÓRSKA-ZABIELSKA, MARIA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475996.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych. Wydawnictwo WSTiJO
Tematy:
Scandinavian erratics
georesources
geodiversity
geotourism
Opis:
The paper presents Scandinavian erratics as an example of abiotic resources that show evidence of geodiversity in a certain region. These mute witnesses of a glacial epoch play scientific, cognitive, educational, cultural, historical, aesthetic, conservative and, at last but not least, geotouristic role. Unfortunately, the proper authorities and also the inhabitants are unaware of the value of these resources. That is why they remain unused in the sustainable development of the district and/or town as well as in the creation of the district’s/town’s image. The paper suggests that some abiotic elements of nature should be adapted for tourist purposes in accordance with the principles of environmental protection.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja; 2017, 2(20); 67-74
1899-7228
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modernistische Dichtung als Kulturwissenschaft? Der Fall Gunnar Ekelöf
Autorzy:
Balbierz, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700258.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Germanistów Polskich
Tematy:
Modernism, culture studies, Scandinavian poetry, intertextuality
Opis:
The paper deals with the poetological propositions of one of the major Scandinavian Modernist poets Gunnar Ekelöf. My argument is that Ekelöf was one of those Modernist writers who saw literature from the perspective of a Weltkultur. I’m framing my reading of his intertextual collages, especially A Mölna-elegy in that context. The question of literary predecessors, tradition, dialogue and cultural ancestry becomes extremely important in Ekelöfs poetological propositions. His “ultramodernist” techiques as the use of a wide range of intertextual strategies or cultural recycling, are expressions of a cultural nostalgia rather than a proclamation of an aesthetic revolution. The perspective of a global culture that transgresses the borders of time and space directs the Swedish poet to the conception of poetry as a kind of culture science.
Źródło:
Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten; 2014, 3, 4
2353-656X
2353-4893
Pojawia się w:
Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diaspory skandynawskie i transetniczne przestrzenie społeczne Wikingów
Scandinavian diasporas and transethnic social spaces of Vikings
Autorzy:
Stanisławski, Błażej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037860.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Scandinavian
Vikings
social formation
diaspora
transethnic space
Opis:
Migrations of the Norsemen, which took place in the early Middle Ages, led to an emergence of new social formations, operating also outside Scandinavia, including “Polish” territories. These formations can be defined as diasporas or transethnic social spaces as part of the transmigration and transnational paradigms, developed with respect to sociology.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2019, 60; 19-33
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ba- and Ti-enriched dark mica from the UHP metasediments of the Seve Nappe Complex, Swedish Caledonides
Autorzy:
Majka, Jarosław
Kruszewski, Łukasz
Rosen, Ake
Klonowska, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/127580.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Mineralogiczne
Tematy:
oxyannite
oxy-ferrokinoshitalite
calcic gneiss
Scandinavian Caledonides
Opis:
We report on the occurrence of peculiar Ba- and Ti-enriched dark mica in metasedimentary rocks that underwent high-pressure metamorphism in the diamond stability field followed by decompression to granulite facies conditions. The mica occurs as well-developed preserved laths in a quartzofeldspathic matrix. The mean concentrations of BaO and TiO2 in the mica are 11.54 and 7.80wt%, respectively. The maximum amounts of these components are 13.38wt% BaO and 8.45wt% TiO2. The mean crystallochemical formula can be expressed as (K0.54Ba0.39Na0.02Ca0.01)Σ0.96(Fe1.37Mg0.85Ti0.50Al0.29Mn0.01Cr0.01)Σ3.03(Si2.59Al1.41)Σ4.00O10(OH1.30O0.66F0.02S0.01)Σ1.99, with oxyannite, oxy-ferrokinoshitalite and siderophyllite as dominating end-members. Based on the petrographical observations, it is proposed that the dark mica was formed at a rather late stage in the evolution of the parental rock, i.e. under granulite facies conditions.
Źródło:
Mineralogia; 2015, 46, 1/2; 45-50
1899-8291
1899-8526
Pojawia się w:
Mineralogia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edycje sag skandynawskich w Polsce – analiza repertuaru wydawniczego
Editions of the Scandinavian sagas in Poland – The analysis of the press offer
Autorzy:
Czarnota, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/474495.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Działalność wydawnicza
Literatura staroskandynawska
Polska
Przekładoznawstwo
Saga
Saga skandynawska
Old Scandinavian literature
Polska
Publishing
Scandinavian saga
Translation studies
Opis:
The article discusses the Old Scandinavian literature, especially Scandinavian sagas (the Polish translations published in traditional form and studies of old Scandinavian literature, with the exception of electronic translations and fragments of works) and analyses the works with regard to their publishers. The main objective of the article is to present the history of Scandinavian literature in Poland. Applying bibliographic method and literature analysis criticism as well as statistical analysis, the authors have examined and analysed the offer of Polish publishing houses offering Old Scandinavian literature since the 19th century, including publishing series on sagas such as “Seria Dzieł Pisarzy Skandynawskich” [Series of Works by Scandinavian Writers] of Poznań Publishing House or “Materiały o Islandii” [Materials on Iceland] of Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandzkiej [Society of Polish-Icelandic Friendship]. As it has been established, more than one hundred years have passes since the first publishing records from the beginning of the 19th century to subsequent publishing initiatives.
W artykule dokonano omówienia literatury staroskandynawskiej, w szczególności sag skandynawskich (polskich przekładów wydanych w formie tradycyjnej i opracowań zabytków literatury staroskandynawskiej, z pominięciem elektronicznych tłumaczeń i fragmentów utworów), oraz zanalizowano tę twórczość pod kątem publikujących ją polskich wydawnictw. Głównym celem pracy było ukazanie dziejów literatury staroskandynawskiej w Polsce. Za pomocą metody bibliograficznej, metody analizy i krytyki piśmiennictwa oraz metody statystycznej zbadano i scharakteryzowano repertuar polskich oficyn wydających literaturę staroskandynawską od wieku XIX, z uwzględnieniem serii wydawniczych, w skład których wchodziły sagi, m.in. „Serii Dzieł Pisarzy Skandynawskich” Wydawnictwa Poznańskiego czy „Materiałów o Islandii” Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Islandzkiej. Jak ustalono, od pierwszych prób edytorskich z początku XIX w. do kolejnych inicjatyw wydawniczych upłynęło ponad 100 lat. Przegląd wydawnictw specjalizujących się w literaturze staroskandynawskiej wyraźnie wskazuje, że na czoło pod względem liczby publikacji wysuwają się Wydawnictwo Armoryka oraz Henryk Pietruszczak
Źródło:
Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media; 2020, 36, 1; 61-80
1505-4195
2451-2575
Pojawia się w:
Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Srebrna zawieszka z Truso – dama w długiej sukni czy kapłanka?
A SILVER PENDANT FROM TRUSO: A LADY IN A LONG DRESS OR A PRIESTESS
Autorzy:
Jagodziński, Marek Franciszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037961.pdf
Data publikacji:
2020-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Viking period
Scandinavian mythology of the Viking time
Opis:
The article revolves around a silver pendant depicting a female figure, discovered in Janów Pomorski and identified with the town of Truso. Such miniature figures, popular in inventories of Scandinavian grave fields, have been largely discussed with respect to their significance and meaning. The author indicates two rather neglected (or disregarded) elements of these representations: a long ribbon and a long object held by hand while the elbow is bent. They may be evidence of the female figure’s exceptional status, most probably that of a priestess.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2019, 60; 255-258
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The age of the oldest Scandinavian glaciations in mid-eastern Poland and southwestern Belarus
Autorzy:
Lindner, L.
Marciniak, B.
Sanko, A. F.
Khursevich, G. K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059317.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Polska
Belarus
Early Pleistocene
Scandinavian glaciations
stratigraphic correlation
Opis:
Analysis of type localities of Pleistocene deposits from mid-eastern Poland (Kozi Grzbiet, Łuków, Biała Podlaska and Wilczyn) and southwestern Belarus (Smolarka and Postolovo) has provided a new view on the age, limits and correlation of the oldest Scandinavian glaciations in the area. Integration of palaeontological data with determination of the Brunhes/Matuyama boundary (780 ka) at Kozi Grzbiet and Smolarka suggests that the first glaciation (Narevian) preceded this boundary and had a slightly smaller extent in SW Belarus than hitherto considered. The second glaciation (Nidanian) occurred slightly above or at this palaeomagnetic boundary. In Poland it is the first South Polish Glaciation, a till of which can be traced as far as the Holy Cross Mts. In SW Belarus it is represented by a till to the south of Brest and Bereza, and connected there with the oldest glaciation.
Źródło:
Geological Quarterly; 2001, 45, 4; 373-396
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność Józefa Wieniawskiego na Półwyspie Skandynawskim – próba rekonstrukcji na podstawie materiałów źródłowych
Joseph Wieniawski’s Activity in Scandinavia – an Attempt at Reconstruction on the Basis of Source Materials
Autorzy:
Rzepecki, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339094.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Józef Wieniawski
Edward Grieg
Henryk Wieniawski
muzyka polska
Półwysep Skandynawski
Joseph Wieniawski
Edvard Grieg
Polish music
Scandinavian Peninsula
Scandinavian music
Opis:
Życie i twórczość Józefa Wieniawskiego na wielu płaszczyznach wciąż wymaga opracowania. W ten zakres wpisuje się działalność polskiego pianisty i kompozytora, jaką prowadził na terenie Półwyspu Skandynawskiego. Należy wspomnieć również o zaangażowaniu jego starszego brata Henryka – skrzypka. Poruszając niniejsze zagadnienie, warto jednocześnie zwrócić uwagę na relacje z tamtejszym środowiskiem artystycznym, za sprawą jednego z jego czołowych przedstawicieli. Celem niniejszego artykułu jest zatem wypełnienie kolejnej luki w badaniach dotyczących kompozytora.
The life and works of Joseph Wieniawski still requires elaboration on many levels. The activity of the Polish pianist and composer, which he conducted in the Scandinavian Peninsula, is part of this scope. One should also mention the involvement of his older brother Henryk – a violinist. When addressing this issue, it is also worth a note to the relationship with the local artistic community, thanks to one of its leading representatives. The aim of this article is therefore to fill another gap in the research on the composer’s heritage.
Źródło:
Studia Polonijne; 2022, 43; 323-335
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estetyka gotycka w dramatach Dagny Juel Przybyszewskiej
Autorzy:
Sell, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630549.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
modernism
gothicism
drama
Scandinavian literature
modernizm
gotycyzm
dramat
literatura skandynawska
Opis:
The article aims to analyse the dramatic work of Dagny Juel Przybyszewska using methods hitherto unexploited and to introduce this literary work in the context of gothic aesthetics.This way of interpretation is supported by a number of researchers’ voices, but above all it has been encouraged by the references to literature and art of Romanticism – present in the works of Przybyszewska. The article presents the analysis of the dramas Den Sterkere (The Stronger), Synden (The Sin), Når solen går ned (When the Sun Goes Down) and Ravnegård (Ravenwood), focusing on the elements common for literary work of Przybyszewska and gothic novels from years 1764–1830: gothic space, gothic villain, gothic phantoms, gothic bestiary and gothic props.
Celem artykułu jest analiza utworów dramatycznych Dagny Juel Przybyszewskiej z wykorzystaniem środków dotychczas nieeksploatowanych i wprowadzenie tej twórczości w obręb estetyki gotyckiej. Taką interpretację wspierają głosy szeregu badaczy, przede wszystkim jednak zachęcają do niej obecne w dziełach Przybyszewskiej nawiązania do literatury i sztuki romantycznej.W artykule zostały przedstawione analizy dramatów Den Sterkere (Silniejszy), Synden (Grzech), Når solen går ned (Kiedy słońce zachodzi) i Ravnegård (Krukowisko), skupiające się na elementach wspólnych dla utworów Przybyszewskiej i powieści gotyckiej z lat 1764–1830: gotyckiej przestrzeni, gotyckim łotrze, gotyckich upiorach, gotyckim bestiarium oraz gotyckim rekwizytorium.
Źródło:
Acta Humana; 2015, 6
2082-4459
Pojawia się w:
Acta Humana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ZABYTKI ZE STOPÓW MIEDZI Z CMENTARZYSKA SKANDYNAWSKIEGO W BRZYNIE, POW. PUCKI, W ŚWIETLE ANALIZ METALOZNAWCZYCH. UWAGI NAD SPOSOBEM POZYSKIWANIA SUROWCA W OKRESIE WĘDRÓWEK LUDÓW
ARCHAEOLOGICAL ARTEFACTS MADE OF COPPER ALLOYS EXCAVATED IN A SCANDINAVIAN GRAVE FIELD IN BRZYNO, PUCK COUNTY, IN THE LIGHT OF METALLOGRAPHIC ANALYSES. REMARKS ON THE WAY OF OBTAINING RAW MATERIALS AT THE TIME OF PRE-MODERN HUMAN MIGRATION
Autorzy:
Strobin, Anna
Strobin, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037779.pdf
Data publikacji:
2020-11-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
metallographic analysis
Scandinavian grave fields
pre-modern human migration
Pomerania
Opis:
Archaeological artefacts made of copper alloys are a particularly valuable source of knowledge about ancient societies; in recent years these finds have been more and more often analysed in terms of their chemical composition. Observations based on the results of these analyses are conducive to indicating alloys characteristic of specific chronological periods and to considering the origin of the materials and the operations of workshops.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2020, 61; 85-100
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skandynawska książka (nie tylko) dla dzieci w czasach transgresji
Scandinavian Books (not only) for Children in Times of Transgressions
Autorzy:
Dymel-Trzebiatowska, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/545308.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
Scandinavian literature
multiple address
cross-genre
all-age literature
literary transgressions
Opis:
The article discusses the phenomenon of disappearing readerships and its implication in the form of all-age literature. It starts with a short summary of previous theories on multiple address divided into two categories, depending on either the age or the experience of readers. However, nowadays artists explicitly distance themselves from addressing children and state that their art creates its own audience. The result of this stance is for example the picturebook for adults which here is illustrated by two examples from Scandinavia: Titta Max grav (1991) by Barbro Lindgren and Eva Eriksson, and Maria & José (1994) by Erlend Loe and Kim Hiorthøy. The blurring of age groups is accompanied by genre hybridity, which has been exemplified by two books nominated in 2016 for the prestigious Norwegian prize of the Ministry of Culture: Megzilla by Gro Dahle and Kaia Dahle Nyhus, and Mulegutten by Øyvind Torseter; along with the winner of the award—Morkels alfabet by Stian Hole. All of them are cross-genre works, blending elements of both traditional and graphic novels, comics, picturebooks and non-fiction. The conclusion is that we are presumably witnessing the birth of all-literature, perceived as an art which is open to everybody who is attracted by it, without age boundaries and traditional limits, such as paradigms, conventions, or genre affiliation – a literature which is transgressive on many levels: content, form and readerships.
Źródło:
Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne; 2017, 7; 31-44
2353-4699
Pojawia się w:
Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
”Foran loven”: moderne skandinavisk kortprosa over for Franz Kafkas roman "Processen"
Autorzy:
Zańko, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1161435.pdf
Data publikacji:
2016-11-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Franz Kafka
skandinavisk kortprosa
modernisme
intertekstualitet
scandinavian short prose
modernism
intertextuality
Opis:
The novel The trial, telling the story of the groundless arrest and prosecution of the bank clerk Josef K., remains one of the best-known and most influential works written by Franz Kafka. Depicting the pointless struggle of a man placed at the mercy of a remote, inaccessible authority, it gives a symbolic account of the human condition in the modern era, characterised by the lack of universal truth, estrangement, confusion and existential impotence. Grasping the very idea of existential modernity, the novel provides ongoing inspiration for a great number of modernist and postmodernist writers all over the world, including Scandinavia. In the article presented below, The trial is examined as an intertext within the genre of the Scandinavian short prose, as it unfolds at breakthrough of modernism and postmodernism. Starting with the literary and critical works of the Danish modernist Villy Sørensen, and moving forward throughout the Danish and Norwegian minimalism of the 1990's, the paper discusses a range of different aspects of The trial, as they reappear in the short stories written by some of the main representatives of the Scandinavian short story. In this way, the article elucidates the relevance of Kafka's novel as an intertext for contemporary Scandinavian short fiction, as well as draws attention to the dialogical dimension of the genre.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2016, 19; 267-277
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Let’s have a cup of tea” – Scandinavian crime fiction through Hungarian eyes. Zoltán Kőhalmi’s practical guide to crime writers
Autorzy:
Soós, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314580.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Scandinavian crime fiction
perceptions of Scandinavia
crime parody
stereotypes
Zoltán Kőhalmi
Opis:
In recent decades, a wide range of Scandinavian crime novels have conquered Hungarian readers, providing a more sophisticated perspective on the existing image of Scandinavian cultures and societies, with their intriguing social content and appealing landscapes. This wave of crime fiction has not only contributed to a better understanding of Scandinavia, but also drawn attention to the genre itself, which culminated in a parody written by a Hungarian stand-up comedian, Zoltán Kőhalmi. In his incorporation of all the obligatory ingredients of Scandinavian crime novels, the comedian not only reuses the self-image that Scandinavian crime narratives convey, he pillories the genre requirements by exaggerating the use of the most well-known characteristics. The analysis of Kőhalmi’s satirical use of Scandinavian crime narratives serves as a case study for a closer understanding of conceptions of Scandinavia in contemporary Hungary.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2023, 34; 45-55
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transnarodowe i narodowe szlaki kina nordyckiego
Transnational and National Routes of Nordic Cinema
Autorzy:
Rutkowska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27311683.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kino skandynawskie
Ingmar Bergman
Jan Troell
historia filmu
Scandinavian cinema
film history
Opis:
Tadeusz Szczepański, znawca kina skandynawskiego, autor obszernej monografii Ingmara Bergmana i książki o Janie Troellu, wydał obecnie historyczną pracę Kino nordyckie. Pierwsze stulecie (2020), która obejmuje czasy od kina niemego przez okres klasyczny i kino nowej fali po koniec XX w. Ujęcie to uwzględnia złożony fenomen kulturowy, jakim jest kino powstające w pięciu krajach: Szwecji, Danii, Norwegii, Finlandii oraz Islandii. Autor wyodrębnia cechy wspólne, ale także specyfikę narodową cechującą poszczególne kinematografie nordyckie. Postacią kluczową jest w tym wywodzie Ingmar Bergman, jego twórczość, a także wpływ, jaki wywarł na kino tego regionu.
Tadeusz Szczepański, Polish expert on Scandinavian cinema, author of an extensive monograph on Ingmar Bergman and a book about Jan Troell, has now published the historical work Kino nordyckie. Pierwsze stulecie [Nordic Cinema: The First Century] (2020), which covers the time span from silent cinema, through the classical period and new wave cinema, till the end of the 20th century. His approach takes into account the complex cultural phenomenon of this cinema emerging in five countries: Sweden, Denmark, Norway, Finland and Iceland. The author distinguishes the common features of Nordic cinematographies, but also their individual national specifics. The key figure in this historical presentation is Ingmar Bergman: his work, as well as the impact he has had on the cinema of this region.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2021, 115; 256-262
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwszy pomiędzy grzesznikami. Pastor luterański a zasada powszechnego kapłaństwa w wybranych filmach skandynawskich
The First among Sinners. A Lutheran Pastor and Universal Priesthood Doctrine in Selected Works of the Scandinavian Cinema
Autorzy:
Łazarz, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/425538.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:
scandinavian cinema
pastor
universal priesthood
Lone Scherfig
Anders Thomas Jensen
Erik Poppe
Opis:
The aim of the article is to look closely at the character of a pastor in selected works of the Scandinavian cinematography. The analysis covers two Danish films: Italiensk for begyndere (English title: Italian for Beginners) by Lone Scherfig and Adams Æbler (English title: Adam’s Apples) by Anders Thomas Jensen as well as one Norwegian film – De Usynlige (English title: Troubled Water) by Erik Poppe. All films presented were made after 2000, their actions take place in contemporary times and presume that the current social trends show con-tinuous departure of faithful people from the Church. How is the tendency reflected in the way a pastor is presented in the films? Intuitively one may guess that the pastor will be an outsider. However, in the films discussed in this article most characters are outsiders. Their faults and their failures remind us of the fundamental truth of the Lutheran anthropology and theology: man is a sinner. Also: no-one is alone in being a sinner. Being a pastor does not only involve a service within the Church, but first of all the power to forgive other people their sins. This means that the films presented in the article do not just tell stories about pastors, but – more significantly – they explore the Lutheran doctrine of universal priesthood. Each human is a sinner. Each Christian should be a pastor.
Źródło:
Gdański Rocznik Ewangelicki; 2015, 9; 199-222
1898-1127
Pojawia się w:
Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Integracja gospodarcza Danii, Finlandii i Szwecji z Unią Europejską
Autorzy:
Leśniewski, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630074.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
financial crisis, Scandinavian countries, economic integration, European Union, Economic and Monetary Union
Opis:
This paper explores economic integration of the Scandinavian states (Denmark, Finland and Sweden) with the European Union during the global crisis. The aim of this paper is to present comparative study of different choices made by these countries with regard to the European integration: EMU opt – out clause in Denmark, membership of Finland in the European Monetary Union and derogation for Sweden – and as result different reaction to the financial and economic crises
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2015, 1; 227-247
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The use of passive voice in academic writing. Evidence from Danish, Norwegian and Swedish as L1 and L2
Autorzy:
Horbowicz, Paulina
Skrzypek, Dominika
Sobkowiak, Mikołaj
Kołaczek, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1154389.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
academic writing
passive voice
L1-writing
L2-writing
Scandinavian languages
Opis:
The paper studies the use of the passive voice in academic texts written in Mainland Scandinavian languages (Danish, Norwegian and Swedish) by their native speakers and by adult Polish learners of those languages. The corpus consists of 37 MA theses written in Scandinavia and in Poland. A number of referring verbs were chosen for the purpose of the analysis. The results show that while there are discrepancies in the use of the passive voice in texts written by Polish and Scandinavian students, they cannot be unequivocally diagnosed as resulting from the grammatical and stylistic influence of the mother tongue.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2019, 26; 4-26
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inalienable possession in Swedish and Danish – a diachronic perspective
Autorzy:
Piotrowska, Alicja
Skrzypek, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1156791.pdf
Data publikacji:
2017-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
inalienable possession
Mainland Scandinavian languages
Old Swedish
Old Danish
grammaticalization of definiteness
Opis:
In this paper we discuss the alienability splits in two Mainland Scandinavian languages, Swedish and Danish, in a diachronic context. Although it is not universally acknowledged that such splits exist in modern Scandinavian languages, many nouns typically included in inalienable structures such as kinship terms, body part nouns and nouns describing culturally important items show different behaviour from those considered alienable. The differences involve the use of (reflexive) possessive pronouns vs. the definite article, which differentiates the Scandinavian languages from e.g. English. As the definite article is a relatively new arrival in the Scandinavian languages, we look at when the modern pattern could have evolved by a close examination of possessive structures with potential inalienables in Old Swedish and Old Danish. Our results reveal that to begin with, inalienables are usually bare nouns and come to be marked with the definite article in the course of its grammaticalization.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2017, 23; 25-45
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesne meble z Jasienicy w kontekście mody na styl skandynawski w meblarstwie polskim
Contemporary furniture from Jasienica in the context of fashion for Scandinavian style in polish furniture
Autorzy:
Kozina, Irma
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519265.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
design skandynawski
meblarstwo
Marian Grabiński
Jadwiga Husarska-Sobina
Tomasz Rygalik
scandinavian design
furniture
Opis:
Przedmiotem rozważań autorki artykułu jest ukształtowanie się pojęcia „design skandynawski” i jego wpływ na wzornictwo polskie od późnych lat 50. XX wieku po czasy współczesne. We wstępnej części tekstu poddano analizie działalność firmy Finmar, prowadzonej po wojnie przez Paula Stemanna, która przyczyniła się do wypromowania określenia „design skandynawski”, popularyzując wyroby krajów nordyckich na rynkach Europy Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych. W kolejnej części tekstu przedstawiono rozwój współpracy szwedzkiej firmy IKEA z producentami i projektantami polskimi, uznając działania Ingvara Kamprada za ważny element w zakresie rozpowszechnienia w Polsce skandynawskiej stylistyki meblarstwa. Jako współczesną kontynuację mody na skandynawski minimalizm w meblarstwie polskim zaprezentowano działania dwojga projektantów: Jadwigi Husarskiej-Sobiny oraz Tomasza Rygalika, którzy realizowali swoje projekty we współpracy z firmą Paged Meble SA, dysponującą obecnie zasobami dawnej Fabryki Mebli Giętych w Jasienicy.
The subject of the author’s considerations is the formation of the term “Scandinavian design” and its influence on Polish design from the late 1950s to the present day. The introductory part analyzes the activity of the Finmar company, which after the war was run by Paul Stemann and contributed to the promotion of the term “Scandinavian design” by popularizing the products of the Nordic countries on the markets of Western Europe and the United States. The next part of the text presents the development of cooperation of the Swedish company IKEA with Polish producers and designers, recognizing the activities of Ingvar Kamprad as an important element in the dissemination of Scandinavian furniture style in Poland. As a contemporary continuation of the Scandinavian minimalism in Polish furniture, the activities of two designers were presented: Jadwiga Husarska-Sobina and Tomasz Rygalik, who implemented their projects in cooperation with Paged Meble SA, which currently has the resources of the former Bent Furniture Factory in Jasienica.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2021, 8; 185-198
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Introduction: New Geographies of Scandinavian Studies. Moving maps, reciprocal images, emerging communities
Autorzy:
Jelsbak, Torben
Körber, Lill-Ann
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314586.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
“Norden” (the North)
Scandinavian Studies
Baltic Region
The Cold War
geopolitics
area studies
Opis:
This article provides an introduction to the Research Network “New Geographies of Scandinavian Studies” while at the same time discussing some of its main concerns and questions: the position of the Nordic countries and the role of Scandinavian Studies in the changing geopolitical landscape of post-Cold War Europe. The collapse of the Eastern bloc in 1989–1991 led to a reconfiguration of the European political map. This situation also entailed new possibilities for international and cross-disciplinary research: A new understanding of Nordic and Baltic studies was institutionalized and new regional concepts were developed as alternatives to Cold War geopolitics. The network “New Geographies of Scandinavian Studies” is rooted in this ongoing reorientation of the field. The article discusses some of the potentials and challenges of this new agenda of Scandinavian Studies in the context of the new geopolitical confrontation between Russia and the West after Russia’s military attack on Ukraine in February 2022.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2023, 34; 5-15
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Simple Yet Effective. Remarks on Finnish Approach to Design Promotion
Autorzy:
Wiśnicka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1186533.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
design promotion
marketing
design awareness
Nordic design
Scandinavian design
commercial design
cultural initiatives
Opis:
This paper gathers and analyses the main parts of the Finnish model of design promotion. It starts with providing the clear idea of division into global and national mechanisms as well as into commercial and cultural initiatives. Global mechanisms work on an international level, raising the design awareness and building the global perception of Finland as the country of design. They include works of the International Council of Societies of Industrial Design (now the World Design Organisation) and UNESCO. The promotional efforts taken on the national level focus on establishing the position of the designer and raising the understanding of the importance of design in public spaces. Those are supported by national organisations such as the Arts Promotion Centre Finland (Taike), the Finnish Association for Designers (ORNAMO) and Design Forum Finland (the official organisation of the Finnish Society of Crafts and Design), as well as local initiatives. The last section looks at the role of commercial initiatives, such as fares and marketing strategies, applied to design and the importance of cultural projects, such as museum exhibitions, publications, lectures, etc. All of the measures amalgamate to form a well-established model of design promotion which has been proven to work on many levels.
Źródło:
Załącznik Kulturoznawczy; 2019, 6; 263-284
2392-2338
Pojawia się w:
Załącznik Kulturoznawczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Detrital zircon U-Pb geochronology of a metasomatic calc-silicate in the Tsäkkok Lens, Scandinavian Caledonides
Autorzy:
Barnes, Cristopher J.
Majka, Jarosław
Bukała, Michał
Nääs, Erika
Rousku, Sabine
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841761.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Scandinavian Caledonides
Seve Nappe Complex
Tsäkkok Lens
metasomatism
detrital zircon U-Pb geochronology
Opis:
The Tsäkkok Lens of the Seve Nappe Complex in the Scandinavian Caledonides comprises eclogite bodies hosted within metasedimentary rocks. These rocks are thought to be derived from the outermost margin of Baltica along the periphery of the Iapetus Ocean, but detrital records from the sedimentary rocks are lacking. Many metasedimentary outcrops within the lens expose both well-foliated metapelitic rocks and massive calc-silicates. The contacts between these two lithologies are irregular and are observed to trend at all angles to the high-pressure foliation in the metapelites. Where folding is present in the metapelites, the calc-silicate rocks are also locally folded. These relationships suggest metasomatism of the metapelites during the Caledonian orogenesis. Zircon U-Pb geochronology was conducted on sixty-one zircon grains from a calc-silicate sample to investigate if they recorded the metasomatic event and to assess the detrital zircon populations. Zircon grains predominantly show oscillatory zoning, sometimes with thin, homogeneous rims that have embayed contacts with the oscillatory-zoned cores. The zircon cores yielded prominent early Stenian, Calymmian, and Statherian populations with a subordinate number of Tonian grains. The zircon rims exhibit dissolution-reprecipitation of the cores or new growth and provide ages that span similar time frames, indicating overprinting of successive tectonic events. Altogether, the zircon record of the calc-silicate suggests that the Tsäkkok Lens may be correlated to Neoproterozoic basins that are preserved in allochthonous positions within the northern extents of the Caledonian Orogen.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2021, 47, 1; 21-31
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From Diffusion to Translation and Back. Disembedding–Re-embedding and Re-invention in Sociological Studies of Diffusion
Autorzy:
Mica, Adriana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1930004.pdf
Data publikacji:
2013-03-21
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Socjologiczne
Tematy:
diffusion
translation
disembedding–re-embedding of ideas
re-invention of innovations
Scandinavian institutionalism
Opis:
This paper reviews and parallels the thesis of disembedding–re-embedding of ideas, objects and practices in the translation paradigm (à la Scandinavian institutionalism) with the discussion of reinvention in the diffusion of innovations theory (as put forward by Everett M. Rogers). The main inquiry to be answered is the extent to which these two propositions might be taken as theoretical allomorphs of a generic treatment of the dialectics of circulation of ideas. The analysis of the two assumptions makes use of Djelic’s (2008) classification of three main framing types within sociological studies of diffusion: diffusion as epidemiology, diffusion as encounter with embeddedness, and diffusion as mediation and construction. The main input of the article is that it shows that the re-invention hypothesis links the diffusion of innovations theory with the diffusion as encounter with embeddedness model, while the disembedding–re-embedding of ideas perspective associates the translation paradigm with the diffusion as mediation and construction model. The paper further discusses the dynamics as well as the theoretical implications of these theoretical affinities for the Scandinavian translation stream.
Źródło:
Polish Sociological Review; 2013, 181, 1; 3-20
1231-1413
2657-4276
Pojawia się w:
Polish Sociological Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dialog (nie)możliwy? Feminizm i nacjonalizm w perspektywie polsko-norweskiej
(Im)possible dialogue? Feminism and nationalism in the Polish-Norwegian perspective
Autorzy:
Dziadek, Martyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1956157.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
feminizm
nacjonalizm
powieść norweska
Vigdis Hjorth
wielokulturowość
Scandinavian Guilt
feminism
nationalism
Norwegian novel
multiculturalism
Opis:
Narastające migracje do bogatych krajów Północy ewokują pełen napięć dyskurs uprzywilejowani Oni versus mniej uprzywilejowani Inni. Znormatywizowane postawy wytworzone przez nacjonalistyczne „wspólnoty wyobrażone” oraz społeczno-ekonomiczne realia kraju, do którego udaje się emigrant, ugruntowują strukturę nierówności oraz brak dialogu in between. Na podstawie powieści Vigdis Hjorth zatytułowanej Et norsk hus autorka zwraca uwagę na istotność owych procesów komunikacyjnych oraz potrzebę tworzenia polifonicznej przestrzeni wzajemnej odpowiedzialności, opartej na solidarnościowych założeniach feminizmu.
During the last years, we can easily observe a wave of migration into Scandinavian Countries which evoke discourse full of tension between privileged selves versus less-privileged others. Normative attitude mostly created by nationalistic „imaged communities” and socio-economic realities of the nation - where the migrant had decided to move - usually have been grounded inequality and lack of dialogue „in between”. The author of this text is trying to stress out the importance of that dialog and a need for creating a polyphonic space of reciprocal responsibility, using literary example written by Vigdis Hjorth as an exemplification.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2019, 11, 2; 94-104
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krzyż – okręt – wóz. O alegorii eschatologicznej
Cross - ship - carriage. On eschatological allegory
Autorzy:
Seweryn, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012638.pdf
Data publikacji:
2016-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Cyprian Norwid
symbolika krzyża
skandynawskie rytuały pogrzebowe
the symbolism of cross
Scandinavian funeral rites
Opis:
The opposition of symbol and allegory in the Romantic aesthetic-philosophical discourse can be considered as a special case of the fundamental antithesis, emphasized by Tzvetan Todorov, of symbolic representations and sign representations. On the other hand, the literary practice of Romanticism by no means renounces allegorical renderings. Before Norwid’s connections with Counter-Reformation emblematics finally reach a competent description, even a single example seems worth presenting. Even if a strict equivalent of intersemioticality, which appears in emblems, does not exist in the case in question (all we have is verbal text), a good equivalent of emblematic icon can be found on the level of poetic imaging, while the homologue of the inscriptio emerges as a figure of words formed by two final verse line endings. Example from Norwid (Cross and Child) leads to the problem of semiosis of the Cross, which is not always adequately modelled by contemporary scholars. In turn, the Christian symbolism of the Cross, covered in ethnological terms, opens the perspective of comparative study of the changes in semiotic structures in the sphere of eschatological representations. Interesting examples of such representations are provided by archaeological evidence. In the cases mentioned in the article, a diachronic relationship between symbol and allegory can be seen: allegory emerges as a result of decomposition of the symbolic structures into the sign structures.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2016, 6(9); 241-250
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szanse i bariery rozwoju polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych na wybrane rynki skandynawskie
Opportunities and barriers for the development of Polish agri-food exports to selected Scandinavian markets
Autorzy:
Hajdukiewicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/591024.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Tematy:
Eksport
Polska
Produkty rolno-spożywcze
Rynki skandynawskie
Agri-food products
Exports
Polska
Scandinavian markets
Opis:
Mimo że rynki skandynawskie uznawane są za hermetyczne i trudne, polscy eksporterzy odnoszą na nich duże sukcesy. Wymiana handlowa Polski ze Szwecją, Danią i Norwegią cechowała się w ostatnich latach stosunkowo wysoką dynamiką, a do branż, które osiągały szczególnie dobre wyniki w eksporcie należał sektor rolno- -spożywczy. Celem artykułu było przedstawienie szans i ograniczeń ekspansji eksportowej polskich firm sektora rolno-spożywczego na rynki trzech krajów skandynawskich – Danii, Norwegii i Szwecji. Podjęta została próba zidentyfikowania głównych barier handlowych i nieformalnych w dostępie do tych rynków oraz możliwości rozwoju eksportu polskiej żywności w tym kierunku geograficznym, wynikających z zewnętrznych uwarunkowań internacjonalizacji. Badania, które przeprowadzono m.in. w oparciu o dane statystyczne z bazy danych WITS-Comtrade oraz opracowania Polsko-Skandynawskiej Izby Gospodarczej, wykazały dobre perspektywy dla rozwoju eksportu rolno-spożywczego na te rynki. Szczegółowo rozpoznane szanse i wyzwania wobec polskich eksporterów żywności do krajów skandynawskich mogą być podstawą opracowania skutecznych strategii internacjonalizacji.
Although the Scandinavian markets are considered to be demanding and difficult, Polish exporters often succeed in selling to these markets. Polish trade with Sweden, Denmark and Norway was characterized in recent years by relatively high growth rate, and one of the sectors that performed particularly well in exports was the agri-food sector. The aim of the article was to present the opportunities and limitations of the export expansion of Polish agri-food companies to markets of three Scandinavian countries – Denmark, Norway and Sweden. An attempt was made to identify the main formal and informal barriers to trade and the conditions conducive to the development of Polish food exports in this geographic direction. The study, carried out, among others, on the basis of statistical data from the WITS-Comtrade database and the publications of Polish-Scandinavian Chamber of Commerce showed good prospects for the development of Polish exports to these markets. The research also led to the identification of detailed chances and challenges in food export to Scandinavian countries that can be the basis for the development of effective internationalization strategies for these markets.
Źródło:
Studia Ekonomiczne; 2017, 319; 55-69
2083-8611
Pojawia się w:
Studia Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bibliographie der skandinavischen Forschungen an der Universität Breslau in der Periode 1811-1945
Autorzy:
Jarosz, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1167199.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bibliographie
Universität Breslau
Geschichte der skandinavischen Forschungen
university of breslau
bibliography
history of scandinavian studies
Opis:
The reason for this bibliography was the 200th Anniversary of the founding of Germanic Study at the University of Wrocław. The bibliography includes publications published in the period 1811-1945. In the list are there publications, which originated in the seminar for German Philology, and in the seminar for Romanic and English philology and consider the problems of the Scandinavian countries and their languages and cultures. They were listed in chronological-alphabetical order. As an additional criterion is the character of the publication. First are books cited – monographs and academic textbooks, then articles, reviews and translations.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2011, 13; 89-111
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O architekturze budynków biur w Oslo
On the architecture of office buildings in Oslo
Autorzy:
Złowodzki, M.
Zawada-Pęgiel, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950890.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
architektura
architektura skandynawska
budynek biurowy
kod kreskowy
Fornebu
Oslo
architecture
Scandinavian architecture
office building
Barcode
Opis:
Norwegia, po dtugim, historycznym okresie niezamożności, jest obecnie, dzięki bogactwom naturalnym, jednym z najzamożniejszych krajów świata. Zarazem jest to rozwinięty kraj o nowoczesnej gospodarce. Jednym z tego efektów jest rozbudowa funkcji biurowej, szczegelnie widoczna w stolicy - Oslo. 21. wiek przyniósł szereg ciekawych i technicznie zaawansowanych realizacji, z których na szczególna uwagę zasługują dwie operacje urbanistyczne: zespół Kodu Kreskowego w samym centrum i zabudowa półwyspu Fornebu.
After a long historic period of indigence, Norway has become one of the richest countries in the world owing to its natural resources. It is also a developed country with a modern economy. One of the effects of this is the expansion of the office function, especially visible in the capital city - Oslo. The 21st century brought a number of interesting and technologically advanced realisations, among which two urban operations deserve special attention: the Barcode complex in the very city centre and the development of the Fornebu peninsula.
Źródło:
Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie; 2018, 46; 215-252
0079-3450
2450-0038
Pojawia się w:
Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Slagfältsarkeologi vid Grunwald (Tannenberg/Žalgiris) (1410). Ett polsk-skandinaviskt forskningsprojekt under åren 2014–2017
Battlefield archeology at Grunwald. A Polish-Scandinavian research project 2014–2017
Autorzy:
Ekdahl, Sven
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591929.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Battlefield Archeology
Grunwald (Grünfelde)
Polish-Scandinavian research project.
archeologia pola bitewnego
polsko-skandynawski badawczy projekt
Opis:
W artykule opisano poszukiwania, które przeprowadzono w latach 2014–2017 na polu bitwy pod Grunwaldem / Tennembergiem / Žalgirisem (1410) za pomocą wykrywaczy metalu. W lutym 2014 roku in Odense w Danii podpisano umowę na wspólne przedsięwzięcie pomiędzy Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku i Duńskim Towarzystwem Archeologicznym Harja. Zgodnie z tą umową Harja miała dostarczyć główną partię wykrywaczy metalu, które miały za zadanie zeskanować obszar wyznaczony przez Muzeum. Zasadniczym celem przedsięwzięcia było zlokalizowanie obszaru określnego jako Dolina Wielkiego Strumienia n a p ołudnie i wschód od wioski Stębark, która według Andrzeja Nadolskiego (1921–1993), polskiego archeologa i historyka, była uważana za najważniejsze miejsce bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku; to tam zjednoczone siły polsko-litewskie starły się z Zakonem Krzyżackim. We wskazanym miejscu nie znaleziono jednak żadnych śladów pola bitwy. Przez następne 3 lata poszukiwania rozszerzano na inne obszary na południe i wschód od wioski Grunwald, tym razem ze znakomitym wynikiem. Obecnie nie ma wątpliwości, że główna bitwa odbyła się w obszarze położonym około 2–3 km na zachód od wspomnianej Doliny Wielkiego Strumienia. Zatem przez 180 lat historycy i archeolodzy wyznawali błędną teorię na temat dróg przemarszu wojsk i formowania się szyków bojowych; autorem tej błędnej teorii z 1836 roku był pruski historyk Johannes Voigt. Artykuł zawiera opis realizacji tego międzynarodowego przedsięwzięcia oraz opisuje jego wyniki.
SummaryThe paper describes the search for the field of the battle of Grunwald / Tannenberg / Žalgiris (1410) with metal detectors in the years 2014–2017. In February 2014, a joint project of the Grunwald Museum (Polish: Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku) and the Danish Archaeological Society Harja was agreed upon and signed in Odense, Denmark. According to the agreement, Harja was to provide the main group of metal detectorists that were to scan the areas chosen by the Museum. The main goal of the project was to try and locate the area named ‘Valley of the Great Stream’ (Dolina Wielkiego Strumień) to the south and east of the village of Stębark (German: Tannenberg), which, according to Andrzej Nadolski (1921–1993), a Polish archaeologist and historian, was supposed to be one of the most important places of the Battle of Grunwald in 1410, where the allied Polish-Lithuanian forces clashed with the Teutonic Knights in Prussia. However no battlefield was found in that area. For the next three years, the search was therefore extended to other fields to the south and east of the village of Grunwald (German: Grünfelde), that time with excellent results. There is now no doubt that the main battle took place in the area which is situated about 2–3 kilometers to the west of the ‘Valley of the Great Stream’. For 180 years historians and archaeologists have accepted a fallacious theory about the march routes and battlefield deployment of the armies, the theory created by the famous Prussian historian Johannes Voigt in 1836. The paper provides information about the successful international project and its findings.
Źródło:
Studia Maritima; 2018, 31; 253-292
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zróżnicowanie petrograficzne plejstoceńskich osadów Pojezierza Myśliborskiego na przykładzie żwirów z Chełma Górnego i Cedyni
Petrographical differentiation of Pleistocene deposits of Myoelibórz Lakeland (Western Pomerania) based on gravels from Chełm Górny and Cedynia
Autorzy:
Górska-Zabielska, M.
Pisarska-Jamroży, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074619.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
żwiry petrograficzne
fennoskandzkie wychodnie
Pomorze Zachodnie
gravel petrography
indicator erratics
Scandinavian recharge area
Western Pomerania
Opis:
Petrographical content of Pleistocene gravels (4–10 mm) derived from till and glaciofluvial deposits of Western Pomerania was studied. The coarse-grained gravels (20–60 mm) have been additionally investigated for indicator erratics. There are three dominant petrographical groups within the gravels regardless of genetic type of sediments: crystalline rocks, Lower Paleozoic limestones and sandstones. Indicator erratics indicate the most effective glacial erosion in south-eastern Sweden. Theoretical stone center is located at 57.7°N and 16°E, that is in Smĺland. Other regions where the ice sheet could have been nourished were located in Dalarna and Ĺland Islands. The most numerous erratics found in the glacial sediments are: Smĺland granites and quartz porphyries, Ĺland rapakivi granites and quartz porphyries, Bredvad porphyries, Venjan and Grönklitt porphyrites.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 4; 317-321
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Substratum morphology and significance during the Weichselian Odra ice lobe advance in northeast Germany and northwest Poland
Autorzy:
Hermanowski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/94320.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ice stream
last Scandinavian Ice Sheet
subglacial conditions
kriging
strumień lodowy
lądolód skandynawski
warunki subglacjalne
Opis:
In the Polish Lowlands, three main ice lobes, referred to as Odra, Vistula and Mazury, formed during the Last Scandinavian Glaciation. These lobes protruded at least several kilometres beyond the main ice margin and it is believed that they represent terminal parts of the ice streams. Applied geostatistical analysis based on numerous geological data has allowed an approximate reconstruction of the Odra ice lobe substratum in the area of northwest Poland and northeast Germany. A spatial representation of the Odra lobe substratum clearly illustrates the adverse slope of the glacier bed, but also indicates areas morphologically prone to ice streaming. It is suggested that the ice took advantage of local topography that enabled advance out of the Baltic basin; consequently, the ice followed a topographic low which, in combination with favourable hydraulic conditions of its substratum, likely initiated ice streaming.
Źródło:
Geologos; 2015, 21, 4; 241-248
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Roman Period in the Lower Oder region – – issues of the Lubusz group
Okres wpływów rzymskich na dolnym Nadodrzu – kwestia grupy lubuskiej
Autorzy:
Rogalski, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/442470.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
Tematy:
Roman Period
Lower Oder Region
Lubusz Group
Scandinavian influences
Roman influences
Przeworsk influences
Elbe Germanic influences
Opis:
The researches carried out in the last decade allow to verify the current status on the Lubusz group in the literature on the subject. The Wkra (Uecker) Land should be incorporated into the borders of this group changing radically its western scope. The eastern scope is established by the enigmatic and still unrecognized Pyrzyce group, whereas the north-eastern edge by the Ina and Płonia rivers. The southern edge is determined by the Warta river due to the poor state of the research of regions to the south of the river. Thanks to the recent research on a cemetery in Czelin, Gryfino County, site 23 it was possible to verify the cultural content of the Lubusz group. The cemetery was used from phase A3 of the younger Pre-Roman Iron Age until phase C1b of the Roman Period. The main component of the cultural tradition is tradition of the Lower Elbe region expressed in the funerary rite (urn burials are in majority), pottery (the Lower Elbe shapes) and fibulae (Almgren 10–14, 136). Next comes the tradition of the Przeworsk culture noticeable mainly in the funerary rite (weapon deposits, cremated burials in pits), pottery shapes and weapons. The third element is the Wielbark tradition present in pottery shapes. The fourth element is the Scandinavian tradition recorded in metal objects including weapons (umbo Ilkiær 5/Jahn 8, sword of Vimose-Illerup type). The last one is the Roman provincial tradition (situla: Eggers 20-21, fibulae: Almgren 68 and 236, gladius of Pompeii type). The results of the research conducted in Czelin allow to consider the cemetery as eponymous site for the group (Czelin group), especially that the term “Lubusz group” does not match its western and southern scope.
Badania prowadzone w ostatniej dekadzie na dolnym Nadodrzu pozwalają zasadniczo zweryfikować zasięg i status kulturowy grupy lubuskiej, jaki znamy z dotychczasowej literatury (por. ryc. 1 i 13; Wołągiewicz 1981, 205–209). Na podstawie obecności depozytów uzbrojenia (ryc. 2) Ziemię Wkrzańską (Uckermark) należy włączyć w obszar osadnictwa grupy lubuskiej zmieniając tym samym zasadniczo jej zachodni zasięg (por. Wołągiewicz 1961, 119–124). Od wschodu grupa lubuska sąsiaduje z „grupą pyrzycką”. Jest to jednostka o wciąż niejasno zdefiniowanych kryteriach wyróżnienia (Wołągiewicz 1986), zatem także granica pomiędzy obiema grupami kulturowymi pozostaje enigmatyczna. Na północnym wschodzie zasięg grupy lubuskiej opiera się na linii rzek Płoni i Iny. Zasięg południowy grupy lubuskiej wyznacza na obecnym stanie badań rzeka Warta ze względu na nie wystarczający stan badań obszarów położonych dalej na południe. Badania cmentarzyska w Czelinie, pow. Gryfino, stan. 23 (ryc. 3–4) pozwoliły zweryfikować treść kulturową materiałów grupy lubuskiej (Rogalski 2013). Nekropolia funkcjonowała od fazy A3 młodszego okresu przedrzymskiego do fazy C1b okresu wpływów rzymskich. Do roku 2013 przebadano 30,5 ara powierzchni stanowiska rejestrując 106 obiektów archeologicznych: 31 grobów popielnicowych, 24 groby jamowe, 45 obiektów nie będących pochówkami. Pozostałe obiekty datowane są na neolit i nowożytność. Podstawowy nurt kulturowy obecny w materiałach z Czelina stanowi tradycja nadłabska, czytelna w obrządku pogrzebowym (przewaga grobów popielnicowych; ryc. 4), stylistyce ceramiki (zdobienie kółkiem, formy nadłabskie; ryc. 5:1, 3–4, 6–7, 9) i zapinek (m.in. Almgren 10–14, 136; ryc. 6:2–3). Następnym nurtem kulturowym jest tradycja kultury przeworskiej obecna w stylistyce uzbrojenia (ryc. 8:1–11; 11:1, 3–4), ceramiki (ryc. 5:2, 8) i w obrządku pogrzebowym (groby jamowe). Trzecim elementem kulturowym jest tradycja kultury wielbarskiej manifestująca się w formach naczyń (ryc. 5:5). Czwarty nurt tworzy tradycja skandynawska czytelna w uzbrojeniu (umbo Ilkiær 5/Jahn 8, miecz typu Vimose-Illerup; ryc. 8:12; 11:5) i obecności krzesiw iglicowych (ryc. 10:5–7). Ostatni nurt, prowincjonalno-rzymski, definiuje obecność przedmiotów importowanych: situli typu Eggers 20–21, zapinek Almgren 68, 236 oraz gladiusa typu Pompeje (ryc. 6:5, 8, 10; 10:11; 11:2). Cmentarzysko w Czelinie jest obecnie najdłużej badanym metodycznie i najbogatszym stanowiskiem tzw. „grupy lubuskiej”. Można je zatem uznać za eponimiczne dla „grupy czelińskiej” zwłaszcza, że termin „lubuska” okazuje się całkowicie nieadekwatny w świetle weryfikacji zasięgu zachodniego i południowego tejże jednostki kulturowej.
Źródło:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2015, 7; 77-116
0137-3285
Pojawia się w:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Petrographic analyses and indicator erratics of gravels of the Odra lobe
Autorzy:
Górska-Zabielska, Maria
Zabielski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2026730.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
petrography of glacial gravels
Scandinavian erratics
Pomeranian phase
Odra lobe
north-eastern Germany
north-western Poland
Opis:
Fennoscandinavian er rat ics found in the gla cial de pos its till and in the glaciofluvial sed i ments within the main limit of the Odra gla cier lobe (NW Po land and NE Ger many), have been ex am ined in two frac tions: of 4–10 mm and 20–60 mm. The most nu mer ous in the frac tion of 4–10 mm are: crys tal line rocks (Cr; 35–40%) orig i nat ing in the Pro terozoic Bal tic Shield as well as Lower Palaeozoic lime stones (LPL; 35–40%) – from the sed i men tary sheet cov er ing the Pro tero zoic Bal tic Shield in the area of cen tral Bal tic Sea. Per cent age of sand stones (S) amounts to 10–15%. The remain ing rock types (sev eral per cent each) are: Palaeozoic shales (PS), the out crops of which are lo cal ized in Scania (Sk¯ne) and on Born holm, Cre ta ceous lime stones (CL) and flintstones (F) orig i nat ing from the west ern part of the south ern Bal tic Sea as well as quartz (Q), milk quartz (MQ) and iso lated grains of De vo nian dolomites (DD). From the anal y sis of in di ca tor er rat ics, which was car ried out in the 20–60 mm frac tion, it ap pears that mainly the out -crops lo cal ized in Sm¯land (e.g. red and grey Växjö gran ites, P¯skallavik por phy ries or Tessini and Kalmarsund sand - stones) as well as in Scania (Höör and Hardeberga sand stones) and Re gion Blekinge–Born holm (e.g. Karlshamn and Halen gran ites as well as NexÝ and Bavnodde sand stones) had been sub jected to the gla cial pluck ing. The o ret i cal boul der cen tres (TBC, Ger man: TGZ das Theoretische Geschiebezentrum, Lüttig 1958), which were cal cu lated for 23 sam ples, are lo cal ized mostly in a small area in Sm¯land, be tween 15°E–16°E and 56.5°N–58.5°N. Apart from in di ca - tor er rat ics the sta tis ti cal ones are nu mer ous, that are first of all grey and red Lower Palaeozoic lime stones with their out crops lo cal ized at the bot tom of the cen tral Bal tic Sea. Tak ing into ac count the TBC val ues of in di ca tor er rat ics as well as high per cent age of sta tis ti cal er rat ics it can be pro nounced that the sec tion of cen tral and west ern Bal tic Sea as well as the one of south-east ern Swe den had been sub jected to the heavi est gla cial pluck ing by that part of the Pleis to - cene ice-sheet which reached the stud ied area dur ing the Pom er a nian Phase.
Źródło:
Studia Quaternaria; 2010, 27; 17-25
1641-5558
2300-0384
Pojawia się w:
Studia Quaternaria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budowa bezpieczeństwa dla Europy Zachodniej w oparciu o państwa skandynawskie do połowy lat 50 XX wieku (cz. II)
Western Europe safety organization on the basis of Scandinavian states to the half of the 50s in the XXth century. Part II
Autorzy:
bedzmirowski, jerzy
slowi, karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2139739.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
państwa skandynawskie
bezpieczeństwo międzynarodowe
Europa Zachodnia
Zimna Wojna
Scandinavian countries
international security
Western Europe
Cold War
Opis:
Procesy wzajemnego wpływania na siebie przez państwa w stosunkach międzynarodowych są zjawiskiem powszechnym. Na kartach historii przybierały one różne formy, począwszy od pokojowego współzawodnictwa, skończywszy na walce zbrojnej. Niestety w tej walce o wpływy istnieje twardy podział na państwa dominujące i podporządkowane. Bardzo często występuje w takim układzie zjawisko satelizacji lub klientelizacji, które niestety dość znacznie ogranicza słabym państwom niezależność i swobodę działania. Artykuł opisuje proces budowy bezpieczeństwa w Europie Zachodniej w oparciu o państwa skandynawskie do połowy lat 50 XX wieku. Autorzy koncentrują się na ukazaniu jak istotnym ogniwem bezpieczeństwa dla regionu Morza Bałtyckiego jak i Europy Zachodniej były państwa skandynawskie.
The processes of mutual influence of states in international relations are a common phenomenon. On the pages of history, they took various forms, ranging from peaceful competition to armed struggle. Unfortunately, in this struggle for influence, there is a hard division between the dominant and subordinate countries. Very often there is a phenomenon of satellite or clientelization in such a system, which unfortunately quite significantly limits the independence and freedom of action for weak states. The article describes the process of building security in Western Europe based on the Scandinavian countries until the mid-1950s. The authors focus on showing how important an element of security for the Baltic Sea region as well as Western Europe were the Scandinavian countries.
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2018, 12, 2; 212-224
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budowa bezpieczeństwa dla Europy Zachodniej w oparciu o państwa skandynawskie do połowy lat 50 XX wieku (cz. I)
Western Europe Safety Organization on the Basis of Scandinavian States to the Half of the 50s in the XXth Century. Part I
Autorzy:
Będźmirowski, Jerzy
slowi, karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2139740.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
państwa skandynawskie
bezpieczeństwo międzynarodowe
Europa Zachodnia
Zimna Wojna
Scandinavian countries
international security
Western Europe
Cold War
Opis:
Procesy wzajemnego wpływania na siebie przez państwa w stosunkach międzynarodowych są zjawiskiem powszechnym. Na kartach historii przybierały one różne formy, począwszy od pokojowego współzawodnictwa, skończywszy na walce zbrojnej. Niestety w tej walce o wpływy istnieje twardy podział na państwa dominujące i podporządkowane. Bardzo często występuje w takim układzie zjawisko satelizacji lub klientelizacji, które niestety dość znacznie ogranicza słabym państwom niezależność i swobodę działania. Artykuł opisuje proces budowy bezpieczeństwa w Europie Zachodniej w oparciu o państwa skandynawskie do połowy lat 50 XX wieku. Autorzy koncentrują się na ukazaniu jak istotnym ogniwem bezpieczeństwa dla regionu Morza Bałtyckiego jak i Europy Zachodniej były państwa skandynawskie.
The processes of mutual influence of states in international relations are a common phenomenon. On the pages of history, they took various forms, ranging from peaceful competition to armed struggle. Unfortunately, in this struggle for influence, there is a hard division between the dominant and subordinate countries. Very often there is a phenomenon of satellite or clientelization in such a system, which unfortunately quite significantly limits the independence and freedom of action for weak states. The article describes the process of building security in Western Europe based on the Scandinavian countries until the mid-1950s. The authors focus on showing how important an element of security for the Baltic Sea region as well as Western Europe were the Scandinavian countries.
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2018, 12, 2; 195-211
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Origin and age of Pleistocene ‘mixed gravels’ in the northern foreland of the Carpathians
Autorzy:
Lindner, L.
Marks, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/191359.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geologiczne
Tematy:
fluvial interglacial deposits
Carpathian and Scandinavian erratics
Early-Middle Pleistocene
northern fore land of Carpathians
Ukraine
Polska
Opis:
Accumulations of pebbles in the northern foreland of the Carpathians in Ukraine and Poland, composed mostly of Carpathian sandstones, but with a small admixture of Scandinavian rocks, have been known for many years as the ‘mixed gravels’. The occurrence of these gravels in the San–Dnistr and Vistula–Odra interfluves proves that they are of fluvial origin and were deposited by rivers that flowed northwards during the Podlasian (Martonosha and Shirokino) and Ferdynandovian (Lubny) Interglacials. The Scandinavian material was derived from eroded glacial deposits of Nidanian (Turskian) and Sanian 1 (Vyzhivskian, equivalent to Donian) Glaciations.
Źródło:
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2013, 83, 1; 29-36
0208-9068
Pojawia się w:
Annales Societatis Geologorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Scandinavian Approach to Multisensory Design
Skandynawskie podejście do multisensoryki w designie
Autorzy:
Wiśnicka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233965.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
multisensory
Scandinavian design
Nordic design
product design
wood
metal
textile
glass
design
multisensoryka
design skandynawski
user experience
Opis:
The text aims to investigate methods and techniques introduced by Scandinavian designers which are beneficial to the overall sensorial aspect of their work. To emphasize the wide spectrum of the subject, various materials would be taken into consideration—wood, glass, metal, textiles. Thanks to the analysis of selected case studies it is possible to showcase the main ideas of how the multisensorial design practices have been implemented within the realm of Scandinavian design, focusing on diversity of examples. The methodology applied uses the analysis method of design history combined with the perspective provided by cultural studies and their analysis of the broad context. To enrich the latter, also certain cultural associations will be considered. Wood provides the visual, tactile, and olfactory experience which has been used in both conceptual and commercial projects. Glass, often considered by designers exclusively for its visual aspects, brings the tactile element of shape and structure, which are meant to mimic the contact with nature, vital for many Nordic projects. Metal and textiles can be considered as opposite sensorial features based on contrasting properties, hot–cold, soft–hard. The study serves as an introductory paper to touch upon the question of multisensory in Scandinavian design, not thoroughly investigated in international literature, by presenting further opportunities for in-depth studies.
Podejście sensoryczne jest nierozerwalnie związane z wzornictwem przemysłowym. Prototypy i/lub produkty wchodzące do produkcji są doświadczane na poziomie sensorycznym. Tekst ma na celu zbadanie metod i technik wykorzystywanych przez skandynawskich projektantów pod kątem multisensoryki. Aby podkreślić szerokie spektrum tematu, pod uwagę zostaną wzięte różnorodne materiały. Drewno zapewnia bodźce wizualne, dotykowe i zapachowe, które zostały wykorzystane zarówno w projektach koncepcyjnych, jak i komercyjnych. Szkło, często rozważane wyłącznie pod kątem wizualnym, wnosi walor dotyku w postaci kształtu i faktury. Słuchowa natura designu jest również wykorzystywana w nowej fali eksperymentów w sferze tekstyliów. W szerszej perspektywie wiele firm stosuje również techniki brandingu wykorzystujące olfaktoryczne konotacje skandynawskiego dziedzictwa. Podsumowując, zagadnienie multisensoryczności w skandynawskim designie, choć nie zostało jeszcze dokładnie zbadane w międzynarodowej literaturze, stanowi ciekawą perspektywę badawczą, interesującą zarówno z punktu widzenia krytyki designu, jak i kulturoznawstwa.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2024, 15, 1; 125-152
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Knives with full tang handle construction from the Luboszyce culture
Noże z pełnym trzpieniem w kulturze luboszyckiej
Autorzy:
Andrzejewska, Agata
Demkowicz, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682024.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kultura luboszycka
nóż
wpływy skandynawskie
północnoeuropejskie Barbaricum
krąg nadłabski
Luboszyce culture
knife
Scandinavian influence
Northern Barbaricum
Elbian circle
Opis:
Kultura luboszycka rozwijała się w okresie od fazy B2b do fazy C3 (poł. II w. n.e. – II poł. IV w. n.e.) na obszarze obejmującym środkowe dorzecza Odry i sięgającym aż po prawy brzeg Łaby. Charakterystyczną cechą zaliczanych do niej zabytków są niezwykle liczne zapożyczenia od sąsiadujących z nią jednostek taksonomicznych. Oprócz wpływów z terenów kultury przeworskiej, wielbarskiej czy kręgu nadłabskiego daje się zauważyć wyraźny horyzont przedmiotów nawiązujących do terenów północnoeuropejskich. Wspomniany trend jest bardzo wyraźny wśród znalezisk uzbrojenia, ale też występuje w mniej prominentnych kategoriach zabytków, takich jak chociażby noże. Niniejszy artykuł omawia dosyć szczególną grupę tych narzędzi i elementów uzbrojenia, a mianowicie noże z tzw. pełnym trzpieniem, czy też dokładniej, z trzpieniem przechodzącym przez całą długość rękojeści. Cecha ta jest niezwykle rzadko spotykana wśród noży znanych ze środkowoeuropejskiego Barbaricum, za to niemalże dominująca wśród egzemplarzy znajdowanych w Skandynawii. Szczegółowa analiza inwentarza kultury luboszyckiej wykazała nie tylko zauważalnie wysoką na jej terenie frekwencję tego typu artefaktów, ale również dostarczyła znalezisk, które mogą posłużyć jako przesłanki do bardzo wczesnego (tj. sięgającego nawet okresu wczesnorzymskiego) datowania początków omawianego zjawiska w interesującej nas jednostce taksonomicznej.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2016, 31
0208-6034
2449-8300
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Scandinavian Crime Fiction, czyli kilka słów o śniegu, micie i morderstwach
Scandinavian Crime Fiction, or: A Few Words on Snow, Myth, and Murder
Autorzy:
Woroch, Adrianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365018.pdf
Data publikacji:
2018-10-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Scandinavian crime fiction
Scandi noir
Jakub Stougaard-Nielsen
myth
the welfare state
kryminał skandynawski
państwo opiekuńcze
mit
scandinoir
Opis:
Artykuł jest recenzją książki Scandinavian Crime Fiction autorstwa Jakoba Stougaarda-Nielsena. Autor przejawia zdecydowanie krytyczną postawę zarówno wobec samej idei państwa opiekuńczego, jak i wobec jej realizacji. Udowadnia, że jest ona wynikiem prężnie rozwijającego się systemu kapitalistycznego i podkreśla jedynie różnice klasowe, zamiast je zacierać. Stougaard-Nielsen analizuje literackie i serialowe przykłady gatunku skandynawskiego kryminału, osadzając je w szerszym – kulturowym i ekonomicznym kontekście. Autor doszukuje się w fikcji kryminalnej odbicia kryzysu tożsamości skandynawskiego społeczeństwa, które odkryło, że idea państwa dobrobytu jest tak naprawdę fałszywą narracją.
This article is a review of Jakob Stougaard-Nielsen’s book Scandinavian Crime Fiction. The author takes a firmly critical position towards the welfare state in practice and as an idea. He demonstrates that it is the consequence of the rampantly developing capitalist system and merely intensifies class differences rather than effacing them. Stougaard-Nielsen analyzes examples of Scandinavian crime fiction from both literature and television and presents them in their expansive cultural and economic contexts. The author identifies crime fiction’s capacity to reflect the identity crisis of Scandinavian society and in so doing, expose the idea of the welfare state as a false narrative.
Źródło:
Forum Poetyki; 2018, 13; 100-105
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza przydatności eratyków Pomorza w badaniach chronologii recesji ostatniego lądolodu skandynawskiego metodą izotopów kosmogenicznych
Analysis of Pomeranian erratics suitability for the study of the last Scandinavian Ice Sheet recession with cosmogenic nuclides
Autorzy:
Tylmann, Karol
Woźniak, Piotr Paweł
Rinterknecht, Vincent
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/578393.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
głazy narzutowe
datowanie metodą izotopów kosmogenicznych
lądolód skandynawski
Pomorze
erratic boulders
terrestrial cosmogenic nuclide dating
Scandinavian Ice Sheet
Pomerania
Opis:
Wielkie eratyki położone in situ na powierzchni form morenowych mogą być obiektami datowania wieku ekspozycji metodą ziemskich izotopów kosmogenicznych (ang. terrestrial cosmogenic nuclides – TCN). Środkowe oraz wschodnie Pomorze jest regionem kluczowym z punktu widzenia uzupełnienia kosmogenicznej chronologii recesji ostatniego lądolodu skandynawskiego w północnej Polsce. Artykuł prezentuje metodę oraz wyniki selekcji głazów narzutowych na tym obszarze, pod kątem ich przydatności do datowania wieku ekspozycji metodą TCN. Proces selekcji wielkich eratyków przebiegał dwuetapowo. W pierwszej kolejności, z wykorzystaniem wszelkich dostępnych informacji, skonstruowano bazę GIS wielkich eratyków (254 obiekty), a następnie na podstawie rozmiarów i lokalizacji na cyfrowym modelu terenu oraz mapach geologicznych wytypowano przydatne głazy. W drugim etapie dokonano weryfikacji terenowej wybranych obiektów i 27 eratyków zakwalifikowano do datowania wieku ekspozycji metodą TCN. Znaczna redukcja głazów na poszczególnych etapach selekcji pokazuje wagę zaproponowanego w artykule systematycznego procesu selekcji. Rozmieszczenie wytypowanych głazów (skupienie na powierzchni wysoczyzn morenowych lub akumulacyjnych form marginalnych) oraz ich cechy indywidualne dobrze rokują dla wyników datowania wieku ekspozycji metodą TCN.
Large erratic boulders located in situ on moraines may be a target for surface exposure age dating with TCN (Terrestrial Cosmogenic Nuclides ). This paper presents the method and the results of the selection of erratics in Pomerania for this type of dating. Middle and eastern Pomerania are key regions to complete the cosmogenic chronologies of the geomorphology left by the last Scandinavian Ice Sheet retreat in the northern Polish landscape. Our selection of massive erratics consists of two stages. First, a GIS database (254 erratics) was constructed based on all available information about large boulders, and erratics were selected based on their dimensions and distribution against a digital elevation model and geologic maps. Second, field inspection of preliminarily selected boulders was conducted and 27 erratics were finally selected as suitable for surface exposure age dating with TCN. The significant reduction of the number of boulders at particular stages of qualification shows the importance of the proposed systematic selection. Spatial distribution of the selected boulders (location on moraine plateaux and paleo ice-marginal belts) and their individual features show their high usefulness for surface exposure age dating with TCN.
Źródło:
Acta Geographica Lodziensia; 2017, 106; 181-194
0065-1249
Pojawia się w:
Acta Geographica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstępne wyniki analizy petrograficznej osadów w żwirowni Łubienica-Superunki
Preliminary results of petrographic analysis of deposits in Łubienica-Superunki gravel pit
Autorzy:
Górska-Zabielska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294807.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
Tematy:
analiza petrograficzna
żwir
narzutniak fennoskandzki
zlodowacenie Warty
Nizina Północnomazowiecka
petrographic analysis
gravel
Scandinavian erratic
Warthanian glaciation
North-Masovian Lowland
Opis:
Osady piaszczysto-żwirowe pochodzące z transgresji stadiału młodszego zlodowacenia warty w ŁubienicySuperunkach zostały zbadane pod kątem składu petrograficznego frakcji średniożwirowej i grubożwirowej. Stwierdzono wyraźną przewagę skał krystalicznych, brak skał węglanowych oraz dziesięcioprocentowy udział piaskowców. Kwarc zmniejsza swój udział z około 9% we frakcji średniożwirowej do 0,6% we frakcji grubożwirowej. We frakcji 20–60 mm zidentyfikowano narzutniaki fennoskandzkie. Wśród nich były narzutniaki przewodnie z Wysp Alandzkich i sąsiadujących regionów Uppland i dna północnego Bałtyku oraz z obszaru południowo-wschodniej Szwecji (Småland). Wśród narzutniaków wskaźnikowych nie znaleziono ani jednego egzemplarza skały węglanowej.
Sandy and gravel deposits, originating from the ice sheet transgression during the younger stadial of the Warthanian glaciation in Łubienica-Superunki, have been examined in terms of petrographic composition of the middle-coarse gravel fraction and pebble fraction. The distinct predomination of crystalline rocks, no carbonate rocks and a 10% share of sandstones have been ascertained. Quartz has reduced its share from about 9% in the middle-coarse gravel fraction to 0.6% in pebble fraction. The Scandinavian erratics have been identified within the 20–60 mm fraction. Among them the indicator erratics from the Åland Islands, neighboring Uppland, North Baltic bottom and Småland have been found. There was no single carbonate rock found among the so called statistical erratics.
Źródło:
Landform Analysis; 2017, 33; 41-47
1429-799X
Pojawia się w:
Landform Analysis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczanie języków skandynawskich w dobie pandemii – (konieczne) zmiany w programie nauczania, ich pozytywne i negatywne aspekty
Teaching of Scandinavian languages in the time of pandemic – (necessary) changes in the syllabus, positive and negative aspects
Autorzy:
Kaźmierczak, Paweł
Sworowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1932537.pdf
Data publikacji:
2021-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
dydaktyka
pandemia
języki  skandynawskie
motywacja studentów
zmiany w programie nauczania
students’ motivation
didactics
Scandinavian  languages
pademic
changes in syllabus
Opis:
The outburst of COVID-19 pandemic in March 2020 for the first time in the history of 21st century led to a sudden cease in the functioning of the modern world. An initial disbelieve, common fear and the feeling of uncertainty had to pass as decisions had to be made fast and actions taken into place without hesitation. The world of academia suddenly had to face the challenge of reorganising the well-known approaches and teaching methods. This article is an attempt to describe the necessary changes that were introduced in the syllabus and teaching approach for Scandinavian languages at the Institute of Applied Linguistic at the Faculty of Applied Linguistics of the University of Warsaw in the time of pandemic. The positive and negative aspects of the introduced changes are presented with reference to the specifics of “small languages” didactics that is among others working with highly motivated students. The authors present the results of the survey research that aimed at checking and levelling students’ motivation and involvement while working online; evaluating the Swedish courses in the time of pandemic with reference to the introduced changes.
Wybuch pandemii koronawirusa COVID-19 w marcu 2020 po raz pierwszy w XXI wieku doprowadził do nagłego zatrzymania funkcjonowania współczesnego świata - początkowe niedowierzanie, powszechny strach i niepewność musiały ustąpić pod presją konieczności szybkiego podejmowania decyzji i konkretnych działań. Środowisko akademickie stanęło przed wyzwaniem reorganizacji wypracowanych przez lata metod i technik nauczania. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie zmian, jakie trzeba było wprowadzić w programie nauczania języków skandynawskich w Instytucie Lingwistyki Stosowanej na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego po wybuchu pandemii. Pozytywne i negatywne aspekty wprowadzonych modyfikacji przedstawione są w odniesieniu do specyfiki dydaktyki nauczania „małych języków”, m.in. podejścia do pracy ze studentami o wysokiej motywacji wewnętrznej. Autorzy prezentują także wyniki badania ankietowego, którego celem były: sprawdzenie poziomu motywacji i zaangażowania studentów w trakcie pracy zdalnej; ocena oferowanych zajęć z języka szwedzkiego i wprowadzonych zmian w procesie dydaktycznym w czasie pandemii, a na koniec przedstawiają wnioski, jakie ich zdaniem wynikają z przeprowadzonego badania dla nauczania języków skandynawskich w przyszłości po zakończeniu pandemii.
Źródło:
Kultura i Edukacja; 2021, 3(133); 169-183
1230-266X
Pojawia się w:
Kultura i Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The history of Scandinavia in the Polish historiography, remarks and reflections
Autorzy:
Szelągowska, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592412.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of Nordic countries in Poland
Polish Scandinavian research workers
Polish historians
dzieje Skandynawii w Polsce
skandynawiści polscy
historycy polscy
Opis:
W artykule przedstawiono w ogólnym zarysie historyczne dokonania polskiej historiografii dziejów regionu nordyckiego – począwszy od okresu międzywojennego po czasy współczesne. Powyższa problematyka mieści się w dwóch głównych nurtach polskich historycznych badań skandynawistycznych – podejmowania tematów wskazujących na polsko-nordyckie relacje we wszelkich zakresach, oraz skupianie się na dziejach Skandynawii i regionu nordyckiego. Trzecim nurtem, najsłabiej zaznaczonym, jest w sposób nowoczesny ujęta komparatystyka w odniesieniu do historii społecznej, dziejów państw i kultury. W minimalnym zakresie występuje w polskiej historiografii edycja źródeł do dziejów regionu nordyckiego. Artykuł stanowi jednocześnie przegląd aktywności głównych ośrodków badań skandynawistycznych w Polsce, zarówno pojedynczych badaczy-historyków funkcjonujących samodzielnie w poszczególnych uniwersytetach i wydziałach historycznych, jak i centrów polskiej skandynawistyki, zwłaszcza takich, które obejmują swymi badaniami studia nad całym regionem w ujęciu interdyscyplinarnym: nad językiem, literaturą, kulturą, polityką, gospodarką i historią. W artykule zwraca się także uwagę na słabości polskich badań nad dziejami regionu nordyckiego, co wynika przede wszystkim z wielu uwarunkowań, a także z niemożności wykorzystania oryginalnych zasobów archiwalnych i źródłowych.
The article outlines the achievements of the Polish historiography concerning the Nordic region, from the inter-war period to the present times. The problems dealt with are included in the two main trends of the Polish historical research concerning Scandinavian questions: the topics of Polish-Nordic relations of any kind, and the topics of the history of Scandinavia itself and of the Nordic region. The third trend, much weaker than the two others, comprises the comparative studies concerning the social history, the history of states and cultures. Still another trend, the edition of sources to the history of the Nordic region, is hardly to be found in Polish historiography.The article is also a review of the main centres of Scandinavian studies in Poland, both individual scholars, single historians functioning at departments of history at universities, and institutional centres of Polish Scandinavian Studies, especially the ones which carry out research into the whole region in an interdisciplinary approach: into languages, literature, culture, politics, economy and history. Some emphasis has been put on the weaknesses of the Polish research concerning the Nordic region, especially the ones resulting from the inability to use original archival materials and sources.
Źródło:
Studia Maritima; 2018, 31; 293-311
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spectral light absorption by yellow substance in the Kattegat-Skagerrak area
Autorzy:
Hojerslev, N.K.
Aas, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/48244.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Oceanologii PAN
Tematy:
yellow substance
wavelength
spectral slope
coastal water
Kattegat area
absorption coefficient
Scandinavian fjord
Baltic Sea
optical property
Skagerrak area
light absorption
Opis:
More than 1500 water samples were taken from the Kattegat, the Skagerrak and adjacent waters. The value of the absorption coefficient of yellow substance at 310 nm was found to varyf rom 0.06 to 7.4 m−1 in the open coastal waters, with a mean value of 1.3 m−1. The corresponding wavelength-averaged value (250–450 nm) of the semilogarithmic spectral slope of the coefficient ranges from 0.008 to 0.042 nm−1, and the mean value is 0.023 nm−1. Closer to river discharges, as in the fjords, the values of the slope seem to be more constant at around 0.0175±0.0015 nm−1. In this area the slope must then be known in order to compare absorption at different wavelengths or to model the yellow substance absorption.
Źródło:
Oceanologia; 2001, 43, 1
0078-3234
Pojawia się w:
Oceanologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podwodne, kosmiczne, duchowe. Miasta rosyjskie a sfera publiczna w filmach skandynawskich dokumentalistów
Underwater, cosmic, spiritual. Russian cities in Scandinavian documentaries
Autorzy:
Mrozewicz, Anna Estera
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/920061.pdf
Data publikacji:
2013-01-13
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Scandinavian documentary films
Russia
Russian soul
cosmic imaginary
place
city
heterotopia
private/public
ecology
Marja Pensala
Boris Bertram
Ada Bligaard Søby
Opis:
The article discusses three documentaries made since 2000 by Scandinavian filmmakers: the Finnish director Marja Pensala’s The Eclipse of the Soul (2000) and two films by Danish authors: Boris Bertram’s Tankograd (2010) and Ada Bligaard Søby’s The Naked of Saint Petersburg (2010). All the films are portraits of Russian cities and their residents. In my study, I draw on concepts such as the “Russian soul”, private/public and bytie (the spiritual being)/byt (the daily grind), which, as I argue, are important aspects of all three films, and at the same time, useful tools for their analysis. Common to these documentaries is the fact that the authors direct their attention to the asymmetrical relation between the state’s position of power and its largely powerless citizens. The constitutive element of a city as such – being a public space, i.e. a space to which all people should have equal access and rights – appears largely distorted. As a consequence, the residents escape from their stark reality to create alternative, imaginary spaces – be it a lost paradise, like the underwater city of Mologa in Pensala’s film, a cosmic heterotopia, like the space of art in Bertram’s Tankograd, or a spiritual universe, like in Søby’s short documentary. In all these films, the directors’ point of reference – their cultural perspective – is emphasized as a filter, through which the Russian reality is perceived.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2013, 12, 21; 173-192
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ingrid Vang Nyman i Pippi Pończoszanka, czyli o Pippi – dziecięcej rebeliantce – i Pus – duńskiej artystce, która dokonała rewolucji w szwedzkiej książce dla dzieci
Ingrid Vang Nyman and Pippi Longstocking, or on Pippi – a child rebel – and Pus – the Danish artist who staged a revolution in Swedish children’s books
Autorzy:
Wincencjusz-Patyna, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373814.pdf
Data publikacji:
2020-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
Pippi Longstocking
Ingrid Vang Nyman
Astrid Lindgren
modern book illustration
Scandinavian picture books
Pippi Pończoszanka
modernistyczna ilustracja książkowa
skandynawska książka obrazkowa
Opis:
This article focuses on Ingrid Vang Nyman’s illustrations to various books about Pippi Longstocking, written by Astrid Lindgren, ranging from novels through picturebooks to comics. The core of the paper is an analysis of the Danish artist’s style, her use of means of artistic expression, and her attitude towards avant-garde movements in Western art in the 1930s and 1940s. The text briefly covers Vang Nyman’s biography, and the influence of her Danish background, taking mainly the period of her studies at the Royal Academy of Fine Arts in Copenhagen into consideration. Analysis makes it possible to indicate three main features of Vang Nyman’s “Pippi works”, which are a specific construction of space, anti-classical aesthetics, and a selfdiscilplined use of basic colours taken from modern painting, e.g. Neo-Plasticism.
Źródło:
Studia Scandinavica; 2020, 4, 24; 30-48
2657-6740
Pojawia się w:
Studia Scandinavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Walory geoturystyczne miasta na przykładzie Pruszkowa
Geotouristic values of the city an example from Pruszków, SW Masovia, Poland
Autorzy:
Górska-Zabielska, Maria
Zabielski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972661.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Geozasoby
geowalory
geoturystyka miejska
skandynawskie głazy narzutowe
południowo-zachodnie Mazowsze
Geo-resources
geovalues
urban geotourism
Scandinavian erratic blocks
south-western Masovia
Opis:
In the urbanized area of Pruszków there are objects of geological and geomorphological heritage, i.e. objects of inanimate nature. They include glacier-originated relief and deposits: Pliocene clays, till, Scandinavian boulders and water. Their considerable differentiation proves geodiversity of this city, lying in south-western Mazovia. Some of them have potential to become geotouristic attractions of this region. Unfortunately, the city authorities, and consequently the city residents are not aware of the value of these assets. The lack of dissemination of knowledge about the less known natural resources causes that they remain unused in the sustainable development of the municipality and the city, as well as in shaping the image of the city.
W artykule przedstawiono dziedzictwo geologiczne małego mazowieckiego miasta, które stanowi potencjał rozwoju geoturystyki miejskiej. Od zaangażowania lokalnych władz samorządowych w zagospodarowanie elementów przyrody nieożywionej do pełnienia funkcji turystycznych z zachowaniem zasad ochrony przyrody zależy możliwość czerpania korzyści ekonomicznych z rozwijającej się zrównoważonej geoturystyki.
Źródło:
Space – Society – Economy; 2016, 16; 69-84
1733-3180
2451-3547
Pojawia się w:
Space – Society – Economy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Supreme Court Systems in the Nordic Countries. An Outline of the Issue
Autorzy:
Serzhanova, Viktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1803131.pdf
Data publikacji:
2019-10-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
supreme courts
Nordic countries
role
tasks and functions
organisation and activity
Nordic legal systems
western and eastern Scandinavian countries
Nordic legal culture
Opis:
The aim of the study is to provide a comparative analysis of the role and tasks that the supreme courts perform in the Nordic legal and political systems. The main focus of the paper is on considerations of the tasks, goals, role and functions of the supreme courts in the Nordic countries, as well as the principles of organisation and functioning on which the supreme court systems in this region of Europe are based. An important part of this study covered the determination of common features and differences that can be seen when comparing countries of the eastern and western Nordic legal culture.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2019, 28, 2; 81-94
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Executive power in the scandinavian political systems – the problem of minority cabinet in Norway (selected aspects)
Władza wykonawcza w skandynawskich systemach politycznych – problem gabinetu mniejszościowego w Norwegii (wybrane zagadnienia)
Autorzy:
Radek, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/940740.pdf
Data publikacji:
2016-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
executive power
Scandinavian parliamentary systems
minority cabinet
government
political party
Norway
władza wykonawcza
skandynawskie systemy parlamentarne
gabinet mniejszościowy
rząd
partia polityczna
Norwegia
Opis:
The article is devoted to the characteristics of the minority cabinet in the Scandinavian political systems and especially in Norway and its influence on political regime. Some interesting aspects has been chosen to illustrate the problem of minority government in Norway. Author explains normative and non-normative systemic factors that influenced the formation of the government cabinets without a sufficient majority in the parliament. The main thesis is that creation of minority governments is closely associated with the evolution of the party system and can be understood as a norm of political life in Scandinavia.
Artykuł poświęcony jest charakterystyce rządów mniejszościowych w skandynawskich systemach politycznych, w tym zwłaszcza w Norwegii i ich wpływu na reżim polityczny. Kilka ciekawych aspektów zostało wybranych celem zilustrowania problemu istnienia rządu mniejszościowego w Norwegii. Autor wyjaśnia, normatywne i nienormatywne czynniki systemowe, które wpłynęły na tworzenie gabinetów rządowych bez wystarczającej większości w parlamencie. Główną tezą jest, że tworzenie rządów mniejszościowych jest ściśle związane z rozwojem systemu partyjnego i może być rozumiane jako norma w życiu politycznym Skandynawii.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 6 (34); 115-131
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Głazy narzutowe z okolic Przedborza jako obiekty geodziedzictwa oraz ich znaczenie w geologii czwartorzędu i geoturystyki
Erratic boulders from the Przedbórz Region as objects important for Quaternary geology and geoheritage
Autorzy:
Górska-Zabielska, Maria
Wieczorek, Dariusz
Zabielski, Ryszard
Stoiński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074326.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
głazy narzutowe
narzutniaki
Skandynawskie regiony źródłowe
geoturystyka
rozwój zrównoważony
Przedbórz
erratic boulders
indicator erratics
Scandinavian source regions
geotourism
sustainable development
Przedbórz region
Opis:
The Przedbórz region in the Przedborska Upland (central Poland) is characterized by an above-average presence of erratic boulders. They have never been the subject of separate studies before. The aim of this article is to indicate their large population in central Poland and to characterize the traces of the impact of various morphogenetic processes on their current size and shape. The authors indicate the Scandinavian source areas of some of the studied erratic boulders. The article also highlights the scientific, educational, social and aesthetic function of erratic boulders, which should be used when planning the sustainable development of the region. In peripheral tourist areas, geotourism is an effective tool for economic growth. The erratic boulders discussed in the article, which are unique objects of natural heritage, have great potential to revive this branch of nature tourism.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2022, 70, 1; 34--49
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza rzeźby glacjalnej i dynamika ostatniego lądolodu w rejonie Górzna i Lidzbarka (północno-środkowa Polska) na podstawie analiz geoprzestrzennych
Origin of glacial relief and the last ice sheet dynamics in the Górzno – Lidzbark area (north-central Poland) based on geospatial analyses
Autorzy:
Sobiech, M.
Wysota, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294811.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
Tematy:
rzeźba glacjalna
stożki sandrowe
analizy geoprzestrzenne
lądolód skandynawski
północno-środkowa Polska
glacial landforms
outwash fans
geospatial analysis
Scandinavian ice sheet
north-central Poland
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza rzeźby polodowcowej przeprowadzona w celu weryfikacji dotychczasowych poglądów dotyczących morfogenezy krajobrazu glacjalnego w rejonie Górzna i Lidzbarka. Geoprzestrzenną i geostatystyczną analizę rzeźby terenu wykonano na podstawie szczegółowego Numerycznego Modelu Terenu (NMT). Opracowano syntetyczne mapy dokumentujące wyniki analiz oraz rozpoznano nowe i nieznane do tej pory formy rzeźby. W proksymalnej części sandru dobrzyńskiego udokumentowano dwa stożki sandrowe. Formy te były związane ze skoncentrowanymi wypływami wód roztopowych. Rezultaty badań wskazują na duże morfotwórcze znaczenie subglacjalnych wód roztopowych w kształtowaniu rzeźby polodowcowej tego obszaru. Uzyskane wyniki sugerują większą dynamikę ostatniego lądolodu w czasie jego maksymalnego zasięgu oraz recesji niż do tej pory zakładano.
The aim of the article is an analysis of glacial relief was carried out to verify previous concepts on the origin of glacial landscape in the Górzno-Lidzbark area, central-north Poland. Geospatial and geostatistical analysis of the relief was carried out on the basis of a detailed Digital Terrain Model (DTM). Synthetic maps of the obtained results were prepared and new landforms of glacial topography were recognized. In the proximal part of the Dobrzyń sandur two typical outwash fans were documented. These landforms were associated with concentrated outflows of subglacial meltwaters. The study results indicate the large morphogenetic significance of subglacial meltwaters in glacial landscape origin in this area. It is suggested more dynamics of the ice sheet during its maximum extent and recession than it has been previously expected.
Źródło:
Landform Analysis; 2013, 25; 135-142
1429-799X
Pojawia się w:
Landform Analysis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strategies for internationalisation of SMEs – based on the example of the company operating in the creative industries sector
Strategie internacjonalizacji firmy rodzinnej na przykładzie sektora kreatywnego
Autorzy:
Fabińska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2179635.pdf
Data publikacji:
2018-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
Tematy:
internationalisation
internationalisation strategy
Scandinavian markets
FMCG market
pharmaceutical market
creative industries
internacjonalizacja
strategia internacjonalizacji firm rodzinnych
rynki
skandynawskie
rynek FMCG
rynek farmaceutyczny
sektory kreatywne
Opis:
The modern global economy exerts tremendous pressure on the development and functioning of every business. Technological evolution facilitates penetration of markets, customers demand higher quality for a lower price, a new generation of aggressive competitors emerges, and global companies demand high competitiveness – these are only few features of the global market. The analysed company has a stable position in the domestic market and it must enter foreign markets in order to grow and increase its competitiveness. Internationalisation is a natural step in the development of any successful business. The aim of the paper is (i) to conduct an analysis of the target markets (FMCG, pharmaceuticals, and advertising services) in selected Scandinavian countries and (ii) to develop recommendations for optimum instruments to facilitate the entry into the target markets in selected countries: Sweden and Norway.
Współczesna globalna gospodarka wywiera ogromną presję na rozwój i funkcjonowanie każdej firmy, w tym firm rodzinnych. Ewolucja technologiczna ułatwia penetrację rynków, klienci wymagają wyższej jakości za niższą cenę, pojawia się generacja nowej bardzo agresywnej konkurencji, firmy w zasięgu globalnym narzucają wysoką konkurencyjność – to tylko nieliczne cechy globalnego rynku. Analizowana firma rodzinna ma ustaloną pozycję na rynku krajowym i aby rozwijać się i zwiększać konkurencyjność, musi wchodzić na rynki zagraniczne. Celem artykułu jest 1) analiza rynków docelowych (FMCG, farmaceutyka, oraz usług reklamowych) w wybranych krajach skandynawskich oraz 2) wypracowanie rekomendacji w zakresie optymalnych narządzi wejścia przez firmę rodzinną na wskazane rynki docelowe (FMCG, farmaceutyka, oraz usług reklamowych) w wybranych krajach: w Szwecji i Norwegii.
Źródło:
Studia i Materiały; 2018, 1(26); 88-94
1733-9758
Pojawia się w:
Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najcenniejsze głazy narzutowe w Wielkopolsce i ich potencjał geoturystyczny
The most precious erratic boulders in Wielkopolska (Greater Poland) and their geotouristic potential
Autorzy:
Górska-Zabielska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075345.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
skandynawskie głazy narzutowe
pomnik przyrody nieożywionej
georóżnorodność
dziedzictwo geologiczne
geoturystyka
Wielkopolska
Scandinavian erratic boulders
monument of inanimate nature
geodiversity
geological heritage
geotourism
Greater Poland
Opis:
The article characterises 12 most precious erratic boulders ofWielkopolska in the aspects of their scientific, cultural, historical, educational and aesthetic values. They play an important role in the complex perception of geodiversity of the natural environment of the region. It is shown here that erratic boulders carry a geotouristic potential. The paper indicates how it can be utilised best.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 8; 455--463
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liczebniki języka norweskiego na tle innych języków skandynawskich, w porównaniu do języka polskiego
Norwegian numerals on the background of the other scandinavian languages, in comparison to Polish
Autorzy:
Witek, A. E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136062.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
Tematy:
norweski
języki skandynawskie
komparatystyka językowa
gramatyka opisowa
liczebniki
rzeczowniki odliczebnikowe
liczebnik abstrakcyjny
Norwegian
Scandinavian languages
language comparative studies
descriptive grammar
numerals
substantive nouns
abstract numeral
Opis:
Wstęp i cel: System liczebnikowy języka norweskiego jest podobny do systemów występujących w innych językach skandynawskich, z grupy germańskiej. W artykule przedstawione zostaną systemy liczebnikowe języków duńskiego, norweskiego, szwedzkiego oraz islandzkiego, przeprowadzona zostanie także analiza porównawcza form liczebnikowych danych języków. Materiał i metody: Analiza tekstów i materiałów źródłowych, pozwala na komparatystykę liczebników w systemach gramatycznych wspomnianych języków. W artykule zastosowano metodę analityczno-porównawczą. Wyniki: Przedstawienie ciekawych form użycia form liczebnikowych w języku norweskim daje możliwość pogłębienia edukacji w zakresie systemu liczebnikowego danego języka, zaś porównanie wyników analiz interesujących przykładów z sytuacją występującą w języku polskim, pozwala na uzyskanie szerszej perspektywy badań. Wniosek: Artykuł ma charakter edukacyjny oraz porównawczy i analizuje sytuację językową w zakresie liczebników, występującą głownie w języku norweskim oraz przedstawioną poprzez pryzmat języków skandynawskich oraz języka polskiego.
Introduction and aim: The Norwegian numeral system is similar to existing systems in the other Scandinavian languages, from the Germanic group. The article presents the numeral systems of Danish, Norwegian, Swedish and Icelandic languages, and a comparative analysis of numerical forms of given languages will be carried out. Material and methods: Analysis of texts and source materials allows comparison of numerals in grammatical systems of the mentioned languages. The article uses the analytical and comparative method. Results: Presentation of interesting forms of the use of numeral forms in Norwegian gives the opportunity to improve the education in the field of the numeral system of a given language, while the comparison of the results of interesting examples and the situation in Polish allows for a wider research perspective. Conclusion: The article is educational and comparative and analyzes the language situation in terms of numerals, occurring mainly in Norwegian and presented through the prism of the Scandinavian and Polish languages.
Źródło:
Problemy Nauk Stosowanych; 2018, 8; 227-232
2300-6110
Pojawia się w:
Problemy Nauk Stosowanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obszary macierzyste skandynawskich eratyków przewodnich osadów ostatniego zlodowacenia północno-zachodniej Polski i północno-wschodnich Niemiec
Source regions of the Scandinavian indicator erratics in Vistulian glacial deposits from NW Poland and NE Germany
Autorzy:
Górska-Zabielska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/94213.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
eratyki przewodnie
osad glacjalny
skandynawskie obszary macierzyste
północno-zachodnia Polska
północno-wschodnie Niemcy
indicator erratics
glacial deposits
Scandinavian source regions
north-western Poland
northeastern Germany
Opis:
Wychodnie skalne środkowego Bałtyku, wysp szwedzkich oraz południowo-wschodniej Szwecji były obszarem dominującej egzaracji tej części lądolodu, która podczas fazy pomorskiej późnego plenivistulianu dotarła po NW Polskę i NE Niemcy. W zespole wszystkich skandynawskich narzutniaków najmłodszych osadów depozycji glacjalnej z NW Polski i NE Niemiec około 30-40% stanowią skały krystaliczne. Ich obszarem macierzystym jest tarcza bałtycka, uformowana w proterozoiku. Do najważniejszych narzutniaków pochodzących z tarczy bałtyckiej należą: granity Uppsala i Stockholm, granit rapakivi Aland, eratyki z Dalarny (granity Garberg, Jima, Siljan oraz porfir Dalama). Są to także eratyki egzarowane w transskandynawskim paśmie magmowym: granity Smáland, Vánevik, Vörlebo, Filipstad, Kristinehamn, czerwone i szare granity Vöxjö, porfiry Páscallavik; dalej są to eratyki z regionu Blekinge-Bornholn (granity Karlshamn, Spinkamála, Halen, Vánga, Hammer, Vang, Svaneke) oraz eratyki z regionu gnejsowego SW Szwecji (sjenity Glimákra i Vaggeryd, gnejs Járna i czarnokit Varberg). W grupie skał narzutowych są także skały uformowane podczas młodszych zdarzeń geologicznych (np. permski porfir rombowy z Oslo czy jurajski bazalt ze Skanii). Skały macierzyste są zlokalizowane również w obrębie pokrywy osadowej dna Bałtyku centralnego i południowego, której powstanie wiąże się ze zdarzeniami geologicznymi w neoproterozoiku, wczesnym paleozoiku i kredzie. Z dna Bałtyku, wysp Gotlandii i Olandii oraz państw nadbałtyckich pochodzi około 60-70% wszystkich eratyków osadowych późnoplenivistuliańskiej depozycji glacjalnej. Są to: piaskowce jotnickie, wapienie ordowiku i syluru, dewońskie piaskowce i dolomity. Z południowo-zachodniego Bałtyku pochodzą górnokredowe wapienie oraz górnokredowe i paleogeńskie krzemienie.
The hardrock substratum of the middle Baltic Sea, Swedish islands and south-eastern Sweden are the main areas eroded by the late Pleniweichselian ice sheet. The erratics that the ice transported away from these areas are now found in the youngest glacial deposits of NW Poland and NE Germany. The Scandinavian erratics sampled from the youngest glacial deposits in NW Poland and NE Germany consist for 30-40% of crystalline rocks derived from the Proterozoic of the Fennoscandian (Baltic) Shield. They include Svecofennian rocks (Uppsala granite, Stockholm granite, Áland rapakivi granite), granites and porphyries from Dalama (Garberg granite, Jima granite, Siljan granite, Dalama porhyry), as well as materiał from the Transscandinavian Igneous Belt (Smáland granite, Vánevik granite, Vörlebo granite, red and grey Vöxjö granites, Páscallavik porphyry, Filipstad granite and Kristinehamn granite), from the Blekinge-Bornholn region (Karlshamn granite, Spinkamála granite, Halen granite, Vánga granite, Hammer granite, Vang granite, Svaneke granite), and the gneissic region of SW Sweden (Glimákra syenite, Vaggeryd syenite, Járna gneiss, Varberg chamockit). Other erratics come from younger volcanic rocks, dating back to the Late Palaeozoic and Jurassic/Cretaceous (e.g., the romb porphyry from the Oslo graben and Scanian basalt). The sedimentary cover of the Neoproterozoic, the Lower Palaeozoic and the Cretaceous (from the Baltic Sea, Aland Islands, Gotland, Öland and the Baltic states) are also source rocks. Glacial sediments deposited directly south of the Baltic Sea consist for 60-70% of Fennoscandian sedimentary erratics. They include: Jotnian sandstones, Ordovician and Silurian limestones, Devonian sandstones (Old Red) and dolomites. Other source areas of indicator erratics are located along the Sorgenfrei-Teisseyre-Tornquist zone and further to the south-west (e.g. Late Cretaceous limestones, Late Cretaceous and Paleogene flints).
Źródło:
Geologos; 2008, 14, 2; 177-194
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odpowiedzialność mediów w rękach publiczności Doświadczenia ze Szwecji
Media accountability in the hands of the audience Experiences from Sweden
Autorzy:
Ceglińska, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1287837.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
media w Szwecji
media w Skandynawii
media na świecie
regulacja mediów
fake news
profesjonalizm dziennikarski
Swedish media
Scandinavian media
international media
media regulation
professional journalism
Opis:
Punktem wyjścia tego artykułu są wyniki badań na temat zaufania do mediów. Podczas gdy na świecie media tracą wiarygodność, w Szwecji wskaźniki zaufania są od lat stabilne. Celem artykułu jest próba odnalezienia mechanizmów, które wspierają profesjonalne dziennikarstwo, ze szczególnym uwzględnieniem roli publiczności. Analizie poddano skargi publiczności do organów regulacji i samoregulacji w 2016 r. W sformułowaniu wniosków pomogły wywiady z przedstawicielami MPRT oraz Pressombudmanem.
The reports on public trust in media are the foundation for the article. While most of the countries struggle with the implosion of media credibility, the indicators of trust in Sweden remain stable. The aim of the article is to seek for mechanisms, that support professional journalism, with special focus on the role of the public. Public complaints to regulation and self-regulation institutions from 2016 are analyzed. The in-depth interviews with the representatives of MPRT and Pressombudsman helped to formulate the conclusions.
Źródło:
Studia Medioznawcze; 2018, 3 (74); 83-98
2451-1617
Pojawia się w:
Studia Medioznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przepusty w infrastrukturze komunikacyjnej . cz. 9. Metody obliczeń konstrukcji przepustów. Cz. III. Nowe metody obliczeń
Autorzy:
Wysokowski, A.
Howis, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/365152.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
Tematy:
infrastruktura komunikacyjna
metoda CHBDC
metoda skandynawska
metoda Sundquista-Pettersona
metoda Vaslestada
obliczenia konstrukcji przepustów
przepusty
calculations
CHBDC Method
culvert
municipal infrastructure
Scandinavian Method
Sundquist-Petterson Method
Vaslestad Method
Opis:
Z biegiem lat sposoby obliczania konstrukcji przepustów i innych obiektów inżynierskich ulegają ciągłym udoskonaleniom. Wynika to w głównej mierze z dopracowywania metod obliczeniowych, w tym wprowadzania metod numerycznych. Nie bez wpływu na ten stan rzeczy ma również użycie nowych typów konstrukcji i rodzajów materiałów. Ich charakterystyczną cechą jest odmienny sposób zachowania się na etapie wbudowywania, a także pod obciążeniem, czyli w trakcie eksploatacji.
Źródło:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne; 2010, 5; 72-81
1734-6681
Pojawia się w:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interwencjonizm w erze globalizacji
Interventionism in the era of globalization
Autorzy:
Sobiecki, Roman
Kowalczyk, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/697822.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
interventionism
models of contemporary intervention
globalization model
regional model
authoritarian model
Scandinavian model
continental model
interwencjonizm
modele współczesnego interwencjonizmu
model globalizacyjny
model regionalny
model autorytarny
model skandynawski
model kontynentalny
Opis:
The authors analyze the need and possibilities of increased state involvement in the market mechanism, i.e. the perspective of interventionism in the era of globalization. The beginning of interventionism dates back to ancient times, and the last period of increased state participation in economic processes started during the Great Depression, which ended in the 1970s. The need to restore state involvement in the market was reiterated and written in connection with the first global economic crisis of the 21st century. A crisis that exposed the weaknesses of neo-liberal concepts, their effectiveness in solving problems in the field of economic development, eliminating crises and limiting market turbulences. The authors distinguish such models of contemporary interventionism as: the globalization model, regional (EU) and authoritarian model, as well as the Scandinavian (Nordic) and continental (German) models. They also analyze the most desirable level of intervention (global versus state) and the tools of contemporary intervention (fiscal policy, structural policy, investment policy).
Autorzy analizują potrzebę oraz możliwości zwiększonego zaangażowania państwa w mechanizm rynkowy, czyli perspektywy interwencjonizmu w erze globalizacji. Początki interwencjonizmu sięgają czasów antycznych, a ostatni okres zwiększonego udziału państwa w procesach gospodarczych rozpoczęty w okresie Wielkiego Kryzysu, zakończył się w latach 70. XX w. O potrzebie restytucji zaangażowania państwa w rynek, zaczęto ponownie mówić i pisać w związku z pierwszym globalnym kryzysem gospodarczym XXI w. Kryzysem, który obnażył słabości koncepcji neoliberalnych, ich skuteczność w rozwiązywaniu problemów z zakresu rozwoju gospodarczego, eliminowania sytuacji kryzysowych oraz ograniczania turbulencji rynkowych. Autorzy wyróżniają takie modele współczesnego interwencjonizmu jak: model globalizacyjny, regionalny (unijny) i autorytarny, a także model skandynawski (nordycki) oraz kontynentalny (niemiecki). Analizują także najbardziej pożądany poziom interwencji (globalny versus państwowy) oraz narzędzia współczesnej interwencji (polityka fiskalna, strukturalna, polityka inwestycyjna).
Źródło:
Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie; 2019, 51, 2; 9-22
1896-656X
Pojawia się w:
Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Record of glacial outburst floods in marginal zones and forelands of Scandinavian glaciations in Poland
Zapis powodzi glacjalnych w strefach brzeżnych i na przedpolach lądolodów skandynawskich w Polsce
Autorzy:
Rdzany, Zbigniew
Frydrych, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/765198.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
powódź glacjalna
jökulhlaupy
przepływ wysokoenergetyczny
przepływ subglacjalny
strefa marginalna
zlodowacenia skandynawskie
pradoliny
Glacial outburst flood
jökulhlaups
high energy flow
marginal zone
subglacial flow
Scandinavian glaciations
ice-marginal valleys
Opis:
W literaturze światowej poświęcono wiele uwagi ewidencji sedymentologicznej i morfologicznej ekstremalnych zdarzeń powodziowych zarówno na przedpolu lodowców i lądolodów współczesnych, jak i plejstoceńskich. Doniesienia na ten temat pochodzą z obszarów i okresów różnych zlodowaceń. W Polsce takie zdarzenia zostały udokumentowane w kilkunastu pracach. Sytuacja ta skłania do ustalenia, czy na obszarze Polski miała miejsce większa częstotliwość i powszechność występowania tych zdarzeń ekstremalnych niż do tej pory sądzono. W artykule dokonano przeglądu dotychczasowych badań w zasięgu lądolodów plejstoceńskich w Polsce, które uwzględniają występowanie wysokoenergetycznych powodzi glacjalnych w interpretacji osadów lub form rzeźby. Jego celem jest określenie obecnego stanu wiedzy i wskazanie kierunków dalszych badań. Przegląd ten uzupełniono o studium warunków paleogeograficznych udokumentowanego wcześniej sedymentologicznie jökulhlaupu w Siedlątkowie na krawędzi Wysoczyzny Łaskiej. Dokonana analiza prac i przeprowadzone zestawienia prowadzą do wniosku, że stan wiedzy na temat wielkich powodzi glacjalnych na Niżu Polskim nie jest zadowalający. Wskazuje to na potrzebę podjęcia intensywnych badań nad zapisem tego typu zdarzeń i ich rekonstrukcją, ponieważ ich rola morfogenetyczna, np. w kształtowaniu pradolin i innych elementów krajobrazu glacigenicznego jest niedoceniona.
In international literature, much attention has been paid to sedimentological and geomorphological evidence of extreme floods in the forelands of both contemporary and Pleistocene glaciers and ice sheets. Reports on this subject come from areas and periods of different glaciations. In Poland such events have been documented in more than ten works. This situation prompts us to establish whether or not the occurrence of such extreme events was more frequent and widespread in the area of Poland than it has been believed to date. The article reviews the existing research concerning within the extent of Pleistocene glaciations in Poland, which include the occurrence of high energy glacial outburst floods in the interpretation of sediments or landforms. Its objective is to determine the current state of knowledge and to indicate the direction of further research. The review also includes a study of palaeogeographic conditions of the previously documented jökulhlaup in Siedlątków, on the border of the Łask Heights. The analysis of works and the conducted comparisons lead to the conclusion that the state of knowledge about great glacial floods in the Polish Lowland is not satisfactory. It indicates the need to undertake intense studies on the record of such events and their reconstruction as their morphogenetic role e.g. in the formation of ice-marginal valleys and other elements of glacigenic landscape is underrated.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2018, 17; 33-40
1427-9711
2353-6063
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lords of the Rings: Some Considerations About the Classification of Gold Scandinavian Snake Rings from the Late Roman Period and its Interpretational Implications
Władcy pierścieni: uwagi o klasyfikacji skandynawskich złotych ozdób obręczowych z późnego okresu rzymskiego i ich implikacje interpretacyjne
Autorzy:
Przybyła, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2048947.pdf
Data publikacji:
2021-12-20
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
Late Roman Period
Scandinavia
Zealand
Gotland
Öland
Scandinavian snake rings
“centre-periphery” model
gift-giving
późny okres wpływów rzymskich
Skandynawia
Zelandia
Gotlandia
Olandia
skandynawskie obręcze wężowate
model „centrum-peryferia”
wymiana darów
Opis:
The article discusses the differentiation of Scandinavian gold ring ornaments with serpentine endings from the 3rd and 4th centuries CE. The results of the phylogenetic and CAPCA analysis were used here to re-examine the previous interpretation of political ties between the various regions of Scandinavia, within the “center-periphery” and gift-giving models. The special position of the power center in Zealand was also discussed. All the large ornaments of this type in the graves of the Zealand elites are characteristic of the western part of the Central Baltic zone. Therefore, a hypothesis was put forward that the Zealand elite belonged to the network of connections created by the elites from Gotland, Öland, and the eastern part of mainland Sweden. In this context, the subject of the causes of the crystallization of the Zealand power center was once again taken up.
Jednym z przedmiotów kultury materialnej najczęściej przywoływanych w sięgającej 2. połowy I tysiąclecia n.e. skandynawskiej tradycji literackiej są złote ozdoby obręczowe. Miarą tej popularności może być fakt, że w samych tylko tekstach „Eddy Poetyckiej” złote pierścienie i bransolety wymieniane są aż 45 razy, zawsze jako istotny element fabuły. Pojawiają się one tutaj w kontekście opisu osoby władcy – hojnego rozdawcy i łamacza złotych obręczy – jako wyraz jego zamożności, prestiżu oraz szczodrości wobec poddanych. Związek złotych obręczy z zachowaniem gift-giving w tych tekstach, a także wyrażane w nich raz po raz ogromne znaczenie samego takiego zachowania w budowaniu relacji społecznych i politycznych również nie budzi wątpliwości. Przekazom źródeł pisanych odnośnie do znaczenia złotych ozdób obręczowych odpowiada również ewidencja źródeł ikonograficznych i archeologicznych tej epoki oraz okresu wikińskiego, których jednym z ciekawszych przykładów są przedstawienia na kamieniu z Tängelgårda na Gotlandii (Ryc. 1). Niniejszy artykuł poświęcony jest jednej grupie skandynawskich złotych ozdób obręczowych z późnego okresu wpływów rzymskich, które najczęściej określane są jako bransolety, naszyjniki czy też pierścienie wężowate (ormhuvudringar). Nie jest to bynajmniej temat nowy i poświęcona jest mu dość obszerna literatura, która reprezentuje dwa poziomy analizy. Pierwszy z nich obejmuje studia klasyfikacyjne i chronologiczne, drugi – studia poświęcone interpretacji znaczenia tych ozdób. Opierając się o wyniki analiz klasyfikacyjnych, obejmujących także studia nad występowaniem omawianych obręczy, wyłonione zostały dwie dominujące obecnie hipotezy o ich pochodzeniu. Pierwsza z nich wiąże tego typu ozdoby z warsztatami działającymi na Zelandii. Druga wskazuje, że są one wytworem różnych warsztatów, bądź to z terenów dzisiejszej Danii, bądź obszarów dzisiejszej wschodniej Szwecji kontynentalnej, Gotlandii i Olandii. Drugą grupą prac dotyczących złotych wężowatych ozdób obręczowych są studia poświęcone interpretacji znaczenia tych pierścieni, a także ich miejsca w rekonstrukcji procesów geopolitycznych. Przede wszystkim wymienić należy tutaj pracę Joachima Wernera (przyp. 17), który jako pierwszy zwrócił uwagę na symboliczne znaczenie niektórych wężowatych ozdób obręczowych, wiążąc większe egzemplarze ze strojem męskim, uznając je za znak przynależności do grupy osób wpierających władcę (Gefolgschaft) i wskazując na sposób dystrybucji tych obręczy przez władcę (dar oznaczający związek z władcą). Wątek zależności pomiędzy osobami noszącymi wspomniane dwie grupy ozdób obręczowych został rozwinięty w studiach Ulli Lund Hansen (przyp. 19). Wyniki analizy rozprzestrzenienia tych przedmiotów i kontekstu ich występowania wraz z szeroką analizą rozprzestrzenienia importów rzymskich zostały przez nią wykorzystane jako przesłanki do identyfikacji centrum władzy w regionie Stevns na Zelandii. Przyjmując hipotezę Wernera, że złote wężowate ozdoby obręczowe mają stanowić wyznacznik przynależności noszących je osób do stronnictwa władcy (identyfikowanego przez inną kategorię masywnych ozdób obręczowych, jakimi są złote bransolety kolbowate) autorka ta zarysowała sieć aliansów politycznych zawieranych przez przedstawicieli zelandzkiego centrum władzy. Rekonstrukcja ta oparta została też o założenie pochodzenia większości złotych wężowatych ozdób obręczowych w typie skandynawskim właśnie z Zelandii. Schemat rekonstrukcji powiązań przedstawicieli zelandzkiego centrum władzy z regionu Stevns z późnego okresu wpływów rzymskich zaproponowane przez Ulla Lund Hansen zostały przyjęte i rozwinięte przez Pera Ethelberga (przyp. 21). Autor ten wprowadza jednak rozróżnienie między zelandzkimi wężowatymi ozdobami obręczowymi, które w jego ujęciu mają odpowiadać pierścieniom B.39 oraz bransoletom typu Hildebrand B, a bransoletami typu Hildebranda C, jego zdaniem pochodzącymi ze wschodniej Szwecji. Zwrócił on uwagę na pochodzenie ze wschodniej Szwecji obręczy z grobu A z Varpelev na Zelandii, ale nie zaproponował żadnej interpretacji tego faktu w świetle przyjętych przezeń założeń o sposobie dystrybucji tych ozdób. W podobnym kierunku idą także rozważania zawarte w pracy Helge J. Kudahl (przyp. 26). Wymienieni autorzy – Ulla Lund Hansen, Per Ethelberg i Helge J. Kudahl – starają się wyeksponować specjalną pozycję Zelandii w późnym okresie wpływów rzymskich jako silnego, dominującego centrum władzy w Europie Północnej, kreującego rozkład sił politycznych poprzez zawierane z przedstawicielami elit innych regionów. Jako środek budowania tych sojuszy wymieniana jest redystrybucja przedmiotów prestiżowych, z położeniem nacisku na uzależnienie obdarowanego od osoby obdarowującej, a także wymiana darów i egzogamia. Ozdoby obręczowe jako przedmioty, które zostały darowane przez władcę osobom należącym do popierającego go stronnictwa stanowią w tym ujęciu „marker” podległych mu przedstawicieli elit. Konfrontując jednak przytoczony tutaj pogląd z bezpośrednio ze źródłami trudno pominąć fakt, że pewna część efektownych ozdób obręczowych odkrytych w pochówkach zelandzkich elit jest obcego, a nie lokalnego pochodzenia. Powoduje on, że jeśli chcielibyśmy przyjąć założenia poczynione przez cytowanych wyżej autorów odnośnie mechanizmów redystrybucji przedmiotów symbolizujących status społeczny oraz dóbr luksusowych, to musielibyśmy to rozumieć jako ślad politycznego uzależnienia Zelandii od innego centrum władzy. Innymi słowy można postawić pytanie, czy złote obręcze wężowate typowe dla kontynentalnej Szwecji, Olandii i Gotlandii, często należące do kategorii ozdób najbardziej masywnych, nie powinny być raczej uznawane za świadectwo sieci aliansów kreowanych przez elity wymienionych obszarów – elity zelandzkie byłyby wprawdzie elementem tych sojuszy, ale nie ich głównym motorem. Zgłębienie tej kwestii jest celem prezentowanego tutaj studium. Niezbędne staje się zatem ponowne przeanalizowanie tych ozdób. Wprawdzie formalnie wpisują się one w jeden ogólny wzorzec, jednak pod względem szczegółów wykonania są mocno zindywidualizowane. Badając stopień ich podobieństwa na poziomie poszczególnych egzemplarzy, nie zaś ogólnych typów, można spróbować rekonstruować ich hipotetyczną „genealogię” i tym samym – na podstawie „zasady daru” – próbować rekonstruować czas, kierunki i intensywność przypuszczalnych powiązań politycznych pomiędzy poszczególnymi regionami z nieco większą dokładnością, niż było to możliwe na podstawie uproszczonych klasyfikacji. To „genealogiczne” podejście jest też o tyle istotne, że znacząca liczba tych obręczy nie występuje w kontekście pozwalającym na określenie ich dokładniejszego datowania. Jak już wspomniałam wyżej, raz jeszcze powrócić muszę do kwestii klasyfikacji złotych wężowatych ozdób obręczowych, ich chronologii i wzorców rozprzestrzenieni. Ponieważ pierścienie B.40 są właściwie zminiaturyzowaną wersją niektórych bransolet i naszyjników typu Hildebrand B i C, a niektóre pierścienie B.39 wydają się być wyraźnie spokrewnione z niektórymi egzemplarzami bransolet typu Hildebranda B, to wszystkie te przedmioty zostały tutaj przeanalizowane łącznie. Ogółem uwzględniono tutaj 129 ozdób obręczowych należących do wymienionych typów. Ponieważ pewne cechy pierścieni typu B.39 spotykane są również na niektórych egzemplarzach pierścieni typu B.18, również i te zabytki zostały włączone do analizy (21 egzemplarzy) (Ryc. 2). Złote obręcze wężowate są przedmiotami reprezentującymi wysoki poziom wytwórczości jubilerskiej, produkowanymi prawdopodobnie na zamówienie i w związku z tym unikatowymi. Nie ma w zasadzie dwóch identycznych ozdób należących do tej grupy, nawet jeśli niektóre z nich wykonane zostały jako para. Z tej przyczyny każda klasyfikacja operująca arbitralnymi jednostkami (typami) musi uwypuklić tylko jedną lub kilka cech tych przedmiotów, całkowicie pomijając inne cechy, być może równie istotne z punktu widzenia rozważań na temat ich ewentualnego pochodzenia z jednego warsztatu oraz ich potencjalnej bliskości chronologicznej. Analizowana tutaj grupa zabytków, jakkolwiek ściśle ze sobą powiązana, stanowi niewątpliwie zbiór politetyczny, gdzie poszczególne egzemplarze dzielą ze sobą jedynie pewną grupę cech mogących występować w różnych kombinacjach, i gdzie trudno jest postawić ostre granice pomiędzy poszczególnymi typami. Próba klasyfikacji uwzględniającej politetyczny charakter źródeł wymusza wykorzystanie wieloczynnikowych narzędzi analitycznych. Wybrana została tutaj analiza Neighbor-Joining (z zastosowaniem usuwania parami w wypadku brakujących danych) wykonana w programie MEGA 4 (K. Tamura et alii 2007). Jest to metoda pozwalająca obliczyć statystyczną odległość pomiędzy najbliższymi sobie obiektami (liczba zmian na liczbę cech w sekwencji), których bliskość określana jest metodą minimalnej zmiany. Wynikiem zastosowania tej metody jest tylko jedno drzewo filogenetyczne, które zgodnie z algorytmem uznane jest za najbardziej prawdopodobne. W matrycy uwzględniono zróżnicowanie 58 cech obejmujących takie elementy, jak liczba taśm, ukształtowanie i detale wykonania zakończenia, umiejscowienie dekoracji, a także typy zastosowanych stempli oraz dekorację filigranem i granulacją. Zróżnicowanie tych cech przedstawione zostało na Ryc. 4. Analiza pozwoliła uzyskać drzewo filogenetyczne, które rozdziela badane zabytki na dwie odrębne „tradycje”. Jest to drzewo ze statystycznie wygenerowanym korzeniem, zaproponowanym przez program. Drzewo to zostało skonfrontowane z datowaniem względnym zespołów grobowych i depozytów (Ryc. 5) zawierających obręcze omawianych typów. Zakres chronologiczny ich wstępowania w świetle tych datowań obejmuje fazy C1b–C3b. Najwcześniej datowane zespoły grobowe, które można odnosić do fazy C1b znalazły się w początkowych partiach obu głównych rozgałęzień. W wypadku jednej z nich są to inwentarze z Kirkebakkegård (Zelandia, DK), Komorowa (północna Polska), Valløby (Zelandia, DK) i z Pilipek (wschodnia Polska), w wypadku drugiej – inwentarze z grobu 73 z Ryd (Olandia, S), i z grobu 1 z Gunnerupgård (Zelandia, DK). Ponieważ zabytki z czterech pierwszych zespołów wydzielają się na wykresie w odrębną gałąź i przeważają ilościowo, dlatego drzewo zostało ukorzenione właśnie w miejscu wyodrębnienia się tej gałęzi (Ryc. 6). W efekcie ukorzenienia uzyskano trzy główne gałęzie (grupy). Poszczególne grupy rozdzielają się na dalsze gałęzie. Dla uproszczenia opisu zostały one wydzielone mechanicznie jako jednostki dalszej analizy (podgrupy), oznaczone literami alfabetu. Posłużyły one jako moduły w uproszczonym schemacie ukorzenionego drzewa (Ryc. 7). Zarówno na rysunku drzewa jak i wykonanym na jego podstawie schemacie ewolucji omawianych obręczy zaznaczono miejsca wyodrębniania się ich kolejnych „generacji”. Należy jednak podkreślić, że tempo pojawiania się modyfikacji w poszczególnych gałęziach z pewnością nie było jednakowe, mogło też być różne na poszczególnych etapach rozwoju gałęzi. Niemniej, zestawiając informacje odnośnie datowania względnego zespołów z ozdobami omawianego typu z chronologią względną obręczy wynikającą z rozwoju drzewa można zauważyć, że obie sekwencje są ze sobą w ogólnym zarysie zgodne, czyli innymi słowy – zespoły z fazy C1b występują w początkowych etapach rozwoju poszczególnych gałęzi (w dolnej partii drzewa filogenetycznego), zaś zespoły z fazy C3 znajdują się w końcowych ich etapach. Sekwencje te jednak – o czym należy pamiętać – reprezentują dwie różne kategorie. Ta zobrazowana przez drzewo filogenetyczne odnosi się do momentu powstania poszczególnych egzemplarzy, natomiast sekwencja oparta o relatywne datowanie poszczególnych inwentarzy grobowych – do momentu wyłączenia tych obręczy z obiegu kulturowego. Przeniesienie powyższej interpretacji wyników analizy filogenetycznej na mapę pokazuje zróżnicowanie regionalne omawianych obręczy, na które w ogólnym zarysie wskazywały już prace wcześniejszych badaczy. Prezentowane tutaj cztery mapy (Ryc. 28–31) uwypuklają jednak kilka dodatkowych aspektów. Ilustrują one przyjętą tutaj interpretację diagramu filogenetycznego, tj. podział analizowanego zespołu zabytków na trzy grupy i w ich ramach – na podgrupy. W wypadku grup 2 i 3 dokonano też pewnej generalizacji opartej o sekwencję pojawiania się i zanikania niektórych bardziej dystynktywnych cech. Jednocześnie też liniami zaznaczone zostały wynikające z tego diagramu najbliższe odległości statystyczne pomiędzy poszczególnymi egzemplarzami. Wielkość punktów oddaje też zróżnicowanie rozmiarów analizowanych obręczy (duża sygnatura – bransoleta/naszyjnik, mała – pierścień). Obręcze należące do grupy 1 są nieliczne i występują w dużym rozproszeniu (Ryc. 28). Odległość statystyczna pomiędzy najbliższymi sobie egzemplarzami jest tutaj też stosunkowo duża, zwłaszcza jeśli porównać ją z podobnymi danymi odnoszącymi się do obręczy grup 2 i 3. Najmniejsze odległości w grupie 1 oscylują w granicach 0,07–0,08, pozostałe zaś w granicach 0,10–0,17. Obręcze podgrupy 1A, obejmujące pierścienie mające wiele cech występujących na nieco wcześniejszych i charakterystycznych zwłaszcza dla Jutlandii pierścieniach B.41, znane są z północno-wschodniej Zelandii oraz z Olandii. Obręcze podgrupy 1B, obejmujące zarówno większe obręcze jak i pierścienie, spotykane są na Zelandii, Gotlandii oraz na południe od Bałtyku, tj. na Rugii, Powiślu oraz Podlasiu. Obręcze podgrupy 1C, obejmującej tylko bransolety i naszyjniki, znane są z Olandii i południowo-zachodniej Finlandii. Okres występowania obręczy grupy 1 w zespołach grobowych obejmuje fazę C1b. Egzemplarze odkryte w depozytach można datować jedynie w szerszych ramach faz C1b–C2. W wypadku obręczy grupy 2 pod pomarańczową sygnaturą zgeneralizowane zostało występowanie obręczy podgrup 2A–2C i pod czerwoną – obręczy 2G–2J. W pierwszym wypadku chodzi o obręcze rozwijające się od 2 do 8 generacji, w drugim – o obręcze, których rozwój obejmuje generacje 9–14 (Ryc. 29). Obręcze podgrup 2A–2C występują w fazach C1b i C2. Precyzyjniej datowane zespoły grobowe z obręczami podgrup 2G–2J każą umieszczać je w fazie C2, chociaż szersze datowanie niektórych zespołów w obrębie faz C1b–C2 nie pozwala wykluczyć ich występowania także w fazie C1b. Zielona sygnatura obejmuje obręcze podgrup 2D–2F, a więc obręcze z zaznaczonymi zoomorficznymi zakończeniami, których rozwój zaczyna się w 10 generacji i kończy najpóźniej w 13 generacji. Ich występowanie odnosić można do faz C1b–C2, ewentualnie także do fazy C3. Żółta sygnatura łączy zaś obręcze podgrup 2K–2M, których rozwój daje się prześledzić od 15 po 21 generację. Okres występowania obręczy tych podgrup zamyka się w fazach C2–C3. Odległości pomiędzy najbliższymi sobie egzemplarzami w podgrupach 2A–2C i 2G–2J są stosunkowo niewielkie i wynoszą przeciętnie 0,01–0,05, rzadziej – 0,06–0,08; jedynie sporadycznie wartości te osiągają 0,12–0,13. Obręcze tych podgrup występują najliczniej na Gotlandii, Olandii i wybrzeżu sąsiedniej Smalandii oraz w Upplandii. Pozostałe egzemplarze występują pojedynczo w południowo-zachodniej Finlandii, na Bornholmie, w południowo-zachodniej Skanii, na wschodniej Zelandii, w regionach Bohuslän, Buskerud, Aust-Agder, na północnej i środkowej Jutlandii, północno-wschodniej Fionii, w środkowych Niemczech i na Podlasiu. W wypadku obręczy podgrup 2D–2F odległości pomiędzy najbliższymi sobie egzemplarzami są znacznie większe niż w wypadku podgrup 2A–2C i 2G–2J. Oscylują one w granicach 0,09–0,14; wyjątek stanowią egzemplarze z bagna w Thorsberg, gdzie odległość ta wynosi 0,01. Obręcze te znane są z regionów Uppland, Närke i Bohuslän, Gotlandii, Olandii, wschodniej Zelandii, południowo-wschodniej Fionii i ze stanowiska bagiennego Thorsberg. Odległości pomiędzy najbliższymi sobie egzemplarzami w podgrupach 2K–2M wynoszą przeciętnie 0,05–0,07 choć skrajne wartości wynoszą odpowiednio 0,02 oraz 0,09–0,11. Obręcze te występują stosunkowo licznie na Gotlandii i Olandii. Znane są też z Västmanlandu, południowo-zachodniej Finlandii, wschodniej Skanii, wschodniej Zelandii, Rogalandu i Dolnych Łużyc. Występowanie obręczy grupy 3 przedstawione zostało (Ryc. 30, 31) za pomocą pięciu odrębnych sygnatur, obejmujących odpowiednio podgrupy 3A–3B, 3C–3D, 3E–3K, 3L oraz 3M. Obręcze grupy 3 to głównie pierścienie. Jedynie w podgrupie 3B znalazły się większe egzemplarze w postaci pary bransolet z grobu 2/1949 z Himlingøje na Zelandii. Odległości pomiędzy obręczami podgrup 3A–3B są bardzo małe i wynoszą zazwyczaj 0,00–0,02, rzadziej 0,04–0,07. Obręcze te występują licznie na środkowej i południowo-wschodniej Zelandii, pojedynczo zaś występują na północnej Jutlandii, południowej Fionii, w regionach Västmanland i Hordaland, na stanowisku bagiennym w Thorsberg oraz w Niemczech Środkowych. Ich rozwój obejmuje generacje 3–11. Występują one w kontekście zespołów grobowych z fazy C1b, a zwłaszcza – C2. Prawdopodobnie w podobnych ramach można datować obręcze podgrup 3C–3D, choć przypuszczenie to opiera się tylko na sekwencji filogentetycznej umieszczającej ich rozwój w generacjach 4–6. Odległości pomiędzy najbliższymi sobie egzemplarzami podgrup 3C–3D są znacznie większe niż w wypadku podgrup 3A–3B. Najmniejsze wynoszą 0,06–0,07, największe – 0,11–0,13. Większość tych obręczy pochodzi ze stanowisk wschodniozelandzkich, z Półwyspu Stevns nad zatoką Køge. Tylko jedna znana jest z norweskiego regionu Sogn og Fjordane. W wypadku obręczy podgrup 3E–3K odległości pomiędzy najbliższymi sobie egzemplarzami są bardzo małe i mieszczą się najczęściej w granicach 0,00–0,03, wyjątkowo wartości te wynoszą 0,06 lub 0,13. Obręcze tych podgrup znane są ze wschodniej Zelandii, Bornholmu i północnej Jutlandii. Licznej są też w Västergötlandii i Smalandii. pojedynczo występują również w regionach Madelpad, Buskerund i Rogaland. Rozwijają się one w generacjach 6–17, występując w inwentarzach z faz C2 i C3. Odległości pomiędzy trzema pierścieniami wydzielonymi w podgrupę 3L wynoszą 0,03–0,05 (Ryc. 31). Egzemplarze te pochodzą ze środkowej Zelandii, Aust-Agder oraz z Opplandii. Pojawiają się one w 6 generacji i występują w zespołach z fazy C2. Najbliższe odległości pomiędzy egzemplarzami podgrupy 3M oscylują pomiędzy 0 a 0,03. W pojedynczych wypadkach wartości te są większe wynosząc 0,05 i 0,11. Pierścienie podgrupy 3M znane są liczniej z Jutlandii oraz z regionów Rogaland i Hordaland. Ich znaleziska są rozproszone na wschodniej i południowej Zelandii, w Opplandii, Nord-Trøndelagu, Bohuslänie i Hallandii, na Christiansø i Gotlandii, Hälsingland i w Dolnej Saksonii. Pierścienie te występują często w inwentarzach datowanych stosunkowo szeroko, mieszczących się w ramach faz C1b–C2. Są jednak też i inwentarze datowane węziej, na fazę C2, a w jednym wypadku – na fazy C2b–C3a. Niewykluczone zatem, że chronologię tych pierścieni należy raczej zamknąć w fazie C2, a prawdopodobnie także w fazie C3a. Nie można przedstawić jednoznacznej interpretacji najbliższych związków pomiędzy poszczególnymi obręczami. Analiza filogenetyczna stosowana w naukach biologicznych zakłada istnienie wspólnego „przodka”. W pewnym zakresie założenie jest również adaptowalne do świata idei przekładających się na wyroby kultury materialnej, przy czym bardzo prawdopodobne jest zapożyczenie tej samej idea przez różnych ludzi i wyrażenie jej w przedmiotach wykonanych przez różnych wytwórców, reprezentujących odmienne środowiska kulturowe. W wypadku analizowanego tutaj drzewa może znajdować odzwierciedlenie w takich sytuacjach, w których w obrębie grup i podgrup różnice pomiędzy najbliższymi egzemplarzami są dość duże, co dotyczy obręczy grupy 1 i podgrup 2D–2F. Wówczas jednak należy uwzględnić również i inną interpretację – wykonanie poszczególnych egzemplarzy tych podgrup doraźnie przez tego samego rzemieślnika, ale w większych interwałach czasowych. Stosunkowo duże zróżnicowanie obręczy grupy 1 można by tłumaczyć również ich związkiem z inicjalną fazą występowania określonej idei, która nie uzyskała jeszcze bardziej sformalizowanego, zestandaryzowanego wyrazu. Duże podobieństwo statystyczne pomiędzy porównywanymi obręczami pozwala sądzić, że zostały one wykonane w krótkim czasie (seryjnie?) przez jednego rzemieślnika. Warto przy tym zaznaczyć, że na wynik statystyczny analizy filogenetycznej w obrębie poszczególnych grup, pomimo dużego ogólnego podobieństwa poszczególnych egzemplarzy, mogło mieć wpływ wystąpienie dodatkowych elementów zdobniczych co w konsekwencji plasuje konkretne obręcze w nieco większej odległości od innych, na pierwszy rzut oka bardzo podobnych. Większość obręczy zaliczonych do grupy 1 znana jest ze Skandynawii a tylko trzy egzemplarze pochodzą z obszarów położonych na południe od Bałtyku, gdzie występując w różnych środowiskach kulturowych (krąg nadłabski, kultura wielbarska). Prawdopodobnie zatem genezy tych obręczy należy poszukiwać w południowej Skandynawii, zapewne na dużych wyspach strefy środkowobałtyckiej, tj. na Olandii i Gotlandii. Na rzecz takiego przypuszczenia mogłaby przemawiać centralna pozycja tych wysp w sieci kontaktów jaka rysuje się w wyniku analizy najbliższych powiązań w obrębie grupy 1. Powiązania pomiędzy najbliższymi sobie egzemplarzami w obrębie niektórych podgrup grupy 2 i 3 są wyjątkowo wyraźne. W wypadku podgrup 2A–2C, 2G–2J, 3A–3B, 3E–3K, 3L i 3M, gdzie wartości te oscylują w granicach 0,00–0,05 można z pewnym prawdopodobieństwem przypuszczać, że obręcze te powstały w warsztacie jednego rzemieślnika, w stosunkowo niedługim czasie. Wydaje się prawdopodobne, że obręcze, które dzieli odległość rzędu 0,06–0,08 należy interpretować jako przedmioty zrobione przez tych samych rzemieślników, po dłuższym czasie od wykonania starszych, podobnych obręczy, albo też być dziełem rąk rzemieślnika kolejnej generacji, mającego styczność z wyrobami poprzednika (np. przekazanie know how na drodze relacji mistrz-uczeń?). Oczywiście czas wytworzenia przedmiotu, sugerowany przez następstwo rozgałęzień drzewa filogenetycznego, niekoniecznie musi być tożsamy z czasem wykorzystania tych obręczy w procesie dystrybucji darów i budowania aliansów politycznych. Wpływ na to ma po pierwsze czas włączenia konkretnej obręczy w taki obieg kulturowy oraz długość jego pozostawania w użytkowaniu (czas życia jednostki; przekazanie spadkobiercy). Czas zdeponowania wspomnianych obręczy w ziemi, czy to jako elementów inwentarza grobowego, czy też jako depozytów w środowisku suchym lub wodnym, rzadko jest tożsamy z czasem ich wytworzenia i zapewne także rzadko zbliżony do czasu wprowadzenia ich w obieg. W wypadku omawianych obręczy występujących w kontekście inwentarzy grobowych, które jest nam stosunkowo najłatwiej datować, należałoby zatem brać pod uwagę wiek, w jakim dana osoba otrzymała taką obręcz oraz długość jej życia od tego czasu. Te dane są jednak niemożliwe do precyzyjnego skalkulowania. Wszelkie próby rekonstrukcji tego rodzaju powiązań z natury zatem mają bardzo hipotetyczny charakter a przy tym są zniekształcone wskutek nieuniknionego „spłaszczania” chronologii badanych wydarzeń. Wyniki przedstawionej tutaj analizy skandynawskich złotych obręczy wężowatych stwarzają okazję, aby jeszcze raz powrócić do dyskusji nad koncepcją zreferowaną pokrótce we wstępie. Według tej koncepcji w późnym okresie wpływów rzymskich Zelandia miała stanowić dominujący w południowej Skandynawii ośrodek polityczny, w jakimś stopniu nadrzędny także wobec terenów położonych na południowych wybrzeżach Bałtyku, a nawet – według niektórych autorów – wobec odległych obszarów dzisiejszej zachodniej Ukrainy czy wschodniej Rumunii. Dla opisu tej relacji stosowany jest, podobnie jak dla opisu relacji Cesarstwo Rzymskie-Zelandia – ogólnie zarysowany model „centrum-peryferie”. Jednym z przejawów tej dominacji miałaby być dystrybucja dóbr prestiżowych, wśród których wymieniane są importy prowincjonalnorzymskie i okazałe ozdoby, w tym też złote ozdoby wężowate, którym przypisuje się funkcję wyznacznika rangi społecznej, czy wręcz rangi politycznej w tak rozumianym systemie osobistej zależności. Jako przykład zastosowania takiej interpretacji wspomnianych przedmiotów można przytoczyć zaproponowaną przez Ullę Lund Hansen klasyfikację statusu przedstawicieli najwyższych elit zelandzkich w późnym okresie wpływów rzymskich opartą o analizę materiałów grobowych z tej wyspy. Według tej propozycji osoby o najwyższym statusie cechowałaby obecność w inwentarzu grobowym złotej bransolety kolbowatej (do tej pory na terenie Zelandii stwierdzono je jedynie w pojedynczych inwentarzach męskich). Nieco niższy, podległy status reprezentowałyby pochówki ze złotymi bransoletami wężowatymi i współwystępującymi z nimi często złotymi pierścieniami wężowatymi. Jeszcze niższą rangę wśród elit miałby zaś osoby, których inwentarze grobowe cechuje obecność złotego pierścienia wężowatego i pięć importów rzymskich. Wspomniane złote ozdoby obręczowe występują również poza Zelandią. W takich wypadkach są one postrzegane jako dar dla przedstawicieli elit z innych obszarów i interpretowane jako ślad budowania przez elity zelandzkie aliansów politycznych. Przedstawiona tutaj analiza filogenetyczna tych przedmiotów wskazuje jednak, że wszystkie pięć dużych złotych ozdób obręczowych znalezionych na Półwyspie Stevns najliczniejsze analogie znajduje wśród ozdób obręczowych z Gotlandii, Olandii i południowo-wschodniej części Półwyspu Skandynawskiego. Należy przy tym podkreślić, że na 66 wszystkich znanych egzemplarzy bransolet wężowatych typu skandynawskiego aż 41 pochodzi z tych właśnie obszarów. W kartograficznej metodzie analizy występowania zabytków archeologicznych przyjmuje się, że koncentracja artefaktów badanego typu na jakimś obszarze wskazuje z dużym prawdopodobieństwem na ich pochodzenie z tegoż regionu. Taką interpretację można by zatem przyjąć również i w wypadku wspomnianych bransolet wężowatych, uznając je tym samym za typowe dla Gotlandii, Olandii i południowo-wschodniej części Półwyspu Skandynawskiego. Odnosząc tę obserwację do przedstawionego wyżej modelu interpretacji stosunków społeczno-politycznych bransolety te należałoby zatem postrzegać nie jako materialny ślad inicjatywy politycznej elit zelandzkich, lecz jako przejaw aktywności wyższych warstw społeczeństw zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Z tych obszarów znane są również podobne ozdoby obręczowe wykonane ze stopów miedzi, co tym bardziej przemawia na rzecz ich lokalności w strefie środkowobałtyckiej. I tak, złota bransoleta z datowanego na fazę C1b grobu podkurhanowego z Valløby – najbogatszego późnorzymskiego grobu męskiego na Zelandii – najlepsze analogie znajduje wśród obręczy z Olandii i Gotlandii oraz innych, nawiązujących do egzemplarzy z tych wysp. Podobnie pierścień z grobu męskiego 1/1894 z Himlingøje z faz C1b–C2a nie ma analogii na Zelandii, ale kilka w centralnej Szwecji. Do tej gałęzi drzewa, którą wiązać można z zachodnią częścią strefy środkowobałtyckiej należą również pierścień z grobu 1 z Gunnerupgård, bransoleta z grobu 3/1977 z Himlingøje oraz naszyjnik z grobu męskiego A z Varpelev, z Zelandii, datowanych odpowiednio na fazy C1b, C2, i C3a. Podobnie najbliższą analogię na Olandii ma pierścień z bogatego grobu męskiego z fazy C1b z Kirkebakkegård z północno-wschodniej Zelandii. Wszystkie duże złote obręcze z wężowatymi zakończeniami znane z grobów wschodniozelandzkich i trzy wymienione pierścienie wydają się być zatem wyrobami obcymi. Ich obecność na Zelandii obejmuje zatem cały okres od fazy C1b do fazy C3b. Jedynymi złotymi ozdobami obręczowymi, które wytwarzane były na Zelandii, są pierścienie wężowate typu Beckmann 39a–c (tutaj podgrupy 3A–3K), bowiem tylko ich znaleziska tworzą na Zelandii wyraźną koncentrację. Pod względem formalnym ich najwcześniejsze egzemplarze (podgrupy 3A i 3B) wykazują ścisły związek z dwoma złotymi bransoletami wężowatymi pochodzącego z najbogaciej wyposażonego grobu kobiecego z późnego okresu wpływów rzymskich na Zelandii, tj. z datowanego na fazę C2a grobu 2/1949 z Himlingøje. Te zaś posiadają znajdują bliskie analogie stylistyczne w bransoletach z depozytów w Tuna w Upplandii i Vestringe na Gotlandii, należących do grupy 2 (Ryc. 39). Wydaje się zatem, że również lokalny, zelandzki symbol statusu ma korzenie w ozdobach obręczowych z zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Należy zatem jeszcze raz podkreślić, że jeśli założymy, iż pierścienie podgrup 3A–3K stanowią wyrób zelandzki, i że były one oznaką władzy politycznej, a także że ich obraz archeologiczny jest wynikiem budowania przez elity zelandzkie systemu zależności społecznych, wówczas opierając się na tym samym modelu musimy przyjąć, że duże obręcze znalezione w grobach elit zelandzkich z późnego okresu wpływów rzymskich stanowią ślad zależności od elit zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Istotne znaczenie dla dotychczasowej argumentacji wskazującej na wiodącą rolę zelandzkich elit z regionu Stevns w Europie Północnej mają także złote bransolety kolbowate, interpretowane jako interregionalny znak najwyższej pozycji społecznej w społecznościach germańskich z późnego okresu wpływów rzymskich i okresu wędrówek ludów. Pod koniec okresu przedrzymskiego i we wczesnym okresie wpływów rzymskich występują one – jako wyznacznik statusu – w grobach sarmackich strefy północnopontyjskiej. Jako najwcześniejszy przykład takiej bransolety poza wspomnianym środowiskiem nomadzkim uważana była obręcz ze wspomnianego grobu męskiego 1/1894 z Himlingøje, datowanego na fazy C1b–C2a (zawierającego również typowy dla zachodniej części strefy środkowobałtyckiej pierścień podgrupy 2F). W efekcie przyjęto, że właśnie wschodnia Zelandia stanowiła pierwszy w Europie Północnej i Środkowej obszar przyswojenia tego symbolu z kręgu kultur sarmackich. Jednak depozyt z Bolarve na Gotlandii sprawia, że należałoby rozważyć tutaj inną możliwość. Zawierał on, oprócz złotej bransolety kolbowatej, także złotą bransoletę wężowatą typu pomorskiego typową dla faz B2b–C1a (typ Wójcik III). Taka kompozycja tego depozytu sprawia, że za najwcześniejszy obszar recepcji złotych bransolet kolbowatych w północnoeuropejskim Barbaricum należałoby uznać nie Zelandię, a raczej Gotlandię. W tym kontekście bardzo interesująca jest mapa występowania innych złotych bransolet typu pomorskiego, których znaczenie jako symbolu statusu może być z dużym prawdopodobieństwem postrzegane podobnie jak w wypadku późniejszych złotych wężowatych ozdób obręczowych. Na dziewięć znanych egzemplarzy żaden nie pochodzi jednak z Zelandii, natomiast wzorzec ich rozprzestrzenienia eksponuje duże znaczenie obszarów dzisiejszej Szwecji w ponadregionalnym powiązań elit już w samych początkach późnego okresu wpływów rzymskich. Podkreślić również należy, że oprócz złotych wężowatych ozdób obręczowych grupy 2 w strefie środkowobałtyckiej stosunkowo licznie występują złote naszyjniki o tordowanej obręczy i gruszkowatym zapięciu – innego, datowanego na fazy C1b i C2 przedmiotu interpretowanego jako symbolu statusu. Podobnie jak w odniesieniu do wcześniejszych złotych bransolet wężowatych typu pomorskiego, również i w tym wypadku widać wyraźne związki pomiędzy terenami dzisiejszej Szwecji (choć z inaczej rozłożonymi skupiskami ich znalezisk) a północną częścią kultury wielbarskiej fazy cecelskiej; również te przedmioty te nie występują na Zelandii. Specjalna pozycja Gotlandii, Olandii i wschodniej części kontynentalnej Szwecji widoczna jest także w ilości złota w późnym okresie wpływów rzymskich, a także w sposobie jego dystrybucji w tych regionach. Największa ilość złota, które dzięki formalnej analizie wykonanych z niego przedmiotów można wiązać z tym okresem, znana jest z Gotlandii i Olandii, następnie zaś ze wschodniej części kontynentalnej Szwecji oraz z Zelandii i Fionii (Ryc. 44A). W wypadku Fionii należy jednak podkreślić, że dużą część dystynktywnych chronologicznie form znanych z tej wyspy należy datować nie wcześniej niż na fazę C3. Co więcej, można zaobserwować różnice pomiędzy obszarami dzisiejszej Danii a zachodnią częścią strefy środkowobałtyckiej w zakresie wzorca dystrybucji złota w obrębie tych regionów jak i sposobów jego deponowania. O ile ilość złota znana z Zelandii jest porównywalna np. z tą znaną z Olandii, o tyle wyroby ze złota to zazwyczaj małe przedmioty, podczas gdy te znane z Olandii, Gotlandii i wschodniej części kontynentalnej Szwecji – duże (Ryc. 44:B.C). Na Zelandii znacznie częściej są to pierścienie, i występujące nawet w ubożej wyposażonych grobach, podczas gdy w zachodniej części strefy środkowobałtyckiej są to zazwyczaj bransolety i naszyjniki, spotykane w depozytach lub rejestrowane jako znaleziska luźne, a tylko wyjątkowo w inwentarzach grobowych (Ryc. 41). Innymi słowy – fragmentacja i rozprzestrzenienie złota na Zelandii są znacznie większe niż w zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Opierając się na modelu dystrybucji dóbr prestiżowych można przypuszczać, że elity zelandzkie mocno inwestowały w utrzymanie silnego, spójnego lokalnego systemu zależności poprzez rozdział darów daleko w dół drabiny społecznej na samej wyspie. Dystrybucja takich dóbr w zachodniej części strefy środkowobałtyckiej wskazywałaby zatem na ich znacznie większą kumulację w rękach najwyższych elit, aktywnych w budowaniu rozległej sieci aliansów ponadregionalnych. Niemniej jednak Zelandia nadal pozostaje tym obszarem, który na tle innych regionów Skandynawii wyróżnia się w fazach C1b–C2 bardzo dużą liczbą importów prowincjonalnorzymskich (Ryc. 44:D). Odgrywały one tutaj ogromną rolę w wyrażeniu prestiżu w obrządku pogrzebowym. W najbogatszych grobach na Zelandii w tym okresie występuje przeciętnie sześć do dziewięciu naczyń prowincjonalnorzymskich, zaś dla porównania – na Jutlandii jest to przeciętnie jedno naczynie, zaś w sąsiedniej Skanii współczynnik ten wynosi 0,3–1 (Ryc. 37). Warto też zaznaczyć, że na Zelandii importowane naczynia występują też w jednym lub dwóch egzemplarzach w grobach o niskim standardzie wyposażenia, co wskazuje na relatywną „taniość” tych przedmiotów na tej wyspie. Zgodnie z koncepcją Ulli Lund Hansen importy rzymskie miały by być redystrybuowane z ośrodka władzy na Półwyspie Stevns nie tylko w dół drabiny społecznej na Zelandii, ale też i wśród elit innych obszarów. Wyjątkowość Zelandii wyrażona w dostępności prestiżowych zasobów wyraża się wyraźnie również w rodzaju metali używanych do wykonywania nie tylko dużych, ozdobnych zapinek, ale także i ich małych, powszechniej występujących form. Ciekawe jest, że elementy konstrukcyjne zelandzkich fibul rozetkowych z faz C1b–C2 wykonane są ze srebra, co odróżnia je m.in. od typowych dla Jutlandii odmian, gdzie zarówno kabłąk jak i tarczki wykonane są z tańszego materiału, czyli ze stopów miedzi. To samo dotyczy wczesnych, datowanych na fazę C2 fibul swastykowych, których tarczki podstawowe i inne elementy konstrukcyjne zrobiono ze srebra. „Taniość” srebra na Zelandii w fazach C1b i C2 widoczna jest także w wypadku analizy surowca, z jakiego robiono „zwykłe” zapinki występujące powszechnie na tej wyspie. Dominujące tutaj w tym okresie fibule MP.II–III aż w 54% przypadków wykonane są ze srebra, pozostałe zaś ze stopów miedzi (Ryc. 45:A). Jeśli zaś spojrzeć na charakterystyczne w fazie C1b i C2a fibule MP.IIA, to aż 83% egzemplarzy wykonanych zostało ze srebra, reszta – ze stopów miedzi (Ryc. 45:B). Dla kontrastu można przywołać tutaj podobne obliczenia odnoszące się do fibul srebrnych MP.II–III z Jutlandii, gdzie w całym zbiorze stanowią one 21% (Ryc. 45:C). Wielkość ta jest taka sama w odniesieniu do najbardziej typowych dla Jutlandii fibul z faz C1b–C2, a mianowicie zapinek MP.IIIB (Ryc. 45:D). Jakkolwiek nowsze studia nad metalowymi elementami bogatego stroju kobiecego w Skandynawii wskazują, że wiele jego elementów łączonych dotychczas z Zelandią w istocie wiązać należy z innymi regionami, to i tak wydaje się, że ozdobne elementy tego stroju, takie jak fibule rozetkowe, mogły stanowić inspirację dla pojawienia się podobnych zapinek w innych regionach Skandynawii (zwłaszcza na Jutlandii i na Bornholmie). Nadal wskazywałoby to na duże znaczenie elit zelandzkich, znajdujące wyraz w adaptacji sposobu ich autoprezentacji przez elity sąsiednich regionów Europy Północnej. Jako dość prawdopodobna jawi się zatem hipoteza, iż naśladownictwo to stymulowane było przez prestiż, jakim cieszyli się członkowie wyższych warstw społecznych Zelandii. W kontekście elementów bogatego stroju kobiecego z faz C1b i C2 ciekawe jest też, że większość fibul z napisami runicznymi z tego okresu znaleziono na Zelandii. Jeśli występują one poza tą wyspą, to są to najczęściej fibule typowe dla Zelandii. Interpretacja funkcji tych napisów jest przedmiotem dyskusji, niemniej sam fakt pojawienia się pisma w połączeniu z elementami przynależnymi do świata kobiecego jest bardzo interesujący, zważywszy, że większość przykładów pisma związana jest jednak ze światem męskim. Jeśli założymy, że złote bransolety, naszyjniki i pierścienie stanowią oś rekonstrukcji sieci powiązań politycznych w Europie Północnej, to siłą rzeczy trudno nie zastanawiać się, dlaczego właśnie Zelandia wydaje się mieć najsilniejsze powiązania z Cesarstwem Rzymskim, a nie np. Gotlandia czy też Olandia? Najprostszym wyjaśnieniem mogłaby tu być odległość. W takim wypadku łatwo jednak wskazać i innych kandydatów do takiej pozycji, ciągle zresztą pozostawałoby pytanie o przyczyny wyboru. Dwa dalsze wyjaśnienia, jakie spotykamy w literaturze przedmiotu, to handel z prowincjami rzymskimi i kontakty dyplomatyczne. Pierwsze z nich zakłada, że mieszkańcy Zelandii mieli coś atrakcyjnego do zaoferowania w wymianie ze stroną rzymską. Wskazuje się tutaj na bursztyn, futra, miód, tusze zwierzęce, czy też zboże. Trudno jednak znaleźć silną argumentację dla tych propozycji, ponieważ bursztyn nie występuje obficie na Zelandii, a inne wymienione dobra były dostępne dla Rzymian w bliższych lokalizacjach. Alternatywne wyjaśnienie zwraca uwagę na możliwość, że obfitość importów rzymskich na Zelandii jest rezultatem jej klientelnej zależności od Cesarstwa Rzymskiego. Można tutaj odnieść się do przykładów podobnego rodzaju relacji wiążących elity plemion barbarzyńskich żyjących poza limesem z administracją rzymską. Pojawia się jednak pytanie, jaki rodzaj korzyści przynosiłby Rzymianom sojusz z tak odległym i słabym partnerem? Wszakże Rzym nie wybrał najsilniejszego partnera w regionie. Niewykluczone zresztą, że dopiero silniejsze powiązania z Cesarstwem wykreowały znaczenie Zelandii, która - na tle innych części Europy Północnej - we wczesnym okresie wpływów rzymskich stanowiła raczej marginalny obszar napływu importów prowincjonalnorzymskich. Szukając odpowiedzi na to pytanie można by hipotetycznie przypuścić zmianę w rzymskiej percepcji sytuacji politycznej w Barbaricum po wojnach markomańskich – to znaczy mniej więcej w czasie, kiedy wykrystalizowało się wschodniozelandzkie centrum władzy. Ponieważ wiemy, że Rzymianie dociekali, jakie były przyczyny tego konfliktu militarnego (ówcześni historycy uznali, że była to migracja Longobardów i Obiów na południe), to możemy przypuszczać, że mogli też podejmować próby kontroli równowagi sił pomiędzy plemionami Europy Północnej, tak aby w przyszłości uniknąć eskalacji lokalnych wojen. Należy wspomnieć, że także wiele danych archeologicznych wskazuje, iż wojny markomańskie stanowiły część szerszych, czasami prawdopodobnie gwałtownych procesów gospodarczych, społecznych i politycznych prowadzących do migracji grup ludzkich, które zaczęły się gdzieś w zachodniej i centralnej części Basenu Morza Bałtyckiego oraz Półwyspu Jutlandzkiego. Jednym z takich przykładów mogą być zmiany zasięgu kultury wielbarskiej, najpierw w kierunkach zachodnim i południowym, później zaś – w na tereny dzisiejszej wschodniej Polski i zachodniej Ukrainy. Należy też przypuszczać, że w procesie tych zmian jakiś udział mieli także mieszkańcy Västergötlandii, Östergötlandii, Upplandii, wschodniej Skanii i Gotlandii, co sugerują spotykane tam pojedynczo wspominane już bransolety wężowate typu pomorskiego, w tym także złote, znane również ze stanowisk położonych w pobliżu limesu środkowodunajskiego. W wypadku południowo-wschodniego kierunku powiązań zachodniej części strefy środkowobałtyckiej zastanowić się należy nad znaczeniem elit tego właśnie obszaru w przemianach osadniczych o charakterze migracyjnym związanych z kulturą wielbarską. Związki zachodniej części strefy środkowobałtyckiej ze środowiskiem kultury wielbarskiej, ale także i z innymi obszarami kulturowymi, są widoczne także w fazach C1b i C2 w obrazie rozprzestrzenienia niektórych typów złotych ozdób obręczowych. W odniesieniu do kultury wielbarskiej wskazać można raz jeszcze na obecność pojedynczych pochówków ze złotymi bransoletami lub pierścieniami wężowatymi mieszczącymi się w grupie 2, czy też złotymi naszyjnikami o gruszkowatym zapięciu i tordowanej obręczy. Znaleziska te znane są z obszaru położonego na wschód od dolnego biegu Wisły, z Pojezierza Chełmińskiego, Pojezierza Iławskiego, Podlasia i Ziemi Lubuskiej. Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, czy stanowią one ślad fizycznej obecności na tych terenach przedstawicieli elit pochodzących z Gotlandii, Olandii lub południowo-wschodniej części Półwyspu Skandynawskiego, czy też są raczej wyrazem wymiany darów prestiżowych lub też ich rozdawnictwa. Biorąc pod uwagę migracyjny charakter przemian zachodzących w kulturze wielbarskiej na przełomie wczesnego i późnego okresu wpływów rzymskich oraz w późnym okresie wpływów rzymskich, można rozważać tę pierwszą ewentualność. Zwracając uwagę na obecność w środowisku kultury wielbarskiej złotych ozdób obręczowych typowych dla zachodniej części strefy środkowobałtyckiej podkreślić należy jednocześnie brak takich ozdób, które wiążą się z Zelandią (pierścienie B.39) czy też ze strefą jutlandzko-norweską (pierścienie B.18). Zwrócić trzeba uwagę, że są one rzadkie również w strefie środkowobałtyckiej. Należy zatem przypuszczać, pomimo iż Zelandia w połowie II wieku n.e. nie stanowiła najsilniejszej siły politycznej w Basenie Morza Bałtyckiego, że elity tej wyspy mogły stanowić właściwy cel rzymskiej polityki. Idąc tym torem myślenia powinniśmy przyjąć, że to Cesarstwo Rzymskie było źródłem specjalnej pozycji Zelandii, i że w wykreowało ją jako przeciwwagę dla dotychczasowych silnych graczy lokalnej, wokół bałtyckiej polityki. Występowanie niektórych, wspominanych wyżej złotych ozdób zdaje się sugerować, że były nimi m.in. populacje zamieszkujące Olandię, Gotlandię i wschodnią część Półwyspu Skandynawskiego. Co więcej, występowanie złotych obręczy grupy 1 i 2 w inwentarzach grobowych wschodniozelandzkiego ośrodka władzy w późnym okresie wpływów rzymskich wskazuje na drugi, zachodni kierunek oddziaływań elit zachodniej strefy środkowobałtyckiej. Są one widoczne również dalej na zachód, na Półwyspie Jutlandzkim. W wypadku północnej Jutlandii ich śladem jest złota bransoleta wężowata grupy 2 znaleziona w wyposażeniu jednego z grobów z obszaru Vendsysselu; pojedyncze pierścienie tej grupy znane są także z Himmerlandu i Søhøjlandet. Niewykluczone, że pojawienie się tutaj takich obręczy może być świadectwem zainteresowania elit zachodniej części strefy środkowobałtyckiej kontaktami dyplomatycznymi z elitami tego obszaru. Przyczyną ich nawiązania mogło być (epizodyczne?) dążenie do uzyskania okazjonalnego bądź trwalszego dostępu do prowadzącej na zachód arterii komunikacyjnej Limfjordu. Wydaje się prawdopodobne, że z wcześniejszym odcinkiem tego szlaku komunikacyjnego łączą się pojedyncze znaleziska dalszych ozdób obręczowych typowych dla zachodniej części środkowobałtyckiej, znane z południowo-wschodniej i południowo-zachodniej Skanii, z Bornholmu i północno-wschodniej Fionii (Ryc. 46). Związane z zachodnią częścią strefy środkowobałtyckiej złote bransolety wężowate grupy 2, a także złote naszyjniki z gruszkowatym zapięciem i tordowaną obręczą, występują pojedynczo również w depozytach uzbrojenia i oporządzenia jeździeckiego ze wschodniej części Półwyspu Jutlandzkiego (Thorsberg, Illerup A, Proskjær). Ich obecność w tychże depozytach mogłaby świadczyć (choć nie musi – na temat innej możliwości por. niżej), że zainteresowanie elit zachodniej części strefy środkowobałtyckiej obszarem Półwyspu Jutlandzkiego miało nie tylko pokojowy aspekt. Występujące na tych stanowiskach elementy stroju wskazują, że armie najeźdźców, których wyposażenie tutaj złożono, nie wywodziły się z jednego, określonego regionu Barbaricum, a raczej stanowiły złączone aliansami kontyngenty wojowników o różnym, w tym również jutlandzkim pochodzeniu. Stąd też wspomniane bransolety i naszyjniki z jutlandzkich stanowisk bagiennych mogą poświadczać jedynie współudział przedstawicieli elit zachodniej części strefy środkowobałtyckiej w owych zakończonych niepowodzeniem przedsięwzięciach wojennych, nie dowodzą jednak, że były one inspiratorami tych działań. Jutlandia nie musiała być zresztą docelowym terenem tych działań, a jedynie strefą przemieszczania się takich mieszanych kontyngentów. Wspomniane zdarzenia należałoby zatem postrzegać jako część szerszego zjawiska, którego owocem mogła być m.in. poświadczona w antycznych źródłach pisanych konsolidacja w III wieku n.e. dużych związków plemiennych i ich niszczycielskie najazdy na prowincje rzymskie. Z drugiej jednak strony równie dobrym wytłumaczeniem dla obecności w tych depozytach elementów wymienionych depozytach przedmiotów pochodzących z różnych części Skandynawii jest lokalny, jutlandzki konflikt o władzę w regionie, angażujący także sojuszników z sąsiednich regionów. Teza ta mogłaby wyjaśniać obecność w niektórych z tych depozytów bogato zdobionych elementów uzbrojenia i związanego z nimi oporządzenia osobistego wojowników, pod względem dekoracji znajdujących dobre odpowiedniki w zdobieniu zapinek z jutlandzkich grobów kobiecych, czy też pasów z bogato wyposażonych grobów odkrytych w sąsiedztwie Zatoki Kilońskiej, w Neudorf-Bornstein. Ostatnio wymienione cmentarzysko, datowane na fazy C1b–C3, jest istotne dla omówienia powiązań zachodniej części strefy środkowobałtyckiej w tej części Europy Północnej. Znajduje się ono na obszarze (Angeln oraz tereny przyległe doń od zachodu i południa), na którym wyróżniana jest grupa kulturowa o cechach północnonadłabskich, charakteryzująca się pewnymi elementami wskazującymi na kontakty z Fionią i południową Jutlandią. W inwentarzach dwóch grobów z tej nekropoli wystąpiły złote naszyjniki obręczowe, które interpretować można jako wyznaczniki wysokiej pozycji społecznej. Jeden z nich, pochodzący z datowanego na fazę C2 grobu 7, należy do typu z gruszkowatym zapięciem i tordowaną obręczą, który jest charakterystyczny dla centrów władzy zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Przypuszczalnie naszyjnik ten trafił tutaj właśnie z tamtego regionu, w ramach dystrybucji lub wymiany przedmiotów prestiżowych, na przykład jako dar dla przedstawiciela miejscowej arystokracji. Niewykluczone, że teren ten leżał na innym szlaku komunikacyjnego, mającym znaczenie dla realizacji interesów przedstawicieli elit zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Hipotezę tę wspierają inne znaleziska ozdób obręczowych związanych z centrami władzy strefy środkowobałtyckiej, rozlokowanymi wzdłuż tego domniemanego szlaku – na Bornholmie, na Zelandii w regionie Stevns, na Lollandii i na południowo-wschodniej Fionii. Domniemaną trasę tego szlaku można rekonstruować także na podstawie późniejszych, średniowiecznych informacji o przebiegu dróg morskich w zachodniej strefie Basenu Morza Bałtyckiego. Południowo-zachodni kierunek zainteresowań elit zachodniej części strefy środkowobałtyckiej poświadczają pojedyncze egzemplarze złotych bransolet wężowatych grupy 2 z Saksonii-Anhaltu, Turyngii i Dolnych Łużyc (Ryc. 46). Zachodni i południowo-zachodni kierunek powiązań zachodniej części strefy środkowobałtyckiej oczywiście musi prowadzić do pytania, co było powodem (lub powodami) szukania tak dalekosiężnych kontaktów? Częściową odpowiedzią na to pytanie mogłaby być przyciągająca siła głównego centrum kulturowego i gospodarczego w ówczesnej Europie, czyli Cesarstwa Rzymskiego. Istotne mogą być tutaj informacje dostarczane przez antyczne źródła pisane, które mówią o zwiększeniu się w III i IV wieku częstotliwości łupieżczych najazdów grup barbarzyńskich na prowincje Cesarstwa Rzymskiego. Ze źródeł tych wyłania się obraz mówiący o konsolidacji dużych „związków plemiennych” takich jak Alamanowie, Frankowie czy Sasi. Są one zazwyczaj postrzegane w literaturze przedmiotu jako amalgamat ludów, wymienianych wcześniej przez pisarzy antycznych na terenach uformowania się tychże „związków plemiennych”. Interpretację tę wspierają dostarczane przez archeologię dane odnośnie do charakteru kulturowego i stabilności lub destabilizacji struktur osadniczych na tych obszarach. W świetle danych archeologicznych nie można wykluczyć, że jakąś rolę we wspomnianych procesach konsolidacji owych „związków plemiennych” odegrali również przybysze z Północy. Interesującym świadectwem tych procesów jest zwłaszcza bogato wyposażony grób męski z fazy C2 z Emersleben (gr. 2), w Niemczech Środkowych, w którego inwentarzu obok typowej dla zachodniej części strefy środkowobałtyckiej bransolety grupy 2 wystąpił także aureus Postumusa, jednego z cesarzy galijskich. Pochówek ten należy zatem do grupy środkowoniemieckich bogato wyposażonych grobów z monetami władców krótkotrwałego Cesarstwa galijskiego (260–273). Przypomnieć warto, że groby te łączy się często z informacją zachowaną w żywocie Wiktorinusa (SHA, Tyranni triginta 6,3) o auxilia Germanorum: zaciężnych oddziałach germańskich, które miały być wykorzystane przez tego cesarza w walce przeciw legalnemu cesarzowi Galienowi. Inwentarz z Emersleben łączy zatem w sobie wątek skandynawski z wątkiem działań militarnych bliżej nieokreślonych zaciężnych oddziałów germańskich operujących w granicach Cesarstwa. Jednocześnie może on posłużyć jako ilustracja drugiej interpretacji odosobnionego występowania złotych ozdób obręczowych. Ponieważ są one najczęściej uznawane za przedmioty będące elementem systemu wymiany i redystrybucji darów, to mężczyznę pochowanego w grobie 2 z Emersleben należałoby traktować albo jako przedstawiciela wyższych warstw społecznych regionu, gdzie ozdoba ta powstała, albo też ich sojusznika lub klienta otrzymującego kosztowny dar. Na tę drugą możliwość wskazuje orientacja jamy grobowej na osi W-E, co odbiega od normy obowiązującej w tym czasie zarówno w dzisiejszych Niemczech Środkowych jak i w zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Najbliższy obszar, gdzie taka orientacja jamy grobowej na osi W-E jest typowa, to Jutlandia, gdzie również – jak wspomniano wyżej – pojawiają się złoty obręczowe typowe dla zachodniej części strefy środkowobałtyckiej. Ten kierunek powiązań strefy środkowoniemieckiej widoczny jest także w obecności pojedynczych, typowych dla Jutlandii elementów bogatego stroju kobiecego, które mogą być śladem powiązań egzogamicznych pomiędzy przedstawicielami elit obu tych szeroko zakreślonych regionów. Bardziej szczegółowa interpretacja kontekstu występowania złotych ozdób obręczowych typowych dla zachodniej części strefy środkowobałtyckiej na oddalonych od niej obszarach nie zmniejsza jednak wrażenia rozległości i wielokierunkowości powiązań elit tej strefy. Analizując statystycznie najbliższe powiązania pomiędzy obręczami charakterystycznymi dla zachodniej części strefy środkowobałtyckiej przedstawione na mapie 29 można podejmować próby uszczegóławiania wniosków odnośnie do związków pomiędzy poszczególnymi regionami. Patrząc jednak na bardziej generalny obraz trzeba stwierdzić, że wyraźnie rysują się tu dwa kierunki – jeden bardzo wczesny, sięgający przynajmniej początku późnego okresu wpływów rzymskich, południowo-wschodni, prowadzący w stronę obszarów kultury wielbarskiej, drugi zaś, zachodni i południowo-zachodni, związany ze szlakami prowadzącymi przez ważne arterie komunikacyjne na Półwyspie Jutlandzkim. Odziaływania Zelandii rekonstruowane na podstawie podobnego typu złotych ozdób obręczowych wydają się być natomiast ukierunkowane raczej na sąsiednie obszary Skandynawii, co można traktować jako pośrednią przesłankę na rzecz hipotezy widzącej w elitach tej wyspy wykreowaną przez Rzymian siłę mającą wiązać inne polityczne ugrupowania Europy Północnej, z punktu widzenia rzymskiej dyplomacji nieprzyjazne.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2021, LXXII, 72; 3-91
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ze studiów nad elitarną kulturą ludności grodów tzw. centralnych państwa pierwszych Piastów, czyli ponownie o wczesnośredniowiecznym grzebieniu ze Stroszek pod Gieczem. Ujęcie porównawcze
Studies on the elite cult ure of the population of the so -called central strongholds at the beginning of the Piast dynasty : another look at an early -medieval comb from Stroszki near Giecz . A comparative approach
Autorzy:
Kara, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037899.pdf
Data publikacji:
2020-03-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Stroszki
Giecz
Wielkopolska
Scandinavia
Frisia
the first Piast's dominion
Viking period
combs made from antlers
fish in net motif
water
combing hair
Scandinavian mythology
magic
pagan and Christian religions
strongholds
emporia
mentality
elite culture
Opis:
The article presents results of a repeated analysis of an ornamental comb made from an antler, discovered in an early-medieval open settlement in Stroszki (site 1, Nekla county, Wielkopolska province) from the late 9th century or the beginning of the second half of the 10th century. The settlement was a part of the backup facilities of the stronghold in Giecz, one of several the so-called central settlements in the Piasts’ oldest state. The comb stands out for its ornaments in the form of a large fish in a net immersed in water, made by engraving the side lining which serves as the comb’s grip. It has been established that it is an exclusive piece of work of Scandinavian craftsmanship, a single specimen or one from a short series that comes from the 9th/10th centuries or the first half of the 10th century. It represents type IB-VIII-1a according to E. Cnotliwy (1973), identical with type B1:2 according to K. Ambrosiani (1981). The ornaments bear a close resemblance to the ornaments on what is considered Frisian combs from the 9th century or, possibly, the early 10th c. An iconographic analysis of the comb has led to a hypothesis that the hygienic activities that it was used for (combing dirt and insects from hair) had a concealed symbolic sense. In this case, the comb together with similar specimens ornamented by slanting checks or filled diamonds reminiscent of a fishnet, performed the function of an anti-demon instrument. The analysed comb has been attributed to the culture of the oldest state of the Piasts where it ended up most probably as a part of ceremonial exchange between the local elites and the elites of the Baltic communities, including Scandinavian ones. It is regarded that the object’s diffusion was facilitated by mental concurrence, combining the then peoples of “barbarian” Europe.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2019, 60; 107-191
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Various genetic types of end moraines in the city of Poznań and its close vicinity, central-western Poland
Autorzy:
Widera, Marek
Chomiak, Lilianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/396069.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Pleistocene of central-western Poland
accumulative moraines
push end moraines
depositional processes
deformational processes
Scandinavian ice sheet
Plejstocen
Polska środkowo-zachodnia
moreny akumulacyjne
moreny pchające
procesy depozytowe
procesy deformacyjne
Skandynawskie pokrywy lodowe
lodowiec skandynawski
Opis:
The current research focuses on explaining the origin of end moraines running through the northernmost districts of the city of Poznań. The highest hills, that is, the Moraska Hill and the Dziewicza Hill, are a stagnation record of the Vistulian Glaciation of the Poznań Phase. These two hills represent terminal moraines of similar height and age, but the mechanism of their formation is diametrically opposed. The Dziewicza Hill is a typical accumulative end moraine, where Pleistocene deposits over 70 m thick are undisturbed. On the other hand, the Moraska Hill is a classic example of a push end moraine with a relatively thin cover of Pleistocene sediments and glaciotectonically elevated (up to 130 m a.s.l.) upper Neogene deposits. In the latter case, these strongly deformed sediments are the so-called "Poznań Clays" that underlie the Quaternary deposits in the vast area of the Polish Lowlands.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2019, 29, 3; 218-227
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chronologia i zasięgi nasunięć lądolodu na obszarze lobu Wisły podczas stadiału głównego ostatniego zlodowacenia
Chronology and extents of ice sheet advances in the Vistula lobe area during the Main Stage of the Last Glaciation
Autorzy:
Wysota, W.
Molewski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074848.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
loby lodowcowe Wisły
strumień lodu Wisły
północno-centralna Polska
skandynawski lądolód
ostatnie zlodowacenie (LGM)
ostatnie zlodowacenie Wisły
Vistula ice lobe
Vistula ice stream
north-central Poland
Scandinavian Ice Sheet
last glacial maximum (LGM)
Late Weichselian glaciation
Opis:
During the maximum of the last glaciation the Vistula ice lobe was one of the key morphological elements at southern margin of the Scandinavian Ice Sheet in north-central Poland. The area of the Vistula ice lobe experienced two ice sheet advances of varied extent, the earlier one during the Leszno Phase and the younger one in the Poznań Phase. According to the authors, the limit of the Leszno Phase within the study area was much smaller than hitherto accepted and its age is estimated at about 20.5 ka BP. Significant ice sheet retreat was followed by an ice readvance during the Poznań Phase, overriding the extent of the Leszno Phase. The Poznań readvance reached the maximum limit in the Vistula ice lobe area about 18.5 ka BP. It is assumed that the rapid ice sheet transgression during the Poznań Phase (on average 400 m/a) and origin of the Vistula lobe were probably connected with activity of the palaeo-ice stream.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2011, 59; 214-225
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wawrzyniec Bojer – szwedzki nauczyciel w polskich szkołach doby kontrreformacji
Laurentius Boierus: A Swedish Teacher in Polish Schools during the Counter-Reformation
Autorzy:
Kochanowicz, Jerzy Eugeniusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/448761.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Kontrreformacja
Rzeczypospolita Obojga Narodów
historia szkół jezuickich w Polsce
jezuici skandynawscy w Polsce
seminarium papieskie
seminarium tłumaczy w Dorpacie
Counter-Reformation
Polish-Lithuanian Commonwealth
history of Jesuit schools in Poland
Scandinavian Jesuits in Poland
Pontifical Seminary
Translators’ Seminary in Dorpat
Opis:
Wielu historyków wyraża przekonanie, że jednym z istotnych powodów załamania się ofensywy Reformacji w Polsce w XVI wieku była działalność oświatowa zakonu jezuitów. Celem artykułu jest prezentacja sylwetki Wawrzyńca Bojera, Szweda, który pracował jako nauczyciel w polskich szkołach jezuickich, a ponadto stał się znany jako poeta łaciński. Bojer był absolwentem, a następnie nauczycielem seminariów papieskich przygotowujących młodzież do działalności kontrreformacyjnej, jak również profesorem seminarium tłumaczy (Seminarium Interpretum) w Dorpacie, unikatowej placówce jezuickiej kształcącej tłumaczy dla misjonarzy katolickich oraz autorów przekładów literatury religijnej na języki bałtyckie. Autor artykułu uzupełnił biografię Bojera o nieznane w polskim piśmiennictwie fakty, wykorzystując źródła archiwalne oraz opracowania obcojęzyczne (głównie autorstwa norweskiego historyka Oskara Garsteina). Ukazał też sylwetkę Bojera – ważnego dla kultury polskiej humanisty i pisarza – na tle działalności placówek edukacyjnych, z którymi ten jezuita był związany.
Many historians believe that the educational work of the Jesuits was one of the essential factors behind the failure of the Reformation movement in 16th century Poland. The article aims to depict and discuss Laurentius Bojer, a Swede who taught in Polish Jesuit schools and also garnered a considerable reputation as a Latin poet. Bojer graduated from and subsequently taught at Pontifical Seminaries which trained young people to engage in counter-reformatory work. He was also a professor at the Translators’ Seminary (Seminarium Interpretum) in Dorpat, a unique school that educated interpreters and translators who assisted Catholic missionaries and translated religious literature into Baltic languages. The portrayal of Bojer will include facts as yet unexamined in the Polish literature which the author has gleaned from archives and international studies (chiefly by the Norwegian historian Oskar Garstein). Bojer, a humanist and a writer relevant to Polish culture, will be addressed against the backdrop of the educational work of the schools he was involved with.
Źródło:
Studia Paedagogica Ignatiana; 2018, 21, 2; 19-36
2450-5358
2450-5366
Pojawia się w:
Studia Paedagogica Ignatiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wystawy polskich awangardzistów w Danii, Finlandii i Norwegii w latach 1967, 1985 i 1986 jako element polityki kulturalnej PRL
Exhibitions of Polish Avant-garde Artists in Denmark, Finland, and Norway in 1967, 1985, and 1986 as an Element of the Cultural Policy of the Polish People’s Republic
Autorzy:
Siemianowski, Jordan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33918813.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish abstract painting
cultural policy of the Polish People’s Republic
Polish-Scandinavian cultural relations
Polish art abroad
exhibitions of Polish painting abroad
polskie malarstwo abstrakcyjne
polityka kulturalna PRL
polsko-skandynawskie stosunki kulturalne
polska sztuka za granicą
wystawy polskiego malarstwa za granicą
Opis:
W okresie zimnej wojny władze PRL próbowały wykorzystać rodzimą kulturę w stosunkach z państwami zachodnioeuropejskimi, próbując ocieplić wizerunek Polski na arenie międzynarodowej. Istotną rolę odgrywało w tej aktywności polskie malarstwo awangardowe prezentujące wysoki poziom artystyczny i budzące uznanie za granicą, w tym na obszarze nordyckim. Celem artykułu jest wyjaśnienie wpływu polityki zagranicznej PRL na wystawy polskiego malarstwa abstrakcyjnego w Danii, Norwegii i Finlandii w latach 1967, 1985 oraz 1986. Postulat badawczy został zrealizowany poprzez analizę niewykorzystanych dotychczas źródeł aktowych pochodzących z Archiwum Państwowego w Łodzi, a także artykułów z prasy państw nordyckich przechowywanych w Muzeum Sztuki w Łodzi. Skonfrontowanie niniejszych materiałów z literaturą przedmiotu pozwoliło zbadać specyfikę prezentowanych wystaw na tle sytuacji międzynarodowej.
During the Cold War, the authorities of the Polish People’s Republic tried to use the native culture to maintain relations with Western European countries, trying to establish a warmer image of Poland in the international arena. An important role in this activity was played by Polish avant-garde painting, presenting a high artistic level and recognition abroad, including in the Nordic area. The aim of the article is to explain the influence of the Polish People’s Republic’s foreign policy on the exhibitions of Polish abstract painting in Denmark, Norway, and Finland in 1967, 1985, and 1986. The research postulate was implemented through the analysis of previously unused file sources from the State Archives in Łódź, as well as articles from the press of Nordic items stored in the Museum of Art in Łódź. Confronting these materials with the literature on the subject made it possible to examine the specificity of the presented exhibitions against the background of the international situation.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 995-1026
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sądownictwo Najwyższe w państwach nordyckich. Zarys problematyki
The Systems of the Supreme Courts in the Nordic States. The Outline of the Problem
Autorzy:
Serzhanova, Viktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1803138.pdf
Data publikacji:
2019-10-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
sądy najwyższe w państwach nordyckich
rola
zadania i funkcje
organizacja i działalność
nordyckie systemy prawne
państwa zachodnio- i wschodnioskandynawskie
nor-dycka kultura prawna
the Supreme Courts in Nordic states
role
tasks and functions
organization and activi-ty
the Nordic legal systems
Western and Eastern Scandinavian countries
the Nordic legal cul-ture
Opis:
Opracowanie ma na celu przeprowadzenie analizy porównawczej roli i zadań, jakie sądy najwyższe realizują w nordyckich systemach prawno-ustrojowych. Przedmiot pracy w szczególności koncentruje się na rozważaniach dotyczących funkcji sądownictwa najwyższego w państwach skandynawskich, a także zasad organizacji i funkcjonowania, na jakich opierają się systemy sądów najwyższych w tym regionie Europy. Istotna część analizy obejmuje zdeterminowanie cech wspólnych i odmienności, dających się dostrzec przy porównywaniu państw wschodnio- i zachodnionordyckiego kręgu kultury prawnej.
The paper aims at conducting comparative analysis of the role and tasks performed by the Supreme Courts in the Nordic legal and political systems. The subject of the work is particularly concentrated on deliberations referring to the functions of the Supreme Courts in the Scandinavian states, as well as the principles of organization and functioning, on which the Supreme Courts systems are based in this European region. An essential part of the analysis covers determining of the common features and differences possible to be observed while comparing the states belonging to the Eastern and Western Nordic legal culture circles.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2019, 28, 2; 95-108
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie technologii informacyjnych w polskich przedsiębiorstwach
The Usage on Information Technologies in Polish Enterprises
Autorzy:
Fota, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30145340.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
zamówienia
zamówienia elektroniczne
technologie informacyjne
IT
sieci komputerowe
zakupy
zakupy online
zakupy elektroniczne
sprzedaż
sprzedaż online
sprzedaż elektroniczna
handel elektroniczny
Polska
Unia Europejska
UE
Unia
Skandynawia
kraje skandynawskie
Finlandia
Dania
Norwegia
Szwecja
analiza
przychody
orders
online orders
information technology
sales
online sales
electronic sales
electronic commerce
e-commerce
computer networks
computer mediated networks
purchases
online purchases
electronic purchases
Polska
European Union
EU
Scandinavia
Scandinavian countries
Finland
Denmark
Norway
Sweden
turnover
revenue
analysis
Opis:
The purpose of the article is to carry out analyses of how Poland-based enterprises from the non-financial sector employing at least 10 employees make use of information technologies and how this use has changed if compared with the period 2008-2010. The comparison is done against the background of firms from the European Union, Denmark, Norway, Sweden and Finland. In the introduction, the author puts forward a hypothesis – which is verified further in the article, thanks to the analysis of statistical data concerning the chosen countries. In that part, the choice of countries has also been justified. Next, the definitions of the analysed phenomena are cited. Further on, the research methods are shown, along with the specification and justification of the choice of research instruments and the time-span of the analysis. The largest part of the study is devoted the analysis of the chosen indicators concerning purchases and sales in enterprises. After describing each of them, the research results are shown. The findings are revealed in the conclusion.
Źródło:
Roczniki Ekonomii i Zarządzania; 2013, 5; 221-237
2081-1837
2544-5197
Pojawia się w:
Roczniki Ekonomii i Zarządzania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-70 z 70

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies