Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Sawa, A" wg kryterium: Autor


Tytuł:
Dry period length and milk yield in the next lactation
Długość okresu zasuszenia a wydajność mleka w następnej laktacji
Autorzy:
Siatka, K.
Sawa, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/82496.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Opis:
Celem pracy było omówienie wpływu długości okresu zasuszenia na wydajność krów w następnej laktacji. Okres zasuszenia charakteryzuje się radykalnymi zmianami anatomii, histologii i fizjologii gruczołu mlekowego, który przechodzi etap aktywnej inwolucji, fazę spoczynku oraz produkcji siary. 60-dniowy okres zasuszenia, uważany za optymalny, został przyjęty na początku dwudziestego wieku. Jednakże długość tego okresu wymaga rewizji ponieważ intensywna praca hodowlana, którą przeprowadzono w ostatnich 40 latach w połączeniu z poprawą warunków środowiskowych, spowodowała dwukrotny wzrost wydajności krów w wielu krajach. Wyższe wydajności mleka zwiększone poprzez zmiany w produkcyjności krów, między innymi wydłużenie laktacji, mogą wskazywać, że krowy są zdolne produkować mleko przez dłuższy czas, w związku z czym okres zasuszenia może być krótszy.
The present review attempts to sum up the knowledge concerning the effect of dry period length on the milk yield of cows in the next lactation. The dry period is characterized by radical changes in the anatomy, histology and physiology of the mammary gland, which undergoes the stages of active involution, steady state, and colostrum production. The 60-day dry period, once considered optimal, was adopted at the beginning of the 20th century. However, the duration of this period needs to be revised because intensive breeding work that has been carried out over the last 40 years coupled with improvements in environmental conditions caused the milk yield of cows to double in many countries. Higher milk yields increased changes in cow productivity, among others by extending lactations, which possibly indicates that cows are able to produce milk for a long time, as a result of which the dry period could be shorter.
Źródło:
Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Agricultura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica; 2015, 34
2081-1284
Pojawia się w:
Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Agricultura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczyny śmiertelności okołoporodowej cieląt
The reasons of nearbydelivery mortality of calves
Prichiny okolorodovojj smertelnosti teljat
Autorzy:
Chmielnik, H.
Sawa, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/797441.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
Analysis were embraced 1810 deliveries of calves neb race. Calf losses made by nearbydelivery mortality reached 8.73% and depended on origin of father (from 0 to 17%); age of first delivery cow in the delivery day; next delivery of mother (r = -0.26); length of pregnancy (first delivery cow r = 0.16, multiple delivery cow r = 0.26); sex of calves; course of delivery (from 5.2 to 65%); season of born; flock population (r = -0.12).
Анализом были охвачены рождения 1810 телят нчп породы. Потери телят, вызванные околородовой смертельностью составили 8,73% и зависели от: происхождения по отцу (колебания от 0 до 17%), возраста первородящей в день отела, очередных родов матки (г = -0,26), продолжительности беременности (первородящие г = 0,16, многородящие г = -0,26), пола теленка, течения родов (колебания от 5,2 до 65%), сезона рождения, численности стада (г = -0,12).
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1988, 333
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cow longevity in herds of different milk production levels and herd size
Długowieczność krów w stadach o zróżnicowanym poziomie wydajności i wielkości
Autorzy:
Sawa, A.
Bogucki, M.
Niewiadomski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2863.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
cow
longevity
herd
milk production
production level
herd size
Opis:
Cow longevity in herds of different milk production levels and herd size. The effect of herd production level and herd size on cow longevity was studied using the SYMLEK system data on 12045 Polish Holstein-Friesian cows (Black-and-White variety) from 1371 herds. The cows, which belonged to the active population in Pomerania and Kujawy, first calved in 2008 and were used or disposed from the herds by the end of 2015. FREQ and GLM procedures from the SAS package were used in the statistical calculations. With increases in herd size (from ≤20 to >200 cows) and herd production level (from ≤6000 to 9000 kg milk), the culling level increased (p≤0.01) while the proportion of cows sold and alive decreased. Cow longevity was differentiated (p≤0.01) by herd size. As the number of cows in the herd increased, the lifespan and the length of productive life, as well as number of calvings decreased. The effect of herd production level on cow longevity was not statistically confirmed.
Długowieczność krów w stadach o zróżnicowanym poziomie wydajności i wielkości. W pracy wykorzystano dane z bazy SYMLEK o 12045 krowach rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej, należących do populacji aktywnej Pomorza i Kujaw. Krowy wycieliły się po raz pierwszy w 2008 roku i były użytkowane lub usuwane ze stad do końca 2015 roku. Analizowano wpływ poziomu wydajności stada i jego wielkości na długowieczność. W obliczeniach statystycznych zastosowano procedury FREQE i GLM z pakietu SAS. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem liczebności stada z ≤20 do >200 krów oraz poziomu wydajności stada z ≤6000 do 9000 kg mleka zwiększał się (p≤0,01) stopień brakowania, zmniejszał się natomiast udział krów sprzedanych oraz żyjących. Wykazano, że wielkość stada różnicowała (p≤0,01) długowieczność krów. Wraz ze wzrostem liczby krów w stadzie skracała się długość życia i użytkowania krów, zmniejszała się liczba ich wycieleń. Wpływ poziomu wydajności stada na długowieczność krów nie został potwierdzony statystycznie.
Źródło:
Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW. Animal Science; 2016, 55[2]
1898-8830
Pojawia się w:
Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW. Animal Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of changing the cows milking system on daily yield and cytological quality of milk
Wpływ zmiany systemu doju na wydajność dobową krów i jakość cytologiczną mleka
Autorzy:
Bogucki, M.
Sawa, A.
Neja, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44955.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2014, 13, 4
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of some factors on sex of the calf born, and of sex of the calf on performance of dairy cows
Wpływ wybranych czynników na płeć urodzonego cielęcia i płci cielęcia na użytkowość krów mlecznych
Autorzy:
Sawa, A.
Jankowska, M.
Glowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/45223.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2014, 13, 3
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of certain factors on the longevity and culling of cows
Wpływ wybranych czynników na długowieczność i brakowanie krów
Autorzy:
Jankowska, M.
Sawa, A.
Kujawska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/45290.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2014, 13, 2
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wybranych czynników na kondycję krów i jej związek ze wskaźnikami płodności
Effect of some factors on cow’s body condition and fertility
Autorzy:
Jankowska, M.
Sawa, A.
Gierszewski, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/843128.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Zootechniczne
Opis:
Badania przeprowadzono w latach 2010/2011 w dwóch gospodarstwach położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Badaniami objęto 204 krowy rasy polskiej holsztyńsko- fryzyjskiej odmiany czarno-białej utrzymywane wolnostanowiskowo oraz 66 krów tej samej rasy utrzymywanych na uwięzi. Ocenę kondycji, wg Wildmana i wsp. [16], przeprowadzono czterokrotnie (wiosną, latem i jesienią 2010 r. oraz zimą 2011 r.). Stwierdzono, że kondycja krów utrzymywanych w różnych systemach była zbliżona. Pierwiastki oraz krowy w 2-3 laktacji uzyskały najwyższą ocenę kondycji latem, krowy w 4-5 laktacji – wiosną, natomiast krowy >5 laktacji – jesienią, przy czym różnice nie zostały potwierdzone statystycznie. Krowy o najwyższej wydajności (>11 000 kg mleka w laktacji 305-dniowej oraz >40 kg w próbnym doju), niezależnie od pory roku, miały niższą kondycję w porównaniu do krów z pozostałych przedziałów wydajności. Stwierdzono istotny statystycznie wpływ kolejnego miesiąca po wycieleniu na kondycję krów. Niezależnie od pory roku krowy traciły na kondycji z chwilą rozpoczęcia laktacji, natomiast od 4. miesiąca kondycja krów wzrastała. Nie stwierdzono istotnego wpływu pory roku i kondycji na wskaźniki płodności krów, z tym, że u krów o najwyższej kondycji (4,00-4,25 pkt.) odnotowano najdłuższy okres międzyciążowy i międzywycieleniowy oraz niższą skuteczność pierwszego zabiegu inseminacji, natomiast krótszy był u tych zwierząt okres spoczynku rozrodczego.
The study was carried out in 2010/2011 on two farms located in the Kujawsko-Pomorskie province. The experiment included 204 Polish Black-and-White Holstein-Friesian cows kept in a loose-housing system and 66 cows of the same breed housed in a tie-stall system. Body condition according to Wildman et al. [16] was scored four times a year according to season. The body condition of the cows kept in different systems was similar. The first calvers and second and third lactation cows were awarded the highest body condition scores in the summer; fourth and fifth lactation cows in the spring, and those beyond the fifth lactation in the autumn, but the differences were not significant. Regardless of the season, the highest-yielding cows (>11000 kg milk per 305-day lactation and >40 kg test-day yield) had lower body condition scores compared to the cows from the other milk yield ranges. Successive months after calving had a significant effect on body condition. Regardless of the season, cows lost their body condition at the onset of lactation, but from the fourth month their body condition improved. Season of the year and body condition had no significant effect on the indicators of fertility, although cows with the highest body condition scores (4.00-4.25 points) were characterized by the longest calving interval and days open, lower first insemination success, and shorter reproductive rest period.
Źródło:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego; 2012, 08, 2
1733-7305
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proportion of milk samples with a specific protein and urea content depending on selected factors when evaluating dietary protein and energy balance for dairy cows
Udział próbek mleka o określonej zawartości białka i mocznika w zależności od wybranych czynników w ocenie bilansu białka i energii w dawce dla krów mlecznych
Autorzy:
Jankowska, M.
Sawa, A.
Banasiak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44810.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2017, 16, 4
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of daily yield of cows and date of first insemination on services per conception
Wpływ wydajności dobowej krów i terminu pierwszej inseminacji na indeks inseminacji
Autorzy:
Sawa, A.
Jankowska, M.
Augustyniak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2603888.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
daily milk yield
cow
insemination
first lactation
second lactation
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2018, 17, 1; 9-14
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of the relationship between somatic cell count and fertility in Holstein-Friesian cows
Określenie zależności pomiędzy liczbą komórek somatycznych a płodnością u krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej
Autorzy:
Kulpa, W.
Sawa, A.
Jankowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44602.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2017, 16, 4
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of the number of cow visits to the milking robot
Analiza krotności wizyt krów w robocie udojowym
Autorzy:
Kozlowska, H.
Sawa, A.
Neja, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44749.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
dairy cow
cow
milking robot
milking frequency
daily yield
milk yield
Opis:
Based on data obtained using T4C herd management software from three farms equipped with milking robots, analysis was made of the effect of herd, age of cows, stage of lactation and milk production level on the number of visits to the milking robot and the proportion of different numbers of these visits. GLM and FREQ procedures of the SAS package were used for statistical analysis. The visits ended with 3.0 milkings and 2.6 refusals on average. The number of visits ending with milking decreased with advancing age and lactation, and increased with increasing milk production level. Among primiparous cows, 48% of the cows milked 3 times and 28% of the cows milked 4 times a day. Among multiparas, most cows milked 3 times (39%) and 2 times a day (37%). Most of late lactation cows (56%) milked twice, and in the other groups three times daily milking formed the largest proportion (around 45%). Considerable differences were found in the milking frequency depending on milk production level: among lowest yielding cows (≤ 20 kg milk) as much as 58% milked twice, and among highest yielding cows (≥ 50.1 kg milk) as much as 55% milked four times. The relatively high proportion of 5 refusals among the highest yielding cows (18%) and also among cows until 251 days of lactation (23-33%) should direct breeders’ attention to the proper balancing of diets for these cows.
Na podstawie danych z programu zarządzania stadem T4C z trzech gospodarstw korzystających z robotów udojowych analizowano wpływ stada, wieku krów, fazy laktacji i poziomu wydajności mlecznej na liczbę wizyt w robocie udojowym oraz na udział poszczególnych krotności tych wizyt. W opracowaniu statystycznym wykorzystano procedury GLM i FREQ z pakietu SAS. Stwierdzono, że liczba wizyt zakończonych dojem wynosiła średnio 3,0, natomiast wizyt odrzuconych 2,6. Wykazano zmniejszanie się liczby wizyt zakończonych dojem wraz z wiekiem krów i zaawansowaniem laktacji, natomiast wzrost wraz ze zwiększeniem się poziomu wydajności. Wśród pierwiastek największy był udział dojących się trzy razy (48%) i cztery razy (28%), wśród wieloródek dojących się trzy razy (39%) i dwa razy (37%). Większość krów (56%) w zaawansowanej laktacji doiła się dwukrotnie, natomiast w pozostałych grupach stwierdzono największy udział (około 45%) dojów trzykrotnych. Stwierdzono znaczne różnice w krotności doju w zależności od poziomu wydajności mleka: wśród krów o najniższej wydajności (≤ 20 kg mleka na dobę) aż 58% doiło się dwukrotnie, wśród krów o wydajności ≥ 50,1 kg mleka aż 55% doiło się czterokrotnie. Stosunkowo duży udział odrzuconych wizyt (5) wśród krów o najwyższej wydajności (18%), a także wśród krów do 251. dnia laktacji (23-33%) powinien zwrócić uwagę hodowców na zbilansowanie dawek pokarmowych tych krów.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2013, 12, 3
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of some factors on type of calving and periparturient disorders in dairy cows
Wpływ wybranych czynników na rodzaj porodu i zaburzenia okresu okołoporodowego u krów mlecznych
Autorzy:
Jankowska, M.
Sawa, A.
Neja, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44821.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2016, 15, 2
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ zmiany organizacji doju na wydajność krów i jakość mleka
Effect of change in organization of milking on yield of cows and milk quality
Autorzy:
Bogucki, M.
Sawa, A.
Neja, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/843963.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Zootechniczne
Tematy:
krowy mleczne
doj mechaniczny
organizacja doju
doj trzykrotny
dezynfekcja przeddojowa
wydajnosc mleka
mleko krowie
sklad chemiczny
zawartosc bialka
zawartosc tluszczu
jakosc higieniczna
liczba komorek somatycznych
Opis:
Celem pracy było określenie wpływu zmiany organizacji doju (wprowadzenie doju trzykrotnego i predippingu) na wydajność dobową krów, jakość cytologiczną mleka i jego skład chemiczny. Wykazano, że zmiana organizacji doju spowodowała potwierdzony statystycznie (o około 12%) wzrost wydajności dobowej mleka – z 26,9 do 30,2 kg oraz lepszą jakość mleka (średnia wartość LNLKS uległa obniżeniu z 12,63 do 11,85). Korzystne zmiany dotyczyły każdej grupy wiekowej i laktacyjnej krów. Zawartość tłuszczu i białka w mleku nie zmieniła się istotnie.
The aim of this study was to compare daily milk yield, milk composition and somatic cell count after change in organization of milking with regard to cows’ age and lactation period. The change in milking frequency caused a marked (about 12.0%) increase in daily milk yield, from 26.9 to 30.2 kg. The application of predipping had a favourable effect on milk somatic cell count, with mean LNSCC decreasing significantly from 12.63 to 11.85. When three times daily milking was adopted, milk protein content decreased by 0.08% and fat content increased by 0.15%.
Źródło:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego; 2011, 07, 1
1733-7305
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Frequency of consumption of fermented milk drinks and factors influencing consumer choice
Częstotliwość spożycia mlecznych napojów fermentowanych i czynniki wpływające na ich wybór przez konsumentów
Autorzy:
Sawa, A.
Feldheim, J.
Krężel-Czopek, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2606130.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
fermented milk drink
purchase
consumption
purchase decision
consumption frequency
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2018, 17, 2; 31-36
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of longevity and reasons for culling high-yielding cows
Analiza długowieczności i przyczyn brakowania krów wysoko wydajnych
Autorzy:
Oler, A.
Sawa, A.
Urbanska, P.
Wojtkowiak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44886.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Opis:
The study was carried out in 2006–2011 in a farm located in the Kujawsko-Pomorskie province and keeping about 290 Polish Black-and-White Holstein-Friesian cows with a mean yield of almost 11,000 kg milk. GLM and FREQ procedures of the SAS package were used for statistical analysis. The lifespan and length of productive life of high-yielding cows tended to decrease, with an alarming tendency for the increasing proportion of cullings among young cows, especially in the first lactation. Culling intensity was found to be high (32%). The proportion of voluntary culling decisions by the breeder, which include selling for further breeding, low productivity and old age, decreased from about 6% in 2006–2007 to about 2% in the following years. High-yielding cows were mainly culled for infertility and reproductive diseases (35.9%), diseases of the locomotor system (15.1%), udder diseases (13.1%), and metabolic and digestive diseases (12.9%).
Badania przeprowadzono w latach 2006–2011 w gospodarstwie na terenie woj. kujawsko- pomorskiego, utrzymującym około 290 krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej, o średniej wydajności blisko 11 000 kg mleka. W opracowaniu statystycznym wykorzystano procedury GLM i FREQ z pakietu SAS. Stwierdzono tendencję do skracania długości życia i użytkowania krów wysoko wydajnych, przy czym niepokojąca wydaje się wyraźna tendencja do wzrostu wśród ogółu wybrakowanych udziału krów młodych, zwłaszcza w pierwszej laktacji. Wykazano znaczącą, bo 32% intensywność brakowania. Procent niewymuszonych, zależnych od decyzji hodowcy brakowań, które obejmują sprzedaż do dalszego chowu, niską wydajność i starość, zmniejszył się z około 6% w latach 2006–2007 do około 2% w kolejnych latach. Krowy wysoko wydajne brakowano głównie z powodu jałowości i chorób układu rozrodczego (35,9%), chorób układu ruchu (15,1%),wymienia (13,1%),metabolicznych i układu pokarmowego (12,9%).
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2012, 11, 3
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ przedłużenia laktacji na poziom i przyczyny brakowania krów
Effect of extended lactation on culling levels and reasons for culling cows
Autorzy:
Sawa, A.
Neja, W
Bogucki, M.
Jankowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/843335.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Zootechniczne
Opis:
Celem badań była analiza wpływu przedłużenia laktacji krów na poziom brakowania, z uwzględnieniem przyczyn według SYMLEK. Analizowano użytkowość mleczną i przyczyny brakowania 22 906 krów czarno-białych doskonalonych rasą holsztyńsko-fryzyjską, należących do populacji aktywnej na Pomorzu i Kujawach, które wycieliły się po raz pierwszy w 2000 i 2001 roku i były użytkowane lub wybrakowane do 2008 roku. Przedłużenie laktacji ponad 305-dniowy standard skutkowało: 2-krotnym wzrostem udziału krów wybrakowanych z powodu jałowości i chorób układu rozrodczego, 3-krotnym spadkiem udziału krów wybrakowanych z powodu chorób wymienia, tendencją do spadku udziału krów sprzedanych do dalszego chowu, wybrakowanych z powodu niskiej mleczności, chorób i starości.
The aim of the study was to analyze the effect of lactation extension in cows on culling levels, including the reasons for culling according to the SYMLEK system. Analysis included milk performance and culling levels in 22906 Black-and-White cows improved with the Holstein-Friesian breed. The cows belonged to the active population in Pomerania and Kujawy, first calved in 2000 and 2001, and were used or culled until 2008. Prolongation of the lactation period beyond the standard 305 days resulted in a two-fold increase in the proportion of cows culled for infertility and reproductive disorders, a three-fold decrease in the proportion of cows culled for udder diseases, and a downward tendency for the proportion of cows sold for further breeding, which were culled for low milk yield, disease and old age.
Źródło:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego; 2012, 08, 4
1733-7305
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw wybranych czynnikow na udzial prob mleka o okreslonej zawartosci bialka i mocznika
Effect of some factors on the proportion of milk samples with specific protein and urea content
Autorzy:
Sawa, A
Bogucki, M.
Jankowska, M.
Krezel-Czopek, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44734.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
bydlo polskie holsztynsko-fryzyjskie odmiany czarno-bialej
krowy mleczne
mleko
zawartosc bialka
zawartosc mocznika
udoj probny
miesiac laktacji
sezon oceny
liczebnosc stada
wydajnosc mleka
wydajnosc dobowa
Polish Black-and-White Holstein-Friesian breed
cattle
dairy cow
milk
protein content
urea content
tentative yield milk
lactation month
assessment season
herd size
milk productivity
daily productivity
Opis:
Na podstawie wyników z 369 060 próbnych dojów 22 997 krów rasy polskiej holsztyńsko- fryzyjskiej odmiany czarno-białej, będących pod oceną użytkowości mlecznej na Pomorzu i Kujawach, wycielonych po raz pierwszy w 2000 i 2001 roku i użytkowanych do 2008 roku analizowano wpływ miesiąca laktacji, wydajności dobowej, wielkości stada oraz pory roku na udział prób mleka o określonej zawartości białka i mocznika. W obliczeniach statystycznych wykorzystano procedury FREQ z pakietu SAS. Wykazano potwierdzony statystycznie wpływ wszystkich uwzględnionych czynników na udział prób mleka o określonej zawartości białka i mocznika. Zbyt mały udział prób mleka świadczących o zbilansowaniu energii i białka w dawkach pokarmowych (szczególnie w odniesieniu do krów będących w drugim miesiącu laktacji (6,6%), w okresie zimy (12,7%) i w stadach o obsadzie do 50 krów (około 14%) a także fakt, że spośród prób mleka z drugiego miesiąca laktacji prawie 85% wskazuje na większy lub mniejszy niedobór energii w dawce skłania do zwrócenia uwagi na konieczność częstszego wykorzystywania wyników oceny użytkowości mlecznej do korygowania dawek pokarmowych.
Data on 369 060 test-day yields of 22 997 Polish Black-and-White Holstein-Friesian cows were used to analyse the effect of lactation month, daily milk yield, herd size and season of the year on the proportion of milk samples with specific protein and urea content. The cows were milk recorded in the Pomerania and Kujavia regions, first calved in 2000 and 2001 and were used until 2008. Statistical calculations were made using the FREQ procedure of SAS.All of the factors analysed had a significant effect on the proportion of milk samples with specific protein and urea content. Too small a proportion of milk samples indicating the balancing of energy and protein in the rations, especially with regard to cows at 2 months of lactation (6.6%), during winter (12.7%) and in herds with up to 50 cows (about 14%), as well as the fact that almost 85% of the samples from the second month of lactation show different degrees of energy deficit in the ration leads us to recognize the need for more frequent use of milk recording results to adjust the rations.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2010, 09, 3; 57-64
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determining the relationship between milk urea level and selected fertility traits in Holstein-Friesian cows
Okreslenie zależności między poziomem mocznika w mleku a wybranymi cechami płodności u krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej
Autorzy:
Siatka, K.
Sawa, A.
Bogucki, M.
Krężel-Czopek, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2604721.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
dairy cow
milk
urea level
fertility trait
Holstein-Friesian breed
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2018, 17, 1; 3-7
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Daily activity of cows in a herd Charolais
Aktywność dobowa stada krów rasy charolais
Autorzy:
Bogucki, M.
Sawa, A.
Neja, W.
Oler, A.
Ziemer, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44866.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Opis:
This study analysed basic forms of behaviour in Charolais cows with regard to season of the year and day. It was found that in each season, resting cows preferred lying on the left side, from 19.7% of the day in summer to 27.6% in winter. Animals rested on the right side slightly less often: 14.0% and 24.7% of the day, respectively. Cows spent most time on feed intake in summer (36.2% of the day) and least time in winter (19.7%). Standing position was most frequent in autumn (31.6% of the day) and least frequent in winter (28%). Water intake by the cows was most frequent during summer, averaging 4.8 times per day. By far the most frequently, cows rested in the lying position during the night. Animals spent from 57.8% to 78.9% of the total feeding time on lying down in summer and winter, respectively.
Celem pracy była analiza podstawowych form zachowania krów rasy Charolaise z uwzględnieniem pory roku i doby, utrzymywanych całodobowo i całorocznie na pastwisku. Stwierdzono, że w każdej porze roku krowy preferowały wypoczynek w pozycji leżącej na lewym boku - od 19,7% doby latem do 27,6% zimą. Nieco mniej czasu zwierzęta wypoczywały na prawym boku - odpowiednio: 14,0% i 24,7% doby. Najwięcej czasu na pobieraniu paszy krowy spędzały latem - 36,2% doby, a najmniej zimą- 19,7%. W pozycji stojącej krowy najwięcej czasu spędzały jesienią (31,6% doby), a najmniej zimą (28% doby). Najczęściej krowy pobierały wodę w okresie lata - średnio 4,8 razy w ciągu doby. Zdecydowanie więcej czasu na wypoczynek w pozycji leżącej krowy przeznaczały w godzinach nocnych. Z całkowitego czasu związanego z pobieraniem paszy zwierzęta na tę czynność w ciągu dnia przeznaczały od 57,8 do 78,9% czasu (odpowiednio latem i zimą).
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2012, 11, 4
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Daily activity of European bison in zoological gardens
Dzienna aktywność żubrów w ogrodach zoologicznych
Autorzy:
Neja, W.
Ozkaya, S.
Jankowska, M.
Sawa, A.
Szabowska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44953.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Opis:
Seven observations of European bison were made betweenApril and July 2009 (from 6.00 to 18.00) at the Municipal Zoological Garden of the Sea Coast in Gdańsk-Oliwa (8 animals) and at the Polish Fauna Garden of Forest Culture and Leisure Park “Myślęcinek” in Bydgoszcz (4 animals). During 12-hour observations, the European bison from zoological gardens spent 31% of their time feeding, 47% standing and moving, and 22% lying down (showing preference for left lateral recumbency), although no statistically significant effect of the animals’ living environment (garden) was found. The age and sex of European bison had a statistically significant effect on the amount of time spent performing basic activities. The longest standing and moving times were observed in calves, while males spent most of their time resting- lying. In both zoological gardens, the increased feed intake activity was closely associated with feeding time, and the number of European bison resting lying was found to increase immediately after feed intake activity.
W okresie IV–VII 2009 roku przeprowadzono po siedem obserwacji żubrów (od 6.00 do 18.00) w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym „Wybrzeża” położonym w Gdańsku-Oliwie – 8 osobników oraz w Ogrodzie Fauny Polskiej w Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek” w Bydgoszczy – 4 osobniki. Podczas 12-godzinnych obserwacji żubry w ogrodach zoologicznych przeznaczały na żerowanie 31% czasu, na stanie i ruch 47% czasu, a na leżenie 22% czasu (preferując leżenie na boku lewym), przy czym nie wykazano potwierdzonego statystycznie wpływu miejsca przebywania zwierząt (ogrodu).Wiek oraz płeć żubrów istotnie statystycznie wpływały na czas wykonywania przez nie podstawowych czynności. Najdłuższy czas stania i poruszania się stwierdzono u cieląt, natomiast najwięcej czasu na odpoczynek w pozycji leżącej przeznaczały samce. W obydwu ogrodach zoologicznych wzrost aktywność związany z pobieraniem paszy był ściśle związany z porą jej zadania, ponadto stwierdzono, że tuż po okresach aktywności związanej z pobieraniem paszy zwiększała się liczba żubrów odpoczywających w pozycji leżącej.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2012, 11, 3
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ naświetlania krów i cieląt promieniami UV na ich produkcyjność, wzrost i rozwój oraz niektóre wskaźniki fizjologiczne krwi
The effect ultraviolet (UV) irradiation of cows and calves on their productivity, growth, development and some physiological blood indexes
Vlijanie obluchenija korov i teljat UF luchami na ikh produktivnost, rost i razvitie, a takzhe nekotorye fiziologicheskie pokazateli krovi
Autorzy:
Chmielnik, H.
Bukaluk, E.
Szymanski, B.
Sawa, A.
Jaworski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/798793.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Opis:
The number of animals in the irradiated (D) and control (K) groups was 33 cows and 8 calves in each group. It has been shown that in winter the day milk yield and FCM essentially differed in both groups, and better ones were noticed in the irradiated group. On the contrary, no substantial differences were found in the body weight and daily weight increurent between two groups of calves. Profitable influence of UV irradiation on the amount of Ca, P, albumins and γ-globulins in the blood serum was found. This imlies the need of UV irradiation of cows in the late pregnancy. The ultraviolet irradiation of calves caused considerably of P amount in the blood serum.
Численность животных в облучениях (D) и контрольных (К) группах составляла по 33 коровы и по 8 телят. Было отмечено, что в зимний период суточная молочная продуктивность и в группах коров высокосущественно отличались в пользу облучаемых. Зато не были отмечены существенные различия между группами телят в отношении массы тела и суточных привесов. Было показано положительное влияние УФ лучей для количества Ca и Р, а также для альбуминов и γ-глобулинов в сыворотке крови коров Из этого следует необходимость облучения УФ лучами высоко беременных коров. Зато у телят явно повысилось количество Р в сыворотке крови.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1988, 333
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw stopnia zabrudzenia krow na jakosc mleka
Effect of degree of dirtiness of cows on milk quality
Autorzy:
Bogucki, M
Sawa, A.
Krezel-Czopek, S.
Neja, W.
Sass, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/45034.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
zoohigiena
krowy mleczne
stopien zabrudzenia
mleko
liczba komorek somatycznych
zoohygiene
dairy cow
contamination degree
milk
somatic cell number
Opis:
Celem pracy było określenie wpływu stopnia zabrudzenia krów na liczbę komórek somatycznych w mleku. Spośród ocenianych partii ciała 64 krów najmniejszym zabrudzeniem charakteryzowało się podbrzusze (1,2 pkt.), a następnie wymię – 1,76 pkt. Największy udział krów wykazywał lekkie zabrudzenie – 40,4%, niewiele mniej – 38,6% stanowiły zwierzęta czyste, 14,8% brudne, a tylko 6,3% krowy bardzo brudne. Wymię u 46,7% krów oceniono jako czyste, u 35% krów jako lekko zabrudzone, a u 18,3% jako brudne i bardzo brudne. Wraz ze wzrostem stopnia zabrudzenia poszczególnych partii ciała krów wzrastała liczba komórek somatycznych w mleku.
The aim of the study was to determine the effect of degree of dirtiness of 64 cows on milk somatic cell count. Of the cows’ body parts evaluated, the lowest dirtiness scores were characteristic of underbelly (1.2 pts.) followed by udder (1.76 pts.). Most cows were slightly dirty (40.4%) or clean (38.6%), with 14.8% of dirty animals and only 6.3% of very dirty animals. Udder was clean in 46.7%, slightly dirty in 35%, and dirty or very dirty in 18.3% of the cows. Milk somatic cell count increased with the degree of dirtiness respective parties of the cows’ body.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica; 2010, 09, 3; 3-8
1644-0714
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Zootechnica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie bydła w gospodarstwach agroturystycznych
Importance of cattle in agrotourist farms
Autorzy:
Sawa, A.
Bogucki, M.
Neja, W.
Jankowska, M.
Jaworska, M.
Ciszewski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/843285.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Zootechniczne
Tematy:
gospodarstwa agroturystyczne
zwierzeta gospodarskie
bydlo
utrzymanie zwierzat
systemy utrzymania zwierzat
produkcja mleka
systemy doju
mleko krowie
przetwory mleczne
mieso wolowe
spozycie zywnosci
badania ankietowe
Opis:
Badaniami objęto 69 gospodarstw agroturystycznych w kraju. Od sierpnia do października 2010 roku przy pomocy ankiet zabrano informacje charakteryzujące te gospodarstwa oraz prowadzoną w nich produkcję bydlęcą. Stwierdzono, że w 40% gospodarstw agroturystycznych stosowano wolnostanowiskowy system utrzymania bydła, a w 46% obór krowy dojono ręcznie. W 86% gospodarstw agroturystycznych utrzymujących bydło turyści chętnie spożywali mleko po doju, mleko zsiadłe preferowano w 56% gospodarstwach, w 72% konsumowano twaróg, natomiast śmietanę tylko w 37% gospodarstw. Goście przebywający w gospodarstwach agroturystycznych chętniej spożywali potrawy z wieprzowiny i z drobiu, niż z wołowiny. Wykazano, że turyści chętnie fotografowali bydło, lubili je obserwować, angażowali się w produkcję wyrobów własnych z mleka, ponadto uważali, że bydło korzystnie wpływa na krajobraz.
The studies included 69 Polish agrotourist farms. A survey was conducted from August to October 2010 with the aim to collect information on the mentioned farms and their cattle production. It was found that 40% of the agrotourist farms used the loose housing system and in 46% of the farms the cows were milked by hand. In 86% of the agrotourist farms that raised the cattle, farm tourists consumed eagerly freshly drawn milk; sour milk was preferred in 56% of the farms, curd cheese was consumed in 72% of the farms, and cream in only 37% of the farms. Agrotourist farm visitors consumed pork and poultry dishes more eagerly than beef dishes. Farm tourists eagerly took pictures of the cattle, they also liked to observe them; they were involved in production of their own milk products, and expressed the opinion that cattle had a positive effect on the landscape.
Źródło:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego; 2011, 07, 4
1733-7305
Pojawia się w:
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phases in the lifecycle of a company and the profitability of industrial companies
Faza cyklu życia przedsiębiorstwa a rentowność przedsiębiorstw przemysłowych
Autorzy:
Kuś, A.
Żurakowska-Sawa, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2051726.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Tematy:
lifecycle phase
industrial company
profitability
Opis:
Subject and purpose of work: The aim of this study is to analyse the profitability level of industrial companies in various phases of their lifecycle. Materials and methods: The article uses data from individual annual financial statements of industrial companies in accordance with the classification of the Warsaw Stock Exchange. In order to investigate whether there are essential differences in the level of profitability of companies in various phases of their lifecycle, due to significant deviations from normality, the nonparametric Kruskal-Wallis H test was used. To find out which lifecycle phases differ significantly in terms of the level of analysed profitability ratios, a test of multiple comparisons of medium ranks was used (Post-hoc Dunn’s test). Results: The obtained research results show that a given lifecycle phase significantly differentiates the level of the analysed profitability indices. Conclusions: Based on the conducted research, it was found that the company’s lifecycle phase statistically significantly differentiates the level of the analysed profitability indices. In the early phases of the lifecycle, the level of profitability in the surveyed companies increased gradually reaching maximum and stable values in the phase of maturity or shake-out, after which it decreased in the decline phase. This points to an evolutionary transition of individual companies to the next phase of the lifecycle.
Przedmiot i cel pracy: Celem opracowania jest analiza poziomu rentowności przedsiębiorstw przemysłowych w różnych fazach cyklu ich życia. Materiały i metody: W artykule wykorzystano dane z jednostkowych rocznych sprawozdań finansowych przedsiębiorstw przemysłowych według klasyfikacji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. W celu zbadania czy są istotne różnice w poziomie rentowości przedsiębiorstw będących w różnych fazach cyklu życia, z uwagi na znaczne odchylenia od normalności w rozkładach badanych cech zastosowano nieparametryczny test ANOVA rang Kruskala-Wallisa. Do uzyskania odpowiedzi, które fazy cyklu życia istotnie różnią się pod względem poziomu analizowanych wskaźników rentowności wykorzystano test wielokrotnych porównań średnich rang (test post-hoc Dunna). Wyniki: Uzyskane wyniki badań wykazały, że faza cyklu życia istotnie różnicuje poziom analizowanych miar rentowności. Wnioski: Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, iż faza cyklu życia przedsiębiorstwa istotnie statystycznie różnicuje poziom analizowanych miar rentowności. We wczesnych fazach cyklu życia poziom rentowności badanych przedsiębiorstw wzrastał stopniowo osiągając maksymalne i stabilne wartości w fazie dojrzałości lub wstrząsu, po czym w fazie upadku spadał. Wskazuje to na ewolucyjne przechodzenie poszczególnych przedsiębiorstw do kolejnej fazy cyklu życia.
Źródło:
Economic and Regional Studies; 2017, 10, 4; 62-75
2083-3725
2451-182X
Pojawia się w:
Economic and Regional Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ edukacji informatycznej na świadomość studentów kierunku Zarządzanie i Marketing w zakresie możliwości wspomagania komputerowego w zarządzaniu
The influence of computer education on consciousness students of the management and marketing range on possibility of computer aid in management
Autorzy:
Walczyna, A.
Sawa, M.
Charlak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395278.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
edukacja informatyczna
komputerowe wspomaganie w zarządzaniu
Opis:
Celem artykułu było ukazanie, jak w trakcie studiów zmieniła się wiedza studentów kierunku Zarządzanie i Marketing dotycząca możliwości wykorzystania informatyki w zarządzaniu. Analizując program nauczania zaobserwowano dysproporcję pomiędzy wiedzą przekazaną studentom, a posiadaną w momencie badań.
The exhibition was the aim of article as the knowledge of students of direction in time of studies changed the Management and Marketing the relating possibility of utilization of computer science in management. It the programme of the teaching simultaneously analyzing was observed the disproportion among knowledge passed on the students, and possessed in time of the study.
Źródło:
Postępy Nauki i Techniki; 2007, 1; 120-128
2080-4075
Pojawia się w:
Postępy Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies