Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Was the Seventeenth‑Century Commonwealth an Anomaly among Other European States?

Autorzy:

Manikowski, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/602895.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Źródło:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2014
0029-8514

Pojawia się w:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Genre and Literature in the Seventeenth Century: The “Princesse de Clèves” and its Political Stakes

Autorzy:

Zoberman, Pierre

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/606203.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Gender, heteronormativity, Lafayette, queer theory, women writers
Gender
heteronormativity
Lafayette
queer theory
women writers.

Opis:

Der Band enthält die Abstracts ausschließlich in englischer Sprache.
This article explores the political implications, both at the time and for present-day readers, of the way La Princesse de Clèves calls into question gender norms/roles. Analyzing plots and characters in Lafayette’s text and readers/critics’ reactions in various contexts, it foregrounds the unsettling potential of a text that paradoxically moved from the position of hapax-cum- media-sensation to that of a paradigm of the early-modern novel. By focusing on its continued efficacy in disturbing heteronormative stereotypes, it sheds light on the way literature from before the modern era can contribute to identifying and analyzing queerness and gender dissidence in past historical contexts.
L'article ne contient que des résumés en anglais.

Źródło:

Lublin Studies in Modern Languages and Literature; 2019, 43, 1
0137-4699

Pojawia się w:

Lublin Studies in Modern Languages and Literature

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Polskie kadzielnice z XVII w. o tradycjach romańskich i gotyckich
Polish modern censers of the 17th century with Romanesque and Gothic traditions

Autorzy:

Kierczuk-Macieszko, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1901966.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

censer
goldsmithery
the seventeenth century

Opis:

Censers (Latin: tribulum) are a group of antique objects that has not been yet researched well enough. The article discusses eleven modern specimens from the first half of the 17th century, in whose shape or decoration references can be seen to the forms from the medieval period. Several factors are the cause why so few censers from that time have been preserved in Poland: in the Catholic Church they were not as highly valued as vasa sacra that were used for the Eucharist itself; they decayed rapidly due to mechanical damage or contact with a high temperature; and finally they were good investment: they were melted, sold, stolen etc. The specimens in Mrzygłód, Jarogniewice and Poznań are patterned after the spherical Roman vessels from before about 1150. Their main body constitutes a support for a tower finial, with its considerable height diverging from the medieval models. About 1150 „architectonic” censers gained popularity that looked like faithful models of the Heavenly Jerusalem. The model was still used in the Gothic period, albeit it was reduced to the shape of the church. The idea that was born in the Middle Ages ordering formation of the censer on the pattern of the church lasted in the Polish goldsmithery until the middle of the 17th century, which is proven by seven vessels in the discussed group. Their finials, or the entire covers, look like spires (Zielonki, Małogoszcz, Żmigród Nowy, the Diocesan Museum in Przemyśl), or segmented cupolas with a lantern (Słupia, Licheń Stary, Graboszewo). The construction is complemented with a mixture of Gothic and modern ornaments. The censer cover from Służewo that looks like a tempietto, is the last link in the chain of the development of the architectonic mass of censers that evaluated according to the style of the changing epochs. The reason why conservative forms were used in goldsmithery for so long was the conservatism of the public. And what is more, these forms are typical of the vessels that were used for the worship of the Eucharist and relics that was denied by the Reformation. Their ideological archaism had a propaganda meaning then, proving the constancy and the many centuries of tradition of the institution of the Catholic Church. Who were the donors of the censers and why did they found them? Founded as votive offerings or as an expression of one’s private cult they manifested the prestige of the donor, irrespective of his being a clergyman or a lay person. For this reason inscriptions were engraved with his personal details, or more rarely with his initials or coat of arms only, so that they served commemorating the donor. The fact of offering the vessel to God made the person’s „chances” to be saved greater. Every time the altar was incensed the dead donor participated symbolically in the rite, and the prayer of the faithful indirectly became a prayer for him.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 4; 147-175
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Formy aorystyczne w XVII-wiecznych polonikach kijowskich
Aoristic Forms in the Seventeenth-Century Kiev Polonicas

Autorzy:

Klimek, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1943992.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

aoryst
czasownik
fleksja
polszczyzna kresowa
polszczyzna XVII wieku
tryb warunkowy
aorist
verb
flexion
border Polish
seventeenth-century Polish
the conditional

Opis:

This paper belongs to a cycle of studies on the Polish language in Kiev. It draws on to Zofia Kurzowa’s publication, which revised some opinions on the temporal and geographic ranges of aorist and the conditional that was formed by analogy from -bych, -bychmy. The sources here are Polish prints edited by Kiev-Pechersk Lavra. On their basis past and conditional forms have been presented, the cohesion of enclitical elements with various parts of speech and determinants of the grammatical person. Such data confirmed Kurzowa’s thesis that forms of the type robilichmy (we were doing) robilibychmy (we would do) were used much longer than only until the beginnings of the seventeenth century. What is more, they were well-known not only in the kind of Polish that was spoken in Małopolska region.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 6; 29-40
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Diplomacy, Power and Ceremonial Entry: Polish-Lithuanian Grand Embassies in Moldavia in the Seventeenth Century

Autorzy:

Wasiucionek, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/601487.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2012, 105
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Grand Vizieral Reception Ceremonies of European Ambassadors in the First Half of the Seventeenth Century

Autorzy:

Cevrioğlu, Mahmut Halef

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2035965.pdf

Data publikacji:

2020-11-19

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Ottoman diplomacy
grand vizier
audience
European-Ottoman relations

Opis:

Grand viziers acted as the utmost important figure in the Ottoman bureaucratic administration throughout the early modern era. Conducting relations with foreign countries and, hence, conforming to the rules of an established diplomatic practice in the process were among their duties. The present study, therefore, aims at highlighting the underrated procedure of grand vizierial audiences through selected cases from the first half of the seventeenth century. In this respect, dispatches and final reports of certain representatives of major European monarchs in Istanbul are brought to light along with complementary data from Ottoman fiscal records of the time. The reception of foreign diplomats by the grand vizier – which presents its own intricacies and follows its own set of rules – is hence laid under scrutiny to understand how a physical language of diplomacy was created. Accordingly, welcoming receptions by the grand viziers will be studied instead of focusing on the negotiation audiences between the grand viziers and the incoming embassies. Comparisons with the imperial audiences will also be useful both in underlining the differentiation of this physical language from the one employed in the audiences with the sultan and also in evaluating the diplomatic function of the grand vizier within the framework of Ottoman foreign relations. In this respect, the first receptions by the grand vizier were intended to welcome foreign embassies and played a crucial part in their diplomatic mission since the date for the sultanic audience was arranged herein. Moreover, exchange of gifts between the grand vizier and the emissaries, serving of refreshments and avoidance of any politically consequential issue during the meeting were the main elements of the grand vizierial receptions.

Źródło:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2020, 4; 123-141
2545-1685
2545-1693

Pojawia się w:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

The French Aspects in the Education Pattern of the Polish Nobility in the Seventeenth Century

Autorzy:

Serwański, Maciej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/16020748.pdf

Data publikacji:

2019-06-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th century
education of noble youth
reception of French cultural patterns
Sarmatism in education

Opis:

The pattern of education of the Polish noble youth in the seventeenth century changed in comparison with the preceding century. In the latter, the mul-tinational, multicultural and multidenominational nature of the Polish-Lithuanian Commonwealth nurtured attitudes of widely understood tolerance both in terms of ideology and in practice. Poland was receptive to strong Re-naissance influence, while numerous sons of the Polish nobles studied abroad, mainly in Italy but also in Germany and France. The education system in the Jagiellonian monarchy of reflected the trends and the ideals of contemporary European education. The seventeenth century saw increased influence of the Counter-Reformation in the Nobles’ Commonwealth. The ideas of Sarmatism, embracing xenophobia, religiosity and self-glorification of the existing, petrified political system, became more pro-nounced. These tendencies were broadly present in the pattern of the educa-tion of nobility, a pattern that was prone to strong Jesuit influence in the spirit of the doctrine laid down by the Council of Trent.

Źródło:

Studia Europaea Gnesnensia; 2019, 19; 55-64
2082-5951

Pojawia się w:

Studia Europaea Gnesnensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Realizacja tolerancji religijnej w XVII-wiecznym Marylandzie
Realization of religious toleration in the seventeenth century Maryland

Autorzy:

Michalik, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1912756.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

freedom of religion
law on religion
religious freedom
church and state (United States)
freedom of conscience and religion
relations between the state and churches
religious tolerance
kościoły i inne związki wyznaniowe
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
wolność sumienia i wyznania
związki wyznaniowe
wolność religijna
USA
tolerancja religijna

Opis:

Trudno nie zgodzić się z przyjętą przez większość badaczy tezą o funkcjonowaniu tolerancji religijnej w XVII-wiecznym Marylandzie, angielskiej kolonii złożonej w Ameryce w 1634 r. przez katolika Cecila Calverta, Lorda Baltimore. Wystarczy przypomnieć, iż przysięga gubernatora kolonii z 1648 r. była pierwszym amerykańskim aktem prawnym zawierającym słynną klauzulę swobodnej praktyki (free exercise of religion), a uchwalony w Marylandzie w 1649 r. An Act Concerning Religion pierwszą amerykańską ustawą gwarantującą przedmiotową swobodę wszystkim chrześcijanom. Badania zaprezentowane w niniejszym artykule pozwalają jednak postawić tezę, iż dla lordów Baltimore ostatecznym celem realizowanej w XVII-wiecznym Marylandzie tolerancji religijnej było wprowadzenie rozdziału kościoła od państwa w kolonii. Powyższe założenie pozwala na właściwe zrozumienie zarówno marylandzkich regulacji prawno-wyznaniowych jak i polityki tolerancji religijnej lordów Baltimore. Tytułem przykładu wskazać można na przeprowadzone przez władze Marylandu prześladowanie kwakrów, którzy z pobudek konfesyjnych odmawiali składania przysięgi wierności na rzecz Lorda Baltimore. Prześladowanie to pozostaje w sprzeczności z faktem, iż żaden z kwakrów, a nawet Żyd otwarcie przeczący boskości Chrystusa, nie zostali ukarani za bluźnierstwo przeciwko Trójcy Świętej, za który to czyn de iure groziła w XVII-wiecznym Marylandzie kara śmierci. Sprzeczność ta okaże się być jednak tylko pozorna, jeśli za podstawę powyższej polityki przyjmiemy realizację zasady rozdziału kościoła od państwa, gwarantującej świecki porządek w kolonii.
For many historians it is certain that in the seventeenth century Maryland, an English colony founded in America in 1634 by a Catholic, Cecil Calvert, Lord Baltimore, there was religious toleration. It is difficult to disagree with this statement. The oath of the Governor of Maryland from 1648 was the first American legal document which used the famous free exercise clause. Furthermore, An Act Concerning Religion enacted in Maryland in 1649, was the first American legislative act which guaranteed the free exercise of religion to all Christians. However, as far as this paper is concerned, it was not religious toleration that Lords Baltimore finally wanted to achieve. Their real idea was the separation of the church and state. This is the most convincing explanation not only of the seventeenth century Maryland religious laws, but also of the politics of the Lords Baltimore in the field of religious toleration. For instance, the Maryland government persecuted Quakers, after on the base of their religion they refused to take an oath of fidelity to the Lord Baltimore. In contrast to that, not one Quaker or even Jew, who openly denied the divinity of Christ, was punished for blasphemy against the Holy Trinity, which was by the law a capital crime in the seventeenth century Maryland. The reason behind this confusing policy was the realization of the idea of the separation of church and state which guaranteed the secular order in the colony.

Źródło:

Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 47-78
2081-8882
2544-3003

Pojawia się w:

Studia z Prawa Wyznaniowego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

REWALORYZACJA XVII-WIECZNEGO PARKU W TRZEBINACH KOŁO LESZNA
THE REVALORISATION OF THE SEVENTEENTH-CENTURY PARK IN TRZEBINY NEAR LESZNO

Autorzy:

Wróbel, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/537648.pdf

Data publikacji:

2003

Wydawca:

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Tematy:

Trzebiny
park w Trzebinach
Zespół pałacowo-parkowy
Rekonstrukcja parku

Opis:

Trzebiny, a village of mediaeval origin (mentioned in 1360) and Polish-German lineage, is located in south-western Greater Poland, in the commune of Święciechowa, 9 kilometres to the west of Leszno. From the 1920s to 1945 Trzebiny lay in the western borderlands of the Republic, and during the inter-war period it adjoined the German state frontier. The owners of the landed estates, the von Lessen family, left Trzebiny for the Reich, fearing the approaching front. The post-1945 influx of a new population became one the reasons for the rapid devastation of the abandoned palace and park. The reconstruction of the historical complex, initiated in 1982, was completed in 1987 – a period which we describe as stage I. It also encompasses the garden premises featured in the regular part of the park and the park sculptures, damaged during the post-war period and reconstructed in 1993. Stage II, which took place in 1996-1999 and 2001-2003, supplemented the plants and formed and enlarged the rows of trees. A reconstructed fountain, a copy of Bernini’s Triton Drinking from a Corncupia, was placed in the southern part of the regular section of the park. In the landscape part of the park the tree crowns were pruned, dry branches and boughs were removed, and the tension lines were repaired. At the same time, an archeological reconnaissance of the terrain discovered relics of prehistorical settlements (the Lusatian culture) as well as settlements from the Late Middle Ages and the modern era. A mediaeval tower-manor house was found on the spot of the present-day “Four seasons” bower. Relics of a seventeenth - eighteenth-century residential development were registered to the south of the palace, near the historical complex of ponds. Flagstones, visible in the Duncker lithograph, were disclosed during plantings carried out in the 1990s in the south-western part of the park. The palace-park complex is located in the valley of the Krzycki Rift. One of the fragments of the old river-valley was transformed into a pond. Melchior Gurowski, who commissioned the construction of the “old manor” completed in 1680-1690, is considered to have been the builder of the object (mentioned in 1709), while the project is ascribed to an architect from the circle of Jan Catenazzi. The park surrounding the manor house was described as an Italian garden. The successive owners, members of the Nieżychowski family, rebuilt the park in about the middle of the eighteenth century. This is the period of the origin of the stone sculptures whose fragments were discovered in the park. After 1860, axial elements of the classical Italian garden became obliterated in the course of work conducted by the Von Leesens. As a result, the garden assumed the shape of a landscape park embellished with sculptures and flower beds. The park, whose area totals 6,1 hectars, contains trees of assorted ages, the most ancient being about 200 years-old. The varied species in the ground cover include lilies of the valley, goldilock and periwinkle. Squirrels are among the permanent residents of the park, and tree crowns offer nesting to black woodpeckers, nightingales, wood pigeons and the tawny owl. The regular layout of the park was recreated in the area of the presumed Italian garden, and nineteenth- century stone statues were situated in place of the Baroque originals, with an obelisk featuring the von Leesen coat of arms in the centre. The borderlines of the regular part of the park were enclosed by a row of hornbeam and stone pedestals scattered symmetrically on both sides. The reconstruction of the park is being continued up to this day. At present, chief tasks include cleaning the pond, rendering the culverts patent, and the construction of a river bar in the Krzycki Rift. The park in Trzebiany attracts numerous visitors and is a special favourite of young couples who take souvenir photographs against its background. Once a year, at the beginning of December, a cross country race is arranged for children under the motto: “running amidst historical monuments”.

Źródło:

Ochrona Zabytków; 2003, 3-4; 127-136
0029-8247

Pojawia się w:

Ochrona Zabytków

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Błogosławiona Zofia Czeska. Niezwykła kobieta w XVII-wiecznym Krakowie
Blessed Zofia Czeska. An extraordinary woman in the seventeenth-century Krakow

Autorzy:

Kijak-Sawska, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/571708.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

Zofia Czeska
prezentki
Kraków
szkoła żeńska
edukacja
Krakow
girl school
education

Opis:

W artykule przedstawiono życie i działalność błogosławionej Zofii z Maciejowskich Czeskiej, założycielki Zgromadzenia Sióstr Prezentek oraz najstarszej na ziemiach polskich szkoły żeńskiej. W celu kształcenia dziewcząt Zofia Czeska utworzyła tzw. „Dom Panieński” przy ulicy Szpitalnej w Krakowie. Jej dzieło stanowiło w swoim czasie odpowiedź na potrzeby mieszkańców XVII-wiecznego Krakowa i okolic. Patronat nad szkołą i domem dla dziewcząt objął od początku zakon jezuitów.
The article presents the life and activity of Blessed Zofia Czeska-Maciejowska, founder of the Congregation of the Virgins of the Presentation of the Blessed Virgin Mary and the oldest female school in Poland. To educate girls, Zofia Czeska created the so-called “Presentation of the Blessed Virgin Mary Home for Girls” at Szpitalna Street in Krakow. Her work was a response to the needs of the residents of the 17thcentury Krakow and the surrounding area. The Jesuit order took the patronage over the school and home for girls.

Źródło:

Polonia Sacra; 2019, 23, 4(58); 101-120
1428-5673

Pojawia się w:

Polonia Sacra

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

The Institution of Council of the Senate in the Political System of the Polish-Lithuanian Commonwealth under the Rule of Ladislaus IV Vasa (1632–48)

Autorzy:

Goszczyński, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2131457.pdf

Data publikacji:

2021-01-19

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

the Senate of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the seventeenth century
Council of the Senate
Sigismund III Vasa
Ladislaus IV
Polish nobility in the seventeenth century
Adam Kazanowski

Opis:

Established under the Henrician Articles of 1573, the institution of Council of the Senate was supposed to be a standing advisory body to the rulers of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Over the first few decades of its existence, the monarchs did not respect the obligation to appoint resident senators as the Council’s members. This changed only in 1607, as a result of a conflict between the king and the estates and the Rebellion of Sandomierz – the events that mobilised the nobility to enforce the monarch to observe the law in this respect. Since the beginning of his reign, Ladislaus IV Vasa fairly readily convened meetings of the Council, at which its members expressed their opinions on the current problems. The deliberations were usually about the state’s foreign policy, the functioning and internal security of the state, the affairs of war and peace, the military and the treasury, the king’s or the royal family’s private affairs, the Commonwealth’s feoffs, and matters related to private affairs of members of the power elite. Resulting from the monarch’s actions that did not win popularity in the nobility-dominated society, the Chamber of Deputies started with time perceive the Council as an institution detrimental to the state’s interest. The Chamber consequently extort from the king and the senators the duty to read out the reports on the senatus consilia at the diet (sejm) forum. Consequently, the upper chamber’s position was weakened and the Council of the Senate politicised – a process that directly affected Poland-Lithuania’s political system, vastly contributing to its degeneration.

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2021, 122; 181-207
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Fałszerstwa szelągów Rzeczypospolitej z XVII wieku wykonane techniką walcową
Milled false shillings of the Polish-Lithuanian state from the seventeenth century

Autorzy:

Wnęk, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2091053.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Źródło:

Wiadomości Numizmatyczne; 2013, 57, 1-2 (195-196); 151-206
0043-5155

Pojawia się w:

Wiadomości Numizmatyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

„Niemowa z Kampen” — Hendrick Avercamp w Archiwum Zbigniewa Herberta
“The Mute of Kampen” — Hendrik Avercampin Zbigniew Herbert’s Archives

Autorzy:

Śniedziewska, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1535075.pdf

Data publikacji:

2010-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Zbigniew Herbert’s essay
Hendrik Avercamp
winter landscapes
the seventeenth century Dutch painter

Opis:

The present article analyses the rough drafts of Zbigniew Herbert’s essay on Hendrik Avercamp — the seventeenth century Dutch landscape painter who specialized in winter landscapes and scenes with numerous tiny figures. The author attempts to reconstruct the compositional idea for the essay and establishes facts concerning the research work done by Herbert concerning the life and work of Avercamp, confronts the findings with the present state of research and considers the issue of the biographical dimension of the painter’s artistic output as one of the keys to solving the interpretative problems of his paintings and the artistic tradition that had influenced the shaping of the Avercamp idiom of paintings. Avercamp’s works are juxtaposed in the article with the landscapes painted by Pieter Bruegel the Elder to show the difference between the visions of the world represented by the two painters. Bruegel, in Herbert’s opinion, is bitter in his reflection on the subject of transiency of human existence. Avercamp, conversely, tends to have a cheerful outlook on life, the world and his compatriots. Avercamp’s paintings allow us to get to know winter customs of the Dutch, their winter outdoor games participated by all — hence a thesis posed by the poet underlying the democratic character of skating rinks. In doing so, Herbert proposes to scrutinize carefully Avercamp’s artistic output within the context of, defined after Schiller, the notion of naivety, understood as “the virtue of accepting reality with humility” adopted from the old masters.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2010, 17; 265-295
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Globalny kryzys : wojna, zmiany klimatyczne i katastrofa w XVII wieku
Global crisis : war, climate change and catastrophe in the seventeenth century

Autorzy:

Parker, Geoffrey (1943- ).

Współwytwórcy:

Szadkowski, Paweł. Tłumaczenie
Firma Handlowo Usługowa NAPOLEON V, Dariusz Marszałek. Wydawca

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Oświęcim : Napoleon V

Tematy:

Azjaci
Europejczycy
Historia wojskowa
Kryzys
Ruchy społeczne
Zmiany klimatyczne
Monografia

Opis:

Bibliografia na stronach 667-717. Indeks.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Książka

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

O siedemnastowiecznym kazaniu maryjnym Columba gemens et dolens... Sylwestra Rodkiewicza
On the seventeenth century marian sermon "Columba Gemens et dolens..." by Sylwester Rodkiewicz

Autorzy:

Baron, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/636484.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

COLUMBA GEMENS ET DOLENS
SYLWESTER RODKIEWICZ
THE SERMON

Opis:

The conceit based on a metaphor presented in the title, played also an important role as an element influencing the shape of extensive passages of the sermon. The analysis of the work confirms the thesis concerning the dependence between the sermon-conceit and the emblematic form. The audience is influenced both by the conceit and the emblem, which is based on the same mechanism - in the course of the disquisition, the presence of the connection between initially contradictory elements is shown.

Źródło:

Terminus; 2010, 12, 2(23); 37-61
2084-3844

Pojawia się w:

Terminus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Continuity between Early Paulicianism and the Seventeenth-Century Bulgarian Paulicians: the Paulician Legend of Rome and the Ritual of the Baptism by Fire

Autorzy:

Saldzhiev, Hristo

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682318.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Bogomils
Paulicians
Bulgaria
Paulician legend of Rome
ritual of the baptism by fire

Opis:

During the Middle Ages two dualistic communities were active in Bulgaria and Bulgarian lands – Bogomils and Paulicians. Paulicians, unlike Bogomils, survived as a separate religious sect up to the 17th century, when most of them gradually accepted Catholicism. The detailed reports of Catholic missionaries, priests and bishops shed light on different aspects of their beliefs and practices from the 17th century. The aim of the present article is to propose an explanation of a strange ritual and a legend spread among the Bulgarian Paulicians and recorded in the above-mentioned reports. The thesis of the article is that the legend and the ritual in question refer to the early history of Paulicianism. The ritual is related to syncretic religious notions and goes beyond the scope of dualism. I try to examine the legend and ritual in the context of Paulician history in the Balkans, especially in the context of Paulician belief system, inherited from the early Anatolian Paulicians.

Źródło:

Studia Ceranea; 2019, 9; 657-679
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

The English Connection: Jacob and Johann Philipp Breyne, James Petiver and Plants: The Correspondence between the Breynes and Petiver from the 1690s

Autorzy:

Pękacka-Falkowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2050975.pdf

Data publikacji:

2022-01-02

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

history of science
transfer of knowledge
Polish Prussia (in the seventeenth century)
Danzig/Gdańsk, Royal Society

Opis:

The article discusses the hitherto unknown correspondence between the Danzig (present-day Gdańsk) botanist Jacob Breyne, his son Johann Philipp Breyne, and James Petiver in the last decade of the seventeenth century. Their correspondence documents contacts between one of the most important naturalists of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the second half of the seventeenth century and members of the Royal Society. The content of the letters reveals how books, naturalia and various artefacts circulated between Western and East-Central Europe. It also reveals the principles of reciprocity and friendship followed by those who conducted inquiries into natural history.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2022, 128, 2; 167-198
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Franciszkańskie inwentarze muzyczne z II połowy XVII wieku ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie

Autorzy:

Dacewicz, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690155.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Lviv
Drohiczyn on the Bug
Przemyśl
inventories of the seventeenth century music
Franciscan bands in the seventeenth century
repertoire of Franciscan bands
Lwów
Drohiczyn nad Bugiem
inwentarze muzyczne XVII w.
kapele franciszkańskie w XVII w.
repertuar kapel franciszkańskich

Opis:

Research in the Manuscript Section of the Vilnius University Library has revealed three inventories, dating to the second half of the Seventeenth Century, containing musical documents of Franciscan ensembles active in Lvov, Drohiczyn and Przemyśl. The musical inventories of the Franciscan friars from Drohiczyn and Lvov (the Friary and Church of the Finding of the Holy Cross) have remained completely unknown till now, with only the 1677 inventory of Przemyśl known to the scholarly community since 1974. The newly discovered musical inventory from Przemyśl complements, in numerous areas, the Przemyśl inventory from 1677, providing more accurate information on the authors of musical works and their performers. In 2012, a critical edition of the three musical inventories appeared in an article from W nurcie franciszkańskim (Franciscan Trends), published by the Kraków-based Franciscan Scientific Association. This paper, therefore, focuses on presenting the contexts in which these lists of musical works were compiled and on a comparison of repertoires of the Conventual Franciscan ensembles active in the Seventeenth Century in Lvov, Drohiczyn and Przemyśl. The newly discovered Franciscan inventories show the preferred repertoire, the number of musicians and the musical genres performed in the Franciscan churches and friaries in the Lithuanian and Ruthenian Province in the second half of the Seventeenth Century by contemporary vocal and instrumental ensembles. Th ey provide more information about musical works by such renowned composers as Marcin Mielczewski (1605–1651) or Marco Scacchi (1602–1662). They also contain scant information on Franciscan composers Andrzej Chyliński (post 1658), W. Dembołęcki (c. 1585 – c. 1647), Vincenzo Scapitta (1584–1656), citing, respectively, single works of theirs.
Kwerendy przeprowadzone w Dziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie przyniosły odkrycie trzech inwentarzy z II połowy XVII w., w których zostały spisane muzykalia franciszkańskich kapel działających we Lwowie, Drohiczynie nad Bugiem i Przemyślu. Inwentarze muzyczne franciszkanów z Drohiczyna nad Bugiem i Lwowa (klasztor i kościół pw. Znalezienia Świętego Krzyża) nie były dotychczas w ogóle znane, jedynie inwentarz przemyski z 1677 r. wprowadzono do obiegu naukowego w 1974 r. Nowo odszukany muzyczny inwentarz przemyski w wielu miejscach uzupełnia inwentarz muzyczny przemyski 1677 r., konkretyzując autora kompozycji i skład wykonawczy. Ponieważ komentarz oraz edycja trzech inwentarzy muzycznych są już dostępne w opublikowanym artykule wydanym w 2012 r. przez Franciszkańskie Towarzystwo Naukowe w Krakowskim periodyku „W nurcie franciszkańskim”, w poniższym artykule skoncentrowano się na przedstawieniu środowisk, w których sporządzono wykazy utworów muzycznych oraz na porównaniu repertuarów kapel działających w XVII w. przy klasztorach Braci Mniejszych Konwentualnych we Lwowie, w Drohiczynie i Przemyślu. Odszukane franciszkańskie inwentarze obrazują preferencje repertuarowe, wielkość obsady, prezentują gatunki muzyczne kompozycji wykonywanych w kościołach i klasztorach franciszkańskich prowincji litewsko-ruskiej w II połowie XVII w. przez kapele wokalno-instrumentalne wówczas istniejące. Uzupełniają wiedzę na temat dzieł muzycznych takich znanych kompozytorów jak Marcin Mielczewski (1605–1651) czy Marco Scacchi (1602–1662). Wnoszą skromną informację na temat kompozytorów-zakonników franciszkańskich Andrzeja Chylińskiego (koniec XVI w. – po 1658), W. Dembołęckiego (ok. 1585 – między IX 1645 a II 1647), Vincenza Scapitty (1584–1656), podając pojedyncze kompozycje ich autorstwa.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Druki jezuickie w kręgach prawosławnych: dwa przykłady z XVII-wiecznej Rzeczypospolitej
Jesuit books among the Orthodox: two examples from the seventeenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth

Autorzy:

Korzo, Margarita A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/912384.pdf

Data publikacji:

2018-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Fulvio Androzzi
Marcin Śmiglecki
Orthodox religious literature
Orthodox Rituals
sample sermons
Orthodox manuals on moral theology
translation techniques
prawosławna literatura religijna
prawosławny Rytuał
kazanie wzorcowe
prawosławne manuale spowiednicze
techniki translatorskie

Opis:

Tłumaczenia dzieł jezuitów Fulvia Androzziego (1523–1575) i Marcina Śmigleckiego (1563/64–1618) na język cerkiewnosłowiański i tzw. prostą mowę rozpatrywane są jako ciekawy przykład funkcjonowania utworów katolickich w XVII-wiecznym środowisku prawosławnym w Rzeczypospolitej. Della frequenza della communione (1579) Androzziego powstał jako traktat o częstym przyjmowaniu komunii. Oba jego przekłady polskie: w wersji skróconej Stanisława Grochowskiego (Scieszka poboznego chrześcianina, 1600) i pełnej Szymona Wysockiego (Skarbnica duchowna, 1600) stały się źródłem lakonicznego kazania wzorcowego na pogrzeb w składzie prawosławnego Rytuału (Wilno 1621). Traktat teologiczno-prawny o pobieraniu procentów i o kontraktach Śmigleckiego (O lichwie i trzech przednieyszych kontrakciech, Wilno 1596) został częściowo włączony do pierwszego prawosławnego manuale spowiedniczego Mir s Bogom čeloveku (Kijów 1669). Zarówno kazanie wzorcowe, jak i manuale spowiednicze należały do nowych gatunków literatury religijnej, które zaczęły powstawać w piśmiennictwie prawosławnym dopiero w XVII wieku pod wpływem tradycji katolickiej.
The history of works composed by Jesuits Fulvio Androzzi (1523–1575) and Marcin Śmiglecki (1563/64–1618) and their translations into Church Slavonic and the so-called “prostaâ mova” are considered as an interesting example of the spread of Catholic works among adherents of Orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Androzzi’s Della frequenza della communione (1579) was originally an essay on the preparation for frequent communion. Its two Polish-language editions by Stanisław Grochowski (Scieszka poboznego chrześcianina, 1600) and Szymon Wysocki (Skarbnica duchowna, 1600) served as a source for a concise, written in “prostaâ mova” funerary sample sermon, which is found in the Vilna’s Orthodox Ritual 1621. An essay on theological and legal aspects of money-lending (usury) by Śmiglecki (O lichwie i trzech przednieyszych kontrakciech, 1596) was partly used for drawing up a treatise on moral theology Mir s Bogom čeloveku (1669) published in the Kiev Monastery of the Caves. Both sample sermons and treatises on moral theology were new literary genres for Orthodox tradition; their origin in the seventeenth century can be associated with Catholic influences.

Źródło:

Biblioteka; 2018, 22(31); 65-74
1506-3615
2391-5838

Pojawia się w:

Biblioteka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Budowle „grupy tarłowskiej” a rzymska architektura sakralna początku XVII wieku
Buildings from the “Tarłów group” and Roman sacred architecture from the beginning of the seventeenth century

Autorzy:

Stankiewicz, Aleksander

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2082105.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Opis:

The subject of this article is the architecture of sacral buildings so far classified by scholars as one group of buildings (“the Tarłów group”) with similar stylistic features, designed by an anonymous architect. A critical analysis of the current research material allows us to limit their numbers to the parish church in Gołąb (1626–1634), the collegiate church in Klimontów (1643–1650), the parish churches in Tarłów (before 1647) and Jedlińsk (before 1645), and the Rosary Chapel (c. 1642–1650) at the parish church in Kazimierz Dolny. The church in Tarłów with its arrangement of vaults and lunettes seems to be reliant on the leading sacral architectural designs created in the first half of the 17th century in Northern Italy and the Kingdom of Bohemia. Its colonnaded façade, which was the first of its kind in Central Europe, repeated at least on the first floor the unrealized designs of the façade of the church of SS. Ambrogio e Carlo al Corso in Rome, designed by Onorio Longhi and Martino Longhi the Elder. On the other hand, in the case of the side chapels of the church in Jedlińsk and the Rosary Chapel, their columnar articulation refers to the completed or unrealized projects by leading late 16th- and early 17th-century Italian architects such as Ottaviano Mascarino, Giovanni Maria Ricchini, Francesco da Volterra and Carlo Maderno. The system of vaults in the Klimontów collegiate church and the Tarłów church recalls the churches of Our Lady of Victory in Prague (1611–1613), St. James in Jičín (after 1628), and the Church of the Assumption of the Virgin Mary in Stará Boleslav (1620s–1630s). The eclecticism of the spatial arrangement of the buildings and the staging of the façades and interiors prove a good knowledge of early modern Italian architecture. In the absence of archival sources, it is at present difficult to identify their architect. However, the builders of these structures were guild craftsmen operating in the former Sandomierz and Lublin provinces. An analysis of their working methods links the Tarłów church to the mason Lorenzo Senes, the builder of the collegiate church in Klimontów and the Krzyżtopór castle in Ujazd (1621–1644). In Tarłów and Kazimierz Dolny, Senes cooperated with the still anonymous Master of Tarłów, the author of stucco and terracotta decorations.

Źródło:

Rocznik Historii Sztuki; 2019, 44; 27-48
0080-3472

Pojawia się w:

Rocznik Historii Sztuki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Oxen trade from the fifteenth century to the beginning of the seventeenth century and its relations with the environment and space – case study of Greater Poland

Autorzy:

Orłowska, Anna Paulina
Szwedo-Kiełczewska, Patrycja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2036298.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

przestrzeń miejska
jarmarki
handel wołami
środowisko
urban space
fairs
oxen trade
environment

Opis:

The paper focuses on the interrelations between the environment, urban space, and oxen trade. On the basis of sources from the region of Greater Poland, it discusses particular conditions of trade in livestock (routes, pace of driving the animals, the need to feed and give water to the oxen). It also points to thus far ignored issues connected with indispensable adaptation of the urban space to the needs of the large-scale oxen trade which flourished during fairs taking place in various towns and emphasises the necessity to carry out further research in this regard.
Artykuł koncentruje się na zależnościach zachodzących między środowiskiem naturalnym, przestrzenią miejską i handlem wołami. Na podstawie źródeł pochodzących z terenów Wielkopolski omówiono specyficzne uwarunkowania dotyczące handlu żywym inwentarzem (trasy, tempo przepędu, konieczność wypasu i popoju zwierząt), zwrócono uwagę na pomijane dotąd zagadnienia związane z koniecznością dostosowania przestrzeni miejskiej do wymagań handlu wołami na szeroką skalę, który rozkwitał podczas jarmarków odbywających się w poszczególnych ośrodkach miejskich, postulując przy tym konieczność pogłębienia badań w tym zakresie.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2021, 82; 7-36
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Siedemnastowieczny skarb monet ze Śląska w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie
The seventeenth century coin hoard from Silesia in the collection of the National Museum in Szczecin

Autorzy:

Pawłowski, Mieszko

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2117779.pdf

Data publikacji:

2007

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Opis:

A hoard of modern coin purchased around 1975 at the local antique shop is kept in the collection of the National Museum in Szczecin. The place, time and circumstances of discovery are unknown. It is only known to have come from Silesia. At present the hoard comprises 633 coins, the oldest one having been struck in 1618, the youngest - in 1724. Almost all of them (99.84 %) come from Habsburgian countries. Most numerous are those from Silesia (270 pieces - 42.65 %) andthe mint of Wroclaw (170 pieces) to be followed by Bohemia (148 pieces), Hungary (120 pieces) and the ancestral lands of the Austrian Habsburgs (92 pieces). Coins struck during the reign of Emperor Leopold I (1658-1705) prevail - 422 pieces. There are 124 coins of Joseph I (1705-1711), and 46 of Charles VI (1711-1740). Three-kreutzer coins (Groschen) predominate in respect of nominals - 455 pieces. There are 174 six-kreutzer coins, and only 4 fifteen-kreutzer pieces. After conservaton the deposit weighs 1275 g., its purchasing value of the time might be estimated approx. 20 thaler.

Źródło:

Wiadomości Numizmatyczne; 2007, 51, 1(183); 104-108
0043-5155

Pojawia się w:

Wiadomości Numizmatyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Curriculum vitae Henryka de Raësa, oficera cudzoziemskiego z drugiej połowy XVII wieku
Curriculum Vitae Henri de Raës, a Foreign Officer, the Second Half of the Seventeenth Century

Autorzy:

Jankowski, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23944093.pdf

Data publikacji:

2009-12-31

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Henryk de Raes
oficer
curriculum

Opis:

W artykule: Dziwne losy skarbu Henryka de Raësa w dobie „potopu szwedzkiego” i bezskuteczne próby jego odzyskania [„Barok” (Historia-Literatura-Sztuka), XV/1 (29) 2008, s. 71-87] skupiłem się na „fortunie” Henryka de Raësa, którą stracił w służbie u Bogusława Radziwiłła (1620-1669), koniuszego litewskiego i generalnego gubernatora Prus Książęcych. Na kanwie losów skarbu Henryka de Raësa rysuje się wzorcowy model kariery żołnierza cudzoziemskiego w nowożytnej Rzeczypospolitej. Ilustracją tego wzorca są dokumenty wydane w powyższym tekście. Można je umownie nazwać curriculum vitae Henryka de Raësa. Napisane zostały, jak same nazwy wskazują („pretensje” i „objaśnienie pretensji”) dla zaspokojenie roszczeń. Z uwagi na skąpe źródła, w dużej mierze artykuł w „Baroku” był oparty na hipotezach. Mając cały czas w pamięci ograniczoną wiarygodność źródła chcę dać czytelnikowi możliwość jego interpretacji. Dla ilustracji, do jakiego znaczenia doszła rodzina de Raësa w Wielkim Księstwie Litewskim, i to bez uzyskania indygenatu przez protoplastę rodu, we wstępie do wydawanych źródeł przestawione zostały koligacje i urzędy jakie pełnili ich przedstawiciele aż do wygaśnięcia gałęzi rodu w Rzeczypospolitej w początkach XIX w. Szerzej we wstępie do wydawanych źródeł zająłem się instytucją indygenatu dla oficerów cudzoziemskich służących w Rzeczypospolitej w okresie „potopu”.
In the article “Strange Fate of the Treasury of Henry de Raës in the Era of the Swedish Deluge and the Unsuccessful Attempts to Regain It” [“Barok” (Historia–Literatura–Sztuka), XV/1 (29) 2008, pp. 71–87] the author focuses on the “fortune” of Henri de Raës, which was lost during his service for of Bogusław Radziwiłł (1620–1669), Lithuanian Master of the Horse (Equerry) and Governor General of Prussia. The fate of the treasury of Henry de Raes is an example of a standard model of foreign soldier’s career in the modern Polish-Lithuanian Commonwealth. The source documents published in the article are an illustration of this career pattern and may be conventionally called curriculum vitae of Henry de Raës. These documents were created for settlement of claims what their titles indicate too (“claims” and “explanation of the claims”). The article in “Barok” was based largely on hypotheses taking into account the limited sources credibility. Bearing this in mind the author wants to give the reader possibility of his own interpretation. Kinship and offices that representatives of the de Raës family held till the early nineteenth century (when the line became extinct in Poland) are described in the introduction to the sources in order to illustrate the importance of what achieved the de Raës family without indigenatus being granted to the progenitor of the family in the Grand Duchy of Lithuania. In the introduction to the sources the author deals with the denization of foreign officers serving in the Polish-Lithuanian Commonwealth during “the Deluge”.

Źródło:

Miscellanea Historico-Archivistica; 2008-2009, 15-16, 15-16; 91-111
0860-1054

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Archivistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Diplomats as Poets, Poets as Diplomats. Poetic Gifts and Literary Reflections on the Dutch Mediations between Poland-Lithuania and Sweden in the First Half of the Seventeenth Century

Autorzy:

Hulsenboom, Paul

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/695699.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

diplomatic poetics
gift exchange
literary representation
Dutch Republic
Poland-Lithuania
Sweden
Danzig

Opis:

This article examines two Dutch diplomatic missions, in 1627–28 and 1635, by which the United Provinces intervened in a Polish-Swedish armed conflict in Prussia. The focus is on ‘diplomatic poetics’: the ways in which literature functioned within diplomatic practice, and how that practice (or the ‘diplomatic moment’) was in turn envisioned in literature. The Polish-Swedish conflict was of great interest to the United Provinces, and was elaborately discussed in various Dutch media, as well as in the correspondences of merchants and politicians. The Dutch embassies to Polish territories themselves, meanwhile, inspired a number of literary works, published mostly in the Republic, but also in for example Danzig and Königsberg. These sources demonstrate how early modern literary and diplomatic practices in Europe overlapped and influenced each other. Firstly, German, French and Dutch poems by Johannes Plavius, Simon van Beaumont and Joost van den Vondel illustrate the blurring of the lines between the realms of diplomacy and literature. Poems could function as diplomatic gifts, enabling both personal, intellectual communication and the widespread transmission of political messages. Moreover, Latin and German plays by Johannes Narssius and Simon Dach, and more importantly Latin poems by Simon van Beaumont and Caspar Barlaeus, as well as an illustrated Dutch account of the first mission by Abraham Booth, reveal that the Dutch envoys featured in literary narratives as both wise peace bringers and travelling poets, and their missions to Poland as both arduous ordeals and epic adventures. Much like poetic gifts, these literary reflections on ‘the diplomatic moment’ had public diplomatic agency, simultaneously voicing political opinions and crafting artistic images of the diplomats themselves.

Źródło:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2019, 3
2545-1685
2545-1693

Pojawia się w:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Hiponimia i meronimia w słownictwie agrarnym XVII-wiecznych dzieł Jakuba Kazimierza Haura
Hyponymy and Meronymy in the Agrarian Vocabulary of the Seventeenth-Century Works of Jakub Kazimierz Haur

Autorzy:

Galilej, Cecylia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1878716.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

relacje semantyczne
hiponim
hiperonim
holonim
meronim
terminologia specjalistyczna
semantic relations
hyponym
hyperonym
holonym
meronym
specialized terminology

Opis:

Niniejszy artykuł prezentuje wycinek polskiej leksyki XVII-wiecznej, wyekscerpowanej z trzech popularnych dzieł poradnikowo-encyklopedycznych Jakuba Kazimierza Haura (autora poczytnych przez dwa stulecia traktatów o tematyce agrarnej), ujętej w relacje hiponimii i meronimii. Badania wykazały, że nie da się objąć jednym schematem hiponimicznym lub meronimicznym – nawet bardzo uogólnionym – wszystkich terminów rolniczych. Takie układy trzeba konstruować osobno dla poszczególnych typów słownictwa (z kategorii ludzi, roślin, zwierząt, artefaktów, miar itd.), choć niektóre pola leksykalno-semantyczne z danej kategorii mogą mieć podobną, zbieżną w niektórych miejscach strukturę, zwłaszcza na górnych poziomach hierarchii, np. w układzie hiponimicznym: gadzina – bydło; drób – kogut, kura; koń, krowa; baran, owca lub meronimicznym: budynek – dach, węgieł; izba, pokój; okół – chlew, obora; piwnica, loch. Holonimię i meronimię łączy wspólny składnik, tj. element zawierania się znaczenia, różni je natomiast struktura hierarchii, jakie każda z nich tworzy. Obie analizowane relacje semantyczne porządkują zebrany z tekstów Haura zasób leksykalny w zakresie XVII-wiecznej terminologii rolniczej. Hiponimia w wyniku poszukiwania elementu podobieństwa, meronimia zaś przez próby zintegrowania części i całości przyczyniły się do wydzielenia wewnętrznie spójnych i zewnętrznie odróżnianych grup słownictwa o niekiedy skomplikowanych związkach znaczeniowych.
This article presents a section of seventeenth-century Polish lexis, excerpted from three prominent guidance and encyclopedic opuses of Jakub Kazimierz Haur (author of agrarian treatises widely-read over two centuries), included in hyponymy and meronymy relations. Studies have shown that it is impossible to cover all agricultural terms with one hyponymic or meronymic pattern – even with very generalized one. Such patterns need to be constructed separately for each type of vocabulary (from a category of people, plants, animals, artifacts, measures etc.), although some lexical-semantic fields from a given category may have similar and convergent structure in some places, especially at the upper levels of the hierarchy, e.g. in the hyponymic set: gadzina (farm animal) – bydło (cattle); drób (poultry) – kogut (rooster), kura (hen); koń (horse), krowa (cow); baran (ram), owca (sheep) or the meronymic one: budynek (building) – dach (roof), węgieł (quoin); izba (chamber), pokój (room); okół (cattle yard) – chlew (pigpen), obora (cowshed); piwnica (cellar), loch (dungeon). Holonymy and Meronymy share a common component, ie. an element of concluding the meaning, and on the other hand, they differ in the structure of the hierarchy which each of them form. Both analyzed semantic relations organize the lexical resource collected from the texts of Haur in terms of seventeenth-century agricultural terminology. Hyponymy, seeking for the element of similarity, and meronymy, trying to integrate the part and the whole, contributed to the separation of internally coherent and externally differentiated groups of vocabulary which sometimes have complex semantic relations.
Cet article présente une fraction du lexique polonais du XVIIe siècle, issue de trois œuvres populaires de caractère conseillant et encyclopédique de Jakub Kazimierz Haur (l’auteur des dissertations agraires largement lues pendant deux siècles) et incluse dans les relations d’hyponymie et de méronymie. Des études montrent qu'il est impossible de trouver un modèle hyponymique ou méronymique – même un modèle très général – pour tous les termes agricoles. Tels systèmes doivent être construits séparément pour chaque type de vocabulaire (selon les catégories tels que: personnes, plantes, animaux, artefacts, mesures etc.), bien que certains champs lexicaux et sémantiques de la catégorie particulière puissent avoir une structure similaire et convergente dans certains points, en particulier aux niveaux supérieurs de la hiérarchie, par exemple, dans un système hyponymique: gadzina (animaux de ferme) – bydło (bovins); drób (volaille) – kogut (coq), kura (poule); koń (cheval), krowa (vache); baran (mouton), owca (brebis) ou méronymique : budynek (bâtiment) – dach (toit), węgieł (coin de bâtiment); izba (pièce), pokój (chambre); okół (ferme) – chlew (porcherie), obora (étable); piwnica (cave), loch (cachot). L’holonymie et la méronymie possèdent un composant commun: un élément de contenir le sens, et ils diffèrent dans la structure de leurs hiérarchies. Les deux relations sémantiques analysées organisent le matériau lexical trouvé dans les textes de Hair dans le cadre de la terminologie agricole du XVIIe siècle. L’hyponymie, à la suite de la recherche d’un élément de similitude, et la méronymie, en essayant d’intégrer les fragments et l’ensemble, ont contribué à la séparation des groupes de vocabulaire qui ont parfois des relations sémantiques complexes et qui sont cohérents à l’intérieur et différents à l’extérieur.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 8; 75-96
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Miłosz Aleksandrowicz, Teoretyczne podstawy francuskiej polifonii liturgicznej XVII wieku
Miłosz Aleksandrowicz, Teoretyczne podstawy francuskiej polifonii liturgicznej XVII wieku [The Theoretical Basis of the French Liturgical Polyphonyof the Seventeenth Century]

Autorzy:

Wiśniewski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2037030.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Źródło:

Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 13; 173-175
2353-7272

Pojawia się w:

Roczniki Teologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Podatek podwodowy do połowy XVII stulecia w Koronie
The podwoda tax to the mid-seventeenth century in the Polish Crown

Autorzy:

Łopatecki, Karol

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519710.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

podwody
podatki i finanse w Koronie
skarb nadworny
rewolucja komunikacyjna
poborcy
szos
transport XVI–XVII w.
unpaid transport duties (podwody)
taxes and finances in the Crown
court treasury
transport revolution
tax collectors
urban wealth tax (szos)
transport in the 16th–17th cc.

Opis:

W artykule przeanalizowano przyczyny wprowadzenia w 1564 r. podatku podwodowego. Scharakteryzowano jego dalsze reformy organizacyjno-prawne zachodzące w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII stulecia. Zaakcentowano zasady naliczenia podatku płatnikom, sposób jego wybierania oraz rozwiązania dotyczące ściągania zaległości podatkowych. Punktem granicznym prowadzonych badań są reformy Władysława IV przeprowadzone w latach 1646–1647, kiedy zlikwidowano podwody i czterokrotnie podniesiono wymiar podstawy opodatkowania. Dokonano również oceny wielkości przychodów zasilających skarb nadworny z tej daniny.
The article analyses the reasons for introducing the transport services (podwoda) tax in 1564. Next, it characterises its further organisational and legal reforms conducted in the second half of the sixteenth and the first half of the seventeenth centuries. Then, it presents the principles of calculating the tax for payers, the methods of its levying and solutions concerning the collection of outstanding taxes. The research is based on the reforms of King Władysław IV carried out in 1646–1647, when the tax base was increased four times. The study also includes an assessment of the amount of revenue flowing to the court treasury from these duties.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 175-199
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Dochodowość ekonomii królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim w drugiej połowie XVII wieku
The profitability of royal economies in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the seventeenth century

Autorzy:

Zawadzki, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519709.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

dobra stołowe
ekonomie królewskie
Grodno
Mohylew
Olita
Szawle
Brześć
Kobryń
table estates
royal economies
Mogilev
Alytus
Šiauliai
Brest
Kobrin

Opis:

Artykuł jest poświęcony dochodom monarszym z ekonomii królewskich Wielkiego Księstwa Litewskiego: szawelskiej, olickiej, grodzieńskiej, brzeskiej, kobryńskiej i mohylewskiej. Zostały one przedstawione na podstawie czynszu zapisanego w kontraktach dzierżawnych z drugiej połowy XVII w. Scharakteryzowano także system kontroli dzierżawców, czyli rewizji. Druga część artykułu dotyczy zniszczeń w ekonomiach i leśnictwach ekonomii grodzieńskiej spowodowanych wojnami z Moskwą i Szwecją, które znacząco wpłynęły na spadek dochodowości dóbr stołowych litewskich.
The article is devoted to the monarch’s income from the royal estates of the Grand Duchy of Lithuania: Šiauliai, Alytus, Grodno, Brest, Kobrin, and Mogilev. They are presented based on rent recorded in the lease contracts from the second half of the seventeenth century. The text also describes a system of tenant control, the so-called revision. The second part of the article deals with damages to estates and forestry in the Grodno region caused by the wars with Moscow and Sweden, which significantly reduced the profitability of the Lithuanian “table estates”.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 349-383
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Ornat autorstwa Francois Glaize’a - francuskiego tapisjera działającego w Polsce w XVIII w. ponownie odkryty
A Rediscovered Ornate by François Glaize — the French Tapestry Master Active in Poland during the Seventeenth Century

Autorzy:

Powązka, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/539000.pdf

Data publikacji:

2001

Wydawca:

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Tematy:

ornat Francois Glaize’a
francuski tapisjer
Francois Glaize
stylizowany motyw wici roślinnej
ornat kwiatowy
klasztor w Czerwińsku
splot rypsowy
biskup Załuski
Czerwińsk nad Wisłą
technika melanżowania
technika melanżu
ornat z Czerwińska

Opis:

In the coursé of gathering material for the theoretical part of a diploma study written at the Chair of the Conservation of Historical Fabrics in the Department of the Conservation and Restoration of Works of Art at the Academy of Fine Arts in Warsaw, the author amassed all data concerning the life and works of François Glaize, the renowned French weaver who worked in Poland in 1743-1770. The Glaize workshop produced unique liturgical vestments made with the Gobelin technique, large wall hangings, antependia, and Gobelin portraits and pictures. Polish and foreign collections have preserved 28 objects ascribed to his workshop. The most productive was the almost twenty years-long period of co-operation with Bishop Andrzej Stanisław Kostka Załuski, an outstanding patron of Polish art, who probably contributed to bringing Glaize over to Poland. The most magnificent fabrics from this period undoubtedly include the recently discovered ornate from the Salesian monastery in Czerwińsk, up to now listed as lost, probably owing to an oversight in the inventories. The ornate was rediscovered in the course of preparations for an exhibition entitled “The Salesian Order as the Heir of the Monastic Legacy in Czerwińsk”, featured at the Diocesan Museum in Płock from 26 January to 21 March 1999. The front and back of the ornate are decorated by a candelabra-arranged motif of a plant-floral tendril, intertwined into gold-ribbon cartouches. The sophisticated colours of the fabric are accentuated by a masterly application of threads mixed with gold and silver. This technique was widely applied in the Glaize workshop and comprised its characteristic feature. The skillful use of assorted types of metallic threads produced the effect of the glittering of particular elements. An additional employment of convex rep twine rendered the surface of the fabric more plastic and accentuated the lavishness of the vestment. A perfect combination of refined decoration, colours and technique of execution make it possible to regard the titular object as a true gem of eighteenth-century weaving.

Źródło:

Ochrona Zabytków; 2001, 1; 104-108
0029-8247

Pojawia się w:

Ochrona Zabytków

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Językowo-semantyczno-pragmatyczne wyznaczniki opisu, opowiadania i rozważania w XVII-wiecznych kolędach Jana Żabczyca
Linguistic and semantic and pragmatic determinants of description, narration and consideration in the seventeenth century carols by Jan Żabczyc

Autorzy:

Galilej, Cecylia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/683818.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

formy podawcze wypowiedzi
opis
opowiadanie
rozważanie
koherencja
kohezja
narrative forms of poetic expression
description
narration
consideration
coherence
cohesion

Opis:

Each text - according to the concept of author - represents an organized multi-layer structure (stylistic and linguistic), which is one of the basic elements filing the appropriate forms of expression. The problem of this kind of expression of jist content an important semantic-formal factor which fill the overall composition of the text (its general structure and a detailed segmentation, thematic dominant and components of the presented world, sender and recipient, linguistic means of expression). This article discusses the characteristic for early baroque very popular carols Symfonije anielskie semantic types of speech, among which stands out narration (as a form of speech). A dominant position occupies a description, especially in theological carols, whereas narration (as a story) occur in both theological and pastoral songs. In a direct connection with the analysis of the various forms of presentation of jist by the narrator it is also the issue of segmentation of text and a review of procedures to ensure it a cohesion.
-

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 1; 161-176
0208-6077
2450-0119

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Izabela Lis-Wielgosz, "O trwałości znaczeń. Siedemnastowieczna literatura serbska w służbie tradycji" ["On Permanence of Meaning. The Serbian Literature of the Seventeenth Century in Service with Tradition"], Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, pp. 336

Autorzy:

Kręzel, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682298.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 301-303
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Latyfundium Tęczyńskich w XVII wieku. Dobra i właściciele

Autorzy:

Anusik, Zbigniew

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2050923.pdf

Data publikacji:

2021-12-03

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Tęczyńscy herbu Topór
dobra ziemskie Tęczyńskich w XVII w.
latyfundia magnackie
genealogia
magnateria polska przełomu XVI i XVII w.
dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w.
Tęczyńskis of the Topór coat of arms
Tęczyńskis’ landed estates in the seventeenth century
magnate latifundia
genealogy
Polish magnates at the turn of the seventeenth century
history of the Commonwealth in the sixteenth and seventeenth centuries

Opis:

Tęczyńscy herbu Topór od XIV do XVII w. należeli do ścisłej elity możnowładczej a następnie magnackiej Królestwa Polskiego, później Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dziejom tego rodu poświęcono bardzo dużo miejsca w polskiej literaturze historycznej. Stosunkowo niewiele pisano jednak o należących do Tęczyńskich majątkach. Wydawać by się mogło, że zarówno genealogia tej rodziny, jak i dzieje należącego do niej latyfundium nie kryją już żadnych tajemnic. Badania podjęte przez autora przeczą jednak temu mniemaniu. W prezentowanym tu artykule, przy okazji przedstawiania dziejów latyfundium rodziny Tęczyńskich w XVII w. dokonano kilku istotnych korekt i uzupełnień dotyczących stosunków rodzinnych i dziejów życia przedstawicieli dwóch ostatnich pokoleń tej możnej i zasłużonej dla kraju rodziny.
From the fourteenth to the seventeenth century, the Tęczyński family of the Topór coat of arms belonged to belonged to the magnate power elite in the Kingdom of Poland and later in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Much space has been devoted to the history of this family in Polish historical literature. Relatively little has been written, however, about the estates belonging to the Tęczynskis. It might appear that the story of this family holds no mysteries. The author’s research demonstrates that there are. This article explores the history of the Tęczyński latifundium in the seventeenth century, and makes some significant corrections and additions to the family relations and history of the last two generations of this powerful family, which played a significant role in its time.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 3; 697-741
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Mieszkańcy wsi Hyżne wobec zagrożenia tatarskiego w XVII stuleciu na tle międzypokoleniowej pamięci komunikatywnej i pamięci kulturowej
Peasants from Hyżne village in the face of Tatar threat in the seventeenth century, against the background of the transgenerational communicative and cultural memory discourses

Autorzy:

Gliwa, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/11364328.pdf

Data publikacji:

2020-10-30

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

najazdy tatarskie
działania asymetryczne
przemoc zorganizowana
chłopskie strategie samoobrony
pamięć zbiorowa
trauma kulturowa
Tatar slave raids
asymmetric warfare
organised violence
peasant self-defence strategies
collective memory
cultural trauma

Opis:

Zjawiska związane z klęskami elementarnymi i działaniami wojennymi, których konsekwencją były znaczne zniszczenia i straty materialne pozostawiały zazwyczaj trwały ślad w pamięci zbiorowej i tożsamości społeczeństw epoki wczesnej nowożytności. Do tej klasy fenomenów należała specyficzna działalność militarno-biznesowa ord tatarskich w postaci wypraw grabieżczych dalekiego zasięgu, które od schyłku XV do końca XVII w. pustoszyły i osłabiały demograficznie południowo-wschodnie ziemie państwa polsko-litewskiego. Ze względu na fakt, że operacje militarne prowadzone przez ordy tatarskie miały charakter asymetryczny, koncentrując się w środowisku ludności cywilnej, przeważnie na obszarach wiejskich, stanowiły dla zamieszkujących tam społeczności zagrożenie egzystencjalne. Wynikało to ze skutków tego typu niekonwencjonalnych działań militarnych, którymi były katastrofalne zniszczenia w zabudowie i infrastrukturze gospodarczej atakowanych wsi oraz znaczne straty demograficzne ponoszone przez miejscowe populacje. Jako takie właśnie, niewolnicze wyprawy tatarskie odciskały trwałe piętno w pamięci zbiorowej społeczności, które stawały się ich ofiarą. W oparciu o szeroką bazę materiałów źródłowych pochodzących z XVII i XVIII w., wśród których są m.in. źródła narracyjne, akta wizytacji łacińskiej diecezji przemyskiej i źródła skarbowo-podatkowe, autor skupia swoją uwagę na procesie transformacji pamięci komunikatywnej (pokoleniowej) w pamięć kulturową. Ta ostatnia zaczęła się tworzyć około połowy XVIII w., kiedy w sposób naturalny zaczęło wymierać ostatnie pokolenie będące naocznym świadkiem grabieżczych rajdów tatarskich. Pamięć kulturowa rozumiana jest tutaj – za niemieckim kulturoznawcą i egiptologiem Janem Assmannem – jako ponadindywidualna i zobiektywizowana pamięć danej społeczności na temat własnej traumatycznej przeszłości. Jest ona transmitowana poprzez teksty i tradycję mówioną, często przy wsparciu różnych „miejsc pamięci”, zarówno materialnych, jak i tych niematerialnych o dużym potencjale symbolicznym w postaci legend, podań i pieśni ludowych. Jak się wydaje, kluczowe znaczenie w przetwarzaniu lokalnych pamięci komunikatywnych w pamięć kulturową mieli reprezentanci miejscowych elit intelektualnych, którymi byli najczęściej księża katoliccy. Ich działania, odwołujące się do opozycji sacrum-profanum i popularnej w Rzeczypospolitej XVII–XVIII w. idei prowidencjonalizmu, wskazują na społecznie uwarunkowany proces konstruowania pamięci kulturowej w ramach zobiektywizowanej symbolicznie i wysoce ustrukturyzowanej narracji odnoszącej się wprost do religii chrześcijańskiej, która z jednej strony wykraczała poza indywidualne doświadczenie członków lokalnej wspólnoty, a z drugiej odpowiadała aktualnym potrzebom społeczno-kulturowym.
The phenomena related to natural disasters and acts of war, bringing significant destruction and material losses, usually left an indelible mark in collective memory and identity of early modern era societies. This class of phenomena included a particular type of military-business activity of Tatar hordes, specifically long-range pillage raids, which ravaged and weakened demographically the south-eastern territories of the Polish-Lithuanian state from the late 15th to the end of the 17th century. Since military operations conducted by Tatar hordes were asymmetrical in nature, focusing on civilian communities, mostly in rural areas, they constituted an existential threat to the communities living there. This stemmed from the impact of such unconventional military operations, which included catastrophic damages to buildings and economic infrastructure of attacked villages, as well as significant demographic losses, suffered by local populations. Thus, Tatar slave raids have left a permanent mark in the collective memory of victim communities. The author utilizes a broad base of source materials dating back to 17th and 18th century, including narrative sources, visitation files of Latin Przemyśl diocese, treasury and tax sources, to focus on the transformation process of communicative (generational) memory into cultural memory. The latter began to form around mid-18th century, when the last generation that directly witnessed Tatar pillage raids started dying out. Cultural memory is understood here – after German cultural studies scholar and Egyptologist Jan Assmann – as exteriorized and objectified memory of the given community about its own traumatic past. It is transmitted through textual sources and oral tradition, often supported by various “places of memory”, both material and intangible with great symbolic potential, such as legends, folk tales and songs. It seems that figures of key importance in transforming local communicative memories into cultural memory were the representatives of local intellectual elites, most often Catholic priests. Their activities, referring to the sacrum-profanum dichotomy and the providentialism idea, popular in the 17th–18th century Commonwealth, indicate a socially conditioned process of forming a cultural memory within the framework of symbolically objectified and highly structured narrative, relating directly to Christian religion, which on one hand transcended individual experience of the members of local community, and on the other, responded to current social and cultural needs.

Źródło:

Miscellanea Historico-Archivistica; 2020, 27; 35-84
0860-1054

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Archivistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Rola Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie XVII-wiecznego archidiakonatu gnieźnieńskiego (wybrane aspekty)
The role of the Church in Old Polish society illustrated with the example of the seventeenth-century archdeaconry of Gniezno (selected aspects)

Autorzy:

Jabłońska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/784115.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

społeczeństwo staropolskie
wychowawcza i edukacyjna rola Kościoła
funkcje społeczne Kościoła
kultura
Wielkopolska
Old Polish society
the educational role of the Church
he social functions of the Church
culture

Opis:

The aim of the article is to show the role of the Church in Old Polish society illustrated with the example of a specific area (the archdeaconry of Gniezno) at a specific time (the seventeenth century). It presents selected aspects of this subject: secular clergy and the function of the parish. The article discusses not only the social functions of the Church and their institutionalized effects, such as hospitals, schools and brotherhoods; it analyses the role of the Christian religion in developing culture as well. To perform those functions, the Church became involved in two formidable tasks associated with the age of reforms, initiated by the Council of Trent: the education of the whole society, and charity as a practical effect of mercy. The purpose of both those tasks was to educate society.
Artykuł ma na celu ukazanie roli Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie określonego obszaru (archidiakonatu gnieźnieńskiego) w określonym czasie (XVII wieku). Przestawia wybrane aspekty zagadnienia. Omawia duchowieństwo świeckie oraz funkcjonowanie parafii. Podstawowym wyznacznikiem stały się funkcje społeczne i ich zinstytucjonalizowany efekt – szpitale, szkoły i bractwa oraz rola kulturotwórcza. Były one wyrazem dwóch wielkich zadań Kościoła w epoce reformy, zapoczątkowanej uchwałami soboru trydenckiego: szeroko pojętej edukacji dotyczącej całego społeczeństwa oraz charytatywności będącej praktycznym skutkiem miłosierdzia. Oba miały na celu wychowanie społeczeństwa.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 199-218
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

DWIE EUROPEJSKIE PERYFERIE: PORÓWNANIE MIGRACJI PORTUGALSKICH I POLSKICH OD XVI WIEKU DO WIELKIEJ WOJNY
TWO EUROPEAN PERIPHERIES: A COMPARISON OF POLISH AND PORTUGUESE MIGRATION FROM THE SIXTEENTH CENTURY TO THE GREAT WAR

Autorzy:

Walaszek, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/579636.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

FIFTEENTH AND SIXTEENTH CENTURY PORTUGUESE COLONIZATION
POLISH COLONIZATION IN THE SEVENTEENTH CENTURY
LABOR MIGRATION TO THE U.S. AND BRAZIL
PORTUGUESE AND POLISH SETTLEMENT COUNTRIES IN THE NINETEENTH AND TWENTIETH CENTURIES

Opis:

The article is an attempt at comparing the Polish and Portuguese migration experiences in the period of great labor migration until 1914. The periods of Portugal’s establishment of its colonial empire in the sixteenth century and the period of the Polish expansion east, to Rus in the sixteenth and seventeenth centuries have been juxtaposed before. In the Time of Troubles Polish literature promoting eastward expansion quite directly referred to the examples of India’s or America’s colonization. In the nineteenth century the reasons for emigration from the two distant parts of Europe were similar (overpopulation, economic underdevelopment), the destinations were different, however. The Portuguese most often left for Brazil, with which Portugal remained strongly interconnected even after Brazil gained independence. For Poles, the country of emigration was predominantly the U.S. It was there, on the territory of New England, that the representatives of both of the groups met, and even cooperated, in the weaving industry. Both in Portugal and Poland emigration commenced on peripheral territories (Madera and provinces neighboring with Spain in the case of Portugal and the Polish-German and Polish-Hungarian borderland in the case of Poland). In both groups the percentage of returnees was high. It is only later that the Portuguese will travel to other countries, e.g. in Western Europe. Polish emigrants have had already discovered routes to Western Europe. Poles numerously traveled for work also to the occupying states. In this phenomenon we can find similarities to Portuguese migration to the territory of their empire. Regardless of the destination, individual and family histories, be it Portuguese or Polish, were very similar. In the interwar period an interesting postscript has been added to these histories. Poland and certain circles made, unsuccessful, attempts to organize Polish settlement in the Portuguese colonies in Angola and Mozambique.

Źródło:

Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2013, 39, 2(148); 15-50
2081-4488
2544-4972

Pojawia się w:

Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Nasze naymilsze siestrzyczki … czyli habitki w klasztorze Wizytek Warszawskich w XVII wieku
OUR MOST BELOVED LITTLE SISTERS … OR HABITKI IN THE CONVENT OF WARSAW-BASED ORDER OF THE VISITATION OF HOLY MARY IN THE SEVENTEENTH CENTURY

Autorzy:

Szylar, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/955220.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

EDUCATION OF WOMAN
HISTORY OF EDUCATION
ORDER OF THE VISITATION OF HOLY MARY

Opis:

The sisters of the Order of the Visitation of Holy Mary, more commonly known as Visitationists, were brought to Poland from France by Marie Louise Gonzaga (known in Poland as Ludwika Maria) in 1654. Visitationists ran a boarding school for girls and provided education for inner-city girls from less well-to-do backgrounds. In addition, the religious order for women accommodated a novitiate for young girls admitted to this religious order for women - the so-called habitki (from the habit of a member under vows), i.e. candidates for the convent. The present article provides the reader with some detailed information on the mentioned group of candidates in relation the period covering the years from the establishment of the convent to the end of the seventeenth century. Habitki's cells were located in the part of the convent that also accommodated nuns, wore habits and participated in regular religious services and prayers with nuns. As a rule, they were usually minors up to girls of several years of age or older. They were supervised by a master-nun, appointed by Mother Superior, who took care of them, while a special rule of conduct determined their duties and responsibilities in the convent. The reasons behind a decision to send little girls to the nunnery varied. At times, still unborn babies were sacrificed to God even before delivery, a custom to be found in particular within families where children were long in coming or where successive deliveries were death experiences for parents. Girls in the convent usually had both parents, but oftentimes they were orphans, disabled, hated by their parents or came from large families. By sending a daughter to a convent parents believed that her future was somehow secured. Occasionally, by doing so they simply got rid of a crippled child that often required extra care, or cleared the situation in prospective property settlement agreements in the family. More often than not, the plans conceived by parents, or foster parents, were not in line with intentions or expectations of girls. A decision to stay within the confinement of the convent, however, was up to a candidate, who, after reaching the age of 15, was entitled to seek for admittance to the full novitiate and, at the age of 16, could take simple vows. Between 1658 and 1697, the Warsaw-based convent had 23 habitki. Only 7 of them took vows. At the time, no other religious order and convent had such a specific rule for child

Źródło:

Biuletyn Historii Wychowania; 2010, 26; 19-36
1233-2224

Pojawia się w:

Biuletyn Historii Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Rzemiosło i handel w Krasnymstawie. Między prosperity a kryzysem (połowa XVI–XVII wiek)

Autorzy:

Wojnarski, Dariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2036304.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Krasnystaw
city
economic history
trade
crafts
municipal economy
Krasnystaw Starosty
Chełm Land
crisis of the seventeenth century
miasto
historia gospodarcza
handel
rzemiosło
gospodarka miejska
starostwo krasnostawskie
ziemia chełmska
kryzys XVII w.

Opis:

Kondycję krasnostawskiego rzemiosła i handlu od połowy XVI do XVII w. determinowały uwarunkowania o znaczeniu lokalnym, regionalnym i ogólnopolskim. Przywileje królewskie, dogodne położenie handlowe, korzystna koniunktura gospodarcza decydowały o rzemieślniczo-handlowym profilu Krasnegostawu w XVI w., choć symptomy spowolnienia wystąpiły już w ostatnich dziesięcioleciach tego stulecia. W XVII w. nasilenie klęsk elementarnych, w tym wojen, rozrost jurydyk, konkurencja ze strony nowo lokowanych miast na czele z Zamościem oraz zmiany strukturalne w gospodarce Rzeczypospolitej stanowiły składowe przesłanek kryzysu. Jego apogeum, któremu towarzyszyła depopulacja, przypadło na lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XVII stulecia. Następstwem był spadek rangi Krasnegostawu do roli ośrodka agrarnego przy jednoczesnej marginalizacji handlu i rzemiosła. Wyhamowanie tych negatywnych tendencji obserwujemy w końcu tzw. srebrnego wieku.
The condition of Krasnystaw’s crafts and trade from the mid-sixteenth until the seventeenth century depended on local, regional, and national factors. Royal privileges, beneficial location on trade routes, and good state of the economy all determined the role of Krasnystaw as an artisan-commercial centre in the sixteenth century, although first harbingers of future crisis could already be noticed in the last decades of the century. In the seventeenth century, Krasnystaw’s status was undermined by an accumulation of natural disasters and wars, growth of jurydykas, competition from newly chartered towns, most importantly Zamość, and structural changes in the Commonwealth’s economy. The crisis saw its peak in the 1670s and the 1680s and went hand in hand with the depopulation of the centre. As a result, Krasnystaw was demoted to an agricultural settlement and its trade and crafts became largely marginalised. This negative trend changed towards the end of the Commonwealth’s “Silver Age.”

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2021, 82; 37-73
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Puszcze w ekonomiach królewskich Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XVII wieku – zarządzanie i eksploatacja
Primaeval Forests in the Royal Economies of the Grand Duchy of Lithuania in the Second Half of the Seventeenth Century: Management and Exploitation

Autorzy:

Zawadzki, Stanisław
Zawadzki, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1832667.pdf

Data publikacji:

2021-10-25

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
forests
forest products
beater
forester
royal economies
exploitation
Wielkie Księstwo Litewskie
lasy
towary leśne
osocznik
leśniczy
ekonomie królewskie
użytkowanie

Opis:

W artykule podjęto próbę zlokalizowania puszcz istniejących w dobrach stołowych Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XVII w. Przedstawiono sposoby eksploatacji lasów oraz obowiązki służb ochrony puszcz. Scharakteryzowano także kontrakty na obszary leśne, rozróżniając dwa ich typy: kontrakty na leśnictwa oraz na towary leśne. Zwrócono uwagę na uprawnienia oraz ograniczenia kontrahentów w zakresie eksploatacji puszcz królewskich.
The article attempts to locate the primaeval forests in the royal domain (the so-called table lands, Polish: dobra stołowe) in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the seventeenth century. It presents the methods of forests’ exploitation and the duties of forest protection services. It also characterises contracts for woodlands, the two types of which were distinguished: contracts for forests and as administrative units and those for forest products. Attention was paid to restrictions to contractors aimed at a balance between conservation and exploitation of royal forests.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 155-184
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Gazeta ulotna i moralistyczny traktat – dwa gatunki siedemnastowiecznej moralistyki (na przykładzie sensacyjnych nowin z ziemi włoskiej)
Ephemeral newspaper and moralistic treatise — two genres of the seventeenth century moralist literature (based on the example of sensational news from the italian land)

Autorzy:

Banaś-Korniak, Teresa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/579089.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

siedemnasty wiek,
gazeta ulotna
traktat moralistyczny
nowiny
rozróżnienia genologiczne
17th century
ephemeral newspaper
moralistic treatise
news (news texts)
genologic differentiations

Opis:

Celem artykułu jest omówienie dwu różnych gatunków siedemnastowiecznych pism ulotnych, które przez badacza początków prasy polskiej — Konrada Zawadzkiego, zaliczone zostały do wspólnej grupy tak zwanych „gazet ulotnych”. Autorka artykułu wśród owych pism wyróżnia obszerne traktaty moralistyczne cechujące się staranną kompozycją, rozbudowaniem wątków opisowych i dydaktycznych oraz dominacją funkcji informacyjno-dydaktycznej przekazu. Obok nich w siedemnastym stuleciu tłoczone były niewielkiej objętości gazetki, których autorzy i wydawcy — nastawieni na komercyjność druku — usiłowali zaskoczyć odbiorcę, zadziwić go sensacyjnością przedstawianych wątków (stąd dominacja funkcji ekspresywnej takiego przekazu), dydaktykę spychając nierzadko na dalszy plan. Te krótkie „gazetki” różniły się znacznie od traktatów dydaktycznych formą przekazu: zamiast obszernych pouczeń moralistycznych i opisów treść bywała wyrażana za pomocą techniki enumeracji i kumulacji wielu szkicowo zarysowanych obrazów, odwołujących się do wyobraźni i emocji odbiorcy.
The author’s objective is to discuss two different genres of the seventeenth century ephemeral papers which Konrad Zawadzki, the researcher of the origins of the Polish press, has included in a common group of so called “ephemeral newspapers”. The author of the article distinguishes, among those texts, extensive moralistic treatises, characterised by painstaking composition, expanded descriptive and instructive plots and domination of informative and didactic functions. In the seventeenth century, side by side with them the papers of small volume were printed and their authors and publishers were focussed on obtaining commercial goals. They differed a lot from didactic treatises with the form of communication: the content was often expressed through the technique of enumeration and accumulation of many sketches, appealing to the recipient’s imagination and emotions.

Źródło:

Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2014, 57/113 z. 1; 235-251
0084-4446

Pojawia się w:

Zagadnienia Rodzajów Literackich

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Uwagi o diariuszu kancelaryjnym Janusza Radziwiłła
Comments on Janusz Radziwiłł’s Chancery Diary

Autorzy:

Łopatecki, Karol

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763529.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

diariusz kancelaryjny
archiwa hetmańskie
Janusz Radziwiłł
Radziwiłłowie birżańscy
biurokratyzacja w epoce wczesnonowożytnej
korespondencja w XVII w.
chancellery diary
hetman’s archives
Radziwiłłs of Birże
bureaucratisation in the early modern era
correspondence in the seventeenth century

Opis:

Celem artykułu jest ocena dwutomowej edycji źródłowej dotyczącej korespondencji wojskowej Janusza Radziwiłła. Szerzej scharakteryzowano typ dokumentacji nazwany „diariuszem kancelaryjnym”, ukazując wynikające z niego możliwości badawcze. Zaakcentowano, że hetman osobiście zaangażowany w działania wojenne zastosował wypracowany przez podróżujących magnatów sposób prowadzenia kancelarii. W tym celu spisywano diariusz, do którego dopisywano wszystkie listy wychodzące i przychodzące. Ukazano, że analogiczną formę ma dokumentacja powstała w otoczeniu jego ojca Krzysztof oraz brata stryjecznego Bogusława. Przedstawiono argumenty mówiące o bieżącym sporządzaniu diariusza i techniczno-organizacyjnych działaniach związanych z prowadzeniem tak działającej kancelarii.
The article evaluates a two-volume source edition of Janusz Radziwiłł’s military correspondence. The type of documentation called ‘chancellery diary’ has been characterised in more detail, presenting the research possibilities resulting from it. The hetman, personally involved in warfare, ran a chancellery in a way developed by travelling magnates. For this purpose, a diary was kept with all incoming and outgoing letters written down. It was shown that a similar method was used for the documentation created in the milieu of his father Krzysztof and his fraternal first cousin Bogusław. Arguments are presented for the ongoing writing up of the records and the technical and organisational activities related to running a chancellery in this way.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 3; 719-744
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Пути проникновения лексических богемизмов в старорусский язык в XIV–XVII вв.
The Ways of Penetration of Lexical Bohemisms into the Russian Language from the Fourteenth to the Seventeenth Century
Sposoby przenikania bohemizmów leksykalnych do języka rosyjskiego od XIV do XVII wieku

Autorzy:

Руденка, Алена

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38698964.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Russian language of the 14th–16th centuries (starorusskiĭ iazyk)
prosta mova
borrowing
Bohemism
intermediary language

Opis:

This article is devoted to Bohemisms which came into the Russian language between the fourteenth and seventeenth centuries. The influence of Old Czech on Russian was indirect: it was mediated by prosta mova, the East Slavic written language of the Grand Duchy of Lithuania. From the earliest period, the main source of Bohemisms was translated literature. In most cases, their way into Russian was as follows: classical (Western European) language → Old Czech → Old Polish → prosta mova → 14th–17th-century Russian.    
W artykule omówiono bohemizmy, które weszły do języka rosyjskiego w XIV–XVII wieku. Wpływ języka staroczeskiego na język rosyjski nie był bezpośredni. Obywał się za pośrednictwem tak zwanej „prostej mowy”, czyli wschodniosłowiańskiego języka pisanego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Głównym źródłem bohemizmów od najwcześniejszego okresu była literatura tłumaczona. W większości przypadków droga zapożyczeń wyglądała następująco: (zachodnioeuropejski) język klasyczny → staroczeski → staropolski → „prosta mowa” → język rosyjski XIV–XVII wieku.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Komunikatywna efektywność uniwersałów królewskich w ostatnim trzydziestoleciu XVII w. (na podstawie ksiąg relacyjnych grodzkich województwa ruskiego)
Communicative effectiveness of royal universals in the last three decades of the seventeenth century (based on the relational books of the township of the Ruthenian region)

Autorzy:

Ониськів, Марта

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2164774.pdf

Data publikacji:

2017-09-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

Uniwersał królewski
wczesnonowożytna Rzeczypospolita
komunikatywna efektywność
Royal universal
early modern Polish-Lithuanian Commonwealth
communicative efficiency

Opis:

Royal universal was an official document, which was used for mass communication in the early modern Polish-Lithuanian Commonwealth. The document was an answer to the informative needs, which early modern polish society had. The level of communicative efficiency of the royal universal was significant. Royal universal is researched as mass communication tool at the paper. The purpose of the paper is to determine the level of communicative efficiency of the royal universal for the early modern polish society. For this the author found the elements of communicative efficiency of the document and applied them to the royal universales. As a result the author writes about significant, but not perfect, level of communicative efficiency of the royal universal. Technical elements of communicative efficiency of the royal universal had not always been used. Besides that, early modern polish society (especially nobility) did not comply with all orders, which were in the royal universales.

Źródło:

Historia Slavorum Occidentis; 2017, 3 (14); 89-104
2084-1213

Pojawia się w:

Historia Slavorum Occidentis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

„Pamiętaj, duszo ma, słowo to, co jesteśmy pielgrzymami”. O kondycji przechodnia-gościa w siedemnastowiecznych Medytacjach Teresy Petrycówny
“Remember, my soul is, the word that we are pilgrims.” The condition of a passer-by/guest in the seventeenth-century Medytacje (“Meditations”) by Teresa Petrycówna

Autorzy:

Kaczor-Scheitler, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/942788.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

literatura medytacyjna
rękopis
idea vanitas
człowiek-pielgrzym (homo-viator)
idea „pogardy świata”

Opis:

The subject of this article is the presentation of issues futility and transience found in the manuscript of Medytacje (“Meditations”) by Teresa Petrycówna (about 1629-1700), a Norbertine nun in the Krakow monastery in Zwierzyniec. The first part of the ar - ticle gives the story of the Norbertine monastery in Zwierzyniec, presents characte- ristics of the congregation, and describes the figure and works of Teresa Petrycówna. Attention is also drawn to the inspiration and interpretive contexts present in her re- flections. The core part of the paper shows, based on the example of Petrycówna’s thought, that the idea of futility and transience of the world and the misery of the human condition also guided the Krakow Norbertine. The vanitative topoi used by her, as well as metaphors and comparisons, are an expression of general ideas abo- ut temporality. The theme of mortality present in these meditations was intended to encourage nuns to proper conduct during their earthly pilgrimage.
Tematem artykułu jest przedstawienie problematyki marności i przemijalności występującej w rękopiśmiennych Medytacjach Teresy Petrycówny (ok. 1629–1700), norbertanki krakowskiego klasztoru na Zwierzyńcu. We wstępnej części artykułu przybliża się m.in. historię klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu, przedstawia charakterystyczne cechy duchowości zgromadzenia, prezentuje sylwetkę oraz rękopiśmienną twórczość Teresy Petrycówny. Zwraca się również uwagę na inspiracje i konteksty interpretacyjne obecne w rozmyślaniach. W zasadniczej części artykułu pokazuje się na przykładzie rozmyślań Petrycówny, że idea marności, przemijalności świata oraz nędzy kondycji ludzkiej przyświecała również krakowskiej norbertance. Wykorzystane przez nią wanitatywne toposy, metafory oraz porównania służą wyrażeniu ogólnej myśli o doczesności. Występująca w medytacjach myśl o kresie życia doczesnego miała za zadanie zachęcić zakonnice do właściwego postępowania podczas ziemskiej peregrynacji.

Źródło:

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2013, 02
2299-7458
2449-8386

Pojawia się w:

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Ojcowskie troski i radości Bazylego Rudomicza, czyli o dzieciach w rodzinie zamojskiego patrycjusza w drugiej połowie XVII wieku
Fatherly Worries and Joys of Basil Rudomicz; or, about the Children in the Family of a Patrician of Zamość in the Second Half of the Seventeenth Century

Autorzy:

Szamik, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27316037.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

dzieciństwo
ojcostwo
Bazyli Rudomicz (ok. 1620–1672)
mieszczaństwo
Zamość
childhood
fatherhood
Bazyli Rudomicz
townspeople

Opis:

Celem artykułu jest analiza dzieciństwa widzianego z perspektywy ojca i jego roli w życiu dzieci w rodzinie nowożytnej. Brak opracowań na ten temat wynika m.in. z przewagi przydatnych w takich badaniach źródeł narracyjnych wytworzonych przez kobiety nad tymi wytworzonymi przez mężczyzn. Na tym tle wyróżnia się słabo znany diariusz zamojskiego mieszczanina Bazylego Rudomicza (ok. 1620—1672). Zawiera on liczne zapiski o udziale autora w wychowaniu dzieci i ich codzienności. Badania nad tym źródłem pokazują w nowym świetle rolę ojca w rodzinie nowożytnej i umożliwiają porównywanie różnych sposobów jej realizowania.
Monika Szamik aim in this article is to analyze childhood from the perspective of the father and his role in the life of children in the modern family. Lack of studies on this subject results, among other reasons, from the fact that relevant narrative sources are mostly produced by women over rather than men. Against this background, the poorly known diary of the Zamość burgher Basil Rudomich (approx. 1620—1672) stands out, containing numerous notes about his participation in the upbringing of children and their everyday life. The analysis undertaken by Szamik sheds new light on the role of the father in the modern family, enabling comparisons of different ways of fulfilling this role.

Źródło:

Wieki Stare i Nowe; 2023, 18, 23; 1-18
1899-1556
2353-9739

Pojawia się w:

Wieki Stare i Nowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Ikonograficzne metamorfozy „złotych” mitów w malarstwie europejskim od piętnastego do siedemnastego wieku
Iconographic Metamorphoses of Golden Myths in European Painting from the Fifteenth to the Seventeenth Century
Les métamorphoses iconographiques des mythes sur l’or dans la peinture européenne du XVe au XVIIe siècle

Autorzy:

Kościan, Klaudia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31339710.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

mythe
couleur
or
peinture
métamorphoses
iconographie
variantes
sources
myths
colour
gold
painting
metamorphosis
iconography

Opis:

Dans cet article nous avons sélectionné et analysé les mythes grecs en rapport avec le motif de l’or, qu’il apparaisse comme objet principal de la narration ou comme attribut des personnages. Tout d’abord, nous avons identifié les sources littéraires anciennes avant de faire état de l’iconologie développée dans l’Europe moderne en nous appuyant sur la littérature encyclopédique, les recueils de symboles et d’hiéroglyphes. Ensuite, nous nous sommes concentrées sur quelques œuvres picturales de maîtres italiens, français et flamands des XVe et XVIIe siècles dans lesquelles l’or figure comme symbole d’hybris, de victoire et de désir. Enfin, nous avons essayé de répondre à la question de la symbolique de l’or. L’or et sa couleur sont ainsi au centre de nos réflexions non seulement en raison du statut de ce métal dans la culture antique, mais aussi en raison de la métamorphose de ses significations symboliques dans l’Europe moderne.
In this paper we analysed the Greek myths exclusively in terms of presence of the motifs of gold, both as the main narrative thread, and as an attribute of the selected characters. Firstly, we found the sources of inspiration for the painters, which came not only from the ancient literary tradition, but most of all from the modern encyclopaedic sources, as well as compendiums of symbols and hieroglyphs. Secondly, we analysed several selected paintings of Italian, French and Dutch masters ranging from fifteenth to seventeenth century for gold as a symbol of the hybris, victory and desire. Finally, we answered to the question of what the diversity of gold symbolism consisted. The gold ant its colour is therefore the essence of considerations, not only because of the gold’s status in the old culture, but also because of the metamorphosis of its symbolic meanings in modern Europe.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2022, 17, 2; 243-260
1505-9065
2449-8831

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Joachim Guttejahr – „czarownik recydywista” z początku XVII wieku
Joachim Guttejahr – A Sorcerer as a Repeat Offender from the Early Seventeenth Century

Autorzy:

Wijaczka, Jacek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31017000.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

procesy o czary
Joachim Guttejahr
menonici
Prusy Książęce
czasy wczesnonowożytne
Kwidzyn
witchcraft trials
Mennonites
Ducal Prussia
early modern times

Opis:

Przez dziesięciolecia w historiografii pisano w kontekście procesów o czary w XVI–XVIII w. przede wszystkim o oskarżanych kobietach, mało uwagi poświęcając mężczyznom, którym również zarzucano uprawianie czarów szkodliwych. W konsekwencji niewiele wiemy o proporcjach płci w odniesieniu do tego zagadnienia w poszczególnych krajach i okolicznościach, w których to mężczyzna był głównym oskarżonym w procesie o czary. W niniejszym artykule, dzięki szczęśliwie zachowanemu materiałowi źródłowemu, możemy prześledzić przebieg procesu, którego jednym z głównych oskarżonych był mieszkający we wsi Olszanica w ówczesnych Prusach Książęcych mennonita Joachim Guttejahr. Poznajemy okoliczności, w jakich został oskarżony oraz postawione mu zarzuty. Znamy zeznania świadków, dzięki którym możemy również nieco przybliżyć problemy dnia codziennego mieszkańców mennonickich wsi w starostwie kwidzyńskim na początku XVII w.
Because historiography has for decades maintained that in witchcraft trials in the sixteenth–eighteenth centuries, it was mainly women who were accused, little attention has been paid to men accused of practising harmful witchcraft. For this reason, we know very little about the gender ratio in each country and the circumstances in which the man was the main accused in a witchcraft trial. Thanks to the fortunately preserved source material, this article can trace the course of the trial in which one of the main defendants was Joachim Guttejahr, a Mennonite living in the village of Olszanica in then Ducal Prussia. We learn about the circumstances under which he was accused and the charges against him. We know the testimonies of witnesses, thanks to which we can also shed light on the everyday problems of the Mennonite villagers in the Kwidzyn starostwo at the beginning of the seventeenth century.

Źródło:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2023, 66; 115-135
0029-8514

Pojawia się w:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Kościoły i zabudowania parafialne w Konopnicy w XVII-XX wieku
Churches and parish buildings in Konopnica from the seventeenth to the twentieth century

Autorzy:

Hamryszczak, Artur
Mącik, Hubert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/784119.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Konopnica
Pieta
parafia w Konopnicy
archidiakonat lubelski
Władysław Sienicki
Pietà
the parish of Konopnica
the archdeaconry of Lublin

Opis:

The parish of Konopnica in the Lublin district and the archdeaconry of Lublin dates back to the fourteenth century. It encompassed three villages located next to each other: Konopnica, Radawiec and Uniszowice. At the end of the eighteenth century the parish already had six villages, apart from the above-mentioned ones, Radawczyk, Motycz and Sporniak. It was not until the interwar period that the parish borders were changed; the parish of Motycz was established at the time. The church was endowed by the authorities of the city of Lublin in 1428. The oldest wooden St Catherine’s church was replaced with a stone church, built on a headland protruding into the river valley and consecrated in 1667. At that time the church was dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary, as well as St Catherine. The neo-Gothic church, designed by Władysław Siennicki and erected in 1904-1906, took the place of the one from the seventeenth century (it was, however, built on a different site from the previous one). The church serves its functions to this day. The decision to build a new church was prompted by an increasing number of parish inhabitants, the poor technical condition of the existing church, and the project of the Kraśnik road, which became the main road from Lublin to Kraśnik. After the new church had been built, the old church of the seventeenth century fell into oblivion and was demolished in the interwar years. The Konopnica church boasted a sculpture of a Gothic Pietà, which is currently held at the National Museum in Poznań. The sculpture, placed in the high altar, was considered to be miraculous and was worshipped by the local population. Every year on the feast of the Seven Sorrows of Mary (the Friday before Palm Sunday), the Blessed Sacrament was exposed following the celebration of holy mass, during which the faithful were granted an indulgence. The condition of the parish and the church in Konopnica was described in detail in canonical visitation records. In addition to the church, the parish possessed a presbytery, flats for church servants, a hospital, and outbuildings, such as a coach house, a stable, a pigsty, a granary, and a brewery. The new parish cemetery, which replaced the cemetery located near the church, was opened in the early nineteenth century and is currently in the national register of historic monuments.
Parafia w Konopnicy w ziemi lubelskiej i archidiakonacie lubelskim datuje się na XIV wiek. Obejmowała trzy wsie położone koło siebie: Konopnicę, Radawiec i Uniszowice. Pod koniec XVIII wieku parafia liczyła już sześć wsi, obok wyżej wspomnianych miejscowości, także Radawczyk, Motycz i Sporniak. Zmiana granic parafii dokonała się dopiero w okresie międzywojennym, kiedy powstała parafia w Motyczu. Uposażanie kościoła zostało nadane przez magistrat miasta Lublina w 1428 r. Najstarszy kościół drewniany pw. św. Katarzyny został zastąpiony po 1650 r. murowanym, konsekrowanym w 1667 r., zbudowanym na cyplu wysuniętym w dolinę rzeczki. Kościół nosił wówczas wezwanie, oprócz dotychczasowego św. Katarzyny, również Wniebowzięcia NMP. Następcą tej świątyni jest wzniesiony w latach 1904-1906 kościół neogotycki, według projektu Władysława Siennickiego, który funkcjonuje do dziś dnia i został wybudowany w innym miejscu niż poprzednia świątynia. Decyzja o jego wzniesieniu wynikała z rosnącej liczby mieszkańców parafii, złym stanem technicznym dotychczasowego kościoła oraz wytyczeniem szosy kraśnickiej, która stała się głównym traktem prowadzącym z Lublina do Kraśnika. Po wzniesieniu nowego kościoła, budynek starej świątyni z XVII wieku popadł w zapomnienie i w latach międzywojennych uległ rozbiórce. W kościele w Konopnicy znajdowała się gotycka figura Piety, która aktualnie jest przechowywana w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Rzeźba uchodziła za słynącą łaskami i cieszyła się lokalnym kultem. Umieszczona była w głównym ołtarzu. Corocznie w święto Siedmiu Boleści Maryi, w piątek przed Niedzielą Palmową odprawiano mszę św. odpustową z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Szczegółowe opisy parafii i kościoła parafialnego w Konopnicy pochodzą z wizytacji kanonicznych, w których na przestrzeni lat zapisywano stan zabudowań kościelnych. Do zabudowań parafialnych oprócz kościoła należała plebania, mieszkania sług kościelnych, szpital  oraz budynki gospodarcze (m.in. wozownia, stajnia, chlew, spichlerz, browar). Nowy cmentarz parafialny, który zastąpił przykościelny, powstał w początkach XIX wieku i aktualnie wpisany jest w rejestr zabytków.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 167-198
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Archiwa książąt Gryfitów od początków XVI do połowy XVII w.
Archives of the Griffin dukes from the early sixteenth to the mid-seventeenth century

Autorzy:

Gaziński, Radosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/52077350.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

archiwa książęce
Gryfici
epoka nowożytna
princedom archives
House of Griffin
modern era

Opis:

W okresie nowożytnym na Pomorzu ukształtowało się sześć archiwów książęcych. Pierwsze dwa (szczecińskie i wołogoskie) powstały w wyniku podziału państwa pomorskiego w 1532 r. Po 1557 r. doszło do nich archiwum książąt-biskupów funkcjonujące w Koszalinie. Natomiast po wykształceniu się w osobne instytucje książęcych sądów nadwornych (po 1575 r.) do trzech wspomnianych archiwów (wołogoskiego, szczecińskiego i biskupiego) doszły trzy archiwa sądowe. Wszystkie one podlegały odpowiednim kanclerzom terytorialnym. Na ich czele stał najczęściej wykształcony urzędnik w randze radcy sądowego lub sekretarza kancelarii. Archiwa książęce były posadowione w stolicach poszczególnych władztw w głównych rezydencjach Gryfitów (zamki w Wołogoszczy, Szczecinie i Koszalinie). Były one pilnie strzeżone, a dostęp do nich był ograniczony. Archiwa książęce nie tylko przechowywały spuściznę po Gryfitach, ale także wspierały prowadzoną przez nich politykę wewnętrzną i zagraniczną. Ponadto książęta zdawali sobie sprawę z wagi archiwów jako skarbnic wiedzy o dynastii, które można wykorzystywać (poprzez publikacje) do wzmocnienia prestiżu Gryfitów w Europie. Mimo dość szczupłego personelu utrzymywano w archiwach należyty porządek, dbano także o ewidencję zasobu. Świadczyć o tym mogą chociażby dość częste skontra zasobów poszczególnych archiwów rejestrujące ich aktualny stan posiadania. Należy także dodać, że obok archiwów państwowych i sądowych każdy z Gryfitów posiadał większe lub mniejsze archiwum prywatne (najczęściej korespondencja i rachunki), które po śmierci każdego z książąt włączano do archiwum danego władztwa. Po wymarciu w 1626 r. wołogoskiej linii Gryfitów oraz w związku z zagrożeniem wojennym Pomorza Bogusław XIV podjął decyzję o centralizacji w Szczecinie wszystkich archiwaliów książęcych. W rzeczywistości poza dostarczeniem na szczeciński zamek niewielkich partii dokumentów i akt z Wołogoszczy (1628 r.) i Koszalina (1635 r.) archiwalia książęce do czasu śmierci Bogusława XIV (1637 r.) pozostawały w rozproszeniu. Dopiero w 1639 r. Szwedzi zwieźli je do Szczecina, a następnie w 1642 r. uporządkowali. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (1648 r.) strona brandenburska zaczęła domagać się od Szwedów przekazania jej akt poksiążęcych niezbędnych do zarządzania przejętą częścią Pomorza. Szwedzi początkowo się opierali. Dopiero pełna normalizacja wzajemnych stosunków, a następnie reces graniczny (1653 r.) spowodowały wydzielenie przez administrację szwedzką z akt przechowywanych w Szczecinie partii archiwaliów przekazanych pod koniec 1653 r. Brandenburczykom. Od tej pory na Pomorzu działały dwa archiwa przechowujące akta poksiążęce: szwedzkie w Szczecinie i brandenburskie w Kołobrzegu.
Archives of the Griffins in modern times. In the modern period, six ducal archives were formed in Pomerania. The first two (Stettin and Wolgast) were created as a result of the division of the Pomeranian state in 1532. After 1557, the archives of prince-bishops were established in Koszalin. However, after the formation of ducal courts of justice as separate institutions (after 1575), three court archives were added to the three above-mentioned ones (the Wolgast, Stettin and bishopric). They were all under the authority of respective territorial chancellors. They were most often headed by an educated clerk in the rank of court counsellor or secretary of the office. Ducal archives were located in the capitals of particular jurisdictions in the main residences of the Griffins (castles in Wolgast, Stettin and Koszalin). They were closely guarded and access to them was limited. Ducal archives not only preserved the legacy of the Griffins, but also supported their domestic and foreign policy. Moreover, the dukes were aware of the importance of the archives as a treasury of knowledge about the dynasty, which could be used (through publications) to strengthen the prestige of the House of Griffin in Europe. Despite rather slim staffing, the archives were kept in good order, and the records of the stock were also taken care of. Evidence of this can be seen in fairly frequent inventory scans of individual archives recording their current holdings. It should also be added that besides the state and court archives, each of the Griffin dukes had a larger or smaller private archive (usually correspondence and bills), which after the death of each of the dukes was incorporated into the archives of the given jurisdiction. After the extinction of the Wolgast line of Griffins in 1626 and due to the danger of war in Pomerania, Boguslav XIV decided to centralize all the ducal archives in Szczecin. In fact, however, except for small portions of documents and files from Wolgost (1628) and Koszalin (1635) transferred to the Szczecin castle, the ducal archives remained scattered until Boguslav XIV’s death (1637). It was not until 1639 that the Swedes took them to Szczecin, and subsequently sorted and arranged them in 1642. After the end of the Thirty Years’ War (1648), the Brandenburg side began to demand that the Swedes hand over the post-ducal records necessary to manage the captured part of Pomerania. The Swedes initially resisted. It was only the full normalisation of mutual relations and then the border recession (1653) that convinced the Swedish administration to separate a batch of archival records from those stored in Szczecin and to hand them over to the Brandenburgers in late 1653. Since then, there have been two archives in Pomerania preserving the post-ducal records: the Swedish one in Szczecin and the Brandenburg one in Kołobrzeg.

Źródło:

Archeion; 2019, 120; 234-253
0066-6041
2658-1264

Pojawia się w:

Archeion

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

The Social Function of the Cult of Isidore ‘the Ploughman’ in Seventeenth-century Poland, prefaced by Tomasz Wiślicz

Autorzy:

Tazbir, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/601699.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2017, 116
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jako przykład recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego w polskim obrządku liturgicznym.
Gradual, MS 7021, from the Medieval and Renaissance Manuscripts Section of Poznań University Library, as an example of post-Trent reception and implementation of Georgian plainchant in Polish liturgical celebration

Autorzy:

Sobczak, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/912013.pdf

Data publikacji:

2015-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Piotrkowczyk
Benedictine nuns of the Chełmno congregation
manuscript
the seventeenth century.
gradual
Trent reform
the Council of Trent
Georgian chant
Catholic Church
liturgy of the Catholic Church
rites
antiphonary
missal
breviary
graduał
reforma trydencka
sobór trydencki
chorał gregoriański
Kościół katolicki
liturgia Kościoła katolickiego
ryt
antyfonarz
mszał
brewiarz
benedyktynki kongregacji chełmińskiej
rękopis
XVII wiek.

Opis:

Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jest jednym z wczesnych przykładów recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Księga pochodzi z toruńskiego skryptorium benedyktynek kongregacji chełmińskiej. Celem artykułu jest ukazanie przemian liturgicznych, jakie zaszły w Rzeczypospolitej na początku XVII wieku, na przykładzie analizy zawartości rękopisu benedyktynek i innych dostępnych źródeł, a także nakreślenie problemu reformy repertuaru gregoriańskiego wprowadzonego przez Stolicę Apostolską i jego polskiej recepcji. Dla liturgii Kościoła zachodniego najważniejszym osiągnięciem reformy potrydenckiej było ujednolicenie ksiąg liturgicznych, co prowadziło do unifikacji liturgicznej całego Kościoła. W Rzeczypospolitej przyjęto brewiarz i mszał rzymski oraz mające z nimi ścisły związek – antyfonarz i graduał. W księgach tych starano się jednak zachowywać tradycje lokalne, co nie pozwoliło na całkowite przyjęcie rytu rzymskiego. Graduał rkp 7021 BUAM pochodzący z toruńskiego skryptorium zakonu benedyktynek kongregacji chełmińskiej i będący przykładem wprowadzania przez zakonnice reformy trydenckiej na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej nie ma powiązania z tradycją lokalną czy zakonną. W historii recepcji reformy trydenckiej na terenie Rzeczypospolitej benedyktynki kongregacji chełmińskiej mają niewątpliwie wiele zasług. Odcinając się od reguły benedyktynów tynieckich i tworząc własną, opartą na postanowieniach soboru trydenckiego, okazały się zakonem nowatorskim i atrakcyjnym. Nie bez znaczenia jest tu ich współpraca z zakonem jezuickim, który był również propagatorem reformy liturgicznej. Artykuł ukazuje, jak ważne są badania polskich źródeł muzyczno-liturgicznych okresu potrydenckiego. Stanowi też ważny wkład w rozpoznanie i opisanie źródła, które do tej pory nie było powszechnie znane.
The gradual MS 7021 (kept at Poznań University Library) is one of the earliest examples of the reception of post-Trent reform of Gregorian plainchant in the seventeenth century Poland. The volume comes from the scriptorium of Benedictine convent in the Chełmno congregation. The article’s aim is to present the liturgical alterations and changes that occurred in the Polish Republic in the early seventeenth century with the example provided by an analysis of the content of the Benedictine manuscript as well as other available sources. Additionally, the article examines the problem of the reform of the Georgian repertoire introduced by the Apostolic See and the its subsequent reception in Poland. In the liturgy of the Western World, the most significant outcome of the post- Trent reform was the introduction of standarised principal liturgical books, which in consequence led to a unification of liturgy in the whole of the Church’s life. The Polish–Lithuanian Commonwealth adopted the breviary and the Roman Missal, the liturgical book that contains the texts and rubrics for the celebration of the Mass in the Roman Rite of the Catholic Church, as well as the antiphonary and gradual. Local traditions, however, were attempted to be retained in these liturgical books, so that the proper Roman rite could not have been implemented to the full. However, the gradual, MS 7021 BU UAM, from the Toruń scriptorium of the Benedictine convent, is an example of the implementation the Trent reform in the seventeenth century Polish-Lithuanian Commonwealth that has no connections with any local or locallybased monastic tradition. The Benedictine nuns from the Chełmno congregation were undoubtedly prominent in the history of the Trent reform in the Republic of Both Nations. By dissenting from the spirit of St. Benedict’s rule professed by the Tyniec Benedictines, and by creating their own rule based on the resolutions of the Council of Trent, the convent adopted an innovative and attractive stance. The cooperation of the nuns with the Jesuits from the Society of Jesus, who were also promoters of the liturgical reform, was also instrumental. The article shows how important it is to carry on with research studies on Polish music and liturgical sources from the post-Trent period. The article is also an important contribution to the investigation and description of a source that, as yet, has not been satisfactorily addressed.

Źródło:

Biblioteka; 2015, 19(28); 7-30
1506-3615
2391-5838

Pojawia się w:

Biblioteka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce