Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the seventeenth century" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 122
Tytuł:
Genre and Literature in the Seventeenth Century: The “Princesse de Clèves” and its Political Stakes
Autorzy:
Zoberman, Pierre
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/606203.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Gender, heteronormativity, Lafayette, queer theory, women writers
Gender
heteronormativity
Lafayette
queer theory
women writers.
Opis:
Der Band enthält die Abstracts ausschließlich in englischer Sprache.
This article explores the political implications, both at the time and for present-day readers, of the way La Princesse de Clèves calls into question gender norms/roles. Analyzing plots and characters in Lafayette’s text and readers/critics’ reactions in various contexts, it foregrounds the unsettling potential of a text that paradoxically moved from the position of hapax-cum- media-sensation to that of a paradigm of the early-modern novel. By focusing on its continued efficacy in disturbing heteronormative stereotypes, it sheds light on the way literature from before the modern era can contribute to identifying and analyzing queerness and gender dissidence in past historical contexts.
L'article ne contient que des résumés en anglais.
Źródło:
Lublin Studies in Modern Languages and Literature; 2019, 43, 1
0137-4699
Pojawia się w:
Lublin Studies in Modern Languages and Literature
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie kadzielnice z XVII w. o tradycjach romańskich i gotyckich
Polish modern censers of the 17th century with Romanesque and Gothic traditions
Autorzy:
Kierczuk-Macieszko, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1901966.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
censer
goldsmithery
the seventeenth century
Opis:
Censers (Latin: tribulum) are a group of antique objects that has not been yet researched well enough. The article discusses eleven modern specimens from the first half of the 17th century, in whose shape or decoration references can be seen to the forms from the medieval period. Several factors are the cause why so few censers from that time have been preserved in Poland: in the Catholic Church they were not as highly valued as vasa sacra that were used for the Eucharist itself; they decayed rapidly due to mechanical damage or contact with a high temperature; and finally they were good investment: they were melted, sold, stolen etc. The specimens in Mrzygłód, Jarogniewice and Poznań are patterned after the spherical Roman vessels from before about 1150. Their main body constitutes a support for a tower finial, with its considerable height diverging from the medieval models. About 1150 „architectonic” censers gained popularity that looked like faithful models of the Heavenly Jerusalem. The model was still used in the Gothic period, albeit it was reduced to the shape of the church. The idea that was born in the Middle Ages ordering formation of the censer on the pattern of the church lasted in the Polish goldsmithery until the middle of the 17th century, which is proven by seven vessels in the discussed group. Their finials, or the entire covers, look like spires (Zielonki, Małogoszcz, Żmigród Nowy, the Diocesan Museum in Przemyśl), or segmented cupolas with a lantern (Słupia, Licheń Stary, Graboszewo). The construction is complemented with a mixture of Gothic and modern ornaments. The censer cover from Służewo that looks like a tempietto, is the last link in the chain of the development of the architectonic mass of censers that evaluated according to the style of the changing epochs. The reason why conservative forms were used in goldsmithery for so long was the conservatism of the public. And what is more, these forms are typical of the vessels that were used for the worship of the Eucharist and relics that was denied by the Reformation. Their ideological archaism had a propaganda meaning then, proving the constancy and the many centuries of tradition of the institution of the Catholic Church. Who were the donors of the censers and why did they found them? Founded as votive offerings or as an expression of one’s private cult they manifested the prestige of the donor, irrespective of his being a clergyman or a lay person. For this reason inscriptions were engraved with his personal details, or more rarely with his initials or coat of arms only, so that they served commemorating the donor. The fact of offering the vessel to God made the person’s „chances” to be saved greater. Every time the altar was incensed the dead donor participated symbolically in the rite, and the prayer of the faithful indirectly became a prayer for him.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 4; 147-175
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy aorystyczne w XVII-wiecznych polonikach kijowskich
Aoristic Forms in the Seventeenth-Century Kiev Polonicas
Autorzy:
Klimek, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1943992.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
aoryst
czasownik
fleksja
polszczyzna kresowa
polszczyzna XVII wieku
tryb warunkowy
aorist
verb
flexion
border Polish
seventeenth-century Polish
the conditional
Opis:
This paper belongs to a cycle of studies on the Polish language in Kiev. It draws on to Zofia Kurzowa’s publication, which revised some opinions on the temporal and geographic ranges of aorist and the conditional that was formed by analogy from -bych, -bychmy. The sources here are Polish prints edited by Kiev-Pechersk Lavra. On their basis past and conditional forms have been presented, the cohesion of enclitical elements with various parts of speech and determinants of the grammatical person. Such data confirmed Kurzowa’s thesis that forms of the type robilichmy (we were doing) robilibychmy (we would do) were used much longer than only until the beginnings of the seventeenth century. What is more, they were well-known not only in the kind of Polish that was spoken in Małopolska region.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 6; 29-40
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diplomacy, Power and Ceremonial Entry: Polish-Lithuanian Grand Embassies in Moldavia in the Seventeenth Century
Autorzy:
Wasiucionek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601487.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2012, 105
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grand Vizieral Reception Ceremonies of European Ambassadors in the First Half of the Seventeenth Century
Autorzy:
Cevrioğlu, Mahmut Halef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035965.pdf
Data publikacji:
2020-11-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Ottoman diplomacy
grand vizier
audience
European-Ottoman relations
Opis:
Grand viziers acted as the utmost important figure in the Ottoman bureaucratic administration throughout the early modern era. Conducting relations with foreign countries and, hence, conforming to the rules of an established diplomatic practice in the process were among their duties. The present study, therefore, aims at highlighting the underrated procedure of grand vizierial audiences through selected cases from the first half of the seventeenth century. In this respect, dispatches and final reports of certain representatives of major European monarchs in Istanbul are brought to light along with complementary data from Ottoman fiscal records of the time. The reception of foreign diplomats by the grand vizier – which presents its own intricacies and follows its own set of rules – is hence laid under scrutiny to understand how a physical language of diplomacy was created. Accordingly, welcoming receptions by the grand viziers will be studied instead of focusing on the negotiation audiences between the grand viziers and the incoming embassies. Comparisons with the imperial audiences will also be useful both in underlining the differentiation of this physical language from the one employed in the audiences with the sultan and also in evaluating the diplomatic function of the grand vizier within the framework of Ottoman foreign relations. In this respect, the first receptions by the grand vizier were intended to welcome foreign embassies and played a crucial part in their diplomatic mission since the date for the sultanic audience was arranged herein. Moreover, exchange of gifts between the grand vizier and the emissaries, serving of refreshments and avoidance of any politically consequential issue during the meeting were the main elements of the grand vizierial receptions.
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2020, 4; 123-141
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The French Aspects in the Education Pattern of the Polish Nobility in the Seventeenth Century
Autorzy:
Serwański, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16020748.pdf
Data publikacji:
2019-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th century
education of noble youth
reception of French cultural patterns
Sarmatism in education
Opis:
The pattern of education of the Polish noble youth in the seventeenth century changed in comparison with the preceding century. In the latter, the mul-tinational, multicultural and multidenominational nature of the Polish-Lithuanian Commonwealth nurtured attitudes of widely understood tolerance both in terms of ideology and in practice. Poland was receptive to strong Re-naissance influence, while numerous sons of the Polish nobles studied abroad, mainly in Italy but also in Germany and France. The education system in the Jagiellonian monarchy of reflected the trends and the ideals of contemporary European education. The seventeenth century saw increased influence of the Counter-Reformation in the Nobles’ Commonwealth. The ideas of Sarmatism, embracing xenophobia, religiosity and self-glorification of the existing, petrified political system, became more pro-nounced. These tendencies were broadly present in the pattern of the educa-tion of nobility, a pattern that was prone to strong Jesuit influence in the spirit of the doctrine laid down by the Council of Trent.
Źródło:
Studia Europaea Gnesnensia; 2019, 19; 55-64
2082-5951
Pojawia się w:
Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Realizacja tolerancji religijnej w XVII-wiecznym Marylandzie
Realization of religious toleration in the seventeenth century Maryland
Autorzy:
Michalik, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912756.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
freedom of religion
law on religion
religious freedom
church and state (United States)
freedom of conscience and religion
relations between the state and churches
religious tolerance
kościoły i inne związki wyznaniowe
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
wolność sumienia i wyznania
związki wyznaniowe
wolność religijna
USA
tolerancja religijna
Opis:
Trudno nie zgodzić się z przyjętą przez większość badaczy tezą o funkcjonowaniu tolerancji religijnej w XVII-wiecznym Marylandzie, angielskiej kolonii złożonej w Ameryce w 1634 r. przez katolika Cecila Calverta, Lorda Baltimore. Wystarczy przypomnieć, iż przysięga gubernatora kolonii z 1648 r. była pierwszym amerykańskim aktem prawnym zawierającym słynną klauzulę swobodnej praktyki (free exercise of religion), a uchwalony w Marylandzie w 1649 r. An Act Concerning Religion pierwszą amerykańską ustawą gwarantującą przedmiotową swobodę wszystkim chrześcijanom. Badania zaprezentowane w niniejszym artykule pozwalają jednak postawić tezę, iż dla lordów Baltimore ostatecznym celem realizowanej w XVII-wiecznym Marylandzie tolerancji religijnej było wprowadzenie rozdziału kościoła od państwa w kolonii. Powyższe założenie pozwala na właściwe zrozumienie zarówno marylandzkich regulacji prawno-wyznaniowych jak i polityki tolerancji religijnej lordów Baltimore. Tytułem przykładu wskazać można na przeprowadzone przez władze Marylandu prześladowanie kwakrów, którzy z pobudek konfesyjnych odmawiali składania przysięgi wierności na rzecz Lorda Baltimore. Prześladowanie to pozostaje w sprzeczności z faktem, iż żaden z kwakrów, a nawet Żyd otwarcie przeczący boskości Chrystusa, nie zostali ukarani za bluźnierstwo przeciwko Trójcy Świętej, za który to czyn de iure groziła w XVII-wiecznym Marylandzie kara śmierci. Sprzeczność ta okaże się być jednak tylko pozorna, jeśli za podstawę powyższej polityki przyjmiemy realizację zasady rozdziału kościoła od państwa, gwarantującej świecki porządek w kolonii.
For many historians it is certain that in the seventeenth century Maryland, an English colony founded in America in 1634 by a Catholic, Cecil Calvert, Lord Baltimore, there was religious toleration. It is difficult to disagree with this statement. The oath of the Governor of Maryland from 1648 was the first American legal document which used the famous free exercise clause. Furthermore, An Act Concerning Religion enacted in Maryland in 1649, was the first American legislative act which guaranteed the free exercise of religion to all Christians. However, as far as this paper is concerned, it was not religious toleration that Lords Baltimore finally wanted to achieve. Their real idea was the separation of the church and state. This is the most convincing explanation not only of the seventeenth century Maryland religious laws, but also of the politics of the Lords Baltimore in the field of religious toleration. For instance, the Maryland government persecuted Quakers, after on the base of their religion they refused to take an oath of fidelity to the Lord Baltimore. In contrast to that, not one Quaker or even Jew, who openly denied the divinity of Christ, was punished for blasphemy against the Holy Trinity, which was by the law a capital crime in the seventeenth century Maryland. The reason behind this confusing policy was the realization of the idea of the separation of church and state which guaranteed the secular order in the colony.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 47-78
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
REWALORYZACJA XVII-WIECZNEGO PARKU W TRZEBINACH KOŁO LESZNA
THE REVALORISATION OF THE SEVENTEENTH-CENTURY PARK IN TRZEBINY NEAR LESZNO
Autorzy:
Wróbel, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537648.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Trzebiny
park w Trzebinach
Zespół pałacowo-parkowy
Rekonstrukcja parku
Opis:
Trzebiny, a village of mediaeval origin (mentioned in 1360) and Polish-German lineage, is located in south-western Greater Poland, in the commune of Święciechowa, 9 kilometres to the west of Leszno. From the 1920s to 1945 Trzebiny lay in the western borderlands of the Republic, and during the inter-war period it adjoined the German state frontier. The owners of the landed estates, the von Lessen family, left Trzebiny for the Reich, fearing the approaching front. The post-1945 influx of a new population became one the reasons for the rapid devastation of the abandoned palace and park. The reconstruction of the historical complex, initiated in 1982, was completed in 1987 – a period which we describe as stage I. It also encompasses the garden premises featured in the regular part of the park and the park sculptures, damaged during the post-war period and reconstructed in 1993. Stage II, which took place in 1996-1999 and 2001-2003, supplemented the plants and formed and enlarged the rows of trees. A reconstructed fountain, a copy of Bernini’s Triton Drinking from a Corncupia, was placed in the southern part of the regular section of the park. In the landscape part of the park the tree crowns were pruned, dry branches and boughs were removed, and the tension lines were repaired. At the same time, an archeological reconnaissance of the terrain discovered relics of prehistorical settlements (the Lusatian culture) as well as settlements from the Late Middle Ages and the modern era. A mediaeval tower-manor house was found on the spot of the present-day “Four seasons” bower. Relics of a seventeenth - eighteenth-century residential development were registered to the south of the palace, near the historical complex of ponds. Flagstones, visible in the Duncker lithograph, were disclosed during plantings carried out in the 1990s in the south-western part of the park. The palace-park complex is located in the valley of the Krzycki Rift. One of the fragments of the old river-valley was transformed into a pond. Melchior Gurowski, who commissioned the construction of the “old manor” completed in 1680-1690, is considered to have been the builder of the object (mentioned in 1709), while the project is ascribed to an architect from the circle of Jan Catenazzi. The park surrounding the manor house was described as an Italian garden. The successive owners, members of the Nieżychowski family, rebuilt the park in about the middle of the eighteenth century. This is the period of the origin of the stone sculptures whose fragments were discovered in the park. After 1860, axial elements of the classical Italian garden became obliterated in the course of work conducted by the Von Leesens. As a result, the garden assumed the shape of a landscape park embellished with sculptures and flower beds. The park, whose area totals 6,1 hectars, contains trees of assorted ages, the most ancient being about 200 years-old. The varied species in the ground cover include lilies of the valley, goldilock and periwinkle. Squirrels are among the permanent residents of the park, and tree crowns offer nesting to black woodpeckers, nightingales, wood pigeons and the tawny owl. The regular layout of the park was recreated in the area of the presumed Italian garden, and nineteenth- century stone statues were situated in place of the Baroque originals, with an obelisk featuring the von Leesen coat of arms in the centre. The borderlines of the regular part of the park were enclosed by a row of hornbeam and stone pedestals scattered symmetrically on both sides. The reconstruction of the park is being continued up to this day. At present, chief tasks include cleaning the pond, rendering the culverts patent, and the construction of a river bar in the Krzycki Rift. The park in Trzebiany attracts numerous visitors and is a special favourite of young couples who take souvenir photographs against its background. Once a year, at the beginning of December, a cross country race is arranged for children under the motto: “running amidst historical monuments”.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2003, 3-4; 127-136
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Błogosławiona Zofia Czeska. Niezwykła kobieta w XVII-wiecznym Krakowie
Blessed Zofia Czeska. An extraordinary woman in the seventeenth-century Krakow
Autorzy:
Kijak-Sawska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/571708.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Zofia Czeska
prezentki
Kraków
szkoła żeńska
edukacja
Krakow
girl school
education
Opis:
W artykule przedstawiono życie i działalność błogosławionej Zofii z Maciejowskich Czeskiej, założycielki Zgromadzenia Sióstr Prezentek oraz najstarszej na ziemiach polskich szkoły żeńskiej. W celu kształcenia dziewcząt Zofia Czeska utworzyła tzw. „Dom Panieński” przy ulicy Szpitalnej w Krakowie. Jej dzieło stanowiło w swoim czasie odpowiedź na potrzeby mieszkańców XVII-wiecznego Krakowa i okolic. Patronat nad szkołą i domem dla dziewcząt objął od początku zakon jezuitów.
The article presents the life and activity of Blessed Zofia Czeska-Maciejowska, founder of the Congregation of the Virgins of the Presentation of the Blessed Virgin Mary and the oldest female school in Poland. To educate girls, Zofia Czeska created the so-called “Presentation of the Blessed Virgin Mary Home for Girls” at Szpitalna Street in Krakow. Her work was a response to the needs of the residents of the 17thcentury Krakow and the surrounding area. The Jesuit order took the patronage over the school and home for girls.
Źródło:
Polonia Sacra; 2019, 23, 4(58); 101-120
1428-5673
Pojawia się w:
Polonia Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Institution of Council of the Senate in the Political System of the Polish-Lithuanian Commonwealth under the Rule of Ladislaus IV Vasa (1632–48)
Autorzy:
Goszczyński, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131457.pdf
Data publikacji:
2021-01-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
the Senate of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the seventeenth century
Council of the Senate
Sigismund III Vasa
Ladislaus IV
Polish nobility in the seventeenth century
Adam Kazanowski
Opis:
Established under the Henrician Articles of 1573, the institution of Council of the Senate was supposed to be a standing advisory body to the rulers of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Over the first few decades of its existence, the monarchs did not respect the obligation to appoint resident senators as the Council’s members. This changed only in 1607, as a result of a conflict between the king and the estates and the Rebellion of Sandomierz – the events that mobilised the nobility to enforce the monarch to observe the law in this respect. Since the beginning of his reign, Ladislaus IV Vasa fairly readily convened meetings of the Council, at which its members expressed their opinions on the current problems. The deliberations were usually about the state’s foreign policy, the functioning and internal security of the state, the affairs of war and peace, the military and the treasury, the king’s or the royal family’s private affairs, the Commonwealth’s feoffs, and matters related to private affairs of members of the power elite. Resulting from the monarch’s actions that did not win popularity in the nobility-dominated society, the Chamber of Deputies started with time perceive the Council as an institution detrimental to the state’s interest. The Chamber consequently extort from the king and the senators the duty to read out the reports on the senatus consilia at the diet (sejm) forum. Consequently, the upper chamber’s position was weakened and the Council of the Senate politicised – a process that directly affected Poland-Lithuania’s political system, vastly contributing to its degeneration.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2021, 122; 181-207
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fałszerstwa szelągów Rzeczypospolitej z XVII wieku wykonane techniką walcową
Milled false shillings of the Polish-Lithuanian state from the seventeenth century
Autorzy:
Wnęk, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2091053.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Źródło:
Wiadomości Numizmatyczne; 2013, 57, 1-2 (195-196); 151-206
0043-5155
Pojawia się w:
Wiadomości Numizmatyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Globalny kryzys : wojna, zmiany klimatyczne i katastrofa w XVII wieku
Global crisis : war, climate change and catastrophe in the seventeenth century
Autorzy:
Parker, Geoffrey (1943- ).
Współwytwórcy:
Szadkowski, Paweł. Tłumaczenie
Firma Handlowo Usługowa NAPOLEON V, Dariusz Marszałek. Wydawca
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Oświęcim : Napoleon V
Tematy:
Azjaci
Europejczycy
Historia wojskowa
Kryzys
Ruchy społeczne
Zmiany klimatyczne
Monografia
Opis:
Bibliografia na stronach 667-717. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
„Niemowa z Kampen” — Hendrick Avercamp w Archiwum Zbigniewa Herberta
“The Mute of Kampen” — Hendrik Avercampin Zbigniew Herbert’s Archives
Autorzy:
Śniedziewska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1535075.pdf
Data publikacji:
2010-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Zbigniew Herbert’s essay
Hendrik Avercamp
winter landscapes
the seventeenth century Dutch painter
Opis:
The present article analyses the rough drafts of Zbigniew Herbert’s essay on Hendrik Avercamp — the seventeenth century Dutch landscape painter who specialized in winter landscapes and scenes with numerous tiny figures. The author attempts to reconstruct the compositional idea for the essay and establishes facts concerning the research work done by Herbert concerning the life and work of Avercamp, confronts the findings with the present state of research and considers the issue of the biographical dimension of the painter’s artistic output as one of the keys to solving the interpretative problems of his paintings and the artistic tradition that had influenced the shaping of the Avercamp idiom of paintings. Avercamp’s works are juxtaposed in the article with the landscapes painted by Pieter Bruegel the Elder to show the difference between the visions of the world represented by the two painters. Bruegel, in Herbert’s opinion, is bitter in his reflection on the subject of transiency of human existence. Avercamp, conversely, tends to have a cheerful outlook on life, the world and his compatriots. Avercamp’s paintings allow us to get to know winter customs of the Dutch, their winter outdoor games participated by all — hence a thesis posed by the poet underlying the democratic character of skating rinks. In doing so, Herbert proposes to scrutinize carefully Avercamp’s artistic output within the context of, defined after Schiller, the notion of naivety, understood as “the virtue of accepting reality with humility” adopted from the old masters.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2010, 17; 265-295
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O siedemnastowiecznym kazaniu maryjnym Columba gemens et dolens... Sylwestra Rodkiewicza
On the seventeenth century marian sermon "Columba Gemens et dolens..." by Sylwester Rodkiewicz
Autorzy:
Baron, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636484.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
COLUMBA GEMENS ET DOLENS
SYLWESTER RODKIEWICZ
THE SERMON
Opis:
The conceit based on a metaphor presented in the title, played also an important role as an element influencing the shape of extensive passages of the sermon. The analysis of the work confirms the thesis concerning the dependence between the sermon-conceit and the emblematic form. The audience is influenced both by the conceit and the emblem, which is based on the same mechanism - in the course of the disquisition, the presence of the connection between initially contradictory elements is shown.
Źródło:
Terminus; 2010, 12, 2(23); 37-61
2084-3844
Pojawia się w:
Terminus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Continuity between Early Paulicianism and the Seventeenth-Century Bulgarian Paulicians: the Paulician Legend of Rome and the Ritual of the Baptism by Fire
Autorzy:
Saldzhiev, Hristo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682318.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Bogomils
Paulicians
Bulgaria
Paulician legend of Rome
ritual of the baptism by fire
Opis:
During the Middle Ages two dualistic communities were active in Bulgaria and Bulgarian lands – Bogomils and Paulicians. Paulicians, unlike Bogomils, survived as a separate religious sect up to the 17th century, when most of them gradually accepted Catholicism. The detailed reports of Catholic missionaries, priests and bishops shed light on different aspects of their beliefs and practices from the 17th century. The aim of the present article is to propose an explanation of a strange ritual and a legend spread among the Bulgarian Paulicians and recorded in the above-mentioned reports. The thesis of the article is that the legend and the ritual in question refer to the early history of Paulicianism. The ritual is related to syncretic religious notions and goes beyond the scope of dualism. I try to examine the legend and ritual in the context of Paulician history in the Balkans, especially in the context of Paulician belief system, inherited from the early Anatolian Paulicians.
Źródło:
Studia Ceranea; 2019, 9; 657-679
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The English Connection: Jacob and Johann Philipp Breyne, James Petiver and Plants: The Correspondence between the Breynes and Petiver from the 1690s
Autorzy:
Pękacka-Falkowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050975.pdf
Data publikacji:
2022-01-02
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
history of science
transfer of knowledge
Polish Prussia (in the seventeenth century)
Danzig/Gdańsk, Royal Society
Opis:
The article discusses the hitherto unknown correspondence between the Danzig (present-day Gdańsk) botanist Jacob Breyne, his son Johann Philipp Breyne, and James Petiver in the last decade of the seventeenth century. Their correspondence documents contacts between one of the most important naturalists of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the second half of the seventeenth century and members of the Royal Society. The content of the letters reveals how books, naturalia and various artefacts circulated between Western and East-Central Europe. It also reveals the principles of reciprocity and friendship followed by those who conducted inquiries into natural history.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 128, 2; 167-198
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Franciszkańskie inwentarze muzyczne z II połowy XVII wieku ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie
Autorzy:
Dacewicz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690155.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Lviv
Drohiczyn on the Bug
Przemyśl
inventories of the seventeenth century music
Franciscan bands in the seventeenth century
repertoire of Franciscan bands
Lwów
Drohiczyn nad Bugiem
inwentarze muzyczne XVII w.
kapele franciszkańskie w XVII w.
repertuar kapel franciszkańskich
Opis:
Research in the Manuscript Section of the Vilnius University Library has revealed three inventories, dating to the second half of the Seventeenth Century, containing musical documents of Franciscan ensembles active in Lvov, Drohiczyn and Przemyśl. The musical inventories of the Franciscan friars from Drohiczyn and Lvov (the Friary and Church of the Finding of the Holy Cross) have remained completely unknown till now, with only the 1677 inventory of Przemyśl known to the scholarly community since 1974. The newly discovered musical inventory from Przemyśl complements, in numerous areas, the Przemyśl inventory from 1677, providing more accurate information on the authors of musical works and their performers. In 2012, a critical edition of the three musical inventories appeared in an article from W nurcie franciszkańskim (Franciscan Trends), published by the Kraków-based Franciscan Scientific Association. This paper, therefore, focuses on presenting the contexts in which these lists of musical works were compiled and on a comparison of repertoires of the Conventual Franciscan ensembles active in the Seventeenth Century in Lvov, Drohiczyn and Przemyśl. The newly discovered Franciscan inventories show the preferred repertoire, the number of musicians and the musical genres performed in the Franciscan churches and friaries in the Lithuanian and Ruthenian Province in the second half of the Seventeenth Century by contemporary vocal and instrumental ensembles. Th ey provide more information about musical works by such renowned composers as Marcin Mielczewski (1605–1651) or Marco Scacchi (1602–1662). They also contain scant information on Franciscan composers Andrzej Chyliński (post 1658), W. Dembołęcki (c. 1585 – c. 1647), Vincenzo Scapitta (1584–1656), citing, respectively, single works of theirs.
Kwerendy przeprowadzone w Dziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie przyniosły odkrycie trzech inwentarzy z II połowy XVII w., w których zostały spisane muzykalia franciszkańskich kapel działających we Lwowie, Drohiczynie nad Bugiem i Przemyślu. Inwentarze muzyczne franciszkanów z Drohiczyna nad Bugiem i Lwowa (klasztor i kościół pw. Znalezienia Świętego Krzyża) nie były dotychczas w ogóle znane, jedynie inwentarz przemyski z 1677 r. wprowadzono do obiegu naukowego w 1974 r. Nowo odszukany muzyczny inwentarz przemyski w wielu miejscach uzupełnia inwentarz muzyczny przemyski 1677 r., konkretyzując autora kompozycji i skład wykonawczy. Ponieważ komentarz oraz edycja trzech inwentarzy muzycznych są już dostępne w opublikowanym artykule wydanym w 2012 r. przez Franciszkańskie Towarzystwo Naukowe w Krakowskim periodyku „W nurcie franciszkańskim”, w poniższym artykule skoncentrowano się na przedstawieniu środowisk, w których sporządzono wykazy utworów muzycznych oraz na porównaniu repertuarów kapel działających w XVII w. przy klasztorach Braci Mniejszych Konwentualnych we Lwowie, w Drohiczynie i Przemyślu. Odszukane franciszkańskie inwentarze obrazują preferencje repertuarowe, wielkość obsady, prezentują gatunki muzyczne kompozycji wykonywanych w kościołach i klasztorach franciszkańskich prowincji litewsko-ruskiej w II połowie XVII w. przez kapele wokalno-instrumentalne wówczas istniejące. Uzupełniają wiedzę na temat dzieł muzycznych takich znanych kompozytorów jak Marcin Mielczewski (1605–1651) czy Marco Scacchi (1602–1662). Wnoszą skromną informację na temat kompozytorów-zakonników franciszkańskich Andrzeja Chylińskiego (koniec XVI w. – po 1658), W. Dembołęckiego (ok. 1585 – między IX 1645 a II 1647), Vincenza Scapitty (1584–1656), podając pojedyncze kompozycje ich autorstwa.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Druki jezuickie w kręgach prawosławnych: dwa przykłady z XVII-wiecznej Rzeczypospolitej
Jesuit books among the Orthodox: two examples from the seventeenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Korzo, Margarita A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/912384.pdf
Data publikacji:
2018-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Fulvio Androzzi
Marcin Śmiglecki
Orthodox religious literature
Orthodox Rituals
sample sermons
Orthodox manuals on moral theology
translation techniques
prawosławna literatura religijna
prawosławny Rytuał
kazanie wzorcowe
prawosławne manuale spowiednicze
techniki translatorskie
Opis:
Tłumaczenia dzieł jezuitów Fulvia Androzziego (1523–1575) i Marcina Śmigleckiego (1563/64–1618) na język cerkiewnosłowiański i tzw. prostą mowę rozpatrywane są jako ciekawy przykład funkcjonowania utworów katolickich w XVII-wiecznym środowisku prawosławnym w Rzeczypospolitej. Della frequenza della communione (1579) Androzziego powstał jako traktat o częstym przyjmowaniu komunii. Oba jego przekłady polskie: w wersji skróconej Stanisława Grochowskiego (Scieszka poboznego chrześcianina, 1600) i pełnej Szymona Wysockiego (Skarbnica duchowna, 1600) stały się źródłem lakonicznego kazania wzorcowego na pogrzeb w składzie prawosławnego Rytuału (Wilno 1621). Traktat teologiczno-prawny o pobieraniu procentów i o kontraktach Śmigleckiego (O lichwie i trzech przednieyszych kontrakciech, Wilno 1596) został częściowo włączony do pierwszego prawosławnego manuale spowiedniczego Mir s Bogom čeloveku (Kijów 1669). Zarówno kazanie wzorcowe, jak i manuale spowiednicze należały do nowych gatunków literatury religijnej, które zaczęły powstawać w piśmiennictwie prawosławnym dopiero w XVII wieku pod wpływem tradycji katolickiej.
The history of works composed by Jesuits Fulvio Androzzi (1523–1575) and Marcin Śmiglecki (1563/64–1618) and their translations into Church Slavonic and the so-called “prostaâ mova” are considered as an interesting example of the spread of Catholic works among adherents of Orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Androzzi’s Della frequenza della communione (1579) was originally an essay on the preparation for frequent communion. Its two Polish-language editions by Stanisław Grochowski (Scieszka poboznego chrześcianina, 1600) and Szymon Wysocki (Skarbnica duchowna, 1600) served as a source for a concise, written in “prostaâ mova” funerary sample sermon, which is found in the Vilna’s Orthodox Ritual 1621. An essay on theological and legal aspects of money-lending (usury) by Śmiglecki (O lichwie i trzech przednieyszych kontrakciech, 1596) was partly used for drawing up a treatise on moral theology Mir s Bogom čeloveku (1669) published in the Kiev Monastery of the Caves. Both sample sermons and treatises on moral theology were new literary genres for Orthodox tradition; their origin in the seventeenth century can be associated with Catholic influences.
Źródło:
Biblioteka; 2018, 22(31); 65-74
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:
Biblioteka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budowle „grupy tarłowskiej” a rzymska architektura sakralna początku XVII wieku
Buildings from the “Tarłów group” and Roman sacred architecture from the beginning of the seventeenth century
Autorzy:
Stankiewicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082105.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Opis:
The subject of this article is the architecture of sacral buildings so far classified by scholars as one group of buildings (“the Tarłów group”) with similar stylistic features, designed by an anonymous architect. A critical analysis of the current research material allows us to limit their numbers to the parish church in Gołąb (1626–1634), the collegiate church in Klimontów (1643–1650), the parish churches in Tarłów (before 1647) and Jedlińsk (before 1645), and the Rosary Chapel (c. 1642–1650) at the parish church in Kazimierz Dolny. The church in Tarłów with its arrangement of vaults and lunettes seems to be reliant on the leading sacral architectural designs created in the first half of the 17th century in Northern Italy and the Kingdom of Bohemia. Its colonnaded façade, which was the first of its kind in Central Europe, repeated at least on the first floor the unrealized designs of the façade of the church of SS. Ambrogio e Carlo al Corso in Rome, designed by Onorio Longhi and Martino Longhi the Elder. On the other hand, in the case of the side chapels of the church in Jedlińsk and the Rosary Chapel, their columnar articulation refers to the completed or unrealized projects by leading late 16th- and early 17th-century Italian architects such as Ottaviano Mascarino, Giovanni Maria Ricchini, Francesco da Volterra and Carlo Maderno. The system of vaults in the Klimontów collegiate church and the Tarłów church recalls the churches of Our Lady of Victory in Prague (1611–1613), St. James in Jičín (after 1628), and the Church of the Assumption of the Virgin Mary in Stará Boleslav (1620s–1630s). The eclecticism of the spatial arrangement of the buildings and the staging of the façades and interiors prove a good knowledge of early modern Italian architecture. In the absence of archival sources, it is at present difficult to identify their architect. However, the builders of these structures were guild craftsmen operating in the former Sandomierz and Lublin provinces. An analysis of their working methods links the Tarłów church to the mason Lorenzo Senes, the builder of the collegiate church in Klimontów and the Krzyżtopór castle in Ujazd (1621–1644). In Tarłów and Kazimierz Dolny, Senes cooperated with the still anonymous Master of Tarłów, the author of stucco and terracotta decorations.
Źródło:
Rocznik Historii Sztuki; 2019, 44; 27-48
0080-3472
Pojawia się w:
Rocznik Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oxen trade from the fifteenth century to the beginning of the seventeenth century and its relations with the environment and space – case study of Greater Poland
Autorzy:
Orłowska, Anna Paulina
Szwedo-Kiełczewska, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036298.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
przestrzeń miejska
jarmarki
handel wołami
środowisko
urban space
fairs
oxen trade
environment
Opis:
The paper focuses on the interrelations between the environment, urban space, and oxen trade. On the basis of sources from the region of Greater Poland, it discusses particular conditions of trade in livestock (routes, pace of driving the animals, the need to feed and give water to the oxen). It also points to thus far ignored issues connected with indispensable adaptation of the urban space to the needs of the large-scale oxen trade which flourished during fairs taking place in various towns and emphasises the necessity to carry out further research in this regard.
Artykuł koncentruje się na zależnościach zachodzących między środowiskiem naturalnym, przestrzenią miejską i handlem wołami. Na podstawie źródeł pochodzących z terenów Wielkopolski omówiono specyficzne uwarunkowania dotyczące handlu żywym inwentarzem (trasy, tempo przepędu, konieczność wypasu i popoju zwierząt), zwrócono uwagę na pomijane dotąd zagadnienia związane z koniecznością dostosowania przestrzeni miejskiej do wymagań handlu wołami na szeroką skalę, który rozkwitał podczas jarmarków odbywających się w poszczególnych ośrodkach miejskich, postulując przy tym konieczność pogłębienia badań w tym zakresie.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2021, 82; 7-36
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siedemnastowieczny skarb monet ze Śląska w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie
The seventeenth century coin hoard from Silesia in the collection of the National Museum in Szczecin
Autorzy:
Pawłowski, Mieszko
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117779.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Opis:
A hoard of modern coin purchased around 1975 at the local antique shop is kept in the collection of the National Museum in Szczecin. The place, time and circumstances of discovery are unknown. It is only known to have come from Silesia. At present the hoard comprises 633 coins, the oldest one having been struck in 1618, the youngest - in 1724. Almost all of them (99.84 %) come from Habsburgian countries. Most numerous are those from Silesia (270 pieces - 42.65 %) andthe mint of Wroclaw (170 pieces) to be followed by Bohemia (148 pieces), Hungary (120 pieces) and the ancestral lands of the Austrian Habsburgs (92 pieces). Coins struck during the reign of Emperor Leopold I (1658-1705) prevail - 422 pieces. There are 124 coins of Joseph I (1705-1711), and 46 of Charles VI (1711-1740). Three-kreutzer coins (Groschen) predominate in respect of nominals - 455 pieces. There are 174 six-kreutzer coins, and only 4 fifteen-kreutzer pieces. After conservaton the deposit weighs 1275 g., its purchasing value of the time might be estimated approx. 20 thaler.
Źródło:
Wiadomości Numizmatyczne; 2007, 51, 1(183); 104-108
0043-5155
Pojawia się w:
Wiadomości Numizmatyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Curriculum vitae Henryka de Raësa, oficera cudzoziemskiego z drugiej połowy XVII wieku
Curriculum Vitae Henri de Raës, a Foreign Officer, the Second Half of the Seventeenth Century
Autorzy:
Jankowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23944093.pdf
Data publikacji:
2009-12-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Henryk de Raes
oficer
curriculum
Opis:
W artykule: Dziwne losy skarbu Henryka de Raësa w dobie „potopu szwedzkiego” i bezskuteczne próby jego odzyskania [„Barok” (Historia-Literatura-Sztuka), XV/1 (29) 2008, s. 71-87] skupiłem się na „fortunie” Henryka de Raësa, którą stracił w służbie u Bogusława Radziwiłła (1620-1669), koniuszego litewskiego i generalnego gubernatora Prus Książęcych. Na kanwie losów skarbu Henryka de Raësa rysuje się wzorcowy model kariery żołnierza cudzoziemskiego w nowożytnej Rzeczypospolitej. Ilustracją tego wzorca są dokumenty wydane w powyższym tekście. Można je umownie nazwać curriculum vitae Henryka de Raësa. Napisane zostały, jak same nazwy wskazują („pretensje” i „objaśnienie pretensji”) dla zaspokojenie roszczeń. Z uwagi na skąpe źródła, w dużej mierze artykuł w „Baroku” był oparty na hipotezach. Mając cały czas w pamięci ograniczoną wiarygodność źródła chcę dać czytelnikowi możliwość jego interpretacji. Dla ilustracji, do jakiego znaczenia doszła rodzina de Raësa w Wielkim Księstwie Litewskim, i to bez uzyskania indygenatu przez protoplastę rodu, we wstępie do wydawanych źródeł przestawione zostały koligacje i urzędy jakie pełnili ich przedstawiciele aż do wygaśnięcia gałęzi rodu w Rzeczypospolitej w początkach XIX w. Szerzej we wstępie do wydawanych źródeł zająłem się instytucją indygenatu dla oficerów cudzoziemskich służących w Rzeczypospolitej w okresie „potopu”.
In the article “Strange Fate of the Treasury of Henry de Raës in the Era of the Swedish Deluge and the Unsuccessful Attempts to Regain It” [“Barok” (Historia–Literatura–Sztuka), XV/1 (29) 2008, pp. 71–87] the author focuses on the “fortune” of Henri de Raës, which was lost during his service for of Bogusław Radziwiłł (1620–1669), Lithuanian Master of the Horse (Equerry) and Governor General of Prussia. The fate of the treasury of Henry de Raes is an example of a standard model of foreign soldier’s career in the modern Polish-Lithuanian Commonwealth. The source documents published in the article are an illustration of this career pattern and may be conventionally called curriculum vitae of Henry de Raës. These documents were created for settlement of claims what their titles indicate too (“claims” and “explanation of the claims”). The article in “Barok” was based largely on hypotheses taking into account the limited sources credibility. Bearing this in mind the author wants to give the reader possibility of his own interpretation. Kinship and offices that representatives of the de Raës family held till the early nineteenth century (when the line became extinct in Poland) are described in the introduction to the sources in order to illustrate the importance of what achieved the de Raës family without indigenatus being granted to the progenitor of the family in the Grand Duchy of Lithuania. In the introduction to the sources the author deals with the denization of foreign officers serving in the Polish-Lithuanian Commonwealth during “the Deluge”.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2008-2009, 15-16, 15-16; 91-111
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hiponimia i meronimia w słownictwie agrarnym XVII-wiecznych dzieł Jakuba Kazimierza Haura
Hyponymy and Meronymy in the Agrarian Vocabulary of the Seventeenth-Century Works of Jakub Kazimierz Haur
Autorzy:
Galilej, Cecylia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878716.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
relacje semantyczne
hiponim
hiperonim
holonim
meronim
terminologia specjalistyczna
semantic relations
hyponym
hyperonym
holonym
meronym
specialized terminology
Opis:
Niniejszy artykuł prezentuje wycinek polskiej leksyki XVII-wiecznej, wyekscerpowanej z trzech popularnych dzieł poradnikowo-encyklopedycznych Jakuba Kazimierza Haura (autora poczytnych przez dwa stulecia traktatów o tematyce agrarnej), ujętej w relacje hiponimii i meronimii. Badania wykazały, że nie da się objąć jednym schematem hiponimicznym lub meronimicznym – nawet bardzo uogólnionym – wszystkich terminów rolniczych. Takie układy trzeba konstruować osobno dla poszczególnych typów słownictwa (z kategorii ludzi, roślin, zwierząt, artefaktów, miar itd.), choć niektóre pola leksykalno-semantyczne z danej kategorii mogą mieć podobną, zbieżną w niektórych miejscach strukturę, zwłaszcza na górnych poziomach hierarchii, np. w układzie hiponimicznym: gadzina – bydło; drób – kogut, kura; koń, krowa; baran, owca lub meronimicznym: budynek – dach, węgieł; izba, pokój; okół – chlew, obora; piwnica, loch. Holonimię i meronimię łączy wspólny składnik, tj. element zawierania się znaczenia, różni je natomiast struktura hierarchii, jakie każda z nich tworzy. Obie analizowane relacje semantyczne porządkują zebrany z tekstów Haura zasób leksykalny w zakresie XVII-wiecznej terminologii rolniczej. Hiponimia w wyniku poszukiwania elementu podobieństwa, meronimia zaś przez próby zintegrowania części i całości przyczyniły się do wydzielenia wewnętrznie spójnych i zewnętrznie odróżnianych grup słownictwa o niekiedy skomplikowanych związkach znaczeniowych.
This article presents a section of seventeenth-century Polish lexis, excerpted from three prominent guidance and encyclopedic opuses of Jakub Kazimierz Haur (author of agrarian treatises widely-read over two centuries), included in hyponymy and meronymy relations. Studies have shown that it is impossible to cover all agricultural terms with one hyponymic or meronymic pattern – even with very generalized one. Such patterns need to be constructed separately for each type of vocabulary (from a category of people, plants, animals, artifacts, measures etc.), although some lexical-semantic fields from a given category may have similar and convergent structure in some places, especially at the upper levels of the hierarchy, e.g. in the hyponymic set: gadzina (farm animal) – bydło (cattle); drób (poultry) – kogut (rooster), kura (hen); koń (horse), krowa (cow); baran (ram), owca (sheep) or the meronymic one: budynek (building) – dach (roof), węgieł (quoin); izba (chamber), pokój (room); okół (cattle yard) – chlew (pigpen), obora (cowshed); piwnica (cellar), loch (dungeon). Holonymy and Meronymy share a common component, ie. an element of concluding the meaning, and on the other hand, they differ in the structure of the hierarchy which each of them form. Both analyzed semantic relations organize the lexical resource collected from the texts of Haur in terms of seventeenth-century agricultural terminology. Hyponymy, seeking for the element of similarity, and meronymy, trying to integrate the part and the whole, contributed to the separation of internally coherent and externally differentiated groups of vocabulary which sometimes have complex semantic relations.
Cet article présente une fraction du lexique polonais du XVIIe siècle, issue de trois œuvres populaires de caractère conseillant et encyclopédique de Jakub Kazimierz Haur (l’auteur des dissertations agraires largement lues pendant deux siècles) et incluse dans les relations d’hyponymie et de méronymie. Des études montrent qu'il est impossible de trouver un modèle hyponymique ou méronymique – même un modèle très général – pour tous les termes agricoles. Tels systèmes doivent être construits séparément pour chaque type de vocabulaire (selon les catégories tels que: personnes, plantes, animaux, artefacts, mesures etc.), bien que certains champs lexicaux et sémantiques de la catégorie particulière puissent avoir une structure similaire et convergente dans certains points, en particulier aux niveaux supérieurs de la hiérarchie, par exemple, dans un système hyponymique: gadzina (animaux de ferme) – bydło (bovins); drób (volaille) – kogut (coq), kura (poule); koń (cheval), krowa (vache); baran (mouton), owca (brebis) ou méronymique : budynek (bâtiment) – dach (toit), węgieł (coin de bâtiment); izba (pièce), pokój (chambre); okół (ferme) – chlew (porcherie), obora (étable); piwnica (cave), loch (cachot). L’holonymie et la méronymie possèdent un composant commun: un élément de contenir le sens, et ils diffèrent dans la structure de leurs hiérarchies. Les deux relations sémantiques analysées organisent le matériau lexical trouvé dans les textes de Hair dans le cadre de la terminologie agricole du XVIIe siècle. L’hyponymie, à la suite de la recherche d’un élément de similitude, et la méronymie, en essayant d’intégrer les fragments et l’ensemble, ont contribué à la séparation des groupes de vocabulaire qui ont parfois des relations sémantiques complexes et qui sont cohérents à l’intérieur et différents à l’extérieur.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 8; 75-96
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diplomats as Poets, Poets as Diplomats. Poetic Gifts and Literary Reflections on the Dutch Mediations between Poland-Lithuania and Sweden in the First Half of the Seventeenth Century
Autorzy:
Hulsenboom, Paul
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/695699.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
diplomatic poetics
gift exchange
literary representation
Dutch Republic
Poland-Lithuania
Sweden
Danzig
Opis:
This article examines two Dutch diplomatic missions, in 1627–28 and 1635, by which the United Provinces intervened in a Polish-Swedish armed conflict in Prussia. The focus is on ‘diplomatic poetics’: the ways in which literature functioned within diplomatic practice, and how that practice (or the ‘diplomatic moment’) was in turn envisioned in literature. The Polish-Swedish conflict was of great interest to the United Provinces, and was elaborately discussed in various Dutch media, as well as in the correspondences of merchants and politicians. The Dutch embassies to Polish territories themselves, meanwhile, inspired a number of literary works, published mostly in the Republic, but also in for example Danzig and Königsberg. These sources demonstrate how early modern literary and diplomatic practices in Europe overlapped and influenced each other. Firstly, German, French and Dutch poems by Johannes Plavius, Simon van Beaumont and Joost van den Vondel illustrate the blurring of the lines between the realms of diplomacy and literature. Poems could function as diplomatic gifts, enabling both personal, intellectual communication and the widespread transmission of political messages. Moreover, Latin and German plays by Johannes Narssius and Simon Dach, and more importantly Latin poems by Simon van Beaumont and Caspar Barlaeus, as well as an illustrated Dutch account of the first mission by Abraham Booth, reveal that the Dutch envoys featured in literary narratives as both wise peace bringers and travelling poets, and their missions to Poland as both arduous ordeals and epic adventures. Much like poetic gifts, these literary reflections on ‘the diplomatic moment’ had public diplomatic agency, simultaneously voicing political opinions and crafting artistic images of the diplomats themselves.
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2019, 3
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miłosz Aleksandrowicz, Teoretyczne podstawy francuskiej polifonii liturgicznej XVII wieku
Miłosz Aleksandrowicz, Teoretyczne podstawy francuskiej polifonii liturgicznej XVII wieku [The Theoretical Basis of the French Liturgical Polyphonyof the Seventeenth Century]
Autorzy:
Wiśniewski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037030.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 13; 173-175
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podatek podwodowy do połowy XVII stulecia w Koronie
The podwoda tax to the mid-seventeenth century in the Polish Crown
Autorzy:
Łopatecki, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519710.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
podwody
podatki i finanse w Koronie
skarb nadworny
rewolucja komunikacyjna
poborcy
szos
transport XVI–XVII w.
unpaid transport duties (podwody)
taxes and finances in the Crown
court treasury
transport revolution
tax collectors
urban wealth tax (szos)
transport in the 16th–17th cc.
Opis:
W artykule przeanalizowano przyczyny wprowadzenia w 1564 r. podatku podwodowego. Scharakteryzowano jego dalsze reformy organizacyjno-prawne zachodzące w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII stulecia. Zaakcentowano zasady naliczenia podatku płatnikom, sposób jego wybierania oraz rozwiązania dotyczące ściągania zaległości podatkowych. Punktem granicznym prowadzonych badań są reformy Władysława IV przeprowadzone w latach 1646–1647, kiedy zlikwidowano podwody i czterokrotnie podniesiono wymiar podstawy opodatkowania. Dokonano również oceny wielkości przychodów zasilających skarb nadworny z tej daniny.
The article analyses the reasons for introducing the transport services (podwoda) tax in 1564. Next, it characterises its further organisational and legal reforms conducted in the second half of the sixteenth and the first half of the seventeenth centuries. Then, it presents the principles of calculating the tax for payers, the methods of its levying and solutions concerning the collection of outstanding taxes. The research is based on the reforms of King Władysław IV carried out in 1646–1647, when the tax base was increased four times. The study also includes an assessment of the amount of revenue flowing to the court treasury from these duties.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 175-199
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dochodowość ekonomii królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim w drugiej połowie XVII wieku
The profitability of royal economies in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the seventeenth century
Autorzy:
Zawadzki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519709.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
dobra stołowe
ekonomie królewskie
Grodno
Mohylew
Olita
Szawle
Brześć
Kobryń
table estates
royal economies
Mogilev
Alytus
Šiauliai
Brest
Kobrin
Opis:
Artykuł jest poświęcony dochodom monarszym z ekonomii królewskich Wielkiego Księstwa Litewskiego: szawelskiej, olickiej, grodzieńskiej, brzeskiej, kobryńskiej i mohylewskiej. Zostały one przedstawione na podstawie czynszu zapisanego w kontraktach dzierżawnych z drugiej połowy XVII w. Scharakteryzowano także system kontroli dzierżawców, czyli rewizji. Druga część artykułu dotyczy zniszczeń w ekonomiach i leśnictwach ekonomii grodzieńskiej spowodowanych wojnami z Moskwą i Szwecją, które znacząco wpłynęły na spadek dochodowości dóbr stołowych litewskich.
The article is devoted to the monarch’s income from the royal estates of the Grand Duchy of Lithuania: Šiauliai, Alytus, Grodno, Brest, Kobrin, and Mogilev. They are presented based on rent recorded in the lease contracts from the second half of the seventeenth century. The text also describes a system of tenant control, the so-called revision. The second part of the article deals with damages to estates and forestry in the Grodno region caused by the wars with Moscow and Sweden, which significantly reduced the profitability of the Lithuanian “table estates”.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 349-383
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ornat autorstwa Francois Glaize’a - francuskiego tapisjera działającego w Polsce w XVIII w. ponownie odkryty
A Rediscovered Ornate by François Glaize — the French Tapestry Master Active in Poland during the Seventeenth Century
Autorzy:
Powązka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/539000.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
ornat Francois Glaize’a
francuski tapisjer
Francois Glaize
stylizowany motyw wici roślinnej
ornat kwiatowy
klasztor w Czerwińsku
splot rypsowy
biskup Załuski
Czerwińsk nad Wisłą
technika melanżowania
technika melanżu
ornat z Czerwińska
Opis:
In the coursé of gathering material for the theoretical part of a diploma study written at the Chair of the Conservation of Historical Fabrics in the Department of the Conservation and Restoration of Works of Art at the Academy of Fine Arts in Warsaw, the author amassed all data concerning the life and works of François Glaize, the renowned French weaver who worked in Poland in 1743-1770. The Glaize workshop produced unique liturgical vestments made with the Gobelin technique, large wall hangings, antependia, and Gobelin portraits and pictures. Polish and foreign collections have preserved 28 objects ascribed to his workshop. The most productive was the almost twenty years-long period of co-operation with Bishop Andrzej Stanisław Kostka Załuski, an outstanding patron of Polish art, who probably contributed to bringing Glaize over to Poland. The most magnificent fabrics from this period undoubtedly include the recently discovered ornate from the Salesian monastery in Czerwińsk, up to now listed as lost, probably owing to an oversight in the inventories. The ornate was rediscovered in the course of preparations for an exhibition entitled “The Salesian Order as the Heir of the Monastic Legacy in Czerwińsk”, featured at the Diocesan Museum in Płock from 26 January to 21 March 1999. The front and back of the ornate are decorated by a candelabra-arranged motif of a plant-floral tendril, intertwined into gold-ribbon cartouches. The sophisticated colours of the fabric are accentuated by a masterly application of threads mixed with gold and silver. This technique was widely applied in the Glaize workshop and comprised its characteristic feature. The skillful use of assorted types of metallic threads produced the effect of the glittering of particular elements. An additional employment of convex rep twine rendered the surface of the fabric more plastic and accentuated the lavishness of the vestment. A perfect combination of refined decoration, colours and technique of execution make it possible to regard the titular object as a true gem of eighteenth-century weaving.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2001, 1; 104-108
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowo-semantyczno-pragmatyczne wyznaczniki opisu, opowiadania i rozważania w XVII-wiecznych kolędach Jana Żabczyca
Linguistic and semantic and pragmatic determinants of description, narration and consideration in the seventeenth century carols by Jan Żabczyc
Autorzy:
Galilej, Cecylia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683818.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
formy podawcze wypowiedzi
opis
opowiadanie
rozważanie
koherencja
kohezja
narrative forms of poetic expression
description
narration
consideration
coherence
cohesion
Opis:
Each text - according to the concept of author - represents an organized multi-layer structure (stylistic and linguistic), which is one of the basic elements filing the appropriate forms of expression. The problem of this kind of expression of jist content an important semantic-formal factor which fill the overall composition of the text (its general structure and a detailed segmentation, thematic dominant and components of the presented world, sender and recipient, linguistic means of expression). This article discusses the characteristic for early baroque very popular carols Symfonije anielskie semantic types of speech, among which stands out narration (as a form of speech). A dominant position occupies a description, especially in theological carols, whereas narration (as a story) occur in both theological and pastoral songs. In a direct connection with the analysis of the various forms of presentation of jist by the narrator it is also the issue of segmentation of text and a review of procedures to ensure it a cohesion.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 1; 161-176
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Izabela Lis-Wielgosz, "O trwałości znaczeń. Siedemnastowieczna literatura serbska w służbie tradycji" ["On Permanence of Meaning. The Serbian Literature of the Seventeenth Century in Service with Tradition"], Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, pp. 336
Autorzy:
Kręzel, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682298.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Źródło:
Studia Ceranea; 2014, 4; 301-303
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieszkańcy wsi Hyżne wobec zagrożenia tatarskiego w XVII stuleciu na tle międzypokoleniowej pamięci komunikatywnej i pamięci kulturowej
Peasants from Hyżne village in the face of Tatar threat in the seventeenth century, against the background of the transgenerational communicative and cultural memory discourses
Autorzy:
Gliwa, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11364328.pdf
Data publikacji:
2020-10-30
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
najazdy tatarskie
działania asymetryczne
przemoc zorganizowana
chłopskie strategie samoobrony
pamięć zbiorowa
trauma kulturowa
Tatar slave raids
asymmetric warfare
organised violence
peasant self-defence strategies
collective memory
cultural trauma
Opis:
Zjawiska związane z klęskami elementarnymi i działaniami wojennymi, których konsekwencją były znaczne zniszczenia i straty materialne pozostawiały zazwyczaj trwały ślad w pamięci zbiorowej i tożsamości społeczeństw epoki wczesnej nowożytności. Do tej klasy fenomenów należała specyficzna działalność militarno-biznesowa ord tatarskich w postaci wypraw grabieżczych dalekiego zasięgu, które od schyłku XV do końca XVII w. pustoszyły i osłabiały demograficznie południowo-wschodnie ziemie państwa polsko-litewskiego. Ze względu na fakt, że operacje militarne prowadzone przez ordy tatarskie miały charakter asymetryczny, koncentrując się w środowisku ludności cywilnej, przeważnie na obszarach wiejskich, stanowiły dla zamieszkujących tam społeczności zagrożenie egzystencjalne. Wynikało to ze skutków tego typu niekonwencjonalnych działań militarnych, którymi były katastrofalne zniszczenia w zabudowie i infrastrukturze gospodarczej atakowanych wsi oraz znaczne straty demograficzne ponoszone przez miejscowe populacje. Jako takie właśnie, niewolnicze wyprawy tatarskie odciskały trwałe piętno w pamięci zbiorowej społeczności, które stawały się ich ofiarą. W oparciu o szeroką bazę materiałów źródłowych pochodzących z XVII i XVIII w., wśród których są m.in. źródła narracyjne, akta wizytacji łacińskiej diecezji przemyskiej i źródła skarbowo-podatkowe, autor skupia swoją uwagę na procesie transformacji pamięci komunikatywnej (pokoleniowej) w pamięć kulturową. Ta ostatnia zaczęła się tworzyć około połowy XVIII w., kiedy w sposób naturalny zaczęło wymierać ostatnie pokolenie będące naocznym świadkiem grabieżczych rajdów tatarskich. Pamięć kulturowa rozumiana jest tutaj – za niemieckim kulturoznawcą i egiptologiem Janem Assmannem – jako ponadindywidualna i zobiektywizowana pamięć danej społeczności na temat własnej traumatycznej przeszłości. Jest ona transmitowana poprzez teksty i tradycję mówioną, często przy wsparciu różnych „miejsc pamięci”, zarówno materialnych, jak i tych niematerialnych o dużym potencjale symbolicznym w postaci legend, podań i pieśni ludowych. Jak się wydaje, kluczowe znaczenie w przetwarzaniu lokalnych pamięci komunikatywnych w pamięć kulturową mieli reprezentanci miejscowych elit intelektualnych, którymi byli najczęściej księża katoliccy. Ich działania, odwołujące się do opozycji sacrum-profanum i popularnej w Rzeczypospolitej XVII–XVIII w. idei prowidencjonalizmu, wskazują na społecznie uwarunkowany proces konstruowania pamięci kulturowej w ramach zobiektywizowanej symbolicznie i wysoce ustrukturyzowanej narracji odnoszącej się wprost do religii chrześcijańskiej, która z jednej strony wykraczała poza indywidualne doświadczenie członków lokalnej wspólnoty, a z drugiej odpowiadała aktualnym potrzebom społeczno-kulturowym.
The phenomena related to natural disasters and acts of war, bringing significant destruction and material losses, usually left an indelible mark in collective memory and identity of early modern era societies. This class of phenomena included a particular type of military-business activity of Tatar hordes, specifically long-range pillage raids, which ravaged and weakened demographically the south-eastern territories of the Polish-Lithuanian state from the late 15th to the end of the 17th century. Since military operations conducted by Tatar hordes were asymmetrical in nature, focusing on civilian communities, mostly in rural areas, they constituted an existential threat to the communities living there. This stemmed from the impact of such unconventional military operations, which included catastrophic damages to buildings and economic infrastructure of attacked villages, as well as significant demographic losses, suffered by local populations. Thus, Tatar slave raids have left a permanent mark in the collective memory of victim communities. The author utilizes a broad base of source materials dating back to 17th and 18th century, including narrative sources, visitation files of Latin Przemyśl diocese, treasury and tax sources, to focus on the transformation process of communicative (generational) memory into cultural memory. The latter began to form around mid-18th century, when the last generation that directly witnessed Tatar pillage raids started dying out. Cultural memory is understood here – after German cultural studies scholar and Egyptologist Jan Assmann – as exteriorized and objectified memory of the given community about its own traumatic past. It is transmitted through textual sources and oral tradition, often supported by various “places of memory”, both material and intangible with great symbolic potential, such as legends, folk tales and songs. It seems that figures of key importance in transforming local communicative memories into cultural memory were the representatives of local intellectual elites, most often Catholic priests. Their activities, referring to the sacrum-profanum dichotomy and the providentialism idea, popular in the 17th–18th century Commonwealth, indicate a socially conditioned process of forming a cultural memory within the framework of symbolically objectified and highly structured narrative, relating directly to Christian religion, which on one hand transcended individual experience of the members of local community, and on the other, responded to current social and cultural needs.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2020, 27; 35-84
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie XVII-wiecznego archidiakonatu gnieźnieńskiego (wybrane aspekty)
The role of the Church in Old Polish society illustrated with the example of the seventeenth-century archdeaconry of Gniezno (selected aspects)
Autorzy:
Jabłońska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784115.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
społeczeństwo staropolskie
wychowawcza i edukacyjna rola Kościoła
funkcje społeczne Kościoła
kultura
Wielkopolska
Old Polish society
the educational role of the Church
he social functions of the Church
culture
Opis:
The aim of the article is to show the role of the Church in Old Polish society illustrated with the example of a specific area (the archdeaconry of Gniezno) at a specific time (the seventeenth century). It presents selected aspects of this subject: secular clergy and the function of the parish. The article discusses not only the social functions of the Church and their institutionalized effects, such as hospitals, schools and brotherhoods; it analyses the role of the Christian religion in developing culture as well. To perform those functions, the Church became involved in two formidable tasks associated with the age of reforms, initiated by the Council of Trent: the education of the whole society, and charity as a practical effect of mercy. The purpose of both those tasks was to educate society.
Artykuł ma na celu ukazanie roli Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie określonego obszaru (archidiakonatu gnieźnieńskiego) w określonym czasie (XVII wieku). Przestawia wybrane aspekty zagadnienia. Omawia duchowieństwo świeckie oraz funkcjonowanie parafii. Podstawowym wyznacznikiem stały się funkcje społeczne i ich zinstytucjonalizowany efekt – szpitale, szkoły i bractwa oraz rola kulturotwórcza. Były one wyrazem dwóch wielkich zadań Kościoła w epoce reformy, zapoczątkowanej uchwałami soboru trydenckiego: szeroko pojętej edukacji dotyczącej całego społeczeństwa oraz charytatywności będącej praktycznym skutkiem miłosierdzia. Oba miały na celu wychowanie społeczeństwa.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 199-218
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Latyfundium Tęczyńskich w XVII wieku. Dobra i właściciele
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050923.pdf
Data publikacji:
2021-12-03
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Tęczyńscy herbu Topór
dobra ziemskie Tęczyńskich w XVII w.
latyfundia magnackie
genealogia
magnateria polska przełomu XVI i XVII w.
dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w.
Tęczyńskis of the Topór coat of arms
Tęczyńskis’ landed estates in the seventeenth century
magnate latifundia
genealogy
Polish magnates at the turn of the seventeenth century
history of the Commonwealth in the sixteenth and seventeenth centuries
Opis:
Tęczyńscy herbu Topór od XIV do XVII w. należeli do ścisłej elity możnowładczej a następnie magnackiej Królestwa Polskiego, później Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dziejom tego rodu poświęcono bardzo dużo miejsca w polskiej literaturze historycznej. Stosunkowo niewiele pisano jednak o należących do Tęczyńskich majątkach. Wydawać by się mogło, że zarówno genealogia tej rodziny, jak i dzieje należącego do niej latyfundium nie kryją już żadnych tajemnic. Badania podjęte przez autora przeczą jednak temu mniemaniu. W prezentowanym tu artykule, przy okazji przedstawiania dziejów latyfundium rodziny Tęczyńskich w XVII w. dokonano kilku istotnych korekt i uzupełnień dotyczących stosunków rodzinnych i dziejów życia przedstawicieli dwóch ostatnich pokoleń tej możnej i zasłużonej dla kraju rodziny.
From the fourteenth to the seventeenth century, the Tęczyński family of the Topór coat of arms belonged to belonged to the magnate power elite in the Kingdom of Poland and later in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Much space has been devoted to the history of this family in Polish historical literature. Relatively little has been written, however, about the estates belonging to the Tęczynskis. It might appear that the story of this family holds no mysteries. The author’s research demonstrates that there are. This article explores the history of the Tęczyński latifundium in the seventeenth century, and makes some significant corrections and additions to the family relations and history of the last two generations of this powerful family, which played a significant role in its time.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 3; 697-741
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nasze naymilsze siestrzyczki … czyli habitki w klasztorze Wizytek Warszawskich w XVII wieku
OUR MOST BELOVED LITTLE SISTERS … OR HABITKI IN THE CONVENT OF WARSAW-BASED ORDER OF THE VISITATION OF HOLY MARY IN THE SEVENTEENTH CENTURY
Autorzy:
Szylar, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/955220.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
EDUCATION OF WOMAN
HISTORY OF EDUCATION
ORDER OF THE VISITATION OF HOLY MARY
Opis:
The sisters of the Order of the Visitation of Holy Mary, more commonly known as Visitationists, were brought to Poland from France by Marie Louise Gonzaga (known in Poland as Ludwika Maria) in 1654. Visitationists ran a boarding school for girls and provided education for inner-city girls from less well-to-do backgrounds. In addition, the religious order for women accommodated a novitiate for young girls admitted to this religious order for women - the so-called habitki (from the habit of a member under vows), i.e. candidates for the convent. The present article provides the reader with some detailed information on the mentioned group of candidates in relation the period covering the years from the establishment of the convent to the end of the seventeenth century. Habitki's cells were located in the part of the convent that also accommodated nuns, wore habits and participated in regular religious services and prayers with nuns. As a rule, they were usually minors up to girls of several years of age or older. They were supervised by a master-nun, appointed by Mother Superior, who took care of them, while a special rule of conduct determined their duties and responsibilities in the convent. The reasons behind a decision to send little girls to the nunnery varied. At times, still unborn babies were sacrificed to God even before delivery, a custom to be found in particular within families where children were long in coming or where successive deliveries were death experiences for parents. Girls in the convent usually had both parents, but oftentimes they were orphans, disabled, hated by their parents or came from large families. By sending a daughter to a convent parents believed that her future was somehow secured. Occasionally, by doing so they simply got rid of a crippled child that often required extra care, or cleared the situation in prospective property settlement agreements in the family. More often than not, the plans conceived by parents, or foster parents, were not in line with intentions or expectations of girls. A decision to stay within the confinement of the convent, however, was up to a candidate, who, after reaching the age of 15, was entitled to seek for admittance to the full novitiate and, at the age of 16, could take simple vows. Between 1658 and 1697, the Warsaw-based convent had 23 habitki. Only 7 of them took vows. At the time, no other religious order and convent had such a specific rule for child
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2010, 26; 19-36
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
DWIE EUROPEJSKIE PERYFERIE: PORÓWNANIE MIGRACJI PORTUGALSKICH I POLSKICH OD XVI WIEKU DO WIELKIEJ WOJNY
TWO EUROPEAN PERIPHERIES: A COMPARISON OF POLISH AND PORTUGUESE MIGRATION FROM THE SIXTEENTH CENTURY TO THE GREAT WAR
Autorzy:
Walaszek, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579636.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
FIFTEENTH AND SIXTEENTH CENTURY PORTUGUESE COLONIZATION
POLISH COLONIZATION IN THE SEVENTEENTH CENTURY
LABOR MIGRATION TO THE U.S. AND BRAZIL
PORTUGUESE AND POLISH SETTLEMENT COUNTRIES IN THE NINETEENTH AND TWENTIETH CENTURIES
Opis:
The article is an attempt at comparing the Polish and Portuguese migration experiences in the period of great labor migration until 1914. The periods of Portugal’s establishment of its colonial empire in the sixteenth century and the period of the Polish expansion east, to Rus in the sixteenth and seventeenth centuries have been juxtaposed before. In the Time of Troubles Polish literature promoting eastward expansion quite directly referred to the examples of India’s or America’s colonization. In the nineteenth century the reasons for emigration from the two distant parts of Europe were similar (overpopulation, economic underdevelopment), the destinations were different, however. The Portuguese most often left for Brazil, with which Portugal remained strongly interconnected even after Brazil gained independence. For Poles, the country of emigration was predominantly the U.S. It was there, on the territory of New England, that the representatives of both of the groups met, and even cooperated, in the weaving industry. Both in Portugal and Poland emigration commenced on peripheral territories (Madera and provinces neighboring with Spain in the case of Portugal and the Polish-German and Polish-Hungarian borderland in the case of Poland). In both groups the percentage of returnees was high. It is only later that the Portuguese will travel to other countries, e.g. in Western Europe. Polish emigrants have had already discovered routes to Western Europe. Poles numerously traveled for work also to the occupying states. In this phenomenon we can find similarities to Portuguese migration to the territory of their empire. Regardless of the destination, individual and family histories, be it Portuguese or Polish, were very similar. In the interwar period an interesting postscript has been added to these histories. Poland and certain circles made, unsuccessful, attempts to organize Polish settlement in the Portuguese colonies in Angola and Mozambique.
Źródło:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2013, 39, 2(148); 15-50
2081-4488
2544-4972
Pojawia się w:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzemiosło i handel w Krasnymstawie. Między prosperity a kryzysem (połowa XVI–XVII wiek)
Autorzy:
Wojnarski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036304.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Krasnystaw
city
economic history
trade
crafts
municipal economy
Krasnystaw Starosty
Chełm Land
crisis of the seventeenth century
miasto
historia gospodarcza
handel
rzemiosło
gospodarka miejska
starostwo krasnostawskie
ziemia chełmska
kryzys XVII w.
Opis:
Kondycję krasnostawskiego rzemiosła i handlu od połowy XVI do XVII w. determinowały uwarunkowania o znaczeniu lokalnym, regionalnym i ogólnopolskim. Przywileje królewskie, dogodne położenie handlowe, korzystna koniunktura gospodarcza decydowały o rzemieślniczo-handlowym profilu Krasnegostawu w XVI w., choć symptomy spowolnienia wystąpiły już w ostatnich dziesięcioleciach tego stulecia. W XVII w. nasilenie klęsk elementarnych, w tym wojen, rozrost jurydyk, konkurencja ze strony nowo lokowanych miast na czele z Zamościem oraz zmiany strukturalne w gospodarce Rzeczypospolitej stanowiły składowe przesłanek kryzysu. Jego apogeum, któremu towarzyszyła depopulacja, przypadło na lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XVII stulecia. Następstwem był spadek rangi Krasnegostawu do roli ośrodka agrarnego przy jednoczesnej marginalizacji handlu i rzemiosła. Wyhamowanie tych negatywnych tendencji obserwujemy w końcu tzw. srebrnego wieku.
The condition of Krasnystaw’s crafts and trade from the mid-sixteenth until the seventeenth century depended on local, regional, and national factors. Royal privileges, beneficial location on trade routes, and good state of the economy all determined the role of Krasnystaw as an artisan-commercial centre in the sixteenth century, although first harbingers of future crisis could already be noticed in the last decades of the century. In the seventeenth century, Krasnystaw’s status was undermined by an accumulation of natural disasters and wars, growth of jurydykas, competition from newly chartered towns, most importantly Zamość, and structural changes in the Commonwealth’s economy. The crisis saw its peak in the 1670s and the 1680s and went hand in hand with the depopulation of the centre. As a result, Krasnystaw was demoted to an agricultural settlement and its trade and crafts became largely marginalised. This negative trend changed towards the end of the Commonwealth’s “Silver Age.”
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2021, 82; 37-73
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Puszcze w ekonomiach królewskich Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XVII wieku – zarządzanie i eksploatacja
Primaeval Forests in the Royal Economies of the Grand Duchy of Lithuania in the Second Half of the Seventeenth Century: Management and Exploitation
Autorzy:
Zawadzki, Stanisław
Zawadzki, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832667.pdf
Data publikacji:
2021-10-25
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
forests
forest products
beater
forester
royal economies
exploitation
Wielkie Księstwo Litewskie
lasy
towary leśne
osocznik
leśniczy
ekonomie królewskie
użytkowanie
Opis:
W artykule podjęto próbę zlokalizowania puszcz istniejących w dobrach stołowych Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XVII w. Przedstawiono sposoby eksploatacji lasów oraz obowiązki służb ochrony puszcz. Scharakteryzowano także kontrakty na obszary leśne, rozróżniając dwa ich typy: kontrakty na leśnictwa oraz na towary leśne. Zwrócono uwagę na uprawnienia oraz ograniczenia kontrahentów w zakresie eksploatacji puszcz królewskich.
The article attempts to locate the primaeval forests in the royal domain (the so-called table lands, Polish: dobra stołowe) in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the seventeenth century. It presents the methods of forests’ exploitation and the duties of forest protection services. It also characterises contracts for woodlands, the two types of which were distinguished: contracts for forests and as administrative units and those for forest products. Attention was paid to restrictions to contractors aimed at a balance between conservation and exploitation of royal forests.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 155-184
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gazeta ulotna i moralistyczny traktat – dwa gatunki siedemnastowiecznej moralistyki (na przykładzie sensacyjnych nowin z ziemi włoskiej)
Ephemeral newspaper and moralistic treatise — two genres of the seventeenth century moralist literature (based on the example of sensational news from the italian land)
Autorzy:
Banaś-Korniak, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579089.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
siedemnasty wiek,
gazeta ulotna
traktat moralistyczny
nowiny
rozróżnienia genologiczne
17th century
ephemeral newspaper
moralistic treatise
news (news texts)
genologic differentiations
Opis:
Celem artykułu jest omówienie dwu różnych gatunków siedemnastowiecznych pism ulotnych, które przez badacza początków prasy polskiej — Konrada Zawadzkiego, zaliczone zostały do wspólnej grupy tak zwanych „gazet ulotnych”. Autorka artykułu wśród owych pism wyróżnia obszerne traktaty moralistyczne cechujące się staranną kompozycją, rozbudowaniem wątków opisowych i dydaktycznych oraz dominacją funkcji informacyjno-dydaktycznej przekazu. Obok nich w siedemnastym stuleciu tłoczone były niewielkiej objętości gazetki, których autorzy i wydawcy — nastawieni na komercyjność druku — usiłowali zaskoczyć odbiorcę, zadziwić go sensacyjnością przedstawianych wątków (stąd dominacja funkcji ekspresywnej takiego przekazu), dydaktykę spychając nierzadko na dalszy plan. Te krótkie „gazetki” różniły się znacznie od traktatów dydaktycznych formą przekazu: zamiast obszernych pouczeń moralistycznych i opisów treść bywała wyrażana za pomocą techniki enumeracji i kumulacji wielu szkicowo zarysowanych obrazów, odwołujących się do wyobraźni i emocji odbiorcy.
The author’s objective is to discuss two different genres of the seventeenth century ephemeral papers which Konrad Zawadzki, the researcher of the origins of the Polish press, has included in a common group of so called “ephemeral newspapers”. The author of the article distinguishes, among those texts, extensive moralistic treatises, characterised by painstaking composition, expanded descriptive and instructive plots and domination of informative and didactic functions. In the seventeenth century, side by side with them the papers of small volume were printed and their authors and publishers were focussed on obtaining commercial goals. They differed a lot from didactic treatises with the form of communication: the content was often expressed through the technique of enumeration and accumulation of many sketches, appealing to the recipient’s imagination and emotions.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2014, 57/113 z. 1; 235-251
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi o diariuszu kancelaryjnym Janusza Radziwiłła
Comments on Janusz Radziwiłł’s Chancery Diary
Autorzy:
Łopatecki, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763529.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
diariusz kancelaryjny
archiwa hetmańskie
Janusz Radziwiłł
Radziwiłłowie birżańscy
biurokratyzacja w epoce wczesnonowożytnej
korespondencja w XVII w.
chancellery diary
hetman’s archives
Radziwiłłs of Birże
bureaucratisation in the early modern era
correspondence in the seventeenth century
Opis:
Celem artykułu jest ocena dwutomowej edycji źródłowej dotyczącej korespondencji wojskowej Janusza Radziwiłła. Szerzej scharakteryzowano typ dokumentacji nazwany „diariuszem kancelaryjnym”, ukazując wynikające z niego możliwości badawcze. Zaakcentowano, że hetman osobiście zaangażowany w działania wojenne zastosował wypracowany przez podróżujących magnatów sposób prowadzenia kancelarii. W tym celu spisywano diariusz, do którego dopisywano wszystkie listy wychodzące i przychodzące. Ukazano, że analogiczną formę ma dokumentacja powstała w otoczeniu jego ojca Krzysztof oraz brata stryjecznego Bogusława. Przedstawiono argumenty mówiące o bieżącym sporządzaniu diariusza i techniczno-organizacyjnych działaniach związanych z prowadzeniem tak działającej kancelarii.
The article evaluates a two-volume source edition of Janusz Radziwiłł’s military correspondence. The type of documentation called ‘chancellery diary’ has been characterised in more detail, presenting the research possibilities resulting from it. The hetman, personally involved in warfare, ran a chancellery in a way developed by travelling magnates. For this purpose, a diary was kept with all incoming and outgoing letters written down. It was shown that a similar method was used for the documentation created in the milieu of his father Krzysztof and his fraternal first cousin Bogusław. Arguments are presented for the ongoing writing up of the records and the technical and organisational activities related to running a chancellery in this way.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 3; 719-744
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Пути проникновения лексических богемизмов в старорусский язык в XIV–XVII вв.
The Ways of Penetration of Lexical Bohemisms into the Russian Language from the Fourteenth to the Seventeenth Century
Sposoby przenikania bohemizmów leksykalnych do języka rosyjskiego od XIV do XVII wieku
Autorzy:
Руденка, Алена
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38698964.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Russian language of the 14th–16th centuries (starorusskiĭ iazyk)
prosta mova
borrowing
Bohemism
intermediary language
Opis:
This article is devoted to Bohemisms which came into the Russian language between the fourteenth and seventeenth centuries. The influence of Old Czech on Russian was indirect: it was mediated by prosta mova, the East Slavic written language of the Grand Duchy of Lithuania. From the earliest period, the main source of Bohemisms was translated literature. In most cases, their way into Russian was as follows: classical (Western European) language → Old Czech → Old Polish → prosta mova → 14th–17th-century Russian.    
W artykule omówiono bohemizmy, które weszły do języka rosyjskiego w XIV–XVII wieku. Wpływ języka staroczeskiego na język rosyjski nie był bezpośredni. Obywał się za pośrednictwem tak zwanej „prostej mowy”, czyli wschodniosłowiańskiego języka pisanego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Głównym źródłem bohemizmów od najwcześniejszego okresu była literatura tłumaczona. W większości przypadków droga zapożyczeń wyglądała następująco: (zachodnioeuropejski) język klasyczny → staroczeski → staropolski → „prosta mowa” → język rosyjski XIV–XVII wieku.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komunikatywna efektywność uniwersałów królewskich w ostatnim trzydziestoleciu XVII w. (na podstawie ksiąg relacyjnych grodzkich województwa ruskiego)
Communicative effectiveness of royal universals in the last three decades of the seventeenth century (based on the relational books of the township of the Ruthenian region)
Autorzy:
Ониськів, Марта
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164774.pdf
Data publikacji:
2017-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Uniwersał królewski
wczesnonowożytna Rzeczypospolita
komunikatywna efektywność
Royal universal
early modern Polish-Lithuanian Commonwealth
communicative efficiency
Opis:
Royal universal was an official document, which was used for mass communication in the early modern Polish-Lithuanian Commonwealth. The document was an answer to the informative needs, which early modern polish society had. The level of communicative efficiency of the royal universal was significant. Royal universal is researched as mass communication tool at the paper. The purpose of the paper is to determine the level of communicative efficiency of the royal universal for the early modern polish society. For this the author found the elements of communicative efficiency of the document and applied them to the royal universales. As a result the author writes about significant, but not perfect, level of communicative efficiency of the royal universal. Technical elements of communicative efficiency of the royal universal had not always been used. Besides that, early modern polish society (especially nobility) did not comply with all orders, which were in the royal universales.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2017, 3 (14); 89-104
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pamiętaj, duszo ma, słowo to, co jesteśmy pielgrzymami”. O kondycji przechodnia-gościa w siedemnastowiecznych Medytacjach Teresy Petrycówny
“Remember, my soul is, the word that we are pilgrims.” The condition of a passer-by/guest in the seventeenth-century Medytacje (“Meditations”) by Teresa Petrycówna
Autorzy:
Kaczor-Scheitler, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942788.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
literatura medytacyjna
rękopis
idea vanitas
człowiek-pielgrzym (homo-viator)
idea „pogardy świata”
Opis:
The subject of this article is the presentation of issues futility and transience found in the manuscript of Medytacje (“Meditations”) by Teresa Petrycówna (about 1629-1700), a Norbertine nun in the Krakow monastery in Zwierzyniec. The first part of the ar - ticle gives the story of the Norbertine monastery in Zwierzyniec, presents characte- ristics of the congregation, and describes the figure and works of Teresa Petrycówna. Attention is also drawn to the inspiration and interpretive contexts present in her re- flections. The core part of the paper shows, based on the example of Petrycówna’s thought, that the idea of futility and transience of the world and the misery of the human condition also guided the Krakow Norbertine. The vanitative topoi used by her, as well as metaphors and comparisons, are an expression of general ideas abo- ut temporality. The theme of mortality present in these meditations was intended to encourage nuns to proper conduct during their earthly pilgrimage.
Tematem artykułu jest przedstawienie problematyki marności i przemijalności występującej w rękopiśmiennych Medytacjach Teresy Petrycówny (ok. 1629–1700), norbertanki krakowskiego klasztoru na Zwierzyńcu. We wstępnej części artykułu przybliża się m.in. historię klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu, przedstawia charakterystyczne cechy duchowości zgromadzenia, prezentuje sylwetkę oraz rękopiśmienną twórczość Teresy Petrycówny. Zwraca się również uwagę na inspiracje i konteksty interpretacyjne obecne w rozmyślaniach. W zasadniczej części artykułu pokazuje się na przykładzie rozmyślań Petrycówny, że idea marności, przemijalności świata oraz nędzy kondycji ludzkiej przyświecała również krakowskiej norbertance. Wykorzystane przez nią wanitatywne toposy, metafory oraz porównania służą wyrażeniu ogólnej myśli o doczesności. Występująca w medytacjach myśl o kresie życia doczesnego miała za zadanie zachęcić zakonnice do właściwego postępowania podczas ziemskiej peregrynacji.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2013, 02
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ojcowskie troski i radości Bazylego Rudomicza, czyli o dzieciach w rodzinie zamojskiego patrycjusza w drugiej połowie XVII wieku
Fatherly Worries and Joys of Basil Rudomicz; or, about the Children in the Family of a Patrician of Zamość in the Second Half of the Seventeenth Century
Autorzy:
Szamik, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27316037.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
dzieciństwo
ojcostwo
Bazyli Rudomicz (ok. 1620–1672)
mieszczaństwo
Zamość
childhood
fatherhood
Bazyli Rudomicz
townspeople
Opis:
Celem artykułu jest analiza dzieciństwa widzianego z perspektywy ojca i jego roli w życiu dzieci w rodzinie nowożytnej. Brak opracowań na ten temat wynika m.in. z przewagi przydatnych w takich badaniach źródeł narracyjnych wytworzonych przez kobiety nad tymi wytworzonymi przez mężczyzn. Na tym tle wyróżnia się słabo znany diariusz zamojskiego mieszczanina Bazylego Rudomicza (ok. 1620—1672). Zawiera on liczne zapiski o udziale autora w wychowaniu dzieci i ich codzienności. Badania nad tym źródłem pokazują w nowym świetle rolę ojca w rodzinie nowożytnej i umożliwiają porównywanie różnych sposobów jej realizowania.
Monika Szamik aim in this article is to analyze childhood from the perspective of the father and his role in the life of children in the modern family. Lack of studies on this subject results, among other reasons, from the fact that relevant narrative sources are mostly produced by women over rather than men. Against this background, the poorly known diary of the Zamość burgher Basil Rudomich (approx. 1620—1672) stands out, containing numerous notes about his participation in the upbringing of children and their everyday life. The analysis undertaken by Szamik sheds new light on the role of the father in the modern family, enabling comparisons of different ways of fulfilling this role.
Źródło:
Wieki Stare i Nowe; 2023, 18, 23; 1-18
1899-1556
2353-9739
Pojawia się w:
Wieki Stare i Nowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ikonograficzne metamorfozy „złotych” mitów w malarstwie europejskim od piętnastego do siedemnastego wieku
Iconographic Metamorphoses of Golden Myths in European Painting from the Fifteenth to the Seventeenth Century
Les métamorphoses iconographiques des mythes sur l’or dans la peinture européenne du XVe au XVIIe siècle
Autorzy:
Kościan, Klaudia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339710.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
mythe
couleur
or
peinture
métamorphoses
iconographie
variantes
sources
myths
colour
gold
painting
metamorphosis
iconography
Opis:
Dans cet article nous avons sélectionné et analysé les mythes grecs en rapport avec le motif de l’or, qu’il apparaisse comme objet principal de la narration ou comme attribut des personnages. Tout d’abord, nous avons identifié les sources littéraires anciennes avant de faire état de l’iconologie développée dans l’Europe moderne en nous appuyant sur la littérature encyclopédique, les recueils de symboles et d’hiéroglyphes. Ensuite, nous nous sommes concentrées sur quelques œuvres picturales de maîtres italiens, français et flamands des XVe et XVIIe siècles dans lesquelles l’or figure comme symbole d’hybris, de victoire et de désir. Enfin, nous avons essayé de répondre à la question de la symbolique de l’or. L’or et sa couleur sont ainsi au centre de nos réflexions non seulement en raison du statut de ce métal dans la culture antique, mais aussi en raison de la métamorphose de ses significations symboliques dans l’Europe moderne.
In this paper we analysed the Greek myths exclusively in terms of presence of the motifs of gold, both as the main narrative thread, and as an attribute of the selected characters. Firstly, we found the sources of inspiration for the painters, which came not only from the ancient literary tradition, but most of all from the modern encyclopaedic sources, as well as compendiums of symbols and hieroglyphs. Secondly, we analysed several selected paintings of Italian, French and Dutch masters ranging from fifteenth to seventeenth century for gold as a symbol of the hybris, victory and desire. Finally, we answered to the question of what the diversity of gold symbolism consisted. The gold ant its colour is therefore the essence of considerations, not only because of the gold’s status in the old culture, but also because of the metamorphosis of its symbolic meanings in modern Europe.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2022, 17, 2; 243-260
1505-9065
2449-8831
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joachim Guttejahr – „czarownik recydywista” z początku XVII wieku
Joachim Guttejahr – A Sorcerer as a Repeat Offender from the Early Seventeenth Century
Autorzy:
Wijaczka, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31017000.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
procesy o czary
Joachim Guttejahr
menonici
Prusy Książęce
czasy wczesnonowożytne
Kwidzyn
witchcraft trials
Mennonites
Ducal Prussia
early modern times
Opis:
Przez dziesięciolecia w historiografii pisano w kontekście procesów o czary w XVI–XVIII w. przede wszystkim o oskarżanych kobietach, mało uwagi poświęcając mężczyznom, którym również zarzucano uprawianie czarów szkodliwych. W konsekwencji niewiele wiemy o proporcjach płci w odniesieniu do tego zagadnienia w poszczególnych krajach i okolicznościach, w których to mężczyzna był głównym oskarżonym w procesie o czary. W niniejszym artykule, dzięki szczęśliwie zachowanemu materiałowi źródłowemu, możemy prześledzić przebieg procesu, którego jednym z głównych oskarżonych był mieszkający we wsi Olszanica w ówczesnych Prusach Książęcych mennonita Joachim Guttejahr. Poznajemy okoliczności, w jakich został oskarżony oraz postawione mu zarzuty. Znamy zeznania świadków, dzięki którym możemy również nieco przybliżyć problemy dnia codziennego mieszkańców mennonickich wsi w starostwie kwidzyńskim na początku XVII w.
Because historiography has for decades maintained that in witchcraft trials in the sixteenth–eighteenth centuries, it was mainly women who were accused, little attention has been paid to men accused of practising harmful witchcraft. For this reason, we know very little about the gender ratio in each country and the circumstances in which the man was the main accused in a witchcraft trial. Thanks to the fortunately preserved source material, this article can trace the course of the trial in which one of the main defendants was Joachim Guttejahr, a Mennonite living in the village of Olszanica in then Ducal Prussia. We learn about the circumstances under which he was accused and the charges against him. We know the testimonies of witnesses, thanks to which we can also shed light on the everyday problems of the Mennonite villagers in the Kwidzyn starostwo at the beginning of the seventeenth century.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2023, 66; 115-135
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościoły i zabudowania parafialne w Konopnicy w XVII-XX wieku
Churches and parish buildings in Konopnica from the seventeenth to the twentieth century
Autorzy:
Hamryszczak, Artur
Mącik, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784119.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Konopnica
Pieta
parafia w Konopnicy
archidiakonat lubelski
Władysław Sienicki
Pietà
the parish of Konopnica
the archdeaconry of Lublin
Opis:
The parish of Konopnica in the Lublin district and the archdeaconry of Lublin dates back to the fourteenth century. It encompassed three villages located next to each other: Konopnica, Radawiec and Uniszowice. At the end of the eighteenth century the parish already had six villages, apart from the above-mentioned ones, Radawczyk, Motycz and Sporniak. It was not until the interwar period that the parish borders were changed; the parish of Motycz was established at the time. The church was endowed by the authorities of the city of Lublin in 1428. The oldest wooden St Catherine’s church was replaced with a stone church, built on a headland protruding into the river valley and consecrated in 1667. At that time the church was dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary, as well as St Catherine. The neo-Gothic church, designed by Władysław Siennicki and erected in 1904-1906, took the place of the one from the seventeenth century (it was, however, built on a different site from the previous one). The church serves its functions to this day. The decision to build a new church was prompted by an increasing number of parish inhabitants, the poor technical condition of the existing church, and the project of the Kraśnik road, which became the main road from Lublin to Kraśnik. After the new church had been built, the old church of the seventeenth century fell into oblivion and was demolished in the interwar years. The Konopnica church boasted a sculpture of a Gothic Pietà, which is currently held at the National Museum in Poznań. The sculpture, placed in the high altar, was considered to be miraculous and was worshipped by the local population. Every year on the feast of the Seven Sorrows of Mary (the Friday before Palm Sunday), the Blessed Sacrament was exposed following the celebration of holy mass, during which the faithful were granted an indulgence. The condition of the parish and the church in Konopnica was described in detail in canonical visitation records. In addition to the church, the parish possessed a presbytery, flats for church servants, a hospital, and outbuildings, such as a coach house, a stable, a pigsty, a granary, and a brewery. The new parish cemetery, which replaced the cemetery located near the church, was opened in the early nineteenth century and is currently in the national register of historic monuments.
Parafia w Konopnicy w ziemi lubelskiej i archidiakonacie lubelskim datuje się na XIV wiek. Obejmowała trzy wsie położone koło siebie: Konopnicę, Radawiec i Uniszowice. Pod koniec XVIII wieku parafia liczyła już sześć wsi, obok wyżej wspomnianych miejscowości, także Radawczyk, Motycz i Sporniak. Zmiana granic parafii dokonała się dopiero w okresie międzywojennym, kiedy powstała parafia w Motyczu. Uposażanie kościoła zostało nadane przez magistrat miasta Lublina w 1428 r. Najstarszy kościół drewniany pw. św. Katarzyny został zastąpiony po 1650 r. murowanym, konsekrowanym w 1667 r., zbudowanym na cyplu wysuniętym w dolinę rzeczki. Kościół nosił wówczas wezwanie, oprócz dotychczasowego św. Katarzyny, również Wniebowzięcia NMP. Następcą tej świątyni jest wzniesiony w latach 1904-1906 kościół neogotycki, według projektu Władysława Siennickiego, który funkcjonuje do dziś dnia i został wybudowany w innym miejscu niż poprzednia świątynia. Decyzja o jego wzniesieniu wynikała z rosnącej liczby mieszkańców parafii, złym stanem technicznym dotychczasowego kościoła oraz wytyczeniem szosy kraśnickiej, która stała się głównym traktem prowadzącym z Lublina do Kraśnika. Po wzniesieniu nowego kościoła, budynek starej świątyni z XVII wieku popadł w zapomnienie i w latach międzywojennych uległ rozbiórce. W kościele w Konopnicy znajdowała się gotycka figura Piety, która aktualnie jest przechowywana w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Rzeźba uchodziła za słynącą łaskami i cieszyła się lokalnym kultem. Umieszczona była w głównym ołtarzu. Corocznie w święto Siedmiu Boleści Maryi, w piątek przed Niedzielą Palmową odprawiano mszę św. odpustową z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Szczegółowe opisy parafii i kościoła parafialnego w Konopnicy pochodzą z wizytacji kanonicznych, w których na przestrzeni lat zapisywano stan zabudowań kościelnych. Do zabudowań parafialnych oprócz kościoła należała plebania, mieszkania sług kościelnych, szpital  oraz budynki gospodarcze (m.in. wozownia, stajnia, chlew, spichlerz, browar). Nowy cmentarz parafialny, który zastąpił przykościelny, powstał w początkach XIX wieku i aktualnie wpisany jest w rejestr zabytków.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 167-198
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Social Function of the Cult of Isidore ‘the Ploughman’ in Seventeenth-century Poland, prefaced by Tomasz Wiślicz
Autorzy:
Tazbir, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601699.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2017, 116
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jako przykład recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego w polskim obrządku liturgicznym.
Gradual, MS 7021, from the Medieval and Renaissance Manuscripts Section of Poznań University Library, as an example of post-Trent reception and implementation of Georgian plainchant in Polish liturgical celebration
Autorzy:
Sobczak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/912013.pdf
Data publikacji:
2015-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Piotrkowczyk
Benedictine nuns of the Chełmno congregation
manuscript
the seventeenth century.
gradual
Trent reform
the Council of Trent
Georgian chant
Catholic Church
liturgy of the Catholic Church
rites
antiphonary
missal
breviary
graduał
reforma trydencka
sobór trydencki
chorał gregoriański
Kościół katolicki
liturgia Kościoła katolickiego
ryt
antyfonarz
mszał
brewiarz
benedyktynki kongregacji chełmińskiej
rękopis
XVII wiek.
Opis:
Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jest jednym z wczesnych przykładów recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Księga pochodzi z toruńskiego skryptorium benedyktynek kongregacji chełmińskiej. Celem artykułu jest ukazanie przemian liturgicznych, jakie zaszły w Rzeczypospolitej na początku XVII wieku, na przykładzie analizy zawartości rękopisu benedyktynek i innych dostępnych źródeł, a także nakreślenie problemu reformy repertuaru gregoriańskiego wprowadzonego przez Stolicę Apostolską i jego polskiej recepcji. Dla liturgii Kościoła zachodniego najważniejszym osiągnięciem reformy potrydenckiej było ujednolicenie ksiąg liturgicznych, co prowadziło do unifikacji liturgicznej całego Kościoła. W Rzeczypospolitej przyjęto brewiarz i mszał rzymski oraz mające z nimi ścisły związek – antyfonarz i graduał. W księgach tych starano się jednak zachowywać tradycje lokalne, co nie pozwoliło na całkowite przyjęcie rytu rzymskiego. Graduał rkp 7021 BUAM pochodzący z toruńskiego skryptorium zakonu benedyktynek kongregacji chełmińskiej i będący przykładem wprowadzania przez zakonnice reformy trydenckiej na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej nie ma powiązania z tradycją lokalną czy zakonną. W historii recepcji reformy trydenckiej na terenie Rzeczypospolitej benedyktynki kongregacji chełmińskiej mają niewątpliwie wiele zasług. Odcinając się od reguły benedyktynów tynieckich i tworząc własną, opartą na postanowieniach soboru trydenckiego, okazały się zakonem nowatorskim i atrakcyjnym. Nie bez znaczenia jest tu ich współpraca z zakonem jezuickim, który był również propagatorem reformy liturgicznej. Artykuł ukazuje, jak ważne są badania polskich źródeł muzyczno-liturgicznych okresu potrydenckiego. Stanowi też ważny wkład w rozpoznanie i opisanie źródła, które do tej pory nie było powszechnie znane.
The gradual MS 7021 (kept at Poznań University Library) is one of the earliest examples of the reception of post-Trent reform of Gregorian plainchant in the seventeenth century Poland. The volume comes from the scriptorium of Benedictine convent in the Chełmno congregation. The article’s aim is to present the liturgical alterations and changes that occurred in the Polish Republic in the early seventeenth century with the example provided by an analysis of the content of the Benedictine manuscript as well as other available sources. Additionally, the article examines the problem of the reform of the Georgian repertoire introduced by the Apostolic See and the its subsequent reception in Poland. In the liturgy of the Western World, the most significant outcome of the post- Trent reform was the introduction of standarised principal liturgical books, which in consequence led to a unification of liturgy in the whole of the Church’s life. The Polish–Lithuanian Commonwealth adopted the breviary and the Roman Missal, the liturgical book that contains the texts and rubrics for the celebration of the Mass in the Roman Rite of the Catholic Church, as well as the antiphonary and gradual. Local traditions, however, were attempted to be retained in these liturgical books, so that the proper Roman rite could not have been implemented to the full. However, the gradual, MS 7021 BU UAM, from the Toruń scriptorium of the Benedictine convent, is an example of the implementation the Trent reform in the seventeenth century Polish-Lithuanian Commonwealth that has no connections with any local or locallybased monastic tradition. The Benedictine nuns from the Chełmno congregation were undoubtedly prominent in the history of the Trent reform in the Republic of Both Nations. By dissenting from the spirit of St. Benedict’s rule professed by the Tyniec Benedictines, and by creating their own rule based on the resolutions of the Council of Trent, the convent adopted an innovative and attractive stance. The cooperation of the nuns with the Jesuits from the Society of Jesus, who were also promoters of the liturgical reform, was also instrumental. The article shows how important it is to carry on with research studies on Polish music and liturgical sources from the post-Trent period. The article is also an important contribution to the investigation and description of a source that, as yet, has not been satisfactorily addressed.
Źródło:
Biblioteka; 2015, 19(28); 7-30
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:
Biblioteka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Patriarchalizm i paternalizm w angielskiej myśli filozoficznej XVII wieku. Rozważania Filmera, Hobbesa i Locke’a
Patriarchalism and Paternalism in the English Seventeenth Century Philosophical Thought (Filmer, Hobbes and Locke)
Autorzy:
Szczap, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423117.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Robert Filmer
Hobbes
Locke
patriarchalism
paternalism
patriarchalizm
paternalizm
Opis:
The political and philosophical thought of the seventeenth century, especially the Anglo-Saxon thought, combined the two seemingly separate issues: the ideal father of the family and the vision of the ideal kind. At that time, many writers developed a king-father analogy. They repeated that the king is like a father for his people and every father is the king for his family. The ideology of a patriarchal family and the idea of monarchical absolutism penetrate and complement each other, referring to the ideals of his father and the king. The king was to be treated like a father, the father (the patriarch) for family and servants – like a king. One of the supporters of patriarchalism and paternalism was Sir Robert Filmer. Another one was his most famous adversary John Locke. Filmer was a Protestant political writer, defender of the absolute power of the king and the patriarchal family. The controversy between Filmer, Hobbes and Locke in the field of political thought intertwined with their reflections on the family.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27/t.t.; 305-314
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea państwa świeckiego w protestantyzmie od połowy XVII do XX wieku
The Idea of a Secular State in Protestantism since the Mid-Seventeenth to the Twentieth Century
Autorzy:
Hucał, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043942.pdf
Data publikacji:
2016-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
state
secular
protestantism
evangelical
Church-State relations
Law on Religion
religious organization
państwo
świecki
protestantyzm
ewangelicyzm
relacje państwo-kościół
kościoły i związki wyznaniowe
prawo wyznaniowe
świeckość
państwo świeckie
Opis:
U progu XVI wieku pojęcie państwa świeckiego było protestanckim teologom absolutnie obce, a dyskusja dotyczyła stopnia zależności związku wyznaniowego od państwa lub odwrotnie oraz wolności religii. Stosunek protestantyzmu do państwa świeckiego na przestrzeni dziejów nie był ani spójny, ani niezmienny, ale akcentując indywidualizm jednostki przyczyniał się do rozwoju ochrony jej autonomii, a tym samym rozdzielenia państwa i wyznań. Współcześnie Kościoły protestanckie posiadające status państwowego związku wyznaniowego bądź same aktywnie zmierzają w kierunku zrzucenia ostatnich symboli państwa wyznaniowego, co miało miejsce w Królestwie Szwecji, lub też są wewnętrznie poddawane presji, aby zdecydować się na taki krok (np. Kościół Anglii). Koncepcja państwa świeckiego, pozbawionego cech antyreligijnych i współpracującego ze związkami wyznaniowymi w sprawach dobra wspólnego (np. diakonia), jest powszechnie akceptowana w protestantyzmie, także polskim.
At the beginning the concept of a secular state was absolutely alien for Protestant theologians, and their discussions concerned the degree of dependence of the religious organizations from the state or vice versa, and freedom of religion. The opinions of Protestantism on the secular state throughout history were neither consistent nor immutable, but emphasizing individualism contributed to the development of the protection of individual autonomy, and thus the separation of state and religions. Today, the last Protestant churches having the status of a religious organization actively moving towards dropping the last symbols of a religious state, which took place in the Kingdom of Sweden or are internally subjected to pressure to decide on such a step (eg. The Church of England). The concept of a secular state, devoid of anti-religious features and cooperating with religious organizations in matters of the common good (eg. Diakonia) is widely accepted in Protestantism, including Polish one.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 175-193
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieczysław Józefczyk: Z dziejów religijnych Pomezanii w XVII wieku, tom I: Synteza dziejów, Malbork 2012, ss. 404; tom II: Źródła do dziejów XVII-wiecznej Pomezanii, Malbork 2013, ss. 501
Mieczysław Józefczyk: From the religious history of Pomezania in the seventeenth century, Volume I: Synthesis of history, Malbork 2012, pp. 404; Volume II: Sources for the history of 17th-century Pomezania, Malbork 2013, pp. 501
Autorzy:
Zawadzki, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2154324.pdf
Data publikacji:
2014-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Pomezania
Prusy Książęce
Prusy Królewskie
Kościół
Ducal Prussia
Royal Prussia Church
Źródło:
Studia Elbląskie; 2014, 15; 439-441
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Angels and Men’ assisted by this Art, May Sing together, though they Dwell apart”– angielskie antologie świeckiej i religijnej muzyki wokalnej z drugiej połowy XVII wieku w kolekcji Biblioteki Jagiellońskiej
“Angels and Men’ assisted by this Art, May Sing together, though they Dwell apart” – early English prints of court ayres and sacred songs from the second half of the seventeenth century kept in the Jagiellonian Library
Autorzy:
Różańska, Róża
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/513914.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
Tematy:
John Playford
Henry Playford
ayre
Opis:
The article describes the group of seventeen early English prints from the second half of the 17th century. The prints are part of the collection of the former Preusische Staatsbibliothek in Berlin kept in The Jagiellonian University and contain ayres and religious songs. Fourteen of them were published by John and Henry Playford. The first part of the paper shows the biographies of the publishers and brings the state of research on their work. The second part includes the detailed description of the seventeen of early English prints. The final part presents the content of the prints and biographies of its most important composers.
Źródło:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2016, 2(29); 120-138
2956-4107
2353-7094
Pojawia się w:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wydatki na żywność w budżecie domowym żołnierzy polskich i litewskich w połowie XVII wieku
Expenditure on food in the household budget of Polish and Lithuanian soldiers in the mid-seventeenth century
Autorzy:
Woźnica, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519717.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
koszty wyżywienia
żołnierskie racje żywnościowe
historia wyżywienia
budżet domowy wojskowych
wojsko w XVII w.
food costs
soldier’s rations
food history
military household budget
army in the 17th century
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących udziału wydatków na żywność w budżecie domowym żołnierzy polskich i litewskich w połowie XVII w. Przyjęto hipotetyczny jadłospis zgodny z dzisiejszymi normami energetycznymi i uwzględniający podstawowe produkty spożywcze dostarczające odpowiednią ilość węglowodanów, białka i tłuszczów, które były wówczas popularne również wśród uboższych warstw społeczeństwa Rzeczypospolitej. Z szacunkowych obliczeń wynika, że jego koszt wyniósłby ok. 40% żołdu szeregowego wojskowego służącego w piechocie. W przypadku pobierania przez dowódcę większej części żołdu na wyżywienie swoich podwładnych, np. 50%, świadczyłoby to o możliwości utrzymywania z nadwyżki osób wspomagających działanie oddziału od zaplecza.
The article presents the research results on the share of expenditure on food in the household budget of Polish and Lithuanian soldiers in the mid-seventeenth century. The author adopted a hypothetical menu, compliant with today’s energy standards and including basic foodstuffs providing an adequate amount of carbohydrates, proteins and fats, which were popular at that time also among the poorer strata of the Polish society. According to estimates, its cost would amount to about 40 per cent of the pay of a private serving in the infantry. In the case of a commander taking a larger part of the pay to feed his subordinates, e.g. 50 per cent, it could have meant that the surplus was used to support the operation of the units at the back.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 261-290
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieszkańcy Sieradza w XVII i XVIII wieku – studium demograficzne
The residents of Sieradz in the seventeenth and eighteenth century – the demographic study
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/966940.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Sieradz
mieszkańcy
Polska XVII-XVIII w.
spis mieszkańców Sieradza
wykazy pogłówne
demografia
Opis:
In the days of the First Polish Republic Sieradz was the capital of the voivodeship and the county, the seat of the district and magistrate courts as well as the offices of the district authorities. In the sixteenth century it was the most significant city of the voivodeship of Sieradz. However, over the years its role has decreased considerably. In the first half of the seventeenth century Sieradz belonged to a group of medium-sized cities. In the early thirties of the seventeenth century about 2200–2300 people lived in Sieradz. But after the wars of the mid-seventeenth century the number of its inhabitants fell to 1100–1200 people. In the mid-seventies of the seventeenth century Sieradz was inhabited by about 550–800 people. In the middle of the next decade, the number of the residents of the city was only about 450. At the beginning of the eighteenth century town slowly began to overcome the demographic crisis and in 1703 its population was estimated at 900–925 people. During the Great Northern War Sieradz had been affected by all possible misfortunes of war. This led to a further decrease in the number of its inhabitants. In 1716 there were only 630 residents of the city. In the end of 1723 and the beginning of 1724 Sieradz was inhabited by only a little over 400 people. Only at the end of the existence of the First Polish Republic the number of its inhabitants has increased significantly. Censuses from the years 1789–1793 show that about 1250 people lived in Sieradz at this time. This means that compared to the turn of the years 1723 and 1724 its population had almost tripled.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2016, 22; 391-399
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pochodzący z końca XVII wieku poewangelicki kościół szkieletowy pw. Bożego Ciała w Jasieniu w świetle badań architektonicznych
The late seventeenth-century half-timbered post-Evangelical Corpus Christi Church in Jasień in the light of architectural research
Autorzy:
Wałdoch, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343034.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
architektura szkieletowa
technika budowlana
badania architektoniczne
Pomorze Zachodnie
Jasień
half-timbered architecture
construction technology
architectural research
Western Pomerania
Opis:
Najstarszy zachowany na ziemi bytowskiej, pochodzący z końca XVII wieku poewangelicki kościół pw. Bożego Ciała w Jasieniu należy do zespołu sakralnej architektury szkieletowej Pomorza Zachodniego. Pomimo dużego zainteresowania tym obiektem nie stanowił on dotąd przedmiotu szerszych analiz badawczych. Niniejszy artykuł prezentuje wyniki przeprowadzonych w ostatnich latach nieinwazyjnych badań architektonicznych, które objęły strukturę ścian korpusu nawowego i wieży oraz więźb dachowych. Wraz ze szczegółową analizą tekstów źródłowych i literatury badania te pozwoliły zgłębić wiedzę o historii budowlanej kościoła, zrekonstruować jego pierwotną formę oraz scharakteryzować technikę, w jakiej go wzniesiono. Pokłosiem tego jest również analiza porównawcza, która nie tylko dowodzi, że kościół w Jasieniu pod wieloma względami wyróżniał się na tle innych obiektów z obszaru badawczego, lecz także rzuca pewne światło na zagadnienie form i rozwiązań konstrukcyjnych stosowanych na przełomie XVII i XVIII wieku w sakralnej architekturze szkieletowej Pomorza Zachodniego.
The oldest surviving post-Evangelical Corpus Christi Church in Jasień, (in Bütow Land – Pol. ziemia bytowska) dating from the end of the seventeenth century, belongs to the group of half-timbered sacred architecture in Western Pomerania. Despite the great interest in this building, it has not yet been the focus of more extensive studies. This article presents the results of non-invasive architectural research carried out in recent years, which included the structure of the walls of the nave and tower, as well as the roof trusses. Together with a detailed analysis of source texts and literature, this research has made it possible to deepen our knowledge of the history of the church’s construction, reconstruct its original form and describe the techniques used to build it. This work has also resulted in a comparative analysis, which not only shows that the church in Jasień stood out in many respects from other buildings in this field of research, but also sheds some light on the issue of forms and construction solutions used in the half-timbered sacred architecture of Western Pomerania at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 115-132
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O anonimowym XVII-wiecznym hymnie do Matki Bożej i jego przekładzie. Inspiracje, loci theologici, poetyka, funkcja przekazu
On the Anonymous Seventeenth-Century Hymn to the Mother of God and its Translation. Inspiration, Poetics, Function of the Message
Autorzy:
Janus, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29430827.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Marian poems
Polish Baroque
Middle Ages
Liturgical hymn
poezja maryjna
hymn liturgiczny
polski barok
średniowiecze
Opis:
Artykuł prezentuje nieznany hymn maryjny, stworzony w XVII wieku. Utwór został najpewniej napisany po łacinie i przetłumaczony na język polski. W tekście przeprowadzono filologiczną eksplikację utworu, w której zostały uwzględnione konteksty teologiczne i kulturowe. Zwrócono uwagę na świadomy zabieg średniowiecznej stylizacji hymnu. Skoncentrowano się także na wyjaśnieniu funkcji środków obrazowania poetyckiego służących opisaniu postaci Maryi i Jej roli w historii zbawienia. Wskazano inspiracje autora, jego dialog z tradycją i intertekstualne odniesienia hymnu.
The article presents an unknown Marian hymn created in the seventeenth century. The work was probably written in Latin and translated into Polish. The text is a philo-logical explication of the work, which takes into account its theological and cultural contexts. Attention is paid to the deliberate medieval stylization of the hymn. It also focuses on explaining the function of poetic imagery used to describe the figure of Mary and her meaning in salvation history. The author’s inspirations, his dialogue with tradition and intertextual references of the hymn are indicated.
Źródło:
Polonia Sacra; 2022, 26, 4; 125-152
1428-5673
Pojawia się w:
Polonia Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From Royal Hôtel to Street Brawls: The Location, Personnel and Public Problems of the Venetian Embassy in Seventeenth-Century Paris
Autorzy:
Woodcock, Philippa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/695675.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Venice
Foscarini
France
Pisani
secretary
valets
coachmen
Opis:
Where histories of Venetian diplomatic success in France have long drawn on the ambassadors’ dispacci and relazioni, these are only just beginning to be used to explore the personalities of the ambassadors themselves. In contrast, this article will use French notarial and legal records to investigate the daily lives of the ambassador and his staff in seventeenth century Paris. In particular, it will examine documents attesting to the turbulent life of the Hôtel de Venise, and its boisterous staff and servants. Apart from their official presence at Versailles, little has been done to establish where the ambassadors lived in Paris, and with whom they had contact. This article first shows the mobility of the official hôtel, but also points to simultaneous lodgings being held by the ambassadors, suggesting an official and a private life. This also illustrates the ambassadors in contact with the Parisian elite, beyond the court. It then outlines how the French archival record points to which were the most visible household officers, and traces their appearance in legal and business transactions. It demonstrates a distinct corps of Italian officers, and French domestiques, all of whom represented Venice in Paris, and had contact with Parisians. While these servants eased the ambassadors’ existence in France, they also created problems for them. Indeed, some servants were more likely to make trouble than others. In situations where the ambassadors’ servants breached the peace, or were themselves menaced by the French, who was ultimately responsible for the good behaviour of the embassy?
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2017, 1
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Équivoquer en français aux XVIIe et XVIIIe siècles (les gram- mairiens et l’homonymie)
Autorzy:
Jakubczyk, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638380.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
French grammars of seventeenth-century, equivocation, homonymy, history of the language
Opis:
Use of the term equivocation in French seventeenth and eighteenth centuries (grammarians and homonymy) The phenomenon of homonymy, now located within the semantics, it was included in days of old, in accordance with the then current state of knowledge of the language, to the grammatical descriptions. Homonyms (including homophones and homographes) was determined in the seventeenth-century French grammars as mots équivoques, so equivocations (Polish former: ekwiwok, ekiwok). The article analyzed the lists of equivocations contained in grammars published in the seventeenth century in France and in the first two Polish-French grammars published in Poland at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2013, 13, 1
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola kobiet we wczesnonowożytnej wojskowości: próba spojrzenia na przykładzie siedemnastowiecznej armii hiszpańskiej
Role of the Women in Early Modern Military Organization from the Perspective of Seventeenth-Century Spanish Army
Autorzy:
Szadkowski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3131402.pdf
Data publikacji:
2023-06-27
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
wdowy
weterani
armia hiszpańska
petycje
widows
veterans
Spanish army
petitions
Opis:
Niniejszy artykuł jest poświęcony odmiennym rolom, jakie odgrywały kobiety w siedemnastowiecznej armii hiszpańskiej. Jako że zagadnienie obecności kobiet w armiach przedprzemysłowych nie cieszy się wielkim zainteresowaniem wśród badaczy, problem ten nadal jest przedstawiany zgodnie ze stereotypami ukształtowanymi przez dziewiętnastowieczną historiografię i wczesne prace historyków wojskowości. W ich świetle kobiety w armiach wczesnonowożytnych przyjmowały co najwyżej rolę służących, praczek, kucharek lub oferowały usługi seksualne. Nowsze prace historyków z kręgu społecznej historii wojskowości rzucają jednak kompletnie inne światło na to zagadnienie, ukazując je nie tylko jako aktywnie uczestniczące w życiu armii, ale też chwytające za broń czy szukające po wojnie pomocy dla siebie i sierot po żołnierzach. W artykule przedstawię trzy role kobiet, jakie wyłaniają się ze źródeł – kobiety walczącej zbrojnie, wdowy i matki – w siedemnastowiecznej armii hiszpańskiej.
This article is devoted to the different roles played by women in the seventeenth-century Spanish army. As the issue of the presence of women in pre-industrial armies has not received much attention among researchers, the problem is still presented according to stereotypes shaped by nineteenth-century historiography and the early works of military historians. In their light, women in the armies of the early modern era assumed at best the role of servants, laundresses, cooks or offered sexual services. More recent works by historians of social military history, however, shed a completely different light on the issue, showing them not only as actively participating in army life, but also as taking up arms or seeking help for themselves and their soldiers’ orphans after the war. In this article, I will present the three roles of women that emerge from the sources – woman in armed combat, widow and mother – for the seventeenth-century Spanish army.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 1(14); 9-28
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Due biblioteche cracoviesi del tardo Seicento: piani di lettura incrociati fra presente e passato
Two Cracow Libraries from the Late Seventeenth Century: Cross-Reading Planes between Present and Past
Dwie biblioteki krakowskie z drugiej połowy XVII w. – przeszłość i współczesność w świetle analizy porównawczej
Autorzy:
Mazzei, Rita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31022402.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia kultury
XVI–XVII w.
Kraków
kupcy włoscy
biblioteki
cultural history
16th–17th centuries
Cracow
Italian merchants
libraries
Opis:
Il saggio prende in esame due biblioteche tardo-seicentesche, di cittadini cracoviesi di origine italiana. Quella di Andrzej Kortyn, ossia Andrea Cortini, italiano di seconda generazione, con poco più di una settantina di titoli; e quella del mercante lucchese Girolamo Pinocci, con poco meno di duemila titoli. La formazione di entrambe risaliva al secolo precedente, e i dati incrociati dell’una e dell’altra ci parlano della Cracovia seicentesca, ma anche di quella che era stata l’antica capitale del Regno, e dei suoi molteplici legami con l’Italia.  
The essay examines two late seventeenth-century libraries owned by Cracovian citizens of Italian origin. The library of Andrzej Kortyn, i.e. Andrea Cortini, a second-generation Italian, included over seventy titles; and the library of the Lucchese merchant Girolamo Pinocci – just under two thousand titles. The formation of both dates back to the previous century, and the cross-referenced data of each speak of seventeenth-century Cracow, but also of what had been the Kingdom’s ancient capital and its multiple links with Italy.
Artykuł omawia dwie biblioteki z drugiej połowy XVII w., będące własnością mieszczan krakowskich pochodzenia włoskiego. Pierwsza z nich, należąca do Andrzeja Kortyna vel Andrei Cortiniego, włoskiego migranta drugiego pokolenia, liczyła nieco ponad 70 tytułów, a druga, której właścicielem był kupiec z Lukki Girolamo Pinocci – nieco mniej niż 2 tys. tytułów. Obydwie powstały w poprzednim stuleciu, a zbiorcza analiza wypływających z nich informacji pozwala na poznanie nie tylko siedemnastowiecznego Krakowa, ale również dawniejszego miasta, niegdyś stolicy Królestwa, oraz jego wielorakich związków z Italią.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2023, 67; 231-255
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gatunek codzienności
The genre of everyday life
Autorzy:
Todorov, Tzvetan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1534335.pdf
Data publikacji:
2012-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
seventeenth century Dutch painting
genre painting
religious painting
academic hierarchy of genres
everyday life
Opis:
The present essay shows the new genres of the seventeenth century Dutch painting (portrait, landscape and genre painting), viewed as painting of everyday life, as an alternative proposition to the historical painting then dominant in the academic categorization. What used to be marginal, peripheral and of secondary importance became the main motif in the majority of Dutch painting. Minor genres came to prominence and acquired autonomous status. The interest in the elements of everyday life could be traced in European art earlier but it was the seventeenth century Dutch artists that ultimately led “low” and realistic subject themes to come into their own commercially and artistically. Occasionally, even religious themes were presented as genre scenes, thus introducing to the presented images an air of ambivalence. In the works of Dutch painters, the uniqueness of high subject themes was opposed by pictures of everyday life and the repetitiveness of everyday domestic activities, not shunning, however, the allegorical potential contained in some of the depictions.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 19; 159-170
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fobie w szesnasto- i siedemnastowiecznym dyskursie medycznym we Francji
Phobias in the Sixteenth- and Seventeenth-Century Medical Discourse in France
Les phobies dans le discours médical en France aux XVIe et XVIIe siècles
Autorzy:
Koźluk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339727.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
peur
crainte
phobie
discours médical
régime de santé
cas
anxiety
fear
phobia
medical discourse
regimen sanitatis
cases
Opis:
La crainte – état d’angoisse ou d’incertitude quant aux résultats de quelque chose – affligeait, selon l’ancienne médecine, plutôt l’âme que le corps humain. À l’instar de la colère, de la haine et de la tristesse, les médecins comptaient la crainte parmi les graves maladies appelées « perturbations de l’âme » (perturbationes animi). Les régimes de santé (regimina sanitatis) fournissent nombre d’informations sur ces affections. Dans cet article, nous nous sommes penchées sur cette crainte que nous qualifierions aujourd’hui de phobie et définirions comme une perturbation du système nerveux. D’abord, nous nous sommes concentrées sur la place de la crainte parmi les autres perturbations de l’âme. Ensuite, nous avons analysé deux genres de crainte, leurs causes ainsi que leurs symptômes respectifs. Enfin, nous avons rapporté quelques cas de phobies (musophobie, ailurophobie, hydrophobie, batophobie, etc.) dont les médecins parlent rarement dans leurs discours médicaux aux XVIe et XVIIe siècles.
From the point of view of the ancient medicine, apprehension, which is a feeling of fear and uncertainty regarding the probable outcome or consequences of something, significantly tormented the soul rather than the human body. Altogether with anger, hatred, and yearning, it was classified into the serious diseases, called by the physicians “perturbations of spirit” (perturbationes animi). The regimina sanitatis genre provided all the information about them. In this article, we presented a type of the apprehension which today we would term a phobia and describe it as a neurotic disorder. Firstly, we concentrated on the place of the apprehension amongst the other sicknesses of the soul. Secondly, we investigated two kinds of fear, its sources, and its peculiar symptoms. Finally, we depicted a few cases of phobia (musophobia, ailurophobia, hydrophobia, batophobia, etc.) rarely mentioned in the sixteenth- and seventeenth-century medical discourses.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2022, 17, 2; 137-149
1505-9065
2449-8831
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Expositus periculo…” Klęski duże i małe wschodniej Wielkopolski w świetle siedemnastowiecznych źródeł z archidiakonatu gnieźnieńskiego
Expositus periculo … Great and small defeats of eastern Greater Poland in the light of seventeenth-century sources from the Gniezno archdeaconry
Autorzy:
Jabłońska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1886430.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
archidiakonat gnieźnieński
klęski elementarne
epidemie
pożar
Szwedzi
źródła
wschodnia Wielkopolska
Gniezno Archdeaconry
basic defeats
epidemics
fire
Swedes
sources
eastern Greater Poland
Opis:
Artykuł ma na celu ukazanie klęsk, jakich w świetle źródeł z archidiakonatu gnieźnieńskiego doświadczali mieszkańcy wschodniej Wielkopolski w XVII wieku. Były to między innymi: zarazy, pożary, anomalie pogodowe, wojna ze Szwedami z lat 1655-1660, obecność różnych wojsk, co oznaczało cały zestaw nieszczęść, takich jak śmierć, rabunek, zniszczenie, zaraza. Nieszczęściem mogły być także złe gospodarowanie oraz nadmierne obciążenia ludności. Klęski te powodowały określone skutki demograficzne, społeczne i gospodarcze. Nieszczęścia mogły mieć różny zasięg, czas trwania i skalę. „Potop” stanowi dla omawianego terenu cezurę dzielącą XVII wiek na pierwszą, lepszą połowę, oraz drugą, kiedy działo się źle. Składało się na to wiele czynników, a klęski elementarne miały w tym swój spory udział. Ich obecność można dostrzec w treści i formie wybranych dla potrzeb artykułu typów źródeł przede wszystkim proweniencji kościelnej, ale też i świeckiej.
The article is aimed at portraying defeats in the light of sources from the Gniezno Archdeaconry residents of eastern Greater Poland experienced which in the 17th century. They were it among others: epidemics, fires, abnormal weather conditions, war with Swedes from 1655-1660 years - presence of all sorts armies what meant the entire set of such disasters as death, robbery, damage, epidemic. Also a bad management and overloads of the population could be a misfortune. These defeats caused determined demographic, social and economic effects. Disasters could have a different reach, a duration and a scale. The "Swedish invasion of Poland in 1655-1660" constitutes the dividing line dividing the 17th century into the just any half and second for the discussed area, when happened badly. Many factors made it up, and basic defeats had including their considerable participation. It is possible to notice their presence in contents and the form of types chosen for the purposes of the article of sources above all of church provenance, but also and secular.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 2; 99-117
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego w epoce potrydenckiej w świetle siedemnastowiecznych wizytacji (wybrane przykłady)
The Status of the Parish of Archdeaconry of Gniezno after the Council of Trent in the Light of Seventeenth-Century Canonical Visitations (Selected Examples)
Autorzy:
Jabłońska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341419.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Council of Trent
Catholic Church
parish
archdeaconry of Gniezno
visitations
reform
sobór trydencki
Kościół katolicki
parafia
archidiakonat gnieźnieński
wizytacje
reforma
Opis:
Artykuł ma na celu ukazanie związku pomiędzy założeniami wielkiej reformy Kościoła katolickiego z XVI wieku a stanem poszczególnych, zróżnicowanych parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego po soborze trydenckim. Omówiono wydarzenia XVII wieku, kiedy nastąpił proces przywracania statusu Kościoła katolickiego. W artykule wykorzystano dwie z czterech wizytacji kanonicznych, które pozostały po tym archidiakonacie. Pochodzą one z początku i końca XVII wieku i są najbardziej wszechstronne. Pozwalają one na wgląd w stan ówczesnej parafii, funkcjonującej w zmieniających się warunkach społecznych, gospodarczych i politycznych. W pewnym stopniu pozwalają też znaleźć odpowiedź na pytanie, czy i w jaki sposób reforma wprowadzona przez sobór trydencki odzwierciedla w funkcjonowaniu i niektórych elementach istotne i ważne ogniwo w strukturze Kościoła.
This article aims to show the relation between the premise of the great reform of the Catholic Church from the 16th century and the state of the individual, diversified parishes of the archdeaconry of Gniezno after the Council of Trent. The events of the 17th century are discussed when the process of restoration of the status of the Catholic Church occurred. Two out of four canonical visitations that remained from this archdeaconry were used in the article. They come from the beginning and the end of the 17th century and are the most comprehensive. They allow for an insight into the state of the parish then operating in the ever-changing social, economic, and political conditions. To an extent, they allow to find an answer to the question if and how the reform introduced by the Council of Trent reflects in the functioning and certain elements an essential and important link in the Church structure.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2023, 78; 33-51
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Contrafacta. Modes of music re-textualization in the late sixteenth and seventeenth century, eds. Marina Toffetti, Gabriele Taschetti, Kraków 2020 Musica Iagellonica, pp. 358. ISBN 978-83-7099-239-2
Autorzy:
Ferrari, Nicolò
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850463.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kontrafaktura
XVI wiek
XVII wiek
contrafactum
16th century
17th century
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 1; 185-189
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O Łoknickich raz jeszcze. Uzupełnienia i poprawki do artykułu Rodzina Łoknickich herbu Nieczuja na Podlasiu i w powiecie brzesko-litewskim do połowy XVII wieku („Rocznik Lituanistyczny” 5, 2019)
On the Łoknickis Once More. Supplements and Corrections to the Article The Łoknicki Family of Nieczuja Coat of Arms in Podlasie and Brest-Litovsk District until the Mid-Seventeenth Century („Rocznik Lituanistyczny” 5, 2019)
Autorzy:
Tęgowski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832811.pdf
Data publikacji:
2021-10-25
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Podlasie
Grand Duchy of Lithuania
nobility
marriages
Łoknicki family
genealogy
armorials
Wielkie Księstwo Litewskie
szlachta
małżeństwa
Łokniccy
genealogia
herbarze
Opis:
W artykule przedstawiono nowe informacje dotyczące rodziny Łoknickich uzyskane już po publikacji poświęconego im artykułu. Rzucają one światło zarówno na kwestie genealogii samych Łoknickich, jak również rodzin z nimi spowinowaconych.
The article offers new information about the Łoknicki family, obtained after the publication of the study devoted to them. It sheds light both on the question of the genealogy of the Łoknickis themselves and of the families related to them by marriage.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 117-127
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duchowe zaślubiny z Boskim Oblubieńcem na podstawie siedemnastowiecznych medytacji norbertańskich
The Spiritual Marriage with the Divine Bridegroom upon the Norbertine Sisters’ Meditations from Seventeenth Century
Autorzy:
Kaczor-Scheitler, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649410.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Norbertine sister's meditation
history of literature
XVII century
polish literature
religious literature
Opis:
This article presents the image of a spiritual wedding between soul-Bride and Divine Bridegroom which is featured in anonymous meditations from the XVII century. They are bunched in manuscript form and stored in the archives of the Sisters of St. Norbert’s Order in Cracow. Therefore, it is proper to make the thesis that the author of this manuscript belonged to this abbey. The primary origin of these meditations is The Song of Songs which shows the special way mystics merge with God. This article also reveals meditations about ”spiritual marriage” that contain visible influences of the Fathers of Church and Żywoty świętych of Piotr Skarga. All these influences are evident not only about the authoress erudition but most of all about her need of strong effect, by means of suggestive images of figures, for the attitude of practitioners of meditations. With the aid of the idea of mutual love between Divine Bridegroom and human being-Bride, meditations were presented standing before God demanding from man spiritual transformation and pose of the human being who desires to internally change yourself for Him.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 5-21
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Żydzi i Inni w siedemnastowiecznym Wilnie. Życie w dzielnicy, przeł. J. Niedźwiedź, s. 43-81. (pierwodruk: Jews and Others in Seventeenth-Century Wilno: Life in the Neighborhood, „Jewish Studies Quarterly” vol. 12 (2005), s. 1-35.
Autorzy:
Frick, David
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636447.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Opis:
The article discusses the manners of coexistence of jews with their Christian neighbors in seventeenth-century  wilno, the capital of  the Grand duchy of lithuania.   wilno was at that time a multiethnic  and multiconfessional  city. that coexistence was represented on several levels:  in the sphere of the entire city, in the jewish “quarter,” in individual houses, in which jews and Christians lived together, as well as in families, when it came to the marriages of persons of jewish extraction with Christians.  the article treats the question of the legal status of jews and the differentiated relationship to them of different Christian estates (the nobles, the burghers, and the clergy).   the rich set of  examples is based mainly on legal documents of the seventeenth century.  there arises from them an interesting picture, not susceptible to one interpretation and far
Źródło:
Terminus; 2009, 11, 1-2
2084-3844
Pojawia się w:
Terminus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Barokowy portal w romantycznym pałacu Dzięki – okoliczności transferu XVII-wiecznego detalu do Wiązownicy-Kolonii
Baroque portal in the romanticist Dzięki Palace — circumstances of the transfer of a Seventeenth-Century detail to Wiązownica-Kolonia
Autorzy:
Marcinek, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841650.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
detal architektoniczny
kamieniarka barokowa
translokacja obiektu
barok
romantyzm
architectural detail
Baroque stonework
object translocation
Baroque
Romanticism
Opis:
Podczas XIX-wiecznej przebudowy dworu starostów w Podzamczu Chęcińskim usunięto m.in. elementy XVII-wiecznej kamieniarki, wykonanej w lokalnych zakładach kamieniarskich; zostały one rozproszone i w znacznej mierze zniszczone. W roku 2019, podczas prac dokumentacyjnych pałacyku Dzięki w Wiązownicy- Kolonii, autor rozpoznał marmurowy portal pochodzący z Podzamcza, wtórnie osadzony w romantycznym obiekcie. Artykuł opisuje okoliczności przeniesienia obiektu, będącego wynikiem porozumienia carskich dygnitarzy, którym Mikołaj II nadał w Królestwie Polskim dobra ziemskie. Inspiratorem przejęcia marmurowego portalu z herbem Gryf oraz innych detali kamieniarskich mógł być Adam Idźkowski, domniemany projektant obiektu. W 1997 zdewastowany pałac Dzięki, opuszczony przez administrację Lasów Państwowych, odkupił Aleksander Pietrow, potomek pierwszego właściciela. W 2005 zespół pałacowo-parkowy wpisano do rejestru zabytków, a w 2008 rozpoczęto remont – trwa on do dziś, ze względu na skalę zaniedbań, do jakich doszło pod państwowym zarządem.
During the nineteenth-century reconstruction of the starosts’ manor house in Podzamcze Chęcińskie, among others, elements of the seventeenth-century stonework, made in local stone factories, were removed; they were scattered and largely destroyed. In 2019, during the documentation work at the Dzięki Palace in Wiązownica - Kolonia, the author recognized a marble portal from Podzamcze, which was re-embedded in this romantic building. The paper describes the circumstances in which the object was transferred, which was the result of an agreement between tsarist dignitaries, who were granted some land in the Kingdom of Poland by Tsar Nicholas II. The person, who initiated the takeover and implementation of the marble portal with the Gryf coat of arms and other stone details, may have been Adam Idźkowski, the alleged designer of the building. In 1997, the devastated Dzięki Palace, abandoned by the administration of the State Forests, was bought by Alexander Pietrov, a descendant of the first owner. In 2005, the palace and park complex were entered into the register of monuments, and in 2008 the renovation began - it has been in progress until today, due to the scale of negligence under state management.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2020, 63; 125-136
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hymn „Omni die dic Mariae” w kontekście zabiegów z początków XVII wieku o kanonizację Kazimierza Jagiellończyka
The Hymn Omni die dic Mariae in the Context o Early Seventeenth-Century Efforts to Canonise Prince Casimir Jagiellon
Autorzy:
Przybyszewska-Jarmińska, Barbara
Jarmiński, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/25806559.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Św. Kazmierz
kanonizacja
muzyka religijna
Omni die dic Mariae
kancjonały staniąteckie
Hieronim Powodowski
Stanisław Grochowski
Krzysztof Klabon
Diomedes Cato
Zygmunt III Waza
St Carimir
canonisation
sacred music
Staniątki Cantionals
Sigismund III Vasa
Opis:
W relacji z pobytu w Krakowie w 1597 r. Giovanni Paolo Mucante poinformował, że Hieronim Powodowski jakiś czas wcześniej odnalazł pergamin z zapisem nieznanego wówczas w Rzeczpospolitej tekstu Omni die dic Mariae i poprosił kapelmistrza królewskiego (Krzysztofa Klabona) o napisanie do niego muzyki, a następnie dał utwór do druku. Czterogłosowe opracowanie muzyczne tekstu, opatrzone polskim tłumaczeniem Stanisława Grochowskiego i Przecława Mojeckiego, bez wskazania autora muzyki, zostało wydane w Krakowie w 1598 r. Kancjonały staniąteckie zawierają anonimowe zapisy tego utworu, które powstały zapewne przed ukazaniem się druku. W 1601 r. król Zygmunt III wraz z wileńskimi hierarchami Kościoła katolickiego podjęli starania o wprowadzenie przez papieża Klemensa VIII Kazimierza Jagiellończyka do kalendarza rzymskiego, co stanowiłoby jego tzw. kanonizację równoznaczną. Efektem tych działań było brewe Klemensa VIII z 1602 r., które zawierało jedynie zgodę na kult św. Kazimierza w Polsce, na Litwie i w krajach podległych. Na tej podstawie urządzono jednak w 1604 r. w Wilnie uroczystości ku czci św. Kazimierza. Zostały one opisane przez kanonika Grzegorza Święcickiego w wydanym w tym samym roku Theatrum S. Casimiri. W publikacji tej Święcicki zawarł m.in. także tekst Omni die dic Mariae, nazywając go modlitwą ułożoną przez św. Kazimierza i informując, że została ona odnaleziona przy jego grobie. Od tego czasu zaczęły się ukazywać liczne edycje tekstu łacińskiego i jego tłumaczeń oraz nowe opracowania muzyczne określane jako hymn lub modlitwa św. Kazimierza, a często też jako hymn ułożony przez św. Kazimierza. Te publikacje, podobnie jak wydawane żywoty św. Kazimierza czy jego wizerunki, miały służyć rozbudzeniu przygasłego w XVI w. kultu, istotnego dla osiągnięcia celu, jakim było ostateczne uznanie Kazimierza Jagiellończyka za świętego w Kościele powszechnym, o co, jak pokazują przytaczane w artykule dokumenty, Zygmunt III i biskupi wileńscy nadal się starali i co osiągnęli w 1621 r.      
In an account of his 1597 stay in Kraków, Giovanni Paolo Mucante reports that Hieronim Powodowski had discovered, sometime earlier, a piece of parchment containing record of a text then unknown in the Polish-Lithuanian Commonwealth, Omni die dic Mariae, and addressed the royal Kapellmeister (Krzysztof Klabon) with a request to set it to music. He then had the work printed. The four-part musical setting, complete with a Polish translation by Stanisław Grochowski and Przecław Mojecki, was published without naming the music composer, in 1598 in Cracow. The ‘Staniątki Cantionals’ include anonymous records of this piece, probably made before it was printed. In 1601, King Sigismund III Vasa and the Vilnius Catholic church hierarchs undertook efforts to have Prince Casimir Jagiellon entered in the Roman calendar, which would be tantamount to the so-called equipollent canonisation. This led to a brief issued by Pope Clement VIII (1602), which, however, only permitted the cult of St Casimir in Poland, Lithuania, and the dependent countries. On this basis, celebrations in honour of St Casimir were organised in Vilnius (1604) and described by canon Grzegorz Święcicki in his Theatrum S. Casimiri, published in the same year. It contains, among others, the text of ‘Omni die dic Mariae’, referred to in the Theatrum as a prayer composed by St Casimir himself, with the information that it was found next to his grave. From that time onwards, numerous editions of the Latin text and its translations began to appear, along with new musical settings variously described as St Casimir’s hymn or prayer, frequently – as a hymn composed by St Casimir. These publications, similarly as printed lives of the saint and his images, served to revive the cult, which had waned to some extent in the sixteenth century. The cult was important for the aim of having Prince Casimir eventually named as a saint of the universal Church, which, as demonstrated by the documents quoted in this paper, continued to be the subject of King Sigismund III’s and the Vilnius bishops’ efforts, eventually crowned with success in 1621.
Źródło:
Muzyka; 2022, 67, 3; 3-32
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Language of Incognito in Late Seventeenth-Century Diplomacy
Autorzy:
Lemée, Emmanuel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035963.pdf
Data publikacji:
2020-11-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Early modern history
Historical anthropology
Court studies
Restoration England
Opis:
Incognito was, by the end of the seventeenth century, a well-established and widely used practice in the European courts. In addition to its various convenience and financial uses, incognito could also have specifically diplomatic uses, acting as a unique and highly useful tool in negotiations, and it is this particular aspect of incognito this article aims to explore. Firstly, I will point out that, by suspending the standard rules governing social interactions, diplomatic incognito was first and foremost a way to free language and discourses from ceremonial restraints, which could very well be the sole and simple aim. The use of incognito did more however than simply facilitate diplomatic communications: it initiated, aside from the words spoken by the negotiators, another kind of dialogue, made of gestures and symbols, which I will endeavour to study. The last part of this article will be dedicated to the way this unique language made available using incognito could be used by early modern European states and their representatives to alter the balance of power and to level the diplomatic field in their favour.
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2020, 4; 15-36
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o Epigramatach polskich Wespazjana Kochowskiego. Przyczynek do recepcji Acroamatum epigrammaticorum centuriae VII Alberta Inesa w epigramatyce polskiej XVII wieku
Some Remarks on Wespazjan Kochowski’s Epigramaty polskie. A Contribution to the Reception of Albert Ines’s Acroamatum epigrammaticorum centuriae VII in Polish Seventeenth-Century Polish Epigrammatic
Autorzy:
Piskała, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945401.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Albert Ines
Wespazjan Kochowski
przekład
nowołacińska poezja barokowa
epigramat
recepcja
translation
new-Latin
baroque poetry
epigram
reception
Opis:
Albert Ines, the Jesuit new-Latin poet writing in the middle of the seventeenth century, is today almost forgotten. This does not mean that he was not popular among his contemporaries, in particular as an author of epigrams, a fact testified by the number of the editions of his “Acroamatum epigrammaticorum libri VII”, but also by the presence of his works in the collections of poets writing in Polish. He was a source of inspiration for them that equaled Marcialis or John Owen. This paper discusses the question of the reception of Albert Ines’s epigrams in Polish seventeenth-century poetry, as instanced by the paraphrases of the Jesuit poet’s texts in Wespazjan Kochowski’s collection of epigrams put in “Niepróżnujące próżnowanie” [Non-idling Idling]. Moreover, it seeks to present the intertextual dependencies on the basis of some translations made by Kochowski.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 1; 153-167
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego Pasek podarował pannie trzewiki?
Why Did Pasek Give the Maiden Booties?
Autorzy:
Kroczak, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945400.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Pasek Jan Chryzostom
Szymonowic Szymon
literatura XVII wieku
erotyzm
trzewiki (buty)
opłata za stosunek cielesny
seventeenth-century literature
eroticism
booties (shoes)
a fee for sexual intercourse
Opis:
This paper deals with certain aspects of the Old-Polish erotic language and allusions that may be found in the Polish seventeenth-century works. The problem is linked with a custom to give a maiden booties. This custom is described in the texts written in the so-called high culture, and in popular literature. An analysis of the character of the relationship between the men giving shoes and the women who received them sheds some new light on the note in Jan Chryzostom Pasek’s “Pamiętniki” [Memoirs]. It enables us to verify the sense of a passage from the famous poem “Żeńcy” (from the “Sielanki”) by Szymon Szymonowic.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 1; 169-179
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“A garden enclosed, a fountain sealed”: The Song of Songs and its Ecclesiastical Significance in Seventeenth-century Ukraine
„Ogród zamknięty, źródło zapieczętowane”: Pieśń nad Pieśniami i jej znaczenie eklezjastyczne w siedemnastowiecznej Ukrainie
Autorzy:
Bartolini, Maria Grazia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2130746.pdf
Data publikacji:
2022-09-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Pieśń nad Pieśniami
XVII-wieczna Ukraina
egzegeza eklezjologiczna
Łazarz Baranowicz
Joannicjusz Galatowski
Stefan Jaworski
The Song of Songs
seventeenth-century Ukraine
ecclesiological exegesis
Lazar Baranovych
Ioanykii Galiatovs’kyi
Stefan Iavors’kyi
Opis:
This article addresses an aspect of the seventeenth-century milieu that has not received the scholarly attention it deserves: how Ukrainian Orthodox literati received, adapted, and transformed the Song of Songs and its bridal imagery. At the crossroads between the Catholic West and the Byzantine East, seventeenth-century Ukraine is a fascinating case study of the shifts of meaning and intended audience of the particular biblical book and its exegetical tradition. In particular, I examine how some of the most influential early modern Ukrainian writers (Lazar Baranovych, Ioanikii Galiatovs’kyi, Stefan Iavors’kyi, and Dymytrii Tuptalo) used the Song as a template for meditating on the nature of the Church as they envisioned it – as an instrument for thinking about a “collective” institution. I argue that these authors brought their involvement with ecclesiastical politics and pastoral responsibility to the exegesis of this book, using the Song, often in combination with imagery from the Apocalypse, to articulate and define the boundaries of the Kyiv Church during a time of crisis.
Artykuł dotyczy XVII-wiecznych adaptacji i przekształceń Pieśni nad Pieśniami i obecności w ówczesnej ukraińskiej literaturze obrazu zaślubin, któremu dotąd nie poświęcono należytej naukowej uwagi. Na skrzyżowaniu dróg między katolickim Zachodem a bizantyńskim Wschodem XVII-wieczna Ukraina jest fascynującym studium przypadku w odniesieniu do zmian znaczeń, tradycji egzegetycznej oraz odbiorców konkretnej biblijnej księgi. Szczególna uwaga została poświęcona badaniom sposobu, w jaki najsłynniejsi ówcześni pisarze ukraińscy (Łazarz Baranowycz, Joannicjusz Galatowski, Stefan Jaworski i Dmytro Tuptało) wykorzystali Pieśń jako szablon w refleksji nad naturą Kościoła. Twierdzę, że wymienieni autorzy wnieśli swoje duszpasterskie i polityczne zaangażowanie do egzegezy tej księgi, odwołując się do Pieśni nad Pieśniami; często w połączeniu z obrazami z Apokalipsy wytyczali i definiowali granice Kościoła kijowskiego w czasach religijnego i politycznego kryzysu.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2022, 38, 3; 123-136
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Building on Foreign Expertise. Military and Agricultural Experts and the Eastward Expansion of Sixteenth- and Seventeenth-Century Sweden
Autorzy:
Schiavone, Sebastian
Kortekangas, Otso
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035970.pdf
Data publikacji:
2022-01-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
military expertise
Scottish officers
foreign expertise
agricultural expertise
Ingria
Sweden
Opis:
In the second half of the sixteenth and the first half of the seventeenth century, the Kingdom of Sweden was almost constantly engaged in armed conflicts with neighbouring kingdoms. Both offensive and defensive wars were characteristic of the Swedish foreign policy from 1550s to 1650s. The same period witnessed the emergence of the Swedish Empire because, due to these conflicts, Sweden was able to acquire new domains in the Baltic region and to expand its territories in both east and south. These geopolitical realities pushed all Vasa kings into multiple projects aiming to rationalise Sweden’s army and its military strategy as well as to develop the acquired areas in various ways. Our article presents two development project examples of this emerging empire (1) Scottish officers (the Swedish Crown acknowledged the military expertise of Scottish troops as well as their officers and tried to harness this experience for Sweden), and (2) the planned modernisation of Ingria through German and Dutch colonisation and agricultural development. The article examines the needs and expertise expectations that the Swedish Crown directed towards these foreign groups. The emergence of Sweden as a European empire did not occur in a geopolitical vacuum. International contacts and the influx of European expertise into Sweden were important factors in the building of the Swedish dominion in the Baltic region. By focusing on these foreign expert groups, one operating in the military world and the other in the agricultural sphere, this article illustrates the functions and roles that the Swedish Crown expected foreign experts to have on the eastern frontier of early modern Sweden.
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2022, 5; 77-103
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Предостережения и запреты как способ воздействия на адресата в украинских проповедях XVII–XVIIІ вв.
Warnings and Prohibitions as Means of Exerting Influence on the Addressee in Seventeenth– Eighteenth-Century Ukrainian Sermons
Ostrzeżenia i zakazy jako środki wywierania wpływu na adresata w XVII–XVIII-wiecznych kazaniach ukraińskich
Autorzy:
Зелинская, Оксана Юрьевна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38645821.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
sermon
verbal persuasion
speech act of warning and prohibition
preventive
prohibitive
imperative
Ukrainian language of the 17th–18th centuries
Opis:
In religious communication, psychological influence – as a result of which a person should change their subjective features (value orientations, ways of conduct, etc.) – is aimed at fostering compliance with religious norms. The tasks of a priest include religious education and correcting people’s behaviour, warning them against acts which contradict Christian values, in other words: preventing people from committing sins. This task is best achieved by means of verbal persuasion used in sermons. This paper offers a diachronic analysis of speech acts of warning and prohibition (preventives and prohibitives) on the basis of written monuments of the Ukrainian language: Ukrainian sermons from the seventeenth and eighteenth centuries. In the analysed sermons, they are used in order to achieve the aim of preventing sinful conduct. They refer both to everyday situations and to moral attitudes in general. In the texts under consideration, the semantics of warning and prohibition is conveyed using means of expression from different levels. At the lexical level, they are verbs with the general meaning ‘to warn’, ‘to be afraid’, and verbs of action creating a distance between the individual and sinful feelings, thoughts and actions: ‘to escape’, ‘to reject’. Words and phrases denoting cognitive processes play the role of discourse markers: ‘to know’, ‘to be aware of’, ‘to remind’. The speech acts of warning and prohibition are most frequently expressed with verbs in the form of negative imperative. One specific aspect of the use of preventives is that they are supplemented with recommendations which the addressee may accept of his/her own will. The preacher uses various rhetorical strategies to enhance the convincing function of warnings, such as references to widely known cases from the past (precedential phenomena), quotations from the Holy Scripture, and preventive exhortations. In order to better convince the congregation and urge them to follow the model of proper conduct, the preacher uses various means of expression: epithets conveying negative valuation, and stylistic figures: amplification, gradation, pairs of synonyms. The material under consideration makes it possible to conclude that the Ukrainian language of the seventeenth–eighteenth centuries had a considerable potential in terms of verbal persuasion, and opens prospects for the study of its dynamics.
W komunikacji religijnej psychologiczne oddziaływanie na osobę nastawione na zmianę subiektywnych cech (wyznawanych wartości, zachowania itp.) ma na celu propagowanie życia w zgodzie z normami religijnymi. Do zadań kapłana należy wychowanie i poprawa ludzkich zachowań, ostrzeganie przed czynami i działaniami sprzecznymi z wartościami chrześcijańskimi, a więc zapobieganie grzechowi. Najskuteczniejszym środkiem realizacji tego celu w działalności homiletycznej jest zastosowanie perswazji słownej. Niniejszy artykuł przedstawia analizę diachroniczną dwóch typów aktów mowy o charakterze dyrektywnym: ostrzeżeń i zakazów (prewentywów i prohibitywów), przeprowadzoną na materiale zabytków piśmiennictwa ukraińskiego – XVII–XVIII-wiecznych kazaniach ukraińskich. W analizowanych kazaniach środki te odnoszą się zarówno do sytuacji życia codziennego, jak i ogólnych postaw moralnych, a ich zastosowanie ma na celu zapobieganie grzesznemu zachowaniu. W badanych tekstach semantyka zakazu i ostrzeżenia jest wyrażana na różnych poziomach. Na poziomie słownictwa są to czasowniki o ogólnym znaczeniu ‘ostrzegać’, ‘bać się’, a także czasowniki oznaczające działania wprowadzające dystans pomiędzy adresatem a grzesznymi uczuciami, myślami i działaniami: ‘uciekać’, ‘odrzucać’. Rolę znaczników dyskursu pełnią słowa i frazy oznaczające procesy kognitywne: ‘znać’, ‘wiedzieć’, ‘przypominać’. Ostrzeżenia i zakazy są najczęściej wyrażane czasownikami w formie przeczącej trybu rozkazującego. Jednym ze szczególnych aspektów ich zastosowania jest to, że są one uzupełniane zaleceniami, które adresat może zaakceptować z własnej woli. Kaznodzieja stosuje różne strategie retoryczne, żeby wzmocnić perswazyjną funkcję ostrzeżeń. Należą do nich odwołania do znanych zjawisk (zjawisk precedensowych), cytaty z Pisma Świętego czy zapobiegawcze zaklinania. Aby lepiej przekonać wiernych i nakłonić ich do przestrzegania modelu właściwego zachowania, stosuje różne środki wyrazu: epitety wyrażające negatywną ocenę, jak również figury stylistyczne: amplifikację, gradację czy pary synonimów. Badany materiał skłania do wniosku, że język ukraiński XVII–XVIII wieku miał znaczny potencjał w zakresie perswazji słownej i otwiera perspektywy badań nad dynamiką jej rozwoju.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Słowa uszczypliwe”, „słowa nieuczciwe”. Język sporów sądowych i ruska polemika
Biting words’, ‘dishonestwords’. The language of litigation and the ruthenian polemic
Autorzy:
Frick, David
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636488.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
LANGUAGE OF LITIGATION
LITHUANIAN LANGUAGE
SEVENTEENTH-CENTURY ORTHODOX
Opis:
This is a Polish translation of an article by David Frick entitled: 'Slowa uszczypliwe, slowa nieuczciwe: The Language of Litigation and the Ruthenian Polemic' published in: 'Essays presented to Ihor Sevcenko on his eightieth birthday by his colleagues and students' [P. Schreiner, O. Strakhov (ed.), Cambridge, Mass. 2002, 'Palaeoslavica' vol. 10, no. 1, pp. 122-138]. The author - an eminent expert in the Polish-Lithuanian Commonwealth culture and literature - analyses the protestations of the citizens of seventeenth-century Vilnius and explores thoroughly the language of litigation of the time. Frick focuses also on the writings of Meletij Smotryc'kyj - the most outstanding seventeenth-century Orthodox polemicist. The author's analyses lead to the conclusion that special formulas and rhetorical strategies typical of the language of litigation were familiar to the Orthodox polemicist (after the Union of Brest of 1596) as well as widely used in their writings.
Źródło:
Terminus; 2010, 12, 2(23); 15-35
2084-3844
Pojawia się w:
Terminus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieszczańska kariera w szlacheckiej Rzeczypospolitej? Francesco De Gratta i jego social network
A Bourgeois Career in the Nobles’ Commonwealth? Francesco De Gratta and his Social Network
Autorzy:
Gregorowicz, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2197811.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
Gdańsk
seventeenth century
bourgeoisie
immigration
post office
royal secretariat
coining
social network analysis
biography
methodology
Opis:
Michał Salamonik published his doctoral dissertation in 2017. The book addresses an important topic of the presence of the bourgeois in the early modern Polish-Lithuanian state. This is a biographical account and a study of the career of Francesco De Gratta, a citizen of Gdańsk of Italian origin. The purpose of the article is to present the subject matter from the perspective of original methodology used by the author: social network analysis, evaluation of the narrative based on it and the effectiveness of its use in historiography. It also contains reflections on the legitimacy of using studies of relationship and networks (family, work, financial) and broadly understood quantitative methods for biographical research. The article also poses a question of the extent to which one can speak of planning or deliberately constructing the bourgeois career within the social and political structures of the seventeenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth. The presented analysis has shown that the application of the SNA methodology for creating biographies should be considered interesting and useful, especially when the social connections of the main character are closely connected with other spheres of his activity. It seems that a study from the social network perspective gives the entitlement to studying characters that are understood as integral elements of social processes and relations, which adds a great research value of this approach.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2022, 87, 2; 133-149
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Notes on the provenance of Lucas Lossius’ 'Psalmodia' (PL-WRu OSD 351352)
Uwagi na temat pochodzenia „Psalmodii” Lucasa Lossiusa (PL-WRu OSD 351352)
Autorzy:
Spurgjasz, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408912.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Lucas Lossius
Psalmodia
Namysłów
muzyka XVI wieku
muzyka XVII wieku
sixteenth-century music
seventeenth-century music
Opis:
W tekście przedstawione zostały nowe ustalenia dotyczące proweniencji egzemplarza druku Lucasa Lossiusa Psalmodia, hoc est Cantica sacra (Wittenberg: Johannes Schwertelius 1569), obecnie przechowywanego w Oddziale Starych Druków Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu (sygn. 351352). Miejsce użytkowania tego egzemplarza druku – do którego dodane zostały liczne adnotacje na marginesach oraz obszerny dodatek rękopiśmienny zawierający utwory muzyczne – nie było dotychczas znane. Dzięki wpisom na wyklejkach oraz identyfikacji jednego z autorów rękopiśmiennego dodatku, udało się ustalić, że miejscem tym w II poł. XVI oraz I poł. XVII w. był prawdopodobnie Namysłów. Sama Psalmodia Lossiusa była wówczas szeroko rozpowszechniona w niemieckojęzycznych środowiskach ewangelickich; obszerne adnotacje dotyczące lokalnej praktyki wykonawczej oraz rękopiśmienny dodatek zawierający także nieznane dotąd utwory czynią z tego egzemplarza cenne świadectwo kultury muzycznej miejsca, w którym był użytkowany.
This text presents new findings concerning the provenance of a printed copy of Lucas Lossius’ Psalmodia, hoc est Cantica sacra (Wittenberg: Johannes Schwertelius 1569), currently held in the Old Prints Department of Wrocław University Library (shelf-number 351352). To date, it has not been known where this printed copy, to which numerous margin notes and a vast manuscript supplement of musical compositions were added, was used. Inscriptions on endpapers and the identification of one of the authors of the manuscript supplement have enabled the author to establish that the place where the copy was used during the second half of the sixteenth and the first half of the seventeenth century was probably Namysłów. During that period, Lossius’ Psalmodia was very popular in German-speaking Evangelical circles; extensive annotations concerning local performance practice and a handwritten supplement containing previously unknown compositions make this copy valuable evidence of the musical culture of the place where it served performers.
Źródło:
Muzyka; 2018, 63, 1; 100-112
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski przekład "Ars et praxis musica" Zygmunta Lauksmina z 1798 roku i problemy nauczania śpiewu chorałowego na ziemiach polskich w XVII i XVIII wieku
The 1798 Polish Translation of Sigismundus Lauxmin’s ‘Ars et praxis musica’ and the Aspects of Plainchant Teaching in the Territory of Seventeenth- and Eighteenth-century Poland
Autorzy:
Grabiec, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850447.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Zygmunt Lauksmin SJ
Ars et praxis musica
traktat teoretyczno-muzyczny
teoria muzyki
podręcznik muzyczny
nauczanie muzyki
chorał gregoriański
cystersi
Szczyrzyc
Zygmunt Lauksmin
a musical-theoretical treatise
music theory
singing handbook
music education
Gregorian chant
the Cistercians
Opis:
W bibliotece oo. Cystersów w Szczyrzycu, pod sygnaturą S.II.8/2, przechowywany jest rękopiśmienny egzemplarz nieznanego dotąd, polskojęzycznego podręcznika do nauki śpiewu chorałowego, sporządzony w 1798 r. w Limanowej i zatytułowany Nauka y praktyka muzyczna do używania uczącey się młodzi w Kollegiach Societatis Jesu za pozwoleniem starszych przełożona w Wilnie. Tekst ten zidentyfikowany został przez autorkę artykułu jako przekład traktatu Ars et praxis musica jezuity Zygmunta Lauksmina, wydanego w Wilnie w 1667 r. i dwukrotnie wznawianego w 1669 oraz 1693 roku. Recepcja wileńskiego podręcznika nie była do tej pory badana, a z trzech wydań zachowało się do dziś zaledwie kilka egzemplarzy. Odkrycie polskiego tłumaczenia sporządzonego w ostatnich latach XVIII w., a więc po ponad stu latach od ukazania się ostatniego wydania druku, w nowym świetle przedstawia zarówno dzieje wileńskiego podręcznika i jego oddziaływania, wykraczającego poza środowisko jezuickie i epokę baroku, jak również problemy nauczania śpiewu chorałowego u progu XIX wieku. Traktat Lauksmina był przeznaczony dla uczniów i studentów i miał być pomocą w praktycznym opanowaniu umiejętności śpiewu chorałowego, dlatego nie zawierał rozważań teoretycznych i ograniczał się jedynie do najbardziej podstawowych wiadomości oraz praktycznych wskazówek metodycznych. Tłumaczenie traktatu na język polski sporządzone w odmiennych już realiach historycznych, jest jednym ze stosunkowo niewielu zachowanych przykładów kształtowania się i ewoluowania polskiej terminologii muzycznej w XVIII wieku. Jest ono pośrednio także świadectwem ówczesnego stanu szkolnictwa muzycznego i braku nowoczesnych podręczników, który skłaniał do korzystania z materiałów dydaktycznych publikowanych jeszcze w poprzedniej epoce i przystosowywania ich do bieżących potrzeb lokalnych.  
The handwritten copy of a hitherto unknown Polish-language plainchant handbook held in the Cistercian Fathers’ Library in Szczyrzyc (shelf mark S.II.8/2), produced in 1798 in Limanowa and entitled Nauka y praktyka muzyczna do używania uczącey się młodzi w Kollegiach Societatis Jesu za pozwoleniem starszych przełożona w Wilnie [The teaching and practice of music for the use of pupils of Jesuit colleges, translated in Vilnius with the permission of superiors] has been identified by the author of this article as a translation of the Jesuit Zygmunt Lauksmin’s handbook Ars et praxis musica. The latter was first published in 1667 in Vilnius, and later reissued twice (1669, 1693). Its reception has not been studied thus far. Of the three editions, only several copies have come down to us. The discovery of a Polish translation made during the last years of the eighteenth century, more than a hundred years after the print’s last edition, sheds new light on the history of the handbook and its impact, which extended beyond Jesuit circles and the Baroque era, and also on aspects of plainchant teaching during the early nineteenth century. Lauksmin’s treatise was addressed to pupils and students as an aid to mastering the practice of plainchant. The author included no theoretical commentary and limited himself to the absolute basics, as well as practical methodological guidelines. The Polish translation was prepared in a different historical reality and is one of the relatively few surviving examples of how Polish musical terminology took shape and evolved during the eighteenth century. Indirectly, it also represents the state of musical education at the time and shows that, due to the lack of contemporary handbooks, teachers turned to educational aids from the previous era, adapting them for their current local needs.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 1; 81-104
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siedemnastowieczny obraz Matka Boska z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii częstochowskiej z kościoła parafialnego pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Suchej Beskidzkiej – analiza małopolskiego warsztatu
A seventeenth-century Hodegetria type painting of the Virgin and Child in Częstochowa from the parish Church of the Visitation of the Blessed Virgin Mary in Sucha Beskidzka – an analysis of the techniques used in Małopolska
Autorzy:
Lempart-Geratowska, Marta
Goryl, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23352194.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Hodegetria
przeprócha
korona
Stara Wieś
Rudy Wielkie
pouncing
crown
Opis:
Niniejsze opracowanie jest prezentacją obrazu na podobraziu płóciennym z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z kościoła parafialnego w Suchej Beskidzkiej. Uwzględnia technikę i technologię jego wykonania w aspekcie przemian historycznych wizerunku, na których ujawnienie pozwoliły przeprowadzone prace konserwatorskie. W ich trakcie podjęto próbę określenia czasu powstania dzieła na podstawie elementów formalno-stylistycznych charakteryzujących warsztat czy też samodzielnie działającego artystę. Szczególną uwagę zwrócono na koronę Marii, klejnoty zawieszone na jej szyi oraz zdobiące jej szaty, a także na dekorację tuniki Dzieciątka, w której w nietypowy sposób zastosowano przepróchę. Po przyłożeniu współcześnie wykonanej kalki z przerysowanym wzorem z omawianego dzieła okazuje się, że pokrywa się on z podobną w charakterze ornamentyką na białej tunice Chrystusa na obrazie z przedstawianiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem ze Starej Wsi, jak również na obrazie z Rud Wielkich, który jest tożsamy ze starowiejskim wizerunkiem. Ten szczegół odgrywa niezwykle istotną rolę również z tego względu, że stanowi wskazówkę w kwestii proweniencji dzieła i łączy je z wytwórczością małopolską z 1. połowy, a być może nawet z 1. ćwierci XVII wieku. Tym ważnym szczegółom, które służyły określeniu czasu i miejsca powstania wczesnej kopii jasnogórskiej Hodegetrii, towarzyszyły badania fizykochemiczne, między innymi MA-XRF oraz SEM-EDX, identyfikujące na przykład obecność tytanu w pigmentach ziemnych.
This article discusses a painting on canvas with an image of the Virgin and Child from the parish church in Sucha Beskidzka. It takes into account the techniques and technology used in its execution in the context of the transformations which the image underwent over time – these revelations were made possible by the conservation work carried out. During this work, an attempt was made to determine when the work was created based on both formal and stylistic elements characteristic of the techniques used or of the artist himself. Particular attention was focused on Mary’s crown, the jewels around her neck and adorning her robes, as well as to the decoration of the Infant’s tunic, with its unusual use of pouncing. When a contemporarily made tracing of the pattern from the work in question is applied to other works, it transpires that it corresponds to the ornamentation on the white tunic of Christ in the painting depicting Our Lady and Child from Stara Wieś, as well as in a painting from Rudy Wielkie, which is identical to the image in Stara Wieś. This detail plays an extremely important role as it also provides a clue to the provenance of the work and links it to the work of the Małopolska region from the first half, and possibly even the first quarter, of the seventeenth century. These important details, which served to determine the time and place of the production of an early copy of the Hodegetria from the Jasna Góra sanctuary in Częstochowa, were accompanied by physico-chemical studies, including MA-XRF and SEM-EDX analyses, identifying, for example, the presence of titanium in the earth pigments.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2023, 2; 147-163
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Społeczeństwo starostwa sandomierskiego w dobie Rokoszu Zebrzydowskiego
Society of Sandomierz county in the era of Zebrzydowski’s Rebellion
Autorzy:
Tutalak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/460089.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
rokosz sandomierski
Rokosz Zebrzydowskiego
wojna domowa 1606-1609
Rewizja spustoszenia
starostwo sandomierskie
społeczeństwo XVII wieku
Sandomierz Rebellion
Zebrzydowski’s Rebellion
civil war 1606-1609
Revision of the devastation
Sandomierz county
society of seventeenth century
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie przede wszystkim stosunku rokoszan do miejscowej ludności, nastrojów panujących wśród mieszkańców starostwa sandomierskiego, konsekwencji wojny domowej, oraz innych sytuacji z ich życia (np. sporów granicznych, niezadowolenia z poczynań starosty), mających wpływ na życie zwykłego człowieka w początkach XVII w. Rewizja spustoszenia z 1606 r. to dokument typowo gospodarczy, jednak „między wierszami” możemy wyczytać jakie były praktyki rokoszan wobec ludności cywilnej oraz jak ta wojna domowa wpłynęła na sytuację społeczną mieszkańców.
The aim of the article is to present fi rst of all the att itude of those who formed rebellion towards the local population, tendencies among inhabitants of Sandomierz county, the consequences of the civil war and other everyday situations infl uencing on the daily life of the ordinary person in Sandomierz at the beginning of seventeenth century. Revision of the devastation is typically economic document, but we can read between the lines what kind of practices were undertaken against civilians and the way in which the war infl uenced on the social and an economic situation of those local people.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2014, 4; 437-447
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Psalm Dawida” i inne intawolacje kontrafaktur wokalnych w rękopisach organowych z przełomu XVI i XVII wieku powstałych na terenach Rzeczpospolitej
A ‘Psalm of David’ and Other Intabulations of Vocal Contrafacta in Late Sixteenth- / Early Seventeenth-Century Organ Manuscripts Compiled in the Polish–Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Szelest, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24253519.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kontrafaktury
intawolacje
Psalm Dawida
laudi spirituali
tabulatura organowa
tabulatura z Kroż
tabulatura braniewsko-oliwska
tabulatura ryska
contrafacta
intabulations
Psalm of David
organ tablatures
Kražiai Tablature
Braunsberg–Oliva Tablature
Riga Tablature
Opis:
W artykule przedstawiono ustalenia dotyczące intawolacji kontrafaktur wokalnych oraz powiązanych z nimi zagadnień w czterech rękopisach na instrumenty klawiszowe powstałych na przełomie XVI i XVII wieku w kolegiach jezuickich na Warmii, Żmudzi oraz w Inflantach. Zapisany w rękopisie z Kroż (Wilno, Lietuvos nacionalinė Martyno Mažvydo biblioteka [LT-Vu], sygn. F105-67) Psalm Dawida został zidentyfikowany jako intawolacja canzonetty Hansa Leo Hasslera Chi mi dimandarà z autorskiego druku Canzonette a quatro voci ... libro primo (Nürnberg 1590), a następująca po nim kompozycja bez tytułu i atrybucji – jako zapis canzony Claudia Merulo, znanej również z czterech innych rękopisów. Rozpoznania te, uzupełnione o analizę inskrypcji tytułowej, falsyfikują niedawno zaprezentowaną hipotezę Tomasza Jasińskiego, według której utwory te miałyby stanowić dwuczęściowe opracowanie autorstwa Mikołaja Gomółki do słów Psalmu 1 w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego. Rękopis z Kroż zawiera ponadto niewątpliwy cytat madrygału Palestriny Vestiva i colli w utworze „Łobzoskie” Adama z Wągrowca oraz anonimowo odpisany Ricercar Secondo Francesca Uspera. Utrwalony w źródle korpus utworów kontrapunktycznych zapisanych w notacji partyturowej może mieć związek z działalnością w Rzeczpospolitej Vincenza Bertolusiego, którego dwie kompozycje jako jedyne w tym korpusie zaopatrzono w atrybucje. Utworem pochodzenia lokalnego jest natomiast Surrexit Dominus [valete luctus], opracowanie pieśni Andrzeja Krzyckiego zanotowane już w tabulaturze Jana z Lublina i znane również z tabulatury S-Uu vmhs 89 oraz kancjonałów ze Staniątek, Sandomierza i Radomia. Tabulatura organowa zachowana w Universitetsbibliotek w Uppsali (S-Uu, sygn. Vokalmusik i handskrift 89) zawiera intawolacje pięciu włoskich laud, odpisanych bezpośrednio z pochodzącego z tradycji jezuickiej druku Lodi spirituali novamente composte… (Venezia 1580). Dwie z nich zapisano później w tabulaturze braniewsko-oliwskiej z niemieckimi tytułami wskazującymi na proces kontrafaktury; wersje niemieckie zostały następnie opublikowane w śpiewniku Himmlischer Harffenklang (Braunsberg 1639). Intawolacja znanego wyłącznie z rękopisów rzymskich trzychórowego motetu Annibale Zoilo Laudate Dominum in sanctis ejus również wskazuje na bliskie kontakty z Italią środowiska, w którym powstała tabulatura. Inne rozpoznane w niej kontrafaktury wiążą ją z praktyką muzyczną Rzeczpospolitej, Pomorza i Szwecji. W źródle utrwalono też intawolację chanson Thomasa Crecquillona Pour ung plaisir jako anonimową „Fugę” oraz dwie kompozycje instrumentalne, które wyposażono w incipity tekstowe świadczące o tym, że wykonywano je wokalnie. Ustalenia te pozwalają przypuszczać, że rękopis powstał na Warmii, w ośrodku, w którym pracowało równocześnie kilku skryptorów posługujących się notacją tabulaturową i w którym możliwe było wykonywanie utworów trzychórowych; jedynym ośrodkiem, który według obecnego stanu wiedzy spełniał te kryteria, było kolegium jezuickie w Braniewie. Większość kontrafaktur utrwalonych w braniewskiej części tabulatury braniewsko-oliwskiej (Wilno, Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka [LT-Va], sygn. F15-284) pochodzi z drukowanych antologii, których liczba i dostępność znacząco wzrosła na przełomie stuleci. Wśród nielicznych intawolacji kontrafaktur pochodzących z tradycji rękopiśmiennej wyróżnia się opracowanie anonimowej cantio zawartej, zazwyczaj z tekstem Spiritus Sancti gratia, w ok. dwudziestu rękopisach środkowoeuropejskich powstałych na przestrzeni ponad dwustu lat. Na tle obecnej w nich znacznej wariantywności tekstu muzycznego zwraca uwagę niemal całkowita zgodność przekazów w tabulaturze braniewsko-oliwskiej i w tabulaturze S-Uu vmhs 89. W tabulaturze pochodzącej z kolegium jezuickiego w Rydze (Uppsala, Universitetsbibliotek [S-Uu], sygn. Vokalmusik i handskrift 88) zapisano pięć intawolacji kontrafaktur utworów świeckich pochodzących z trzech druków autorskich z lat 1567–1577; ich incipity tekstowe nie są znane z innych źródeł, były to zatem najpewniej opracowania proweniencji lokalnej. Data 1620, zapisana w tytule rękopisu, prawdopodobnie dokumentuje końcowy etap jego powstawania, natomiast główna część źródła mogła być spisana już w pierwszej dekadzie XVII wieku. Badania zapisów kontrafaktur w rękopisach na instrumenty klawiszowe nie pozwalają zazwyczaj na wyciąganie szczegółowych wniosków w zakresie warstwy słownej opracowań, mogą jednak przynieść rezultaty dotyczące transmisji, migracji i recepcji repertuaru oraz praktyki muzycznej w ośrodkach, w których źródła te powstawały. Powinny być prowadzone systematycznie, ze zwróceniem szczególnej uwagi na nieznane skądinąd incipity tekstowe oraz na kompozycje, w których rodzaj tekstu słownego nie jest kompatybilny z gatunkiem muzycznym. Przykładem takiej potencjalnej kontrafaktury jest przypisywany Petrusowi de Drusina utwór Deus in adjutorium meum intende. Utrwalona w rękopisie z Kroż kompozycja Słuchaj, co żywo również może okazać się kontrafakturą. Z tego względu nie można mieć pewności, że jej tekst nie pochodził z Psałterza Kochanowskiego, jak udowadaniał Tomasz Jasiński; przypisywanie jej Adamowi z Wągrowca nie ma natomiast wystarczających podstaw w materiale źródłowym.
This article presents findings concerning intabulations of vocal contrafacta and related issues in four keyboard manuscripts compiled around the turn of the seventeenth century in Jesuit colleges in Warmia, Samogitia and Livonia. The ‘Psalm of David’ entered in the Kražiai manuscript (Vilnius, Lietuvos nacionalinė Martyno Mažvydo biblioteka [LT-Vu], shelf-mark F105-67) has been identified as an intabulation of Hans Leo Hassler’s canzonetta Chi mi dimandarà from that composer’s print Canzonette a quatro voci ... libro primo (Nürnberg 1590). The composition that follows, untitled and unattributed in the source, is a canzona by Claudio Merulo, known from four other manuscripts. These findings, complemented by analysis of the titular inscription, belie Tomasz Jasiński’s recent hypothesis that these two pieces constitute a bipartite setting by Mikołaj Gomółka of Psalm 1 in Jan Kochanowski’s Polish rendering. The Kražiai Tablature also contains an evident quotation from Palestrina’s madrigal Vestiva i colli (in Adam of Wągrowiec’s Łobzoskie) and an unattributed copy of Francesco Usper’s Ricercar Secondo. The body of contrapuntal works found in this source (in score notation) may possibly be related to the activity in the Polish-Lithuanian Commonwealth of Vincenzo Bertolusi, two of whose compositions are the only attributed pieces in this set. Surrexit Dominus [valete luctus], on the other hand, is a local piece, a setting of a song by Andrzej Krzycki included in the Tablature of Jan of Lublin and also known from tablature S-Uu vmhs 89, as well as cantionals from Staniątki, Sandomierz and Radom. The organ tablature kept at Uppsala’s Universitetsbibliotek (S-Uu, shelf-mark Vokalmusik i handskrift 89) contains intabulations of five Italian laudi copied directly from the Jesuit-tradition print Lodi spirituali novamente composte… (Venezia 1580). Two of them were later inscribed in the Braunsberg–Oliva Tablature with German titles that reflect the process of contrafactum. The German-language versions were subsequently printed in the Himmlischer Harffenklang songbook (Braunsberg 1639). The presence of an intabulation of Annibale Zoilo’s motet Dominum in sanctis ejus for three choirs similarly suggests that close contacts with Italy were maintained by the circles in which the source was compiled. Other identified contrafacta from this manuscript relate it to the musical life of the Polish–Lithuanian Commonwealth, Pomerania and Sweden. The same source contains an intabulation of Thomas Crecquillon’s chanson Pour ung plaisir, inscribed there as an anonymous ‘Fuga’, as well as two instrumental pieces with text incipits, indicating that they were performed vocally. These findings support the thesis that the manuscript was compiled in Warmia, at a place where several scribes worked simultaneously using tablature notation and works for three choirs could be performed. As far as we know, the only centre that fulfilled all these criteria was the Jesuit college in Braunsberg (now Braniewo). The majority of the contrafacta found in the Braniewo section of the Braunsberg–Oliva Tablature (Vilnius, Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka [LT-Va], shelf-mark F15-284) come from printed anthologies, which became much more numerous and easily available around the turn of the century. Among the few contrafacta derived from the manuscript tradition, particularly notable is the setting of an anonymous cantio found (usually with the text Spiritus Sancti gratia) in about 20 Central European manuscripts compiled over a period of more than 200 years. They exist in numerous musical variants, but the versions recorded in the Braunsberg–Oliva Tablature and in S-Uu vmhs 89 are almost identical. A tablature from the Jesuit college in Riga (now in Uppsala, Universitetsbibliotek [S-Uu], shelf-mark Vokalmusik i handskrift 88) contains five intabulated contrafacta of secular works taken from three single-composer editions from the years 1567–1577. Their text incipits are not known from other sources, which suggests that these were local settings. The date 1620 in the manuscript’s title probably refers to the final stage of its compilation, whereas its main section may have been written as early as the first decade of the seventeenth century. Studies of contrafacta contained in keyboard manuscripts do not usually allow for detailed conclusions to be drawn concerning the literary texts, but they can provide results related to the transmission, migration and reception of the repertoire and musical performance practice in the centres where the sources were compiled. Such studies need to be conducted in a systematic manner, with special attention given to text incipits not recorded elsewhere and to works in which the incipit is incompatible with the musical genre. One example of such a potential contrafactum is Deus in adjutorium meum intende, attributed to Petrus de Drusina. The composition Słuchaj, co żywo from the Kražiai manuscript may likewise prove to be a contrafactum; therefore, contrary to what Tomasz Jasiński argues, we cannot be certain that its text was not taken from Kochanowski’s Psalter. There is also insufficient source evidence for its attribution to Adam of Wągrowiec.  
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 93-154
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce nazw wartości w języku zakonnic (na przykładzie siedemnastowiecznych rozmyślań dla nowicjuszek
The names of the values place in nuns’ language (based on seventeenth-century meditations for novices)
Autorzy:
Zmuda, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475625.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwy wartości
wartościowanie
język religijny
język w zakonie
język w dobie średniopolskiej
the names of the values
valuation
religious language
the language in religious orders
the language in the medium-Poland era
Opis:
W artykule przeprowadzono analizę nazw wartości w rozmyślaniach zakonnych z XVII w. (Rozmy slania. Na początku Cwiczenia Nowicyatckiego. Zporządzone Roku Panskiego 1696 Miesiąca Maja dnia 26 Ad M.D.G.). Nazwy wartości organizują cały tekst zabytku i stanowią jego podstawowe pole leksykalno-semantyczne. Rozumienie niektórych nazw pokrywa się z językiem ogólnym, w wielu miejscach jednak możemy wskazać znaczne przesunięcia semantyczne (np. służba), a nawet przejście z kategorii wartości negatywnych do wartości pozytywnych (np. pokora). Przesunięcia te wynikają przede wszystkim z obrazu Boga i świata przyjętego przez zakonnice, który determinowany jest wiarą katolicką i dość radykalnym pojmowaniem wiary w zakonie. Bardzo częste w zabytku jest wartościowanie implikowane, realizowane przez odwoływanie się do biblijnych opozycji-metafor (np. duch — ciało). Artykuł prezentuje wyniki analiz, które są częścią szerszego projektu prac badawczych nad językiem zakonnic (zwłaszcza nad językiem modlitewników i medytacji pisanych przez siostry zakonne w dobie średniopolskiej).
The article shows analysis of the names of the values in religious meditations from seventeenth century. The names of the values organize the entire analyzed text and constitute its basic lexical-semantic field. Understanding of certain names coincide with the general language, however in many places we can point out significant semantic shifts, and even move within the category from negative to positive values (eg. humility, service, test). These shifts are mainly due to the image of God and the world adopted by the nuns, which is determined by the Catholic faith and the peculiar perception of faith in the religious order. Very common is also an implied valuation, that is appealing to biblical opposition-metaphors (eg. the spirit — the body).
Źródło:
Socjolingwistyka; 2016, 30; 173-187
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transferring the Gabrielis to the north. On the reception of Andrea and Giovanni Gabrieli in seventeenth-century Scandinavia
Autorzy:
Berglund, Lars
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/473834.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Musica Iagiellonica
Tematy:
Andrea Gabrieli, Giovanni Gabrieli, reception, seventeenth century,
Sweden,
music collections
Opis:
Music by Andrea and Giovanni Gabrieli did not have a prominent place in Sweden during the early modern period and a substantial part of the music by them preserved in Swedish libraries arrived as booties of war during the Thirty Years’ War and was never in practical use. There is performance material in manuscripts connected with the German Church in Stockholm, Uppsala University and some of the cathedral city gymnasia, with parts mostly copied from German or Flemish anthologies of Italian music. The situation in Sweden differs radically from Denmark, where there was a much more active reception, with Danish composers traveling to study for Giovanni Gabrieli. Still, it is argued that the kind of peripheral and mediated dissemination revealed in Swedish Gabrieli sources should not be mistaken for passive reception, but was rather marked by a different degrees of agency.
Źródło:
Musica Iagellonica; 2017, 8; 139-156
1233-9679
2545-0360
Pojawia się w:
Musica Iagellonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KONSERWACJA XVII-WIECZNYCH MALOWIDEŁ W CELACH NOWICJACKICH KLASZTORU OJCÓW BERNARDYNÓW W LEŻAJSKU
CONSERVATION OF SEVENTEENTH-CENTURY MURALS IN THE NOVITIATE CELLS OF THE BERNARDINE MONASTERY IN LEŻAJSK
Autorzy:
Obruśnik, Andrzej Efrem
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/536843.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
klasztor w Leżajsku
klasztor Ojców Bernardynów
malowidła ścienne
polichromia
fresk suchy
konserwacja malowideł
Opis:
One of the essential recent phenomena in the conservation of historical monuments in Poland was the discovery of seventeenth-century murals in the novitiate cells of the Bernardine monastery in Leżajsk. The murals embellish seven interiors with a cross vault, placed along a second- -storey corridor of the western wing of the building. For centuries they had been concealed under later layers lime, sand-lime finish, paint and plaster. The characterstic feature of the murals is great stylistic diversity. The themes of the figural depictions are religious or allegoric, accompanied by plant-geometrical inscriptions. The south wall of cell no. 1 is decorated with traces of a landscape sequence including a figure of a monk, while the west wall – with a drawing of a monk and on the window embrasure – a monogram of the Holy Family. The north wall features the Madonna and Child surrounded by angels, a town panorama and, in many places, fragments of geometric ornaments. The east wall of cell no. 2 displays horizontally arranged lines, a figure of St. Margaret and within the door embrasures – the Golgotha with a figure of Satan and an emblem of death. The south wall contains a figural and genre scene as well as a wreath with the monogram ”IHS”. The west wall features a symbol of the Name of Mary and an outline of a clock. The north wall is decorated with a text of a prayer, fragments of a wreath, a genre scene and a figure of a man. Cell no. 3 displays a predominance of geometrical ornaments. The west wall shows the contour of a Latin cross and a figure of Franciscan, the west wall – a figure of a (statuesque) woman, and the south and north walls – inscriptions and individual figural accents as well as monograms of the names of Jesus and Mary. The east wall of cell no. 4 is adorned with a painted portal, a cornice and a motif of flowers in vases. The upper part of the south wall preserved fragments of inscriptions and a radial gloria with the monogram “IHIS”. The motifs on the west wall include the Golgotha, a clock face and three rosettes. The upper part of the north wall contains a Marian emblem surrounded with a nimbus and flanked by bouquets of flowers in vases, while the lower part is composed of a scene with a monk portraying in front of a cross. In cell no. 5 angels had been painted above the door, with an allegory of death to the left of the door, a figure of monk and an owl within the door embrasures, and the Crucifixion encircled by relics of lesser scenes. The west wall preserved a depiction of the five wounds of Christ while the north wall features fragments of angels and the emblem ”IHS”. Each wall has an inscription along the ceiling arch. The east wall in cell no. 6 is covered with figural, plant-ornament motifs, inscriptions and monograms of Christ and the Mother of God. The left door embrasure is embellished with a figure of a Franciscan, while the south wall has a Marian monogram encircled with a decorative rosette, a wreath, a Latin inscription and lesser monograms. Similar elements are to be found on the west wall. The upper part of the north wall shows two monograms of Christ, a Marian monogram and a monogram of St. Joseph, while the lower one – two wall hangings, a rosette and lesser monograms and genre scenes. In cell no. 7 murals are extant on the east wall. Legible elements include the inscription ”MEMENTO MORI”, fragments of plant-geometrical ornaments and architectural motifs. The murals were executed in the al secco technique. Due to extensive gaps produced by repairs, redesigning and mechanical damage, their state of preservation is highly unsatisfactory. The examination revealed 23 technological strata and 14 chronological ones. The first stage of conservation consisted of disclosing the murals, their fixation, the removal of putties and the reinforcement of the structure of the base as well as supplementing, cleaning and introducing the uniform colour of the original plaster. In the case of certain gaps conservators applied retouching. Niches in the north walls and window embrasures were restored in all cells. The mural in cell no. 1 on the left door embrasure was lifted off the wall by means of the stacco method due to threats connected with repairconstruction undertakings. A fragment with a mural on the east wall to the left of the door in cell no. 3 was removed in a similar way and placed on the west wall. After the conservation, the group stratigraphy of the murals revealed eight technological layers. The titular murals deserve further thorough studies.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2009, 1; 12-37
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mojżeszowicz, Gordon, Ickowicz: The Jewish Economic Elites in the Grand Duchy of Lithuania (Seventeenth and Eighteenth Century)
Autorzy:
Cieśla, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601689.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2013, 107
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O inwestycjach budowlanych Wazów w Wilnie
On the Vasas’ Building Investments in Vilnius
Autorzy:
Czyż, Anna Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832666.pdf
Data publikacji:
2021-10-25
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wazowie
Wilno
XVII w.
architektura
the Vasas
Vilnius
seventeenth century
architecture
Opis:
Artykuł traktuje o budowlach Wazów w Wilnie w kontekście nie tyle architektonicznym, ile treści ideowych. Waga inwestycji Wazów wynikała z tradycji jagiellońskiej opieki nad miastem oraz miejsca, jakie Wilno zajmowało w Rzeczypospolitej.
The article deals with the Vasa buildings in Vilnius not in the context of their architecture but their ideological content. The importance of the Vasa investments resulted from the Jagiellonian tradition of taking care of the city and the place that Vilnius occupied in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 211-228
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od inkunabułów do pierwszych gramatyk. Konteksty rozwoju bułgarskiego języka literackiego (koniec XV-pocz. XVII w.)
FROM INCUNABULA TO FIRST GRAMMARS. CONTEXTS OF DEVELOPMENT OF THE BULGARIAN LITERARY LANGUAGE (LATE FIFTEENTH – EARLY SEVENTEENTH CENTURY
ОТ ИНКУНАБУЛОВ ДО ПЕРВЫХ ГРАММАТИК. КОНТЕКСТЫ РАЗВИТИЯ БОЛГАРСКОГО ЛИТЕРАТУРНОГО ЯЗЫКА (КОНЕЦ XV – НАЧАЛО XVII ВЕКА)
Autorzy:
Petrov, Ivan
Kryzia, Władysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/35042967.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Монография затрагивает проблематику так называемой внешней истории болгарского литературного языка в ранний преднациональный (предвозрожденческий) период, относимый большинством исследователей к переходному (смешанному) этапу. С одной стороны – это заключительная фаза функционирования староцерковно-славянской (староболгарской) традиции в позднесредневековой болгарской письменности, сопровождавшаяся петрификационными процессами Нового времени в области языкового нормирования и кодификации, с другой же – это время появления первых новоболгарских текстов, язык которых демонстрирует разрыв с этой традицией. В письменной культуре южных славян, в том числе болгар, именно XVI век воспринимается как этап, предвещающий и открывающий упомянутый преднациональный (предвозрожденческий) период. Одним из проявлений этого феномена является постепенная, эволюционная, замена многовековой рукописной традиции развивавшимся в то время книгопечатанием (причем обе традиции параллельно сосуществуют и влияют друг на друга). В связи с этим исследование славянских старопечатных книг является важной составляющей описания и интерпретации тех процессов, которые легли в основу формирования литературных языков сферы Slavia Orthodoxa в Новое время. Посвященная именно этим вопросам монография состоит из трех глав и приложения, в котором публикуется ряд первоисточников в переводе на польский язык. В первой главе рассматриваются основные теоретические, методологические, а также связанные с периодизацией и дефинициями исследовательские проблемы, характеризующие описание выбранного отрезка болгарской языковой истории. Показывается эволюция научных взглядов на феномен выросшего на старославянской почве так называемого новоцерковнославянского языка и его роль в формировании позднесредневековой болгарской языковой системы. Комментируются хронологические рамки т.н. церковнославянского влияния на болгарский в Новое время и состояние исследования его основных этапов в существующей научной литературе. Формулируются основные исследовательские задачи и цели. Во второй главе внимание обращается на типологию и классификацию доступных печатных источников указанного периода. Объясняются и комментируются, в контексте общей языковой ситуации сферы Slavia Orthodoxa, к которой принадлежит и болгарский язык, такие понятия, как инкунабул, палеотип, первопечатная книга, старопечатная книга, а с точки зрения содержания конкретных памятников подчеркивается роль т.н. анаграфов – метатекстов, представляющих собой отдельный в жанровой и языковой перспективе предмет анализа и сравнения (предисловия, послесловия, колофоны). Дается также характеристика сохранившейся базы первоисточников с точки зрения их количества и происхождения. Третья глава посвящена подробной презентации истории кирилловской южнославянской палеотипии со времени ее появления до начала XVII века и охватывает источники различного происхождения – черногорские, венецианские, сербские, валашские и др. Проводится также сопоставление со значительно лучше изученной историей восточнославянской палеотипии (типографические центры, находившиеся как на территориях I Речи Посполитой, так и Русского царства). В качестве базового контекста характеризуется глаголическая и кирилловская инкунабулистика. В заключительной части работы подытоживаются сделанные в предыдущих главах наблюдения и выводы, а также постулируется необходимость переориентации научных взглядов на тему церковнославянского влияния на болгарский: его необходимо рассматривать не в категориях внешних языковых контактов, как это было чаще всего принято до сих пор, а в качестве имманентной части собственно болгарских (и в то же время совместных для большинства южных славян) эволюционных процессов. Кроме этого, в книге упоминаются дополнительные контексты истории болгарского литературного языка анализируемого периода, требующие систематического учета, а также дальнейшего анализа и описания: развитие средневековой грамматической мысли православных славян, стабилизационные и кодификационные процессы и их языковые последствия, письменность неправославных славян и др. В Приложении публикуются наиболее важные из содержащихся в доступных источниках метатексты (в переводе на польский язык, сделанном проф. Александром Наумовым), иллюстрирующие общую традицию кирилловской южнославянской палеотипии, а также конститутивные черты т.н. анаграфов. Большинство этих произведений публикуется на польском языке впервые.
The monograph is devoted to the so-called external history of the Bulgarian literary language in the early prenational (pre-revival) era, classified by most scholars as the socalled transitional (mixed) period. On the one hand, that age marked the final stage of the Old Church Slavonic (Old Bulgarian) tradition in late medieval Bulgarian literature, along with simultaneous petrification processes in the field of modern standardisation and codification of that tradition, and on the other hand – the emergence first New Bulgarian texts whose language was a departure from that tradition. In the literary culture of the South Slavs, including Bulgarians, especially the sixteenth century is seen as a promising step that opened and, in a way, heralded the prenational (pre-revival) era. One of the manifestations of this phenomenon is the gradual, evolutionary replacing of the age-old manuscript tradition with print that began to flourish at the time (though both traditions coexisted and influenced one another). Therefore, the study of old Slavic prints should be a very important element in the description and interpretation of the processes that were at the root of the formation of literary languages in the Slavia Orthodoxa area (and not only there) in modern times. The book that addresses these very issues consists of three main chapters and an annex with a selection of source texts. The first chapter discusses the fundamental theoretical, methodological, periodisational, and definitional problems characterising the description of the selected section of the history of the Bulgarian language. Presented here is the evolution of views on the phenomenon so-called New Church Slavonic language (based on the OCS) and its role in shaping the system of medieval literary Bulgarian. Discussed here is the historical framework of the impact of Church Slavonic on Bulgarian in the modern age and the degree of examination of its individual stages in the existing literature. Formulated are principal research objectives and tasks. The second chapter focuses on typology and classification of available printed source texts for the period in question. With regard to the general linguistic situation of the Slavia Orthodoxa area to which the Bulgarian language belongs, explained and commented on is the use of terms such as incunabula, paleotype, first printing, old print, and, in the context of the content of specific oldest written texts, emphasised is the role of the so-called anagraphs – metatexts representing a distinct – in terms of genre and language – analysis and comparison plane (forewords, afterwords, colophons). Also formulated is the quantitative and provenance characterisation of the preserved source database. The third chapter is devoted to a detailed discussion of the history of the Cyrillic South Slavic paleotypy from the beginning until the early seventeenth century, along with the presentation and characteristics of the sources from Montenegro, Venice, Serbia, Wallachia and others. This history is referred to the much better recognised history of Eastern Slavic paleotypy, both from the area of the First Republic of Poland, as well as from typographical centres of the Russian Tsardom. Presented as the base context is the Glagolitic and Cyrillic incunabulistics. The final part of the work recapitulates observations and conclusions made in previous chapters, and postulates the need to change the perspective of examining the influence of Church Slavonic on Bulgarian: not, as has been done so far, in terms of language contacts, but as an immanent part of the native, though shared by most South Slavs, development processes. Moreover, the chapter outlines or mentions other contexts of the history of the Bulgarian literary language of the analysed period that require a systematic approach or further analysis and description: the development of medieval linguistic thought of the Orthodox Slavs and the establishment of the first grammatical studies, stabilisation and codification processes and the linguistic consequences thereof, literature of the non-Orthodox Slavs, etc. The Annex contains the most important metatexts featuring in the source texts (translated into Polish by Professor Aleksander Naumow), illustrating the common tradition of South Slavic Cyrillic paleotypy and the constitutive features of the so-called anagraphs. Most of these works have never before been published in Polish.
W kulturze piśmienniczej Słowian południowych, przede wszystkim Bułgarów, okres rozpoczynający się od schyłku XV wieku i obejmujący wieki XVI i XVII jest postrzegany często jako etap zapowiadający dobę przednarodową czasów nowożytnych. Wiąże się to w szczególności ze stopniowym zastąpieniem wielowiekowej tradycji rękopiśmiennej rozwijającą się wtedy cyrylicką książką drukowaną, która – po inkunabułach krakowskich i czarnogórskich – była wydawana w takich ośrodkach, jak: Targoviste, Praga, Wenecja, serbskie klasztory, Wilno, a także Moskwa, Zabłudów, Lwów, Ostróg i wiele innych. Badanie starodruków słowiańskich łączy się ściśle z opisem procesów, które zdeterminowały powstanie nowożytnych języków literackich obszaru Slavia Orthodoxa, w tym – z wpływem wspólnego dla prawosławnych Słowian liturgicznego języka cerkiewnosłowiańskiego, podlegającego wówczas coraz silniejszej normalizacji i kodyfikacji. Prezentowana książka stanowi propozycję spojrzenia na złożoną i wieloaspektową problematykę tego okresu z perspektywy historyka języka.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
Widziane z plebanii. Świat i ludzie w diariuszach dwóch duchownych ewangelickich z Rzeczypospolitej przełomu XVII i XVIII wieku
Seen from the Clergy House. The World and the People in the Diaries of two Evangelical Clergymen from the Polish-Lithuanian Commonwealth at the Turn of the Seventeenth and Eighteenth Centuries
Autorzy:
Kriegseisen, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2197827.pdf
Data publikacji:
2022-03-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
religious relations
Protestantism
Calvinism
mentality
religious identity
egodocument
seventeenth century
eighteenth century
Opis:
In the research on the deteriorating relations between the Evangelical-Reformed (Calvinist) minority and the Catholic majority of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the seventeenth and eighteenth centuries, the problems of mutual perception of the representatives of these denominations, as well as the evaluation of the realities of life in an increasingly Catholic state by the representatives of the Evangelical minority have been investigated the least. Based on two diaries by Evangelical-Reformed clergymen, Gabriel Dyjakiewicz and Jan Krzysztof Kraiński, who were active in Podlasie and the Grand Duchy of Lithuania at the turn of the eighteenth century, the author attempts to present the image of the world as perceived and presented on the pages of these two egodocuments. After analysing the diary entries, it cannot be concluded that their authors found themselves in a social and communicative vacuum, although both of them noticed the progressive isolation of Evangelical circles. According to the records, it also appears that interfaith relations in the everyday life were not as bad as contemporary historical studies suggest. Both authors had a positive attitude towards the state, felt to be its citizens and patriots, combining a strong Evangelical religious identity with a sense of community with the society of the predominantly Catholic Polish Nobles’ Republic. Neither of the diaries reflects on the civilisational and cultural differences between the society of the north-eastern lands of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the world of Protestant Europe, known to both authors from their university studies.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2022, 87, 1; 63-89
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le topos « Bonus dormitat Homerus » et ses récurrences françaises au XVIIe siècle
The topos «Bonus dormitat Homerus» and its French 17th-century recurrences
Autorzy:
Pawłowska, Maja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1368346.pdf
Data publikacji:
2021-02-09
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
French Seventeenth-Century Literature
Homer
Horace
« Bonus dormitat Homerus »
The Epistle to the Pisones
Opis:
The present paper outlines the main characteristic of the topos “the good Homer sometimes nods”, introduced in Horace’s Epistle to the Pisones, and its French late 16th and 17th-century recurrences.
Źródło:
Romanica Silesiana; 2019, 16, 2; 40-49
1898-2433
2353-9887
Pojawia się w:
Romanica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Patricia Waddy, "Seventeenth-Century Roman Palaces. Use and the art of the plan (Pałace w siedemnastowiecznym Rzymie. Funkcja i artyzm w tworzeniu planów)", Cambridge, Mass. - London 1990
Autorzy:
Dziubecki, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/145787.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Źródło:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2012, 57, 1; 72-85
0023-5865
Pojawia się w:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
L’hybridité de la lettre galante, ou la transgression innovante
The gallant letter, or the fruitful abundance of transgression
Autorzy:
Van Assche, Astrid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/483713.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydawnictwo Werset
Tematy:
Seventeenth-century letter writing
sociability
literary hybridity
gallant letter
Opis:
This essay concentrates on early modern expressions of literary hybridi-ty in the 17th-century gallant letters of Vincent Voiture (1597-1648), Charles Cotin (1604-1681) and Antoine Godeau (1605-1672), circulating in the Parisian salon L’Hôtel de Rambouillet. Firstly, we look at the hybridity of the letter form an sich, within the context of salon sociability and early gallantry. Secondly, we study the mul-tiplicity of both the authorial voice and the audience of the gallant letter. Thirdly, we highlight the intriguing exchange between genres within the gallant letter, as well as their confrontation and, finally, cross-fertilisation. This tripartite case study sub-stantiates our conviction that literary hybridity functions as an intriguing indicator and catalyst of literary evolution and creation.
Źródło:
Quêtes littéraires; 2016, 6; 9-17
2084-8099
2657-487X
Pojawia się w:
Quêtes littéraires
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Primate Mikołaj Prażmowski and the Unwelcome Papal Legation in Poland-Lithuania (1668–69)
Autorzy:
Gregorowicz, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/695697.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Mikołaj Prażmowski
papal legation
seventeenth century
Polish-Lithuanian Commonwealth
Catholic Church
Clement IX
Opis:
The article presents the reasons for refusing to receive the papal legation of Pope Clement IX in the matter of John Casimir Vasa’s abdication (1668) and, especially, the subsequent royal election (1669), by the Catholic Primate of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Mikołaj Prażmowski. Prażmowski’s refusal to receive the legation has been overlooked in the literature on the subject so far. The author, on the basis of the diplomatic dispatches of the apostolic nuncios and on their instructions, will analyse the problematic relations of Prażmowski with papal diplomats, and explain why the papal legation ended in fiasco. The researcher concludes that the fiasco of papal legation was another clear indication of the Papacy’s lack of sufficient leverage in the post-Westphalian world, as it was fundamentally weakened by the deep divisions between the Catholic powers of France and the Habsburgs, which Westphalia had signally failed to resolve. Nowhere was this more apparent than in Poland-Lithuania, where the battle between Catholic supporters of the Habsburgs and France over the succession had profoundly divided the republic.
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2018, 2
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Displaying the Prince’s Identity: Textile Accessories and Fineries in Seventeenth-Century Diplomatic Gift-Giving
Autorzy:
Rivière, Chloé
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035960.pdf
Data publikacji:
2020-11-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Soft power
Spanish Match
gifts
finery
Louis XIV
Spain
France
England
diplomacy
Opis:
The language of gifts is plural and part of age-old strategies of soft power, i.e. the indirect representation of and negotiation between sovereigns. Studies by Christian Windler, Harriet Rudolph and Gregor M. Metzig underlined the significance of material culture in diplomacy and its importance for starting economic and cultural exchanges and transfers. This article offers to observe both the official and the parallel gift-exchanges in various diplomatic contexts. It analyses the Spanish mission of the Duke of Grammont in 1659 and the importance given to gloves, lozenges and perfumes before showing how gift-giving is in turn gender-neutral and genderoriented with a close analysis of gifts given outside official diplomatic events and aimed particularly at women. A closer study of the material environment of the widely discussed 1623 negotiations of the Spanish Match between Spain and England will show what the material language meant in the case of a doomed negotiation. The structure of exchanges may not change a lot, but the meaning of a gift and how it was received varies according to the territory, time, the stakeholders’ identity, and the political situation. This means that the study of material details – textiles, cuts, patterns, decorations, qualities, values – or the process of exchanges alone does not suffice to understand the meaning(s) princes gave such gifts. They need to be contextualised geographically, historically, economically, sociologically, and strategically. Such need is made particularly in the final case studies of the article dedicated to the role of portrait medallions and finery in seventeenth and eighteenth centuries French and Spanish diplomacy.
Źródło:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2020, 4; 37-58
2545-1685
2545-1693
Pojawia się w:
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A review of Emma Wilby’s The Visions of Isobel Gowdie: Magic, Witchcraft and Dark Shamanism in Seventeenth-Century Scotland (Sussex University Press, 2010)
Autorzy:
Spyra, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/653567.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Isobel Gowdie
witchcraft
shamanism
Źródło:
Analyses/Rereadings/Theories: A Journal Devoted to Literature, Film and Theatre; 2015, 3, 1
2353-6098
Pojawia się w:
Analyses/Rereadings/Theories: A Journal Devoted to Literature, Film and Theatre
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Seventeenth-century chant manuscripts held at University of Warsaw Library in the context of Bernardine musical culture
Autorzy:
Grabiec, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/780141.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bernardine nuns
liturgical-musical manuscript
Gregorian chant
Bernardine convent in Łowicz
Opis:
The Music Department at Warsaw University Library is in possession of three seventeenthcentury chant manuscripts. All three were probably produced in the Bernardine community, although only two of them contain provenance notes which allow us to establish more precisely where they were compiled or used. In the present paper, the focus is on one of those manuscripts, which formerly belonged to the Bernardine nuns of Łowicz. This source provides valuable information on such subjects as the exchange of musical experiences and cooperation among various congregations.
Źródło:
Interdisciplinary Studies in Musicology; 2012, 11; 143-154
1734-2406
Pojawia się w:
Interdisciplinary Studies in Musicology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gołębnik przejrzał na oczy. Ludowy spisek w siedemnastowiecznej Italii
The Dovecote Has Opened Its Eyes: Popular Conspiracy in Seventeenth-Century Italy
Autorzy:
Ginzburg, Carlo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1012298.pdf
Data publikacji:
2016-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Costantino Saccardino
heresy
libertinism
people's history
herezje
libertynizm
historia ludowa
Opis:
Bohaterem eseju Carlo Ginzburga jest siedemnastowieczny błazen i gorzelnik Costantino Saccardino, parający się również sztuką medyczną. Oskarżony wspólnie z towarzyszami o potajemne skalanie odchodami miejskich świętych obrazów, Saccardino głosił, że religia – przede wszystkim zaś pojęcie piekła – stanowi czystą fikcję, a pierwsi ludzie nie zostali stworzeni przez Boga, lecz zrodzili się z błota. Ginzburg zwraca uwagę na pokrewieństwo łączące heretyckie poglądy Saccardina – naznaczone świadomością kryzysu oraz oczekiwaniem politycznej, religijnej i kulturowej rewolucji – z rozpoznaniami Galileusza, Bacona, Campanelli, Różokrzyżowców, nawet Kartezjusza. Zarazem jednak wrażliwość Saccardina jest wrażliwością zawodowego komedianta – nie wielkiego intelektualisty – i to właśnie czyni ten przypadek niezwykłym. Sprawa Saccardina, obeznanego, jak wykazuje Ginzburg, z literaturą libertyńską, zarazem zaś bezwzględnie odrzucającego elitaryzm libertynów, pokazuje, że w tym okresie związki między kulturą wysoką i kulturą klas podporządkowanych mogły obejmować okrężną wymianę, zapośredniczoną przez różne, niekiedy przeciwstawne kody.
The hero of this essay by Calro Ginzburg is XVII-th century clown and distiller Costantino Saccardino, who also was active in the field of medical art. Accused together with his companions of secretly defiling city saint painting with excrements, Saccardino preached that religion – particularly its approach towards hell – was pure fiction and that first people were not created by God but were born out of mud. Ginzburg draws attention to the affinity between Saccardino’s heretical views (marked by the awareness of crisis and the anticipation of political, religious and cultural revolution) and the diagnoses made by Galileo, Bacon, Campanella, Rosicrusarians or even Descartes. At the same time Sccardino’s sensibility is that of a professional comedian – not a great intellectual – and this is what makes his case exceptional. The case of Saccardino, who – as is demontrated by Ginzburg – had a good knowledge of libertine literature while rejecting libertine elitism, shows that in this period the relations between the high culture and the culture of the subordinated classes could include an exchange that went through a detour, mediated in various, sometimes opposing codes.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 217-229
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tabulatura z historią. O mało znanym XVII-wiecznym rękopisie z Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
Tablature with History: About a Little-known Seventeenth-century Music Manuscript from the University Library in Poznań
Autorzy:
Kowal, Marianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21378575.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
Tematy:
17th-century French lute music
University Library in Poznań
music manuscript
lute tablature
Opis:
Research on French lute music is currently a rather rarely discussed topic among Polish musicologists. The reason for this is probably the fact that most manuscripts with lute tablatures have already been described and the repertoire is quite wellknown. However, it turns out that Polish libraries still store little-known manuscripts, which are interesting not only because of the music, but also because of the non-musical material they contain. The copy of 17th-century French lute music stored by the University Library in Poznań, where apart from music, there are also non-musical elements showing its fascinating history, is an example of this. The article presents the preliminary results of the research into the structure, content, provenance and dating of this manuscript. In the first part, the author focuses on the physical features of the tablature source, and then she characterises its musical and non-musical content. The work is also accompanied by photographs of the manuscript and tables presenting its structure and repertoire concordances.
Źródło:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2021, 4(51); 5-57
2956-4107
2353-7094
Pojawia się w:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 122

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies