Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Uniate" wg kryterium: Wszystkie pola


Wyświetlanie 1-86 z 86
Tytuł:
The Attitude of Uniate Bishops towards Calendar Reforms in the Latter Half of the 18th Century
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807006.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Uniate Church; calendar reforms; Uniate bishops; 18th century; reduction of holidays; liturgical calendar of Uniate Church
Opis:
The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 59 (2011), issue 2. The provisions of the Union of Brest guaranteed the use of the Julian calendar in the Uniate Church. In the second half of the 18th century, as a result of the socio-political changes and the so-called reduction in holidays in the Latin Church the question of a reformed calendar was brought up among the hierarchs of the Uniate Church. Its elaboration and corresponding debates showed that the calendar was clearly considered to be an element of identification for all the faithful and an important factor creating a sense of separateness and identity in the multidenominational and multinational Polish Republic. The issue of reforming the calendar used by the Uniate Church was raised at the Great Sejm, but a new list of feasts was compiled by Uniate bishops during the congress of 17th September 1790 held in Warsaw. The hierarchy of the Uniate Church was also obliged to take a stance on the changes in the calendar introduced by the invading countries. The actions taken by Uniate hierarchs in the 18th century reflect an attempt to combine economic reasons with religious ones as well as social influences dictated by the ideas of the Enlightenment.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2 Selected Papers in English; 79-101
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafia unicka w Maziłach w XVIII wieku
The Uniate parish of Maziły in the 18th century
Autorzy:
Frykowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517661.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
History
the Uniate Parish
Maziły
Church
Opis:
The following work depicts the running of the Uniate Parish of the Visitation of the Blessed Virgin Mary, in Mazily since its formation until its liquidation in the 18th century. The introduction of the article specifies the geographical location of the parish, its size and the position within the hierarchical structure of the Church. Then, on the basis of an analysis of Chelm Bishops’ post-inspection protocols as well as statistical specifications, the appearance , fittings and ancillary equipment of the parish church and its affiliated churches are described As far as possible, the author also attempts to make an account of the appearance of the vicarage and its ancillary buildings. Moreover, not only is the list of 4 clergy recreated, but also the Orthodox church benefice is defined. The final part concerns the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers.
Źródło:
Historia i Świat; 2014, 3; 137-154
2299-2464
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish old printings dedicated to the Unite bishop and metropolitan Atanazy Szeptycki (1715-1746) in the light of Uniate moral theology
Polskojęzyczne starodruki dedykowane biskupowi i metropolicie unickiemu Atanazemu Szeptyckiemu (1715-1746) w świetle Unickiej teologii moralnej
Autorzy:
Tatianina, Iuliana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472151.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
panegyric
baroque
Józef Narolski
Atanazy Szeptycki
Uniate bishop
Uniate church
18th century
Slavia Unita
Uniate moral theology.
panegiryk
barok
biskup unicki
cerkiew unicka
XVIII w.
moralna teologia unicka
Opis:
Panegyrics dedicated to the 18th century Uniate bishops and metropolitans represent specific Polish-Ukrainian cultural borderland of that time. From the one hand, bishops represent famous Polish (Sarmatian) families, from the other: as shepherds of the Uniate church. Authors of these literary works were well-educated people. Panegyrics in honour of Atanazy Szeptycki (1715-1746), the Lviv Uniate bishop, were written by well-known theologians and a sermon author Józef Narolski. These panegyrics were written according to common rhetorical rules (common themes or toposes, like an immortal fame, a good shepherd, a nobile family, virtues, humility). Typical way of narration about a famous person (history of a family, birth, teaching, death) under an influence of Uniate moral theology led to creation of an unique picture of the Uniate bishop of the 18th century.
Panegiryki dedykowane biskupom unickim są ciekawymi przykładami dzieł polsko-ukraińskiego pogranicza kulturowego w XVIII w. Z jednej strony biskupi są prezentowani w nich jako należący do polskiego sarmackiego świata, z drugiej – jako pasterze unickiej cerkwi. Autorzy tych panegiryków byli dobrze wykształceni. Teksty pochwalne na cześć biskupa lwowskiego oraz metropolity unickiego Atanazego Szeptyckiego (1715-1746) stworzyli np. znani autorzy kazań, teolodzy, w tym Józef Narolski. Panegiryki poświęcone A. Szeptyckiemu napisano zgodnie z regułami retoryki, przy użyciu toposów: nieśmiertelnej sławy, pasterza, rodziny, cnót, skromności autora. Typowy sposób opowiadania o znanej osobie (historia rodziny, narodzenie, nauczanie, śmierć) w połączeniu z teologią moralną Cerkwi unickiej pozwalał zarysować oryginalny obraz unickiego biskupa z XVIII w.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 223-228
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biskupi uniccy wobec reform kalendarza w drugiej połowie XVIII wieku
The Uniate Bishops’ Attitude Towards the Calendar Reforms in the Second Half of the 18th Century
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929362.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cerkiew unicka w XVIII w.
reformy kalendarza
biskupi uniccy XVIII w.
redukcja świąt
kalendarz liturgiczny Cerkwi unickiej
the Uniate Church in the 18th century
reforms of the calendar
Uniate bishops in the 18th century
reduction of holidays
liturgical calendar of the Uniate Church
Opis:
The provisions of the Union of Brest guaranteed the use of the Julian calendar in the Uniate Church. In the second half of the 18th century, as result of the social-political changes and of the so-called reduction of holidays in the Latin Church the issue of a reform of the calendar was brought up in the circle of the Uniate Church hierarchs. Work on it and debates showed that the calendar was clearly considered to be a element identifying all the faithful and an important factor creating a sense of separateness and of one's identity in the multi-confessional and multinational Republic of Poland. The issue of a reform of the calendar used by the Uniate Church was raised in the forum of the Great Sejm, but a new list of holidays was compiled by Uniate bishops during the congress held in Warsaw on 17th September 1790. The hierarchy of the Uniate Church also had to take a position on the changes in the calendar introduced by the invader countries. The actions taken by Uniate hierarchs in the 18th century are an illustration of the attempt to unite and combine economic reasons with religious and social influences dictated by the ideas of the Enlightenment.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 2; 147-169
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The history of Protection of the Most Holy Virgin Mary Uniate Parish in Ciotusza in the light of the 18th century church post-visitation protocols
Autorzy:
FRYKOWSKI, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517605.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
Uniate Church
parish church
Ciotusza
Opis:
The present article presents the history of now nonexistent Protection of The Most Holy Virgin Mary Uniate parish in Ciotusza in the eighteenth century. The present article is based on abundant primary sources housed in the National Archives in Lublin, especially in the section of Chelm Greek Catholic Consistory, of which parish post-visitation protocols constitute the main part.
Źródło:
Historia i Świat; 2016, 5; 191-204
2299-2464
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów parafii unickiej w Grodysławicach
From the History of the Uniate Parish in Gradysławice
Autorzy:
Frykowski, Janusz A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040574.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Uniate parish
Orthodox church
parish priest
argentaria
benefice
Uniates
parafia
cerkiew
proboszcz
beneficjum
unici
Opis:
Artykuł przedstawia blisko 200-letnie dzieje parafii unickiej p.w. Podwyższenia Świętego Krzyża w Grodysławicach (od końca XVII w. do 1875 r., czyli roku likwidacji unii i tym samym parafii). Na wstępie określono położenie geograficzne parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich oraz wykazy statystyczne, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i kościołów filialnych oraz ich wyposażenie. W miarę możliwości, na ile pozwoliły źródła, ukazany został także wygląd plebanii i budynków ekonomicznych. Następnie określono beneficjum cerkiewne z uwzględnieniem zmian, jakie zachodziły w jego wielkości i jakości. W kolejnej części odtworzono listę związanych z parafią 14 duchownych, wzbogacając ją o podstawowe dane biograficzne poszczególnych kapłanów. W końcowej części określono liczbę wiernych, przedstawiono liczbę parafian przystępujących do sakramentów oraz w miarę możliwości zaprezentowano poziom religijnego uświadomienia wiernych parafii grodysławickiej.
The present paper depicts almost 200-year-old history of the Uniate parish of the Exaltation of the Holy Cross in Grodysławice (from the end of 17th century until 1875- i.e. the liquidation of the treaty and consequently the parish). The introduction of this paper provides some general information about its geographical location, its size and the place within the Church hierarchical structure. Having analyzed post- visitation protocols left by the Bishops of Chelm as well as statistical reports the look of both the church and branch churches and their accessories is recounted. As far as the available primary sources have made it possible, not only is the look of the vicarage and ancillary buildings presented but also the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in size and quantity throughout its history is determined. Furthermore, the total number of 14 parish priests residing in this particular parish is defined enriched with some biographical information about each and every one of them. The final part determines the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers, furthermore, as far as possible, the level of religious awareness of Grodyslawice parishioners is presented.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 4; 23-68
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Petersburskie archiwum metropolitów unickich jako historyczne archiwum Kościoła Wschodniego
Petersburg archive of Uniate metropolitan bishops as historical archive of the Eastern Church
Autorzy:
Krochmal, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/474817.pdf
Data publikacji:
2018-10-29
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Polonika,
archiwum metropolitów unickich,
Kościół unicki (greckokatolicki),
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne w Petersburgu
polonica,
Uniate metropolitans archive,
Uniate Church (Greek Catholic),
Central State Historical Archive of St. Petersburg
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2018, 25; 17-30
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bazylianin Sofroniusz Trocewicz (1816-1882) w dziejach Cerkwi unickiej. Działalność i pamięć
Basilian Sofroniusz Trocewicz (1816-1882) in the history of the Uniate Church Activity and memory
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1202346.pdf
Data publikacji:
2016-11-08
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
unici Sofroniusz Trocewicz Cerkiew
Sofroniusz Trocewicz Uniate
Opis:
Artykuł przedstawia sylwetkę bazylianina Sofroniusza Stefana Trocewicza (1816-1882). Pochodzący z rodziny chłopskiej zakonnik podjął działalność w klasztorach bazyliańskich na obszarze unickiej diecezji chełmskiej: Chełmie, Zamościu, Białej Podlaskiej oraz w Warszawie. Niesprzyjające okoliczności polityczne w Królestwie Polskim przyczyniły się do uwięzienia Trocewicza w więzieniu w twierdzy zamojskiej. Ostatnią klasztorną placówką posługi duszpasterskiej przed likwidacją klasztorów bazyliańskich była Biała Podlaska, gdzie animował kult Jozafata Kuncewicza oraz zmuszony był do przeprowadzenia klasztoru przez proces kasaty. Internowany w rodzinnej miejscowości w Rogowie podjął posługę duszpasterską wśród unitów w okolicznych parafiach. Pamięć o Sofroniuszu Trocewiczu była zachowywana w rodzinie i w społeczności lokalnej przez wiele pokoleń i przetrwała do czasów współczesnych.
The article presents the silhouette of Basilian Sofroniusz Stefan Trocewicz (1816-1882). Coming from peasants' family, the monk conducted his activities in Basilian monasteries across the Uniate diocese of Chełm - in Chełm, Zamość, Biała Podlaska and Warsaw. Unfavourable political circumstances in the Kingdom of Poland contributed to the Trocewicz’s imprisonment in the Zamość stronghold. His last monastic outpost before the liquidation of Basilian monasteries was Biala Podlaska, where he propagated the Josaphat Kuntsevych’s worship and was forced to take the monastery through the process of dissolution. Interned in his home village of Rogów, he conducted his pastoral care among Uniates from local parishes. The memory of Sofroniusz Trocewicz has been kept in his family and local community for many generations and it is still alive.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2016, 14; 119-129
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolatorowie parafii unickiej diecezji brzeskiej w XVIII wieku
Collators of the Uniate Parish in the Brześć Diocese in the 18th Century
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1955017.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kolator
parafie unickie
diecezja brzeska
patronat
collator
uniate parishes
Brześć diocese
patronage
Opis:
The article discusses the way the right of patronage in the parishes of the Uniate Brześć diocese worked in the 18th century. It describes the rights and duties of patrons, also called collators, the rules of their working and it analyses the personal composition of the class of legal protectors of parishes. In the 18th century the Brześć diocese had 305 parishes that were divided into 10 deaneries. The working of each parish was connected with the right of patronage. The patron (collator) had both privileges and duties resulting from this right. Introducing the candidate for the parish priest to the bishop, taking care of his salary and taking care of the condition of the church and its furnishings belonged to the patron's duties. In return for this the collator was entitled to have special privileges: he was remembered about in prayers, he had a special seat of honor in the church, priority over the others in processions and the right to put his coat of arms in the church. The right of patronage in the parishes of the Uniate Brześć diocese in the 18th century was enjoyed by the King (34%), the clergy (6%) and lay people (60%). Among the lay collators the Sapieha (26) and Radziwiłł (25) families patronized the greatest number of parishes. The right was hereditary. It had a close connection with ownership. It did not belong to the competence of the diocesan authorities.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2; 113-143
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów parafii unickiej p.w. Wniebowzięcia Pańskiego w Szarowoli w świetle XVIII-wiecznych wizytacji kościelnych
The history of the Uniate parish dedicated to the Ascension of Our Lord in Szarowola in the light of the eighteenth-century church visitations
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784078.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
parafia unicka
cerkiew
paroch
unici
uposażenie
utensylia
paramenty
Uniate parish
Uniate church
the Uniates
salary
paraphernalia
paraments
Opis:
The village of Szarowola is located in the district of Tomaszów Lubelski, in the northern part of the poviat of Tomaszów, in the province of Lublin. It was founded in 1579 in the land of the village of Rogóźno, in the place called Porebrody, by the Orthodox priest Kunat. In the Old Polish period, it was part of the district and proviat of  Bełz. After the fist partition of Poland it was in the Habsburg Monarchy, in the Napoleonic period in the Duchy of Warsaw, and after the Congress of Vienna in the Polish Kingdom, which was dependant on Russia. Originally, in that village there was an orthodox parish, and after the proclamation of the Union of Brest, a Uniate one. As an independent church unit, it survived until the end of the eighteenth century, when it was relegated by the Austrian authorities to the affiliate Uniate church and included in the parish of Łosiniec, where it functioned until the liquidation of the union. During the first period of its existence the parish of Szarowola organizationally was part of the deanery of Tyszowce, and at the end of the seventeenth century part of a newly created protopope’s district of Tomaszów. Analyzing the post-visitation protocols of the Bishops of Chełm, the author presented the appearance of the parish church and its furnishings, as well as the changes taking place during the period under study. It was established that the parish priest (paroch) supported himself by cultivation of arable land and meadows, which enabled him to run a farm, and he also received money from the faithful. The clergyman had a small presbytery with outbuildings at his disposal. In addition, the article attempted to show benefices of the Orthodox Church and the changes in the period under study. Finally, the author drew attention to the number of the faithful and priests working in the parish.
Obecnie, wieś Szarowola położona jest w gminie Tomaszów Lubelski, w północnej części powiatu tomaszowskiego, w województwie lubelskim. Lokowana została w 1579 r. na gruntach wsi Rogóźna, w miejscu zwanym Porebrody, przez popa Kunata. W okresie staropolskim administracyjnie związana była z powiatem i województwem bełskim. Po I rozbiorze Polski znalazła się w monarchii Habsburgów, w okresie napoleońskim w Księstwie Warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w zależnym od Rosji Królestwie Polskim. Pierwotnie funkcjonowała tam parafia prawosławna, a po zawarciu unii brzeskiej, unicka. Jako samodzielna jednostka kościelna przetrwała do końca XVIII wieku, kiedy została przez władze austriackie zdegradowana do miana cerkwi filialnej i włączona do parafii w Łosińcu, w której funkcjonowała do likwidacji unii. Przez pierwszy okres funkcjonowania parafia w Szarowoli organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, a pod koniec XVII w. do nowoutworzonej protopopi tomaszowskiej. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie, a także zmiany jakie zachodziły w tym zakresie w badanym okresie. Ustalono, ze parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, a ponadto różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji niewielką plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. W miarę możliwości określono beneficjum cerkiewne i pokazano zachodzące w nim zmiany w badanym okresie. Na koniec zwrócono uwagę na liczbę wiernych oraz odtworzono liczbę duszpasterzy pracujących w tej parafii.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 109; 169-189
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
RELACJE POMIĘDZY KLEREM UNICKIM I ŁACIŃSKIM W SCHYŁKOWYM OKRESIE UNII W OBWODZIE BIAŁOSTOCKIM
RELATIONSHIPS BETWEEN THE UNIATE AND LATIN CLEGRY IN THE LATE PERIOD OF THE UNION IN THE BIAŁYSTOK DISTRICT
Autorzy:
Matus, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444283.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Uniate chuch
the Uniates
tithe
conversions
Opis:
In the Republic of Poland, the Uniate clergy was perceived as second-class in comparison to the Latin one. Contrary to expectations, the hierarchy was not made equal to the Roman Catholic clergy. A disastrous economic situation of the non-Latin priests resulted in their low level of education and, what is more, being disrespected. This applied to even well educated and well off Basilians. In the history of the union, the relationships between the clergy of both rites were varied, more ambitious in the case of hierarchy and simpler on the level of parish priesthood. As regards church dignitaries of both rites, the situation became more complicated after the partition of Poland, when the Russian authorities appointed a church board in Petersburg also for the Uniates. The conflicts were caused by imposing Latin control over Uniate matters and converting the Uniates into Roman Catholicism. The situation changed after 1805, when the department board for the Uniate matters was established. From then on, as the reconstitution of Orthodoxy was becoming more obvious, the relationship between the hierarchs of both rites was slackened. However, those between the strongly Latinized and Polonized (cooperating at the parish level) Uniates and Latin clergies in the 1830s were becoming more difficult. In 1835, the conversion into the Latin rite and providing mutual pastoral services were forbidden. The conflicts at the parish level concerned conversions of Greek Catholics and the division of a tithe (the tithe paid by the Uniates was often taken over by the Latin clergy). These conflicts escalated in 1828 when the Senate issued a ruling demanding a return of the tithe to the non-Latin priests. Its implementation was not easy, especially in the Bialystok borderland district. Consequently, special clerical and religious commissions were appointed that separated the tithe for the churches in Siemiatycze and Żurobice. Long-lasting disciplinary proceedings were conducted in the case of the Uniate church in Żerczyce, Mielnik, Ciechanowiec, Brańsk, Boćki and Drohiczyn in the Bielsk district and in Kuźnica in the Białystok district.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2015, XVII/1; 121-143
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Efforts to Reactivate the Uniate Church in Lublin Region in the Interwar Period
Próby reaktywowania Kościoła unickiego na Lubelszczyźnie w okresie międzywojennym
Autorzy:
Grzesiak, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807272.pdf
Data publikacji:
2020-01-02
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
okres międzywojenny
Kościół prawosławny
Kościół unicki
Lubelszczyzna
interwar period
Orthodox Church
Uniate Church
Lublin region
Opis:
W okresie międzywojennym Kościół katolicki podjął akcję na rzecz pozyskania wiernych Kościoła prawosławnego z zachowaniem ich rodzimego obrządku. Ta akcja nosi nazwę neounii. Jej areną stało się m.in. ówczesne województwo lubelskie. Akcja przebiegała dość intensywnie w północnej części omawianego terenu, w katolickiej diecezji podlaskiej, której biskup był entuzjastą neounii. Z kolei biskup lubelski zajmował stanowisko bardziej ostrożne. Rezultaty podjętych działań były jednak znikome, i to z wielu przyczyn zarówno o charakterze wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Powstałe placówki duszpasterskie uległy likwidacji, przeważnie w latach II wojny światowej. Jedyną istniejącą do dziś jest parafia neounicka w Kostomłotach.
In the interwar period, the Roman Catholic Church took the action for acquiring faithful of Orthodox Church, retaining nevertheless their native rite. This action is called the Neo-Union. The scene of it became, among others, the then Lublin region. The action proceeded quite intensively in the north part of this area, in the Catholic diocese of Podlasie (Podlachia). The bishop of Podlasie was an enthusiast of Neo-Union, while the bishop of Lublin took a much more careful position. For many reasons of internal as well as external nature, the results of taken action were rather slight. Almost all created then pastoral institutions were closed down, mainly during the Second World War. The only existing today is the Neo-Union parish in Kostomłoty.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2014, 5, 2; 45-58
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
L’argomentazione politica in Antirrēsis di Hipacy Pociej
The Political Argumentation in Hipacy Pociej’s Antirrēsis
Autorzy:
Nosilia, Viviana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635419.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Hipacy Pociej
Orthodox-Uniate polemics
Uniate Church in the 16th–17th centuries
art of argumentation
Polish-Lithuanian Commonwealth
interconfessional relationships
Opis:
The article investigates the interconfessional polemical literature as a valuable source offering an insight into the major values of the society of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th–17th centuries. These texts also help understanding phenomena other than the merely religious ones. In the debate, juridical and political arguments were used too. We focus on the case study of Hipacy Pociej’s Antirrēsis (Ruthenian: 1599; Polish: 1600), written in response to Marcin Broniewski’s Apokrisis (1597). Pociej, who had an outstanding political career before becoming a Uniate bishop, mastered these arguments perfectly. His work is imbued with the mentality of the communitas nobilium, which also played a part in his lexical choices.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2016, 10
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje parafii unickiej w Pienianach
The history of the Uniate Parish in the Pieniany
Autorzy:
Frykowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564175.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Pieniany
parafia
unici
Opis:
Praca przedstawia funkcjonowanie parafii unickiej pw. Najświętszej Panny Marii Różańcowej w Pienianach od jej utworzenia do likwidacji unii w 1875 r. Na wstępie artykułu określono położenie geograficzne parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich oraz wykazy statystyczne, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i filialnych oraz ich wyposażenie. W miarę możliwości przedstawiono wygląd plebanii i budynków ekonomicznych. Odtworzono listę 12 duchownych i określono beneficjum cerkiewne. W dalszej części określono liczbę wiernych, a także przedstawiono liczbę parafian przystępujących do sakramentów.
The work presents the functioning of the Our Lady of the Most Holy Rosary Uniate Parish in Pieniany from the time of its creation till the end of the Union in 1875. The beginning of the article sets the geographical location of the parish, and its size and hierarchy in the Church's organisational structures. Based on the analysis of the Visitation Protocols drawn up by the bishops of Chełm, as well as statistical data, the Author presents the scenario of the parish church and the branch churches, as well as their furnishings. The Author presents, to the fullest extent possible, the design of presbyteries and economy buildings. The list of twelve clergymen has been reconstructed and the Orthodox benefice determined. The latter part of the article specifies the size of the congregation, and shows the number of parishioners receiving sacraments.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2014, 12; 23-47
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Perespie w XVIII wieku
The history of Saint Michael the Archangel Uniate Parish in Perespa in the 18th century
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494608.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
Perespa
Parafia
Cerkiew
Duchowieństwo
Unici
Uposażenie
utensylia
Uniate parish,
Orthodox church
Clergy
Uniates
church’s endowment
utensils
Opis:
Dzisiejsza Perespa, to wieś położona w gminie Tyszowce, powiecie tomaszowskim, w województwie lubelskim. Swoimi korzeniami sięga co najmniej początków XVI wieku. Pierwsza informacja o tej wsi, mówiąca że była opuszczoną pochodzi z 1531 roku. Wiadomo, że funkcjonowała tam cerkiew prawosławna, która po raz pierwszy została odnotowana w 1570 roku. Działalność parafii prawosławnej potwierdzona jest przez dalszą cześć XVI wieku. Parafia unicka pw. św. Michała Archanioła była kontynuatorką parafii prawosławnej. Początkowo organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, zaś pod koniec XVIII wieku została włączona do protopopi z siedzibą w Grabowcu. Z analizy protokołów powizytacyjnych wynika, że świątynia w tej wsi była budowlą drewnianą, nie najgorzej zaopatrzoną w utensylia. Przy cerkwi była usytuowana dzwonnica i cmentarz. Parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, oraz różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. Dla badanego okresu ustalono personalia siedmiu proboszczów i określono, że szacunkowa liczba parafian wahała się pomiędzy 300 a 375 duszami.
Perespa is a tiny village located in Tyszowce gmina (country commune) that lies within the administration of Tomaszów poviat (county) in Lubelskie Voivodship (District). Its roots date back to at least the beginning of 16th century. The first written record about this village claiming it to be abandoned dates back to 1531. However, it is recorded that the Orthodox church functioned there according to the note from 1570. The operation of the Orthodox parish throughout the remaining years of 16th century was also later confirmed. The Uniate parish of Saint Michael the Archangel was the successor of the Orthodox parish. In the beginning, in terms of jurisdiction it belonged to the protopope in Grabowiec. In accordance with the post-visitation protocols the Orthodox church appears to have been wooden and quite well equipped with ecclesiastical utensils. Also, there was a wooden bell tower and a cemetery by the church. Not only did a paroch (parish priest) have some arable land and grassland at his disposal to cultivate and support himself but also he collected various fees from the parishioners. Furthermore, he also was in possession of a parsonage and ancillary buildings. The personal details of past seven parochs presiding at this church in the period this research focuses on has been established whereas the average number of parishioners for the same period that fluctuated with the time is estimated at between 300 and 375.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2016, 58, 3; 377-414
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje parafii unickiej pw. św. Michała w Łosińcu do 1875 roku
The following work depicts the running of the Visitation of the Blessed Virgin Mary Uniate Parish in Łosiniec since its formation until its liquidation in the 1875.
Autorzy:
FRYKOWSKI, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517763.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
Łosiniec
parish church
Uniate Church
Opis:
The introduction of the article contains the parish geographical location, its size and the place within the Church hierarchical structure. Having analyzed post- visit inspection protocols by Chelm Bishops as well as statistical specifications the look, fittings and ancillary equipment of the parish church and its affiliated churches was recounted. As far as possible the look of vicarage and ancillary buildings was introduced as well. Not only was the list of 19 clergy recreated but also the Orthodox church benefice was defined. The other part render the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers.
Źródło:
Historia i Świat; 2015, 4; 237-266
2299-2464
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kajetan Kraszewski a kwestia unicka na Podlasiu w świetle Silva rerum. Wybrane problemy
Kajetan Kraszewski and the Uniate Church in Podlasie in the Context of Silva Rerum. Selected Problems
Autorzy:
Czyżewski, Feliks
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035327.pdf
Data publikacji:
2021-12-27
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
nobility family chronicles (silva rerum)
Kajetan Kraszewski
Podlasie’s Uniate Church
Polish-Eastern-slavic borderlands
Opis:
The article presents Kajetan Kraszewski’s opinions on the Uniate Church in Podlasie, included in his Silva rerum. The views of the author of Kronika rodzinna (Family chronicle) are confronted with the statements of the researchers (mostly historians, literary scholars and linguists) within the broad context of the political, social and cultural life of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the partition periods. By comparing research literature and excerpts from Silva rerum, the article analyses the effects of the Union of Lublin and the Union of Brest for the peasant community of Podlasie in the 1860s and 1870s. As presented in Kajetan Kraszewski’s Kronika, the tragedy of the followers of the Uniate Church in Podlasie resulted from the social and religious conditions that fuelled the divides during the time of the Russian partition (divide et impera). Kraszewski’s Silva rerum constitutes an image of the distance with which peasants treated Podlasie’s Uniate Church members, similar to the latter’s during the “masters’” uprising of 1863 (“in the masters’ uprising – we stayed aside watching”).
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 23-41
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spalona cerkiew z Hulcza i grupa cerkwi tomaszowsko-hrubieszowskich
THE BURNT-DOWN UNIATE ORTHODOX CHURCH AT HULCZE AND A GROUP OF THE UNIATE ORTHODOX CHURCHES IN TOMASZÓW-HRUBIESZÓW REGION
Autorzy:
Brykowski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537944.pdf
Data publikacji:
1974
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
drewniane zabytki woj. lubelskiego
drewniana architektura sakralna
cerkiew z Hulcza
cerkwie grupy tomaszowsko-hrubieszowskiej
cerkiew z Hrebennego
pożary w zabytkach drewnianych
Opis:
In the south-eastern part of vaivodship of Lublin, and, to be more accurate, within the areas of Tomaszów and Hrubieszów districts and partly in Zamość district may be encountered a group of timber-constructed Uniate orthodox churches characteristic of their specific architectural features which are greatly differing from those present in architecture of orthodox churches in the neighbouring areas. The most ancient sacred buildings of that group are dating from the mid-seventeenth century while those most recently built, from the years ending the nineteenth century. They all were erected as those clearly divided into three parts in their general plans, namely that of sanctuary, nave and a part designed for the feminine worshipers and, in addition, with a strong emphasis on the nave forming both in plan and in the outer shape of the whole building its clearly discernible central portion. The above Uniate orthodox churches are, furthermore, characteristic of considerable heights of their outer walls which the impression cannot be obscured even by a strong enough horizontal accent formed by the overhanging eaves running around the building. Due to the separate roofings applied in all the three main portions of the building and having the shape о-f three domes or a dome crowning the nave and two gable roofs covering the two remaining parts and also owing to the strictly observed rule that the nave should always dominate over the other two portions have been more still emphasised not only the central nucleus and the symmetry of the whole structure but, at the same time, through this perpendicular accentuation of its separate portions was considerably strengthened an impression of its height. Both magnitude, but at the same time a certain tallness of solids of these Uniate orthodox churches seem to be even more striking features in the triple-dome buildings. For special attention deserve the two different, with concern to height, ways that were usually applied for shaping 'of carcasses of these sacred buildings which are either differentiated, i.e. these of nave walls are higher and thus dominating over those of the other two portions (normally having the same heights), or are of the same height in all the three portions of the building and are ending with a common cornice. Buildings in their first version are mainly to be found in the area of Tomaszów district and the so designed objects exibit an unbroken traditional continuity in their forms dating from the mid-seventeenth century until the first quarter of the nineteenth century. Designs representing the second version are grouped in the area of Hrubieszów district and their preserved and well known examples are dating from the nineteenth century. The burnt-down (due to the faulty electrical installation) Uniate orhodox church at Hulcze (erected in 1869) constituted one of the outstanding examples of the „Hrubieszów versionb of that group. The until now gathered documentation allows to state that the territorial range of the timber-constructed Uniate orthodox churches belonging to Tomaszów-Hrubieszów group is covering the territory of the neighbouring deanships of the former Uniate diocese of Chełm and also that the local building tradition was continued throughout the period from the first half of the 17th century until the years ending the 19th century. This tradition must have been one strong enough if even after the abolition in (1875 by the tzarist authorities of the Uniate diocese and after introducing of the orthodox rite lit was able to prevent the penetration of foreign influences which the fact is apparently evidenced by orthodox churches erected after 1875 and planned for the Russian-type liturgy who, however, preserved their former character.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1974, 1; 38-44
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziennik Maksymiliana Ryłły
Maksymilian Ryłło’s Diary
Autorzy:
Nowak, Alicja Zofia
Shmanko, Taras
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2130730.pdf
Data publikacji:
2022-09-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
diariusz
rękopis
monaster
Kościół unicki
diary
manuscript
monastery
uniate Church
Opis:
W zbiorach Narodowego Muzeum im. Andrzeja Szeptyckiego we Lwowie znajduje się rękopiśmienny, łacińskojęzyczny sześciotomowy Dziennik unickiego biskupa Maksymiliana Ryłły (ok. 1715–1793), który dotąd nie stał się przedmiotem głębszych naukowych badań i starań edycyjnych. Dzieło obejmuje okres od 1742 do 1793 r., który był rokiem śmierci jego autora. W naszej publikacji proponujemy czytelnikom zapoznanie się z początkowym fragmentem pierwszego tomu (lata l742–1756) Dziennika Maksymiliana Ryłły, który przedstawia wydarzenia z roku 1742/1743.
In the collection of the Andrey Sheptytsky National Museum of Lviv, there is a handwritten, Latin-language, six-volume Diary of the Uniate bishop Maksymilian Ryłło (ca. 1715–1793), which has not yet become the subject of deeper scientific research and editing efforts. The work covers the period from 1742 to 1793, which was the year of its author’s death. In our publication, we present the opening fragment of the first volume (years 1742–1756) of Maksymilian Ryłło’s Diary, which presents the events of 1742/1743.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2022, 38, 3; 375-386
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z kart parafii unickiej p.w. Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny w Gródku w świetle osiemnastowiecznych wizytacji kościelnych
The history of the Assumption of the Virgin Mary Uniate parish in Gródek in the light of 18th century church visitations
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450046.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Gródek
Uniate parish
Orthodox church
paroch (parish priest)
Uniates
endowment
utensils
Opis:
Gródek is a country village whose origin dates back to at least the fifteen century. The first written record of the village dates from 1409. In it is found acknowledgment of Wołczko Rekutowicz from Gródek as one of the founders and a supplier of furnishings to the local church. Originally belonging to the Duchy of Belz, the village together with the Duchy, was incorporated into the Crown of the Kingdom of Poland in 1462. After the first partition of Polish- Lithuanian Commonwealth, Gródek was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Today the village situated at the Huczwa river administratively belongs to Jarczow gmina (commune) as part of Tomaszów poviat in Lubelskie Province. During the period the piece of research covers, Gródek was mostly inhabited by Russian people and was an Orthodox parish. It in turn became a Greek Catholic parish following the Union of Brest. The first written record of an Orthodox Church comes from 1507 while 17th century documents confirm the existence of a Uniate parish. Having analyzed post- visitation protocols, it might be deduced that it was a wooden church poorly equipped with ecclesiastical utensils. There was also a bell tower and a cemetery alongside the church. It has been determined a paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself. Furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. From the period of time this research is focused on, personal information of 4 parochs as well as the approximate number of parishioners that varied between 14 and 70 has been established. Furthermore, the church is known to have been functioning in 1772 but it fell into ruin before 1798 after which the parishioners from Gródek attended the branch church in Podlodów.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2015, 22; 157-171
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Writings of Jakub Susza (Jacob SuThe Writings of Jakub Susza (Jacob Susha). A Page from the History of Uniate Literature in the Polish-Lithuanisha). A Page from the History of Uniate Literature in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th Century
Autorzy:
Pawlak, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030650.pdf
Data publikacji:
2021-02-21
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Union of Brest
Jakub Susza/Susha
Polish literature of the 17th century
Opis:
The article presents the writings of Jakub Susza (Jacob Susha, c. 1610– 1687), the Uniate bishop of Chełm 1652–1687. His most important works: the Latinbiographies of Josaphat Kuntsevych (Cursus vitae et certamen martyrii b. Iosaphat Kuncevicii..., Rome 1665) and Meletius Smotrytsky (Saulus et Paulus Ruthenae Unionis sanguine beati Iosaphat transformatus sive Meletius Smotriscius..., Rome 1666) and the history of the revered icon of Our Lady of Chełm (Phoenix redivivus albo obraz starożytny chełmski Panny i Matki Przenajświętszej, Zamość 1646, Lvov 1653, Zamość 1694), all represent little-known literature written within the Uniate Church. Jakub Susza’s intellectual development, his education in Jesuit colleges in Braniewo, Pultusk and Olomouc, and the characteristic features of his works (the consistent use of Polish and Latin as literary languages, the use of western Latin and Polish literary models) contribute to his image as an example of latinisation and occidentalisation (which at that time meant polonisation) of higher Uniate clergy in the Commonwealth, though as a bishop he took care to preserve the religious identity of the Eastern church.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 1; 435-447
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z przeszłości parafii unickiej w Wieprzowie pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w świetle osiemnastowiecznych wizytacji kościelnych
The History of the Nativity of the Most Blessed Virgin Mary Uniate Parish in Wieprzów in the light of the eighteenth century church visitations
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/502557.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
parafia
cerkiew
paroch
unici
uposażenie
utensylia
Uniate parish
Orthodox church
paroch (parish priest)
Uniates
endowment
utensils
Opis:
Today Wieprzów is a tiny country village that administratively belongs to Tarnawatka commune in Tomaszów district in Lubelskie Province. This place was established by Wallachian settlers in the at least sixteenth century. Originally belonging to the Duchy of Belz, the village, together with the Duchy, was incorporated into the Crown of the Kingdom of Poland in 1462. After the first partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Wieprzów was annexed by the Habsburg Empire, then it became a part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Due to the fact that Wieprzów at the time the present research focuses on was mostly inhabited by Russian people, there was an Orthodox parish, which became a Greek Catholic parish following the Union of Brest. During its functioning it organizationally belonged to the Deanery of Tyszowce and then Tomaszów. As an independent parish it existed until almost the eighteenth century. At the end of that century it was annexed to the parish of Protection of the Most Holy Virgin Mother in Podhorce and then to the parish of St. George in Tomaszów. As a branch Orthodox church it survived until 1875, which means until the liquidation of the union on the land of the former Kingdom of Poland. Having analyzed post-visitation protocols, it might be deduced that it was a wooden church poorly equipped with ecclesiastical utensils. There was also a bell tower and a cemetery by the church. It has been determined that a paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself, furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. He also had a small presbytery and ancillary buildings. Regarding the time period this paper deals with, the author found out personal information about two parochs as well as the approximate number of parishioners that varied between 45 and 145.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2015, 24, 1; 43-61
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tadeusz Kościuszko wobec duchowieństwa unickiego
Thaddeus Kosciuszko towards Uniate Clergy
Autorzy:
Krochmal, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23352302.pdf
Data publikacji:
2010-12-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Tadeusz Kościuszko
insurekcja kościuszkowska
Połaniec
unici
duchowieństwo unickie
Kościół greckokatolicki
powstanie kościuszkowskie
Opis:
In the literature on the Kosciuszko Insurrection, military, political, social or international aspects of insurrection are described in details. There was also often tackled a problem of participation of the clergy, mostly Roman Catholics, and attitudes of individual churches and religious communities towards the uprising. Though, it was rarely researched on relation of the Tadeusz Kosciuszko to Uniates (Greek Catholics) and his active attempts to engage Uniates in the rise. Aprops of discussing the Polish-Russian relations in a religious context (Russia used care for the Orthodox church to interfere in Polish affairs) questions arise also over Kosciuszko and the Polish government attitude towards Orthodox church. However, the Orthodox inhabitants of Poland (mostly Russians) were a minority far less numerous than their compatriots who adhere to the Greek Catholic Rite (Uniates). Kosciuszko planned to extend the uprising over the whole Polish–Lithuanian Commonwealth, and involve in it as much people as possible. He wanted to attract all social, ethnic and religious groups, in order to give the uprising character of nationwide movement. Clergymen of various denominations were often intermediaries in the transmission of the call for uprising, thus they were addressees of the appeals of Commander in Chief and the insurgents’ authorities. In the letters calling for the uprising Kosciuszko appealed to patriotic and religious feelings at the same time. To engage the peasant in uprising (peasants from all over the country, but among Unites and Orthodox dominated peasants) and cover the eastern territories inhabited by Ruthenians, Kościuszko in camp at Polaniec issued series of very important documents, including The Manifesto of Polaniec and appeals to the Uniate and Orthodox clergy. Document which is published here is an unknown Kosciuszko’s letter to the Uniate clergy, that was found in the Central State Historical Archives of Ukraine in Lviv.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2010, 17, 17; 153-168
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The History of Saint Michael the Archangel Uniate Church in Rogóźno in the Light of the 18th Century Church Visitation
Historia parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Rogóźnie w świetle XVIII-wiecznej wizytacji kościelnej
Autorzy:
Frykowski, Janusz A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2038281.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Rogóźno
parafia unicka
Kościół prawosławny
duchowieństwo parafialne
argentaria
beneficjum
Unici
Uniate parish
Orthodox church
parish priest
benefice
Uniates
Opis:
Praca przedstawia funkcjonowanie parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Rogóźnie w 1. połowie XVIII wieku. We wstępie artykułu określono położenie geograficzne siedziby parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie. W miarę możliwości określono wygląd plebanii i zabudowań gospodarczych. Następnie określono beneficjum cerkiewne. W dalszej części zwrócono uwagę na liczbę wiernych i ich duszpasterzy.
The following work depicts the operating of Saint Michael the Archangel Uniate Church in Rogóźno in the first half of the 18th century. The introduction contains the geographical location of the parish, its size and the place in the hierarchy of the Church. Having analyzed the Bishop of Chełm post-visitation protocols both the appearance of the church and church’s endowment is put forth. As far as possible, the appearance of the presbytery and auxiliary buildings has been determined. Then, not only was the church benefice determined but the number of the faithful and the clergy was defined.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 4; 91-108
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Attempts to raise the educational level of the Uniate clergy at the Basilian Seminary in Novy Sverzhen (1743-1833)
Autorzy:
Liseichykau, Dzianis
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36167984.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
History
Education
the Polish-Lithuanian Commonwealth
the Uniate clergy
the Basilians
Radziwiłł
the Metropolitan Diocese of Kiev
Opis:
The aim of this paper is to present the activities of the first educational institution educating Uniate clergy in the Metropolitan Diocese of Kiev and its role in the education of the Uniate community of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The seminary was founded in 1743 by Michał Kazimierz Radziwiłł 'Rybeńko' in Novy Sverzhen (Nowy Świerżeń). The conduct of the seminary was entrusted to the Order of the Lithuanian Basilian Province. Monks served as rectors and teachers. The curriculum was modeled on Jesuit colleges. The seminary in Novy Sverzhen was planned for 12 alumni. The seminar educated clergymen for the Uniate parishes located in the Radziwiłł estate. The first seminary in the Uniate Metropolitan Diocese of Kiev did not solve the problem of the low intellectual level of the Uniate clergy. In relation to the needs the ability to train 12 alumni was far too small. The seminary closed in 1828.
Źródło:
Historia i Świat; 2023, 12; 255-272
2299-2464
2956-6436
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje parafii unickiej p.w. św. Demetriusza Męczennika w Nedeżowie w świetle XVIII-wiecznych wizytacji kościelnych
The history of St Demetrius the Great Martyr Uniate church in Nedezów in the light of 18th century church visitations
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494602.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
Parafia
Cerkiew
Paroch
Unici
Uposażenie
Paramenty
Argentaria
utensylia
Uniate parish
Orthodox church
paroch (parish priest)
Uniates
church’s endowment
paraments
argentaria
utensils
Opis:
Dzisiejszy Nedeżów położony jest w gminie Tomaszów Lubelski, w północnej części powiatu tomaszowskiego, w województwie lubelskim. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1409 roku. W okresie staropolskim administracyjnie związana była z powiatem i województwem bełskim. Po I rozbiorze Polski znalazła się w monarchii Habsburgów, w okresie napoleońskim w Księstwie Warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w zależnym od Rosji Królestwie Polskim. Pierwotnie funkcjonowała tam parafia prawosławna, a po zawarciu unii brzeskiej, unicka. Jako samodzielna jednostka kościelna przetrwała do końca XVIII wieku, kiedy została przez władze austriackie zdegradowana do miana cerkwi filialnej i włączona do parafii w Typinie, w której funkcjonowała do likwidacji unii. Przez pierwszy okres funkcjonowania parafia w Nedeżowie organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, a pod koniec XVII wieku do nowoutworzonej protopopii tomaszowskiej. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie, a także zmiany jakie zachodziły w tym zakresie w badanym okresie. Ustalono, ze parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, a ponadto różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji niewielką plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. W miarę możliwości określono beneficjum cerkiewne i pokazano zachodzące w nim zmiany w badanym okresie. Na koniec zwrócono uwagę na liczbę wiernych oraz odtworzono liczbę duszpasterzy pracujących w tej parafii.
Nedezów is a small country village located in Tomaszów Lubelski gmina (commune) in the northern part of Tomaszów poviat in Lubelskie Province. The first written record dates back to 1409 in which time, administratively, it belonged to the Duchy of Belz and later to the Belz Voivodeship. After the first partition of the Kingdom of Poland it was annexed by the Habsburg Empire whereas during the Napoleon era it fell into the territory of the Duchy of Warsaw and later as a result of the compromise of the Congress of Vienna it belonged to the Kingdom of Poland (Congress Poland), which remained totally under Russian control. The original parish was the Eastern Orthodox parish, which, after the Treaty of Brest became the Uniate parish. As an independent church unit it functioned on until the end of 18th century, when it was degraded to a subsidiary Orthodox church and incorporated into the parish of Typin in which it operated until the liquidation of the Uniate. At first, administratively, the parish in Nedezów belonged to the Deanery of Tomaszów and at the end of 17th century to the newly created Protopopia of Tomaszów. Having analyzed post- visitation protocols left by Chelm Bishops the look as well as fittings and ancillary equipment of the parish church is recounted as well as any changes in the period of this research. It has been determined the paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself, furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. There was also a small presbytery with ancillary buildings. As far as it is possible, the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in the period of this research is determined. Furthermore, the number of worshipers and priests residing in this particular parish is defined.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2015, 57, 3; 319-346
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Account books of the Musical Chapel of Lviv Uniate Bishop Leon Szeptycki (1760–1779)
Autorzy:
Kuzminskyi, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/513864.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
Tematy:
account books
musical chapel
musical repertoire
music in Lviv
Leon Szeptycki
Opis:
This article explores the newly discovered account books of the Lviv Uniate Musical Chapel of the Bishop Leon Szeptycki. The main stay of this musical chapel was the architectural complex of the Cathedral of St George in Lviv. Today, two account books are stored in the department of old books and manuscripts of the Andrey Sheptytsky National Museum in Lviv in the archives of the Lviv bishops; they cover the years 1760–1779. In the first two parts of the article, the author investigates the issues of the founding of the musical chapel and its place of activity. In the third part, there is a list of musicians who were members of this chapel over the years. In addition to the names and surnames, their positions, years of employment, musical instruments which they played and details of their biography are indicated. In the next part, there is a list of pupils of the chapel. It appears that the total number of pupils ranged from 2 to 14. Adult musicians and pupils played various instruments: harpsichord (“klawicymbaly”), clavichord (“klawikort”), organ, violin, alto, viola da gamba (“kwartviola”), cello (“basetla”), oboe, bassoon, trumpet and horn; there were singers as well. In the fifth part, the author specifies in what way the Lviv Uniate musical chapel was financed. In the next part, both the church and the secular musical repertoire of the musical chapel are described. In this section, also information from the Warsaw periodicals are used. In the seventh part, the collaboration of the Uniate music chapel with other chapels and monastic orders, Jesuits, Dominicans and Conventual Franciscans is explored. In the last part, the author examines the information about the human settlements that are found on the pages of the account books.
Źródło:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2018, 3(38) Eng; 5-24
2956-4107
2353-7094
Pojawia się w:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Account books of the Musical Chapel of Lviv Uniate Bishop Leon Szeptycki (1760–1779)
Autorzy:
Kuzminskyi, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514026.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
Tematy:
account books
musical chapel
musical repertoire
music in Lviv
Leon Szeptycki
Opis:
This article explores the newly discovered account books of the Lviv Uniate Musical Chapel of the Bishop Leon Szeptycki. The main stay of this musical chapel was the architectural complex of the Cathedral of St George in Lviv. Today, two account books are stored in the department of old books and manuscripts of the Andrey Sheptytsky National Museum in Lviv in the archives of the Lviv bishops; they cover the years 1760–1779. In the first two parts of the article, the author investigates the issues of the founding of the musical chapel and its place of activity. In the third part, there is a list of musicians who were members of this chapel over the years. In addition to the names and surnames, their positions, years of employment, musical instruments which they played and details of their biography are indicated. In the next part, there is a list of pupils of the chapel. It appears that the total number of pupils ranged from 2 to 14. Adult musicians and pupils played various instruments: harpsichord (“klawicymbaly”), clavichord (“klawikort”), organ, violin, alto, viola da gamba (“kwartviola”), cello (“basetla”), oboe, bassoon, trumpet and horn; there were singers as well. In the fifth part, the author specifies in what way the Lviv Uniate musical chapel was financed. In the next part, both the church and the secular musical repertoire of the musical chapel are described. Inthis section, also information from the Warsaw periodicals are used. In the seventh part, the collaboration of the Uniate music chapel with other chapels and monastic orders, Jesuits, Dominicans and Conventual Franciscans is explored. In the last part, the author examines the information about the human settlements that are found on the pages of the account books.
Źródło:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2018, 3(38); 5-24
2956-4107
2353-7094
Pojawia się w:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafie prawosławne i unickie w Tyszowcach XVI-XVIII wieku
Orthodox and Uniate parishes in Tyszowce in the XVI-XVIII century
Autorzy:
Frykowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564223.pdf
Data publikacji:
2012-09-30
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
prawosławie
Tyszowce
unici
parafia
Opis:
Artykuł przedstawia strukturę i funkcjonowanie parafii ruskich w staropolskich Tyszowcach. Niektórzy historycy przypisują miastu wczesnośredniowieczną metrykę, posiłkując się domysłami, jakoby miało przejąć funkcje Czerwienia (Czermna) po jego upadku. Dokładna data powstania i geneza nazwy miasta do końca nie są znane, natomiast pierwsza wzmianka żródłowa o Tyszowcach pochodzi z 5 kwietnia 1419 r. Pierwotna chrystianizacja miasta była związana z ekspansją państwa ruskiego na ziemie nadbużańskie, kiedy to tereny te zostały objęte działalnością Cerkwi Prawosławnej i wcielone do jej struktur terytorialnych. W omawianym okresie miasto było siedziba protopopii, w skład której zależnie od okresu wchodziło od 32 do 44 parafii.W Tyszowcach znajdowały się także 3 parafie, najpierw prawosławne, a po unii brzeskiej unickie: parafia miejska pod wezwaniem św. Paraskewii-Piatnicy, parafia tyszowiecka zamłyńska pod wezwaniem św. Nicety, parafia tyszowiecka dębińska pod wezwaniem Przenajświętszej Bogarodzicy. W badanym okresie, Cerkwie były bydynkami drewnianymi, dośc dobrze wyposażonymi w sprzęt, księgi i naczynia liturgiczne. Na uposażenia parfaii składały sie grunty orne, łąki, prawo warzenia piwa i palenia gorzałki oraz dziesięcina snopowa od wyznawców. Przy cerkwiach funkcjonowały bractwa religijne, szpitale i szkoła. Według XVIII wiecznych wykazów liczba przystępujących do spowiedzi wahała sie miedzy 200 a 350 wiernymi.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2012, 10; 33-49
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Uniate Alteration of the Orthodox Treatise Zercalo bogoslovii
Unicka przeróbka prawosławnego traktatu Zwierciadło teologii
Autorzy:
Kuczyńska, Marzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635531.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Kirill Stavrovetsky
theology
Pochaiv
Orthodox Church
Uniates
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
The article deals with the modification introduced by the Uniates to the Orthodox treatise Zercalo bogoslovii (1618), published in Pochaiv in 1790. The Uniate publishers created the Uniate roots of treatise, changed the language – a simple speech was replaced by the Russian Church Slavonic. Initial pages with the old title and preface to the reader were removed from the book, the title was rewritten, a new preface was written. The editors extended and corrected the content of the treatise, but they did not change the entire dogmatics – they did not add a chapter about the primacy of the Pope, and the dogma about the origin of the Holy Spirit was only partially changed in the spirit of Catholic theology, which sheds new light on the religious and cultural contacts between the Orthodox and the Uniates in Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół unicki w Rzeczypospolitej a konfederacja barska (1768-1772)
The Uniate Church in Poland and the Confederation of Bar (1768-1772)
Autorzy:
Krochmal, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22792640.pdf
Data publikacji:
2012-11-27
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Kościół unicki
konfederacja barska
Opis:
Konfederacja barska, określana niekiedy mianem pierwszego polskiego powstania narodowego, objęła znaczne obszary wschodnich terenów I Rzeczypospolitej, zamieszkane (w niektórych rejonach w zdecydowanej większości) przez ludność ruską wyznającą katolicyzm obrządku greckiego (unickiego). Kościół unicki, niechętnie postrzegany przez Rosję, w XVIII w. znalazł się w orbicie szczególnych zainteresowań carycy Katarzyny II, która do realizacji swej polityki wykorzystywała Cerkiew prawosławną. Przedmiotem rozważań w artykule jest pytanie, jak wobec wydarzeń zainicjowanych przez konfederację barską zachowywała się wspólnota unitów, funkcjonująca w skomplikowanej sytuacji społeczno–politycznej i religijnej, a także jak wymieniona społeczność była postrzegana przez konfederatów i jaką rolę widzieli oni dla tej części społeczeństwa Rzeczypospolitej? Artykuł jest próbą pokazania postaw hierarchii unickiej, duchowieństwa oraz wiernych Kościoła unickiego na wschodnich terenach Rzeczypospolitej wobec ruchu konfederacji barskiej, jej uczestników i głoszonych przez nich haseł. Konflikty między Kościołem prawosławnym a unickim stawiały ten ostatni w roli naturalnego sprzymierzeńca ruchu konfederackiego, stąd też w uniwersałach konfederackich odwoływano się do wspólnej walki za wiarę katolicką, łacińską i unicką. Postawy zarówno hierarchów i duchowieństwa unickiego nie były jednolite. Zdecydowanym stronnikiem konfederatów, udzielającym im czynnego wsparcia był unicki metropolita kijowski Filip Felicjan Wołodkowicz oraz biskup chełmski Maksymilian Ryłło. Pozostali biskupi zachowywali dystans lub okazywali otwartą niechęć ruchowi polskiej szlachty. Podobne podziały miały miejsce wśród duchowieństwa parafialnego. Z kolei wierni Kościoła unickiego w większości usposobieni byli nieprzychylnie do ruchu uważanego przez nich za obcy wyznaniowo i społecznie.
The Confederation of Bar, considered sometimes as the first Polish national uprising, took over large parts of the eastern Poland, inhabited (in some areas in the vast majority) by the Ruthenian population of Greek Catholic Rite (Uniates). The Uniate Church, reluctantly perceived by Russia in the 18th century was in the orbit of special interest of Catherine II, who for the implementation of her policy used the Orthodox Church. The subject explored in the article is how the community of Uniates behaved towards the events initiated by the Confederation of Bar, taking into account complicated socio-political and religious background, as well as, how this community was perceived by the Confederates, and what role Confederates foresaw for this part of the population of the Republic? This article is an attempt to show the attitude of the Uniate hierarchy, clergy and members of the Uniate Church in the eastern territories of Poland towards the movement of the Bar Confederation, its participants and proclaimed program. Conflicts between the Orthodox and the Uniate Church put up the latter as the natural ally of the Confederate movement, hence the Confederate Universals appealed to the common struggle for the Catholic, Latin and Uniate faith. Attitude of both the Uniate hierarchs and clergy were not uniform. The Uniate Metropolitan of Kiev, Filip Felicjan Wołodkowicz, and bishop of Chełm, Maksymilian Ryłło, were staunch supporters, who provided Confederates with an active assistance. Other bishops were ambiguous or showed open dislike towards the Polish nobility movement. Similar situation occurred among the parish clergy. The majority of the members of the Uniate Church were unfavorably disposed toward the movement regarded by them as religiously and socially alien.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2012, 19; 157-176
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reformation as an Inspiration for Reforms of the Eastern Churches in the Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517525.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
the Uniate Church
the Orthodox Church
Hipacy Pociej
Józef Welamin Rutski
Reformation
Opis:
The Reformation was a phenomenon influencing transformations of the Orthodox Church and the Uniate Church in the multi-denominational Polish-Lithuanian state. In response to a particularly severe lack of education compounded by the influence of the Reformation in the Easter Churches, certain educational initiatives were undertaken, translation of the Bibleand liturgical texts into the Old Orthodox Church Slavonic language, acquainting people with new forms and ways of religious apologetics. Ideas initiated by the Reformation weredeveloped in the 16th century by Piotr Mohyła. Under the influence of the Reformation a new quality of relationships and social bonds was created in the Orthodox Church society of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The activities of laymen and Orthodox Church fraternities became more intensified. The ideas of the Reformation on soteriological subjects became an inspiration for part of Orthodox Church elites to enter into union with the Papacy.
Źródło:
Historia i Świat; 2018, 7; 187-194
2299-2464
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Role of the Cult of Josaphat Kuntsevych in Biała Podlaska in Creating Intercultural Space
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074413.pdf
Data publikacji:
2021-10-16
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
Josaphat Kuntsevych
Biała Podlaska
Uniate Orthodox Church
interculturalism
cult of relics
Slavia unita
Opis:
The article describes the history of the relics and cult of Josaphat Kuntsevych in Biała Podlaska (ca. 1705-1915) in terms of their significance for the creation of cultural space. After the relics had been transported from Polatsk to Biała Podlaska, they were kept in the chapel of Radziwill Castle, and then from 1764 they were displayed in the Basilian Orthodox church. The analysis of visual forms, musical culture, and religious practices demonstrated the readiness of the Uniate community to adapt and absorb cultural phenomena. The activity of the Basilians contributed to the transmission of elite culture to the whole society. The creation of the cult did not cause barriers for any groups to act either as creators or as recipients. Josaphat Kuntsevych gained popularity among people of different social status, believers of Greek and Latin rites; he was not identified with any ethnic group or nationality.
Źródło:
Historia i Świat; 2021, 10; 253-268
2299-2464
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pieśni o. Tymoteusza Szczurowskiego w „Śpiewniku kościelnym” ks. Michała Marcina Mioduszewskiego
Songs by Father Tymoteusz Szczurowski in 'Śpiewnik kościelny' [Church Songbook] by Father Michał Marcin Mioduszewski
Autorzy:
Shkurgan, Oksana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409435.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Zgromadzenie Księży Misjonarzy
pieśni kościelne
bazylianie
śpiewnik unicki
pieśni unickie
misja bazyliańska
Congregation of Missionary Fathers
church songs
basilian convent
uniate songbook
uniate songs
basilian mission
Opis:
Ks. Michał Marcin Mioduszewski CM (1787–1868) wydał Śpiewnik kościelny (Kraków 1838), w którym zamieścił ujednolicone wersje tekstów pieśni z polskiego repertuaru rzymskokatolickiego wraz z ich jednogłosowymi melodiami. Ten drukowany zbiór był wynikiem zapoczątkowanej przez jego autora w 1830 roku kilkuletniej akcji zbierania i gromadzenia pieśni kościelnych, kontynuowanej także po wydaniu śpiewnika. W opublikowanym następnie Dodatku do Śpiewnika kościelnego (Kraków 1842) obok repertuaru rzymskokatolickiego, po pieśniach za umarłych i przed zapisami śpiewów mszalnych, Mioduszewski zamieścił blok poetyckich i muzyczno-poetyckich anonimowych przekazów polskojęzycznych utworów opatrzony tytułem „Pieśni w cerkwiach dyecezyi chełmskiej obrządku grecko-katolickiego używane”, podając w słowie wstępnym do dodatku informację, że pieśni unickie pochodzą z pracy pt. Misja Bialska [Supraśl 1792 – O.S.] o. Tymoteusza Szczurowskiego. Pieśni cerkiewne usystematyzowano w śpiewniku tematycznie (pieśni Pańskie, o Najświętszej Maryi Pannie, o świętych, przygodne). Jak ustalono, w sumie w Śpiewniku kościelnym (we wzmiankowanym Dodatku oraz w kolejnych, wydanych w Lipsku drukach: Dodatku II (1849) i Dodatku III (1853)) Mioduszewski opublikował 44 pieśni bazyliańskiego misjonarza o. Tymoteusza Szczurowskiego (1740–1812), z których 27 zostało wydanych wraz z melodiami, a pozostałe wyłącznie w postaci tekstów. Wobec braku wcześniejszych źródeł nutowych pieśni Szczurowskiego, szczególnego znaczenia nabierają ich muzyczno-poetyckie przekazy opublikowane w dziewiętnastowiecznym Śpiewniku kościelnym. Drukowany nutowy zbiór niewątpliwie przyczynił się do popularyzacji w XIX wieku pieśni tego unickiego misjonarza. Dzięki dokonaniom ks. Michała Marcina Mioduszewskiego pieśni bazylianina o. Tymoteusza Szczurowskiego zostały uchronione od zapomnienia.
Father Michał Marcin Mioduszewski CM (1787–1868) published his Śpiewnik kościelny [Church Songbook] (Kraków 1838), including Polish songs from the Catholic repertoire with standardized texts and melodies for a solo voice. The printed volume was a result of the author’s search for sacred songs, which he had collected for several years since 1830 and continued after the publication. In a later publication, Dodatek do Śpiewnika kościelnego [A Supplement to the Church Songbook] (Kraków 1842), in addition to the Roman Catholic repertoire, funeral songs and scores of mass chants, Mioduszewski included a set of poetic and musical-poetic anonymous compositions in Polish with the title “Songs performed in the Greek Catholic churches of the Chełm diocese”. In the foreword to the songs, he informed the readers that the Greek Catholic repertoire was borrowed from a work titled The Biała Mission [Supraśl 1792 – O.S.] by Father Tymoteusz Szczurowski. The songs were categorized according to subject (divine, about the Holy Virgin, about the saints and daily prayers). It has been determined that in his Śpiewnik kościelny (including the above-mentioned Supplement and its subsequent continuations printed in Leipzig: Supplement II (1849) and Supplement III (1853)) Mioduszewski published a total number of 44 songs written by a Basilian missionary, Father Tymoteusz Szczurowski (1740–1812), 27 of which were published with their melodies, while the remainder were included only in textual form. In the absence of earlier sources containing scores of Szczurowski’s songs, their musical-poetic versions published in the nineteenth-century church songbook are of particular significance. There can be no doubt that this printed collection contributed to the popularization of the legacy of this Greek Catholic missionary in the nineteenth century. The published results of Father Michał Marcin Mioduszewski’s efforts saved the songs written by Basilian monk Tymoteusz Szczurowski from oblivion.
Źródło:
Muzyka; 2018, 63, 3; 117-136
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność namiestników (dziekanów) w unickiej diecezji przemysko-samborsko-sanockiej w „krótkim” XVIII w. (na przykładzie namiestnictwa muszyńskiego i bieckiego)
In Search of a Model of Action. The Activity of Governors (Deans) in the Uniate Diocese of Przemyśl-Sambor-Sanok in the “Short” 18th Century (at the Representative Governorship of Muszyna and Biecz)
Autorzy:
Zielecka-Mikołajczyk, Wioletta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2130740.pdf
Data publikacji:
2022-09-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Cerkiew unicka
diecezja przemysko-samborsko-sanocka
namiestnicy
dziekani
sądownictwo
Uniate Church
diocese of Przemyśl-Sambor-Sanok
governors
deans
judiciary
Opis:
Tematyka artykułu koncentruje się wokół funkcjonowania urzędu namiestników (dziekanów) unickiej diecezji przemysko-samborskiej w XVIII w. Szczególną uwagę poświęcono organizacji i działalności sądownictwa namiestniczego. Ukazano nieznany dotąd w historiografii sposób organizacji tych sądów, tj. dobór urzędników sądowych oraz analizę charakteru spraw, które trafiały na wokandę sądu namiestniczego.
The article focuses on the functioning of the office of governors (deans) of the Uniate diocese of Przemyśl-Sambor in the 18th century. Particular attention was paid to the organization and activity of the governorate judiciary. It shows the manner of organization of these courts, unknown so far in historiography, i.e., the selection of court officials and the analysis of the nature of cases that were placed on the list of the governor’s court.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2022, 38, 3; 227-242
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz Cerkwi unickiej w obwodzie białostockim na początku XIX wieku
A view of uniate church in the Bialystok district at the beginning of xix century
Autorzy:
Matus, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950967.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
cerkiew unicka
latynizacja
polonizacja
Opis:
Uniate Church in the Republic of Poland was established as a result of the Brest Union in 1596. During the following centuries it evolved towards Latin Church. Mainly on the basis of the adopted by zamoyski synod (1720) resolutions it underwent widespread Latinizing and Polonization. It concerned the dogma, liturgy, church services, rituals, laity and clergy. The interiors of the churches were changed, iconostasis, sacrificial tables and altars equipped according to the Greek rite were removed. The main and side altars, confessionals, pulpits, organs and other Latin utensils were introduced instead. The actions of the Basilian congregation were of equal significance. As a result of those changes the Uniate Church gradually wondered off from the eastern rite bringing itself closer to the Latin one. The Polonization was in full swing. Old Slavonic was replaced by Polish. From that moment on this was the language of prayers, sermons, religious singing and communication with the priests. At the turn of the 18th and 19th centuries Polonization of the Unite Church was advanced. The prestige of the clergy and of the Church as an institution didn’t raise, what was expected at the moment of introducing the union, the same could be said about its economic situation. All that was leading to the fall. The situation was worsened by the fact that the church founders, most often of the different faith weren’t interested in supporting financially the churches of their serfs. The sad picture of the Uniate Church emerges from the deans’ inspections from the end of 18th and the beginning of 19th century. In the Bialystok district constituting the religious and ethnic borderland Latinizing and Polonization of the Uniate Church were the most intensive.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2015, 15; 587-608
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruś – Ukraina, Białoruś w Pierwszej Rzeczypospolitej
Ruthenia – Ukraine, Belarus in the First Polish Republic
Autorzy:
Drozdowski, Mariusz R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636185.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Orthodox
Uniate church
faith
theology
Ruthenian culture
The Zaporozhian Cossacks
languages
education
religious polemics
church art
Opis:
The reviewed book is the eleventh in the series devoted to the “Culture of the First Polish Republic in dialogue with Europe. Hermeneutics of values”. This series is the aftermath of an interesting research project, whose aim is both to comprehensively present the cultural relations of the Polish-Lithuanian Commonwealth with Europe, as well as to recognize the ways and forms of mutual communication of literary, aesthetic, political and religious values. In addition, it aims to present in a broad comparative context the structure of Early Modern culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Apart from the introduction, the book contains the dissertations of 11 authors originating from various scientific centers in Poland and abroad (Toruń, Białystok, Vilnius, Venice, Padua, Cracow, Poznań, Rzeszów) and representing different research specialties: philology, history, and history of art. The general and primary goal of the text it is to analyze various aspects of the Ruthenian culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth, both in its dynamic connection with the Polish-Latin culture and the processes occurring in Eastern European Orthodoxy after the fall of the Byzantine Empire and in connection with the strengthening of the Moscow state. The key issues developed in the volume relate essentially to: values of the Ruthenian culture, some of which coincide or are identical to those recognized by Western-Polish citizens of the Commonwealth, while depend on the centuries old tradition of Eastern-Christian culture.The articles focuses on the values displayed in the Orthodox and Uniate spheres and around the polemics between them, punching with axiological arguments. The most frequently and basic problems that were raised are: determinants of identity, faith (religion), language (languages), social status, origin; the policy of rulers, the problem of ecclesiastical jurisdiction; tradition and change in culture – biblical studies, patristics, liturgy, theology; printing, translations, education; apologetics and polemics, preaching, iconography; a renewal program for the clergy that was to become the vanguard of the renewal of the entire Eastern Church; Bazylian Uniate ( Greek- Catholic) clergy: the idea of cultural integration, education, translation and publishing.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2019, 16; 341-355
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Традиционные и заимствованные элементы в современной православной певческой практике
Traditional and Borrowed Elements of Modern of Orthodox Singing Practice
Autorzy:
Густова-Рунцо, Лариса
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171355.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
традиция
белорусский
литургический
православие
уния
формирование
tradition
Belarusian
liturgical
Orthodox
Uniate
formation
Opis:
The article singles out the defining element of the Orthodox singing practice – liturgical. The example of the Belarusian Orthodox liturgical singing practice shows the result of assimilation of introduced (new) traditions into culture. The Byzantine type of liturgical singing and the intonational content of the Slavonic early-traditional (folklore) singing practices became the basis of the famous chant. Understanding this phenomenon makes it possible to restore the intonational features of the ancient canonical liturgical singing practice. The change in the cultural paradigm in the culture of the Commonwealth in the 17th and 18th centuries led to a gradual change in the intonational content of the liturgical singing practice of the Eastern Christian tradition and the birth of a new choral style. New changes occurred in the 19th century and are associated with the unification of Belarusian and Russian liturgical singing practices. The author analyzes the result of the interaction of the Byzantine, folklore, Roman Catholic and Russian Orthodox traditions, which characterizes the modern Belarusian Orthodox liturgical singing practice.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2017, Cerkiew a asymilacja- swój i obcy, 8; 123-131
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unicka eparchia przemyska. Uwagi w związku z książką Wioletty Zieleckiej-Mikołajczyk, Gdzie Wschód spotkał się z Zachodem. Dzieje i organizacja unickiej diecezji przemysko-samborskiej w latach 1596–1772, Toruń 2021
On history of Przemyśl Uniate eparchy. Comments with regard to book by Wioletta Zielecka-Mikołajczyk “Where East met West”. History and organization of Przemyśl-Sambor Uniate diocese in 1596-1772, Toruń 2021.
Autorzy:
Krochmal, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22784042.pdf
Data publikacji:
2022-12-13
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
artykuł recenzyjny
diecezja przemyska greckokatolicka
eparchia przemyska
unicka diecezja przemyska
Kościół unicki
unia brzeska
Opis:
Artykuł recenzyjny książki Wioletty Zieleckiej-Mikołajczyk, Gdzie Wschód spotkał się z Zachodem. Dzieje i organizacja unickiej diecezji przemysko-samborskiej w latach 1596–1772, Toruń 2021
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2022, 29, 29; 263-305
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drogi kształtowania pamięci historycznej Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej
Paths of forming historical memory of Uniate Church in Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Wereda, Dorota
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352279.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
pamięć historyczna
Cerkiew unicka
Rzeczpospolita
Żyrowice
Jozafat Kuncewicz
bazylianie
Opis:
Istotnym elementem budowy tożsamości wspólnoty religijnej powstałej w konsekwencji unii brzeskiej było tworzenie pamięci historycznej. Kreatorami polityki pamięci Cerkwi unickiej były środowiska elit tworzonych przez zakon bazylianów i wywodzących się z niego hierarchów. W Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej nie wykształcił się wiodący ośrodek konsolidujący społeczność wiernych. W XVII wieku wobec istniejących sporów o cerkwie katedralne, ważnym miejscem pełniącym rolę integrującą stały się Żyrowice - popularne miejsce kultu wizerunku maryjnego i grobu arcybiskupa Jozafata Kuncewicza, zamordowanego w 1623 r. przez prawosławnych mieszkańców Witebska. Miejsca te nie utrzymały swojego statusu przez XVIII stulecie, co było efektem podjęcia przez biskupów w miastach będący stolicami ich diecezji inwestycji budowy nowych cerkwi katedralnych. Biskupi organizowali przestrzeń estetyczną na poziomie gustów artystycznych przeciętnego szlachcica i realizowali potrzebę zdefiniowania swojego miejsca w strukturze przestrzennej i w kontekście historycznym. Wybór barokowych gmachów był komunikatem wizualnym odczytywanym zarówno przez współczesnych, jak i potomnych, oznajmiającym włączenie do kultury sarmatyzmu o zachodnioeuropejskim i łacińskim kodzie kulturowym. Pamięć historyczna była wzmacniana przez pamięć liturgiczną. Ugruntowaniu pamięci i wiedzy historycznej oraz wzmocnieniu poczucia ciągłości tradycji metropolii kijowskiej służyły modlitwy za zmarłych hierarchów, członków rodzin książęcych i szlacheckich. Tworzeniu społeczności, której podstawą poczucia wspólnoty jest wspólna przeżywanie wydarzeń i tworzących wspólną historię Rzeczypospolitej Obojga Narodów, służyła praktyka mszy za Ojczyznę oraz liturgia w intencji monarchów, obchody lat jubileuszowych. Do pamięci historycznej Cerkwi unickiej hierarchowie wpisywali pamięć rodową eksponującą zasługi militarne w obronie Rzeczypospolitej.
An important element of building the identity of religious community created as a result of Union of Brest was building a historical memory. Creators of such memory for the Uniate Church were the elite circles, formed by Basilian monks and Church officials originating from the Order. Uniate Church in the Commonwealth did not develop a leading centre that would consolidate the followers community. In 17th century, in light of disputes about cathedral churches, an important place serving the purpose of integration has emerged in Żyrowice – a popular place of the cult of visage of Virgin Mary, and location of the grave of Archbishop Josaphat Kuntsevych, murdered in 1623 by Orthodox inhabitants of Vitebsk. Those places did not maintain their respective positions throughout the 18th century, as bishops decided to invest in new cathedral churches in their diocese towns. The bishops have organized the aesthetic space along the lines of artistic tastes of an average nobleman, and realized the need to define their place in a spatial structure and historic context. Choice of baroque buildings was a visual message, announcing inclusion of Sarmatism, with its West European and Latin culture code, in the culture. Historical memory was reinforced by liturgical memory. Purpose of consolidating the historical memory and knowledge, as well as reinforcing the sense of continuity of Kiev Metropolis tradition, was serviced by prayers offered for deceased officials of the Church, members of ducal and nobility families. Community, for which the basis of communal identity was joint experience of events and building common history of the Commonwealth of Two Nations, was formed by practicing Holy Mass for the Motherland, liturgy devoted to monarchs and celebration of anniversary years. Historical memory of the Uniate Church was also expanded by Church officials to include family memories, emphasizing military efforts in defence of the Commonwealth.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 600-621
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Униатство и личное именование беларуcoв в XVII-XIX вв.
Grekokatolicyzm i imiona Bialorusów w XVII-XVIII wieku
Uniate Church membership and proper names of Byelorussians of the XVII-XVIII c.
Autorzy:
Mezenko, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482612.pdf
Data publikacji:
2004-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Opis:
W artykule autorka przedstawia wyniki badań nad rolą Kościoła greckokatolickiego w formu łowaniu systemu antroponimicznego Białorusów w XVII і XVIII wieku. Spożytkowano dane z 1641 roku, znajdujące się w bibliotece Litewskiej Akademii Nauk, oraz „Spis ludności Witebska z 1812 roku”.
In the article formulated were the analyses of research concerning the role the Uniate Church played in forming the anthroponymie system of Byelorussians in the XVII and XVIII c. The data of 1641 belonging to the
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2004, 1, IX; 43-49
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Polemical Literature in the System of the Ecclesiastical Writings
Полемічна література в системі церковного письменства
Autorzy:
Tkachuk, Ruslan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/469914.pdf
Data publikacji:
2019-03-01
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
Tematy:
Ukrainian polemical literature
early Christian writings
theologians of Uniate Church
українська полемічна література
ранньохристиянське письменство
богослови унійної церкви
Opis:
Purpose. The aim of the article is to review main periods of apologetic writings formation in the early Christians. To observe in Ukrainian literature XVI–XVII centuries functioning of Holy Bible interpretation methods and proof techniques, which were used by the Fathers of the Church. Methods. The following methods have been used in the article: historical and cultural (the works of the early Christians have been analyzed in the context of church and social relations before the Council of Nicea), descriptive (the contents of the writings of the Fathers of the Church, their contribution in development of theology and literature have been revealed), hermeneutics (the ways of interpretation of the texts of New Testament by early Christians have been described). Results. The traditions of argumentation and interpretation of evangelic texts of early Christians apologists which, assimilating the achievements of ancient rhetoric, influenced the development of literature in the Middle Ages, was reflected in Ukrainian polemical literature of XVI–XVII centuries. The Uniate theologians of Orthodox Churches referred in their works to the writings of the Fathers of the Church, used methods of Biblical exegetics and opponents persuasion techniques verified by themselves. Particularly, the polemicists of Uniate Church proved the truth of the religious doctrine of Catholic Church with the help of integrative approach of Justin in argumentation of the ecclesiastical doctrines, which consists of paralleling with the philosophical heritage of Socrates, Plato, Aristotle. To argue the doctrine of Catholic Church of the “Filioque” and the existence of purgatory the polemicists used the deductive method of proving, what in Church writings was introduced by Anaxagoras. The subject of doctrinal authority of the Church was the main thing in polemical works of the Uniate Church theologian, who applied to theoretical workings of Irenaeus and Tertullian to found the Pope's Primacy.
Мета. Розкрити основні етапи становлення ранньохристиянської літератури. Простежити функціонування в українському письменстві XVI–XVII ст. методів тлумачення Святого Письма, прийомів доведення, які застосовували отці церкви. Методи. Історико-культурний метод (твори ранньохристиянських письменників проаналізовано в контексті суспільно-церковних обставин донікейської доби), описовий (передано зміст апологій отців церкви, розкрито їхній внесок у розвиток богословської думки та літератури), герменевтичний (вказано способи тлумачення Святого Письма у період раннього християнства). Висновки. Традиції доведення та тлумачення євангельських текстів ранньохристиянської апологетики, яка, засвоївши здобутки античної риторики, вплинула на розвиток словесного мистецтва Середньовіччя, відбилися в українській полемічній літературі XVI–XVII ст. Унійні та православні богослови покликалися у своїх творах на праці отців церкви, використовували апробовані ними методи біблійної екзегетики, способи переконання опонентів. Зокрема, унійні полемісти доводили істинність віровчення католицької церкви за допомогою інтегративного підходу Юстина в обґрунтуванні церковних догматів, суть якого полягала у проведенні паралелей з філософською спадщиною Сократа, Платона, Арістотеля. Для розкриття католицького вчення про додаток “Filioque”, існування чистилища полемісти послуговувалися дедуктивним методом аргументації, який у церковному письменстві започаткував Афінагор. Тема віровчительного авторитету церкви була ключовою у полемічних творах унійних письменників, які зверталися до теоретичних напрацювань Іринея Ліонського, Тертуліана для доведення першості римських пап.
Źródło:
Intercultural Communication; 2019, 6, 1; 53-70
2451-0998
Pojawia się w:
Intercultural Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Уния и реституция православия на территории православного прихода Вознесения Господня в Клейниках
The Union and Orthodox Church restitution in Klejniki Parish
Autorzy:
Kuprianowicz, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118257.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
the Union
restitution of Eastern Orthodox religion
Klejniki Parish
Orthodox Church
Uniate Church
Opis:
This article is an attempt to present violent history of Klejniki Parish related to the Union of Brest and its subsequent dissolution. The Union was a breakthrough event with significant orthodox changes in various spheres of its existence. It led to great confusion in previously uniform spiritual life of Klejniki parishioners and disorganized strongly “orthodox life” of the parish. As the time passed by, parish community accepted a new religious practice concerning celebration of masses and temple fittings. In new Uniate Church there appeared pulpits and icons with saints whose image deviated from orthodox canonical symbolism. After 1839, the Uniates turned to the Eastern Orthodox tradition. One of the main reasons of the dissolution of the Union was a lack of liturgical vessels to celebrate masses in Eastern Orthodox rites. Then, Klejniki parishioners inclined to retain certain religious practices of the Union.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2019; 251-266
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ polszczyzny na przemiany językowe religijnych tekstów cyrylickich katechizmów unickich w Rzeczypospolitej XVIII wieku (na przykładzie Katechizmu supraskiego z 1722 roku i Katechizmu poczajowskiego z 1768 roku)
The Influence of Polish on the Development of the Religious Language of the Cyrillic Texts of the Uniate Catechisms in the Polish-Lithuanian Commonwealth of the Eighteenth Century (on the Example of the Supraśl Catechism of 1722 and the Pochayiv Catechism
Autorzy:
Skivitski, Dzmitry
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044276.pdf
Data publikacji:
2020-09-23
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the Ruthenian Uniate Church
liturgical language
the Supraśl Catechism
the Pochayiv Catechism
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest analiza – w ujęciu diachronicznym – poszczególnych cech językowych świadczących o wpływach polszczyzny na pojawienie się innowacji w fonetyce, morfologii i grafice języka liturgicznego Cerkwi unickiej na początku XVIII wieku na terenie Rzeczypospolitej. Podstawą analizy są teksty oryginalne, znajdujące się w Bibliotece Narodowej im. Wiernadskiego w Kijowie (Katechizm poczajowski 1768) i w Bibliotece Narodowej w Mińsku (Katechizm supraski 1722).
The article discusses the influence of Polish on the evolution of Ruthenian Uniate Church’s liturgical language in the eighteenth century in the Polish-Lithuanian Commonwealth according a catechism text published in the Supraśl and Pochayiv Basilian Order Monasteries in 1722 and 1768. The Ruthenian Uniate Church catechism constitutes the basis for the linguistic analysis. The main objective of the article is to investigate how Middle Polish influenced the developing liturgical language of the Ruthenian Uniate Church. After analysing the text’s language, it could be said that in the period from the foundation of that church to the three partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Polish language had significant influence on the evolution of the church’s liturgical language and affected its phonetics and morphology.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 1; 187-196
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktualność świadectwa błogosławionych męczenników z Pratulina
The actuality of the testimony of the blessed martyrs of Pratulin
Autorzy:
Matwiejuk, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27316322.pdf
Data publikacji:
2022-12-30
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
Tematy:
beatyfikacja
cerkiew
męczeństwo
unici
Unia Brzeska
świadectwo wiary
beatification
Orthodox Church
martyrdom
Uniate
Union of Brest
testimony of faith
Opis:
Treści duchowego dziedzictwa błogosławionych unickich męczenników z Pratulina, które przypomnieliśmy w ramach jubileuszowej sesji kapituły łukowskiej, ustawicznie kształtują oblicze Kościoła Siedleckiego. To dziedzictwo jest pomocne w przeżywaniu chrześcijańskiego „dzisiaj”. Wprawdzie zmieniły się warunki społeczne i polityczne, ale współcześni wyznawcy Chrystusa są, podobnie jak w XIX wieku, znakiem sprzeciwu wobec upowszechnianych dziś z wielkim natręctwem irracjonalnych ideologii. W czasie prześladowań unitów były nagminnie łamane podstawowe prawa osoby ludzkiej, zwłaszcza prawo do wolności religijnej. Dzisiaj wielu chrześcijan cierpi z powodu bezkarności w deptaniu praw ludzi wierzących. Podjęta refleksja o aktualności świadectwa heroicznych świadków wiary z Pratulina prowadzi do konstatacji, że odpowiedzią współczesnych chrześcijan na problemy obecnego czasu jest mimo wszystko optymizm płynący z wiary w Boga żywego i życie z wiary. Właśnie unici byli ludźmi takich postaw. Błogosławieni z Pratulina uczą wierności chrześcijańskiemu powołaniu. Zachęcają do wypracowania w życiu klarownej hierarchii wartości, opartej na niezmiennej nauce Chrystusa. Apelują o wrażliwość ludzkiego sumienia, kształtowanego na fundamencie Dekalogu. Tak chrześcijanie stają się obrońcami godności człowieka i odpowiedzialnymi członkami Kościoła i Ojczyzny.
The jubilee of the session of the Collegiate Chapter of Łuków on the occasion of its 25th anniversary was an opportunity to recall the spiritual heritage of the blessed martyrs of Pratulin. It also became an obligation for the canons of this chapter to disseminate it. And this heritage is: life according to the Gospel, courageous profession of faith, evangelical hierarchy of values, faithfulness in small things, love of the Church and the Homeland.
Źródło:
Teologiczne Studia Siedleckie; 2022, XIX/19; 323-339
1733-7496
Pojawia się w:
Teologiczne Studia Siedleckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafia unicka p.w. św. Jerzego Męczennika w Steniatynie w świetle osiemnastowiecznych wizytacji kościelnych
St. George the Great Martyr Uniate parish in Steniatyn in the light of 18th century church visitations
Autorzy:
Frykowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564127.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
unici parafia Steniatyn
Opis:
Steniatyn is a village located in Laszczow gmina (commune) in the northern part of Tomaszów poviat in Lubelskie Province. The first written record dates back to 1406 when Siemowit Duke of Plock and Belz conveyed the property ownership of the villages of Steniatyn and Lachowce located in Belz Land to Stanislaw from Wysokie. St. George the Great Martyr Uniate parish commenced operation together along with the Union of Brest and as an independent unit operated probably until the end of 18th century. The introduction of the article contains general information regarding the parish geographical location, its size and the place within the Church hierarchical structure. Having analyzed post - visitation protocols left by Chelm Bishops the look as well as fittings and ancillary equipment of the parish church is recounted. As far as it is possible, not only is the look of the vicarage and ancillary buildings presented but also the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in the period of this research is determined. Furthermore, the number of worshipers and priests residing in this particular parish is defined.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2015, 13; 41-58
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje parafii unickiej w Jarczowie w XVIII wieku
The history of the uniate parish in Jarczów in the 18 th century
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1217594.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
parafia św. Mikołaja
unici
Jarczów
biskupi chełmscy
St. Nikolaus parish
Units
bishops of Chełm
Opis:
Praca przedstawia funkcjonowanie parafii unickiej p.w. św. Mikołaja w Jarczowie. Na wstępie artykułu określono położenie geograficzne siedziby parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie. W miarę możliwości określono wygląd plebanii i budynków ekonomicznych. Następnie określono beneficjum cerkiewne. W dalszej części zwrócono uwagę na liczbę wiernych i ich duszpasterza.
The article presents the functioning of St. Michael’s Uniate Parish in Jarczów. The introduction of t he article defines the geographical location of the seat of the parish as well as its size and place within the organisational structures of the Church. After the analysis of the post inspection protocols of the Culm Bishops, the appearance and fitting of the parish church has been described. As far as possible, the appearance of the rectory and ancillary buildings has been presented, followed by the determination of the Orthodox church benefice. The following part of the article gives an account of the num ber of worshippers and their priest.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2014, 122; 67-85
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze o bieszczadzkim skansenie cerkiewnym (Głos w dyskusji)
SOME SUPPLEMENTARY REMARKS TO THE PROBLEM OF THE SKANSEN OPEN-AIR MUSEUM OF ANCIENT ORTHODOX UNIATE CHURCHES IN THE BIESZCZADY AREA
Autorzy:
Bata, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537078.pdf
Data publikacji:
1970
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
bieszczadzki skansen cerkiewny
skansen
cerkwie w Macedonii
Opis:
The author makes comments on the article by R. Brykowski published on pages 134 — 143 ,in „Ochrona Zabytków”, iss. 2, 1969 and shares the opinion that such an open-air collection of ancient orthodox uniate churches as suggested by R. Brykowski would be much more attractive version with regard to their ingenious beauty. However, the version suggested involves substantially higher cost of maintenance. According to the author’s viewpoint this problem could be solved basing on example furnished by Macedonia where architectural monuments are being closely linked with the tourist and recreational building complexes.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1970, 1; 51-52
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityka religijna cesarzy Pawła I i Aleksandra I w sprawie Kościoła grecko-unickiego w południowo-zachodnim terytorium Imperium Rosyjskiego
The religious policy of the emperors Paul I and Alexander I regarding the Greco-Uniate Church in the Southwestern Territory of the Russian Empire
Autorzy:
Bilyk, Viktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2011224.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Griechisch-Unierte Kirche
Römisch-Katholische Kirche
Polnisch-Litauisches Commonwealth
Russisches Reich
„Konversion zur Orthodoxie“
Greek-Uniate Church
Roman Catholic Church
Polish-Lithuanian Commonwealth
Russian Empire
“conversion to Orthodoxy”
Kościoł grecko-unicki
Kościół Rzymskokatolicki
Rzeczpospolita Obojga Narodów
Imperium Rosyjskie
„konwersja na prawosławie”
Opis:
Artykuł analizuje politykę religijną rosyjskich cesarzy Pawła I i Aleksandra I w sprawie Kościoła grecko-unickiego na Wołyniu, w Kijowie i na Podolu. Stwierdzono, że za panowania tych cesarzy presja na unitów została złagodzona, co przyczyniło się do przywrócenia parafii grecko-unickich i wzrostu liczby parafian tego Kościoła. Pokazano także działania rządu mające na celu usunięcie Kościoła grecko-unickiego z wpływów Kościoła Rzymskokatolickiego.
Der Artikel analysiert die Religionspolitik der russischen Kaiser Paul I. und Alexander I. bezüglich der Griechisch-Unierten Kirche in Wolhynien, Kiew und Podolien. Es stellte sich heraus, dass während der Regierungszeit dieser Kaiser der Druck auf die Unierten gelindert wurde, was zur Wiederherstellung der griechischen unierten Pfarreien und einer Zunahme der Gemeindemitglieder dieser Kirche beitrug. Die Maßnahmen der Regierung, die darauf abzielen, die Griechisch-Unierte Kirche aus dem Einfluss der römisch-katholischen Kirche zu entfernen, werden ebenfalls gezeigt.
The article analyzes the religious policy of the Russian emperors Paul I and Alexander I regarding the Greco-Uniate Church in Volyn, Kyiv and Podil provinces. It was clarified that during the reign of these emperors, the pressure on the Uniates was eased, and it helped to restore the Greco-Uniate parishes and increase the number of parishioners of this Church. Also shown the government measures aimed at removing the Greek-Uniate Church from the influence of the Roman Catholic Church.
Źródło:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2021, 28; 383-397
1230-0780
2719-4337
Pojawia się w:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Idea zrodzona z rozpaczy“. Rola ruchu unickiego w bułgarskim odrodzeniu narodowym
“An Idea Born from Desperation”. The Role of the Uniate Movement in the Bulgarian National Revival
Autorzy:
Popek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909799.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bulgaria
Church Union
Bulgarian National Revival
Bułgaria
Unia Kościelna
Bułgarskie Odrodzenie Narodowe
Opis:
The article describes problems connected with the idea of a cooperation between Orthodox Bulgarian population and the Catholic Church at the turn of 50s and 60s of 19th century. The Uniate Movement was founded by Dragan Tsankov, who started to propagate the idea of westernization of Bulgarians in the newspaper “Bălgariya” with the cooperation with the French missionaries from the Congregation of the Mission and the Polish emigrants from the Hôtel Lambert. The milieu of Dragan Tsankov firstly supported the Union in Kukush in 1859 and one year later leaded to the nationwide Union. These events played an important role in history of the Bulgarian Revival and development of the Church Movement. It contributed to the emergence of the Bulgarian exarchate (1870), which was a decisive step for the Bulgarian fight for political rights in the Ottoman Empire.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2014, 21, 1; 103-120
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ specyfiki podlaskiego pogranicza na deklarowanie gotowości przejścia na prawosławie duchownych unickich w obwodzie białostockim w latach 1836-1839
Autorzy:
Matus, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624839.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Uniate Church
the Orthodox Church restitution
the declarations
Cerkiew unicka
restytucja prawosławia
deklaracje
униятская церковь
восстановление православия
декларации
Opis:
In the process of restitution of the Orthodoxy, according to the plan of Bishop Józef Siemaszko, it was important to carry out de-latinization of the Uniate Church, which included liturgy, interiors of temples, believers and rituals. It became a priority to acquire the Uniate clergy, especially canons, teachers, clergy deputies, deans and their deputies. The Lithuanian bishop courted for it personally. The clergy signed the written declarations of consent to joining the Orthodox Church ie. podpiski since the mid-30s the nineteenth century. In the Lithuanian diocese the number of priests, who accepted podpiski was much larger than in the Byelorussian diocese. At the turn of spring and summer 1838, these previously voluntary declarations were enforced. The declarations were not signed by two Uniate priests within the prescribed period in the circuit of Bialystok, at the deanery of Białystok. In June 1838 more than twenty priests did not sign podpisek at the deanery of Bielsk. The clergy opposed the restitution of the Orthodox Church, wrote letters to the church authorities and the tsar, and agitated the parishioners. Some of them signed the declarations gradually and the church authorities did not draw any consequences. Those who resisted longest made declarations in the last months of 1838, with the exception of standing at the head of opponents – Antoni Sosnowski, who made it in February 1839. The several factors had an impact on the opposition to the signing the declarations by the Uniate priests. Here, on the borderland the far-reaching latinization and polonization, and the activity of Latin priests mostly during the missions, took place. Also, not without significance were close relations between the Uniate priests and the clergy of the Roman Catholic and the Uniate believers along with Latin church, which resulted in blurred differences between the two Catholic rites. Furthermore, the offended ambition of Antoni Sosnowski, whose position was not appreciated by clergy authorities, was significant, as well.
W procesie restytucji prawosławia, zgodnie z planem biskupa Józefa Siemaszki, ważne było przeprowadzenie delatynizacji Cerkwi unickiej, która objęła nabożeństwa, wnętrza świątyń, wiernych i obrzędy. Sprawą priorytetową stało się pozyskanie kleru unickiego, zwłaszcza kanoników, wykładowców, duchownych deputatów, dziekanów i ich zastępców. Biskup litewski zabiegał o to osobiście. Pisemne deklaracje zgody na przyłączenie się do Cerkwi prawosławnej, czyli tzw. podpiski, kler podpisywał od połowy lat 30. XIX wieku. W diecezji litewskiej liczba duchownych, którzy to aprobowali, była o wiele większa niż w diecezji białoruskiej. Na przełomie wiosny i lata 1838 roku dobrowolne dotychczas deklaracje zaczęto już egzekwować. W obwodzie białostockim, w dekanacie białostockim, w ustalonym terminie oświadczeń nie podpisało dwóch parochów. W dekanacie bielskim w czerwcu 1838 roku podpisek nie złożyło ponad dwudziestu księży. Duchowni oponowali przeciwko restytucji prawosławia, wysyłali  pisma do władz duchownych i cara, agitowali parafian. Część z nich stopniowo podpisywała deklaracje, a władze duchowne nie wyciągały żadnych konsekwencji. Najdłużej opierający się złożyli je w ostatnich miesiącach 1838 roku, z wyjątkiem stojącego na czele oponentów – Antoniego Sosnowskiego, który uczynił to w lutym 1839 roku. Na sprzeciw wobec podpisania oświadczeń parochów unickich złożyło się kilka przyczyn. Tu, na pograniczu, miała miejsce najdalej posunięta latynizacja i polonizacja oraz działania księży łacińskich, głównie w czasie prowadzonych tzw. misji. Nie bez znaczenia były  także bliskie kontakty parochów z klerem rzymskokatolickim i unitów z Kościołem łacińskim, w wyniku czego zacierały się różnice pomiędzy obu obrządkami katolickimi, oraz urażona ambicja Antoniego Sosnowskiego, którego pozycji nie doceniły władze duchowne.
В процессе реституции православия, согласно плану епископа Иосифа Семашко,  необходимо было провести делатинизацию униатской церкви, включая молитвы, интерьеры храмов, обряды и ритуалы. Главным приоритетом стало приобщение униатского духовенства к православию, особенно каноников, преподавателей, духовных депутатов, деканов и их заместителей. Епископ литовский лично занимался этим вопросом. Письменные декларации согласия на переход в православие, так называемые подписки, духовенство подписывало с первой половины 30-х годов XIX века. В литовской епархии число священников, перешедших в православие, было намного больше, нежели в белорусской. В конце весны – начале лета 1838 года добровольные декларации сменились принудительными. В Белостоцкой области, в белостоцком деканате, в установленный срок заявления не подписали два грекокатолических священника. В Бельском деканате в июне 1838 года более двадцати кзендзов не предоставили подписок. Духовенство выступало против засилья православия, писало письма к духовным властям и царю, агитировало прихожан. Со временем часть из них подписали декларации, а духовные власти не предпринимали никаких действий. Последние сопротивляющиеся сдались в конце 1838 года, исключением стал Антон Сосновский, возглавлявший оппонентов, – он покорился в феврале 1839 года. Для сопротивления духовенства было несколько причин. Пограничье было территорией далеко распространившихся латинизации и олонизации, а также деятельности латинских ксендзов, осуществляемой во время так называемых миссий. Большое значение также играли близкие контакты греко-католических священников с римско-католическим духовенством и униатов с латинским костелом, способствующие нивелированию различий между двумя католическими обрядами, и задетые амбиции Антона Сосновского, позицию которого недооценили духовные власти.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strukturalno-semantyczne typy historycznych nazw osobowych kobiet obrządku unickiego (na materiale XVIII-wiecznych ksiąg metrykalnych parafii Hodyszewo)
Autorzy:
Złotkowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624940.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
anthroponymy, female personal names, Uniate, Hodyszewo, Podlasie region
antroponimia, nazewnictwo kobiet, unici, Hodyszewo, Podlasie
антрапанімія, назвы жанчын, уніяты, Гaдышэва, Падляшша
Opis:
This article analyzes the historical personal names of women of the Uniate rite in the parish of Hodyszewo in the Podlasie region from a structural and semantic perspective. In the past, this area was located on the ethno-linguistic border between the West Slavic and East Slavic settlements. For the purpose of this article, semantic classification was selected. On the semantic level, the anthroponyms examined were derived from baptismal names, surnames, toponyms and apellatives. The aim of this linguistic study was to determine the frequency of structural types of names and derivates that formed them. It was establish 18th century in the parish of Hodyszewo were personal names with the -owa, -owna / -ówna, -anka suffixes. The number of anthroponyms with the the -ska, -cka, -icha / -ycha, -ka suffixes was significantly smaller. On the semantic plane, most female anthroponyms were derived from baptismal names. The linguistic analysis of the data collected was carried out against the background of ethnic, social and religious conditions. In principle, this paper is a starting point for the study of the development of female personal names in this area
W niniejszym artykule poddano analizie strukturalno-semantycznej XVIII-wieczne nazwy osobowe kobiet obrządku unickiego podlaskiej parafii Hodyszewo. Badany teren przylegał w przeszłości do granicy etniczno-językowej między osadnictwem zachodnio- i wschodniosłowiańskim. W zaproponowanej w opracowaniu klasyfikacji onomastycznej antroponimów jako nadrzędne przyjęto kryterium strukturalne. Na płaszczyźnie semantycznej (podrzędnej) wyodrębniono formacje motywowane: imieniem, nazwiskiem, apelatywem, nazwą miejscową. Celem przeprowadzonego badania językowego było również ustalenie frekwencji poszczególnych typów strukturalnych oraz tworzących je formantów. Okazało się, że w II poł. XVIII stulecia w parafii hodyszewskiej wśród żeńskich formacji antroponimicznych dominowały liczebnie struktury utworzone przy pomocy formantów -owa, -owna / -ówna, -anka. Liczebność derywatów na -ska, -cka, -icha / -ycha, -ka w badanej grupie nazw osobowych była zdecydowanie niższa. Na płaszczyźnie semantycznej zaobserwowano dominację struktur struktur opartych na antroponimach. Analiza językowa zgromadzonego materiału została przeprowadzona na tle uwarunkowań etnicznych, socjalnych i konfesyjnych. W założeniu artykuł ten stanowi punkt wyjścia do badań historycznych modeli nazewniczych identyfikujących kobiety na tym obszarze.
Артыкул прысвечаны структуральна-семантычнаму аналізу асабовых назваў жанчын, якія ў XVIII ст. належалі да ўніяцкай царквы прыходу Гaдышэва на Падляшшы. Тэрыторыя даследавання прымыкае да этнічна-моўнай граніцы паміж заходне- і ўсходнеславянскімі пасяленнямі. У прапанаванай у артыкуле анамастычнай класіфікацыі антрапонімаў аўтар паслугоўваецца структурным крытэрыем. На семантычным (падпарадкаваным) узроўні адрозніваюцца дэрываты матываваныя імем, прозвішчам, апелятывам або тапонімам. Мэтай лінгвістычнага даследавання было таксама выяўленне частотнасці асобных структурных тыпаў і словаўтваральных фармантаў. У працэсе аналізу выявілася, што ў другой палове ХVIII ст. у гадышэўскай парафіі сярод жаночых антрапанімічных дэрыватаў пераважалі ўтвораныя пры дапамозе фармантаў -owa, -owna/-ówna, -anka. Колькасць утварэнняў з суфіксам -ska, -cka, -icha/ -ycha, -ka ў даследаванай групе асабовых назваў была значна меншая. На ўзроўні семантыкі сцверджана перавага адыменных дэрыватаў. Лінгвістычны аналіз сабранага матэрыялу быў праведзены з улікам этнічных, грамадскіх і канфесійных умоў. Гэты артыкул, згодна з планамі аўтара, з’яўляецца зыходным пунктам гістарычных даследаванняў мадэляў назваў жанчын на дадзенай тэрыторыі.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów parafii unickiej pw. Kuźmy i Damiana w Przeorsku do 1875 roku
The history of saints Cosmas and Damian Uniate parish in Przeorsk until 1875
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1217710.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
Przeorsk
Korhynie
parafia
cerkiew
uposażenie
unici
parish
Orthodox church
salary
Uniats
Opis:
Przeorsk, siedziba parafii unickiej p.w. Kuźmy i Damiana, ma co najmniej XIV-wieczne korzenie. W okresie tym wieś znajdowała się w ziemi bełskiej, i wraz z nią po inkorporacji w 1462 roku znalazła się w Koronie. W wyniku I rozbioru miejscowość ta znalazły się w monarchii austriackiej, następnie w Księstwie Warszawskim, a po kongresie wiedeńskim w Cesarstwie Rosyjskim. Przeorsk położony był na obszarze, który pierwotnie podlegał strukturom Kościoła greckiego (prawosławnego), a po włączeniu Rusi Czerwonej do Korony do Kościoła łacińskiego. Z tego też względu miejscowość zamieszkiwali zarówno wyznawcy obrządku wschodniego (najpierw prawosławni, później unici), jak i łacińskiego. W związku z powyższym we wsi funkcjonowała parafia prawosławna, a po zawarciu unii greckokatolicka. Była to wspólnota jednowioskowa i dopiero pod koniec XVIII wieku jej struktura uległa zmianie. Wówczas to parafia Przeorsk znalazły się pod zaborem austriackim, gdzie w wyniku reformy józefińskiej, dołączono do niej jako cerkiew filialną, zlikwidowana parafię w Korhyniach. W takiej strukturze parafia ta przetrwała do likwidacji unii.
Przeorsk, the seat of Sts Cosmas and Damian Uniate parish, dates back to at least the fourteenth century. Originally, this tiny village belonged to the Duchy of Belz, which was incorporated into the administrative structure of Poland as the Belz Voivodeship in 1462. After the first partition of Polish-Lithuanian Commonwealth, the land was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw, and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given over to Russia. Przeorsk is situated in the land that originally came under the influence Eastern Orthodox Church and was incorporated into its structures. Following t he incorporation of Red Ruthenia into the Kingdom of Poland it started to belong to the Roman Cath o lic Church. Therefore, its dwellers were both Eastern Orthodox (then Uniates) and Roman Catholic. The parish established here was an Eastern Orthodox one. Ho w- ever, after the Union of Brest, it became a Uniate parish. The parish encompassed a one village community and its structure stayed the same until the end of the eighteenth century, i.e. the first partition, when this land was annexed by the Habsburg Austria. Due to the Josephine administrative reform imposed by the Habsburg Austria, not only did the parish in Przeorsk survive, but it grew as both the parish and the church in Korhynie were incorporated in it. As regards the church in Korhynie, it was demo t ed to the rank of a branch church. The parish in Przeorsk functioned in this shape until the dissolution of the Union of Brest.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2015, 124; 165- 209
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan bibliotek i zbiorów archiwalnych bazyliańskich klasztorów w świetle wizytacji (1799-1824)
Autorzy:
Wodzianowska, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088454.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
libraries
visitation files
monastic archives
Basilian fathers
the Uniate Diocese of Lutsk
Greek Catholic Church
biblioteki
akta wizytacyjne
archiwa klasztorne
bazylianie
unicka diecezja łucka
Kościół greckokatolicki
Opis:
Do podstawowych źródeł w badaniach nad książnicami klasztornymi obok ka-talogów bibliotecznych należą akta wizytacyjne, rejestrujące liczebność wspólnot, zabudowania klasztorne, podstawy finansowe jak i wielkość księgozbiorów monasterskich. Wizytatorzy odnotowywali liczbę tomów, zawartość treściową, pomieszczenia bibliotek jak i przechowywaną dokumentację archiwalną po-szczególnych placówek zakonnych. Zachowane wizytacje monasterów bazyliańskich pozwalają na analizę 27 księgozbiorów na terenie unickiej diecezji łuckiej w ciągu pierwszego ćwierćwiecza XIX wieku. Dokumentacja ta umożliwia ustalenie liczebności zbiorów, tempa ich przyrostu, zakresu tematycznego. Kilkanaście lat później, po kasacie bazylianów, większość tych bibliotek została rozproszona, spora część książek przekazana placówkom oświatowym a cenniejsze egzemplarze do muzeów i bibliotek uniwersyteckich. Akta wizytacyjne stanowią więc cenne źródło do rozpoznania zbiorów, miejsc w których były przechowywane, a także zawartości archiwów klasztornych. Gromadzono w klasztorach zarówno dzieła teologiczne, jak i literaturę piękną, manuskrypty i wydania zachodnioeuropejskie. Zasięg polskich i zagranicznych typografii świadczył o wysokiej kulturze intelektualnej zakonu. Książnice stanowiły przede wszystkim wsparcie w pracy duszpasterskiej i oświatowej zakonników. Biblioteki zakonne były zróżnicowane pod względem wielkości, organizacji i wartości merytorycznej, ale nawet niewielkie wspólnoty rozproszone w wiejskich ośrodkach dawały możliwość obcowania z książką i kształcenia dla miejscowej młodzieży. Niewątpliwie tworzyły one pejzaż kulturowy tych ziem.
The basic sources in the research on monastic libraries, apart from library catalogues, include visitation files, recording the numerical size of communities and the size of monastic book collections. The visiting inspectors recorded the number of volumes, contents, library rooms and the archival documentation of individual monastic institutions. The preserved visitations to Basilian monasteries allow for the analysis of 27 book collections in the Uniate Diocese of Lutsk during the first quarter of the 19th century. This documentation makes it possible to determine the number of collections, the pace of their increase, and their thematic scope. Several years later, after the dissolution of the Basilian Fathers, most of these libraries would be dispersed, a large part of the books donated to educational institutions, while more valuable items were transferred to museums and university libraries. Visitation files are therefore a valuable source for exploring the collections, the places where they were stored, as well as the contents of the monastic archives. Monastic libraries varied in size, organization, and substantive content. They served primarily as support in the pastoral and educational work of monks. Both theological works and fiction works, as well as Western European manuscripts and editions were collected in the monasteries. The range of Polish and foreign typographies testified to the high intellectual culture of the order. Even small communities scattered in rural centres offered the opportunity of contact with books and educating local youth. Undoubtedly, they formed the cultural landscape of these lands.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2021, 116; 457-482
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Bo Honor Twój Biskupi, zaszczytem jest Prześwietnej Familii Szeptyckich”. Inicjatywy biskupów Cerkwi unickiej z rodziny Szeptyckich podnoszące prestiżu rodu w XVIII wieku
„For Your Episcopal Honour brings exaltation to the Grand House of Szeptycki”. The initiative to build the family esteem undertaken by the bishops of the Uniate Church from the Szeptycki family in the 18th century
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929168.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cerkiew unicka w XVIII wieku
biskupi uniccy XVIII wiek
Szeptyccy
sarmatyzm
The Uniate Church of the 18th century
Unite bishops in the 18th century
the Szeptycki family
Sarmatism
Opis:
In the 18th century, the Szeptycki family gave the Uniate Church four bishops: Barłaam Bazyli, Atanazy Antoni, Ludwik Leon, Atanazy Andrzej. The Episcopal dignity gave them a chance to foster the prestige of their family. In order to achieve this goal, the bishops used religious celebrations and festivities to as an arena in which they produced their message with the use of all means of communication known to the world of that era. Through the diversity of their appeal, they were able to reach all social layers. In their methodology of proclaiming the prestige of the family, the bishops used panegyric texts and artefacts of material culture, which they made full of genealogical and heraldic references. These initiatives allowed the bishops to sustain the position of their family on a local scale, as borne out by the official titles of some of the members of the family. However, the bishops failed in gaining any influence at the royal court. Although the main focus of all these activities was on elevating the social status of the family, the bishops’ actions influenced directly the change within the Uniate Church. Through their reliance on methods and means of communication which imitated the model developed by the Nobles and the Roman Catholic Church, the Uniate bishops brought their Church to the realm of Latin civilization.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 2; 23-42
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imiona chrzestne w księdze chrztów unickiej parafii Hodyszewo z lat 1759–1801
The baptismal names extract from the register of baptisms in the uniate parish of Hodyszewo from 1759–1801
Autorzy:
Złotkowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594273.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
imiona chrzestne
polionimia
Hodyszewo
Podlasie
: baptismal names
polyonymy
the Podlasie region
Opis:
W niniejszym artykule poddano analizie językowej imiona chrzestne wyekscerpowane z księgi chrztów unickiej parafii Hodyszewo z lat 1759–1801. Zgromadzona baza materiałowa została podzielona na cztery grupy, zawierające imiona, które posłużyły do nominacji: chłopów unickich, chłopów katolickich, szlachty oraz pozostałej ludności (mieszczan, duchownych i osób bez określonej przynależności społecznej). Celem badań było ustalenie stopnia popularności poszczególnych imion oraz odnotowanie ich postaci formalnych, zarówno w całościowym materiale, jak i w poszczególnych grupach etnicznych i konfesyjno-wyznaniowych. W opracowaniu zwrócono również uwagę na występowanie w badanym materiale źródłowym zjawiska polionimii.
The article analyzes from a linguistic point of view the baptismal names excerpted from the register of baptisms in the Uniate Parish of Hodyszewo from 1759–1801. For this purpose, the collected onomastic data were divided into four groups, containing names that were used to nominate: Uniate peasants, Catholic peasants, nobility and the remaining population (townsmen, clergy and people without a specific social affiliation). The aim of the analysis was to determine the popularity of particular names and to identify variations of names overall and in each of these ethnic and religious groups. The purpose of research was also to determine the occurrence of polyonymy in the studied source material.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 273-284
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duchowieństwo unickie w środowisku społecznym pogranicza na ziemiach nadbużańskich w XVIII i XIX wieku
Autorzy:
Kołbuk, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624972.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Uniate Church
Roman Catholic Church
Clergy
Uniates
Material Emoluments
Cerkiew unicka
Kościół rzymskokatolicki
duchowieństwo
unici
uposażenie materialne
уніяцкая царква
рымска-каталіцкі касцёл
духавенства
уніяты
матэрыяльнае забеспячэнне
Opis:
For many centuries the lands along the Bug River had been inhabited by Eastern and Western Slavs. It was the contact area between Polish-Latin and Ruthenian-Orthodox cultures. After the Church Union of 1596 these lands were inhabited by Catholics of the Roman and Greek rite. An important role in this area was fulfilled by clergy of both rites. Especially Uniate priests, who were the only elite of the Uniate Church, were engaged in cooperation and numerous conflicts with neighbours: Polish nobility, Latin clergy and peasants of both rites.
Ziemie nad rzeką Bug od wielu stuleci zamieszkiwane były przez Wschodnich i Zachodnich Słowian. Był to obszar styku kultury polskiej i łacińskiej oraz ruskiej i prawosławnej. Po unii cerkiewnej z 1596 r. tereny te były zamieszkane przez katolików rzymskich i greckich. Ważną rolę pełnili na tym obszarze duchowni obu obrządków. Zwłaszcza księża uniccy, którzy byli jedyną elitą Cerkwi unickiej, wchodzili we współpracę i w liczne konflikty międzysąsiedzkie z polską szlachtą, łacińskimi duchownymi i ludnością chłopską obu obrządków.
НаземляхуздоўжракіБугнапрацягунекалькіхстагоддзяўпражываліпобачусходніяізаходніяславяне. Гэта была тэрыторыя, на якой польская і лацінская культуры сутыкаліся з усходнеславянскай і праваслаўнай. Пасля царкоўнай уніі 1596 года на Пабужжы пражывалі рымскія і грэцкія каталікі. Важная роля на названай тэрыторыі належыла духоўным абодвух абрадаў. Уніяцкае духавенства, якое з’яўлялася адзінай элітай уніяцкай царквы, асабліва актыўна ўзаемадзейнічала з польскай шляхтай, каталіцкімі духоўнымі і з сельскім насельніцтвам абедзвюх канфесій. Гэтыя ўзаемадачыненні не былі пазбаўлены шматлікіх міжсуседскіх канфліктаў.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marcin Kojder, Antroponimia historyczna wiernych chełmskiej diecezji grecko-unickiej (1662–1810), Lublin 2019
Marcin Kojder, Antroponimia historyczna wiernych chełmskiej diecezji grecko-unickiej (1662–1810) (The Historical Anthroponymy of the Faithful in the Greek-Uniate Diocese of Chełm (1662–1810)), Lublin 2019
Autorzy:
Nowak, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200692.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 798, 9; 90-92
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zakonnicy monasteru w Żyrowicach w świetle wizytacji sporządzonej w 1823 roku
Monks of the monastery at Żyrowice in the light of a visitation made in 1823
Autorzy:
Pawluczuk, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2106696.pdf
Data publikacji:
2021-12-09
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
bazylianie
prowincja litewska
Żyrowice
monaster
Kościół unicki
Basilians
Lithuanian Province
Zhyrovitse
monastery
Uniate Church
Opis:
Artykuł przedstawia krótkie biografie bazylianów klasztoru w Żyrowicach w prowincji litewskiej, którzy zostali odnotowani w ostatniej wizytacji przeprowadzonej w 1823 r. Klasztor bazyliański w Żyrowicach został zamknięty w 1828 r., a po likwidacji unii w 1839 r. do monasteru powróciło życie monastyczne związane z Kościołem prawosławnym.
The article presents short biographies of the Basilians of the monastery in Zhyrovitse in the Lithuanian province, who were recorded in the last visitation carried out in 1823. The Basilian monastery in Zhyrovitse was closed in 1828, and after the dissolution of the union in 1839, the monastic life associated with the Church returned to the monastery Orthodox.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 2; 184-196
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontekst historyczny procesu beatyfikacyjnego męczenników z Pratulina i ich duchowe dziedzictwo dzisiaj
Historical context of the beatification process of the martyrs of Pratulin and their spiritual heritage today
Autorzy:
Matwiejuk, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27316395.pdf
Data publikacji:
2022-12-30
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
Tematy:
beatyfikacja
cerkiew
heroizm
liturgia
męczeństwo
synod
unici
beatification
Orthodox church
heroism
liturgy
martyrdom
uniate
Opis:
Beatyfikacja w Kościele katolickim jest urzędowym aktem kościelnym. Zezwala on na publiczny kult o charakterze lokalnym, zatem w diecezji czy zakonie, konkretnej zmarłej osoby. Uroczyste ogłoszenie nowego błogosławionego poprzedza żmudny proces beatyfikacyjny. Proces unickich męczenników z Pratulina z 1874 roku rozpoczął w 1919 roku bp Henryk Przeździecki, pierwszy ordynariusz reaktywowanej diecezji janowskiej czyli podlaskiej. Kompletną dokumentację, tzw. Positio super martyrio, przygotowała prof. Hanna Dylągowa w 1995 roku. Papież Jan Paweł II dokonał beatyfikacji Sług Bożych Wincentego Lewoniuka i XII współtowarzyszy w Rzymie 6 października 1996 roku. Prośbę o dokonanie beatyfikacji i podziękowanie za nią wygłosił wobec Ojca Świętego biskup siedlecki Jan Wiktor Nowak. Synod Kościoła unickiego, obradujący w 1720 roku w Zamościu, przyczynił się do ożywienia życia religijnego w diecezjach unickich. Zainicjował pogłębioną formację duszpasterzy i wprowadził pewne zmiany w obrzędowości liturgicznej. Postawę błogosławionych męczenników z Pratulina kształtowała nade wszystko liturgia. Jest ona bowiem miejscem i sposobem doświadczania zbawczej obecności Chrystusa. Męczennicy z Pratulina dorastali do świętości w klimacie prześladowań, prowokowanych przez upolitycznione prawosławie. Ich heroiczne świadectwo jest błogosławioną cząstką duchowego dziedzictwa diecezji siedleckiej. Kolejne pokolenia wyznawców Chrystusa to dziedzictwo poznają, przyjmują je i utrwalają, żyjąc według Ewangelii, miłując Kościół, i modląc się o zjednoczenie podzielonych chrześcijan.
The trial of the Uniate martyrs from Pratulin in 1874 was started in 1919 by Bishop Henryk Przeździecki, the first ordinary of the resurrected diocese of Janów, i.e. Podlasie. The beatification of the Servants of God, Wincenty Lewoniuk and XII companions, was carried out in Rome on October 6, 1996 by Pope John Paul II. The attitude of the blessed Pratulin martyrs was shaped above all by the liturgy. The Synod of the Uniate Church, held in Zamość in 1720, contributed to the revival of religious life in Uniate dioceses through the in-depth formation of pastors and certain changes in liturgical rituals. Blessed martyrs from Pratulin grew up to sanctity in a climate of persecution provoked by politicized Orthodoxy. Their heroic testimony is the spiritual heritage of the Diocese of Siedlce. Successive generations of Christ's followers will recognize this heritage, accept it and consolidate it by living the Gospel, loving the Church and praying for the unity of divided Christians.
Źródło:
Teologiczne Studia Siedleckie; 2022, XIX/19; 217-245
1733-7496
Pojawia się w:
Teologiczne Studia Siedleckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pieśni nabożne wydane przez o. Tymoteusza Szczurowskiego w kontekście repertuaru wykonywanego w środowiskach rzymskokatolickich i unickich w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Autorzy:
Shkurgan, Oksana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690157.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
sacred songs
Greek Catholic Church
Basilian missions
Uniate Hymnals
Roman Catholic Songbooks
pieśni nabożne
Kościół greckokatolicki
misje bazyliańskie
śpiewniki unickie
kancjonały rzymskokatolickie
Opis:
The article is devoted to sacred songs issued by Tymoteusz (Tomasz Jozef) Szczurowski, (1740–1812), Basilian monk, a religious writer, a doctor of theology and canonical law, protonotary of the Holy See, a missionary acting in Polish-Lithuanian Commonwealth. The most of songs Szczurowski published in the period of being an monk in a Basilian monastery in Biała, owned by Radziwiłłs, and while he was in charge of a missions in Brześć parish. I compared them with sacred songs from the Roman Catholic and Uniate repertoire preserved in handwritten and printed sources, among others published in printing house of The Grand Dutchy of Lithuania. In religious works Wzór doskonałości panieńskiej [The model of virgins’ perfection], Głos wzbudzający serca chrześcijańskie [The voice inspiring christian hearts] and Misja Bialska [Mission of Biała] Szczurowski printed many sacred songs in Polish and Ukrainian (transliterated in Latin alphabet) without notation of music for the needs of Greek Catholic Church. These works mentioned in the sources of the subject, sometimes attributed to Szczurowski’s authorship, deserve deeper exploration. On the basis of preserved printed works Szczurowski might be considered the creator of Polish and Ukrainian language sacred songs – the common heritage of Poland and Ukraine. As the result of the research conducted by myself such opinion should be disclaimed at least when it refers to songs Straszliwego majestatu Panie [The Lord of the terrifying majesty] and Boże w dobroci nigdy nie przebrany [Lord of never exhausted goodness], which were in circulation among Polish speaking Roman Catholic communities of Polish-Lithuanian Commonwealth already in times close to Szczurowski’s birthday. Songs from the Catholic repertoire published in Misja Bialska issue of 1792 not only confirm their popularity among the followers of the Greek Roman rite, but they also bear testimony of the meaning and role of the sacred songs in Szczurowski’s mission activity.
W artykule omówiono pieśni nabożne wydane przez o. Tymoteusza (Tomasza Józefa) Szczurowskiego (1740–1812), bazylianina, pisarza religijnego, kaznodzieję, doktora teologii i prawa kanonicznego, protonotariusza Stolicy Apostolskiej, misjonarza działającego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Najwięcej pieśni Szczurowski opublikował w okresie, kiedy był ihumenem klasztoru bazyliańskiego w należącej do Radziwiłłów Białej i prowadził misje w parafiach diecezji brzeskiej. Zostały one porównane z pieśniami z repertuaru wykonywanego w środowiskach rzymskokatolickich i unickich, zachowanymi w źródłach rękopiśmiennych i drukowanych, w tym wydanych w oficynach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W pracach religijnych Wzór doskonałości panieńskiej, Głos wzbudzający serca chrześcijańskie i Misja Bialska Szczurowski wydał wiele pieśni nabożnych w języku polskim i ukraińskim (transliterowane alfabetem łacińskim) bez zapisów nutowych dla potrzeb Kościoła greckokatolickiego. Utwory te, odnotowane w literaturze przedmiotu, niekiedy z sugestią, że były autorstwa Szczurowskiego, zasługują na bardziej wnikliwe badania. Na podstawie zachowanych wydawnictw należałoby Szczurowskiego uważać za twórcę polskojęzycznych i ukraińskojęzycznych pieśni religijnych, wspólnego dziedzictwa muzycznego Polski i Ukrainy. W wyniku przeprowadzonych przeze mnie badań trzeba zdementować taką opinię co najmniej w odniesieniu do pieśni Straszliwego majestatu Panie oraz Boże w dobroci nigdy nie przebrany, które funkcjonowały w polskojęzycznych środowiskach rzymskokatolickich Rzeczypospolitej Obojga Narodów już w czasach bliskich daty urodzenia Szczurowskiego. Wydane w 1792 r. w Misji Bialskiej pieśni z repertuaru katolickiego nie tylko potwierdzają ich ówczesną popularność wśród wiernych obrządku greckokatolickiego, ale także świadczą o znaczeniu i roli tych pieśni nabożnych w działalności misyjnej Szczurowskiego.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kaplica w Jabłonce w dekanacie kaszogrodzkim w 1800 r
The Chapel in Jablonka in the Kashgorod Deanery in 1800
Autorzy:
Sygowski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2130738.pdf
Data publikacji:
2022-09-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
cerkiew unicka
Wołyń
prawosławie rosyjskie
polityka religijna
Cesarstwo Rosyjskie
dekanat kaszogrodzki
Uniate Orthodox Church
Volhynia
Russian Orthodoxy
Religious Policy
Russian Empire
Kashgorod Deanery
Opis:
W 1794 r. wojska rosyjskie idące przez wołyńskie tereny Rzeczypospolitej, żeby stłumić powstanie kościuszkowskie, przejmowały niektóre cerkwie unickie, wprowadzając do nich siłą rosyjskich duchownych prawosławnych. Tak było w Jabłonce Wielkiej w dekanacie kaszogrodzkim (na pn. od Łucka). Reakcją właściciela wsi było wybudowanie dla wiernych jego kosztem kaplicy unickiej i jej wyposażenie. Tekst wizytacji z 5 lutego 1800 r. ks. Teodora Połuchtowicza jest jedynym dokumentem opisującym tę kaplicę.
Russian troops marching through the Volhynian territories of Poland in 1794 to suppress the Kościuszko Uprising took over some Uniate churches, forcibly introducing Russian Orthodox clergy to them. That took place, for example, in the Great Jablonka in the Kashgorod deanery (north of Lutsk). The building and equipment a new Uniate chapel in Jablonka was a reaction of the village’s owner to this situation. The only description of this chapel is the document of a visit by Teodor Połuchtowicz on February 5, 1800.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2022, 38, 3; 261-270
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje parafii unickiej pw. Kuźmy i Damiana w Klątwach do 1875 roku
The History of the Saints Cosmas and Damian Uniate parish in Klatwy until 1875
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950361.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
parafia
cerkiew
uposażenie
paroch
unici
utensylia
parish
orthodox church
endowment
paroch (parish priest)
uniates
utensilis
Opis:
The history of the village of Klatwy, the seat of the Saints Cosmas and Damian Uniate parish, dates back to at least fifteenth century. In 1462, due to the incorporation of the Duchy of Belz into the Kingdom of Poland, the village of Klatwy became part of the Starosty of Tyszowce and as a royal village functioned until 1768 the first partition of Polish-Lithuanian Commonwealth, Klatwy was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Originally, the village of Klatwy belonged to the Greek Orthodox Church and after the incorporation of Red Ruthenia into the Crown of the Kingdom of Poland come under the influence of the Latin Church, therefore, the inhabitants of that region were of dual rites, both Eastern Orthodox (then Uniate) as well as Latin Church.
Źródło:
Rocznik Teologii Katolickiej; 2016, 15, 1
1644-8855
Pojawia się w:
Rocznik Teologii Katolickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół unicki (greckokatolicki) wobec polskich powstań narodowych
Greek Catholic (Uniate) Church in relation to Polish national uprisings
Autorzy:
Krochmal, Anna
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352278.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Kościół unicki
Kościół greckokatolicki
powstania narodowe
powstanie listopadowe
powstanie styczniowe
konspiracje galicyjskie
Chełmszczyzna
duchowieństwo parafialne
duchowieństwo zakonne
manifestacje patriotyczne
powstanie kościuszkowskie
Opis:
Artykuł poświęcono zagadnieniu w niewielkim stopniu obecnemu w dotychczasowej historiografii polskich powstań narodowych. Opracowania naukowe skupiały się dotąd na aspektach politycznych i militarnych oraz analizie sytuacji międzynarodowej. W niewielkim stopniu zajmowano się zaś postawami różnych społeczności religijnych i wyznaniowych wobec polskich dążeń niepodległościowych. W artykule wskazano na możliwości badawcze tkwiące w ogromnych ilościowo, choć znacznie rozproszonych, materiałach archiwalnych do wymienionego tematu. Podstawę źródłową do dalszych prac tworzą zarówno źródła o proweniencji kościelnej – archiwa historyczne Kościoła Wschodniego przechowywane w Przemyślu, Lublinie, Lwowie i Petersburgu, jak też materiały o proweniencji państwowej znajdujące się w archiwach polskich i zagranicznych. Analizą objęto okres począwszy od konfederacji barskiej (1768–1772), uważanej za pierwsze polskie powstanie narodowe, aż do powstania styczniowego w 1863 r. Wskazano na potrzebę kontynuacji badań w dwóch głównych aspektach – stosunku kolejnych władz powstańczych do „sprawy ruskiej” oraz postawy Kościoła unickiego na obszarze byłej Rzeczypospolitej wobec działań powstańczych. Zwrócono uwagę na zjawisko kurczenia się stanu posiadania Kościoła unickiego i stopniową likwidację unii kościelnej po kolejnych powstaniach narodowych. Analizując próby włączenia do działań powstańczych społeczności unickiej (ruskiej) na ziemiach polskich starano się uchwycić zmiany w postawie kolejnych władz powstańczych w przeciągu niemal stu lat. Zwrócono uwagę na przychylne sprawie polskiej reakcje Kościoła unickiego i jego hierarchii w diecezji chełmskiej oraz bardziej zdystansowane stanowisko Kościoła greckokatolickiego w diecezjach galicyjskich (lwowskiej i przemyskiej). Różnice te wynikały z odmiennej sytuacji społeczno-politycznej w zaborze rosyjskim i austriackim, jak też różnych doświadczeń i tradycji poszczególnych wspólnot lokalnych Kościoła unickiego.
The article is devoted to a matter which is rarely tackled in historiography of Polish national uprisings. Scholarly works have so far focused on political and military aspects, as well as analysis of international situation. Attitudes of various religious communities and minorities with respect to Polish strive for sovereignty were only tackled to an insignificant extent. The article points out research opportunities presented by vast, if significantly fragmented, archival materials pertaining to the subject. Source basis for further work can be found in sources of Church origin – historical archives of the Eastern Church preserved in Przemyśl, Lublin, L’viv and Petersburg, as well as secular sources, of state origin, preserved in Polish and foreign archives. The analysis covers the period starting from Bar Confederacy (1768–1772), considered to be the first Polish national uprising, through to January Uprising in 1863. Need was indicated to continue research in two main aspects – the attitude of subsequent uprising leadership towards the “Ruthenian cause” and attitude of Uniate Church in former Commonwealth territory towards insurgents activity. The article draws attention to the phenomenon of shrinking holdings of Uniate Church and gradual elimination of church union after subsequent national uprisings. In analysing the attempts to include Uniate (Ruthenian) population in insurgent activity on the territory of Poland, an effort was made to capture changing attitudes of subsequent uprising leadership groups over the period of nearly a hundred years. Attention was given to reactions of Uniate Church and its hierarchy in Chełm diocese, which was largely favourable to the Polish cause, and a more withdrawn position of Greek-Catholic Church in Galician dioceses (L’viv and Przemyśl). The differences stemmed from different socio-political circumstances in Russian and Austrian partition, as well as disparate experiences and traditions of various local communities of the Uniate Church.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 622-656
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kapłani uniccy w eparchii przemysko-samborskiej za rządów biskupa Atanazego Krupeckiego (1610–1652)
Uniate priests in the Eparchy of Przemyśl-Sambor under the reigns of Bishop Atanazy Krupecki (1610–1652)
Autorzy:
Krochmal, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1064819.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
przemyska diecezja prawosławna
przemyska diecezja greckokatolicka
przemysko-samborska diecezja
unia kościelna
Atanazy Krupecki
Opis:
The article lists the Uniate priests of the Eparchy of Przemyśl-Sambor under the reign of Bishop Atanazy Krupecki (1610–1652). This issue was overlooked in the existing historiography. The query was performed in the sources, that allowed the religious identification of a single priests, and thus, it was possible to distinguish whether the one was Uniate or Orthodox. The identification was carried out on the basis of the records of parishes created by the owners of the goods where the church was located. There was collected information about 95 Uniate priests and 12 more who probably were Uniates. Krupecki was the one who created the Uniate hierarchical structure in the Eparchy of Przemyśl-Sambor. This structure covered all the offices and the entire area of the vast diocese. The name register of the Uniate clergy allowed to determine the names of the following: one bishop ordinary, two bishops coadjutor, two vicars-general, nineteen kryłoszan [‘Russian cathedral canons’], three protopop [Russian dean] and two of them most probably Uniate, ten basilians monks incl., two monastery igumens, and additionaly one basilian nun (probably Uniate), and 71 popes (and additionally 11 popes probably Uniate) as well as three deacons. There were more functions and offices than exercising them priests, because many priests cumulated benefices and ecclesiastical dignities. Majority of the Uniate popes were to be found in the royal estates. The information about the 52 Uniate popes (and further 5 popes who probably were Uniates) was found in 11 districts. Most of the popes were in the royal estate called Sambor estate (21 Uniate popes and one probably Uniate). From the gentry villages was retrieved information on 5 Uniate popes (and one probably Uniate). In cities and towns belonging to the Latin Bishops of Kraków and Przemyśl cities and to the Uniate bishop of Przemyśl were indentified 10 popes of the Uniate denomination (and 4 probably Uniate). Some priests served more than one church. Under the care of the Uniate popes were 52 churches, including 6 in the cities and 46 in the villages. Among the collaborators of bishop Krupecki who occupied important offices in the eparchy were priests from outside the diocese of Przemyśl, who changed the rite from the Latin into the Greek one. The group was joined by only a few local Russians, who took the position in cathedral kryłos of Przemyśl. Many popes received parishes under the condition of their accession to the Union. The information about the Uniate priests cannot be treated as a closed list. The list will be developed in a result of further archival queries.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2014, 21; 137-170
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczne sposoby identyfikacji kobiet pochodzenia ruskiego na wschodniej Lubelszczyźnie (na materiale unickich ksiąg metrykalnych)
Historical Ways of Identifying Women of Ruthenian Origin in the Eastern Lublin Region (On the Material of Uniate Record Books)
Autorzy:
Kojder, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791062.pdf
Data publikacji:
2020-11-21
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
historical anthroponymy
Polish-East Slavic borderland
identification of women
name
surname
anthroponymic description
Opis:
The article describes different ways to identify Ruthenian (Ukrainian) women living in the eastern part of the Lublin province. The material was excerpted from the registers of the Uniate parishes of the former Chełm diocese from the period 1596–1810. During the period under study, the anthroponymic system tended towards stabilisation in the form of two-element names in accordance with the [first name] + [surname] pattern. The majority of identification formulas consist of a given name and surname derived semantically or through word formation, although there are also few examples of the use of simple surnameless formulas or more extensive, two- and three-element anthroponymic descriptions used to identify adults.
Źródło:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 13; 141-152
1898-4215
Pojawia się w:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów parafii unickiej pw. Św. Praksedy Męczennicy w Tyszowcach w XIX wieku
The 19-th century history of the Uniate parish dedicated to Martyr Praxedes in Tyszowce
Autorzy:
Frykowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564189.pdf
Data publikacji:
2016-11-08
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
parafia dekanat cerkiew uposażenie paroch unici szkoła parafialna paramenty utensylia
parish deanery church salary Paroche Uniates parish school vestments utensils
Opis:
Tyszowce, miasto i siedziba gminy o tej samej nazwie, mają co najmniej XIV-wieczne korzenie. Pierwotnie położone były w księstwie bełskim. W 1462 roku w wyniku wcielenia księstwa do Korony Tyszowce zyskały status królewszczyzny i jako starostwo przetrwały do 1768 roku. W tym roku ostatni starosta tyszowiecki Jan Mier zamienił je z królem na swoje dobra prywatne. W wyniku I rozbioru Tyszowce znalazły się w monarchii austriackiej, następnie w Księstwie Warszawskim, a po kongresie wiedeńskim w Cesarstwie Rosyjskim. Ze względu na to, że Tyszowce zamieszkała ludności ruska, funkcjonowały tam trzy parafie prawosławne, a po zawarciu unii greckokatolickie. Pierwsza – miejska pw. Praksedy Męczennicy, druga na przedmieściu Zamłynie pw. św. Nicetasa (Nikodema) i ostatnia pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny na przedmieściu Dębina. Pod koniec XVIII wieku, gdy Tyszowce znalazły się pod zaborem austriackim, w wyniku reformy józefińskiej zlikwidowano parafie na przedmieściach. Jako cerkwie filialne włączono je do parafii miejskiej. W takiej strukturze parafia ta przetrwała do likwidacji unii. Wiadomo też, że co najmniej od II połowy XVI wieku Tyszowce były siedzibą najpierw protopopii prawosławnej, a po unii dekanatu unickiego. Dekanat tyszowiecki funkcjonował do 1866 roku. Wówczas zlikwidowano go w związku z przygotowaniami do kasacji unii.
Tyszowce, which is a town and a commune's seat of the same name, dates back to 14th century. Originally it was located in the Duchy of Belz. In 1562 as a result of incorporating the Duchy to the Crown of Tyszowce, it gained the status of a crown land and as a starostwo survived until 1768. In that year, the last starosta of Tyszowce – Jan Mier replaced it with a king for his private goods. As a result of the First Partition, Tyszowce were included into the Austrian monarchy, then into the Duchy of Warsaw and following the Congress of Vienna into the Russian Empire. Due to the fact that the town was inhabited by Ruthenians, there were three Orthodox parishes and after the union Greek Catholic ones. The first town church was dedicated to Martyr Praxedes, the second located on the outskirts of Zamłynie to St Nicetas (Nikodem), and the last one situated on the outskirts of Dębina to the Nativity of the Blessed Virgin Mary. At the end of the 18th century, when Tyszowce came under the Austrian rule, the Josephiane reform liquidated suburban parishes. They were included as an affiliate churches into the urban parish. Such a structure of the parish existed until the liquidation of the union. It is common knowledge that at least since the second half of the 16th century, Tyszowce was first the seat of an Orthodox protopopia and after the union of a Uniate decanate. The decanate of Tyszowce existed till 1886, when it was liquidated owing to preparations for the union annulment.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2016, 14; 67-117
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od Kościoła rzymskokatolickiego, przez Kościół unicki, do Kościoła prawosławnego. Pokasacyjne dzieje świątyń dominikanów w Janowie Podlaskim i reformatów w Białej Podlaskiej
From Roman Catholic Church through Uniate Church to Orthodox Church. The Post-Dissolution History of Dominican Church at Janów Podlaski and of Reformed Friars Minor at Biała Podlaska
От римско-католической, через униатскую до православной церкви. После кассационная история храмов доминиканцев в Янове Подляском и реформатов в Белой Подляской
Autorzy:
Buczyło, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2234997.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Kościół rzymskokatolicki
Kościół unicki
Kościół prawosławny
Podlasie
Biała Podlaska
Janów Podlaski
kasata klasztorów
franciszkanie reformowani (reformaci)
dominikanie
Chełmski Konsystorz Greckokatolicki
Catholic Church
Uniate Church
Orthodox Church
monastery dissolution
Reformed Friars Minor
Dominican Order
Chełm Greek Catholic Consistory
Opis:
W artykule przedstawiono losy dwóch kościołów klasztornych: dominikanów w Janowie Podlaskim i reformatów w Białej Podlaskiej. Obie te świątynie między 1864 a 1875 r. zmieniły swe przeznaczenie: najpierw skasowano działające przy nich klasztory, następnie zostały przekształcone w cerkwie unickie, by po likwidacji Kościoła unickiego stać się cerkwiami prawosławnymi. Ich losy przedstawiono na podstawie materiałów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie w zespole Chełmski Konsystorz Greckokatolicki.
The article presents the fate of two convent churches: of Dominicans at Janów Podlaski and Reformed Friars Minor at Biała Podlaska. Both churches changed their intended purpose between 1864 and 1875; first, their convents were dissolved, then they were converted into Uniate churches only to be transformed into the Orthodox churches after the liquidation of the Uniate Church. Their fate has been presented based on archival materials kept in the State Archives in Lublin, in the fonds of Chełm Greek Catholic Consistory.
Целью настоящей статьи являлось приблизить после кассационную судьбу двух упраздненных монастырских храмов: доминиканцев в Янув-Подляском (Янове Подляшском) и реформатов в Бяла-Поляской (Белой Подляшской). Оба храма в 1864–1875 гг. несколько раз меняли свое назначение. После упразднения существующих рядом с ними монастырей они стали филиальными костелами, затем переданными Униатской церкви и переделанными в церкви этой конфессии. Вместе с упразднением в 1875 г. униатской Холмской епархии, как бывшее униатское имущество, они стали православными храмами. Источниковой базой для статьи послужили материалы, касающиеся обоих костелов, находящиеся в Государственном архиве в Люблине в фонде Холмская греко-католическая консистория (инв. но. 286, 353). Сохранившиеся там документы дают возможность восстановить подробности, связанные с передачей обоих католических храмов униатам. Из них также видно, каким образом светские российские власти пытались использовать эти преобразования для удаления из униатской церкви элементов убранства и обстановки несоответствующих православным образцам.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 55, 2; 33-48
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kasata klasztoru bazylianów w Białej Podlaskiej
Dissolution of the Basilian Monastery in Biała Podlaska
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791381.pdf
Data publikacji:
2020-02-03
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
bazylianie
Cerkiew unicka
klasztor bazyliański w Białej Podlaskiej
biblioteka klasztoru bazyliańskiego w Białej Podlaskiej
Jozafat Kuncewicz
Basilian monks
Uniate Church
Basilian monastery in Biała Podlaska
the library of the Basilian monastery in Biała Podlaska
Josaphat Kuncewicz
Opis:
Artykuł przedstawia proces realizacji kasaty klasztoru bazylianów w Białej Podlaskiej w aspekcie prawno-formalnym z uwzględnieniem kontekstu przemian politycznych i społecznych. Opisuje losy majątku klasztornego: nieruchomości i ruchomości klasztoru, budynku cerkwi i jego wyposażenia, losy księgozbioru biblioteki klasztornej. Przedstawia postawy zakonników wobec kasat oraz ich losy po opuszczeniu Białej Podlaskiej. Kasata bialskiej placówki wpisywała się w założenia polityki rosyjskiej, prowadzącej do likwidacji Cerkwi unickiej i wygaszenia kultu bł. Jozafata Kuncewicza, którego relikwie znajdowały się w bialskiej cerkwi i były otaczane szczególną czcią przez wiernych katolików zarówno obrządku łacińskiego, jak i greckiego. Likwidacja placówki z Białej Podlaskiej na trwale zmieniła krajobraz religijny i kulturowy miasta i okolic.
This paper presents the process of dissolution of the Basilian monastery in Biała Podlaska in the legal and formal aspect, taking into account the context of political and social changes. It describes the lot of the monastery property, its immovables and movables, the building of the church and its equipment, as well as the monastery library. It presents also the attitudes of monks towards dissolution and their fate after leaving Biała Podlaska. The dissolution of the Biała Podlaska monastery was in line with the assumptions of Russian policy, leading to the liquidation of the Uniate Church and the extinction of the cult of Blessed Josaphat Kuncewicz, whose relics were in the Biala Podlaska church and were worshiped by both Roman and Greek Catholics. The liquidation of the Biała Podlaska monastery has permanently changed the religious and cultural scenery of the city and the surrounding area.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 2; 109-125
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwestie i spory religijne na terenie Rusi Zakarpackiej w czechosłowackim epizodzie jej dziejów
The issues and religious disputes in Carpathian Ruthenia in Czechoslovak period and its echoes behind the Atlantic
Autorzy:
Jarnecki, Michał
Palinczak, Mykoła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677932.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Subcarpathian Rus
Greek-Catholic (Uniate) Church
Orthodox church
carpathorusinian emigration in USA
the rivarly two religious camps
Opis:
In Subcarpathian Ruthenia in the interwar period – during her membership in Czechoslovakia, one of the sharper conflict was a dispute between two Christian churches. In fact, the rivalry of the two churches began even earlier, during the Hungarian reign – before 1918, but broke out with the new intensity in the interwar period. The Czech authorities, retained neutrality in the confessional disputes, unlike its predecessors, favoring the units. The dispute also had political significance – namely in the conflict between national orientations: Russophile and Ukrainian. Both churches were not monoliths and shook them as internal tensions, including politically motivated ones. Religious conflicts had also their roots and echoes on the other side of the Atlantic. Part of the Greek-Catholic immigrants Transcarpathian did not want to submit to the American Catholic hierarchy, who failed to see the specifics of this group of emigrants. During the period between the Uniate Church recorded outflow faithful to the Orthodox Church, by almost 5% (from nearly 55% to 50.2%) and Orthodox increase by approximately the same proportion – over 15% of the population.
Na Rusi Zakarpackiej w okresie międzywojennym, podczas jej przynależności do Czechosłowacji, jednym z ostrzejszych konfliktów był spór pomiędzy dwoma chrześcijańskimi Kościołami. Faktycznie rywalizacja dwóch Kościołów zaczęła się wcześniej, za rządów węgierskich – przed 1918 rokiem, ale rozgorzała z nową intensywnością w okresie międzywojennym, kiedy władze czeskie, zachowywały neutralność w tych konfesyjnych sporach, w przeciwieństwie od poprzedników, faworyzujących unitów. Spór miał także aspekt polityczny – ocierając się o konflikt między orientacjami narodowymi: ukraińską i rosyjską. Oba Kościoły nie były monolitami i wstrząsały nimi także wewnętrzne napięcia, w tym na tle politycznym. Konflikty na tle religijnym miały też swoje zaoceaniczne korzenie i echa, gdzie część grekokatolickich emigrantów zakarpackich nie chciała się podporządkować amerykańskiej hierarchii katolickiej, nie dostrzegającej specyfiki tej grupy wychodźców. Podczas okresu międzywojennego Kościół unicki odnotował odpływ wiernych na rzecz prawosławia, o prawie 5% (z prawie 55 do 50,2%), a Cerkiew Prawosławna przyrost o mniej więcej o ten sam odsetek – do ponad 15% mieszkańców.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2014, 45; 88-105
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W przeddzień triumfu. Cerkiew unicka w Rzeczypospolitej w końcu XVII i początkach XVIII wieku
On the eve of triumph. Uniate Church in the Commonwealth at the turn of 17th and 18th century
Autorzy:
Gil, Andrzej
Skoczylas, Ihor
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352282.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Cerkiew unicka
Kościół unicki
synod zamojski
unia brzeska
unici
Opis:
Nowa unia, którą na przełomie XVII i XVIII wieku przyjęły cztery eparchie prawosławne polsko-litewskiej części metropolii kijowskiej, oznaczała w praktyce zakończenie procesu katolicyzacji społeczności ruskiej Rzeczypospolitej. Cerkiew unicka między synodem zamojskim (1720) a pierwszym rozbiorem Polski (1772) osiągnęła status największej instytucjonalnie wspólnoty wyznaniowej. Istotną cechą katolicyzmu obrządku wschodniego tego okresu było mocne wpisanie go w krajobraz kulturowo-religijny nie tylko ówczesnej Rzeczypospolitej, ale i całej nowożytnej Europy. Unici stali się bowiem częścią tej światowej przestrzeni, która po soborze trydenckim zjednoczona została wokół instytucji papiestwa i doznawała – poprzez włączenie w Kościół powszechny – wszystkich związanych z tym kulturowych profitów. Barok, niekiedy w najlepszym artystycznie wydaniu, stał się istotnym czynnikiem konstytuującym tożsamość wiernych Cerkwi unickiej, a ona sama stała się znaczącym czynnikiem wpływającym na cywilizacyjne oblicze wschodniej części naszego kontynentu, zmieniającym go w stopni znacznie większym, niż się dotychczas sądzi. To właśnie ten wyzwolony wówczas ogromny potencjał, wypływając tak z kijowskiej tradycji, jak i z dziedzictwa europejskiego Zachodu, spowodował, że śmiało można nazwać to postzamojskie (po synodzie w Zamościu) półwiecze okresem triumfu Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej.
The article focuses on the breakthrough period in the history of Uniate Church in the Commonwealth – the turn of 17th and 18th century. The “New Union” effected at that time, manifested by four eparchies – Przemyśl, L’viv, Lutsk and Kiev – communing with Rome, has made the Eastern Catholic community the largest religious community in Polish-Lithuanian Commonwealth. At the same time, within the Uniate Church itself, a fundamental ecclesiastic and cultural change took place, bringing it into the orbit of various processes characterising the Western Christianity of the time. Eastern Catholics of the Commonwealth have then entered a phase of rapid development, and not just institutional. It was characterized by adoption of baroque civilization models and baroque type of piety on one hand, and on the other, retaining those elements of the old, Ruthenian tradition, which were not in conflict with its new identity. At the same time, the Uniate Church has become an important element of the religious, cultural and socio-political order of the state; wherever the structures of Catholic Metropolis of Kiev reached, there was a guarantee of peace and perspectives for future development. A good example was the situation of lands recovered from Turkish hands (Podolia), or liberated from under Russian occupation (the Right Bank), where intensive settlement efforts were made, accompanied by establishment of Uniate parishes. An important element constituting the new Uniate identity was the Synod of Zamość in 1720, through which the Eastern Catholics were fully included in legal and liturgical order of the Catholic Church. This event has become a sort of a cornerstone of the Uniate Church, amalgamating universal elements with particular ones. Those transformations have prepared a true ground for a phenomenon which the authors dubbed “Uniate triumphalism”.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 584-599
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uciemiężeni. Tułaczy los Leona Horoszewicza i Andrzeja Błyskosza – dołhobrodzkich obrońców wiary
The oppressed. The wandering fate of Leon Horoszewicz and Andrzej Błyskosz – the faith’s defenders from Dołhobrody
Autorzy:
Sarnacki, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20433516.pdf
Data publikacji:
2023-11-20
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Cerkiew unicka
Dołhobrody
prześladowania unitów
Leon Horoszewicz
Andrzej Błyskosz
pielgrzymka unitów do papieża
Uniate Church
persecution of Uniates
pilgrimage of the Uniates to the Pope
Opis:
W 1874 r. ostatni kapłan parafii unickiej w Dołhobrodach, Leon Horoszewicz, w związku ze sprzeciwem wobec „oczyszczeniu obrządku unickiego z naleciałości łacińskich” i przyjęciu prawosławia, musiał opuścić teren diecezji chełmskiej. Wyjechał z rodziną do Radomia, gdzie przebywał pod ścisłym nadzorem policji. Trzydzieści lat później Dołhobrody opuścił również dawny parafianin księdza Horoszewicza – Andrzej Błyskosz. Udał się on do papieża Piusa X z pielgrzymką, której celem było przekazanie petycji przeciw prześladowaniom unitów ze strony władz rosyjskich. Zmarł w trakcie pobytu w Rzymie, gdzie został pochowany na koszt papieża.
In 1874, the last priest of the Uniate parish in Dołhobrody, Leon Horoszewicz, had to leave the area of the Chełm diocese due to his opposition to the “purification of the Uniate rite of Latin influences” and the adoption of Orthodoxy. He left with his family for Radom, where he was kept under strict supervision of the police. Thirty years later, Andrzej Błyskosz, a former parishioner of Father Horoszewicz, also left Dołhobrody. He went to Pope Pius X on a pilgrimage, which aimed to deliver a petition against the persecution of the Uniates by the Russian authorities. He died during his stay in Rome, where he was buried at the Pope’s expense.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2023, 21; 49-72
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasięg osadnictwa ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XVII do połowy XVIII wieku (w świetle materiałów wizytacji generalnych cerkwi unickich)
Autorzy:
Liseichykau, Dzianis
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690119.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
ruska społeczność
Kościół unicki
Kościół prawosławny
parafie ritus graeci
wizytacje generalne
granice
ludność słowiańska
ludność bałtyjska
Ruthenian community
Uniate Church
Orthodox Church
ritus graeci parishes
general canonical visitations
Opis:
Artykuł jest poświęcony problemowi rekonstrukcji granicy słowiańsko-bałtyjskiej w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XVII do połowy XVIII w. Zostały w nim omówione podstawowe podejścia metodologiczne do wyjaśnienia tego zagadnienia: analiza językoznawcza, badanie danych z zakresu toponomastyki i antroponimii, wykorzystanie badań archeologicznych. Jako najdokładniejsze wyznaczniki do badania obszaru funkcjonowania ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w regionie zaproponowano wykorzystanie rekonstrukcji sieci parafii ritus graeci (obrządku greckiego), w absolutnej większości unickich, ale niekiedy również prawosławnych. W tym celu sięgnięto po dane z protokołów wizytacji generalnych cerkwi od lat 80. XVII w. do lat 60. XVIII w. Na ich podstawie wyznaczono wyraźną linearną granicę zasięgu osadnictwa ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim w omawianym okresie. The article attempts to reconstruct the Slavonic-Baltic border in the Grand Duchy of Lithuania from the end of the seventeenth to the mid-eighteenth century. It presents the basic methodological approaches to the problem: a linguistic analysis, studies of toponymical and anthroponomical data, and the use of archaeological evidence. The network of parishes of the ritus graeci, in their vast majority Uniate, but also Orthodox ones, was used as the most precise determinants for the research into the area of the Ruthenian ethnic and religious community in the region. To this end, protocols of general canonical visitations from the 1680s to 1760s were used. The documents made it possible for us to determine a clear linear border of the Ruthenian ethnic and religious settlement within the Grand Duchy of Lithuania in the analysed period.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klasztory bazylianów prawobrzeżnej Ukrainy i ich udział w Powstaniu Listopadowym 1830 roku
Basilian monasteries of the Right Bank of Ukraine and their participation in the November Uprising of 1830
Autorzy:
Bilyk, Viktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2148259.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Right-Bank Ukraine
Russian Empire
Greco-Uniate Church
Basilian monasteries
November Uprising
prawobrzeżna Ukraina
Imperium Rosyjskie
cerkiew greckokatolicka
klasztory bazylianów
Powstanie Listopadowe
Opis:
W artykule bazowano na materiałach archiwalnych, odzwierciedlono sieć klasztorów bazylianów Cerkwi grecko-unickiej na prawym brzegu Ukrainy po włączeniu regionu do Imperium Rosyjskiego. Rozważono główne akty ustawodawcze przyjęte przez władze rosyjskie w celu uregulowania działalności tych klasztorów. Stwierdzono, że władze dążyły do znie¬sienia zakonu bazylianów, stopniowo zamykając jego klasztory. Odzwierciedla się także udział bazylianów w Powstaniu Listopadowym 1830 roku. Podkreśla się, że powstanie to stało się katalizatorem procesu likwidacji klasztorów bazylianów. Po stłumieniu powstania, w 1832 roku oficjalnie zniesiono zakon bazylianów. W latach 1831–1834 15 z 25 klasztorów bazylianów na prawym brzegu Ukrainy zostało zamkniętych, a do końca lat 30. XIX wieku żaden nie pozostał w regionie.
The article, based on archival materials, shows the network of Basilian monasteries of the Greco-Uniate Church on the Right Bank of Ukraine after the region became part of the Russian Empire. The main legislative acts adopted by the Russian authorities in order to regulate the activities of these monasteries are considered. It was found that the authorities aimed to abolish the Basilian monastic order, gradually closing its monasteries. The participation of the Basilians in the Polish November Uprising of 1830 is also reflected. It is emphasized that this uprising became a catalyst for the liquidation of the Basilian monasteries. After the suppression of the uprising, in 1832 the Basilian Order was officially abolished. During 1831–1834, 15 of the 25 Basilian monasteries on the Right Bank of Ukraine were closed, and by the end of the 1830s, none remained in the region.
Źródło:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2022, 29; 261-273
1230-0780
2719-4337
Pojawia się w:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów parafii unickiej p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łykoszynie w świetle wizytacji kościelnych
The History of the Assumption of the Most Holy Virgin Mary Uniate Parish in Lykoszyn At the end of eighteenth century, due to the Josephine administrative reform imposed by the Habsburg Austria the parish in Lykoszyn was liquidated and incorporated into the transfiguration of Our Lord Uniate parish in Nabroz, while the church in Lykoszyn was demoted to the rank of a branch orthodox church. The parish functioned that way until the liquidation of the Union of Brest.
Autorzy:
Frykowski, Janusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514329.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Wydział Teologiczny
Tematy:
parafia
dekanat
cerkiew
uposażenie
paroch
Unici
paramenty
utensylia
parish
deanery
Orthodox church
endowment
paroch (parish priest)
Uniates
parements
utensils
Opis:
Łykoszyn to niewielka wieś położona na południowowschodnim krańcu województwa lubelskiego. Swoimi korzeniami sięga co najmniej pierwszej połowy XV stulecia, kiedy to organizacyjnie przynależała do ziemi bełskiej, podległej książętom mazowieckim. W wyniku I rozbioru Łykoszyn znalazł się w monarchii austriackiej, następnie w księstwie warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w Cesarstwie Rosyjskim. Ze względu na to, że pierwotna chrystianizacja terenów Łykoszyna związana była z ekspansją państwa ruskiego na ziemie nadbużańskie, jako pierwsza na tym terenie powstała parafia prawosławna, a po zawarciu unii – greckokatolicka. Wiadome jest, że parafia ta, podobnie jak i inne wspólnoty wiernych w ciągu pierwszych lat istnienia, otrzymała konieczne podstawy ekonomiczne i wyposażenie do obrzędowości unickiej. Pewne jest, że paramenty liturgiczne zmieniały się i były uzupełniane przez okres funkcjonowania parafii. Pod koniec XVIII wieku, gdy parafia Łykoszyn znalazła się pod zaborem austriackim, w wyniku reformy józefińskiej zlikwidowano jej samodzielność I jako cerkiew filialną włączono do parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Nabrożu, w strukturze której funkcjonowała do likwidacji unii.
Lykoszyn is a tiny country village situated in the south- east corner of Lublin Province. Its roots date back to at least fifteenth century, when politically it belonged to the Duchy of Belz, which, in turn, was a constituent part of the duchy of Masovia. After the first partition of Polish-Lithuanian Commonwealth, Lykoszyn was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. As the first Christianization of this land coincided with the expansion of Kievan Rus onto the headwaters of the Bug, the first parish established here was an Eastern Orthodox parish, which later became a Uniate parish. Originally, the parish constituted a one-village community of about 100 parishioners. This parish, like many other similar parishes, was granted some economic support as well as ecclesiastical utensils to conduct Uniate ceremonies and rites. The liturgical parements changed over the time and were supplemented throughout the existence of the parish.
Źródło:
Kultura – Media – Teologia; 2015, 22; 96-123
2081-8971
Pojawia się w:
Kultura – Media – Teologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła do dziejów Kościołów Wschodnich w Rzeczypospolitej w archiwach i bibliotekach Sankt Petersburga
Source materials for the history of Eastern Church in Poland in archives and libraries of St. Petersburg
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/474765.pdf
Data publikacji:
2018-10-29
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Polonika,
archiwa rosyjskie,
archiwa Petersburga,
Kościół prawosławny w Rzeczypospolitej,
Kościół unicki
Polonica,
Russian archives,
Petersburg archives,
Orthodox Church in Poland,
Uniate Church
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2018, 25; 11-16
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół problematyki kasacji unii kościelnej w latach 30. XIX wieku w obwodzie białostockim (od unickiego parocha do prawosławnego duchownego)
About abolishment o f the church union in Białystok District in the 30-ies o f XIX century (From the Uniate parson to the Orthodox priest)
Autorzy:
Matus, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1199067.pdf
Data publikacji:
2012-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
The process of Union church laicization
abolishment of Union and restitution of Orthodox church
Opis:
The process of Union church laicization, after council in Zamość, included the clergy, too. The style of liturgy and casual robes was changed. Priestly and deaconly orders were being in Latin style. It was happened that wives and daughters of Union priests were Roman Catholics. There was paid the tithe, but it was not always got to the clergymen. In Bialystok District, that was territory of ethnic and religion borderland, there were laicization as well as process of exerting an Polish influences on uniates. The process of intensive changes in Union church, that caused abolishment of Union and restitution of Orthodox church, was started about the half of the 30-ies XIX century. Those changes included the Uniate clergy all levels. The Latin title of a canon was changed on protojerej title in accordance with the East ritual. The rules of taking holy orders were changed, too. A system of rewarding the clergy was implemented in accordance with the east hierarchy. Liturgy robes of clergy were changed, too. Wearing surplices was prohibited. Priests were recommended to buy liturgy robes by east rites or to adopted their own chasubles, dalmaticas and copes. It was not interfered to casual wear of the priests. Some of the Uniate priests got married to the Roman Catholic girls. In those cases, marriage was in wife’s rites. In 1837 it was prohibited to take holy orders to people, who had got married to the Roman Catholic girls. The Uniate clergy was in a difficult situation. Its basic source of income was church’s lands. In mixed religious environment, it could be improved by tithe paid by parishioners to the Roman Catholic priests. In 1828, Senate issued regulation in a case of tithe division between Roman Catholic and Uniate priests. The Uniate priests were changed in the Orthodox in 1839, but that process was being for many years.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2012, 1, XVII; 37-50
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reality Invented: How Uniate Josaphat Kuntsevych Supposedly Contributed to the Conversion of Nikon, Patriarch of Moscow
Rzeczywistość wymyślona: jak unita Josafat Kuncewicz niby przyczynił się do nawrócenia patriarchi moskiewskiego Nikona
Autorzy:
Korzo, Margarita A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366841.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
hagiographical works
hagiography
Josaphat Kuntsevych
Nikon
patriarch of Moscow
conversion to Catholicism
narrative construction of reality
utwory hagiograficzne
hagiografia
Jozafat Kuncewicz
patriarcha moskiewski Nikon
przejście na katolicyzm
narracyjne konstruowanie rzeczywistości
Opis:
The objective of the paper is to showcase the relationships between literature and non-literary events on the example of the figure of Josaphat Kuntsevych (1580–1623) – the first martyr of the Uniate Church in the Commonwealth of Both Nations – and the miracle attributed to him. The hagiographical works mention the miraculous conversion of Moscow’s patriarch – Nikon (1605–1681) – to Catholicism, which reportedly happened in Moscow due to a painting depicting Kuntsevych. As a result of this event, Nikon resigned from his office. The description of the miracle, written around 1672 evolved with time, complemented with more and more circumstances surrounding the unusual event, stemming out of rumours and myths, but also reflecting a certain historical reality. The paper analyses the latest version of this story (S.P. Ważyński, Kazanie na uroczystość Bł. Jozafata Kuncewicza, Vilnius, 1762), setting out the stages of shaping its individual parts (narrative construction of reality), as well as confronting historical reality with imaginary reality described in the miraculous event.
Celem artykułu jest pokazanie relacji między literaturą a wydarzeniami pozaliterackimi na przykładzie postaci Jozafata Kuncewicza (1580–1623) – pierwszego męczennika Kościoła Unickiego w Rzeczypospolitej – i związanego z nim cudu. Utwory hagiograficzne zawierają opis cudownego nawrócenia i przejścia na katolicyzm patriarchy moskiewskiego Nikona (1605–1681), które miało dokonać się w Moskwie za przyczyną obrazka przedstawiającego Kuncewicza. Następstwem cudu była rezygnacja Nikona z patriarszego urzędu. Powstały około 1672 roku opis cudu z czasem obrastał w nowe, towarzyszące niezwykłemu wydarzeniu okoliczności; rodziły się one z pogłosek i mitów, ale także odzwierciedlały pewną realność historyczną. Artykuł analizuje najpóźniejszą wersję tej historii (S.P. Ważyński, Kazanie na uroczystość Bł. Jozafata Kuncewicza, Wilno 1762), ustalając etapy kształtowania się poszczególnych jej części (narracyjne konstruowanie rzeczywistości), a także konfrontując realność historyczną z opisaną w cudownym wydarzeniu rzeczywistością wyimaginowaną.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 1; 35-45
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Status prawny cerkwi pod wezwaniem św. Mikołaja w Horodle
The Legal Status of St Nicolas Uniate Orthodox Church in Horodlo
Autorzy:
Bielecki, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38971406.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Horodło
neounia
Kościół katolicki
Horodlo
Neounion
Orthodox church
Opis:
The present paper reveals the legal status evolution of St Nicolas' Uniate Orthodox Church in Horodlo. For this purpose the author presents origins of neouniate movement as the main reason of establishment of the building in Horodlo. The history of the Orthodox church is the perfect example of Polish-Ukrainian evolution of religious and national relations. Despite development of Ukrainian nationalistic movement at that time, the building established as mutual initiative of Neouniates and Catholics showed possibility of Polish and Ukrainian (Ruthenian) cooperation. Post-war history of Horolo reflects relations between Church and the people's government on each organisational level.
Źródło:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL; 2011, 7, 1; 189-202
1896-6365
Pojawia się w:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polemika pomiędzy Piotrem Mohyłą a Kasjanem Sakowiczem wokół sprawowania sakramentu spowiedzi w cerkwi ruskiej (i unickiej) na podstawie utworów polemicznych ich autorstwa
The controversy between Peter Mohyla and Kassian Sakovych around the sacrament of confession in the Ruthenian (and Uniate) church on the basis of their polemical works
Autorzy:
Misiejuk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1917290.pdf
Data publikacji:
2019-11-27
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
controversy
apology
the sacrament of confession
the sin
orthodox church
polemika
apologia
sakrament spowiedzi
grzech
cerkiew
Opis:
Artykuł podejmuje argumenty teologiczno-pastoralnej polemiki wokół sprawowania sakramentu spowiedzi w prawosławnej słowiańskiej tradycji XVII wieku na podstawie dzieł: „Lithos…” metropolity Piotra Mohyły oraz „Perspectiwy…” księdza Kasjana Sakowicza.
The article takes the arguments of the pastoral and theological polemics around the celebration of the sacrament of confession in the Orthodox Slavic traditions of the 17th century, based on the works of: “Lithos...” of metropolitan Peter Mohyla and „Perspectiwa…” of rev. Kassian Sakovych.
Źródło:
ELPIS; 2019, 21; 121-126
1508-7719
Pojawia się w:
ELPIS
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Korespondencja między kardynałem Mieczysławem Halką Ledóchowskim a księciem Adamem Stanisławem Sapiehą dotycząca stanu metropolii lwowskiej obrządku greckokatolickiego
Exchange of letters between Cardinal Mieczyslaw Halka Ledóchowski and Prince Adam Stanisław Sapieha on the condition of the Greek Catholic Church in the Uniate Metropolis of Lviv
Autorzy:
Bober, Sabina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023158.pdf
Data publikacji:
2015-06-26
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Adam Stanisław Sapieha
kardynał Mieczysław Ledóchowski
Kościół greckokatolicki
Stolica Apostolska
duchowieństwo
Cardinal Mieczysław Ledóchowski
Greek Catholic Church
the Holy See
the clergy
Opis:
Stanisław Adam Sapieha, a Galician magnate and politician was one of the Catholic activists who were concerned about the Greek Catholic Church organizations in Galicia endangered by the Orthodox propaganda spread by some Russophile-minded Greek Catholic clergy. A significant issue was to strengthen the local episcopate and provide sound education in the seminary. Sapieha was not really confident to what extent the Holy See was aware of the situation, and so on his own initiative he observed the events taking place in the Orthodox and Greek Catholics proceedings in order to properly show those relations to the Holy See, where he was well known for his concern for the affairs of the Greek Catholics in Galicia. Sapieha repeatedly provided information for different Roman dicasteries. The following publication presents the letters between Sapieha and Cardinal Mieczysław Ledóchowski, then employed in the Roman Curia, who as the archbishop of Gniezno and Poznań, just like after settling in Rome in 1876, was vividly interested in the Greek Catholics in the Kingdom of Poland after the liquidation of the Union there in 1875. Ledóchowski, soon after the election of Pope Leo XIII (interested in ending the Kulturkampf in Prussia), was not welcomed by the Pope, because the Archbishop of Gniezno and Poznań was one of the major obstacles to an agreement between Bismarck and the Pope. He was very careful about the problems presented by Sapieha. From the correspondence published here it can be concluded that Cardinal Ledóchowski was not at that time a good mediator in the cases which Sapieha was involved with.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 103; 23-31
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ikonostas z XVII wieku w cerkwi św. Jana Teologa w Nowoberezowie – odkrycie zespołu Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce
A 17th-Century Iconostasis in the Orthodox Church of St John the Theologian in Nowoberezowo. A Discovery by the Catalogue of the Monuments of Art in Poland
Autorzy:
Jamski, Piotr
Michalczyk, Zbigniew
Nowicki, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23323925.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
iconostasis
Uniate Church art in the Commonwealth
Union of Brest
17th-century painting
ikonostas
sztuka cerkiewna w Rzeczypospolitej
unia brzeska
malarstwo XVII wieku
Opis:
Artykuł omawia odnalezione na strychu cerkwi filialnej św. Jana Teologa w Nowoberezowie (pow. hajnowski) nieznane nauce i służbom konserwatorskim duże fragmenty pochodzącego z ok. 2.–3. ćwierci XVII w. ikonostasu – najstarszego zachowanego na Podlasiu, zapewne jednego z najstarszych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Odkrycia dokonano podczas prac inwentaryzacyjnych prowadzonych przez zespół Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Analiza treści aktów wizytacji świątyni z lat 1727, 1759 i 1784 pozwoliła na prześledzenie przekształceń obiektu w XVIII w. i opracowanie domniemanych rekonstrukcji stanu z początku XVIII w. i po 1771 r.
The article discusses the large sections of a 17th-century iconostasis hitherto unknown to scholars and the conservation services, which have been discovered in the attic of the filial Orthodox church of St John the Theologian in Nowoberezowo (Hajnówka district). It is the earliest extant iconostasis in the Podlachia region and most probably one of the oldest in the lands of the former Commonwealth of Poland and Lithuania. Its discovery was made during inventorying procedures carried out by the Catalogue of the Monuments of Art in Poland. An analysis of the records of church visitations from the years 1727, 1759 and 1784 has made it possible to trace the transformations in the structure of the iconostasis in the course of the 18th century and to propose its conjectural reconstructions in the condition it had in the early 18th century and after 1771.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 109-146
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Copy of the Chełm Icon of Mother of God in the Orthodox Church in Klesztów. Dating, Direct Inspiration, Cult
Kopia ikony Matki Boskiej Chełmskiej w cerkwi w Klesztowie. Datowanie, bezpośrednie inspiracje, kult
Autorzy:
Ludera, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2038283.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kopia ikony Matki Boskiej Chełmskiej
Klesztów
pogranicze wyznaniowe Rzeczypospolitej w XVIII w.
Cerkiew prawosławna i unicka
a copy of the Chełm icon of Mother of God
the religious borderland of the 18th-century Commonwealth of Poland
Orthodox and Uniate church
Opis:
Artykuł jest syntetyczną monografią dotąd jedynie wzmiankowanej kopii ikony Matki Boskiej Chełmskiej, znajdującej się w dawnej cerkwi Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Klesztowie koło Chełma. Rozważano kontrowersje dotyczące datowania zachowanych warstw malarskich ikony, czego nie ułatwiają niejednoznaczne wyniki ostatnich badań konserwatorskich (1993). W tym kontekście przeprowadzono szczegółową analizę porównawczą klesztowskiej ikony, w tym z dwiema słabo znanymi kopiami ikony Matki Boskiej Chełmskiej. Chodzi o obraz olejny z podhoreckiej kolekcji Wacława Rzewuskiego (1746) oraz rycinę dewocyjną (1765), obecnie w kolekcji prywatnej. Rekonstruując kult kopii z Klesztowa, analizowano związki między Węgleńskimi z Klesztowa a Wacławem Rzewuskim, osobisty stosunek tego ostatniego do chełmskiej i klesztowskiej ikony, a także apotropaiczną funkcję przypisywaną w Rzeczypospolitej nie tylko oryginałowi, ale również jego kopiom, czczonym zarówno przez wyznawców Cerkwi, jak i Kościoła łacińskiego.
The article is a synthetic monograph of the, so far only mentioned, copy of the Chełm icon of Mother of God, which was located in the former Orthodox Church of the Assumption of Virgin Mary in Klesztów near Chełm. Controversies concerning the dating of the preserved paint layers of the icon were considered, which was not facilitated by the ambiguous results of the last conservation studies (1993). In this context, a detailed comparative analysis of the Klesztów icon was conducted, including with two poorly-known copies of the Chełm icon of Mother of God – namely the oil painting of Podhorce collection of Wacław Rzewuski (1746) and the devotional engraving (1765), now in a private collection. Whilst reconstructing the cult of the copy of Klesztów, the relationship between Węgleńscy from Klesztów and Wacław Rzewuski, the personal attitude of the latter toward the Chełm and Klesztów icons, as well as the apotropaic function attributed in the Commonwealth of Poland not only to the original, but also to its copies, worshiped by both the faithful of the Orthodox Church and the Latins, were analysed.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 4; 109-127
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsca kultu maryjnego w litewskiej prowincji bazylianów w XVII-XVIII wieku
Marian Cult Places in the Lithuanian Province of the Basilians in the 17th-18th Centuries
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407298.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Cerkiew unicka
litewska prowincja bazylianów
kult maryjny
kultura religijna
Wielkie Księstwo Litewskie
Uniate Church
Lithuanian province of the Basilians
Marian cult
religious culture
Grand Duchy of Lithuania
Opis:
Jedną z form aktywności zakonu litewskiej prowincji bazylianów w XVII i XVIII wieku była praca w miejscach kultu maryjnego. Dzięki zabiegom bazylianów dwa otaczane kultem wizerunki maryjne zostały ukoronowane koronami papieskimi. Bazylianie zainicjowali praktykę obchodów lat jubileuszowych oraz korzystali z nadawanych przez Stolicę Apostolską przywilejów odpustowych. W miejscach gromadzących licznie przybywających pątników tworzyli oprawę wizualną i muzyczną. Miejsca kultu maryjnego kreowane przez bazylianów przyczyniały się do wzmacniania wspólnoty Cerkwi unickiej i integracji zróżnicowanego społeczeństwa na północno-wschodnich obszarach państwa polsko-litewskiego.
One of the tasks of the Basilian Order of the Lithuanian Province in the 17th and 18th centuries was activity at the places of Marian cult. Thanks to the Basilians' efforts, two venerated Marian images were crowned with papal crowns. The Basilians initiated the practice of celebrating jubilee years and benefited from the indulgence privileges granted by the Holy See. They created visual and musical settings at places which attracted large numbers of pilgrims. Marian places of worship created by the Basilians contributed to the strengthening of the Uniate Orthodox Church community and the integration of the diverse society in the north-eastern areas of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 30, 2; 194-209
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kompetencje językowe bazylianów prowincji litewskiej w XVII–XVIII wieku
Linguistic Competence of the Basilian Monks of the Lithuanian Province in the 17th–18th Centuries
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33907161.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Uniate Church
Basilian Order
Basilians of the Lithuanian Province
Basilian education
Ruthenian culture
Grand Duchy of Lithuania
Cerkiew unicka
zakon bazylianów
bazylianie prowincji litewskiej
edukacja bazyliańska
kultura ruska
Wielkie Księstwo Litewskie
Opis:
Aktywność zgromadzenia bazylianów jest kluczowa dla poznania przeobrażeń kulturowych, społecznych, religijnych i relacji zachodzących na pograniczu kultur wyznaczanych przez łaciński i bizantyjski krąg kulturowy. Artykuł powstał na podstawie katalogu bazylianów studiujących w seminarium papieskim w Wilnie w latach 1611–1795 oraz spisu zakonników z 1800 r. i analizuje kompetencje językowe bazylianów prowincji litewskiej. Zakonnicy najczęściej posiadali znajomość trzech języków: łacińskiego, polskiego oraz „sclavonica” lub „ruthenica”. W drugiej połowie XVIII w. bazylianie poszerzali kompetencje językowe o znajomość języków nowożytnych: francuskiego, niemieckiego, włoskiego. W odpowiedzi na potrzeby duszpasterskie używali języka litewskiego, żmudzkiego, łotewskiego. Kompetencje językowe wykorzystywali w pracy duszpasterskiej i edukacyjnej. Zakonnicy w Wielkim Księstwie Litewskim, wraz z parafialnym duchowieństwem unickim, tworzyli środowisko podtrzymujące znajomość tradycji piśmienniczej języka ruskiego. Kompetencje językowe bazylianów kształtowały formy i treści przekazu w pracy duszpasterskiej, szerzenie wiary i umożliwiały korelacje pomiędzy dziedzictwem kulturowym grup językowych. Umiejętności zakonników pozwalały im pełnić rolę pośredników treści pomiędzy społecznościami różnych kręgów językowych i pomiędzy kulturą elitarną i egalitarną.
The activity of the Basilian congregation is crucial to understanding the cultural, social, religious transformations and relations occurring at the cultural borderlands marked by the Latin and Byzantine cultural circles. Based on the catalogue of Basilians studying at the papal seminary in Vilnius between 1611 and 1795, and a census of the monks from 1800, the paper analyses the linguistic competences of the Basilians of the Lithuanian province. The monks usually had knowledge of three languages i.e., Latin, Polish and „Sclavonica” or „Ruthenica”. In the second half of the 18th century, Basilians expanded their linguistic competences to include knowledge of modern languages: French, German and Italian. In response to pastoral needs, they used Lithuanian, Samogitian and Latvian. The monks used their linguistic competences in their pastoral and educational work. The monks in the Grand Duchy of Lithuania, together with the Unitarian parish clergy, formed an environment that maintained the literary tradition of the Ruthenian language. Basilians’ linguistic competences shaped the forms of content and message in pastoral work, spreading faith and enabling correlations between the cultural heritage of various linguistic groups. The monks’ skills enabled them to act as content intermediaries between communities of different linguistic backgrounds and between elite and egalitarian culture.
Źródło:
Res Historica; 2023, 55; 201-216
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powrót Unitów Diecezji litewskiej i białoruskiej do prawosławia na Soborze Połockim 1839 roku
Return of the Uniates of the Diocese of Lithuanian and Belorussian to Orthodox Church at the Council of 1839 in Polock
Die Rückkehr der Unierten der litauischen und belorussischen Diözesen zum russisch-orthodoxem Glaubensbekenntnis auf dem Konzil in Polazk im Jahre 1839
Возвращение в православие униатов Литовской и Белорусской епархий на Полоцком соборе 1839 года
Autorzy:
Charkiewicz, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494419.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
Uniate Church
Orthodoxy
Sobor of Polotsk
archbishop Joseph Siemaszko
Kościół unicki
prawosławie
Sobór w Połocku
arcybiskup Józef Siemaszko
Opis:
As a result of the partitions of Poland about 60% of the faithful of the Uniate Church, which was set up at the Council of Brest in 1596, became inhabitants of the Russian Empire. Since then, the situation of Uniates in that country was largely determined by the attitude of the successive rulers of Russia to this Church. Empire's approach to the Uniate Church changed completely with the enthronement of Tsar Nicholas I (1825-1855). His main helper, a person who played a key role in the return of many Uniates to Orthodoxy, was archbishop Joseph Siemaszko (1798-1868), son of the Uniate priest and initially also Uniate priest. In February 1839, at the day of feast of Triumph of Orthodoxy, in Polotsk (Belorussia) a meeting of the Council of Bishops of the Uniate Church took place. At this meeting, held under the chairmanship of archbishop Siemaszko, the return of the Uniates, that lived on the Western territories of the Russian Empire, to the Orthodox Church was announced. Participants of the meeting also asked Tsar Nicholas I to connect Uniates to Orthodoxy faster. As a result, more than one and a half million Uniates from both Belorussian and Lithuanian Dioceses had been faithful of the Russian Orthodox Church. Orthodox Church memebers became also three bishops, over 1.500 priests, over 200 monks as well as 1.227 parishes. Within the borders of the Russian Empire Uniate Church officially stopped existing, although in practice the process of converting Uniates to Orthodoxy in the Belorussian and Lithuanian lands lasted until 1915.
W wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej około 60% wiernych Kościoła unickiego, powołanego do życia na soborze brzeskim 1596 roku, znalazła się w granicach Cesarstwa Rosyjskiego. Od tej pory sytuacja unitów w tym państwie w znacznej mierze uwarunkowana była stosunkiem kolejnych władców Rosji do tego Kościoła. Podejście Cesarstwa do Kościoła unickiego zmieniło się całkowicie wraz z wstąpieniem na tron cara Mikołaja I (1825-1855). Sprzymierzeńcem cara i osobą, która odegrała kluczową rolę w powrocie wielu unitów do prawosławia odegrał arcybiskup Józef Siemaszko (1798-1868), syn unickiego duchownego i początkowo unicki duchowny. W lutym 1839 r. w dniu prawosławnego święta Triumfu Ortodoksji w Połocku na Białorusi miało miejsce posiedzenie Soboru Biskupów Kościoła unickiego. Podczas tego spotkania, odbywającego się pod przewodnictwem arcybiskupa Siemaszko został ogłoszony powrót unitów zamieszkujących zachodnie rubieże Cesarstwa Rosyjskiego na łono Kościoła prawosławnego. Uczestnicy spotkania zwrócili się też z prośbą do cara Mikołaja I o szybsze przyłączenie unitów do prawosławia. W rezultacie tego, ponad półtora miliona unitów z diecezji białoruskiej i litewskiej zostało wiernymi Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Na prawosławie przeszło też 3 biskupów, ponad 1500 duchownych, ponad 200 zakonników, i 1227 parafii. W granicach Cesarstwa Rosyjskiego unia oficjalnie przestała istnieć, chociaż w praktyce proces przechodzenia unitów na prawosławie na ziemiach białoruskich i litewskich trwał aż do 1915 roku.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2013, 55, 1-2; 119-137
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-86 z 86

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies