Strukturalno-semantyczne typy historycznych nazw osobowych kobiet obrządku unickiego (na materiale XVIII-wiecznych ksiąg metrykalnych parafii Hodyszewo)

This article analyzes the historical personal names of women of the Uniate rite in the parish of Hodyszewo in the Podlasie region from a structural and semantic perspective. In the past, this area was located on the ethno-linguistic border between the West Slavic and East Slavic settlements. For the purpose of this article, semantic classification was selected. On the semantic level, the anthroponyms examined were derived from baptismal names, surnames, toponyms and apellatives. The aim of this linguistic study was to determine the frequency of structural types of names and derivates that formed them. It was establish 18th century in the parish of Hodyszewo were personal names with the -owa, -owna / -ówna, -anka suffixes. The number of anthroponyms with the the -ska, -cka, -icha / -ycha, -ka suffixes was significantly smaller. On the semantic plane, most female anthroponyms were derived from baptismal names. The linguistic analysis of the data collected was carried out against the background of ethnic, social and religious conditions. In principle, this paper is a starting point for the study of the development of female personal names in this area

W niniejszym artykule poddano analizie strukturalno-semantycznej XVIII-wieczne nazwy osobowe kobiet obrządku unickiego podlaskiej parafii Hodyszewo. Badany teren przylegał w przeszłości do granicy etniczno-językowej między osadnictwem zachodnio- i wschodniosłowiańskim. W zaproponowanej w opracowaniu klasyfikacji onomastycznej antroponimów jako nadrzędne przyjęto kryterium strukturalne. Na płaszczyźnie semantycznej (podrzędnej) wyodrębniono formacje motywowane: imieniem, nazwiskiem, apelatywem, nazwą miejscową. Celem przeprowadzonego badania językowego było również ustalenie frekwencji poszczególnych typów strukturalnych oraz tworzących je formantów. Okazało się, że w II poł. XVIII stulecia w parafii hodyszewskiej wśród żeńskich formacji antroponimicznych dominowały liczebnie struktury utworzone przy pomocy formantów -owa, -owna / -ówna, -anka. Liczebność derywatów na -ska, -cka, -icha / -ycha, -ka w badanej grupie nazw osobowych była zdecydowanie niższa. Na płaszczyźnie semantycznej zaobserwowano dominację struktur struktur opartych na antroponimach. Analiza językowa zgromadzonego materiału została przeprowadzona na tle uwarunkowań etnicznych, socjalnych i konfesyjnych. W założeniu artykuł ten stanowi punkt wyjścia do badań historycznych modeli nazewniczych identyfikujących kobiety na tym obszarze.

Артыкул прысвечаны структуральна-семантычнаму аналізу асабовых назваў жанчын, якія ў XVIII ст. належалі да ўніяцкай царквы прыходу Гaдышэва на Падляшшы. Тэрыторыя даследавання прымыкае да этнічна-моўнай граніцы паміж заходне- і ўсходнеславянскімі пасяленнямі. У прапанаванай у артыкуле анамастычнай класіфікацыі антрапонімаў аўтар паслугоўваецца структурным крытэрыем. На семантычным (падпарадкаваным) узроўні адрозніваюцца дэрываты матываваныя імем, прозвішчам, апелятывам або тапонімам. Мэтай лінгвістычнага даследавання было таксама выяўленне частотнасці асобных структурных тыпаў і словаўтваральных фармантаў. У працэсе аналізу выявілася, што ў другой палове ХVIII ст. у гадышэўскай парафіі сярод жаночых антрапанімічных дэрыватаў пераважалі ўтвораныя пры дапамозе фармантаў -owa, -owna/-ówna, -anka. Колькасць утварэнняў з суфіксам -ska, -cka, -icha/ -ycha, -ka ў даследаванай групе асабовых назваў была значна меншая. На ўзроўні семантыкі сцверджана перавага адыменных дэрыватаў. Лінгвістычны аналіз сабранага матэрыялу быў праведзены з улікам этнічных, грамадскіх і канфесійных умоў. Гэты артыкул, згодна з планамі аўтара, з’яўляецца зыходным пунктам гістарычных даследаванняў мадэляў назваў жанчын на дадзенай тэрыторыі.