Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Oświecenie"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 518
Tytuł:
Radykalne Oświecenie a myśl współczesna
Autorzy:
Miklaszewska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705838.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Oświecenie
radykalizm
świeckość
religia
immanencja
Opis:
Epoka Oświecenia jest uważana za początek procesów zmian kulturowych, które ukształtowały współczesną świadomość. Powstaje pytanie o konstytutywne dla tej epoki idee, lecz także o jej granice czasowe: od kiedy rozpoczyna się ów „kryzys świadomości europejskiej” (P. Hazard), będący zarazem początkiem Oświecenia oraz drogi wiodącej do współczesności? W artykule omawiana jest teza J. Israela o przesunięciu początkowych granic epoki na rok 1650, oraz redukcjonistyczna interpretacja koncepcji Spinozy, w której eksponowane są elementy racjonalizmu i sekularyzmu (ateizmu), podjęte we francuskim Oświeceniu i stanowiące podstawę współczesnej świadomości. Wątki te następnie prowadzą zwolenników tej interpretacji do obrazu epoki współczesnej jako wieku świeckiego (Ch. Taylor). Postawiona przez Taylora teza o świeckim charakterze współczesnej zbiorowej świadomości i oddzieleniu religii od demokratycznego państwa nie została jednak przekonująco uzasadniona. Nadal toczą się bowiem spory dotyczące przyszłości religii i kształtu świeckiego demokratycznego państwa, w których filozofowie tacy jak R. Rorty i G. Vattimo z jednej strony, z drugiej zaś J. Habermas, zajmują zgoła odmienne stanowiska.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 489-503
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie greckie
Autorzy:
Chadzinikolau, Ares
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2044856.pdf
Data publikacji:
2018-08-17
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:
Oświecenie greckie
Źródło:
Scripta Neophilologica Posnaniensia; 2013, 13; 151-165
1509-4146
Pojawia się w:
Scripta Neophilologica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie i empatia
Enlightenment and Empathy
Autorzy:
Schreiber, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164525.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
Opis:
XXI Festiwal Prapremier w Bydgoszczy, 14-29 października 2022
Źródło:
Didaskalia. Gazeta Teatralna; 2022, 172; 287-300
2720-0043
Pojawia się w:
Didaskalia. Gazeta Teatralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gruzińskie Oświecenie
Le siècle de lumières géorgien
Autorzy:
Baranowski, Bohdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16648110.pdf
Data publikacji:
1985
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
L'opinion concernant l'influence du siècle de lumières sur les terrains du Caucase et les débuts des changements dans leur vie politique, économique et culturelle n'est pas homogène. Les contacts de la Géorgie avec l’Ouest datent du XVIIIe siècle. C'étaient les missions catholiques qui les annoncèrent. Modérés, et même régressifs, les mots d'ordre du siècle de lumières transmis par les hommes d'Eglise devinrent progressifs en Géorgie rétrograde. Les ecclesiastiques curant indubitablement un grand mérite en enseignant les langues occidentales — française et italienne, dont la connaissance rendait possible le contact avec les idées sociales, politiques et culturelles européennes. De plus en plus fréquents devenaient le s contacts directs avec l'Europe Occidentale et indirects avec la Russie. Les représentants de l'absolutisme éclairé européen servaient de modèle aux souverains géorgiens. Les lacunes dans le s matériaux de source ou bien l'inaccessibilité de ceux-ci rendent impossible la fixation du degré de la transmission des idées européennes sur les terrains de la Géorgie. L'épanouissement des lumières au XVIIIe siècle en Géorgie était plutôt modeste et ne parvenait qu'au groupe restreint d’intellectuels.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 1985, 22; 109-115
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jerzy Stempowski i dziedzictwo oświecenia
Autorzy:
Chachulski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/961502.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Jerzy Stempowski
eseistyka
epistolografia
oświecenie
Opis:
Artykuł zgłębia problematykę obecności w pismach Jerzego Stempowskiego wątków oświeceniowych.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2013, 14, 1; 7-28
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bogdan BANASIAK, Andrzej KUCNER, Piotr WASYLUK (red.), Demokracja, tolerancja, oświecenie
Autorzy:
Piekarz, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944009.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2013, 3, 1; 217-218
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityka i religia w myśli Rousseau
Autorzy:
Ostrowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705188.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Oświecenie
natura
historia
polityka
religia
Opis:
Oświecenie posługiwało się ekwiwokacyjnie pojęciem natury: zarówno w sensie opisowym (mechanistycznym), jak i normatywnym (moralnym). Rousseau - niezależnie od Hume’a i w innym kontekście niż Hume - odróżnił opisowy i normatywny sens słowa „natura”, doprowadzając do kryzysu myśl Oświecenia, jak i całą tradycję teorii umowy społecznej. W Rozprawie o nierówności Rousseau bada proces denaturalizacji i traktuje pierwotny stan natury jako pozytywny układ odniesienia. Mechanistycznie rozumiana historia prezentuje proces uspołecznienia jako dzieje upadku człowieka. Natomiast Umowa społeczna ma na celu wypracowanie zasad racjonalnego, opartego na równości i wolności porządku społecznego. Jak pogodzić te dwie perspektywy? Kant mówił o zapośredniczeniu przez edukację, Engels - rewolucję. Jednak te rozwiązania nie przekraczają horyzontu historycznego. Siłą pośredniczącą może być jedynie religia, jak wskazuje na to idea religii obywatelskiej u Rousseau.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 209-223
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potocki „Intertekstualny”
„Intertextual” Potocki
Autorzy:
Ryba, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690300.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Jan Potocki
oświecenie
literatura współczesna
Enlightement
contemporary literature
Opis:
The life of Enlightenment celebrities from the spheres of aristocracy, politics and science — which were swarming with original, eccentric and brilliant figures — almost provokes to be included in the framework of the fictional story. Also many literary works from this era, amazingly modern in form and content and well written, still tempts to literary „dialogue” with them. Contemporary authors readily use these „goods” searching new themes and artistic solutions. For these reasons Jan Potocki has earned the great interest of the creators. His astonishingly original and eccentric life has inspired both Polish (e.g. M. Choromański, J. Lechoń, T. Jurasz) and foreign authors (e.g. Rüdiger Kremer). His works have aroused equally strong interest, especially The Manuscript Found in Saragossa, a masterpiece of world literature, inspiring many important and talented writers, Polish and foreign ones (e.g. M. Gretkowska, K. Rudowski, L. Rosendorfer, J. Fowles). Undoubtedly, Potocki’s work and biography can provide a lot of creative satisfaction and they are a mine of literary ideas, starting from biographical facts, by borrowing motifs and ending with stylization „games”.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2016, LXXI; 49-55
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie i my. (Oświecenie, czyli tu i teraz. Pod red. Łukasza Rondudy i Tomasza Szerszenia. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Karakter; Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2021, 320 s.)
Autorzy:
Dąbrowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2178970.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
Enlightenment
21st century
dialogue
Immanuel Kant
civilization
Opis:
The paper presents the book titled The Enlightenment, or Here and Now, edited by Łukasz Ronduda and Tomasz Szerszeń (Warsaw 2021, 320 pages). The book consists of seven essays by Polish scholars, an introduction by the editors (Ł. Ronduda, T. Szerszeń, Here and Now) and an appendix (J. Talbierska, The Paper Museum...). Among the authors, there are philosophers, culture studies specialists, historians of art, journalists, graphic artists and painters (the book contains illustrations). The authors present connections between the Enlightenment and the 21st century. There the book discusses the essay titled What is Enlightenment? by Immanuel Kant (1784).
Źródło:
Studia Rossica Gedanensia; 2022, 9; 263-270
2449-6715
2392-3644
Pojawia się w:
Studia Rossica Gedanensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ordo ex chao / T. 1: "Oświecenie Różokrzyżowców" i początki masonerii spekulatywnej 1614-1738
Autorzy:
Cegielski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.zip
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.pdf
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.mobi
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.epub
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf / Wydawnictwo Bellona
Opis:
ORDO EX CHAO – „Ład z Chaosu”. Ta pradawna formuła kosmologiczna, w epoce nowożytnej upowszechniona przez adeptów wiedzy tajemnej, do dziś pozostaje dewizą wielu systemów masońskich. Czy związki pomiędzy masonerią a sięgającą odległej przeszłości tradycją hermetyczną są przypadkowe? Jak sądzi wielu historyków, twórcy nowoczesnego, tak zwanego spekulatywnego, wolnomularstwa byli zwolennikami filozofii hermetycznej, szczególnie zaś alchemii duchowej. Czy wnieśli oni do zasad i rytuałów masonerii coś więcej niż intrygujące swą tajemniczością znaki i symbole? Na te i inne pytania odpowiada książka Tadeusza Cegielskiego, w której autor interpretuje teksty siedemnastowiecznych Różokrzyżowców. Wykazuje on, że przedstawiciele tego ruchu intelektualnego sformułowali ambitny program religijnej, naukowej i politycznej reformy oraz stworzyli ideę tajnego związku uczonych, zdolnego program ów zrealizować. Dowodzi, że utopijny program Różokrzyżowców przejęło wolnomularstwo, modyfikując go wszakże i przykrawając do możliwości mieszczańskiego społeczeństwa Anglii przełomu XVII i XVIII wieku. Den Hauptgegenstand der vorliegenden Arbeit bilden die gegenseitigen Relationen zwischen der „Rosenkreuzerei” und Freimaurerei als intellektuellen Bewegungen (die Freimaurerei auch als „Institution”) und den ideellen Krisen des 17. und 18. Jahrhunderts. Man betrachtete die „königliche Kunst” der Rosenkreuzer und des Freimaurertums als eine in vielen Richtungen ausgreifende weltanschauliche Reaktion auf die in verschiedenen Zeiten und vielerorts in Europa entstehenden Wertkrisen. Derartige Interpretation steht im Widerspruch zur traditionellen Fassung der Freimaurerei des 18. Jahrhunderts als ausschließlich einer „Avantgarde” bzw. eines „Vorpostens” der Aufklärung, gleichzeitig aber auch im Widerspruch zur (seltener stattfindenden) Darstellung der Freimaurerei als eines ideologischen Alliierten des ancien régime. Stattdessen hat der Autor ein dynamisches, in Zeit und Raum wechselndes Bild des Freimaurertums vorgeschlagen. Nach der Meinung des Autors erfüllte die „königliche Kunst” (verstanden hier als eine Synthese sowohl der Rosenkreuzer als auch ihrer freimaurerischen Nachfolger) vorschiedenartige Funktionen: von der religiösen bis zur politischen, immer durch das Schaffen einer praktischen Alternative für jeweiliges Problem oder weltanschauliches Dilemma. Deswegen können wir über die freimaurerische Alternative als über ein eigenartiges Phänomen des neuzeitlichen Gedankens sprechen. Die Vielheit der Funktionen der freimaurerischen Doktrin ergab sich direkt aus dem esoterischen Charakter der letzteren. Der eklektische Charakter des von den neuzeitlichen Neoplatonikem und Hermetisten ererbten Systems verursachte gleichzeitig, daß auf dessen Grund verschiedene, oft einander widersprechende Tendenzen des 17. und 18. Jahrhunderts Zusammenstoßen und in eine neue Vollständigkeit verschmelzen konnten. Daher z.B. kommt die Leichtigkeit auf, mit der sich das System bahnbrechende soziale Konzeptionen einerseits und Errungenschaften der wissenschaftlichen Naturkunde andererseits aneignete. Als ein offenes System war das Freimaurertum im Stande, auf viele von den Zeiten gestellte Fragen Antwort zu geben, viele Probleme und zwar auf verschiedene Weise zu lösen. Die hier vorgeschlagene Fassung des Problems der Freimaurerei erlaubte – hinsichtlich des 17. und 18. Jahrhunderts – nachstehende, miteinander verbundene Thesen vorzuführen: 1. Einen Teil ihrer ideellen Prinzipien, aber gleichzeitg alle ihre Funktionen sowie die symbolische Sprache und den initiierenden Charakter hat die Freimaurerei direkt bzw. indirekt von der Rosenkreuzerbewegung übernommen. Die „königliche Kunst” der Freimaurerei bildete „hic et nunc” praktische Verwirklichung des Programms der von den Rosenkreuzern angebotenen geistigen Erneuerung des Christentums. Mit anderen Worten: die spekulative Freimaurerei aktualisierte (im aristotelischen Sinne dieses Terminus) und instituierte die Utopie der Rosenkreuzer über die „Reformation der ganzen weiten Welt”. 2. Die Frage der ideellen Verbindungen zwischen der Rosenkreuzerbewegung und der Freimaurerei kann verhältnismäßig leicht entschieden werden, wenn wir die beiden Formationen analysiert haben, nicht nur von dem Gesichtspunkt der Programminhalte, sondern auch (oder sogar vor allem) aus der Sicht der von diesen Formationen ausgeübten intellektuellen Funktionen. Diese letzteren sollten sich demzufolge im Blickpunkt der Reflexion der zukünftigen Forscher finden. 3. Von Anfang des 18. Jahrhunderts bildete die freimaurerische Bewegung eine Plattform, auf der die sozialen und weltanschaulichen Konflikte der Aufklärung zum Vorschein kamen. Auf Grund der „königlichen Kunst” wurden sie zu einem gewissen Grade und bis zu einem gewissen Zeitpunkt entladen. Deswegen kann man auch von einer Kompensations – bzw. psychotherapeutischen Funktion der aufgeklärten Freimaurerei sprechen. Die hier vorgeführten Thesen hat der Autor mit zwei historischen Beispielen illustriert, die als Prüfstein der ganzen konzeption gedient haben. Das erste Beispiel von größter historischer Bedeutung betrifft die in erster Dekade des 17. Jahrhunderts gebildete Formation der Rosenkreuzer. Indem die „ältere”, d.h. die erste Generation der Rosenkreuzer die zahlreichen Fäden des Renaissancegedankens: der neoplatonischen Philosophie, des Hermetismus, der Philosophie der Natur und last but not least der lutherischen Reformation reinterpretierte und gleichzeitig in ein System synthetisierte, konnte sie ihr Programm der „allgemeinen Reformation der ganzen weiten Welt” verkünden. Die anonymen Aussagen des Organisators der Bewegung, des Pastors aus Tübingen, Johann Valentin Andreaes fanden in den Jahren 1614-1616 statt und begegneten einem starken und weiten Widerhall, der zeigte, daß das Programm, vorgelegt in den Manifesten Fama und Confessio und im Roman Chymische Hochzeit, wichtige Probleme der Gegenwart berührte. Aussagen der angeblichen Geheimbrüderschaft wurden nicht nur in Deutschalnd, sondern auch in Frankreich, England, Holland, Polen und Böhmen gelesen und riefen eine weitreichende intellektuelle Bewegung hervor, die von den Zeitgenossen „Manie der Rosenkreuzer” genannt wurde. Diese „Manie” hatte zur Folge, daß das ursprüngliche Programm des Freundeskreises aus Tübingen wesentlicher Modifizierung unterlag, in der strikte alchimistisch-hermetischen Richtung und in der Richtung, die mit dem Projekt der Gründung einer internationalen Akademie der Wissenschaften verbunden war. Diese Strömungen, die sich vor allem auf den Britischen Inseln entwickelt haben, brachten praktische Früchte, indem sie zum neuen Typ der freimaurerischen Logen inspirierten und Handlungen der Gründer von Londoner Royal Society, der ersten britischen Akademie der Wissenschaften (1660-1662), beeinflußten. Das zweite Beispiel steht in Verbindung mit den englischen Anfängen der spekulativen Freimaurerei und dem Enstehen des Systems der Großloge von London, die sich 1717 konstituiert hat (sog. Premier Grand Lodge), und drei Londoner Logen sowie eine Loge in Westminster umfaßte. Die organisatorische und ideelle Grundlage dieses Teiles der Bewegung bildeten die 1723 veröffentlichten The Constitutions of the Free and Accepted Masons von dem presbyterianischen Pastor James Anderson. Die Konstitutionen der Großloge von London wurden in der zweiten Ausgabe von 1738 ergänzt und verbessert und bildeten den Kanon der dreistufigen britischen Freimaurerei – der blauen bzw. Johannismaurerei. Das System, das sich schnell in Ländern des kontinentalen Europas verbreitet hat, bildete eine Alternative für die Logen vom sog. jakobischen Typ, die die Anhänger des verbannten Jakobs des Zweiten Stuart versammelten. Schon in den ersten Jahren des 18. Jahrhunderts besaßen diese Logen ihre Abzweigungen in katholischen Ländern Europas, d.h. in Frankreich, Italien und vielleicht sogar in Polen.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
Nauczanie prawa czy przepisów prawnych?
Autorzy:
Wołodkiewicz, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/914936.pdf
Data publikacji:
2015-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
nauka prawa
studia prawnicze
Oświecenie
II RP
Opis:
W dyskusjach nad modelem studiów prawniczych, od czasów oświecenia aż do dni dzisiejszych, przewija się motyw użyteczności prawa rzymskiego i innych przedmiotów historyczno-prawnych dla edukacji przyszłego prawnika oraz czy studia te powinny przygotowywać jedynie do wykonywania praktycznego zawodu, czy też powinny dawać formację bardziej teoretyczny. Reformatorzy studiów podkreślali zazwyczaj niedostatki dotychczasowego stanu nauczania prawa. Kwestionowali głównie niektóre wykładane przedmioty i postulowali wprowadzenie innych, bardziej ich zdaniem potrzebnych do kształcenia przyszłego prawnika. Stosunkowo wcześnie, bo już w dwa lata po odzyskaniu niepodległości, rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 16 października 1920 r. ujednoliciło studia prawnicze we wszystkich uniwersytetach polskich. Podobnie jak wiele rozwiązań pomyślanych przez twórców jako prowizoryczne, program studiów wprowadzony w 1920 r. przetrwał cały okres dwudziestolecia międzywojennego i w swych podstawowych rozwiązaniach był realizowany jeszcze w Polsce Ludowej. Ten prowizoryczny program – który n.b. dotrwał do roku 1939 i był stosowany jeszcze w pierwszych latach po II wojnie światowej – wywołał żywe polemiki w polskich środowiskach uniwersyteckich. Najbardziej charakterystyczna była w tym względzie dyskusja między dwoma profesorami Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie: historykiem prawa Oswaldem Balcerem i karnistą Juliuszem Makarewiczem.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2015, 67, 1; 233-248
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemysł tłumaczeniowy: Oświecenie jako masowe oszustwo. Nowe uwagi na temat nienowego problemu
Autorzy:
Schauffler, David
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/466813.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:
This essay takes its inspiration from Adorno and Horkheimer’s work Dialektik der Aufklärung, which critically examines culture at large. Schauffler interrogates all the key words used in his title in order to discuss the significance of translation in contemporary culture and communication. The industrial aspect of translation is related to Walter Benjamin’s claim that (literary) translation is not supposed to serve the reader. Nowadays, on the other hand, translation is an industry and as such is obliged to be subordinated to the demands of the market. That reflects on the assumptions and strategies employed by the translator: her/his attitude to the source language and the very notion of translation are modified accordingly.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2011, 1-2(22-23) konteksty anglistyki; 55-65
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Daj Boże Oświecenie w Polsce!”. Określenia Boga w pierwszym roczniku czasopisma „Monitor”
'God, Give the Enlightenment in Poland!'. Names of God in the first issue of "Monitor"
Autorzy:
Gorzelana, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400611.pdf
Data publikacji:
2015-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Polish Enlightenment
religion
"Monitor"
God
oświecenie polskie
religia
„Monitor”
Bóg
Opis:
W artykule przedstawiono określenia Boga obecne w czasopiśmie „Monitor” w 1765 roku. Periodyk, propagując hasła oświeceniowe, nie podważał wiary w Boga. Pojawiają się w nim określenia Boga jako stworzyciela (Stwórca), władcy (Pan Najwyższy, Pan Zastępów), opiekuna (Opatrzność) i sędziego (wyrok boski, boski urząd sądzenia). Także skonwencjonalizowane zwroty (uchowaj Boże, daj Boże) odzwierciedlają religijny światopogląd redaktorów bądź korespondujących z nimi czytelników „Monitora”.
The paper depicts the names of God present in the journal ‘Monitor’ in 1765. The maga-zine, while promoting Enlightenment slogans, did not undermine the faith in God. Therefore, the following names of God appear in the periodical: the Creator (Stwórca), the Ruler (Pan Najwyższy, Pan Zastępów), the Guardian (Opatrzność) and the Judge (wyrok boski, boski urząd sądzenia). There are also conventionalized phrases (uchowaj Boże, daj Boże) which reflect the religious belief of the editors or Monitor’s readers corresponding with them.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2015, 1; 63-76
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oparte na wiedzy
Founded on knowledge
Autorzy:
Neri, Raffaella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/97083.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Instytut Projektowania Architektonicznego. Zakład Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej
Tematy:
wiedza
rozum
emocje
oświecenie
Boullée
reason
emotion
Enlightenment
Opis:
W XVIII wieku Boullée stworzył nową podstawę architektury: jako prawdziwy człowiek rozsądku, zaczął od sedna sprawy, starając się wszystko spoić, tak by zjednoczyć konieczność rozumu z siłą emocji. Oświecenie nie jest jednakże pozytywizmem. W oświeconej myśli, rozum „rozświetla” rzeczy na świecie, pozwalając nam wnikliwie zrozumieć i wywoływać wszystko, co dotyczy ludzkości: zwłaszcza emocje i uczucia. Podobnie jak w przypadku Le Corbusiera, dla Boullée architektura była emocją, zdziwieniem, zaskoczeniem, poznaniem: zjawiskami, które nie pojawiły się racjonalnie, ale instynktownie i emocjonalnie. Nie odbywały się one poprzez dedukcyjne, logiczne lub „pozytywne” myślenie, ale opierały się raczej na analogicznej myśli; rozum był przy tym narzędziem wywołującym emocje przywołane zjawiskami architektonicznymi.
In the 18th century Boullée provided a new foundation for architecture: he began at the root of the matter, aiming to hold everything together, as a true man of reason, to unite the necessity of reason with the power of emotion. Enlightenment is not Positivism, after all. In enlightened thought reason “Iluminates” things in the world, allowing us to deeply understand and produce all that concern humanity: emotions and feelings primarily. For Boullée, too, as for Le Corbusier, architecture was emotion, astonishment, surprise, recognition: phenomena that did not occur rationally, but instinctively and emotionally. They did not took place through deductive, logical or “positive” thinking, but were based rather on analogical thought; whereby reason was the tool that induced emotions evoked by architectural phenomena.
Źródło:
Pretekst; 2019, 9; 47-52
2449-5247
Pojawia się w:
Pretekst
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczanie prawa w Poznaniu w czasach stanisławowskich
Autorzy:
Szafrański, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/914934.pdf
Data publikacji:
2015-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Oświecenie
nauczanie prawa
Akademia Lubańskiego
dzieje Poznania
Opis:
Poznań stanowił w czasach stanisławowskich silny ośrodek szkolnictwa w Wielkopolsce i w kraju, co wiązało się gównie z tradycjami nauczania w powstałych jeszcze w XVI w. szkołach: Akademii Lubrańskiego (podległej ówcześnie krakowskiemu uniwersytetowi) oraz Kolegium Jezuickiego założonego przez Jakuba Wujka. Druga połowa XVIII w. stanowiła czas silnej konkurencji obu szkół i walki o przetrwanie choćby jednej z nich poprzez podniesienie jej do rangi uniwersytetu. Znaczącą rolę w tym procesie odgrywała Komisja Edukacji Narodowej, jak i bieżąca polityka państwa, na którą wpływ miała kasata zakonu jezuitów oraz reformy szkolnictwa, w którą uwikłana była Akademia Krakowska – żywotnie zainteresowana utrzymaniem w Poznaniu zaledwie własnej kolonii akademickiej w postaci Akademii Lubrańskiego i zahamowania procesu powstania w tym mieście jakiekolwiek szkoły wyższej.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2015, 67, 1; 259-284
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Jakub Rousseau – prekursor konceptu dialektyki oświecenia
Autorzy:
Wlentowicz, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705203.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
kultura
natura
uspołecznienie
historyczność
racjonalność
zmysłowość,Oświecenie
dialektyka oświecenia
Opis:
W pierwszej części artykułu nawiązuję do słynnego eseju Kant i Rousseau, którego autor, Ernst Cassirer, wyjaśnia, czym było „wyrwanie z dogmatycznej drzemki”, jakiego doznał Kant za sprawą Rousseau w dziedzinie rozumu praktycznego. Przychylam się do zdania wybitnego filozofa kultury, o ile przypisuje on Rousseau zasługę zainspirowania Kanta ideą autonomii woli jako źródła prawa moralnego i jurydycznego; idea ta, jak wiadomo, stała się fundamentem całej filozofii praktycznej myśliciela z Królewca. Lecz podejmując trop konfrontacji Kanta i Rousseau, pragnę pójść dalej niż Cassirer i pokazać - w drugiej części tekstu - znaczącą różnicę między tymi filozofami, która polega przede wszystkim na tym, że Rousseau, w odróżnieniu od Kanta, wykracza poza paradygmat filozofii oświeceniowej. Zrywa bowiem z platońsko- paulińsko-augustyńsko-luterańską dychotomią zmysłowości i rozumu (implikującą kształtowanie kultury poprzez represję natury), odstępuje od tradycjonalistycznego założenia niezmienności natury ludzkiej i uniwersalizmu ludzkiej racjonalności, zarzuca też historiozoficzny optymizm oparty na wierze w stałość postępu. W zamian znajdujemy u Rousseau: rewaloryzację cielesno- -afektywnego aspektu człowieczeństwa, hipotezę o ewolucyjnym rozwoju człowieka i historycznym charakterze kultury, a także ambiwalentny stosunek do rezultatów naszej gatunkowej autokreacji, słowem - zaczątki XX-wiecznego konceptu dialektyki oświecenia. Dzięki temu stanowisko Rousseau w zakresie antropologii, etyki, filozofii kultury, społeczeństwa i historii wydaje mi się bliższe naszej ponowoczesnej współczesności niż Kantowskie.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 317-326
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego oświecenie? Tomasz Cieślak i Jerzy Wiśniewski rozmawiają z Profesorem Wiesławem Puszem
Why the Enlightenment? Tomasz Cieślak and Jerzy Wiśniewski talk to Professor Wiesław Pusz
Autorzy:
Cieślak, Tomasz
Wiśniewski, Jerzy
Pusz, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682736.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Enlightenment
Polish Philology in Lodz
poets of Lodz
Oświecenie
łódzka polonistyka
łódzcy poeci
Opis:
Interviewed by Tomasz Cieślak and Jerzy Wiśniewski, Professor Wiesław Pusz – an expert in the literature of the Polish Enlightenment – talks about the people of Polish Philology of the University of Lodz, his research passions and favourite reading matters.
W rozmowie z Tomaszem Cieślakiem i Jerzym Wiśniewskim profesor Wiesław Pusz, badacz literatury polskiego oświecenia opowiada o środowisku łódzkiej polonistyki, swoich badawczych pasjach i lekturach.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2016, 5; 255-266
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja natury w filozofii Stanisława Staszica
Autorzy:
Sznajderski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2106072.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
S. Staszic
natura
Oświecenie
filozofia polska
G.L. Buffon
Opis:
Artykuł analizuje koncepcję natury w filozofii Stanisława Staszica. Podstawowym czynnikiem w filozofii Oświecenia była natura. Według Staszica, w fundamentalnym znaczeniu natura to świat przyrody ożywionej i nieożywionej. We wszechświecie, stworzonym przez Boga, panuje porządek i jedność. Człowiek jest wyróżnionym elementem przyrody. Na Staszica koncepcję natury wpłynęli G.L. Buffon i J.J. Rousseau.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 287-297
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czytanie Krasickiego w Dubiecku (i trochę historii)
Reading Krasicki in Dubieck (and some history)
Autorzy:
Pusz, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942692.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Krasicki
Dubieck
oświecenie
Opis:
The article is a summary of a meeting of scholars of the Enlightenment literature, dedicated to the works by Ignacy Krasicki, which was held in May 2013 in Dubieck. The author also briefly discusses the history of Polish post-war research on the eighteenth-century literature.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2013, 02
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wierszowana historiozofia wolności (1773-1830)*
Autorzy:
Waśko, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420689.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
filozofia dziejów
wolność
oświecenie
romantyzm
poezja polska
rewolucja francuska
polskie powstania
Opis:
Tematem artykułu są związki poezji polskiej epoki oświecenia i wczesnego romantyzmu ze współczesną filozofią dziejów. Obok tematyki historii narodowej w poezji polskiej tego okresu daje się zauważyć także zainteresowanie historią powszechną ludzkości. Poeci polscy starają się określić pozycję Polski – dawnej i współczesnej – w historii powszechnej. Ukazują przebieg dziejów ludzkości oraz w różny sposób odpowiadają na pytanie, czym są dzieje i czy rządzą nimi jakieś stałe prawa. Franciszek Karpiński (1741-1825), wybitny reprezentant sentymentalizmu, opłakuje upadek złotej wolności szlacheckiej po I rozbiorze Polski (1772) oraz ukazuje historię, zgodnie z poglądami Jana Jakuba Rousseau, jako proces stopniowego upadku wolności w miarę oddalania się od pierwotnego stanu natury. Jakub Jasiński (1761-1794) uważa z kolei, że wolność jest prawem naturalnym człowieka, a historia spełni swój cel, gdy prawo to zostanie przywrócone dzięki zwycięstwu rewolucji francuskiej i polskiego powstania przeciwko zaborcom. Julian Ursyn Niemcewicz (1757-1841) twierdzi natomiast, że postęp nie jest możliwy, bo natura ludzka jest pełna wad, a historia ludzkości to „Boże igrzysko”. Adam Mickiewicz (1798-1855) i Juliusz Słowacki (1809-1849), najwybitniejsi poeci polskiego romantyzmu, przedstawiają dzieje powszechne jako postęp wolności. Młody Mickiewicz w roku 1822 utożsamia postęp z realizacją haseł rewolucji francuskiej, choć krytycznie ocenia jej przebieg. Natomiast Słowacki w okresie powstania listopadowego (1830) za ideał ustroju gwarantującego wolność jednostki i narodu uznaje brytyjską monarchię konstytucyjną. Analizowane w artykule wiersze dowodzą, że poeci polscy rozpatrują sprawę polską na tle historii powszechnej. Ich spektrum ideowe obejmuje staropolską tradycję republikańską i myśl Rousseau (Karpiński), hasła rewolucji francuskiej (Jasiński, Mickiewicz) oraz liberalizm brytyjski (Słowacki). Niemcewicz natomiast jest pesymistą i nie wierzy w postęp.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2013, 4, 6; 55-75
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ filozofii Protagorasa na myśl Platona
Autorzy:
Konrad, Boguta,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897388.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Protagoras
Plato
Athenian Enlightenment
epistemology
ontology
Oświecenie Ateńskie
epistemologia
ontologia
Opis:
The article concerns a widely ignored influence of Protagoras on Plato. My objective is to show that generally speaking there would be no Plato’s philosophy if it was not for the thought of Protagoras. The philosopher from Abdera influenced Plato on many levels. I started off with pointing out that Protagoras “gave” young Plato directions towards his crystallised philosophy. Consequently, I argue that Plato created his world of infinitely existing ideas in opposition to Protagoras’s epistemology. Moreover, in order to prove that sophists are not philosophers, later on Plato abandoned his so-called middle philosophy and once again changed his views, forming his late philosophy of five principles.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(2 (453)); 71-80
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieś opuszczona
Autorzy:
Goldsmith, Oliver
Współwytwórcy:
Kamiński, Ludwik
Data publikacji:
2014-08-26
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Poemat
Oświecenie
Liryka
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Redakcję techniczną wykonała Paulina Choromańska, natomiast korektę utworu ze źródłem wikiskrybowie w ramach projektu Wikiźródła. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Źródło:
Oliver Goldsmith, Wieś opuszczona, Warszawa 1806.
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
Lucjan Puchalski: Oświecenie po austriacku. Świat przedstawiony w operach Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wrocław 2011, 233 S.
Autorzy:
Krauze-Olejniczak, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178781.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Źródło:
Studia Germanica Posnaniensia; 2013, 34; 192-194
0137-2467
Pojawia się w:
Studia Germanica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wolność ludzka w ujęciu Jana Jakuba Rousseau
Human freedom according to Jean-Jacques Rousseau
Autorzy:
Zawadzka, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431078.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Rousseau
enlightenment
freedom
oświecenie
wolność
Opis:
Jean-Jacques Rousseau defended human freedom in individual and social dimensions. The basis for human freedom was natural freedom, appropriate to the primitive man, who lived in a state of nature. For Rousseau the original freedom was obedience to the laws of nature. In the social sphere it corresponded to the freedom as obedience to the general will, which was manifested in law. In the life of particular person freedom meant renouncing artificial needs.
Jan Jakub Rousseau broni wolności człowieka w wymiarze indywidualnym i społecznym. Podstawą wolności jest wolność naturalna, właściwa człowiekowi pierwotnemu, żyjącemu w stanie natury. Wolność pierwotna jest posłuszeństwem wobec praw natury. W sferze społecznej odpowiada jej wolność jako posłuszeństwo woli powszechnej, przejawiającej się w prawie. W życiu osobistym wolność polega na wyrzeczeniu się sztucznych potrzeb.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2016, 52, 1; 121-135
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mazurek Dąbrowskiego
Autorzy:
Wybicki, Józef
Współwytwórcy:
Niedziałkowska, Marta
Sekuła, Aleksandra
Data publikacji:
2010-11-25
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Hymn
Oświecenie
Liryka
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ.
Źródło:
Śpiewnik polski, tom I, Lwów 1878
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
Das Seelsorgekonzept des Ignaz Heinrich von Wessenberg in Grundzugen
Autorzy:
Dalecki, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19932975.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu
Tematy:
pastoral care
Konstanz
formation
enlightenment
reform
Wessenberg
duszpasterstwo
kształcenie
oświecenie
reforma
Opis:
Artykuł jest próbą przedstawienia zarysu koncepcji pastoralno-duszpasterskiej Ignacego Henryka von Wessenberga, który odegrał istotną rolę w budowaniu struktur administracyjno-duszpasterskich tworzonej właśnie diecezji Konstanz. Von Wessenberg był wikariuszem generalnym i administratorem tego biskupstwa. Jego poglądy wskazywały na chęć utworzenia w Niemczech Kościoła episkopalnego, kierowanego wprawdzie przez prymasa, ale opartego na ustroju Kościołów krajowych przenikniętych ideami austriackiego oświecenia. Gruntowną reformę życia duchowego chciał on zaprowadzić przez odnowę liturgii oraz odpowiednie kształcenie kleru.Publikacja nakreśla czynniki mające wpływ najpierw na rozwój osobowości Wessenberga, a następnie na jego poglądy dotyczące Kościoła oraz duszpasterstwa. Akcentuje rolę ojca i wpływ „józefińskich” biskupów, których poglądy bardzo wyraźnie odcisnęły się w późniejszych działaniach pastoralnych Wessenberga. Następnie tekst przedstawia jego zapatrywania na dogmatykę, eklezjologię oraz opartą o nie koncepcję duszpasterstwa, która najlepiej wyraziła się w procesie formacji duchowieństwa, kleru i wiernych.
This article attempts to present the pastoral vision of a German priest Ignaz Heinrich von Wessenberg, who played an important role in the creation of the Konstanz diocese and the formation of this diocese’s pastoral and administrative structures. Von Wessenberg was a vicar-general and an administrator of this new ecclesiastical unit. His activities reflected his idea of establishing an episcopal Church in Germany, headed by a primate, modelled upon national churches in accordance with ideas of Austrian Enlightenment. He was also actively promoting a thorough reform of spiritual life, by the means of liturgy and appropriate clerical formation.This article first presents factors that influenced the personality of Wessenberg and his views on the Church and pastoral care. It emphasises the role of his father and ideas of „Josephinist” bishops that left a distinct mark on his future pastoral work. Next it presents Wessenberg’s views concerning ecclesiology and dogmatic theology and the impact these views had on his idea of pastoral care, which found its best expression in formation processes of clergy and laity that he supervised.
Źródło:
Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia; 2020, 27; 309-324
0208-7626
Pojawia się w:
Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbieractwo jako krytyka kultury. Przypadek Rousseau
Autorzy:
Czerzniewska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706034.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Oświecenie
kolekcjonerstwo
kultura gabinetowa
filozofia
teoriasztuki
kultura wizualna
teoria państwa
natura
wyobraźnia
antykwaryzm,przyrodoznawstwo
Opis:
Postawa człowieka wobec dóbr materialnych i metody posługiwania się nimi w dyskursie kulturowym od zawsze warunkowały przynależność do wspólnoty i społeczny awans. Kolekcjonerstwo w Oświeceniu było faktem społecznym. Utworzyło teatr dyskusji nad normami kultury. Dobrami materialnymi w gabinetach, z uwagi na ich wartość materialną i funkcje poznawcze, posługiwano się jako konstrukcjami filozoficznymi legitymizującymi porządek społeczny i ideał ładu świata istniejący w wyobrażeniach społecznych. Jean-Jacques Rousseau posłużył się rolami i warsztatem kolekcjonerów, filozofów, podróżników - do podważenia ładu zawartego w mikrokosmosie gabinetu. Skostniały model kultury gabinetowej, przechowującej filozofię poznania, wypełnił ruchomą konstrukcją intelektualną utkaną z paradoksu, groteski, karykatury. Krytyka kultury Rousseau polegała na obnażaniu trwałości reguł kolekcjonowania za pomocą zabiegów służących animacji. W zasady kultury gabinetowej włożył mechanizmy ich przełamywania i rozbijania: eksploatując doświadczenie estetyczne podbudowane teorią poznania empirycznego, podważał reguły arystotelesowskiej mimesis w kulturze estetyczno-literackiej. Kultura gabinetowa jest dla Rousseau tylko zewnętrzną ramą, bywa kostiumem i maską, a innym razem karykaturalnym odbiciem samej siebie. Rousseau napędzał monolityczną konstrukcję wyobraźni i czynił z niej przestrzenną zabawkę oraz łamigłówkę inspirującą umysł do niezależnego myślenia. To służyło odsłonięciu metod posługiwania się schematami kulturowymi w nowym wydaniu. Mechanizm groteskowo-karykaturalny, wpleciony w skarykaturyzowaną uprzednio formę zbieractwa i takąż osobowość zbieracza, sprzyjał wyzyskaniu i wywróceniu ich istoty. Pobudzanie, poruszenie, zdejmowanie i demaskowanie było podyktowane wiarą, że burzenie reguł gabinetowych ma właściwości scalania uprzednio rozczłonkowanej jedności - że jest sposobem na powrót do źródeł.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 241-257
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mary Wollstonecraft i feministyczna krytyka Emila J.J. Rousseau
Autorzy:
Wodzik, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706292.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
M. Wollstonecraft
J.J. Rousseau
Oświecenie
emancypacja
pedagogika,feminizm
ruch sufrażystek
Opis:
Mary Wollstonecraft i Jean-Jacques Rousseau, jako przedstawiciele Oświecenia, oboje poświęcili swoje dzieła wychowaniu. Wollstonecraft w rozprawie Wołanie o prawa kobiety wielokrotnie odnosiła się do ogólnej koncepcji płci oraz kobiecości zawartych w Emilu, czyli o wychowaniu Rousseau. W powieści tej francuski filozof opisał, jak powinno wychowywać się jednostki w duchu naturalizmu. Kolejne etapy rozwoju Emila wieńczy jego wejście w okres dojrzałości, kiedy to spotyka swą wybrankę Zofię i jest gotów do założenia własnej rodziny. Rousseau opisał Zofię jako skromną, niewyedukowaną kobietę, której głównym zadaniem jest podobać się swemu przyszłemu mężowi. Tę wizję kobiecości skrupulatnie krytykuje Wollstonecraft. Podważa ona przesądy o „kobiecej naturze” oraz postuluje otwarcie koedukacyjnych szkół. Argumentuje też za taką samą edukacją dla dziewczynek jak dla chłopców, widząc w tym sposób na poprawę losu kobiet w społeczeństwie, przez co społeczeństwo może tylko zyskać. Prócz tego wprowadza pojęcie patriotycznego macierzyństwa. Artykuł przedstawia stanowiska obojga filozofów oraz wskazuje na podstawowe różnice między ich poglądami. Dodatkowo umieszcza twórczość Wollstonecraft w szerszym kontekście feministycznym.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 349-361
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Izaak Gotfryd Goedtke (1691-1765). Z badań nad studiami uniwersyteckimi i karierami prawników doby oświecenia.
Autorzy:
Kitowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/914935.pdf
Data publikacji:
2015-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Pomorze Gdańskie
nauka prawa
Oświecenie
Opis:
Osoba Goedtkego jest dobrze znana nie tylko niemieckiej, ale także polskiej (przede wszystkim pomorskiej) historiografii. Pogłębione kwerendy źródłowe, zwłaszcza w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy (w zespole akt miejskich Chojnic), pokazują jednak, że obraz Goedtkego wciąż nie jest pełny i możemy rozwinąć go o wiele nowych, a jednocześnie niezwykle ciekawych kwestii. Warto zatem prześledzić losy jego życia, szczególnie w kontekście badań nad studiami uniwersyteckimi protestanckiej młodzieży z pruskich miasteczek, które nie znalazły dotychczas szerszego zainteresowania w historiografii , jak i późniejszych losów pochodzących z nich absolwentów.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2015, 67, 1; 249-257
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joanna Gorzelana, Swoistość stylistyczno-językowa poezji religijnej okresu oświecenia. Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2016, ss. 433
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/777143.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
poezja
Oświecenie
recenzja
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2017, 74/1; 174-176
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Małgorzata Ewa Kowalczyk, Zagraniczne podróże Polek w epoce oświecenia, Wydawnictwo LTW, Łomianki 2019, ss. 496
Autorzy:
Penkała-Jastrzębska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375528.pdf
Data publikacji:
2021-06-12
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
oświecenie
podróze
kobiety
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2021, 12; 192-197
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawda jako narzędzie transgresji. Parezja a postawa nowoczesności w filozofii Michela Foucaulta
Autorzy:
Kowalczyk, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/600461.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Foucault
Kant
Oświecenie
techniki siebie
nowoczesność
parezja
Opis:
Niniejszy artykuł został opracowany na podstawie mojej pracy licencjackiej Oświecenie według Michela Foucaulta - uwagi w sprawie koncepcji etosu nowoczesności napisanej pod promotorstwem dr Marcina Marii Bogusławskiego, obronionej 13.07.2018 w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego. Większość fragmentów widocznych w artykule zaczerpnąłem z owej pracy, zmieniając je nieznacznie ze względu na wymogi formalne obecnego tekstu.
In the article I analyze the idea of the Enlightenment in Michel Foucault’s philosophy. Also, I analyze a few possible practices of parrhesia which Foucault has been studying during his career. I try to show up the connections that in my opinion exist between these two issues. I describe the idea of ethos of modernity as the „methodological frame”, which can be analyzed as a kind of „clue” for the subjective action in modernity. Parrhesia, then, can be a specific action that we can practice as the ethos of modernity.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2019, 44, 1; 66-85
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie sensacyjne w powojennej literaturze polskiej
Enlightenment and crime fiction in polish post-war literature
Autorzy:
Kaczyński, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690306.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Oświecenie
literatura sensacyjna
powieść kryminalna
powieść szpiegowska
powieść historyczna
kryminał historyczny
powieść „płaszcza i szpady”
powieść tajemnic
enlightenment
thriller
crime fiction
spy story
historical novel
historical crime fiction
cloak-and-dagger story
mystery novel
Opis:
The Enlightenment inspired the Polish post-war authors to create thriller fables in different ways: first of all, there were attempts to literary work out authentic histories, then some authors “revealed” alleged inside stories of real events, finally some stories presented completely fictional episodes set in the realities of Polish, sometimes also European, Age of Enlightenment. The vision of the epoque, based on historical sources and studies, is most often rather stereotypical and illustrative in character, but nothing else should be expected in the popular literature. If there are any attempts to revise the view of that times, they refer only to the traditions of popular literature as well (like in the novel “Choć nas potępiają umysły zacięte...” written by Jerzy Siewierski, which clearly refers polemically to Aleksander Dumas’s “Diaries of a Doctor”). Except historical studies, diaries and other sources, also the literature of the Enlightenment is used in different ways. There are quotes or crypto-quotes in the plot, characters often read books that were popular in that times, we can also recognize features of some characters as typical for satire, comedy or novel of the Enlightenment Ages. Sometimes the narrative-fictional patterns of the eighteenthcentury novel are used as literary allusion. However, the most interesting works are the ones in which authors managed not only to compare a sensational, spy or criminal episode to the realities of the epoque, but also make elements of “the Spirit of the Enlightenment” an integral part of that plot. It is especially visible in the novels of Siewierski’s or Jerzy Piechowski’s.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2016, LXXI; 139-155
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jean Jacques Rousseau: oświecenie a sobą-pisanie
Jean Jacques Rousseau: Enlightenment and Writing by Himself
Autorzy:
Urbański, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343629.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Oświecenie
nauki społeczne
pismo
poznanie usytuowane
Enlightenment
social science
writing
situated cognition
Opis:
Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie Jana Jakuba Rousseau jako antropologa nowoczesności. Twierdzę, że pomiędzy pisaniem Wyznań a pozostałymi pracami Rousseau, dotyczącymi źródeł pochodzenia porządku społecznego, istnieje wewnętrzny związek, który określa jego sposób poznania tego, co społeczne. Proponuję zdefiniować ów sposób jako poznanie usytuowane społecznie. Epistemologiczne ograniczenia związane z poznaniem usytuowanym stanowią ontologiczną szansę na uchwycenie złożoności społecznej bez redukowania jej do przedmiotu jako efektu syntetycznych zdolności oświeconego rozumu. Stąd też zawartość Wyznań można odczytywać jako pytanie: jakiego rodzaju prace powinien wykonać badacz, by osiągnąć autonomiczną pozycję, która pozwala spoglądać na świat społeczny z lotu ptaka? Twierdzę, że Rousseau w Wyznaniach i innych pracach wykonuje tę samą pracę pisania. Z jednej strony, rekonstruuje swoją własną sytuację społeczną jako myśliciela, co czyni go współczesnym antropologiem, który wnika w wielość światów społecznych. Z drugiej jednak strony, pisze również jak oświecony prawodawca, proponując nowy sposób przynależności społecznej jako uniwersalną postać politycznej wspólnoty. Stąd też rzemiosło pisania wspomnień, wyznań, listów, luźno formułowanych myśli itd. – swoistego rodzaju bycie-w-świecie każdego badacza – staje się prostym narzędziem, które umożliwia nieustający proces samo-odniesienia w praktyczno-teoretycznym wymiarze pracy naukowej, zwłaszcza w obszarze nauk społecznych.
The present paper aims at presenting Jean Jacques Rousseau as an anthropologist of modernity. I argue that between his Confessions and other works concerning origins of the social order there is an inner connection which determined his mode of the social world knowing. I propose to define this mode by use of the contemporary concept of socially situated cognition. The epistemological restriction of situated cognition is an ontological opportunity to grasp the complexity of the social world without reducing it to the object as a result of synthetic capabilities of enlightened reason. Thus the main problem of Confessions can be read as the question: What kind of inner work researcher should perform to achieve the self-ruling position which enables him to look at the social world from an uninvolved point of view? I claim that Rousseau in Confessions as well as in other his works makes the same work. On the one hand, he reconstructs his own social situation as a scholar what makes him a contemporary anthropologist who penetrates mentally numerous social worlds. On the other hand, he also writes as an enlightened lawmaker, who proposes a new social participation as the universal form of political community. Therefore the craft of writing of confessions, memories, etc. becomes a simple tool which enables the relentless process of self-reference on practical and theoretical levels of science, especially social science.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2017, 5; 169-186
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cenzura we Francji doby Oświecenia
La censure française à l’époque des Lumières
Autorzy:
Matyaszewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954318.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
cenzura
Oświecenie
ancien régime
censorship
Enlightenment
old regime
Opis:
Bien que cette étude ambitionne de présenter le caractère et le fonctionnement de la censure française tout au long du siècle des Lumières, donc dès le début du XVIIIe siècle jusqu’à la fin des guerres napoléoniennes, c’est décidément l’époque de l’ancien régime qui attire notre attention toute particulière. Il s’agit de montrer comment et selon quels principes la monarchie française de Louis XV et de Louis XVI organise un système de contrôle de l’imprimé, appelé le Bureau de la Librairie, qui lui permet de décider de ce qui peut parvenir aux lecteurs. C’est dans la même mesure la personne du censeur, ses origines sociales et son statut public, que l’institution pour laquelle il travaille, qui deviennent le centre d’intérêt de cette étude. On tient surtout à montrer les mécanismes du fonctionnement de la censure préventive (domaine où le pouvoir a un monopole absolu, car la Sorbonne et le Parlement ne peuvent se prononcer que sur le sort d’un livre qui est déjà imprimé) qui, par le biais du système de différents privilèges et permissions, arrête ou, tout au contraire, accorde la publication de textes imprimés. Contrôler la circulation de la pensée, c’est également diminuer et, en même temps, concentrer à Paris le nombre d’imprimeries officielles. De plus, le pouvoir crée également un système de censure répressive qui, à l’aide de la police du livre, lutte sur le territoire de la monarchie française contre l’épanouissement du texte illégal, imprimé soit à l’étranger, soit clandestinement. L’image du système de censure à l’époque des Lumières ne serait pourtant pas complète si l’on ne voulait pas comprendre dans quelle mesure celui-là restait, surtout vers la fin du XVIIIe siècle, en rapport intellectuel avec l’époque où il fonctionnait. Autrement dit, aussi bien le pouvoir que, surtout, les censeurs qui le représentent, restent sous une forte influence des idées et des pensées éclairées qui traversent alors la monarchie française. La censure devient donc parfois assez souple, au point que le nombre des permissions augmente considérablement et que plusieurs titres contrefaits et interdits circulent de plus en plus souvent dans la société française. Décidément, rien ne pouvait arrêter le mouvement des Lumières ni l’avènement des temps nouveaux et, par un paradoxe saisissant, la censure, elle aussi, semble bien le prouver clairement à travers son histoire.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 5; 5-23
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia Oświecenia: społeczeństwo – umowa społeczna – własność – władza
Autorzy:
Sznajderski, Tadeusz Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1013577.pdf
Data publikacji:
2020-08-05
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Oświecenie
społeczeństwo
umowa społeczna
J. Locke
J.J. Rousseau
Enlightment
society
social contract
Opis:
CEL NAUKOWY: Celem pracy jest charakterystyka koncepcji prawa natury, społeczeństwa, umowy społecznej, własności głównych filozofów Oświecenia J. Locke’a i J.J. Rousseau. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problematyka badań zaprezento‑ wana w pracy ma charakter eksploracyjny i odpowiada na następujące pytania: Jakie są główne elementy Oświecenia jako epoki filozoficznej? Jakie były kon‑ cepcje społeczeństwa i umowy społecznej J. Locke’a oraz J.J. Rousseau? Jakie były teorie własności w teoriach obu myślicieli ?Metodę badawczą oparto na analizie poglądów i fragmentów tekstów głównych prac J. Locke’a i J.J. Rousseau. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej zawarta jest charakterystyka okresu Oświecenia. Druga obejmuje charakterystykę spo‑ łeczeństwa, umowy społecznej, własności i władzy politycznej obu myślicieli. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autor przedstawia, że obie koncepcje Locke’a i Rousseau uznają za najistotniejsze: samodzielność świata przyrody, społeczeństwa i podmiotu ludzkiego w porównaniu z wcześniejszymi teoriami filozoficzno-społecznymi. Prawa natury i umowy społeczne są podstawą norm moralnych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Obie przedstawione oświeceniowe koncepcje człowieka i społeczeństwa oparte są na koncepcji na‑ tury i praw natury stworzonych przez Boga. Natura jest okresem pierwotnym, wzorcowym, doskonałym. Własność, relacje egoistyczne między ludźmi i władza utrudniają życie i rozwój człowieka. Na podstawowych ideach teorii filozoficz‑ nych Locke’a i Rousseau zbudowane zostały fundamenty całej epoki Oświecenia.
Research objective: The purpose of the work is to characterise the concept of the law of nature, society, social contract, ownership and political power developed by the main philosophers of Enlightenment, J. Locke and J. J. Rousseau. The research problem and methods: The research topics presented in the paper are exploratory and answer the following questions: What are the main elements of Enlightenment as a philosophical era? What were the concepts of society and social contract developed by J. Locke and J.J. Rousseau? What were the theories of ownership and political power developed by both philosophers? The research method was based on the analysis of texts by J. Locke and J.J. Rousseau. The process of argumentation: The article consists of two parts. The first contains the characteristics of the Enlightenment period. The second presents the characteristics of society, social contract, ownership and political power developed by both thinkers. Research results: The author shows that the concepts of both Locke and Rousseau emphasise the independence of the world of nature, society and a human subject in comparison with the earlier philosophical and social theories. The laws of nature and social contracts are the basis of moral norms. Conclusions, innovations and recommendations: The two Enlightenment concepts of man and society are based on the concept of nature and the laws of nature created by God. Nature is a primary, exemplary, perfect period. Ownership, egoistic relations between people and power impede human life and development.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2020, 11, 34; 49-65
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Monachomachia
Autorzy:
Krasicki, Ignacy
Współwytwórcy:
Niedzialkowska, Marta
Sekuła, Aleksandra
Data publikacji:
2010-03-02
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Poemat heroikomiczny
Epika
Oświecenie
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Źródło:
Ignacy Krasicki, Monachomachja i Antymonachomachja, Bibljoteka Polska, Warszawa 1924
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Audiobook
Tytuł:
Antymonachomachia
Autorzy:
Krasicki, Ignacy
Współwytwórcy:
Niedziałkowska, Marta
Kozioł, Paweł
Data publikacji:
2010-03-02
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Poemat heroikomiczny
Epika
Oświecenie
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Źródło:
Ignacy Krasicki, Monachomachja i Antymonachomachja, Bibljoteka Polska, Warszawa, 1924
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
Oświecenie i kontroświecenie czasów Królestwa Polskiego. Polemika o. Karola Surowieckiego z ministrem Stanisławem Kostką Potockim
The Enlightenment and Counter-Enlightenment in the age of the Kingdom of Poland. The polemics between Father Karol Surowiecki and minister Stanisław Kostka Potocki
Autorzy:
Szczurowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560449.pdf
Data publikacji:
2017-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
oświecenie
kontroświecenie
polemika
Karol Surowiecki
Stanisław Kostka Potocki
Enlightenment
Counter- Enlightenment
polemics
Opis:
Zwolennicy idei oświecenia, poddając racjonalnej krytyce otaczającą ich rzeczywistość, dokonali gruntownych przeobrażeń we wszystkich dziedzinach życia. Nie oznaczało to jednak, że owe idee i przeobrażenia zyskały powszechną akceptację. Ich przeciwnicy, rozwijając nurt kontroświecenia, zamiast oświeceniowego postępu dostrzegali głęboki upadek i demoralizację. Krytycznie postrzegając nowoczesność, pytali o arbitralność rozumu ludzkiego, o koncepcję natury człowieka, o jego moralność, odpowiedzi udzielając z pozycji apologetów chrześcijaństwa. Dlatego też w dobie Królestwa Polskiego rodzimi antyoświeceniowcy wytrwale zwalczali osiemnastowieczną filozofię, występując przeciwko temu wszystkiemu, co uznali za szkodliwe dla współczesności i religii. Modelowym wręcz przykładem zmagań reprezentantów przeciwstawnych formacji ideowych była polemika o. Karola Surowieckiego z ministrem Stanisławem Kostką Potockim. Ukształtowany w epoce racjonalizmu działający według założeń oświecenia minister był symbolem rozumowych przemian w Rzeczpospolitej drugiej połowy XVIII w. Po drugiej stronie światopoglądowej barykady stał o. Surowiecki, antyoświeceniowo nastawiony franciszkanin-reformat, który zaciekle bronił Kościoła i religii. Ich polemiczne starcie doskonale obrazowało, jak bardzo prezentowane przez nich myślowe światy nie przystawały do siebie.
By criticizing the world around them, the supporters of the idea of Enli- ghtenment brought about profound transformations in all areas of life. This did not mean, however, that such ideas and transformations gained widespread acceptance. On the contrary, their opponents, who saw decli- ne and demoralization in lieu of ‘enlightenment', developed the Counter- -Enlightenment movement. Critically perceiving modernity, they asked questions about the arbitrariness of human reason, the concept of human nature and human morality, giving answers from the position of Christian apologists. Therefore in the period of the Kingdom of Poland, the Polish anti-Enlightenment movement persevered against eighteenth-century philosophy, opposing everything they considered harmful to modernity and religion. A perfect example of the struggle between representatives of hosti- le ideological factions was the polemics between Father Karol Surowiecki and Stanisław Kostka Potocki, minister of the Kingdom. Educated in the age of reason and following the assumptions of the Enlightenment, the minister was a symbol of the rational changes in the Second Polish Republic in the second half of the 18th century. On the other side of the barricade stood Father Surowiecki, an anti-Enlightenment Franciscan reformer, fier- cely defending the Church and religion. Their clash perfectly illustrated the incompatibility of their intellectual worlds.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2017, 23/2; 406-426
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Francuska myśl kontrrewolucyjna. Próba syntezy
La pensée contre-révolutionnaire en France. Essai de synthèse
Autorzy:
Matyaszewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954766.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Kontrrewolucja
konserwatyzm
anty-Oświecenie
Counterrevolution
conscrvatism
Anti-Elightcnment
Opis:
Cette étude ambitionne de synthétiser la pensée contre-révolutionnaire en France à la charnière des XVIII1' et XIXe siècles. Il s’agit moins de passer en revue les représentants de la Contre-Révolution française cl leurs conceptions idéologiques que de montrer les traits communs de leurs prises de position politiques et philosophiques. Amalgame hétérogène d’opinions intellectuelles différentes, la pensée contre-révolutionnaire française représente, indépendamment de la variété énorme de concepts possibles qu’elle reflète, un ensemble d'idées rigoureux, ce qui permet de la considérer en bloc comme un mouvement idéologique cohérent. Parmi les idées communes qui caractérisent la prise de position contre-révolutionnaire, il faut mentionner, en premier lieu, le caractère réformiste de scs conceptions politiques. Consciente de la faiblesse du système social, politique ou économique de VAncien Régime, la Contre-Révolution ne veut aucunement retourner vers l’état d'avant 1789, mais clic propose tout un système de réformes de la monarchie de Louis XVI. On voit ce caratère réformiste se manifester, à un degré différent, chez pratiquement tous les penseurs contre-révolutionnaires, indépendamment de leurs prises de position idéologiques. De l’autre côté, le conservatisme de la pensée contre-révolutionnaire reste aussi un phenomème essentiellement philosophique qu’il est aisé de synthétiser en un ensemble cohérent. Partis de leur aversion commune pour le mouvement de la Révolution, les auteurs contre-révolutionnaires non seulement deviennent défenseurs farouches de la monarchie, mais ils s’attaquent au fondement idéologique des républicains. Au nom d’un traditionalisme culturel cl philosophique, ils rejettent les principes de la pensée politique rousseauiste. ils opposent la vision de l’homme social à celle de l’individu, enfin ils remettent en cause l’cpistémologie et l’héritage intellectuel des Lumières. Mouvement doctrinal et philosophique rigoureux, la pensée contre-révolutionnaire française de la fin du XVIIIe siècle prépare donc le fondement du conservatisme qui traversera la pensée politique et culturelle européenne aux XIXe et XXe siècles.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2001, 49, 5; 5-23
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne piśmiennictwo religijne - inspirujące i nadal odkrywane dziedzictwo
Autorzy:
Trościński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030544.pdf
Data publikacji:
2021-06-06
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Old-Polish literature
Enlightenment
religious literature
Themes and Contexts
literatura staropolska
oświecenie
literatura religijna
Opis:
  The present issue of our journal is devoted to Old Polish and Enlightenment religious literature as well as themes and conventions of religious literature. The articles show a rich tradition of such works. The broad scope of topics demonstrates diverse literary research. The articles are devoted to defining such terms as "religious literature" and "religious poet", as well as to translations and biblical inspirations, prayers and meditations, monastic authors and their works, hymnals, sermons and the rhetoric, the matter of faith and reason, and a Sarmatian religion. The present issue of "Tematy i Konteksty" ("Themes and Contexts") also includes the papers devoted to interpretation of 19th century literature, reviews, reports and announcements. The authors of studies are scholars from a range of academic institutions in Poland.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 13-21
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z niewiadomego
Autorzy:
Karpiński, Franciszek
Współwytwórcy:
Sutkowska, Olga
Sekuła, Aleksandra
Data publikacji:
2009-02-19
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Aforyzm
Oświecenie
Liryka
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Źródło:
Franciszek Karpiński, Sielanki, T. H. Nasierowski, Druk. "Przemysłowa", Warszawa 1892
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
Spór o filozoficzne źródła politycznej teorii wojny Carla von Clausewitza. W kręgu interpretacji współczesnych
Autorzy:
Winczewski, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/519660.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Clausewitz
filozofia wojny
dialektyka
Oświecenie
sztuka wojny
Opis:
The aim of this article was to discuss basic concepts of Clausewitz philosophy of war. At first, I wanted to present and criticize some older interpretations of philosophical assumptions which founded theoretical schema of On war. In the next part, I presented some recent interpretations based on the distinction between “early” and “old” (or “mature”) Clausewitz. They gave us new look on few theoretical problems included in Prussian’s general works and his attitude to many important Enlightenment philosophers like Kant and Hegel. Finally, I tried to prove that Clausewitz theory has dialectical character, which makes it open and worth further developments.
Źródło:
Historia i Polityka; 2019, 29 (36); 113-128
1899-5160
2391-7652
Pojawia się w:
Historia i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mazurek
Autorzy:
Karpiński, Franciszek
Współwytwórcy:
Sutkowska, Olga
Sekuła, Aleksandra
Data publikacji:
2009-02-19
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Erotyk
Oświecenie
Liryka
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Źródło:
Franciszek Karpiński, Sielanki, T. H. Nasierowski, Druk. "Przemysłowa", Warszawa 1892
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
Tłumaczenia
Autorzy:
Karpiński, Franciszek
Współwytwórcy:
Sutkowska, Olga
Sekuła, Aleksandra
Data publikacji:
2009-02-19
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Aforyzm
Oświecenie
Liryka
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Źródło:
Franciszek Karpiński, Sielanki, T. H. Nasierowski, Druk. "Przemysłowa", Warszawa 1892
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
O francuskojęzycznych wydaniach i ilustracjach Emila Rousseau w XVIII wieku – zmienne kierunki interpretacji
Autorzy:
Fijałkowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705985.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
J.J. Rousseau
wychowanie
„Emil”
ilustracja książkowa
XVIIIwiek
Oświecenie
miedzioryty
Opis:
W maju 1762 roku ukazała się w Paryżu książka Jana Jakuba Rousseau Émile,ou de l’éducation („Emil, czyli o wychowaniu”). Śladów interpretacji tej książki w XVIII wieku można doszukiwać się między innymi na podstawie ilustracji. Pierwsze wydanie Emila zawierało pięć ilustracji, których autorem był Charles Eisen. Mitologiczne ilustracje Eisena zwracały uwagę czytelnika najwyraźniej na ogólnoludzki, antropologiczny charakter książki. Kolejne trzy komplety ilustracji, których autorami byli Charles-Nicolas Cochin, Jean- -Michel Moréau i Clément Pierre Marillier, powstały niedługo po śmierci Rousseau. Wskazują one, że zaczęto interpretować i rozumieć Emila jako książkę o pochwale dzieciństwa, wychowania zgodnego z naturą, zabawy na świeżym powietrzu w duchu zdrowej rywalizacji i poszanowania pracy fizycznej innych ludzi, o poglądowym nauczaniu rzeczy tylko użytecznych, poszanowaniu religii naturalnej, godności, szacunku i miłości między mężczyzną a kobietą. Trzy późniejsze komplety ilustracji Emila ukazały się dopiero po śmierci Rousseau i nie wiemy, by autor wyrażał zgodę na ich publikację i „pedagogiczną” interpretację swej książki - jak w XIX i XX wieku.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 109-123
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 518

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies