Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Oświecenie"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 518
Tytuł:
Radykalne Oświecenie a myśl współczesna
Autorzy:
Miklaszewska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705838.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Oświecenie
radykalizm
świeckość
religia
immanencja
Opis:
Epoka Oświecenia jest uważana za początek procesów zmian kulturowych, które ukształtowały współczesną świadomość. Powstaje pytanie o konstytutywne dla tej epoki idee, lecz także o jej granice czasowe: od kiedy rozpoczyna się ów „kryzys świadomości europejskiej” (P. Hazard), będący zarazem początkiem Oświecenia oraz drogi wiodącej do współczesności? W artykule omawiana jest teza J. Israela o przesunięciu początkowych granic epoki na rok 1650, oraz redukcjonistyczna interpretacja koncepcji Spinozy, w której eksponowane są elementy racjonalizmu i sekularyzmu (ateizmu), podjęte we francuskim Oświeceniu i stanowiące podstawę współczesnej świadomości. Wątki te następnie prowadzą zwolenników tej interpretacji do obrazu epoki współczesnej jako wieku świeckiego (Ch. Taylor). Postawiona przez Taylora teza o świeckim charakterze współczesnej zbiorowej świadomości i oddzieleniu religii od demokratycznego państwa nie została jednak przekonująco uzasadniona. Nadal toczą się bowiem spory dotyczące przyszłości religii i kształtu świeckiego demokratycznego państwa, w których filozofowie tacy jak R. Rorty i G. Vattimo z jednej strony, z drugiej zaś J. Habermas, zajmują zgoła odmienne stanowiska.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 489-503
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie greckie
Autorzy:
Chadzinikolau, Ares
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2044856.pdf
Data publikacji:
2018-08-17
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:
Oświecenie greckie
Źródło:
Scripta Neophilologica Posnaniensia; 2013, 13; 151-165
1509-4146
Pojawia się w:
Scripta Neophilologica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie i empatia
Enlightenment and Empathy
Autorzy:
Schreiber, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164525.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
Opis:
XXI Festiwal Prapremier w Bydgoszczy, 14-29 października 2022
Źródło:
Didaskalia. Gazeta Teatralna; 2022, 172; 287-300
2720-0043
Pojawia się w:
Didaskalia. Gazeta Teatralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gruzińskie Oświecenie
Le siècle de lumières géorgien
Autorzy:
Baranowski, Bohdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16648110.pdf
Data publikacji:
1985
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
L'opinion concernant l'influence du siècle de lumières sur les terrains du Caucase et les débuts des changements dans leur vie politique, économique et culturelle n'est pas homogène. Les contacts de la Géorgie avec l’Ouest datent du XVIIIe siècle. C'étaient les missions catholiques qui les annoncèrent. Modérés, et même régressifs, les mots d'ordre du siècle de lumières transmis par les hommes d'Eglise devinrent progressifs en Géorgie rétrograde. Les ecclesiastiques curant indubitablement un grand mérite en enseignant les langues occidentales — française et italienne, dont la connaissance rendait possible le contact avec les idées sociales, politiques et culturelles européennes. De plus en plus fréquents devenaient le s contacts directs avec l'Europe Occidentale et indirects avec la Russie. Les représentants de l'absolutisme éclairé européen servaient de modèle aux souverains géorgiens. Les lacunes dans le s matériaux de source ou bien l'inaccessibilité de ceux-ci rendent impossible la fixation du degré de la transmission des idées européennes sur les terrains de la Géorgie. L'épanouissement des lumières au XVIIIe siècle en Géorgie était plutôt modeste et ne parvenait qu'au groupe restreint d’intellectuels.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 1985, 22; 109-115
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jerzy Stempowski i dziedzictwo oświecenia
Autorzy:
Chachulski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/961502.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Jerzy Stempowski
eseistyka
epistolografia
oświecenie
Opis:
Artykuł zgłębia problematykę obecności w pismach Jerzego Stempowskiego wątków oświeceniowych.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2013, 14, 1; 7-28
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bogdan BANASIAK, Andrzej KUCNER, Piotr WASYLUK (red.), Demokracja, tolerancja, oświecenie
Autorzy:
Piekarz, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944009.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2013, 3, 1; 217-218
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityka i religia w myśli Rousseau
Autorzy:
Ostrowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705188.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Oświecenie
natura
historia
polityka
religia
Opis:
Oświecenie posługiwało się ekwiwokacyjnie pojęciem natury: zarówno w sensie opisowym (mechanistycznym), jak i normatywnym (moralnym). Rousseau - niezależnie od Hume’a i w innym kontekście niż Hume - odróżnił opisowy i normatywny sens słowa „natura”, doprowadzając do kryzysu myśl Oświecenia, jak i całą tradycję teorii umowy społecznej. W Rozprawie o nierówności Rousseau bada proces denaturalizacji i traktuje pierwotny stan natury jako pozytywny układ odniesienia. Mechanistycznie rozumiana historia prezentuje proces uspołecznienia jako dzieje upadku człowieka. Natomiast Umowa społeczna ma na celu wypracowanie zasad racjonalnego, opartego na równości i wolności porządku społecznego. Jak pogodzić te dwie perspektywy? Kant mówił o zapośredniczeniu przez edukację, Engels - rewolucję. Jednak te rozwiązania nie przekraczają horyzontu historycznego. Siłą pośredniczącą może być jedynie religia, jak wskazuje na to idea religii obywatelskiej u Rousseau.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 209-223
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potocki „Intertekstualny”
„Intertextual” Potocki
Autorzy:
Ryba, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690300.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Jan Potocki
oświecenie
literatura współczesna
Enlightement
contemporary literature
Opis:
The life of Enlightenment celebrities from the spheres of aristocracy, politics and science — which were swarming with original, eccentric and brilliant figures — almost provokes to be included in the framework of the fictional story. Also many literary works from this era, amazingly modern in form and content and well written, still tempts to literary „dialogue” with them. Contemporary authors readily use these „goods” searching new themes and artistic solutions. For these reasons Jan Potocki has earned the great interest of the creators. His astonishingly original and eccentric life has inspired both Polish (e.g. M. Choromański, J. Lechoń, T. Jurasz) and foreign authors (e.g. Rüdiger Kremer). His works have aroused equally strong interest, especially The Manuscript Found in Saragossa, a masterpiece of world literature, inspiring many important and talented writers, Polish and foreign ones (e.g. M. Gretkowska, K. Rudowski, L. Rosendorfer, J. Fowles). Undoubtedly, Potocki’s work and biography can provide a lot of creative satisfaction and they are a mine of literary ideas, starting from biographical facts, by borrowing motifs and ending with stylization „games”.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2016, LXXI; 49-55
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczanie prawa czy przepisów prawnych?
Autorzy:
Wołodkiewicz, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/914936.pdf
Data publikacji:
2015-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
nauka prawa
studia prawnicze
Oświecenie
II RP
Opis:
W dyskusjach nad modelem studiów prawniczych, od czasów oświecenia aż do dni dzisiejszych, przewija się motyw użyteczności prawa rzymskiego i innych przedmiotów historyczno-prawnych dla edukacji przyszłego prawnika oraz czy studia te powinny przygotowywać jedynie do wykonywania praktycznego zawodu, czy też powinny dawać formację bardziej teoretyczny. Reformatorzy studiów podkreślali zazwyczaj niedostatki dotychczasowego stanu nauczania prawa. Kwestionowali głównie niektóre wykładane przedmioty i postulowali wprowadzenie innych, bardziej ich zdaniem potrzebnych do kształcenia przyszłego prawnika. Stosunkowo wcześnie, bo już w dwa lata po odzyskaniu niepodległości, rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 16 października 1920 r. ujednoliciło studia prawnicze we wszystkich uniwersytetach polskich. Podobnie jak wiele rozwiązań pomyślanych przez twórców jako prowizoryczne, program studiów wprowadzony w 1920 r. przetrwał cały okres dwudziestolecia międzywojennego i w swych podstawowych rozwiązaniach był realizowany jeszcze w Polsce Ludowej. Ten prowizoryczny program – który n.b. dotrwał do roku 1939 i był stosowany jeszcze w pierwszych latach po II wojnie światowej – wywołał żywe polemiki w polskich środowiskach uniwersyteckich. Najbardziej charakterystyczna była w tym względzie dyskusja między dwoma profesorami Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie: historykiem prawa Oswaldem Balcerem i karnistą Juliuszem Makarewiczem.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2015, 67, 1; 233-248
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemysł tłumaczeniowy: Oświecenie jako masowe oszustwo. Nowe uwagi na temat nienowego problemu
Autorzy:
Schauffler, David
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/466813.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Opis:
This essay takes its inspiration from Adorno and Horkheimer’s work Dialektik der Aufklärung, which critically examines culture at large. Schauffler interrogates all the key words used in his title in order to discuss the significance of translation in contemporary culture and communication. The industrial aspect of translation is related to Walter Benjamin’s claim that (literary) translation is not supposed to serve the reader. Nowadays, on the other hand, translation is an industry and as such is obliged to be subordinated to the demands of the market. That reflects on the assumptions and strategies employed by the translator: her/his attitude to the source language and the very notion of translation are modified accordingly.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2011, 1-2(22-23) konteksty anglistyki; 55-65
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie i my. (Oświecenie, czyli tu i teraz. Pod red. Łukasza Rondudy i Tomasza Szerszenia. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Karakter; Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2021, 320 s.)
Autorzy:
Dąbrowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2178970.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
Enlightenment
21st century
dialogue
Immanuel Kant
civilization
Opis:
The paper presents the book titled The Enlightenment, or Here and Now, edited by Łukasz Ronduda and Tomasz Szerszeń (Warsaw 2021, 320 pages). The book consists of seven essays by Polish scholars, an introduction by the editors (Ł. Ronduda, T. Szerszeń, Here and Now) and an appendix (J. Talbierska, The Paper Museum...). Among the authors, there are philosophers, culture studies specialists, historians of art, journalists, graphic artists and painters (the book contains illustrations). The authors present connections between the Enlightenment and the 21st century. There the book discusses the essay titled What is Enlightenment? by Immanuel Kant (1784).
Źródło:
Studia Rossica Gedanensia; 2022, 9; 263-270
2449-6715
2392-3644
Pojawia się w:
Studia Rossica Gedanensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ordo ex chao / T. 1: "Oświecenie Różokrzyżowców" i początki masonerii spekulatywnej 1614-1738
Autorzy:
Cegielski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.zip
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.pdf
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.mobi
https://bibliotekanauki.pl/books/1804787.epub
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf / Wydawnictwo Bellona
Opis:
ORDO EX CHAO – „Ład z Chaosu”. Ta pradawna formuła kosmologiczna, w epoce nowożytnej upowszechniona przez adeptów wiedzy tajemnej, do dziś pozostaje dewizą wielu systemów masońskich. Czy związki pomiędzy masonerią a sięgającą odległej przeszłości tradycją hermetyczną są przypadkowe? Jak sądzi wielu historyków, twórcy nowoczesnego, tak zwanego spekulatywnego, wolnomularstwa byli zwolennikami filozofii hermetycznej, szczególnie zaś alchemii duchowej. Czy wnieśli oni do zasad i rytuałów masonerii coś więcej niż intrygujące swą tajemniczością znaki i symbole? Na te i inne pytania odpowiada książka Tadeusza Cegielskiego, w której autor interpretuje teksty siedemnastowiecznych Różokrzyżowców. Wykazuje on, że przedstawiciele tego ruchu intelektualnego sformułowali ambitny program religijnej, naukowej i politycznej reformy oraz stworzyli ideę tajnego związku uczonych, zdolnego program ów zrealizować. Dowodzi, że utopijny program Różokrzyżowców przejęło wolnomularstwo, modyfikując go wszakże i przykrawając do możliwości mieszczańskiego społeczeństwa Anglii przełomu XVII i XVIII wieku. Den Hauptgegenstand der vorliegenden Arbeit bilden die gegenseitigen Relationen zwischen der „Rosenkreuzerei” und Freimaurerei als intellektuellen Bewegungen (die Freimaurerei auch als „Institution”) und den ideellen Krisen des 17. und 18. Jahrhunderts. Man betrachtete die „königliche Kunst” der Rosenkreuzer und des Freimaurertums als eine in vielen Richtungen ausgreifende weltanschauliche Reaktion auf die in verschiedenen Zeiten und vielerorts in Europa entstehenden Wertkrisen. Derartige Interpretation steht im Widerspruch zur traditionellen Fassung der Freimaurerei des 18. Jahrhunderts als ausschließlich einer „Avantgarde” bzw. eines „Vorpostens” der Aufklärung, gleichzeitig aber auch im Widerspruch zur (seltener stattfindenden) Darstellung der Freimaurerei als eines ideologischen Alliierten des ancien régime. Stattdessen hat der Autor ein dynamisches, in Zeit und Raum wechselndes Bild des Freimaurertums vorgeschlagen. Nach der Meinung des Autors erfüllte die „königliche Kunst” (verstanden hier als eine Synthese sowohl der Rosenkreuzer als auch ihrer freimaurerischen Nachfolger) vorschiedenartige Funktionen: von der religiösen bis zur politischen, immer durch das Schaffen einer praktischen Alternative für jeweiliges Problem oder weltanschauliches Dilemma. Deswegen können wir über die freimaurerische Alternative als über ein eigenartiges Phänomen des neuzeitlichen Gedankens sprechen. Die Vielheit der Funktionen der freimaurerischen Doktrin ergab sich direkt aus dem esoterischen Charakter der letzteren. Der eklektische Charakter des von den neuzeitlichen Neoplatonikem und Hermetisten ererbten Systems verursachte gleichzeitig, daß auf dessen Grund verschiedene, oft einander widersprechende Tendenzen des 17. und 18. Jahrhunderts Zusammenstoßen und in eine neue Vollständigkeit verschmelzen konnten. Daher z.B. kommt die Leichtigkeit auf, mit der sich das System bahnbrechende soziale Konzeptionen einerseits und Errungenschaften der wissenschaftlichen Naturkunde andererseits aneignete. Als ein offenes System war das Freimaurertum im Stande, auf viele von den Zeiten gestellte Fragen Antwort zu geben, viele Probleme und zwar auf verschiedene Weise zu lösen. Die hier vorgeschlagene Fassung des Problems der Freimaurerei erlaubte – hinsichtlich des 17. und 18. Jahrhunderts – nachstehende, miteinander verbundene Thesen vorzuführen: 1. Einen Teil ihrer ideellen Prinzipien, aber gleichzeitg alle ihre Funktionen sowie die symbolische Sprache und den initiierenden Charakter hat die Freimaurerei direkt bzw. indirekt von der Rosenkreuzerbewegung übernommen. Die „königliche Kunst” der Freimaurerei bildete „hic et nunc” praktische Verwirklichung des Programms der von den Rosenkreuzern angebotenen geistigen Erneuerung des Christentums. Mit anderen Worten: die spekulative Freimaurerei aktualisierte (im aristotelischen Sinne dieses Terminus) und instituierte die Utopie der Rosenkreuzer über die „Reformation der ganzen weiten Welt”. 2. Die Frage der ideellen Verbindungen zwischen der Rosenkreuzerbewegung und der Freimaurerei kann verhältnismäßig leicht entschieden werden, wenn wir die beiden Formationen analysiert haben, nicht nur von dem Gesichtspunkt der Programminhalte, sondern auch (oder sogar vor allem) aus der Sicht der von diesen Formationen ausgeübten intellektuellen Funktionen. Diese letzteren sollten sich demzufolge im Blickpunkt der Reflexion der zukünftigen Forscher finden. 3. Von Anfang des 18. Jahrhunderts bildete die freimaurerische Bewegung eine Plattform, auf der die sozialen und weltanschaulichen Konflikte der Aufklärung zum Vorschein kamen. Auf Grund der „königlichen Kunst” wurden sie zu einem gewissen Grade und bis zu einem gewissen Zeitpunkt entladen. Deswegen kann man auch von einer Kompensations – bzw. psychotherapeutischen Funktion der aufgeklärten Freimaurerei sprechen. Die hier vorgeführten Thesen hat der Autor mit zwei historischen Beispielen illustriert, die als Prüfstein der ganzen konzeption gedient haben. Das erste Beispiel von größter historischer Bedeutung betrifft die in erster Dekade des 17. Jahrhunderts gebildete Formation der Rosenkreuzer. Indem die „ältere”, d.h. die erste Generation der Rosenkreuzer die zahlreichen Fäden des Renaissancegedankens: der neoplatonischen Philosophie, des Hermetismus, der Philosophie der Natur und last but not least der lutherischen Reformation reinterpretierte und gleichzeitig in ein System synthetisierte, konnte sie ihr Programm der „allgemeinen Reformation der ganzen weiten Welt” verkünden. Die anonymen Aussagen des Organisators der Bewegung, des Pastors aus Tübingen, Johann Valentin Andreaes fanden in den Jahren 1614-1616 statt und begegneten einem starken und weiten Widerhall, der zeigte, daß das Programm, vorgelegt in den Manifesten Fama und Confessio und im Roman Chymische Hochzeit, wichtige Probleme der Gegenwart berührte. Aussagen der angeblichen Geheimbrüderschaft wurden nicht nur in Deutschalnd, sondern auch in Frankreich, England, Holland, Polen und Böhmen gelesen und riefen eine weitreichende intellektuelle Bewegung hervor, die von den Zeitgenossen „Manie der Rosenkreuzer” genannt wurde. Diese „Manie” hatte zur Folge, daß das ursprüngliche Programm des Freundeskreises aus Tübingen wesentlicher Modifizierung unterlag, in der strikte alchimistisch-hermetischen Richtung und in der Richtung, die mit dem Projekt der Gründung einer internationalen Akademie der Wissenschaften verbunden war. Diese Strömungen, die sich vor allem auf den Britischen Inseln entwickelt haben, brachten praktische Früchte, indem sie zum neuen Typ der freimaurerischen Logen inspirierten und Handlungen der Gründer von Londoner Royal Society, der ersten britischen Akademie der Wissenschaften (1660-1662), beeinflußten. Das zweite Beispiel steht in Verbindung mit den englischen Anfängen der spekulativen Freimaurerei und dem Enstehen des Systems der Großloge von London, die sich 1717 konstituiert hat (sog. Premier Grand Lodge), und drei Londoner Logen sowie eine Loge in Westminster umfaßte. Die organisatorische und ideelle Grundlage dieses Teiles der Bewegung bildeten die 1723 veröffentlichten The Constitutions of the Free and Accepted Masons von dem presbyterianischen Pastor James Anderson. Die Konstitutionen der Großloge von London wurden in der zweiten Ausgabe von 1738 ergänzt und verbessert und bildeten den Kanon der dreistufigen britischen Freimaurerei – der blauen bzw. Johannismaurerei. Das System, das sich schnell in Ländern des kontinentalen Europas verbreitet hat, bildete eine Alternative für die Logen vom sog. jakobischen Typ, die die Anhänger des verbannten Jakobs des Zweiten Stuart versammelten. Schon in den ersten Jahren des 18. Jahrhunderts besaßen diese Logen ihre Abzweigungen in katholischen Ländern Europas, d.h. in Frankreich, Italien und vielleicht sogar in Polen.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
„Daj Boże Oświecenie w Polsce!”. Określenia Boga w pierwszym roczniku czasopisma „Monitor”
'God, Give the Enlightenment in Poland!'. Names of God in the first issue of "Monitor"
Autorzy:
Gorzelana, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400611.pdf
Data publikacji:
2015-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Polish Enlightenment
religion
"Monitor"
God
oświecenie polskie
religia
„Monitor”
Bóg
Opis:
W artykule przedstawiono określenia Boga obecne w czasopiśmie „Monitor” w 1765 roku. Periodyk, propagując hasła oświeceniowe, nie podważał wiary w Boga. Pojawiają się w nim określenia Boga jako stworzyciela (Stwórca), władcy (Pan Najwyższy, Pan Zastępów), opiekuna (Opatrzność) i sędziego (wyrok boski, boski urząd sądzenia). Także skonwencjonalizowane zwroty (uchowaj Boże, daj Boże) odzwierciedlają religijny światopogląd redaktorów bądź korespondujących z nimi czytelników „Monitora”.
The paper depicts the names of God present in the journal ‘Monitor’ in 1765. The maga-zine, while promoting Enlightenment slogans, did not undermine the faith in God. Therefore, the following names of God appear in the periodical: the Creator (Stwórca), the Ruler (Pan Najwyższy, Pan Zastępów), the Guardian (Opatrzność) and the Judge (wyrok boski, boski urząd sądzenia). There are also conventionalized phrases (uchowaj Boże, daj Boże) which reflect the religious belief of the editors or Monitor’s readers corresponding with them.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2015, 1; 63-76
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oparte na wiedzy
Founded on knowledge
Autorzy:
Neri, Raffaella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/97083.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Instytut Projektowania Architektonicznego. Zakład Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej
Tematy:
wiedza
rozum
emocje
oświecenie
Boullée
reason
emotion
Enlightenment
Opis:
W XVIII wieku Boullée stworzył nową podstawę architektury: jako prawdziwy człowiek rozsądku, zaczął od sedna sprawy, starając się wszystko spoić, tak by zjednoczyć konieczność rozumu z siłą emocji. Oświecenie nie jest jednakże pozytywizmem. W oświeconej myśli, rozum „rozświetla” rzeczy na świecie, pozwalając nam wnikliwie zrozumieć i wywoływać wszystko, co dotyczy ludzkości: zwłaszcza emocje i uczucia. Podobnie jak w przypadku Le Corbusiera, dla Boullée architektura była emocją, zdziwieniem, zaskoczeniem, poznaniem: zjawiskami, które nie pojawiły się racjonalnie, ale instynktownie i emocjonalnie. Nie odbywały się one poprzez dedukcyjne, logiczne lub „pozytywne” myślenie, ale opierały się raczej na analogicznej myśli; rozum był przy tym narzędziem wywołującym emocje przywołane zjawiskami architektonicznymi.
In the 18th century Boullée provided a new foundation for architecture: he began at the root of the matter, aiming to hold everything together, as a true man of reason, to unite the necessity of reason with the power of emotion. Enlightenment is not Positivism, after all. In enlightened thought reason “Iluminates” things in the world, allowing us to deeply understand and produce all that concern humanity: emotions and feelings primarily. For Boullée, too, as for Le Corbusier, architecture was emotion, astonishment, surprise, recognition: phenomena that did not occur rationally, but instinctively and emotionally. They did not took place through deductive, logical or “positive” thinking, but were based rather on analogical thought; whereby reason was the tool that induced emotions evoked by architectural phenomena.
Źródło:
Pretekst; 2019, 9; 47-52
2449-5247
Pojawia się w:
Pretekst
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczanie prawa w Poznaniu w czasach stanisławowskich
Autorzy:
Szafrański, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/914934.pdf
Data publikacji:
2015-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Oświecenie
nauczanie prawa
Akademia Lubańskiego
dzieje Poznania
Opis:
Poznań stanowił w czasach stanisławowskich silny ośrodek szkolnictwa w Wielkopolsce i w kraju, co wiązało się gównie z tradycjami nauczania w powstałych jeszcze w XVI w. szkołach: Akademii Lubrańskiego (podległej ówcześnie krakowskiemu uniwersytetowi) oraz Kolegium Jezuickiego założonego przez Jakuba Wujka. Druga połowa XVIII w. stanowiła czas silnej konkurencji obu szkół i walki o przetrwanie choćby jednej z nich poprzez podniesienie jej do rangi uniwersytetu. Znaczącą rolę w tym procesie odgrywała Komisja Edukacji Narodowej, jak i bieżąca polityka państwa, na którą wpływ miała kasata zakonu jezuitów oraz reformy szkolnictwa, w którą uwikłana była Akademia Krakowska – żywotnie zainteresowana utrzymaniem w Poznaniu zaledwie własnej kolonii akademickiej w postaci Akademii Lubrańskiego i zahamowania procesu powstania w tym mieście jakiekolwiek szkoły wyższej.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2015, 67, 1; 259-284
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja natury w filozofii Stanisława Staszica
Autorzy:
Sznajderski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2106072.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
S. Staszic
natura
Oświecenie
filozofia polska
G.L. Buffon
Opis:
Artykuł analizuje koncepcję natury w filozofii Stanisława Staszica. Podstawowym czynnikiem w filozofii Oświecenia była natura. Według Staszica, w fundamentalnym znaczeniu natura to świat przyrody ożywionej i nieożywionej. We wszechświecie, stworzonym przez Boga, panuje porządek i jedność. Człowiek jest wyróżnionym elementem przyrody. Na Staszica koncepcję natury wpłynęli G.L. Buffon i J.J. Rousseau.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 287-297
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Jakub Rousseau – prekursor konceptu dialektyki oświecenia
Autorzy:
Wlentowicz, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705203.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
kultura
natura
uspołecznienie
historyczność
racjonalność
zmysłowość,Oświecenie
dialektyka oświecenia
Opis:
W pierwszej części artykułu nawiązuję do słynnego eseju Kant i Rousseau, którego autor, Ernst Cassirer, wyjaśnia, czym było „wyrwanie z dogmatycznej drzemki”, jakiego doznał Kant za sprawą Rousseau w dziedzinie rozumu praktycznego. Przychylam się do zdania wybitnego filozofa kultury, o ile przypisuje on Rousseau zasługę zainspirowania Kanta ideą autonomii woli jako źródła prawa moralnego i jurydycznego; idea ta, jak wiadomo, stała się fundamentem całej filozofii praktycznej myśliciela z Królewca. Lecz podejmując trop konfrontacji Kanta i Rousseau, pragnę pójść dalej niż Cassirer i pokazać - w drugiej części tekstu - znaczącą różnicę między tymi filozofami, która polega przede wszystkim na tym, że Rousseau, w odróżnieniu od Kanta, wykracza poza paradygmat filozofii oświeceniowej. Zrywa bowiem z platońsko- paulińsko-augustyńsko-luterańską dychotomią zmysłowości i rozumu (implikującą kształtowanie kultury poprzez represję natury), odstępuje od tradycjonalistycznego założenia niezmienności natury ludzkiej i uniwersalizmu ludzkiej racjonalności, zarzuca też historiozoficzny optymizm oparty na wierze w stałość postępu. W zamian znajdujemy u Rousseau: rewaloryzację cielesno- -afektywnego aspektu człowieczeństwa, hipotezę o ewolucyjnym rozwoju człowieka i historycznym charakterze kultury, a także ambiwalentny stosunek do rezultatów naszej gatunkowej autokreacji, słowem - zaczątki XX-wiecznego konceptu dialektyki oświecenia. Dzięki temu stanowisko Rousseau w zakresie antropologii, etyki, filozofii kultury, społeczeństwa i historii wydaje mi się bliższe naszej ponowoczesnej współczesności niż Kantowskie.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 317-326
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego oświecenie? Tomasz Cieślak i Jerzy Wiśniewski rozmawiają z Profesorem Wiesławem Puszem
Why the Enlightenment? Tomasz Cieślak and Jerzy Wiśniewski talk to Professor Wiesław Pusz
Autorzy:
Cieślak, Tomasz
Wiśniewski, Jerzy
Pusz, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682736.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Enlightenment
Polish Philology in Lodz
poets of Lodz
Oświecenie
łódzka polonistyka
łódzcy poeci
Opis:
Interviewed by Tomasz Cieślak and Jerzy Wiśniewski, Professor Wiesław Pusz – an expert in the literature of the Polish Enlightenment – talks about the people of Polish Philology of the University of Lodz, his research passions and favourite reading matters.
W rozmowie z Tomaszem Cieślakiem i Jerzym Wiśniewskim profesor Wiesław Pusz, badacz literatury polskiego oświecenia opowiada o środowisku łódzkiej polonistyki, swoich badawczych pasjach i lekturach.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2016, 5; 255-266
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wierszowana historiozofia wolności (1773-1830)*
Autorzy:
Waśko, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420689.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
filozofia dziejów
wolność
oświecenie
romantyzm
poezja polska
rewolucja francuska
polskie powstania
Opis:
Tematem artykułu są związki poezji polskiej epoki oświecenia i wczesnego romantyzmu ze współczesną filozofią dziejów. Obok tematyki historii narodowej w poezji polskiej tego okresu daje się zauważyć także zainteresowanie historią powszechną ludzkości. Poeci polscy starają się określić pozycję Polski – dawnej i współczesnej – w historii powszechnej. Ukazują przebieg dziejów ludzkości oraz w różny sposób odpowiadają na pytanie, czym są dzieje i czy rządzą nimi jakieś stałe prawa. Franciszek Karpiński (1741-1825), wybitny reprezentant sentymentalizmu, opłakuje upadek złotej wolności szlacheckiej po I rozbiorze Polski (1772) oraz ukazuje historię, zgodnie z poglądami Jana Jakuba Rousseau, jako proces stopniowego upadku wolności w miarę oddalania się od pierwotnego stanu natury. Jakub Jasiński (1761-1794) uważa z kolei, że wolność jest prawem naturalnym człowieka, a historia spełni swój cel, gdy prawo to zostanie przywrócone dzięki zwycięstwu rewolucji francuskiej i polskiego powstania przeciwko zaborcom. Julian Ursyn Niemcewicz (1757-1841) twierdzi natomiast, że postęp nie jest możliwy, bo natura ludzka jest pełna wad, a historia ludzkości to „Boże igrzysko”. Adam Mickiewicz (1798-1855) i Juliusz Słowacki (1809-1849), najwybitniejsi poeci polskiego romantyzmu, przedstawiają dzieje powszechne jako postęp wolności. Młody Mickiewicz w roku 1822 utożsamia postęp z realizacją haseł rewolucji francuskiej, choć krytycznie ocenia jej przebieg. Natomiast Słowacki w okresie powstania listopadowego (1830) za ideał ustroju gwarantującego wolność jednostki i narodu uznaje brytyjską monarchię konstytucyjną. Analizowane w artykule wiersze dowodzą, że poeci polscy rozpatrują sprawę polską na tle historii powszechnej. Ich spektrum ideowe obejmuje staropolską tradycję republikańską i myśl Rousseau (Karpiński), hasła rewolucji francuskiej (Jasiński, Mickiewicz) oraz liberalizm brytyjski (Słowacki). Niemcewicz natomiast jest pesymistą i nie wierzy w postęp.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2013, 4, 6; 55-75
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ filozofii Protagorasa na myśl Platona
Autorzy:
Konrad, Boguta,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897388.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Protagoras
Plato
Athenian Enlightenment
epistemology
ontology
Oświecenie Ateńskie
epistemologia
ontologia
Opis:
The article concerns a widely ignored influence of Protagoras on Plato. My objective is to show that generally speaking there would be no Plato’s philosophy if it was not for the thought of Protagoras. The philosopher from Abdera influenced Plato on many levels. I started off with pointing out that Protagoras “gave” young Plato directions towards his crystallised philosophy. Consequently, I argue that Plato created his world of infinitely existing ideas in opposition to Protagoras’s epistemology. Moreover, in order to prove that sophists are not philosophers, later on Plato abandoned his so-called middle philosophy and once again changed his views, forming his late philosophy of five principles.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(2 (453)); 71-80
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieś opuszczona
Autorzy:
Goldsmith, Oliver
Współwytwórcy:
Kamiński, Ludwik
Data publikacji:
2014-08-26
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Poemat
Oświecenie
Liryka
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Redakcję techniczną wykonała Paulina Choromańska, natomiast korektę utworu ze źródłem wikiskrybowie w ramach projektu Wikiźródła. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Źródło:
Oliver Goldsmith, Wieś opuszczona, Warszawa 1806.
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Wyświetlanie 1-25 z 518

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies