Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "ukrainian language" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Pamięć miasta - elementy polskie w urbanonimii współczesnego Lwowa
The memory of the city - Polish elements in urbanonymy of contemporary Lviv
Autorzy:
Denda, Monika Honorata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480893.pdf
Data publikacji:
2008-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
urbanonymy
Ukrainian language
Lviv
Opis:
Abstract is dedicated to the historical and culturological analysis of the contemporary names of streets and squares of Lviv, occurred from well-known Poles’ surnames. Are examined 1189 names, from which 72% arose via transformation of anthroponym. Are found 19 names, basis of which became Polish surnames. Analysis showed that the majority of names departs by its roots to Austro- Hungarian Empire or Soviet period, only 4 of them were appropriated already in the independent Ukraine. The persons who are immortalized, first of all, are representatives of the different branches of culture, science and skill. Most of them represented literature - in 9 names. Among the onymical motivations were found 3 types: 1) motivation by the direct connection of man with the street or the city (place of stay or bury), here are involved such names, as Банаха, Запольськог, Бой-Желенського, Коноптцьког, Фредра 2) the creation of the immortalized personality is valuable for the Ukrainian culture or contains elements, connected with the Ukraine (Кльоновича, Кольберга, Ожешко, Словацького), 3) the reputation of immortalized face has the world nature (Коперника, Мщкевича, Шопена). The first type possesses real motivation, when second and third type names are only memorial names, especially productive in contemporary urbanonymy. Analysis was made on the basis of the dictionary-handbooks by B. Melnyk and S. Gromov.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 541-548
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Дослідження галузевих терміносистем в українському термінознавстві (2000–2015)
Autorzy:
Kochan, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789954.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Ukrainian language
terminology
abstracts
Opis:
The article presents research results of the Ukrainian studies terminology material collected in the period between 2000–2015. The author reviews abstracts of the Ukrainian terminology dissertations. The subject of the review are termsystems description tendencies, criteria of their formation assessment, their lingual and spoken peculiarities, as well as scientifi c fi elds processing degree and language improvement criteria. The goal is to analyze the above-mentioned abstracts, to evaluate diff erent aspects of termsystem descriptions as well as to fi nd out the degree of the processed scientifi c fi elds outlining a prospect for further research. Each scientifi c fi eld has its own establishment history, peculiarities of termsystem construction in themes and structure as well as advantages of one or another scientifi c language construction concepts and models. The material is provided by scientifi c vectors: science and technology terminology, economic, medical terminology, etc. Scientifi c areas that attract Ukrainian researchers and perspectives of the term analysis are indicated. Since 2000 until today, there have been defended more than 100 dissertations which describe nearly 50 scientific vectors.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2017, 5; 73-86
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, "Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej", KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.
Autorzy:
Perlin, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678735.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
phraseology
Polish language
Ukrainian language
lexicography
review
Opis:
Review: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 pp.The article is a review of a novel lexicographic work, whose authors collate most frequent phraseologisms of the Polish and Ukrainian languages, based on the material of the spoken language of the young generation of both languages’ native speakers as well as on texts of electronic communication and popular culture. Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.Artykuł stanowi recenzję nowatorskiej pracy leksykograficznej, której autorzy zestawiają ze sobą najczęściej występujące związki frazeologiczne języków polskiego i ukraińskiego, za materiał przyjmując język mówiony młodego pokolenia rodzimych użytkowników obu języków oraz teksty komunikacji elektronicznej i kultury popularnej. 
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukrainian, Polish and Russian trilingualism among Ukrainians of non-Polish origin living in Poland
Autorzy:
Levchuk, Pavlo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677272.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
trilingualism
Polish language
Ukrainian language
Russian language
Opis:
Ukrainian, Polish and Russian trilingualism among Ukrainians of non-Polish origin living in PolandThis article examines the socio-linguistic situation of Ukrainian migrants who live in Poland but who do not have Polish origins. After presenting the issue and describing the group in question, the article then describes the locations where the languages are used, the personae of the interlocutors, and their emotional attitudes towards each of the languages. Trójjęzyczność ukraińsko-rosyjsko-polska Ukraińców niepolskiego pochodzenia mieszkających w PolsceW niniejszym artykule została przedstawiona sytuacja socjolingwistyczna migrantów z Ukrainy, którzy nie mają polskiego pochodzenia. Po zarysie problematyki i opisie przedstawionej grupy zostały przedstawione miejsca posługiwania się językami, osoby interlokutorów oraz stosunek emocjonalny do każdego ze znanych respondentom języków.
Źródło:
Cognitive Studies; 2019, 19
2392-2397
Pojawia się w:
Cognitive Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sufiksalne derywaty przymiotnikowe z prefiksem ,,не-” we współczesnym języku ukraińskim
Suffixal adjectival derivatives with a „ не- prefix in the modern Ukrainian language
Autorzy:
Czetyrba-Piszczako, Mirosława
Czetyrba, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481576.pdf
Data publikacji:
2009-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
modern Ukrainian language
adjectival derivatives
linguistic
Opis:
This article presents a word formation analysis of adjectival derivatives with a не- prefix in theUkrainian language. Derivatives with the following formants are discussed: -лив-, -им-, -ев- (-ев-),-к- (-ок-, -ек-), -сък- (-цък-), -л-, -уч- (-юч-), -ач- (-яч-), -ущ- (-ющ-). The conducted analysisallows for the following conclusions:1. With regard to derivative bases, the discussed affixal derivatives can be divided into twobasic groups, whose motivation is derived from nominal and verbal derivative bases and roots.2. Derived noun bases fall into the categories of derivative bases and roots, functioning in twogrammatical genders: masculine and feminine. A greater expansiveness in forming suffixal derivativesis indicated by derivative bases, mostly suffixal ones.3. In the Ukrainian language, there is a small group of the so-called polymotivational derivativeswith a double motivation, whose formation can be derived from a particular non-prefix adjectiveor a noun stem.In the Ukrainian language, a numerous group of suffixal derivatives has suppletive suffixalor paradigmatic forms.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2009, 1, XIV; 367-373
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Архаïзми серед споконвiчноï богословськоï фразеологiï
Archaisms in biblical phraseology
Autorzy:
Czetyrba, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480921.pdf
Data publikacji:
2007-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
archaism
biblical phraseology
Ukrainian language
Russian language
Opis:
The article presents some fragments of the studies concerning archaic components, included in biblical lexis, still existing in contemporary Ukrainian and Russian languages. These two languages have coexisted and developed in close contact with Church Slavonic language for eges. This resulted in the creation of the whole biblical heritage. However, in the historic process of transforming biblical lexical items into the everyday language of both nations, their relationship with the source has considerably faded away. Church Slavonic language has provided contemporary biblical lexical items with archaic phonetic, morphological and lexical features and due to this they maintained solemn, ceremonious character which is typical of biblical style.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2007, 1, XII; 169-175
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trójjęzyczność ukraińsko-rosyjsko-polska uczniów szkół lwowskich z polskim językiem nauczania
Autorzy:
Levchuk, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2151985.pdf
Data publikacji:
2022-04
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
multilingualism
Ukrainian language
Polish language
Russian language
inherited language
Opis:
This paper discusses the situation of trilingualism of students at Lviv schools with Polish as the language of instruction. Earlier linguistic studies paid no attention to the individuals of non-Polish descent who attended such schools. Part one of this paper presents the profile of the examined group, which comprised, apart from persons of Polish descent, individuals of non-Polish descent, for whom Polish is a foreign language. The next part discusses the results of sociolinguistic surveys concerning the motivation for learning Polish and the level of command of the languages used by the respondents. It also presents preferences as regards the use of media and non-verbal communication. The final part describes the interviewees’ attitude to the languages as well as to Poland and Ukraine. The studies were conducted using earlier research concepts regarding Polish–foreign language bilingualism by Ewa Lipińska, Władysław Miodunka, Marzena Błasiak, and Pavel Levchuk. In the description of the private-sphere language choice, William Mackey’s method was applied.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 793, 4; 74-91
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Perswazyjność operatorów argumentacyjnych w języku polskim i ukraińskim na przykładzie przemówień prezydenckich: analiza funkcjonalna i prozodyczna
Persuasiveness of Argumentative Operators in Polish and Ukrainian on the Example of Presidential Speeches: Functional and Prosodic Analysis
Autorzy:
Kowalczyk, Olga
Rogala, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/458711.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
Polish and Ukrainian language
operators
prosodic phonetics
Opis:
The aim of the article is to analyze the speeches of the presidents of Poland and Ukraine. This article is about specific words, called argumentative operators, which have an important persuasive function at the metatextual level of language. The main purpose of this text is to compare the use of argumentative operators for their persuasive properties in the New Year’s speeches from 2018 of both politicians. The textual functions and prosodic properties of operators have been analyzed.
Źródło:
Linguistische Treffen in Wrocław; 2019, 16; 289-303
2084-3062
2657-5647
Pojawia się w:
Linguistische Treffen in Wrocław
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O nauczaniu kultury języka polskiego za granicą. Świadomość normatywna ukraińskiego studenta polonisty
On Teaching Culture of Polish Language Abroad. Normative Awareness of Ukrainian Students of Polish Philology (the Example of Polish Philology Faculty in Lviv)
Autorzy:
Krawczuk, Ałła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511407.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
culture of Polish language
norm
error
Ukrainian language
Opis:
The problems concerning teaching a culture of Polish language are analysed in the article, along with description of the ambiguity of the term ‘culture of language’ itself. Taking Polish Philology Faculty in Lviv as an example, the author of the article discusses the stages of cultural and linguistic education of Ukrainian students and presents the specific character of a didactic discipline called culture of a language at the Ukrainian university (the content, tasks, methods of working during the classes). She presents the results of research on norma-tive awareness of the Polish Philology students in Lviv at different stages of learning Polish language.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2012, 2(10); 285-301
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tematyka ukrainistyczna w „Poradniku Językowym” (1901–2022)
The issues of the Ukrainian language in „Poradnik Językowy” („The Linguistic Guide”) (1901–2022)
Autorzy:
Dubisz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/6258974.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
language contacts
th e Ukrainian language
the Polish language
Opis:
The Polish-language profile of „Poradnik Językowy” („The Linguistic Guide”) determines the fact that the studies regarding the Ukrainian language constitute a relatively small portion of the publications (66 in total). However, they have been published nearly since the initial annals and their subject matters include (in the quantitative order): 1) the presence of the Polish language in Ukraine, 2) the presence of the Ukrainian language in Ukraine, 3) the issues of the Slavic languages in general, 4) comparative (including contrastive) studies, 5) Ukrainisms present in the Polish language. The publications depict the status of the Ukrainian language in Ukraine and in contacts with the Polish language, interests of (Polish and Ukrainian) linguists in these issues, and trends in the language policies of both states.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 803, 4; 77-90
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Развитие культуры литературной речи младших школьников-носителей местных говоров (на примере работы с учениками украинского прикарпатья)
Formation of the speech culture of primary school pupils who are speakers of dialect speech (on the example of working with students of the nearcarpathian region)
Autorzy:
Nakonechna, Larysa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1932498.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Tematy:
primary school
Ukrainian language
literary language
dialect
speech culture
Opis:
The article is devoted to the problem of the formation of the speech culture of primary school pupils who are carriers of dialectal speech. The modern linguodidactic representatives' and teachers' views of the problem raised are analyzed in the article. It was substantiated the practical value of the formation of the speech culture of primary school pupils, using at the same time, local dialects that students have mastered since childhood. The work also described the introduction of dialectal material into the educational process by a primary school teacher one of the mountain schools of the Nearcarpathian region. The study results of the formation of schoolchildren's speech culture are submitted in the context of dialect speech of the Ivano-Frankivsk region (Ukraine).
Źródło:
Scientific Bulletin of Chełm - Section of Pedagogy; 2020, 1; 89-98
2084-6770
Pojawia się w:
Scientific Bulletin of Chełm - Section of Pedagogy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Definicja kognitywna jako narzędzie opisuemocji negatywnych w językach rosyjskim i ukraińskim (na przykładzie emocji strachu)
The cognitive definition as a tool fo r describing negative emotions in the Russian and Ukrainian languages (on the example o f fear)
Autorzy:
Małecki, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481293.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
cognitive definition
negative emotions
fear
Russian language
Ukrainian language
Opis:
Emotions in human consciousness take form of emotional concepts, described by means of such features as traditions, customs, special stereotypes of thinking, behavior models, etc. The present article attempts to analyse the linguistic realization of the concept of „fear” in Russian and Ukrainian languages. The language analyze is based on the purposes of the cognitive definition.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2016, 1, XXI; 39-49
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fraz. zbić z pantałyku ‘stropić kogo, pozbawić pewności siebie’
Autorzy:
Rytter, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678567.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
phraseology
etymology
Polish language
Russian language
Ukrainian language
bilingualism
calque
Opis:
The phrase zbić z pantałyku ‘to perplex, shatter somebody’s confidence’The article concerns the East-Slavic linguistic influence on Polish in the second half of the nineteenh century as exemplified by the meaning of the phrase zbić z pantałyku. Today’s meaning of the phrase  is associated with another phraseologism zbić z tropu ‘to throw [lit. knock] off trace,’ which originates from the hunting jargon. *Pantałyk as a separate word is not (and never has been) used in general Polish, and the comprehensibility of the whole phrase is the result of the sum of its components.East Slavic counterparts of the phrase are attested from the midnineteenth century. In the Polish of the period, zbić z pantałyku had a colloquial status, and its usefulness in the sphere of everyday communication was a manifestation of economy of imaginary rather than conceptual means of expression. Especially in the conditions of widespread bilingualism, the new phrase could easily be recognized against the background of contemporary usage of nearsynonymous colloquial phrases derived from the verb zbić ‘to beat’ but also ‘to knock off.’The greater frequency of zbić z pantałyku  in the Polish of southeastern borderlands resulted from a combination of factors, mainly the blurred boundaries between literary and dialectal (folk) phraseology. Fraz. zbić z pantałyku ‘stropić kogo, pozbawić pewności siebie’Artykuł dotyczy wpływów ruskojęzycznych w polszczyźnie drugiej połowy XIX wieku. Dziś znaczenie frazeologizmu zbić z pantałyku to odpowiednik wybić z szyku, zbić z tropu, ‘zmieszać, stropić’, realnie ‘pomieszać krok’, ‘stracić ślad (na polowaniu)’.*Pantałyk jako wyraz samodzielny nie jest (i nigdy nie był) używany w polszczyźnie ogólnej, natomiast znaczenie całego frazeologizmu wynika z sumy jego składników.Odpowiedniki wschodniosłowiańskie poświadczone są od połowy XIX stulecia. W ówczesnej polszczyźnie zbić z pantałyku miało status potoczny, którego użyteczność w sferze komunikacji codziennej to przejaw ekonomiczności środków obrazowych zamiast pojęciowych.Nowy frazeologizm mógł być łatwo rozpoznawany w warunkach bilingwizmu językowego na tle ówczesnych środków z tradycją użycia w sferze potocznej. O szczególnej częstotliwości użycia zbić z pantałyku w polszczyźnie kresów południowowschodnich zdecydował splot czynników, głównie zaś „rozmyte” granice między frazeologią literacką a gwarową (ludową).
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
LEXICAL AND GRAMMATICAL FEATURES OF THE SCIENTIFIC AND TECHNICAL TEXT TRANSLATION INTO UKRAINIAN (ON THE MATERIAL OF GEODESIC TERMINOLOGY)
Autorzy:
Holubinka, Nadiya
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444174.pdf
Data publikacji:
2018-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
translation
scientific text
term
the Ukrainian language
Opis:
This article analyzes typical problems that arise when translating scientific and technical texts in the field of geodesy from the Russian language into Ukrainian. The analysis of complex cases that appear in the process of translation of scientific texts gives us grounds to assert that their distribution into lexical and grammatical aspects is rather conditional, since in each language, including Ukrainian, the grammatical is combined with the lexical, and transmission methods in the translation of grammatical forms and structures often depends on their lexical content. The ways of overcoming these problems are suggested, which will contribute to the process of affirming in the scientific style specific traditions, inherent in the Ukrainian language, both at the lexical and grammatical levels. These traditions have taken the back seat under the influence of a long period of the Russian language dominating in the field of science.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2018, XX/2; 113-119
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska gwara Stubna koło Przemyśla w tekstach pisanych
Polish Language Variety in Stubno near Przemyśl in Written Texts
Autorzy:
Dzierżawin, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031414.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
dialectology
Southern Kresy Polish
Polish-Ukrainian Language Contacts
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 379-394
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New Bulgarian, Polish, and Ukrainian phraseology and language corpora
Autorzy:
Sosnowski, Wojciech Paweł
Blagoeva, Diana
Tymoshuk, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677161.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
new phraselogy
Bulgarian language
Polish language
Ukrainian language
electronic corpora
Opis:
New Bulgarian, Polish, and Ukrainian phraseology and language corporaThis article examines phraseological innovations in the Bulgarian, Polish and Ukrainian languages. Particular attention is paid to trends in the development of phraseology and to the sources of the enrichment of the phraseology of the three studied languages. The role of corpus technologies in research on language dynamics is described. Nowa bułgarska, polska i ukraińska frazeologia a korpusy językoweW artykule zostały przeanalizowane innowacje frazeologiczne w językach bułgarskim, polskim i ukraińskim. Szczególną uwagę autorzy zwracają na tendencje rozwojowe frazeologii oraz źródła wzbogacania zasobu frazeologicznego w trzech analizowanych językach. W artykule została przedstawiona rola technologii korpusowych w dziedzinie badania dynamiki rozwoju języka.
Źródło:
Cognitive Studies; 2018, 18
2392-2397
Pojawia się w:
Cognitive Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sytuacja językowa na Ukrainie w świetle powszechnego spisu ludności oraz badań socjologicznych
Autorzy:
Pietnoczka, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678481.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
language situation
Ukraine
general census
sociological research
Ukrainian language
Russian language
Opis:
Language situation in Ukraine in light of the general census and sociological researchThe article presents the language situation in the independent country of Ukraine. It shows what part of Ukrainian society perceives the Ukrainian language, the Russian language or both of these two languages at the same time as their mother tongue. The paper also shows which of the two languages, Ukrainian or Russian, is more commonly used by Ukrainians in everyday life. Special focus was placed on linguistic diversity of particular regions of Ukraine. The aim of the paper was achieved by analyzing the general census of 2001, as well as the results of the public opinion polls conducted in the period of independence by, among others, the “Public Opinion” Centre for Sociological Research, the Olexander Razumkov Ukrainian Centre for Economic and Political Studies and the Kiev International Institute of Sociology. Sytuacja językowa na Ukrainie w świetle powszechnego spisu ludności oraz badań socjologicznychW artykule została przybliżona sytuacja językowa w niepodległej Ukrainie. Ukazano dla jakiej części społeczeństwa ukraińskiego językiem ojczystym jest język ukraiński, dla jakiej rosyjski oraz jednocześnie ukraiński i rosyjski. Przybliżono także, którym językiem – ukraińskim czy rosyjskim – częściej posługują się w życiu codziennym Ukraińcy. Znaczna uwaga została ponadto zwrócona na zróżnicowanie językowe poszczególnych regionów Ukrainy. Na osiągnięcie postawionego celu pozwoliła analiza wyników spisu powszechnego ludności przeprowadzonego w 2001 r. oraz wyników badań opinii publicznej przeprowadzonych w okresie niepodległości m.in. przez Centrum Badań Socjologicznych „Opinia Społeczna”, Ukraińskie Centrum Badań Ekonomicznych i Politycznych im. Ołeksandra Razumkowa oraz Kijowski Międzynarodowy Instytut Socjologii.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2018, 50
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Українські і польські лінгвокультурологічні комунікативні паралелі
Ukrainian-Polish Linguistic and Cultural Parallels
Autorzy:
Matsko, Lubov
Matsko, Oksana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972874.pdf
Data publikacji:
2018-09-03
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
Tematy:
Ukrainian language;
linguistic stylistics;
Ukrainian culture;
linguistic personality;
artistic language;
artistic style.
Opis:
Language in human civilization as a part of political, cultural and social life is an irreplaceable communicator. Ethnically language expresses facts, events, people and time. It saves and transports stylistic phenomena of language with new thinking constructs of vision, with traditional and original stylistics of folk and literary speech. This peculiarity of language is manifested in its linguistic cultures – the linguistic conceptualization signs (units) of creative, cultural content in broad sense, cultural phenomena, cultural notions and nominations, knowledge of ideologies, individuals, events, facts and epochs. The existing state of cultural consciousness includes, in addition to the modern ideologues, the inheritance of social, aesthetic and ethical culture of the previous ages of the ethnos development. It is displayed in verbal codes in the form of lexical-grammatical semantics of linguistic units of all speech levels: phonosemantics, lexicology, phraseology, grammar, word formation, syntax, linguistic, linguistic communication, text formation, linguoculture. Purpose. The aspirations of the authors to show language communication and cultural cooperation of Polish and Ukrainian scientific figures of culture in the past for the benefit of our nations, to motivate younger generation to a common cultural work have been the subjects of our linguistic style study. Methods. The descriptive method makes it possible to carry out a description of the textual material; historical and philological commentary explains the philological sense in the historical context; with the help of linguistic and linguocultural analysis of literary texts, we define stylistics and linguocultures that have a conceptual value in the studied samples. Results. The general conclusion may be the fact of the recognition of the extremely important role of numerical inter-language and intercultural contacts between Ukrainians and Poles in the past and the projections of their future development. In today's turbulent world, which is undergoing regular attacks in an undeclared information war, friendly contacts and mutual understanding between our peoples depend to a large extent on knowledge and appreciation of the road of understanding they have gone through. Polish-Ukrainian relations have been experiencing different, more and less successful periods, but in the perspective of the historical development of the two modern European powers, bright future based on mutual understanding, mutual respect and mutual assistance is seen – this implies future directions of research.
Źródło:
Intercultural Communication; 2018, 5, 2; 9-26
2451-0998
Pojawia się w:
Intercultural Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Комунiкативно-функщональна характеристика украiнських рекламних слоганiв
Communicative and functional characteristics of Ukrainian commercial slogans
Autorzy:
Gładyś, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482063.pdf
Data publikacji:
2009-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
commercial slogans
Ukrainian language
communicative characteristics
functional characteristics
Opis:
The article features an analysis of Ukrainian commercial slogans, carried out on the basis of theory and the classification of speech acts by J. Searle, as well as the typology of advertising microacts by K. Skowronek. Such an analysis enables one to track the characteristics of advertising discourse and to define a commercial message as an indirect speech act. This essay also tries todescribe the catchphrases used in advertising from the perspective of Grice’s conversational maxims, which led to the formulation of the following thesis: in order to achieve their aims, the authors of advertising texts are ready to violate any of the aforementioned rules.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2009, 1, XIV; 375-384
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przekład jako proces narodotwórczy. Postawa tłumaczy ukraińskich wobec władzy rosyjskiej
Autorzy:
Faltyn, Regina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2032784.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
translation
Ukrainian language
nation-creating process
Mykola Lukash
Źródło:
Slavia Orientalis; 2017, LXVI, 3; 471-479
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próby kodyfikacji języka ukraińskiego w I połowie XIX w.
Attempts at Codifying the Ukrainian Language During the First Half of the 19th Century
Autorzy:
Pakalski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790548.pdf
Data publikacji:
2016-02-02
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
codification
Ukrainian language
reference grammar
19th century
Opis:
The article attempts to summarise the process of codifying the Ukrainian language in the first half of the 19th century. It covers the most important reference grammars of that time, presenting them in the context of the sociopolitical situation of a Ukraine divided between the Austrian and Russian Empires. The article describes the work of linguists and researchers who emphasized the autonomy of the language spoken in the Ukraine in contrary to the common trend which treated this ethnolect as a dialect of Polish or Russian. The presented reference grammars are a rich source of information about the Ukrainian language itself (including its regional varieties), as well as other forms of communication used at the beginning of the 19th century, such as iazychie. These works were a milestone towards the forming of the modern Ukrainian language and nation.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2016, 4; 325-331
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Терміни з міжнародними компонентами в сучасній українській мові (лексеми на фоно-….-фон(ія))
Autorzy:
Koczan, Iryna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789789.pdf
Data publikacji:
2018-04-18
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
borrowed vocabulary; term; international component; lexicography; terminology; Ukrainian language
Opis:
Words with international components that serve as terms are concerned in the article. International components may be used both at the beginning of the words and in the end or have binary position in diff erent words. The collected material shows that the function of pre positive and postpositive term elements is diff erent. At the beginning of the word, a component may defi ne the sphere of its application or a certain branch of science, so the postpositive component clearly points out the specifi c group of terms. The words with such international components came into Ukrainian language by different ways: borrowed from Romance and Germanic languages, west slavonic particularly from Polish and could get into our language through Polish or Russian. Today Greek-Latin elements have become building blocks for creating new words in these languages that never happened before. The article deals with the terms including pre positive and postpositive –fon - component. The written out words from explanatory dictionaries edited in diff erent years and published in Ukraine since 1906 made it possible to trace the dynamics of appearance such words in Ukrainian language, identify effi ciency / ineffi ciency of term elements.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2018, 6; 99-110
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Psychological Patterns in Sexual Relationships: Ukrainian Adaptation of the Multidimensional Sexual Questionnaire
Autorzy:
Shyroka, Anastasiia
Zavada, Tetiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18653938.pdf
Data publikacji:
2022-09-27
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
sexuality
Ukrainian-language adaptation
reliability
validity
psychological tendencies
sexual relationships
Opis:
Aim. Human sexuality is an important multidimensional subject for psychological research. However, the study of sexuality remains relatively closed for Ukrainian researchers, primarily due to a lack of valid and reliable measures of sexuality in general, and in particular, measures of psychological patterns in human sexuality. Therefore, the aim of the present study was to validate a self-report English-language tool, the Multidimensional Sexual Questionnaire (MSQ), for the Ukrainian language. Methods. A total of 1113 Ukrainian-speaking participants were administered the MSQ-UA. The MSQ-UA factor structure was measured using EFA and CFA procedures. Alpha and Omega estimates of internal consistency were calculated. The test-retest reliability was established in a five-week time period. The correlations of the MSQ-UA subscales with relevant psychopathology, personality measures and control statements were accomplished to prove the construct validity of the questionnaire. Results. Findings indicated that the MSQ-UA is an eleven-dimensional measure, which is almost identical to the original English-language version. Subscales of the MSQ-UA display acceptable excellent psychometric properties of internal consistency (Alpha and Omega within a range of 0.70 to 0.92). The test-retest reliability over the five-week period was appropriate (r=0.68-0.93). The MSQ-UA subscales demonstrated from moderate to high correlations with relevant measures, and the associations were absent or low in cases when criterion measures were irrelevant to the subscale. Conclusion. The MSQ-UA demonstrated appropriate psychometric properties and may be applied to assess a broad range of psychological patterns in sexual relationships in the Ukrainian-speaking population.
Źródło:
Journal of Education Culture and Society; 2022, 13, 2; 431-454
2081-1640
Pojawia się w:
Journal of Education Culture and Society
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Українська редакція церковнослов’янської мови в парадигмі сучасної лінгвістики
Ukrainian Redaction of the Church Slavonic Language from the Perspective of Modern Linguistics
Autorzy:
Наєнко, Галина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16530463.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Slavic
Church Slavonic
history of the Ukrainian language
Ukrainian redaction of Church Slavonic
Ukrainian linguistics
Opis:
Since modern Slavic studies lack a uniform concept of the Ukrainian redaction of the Church Slavonic language, this article analyzes the major achievements of Ukrainian linguistics in the study of this phenomenon. Applying the method of linguistic historiography, the author describes the emergence of a national concept, according to which written sources – reflecting the features of the Ukrainian language from different periods of its formation – attest to the existence of a single Ukrainian redaction. The development of views on the Church Slavonic language is evidenced by the works of M. Maksymovych, I. Ohienko, G.Y. Shevelov, V. Nimchuk. Today different schools are primarily concerned with the quantitative interpretation of particular features of the Ukrainian redaction. Such an interpretation is largely premised on the 19th‑century Russian philological tradition which does not take into consideration the historical differentiation of East Slavic. Burdened with problematic terms like Russian, such an approach remains in contrast with Ukrainian linguistics, which accepts the existence of the Ukrainian redaction of Church Slavonic since the times of Kyivan Rus’.
Źródło:
Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 4; 779-795
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antroponimia stylistyczna w opowiadaniach „ukraińskich” Mikołaja Gogola
Стилистическая антропонимия в „украинских” рассказах Н. Гоголя
Autorzy:
Łesiów, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945036.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
antroponimia
język ukraiński
stylistyka
antroponimia stylistyczna
patronim
nazwisko
przezwisko
ukraińska tradycja językowa
anthroponomastics
Ukrainian language
stylistics
stylistic anthroponymy
patronym
pseudonym
Ukrainian language tradition
Opis:
В настоящей статье автор детально проанализировал структуру антропонимов в рассказах Н. Гоголя из циклов Вечера на хуторе близ Диканъки и Миргород. Для названия своих героев писатель использовал пять разных способов номинации: 1) только фамилии-прозвища; 2) только имена в их полной форме - официальные или гипокористичсские; 3) путем сочетания имен и фамилий-прозвищ; 4) путем сочетания имен и отчеств: 5) путем сочетания трех номинационных элементов - имени, отчества и фамилии. Представленные типы номинации героев „украинских” рассказов Н. Гоголя адекватно выбраны для представителей разных национальных и общественных групп в первой половине XIX века на Украине.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 7; 27-39
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słownictwo ukraińskie ze zbiorów Iwana Wahylewycza
Autorzy:
Fałowski, Adam
Budziak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789769.pdf
Data publikacji:
2018-04-18
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Ivan Vahylevych
Ukrainian lexicography
Ukrainian dialectology
history of the Ukrainian language
etymology
loanwords
lexicology
Opis:
The article opens a series of planned publications, in which the authors present rare, dialectical, sometimes archaic lexical units extracted from the recently published dictionaries by Ivan Vahylevych. In two variants of Idyotykon and in the Dictionary of the South- Ruthenian Language they managed to search for about 700 lexical items, which either were omitted in the Etymological Dictionary of Ukrainian Language, or require more detailed lexicological commentary. 32 words start with A-B are discussed in the article.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2018, 6; 45-59
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukraińskie nazwy peryferyjnych podzespołów komputerowych: typy, struktura, derywaty
Ukrainian Names of Peripheral Computer Parts: Types, Structure, Derivation
Autorzy:
Jóźwikiewicz, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933441.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Język ukraiński
terminologia komputerowa
słowotwórstwo
Ukrainian language
computer terminology
derivation
Opis:
The subject of this article is an analysis of Ukrainian names of peripheral computer parts (printer, scanner, video projector etc.). The author presents the material gathered in thirteen groups. Particular lexemes have been examined in terms of word groups and their ability to create derived words.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 7; 187-204
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka ukraińskich oficjalnych nazw grzybów makroskopijnych motywowanych nazwami roślin
Characteristics of Ukrainian and Polish official names of macroscopic fungi motivated by plant names
Autorzy:
Jóźwikiewicz, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41151612.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
Ukrainian language
Latin
names of macroscopic fungi
phytonyms
word-formation
Opis:
The article aims to analyse Ukrainian names of macroscopic fungi containing plant names in their structure. Latin and Polish nomenclatural resources served as a background for the analysis. The nomenclatural corpus extracted from the sources comprised almost 2,000 units, of which 214 were motivated by plant names or, for example, by the names of their individual parts, e.g. Дубовик Кале, Підберезник синіючий, Калоцибе фіалкова, Павутинник каштановий. The analysis proved, among other things, that, in many cases, Ukrainian official names of macroscopic fungi were created due to the automatic transfer of Latin names to the Ukrainian language. The article also focuses on examining the morphological and syntactic structure of myconyms and analysing the derivational procedures used in creating names with phytonymic components.
Źródło:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2023, 14; 195-208
2084-1302
Pojawia się w:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Відображення суспільного статусу руської (української) мови у правових документах ХVI ст
Autorzy:
Farion, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789950.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
diachrony
Rus (Ukrainian) language
social status of Rus language
Statutes of Lithuania
Opis:
Social status of the Rus (Ukrainian) language in the diachrony, namely in the 16th century, is the representation of the language-ethnical (national) consciousness of that time and the ability of the then Rus’ elite to legally maintain the main spiritual backbone of the nation, i.e. language, despite the loss of the own state. The subject of research is the evolution of the Rus language through the prism of signifi cant legal documents of the 16th century and identifying main language problems in the context of: 1. The creation of socio-demographic basis of the language functioning through the prism of opposition domestic-foreign; 2. The legal directions of the social status of the Rus language; 3. Defi ning motivational components of the struggle for the status of the Rus language. The main sources of research are the Statutes of Lithuania of 1529, 1566 and 1588, and the petitions of the Rus nobility to the king of Rich Pospolyta (the Polish–Lithuanian Commonwealth).
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2017, 5; 43-62
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Українсько-польські синтаксичні паралелі у сучасних мовознавчих дослідженнях
Ukrainian-Polish syntactic parallels in the contemporary linguistic studies
Autorzy:
Magas, Nataliya
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343289.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
синтаксис
українська мова
польська мова
семантика
syntax
Ukrainian language
Polish language
semantics
Opis:
У статті зроблено огляд наукових досліджень останнього періоду у сфері зіставного синтаксису української і польської мов. Висвітлено проблематику вивчення синтаксичних паралелей у двох мовах у монографічних працях відомих славістів. Здійснено аналіз праць за тематикою синтаксичних зв’язків української та польської мов, здійснених у монографіях, навчальних посібниках, численних статтях.
Reviews of the latest research papers on the comparative syntax of Ukrainian and Polish languages are discussed in the article. The syntactic parallels in two languages are described in the monographic works of famous Slavicists. The analysis of scientific works on syntactic connections of Ukrainian and Polish languages is worked out in monographs, textbooks, numerous articles.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2021, 9; 39-51
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Грамматика руського языка Івана Гарайди 1941 р. та „народна мова” Закарпаття
Grammar of the Ruthenian Language (Hramatyka rusʹkoho yazyka) of 1941 by Ivan Harayda and the “Popular” Language (“narodna mova”) of Transcarpathia
Autorzy:
Moser, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16503460.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Ivan Harayda (Haraida)
Ruthenian / Rusyn / Ukrainian language
Ruthenian / Rusyn / Ukrainian grammars
Transcarpathia (Kárpátalja)
Opis:
his article offers a new analysis of Ivan Harayda’s Grammar of the Ruthenian Language (Hramatyka rus’koho yazyka”) (Uzhhorod 1941). In contrast to its program, the grammar paid little tribute to the “popular” language as such. As Harayda himself regarded his text as a “compromise between many contradictory opinions regarding our popular language” he included only a few “popular” elements. Most of them were part of the written heritage that united Transcarpathia with other parts of the Ukrainian language area, particularly Galicia. Harayda often failed to clarify what he regarded as standard features. He also explicitly excluded some local features from the standard. Harayda’s grammar can barely be regarded as a successful attempt at the codification of the “Rusyn” language in the modern understanding.
Źródło:
Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 1; 143-162
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The verbalization of the concept of “fear” in English and Ukrainian phraseological units
Autorzy:
Mykhalchuk, Nataliia
Bihunova, Svitozara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677263.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
emotions
the concept of “fear”
phraseological units
the Ukrainian language
the English language
Opis:
The verbalization of the concept of “fear” in English and Ukrainian phraseological unitsThis article is devoted to the study of English and Ukrainian phraseological units related to the emotional concept of “fear”. The article presents a sample of these phraseological units, compares them, and analyses the inner form of the concept of “fear” in the selected phraseological units. Werbalizacja pojęcia „strachu” w angielskich i ukraińskich jednostkach frazeologicznychArtykuł poświęcony jest badaniu angielskich i ukraińskich jednostek frazeologicznych związanych z emocjonalną koncepcją „strachu”. Artykuł przedstawia próbkę tych jednostek frazeologicznych, porównuje je i analizuje wewnętrzną formę pojęcia „strachu” w wybranych jednostkach frazeologicznych.
Źródło:
Cognitive Studies; 2019, 19
2392-2397
Pojawia się w:
Cognitive Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukrainian Language in Educational Institutions of the USSR: 1960s–1970s
Autorzy:
Kindrachuk, Nadia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28411119.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Ukrainian language
educational institutions
educational space
Ukrainian intelligentsia
opposition
totalitarian regime
Soviet power
Russification
denationalization
Opis:
This article examines the position of the Ukrainian language in educational institutions of the USSR during the 60s and 70s of the twentieth century. It is shown that the Soviet government actively implemented the policy of Russification, the aim of which was the complete destruction of the national-educational space of Ukrainians. Numerous decisions and resolutions of the country’s top party leadership have laid a solid foundation for the introduction of Russian as the language of interethnic communication. In the field of education, the ideologues of communism tried to shift the emphasis from the national characteristics of Ukrainians to the “common” for all – the Soviet ones. Oppression of the native language has caused alarm among the Ukrainian public. Realizing that the Ukrainian language is the basis for the preservation and development of the Ukrainian nation, the Ukrainian intelligentsia led the movement to protect it. Disagreeing with Russification, Ukrainians used all possible forms of protest against it at the time. It came to the formation of open opposition to Khrushchev’s educational reform. Many letters were received by various levels of government, newspapers, and magazines from various publishers, whose authors were concerned about the unequal position of the Russian and Ukrainian languages and expressed their indignation at the functioning of a large number of Russian-language educational institutions. Ukrainians were encouraged to spread the Ukrainian language and take care of its further development, thus seeking to preserve their own national identity. And the Ukrainian language continued to live and develop in the thick of the masses.
Źródło:
Historia i Polityka; 2022, 42 (49); 151-162
1899-5160
2391-7652
Pojawia się w:
Historia i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hermeneutic Dimension of Lexical-Syntactic Word Formation (in Ukrainian Language and Literature)
Autorzy:
Andrishko, Oleh
Popovskyi, Anatolii
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231299.pdf
Data publikacji:
2022-10-06
Wydawca:
Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
Tematy:
lexical-syntactic word formation
coalescence
Ukrainian language
Ukrainian literature
a priori and a posteriori occasionalisms
Opis:
The article considers lexical and syntactic word formation based on works of Ukrainian literature. Hermeneutics is closely related to philology, but most often examines the text from the point of view of literary criticism. The linguistic aspect, namely the study of occasionalisms, is much less studied. Attention to Ukrainian culture is growing, and in this context it can be an interesting source of hermeneutic research. This article examines the most interesting examples of occasionalisms, which by their function and non-standard structure are divided into two types – a priori and a posteriori. The difference between coalescences (words formed in a lexical-syntactic way) and similar words and phenomena has also been clarified. Most of these words are related to holophrases, but in Ukrainian literature there are examples that we call a posteriori coalescences, they are formed according to individual authorial models and have almost no analogues in the texts of other writers. We hope that this study will be an important step in the study of Ukrainian language and literature in the world and will draw attention to Ukrainian culture – a culture with millennial traditions.
Źródło:
Academic Journal of Modern Philology; 2022, 15; 49-59
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:
Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Языковая политика в системе образования Украины
Language policy in Ukrainian educational system
Autorzy:
Teres, Nataliia
Kudinov, Dmytro
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193128.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
Ukraine
language policy
EU language legislation
Ukrainian language legislation
the Ukrainian language
languages of national minorities
Украина
языковая политика
законодательство ЕС в области языков
языковое законодательство
Украины
украинский язык
языки национальных меньшинств
Opis:
Статья посвящена проблемам формирования и реализации государственной языковой политики Украины в области образования. Проанализированы исторические и социально-политические факторы, повлиявшие на языковую деформацию в украинском обществе, представлена эволюция законодательных норм в области государственной языковой политики. Исследовано современное состояние в области обучения на языках национальных меньшинств, представлены различные точки зрения о его эффективности и влиянии на двусторонние международные отношения. Показаны качественные изменения в системе образования Украины накануне аннексии Автономной Республики Крым и части Донецкой и Луганской областей, проанализировано принятое накануне президентских выборов 2019 г. законодательство Украины об укреплении статуса украинского языка как государственного. Исследованы вопросы, связанные с изучением иностранных языков в Украине в контексте имплементации рекомендаций институций ЕС в части развития языковых компетентностей граждан и увеличения количества языков, которые должны изучаться в системе образования.
The article deals with the problems of formation and implementation of the state language policy of Ukraine in the field of education. It analyzes historical and socio-political factors causing language deformations in Ukrainian society as well as the evolution of the legal framework of the state language policy. Authors present contemporary situation of teaching languages of national minorities showing various approaches to its effectiveness and impact on bilateral international relations considering changes in quantitative indicators in the education system of Ukraine before the annexation of the Autonomous Republic of Crimea and parts of the Donetsk and Lugansk regions. The article analyzes legislative acts of Ukraine on strengthening the status of Ukrainian as the state language, adopted on the eve of the 2019 Presidential election and problems of studying foreign languages in Ukraine, implementing the recommendations of the EU institutions concerning the development of linguistic competence of citizens and increasing the range of foreign languages that should be studied in the education system.
Źródło:
Facta Simonidis; 2020, 13; 231-256
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Семантична опозиція „верх / низ” у діалектній картині світу українців
Semantic Opposition “top / bottom” in the Ukrainian Dialectal Worldview
Autorzy:
Ястремська, Тетяна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030988.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
dialects of the Ukrainian language
dialectal worldview
semantic opposition
semantics
derivation
adjective
Źródło:
Slavia Orientalis; 2021, LXX, 1; 187-211
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Слово у вимірах історичної пам’яті українців
Autorzy:
Hnatiuk, Lidia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789776.pdf
Data publikacji:
2018-04-18
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
New Ukrainian literary language
Old Ukrainian literary language
culture of historical memory and national identity
language awareness
archaic vocabulary
dialect
Opis:
The article shows that archaic language is one of the components and methods of the detection of historical memory of Ukrainians. The analysis of the use of such elements in Old Ukrainian literary language of the 14-18th centuries., in Ukrainian literary language of the 19-20th centuries and in modern Ukrainian dialects has proved “Ukrainianness” of some archaic elements of the Ukrainian language, which are perceived by the language awareness of the modern Ukrainian as elements of the Russian language rather than the elements of its national identity in the diachronic dimension, as these words do exist in the modern Russian literary language, while in the New Ukrainian literary language they are replaced by other lexemes. It is shown that such archaisms in the language awareness of educated Ukrainians, including writers, acquire additional connotations and update their historical memory.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2018, 6; 61-72
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
МОДЕРНИЗАЦИЯ ПОДГОТОВКИ УКРАИНИСТОВ В БРНЕНСКОМ УНИВЕРСИТЕТЕ
MODERNIZATION OF EDUCATION FOR STUDENTS OF UKRAINIAN LANGUAGE AT MASARYK UNIVERSITY IN BRNO
REFORMA KSZTAŁCENIA STUDENTÓW FILOLOGII UKRAIŃSKIEJ W UNIWERSYTECIE MASARYKA W BRNIE
Autorzy:
MICHÁLIKOVÁ, Jitka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/920360.pdf
Data publikacji:
2012-01-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Украинская юридическая
украинский закон
украинский язык
filologia ukraińska
język ukraiński
prawo ukraińskie
Ukrainian Studies
Ukrainian language
Ukrainian law
Opis:
В статье представляется курс «Украинская юридическая терминология» и определяются проблемы, связанные с преподаванием этого курса в рамках специальности «Украинский язык и литература» на Философском факультете Университета имени Масарика в Брно, Чешская Республика. В результате политических, экономических, культурных и социальных изменений в течение 90-ых годов существенно укрепились украинско-чешские отношения не только в сфере дипломатии, бизнеса, но и в других областях человеческой деятельности, что повлекло за собой потребность изучения специальной терминологии, прежде всего экономической и юридической. Введение вышеуказанного курса в учебную программу студентов-украинистов предполагает формирование более широкой языковой и фоновой компетенции учащихся, а также предоставляет больший выбор для трудоустройства выпускников.
Autorki omawiają program kształcenia filologii ukraińskiej na Uniwersytecie Masaryka w Brnie i zmiany, jakie zostały w nim wprowadzone pod wpływem przemian politycznych i ekonomicznych. Jedną ze znaczących zmian było wprowadzenie do programu studiów przedmiotów związanych z terminologią prawną i prawniczą, przekładem prawniczym. Ponadto, przedstawiona została współpraca akademicka z Izbą Tłumaczy Sądowych Republiki Czeskiej. Na uwagę zasługuje również problem przekładu prawniczego z języka czeskiego na języki obce i vice versa.
This article is focused on the presentation of Ukrainian Studies – one of the specialized programs offered at the Department of Slavonic Studies at the Faculty of Arts, Masaryk University in Brno. Political, economic, and business relations between the Czech Republic and Ukraine deepened profoundly after 1991, as a consequence of Ukraine's independence. This resulted in an inclusion into the Ukrainian language program of a subject dealing with the issues of law terminology as well as translation of official, judicial and other juridical documents. This article shows not only the conception of the course “Ukrainian Language in the Domain of Law“ but also another activities of the department which are related to the language of law – for example organizing Ukrainian-Czech terminology seminaries in co-operation with the Chamber of Court Appointed Interpreters and Translators of the Czech Republic. The problems in translation of law terminology from and into Czech language are outlined as well. So far, these issues have not been thoroughly researched and that is why there is the need for specialists in philology, especially in Ukrainian philology.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2012, 11, 1; 39-45
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ІСТОРІЯ УКРАЇНСЬКОЇ ПУНКТУАЦІЇ
HISTORY OF UKRAINIAN PUNCTUATION
Autorzy:
Кочан, Ірина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041820.pdf
Data publikacji:
2019-01-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Ukrainian language
punctuation
history
grammar
spelling
język ukraiński
interpunkcja
historia
gramatyka
pisownia
Opis:
W artykule omówiono główne etapy rozwoju i kształtowania się interpunkcji w języku ukraińskim. Ekskurs historyczny pozwolił określić zarówno tendencje wspólne w systemie znaków interpunkcyjnych, jak i odrębne, charakterystyczne dla narodowej tradycji naukowej. Umożliwił on również prześledzenie procesu włączania znaków interpunkcyjnych do pisowni języka ukraińskiego.
The main milestones of the development and establishing the punctuation in the Ukrainian language are being discovered in the article. A historical excursion allowed to outline both common tendencies and actual national approaches to the implementation of a system of the punctuation marks, to show their introduction into the spelling system of the Ukrainian language.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 143-152
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lingwodydaktyczny aspekt opisu intonacyjnego systemu języka ukraińskiego
Linguodidactic aspect of the intonation system in ukrainian
Autorzy:
Шевченко, Мирослава Вiкторiвна
Anchimiuk, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1897349.pdf
Data publikacji:
2019-03-05
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
lingwodydaktyka
język ukraiński
intonacja
konstrukcje intonacyjne
linguodidactics
Ukrainian language
intonation
intonation constructions
Opis:
W artykule autorzy analizują system intonacji języka ukraińskiego z punktu widzenia lingwodydaktyki; wskazują problemy, które muszą rozwiązywać wykładowcy, zapoznając obcokrajowców z nowymi dla nich konturami intonacyjnymi wypowiedzi. Autorzy komentują również istniejące programy, podręczniki i pomoce dydaktyczne przeznaczone do nauki języka ukraińskiego, ukierunkowane na uczenie obcokrajowców intonacji. Podczas badania autorzy określają funkcje intonacji w mowie i jej komponenty, opisują transkrypcję intonacyjną, zrozumiałą i przydatną uczniom-cudzoziemcom, wskazują minimalne konstrukcje intonacyjne niezbędne do nauki na określonym etapie nauczania języka ukraińskiego. Autorzy uważają, że wypracowanie nawyku poprawnego intonowania jest obowiązkowym warunkiem, podstawą, środkiem i sposobem prowadzenia komunikacji w języku ukraińskim.
The authors of the article consider the intonation system of the Ukrainian language from the position of linguodidactics, and define problems to be solved by teachers when introducing new intonation patterns of statements to foreign students. The authors also analyze existing programs, text and handbooks in Ukrainian intended for non-native speakers in terms of intonation issues. As part of the study the authors define the functions of intonation while speaking, and intonation components, describe the intonation transcription which is clear and functional for a foreign audience, and minimize intonation constructions necessary to learn at a certain stage of learning Ukrainian. The authors opine that the skill of proper intoning of statements is an obligatory condition, basis, means and way of speaking activityin the Ukrainian language.
Źródło:
Linguodidactica; 2019, 23; 225-235
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Український вокатив: зміна поглядів на функції морфологійної форми на тлі суспільних трансформацій
The Ukrainian Vocative: Changing Views on the Functions of the Morphological Form іn the Context of Social Transformations
Ukraiński wołacz: zmiana funkcji formy morfologicznej na tle przemian społecznych
Autorzy:
Ясакова, Наталія Ю.
Кобченко, Наталя В.
Ожоган, Василь М.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38698477.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Ukrainian language
stylistics
vocative
reduced form of the vocative
nominative
appeal
address
Opis:
This article highlights changes in the linguistic interpretation and practice of using the vocative case in Ukrainian which took place during the centuries. The study demonstrates the relation between the linguistic evaluation of this morphological form and political situation, and the status of the Ukrainian language. During theSoviet Unionperiod, linguists pointed out that the address function is peculiar to two morphological forms of a noun, i.e. the vocative and the nominative. Stylists recommended using the nominative in the official and business spheres; they considered the vocative more suitable for everyday speech. Modern Ukrainian language experts consider the vocative to be the only normative form of appeal. They suppose that using the nominative in the address form is a deviation from the norm caused by the influence of the Russian language, which prevailed in theSoviet Union. As a result of the traumatic experience of Soviet totalitarianism, issues of the literary standard of Ukrainian and its purity are acute. Thus, the linguistic evaluation, recommendations on the usage of the vocative in modern papers of Ukrainian linguists are often emotional and appeal to the speaker’s commitments. The nominative often performs the address function in the spoken language of the Ukrainians; the vocative may have a full and reduced form of both kinds. Print media orient themselves towards the literary standard and usage of the vocative. The belles lettres reflect the competition of morphological forms of the noun for the appeal expression, which is peculiar to uncontrolled speech.
Artykuł przedstawia analizę zmian w interpretacji lingwistycznej i praktyce używania wołacza, które nastąpiły w trakcie XX i XXI stulecia. Wykazano związek między oceną lingwistyczną tej formy morfologicznej a sytuacją polityczną, statusem języka ukraińskiego. W okresie radzieckim językoznawcy zwracali uwagę, że funkcja odwołania występuje w dwóch formach morfologicznych rzeczownika – w wołaczu i w mianowniku. Styliści zalecali używanie mianownika w stylu urzędowym, wołacz uznano za formę właściwą przede wszystkim dla języka mówionego. Współcześni językoznawcy ukraińscy uważają wołacz za jedyną formę normatywną odwołania, a mianownik w tej roli interpretowany jest jako odchylenie od normy spowodowane wpływem dominującego w Związku Radzieckim języka rosyjskiego. W wyniku traumatycznych doświadczeń radzieckiego totalitaryzmu kwestie standardu literackiego i czystości języka ukraińskiego są postrzegane jako bardzo drażliwe. Dlatego ocena lingwistyczna, zalecenia dotyczące użycia wołacza we współczesnych pracach ukraińskich językoznawców mają często charakter emocjonalny i odwołują się do przekonań mówiąсego. W mowie Ukraińców funkcję odwołania pełni często mianownik, a wołacz może mieć zarówno pełne, jak i skrócone formy dwojakiego rodzaju. W przypadku wydań drukowanych typowe jest koncentrowanie się na standardzie literackim, a zatem stosowanie wołacza. Konkurencja form morfologicznych rzeczownika w wyrażaniu apelatywnym, charakterystyczna dla swobodnej mowy, znajduje odzwierciedlenie w literaturze pięknej.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Autoidentyfikacja etniczna i językowa ukraińskojęzycznych mieszkańców Podlasia. Na podstawie badań językoznawczych
The Ethnic and Linguistic Self-Identification of Ukrainian Speaking Inhabitants of Podlasie. Based on Linguistic Research
Autorzy:
Jekaterynczuk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096346.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Socjologii
Tematy:
ethnic identification
language identity
Podlasie
borderland
Ukrainian language
tożsamość etniczna
identyfikacja językowa
pogranicze
język ukraiński
Opis:
Celem artykułu jest analiza identyfikacji etnicznej i językowej ukraińskojęzycznej ludności w południowo-wschodniej części województwa podlaskiego. Region ten zwarcie zamieszkuje ludność wyznania prawosławnego, dla której językiem kontaktów domowych jest język ukraiński (dialekt). W prezentowanym artykule opisano etniczne i językowe autoidentyfikacje starszego pokolenia mieszkańców Podlasia. Autora interesuje jak ukraińskojęzyczni mieszkańcy identyfikują „swoich” i „obcych”, jak sami są identyfikowani przez „obcych”: przez polskojęzyczną większość i białoruskojęzyczną mniejszość, jak sami identyfikują grupy „innych” oraz czy te identyfikacje są ze sobą zbieżne. Bazę materiałową analiz stanowią badania dialektologiczne realizowane na Podlasiu. 
The aim of the article is to analyze the ethnic and linguistic identification of the Ukrainian-speaking population in the south-eastern part of the Podlaskie Voivodeship. This region is inhabited by the population of the Orthodox denomination, for whom the language spoken at home is Ukrainian (dialect). The article describes the ethnic and linguistic self-identifications of the older generation of the Podlasie residents. The author is interested in how the Ukrainian-speaking residents identify "their own" and "strangers", how they are identified by "strangers": the Polish-speaking majority and Belarusian-speaking minority, and how they themselves identify these groups of "strangers" and whether these identifications coincide. The material basis for the analyses is dialectological research carried out in Podlasie region.  
Źródło:
Konteksty Społeczne; 2019, 7, 1; 24-41
2300-6277
Pojawia się w:
Konteksty Społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
CТАНОВЛЕННЯ Й РОЗВИТОК УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ НА ТЕРИТОРІЇ ГАЛИЧИНИ В ДРУГІЙ ПОЛ. XIX СТ.
FORMATION AND DEVELOPMENT OF THE UKRAINIAN LANGUAGE IN THE TERRITORY OF GALICIA IN THE 2ND HALF OF THE 19TH CENTURY
Autorzy:
Холодова, УЛЯНА
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041283.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
vocabulary
western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language,
Galicia
standard language
western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language
zasób leksykalny
odmiana języka zachodnioukraińskiego
Galicja
język literacki
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza głównych tendencji kształtowania się zasobu leksykalnego odmiany języka zachodnioukraińskiego w Galicji —na terenie dawnych AustroWęgier. Na specyfikę rozwoju oraz kształtowanie się ukraińskiego języka literackiego w opisywanym regionie wpłynęła wielojęzyczność środowiska, w którym miała miejsce aktywna interakcja międzyjęzykowa powodująca zapożyczenia znacznej części słownictwa z innych języków. Ówcześni językoznawcy przyczynili się, pod wpływem idei odrodzenia języków słowiańskich, do stworzenia podstaw gramatyczno-leksykalnych ukraińskiego języka literackiego w oparciu o język potoczny. W rezultacie spowodowało to zastosowanie form dialektalnych na płaszczyźnieogólnogalicyjskiej. Jednocześnie brak jednostek leksykalnych w języku potocznym został zrównoważony poprzez wprowadzenie zapożyczeń z języka starosłowiańskiego, rosyjskiego, polskiego oraz częściowo niemieckiego, jak również zastosowanie derywatów typowych dla języka ukraińskiego.
The article presents the analysis of main tendencies of the vocabulary formation of the western Ukrainian variant of standard Ukrainian in the territory of the former Austro-Hungarian Empire, especially in Galicia. The specificity of the development and formation of the Ukrainian standard language in this region was a multilingual environment which comprised an active interlanguage interaction. These factors contributed to the borrowing of a significant part of the vocabulary from other languages. In addition, artists of that time, who were influenced by the idea of the Slavic languages’ revival, promoted the creation of grammar books and the lexical basis for the Ukrainian standard language through the use of a folk-colloquial variant. Consequently, this resulted in the use of the dialectal layer, including both general Galician words and peculiarly dialectal ones. The lack of lexical units in the colloquial speech was offset by borrowings from Church Slavonic, Russian, Polish and, in part, German according to the word-building models which were typical of Ukrainian
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 9-18
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лінгвальні та позалінгвальні аспекти функціонування суржику в Україні
Lingual and Extralingual Aspects of Surzhyk Functioning in Ukraine
Językowe i pozajęzykowe aspekty funkcjonowania surżyka w Ukrainie
Autorzy:
Соколова [Sokolova], Світлана [Svitlana]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32388029.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Surzhyk
Ukrainian language
Russian language
colloquial language
mixed speech
surżyk
język ukraiński
język rosyjski
język potoczny
mowa mieszana
Opis:
Surzhyk is a mixed type of speech that is typical within modern Ukraine, where we can observe the coexistence of two major language codes, namely Ukrainian and Russian. These are represented by both literary variants and numerous subcodes, primarily Ukrainian dialects (including transitional dialects, with features related to Russian and Belarusian dialectal areas) and Russian colloquial speech with elements of slang. Some language scholars rank Surzhyk as a separate language subcode – as a peculiar type of pidgin – and try to study its structure (lexical composition, grammatical structure) and areal distribution of elements accordingly. At present, in addition to “classical” Surzhyk, a new type of mixed speech has also arisen on the Russian phonetic-grammatical basis with the involvement of a large number of Ukrainian lexemes (original or borrowed by the Ukrainian language), mainly terms, taken from different fields. This new type of mixed speech is Russian-Ukrainian Surzhyk. The report analyzes several samples of mixed speech. On the basis of this analysis, criteria for the qualification of a text are proposed either as an example of Surzhyk, or simply as speech with signs of interference. Such criteria include lingual (Ukrainian or Russian phonetic basis, levels of interference, number of foreign language implementations, variations within the text), social (language is higher in status at the moment of the occurrence of the phenomenon; the scope of the functioning of the idiom itself), territorial (depending on the speaker’s place of inhabitance – urban or rural) and personal (native/first language of the speaker, level of education, knowledge of the literary language). It was concluded that the new mixed speech differs from Surzhyk in terms of the number of used units of another language, linguistic levels of manifestation, scope of distribution, conditions of occurrence and personal characteristics of speakers, among which the level of education and possession of standard subcodes are of leading importance. It is a transitional phenomenon in the process of the formation of Ukrainian as a state language.
Surżyk to mieszany typ mowy, typowy dla współczesnej Ukrainy, gdzie obserwujemy współistnienie dwóch języków, ukraińskiego i rosyjskiego. Języki te są reprezentowane zarówno przez ich warianty literackie, jak i liczne subkody, przede wszystkim przez dialekty ukraińskie (w tym również dialekty przejściowe do rosyjskiego i białoruskiego obszaru dialektalnego) oraz przez potoczną odmianę języka rosyjskiego z elementami slangu. Niektórzy językoznawcy uważają surżyk za odrębny subkod językowy – swoisty rodzaj pidginu – i podejmują próby analizy jego struktury (leksykonu, gramatyki) i uwarunkowań z zakresu geografii językowej. Obecnie obok „klasycznego” surżyka pojawił się nowy typ mowy mieszanej, oparty na bazie fonetyczno-gramatycznej języka rosyjskiego, z udziałem dużej liczby leksemów ukraińskich (oryginalnych lub zapożyczonych do języka ukraińskiego), głównie terminów z zakresu wielu dziedzin. Ten nowy rodzaj mowy mieszanej to surżyk rosyjsko-ukraiński. W niniejszym tekście poddano analizie próbki tego typu mowy mieszanej. Na podstawie analizy zaproponowano kryteria dwojakiej kwalifikacji tekstu, bądź jako przykładu surżyka, bądź po prostu jako przykładu mowy z cechami interferencji. Kryteria te mają charakter lingwistyczny (ukraińska lub rosyjska baza artykulacyjna, zakres interferencji, liczba jednostek zaadaptowanych z języków obcych, poziom wariancji tekstowej), socjologiczny (język o wyższym statusie w momencie wystąpienia danego zjawiska; zakres funkcjonowania idiomu), terytorialny (w zależności od miejsca zamieszkania mówiącego – miejski lub wiejski) i indywidualny (ojczysty/pierwszy język mówiącego, poziom wykształcenia, znajomość języka literackiego). Stwierdzono, że nowa mowa mieszana różni się od surżyka pod względem liczby używanych jednostek z innego języka, płaszczyzny językowej jego realizacji, zasięgu i warunków jego występowania, indywidualnych cech mówiących, wśród których poziom wykształcenia i znajomość subkodów standardowych mają pierwszorzędne znaczenie. Mamy tu do czynienia ze zjawiskiem przejściowym w procesie uzyskiwania przez język ukraiński statusu języka państwowego.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
СТУПЕНІ ПОРІВНЯННЯ ПРИКМЕТНИКІВ: ВІД ПОРУШЕННЯ НОРМИ ДО ТРАДИЦІЇ (на матеріалі словника А. Нелюби, Є. Редька Словотворчість незалежної України. 2012–2016)
DEGREES OF COMPARISON OF ADJECTIVES: FROM NORM VIOLATION TO TRADITION (based on dictionary compiled by A. Neliuba, Ye. Redko Word-Formation in Independent Ukraine. 2012–2016)
Autorzy:
Халіман, Оксана
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041767.pdf
Data publikacji:
2019-01-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
adjective
comparative
superlative
grammar
dictionary
Ukrainian language
przymiotnik
komparatyw
superlatyw
gramatyka
słownik
język ukraiński
Opis:
W artykule opisano tendencje tworzenia form komparatiwu i superlatiwu we współczesnym języku ukraińskim na materiale słownika A. Neluby, J. Red`ki Słowotwórstwo niepodległej Ukrainy. 2012–2016 (2017). Modele tworzenia form od przymiotników jakościowych oznaczających cechę niestopniowalną, dzierżawczych, przymiotników złożonych itp. sprzyjają reinterpretacji, rozszerzeniu struktury semantycznej słów podstawowych. Cechuje je regularność. Podkreślono potrzebę usystematyzowania odpowiednich tendencji z uwzględnieniem ich regularnej odtwarzalności w gramatyce języka ukraińskiego, ujęciem i objaśnieniem nowych odcieni semantycznych w źródłach leksykograficznych.
The article focuses on the tendencies description of the comparative and superlative forms in modern Ukrainian based on the dictionary compiled by A. Neliuba, Ye. Redko Word-Formation in Independent Ukraine. 2012–2016 (2017). The formation models favour the reinterpretation, enlarge the semantic structure of the initial words from qualitative adjectives, which nominate non-grade characteristics, from relative, compound adjectives, from nouns with the omission of the adjectivity stage, the inclination to the synthetic forms. These formation models are marked with regularity. The need to codify the correspondent tendencies, taking into account the regularity of reproduction in the Ukrainian language grammar books sources has been argumented, as well as the need to fi xate and interpret new semantic shades in lexico-graphic sources.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 19-26
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewaluacja materiałów dydaktycznych w procesie nauczania i uczenia się języka ukraińskiego jako obcego w szkolnictwie wyższym
Evaluation of Teaching Materials in the Process of Teaching and Learning Ukrainian as a Foreign Language in Higher Education
Autorzy:
Nowacka, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879817.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
język ukraiński
materiały glottodydaktyczne
podręcznik
proces dydaktyczny
Ukrainian language
teaching materials
coursebook
teaching process
Opis:
Artykuł stanowi próbę oceny wybranych materiałów glottodydaktycznych (podręczników) do nauki języka ukraińskiego, wykorzystywanych w procesie dydaktycznym na poziomie szkolnictwa wyższego od lat 90. XX wieku. W pierwszej części artykułu zaprezentowano rodzaje materiałów glottodydaktycznych oraz omówiono ich miejsce i funkcje w procesie nauczania i uczenia się języka obcego. W drugiej części artykułu poddano ocenie wybrane podręczniki do nauki języka ukraińskiego, uwzględniając kryteria zewnętrzne, dotyczące np. programów nauczania oraz wewnętrzne, odnoszące się m.in. do potrzeb ucznia czy nauczyciela. Оценка учебных материалов для преподавания и обучения украинскому языку как иностранному в высшем образовании Данная статья является попыткой оценить отдельные глоттодидактические материалы (учебники) для обучения украинскому языку, используемые в учебном процессе на уровне высшего образования с девяностых годов ХХ века. В первой части этой статьи были представлены типы глоттодидактических материалов, кроме того, было обсуждено их место и функции в процессе преподавания и изучения иностранного языка. Во второй части данной статьи была предпринята попытка оценить выбранные учебники для изучения украинского языка, принимая во внимание как внешние критерии, касающиеся, например, учебных планов, так и внутренние критерии, связанные, например, с потребностями студента и преподавателя.
This article is an attempt to assess selected glottodidactic materials (textbooks) for learning the Ukrainian language, used in the teaching process at the level of higher education since the 1990s. In the first part of the article the types of glottodidactic materials are presented and their place and function in the processes of teaching and learning a foreign language is discussed. In the second part selected textbooks for learning the Ukrainian language are assessed, taking into account external criteria concerning, for instance, Curricula, and internal, related to the needs of a student or teacher.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 7; 237-248
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Стилістичні студії мовознавців харківської філологічної школи 20–30 рр. ХХ ст.
Stylistic studies of the linguists of Kharkiv philological school in the 1920s and 1930s
Autorzy:
Черемська, Ольга
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1008795.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
Kharkiv linguistic school
stylistics of the Ukrainian language
culturre of language
fonctional styles
individual language
literary language
normality
Opis:
The article focuses on the concept of historical memory on the basis of the Ukrainian linguistics ofthe 1920s and 1930s. The aspects of the scientific work of linguists of the Kharkiv Philological School (O. Vetukhov, M. Yogansen, O. Kurylo, M. Nakonechnyi, K. Nymchynov, V. Simovych, O. Synyavskyi, S. Smerechynskyi, M. Sulyma, B. Tkachenko, О. Finkel), who were in creative interaction with the Slavic and European scientific circles, are characterised; the influence of the ideas of the Prague linguistic circle, in particular its structural-semantic paradigm, on the directions of scientific research of Ukrainian linguists during the mentioned period is noted. Attention is focused on the main achievements of Ukrainian linguistics in the field of stylistics. The work of O. Kurylo Attention on the modern Ukrainian literary language (1920) is analysed in view of the terminology apparatus of stylistics, including theoretical and methodological principles of Ukrainian and Slavic linguistics in general. The stylistic advisers of M. Gladkyi, which highlight the cultural aspects of journalism and literature, and peculiarities of word-formation in the language of the press and fiction, are discussed. The work Ukrainian phrase. Short Sketches (1928) by M. Sulyma, devoted to issues of stylistic morphology and stylistic syntax is investigated as well as the terminology of stylistics used in the work of S. Smerechynskyi Essays on the Ukrainian syntax (in connection with phraseology and stylistics) (1932); M. Yogansen’s scientific discoveries Elementary laws of versification (1922) and How the narrative is constructed. Analysis of Prose Samples (1927) as well as O. Finkel’s: A Brief Introduction to Theoretical Stylistics (1927), L. Bulakhovsky’s The Basics of Linguistics (1931–1932) are scrutinised. The course of B. Tkachenko’s Essay of Ukrainian Stylistics (Kharkiv, 1929–1930?), created under the influence of French stylistics by S. Bally is noted, in which for the first time in Ukrainian linguistics, the necessity of studying stylistics as a separate educational discipline was proved, its purpose and task were articulated, and conceptual apparatus outlined; the essence and nature of the interrelations of the literary language with individual and folk-colloquial language are investigated.
Źródło:
Stylistyka; 2019, 28; 373-392
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
FEATURES OF UKRAINIAN TRANSLATION OF PASSIVE VERBAL CONSTRUCTIONS FROM RUSSIAN LANGUAGE IN SCIENTIFIC AND SOCIO-POLITICAL TEXTS
Autorzy:
Kunch, Zoriana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/445078.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
the Ukrainian language
translation
scientific and technical language
passive verbal constructions
impersonal forms of the verb
Opis:
This work describes specific morphological and syntactic features of Ukrainian scientific and technical speech in the context of the appearance of non-substantiated norms of the literary Ukrainian language of passive verbal constructions, and provides adequate methods for the translation of passive constructions from Russian into Ukrainian. The most common mistakes are found in the translation from the Russian language into Ukrainian syntactic constructions with passive verb forms, the causes for the appearance of these false constuctions are analyzed, and their inexpedient use is justified, as well as the need to use specific Ukrainian constructions when translating from Russian passive verbal constructions to the Ukrainian language.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2018, XX/2; 131-141
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Мовна гра у зовнiшнiй рекламi м. Києва
Language play in outdoor advertising in Kyiv
Gra językowa w reklamie zewnętrznej w Kijowie
Autorzy:
Прожогiна, Iрина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2053433.pdf
Data publikacji:
2021-12-01
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
gra językowa
język ukraiński
poziomy językowe
reklama zewnętrzna
system językowy
language levels
language system
language play
outdoor advertising
Ukrainian language
Opis:
Głównym celem badania jest analiza specyfiki gry językowej w reklamie zewnętrznej w Kijowie. Podejście badawcze opiera się na klasyfikacji sztuczek gry językowej zgodnie z poziomami systemu językowego, jako najbardziej odpowiedni do analizy tego materiału. Różne sztuczki gry językowej odnoszą się do poziomu pochodnego (na przykład skażenie, skrót, tworzenie słów okazjonalnych), poziomu leksykalno-semantycznego (różne rodzaje gry słów), poziomu fonetycznego i innych. Istnieje również kilka trików językowych na poziomie krzyżowym, które łączą poziomy leksykalne czy pochodne. Artykuł dotyczy również gry w różnych językach, głównie kombinacji słów ukraińskich i angielskich. Podkreśla się, że gra językowa jest również bardzo interesującym celem nauk poznawczych, lingwodydaktycznych i lingwokulturowych.
The main objective of the study is to analyze language play specificities in outdoor advertising in Kyiv. The research approach is based on classifying the tricks of language play according to the levels of the language system, as the most appropriate approach for the analysis of this material. It has been discovered that various tricks of language play relate to derivational level (such as contamination, abbreviation, occasion word formation), lexical-semantic level (different kinds of puns), phonetic level and others. There are also some cross-level language tricks that combine lexical and derivation levels and so on. The article also deals with cross-language play, mainly the combination of Ukrainian and English words. It is underlined that language play is also a very interesting subject for cognitive sciences, and linguodidactic and linguocultural studies.
Źródło:
Linguodidactica; 2021, 25; 215-224
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Навчання мови як чинник збереження ідентичности українців у Польщі
Language Learning as a Factor in Preserving the Identity of Ukrainians in Poland
Autorzy:
Куньч, Зоряна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28773069.pdf
Data publikacji:
2023-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
українська мова
національна ідентичність
освіта рідною мовою
навчання мови
українська школа
Ukrainian language
national identity
education in native language
language learning
Ukrainian school
Opis:
Language learning as a factor in preserving the identity of Ukrainians in Poland. One of the primary factors in fostering national identity is mastery of one’s native language, preservation of national memory, and nurturing of cultural traditions of one’s people. The Republic of Poland is a state that has one of the most significant Ukrainian minorities and has hospitably sheltered a vast mass of Ukrainian immigrants who left the Motherland due to Russian military aggression. The purpose of the article is to investigate the possibilities for preserving the identity of Ukrainians in 17 Poland through teaching children their native language. We have implemented the following tasks to achieve the goal: 1) We have determined the role of the national language in preserving identity. 2) We have clarified the historical and political prerequisites for a large Ukrainian community in Poland. 3) We have outlined the distinct types of educational opportunities for teaching children their native language in the Republic of Poland. 4) We have revealed the trends in the positioning of the Ukrainian language in Polish society. The article draws attention to different types of migration of Ukrainians. It reveals specific differences in intentions to nurture Ukrainian identity, satisfy one’s own national and cultural needs, and avoid assimilation. We have distinguished and characterized three types of educational institutions in the modern education school of the Republic of Poland where children are taught the Ukrainian language: Saturday schools or educational institutions under public organizations; Polish secondary schools, where Ukrainian is studied as a second foreign language; Educational institutions that conduct Ukrainian language training. We have revealed that the primary trend related to the positioning of the Ukrainian language in Polish society is the strengthening of its status in line with the educational policy of the European Union due to the increased interest of Poles in Ukraine, its language and culture.
Одним із базових чинників утвердження національної ідентичности є володіння рідною мовою, збереження національної пам’яті й плекання культурних традицій свого народу. Республіка Польща – держава, в якій є одна з найбільших українських меншин і яка гостинно прихистила величезну масу українських переселенців, що покинули Батьківщину через російську воєнну агресію. Метою статті є дослідити умови для збереження ідентичности українців у Польщі через навчання дітей рідної мови. Для досягнення цієї мети реалізовано такі завдання: 1) визначено роль національної мови в збереженні ідентичности; 2) з’ясовано історико-політичні передумови існування численної української громади в Польщі; 3) окреслено відмінні типи освітніх можливостей навчання дітей рідної мови в РП; 4) виявлено тенденції в позиціонуванні української мови в польському суспільстві. У статті звернено увагу на різні типи міграції українців та виявлено певні відмінності в намірах плекати українську ідентичність, задовольняти власні національно-культурні потреби й уникати асиміляції. У сучасній шкільній освіті Республіки Польщі виокремлено три типи навчальних закладів, де навчають дітей української мови: суботні школи або навчальні заклади при громадських організаціях; середні школи з польською мовою навчання, де українську вивчають як другу іноземну; заклади освіти, які проводять навчання українською мовою. Охарактеризовано специфічні риси кожного типу. Виявлено, що основною тенденцією, яка стосується позиціонування української мови в польському суспільстві, є посилення її статусу в руслі освітньої політики Європейського Союзу через підвищення інтересу поляків до України, її мови та культури.
Źródło:
Copernicus Political and Legal Studies; 2023, 2, 3; 16-26
2720-6998
Pojawia się w:
Copernicus Political and Legal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie poczajowskich druków o charakterze religijnym dla poznania żywego języka ruskojęzycznej społeczności unickiej dawnej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Getka, Joanna Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681573.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
basilians printings, 18th century, ruska mova, Ukrainian language, Ukrainian culture
drukarstwo bazyliańskie, XVIII wiek, ruska mowa, język ukraiński, kultura ukraińska
Opis:
The purpose of this article is to present the role of religious texts for the understanding of the spoken Ruthenian language in the former Commonwealth of the Two Nations (Rzeczpospolita). The books published by the Basilian printing house in Pochaiv during the 18th century reveal the features of the common Ukrainian language (the approximation of the articulation of [i] and [y], [u] and [y], the hardening of [t] and [d]), which support the thesis that it is a testimony of the state of the Ukrainian language of the 18th century.
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie roli tekstów o charakterze religijnym w poznaniu żywego języka ludności dawnej Rzeczypospolitej. Przedmiotem analizy są druki poczajowskie wydane w drukarni bazyliańskiej w ciągu XVIII stulecia. Odwzorowane na piśmie cechy żywego języka ukraińskiego (rozwój dawnego jać w [i], ikanie, zbliżenie artykulacji [i] i [y], zbliżenie artykulacji [u] i [y], stwardnienie [t] i [d]) mają charakter upowszechniających się tendencji, co przemawia za tezą, iż jest to świadectwo stanu języka ukraińskiego w XVIII wieku. Druki te, wydane w tzw. prostej mowie stanowią zarazem dowód na ewolucyjność rozwoju literackiego języka ukraińskiego od czasów najdawniejszych do współczesności.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruchy i inicjatywy społeczne na rzecz języka ukraińskiego. Kulturotwórcze strategie oporu
Movements and Activities for the Benefit of Ukrainian Language. Strategies of Cultural Resistance
Autorzy:
Hałajko, Jurij
Zimniak-Hałajko, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/561393.pdf
Data publikacji:
2016-12-31
Wydawca:
Collegium Civitas
Tematy:
język ukraiński
rusyfikacja
ruchy społeczne
polityka językowa
obywatelstwo kulturowe
Ukrainian language
Russification
social movements
language policy
cultural citizenship
Opis:
W artykule prezentujemy działalność ruchów na rzecz języka ukraińskiego na Ukrainie od czasów Pomarańczowej Rewolucji do chwili obecnej (2005-2017). Ukazujemy strategie i obszary działań ruchów (walka o prawa konsumenckie, oddolna produkcja i dystrybucja ukraińskojęzycznych treści, popularyzacja języka, inicjatywy ustawodawcze) oraz ich potencjalny wpływ na politykę państwową.
The article presents the activities of social movements for Ukrainian language in Ukraine since the Orange Revolution till present time (2005-2017). It explores strategies employed by these movements and fields of their operation (including struggle for consumer rights, grassroots production and distribution of Ukrainian language content, promotion of Ukrainian language use, legislative initiatives) as well as their prospective influence on state policy.
Źródło:
Zoon Politikon; 2016, 7; 161-185
2543-408X
Pojawia się w:
Zoon Politikon
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лѣкарство… від приспаного розуму людського або перекладацька майстерність Дем’яна Наливайка
Lekarstwo… na uśpiony umysł ludzki albo artyzm Demjana Naływajki jako tłumacza
Medicine… from lulling human mind or Demyan Nalivayko’s nmaster translation
Autorzy:
Мойсієнко, Віктор
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594145.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
zabytek piśmiennictwa
język staroukraiński
język cerkiewnosłowiański
świadomość językowa
written monument
Old Ukrainian language
Church Slavonic language
linguistic consciousness
Opis:
W artykule przeanalizowano szczegółowo osobliwości przekładu z języka cerkiewnosłowiańskiego na staroukraiński oraz cechy językowe zabytku z 1607 r. Лѣкарство на оспалый оумислъ чоловѣчїй…, który uporządkował (dobrał teksty Joana Złotoustego i cesarza Bazylego) i przetłumaczył Demjan Naływajko. Ustalono, że jako protografy dla przekładu posłużyły teksty staro-cerkiewno- -słowiańskie, a nie greckie. W doborze elementów językowych odpowiadających oryginałowi cerkiewnosłowiańskiemu Demjan Naływajko wykorzystywał przede wszystkim ówczesny literacki język ukraiński, w zabytku ujawniono bowiem niewiele lokalnych ukraińskich cech dialektalnych. Zaakcentowano również, że znaczny udział w tłumaczonej części zabytku zajmuje polszczyzna.
The article analyzes the peculiarities of the translation from Church Slavonic to the Ukrainian language and the linguistic features of the written historical text of 1607 Medicine for Male Sufferers, which was edited (selected parts were extracted by Ivan Zolotovust and Tsar Vasily) and translated by Demyan Nalyvayko. It was established that the sources for translation were texts in the Church Slavonic, not the Greek language. When selecting common-sense correspondences to the Church Slavonic original, Demyan Nalyvayko used the most contemporary Ukrainian book language. Local Ukrainian dialect features are little found. The Polish component is a significant proportion of the translated part.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 297-317
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Руйнування фонетичної системи мови під впливом соціяльних чинників
Destruction of the Ukrainian Phonetic System Under the Influence of Social Factors
Autorzy:
Mykytiuk, Oksana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1844391.pdf
Data publikacji:
2015-07-26
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
phonetic system of the Ukrainian language
social factors
language legislation
assimilation impact
errors in the phonetic system of the language
Opis:
The article considers the phonetic and orthographic means that create the uniqueness of the national ethos. The deformation of Ukrainian phonetic features is revealed to have been caused by a number of social factors, which include: the lack of a state language policy, the consistent destruction of the native language of the nation, systematic Russian expansion in the areas of information and culture, the results of the colonial past, and state intervention in the internal laws of the language. The impact of alien (Russian) speech on the phonetic system of the Ukrainian language is shown, which has resulted in numerous pronunciation errors. The destruction of linguistic, melodic, volume, vocality and other language characteristics is described. The suggestions and the experience of the Spelling Project of 1999 on the phonetic system of the language are analysed.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2015, 3; 123-133
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ze studiów nad historią słownictwa ukraińskiego
From Studies of Ukrainian Vocabulary History
Autorzy:
Fałowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/973216.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
historia języka ukraińskiego
leksyka
semantyka
etymologia
the history of the Ukrainian language
lexis
semantics
etymology
Opis:
W 2007 roku ukazał się mój artykuł zatytułowany Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki. Starałem się w nim przyjrzeć bliżej 204 wyrazom, które nie zostały zadowalająco zidentyfikowane i zinterpretowane pod względem znaczeniowym lub w ogóle nie podjęto próby takiej interpretacji, co zostało zasygnalizowane znakiem zapytania. W wyniku moich żmudnych poszukiwań liczbę wyrazów nierozpoznanych co do formy lub znaczenia udało się ograniczyć do 56 jednostek. Spośród tych wyrazów, o których w artykule z 2007 roku napisałem, że „nie poddają się jednoznacznej interpretacji formalnej lub semantycznej”, aż 36 udało się całkowicie lub częściowo rozpoznać i opisać w niniejszej pracy w oparciu o nowe źródła historyczne i etymologiczne języków wschodniosłowiańskich oraz języka polskiego. Należy mieć nadzieję, że z biegiem czasu uda się zidentyfikować także pozostałe 20 wyrazów, które wciąż jeszcze skutecznie strzegą tajemnicy swojej proweniencji.
My article entitled Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki (“Unclear words in Матеріали до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст. by J. Tymczenko”) was published in 2007. In that article, I took a closer look at 204 words, which hadn’t been identified and interpreted in terms of meaning or had not even been the subject of any attempt at interpretation which. I signaled this with a question mark. As a result of my extensive research, the number words unrecognised in form or meaning has been reduced to 56. Among those 56 words about which in the article of 2007 I wrote: “they do not submit to unambiguous formal or semantic interpretation” as many as 36 have now been completely or partially recognized and described in this paper, based on new historical and etymological sources of East Slavonic and Polish languages. I hope, the remaining 20 words which still successfully guard the secret of their provenance will also be identified at some time.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 111-123
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cуржик із перспективи вивчення та функціонування (на матеріалі власного соціологічного дослідження)
Surzhyk from the perspective of study and its functioning (on the basis of author’s sociological research)
Autorzy:
Rysicz-Szafraniec, Julia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31569928.pdf
Data publikacji:
2022-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
суржик
змішане мовлення
субкод
українська мова
суржикомовець
російська мова
surzhyk
mixed speech
subcode
Ukrainian language
Russian language
surzhyk speaker
Opis:
Українсько-російська диглосія спричинила появу змішаного мовлення, званого суржиком, на українських теренах, підконтрольних Російській імперії. Як мовленнєвий варіант нарівні з діалектами, суржик розвивався там насамперед у мовленні селян і поширювався далі в новозбудованих містах Центру, Сходу та Півдня України з кінця XVIII. За теорією мовних контактів, суржик є субкодом стосовно українського та росій ського повноцінних мовних кодів. Водночас ряд політичних рішень за часів царату і совіцької імперії спричинили розширення його функціонування почасту до єдиного мовного коду. З появою наприкінці ХХ ст. наукових досліджень суржику акцентувався переважно його негативний вплив на вдержавлення української мови. Тридцятиріччя вивчення цього явища засвідчує вже появу безлічі мовознавчих студій із домінантним описовим методом аналізу. Ця розвідка має на меті сфокусувати увагу на тих поглядах і підходах в останніх розвідках про суржик, що викликали в мовознавстві певний резонанс та одержали своє продовження. Окрім того, на підставі результатів власного соціологічного опитування запропоновано бачення дальшої перспективи (соціо)лінгвістичного аналізу змішаного мовлення.
The Ukrainian-Russian diglossia led to the appearance of mixed speech, called surzhyk, in Ukrainian territories controlled by the Russian Empire. As a speech variant along with the dialects, surzhyk developed primarily in the speech of peasants and spread further in the newly built cities of Central, Eastern and Southern Ukraine from the end of the 18th century. According to the language contact theory, surzhyk is a subcode for Ukrainian and Russian common language codes. At the same time, a number of political decisions during the Russian Tsardom and the Soviet empire led to the expansion of its functioning, often to a single language code. In the late 20th century, after the publication of researches on surzhyk, the emphasis was mainly on its negative impact on the national extension of the Ukrainian language. Thirty years of studying this phenomenon already shows the appearance of many linguistic studies, with a dominant of studies that use the descriptive analysis method. This research aims to focus on those opinions and approaches in recent research on surzhyk, which caused a certain resonance in linguistics and which have been continued. Also in this text, we present a vision of further perspective of (socio)linguistic analysis of mixed speech, based on the results of our own sociological survey.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2022, 10; 99-122
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legal aspects of using the state language in radio broadcasts in Ukraine
Prawne aspekty posługiwania się językiem państwowym przez radiostacje na Ukrainie
Autorzy:
Hirina, Tatiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/620532.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
legislative base
convergence
media
transformation
Ukrainian-language broadcasting
podstawa legislacyjna
konwergencja
transformacja
nadawanie w języku ukraińskim
Opis:
W artykule omówiono etapy wprowadzania języka państwowego na antenę radiostacji narodowych, regionalnych i lokalnych. Przeanalizowano regulacje prawne dotyczące posługiwania się językiem ukraińskim przy emisji treści i muzyki przez radiostacje w latach 2004–2016. Autor dochodzi do wniosku, że rozwój emisji radiowej w konkretnym języku możliwy jest w warunkach harmonijnych relacji pomiędzy stacjami radiowymi, muzykami, twórcami piosenek i odbiorcami.
The article examines the stages of introducing the state language into the broadcasts of national, regional and local radio stations. The legislative regulation pertaining to the use of Ukrainian in radio broadcasts and music content of radio organizations in 2004–2016 is examined. The author concludes that the development of the language-based radio broadcasting is possible in the conditions of harmonious interaction between radio stations, musicians/songwriters and the audience.
Źródło:
Środkowoeuropejskie Studia Polityczne; 2017, 4; 95-104
1731-7517
Pojawia się w:
Środkowoeuropejskie Studia Polityczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Realization of the text-centred approach in Ukrainian language lessons in seniorclasses
Реалізація текстоцентричного підходу на уроках української мови в старших класах
Autorzy:
Gruba, Tamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/469833.pdf
Data publikacji:
2017-09-01
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
Tematy:
teaching of Ukrainian language in high school
text-centered approach into professionally oriented texts
exercises
assignments
Opis:
The article analyzes the methodological and pedagogical literature on the subject, describes means of implementing a text-centric approach to learning the Ukrainian language in specialized school. The author summarizes the essential characteristics of the concept of "text-centric approach", reveals ways of using text in Ukrainian language lessons in high school and chooses exercises and tasks, which provide efficiency of students' preparation for further education in modern universities. Under results of the study, we come to the conclusion that the implementation of text-centric approach will contribute to improving the generalization and systematization of students' knowledge and forming their speech abilities and skills, and systematic work with texts of different genre and stylistic identity, including professionally oriented, makes it possible to transfer knowledge to students about the chosen profession. Purpose – the study of pedagogical and methodological literature on the chosen problem, clarification of essential characteristics of the text-centered approach, definition of content and features of texts’ usage, in particular professionally oriented, in lessons of the Ukrainian language in specialized school. Methods. The study, analysis, and synthesis of pedagogical and methodical literature have been used to determine the essential characteristics of the concept of "text-centric approach" and to reveal the ways of using the text in Ukrainian language lessons in high school, theoretical comprehension and generalization of the experience of Ukrainian language teachers, and the analysis of textbooks in the Ukrainian language made it possible to formulate methodical recommendations for organization of work with texts. Results. Due to the results of the study, it can be concluded that the implementation of the text-centric approach in the Ukrainian language lessons in high school allows to optimize the generalization and systematization of students' knowledge of the Ukrainian language, the formation of speech skills, and systematic work with texts of different genre characteristics, in particular professionally oriented, will enable to transfer knowledge to students about the chosen profession.
Źródło:
Intercultural Communication; 2017, 3, 2; 43-56
2451-0998
Pojawia się w:
Intercultural Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Архівна картотека української мови в цифровому форматі: від пам’ятки мови до сучасного лексикографічного інструментарію
Archival Card Index of the Ukrainian Language in Digital Format: from the Monument of the Language to the Modern Lexicographic Tool
Autorzy:
Тищенко, Оксана М.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084490.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Ukrainian language
Ukrainian lexicography
digital format
electronic lexical card index
Archival card index
«Russian-Ukrainian Dictionary» ed. by A. Krymsky and S. Yefremov
Opis:
The Electronic System «Archival Card Index» (АСI) represents the digital format of lexical and illustrative materials of the Commission of the Dictionary Living Ukrainian language (All-Ukrainian Academy of Sciences), which created the «Russian-Ukrainian Dictionary» by ed. A. Krymsky and S. Yefremov, today recognized as the superlative of Ukrainian lexicography of the 20-30’s of the 20th century, and which is becoming even more relevant today. The value of the АСI consists in the fact that it contains materials IV volume of the «Russian-Ukrainian Dictionary» destroyed in 1933. For the first time since the 1930’s ACI became the object of scientific attention precisely as materials of the repressed Commission, for more than half a century they were considered lost. ACI digital format is needed in order to prevent its physical decay, to return to the linguistic-cultural process, to optimize research work. After all, ACI contains professionally processed linguistic sources of general dictionaries first half XXth century, which are of great value for the restoration of the authenticity of Ukrainian language thinking, to eliminate the prolonged russification of Ukrainian vocabulary and the creation of dictionaries of the Ukrainian language of the 21th century.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 143-155
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Про „просту руську” мову "Лѣкарства на ωспалый оумыслъ чоловѣчїй" 1607 р.
On the “Common Ruthenian” Language of "A Remedy for the Idle Human Mind" of 1607
Autorzy:
Moser, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031404.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Lěkarstvo na ospalyj oumyslъ čolověcїј
Demian Nalyvajko
Middle Ruthenian (Ukrainian) language
Prosta mova
(Middle) Ukrainian (Ruthenian) orthography
phonetics
morphology
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 301-318
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
СТАТУС УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ В КОНТЕКСТІ БАГАТОМОВНОСТІ: ДЕЯКІ АСПЕКТИ
UKRAINIAN LANGUAGE IN THE CONTEXT OF MULTILINGUALISM: SELECTED ISSUES
Autorzy:
REDKVA, MARIYA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041616.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
multilingualism
bilingualism
mother tongue
heritage language
target language
Ukrainian language
migration
wielojęzyczność
dwujęzyczność
język ojczysty
język odziedziczony
język docelowy
język ukraiński
migracja
Opis:
W artykule przedstawiono sytuację języka ukraińskiego we współczesnych społeczeństwach wielokulturowych. Wybrane zagadnienia prezentują tradycyjny rozwój, przetrwanie oraz zachowanie języka w kraju oraz w warunkach emigracji. Socjolingwistyczne badania tego problemu są bardzo ważne dla tworzenia całościowego obrazu rozwoju języka. Cel artykułu polega na przedstawieniu miejsca języka ukraińskiego w kontekście wielojęzyczności współczesnego świata oraz na porównywaniu takich definicji, jak dwujęzyczność, język ojczysty, język odziedziczony, język docelowy, pierwszy i drugi język w różnych językach (przede wszystkim w angielskim, polskim oraz ukraińskim) w odniesieniu właśnie do języka ukraińskiego. Ważnym aspektem jest porównywanie sytuacji języka ukraińskiego w diasporze w różnych krajach oraz znaczenia języka dla przedstawicieli różnych fal emigracji. Znaczenie języka dla każdego kolejnego pokolenia, skutki interferencji językowej, sposoby na zachowanie języka to podstawowe zagadnienia, które są interesujące zarówno dla językoznawców, jak i socjologów.
The article deals with the situation of Ukrainian language in contemporary multicultural societies. Selected issues present traditional ways of developing, existence and maintenance of the language in its home country and abroad. Sociolinguistic studies of this problem are very important for the coherent view of language developing processes. The aim of the paper is to represent the place of Ukrainian in the context of multilingualism of the modem world and to compare such definitions as bilingualism, mother tongue, heritage language, target language, first language and second language in different languages (English, Polish and Ukrainian) with reference to Ukrainian. One of the main research issues is comparing of lingual situation of Ukrainian in diaspora in different countries and its meaning for representatives of different waves of emigration. Meaning the language for each next generation, consequences of the language interference, ways of maintenance are the main issues interesting not just for linguists, but for sociologists so far.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 147-155
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
З досвіду опису і картографування українських новожитніх говірок полілінгвального ареалу межиріччя Дністра і Дунаю
The experience of describing and mapping the Ukrainian resettlement dialects spread in the multilingual area between the Danube and the Dniester
Autorzy:
Колесников, Андрій Олександрович
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2008033.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
the Ukrainian language
resettlement dialect
origin
dynamics
multilingual area
українська мова
новожитня говірка
ґенеза
динаміка
полілінгвальний ареал
Opis:
Автор аналізує та узагальнює дослідницькі процедури, результати їх застосування для опису і картографування особливого латерального ареалу побутування української мови, в якому вона в неоднакових у просторовому і часовому вимірах соціолінгвальних умовах функціонує у вигляді новожитніх говірок. Вивчення таких полілінгвальних і полідіалектних ареалів спонукає науковців до пошуку шляхів удосконалення методології діалектологічних досліджень і призводить до відкриття нових мовних фактів.
The author of the article analyses and summarizes research procedures, the results of application thereof to describe and map a special lateral area of existence in the Ukrainian language. It functions in a different area and temporal socio-lingual conditions in the form of resettlement dialects. Research into the multilingual and multidialectal areas prompts scientists to improve the methodology of dialectal research.
Źródło:
Gwary Dziś; 2020, 12; 155-161
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ПСЕВДОНІМ У СИСТЕМІ ОНІМІВ: ЙОГО СТАТУС, ТИПИ Й ФУНКЦІЇ (аналіз особливостей творення псевдонімів сучасних українських письменників)
PSEUDONYM IN ONYM SYSTEM: ITS STATUS, TYPES AND FUNCTIONS (peculiarity analysis of pseudonym formation by ukrainian writers)
Autorzy:
Janczura, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041806.pdf
Data publikacji:
2019-01-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
proper name
linguistic status
pseudonym
Ukrainian language space
nazwa własna
status językowy
pseudonim
ukraiński obszar językowy
Opis:
Artykuł poświęcony jest historii badań nad pseudonimami jakо jednym z podtypów nazw własnych. Opisano szeroko stosowaną w ukraińskim językoznawstwie wieloaspektową klasyfi kację pseudonimów oraz interpretację ich statusu językowego. Zaproponowano interpretację mechanizmów tworzenia pseudonimów wybranych współczesnych pisarzy ukraińskich oraz ich funkcje w dzisiejszej przestrzeni języka ukraińskiego. Nakreślono zasadnicze tendencje, wyznaczono perspektywę badań.
The article focuses on the investigation history of pseudonyms as one of the category, which is singled out among proper names. The multiaspect pseudonym classifi cations in Ukrainian linguistics and the defi nition of their linguistic status have been described. The interpretation of the pseudonym formation mechanism by modern Ukrainian writers have been suggested; the functions of pseudonyms in the Ukrainian language space have been analyzed; the correspondent tendencies have been singled out; the research perspectives have been determined.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 115-121
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Artur Seelieb (1878-1958) jako publicysta i popularyzator ukraińskiej kultury
Artur Seelieb (1878–1958) as a publicist and popularizer of Ukrainian culture
Autorzy:
Kulesza, Nadija
Stępień, Stanisław
Pisuliński, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1573590.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Galicja
ukraińska prasa obcojęzyczna
Artur Seelieb
Galicia
Ukrainian foreign-language press
Opis:
Artykuł ma na celu uzupełnienie biografii Artura Seelieba - polskiego pedagoga, tłumacza, redaktora i działacza społecznego - o fakty z jego działalności w prasie ukraińskiej. Urodzony w Galicji Wschodniej, przepojony miłością do swojej ojczyzny i narodu ukraińskiego, wśród którego dorastał, Artur Seelieb część swojego życia poświęcił propagowaniu kwestii ukraińskiej w Europie, zwłaszcza w krajach niemieckojęzycznych i francuskojęzycznych. W latach studenckich Seelieb był wydawcą i redaktorem ukraińskich socjalistycznych gazet młodzieżowych w Galicji. Podczas pobytu w Szwajcarii włączył się w tłumaczenie i publikację w języku niemieckim dzieł Tarasa Szewczenki oraz zaznajomienie Polonii szwajcarskiej z twórczością Iwana Franki. Jego nieocenionym wkładem w prasę ukraińską był magazyn „La Revue Ukrainienne”, który redagował w 1915 r. W celu promocji kwestii ukraińskiej w krajach Ententy w czasopiśmie zamieszczano artykuły o tematyce społeczno-politycznej, krajoznawczej, literackiej i naukowej, a także analityczne recenzje publikacji z prasy europejskiej, materiałów bibliograficznych, zapowiedzi czasopism ukraińskich i książek w językach obcych. Po raz pierwszy opublikowano na jego łamach w języku francuskim opowiadanie Wasyla Stefanyka Weczirnia hodyna (przetłumaczona przez A. Seelieba).
The purpose of this article is to complement the biography of Artur Seelieb – Polish educator, translator, editor and social activist – by adding facts about his activities in the Ukrainian press. Born in Eastern Galicia, full of love for his country and the Ukrainian people whom he grew up with, Artur Seelieb spent a part of his life propagating the Ukrainian issues in Europe, especially in German- and French-speaking countries. In his university years A. Seelieb was an editor of the Ukrainian socialist newspapers for adolescents in Galicia. During his stay in Switzerland, he took part in translating and publishing the works of Taras Szewczenko in German and introducing the Polish people living in Switzerland to the works of Iwan Franko. His invaluable contribution to the Ukrainian press was the magazine ‘La Revue Ukrainienne’, which he edited in 1915. In order to promote the Ukrainian issues in the countries comprising Entente, the magazine published articles of the socio-political nature, local history, literary and scientific criticism, as well as analytical reviews of publications in the European press, bibliographical materials and announcements of Ukrainian magazines and books in foreign languages. The first story published in the magazine was a short story of Wasyl Stefanyk ‘Godzina wieczorna’, published in French (translated by A. Seelieb).
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2020, 32; 179-191
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ języków wschodniosłowiańskich na język białoruski na początku XX w.
Autorzy:
Gaponienko, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624891.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Belarusian language, Ukrainian language, Russian language, language contacts, Loanwords
język białoruski, język ukraiński, język rosyjski, kontakty językowe, zapożyczenia językowe
беларуская мова, украінская мова, руская мова, моўныя кантакты, моўныя запазычанні
Opis:
The article discusses the mutual influences of the Belarusian, Ukrainian and Russian language at the beginning of the 20th century. The quantitative and qualitative analysis of the Ukrainian and Russian elements, along with their derivational and semantic description in terms of their adaptation in Belarus, was based on samples of artistic, journalistic and popular scientific texts. The article uses descriptive, comparative, comparative-historical and statistical methods. The study allowed the determination of the nature and intensity of mutual interaction of related languages at the beginning of the 20th century, and of the influence of extralinguistic factors determining the position of the Belarusian language in the studied period in relation to other East Slavic languages. It was believed that the peculiarities of the interaction between Belarusian and Ukrainian, and between Belarusian and Russian were conditioned by the functional specificity of vehicular languages: while Belarusian and Ukrainian were on an equal footing in the period under study, the official Russian language played a dominant role over Belarusian. The analysis showed that the process of appearance of loanwords from Ukrainian and Russian in Belarusian did not have a systemic character, which is confirmed by the analysis of all language levels: phonetic, graphical, lexical, derivational and syntactic. Moreover, at the beginning of the 20th century, the influence of Ukrainian and Russian on Belarusian was not intense, as the Belarusian language of that period absorbed few elements of genetically close languages, which was probably due to the Belarusian linguistic and cultural revival, dominated by the desire to preserve national identity and to limit foreign linguistic influences.
Artykuł przedstawia wzajemne wpływy języka białoruskiego, rosyjskiego i ukraińskiego na początku XX w. Analiza ilościowa oraz jakościowa ukrainizmów oraz rusycyzmów, połączona z ich opisem słowotwórczym i semantycznym w aspekcie adaptacji na gruncie białoruskim, została przeprowadzona na materiale tekstów należących do stylu artystycznego, publicystycznego oraz popularnonaukowego. W artykule zastosowano metody: opisową, porównawczą, porównawczo- historyczną oraz statystyczną. Dzięki przeprowadzonym analizom określono charakter oraz stopień wzajemnego oddziaływania spokrewnionych ze sobą języków na początku XX w., a także wpływ na te procesy czynników ekstralingwistycznych, określających w badanym okresie pozycję języka białoruskiego wobec innych języków wschodniosłowiańskich. Sądzono, że białorusko-ukraińskie oraz białorusko-rosyjskie wpływy językowe były uwarunkowane specyfiką funkcjonalną języków kontaktowych: o ile w badanym okresie języki białoruski i ukraiński zajmowały pozycję równorzędną, o tyle oficjalny język rosyjski pełnił wobec języków białoruskiego rolę dominującą. Analiza wykazała, że proces przenikania zapożyczeń z języka ukraińskiego i rosyjskiego do białoruskiego nie miał charakteru systemowego, co potwierdza analiza wszystkich poziomów językowych: fonetycznego, graficznego, leksykalnego, słowotwórczego oraz składniowego. Ponadto na początku XX w. wpływ języków ukraińskiego i rosyjskiego na język białoruski nie był intensywny, gdyż białoruszczyzna tego okresu jedynie w niewielkim stopniu absorbowała elementy genetycznie bliskich języków, co najprawdopodobniej wiązało się z ówczesnym białoruskim odrodzeniem językowym i kulturowym, którego dominantę stanowiło dążenie do zachowania odrębności narodowej oraz ograniczenie obcych wpływów językowych.
У артыкуле даследуецца спецыфіка ўзаемадзеяння моў беларускага, рускага і ўкраін- скага народаў у пачатку ХХ ст. На матэрыяле мастацкіх, публіцыстычных і навукова-па- пулярных тэкстаў праводзіцца аналіз колькасных і якасных характарыстык украінізмаў і русізмаў, іх прадметна-тэматычнай аднесенасці, а таксама асаблівасцей фармальнай і семантычнай адаптацыі на беларускай моўнай глебе. У працы выкарыстоўваецца апі- сальны, супастаўляльны, параўнальна-гістарычны, квантытатыўны метады. Устанаўліва- ецца залежнасць інтэнсіўнасці і характару ўзаемадзеяння кантактуючых моў ад розных унутрымоўных і знешніх фактараў. Такі аналіз можа дапамагчы выявіць вядучыя інтра- і экстралінгвістычныя фактары, якія прадвызначалі характар міжмоўных сувязей белару- скай мовы з іншымі ўсходнеславянскімі мовамі ў пачатку ХХ ст. Меркавалася, што асаблівасці беларуска-ўкраінскага і беларуска-рускага моўнага ўзаемадзеяння ў асноўным прадвызначаліся функцыянальнай спецыфікай кантактую- чых моў. А менавіта тым, што ў разглядаемы перыяд беларуская і ўкраінская мовы ўзае- мадзейнічалі як раўнапраўныя ненармалізаваныя моўныя ўтварэнні, а афіцыйная руская мова выступала ў адносінах да беларускай як відавочна дамінуючая. У цэлым аналіз паказаў, што пры ўжыванні і ўкраінскіх, і рускіх запазычанняў не назіраецца сістэмнасці. Гэта выяўляецца на ўсіх моўных узроўнях – у выкарыстанні фа- нем, марфем, сінтаксем, лексем, графем і арфаграм. Адпаведна, можна канстатаваць, што ўплыў і ўкраінскай, і рускай моў на беларускую мову не вызначаўся глыбінёй, і белару- ская мова пачатку ХХ ст. не была перанасычаная элементамі нават генетычна найбольш блізкіх моў. Гэтаму, верагодна, паспрыялі тэндэнцыі беларускага моўнага і культурнага адраджэння, дамінантай якога была арыентацыя на нацыянальную самабытнасць і, адпа- ведна, на абмежаванне чужых моўных уплываў.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Образность в украинских и русских устойчивых формах заклятий (проклинаний) как экспрессивно-эмоциональное средство в разговорной речи
Obrazowość w ukraińskich i rosyjskich trwałych formach zaklęć (klątw) jako ekspresywno-emocjonalny środek w mowie potocznej
Imagery in emotionally expressive curses in colloquial Ukrainian and Russian
Autorzy:
Savchenko, Alexandr
Khmelevskiy, Mikhail
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2197213.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
frazeologizm
idiomy
frazeologiczne formy przekleństw
język ukraiński
efekt pragmatyczny
język potoczny
phraseme
idioms
idiomatic curses
Ukrainian language
pragmatic effect
spoken language.
Opis:
W artykule omawiane są właściwości ukraińskich idiomatycznych form zaklęć – szczególnych sfrazeologizowanych formuł językowych, które są istotnymi elementami wyrażania emocji w języku ukraińskim i zawierają wyrazisty ładunek ekspresyjny, pełniąc rozmaite funkcje w języku potocznym. Takie trwałe formuły językowe zaklęć lub klątw są dość często spotykane w ukraińskim języku potocznym; tworząc względnie trwałe model syntaktyczny: «щоб + кому + что-то было / что-то случилось» są one różnorodne pod względem zawartości leksykalnej oraz treści emocjonalno-wartościujących. Analiza owych trwałych form zaklęć z punktu widzenia stopnia ich ekspresji i pragmatyki jest zasadniczym celem niniejszego artykułu.
The article examines the peculiarities of Ukrainian idiomatic curses, i.e. special phraseological verbal formulas which are the essential structural elements of an emotional utterance in Ukrainian. They are emotionally colourful, have an expressive charge and perform various pragmatic functions in speech. Such stable speech formulas – curses – are very frequent in Ukrainian everyday spoken language. They have [a relatively] stable syntactic model: “Щоб + to whom (3. Dative) + something happened”, and are very variable in their lexical composition, emotional and evaluative semantic content. This paper discusses stable forms of curses in relation to pragmatics and in terms of their degree of expression.
Źródło:
Językoznawstwo; 2019, 13; 123-131
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ШЛЯХИ, ХАРАКТЕР ТА ТИПИ ЗАПОЗИЧЕНЬ З УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ В МОВУ РОСІЙСЬКУ (на матеріалі словника живої російської мови В. Даля)
WAYS, MEANS AND TYPES OF BORROWINGS FROM UKRAINIAN INTO RUSSIAN (based on V. Dahl Dictionary of the Russian Language)
Autorzy:
Тетяна, Космеда
Намачинська, Галина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041651.pdf
Data publikacji:
2019-06-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
borrowing
Ukrayinism
lexical meaning
lexicography
equivalent
Ukrainian language
Russian language
zapożyczenia
ukrainizm
znaczenie leksykalne
leksykografia
ekwiwalent
język ukraiński
język rosyjski
Opis:
W artykule wyznaczono na podstawie analizy słownika żywego języka rosyjskiego W. Dala typy zapożyczeń z języka ukraińskiego na rosyjski. Wyróżniono zapożyczenia pośrednie i bezpośrednie, kognaty, zapożyczenia leksykalno-semantyczne oraz semantyczne, zapożyczenia będące faktami rosyjskiego języka literackiego oraz te, które weszły w skład języka narodowego jako dialektyzmy. Ukrainizmy uzupełniły pasywną leksykę języka rosyjskiego w postaci archaizmów oraz historyzmów, jak również jego aktywną leksykę, z uwzględnieniem stylistycznej oraz stylowej różnorodności, reprezentując nominacje językowe właściwe i przenośne. Nie wszystkie fakty zapożyczeń z języka ukraińskiego odnotowane w słowniku W. Dala zostały formalnie potwierdzone we współczesnych słownikach języka rosyjskiego. Do ukrainizmów w języku rosyjskim należą przede wszystkim nominacje faktów ukraińskiej kultury i historii, leksemy, które „ujęzykowiają” kluczowe koncepty ukraińskiej mentalności, egzotyzmy oraz etnografizmy.
The article focuses on the borrowings types from the Ukrainian language into the Russian one based on the analysis of V. Dahl Dictionary of the Russian language. The direct and indirect borrowings, the cognate borrowings, lexical, lexical-semantic borrowings and their semantic types; the borrowings that became the facts of the Russian literary language and the ones that enriched the Russian language as the dialect words have been singled out. The Ukrayinisms enriched the passive stratum of the Russian language because they nominate the archaisms as well as the active stratum of the Russian language taking into account the stylistic diversity and the diversity of style, representing the direct and indirect nominations. Not all the facts of borrowings from the Ukrainian language fixed by V. Dahl are registered in modern dictionaries of the Russian language. The nominations of the facts of Ukrainian culture, its history, lexemes that verbalize the key concepts of Ukrainian mentality, exotisms and ethnographisms belong to the borrowings-Ukrayinisms in the Russian language.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 19-33
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Звичайна справа Walentyna Wasianowycza w przekładach studentów – sukcesy i porażki translatoryczne w świetle dydaktyki nauczania języków obcych
Звичайна справа by Valentin Vasianovych in the Translations of the Students – Translation Successes and Failures in the Light of Foreign Language Teaching
Autorzy:
Jóźwikiewicz, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798228.pdf
Data publikacji:
2020-01-17
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
język ukraiński; przekład audiowizualny; translatoryka; tłumaczenia filmowe; dydaktyka
the Ukrainian language; audiovisual translation; translation studies; film translation; didactics
Opis:
Proponowany artykuł ma dać odpowiedź na dwa, jakże ważne pytania: czym jest przekład audiowizualny oraz w jaki sposób zajęcia z przekładu audiowizualnego wpisują się w kwestię realizacji konkretnych zadań dydaktycznych, tzn. nauczania języka ukraińskiego na pewnym założonym poziomie. Wykonany przez studentów II roku cyklu magisterskiego projekt tłumaczenia warstwy dialogowej filmu Walentyna Wasianowycza Звичайна справа stał się probierzem ich umiejętności nie tylko w zakresie przekładu, ale i stopnia opanowania języka. W artykule przedstawiono i omówiono zarówno najczęściej pojawiające się błędy, jak również ciekawe rozwiązania translatorskie i sam proces tworzenia podpisów do filmu.
The present article aims at providing an answer to two important questions: what is audiovisual translation and in what do the audiovisual translation classes contribute to the execution of particular teaching tasks, i.e. the teaching of the Ukrainian language at a certain defined level. The project undertaken by the second-year students of Master’s programme involved the translation of the dialogue list of the film directed by Valentin Vasianovych „Звичайна справа”. It became the criterion, on the basis of which their skills not only of translation but also of their command of the Ukrainian language were assessed. The article presents the most frequent errors as well as interesting translation solutions and the very process of preparing film subtitles.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 10; 47-64
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ОСОБЛИВОСТІ ФРАЗЕМНОЇ НОРМИ В ПОЧАТКОВИЙ ПЕРІОД ПРЕСКРИПЦІЇ В БІЛОРУСЬКІЙ ТА УКРАЇНСЬКІЙ ЛІТЕРАТУРНИХ МОВАХ У ПЕРШІЙ ПОЛ. ХХ СТ.
FEATURES OF THE PHRASE NORM IN THE INITIAL PERIOD OF PRESCRIPTION IN THE BELARUSIAN AND UKRAINIAN LITERARY LANGUAGES IN THE FIRST HALF OF 20TH CENTURIES
Autorzy:
СКОПНЕНКО, ОЛЕКСАНДР
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041620.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Ukrainian language
Belarussian language
literary norm
normalization
codification
phraseology
dictionary
prescript
język ukraiński
język białoruski
norma literacka
normalizacja
kodyfikacja
frazeologia
słownik
preskrypcja
Opis:
W artykule opisano specyfikę formowania się norm frazeologicznych nowego białoruskiego i nowego ukraińskiego języka literackiego w pierwszej połowie XX wieku na materiale największych słowników tych idiomów. Większość norm literackich wymienionych języków (leksykalne, gramatyczne, akcentologiczne) w tym okresie przechodziła etap aktywnej kodyfikacji, a frazeologiczne normy literackie języka ukraińskiego i białoruskiego dopiero zaczynały się formować. Aktualność badań opiera się na fakcie, że dotychczas nie przeprowadzono analizy porównawczej procesów rozwoju norm frazeologicznych w białoruskim i ukraińskim języku literackim. Zadaniem artykułu jest wykazanie сech tworzenia się białoruskich i ukraińskich norm frazeologicznych w pierwszej połowie XX wieku. Ustalono, że w słownikach języka ukraińskiego frazeologia została opisana i zaprezentowana pełniej i dokładniej niż w kodeksach białoruskich. Słowniki języka białoruskiego i ukraińskiego, które zostały wydane po reformach językowych w 1933 r., zawęziły zakres norm frazeologicznych badanych idiomów.
The article sets out to describe the specificity of formation of phraseological norms of the Belarussian and Ukrainian literary languages in the first half of the 20th century and presents the case study of the most representative dictionaries of idioms. The majority of the literary norms of the languages analysed (lexical, grammatical, accentological) in this period passed the stage of active codification, and phraseological Belarussian and Ukrainian literary norms only began their formation. The topicality of the research is accounted for by the lack of the comparative analysis of the processes of the development of phraseological norms in the Belarussian and Ukrainian literary languages. The article aims to demonstrate the specificity of formation of the Belarussian and Ukrainian phraseological norms in the first half of the 20th century. It has been proved that in the dictionaries of the Ukrainian language the phraseology was described and represented more fully and thoroughly than in Belarussian codes. Dictionaries of the Belarussian and Ukrainian languages, published after the language reforms of 1933, narrowed the scope of phraseological norms of the idioms analysed.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 167-177
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Русько”-польський диференцiальнйй словничок лексичних основ з „Лѣкарства на ωспалый оумыслъ чоловѣчїй”, Остріг, 1607 р.
A Brief “Ruthenian”-Polish Differential Dictionary of “A Remedy for the Idle Human Mind” (Ostrih, 1607)
Autorzy:
Moser, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031508.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
"Lěkarstvo na ospalyj oumyslъ čolověcїј"
Demian Nalyvajko
(Middle) Ruthenian (Middle Ukrainian) language
Prosta mova
Ukrainian and Polish lexicology
differential dictionary
Źródło:
Slavia Orientalis; 2019, LXVIII, 4; 721-739
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Історія української мови з перспективи мовного планування
Historia języka ukraińskiego z perspektywy planowania językowego
The History of the Ukrainian language from the perspective of language planning
Autorzy:
Beley, Les
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127895.pdf
Data publikacji:
2022-02-03
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
аусбау
абштанд
айнбау
українська мова
«русинська» мова
ausbau
abstand
einbau
język ukraiński
język „rusiński”
‘ausbau’
‘abstand’
‘einbau’
Ukrainian language
“Rusyn” language
Opis:
У статті розглянуто історію української мови з перспективи мовного планування, зокрема концепцій Г. Клосса, Д. Фішмана та В. Крофта. Описано процеси аусбауїзації та айнбауїзації, розглянуто регіональні собливості всього діалектного континууму, враховано впливи російської, польської, угорської та румунської.
Historia języka ukraińskiego w artykule jest rozpatrywana z punktu widzenia planowania językowego – koncepcje H. Klossa, J. Fishmana oraz W. Crofta. Procesy ausbauzacji i einbauzacji, szczegóły regionalne całego kontinuum dialektalnego zostały opisane z uwzględnieniem wpływów języków: rosyjskiego, polskiego, węgierskiego i rumuńskiego.
The article is devoted to the analysis of the history of the Ukrainian language from the perspective of language planning. i.e., the theories of H. Kloss, J. Fishman and W. Croft. The processes of ‘ausbauization’ and ‘einbauization’, as well as the regional peculiarities of the entire dialect continuum, are described, taking into consideration the influence of the Russian, Polish, Hungarian, and Romanian languages.
Źródło:
Językoznawstwo; 2021, 15; 309-316
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Шлях стандартизації навчання української мови як іноземної
Way of Standardization of Teaching Ukrainian Language as a Foreign
Autorzy:
Кушнір, Ірина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16644524.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
освітні мігранти
стандарт мовної освіти
мовний стандарт
українська мова як іноземна
educational migrants
language education standard
language standard
Ukrainian language as a foreign
Opis:
The article lights the process of standardization of requirements for the levels of proficiency in Ukrainian as a foreign language and the stages of creating standard requirements and pedagogical conditions for the implementation of the system of language training of educational migrants in Ukraine. Educational services of Ukrainian educational institutions are in demand in the international educational market and receive high ratings. According to the Ministry of Education and Science of Ukraine data 75 500 educational migrants were registered in 2021. In this regard, an important component of the general education of foreigners is their language training, focused on mastering the required level of Ukrainian for a certain stage of education in an educational institution. Therefore, language standards and language education standards are mandatory for Ukraine as a subject of the European educational space. Ukraine has already achieved a certain victory on the difficult path of language standardization and language education standardization and in 2021 the system of State testing and issuance of state certificates on the level of proficiency in the Ukrainian language was launched. Obstacles in this direction were associated with the constant delay in the drafting and adoption of the Law on the State Language, which was adopted only 28 years after the establishment of sovereignty – in 2019, and only in 2020 created the National Commission on State Language Standards. According to the author’s observations, the system of teaching the state language to educational migrants is built in accordance with two standards: language and language education. Language education is considered as one of the subsystems of the field of education, in which language and education appear as complex systemic tools for socializing the student’s personality. Language training involves the unity of three components: language (when the goal and result is the formation of communicative competence); educational-scientific and educational- professional (formation of professional-communicative competence) and adaptive (formation of socio-cultural competence). The article provides a retrospective review and systematizes the chronology of the creation of state standards of the Ukrainian as a foreign language training system for different contingents of educational migrants of Ukrainian educational institutions. The correlation of the stages of language education with the levels of proficiency in Ukrainian as a foreign language is also presented. Standardized descriptors-indicators of Ukrainian as a foreign language proficiency levels are given and structural elements of the future language education standard, which has not yet been approved at the state level, are proposed. The author also emphasizes the problems related to the lack of a language education standard, which can directly affect the quality of language training of many educational migrants in Ukrainian educational institutions.
У статті висвітлено процес стандартизації вимог до рівнів володіння українською мовою як іноземною та етапи створення стандартних вимог і умов реалізації системи мовної підготовки освітніх мігрантів в Україні. Освітні послуги українських освітніх закладів мають попит на міжнародному освітньому ринку і дістають високих рейтингів. За даними Міністерства Освіти й Науки України у 2021 році зареєстровано 75 500 освітніх мігрантів. У цьому зв’язку важливим компонентом загальної освіти іноземців стає їхня мовна підготовка, орієнтована на оволодіння необхідним рівнем української мови для певного етапу навчання в освітньому закладі. Тому мовні і мовноосвітні стандарти є обов’язковими для України як суб’єкта загальноєвропейського освітнього простору. Україна вже досягла певної перемоги на нелегкому для неї шляху мовної та мовноосвітньої стандартизації, і в 2021-ому році запрацювала система Державного тестування та видачі сертифікатів державного зразка про рівень володіння українською мовою. Перепони на цьому шляху були пов’язані з постійним гальмуванням укладання та прийняття Закону про державну мову, який було прийнято тільки через 28 років після затвердження суверенітету – в 2019 році, і лише у 2020-му році створили Національну комісію зі стандартів державної мови. За спостереженнями авторки статті, систему навчання державної мови освітніх мігрантів вибудовують відповідно до двох стандартів – мовних і мовноосвітніх. Мовна освіта розглядається як одна з підсистем сфери освіти, в якій мова й освіта постають як комплексні системні інструменти соціалізації особистості студента. Мовна підготовка передбачає єдність трьох складників: мовного (коли метою та результатом є формування комунікативної компетентності); навчально-наукового та навчально-професійного (формування професійно-комунікативної компетентності) і адаптаційного (формування соціокультурної компетентності). У статті проведено ретроспективний огляд і систематизовано хронологію створення державних стандартів системи навчання УМІ різних контингентів освітніх мігрантів українських ЗВО. Також подано співвіднесення етапів мовної освіти з рівнями володіння українською мовою як іноземною. Наведено стандартизовані дескриптори-показники рівнів володіння УМІ та запропоновано структурні елементи майбутнього мовноосвітнього стандарту, який ще не затверджено на державному рівні. Авторка також акцентує на проблемах, пов’язаних з відсутністю мовноосвітнього стандарту, що безпосередньо може впливати на якість мовної підготовки чисельних освітніх мігрантів в українських ЗВО.
Źródło:
Viae Educationis; 2022, 3; 118-127
2956-2856
Pojawia się w:
Viae Educationis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Українська авторська термінологія в системі iSybislaw (дієслово)
Ukrainian authors’ terminology in the iSybislaw system (verb)
Autorzy:
Романюк [Romaniuk], Юлiя В. [IUliia V.]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678500.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
authors’ terminology
established term
keyword
Ukrainian language
verb
авторський термін
дієслово
ключове слово
украïнська мова
усталений
термін
Opis:
The problem of authors’ terminology is well-known to all iSybislaw developers. It inevitably forces them to find a compromise between their desire to represent the content of a document as fully as possible and the need to protect the system from being cluttered with non-standard terminology. Recent publications in the journal Ukrainska mova (Ukrainian language) suggest that researchers are interested in a wide range of problems, in particular categorical-functional descriptions of the verb. The article by S. Sokolova and O. Achylova discusses the problem of verb translation. The authors use the terms aspektualnist’ (aspectuality), rody diieslivnoi dii (lexical aspects, or Aktionsarten) and vydova neitralizatsiia (aspect neutralization). Modern Ukrainian dictionaries of linguistic terminology contain only the first two terms. In the iSybislaw system, the following keywords are used for this document: aspektualnist’ (aspectuality), diieslovo (verb) and fazovist’ (phasicity). The term vydova neitralizatsiia (aspect neutralization) is not included. This term is new and refers to a situation when the aspectual meaning of a verb is irrelevant in translation from Ukrainian into nonSlavic languages. There is no need to include such terms in the iSybislaw system. The fact that the set of keywords used in iSybislaw relies on both the semantic potential of terms used in the indexed texts and terminological standards ensures efficient information retrieval.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 245-258
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Українське термінознавство кінця XX – перших десятиріч XXI століття
Ukraińskie terminoznawstwo końca XX – pierwszych dekad XXI wieku
Ukrainian terminology from the end of the 20th and the first decades of the 21st century
Autorzy:
Koczan, Iryna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343578.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
text-book
monograph
Ukrainian language
theoretical and practical terminology
terminology
podręcznik
monografia
język ukraiński
terminoznawstwo teoretyczne i praktyczne
terminologia
Opis:
W artykule zaprezentowano trzy główne etapy rozwoju terminoznawstwa ukraińskiego okresu niepodległości Ukrainy. Pierwszy etap, w latach 1991–2000, to czas rozpadu ZSRR, kryzysu gospodarczego, masowej migracji, pogorszenia warunków życia i bytu ludności przy jednoczesnym wzroście ducha narodowego, świadomości, próby rewizji zrusyfikowanego systemu terminologicznego. Drugi etap, od 2001 do 2014 roku, związany jest z wysiłkami na rzecz przezwyciężenia kryzysu gospodarczego i ustanowienia wartości narodowych. Trzeci etap, od 2015 roku do dziś, również ma swoją specyfikę: cechują go inwazja Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy, pandemia covid, zmiana rytmu życia ludzi, zdalna nauka i komunikacja. I wreszcie dochodzi do gorącej fazy wojny Federacji Rosyjskiej w Ukrainie w latach 2022–2023. Jednak życie naukowe nie zamiera, choć intelektualiści emigrują. Na każdym z tych etapów scharakteryzowano badanie określonych systemów terminologicznych w rozprawach, monografiach, publikacjach podręczników i skryptów, organizację regionalnych, ogólnoukraińskich i międzynarodowych konferencji terminoznawczych, ukazano elementy współpracy międzynarodowej.
The article examines the main stages of the development of Ukrainian terminology during the period of Ukrainian independence. There were three chronological stages. The first one was between 1991–2000, the time of the collapse of the USSR, economic crisis, mass migration, deterioration of the life and livelihood of the populace. The second stage was from 2001 to 2014. It is associated with efforts to overcome the economic crisis and to establish national values. The third is from 2015 to the present. It also has its own specifics. Here we are speaking about the Russian Federation’s military invasion of the territory of Ukraine, the Covid pandemic, the change in the rhythm of people’s lives, remote learning and communication. And finally, the hot phase of the Russian Federation’s war on Ukraine in 2022–2023. However, scientific life does not stop, although the nation’s intelligence often migrates. In each of the stages mentioned, research on certain terminological systems is described in theses, monographs, the publication of textbooks and manuals, regional, Ukrainian, and international terminological conferences, and the elements of international cooperation are shown.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2023, 11, 1; 55-70
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
На маргінесі лінгвістичних студій: до питання про польські впливи у формулярі «руських» привілейних грамот
On the outskirts of linguistic studies: Polish influences on the formulas in ruthenian privilege deeds
Autorzy:
Геращенко, Ольга М.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/39782040.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
formulars
inscriptio
promulgatio
salutatio
sanctio
datum
subscriptio
historical stylistics of the Ukrainian language
Polish influence
Ruthenian privilege deeds
Opis:
The study of the links between the style of Ruthenian deeds from the second half of the 16th – the mid-17th centuries and their Polish counterparts have just been started in Ukrainian historical linguistics. This paper aims to analyse the role of Polish acts and act language in the development of certain linguistic formulas in the Ruthenian privilege deeds from the second half of the 16th – the mid-17th centuries. The sections of inscriptio, promulgatio, salutatio, sanctio, datum, and subscriptio are at the heart of the research. At the stylistic level, in Ukraine the Ruthenian privilege deeds were proved to clearly follow the Polish documents, possibly due to the expansion of the Polish documents and the language: compulsory and prestigious among educated people. The influence manifests itself in the following way: the deeds where the inscriptio has a list of addressees became typical; the promulgatio went after the inscriptio; the salutatio received Polish-like linguistic formulas and – if this section appears – there was no promulgatio; the new prohibition formulas in the sanctio as well as the absence of corroboratio and vice versa; the establishment of formula sequence in the datum as well as the fixation of three date variants (short, medium, and expanded), and the modification of the datum formulas according to the Polish pattern; the Ruthenian deed subsciptio cogenty influenced by the Polish document (inter alia, king’s Latin signatures, Polish pattern of Ruthenian signatures); the presence of some clichés (not related to certain clauses) either formed according to the Polish pattern or used in the Ruthenian acts with expansion of such patterns; the support of verbal amplification as a mean of stylistic precept.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2021-2022, 78/1-79/1; 47-55
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola organizacji pozarządowych w rozwoju ojczystojęzycznego szkolnictwa diaspory ukraińskiej w Kanadzie
Role of ethnic civic organization in the development of Ukrainian-language schooling of the Ukrainian diaspora in Canada
Autorzy:
Rusnak, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/901896.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna
Tematy:
szkolnictwo ojczystojęzyczne
diaspora ukraińska w Kanadzie
organizacje pozarządowe
stowarzyszenia kulturowo-oświatowe
Ukrainian-language schooling
Ukrainian diaspora in Canada
civic organizations
cultural-educational society
Opis:
Ethnic civic organizations, associations and societies played an important role in the development of Ukrainian schooling in the diaspora during the entire period of its activity. In Canada, in particular, the Ukrainian Workers’ House played a special role in this case. With its efforts, 50 children’s schools have been founded, where almost two thousand pupils studied. In the 1920-s, the Ukrainian National Association (UNA) joined the development of native-language schooling. The most considerable activity in the development of national education of the set-tlers was shown by the Committee of Ukrainian Canadians (CUC), established in 1940, which, as founders, gradually included 30 ethnic organizations, societies and institutions. At each of its congresses, the issues of activity of native-language schooling was discussed, the concrete measures were developed as for its further development and improvement, strengthening of the influence on the evolution of the national minority and preservation of its ethno-cultural identity in the field of the ethnic environment.
Źródło:
Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość; 2017, Tom 14; 295-308
1731-8440
Pojawia się w:
Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cultural Context in Ukrainian Language Teaching in Poland
Autorzy:
Kononenko, Iryna
Mytnik, Irena
Romaniuk, Svitlana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084288.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
language teaching
the Ukrainian language
intercultural communication
cultural context
grammatical‑lexical exercises
glottodydaktyka
język ukraiński
komunikacja interkulturowa
kontekst kulturowy
ćwiczenia gramatyczno‑leksykalne
Opis:
The article presents methodological assumptions for textbooks aimed at Polish‑speaking students who study Ukrainian as part of a philological degree course. Particular attention has been paid to the inclusion of cultural context, the aim of which is not only to diversify strictly linguistic tasks, but above all to introduce the student to the world of a different culture.
Artykuł przedstawia założenia metodologiczne podręczników adresowanych do studentów polskojęzycznych, uczących się języka ukraińskiego na studiach filologicznych. Szczególną uwagę zwrócono na uwzględnienie kontekstu kulturowego, którego celem jest nie tylko urozmaicenie zadań stricte językowych, ale przede wszystkim wprowadzenie studenta w świat innej kultury.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 1; 124-135
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityka językowa w świetle dokumentów programowych ukraińskich partii politycznych
Language policy in the program documents of Ukrainian political parties
Autorzy:
Pietnoczka, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40217554.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Ukraina
język ukraiński
polityka językowa
partie polityczne
język państwowy
język rosyjski
dokumenty programowe
Ukraine
language policy
Russian language
Ukrainian language
political parties
state language
program documents
Opis:
This article presents the position of Ukrainian political parties on the issue of language policy during the period of independence. In particular, it was important to show the position taken by individual political parties towards the status of the Russian language, as well as the need to ensure the functioning of the Ukrainian language in all spheres of social life and in the territory of the entire state. A number of program documents were analyzed, in particular, the programs of political parties and the electoral programs of parties and electoral coalitions with which they competed in subsequent elections to the Verkhovna Rada. The focus was on those political parties that individually managed to overcome the electoral threshold at least once during the parliamentary elections held at the time of independence, or played a leading role in the electoral coalitions formed, as was the case, for example, with the People’s Union “Our Ukraine” which was the key political force in the pro-presidential electoral coalitions formed for the 2006 and 2007 elections. The position of the various political forces on the language issue was discussed after first dividing them into left-wing, centrist and center-left parties, as well as right-wing and center-right parties.
W artykule przybliżone zostało stanowisko ukraińskich partii politycznych wobec kwestii polityki językowej w okresie niepodległości. W szczególności istotne było ukazanie zajmowanej pozycji przez poszczególne ugrupowania polityczne wobec statusu języka rosyjskiego, jak również potrzeby zapewnienia funkcjonowania języka ukraińskiego we wszystkich sferach życia społecznego oraz na terytorium całego państwa. Analizie poddanych zostało szereg dokumentów programowych, w szczególności programów partii politycznych oraz programów wyborczych partii i koalicji wyborczych, z którymi rywalizowały one w poszczególnych elekcjach do Rady Najwyższej Ukrainy. W centrum uwagi znalazły się te partie polityczne, które co najmniej jednokrotnie zdołały indywidualnie pokonać próg wyborczy podczas elekcji parlamentarnych przeprowadzanych w okresie niepodległości lub też odgrywały wiodącą rolę w tworzonych koalicjach wyborczych, jak miało to miejsce np. w przypadku Związku Ludowego „Nasza Ukraina”, będącego kluczową siłą polityczną proprezydenckich koalicji wyborczych tworzonych z myślą o elekcji w 2006 i 2007 r. Przybliżenie stanowiska poszczególnych sił politycznych wobec kwestii językowej nastąpiło po uprzednim dokonaniu ich podziału na partie lewicowe, centrowe i centrolewicowe oraz prawicowe i centroprawicowe.
Źródło:
Nowa Polityka Wschodnia; 2024, 2(41); 161-188
2084-3291
Pojawia się w:
Nowa Polityka Wschodnia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ROZUMIENIE WYBRANYCH KODÓW KULTUROWYCH PRZEZ DZIECI DWUJĘZYCZNE MÓWIĄCE PO POLSKU I UKRAIŃSKU (NA PRZYKŁADZIE NAZW BOHATERÓW UKRAIŃSKICH BAJEK LUDOWYCH)
UNDERSTANDING OF SOME CULTURAL CODES BY BILINGUAL CHILDREN SPEAKING POLISH AND UKRAINIAN (THE EXAMPLE OF THE PROPER NAMES OF THE CHARACTERS FROM UKRAINIAN FOLK TALES
РОЗУМІННЯ ДЕЯКИХ КОДІВ УКРАЇНСЬКОЇ КУЛЬТУРИ ДВОМОВНИМИ ДІТЬМИ, ЯКІ РОЗМОВЛЯЮТЬ УКРАЇНСЬКОЮ ТА ПОЛЬСЬКОЮ МОВАМИ (НА ПРИКЛАДІ ІМЕН ПЕРСОНАЖІВ УКРАЇНСЬКИХ НАРОДНИХ КАЗОК)
Autorzy:
Redkwa, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1601776.pdf
Data publikacji:
2021-09-13
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
cultural code
folk tale
bilingual children
Ukrainian language
proper name
kod kulturowy
bajka ludowa
dwujęzyczne dzieci
język ukraiński
nazwa własna
Opis:
Artykuł poświęcony jest kwestii rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego mieszkające w Polsce i mówiące zarówno po ukraińsku, jak i po polsku ukraińskich kodów kulturowych ukrytych w bajkach ludowych. Badanie mowy dzieci dwujęzycznych pochodzenia ukraińskiego jest zagadnieniem nader aktualnym i ważnym we współczesnej lingwistyce. Kody kulturowe są fundamentalną częścią każdej kultury. Celem danego badania jest wyeksponowanie i przeanalizowanie rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego, mieszkające za granicą, kodów kulturowych ukrytych w nazwach popularnych bohaterów ukraińskich bajek ludowych. Rozumienie, umiejętność zdefiniowania i opisania wybranych bohaterów przez dzieci odzwierciedla znajomość ukraińskich bajek ludowych oraz ich konotacje związane z wybranymi nazwani własnymi. Analiza przeprowadzonych ankiet ujawnia identyfikację i szczegółowe cechyodbierania kodów kulturowych i tłumaczenie ich z punktu widzenia native speakera pod wpływemzewnętrznych czynników językowych i kulturowych.
The article deals with the problem of how bilingual children speaking Ukrainian and Polish and living in Poland understand and comprehend the Ukrainian cultural codes from folk tales. Research on the speech of bilingual Ukrainian children is a highly relevant direction in modern linguistics. Cultural codes are a key part of each culture. The aim of the research is to indicate and analyse how bilingual Ukrainian children living abroad understand cultural codes submerged in the names of well-known characters from Ukrainian folk tales. The ability to define describe and understand these characters shows the children’s knowledge of Ukrainian folktales and the connotations of selected proper names. The analysis of the surveys reveals how the peculiarities of cultural codes are identified, understood and explained by native speakers under the influence of external lingual and cultural factors.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2021, 9, 1; 73-84
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Вербалізація семантики карантинних заборон і обмежень в українській мові
Verbalization of the Semantics of Quarantine Prohibitions and Restrictions in Ukrainian
Autorzy:
Matvieieva, Svitlana
Kasperė, Ramunė
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2196174.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
Tematy:
semantics of prohibition
genre of advertisement
Ukrainian language
creolization
addressant
addressee
semantyka zakazu
gatunek reklamy
język ukraiński
kreolizacja
adresant
adresat
Opis:
The article deals with the specifics of the verbal implementation of prohibitions and restrictions in quarantine-epidemiological texts. The object is the category of prohibition, the subject is the specifics of the verbalization of this category, namely the structural and semantic content, pragmatic and discursive features of the functioning of the verbal representatives of the semantics of the prohibition. The actual material for this paper is the texts of informational messages in the Ukrainian language, which refer to the prohibition on visiting public places without protective masks. Lexical, syntactic, graphic means of textual organization of prohibition announcements were studied. Special attention is paid to the categories of addressant and addressee, methods of explication of these discursive elements, specific creolization of the studied advertisement texts.
Niniejszy artykuł dotyczy specyfiki werbalnej implementacji zakazów i ograniczeń w tekstach odnoszących się do kwarantanny i epidemii. Przedmiotem zainteresowania jest kategoria zakazu oraz specyfika werbalizacji tej kategorii, a więc zawartość strukturalna i semantyczna, pragmatyczne i dyskursywne cechy funkcjonowania werbalnych reprezentantów semantyki zakazu. Za materiał badawczy posłużyły teksty komunikatów informacyjnych w języku ukraińskim, odnoszące się do zakazu odwiedzania miejsc publicznych bez masek ochronnych. Przeanalizowano środki leksykalne, składniowe oraz graficzne dla wprowadzenia zakazu w tekście. Szczególną uwagę zwrócono na kategorie adresanta i adresata, sposoby eksplikacji tych elementów dyskursywnych czy specyficzną kreolizację badanych tekstów.
Źródło:
Forum Filologiczne Ateneum; 2022, 10, 1; 97-107
2353-2912
2719-8537
Pojawia się w:
Forum Filologiczne Ateneum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Linguistic Processes in the Kaleidoscope of Spoken Language namely, on the Most Recent Trends in the Development of Russian and Ukrainian Languages
Procesy językowe w kalejdoskopie żywej mowy, czyli o najnowszych tendencjach w rozwoju języka rosyjskiego i ukraińskiego
Autorzy:
Horniatko-Szumiłowicz, Anna
Monachowa, Tetiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635958.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Croatian cinematography
Yugoslav cinematography
Croatian film canon
film modernism
cinematic language
linguistic processes
spoken language
Russian language
Ukrainian language
word manipulation
lexicography
linguistic gender studies
academic language
language of teaching
sociolinguistics
Opis:
The paper looks into the current trends in the development of Russian and Ukrainian languages as discussed in the latest book authored by prof. Tetyana Kosmeda. The focus is on five aspects (distinguished by the above named researcher) of linguistic processes taking place at the moment within the Russian and Ukrainian language systems themselves such as: word manipulation, lexicographic issues, linguistic gender studies, the issue of spoken academic language and the language of teaching, and sociolinguistics. The validity of the research and the conclusions reached by prof. Tetyana Kosmeda were affirmatively verified, with great appreciation on the part of the author for the amazing precision and research skills of the Ukrainian linguist.
In his book, Patrycjusz Pająk composes a Croatian film canon. His top list of the best Croatian feature films contains 15 pictures: Concert (1954) by Branko Belan, H–8... (1958) by Nikola Tanhofer, Train Without a Timetable (1959) by Veljko Bulajić, Rondo (1966) by Zvonimir Berković, The Birch Tree (1967) and Gold, Frankincense and Myrrh (1971) by Ante Babaja, Kaya (1967) and An Event (1969) by Vatroslav Mimica, Handcuffs (1969) by Krsto Papić, Occupation in 26 Pictures (1978) by Lordan Zafranović, The Rhythm of Crime (1981) by Zoran Tadić, The Melody Haunts My Memory (1981) by Rajko Grlić, What Iva Recorded (2005) by Tomislav Radić, Buick Riviera (2008) by Goran Rušinović, The Blacks (2009) by Goran Dević and Zvonimir Jurić. As a main criterion for building his own canon, the author takes the innovative character of the cinematic language and the rich symbolic imagery of the story.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 15
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pavlo Żytec’kyj and Aleksej A. Šachmatov on language ideology and the status of the Ukrainian language
Pawło Żytec’kyj i Aleksiej Szachmatow w sprawie polityki językowej i statusu języka ukraińskiego
Autorzy:
Daiber, Thomas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594043.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Pawło I. Żytec’kyj
Aleksiej A. Szachmatow
ukraińska Biblia
język ukraiński
dyskurs językowy w XIX w.
Pavlo I. Zhiteckij
Ukrainian Bible
Ukrainian language
language discourse of the 19th century
Opis:
W artykule omówiono niektóre listy A.A. Szachmatowa i P.I. Żyteckiego z początku XX wieku, w których autorzy zajmują się zagadnieniem ukraińskich przekładów Biblii. Argumenty językowe w korespondencji zanalizowano na tle dziewiętnastowiecznych poglądów na temat „języka narodowego”. Wysnuto wniosek, że obaj lingwiści, chociaż różnią się w poglądach na temat tego, czy Ukraina powinna otrzymać polityczną niezależność, podnoszą swoje argumenty w ramach wspólnego dyskursu.
The article is concerned with some letters from P.I. Zhiteckij and A.A. Shachmatov from the beginning of the 20th c. related to Ukrainian Bible translations. The language arguments of the correspondence are analyzed within the framework of linguistic views of the 19th century on the issue of a ‘national language’. It is seen, that both linguists are arguing within a common discourse, although proposing different answers to the question, whether the Ukraine should receive political independence.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 79-98
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka głosek [t] i [d] w wydaniach teologii moralnej z XVIII wieku (na materiale tekstów z Supraśla, Uniowa i Poczajowa). Przyczynek do dyskusji na temat prostej mowy xviii wieku
The characteristics of sounds [t] and [d] in editions of moral theology of the 18th century from Suprasl, Uniev and Pochayiv. A contribution to the discussion on the “prosta mova” of the 18th century
Autorzy:
Getka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594348.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
drukarstwo
prosta mowa
język białoruski
język ukraiński
literatura religijna
XVIII wiek
printing
“prosta mova”
Belarusian language
Ukrainian language
religious literature
the 18th century
Opis:
Artykuł prezentuje analizę graficznych realizacji głosek [t] i [d] w kolejnych edycjach bazyliańskiej, ruskojęzycznej teologii moralnej, które ukazały się w drukarniach bazyliańskich w Supraślu, Uniowie i Poczajowie w XVIII wieku. Wyniki analizy prowadzą do wniosku o występowaniu w XVIII wieku dwóch odrębnych tradycji ortograficznych – białoruskiej i ukraińskiej. W odniesieniu do analizowanych głosek potwierdza je zaznaczenie zjawisk dziekania, ciekania czy ukraińskiego stwardnienia [d] i [t]. Tym samym podważona zostaje teza o przerwaniu tradycji piśmienniczej na ziemiach białoruskich i ukraińskich w XVIII wieku i odrodzenia się białoruskiego i ukraińskiego języka literackiego na nowej – ludowej – bazie. W proponowanym ujęciu tezę tę należy zastąpić tezą o ewolucyjnym rozwoju literackich języków białoruskiego i ukraińskiego.
This article presents an analysis of the implementation of the graphic sounds [t] and [d] in subsequent editions of Ruthenian language moral theology, which were published Basilians printing houses in Suprasl, Uniev and Pochayiv in the 18th century. The results of the analysis lead to the conclusion about the occurrence in the eighteenth century of two separate literary traditions – in Belarusian and Ukrainian languages. In relation to the analyzed sounds, this is confirmed by the marking of the phenomena (for Belarusian language): dzekannya or tsekannya or (for Ukrainian language): the process of hardening [d] and [t]. The thesis on the breaking of the literary tradition on the Belarusian and Ukrainian lands in the eighteenth and the revival of the Belarusian and Ukrainian literary language on the new – folk – base is thus undermined. In the proposed approach, this thesis should be replaced by a thesis about the evolutionary development of Belarusian and Ukrainian literary languages.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 85-103
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język inskrypcji nagrobnych kilkunastu cerkiewnych cmentarzy powiatu tomaszowskiego
Lingustic analysis of sepulchral inscriptions in selected Ortho- dox cemeteries in the disctrict of Tomaszów Lubelski
Autorzy:
Klimek, Jolanta
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850619.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
cemetery
necropolis
Church Slavonic language
Ukrainian language
Russian language
sepulchral inscription
district of Tomaszów Lubelski
cmentarz
nekropolia
cerkiewszczyzna
język ukraiński
rosyjski
inskrypcja nagrobna
powiat tomaszowski
Opis:
W artykule przedstawiono analizę językową inskrypcji nagrobnych z kilkunastu cerkiewnych cmentarzy, które współcześnie pod względem administracyjnym należą do powiatu Tomaszów Lubelski. W zdecydowanej większości badane napisy pochodzą z drugiej połowy XIX i początku XX wieku. Analizę stricte lingwistyczną greckokatolickich i prawosławnych inskrypcji nagrobnych poprzedza rys historyczny tego obszaru. Szczegółowa charakterystyka materiału inskrypcyjnego pozwoliła na wyodrębnienie podstawowych elementów tablic nagrobnych – imienia, nazwiska i roku śmierci osoby zmarłej. Dodatkowo pojawiają się formuły inicjalne i finalne, które doprecyzowują wymienione elementy obligatoryjne. W zakresie ortografii zauważono dwie tendencje. Z jednej strony jest to uleganie wpływom cerkiewnym, z drugiej zaś wprowadzanie cech ruskich. Podobną wariantywność zaobserwowano również na poziomie leksykalnym. Przejawia się ona stosowaniem form ukraińskich (obszar dawnego zaboru austriackiego – Galicja Wschodnia) bądź rosyjskich (tereny należące do byłego zaboru rosyjskiego – Królestwo Polskie).
This paper presents a linguistic analysis of sepulchral inscriptions in a number of Orthodox cemeteries in the district of Tomaszów Lubelski. The inscriptions under analysis date back to mid-19th and early 20th century – in the region there are no Orthodox graves from an earlier period. The linguistic analysis of the inscriptions is preceded by a brief survey of the history of the region. A detailed analysis of the inscriptions helped establish their main components: name, surname and the date of death. Additionally, the inscriptions include initial and concluding forms that make the obligatory element precise. Two tendencies occur in the inscriptions’ orthography. On the one hand, Church Slavonic influences are evident; on the other, Ruthenian elements are inserted. A similar variation is observable on the lexical level: Ukrainian (the territory of the former Austrian Partition) or Russian (the territory of the former Russian Partition – Congress Kingdom of Poland) forms are employed.
Źródło:
Facta Simonidis; 2010, 3, 1; 243-263
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лексико-семантичне моделювання: переваги та перспективи
Lexical-semantic modelling: advantages and prospects
Autorzy:
Ястремська, Тетяна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850480.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
dialects of the Ukrainian language
modelling
dialectal worldview
concept
top / bottom
говори української мови
моделювання
діалектна картина світу
концепт
верх / низ
Opis:
У статті запропоновано авторську концепцію лексико-семантичного моделювання українського діалектного континууму від абстрактної моделі до реальної репрезентації, на підставі якого зроблено спробу реконструювати фрагмент діалектної картини світу – її вертикальну вісь, пов’язану з опозицією верх / низ, кожен із компонентів якої кваліфіковано як концепт. Застосовано системний підхід до аналізу діалектних явищ, спроєктований на семантику, а передусім на виявсемантичних трансформацій. Обґрунтовано важливість лексико-семантичного моделювання не лише для аналізу семантичних процесів, а й для репрезентації когнітивного простору, результатом якого є моделювання діалектноїкартини світу. Зазначено основні засади й переваги моделювання як методу, а також результати й перспективи дослідження. Корпус джерел сформували діалектні й етнографічні тексти, словники, регіональні атласи та записи діалектного мовлення носіїв говорів української мови, а також історичні словники, які документують семантичні зміни в часі.
This article presents the author’s conception of the lexical-semantic modelling of the Ukrainian dialectal space from the abstract model to the actual representation. The fragment of the dialectal worldview – its vertical axis connected with the opposition of concepts top / bottom – was reconstructed on the basis of the lexical-semantic modelling of dialectal phenomena. A systematic approach to the analysis of dialect phenomena was suggested; it is projected on semantics, and above all on the detection of semantic transformations. The importance of the lexical-semantic modelling not only for the analysis of the semantic processes butalso for the representation of the cognitive space (the result of which is the modelling of the dialectical worldview) was justified. The main principles and advantages of modelling as a method and the results and prospects of the research are indicated. The sources of the study are historical and regional dictionaries and texts, as well as linguistic atlases. Based on the analysis of historical sources and manuscripts of the Ukrainian language, semantic changes were recorded at different historical stages.
Źródło:
Gwary Dziś; 2023, 16; 65-81
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół Prawosławny na Ukrainie wobec języka ukraińskiego
Autorzy:
Gergało-Dąbek, Nadia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028784.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Orthodox Church in Ukraine
Ukrainian language
hybrid war with Russia
kościół prawosławny na Ukrainie
język ukraiński
wojna hybrydowa z Rosją
Opis:
W życiu religijnym jednostki, wspólnoty i państwa język odgrywa bardzo ważną rolę. Wspólny język daje poczucie jedności, pomaga tworzyć więzi wspólnotowe oraz ułatwia integrację i konsolidację. Pod wpływem Rewolucji Godności i wojny hybrydowej z Rosją w społeczeństwie ukraińskim zaczęło wzrastać poczucie tożsamości narodowej, jak również zmienił się stosunek do języka ukraińskiego jako ważnego składnika tożsamości i bezpieczeństwa narodowego. Wielu wyznawców prawosławia na Ukrainie przywiązuje większą wagę do języka nabożeństw oraz postawy Kościoła wobec wojny hybrydowej z Rosją. Ukraiński Kościół Prawosławny Moskiewskiego Patriarchatu oraz powołany w 2018 roku Prawosławny Kościół Ukrainy prezentują odmienne postawy wobec aneksji Krymu, wojny na wschodzie Ukrainy i języka praktyk religijnych. Przebywający po protektoratem Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego UKP MP nigdy nie potępił aneksji Krymu oraz agresji zbrojnej Rosji przeciwko Ukrainie. W UKP MP panuje nieformalny zakaz na stosowanie języka ukraińskiego, gdyż  odprawianie czynności liturgicznych w języku ukraińskim postrzegane jest przez nich jako zdrada „rosyjskiego świata”. Taka postawa wywołuje niezrozumienia, a nawet oburzenie ze strony wiernych, którzy co raz częściej przechodzą do autokefalicznego Prawosławnego Kościoła Ukrainy prezentującego proukraińską postawę.
Language plays a very important role in the religious life of an individual, community and state. A common language gives a feeling of unity, helps to create community bonds and facilitates integration and consolidation. Under the influence of the Revolution of Dignity and the hybrid war with Russia, the sense of national identity began to grow in Ukrainian society, and the attitude towards the Ukrainian language as an important component of national identity and security changed. Many Orthodox believers in Ukraine attach more importance to the language of worship and the attitude of the Church towards the hybrid war with Russia. The Ukrainian Orthodox Church of the Moscow Patriarchate and the autocephalous Orthodox Church of Ukraine established in 2018 represent different attitudes towards the annexation of Crimea, the war in eastern Ukraine and the language of religious practice. The UOC MP, staying in the protectorate of the Russian Orthodox Church, has never condemned the annexation of Crimea and the armed aggression of Russia against Ukraine. In the UOC MP, there is an informal ban on the use of the Ukrainian language, as they perceive liturgical activities in Ukrainian as a betrayal of the "Russian world". Such an attitude causes misunderstandings and even indignation on the part of the faithful, who more and more often go to the autocephalous Orthodox Church of Ukraine presenting a pro-Ukrainian attitude.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio M – Balcaniensis et Carpathiensis; 2021, 6; 145-159
2450-6354
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio M – Balcaniensis et Carpathiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadia Gergało-Dąbek, "Dyskurs tożsamościowy Ukrainy po rewolucji godności przez pryzmat kwestii językowej", Lublin 2021, 121 s.
Nadia Gergało-Dąbek, 'Ukraine’s identity discourse after the Revolution of Dignity through the linguistic issue', Lublin 2021, 121 p.
Autorzy:
Bieryło, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32365551.pdf
Data publikacji:
2023-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Ukraina
tożsamość
język ukraiński
dyskurs
naród
polityka narodowa
studia pokolonialne
Ukraine
Identity
Ukrainian Language
Discourse
Nation
National Policy
Postcolonial Studies
Opis:
Artykuł jest recenzją książki "Dyskurs tożsamościowy Ukrainy po rewolucji godności przez pryzmat kwestii językowej" Nadii Gergało-Dąbek. W omawianej książce autorka podejmuje tematykę trudnej kwestii językowej w Ukrainie i jej relacji z polityką i społeczeństwem tego kraju. Wychodzi z podejścia teoretycznego dotyczącego zagadnień tożsamości i narodu w ujęciu współczesnych nauk społecznych i humanistycznych, bazujących na pojęciu dyskursu i dyskursywnego budowania narracji. Dalej autorka porusza obszary przenikania się dyskursu tożsamościowego dotyczącego kwestii językowej z polityką i sferą publiczną w Ukrainie. Porusza także kwestie zmian językowych w obszarze społecznym przytaczając badania i statystyki. Praca jest ciekawą i wartościową pozycją na rynku wydawniczym, szczególnie dla osób zainteresowanych omawianymi zagadnieniami.
This article is a review of the book 'Identity discourse of Ukraine after the Revolution of Dignity through the prism of the language issue' by Nadia Gergalo-Dabek. In the book under review, the author tackles the difficult language issue in Ukraine and its relation to the politics and society of the country. She starts from a theoretical approach concerning the issues of identity and nation in terms of contemporary social sciences and humanities, based on the notion of discourse and discursive narrative construction. Further on, the author addresses the areas of interpenetration of identity discourse concerning the language issue with politics and the public sphere in Ukraine. She also touches upon the issues of language change in the social sphere citing research and statistics. The work is an interesting and valuable item on the publishing market, especially for those interested in the issues discussed.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2023, 11; 199-205
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polonizmy w „prostej mowie” XVIII wieku
The Polish features in “prosta mova” in 18th century
Autorzy:
Getka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594318.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
bazylianie
drukarstwo
typografia
prosta mowa
polonizmy
język ukraiński XVIII w.
zapożyczenia
the Basilians
printing
typography
“prosta mova”
18th century
Ukrainian language
Polish language
Opis:
W artykule analizowane są polonizmy w języku ukraińskim XVIII w. Źródłem do badań są wydane w 1794 r. w Poczajowie Nauki parafialne..., ponieważ zgodnie z założeniem ich autora (Juliana Dobryłowskiego), są one pisane „prostą mową”, będącą zarazem zalążkiem współczesnego języka ukraińskiego. Wpływy polszczyzny są widoczne na wszystkich poziomach języka. Ponieważ jednak zarówno w fonetyce, jak i morfologii nie mają one charakteru systemowego (ujawniają się głównie w zapożyczeniach leksykalnych), szczególną uwagę poświęcono analizie leksyki tego języka. Zastosowana w badaniu metoda (wybór zwrotów tłumaczonych za pomocą spójnika чили) pozwala potwierdzić obserwacje, dotyczące języka XVII-wiecznych Rusinów, dla których język polski był bardziej zrozumiały od cerkiewnosłowiańskiego. Analiza wykazała również, że wpływ polszczyzny na język staroukraiński był kontynuowany w późniejszym okresie. Ponadto, jego skutki były trwałe, co znajduje odzwierciedlenie we współczesnym języku ukraińskim. Dlatego właśnie podjęta w artykule analiza polonizmów w tekście Nauk... z 1794 r., może być dopełnieniem ogólnego obrazu języka ukraińskiego XVIII w.
This article applies to Polish language features in “prosta mova” (understood as spoken and written Ukrainian language in 18th century). The subject of the study is a relic of Ruthenian literature titled Nauki Parochialnija… edited in Pochajov Lavra in 1794. According to the author’s (Julian Dobrylovski) assumption, language of the piece, close to simple – spoken language was supposed to be understandable for believers of Greek Catholic Church. Nauki... are written in the language close to simple, spoken one. Thanks to this Nauki... is the remarkable material for the analysis of factual state of language in the century it was created in. The influence of Polish language is visible in phonetics, morphology as well as in lexical level. Since, however, both in phonetics and morphology, they are not systemic (mainly manifest themselves in lexical borrowings), particular attention was paid to the analysis of the language vocabulary. Method used in the study (selection of translated phrases with conjuction чили) allows to confirm the observations on the language of the seventeenth-century Russians, for whom the Polish language was more understandable than “slavic”. The analysis also showed that the influence of the Polish language which has characterized the old Ukrainian language, was continued thereafter. What’s more, its effects are permanent and this is reflected in the modern Ukrainian language. The presence of Polish layer in Nauki... can be explained by the orientation of Dobrylowski on the language of the dominated in the region culture and the influence of Polish language on Ukrainian and Belorussian languages from ancient times. The analysis of Nauki... language has a capital meaning in the studies of literature Ukrainian language development. It fulfills already existing notices and language description of the period of their creations with the religious, pulpit literature work.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 45-59
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
МЕТАФОРА В БІОЛОГІЧНІЙ ТЕРМІНОСИСТЕМІ (українсько-польські паралелі)
METAPHOR IN BIOLOGICAL TERMINOLOGY (Ukrainian-Polish parallels)
Autorzy:
Кухарчишин, Марія
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041664.pdf
Data publikacji:
2019-06-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
metafora
termin
terminologia biologiczna
język ukraiński
język polski
skojarzenie
przeniesienie metaforyczne
metaphor
term
biological terminology
the Ukrainian language
the Polish language
association
metaphorical transfer
Opis:
Artykuł poświęcony jest analizie metafory jako środka tworzenia terminów w terminologii biologicznej. Оkreślonа została rola metafory w naukowym obrazie świata w języku ukraińskim i polskim. Оpisano skojarzenia, które stały się podstawą przeniesienia metaforycznego.
The article focuses on the analysis of metaphor as a way of creating terms in a biological terminology. Тhe role of the metaphor in creation the scientifi c picture of the world of the Ukrainian and Polish languages has been described. It has been found out which associations became the basis of a metaphorical transfer.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 55-63
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z zagadnień gramatyki onomastycznej
On the Questions of Onomastic Grammar
Autorzy:
Gałecki, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1944746.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
gramatyka onomastyczna
nazwy miejscowości
fleksja
język polski
ukraiński
rosyjski
poprawność gramatyczna
kompetencja nauczycieli
onomastic grammar
names of places
flexion
Polish language
Ukrainian language
Russian language
grammatical correctness
teachers’ competence
Opis:
The two articles describe discuss some questions of the flexion of local names that are genetically adjectival and functionally nominal, either in Polish or, broadly, within the Slavonic languages. There are two models of flexion that are proper to such names. They result from the adjectival structure of formation and nominal function of names. Among average language users the variant inflectional forms give rise to question about their linguistic correctness. The examples of teachers’ incompetence with regard to onomastic grammar prove that they cannot general language users to understand such problems. The reasons for this state of affairs should be seen in the quality of education and unwillingness to self-education.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 39-48
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O kognitywnych uwarunkowaniach współczesnej glottodydaktyki: kategorie gramatyczne w nauczaniu Ukraińców języka polskiego
On cognitive conditionings of contemporary foreign languages teaching: grammatical categories in teaching Polish to Ukrainians
Autorzy:
Krawczuk, Ałła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47242023.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kategoria gramatyczna
kognitywizm
błąd
komunikacja
język polski jako obcy
język ukraiński
glottodydaktyka
grammar category
cognitivism
error
communication
Polish as a foreign language
the Ukrainian language
foreign language teaching
Opis:
The author considers the possible application of the cognitive approach to teaching Polish grammar to Ukrainians, both in its theoretical and practical aspect. She points to the differences in realization of grammar categories in Polish and Ukrainian and analyzes the relationship between the distinctions of categories in these languages and common system errors made by the Ukrainians speaking Polish. The author puts particular emphasis on those errors that can disturb communication between Poles and Polish speaking Ukrainians.
W artykule jest omawiana możliwość kognitywnego podejścia do nauczania Ukraińców polskiej gramatyki, rozumianej zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym. Wskazuje się na różnice dotyczące realizacji kategorii gramatycznych w języku polskim i ukraińskim, analizuje się zależności między kategorialnymi odrębnościami w rozpatrywanych językach a typowymi błędami systemowymi w polszczyźnie Ukraińców, ze szczególnym uwzględnieniem tych błędów, które mogą powodować zakłócenia komunikacyjne w polskojęzycznym dyskursie Ukraińców z Polakami.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2012, 19; 69-82
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola języka w kształtowaniu ukraińskiej kultury narodowej
The role of language in shaping the Ukrainian national culture
Autorzy:
Szydło, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399192.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
Tematy:
kultura
kultura narodowa
ukraińska kultura narodowa
język narodowy
język narodowy ukraiński
culture
national culture
Ukrainian national culture
national language
Ukrainian national language
Opis:
Prezentowany tekst ma na celu pokazanie, że Ukraina jest państwem osadzonym pomiędzy Wschodem a Zachodem – tak w sensie geograficznym, jak i metaforycznym (czego niezwykle dramatycznym przykładem są wydarzenia z przełomu lat 2013/2014). Etnicznie i kulturowo nie jest krajem monolitycznym. Wiara w narodową jedność (rozumiana jako homogeniczna wspólnota), która jest wyrażana przez państwo ukraińskie, jest utopią. Potwierdza ten fakt analizowana w artykule kwestia języka. Przeprowadzone w pracy rozważania teoretyczne oparte na koncepcji kultury Scheina pokazują, że język jest jednym z elementów kształtowania kultury i powinien być brany pod uwagę jako jeden z podstawowych determinantów kształtujących kulturę pracy, a wraz z nią – zarządzanie organizacjami. Teoria kultury obecna w naukach o zarządzaniu stanowi odzwierciedlenie teorii kultury w nauce w ogóle. Zrozumienie realiów kulturowych danego kraju pomaga w kształtowaniu kultury organizacyjnej w konkretnym miejscu pracy, a wraz z nią – w zarządzaniu organizacjami. W przypadku państwa ukraińskiego mamy do czynienia z wzajemnym przenikaniem się i oddziaływaniem dwóch kultur. Zarządzanie w omawianym środowisku wymaga skupienia się bardziej na kulturze lokalnej niż państwowej.
The paper’s aim is to show that Ukraine is a country embedded between East and West - both in the geographical and the metaphorical terms. It is not a monolithic country – its ethnicity and the culture are complex phenomena, so the belief in the national unity of the Ukrainian society, which is expressed by the Ukrainian State, remains an utopia. This fact is reflected in the problematic of language, which is analysed in this paper. Theoretical considerations presented in the work, mainly the concept of culture by Schein, show that language is one of the crucial elements of a culture, and should be considered as one of the basic determinants influencing the culture of work, and with it – the management of organizations. Understanding the cultural reality – and so the cultural diversity of the country helps in shaping and understanding the organizational culture in a specific place of work. In the case of Ukraine we are facing an interpenetration and interaction of two cultures at least. Management in this environment requires focusing more on the local than the state patterns of culture.
Źródło:
Ekonomia i Zarządzanie; 2014, 6, 1; 112-124
2080-9646
Pojawia się w:
Ekonomia i Zarządzanie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukraińskie rzeczowniki odczasownikowe na нн(я), -тт(я) – historia, funkcjonowanie, kontrowersje
Українські віддієслівні іменники на -нн(я), -тт(я) – історія, функціонування, контроверсії
Autorzy:
Jóźwikiewicz, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945235.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rzeczowniki odczasownikowe
sufiksy -нн(я)
-тт(я)
historia języka ukraińskiego
norma językowa
zapożyczenia
verbal nouns
suffixes -нн(я)
history of the Ukrainian language
language norm
borrowings
Opis:
[У статті представлено проблему фунціонування у сучасній українській літературній мові віддієслівних іменників із суфіксами на -нн(я), -тт(я). Питання питомо української лексики, запозичення з російської мови, подібності аналізованих форм до аналогічних в інших мовах, наприклад, у польській, їх вживання уформах множини, словотвірні аспекти дієслів, з яких постали віддієслівні іменники на -нн(я), -тт(я), подані у контексті праць дослідників, які часто дотримувалися протилежних думок з цього питання.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 7; 141-149
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzynarodowa konferencja naukowa "Мови Європи в стані оновлення" (Kijów, 20-21 kwietnia 2016)
Autorzy:
Banasiak, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678916.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
report
academic life
scientific conference
European languages
Institute of the Ukrainian Language, National Academy of Sciences of Ukraine
Slavic languages
language innovation
lexis
phraseology
word formation
Opis:
International scientific conference Мови Європи в стані оновлення (Kiev, 20–21 April 2016)The article is a report from an international scientific conference, organised on 20–21 April 2016 in Kiev by the Institute of the Ukrainian Language, National Academy of Sciences of Ukraine. The conference, entitled Мови Європи в стані оновлення, was devoted to innovations in European languages, including especially the Slavic languages. Międzynarodowa konferencja naukowa Мови Європи в стані оновлення (Kijów, 20–21 kwietnia 2016)Artykuł stanowi relację z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 20–21 kwietnia 2016 roku w Kijowie przez Instytut Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Konferencja, zatytułowana Мови Європи в стані оновлення, poświęcona była innowacjom w językach Europy, ze szczególnym uwzględnieniem języków słowiańskich.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Моделювання тематичних кластерів спортивного лексикону сучасної української мови на основі інформаційних технологій
Modeling of the thematic clusters of the sports lexicon of the modern Ukrainian language on the base of information technologies
Autorzy:
Struhanets, Lyubov
Struhanets, Yuriy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32304189.pdf
Data publikacji:
2023-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
українська мова
спортивний лексикон
лексика
термінологія
інформаційні технології
семантика
функціонування лексики
Ukrainian language
sports lexicon
vocabulary
terminology
semantics
vocabulary functioning
information technologies
Opis:
У статті проаналізовано особливості моделювання спортивного лексикону української мови на основі авторської комп’ютерної програми «Verbarium». Ця програма відображає тематичні кластери лексикону української мови, зокрема таких ігрових видів спорту, як баскетбол, волейбол і футбол на початку ХХІ століття. «Verbarium» дає змогу систематизувати дані та моделювати лінгвальні факти за семантичним, таксономічним, формально-структурним і функціональним параметрами. База даних «Семантична стратифікація» репрезентує багаторівневу семантичну ієрархію тематичних кластерів. База даних «Таксономія» експлікує таксономічні ранги спортивного лексикону: терміни спортивної галузі; екстрагалузеві термінологічні одиниці; термінологізовані загальновживані лексичні одиниці; номенклатуру; професіоналізми, професійний жаргон. У базі даних «Формально-структурні типи» віднесено лексичну одиницю зі спортивної сфери до однієї з груп: слова, які виникли типовими для національної мови словотвірними способами; багатокомпонентні лексичні одиниці; іншомовні запозичення. У базі даних «Функціонування» зафіксовано контексти вживання лексики одиниць у спеціальній і неспеціальній сфері.
The article analyzes the peculiarities of modeling the sports lexicon of the Ukrainian language on the basis of author’s computer program «Verbarium». This program displays thematic clusters of the Ukrainian language lexicon, in particular such game sports as basketball, volleyball and football at the beginning of the 21st century. «Verbarium» makes it possible to systematize data and model lingual facts according to semantic, taxonomic, formal-structural and functional parameters. The «Semantic Stratification» database represents a multi-level semantic hierarchy of thematic clusters. The «Taxonomy» database explains the taxonomic ranks of the sports lexicon: sports field terms; extra-industry terminological units; terminological commonly used lexical units; nomenclature; professionalism, professional jargon. In the «Formal-Structural Types» database, the lexical unit from the sports field is assigned to one of the groups: words that arose according to wordforming methods typical for the national language; multi-component lexical units; foreign loanwords. The «Functioning» database records the contexts of the use of vocabulary in the special and non-special spheres.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2023, 11; 59-71
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Предостережения и запреты как способ воздействия на адресата в украинских проповедях XVII–XVIIІ вв.
Warnings and Prohibitions as Means of Exerting Influence on the Addressee in Seventeenth– Eighteenth-Century Ukrainian Sermons
Ostrzeżenia i zakazy jako środki wywierania wpływu na adresata w XVII–XVIII-wiecznych kazaniach ukraińskich
Autorzy:
Зелинская, Оксана Юрьевна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38645821.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
sermon
verbal persuasion
speech act of warning and prohibition
preventive
prohibitive
imperative
Ukrainian language of the 17th–18th centuries
Opis:
In religious communication, psychological influence – as a result of which a person should change their subjective features (value orientations, ways of conduct, etc.) – is aimed at fostering compliance with religious norms. The tasks of a priest include religious education and correcting people’s behaviour, warning them against acts which contradict Christian values, in other words: preventing people from committing sins. This task is best achieved by means of verbal persuasion used in sermons. This paper offers a diachronic analysis of speech acts of warning and prohibition (preventives and prohibitives) on the basis of written monuments of the Ukrainian language: Ukrainian sermons from the seventeenth and eighteenth centuries. In the analysed sermons, they are used in order to achieve the aim of preventing sinful conduct. They refer both to everyday situations and to moral attitudes in general. In the texts under consideration, the semantics of warning and prohibition is conveyed using means of expression from different levels. At the lexical level, they are verbs with the general meaning ‘to warn’, ‘to be afraid’, and verbs of action creating a distance between the individual and sinful feelings, thoughts and actions: ‘to escape’, ‘to reject’. Words and phrases denoting cognitive processes play the role of discourse markers: ‘to know’, ‘to be aware of’, ‘to remind’. The speech acts of warning and prohibition are most frequently expressed with verbs in the form of negative imperative. One specific aspect of the use of preventives is that they are supplemented with recommendations which the addressee may accept of his/her own will. The preacher uses various rhetorical strategies to enhance the convincing function of warnings, such as references to widely known cases from the past (precedential phenomena), quotations from the Holy Scripture, and preventive exhortations. In order to better convince the congregation and urge them to follow the model of proper conduct, the preacher uses various means of expression: epithets conveying negative valuation, and stylistic figures: amplification, gradation, pairs of synonyms. The material under consideration makes it possible to conclude that the Ukrainian language of the seventeenth–eighteenth centuries had a considerable potential in terms of verbal persuasion, and opens prospects for the study of its dynamics.
W komunikacji religijnej psychologiczne oddziaływanie na osobę nastawione na zmianę subiektywnych cech (wyznawanych wartości, zachowania itp.) ma na celu propagowanie życia w zgodzie z normami religijnymi. Do zadań kapłana należy wychowanie i poprawa ludzkich zachowań, ostrzeganie przed czynami i działaniami sprzecznymi z wartościami chrześcijańskimi, a więc zapobieganie grzechowi. Najskuteczniejszym środkiem realizacji tego celu w działalności homiletycznej jest zastosowanie perswazji słownej. Niniejszy artykuł przedstawia analizę diachroniczną dwóch typów aktów mowy o charakterze dyrektywnym: ostrzeżeń i zakazów (prewentywów i prohibitywów), przeprowadzoną na materiale zabytków piśmiennictwa ukraińskiego – XVII–XVIII-wiecznych kazaniach ukraińskich. W analizowanych kazaniach środki te odnoszą się zarówno do sytuacji życia codziennego, jak i ogólnych postaw moralnych, a ich zastosowanie ma na celu zapobieganie grzesznemu zachowaniu. W badanych tekstach semantyka zakazu i ostrzeżenia jest wyrażana na różnych poziomach. Na poziomie słownictwa są to czasowniki o ogólnym znaczeniu ‘ostrzegać’, ‘bać się’, a także czasowniki oznaczające działania wprowadzające dystans pomiędzy adresatem a grzesznymi uczuciami, myślami i działaniami: ‘uciekać’, ‘odrzucać’. Rolę znaczników dyskursu pełnią słowa i frazy oznaczające procesy kognitywne: ‘znać’, ‘wiedzieć’, ‘przypominać’. Ostrzeżenia i zakazy są najczęściej wyrażane czasownikami w formie przeczącej trybu rozkazującego. Jednym ze szczególnych aspektów ich zastosowania jest to, że są one uzupełniane zaleceniami, które adresat może zaakceptować z własnej woli. Kaznodzieja stosuje różne strategie retoryczne, żeby wzmocnić perswazyjną funkcję ostrzeżeń. Należą do nich odwołania do znanych zjawisk (zjawisk precedensowych), cytaty z Pisma Świętego czy zapobiegawcze zaklinania. Aby lepiej przekonać wiernych i nakłonić ich do przestrzegania modelu właściwego zachowania, stosuje różne środki wyrazu: epitety wyrażające negatywną ocenę, jak również figury stylistyczne: amplifikację, gradację czy pary synonimów. Badany materiał skłania do wniosku, że język ukraiński XVII–XVIII wieku miał znaczny potencjał w zakresie perswazji słownej i otwiera perspektywy badań nad dynamiką jej rozwoju.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o ekwiwalencji międzyjęzykowej: na przykładzie konfrontacji polskiej i ukraińskiej frazeologii
Some Remarks on Interlingual Equivalence: Based on the Contrastive Analysis of Polish and Ukrainian Phraseology
Autorzy:
Tymoshuk, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44914515.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
ekwiwalencja międzyjęzykowa
frazeologia
dwujęzyczny słownik frazeologizmów
korpus równoległy
język polski
język ukraiński
interlingual equivalence
phraseology
bilingual dictionary of idioms
parallel corpus
Polish language
Ukrainian language
Opis:
The article focuses on the problem of interlingual equivalence in the context of Polish and Ukrainian contemporary phraseology. The author provides examples of the use of parallel corpora in research on equivalence and outlines the concept of presenting the adequacy of phraseological units in the Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej [Dictionary of Active Polish and Ukrainian Phraseology]. The aim of the study is to draw attention to the importance of creating a new type of bilingual dictionaries, presenting the current state of phraseological resources, and the use of digital tools in contrastive analysis.
W artykule skoncentrowano się na problemie ekwiwalencji międzyjęzykowej w oparciu o materiał współczesnej frazeologii polskiej i ukraińskiej. Przedstawiono przykłady wykorzystania korpusów równoległych w badaniach nad ekwiwalencją oraz koncepcję prezentacji odpowiedniości jednostek frazeologicznych w Leksykonie aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej. Celem niniejszego tekstu jest zwrócenie uwagi na istotność tworzenia nowego typu słowników dwujęzycznych, prezentujących aktualny stan zasobów frazeologicznych oraz wykorzystania narzędzi cyfrowych w konfrontacji językowej.
Źródło:
Adeptus; 2021, 18
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Художественный стиль в истории украинсково литературного языка
Autorzy:
Сюта, Галина М.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/615553.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
Ukrainian literary language
artistic style
literary norm
poetic style (artistic) norm
tradition
innovation
writer’s language practice
Opis:
In the article, the role of the artistic style as one of the major componens of the Ukrainian linguo-culture has been stressed. The writers’ language-creative practice has been qualified as an important factor in the national literary language development and as a criterion of the literary norm formation. As for the latter, two major kinds of writers’ impact are noted – structural-expanding and cutting, aimed at improvement. In this context, the concept of norm arises as an actual parameter to determine the level of correlation of both literary language and language of fiction.
Źródło:
Stylistyka; 2013, 22; 415-424
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z wpływów międzyjęzykowych u osób wielojęzycznych
From interlingual influences among multilingual speakers
Autorzy:
Nowacka, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956410.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
cross-linguistic influence
third language acquisition
interlanguage transfer
interference
Ukrainian language as L3
wpływy międzyjęzykowe
akwizycja trzeciego języka
transfer
międzyjęzykowy
interferencja
język ukraiński jako l3
Opis:
Zmieniająca się w ostatnich latach rzeczywistość społeczno-ekonomiczna i polityczna Europy w znacznej mierze wpłynęła na intensyfikację wymiany m.in. gospodarczej, technologicznej czy naukowej między państwami europejskimi, wśród których jest także i Polska. Nowe możliwości migracyjne społeczeństw w celach zarobkowych i turystycznych oraz nowa polityka językowa pociągnęły za sobą zmiany w językowym modelu współczesnego Europejczyka. Współczesny Europejczyk to osoba już nie tylko dwujęzyczna, ale biegle władająca kilkoma językami poza ojczystym. Jak pokazują dane statystyczne, osoby monolingwalne należą obecnie na świecie do mniejszości, a zjawisko wielojęzyczności uchodzi dziś za normę. Polscy uczniowie na I i II etapie edukacyjnym oraz polscy studenci, zgodnie z tendencją kształcenia językowego, również podlegają obowiązkowi nauki języków obcych, wpisując się w językowy model współczesnego Europejczyka. W umyśle osób dwu-/wielojęzycznych w trakcie nabywania języka docelowego (target language) zachodzą interakcje między językami niedocelowymi (non-target languages), wpływające na efektywność procesu nabywania języka docelowego. Artykuł jest próbą klasyfikacji oraz opisu wpływów międzyjęzykowych, zachodzących w umyśle studentów slawistyki KUL – rusycystów z L1 językiem polskim, używających i nabywających nowy lub nowe języki obce (L2 – język rosyjski, L3 – język ukraiński).
The recently changing socio-economic and political European reality largely influenced the intensification of economic, technological and scientific exchange between European countries, among which there is also Poland. New migration opportunities of societies for earning and tourism purposes and the new language policy entailed changes in the linguistic model of a contemporary European. The modern European is a person not only bilingual, but fluent in several languages other than their own. As the statistics show, monolingual people are a minority in today’s world, and the phenomenon of multilingualism is widely regarded as the norm. Polish pupils on the first and second stage of education and Polish students, in line with the trend of language education, also have to study foreign languages, becoming part of a linguistic model of a contemporary European. In the mind of bi- / multilingual speakers in the process of acquiring the target language there occur interactions between non-target languages, affecting the efficiency of the process of acquiring the target language. The article is an attempt to classify and describe interlingual influences taking place in the mind of the students of Slavic studies at KUL – students of Russian studies with Polish being their native language, using and acquiring a new foreign language or languages (L2 - Russian, L3 – Ukrainian).
Źródło:
Linguodidactica; 2016, 20; 253-265
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Матеріялы до руского словаря – rękopiśmienny dziewiętnastowieczny słownik ukraińsko-polski Josyfa Skomorowskiego
Autorzy:
Skurzewska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049987.pdf
Data publikacji:
2021-03-16
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
XIX-wieczna leksykografia ukraińska
Skomorowski
południowo- zachodnie dialekty języka ukraińskiego
leksyka dialektalna
19th century Ukrainian lexicography
Skomorovski
the south-western dialects of Ukrainian language
dialectical lexis
Opis:
Ukraińsko-polski rękopiśmienny słownik Josyfa Skomorowskiego Матеріялы до руского словаря liczy pięć tomów i 1732 strony. Prawdopodobnie został ukończony w 1849 roku. Ukraiński rejestr słownika obejmuje 27 000 haseł. Materiał ukraiński słownika obfituje w polonizmy, zarówno fonetyczne, jak i leksykalne, a także w leksykę wykazującą cechy dialektalne. Nie wszystkie hasła ukraińskie zostały przetłumaczone. Najwięcej braków widocznych jest w tomie IV. Część materiału ukraińskiego została podana w dwóch wariantach ortograficznych, ponieważ Skomorowski trzymał się początkowo zasad ortografii fonetycznej, później zaś zweryfikował ukraińską część zgodnie z ortografią etymologiczną. Słownik nie jest wolny od błędów w tłumaczeniu, zawier
Матеріялы до руского словаря – the Ukrainian-Polish manuscript dictionary by Josyf Skomorovski – consists of 5 volumes and 1732 pages. It was probably completed in 1849. The register of the Ukrainian dictionary has 27000 entries. In the Ukrainian part, there is a lot of phonetic and lexical polonisms as well as dialectical lexical items. Some Ukrainian dictionary entries were not translated – especially in the 4th volume. Some of the Ukrainian words were presented in two orthographical variants – Skomorowski initially tried to follow the rules of phonetic orthography, but then he verified the Ukrainian part in accordance with the etimological orthography. The dictionary is not free from translation errors, it also includes some Ukrainian lexicon which has not been confirmed in other sources.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2021, 17; 259-270
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies