Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "polska mniejszość" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 64
Tytuł:
Ochrona mniejszości narodowych w Republice Łotewskiej z perspektywy mniejszości polskiej – studium konstytucyjnoprawne
National Minorities Protection in the Republic of Latvia from the Perspective of the Polish Minority - Constitutional and Legal Study
Autorzy:
Szwed, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22446561.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Latvia minorities
minorities Polish minority
Latvia
Łotwa
mniejszości
polska mniejszość
Opis:
W niniejszej publikacji dokonano analizy sytuacji prawnej i faktycznej mniejszości polskiej w Republice Łotewskiej. Została ona przeprowadzona w oparciu o metody dogmatyczną i prawnohistoryczną. W jej toku ustalono, iż jej status prawny opiera się na nielicznych przepisach konstytucyjnych, w znacznej mierze bowiem wypływa z ustawodawstwa zwykłego i bilateralnych umów. Regulacje te wpisują się w pełni w zasadę demokratycznego państwa prawa. Mniejszość polska spotyka się przychylnym społecznym nastawieniem wobec swojej identyfikacji narodowej. Proces integracji jest oceniany jako wzorcowy i stanowi przeciwwagę dla wpływów rosyjskich. W publikacji zwrócono uwagę na kwestie związane z językiem, szkolnictwem i mediami – jako nośnikami kultury i wiedzy o państwie ojczystym. Zidentyfikowano następujące problemy z jakimi zmaga się mniejszość polska: trudna sytuacja ekonomiczna, zanik posługiwania się językiem polskim w przestrzeni prywatnej oraz brak wystarczającego wsparcia i zainteresowania losem Polaków na Łotwie ze strony polskich decydentów.
This publication analyses the legal and actual position of the Polish minority in the Republic of Latvia. It was conducted on the basis of dogmatic and legal-historical methods. In the course of the analysis it was established that the legal status of the Polish minority is based on few constitutional regulations and to a large extent it is derived from ordinary legislation and bilateral agreements. These regulations fully comply with the principle of a democratic state of law. The Polish minority receives a favourable social attitude towards its national identity. The integration process is assessed as exemplary and constitutes a counterbalance to Russian influence. The publication focuses on issues related to language, education and media - the carriers of culture and knowledge about the motherland. The following problems of the Polish minority have been identified: a difficult economic background, a decrease in the use of Polish in the private sphere and the lack of sufficient support and interest in the fate of Poles in Latvia on the part of Polish decision-makers.
Źródło:
Polityka i Społeczeństwo; 2023, 22, 2; 218-231
1732-9639
Pojawia się w:
Polityka i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sytuacja językowa mniejszości polskiej w Stryju (Ukraina)
The language situation of the Polish minority of Striy (Ukraine)
Autorzy:
Pawlaczyk, Angelika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594245.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
sytuacja językowa
polska mniejszość
Stryj
dwujęzyczność
language situation
Polish minority
Striy
bilingualism
Opis:
Stryj jest miastem znajdującym się w obwodzie lwowskim, około 75 km na południe od Lwowa. Z myślą o mieszkającej tam ludności polskiego pochodzenia zajęto się edukacją i krzewieniem wśród niej polskiej kultury, historii i tradycji. Obecnie zajmuje się tym m.in. Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej. Celem organizacji jest przede wszystkim zrzeszanie mniejszości polskiej, ale również dbanie o zachowanie i propagowanie wśród jej członków polskiej kultury, historii i tradycji. Celem niniejszego artykułu jest omówienie sytuacji językowej wspólnoty polskiej na podstawie trzech wybranych biografii językowych. Materiał językowy stanowią wywiady przeprowadzone z dwu- lub wielojęzycznymi przedstawicielami poszczególnych pokoleń podczas odbywającej się w lipcu 2018 roku ekspedycji dialektologicznej.
Striy is a city in the Lviv region around 75 kilometers south of Lviv. Polish culture, history and tradition have spread there through the Polish community living in the area. Currently, the Association of Polish Culture of the Lviv Land is one of the organisations involved in the process. The organisation aims to bring together the Polish minority, but also engage their members in cultivating and propagating Polish culture, history and tradition. The main aim of the present article is to discuss the linguistic situation of the Polish community on the basis of the three chosen linguistic biographies. The linguistic data, gathered in July 2018 during a dialectological expedition, comprises interviews conducted with bilingual or multilingual representatives of particular generations.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 251-261
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między nacjonalizmem i odwetem a pragmatyzmem. Akcja „Wisła” w świetle idei polskiego egoizmu narodowego
Between Nationalism and Retaliation, and Pragmatism: Operation Vistula as seen in the Light of the Idea of Polish National Egoism
Autorzy:
HALCZAK, Bohdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046807.pdf
Data publikacji:
2020-01-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Polska, mniejszość ukraińska, akcja „Wisła”, wysiedlenie, deportacja
Poland, Ukrainian minority, Operation Vistula, displacement, deportation
Opis:
28 kwietnia 1947 roku rozpoczęła się w Polsce akcja o kryptonimie „Wisła”. Trwała ona trzy miesiące, a jej celem była likwidacja mniejszości ukraińskiej w Polsce. Komunistyczne władze polskie planowały osiągnąć ten cel poprzez wysiedlenie ludności ukraińskiej z południowo-wschodniej Polski, gdzie zamieszkiwała ona w zwartych skupiskach, a następnie deportowanie jej na ziemie zachodnie i północne i przymusowe osiedlenie w dużym rozproszeniu. W trakcie akcji „Wisła” wojsko oraz siły policyjne wysiedliły ponad 140 tysięcy Ukraińców i członków rodzin mieszanych. Władze komunistyczne liczyły na to, że wysiedlona ludność ukraińska ulegnie szybkiej polonizacji. Mniejszość ukraińska jednak przetrwała. Główny cel akcji „Wisła” nie został zatem zrealizowany.
The operation code-named ‘Vistula’ started in Poland on April 28th, 1947. It aimed at the removal of the Ukrainian minority from Poland. The Polish communist authorities planned to achieve the goal by displacing the Ukrainian population from south-eastern Poland, where the Ukrainians lived in dense communities, and deporting them to the west and north of the country and thus enforce dispersed settlement. During Operation Vistula the army and police forces displaced over 140 thousand Ukrainians and members of mixed families. The communist authorities hoped that the displaced Ukrainian population would be subjected to rapid Polonization. Yet, the Ukrainian minority survived. The primary goal of Operation Vistula was not accomplished.
Źródło:
Ethos; 2017, 30, 2 (118); 195-209
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ procesów suburbanizacyjnych w obszarze metropolitalym Wilna na stan polskiej mniejszości narodowej
The influence of suburbanization processes in the metropolitan area of Vilnius on the state and condition of the Polish national minority
Autorzy:
Haydukiewicz, Lech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038941.pdf
Data publikacji:
2018-10-20
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
polska mniejszość narodowa na Litwie
Wilno
suburbanizacja
Polish national minority in Lithuania
Vilnius
suburbanization
Opis:
Artykuł przedstawia tło historyczne ukształtowania się polskiej mniejszości narodowej w regionie meropolitalnym Wilna i zmiany, jakie zachodzą współcześnie wśród tej społeczności. Zmiany polityczne, społeczne i demograficzne związane z niepodległością Litwy oraz swobodą migracji spowodowały w ostatnich dwóch dekadach bardzo istotne zmiany w etnicznym krajobrazie obszaru metropolitalnego Wilna, które będą miały istotny wpływ na stan polskiej mniejszości narodowej na Litwie w przyszłości. Zmiany te polegają głównie na utracie statusu największej najliczebniejszej społeczności w niektórych gminach podwileńskich oraz zagrożeniu tym procesem w kolejnych gminach. Głównymi czynnikami prowadzącymi do tego stanu są dysproporcje w zamożności pomiędzy Polakami i Litwinami, silny strumień migracji z Wilna na przedmieścia, oraz z rejonów wiejskich za granicę.
The paper shows the historical background of the formation of the Polish national minority in the metropolitan region of Vilnius and the changes that are taking place today in this community. Political, social and demographic changes related to the independence of Lithuania and the freedom of migration have caused in the last two decades very significant changes in the ethnic landscape of the metropolitan area of Vilnius, which will have a significant impact on the state of the Polish national minority in Lithuania in the future. These changes consist mainly of the loss of the status of the largest community in some municipalities of Vilnius region and the threat of this process in subsequent municipalities. The main factors leading to this state are the disproportions in wealth between Poles and Lithuanians, a strong stream of migration from Vilnius to the suburbs, and from rural areas abroad.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2018, 23, 4; 133-160
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybory do Parlamentu Europejskiego na Litwie w 2014 roku – udział mniejszości polskiej
European Parliament election 2014 in Lithuania – participation of Polish minority
Autorzy:
Sidorkiewicz, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524920.pdf
Data publikacji:
2015-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Parlament europejski, wybory, mniejszość polska na Litwie
Opis:
Artykuł dotyczy problematyki wyborów do Parlamentu Europejskiego (PE) na Litwie, które odbyły się w maju 2014 r. Zainteresowaniem badawczym autora jest mniejszość polska na Litwie, największa grupa narodowościowa po Litwinach w tym kraju. Od wie-lu lat przedstawiciele mniejszości polskiej aktywnie uczestniczyli w różnych rodzajach wyborów, początkowo poprzez Związek Polaków na Litwie (ZPL), a następnie przez Akcję Wyborczą Polaków na Litwie (AWPL). Celem artykułu była analiza wyników wyborów do PE na Litwie ze szczególnym uwzględnieniem Wileńszczyzny i AWPL. Głównym materiałem badawczym były wyniki wyborów przedstawione przez Główną Komisję Wyborczą na Litwie oraz dokumenty związane z tematem.
The article deals with the issues of the elections to the European Parliament (EP) in Lithuania, which took place in may 2014 year. Author’s research interest is the Polish minority in Lithuania, the largest ethnic group after the Lithuanians in the country. For many years, the representatives of the Polish minority were actively involved in different types of elections. At first by the Union of Poles in Lithuania (ZPL), and then by the Electoral Action of Poles in Lithuania (AWPL). The aim of the paper was to an-alyze the results of elections in Lithuania, with particular focus on the Vilnius region and AWPL participation. The main research material were the results of the elections presented by the Main Election Commission in Lithuania as well as documents relat-ed to the topic.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2015, 3 (25); 107-126
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła do historii Polaków w Rosji sowieckiej i ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym w zbiorach proweniencji sowieckiej w Archiwum Instytutu Hoovera
Sources for the History of Poles in Soviet Russia and the USSR in the Interwar Period in the Soviet Collections of the Hoover Archives
Autorzy:
Szumski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233241.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Hoover Archive
Soviet national policy
Polish minority
USSR
Archiwum Hoovera
sowiecka polityka narodowościowa
polska mniejszość
ZSRR
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza zbiorów posowieckich w zasobach Archiwum Instytutu Hoovera przeprowadzona pod kątem polskiej problematyki. W prezentowanym ujęciu dzieje narodu polskiego w XX w. nie ograniczają się do historii państwa polskiego i osób będących obywatelami polskimi. Możliwości badawcze oferowane przez amerykańską placówkę pozwalają na rozszerzenie obszaru badań sowietologicznych w oparciu o trudno dostępne w miejscu stałego przechowywania materiały proweniencji sowieckiej.
The article presents an analysis of the post-Soviet collections preserved in the Hoover Archives conducted through the lens of Polish issues. In the proposed approach, the history of the Polish nation in the twentieth century is not limited to the history of the Polish state and Polish citizens. The research possibilities offered by the Hoover Institution make it possible to broaden the field of research into the Soviet issues based on materials of the Soviet provenance difficult to access in their place of permanent storage.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 3; 211-228
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Partycypacja polskiej mniejszości w polityce lokalnej Republiki Litewskiej
Polish minorities participation in Lithuanian local politics
Autorzy:
Berštanska, Katažyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28766371.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Polska mniejszość
Litwa
polityka lokalna
Polacy na Litwie
polish minority
Lithuania
local politics
Poles in Lithuania
Opis:
Artykuł dotyczy trzech zagadnień. Po pierwsze, przedstawia, w skrócie proces odrodzenia działalności polskiej na Litwie po II wojnie światowej. Po drugie, skupia się na działalności politycznej podjętej przez polską mniejszość na szczeblu państwowym. Po trzecie, na przykładzie Rejonu Solecznickiego charakteryzuje działalność polskiej mniejszości na szczeblu administracji samorządowej. Poszukuje także odpowiedzi na pytania: (1) jak funkcjonuje Rada Samorządowa, której przedstawicielami w większości są osoby wywodzące się z polskiej mniejszości? oraz (2) czy przynależność narodowa ma znaczenie w funkcjonowaniu Rady? Wybór ram czasowych (1990–2016) był podyktowany początkiem rozpadu ZSRR oraz odniesionym największym politycznym sukcesem polskiej partii na szczeblu parlamentarnym w 2016 r. Polska mniejszość na Litwie według różnych danych statystycznych liczy od 200 do 250 tys. mieszkańców w 3-milionowej Litwie. Jest społecznością rdzenną i dobrze zorganizowaną. Polskie odrodzenie na Litwie po zniszczeniach II wojny rozpoczęło się mniej więcej w latach 60. XX w., a swoje apogeum osiągnęło na przełomie lat 80. i 90. XX w. W nowo powstającym państwie społeczność polska nie była bezczynna. Zrzeszona w Związku Polaków na Litwie rozpoczęła działalność kulturową, oświatową i polityczną. Artykuł jest wynikiem wieloletnich obserwacji pracy działaczy samorządowych poprzedzony analizą historyczną powstania państw narodowych oraz mniejszości narodowych. Główną metodą badawczą jest analiza treści zarejestrowanych wystąpień na posiedzeniach Rady Samorządu Rejonu Solecznickiego, dokumentów samorządowych i Związku Polaków na Litwie. Przydatna była również strona Najwyższej Komisji Wyborczej Republiki Litewskiej z szeroką bazą danych statystycznych każdych wyborów na Litwie.
The article contributes to three areas. First, it presents the process of the revival of Polish activity in Lithuania after World War II. Secondly, it focuses on the political activity undertaken by the Polish minority at the state level. Third, in the example of the Soleczniki Municipality District, it characterizes the activity of the Polish minority at the level of local government administration. I attempt to find the following answers: (1) How does the Local Government Council function, whose representatives are mostly people from the Polish minority? (2) Does nationality matter in the functioning of the Council? The choice of the time frame (1990–2016) is dictated by the beginning of the collapse of the USSR and the greatest political success of the Polish party at the parliamentary level in 2016. According to various statistical data, the Polish minority in Lithuania ranges from 200 to 250 thousand inhabitants in 3 million Lithuania. It is an indigenous and well-organized community. The Polish revival in Lithuania after the devastation of World War II began more or less in the 1960s and reached its peak at the turn of the 1980s and 1990s. In the newly emerging state, the Polish community was not idle. Associated with the Union of Poles in Lithuania, she began cultural, educational, and political activities. The article is the result of many years of observation of the work of local government activists, preceded by a historical analysis of the emergence of national states and national minorities.
Źródło:
Eastern Review; 2022, 11, 2; 89-101
1427-9657
2451-2567
Pojawia się w:
Eastern Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Propagatorzy kultury polskiej w Wilnie i ich rola w krzewieniu polskości w niepodległej Litwie
Promoters of Polish culture in Vilnius and their role in promoting Polishness in an independent Lithuania
Autorzy:
Stukus-Haník, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340832.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
polska mniejszość narodowa
animatorzy kultury
język polski
Litwa
Polish national minority
culture animators
Polish language
Lithuania
Opis:
Odzyskanie przez Litwę niepodległości przyniosło polskiej mniejszości narodowej znaczną poprawę w zakresie możliwości rozwoju własnej kultury. Szczególny wpływ na to miało otwarcie granic, które pozwoliło na zacieśnienie kontaktów z Polską oraz Polakami rozsianymi po całym świecie. Przyczyniło się m.in. do powstawania nowych polskich organizacji, a przede wszystkim do budowy Domu Kultury Polskiej w Wilnie, który stał się miejscem spotkań kulturalnych. Działania te sprzyjały podtrzymywaniu i rozwojowi świadomości narodowej, zachowaniu własnej tożsamości oraz przekazywaniu jej następnym pokoleniom. Szczególną rolę w tym procesie odegrali ludzie, którzy poprzez swoją ciężką pracę i podejmowane aktywności wkładali wiele trudu w krzewienie ojczystego słowa i kultury. Dzięki ich wysiłkom kultura polska na Litwie przetrwała i wyróżniła się wśród innych rozwijających się kulturalnie na tych terenach mniejszości narodowych. Każdy, kto spotkał na swej drodze tych niezwykłych ludzi, starał się za ich przykładem pielęgnować piękną polską kulturę i tak jak oni przekazywać ją swojemu otoczeniu. Warto zauważyć, że istnieją czynniki łączące ze sobą ludzi, którzy utożsamiają się z jednym narodem i kulturą. Z pewnością dla Polaków zamieszkujących Republikę Litewską takimi ogniwami były m.in. język, religia, literatura, pieśni i tańce narodowe. Należy zatem przybliżać działalność polskich zespołów pieśni i tańca, teatrów amatorskich, różnorodnych stowarzyszeń i instytucji kulturalnych, które w szczególny sposób dbały o pielęgnowanie polskiej kultury, a poprzez przekazywanie jej kolejnym pokoleniom chroniły środowiska polskie przed wynarodowieniem.
The regaining of independence by Lithuania brought the Polish national minority a significant improvement in terms of the possibility of developing their own culture. This was particularly influenced by the opening of borders, which allowed closer contacts with Poland and Poles scattered around the world. This contributed to the creation of new Polish organizations, and above all to the construction of the Polish Cultural Centre in Vilnius, which became a place of cultural meetings. These activities were favourable for maintaining and developing national awareness, preserving and passing on identity to future generations. A special role in this process was played by people who, with their hard work and actions, put a lot of effort into promoting their native language and culture. Thanks to their efforts, Polish culture in Lithuania survived and stood out from other national minorities in these areas. Everyone who met these extraordinary people on their way tried to follow them and take care of the beautiful Polish culture and, just like them, pass it on to their surroundings. It should be noted that there are factors that unite people who identify with one nation and culture. Certainly, for Poles living in the Republic of Lithuania such factors included language, religion, literature, national songs and dances. Therefore, the activity of Polish song and dance ensembles, amateur theatres, various associations and cultural institutions, which particularly cultivated Polish culture, and by passing it on to the next generations, protected them from denationalisation.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 26, 1; 136-152
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Musų Lietuva” czy „Nasza Litwa”? Retoryka dwóch nacjonalizmów na łamach czasopism o Litwie wydawanych przed I wojną światową
Autorzy:
Magowska, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643351.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
nacjonalizm litewski, historia Litwy, historia kultury litewskiej, historia kultury polskiej, polska mniejszość na Litwie, Jan Obst, Jonas Basanovicius
Opis:
“Musų Lietuva” vs. “Our Lithuania”? Rhetoric of two nationalisms in selected journals about Lithuania published before the Great WarThe article focuses on the beginning of nationalistic rhetoric in Polish and Lithuanian journals published in 1883–1914. The contents and formal features of nationalistic journals published in Polish: Litwa (1908–1914), Kwartalnik Litewski (1910–1911), and Litwa i Ruś (1912–1913), were analyzed. Journals published in Lithuanian: Aušra (1883–1996), Šviesa (1887–1888, 1890) and Varpas (1889–1905) were described on the basis of reviews in the St. Petersburg journal Kraj. It was concluded that the Lithuanian national movement was infl uenced by some European ideological tendencies but the social changes, after the failure of the January’s Uprising, were its important inspirations as well. After fi nancial stabilization, Lithuanian migrants to the West, the most of them political refugees, supported Lithuanian nationalistic organizations. Their journals and program were addressed to a newly created Lithuanian middle class, more active than the Polish one at the time. The journals about Lithuania, edited by the Polish minority in Lithuania as its response to the Lithuanian nationalistic periodicals, were more elitist and provoked little interest of the Polish society.
Źródło:
Zeszyty Prasoznawcze; 2014, 57, 4
0555-0025
2084-3836
Pojawia się w:
Zeszyty Prasoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościoły rzymskokatolickie na Ukrainie Lewobrzeżnej (XIX-XX wiek). Przegląd retrospektywny
Roman Catholic churches in Left-Bank Ukraine (19th–20th century). A retrospective analysis
Autorzy:
Żwanko, Lubow
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783978.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
kościół
Ukraina Lewobrzeżna
architektura sakralna
polska mniejszość
Polonia
church
Left-Bank Ukraine
sacral architecture
Polish minority
Polish community
Opis:
This article provides a short retrospective of the history of Roman Catholic churches in Left-Bank Ukraine in the 19th–20th century, from construction during the Russian Empire to their fate in the Soviet era. It also mentions the contemporary situation of churches in independent Ukraine. Firstly, the factors that caused the establishment of numerous Polish communities in the areas of Left-Bank Ukraine, i.e. in the Yekaterinoslav, Poltava, Kharkiv and Chernihiv Governorates, were analysed. Thanks to the efforts of local Poles 12 churches were built in this area, namely in: Chernihiv, Nizhyn, Poltava, Romny, Kremenchuk, Yekaterinoslav, Kamianske, Yenakiieve, Mariupol, Bakhmut, Kharkiv and Sumy. In the summary of the article it was pointed out that every church, since its consecration, had become a centre of life not only of the Polish community, but also a meeting place for Catholics of different nationalities. During the occupation of Ukraine by the Bolshevik army, the churches were closed and some of them demolished. Only a few temples have survived to our times. Today, they are important remnants of sacral architecture, decorating the centres of Ukrainian cities.
W artykule dokonano krótkiej retrospektywy historii kościołów rzymskokatolickich na Ukrainie Lewobrzeżnej w XІХ-ХХ wieku, od budowy w czasach Imperium Rosyjskiego do losów w czasach radzieckich, i wspomniano o współczesnej sytuacji z kościołami już w niepodległej Ukrainie. Na początku zostały przeanalizowane czynniki, które spowodowały powstanie licznej Polonii na obszarach Ukrainy Lewobrzeżnej, czyli w guberniach: jekaterynosławskiej, połtawskiej, charkowskiej oraz czernihowskiej. Na tych terenach dzięki staraniom miejscowych Polaków zbudowano 12 kościołów w: Czernihowie, Nieżynie, Połtawie, Romnie, Krzemieńczuku, Jekaterynosławiu, Kamieńskim, Jenakijewie, Mariupolu, Bachmucie, Charkowie i Sumach. W podsumowaniu artykułu zaznaczono, że każdy kościół od momentu swojej konsekracji stał się centrum życia nie tylko społeczności polskiej, ale także miejscem spotkań katolików różnych narodowości. Podczas okupacji Ukrainy przez wojska bolszewickie kościoły zostały zamknięte, a część z nich zburzono. Tylko nieliczne świątynie przetrwały do naszych czasów. Dziś stanowią one ważne pamiątki architektury sakralnej, zdobiące centrum ukraińskich miast.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 113; 485-510
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie miejsca pamięci w północnej Bośni
Polish realms of memory in northern Bosnia
Autorzy:
Wichniewicz, Paulina Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968811.pdf
Data publikacji:
2014-11-26
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
realms of memory
Polish national minority
Bosnia and Herzegovina
miejsca pamięci
polska mniejszość narodowa
Bośnia i Hercegowina
Opis:
This article presents the transformation in Bosnia and Herzegovina which began after the war during the years 1991-1995. The most important objective was the liberation and emancipation of the forgotten memory of minorities. These processes are also expressed in relation to the Polish minority which came into existence in the territories of Bosnia and Herzegovina in the late nineteenth and early twentieth century with the government takeover by Austria-Hungary and the announcement of the program of colonization. The changes described were significantly apparent in the reconstruction of Polish realms of memory: Polish shrines in Celinovac, Polish church in Cerovljani, Polish cemeteries: in Devetina and Novi Martinac and also in the Yugoslav-Polish partisan cemetery in Srbac. Of interest, the ‘time of memory’ which took place involved all social actors: the government of the Republic of Srpska and the municipalities of Srbac and Nowogrodziec, the Embassy of the Polish Republic in Sarajevo, representatives of local communities - Serbs and the Polish minority from Ćelinovac.
Artykuł prezentuje przemiany, które od czasu zakończenia wojny 1991–1995 roku dokonują się w granicach Bośni i Hercegowiny. Ich głównym celem jest wyzwalanie i emancypacja pamięci zapomnianych mniejszości narodowych. Procesy te dotyczą również polskiej mniejszości narodowej, która na terytorium Bośni i Hercegowiny pojawiła się pod koniec XIX i na początku XX wieku wraz z przejęciem administracji przez Austro-Węgry oraz ogłoszeniem programowej kolonizacji. Najsilniej ujawniają się w rekonstruowaniu polskich miejsc pamięci: polskiej kapliczki w Ćelinovacu, polskiego kościoła w Cerovljanach, cmentarzy polskich w Devetinie i Nowym Martyńcu oraz partyzanckiego jugosłowiańsko-polskiego w Srbacu. Co ciekawe, „czas pamięci“, który nastał, odcisnął swe piętno na działalności wszystkich aktorów społecznych: władz Republiki Serbskiej oraz gminnych, w tym wypadku gmin Srbac oraz Nowogrodziec, Ambasady Rzeczypospolitej w Sarajewie, przedstawicieli społeczności lokalnych – Serbów oraz polskiej mniejszości narodowej z Ćelinovaca.
Źródło:
Adeptus; 2014, 4; 35-51
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
WPROWADZENIE. MNIEJSZOŚCI NARODOWE I ETNICZNE W BADANIACH SOCJOLOGICZNYCH PO 1989 ROKU. TOŻSAMOŚCI, TEORIE, BADANIA
Autorzy:
Łodziński, Sławomir
Szmeja, Maria
Warmińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/646949.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Tematy:
mniejszość narodowa, etniczność, Polska, teorie, metodologia
Opis:
Ponad dwie dekady, które minęły od początku okresu transformacji ustrojowej przyniosły znaczące zmia- ny w sferze stosunków etnicznych w Polsce. Problematyka etniczna, mimo że nie lokuje się w centrum uwagi polskich socjologów, nadal jednak pozostaje tematem atrakcyjnymi ważnym dla wielu z nich. Z tego powodu rodzi się wiele pytań. Czy obserwowane i badane w ostatnich dziesięcioleciach zjawiska etniczne pozwalają na sformułowanie szerszej refleksji nad modelem polskiej etniczności? Czy to, co dzieje się w tej sferze sto- sunków społecznych jest specyficzne dla kraju i kultury, czy ma wymiar ponadlokalny? Czy nadal kluczowe dla socjologów etniczności są, jak to miało miejsce w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, zagadnienia związane z odradzającą się tożsamością kulturową i tradycją tych grup? Czy w centrum lokuje się wizja etnicz- ności jako „spółki z o.o.”, parafrazując tytuł jednej z ostatnio wydanych książek mówiącej o komercjalizacji i instrumentalizacji etniczności? A może istotna jest „politycyzacja” tej sfery życia wyrażająca się w analizach polityki tożsamości czy walki o podmiotowość społeczną. Tak zakreślona tematyka pozwala na uzyskanie odpowiedzi nie tylko na pytanie, co socjologowie etniczności obecnie badają, ale też do jakich teorii odnoszą się. Wspomniane wyżej problemy znajdą swoje rozwiązanie na łamach tego tomu.
Źródło:
Studia Humanistyczne AGH; 2014, 13, 3
2084-3364
Pojawia się w:
Studia Humanistyczne AGH
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The essence of true HOMELAND. The ways of understanding the value of the HOMELAND by young Poles from Poland and Ukraine having Polish citizenship or formal adherence to the Polish nation
Istota prawdziwej OJCZYZNY. Sposoby rozumienia wartości OJCZYZNA przez młodych Polaków z Polski i Ukrainy posiadających polskie obywatelstwo lub formalną przynależność do narodu polskiego
Autorzy:
Hopej, Malwina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450448.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
homeland
Polska
Ukraine
Polish
minority
ojczyzna
Polska
Ukraina
mniejszość polska
Opis:
The article shows the conceptualization of concept Homeland – results of the survey conducted on a group of young Poles living in Lvov, Mościska (Mostyska), Wrocław and Legnica. The aim of this research is comparison of the understanding of Homeland by Poles living in different countries. The article consists of two parts: the first presents a description of the research method used by a team of linguists working under Prof. Jerzy Bartmiński’s leadership, which I used working on the second part, compiling the respondents’ answers.
Artykuł prezentuje konceptualizację pojęcia 8OQTVT?V stanowiącą opracowanie wyników badań ankietowych przeprowadzonych na grupie Polaków mieszkających we Lwowie, Mościskach, Wrocławiu i Legnicy, mających na celu zestawienie sposobów rozumienia 8OQTVT?V przez Polaków funkcjonujących w różnych państwach. Tekst składa się z dwóch części: w pierwszej został przedstawiony opis metody zastosowanej w badaniu wartości przez zespół lubelskich lingwistów, pracujących pod kierownictwem prof. Jerzego Bartmińskiego, którą posłużyłam się przy opracowaniu części drugiej, zestawiającej odpowiedzi respondentów.
Źródło:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2017, 7; 279-304
2084-848X
Pojawia się w:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie mediów etnicznych dla mniejszości polskiej w Litwie
The Importance of Ethnic Media for the Polish Minority in Lithuania
Autorzy:
Chutnik, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339190.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
media etniczne
media mniejszościowe
media mniejszości narodowych
funkcje mediów etnicznych
mniejszość polska
mniejszość polska w Litwie
mniejszość polska w Białorusi
ethnic media
minority media
functions of ethnic media
Polish minority
Polish minority in Lithuania
Polish minority in Belarus
Opis:
Artykuł dotyczy mediów etnicznych, produkowanych dla mniejszości i przez mniejszość narodową. W szczególności interesuje mnie rola mediów etnicznych w kontekście funkcjonowania mniejszości narodowej posiadającej własne państwo, a zatem takiej jak m.in. mniejszość polska w różnych krajach. W artykule przedstawiam modelowe ujęcie mediów etnicznych, aby skonfrontować je z sytuacją mediów aktualną dla części skupisk Polaków należących do mniejszości polskiej zagranicą, szczególnie z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej. W ramach uniwersalnego podejścia odnoszę się do głównych sposobów finansowania mediów mniejszości i ich konsekwencji, szerokiego wachlarza funkcji mediów etnicznych, a także niezbędnych warunków, aby osiągnęły one swoje różnorodne cele wpływające na rozwój mniejszości. Ze względu na zmiany technologii medialnej, zestawione zostaną szanse i zagrożenia płynące z rozwoju internetu i narzędzi wirtualnej komunikacji. Tę modelową część zestawiam z sytuacją, kiedy nie ma woli odbioru mediów przez młodych przedstawicieli mniejszości w przypadku ich ograniczonej atrakcyjności. Rodzi to pytanie o sens i przyszłość mediów etnicznych oraz ich realne możliwości wpływania na budowanie mniejszości, a także o przyszłość samej mniejszości, która z tych mediów dobrowolnie i świadomie rezygnuje.
This article concerns ethnic media, produced for and by a national minority. In particular, I am interested in the role of ethnic media in the context of the functioning of a national minority with its own state, i.e. such as the Polish minority abroad. I present a model approach to ethnic media in order to confront it with the current media situation for some Polish minority communities abroad, especially from the Central and Eastern European area. Within the framework of a universal approach, I address the main ways in which minority media are funded and their consequences, the wide range of functions of ethnic media, as well as the necessary conditions for them to achieve their various goals affecting minority development. Due to the change in media technology, the opportunities and threats of the development of the internet and virtual communication tools will be juxtaposed. I will contrast this model part with the situation when there is no willingness of young minority representatives to receive ethnic media. This raises the question of the meaning and future of ethnic media and their real possibilities to influence the construction of minorities, as well as the future of the minority itself, which voluntarily and consciously abandons these media.
Źródło:
Studia Polonijne; 2023, 44; 35-54
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związek Polaków na Białorusi w polskiej polityce zagranicznej w latach 2008-2010
Union of Poles in Belarus in the Polish Foreign Politics During the Years 2008-2010
Autorzy:
Włodarczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1956453.pdf
Data publikacji:
2020-04-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
polska mniejszość na Białorusi
Związek Polaków na Białorusi
Polska polityka zagraniczna
Polish minority in Belarus
Union of Poles in Belarus
Polish foreign politics
Opis:
Po przejęciu władzy w Polsce przez Platformę Obywatelską w 2007 r., nastąpiła zmiana polskiej polityki zagranicznej wobec Białorusi. Gabinet Donalda Tuska postanowił nawiązać oficjalne kontakty z członkami białoruskiego rządu. Najtrudniejszą barierą dla poprawy stosunków dwustronnych był podział w Związku Polaków na Białorusi. Ministerstwo Spraw Zagranicznych postanowiło rozwiązać ten problem tak, aby białoruski rząd mógłby go zaakceptować. W 2008 r. Polscy dyplomaci podjęli poufne rozmowy ze swoimi białoruskimi odpowiednikami na temat polskiej mniejszości. Negocjatorzy postanowili stworzyć dwustronny zespół roboczy, który musiał znaleźć rozwiązanie konfliktu wokół Związku Polaków na Białorusi. Polska zadeklarowała, że pogłębienie stosunków dwustronnych zależy od poprawy sytuacji polskiej mniejszości narodowej. Mimo że główny problem tej grupy pozostał nierozwiązany, dialog trwał trzy lata. Rzeczywiście, Polska uniknęła zakłócania dialogu, który był prowadzony między Białorusią a Unią Europejską. Jego celem było zmniejszenie zależności Białorusi od Rosji. Polska zakończyła kontakty z białoruskimi urzędnikami w grudniu 2010 r. Powodem tego nie były nierozwiązane problemy polskiej mniejszości, ale oszustwo w wyborach prezydenckich na Białorusi i brutalne stłumienie protestu opozycji.
Taking power in Poland by Civil Platform in 2007 was followed by a change in the Polish foreign politics toward Belarus. Donald Tusk`s cabinet decided to make official contacts with members of Belarusian government. The most difficult barrier to improving bilateral relations was division in the Union of Poles in Belarus. Ministry of Foreign Affairs decided to resolve this problem in way that could be accepted by Belarusian government. In 2008 Polish diplomats took confidential conversations with their Belarusian counterparts about Polish minority. Negotiators decided to create bilateral work team, which was bound to found a resolution of conflict around the Union of Poles in Belarus. Poland declared that deepening of bilateral relations depends on improving situation of Polish national minority. In spite of the main problem of this group remained unresolved, dialogue was being continued for three years. Indeed, Poland avoided disrupting dialogue which was conducted between Belarus and European Union. Its target was to reduce Belarusian dependences on Russia. Poland finished contacts with Belarusian officials in December 2010. The reason for that were not unresolved problems of Polish minority, but instead the fraud in presidential election in Belarus and brutal suppression of the opposition protest.
Źródło:
Studia Polonijne; 2019, 40; 355-378
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkoła polska na obczyźnie - wielkie nadzieje i... szybki zmierzch. Krótka historia jednej placówki na Łotwie
Autorzy:
Urlińska, Maria Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878230.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
polska mniejszość narodowa
szkoła polska na Łotwie
Polska Szkoła Podstawowa w Jekabpils
Polish national minority
Polish school in Latvia
Polish Primary School in Jekabpils
Opis:
W roku 1989 na terenach byłego ZSRR dokonały się zmiany polityczne i społeczne. Na fali odzyskiwania niepodległości w krajach anektowanych do składu Kraju Rad, uaktywniła się polska mniejszość narodowa. Zyskała szansę na odtworzenie szkół polskich istniejących przed wojną między innymi w niepodległej Łotwie. Zaczęto powoływać do życia placówki edukacyjne, w których dzieci mogły pobierać naukę w języku ich przodków. Otwarto sześć takich szkół - trzy średnie i trzy podstawowe. Z różnym powodzeniem rozwijały one swoją działalność „potykając się” o problemy, jakie stawiano im po drodze, zmieniając prawo oświatowe, ograniczając finansowanie z budżetów gminnych. Nie wszystkie szkoły poradziły sobie i po kilkunastu latach działania zostały zamknięte. Tekst przedstawia historię najnowszą jednej z nich. Pokazany został wieloletni wysiłek organizatorów placówki działającej w Jekabpils od 1994 i zamkniętej w 2015 roku. Opisana została nadzieja towarzysząca powstaniu szkoły, tworzenie klimatu i kultury szkoły. Przez wiele lat trwała walka o pozyskanie uczniów. Pokazany został wysiłek nauczycieli delegowanych do pracy z Polski, upominających się o poziom kształcenia w języku polskim, przeciwstawiających się zmianie koncepcji pracy szkoły pomyślanej jako placówka z wykładowym językiem polskim, którego status władze zmieniły na język obcy. Przedstawiona dokumentacja planów remontu, rozbudowy czy budowy od podstaw nowej placówki wytworzona w latach 2005-2010 przez zainteresowane sprawą podmioty po obydwu stronach granicy, pokazuje determinację miejscowego środowiska polskiego, poszukującego wsparcia swojej inicjatywy po obu stronach granicy. Jednak okazało się, że na szkole w Jekabpils nikomu nie zależało, poza działaczami Związku Polaków na Łotwie i polskimi nauczycielami. Dzisiaj pozostały jedynie dokumenty i wspomnienia.
In 1989, political and social changes took place in the territory of the former USSR. On the wave of regaining independence in the countries annexed to the state of the Soviets, the Polish national minority became active. It gained a chance to recreate Polish schools that existed before the war, among others, in independent Latvia. Educational institutions were established where children could learn in the language of their ancestors. Six such schools were opened – three secondary and three primary. With varying degrees of success, they developed their activities, “stumbling” over the problems that were imposed on them along the way, changing the education law and limiting the financing from municipal budgets. Not all schools managed to cope and after about a dozen years the activities were closed. The text presents the recent history of one of them. It shows the many years of efforts of the organizers of the facility operating in Jekabpils since 1994 and closed in 2015. It describes the hope accompanying the establishment of the school, creating its atmosphere and culture. For many years, there was a struggle to acquire an apprentice. It shows the efforts of teachers delegated to work from Poland, calling for the level of education in Polish, opposing the change in the concept of school work, conceived as an institution with the Polish language of instruction, reduced by the authorities to teaching it as a foreign language. The presented documentation of plans for renovation, expansion or construction of a new facility from scratch, created in 2005–2010 by interested entities on both sides of the border, shows the determination of the local Polish community seeking support for their initiative on both sides of the border. However, it turned out that no one cared about the school in Jekabpils, apart from the activists of the Union of Poles in Latvia and Polish teachers. Today only documents and memories have remained.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2021, 15, 2; 123-137
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bariery w komunikacji społecznej pomiędzy Anglikami a mniejszością polską w Hertfordshire
Barriers in social communication between the English and the Polish minority in Hertfordshire
Autorzy:
Kula, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082771.pdf
Data publikacji:
2022-01-07
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu
Tematy:
communication
barrier
English
Polish minority
emigration
komunikacja
bariera
Anglik
mniejszość polska
emigracja
Opis:
This article presents the barriers of communication between members of two social groups - native Englishmen and Polish emigrants. The concepts of communication and their barriers were introduced. The Polish minority was defined, and the paradigm of symbolic interactionism was described, along with the grounded theory. The correlation between the level of prejudice and communication was investigated, as well as between the level of language skills and communication again. For this purpose, the triangulation of survey, interview and observation methods was used. The research sample was found using the snowball sampling and middle-class respondents of various ages have been surveyed. A disproportionately large number of English respondents have showed a high level of tolerance. Ultimately, correlation between prejudice and communication, nor between language proficiency and communication have not been found.
Niniejsza praca przedstawia problematykę komunikacji pomiędzy członkami dwóch grup społecznych – rodowitymi Anglikami i polskimi emigrantami. Przybliżono pojęcia komunikacji i ich barier. Zdefiniowano mniejszość polską i opisano paradygmat interakcjonizmu symbolicznego wraz z teorią ugruntowaną. Zbadano istnienie korelacji między poziomem uprzedzeń a komunikacją, a także pomiędzy poziomem zdolności językowych i ponownie komunikacją. Użyto w tym celu triangulacji metod ankiety, wywiadu i obserwacji. Próbę badawczą odnaleziono metodą kuli śnieżnej i zbadano respondentów w zróżnicowanym wieku z klasy średniej. Nieproporcjonalnie duża ilość angielskich respondentów wykazała się wysokim poziomem tolerancji. Ostatecznie nie stwierdzono korelacji pomiędzy uprzedzeniami a komunikacją ani pomiędzy poziomem znajomości języka i komunikacją.
Źródło:
Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development; 2021, 2(101); 145-156
1897-2349
2657-5760
Pojawia się w:
Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie teatry amatorskie w Wilnie w drugiej połowie XX wieku – powstanie i działalność
Polish Amateur Theatres in Vilnius in the Second Half of the 20th Century – Their Creation and Activity
Autorzy:
Stukus-Haník, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1634215.pdf
Data publikacji:
2020-11-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polska mniejszość na Litwie
teatry amatorskie
zmiany ustrojowe
współpraca polsko-litewska
Polish minority in Lithuania
amateur theatres
system changes
Polish–Lithuanian cooperation
Opis:
Początki polskiego ruchu teatralnego w Wilnie związane są z zakonem jezuitów. Zapoczątkowany przez zakon ruch, rozwijał się na dworach. Za ojca polskiego teatru uważany był Wojciech Bogusławski, który stworzył w Wilnie pierwszy prawdziwy teatr. W takiej formie istniał on niespełna 100 lat, by następnie odrodzić się w 1905 r. za sprawą hrabiego Władysława Tyszkiewicza. Kolejne lata to wybudowanie teatru stałego oraz dalszy rozwój wileńskiej sceny, którego nie przerwały wydarzenia II wojny światowej i pierwsze lata powojenne, a jedynie go nieco osłabiły. Głównym tematem niniejszego opracowania jest powstanie i działalność dwóch polskich teatrów amatorskich w Wilnie. Pierwszym z nich było Polskie Studio Teatralne (wcześniej Polski Zespół Dramatyczny), założone na początku lat 60. XX wieku przez lekarkę Janinę Strużanowską. Natomiast drugim powstały w tym samym czasie Polski Zespół Teatralny przy Pałacu Kultury Kolejarzy w Wilnie, później znany jako Polski Teatr w Wilnie. Zespół założyła zawodowa aktorka Irena Rymowicz. Funkcjonowanie tych zespołów teatralnych miało szczególne znaczenie w czasach, kiedy Litwa znajdowała się pod rządami radzieckimi. Władza ta w znacznym stopniu ograniczała litewskim Polakom kontakty z Ojczyzną. W związku z tym Polacy spragnieni polskiego słowa chętnie przychodzili na wystawiane przez grupy przedstawienia. Ich popularność nie zmalała po przemianach ustrojowych w 1991 r., a wręcz przybrała na sile. Pojawiły się bowiem nowe możliwości rozwoju, które starano się wykorzystać. Z myślą o podtrzymywaniu rozwijającego się polskiego ruchu teatralnego, zaczęły się tworzyć teatrzyki szkolne. W latach 90. XX wieku działały one niemal w każdej polskiej szkole na terenie Wilna, ciesząc się zainteresowaniem uczniów. Za datę końcową przedstawianej tematyki przyjęto umownie rok 2004, kiedy to Polska i Litwa wraz z innymi państwami weszły do Unii Europejskiej. W tym samym czasie zmieniły się pewne prawa i standardy, wymagające dodatkowej analizy.
The beginnings of Polish theatre activity in Vilnius were connected with the Jesuit Order. Initiated by the order, the theatre activity developed in the estates of the nobility. Wojciech Bogusławski was credited with being the father of the Polish theatre as he established the first real theatre in Vilnus. It had existed in such a form for less than 100 years to be revived in 1905 by Władysław Tyszkiewicz. The following years saw the building a permanent theatre as well as the further developement of the Vilnus stage which was continued despite the World War II and the first years of post-war times which only weakened it a bit. The main topic of the article is the establishment and activity of two Polish amateur theatres in Vilnus. The first of them was the Polish Theatre Studio (the former Polish Dramatic Ensemble) set up at the beginnning of the 1960s by a physician, Janina Strużanowska. While the second one established at the same time was the Polish Theatrical Ensemble on the premises of the Railway Culture Palace, later known as the Polish Theatre in Vilnius. It was set up by a professional actress, Irena Rymowicz. The existance and work of the theatre ensembles was especially important in the times when Lithuania was under the Soviet rule. The authorities greatly limited contacts between Lithuanian Poles and the mother country. As a result the Poles longing for Polish language eagerly came to see the performances presented by the ensembles. Their popularity did not decrease after the political changes in 1991; on the contrary, it even grew. New opportunities for development. With a view to supporting the developing Polish theatre movement, school theatres started to appear. In the 1990s, they were in almost every Polish school in Vilnius being of great interest for the students. The final date of the presented subject matter was assumed to be 2004 when Poland and Lithuania together with other countries joined the European Union. Some laws and standards changed, and this requires further research.
Źródło:
Studia Polonijne; 2020, 41; 267-286
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edukacja w szkołach z polskim językiem nauczania na Zaolziu w opiniach uczniów i ich rodziców
Education in schools with Polish as the teaching language in Zaolzie in the opinions of learners and their parents
Autorzy:
Grabowska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878380.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Republika Czeska
polska mniejszość narodowa
szkoły z polskim językiem nauczania
Czech Republic
Polish national minority
schools with Polish as the teaching language
Opis:
W artykule dokonano skrótowej charakterystyki prawnych aspektów funkcjonowania mniejszości narodowej, przywołano akty tworzące standardy w zakresie ich ochrony wyrażone w prawie międzynarodowym oraz w prawodawstwie czeskim. Polacy mający w Republice Czeskiej status mniejszości narodowej mogą korzystać z przysługujących im praw, zwłaszcza z prawa do edukacji w języku mniejszości, a realizowanym w szkołach z polskim językiem nauczania. Projektując badania dotyczące szkoły, przyjęłam paradygmat funkcjonalno-strukturalny. W tym ujęciu szkoła jest miejscem socjalizacji, w którym następuje reprodukowanie norm, wartości i tradycji. W konstrukcji teoretycznej podjętych rozważań skorzystano także z koncepcji tożsamości wyboru Charlesa Taylora, koncepcji tożsamości i identyfikacji narodowej w ujęciu Antoniny Kłoskowskiej. Badania z zastosowaniem metody ankiety przeprowadzono wśród rodziców i ich dzieci, uczniów z klas dziewiątych ze szkół podstawowych z polskim językiem nauczania funkcjonujących na Zaolziu. Ich celem było poznanie opinii o edukacji w tych szkołach. Wyniki badań wskazują, iż dla rodziców uczniów ze szkół z polskim językiem nauczania wybór szkoły dla własnego dziecka jest przejawem polskości, a dla ich dzieci powodem uczęszczania jest możliwość nauki języka polskiego, fakt bycia Polakiem oraz dbałość o zachowanie polskości.
Due to the status of a national minority, Poles in the Czech Republic can make use of the rights granted to them. In this study, the legal aspects of the functioning of the national minority were briefly characterized and the acts were addressed which form the standards concerning the protection of these rights both in the international and Czech law. The research based on the application of the questionnaire method was conducted among the parents and children - the learners from the ninth class of primary schools with Polish as the teaching language in Zaolzie. This was aimed at finding out the opinions on education in schools teaching in Polish. The research results show that for the parents of learners educated in schools with Polish as the teaching language the choice of school for their child is a manifestation of their Polishness, whereas the reasons why their children attend these schools is the possibility to learn Polish, the fact of being a Pole and the care for preserving their Polishness.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2021, 15, 2; 204-220
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura fizyczna mniejszości polskiej w Prusach Wschodnich
Physical culture of Polish minority in East Prussia
Autorzy:
Wójcik, Zbigniew
Boraczyński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/465145.pdf
Data publikacji:
2015-09-30
Wydawca:
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Tematy:
Prusy Wschodnie
kultura fizyczna
mniejszość polska
East Prussia
physical culture
Polish minority
Opis:
Background. Due to Friedrich Ludwig Jahn’s gymnastic movement founded in 1811, physical culture in Germany, including East Prussia was widely promoted. Numerous sports fields popularized the values of physical activity among young people. Many other sports disciplines later emerged from the gymnastic movement. Material and methods. The research questions concerned the processes of development of physical culture in Warmia and Mazury in the time of East Prussia and the importance of the remaining sports facilities built by the German population for the development of the sports movement after World War II when the area had become Polish territory. Conclusions. Due to the research results, it is possible to conclude that the sporting traditions of Warmia and Mazury – with the support of few Warmians, Mazurians and a handful of German ancestry citizens – were continued mainly by Polish settlers and repatriates after the end of military actions. There were only the defunct sports facilities that survived the war.
Źródło:
Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu; 2015, 50; 16-23
0239-4375
Pojawia się w:
Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzecz o działalności politycznej mniejszości polskiej na Ukrainie (1988–2018). Wybrane aspekty
Treatise on the Political Activity of the Polish Minority in Ukraine (1988–2018). Selected Aspects.
Autorzy:
Bonusiak, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/580390.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
MNIEJSZOŚĆ POLSKA
WSPÓŁCZESNA UKRAINA
POLITYKA
DZIAŁALNOŚĆ
POLISH MINORITY
CONTEMPORARY UKRAINE
POLITICS
ACTIVITY
Opis:
Artykuł prezentuje działalność polityczną Polaków na terenie niepodległej Ukrainy. Pokazuje formy tej działalności i jej rezultaty, odwołując się do przykładów wybranych przedstawicieli mniejszości polskiej. W tekście pokazana jest również próba stworzenia samodzielnego ruchu politycznego Polaków nad Dnieprem, a także przybliżona została historia zabiegów o niezależne stronnictwo polityczne Polaków nad Dnieprem. Analiza sytuacji mającej miejsce w omawianym zakresie w latach 1988–2018 pozwala stwierdzić, że przedstawiciele mniejszości polskiej mieli możliwość prowadzenia działalności politycznej na Ukrainie niezależnie od tego, czy posiadali własną partię polityczną. Wydaje się, że w specyficznej sytuacji geopolitycznej istniejącej w tym kraju diaspora polska może skutecznie działać jedynie w ścisłym związku z organizacjami większościowych grup ludności, co pozwala stwierdzić, iż działania mające na celu budowę własnej siły politycznej były błędne.
The article presents the political activity of Polish diaspora in independent Ukraine. It shows the forms of this activity and its results, referring to examples of selected representatives of the Polish minority. The text also highlights the attempt to create an independent political movement of Poles on the Dnieper, as well as the history of activities of the independent Polish political party on the Dnieper River. The analysis of the situation taking place in the discussed range of 1988–2018 allows us to conclude that representatives of the Polish minority had the opportunity to conduct political activity in Ukraine, regardless of whether they had their own political party or not. It seems that in the specific geopolitical situation in this country the Polish diaspora can effectively operate only in close cooperation with the organizations of the national majority. This in turn allows us to state that the actions aimed at building their own political power were wrong.
Źródło:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2020, 46, 2 (176); 325-350
2081-4488
2544-4972
Pojawia się w:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski Teatr Ludowy we Lwowie – fenomen radzieckich czasów
Polish Peoples Theater in Lviv - a phenomenon of Soviet times
Autorzy:
Sawicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340837.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
kultura
Związek Radziecki
mniejszość polska
Ukraina
culture
Soviet Union
Polish minority
Ukraine
Opis:
Polski Teatr Ludowy we Lwowie to scena pod wieloma względami niezwykła. Powstał w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej w 1958 r., a założył go emerytowany nauczyciel języka polskiego Piotr Hausvater. Zebrał on wokół siebie grupę pasjonatów, amatorów, którym przez kolejne lata udało się stworzyć zespół dający przedstawienia nie tylko w Związku Radzieckim, ale też poza jego granicami. Wśród aktorów nie było profesjonalistów, ale Teatr osiągnął w pełni profesjonalny poziom i zdobywał liczne nagrody, prezentując w trudnych warunkach państwa totalitarnego sztuki w języku polskim. Uczniowie, studenci, robotnicy, inżynierowie, nauczyciele i intelektualiści – wszyscy poświęcali swój prywatny czas, by charytatywnie tworzyć sztukę. Efekt ich pracy był dla wielu Polaków w ZSRR jedynym kontaktem z ojczystym językiem. Był to też sposób, by zapoznać się z dorobkiem kulturalnym kraju, z którym wciąż czuli więź. Co ciekawe, zespół tworzyli nie tylko ludzie o polskich korzeniach, ale także Ukraińcy i Rosjanie. To rosyjski artysta Walery Bortiakow kierował Teatrem Ludowym po tym, jak jego dyrektor, Zbigniew Chrzanowski, musiał wyjechać ze Związku Radzieckiego w związku z represjami za złożenie kwiatów pod pomnikiem Adama Mickiewicza we Lwowie. Teatrowi udało się przetrwać komunistyczne represje i z powodzeniem działa do dziś, w wolnej Ukrainie.
The Polish People's Theater in Lviv is an extraordinary stage in many respects. It was founded in the Ukrainian Soviet Socialist Republic in 1958 by a retired Polish language teacher, Piotr Hausvater. He gathered around him a group of enthusiasts, amateurs who over the years managed to create a team that played not only in the Soviet Union, but also outside its borders. There were no professionals among the actors, but the Theater reached a fully professional level and won numerous awards, presenting plays in Polish in the difficult conditions of a totalitarian state. Pupils, students, workers, engineers, teachers and intellectuals - all devoted their private time to create art for charity. The effect of their work was for many Poles in the USSR the only contact with their native language. It was also a way to become acquainted with the cultural heritage of the country with which they still felt a bond. Interestingly, the band was made up not only of people with Polish roots, but also Ukrainians and Russians. It was the Russian artist Valery Bortyakov who managed the Theater after its director, Zbigniew Chrzanowski, had to leave the Soviet Union due to repressions for laying flowers at the monument to Adam Mickiewicz in Lviv. The theater managed to survive the communist repressions and successfully operates to this day, in free Ukraine.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 26, 1; 116-135
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poetic landscapes of Wilhelm Przeczek
Poetyckie krajobrazy Wilhelma Przeczka
Autorzy:
Martinek, Libor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042242.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
poezja
Wilhelm Przeczek
podróże
dom
tożsamość
pogranicze
literatura polska
polska mniejszość narodowa
czeski Cieszyn
poetry
traveling
house
home
identity
borderland
Polish literature
Polish national minority
Czech Cieszyn Silesia
Opis:
Wilhelm Przeczek is a Polish writer who has lived in Karviná, the Czech Republic, since he was born in 1936. He is a member of a Polish minority and he has aimed his literary output at its members and at readers in Poland. Translations into the Czech language are aimed at readers in the Czech Republic. Having made a protest against the intervention of the Warsaw Pact armies into Czechoslovakia in August 1968, W. Przeczek was not allowed to publish and he was dismissed – he had worked as an editor of a Polish paper “Głos Ludu”. In 1970–1977 he worked as an actor, stage director, and dramatic advisor of a puppet show theatre Bajka in Český Těšín, the Czech Republic. In his article, the author deals with poems by W. Przeczek’s on the subject of journeys about Europe. The starting point is local, but a global result.
Autor poświęca uwagę pisarzowi polskiemu z czeskiego Śląska cieszyńskiego, rodakowi z przemysłowej Karwiny, który później zamieszkał na Podbeskidziu w Bystrzycy nad Olzą. Zajmuje się więc poetyckimi krajobrazami w twórczości jednego z najwybitniejszych poetów zaolziańskich nie tylko przemysłowych i górskich, ale również z podróży autora po Czechach i za granicą.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 59, 4; 147-157
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niektóre aspekty tradycyjnej kultury muzycznej mniejszości polskiej na Grodzieńszczyźnie
Autorzy:
Niakrasava, Anastasiya
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687307.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
mniejszość polska
Grodzieńszczyzna
Białoruś
pieśni
folklor
Polish Minority
Grodno region
Belarus
songs
folklore
Opis:
Artykuł jest poświęcony zagadnieniom tradycyjnej kultury muzycznej Polaków mieszkających w zachodniej części Republiki Białorusi, na Grodzieńszczyźnie. Na podstawie analizy zarejestrowanego w trakcie własnych badań terenowych repertuaru, autorka wyróżnia najważniejsze jego cechy muzyczne. Kultura muzyczna badanej społeczności zostaje ujęta z perspektywy repertuaru pamiętanego oraz obecnie praktykowanego. Część repertuaru tradycyjnego wraz z jej depozytariuszami odchodzi do świata minionego, z kolei otaczająca rzeczywistość warunkuje współczesne funkcjonowanie kultury muzycznej oraz formy jej prezentacji. Wyniki ankiety dźwiękowej oraz przeprowadzonych wywiadów etnograficznych posłużyły próbie opisania obrazu własnej kultury, funkcjonującej w świadomości białoruskich Polaków.
The article is devoted to the issues of the traditional musical culture of Poles living in the western part of the Republic of Belarus, in Grodno region. Based on the analysis of the repertoire recorded during her own field research, the author distinguishes the most important of her musical characteristics. The musical culture of the studied community is captured from the perspective of the remembered repertoire and currently practiced. Part of the traditional repertoire with its depositaries goes to the world of the past, while the surrounding reality determines thefunctioning of the musical culture and the forms of its presentation.
Źródło:
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2018, 57
2450-5544
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityka językowa na Białorusi oraz jej wpływ na sytuację filologii polskiej jako obcej na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym w Mińsku
Language Policy in Belarus and the Impact on the Situation of Polish Philology at the Belarusian State University in Minsk
Autorzy:
Jasińska-Grabowska, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341794.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
język polski
polityka językowa
mniejszość polska
Białoruś
Polish language
language policy
Polish minority
Belarus
Opis:
Nauczanie języka polskiego jako obcego ma długoletnią tradycję zarówno w kraju, jak i za granicą. W obecnym czasie na Białorusi można mówić o dłuższym kryzysie studiów polonistycznych z uwagi na silny kontekst polityczny. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie polityki językowej oraz jej wpływu na obecną sytuację społeczno-demograficzną mniejszości polskiej mieszkającej na Białorusi w oparciu o dane spisu powszechnego przeprowadzonego w 2019 roku.
Teaching Polish as a foreign language has a long tradition both at home and abroad. At present in Belarus, one can talk of a longer crisis in Polonistic studies due to the strong political context. The main topic of this article is a review of Polish language policy and an overview of the current socio-demographic situation of the Polish minority living in Belarus based on the census data conducted in 2019.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 10; 61-77
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 64

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies