Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "mineral raw mineral" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-63 z 63
    Tytuł:
    Krytycznie o pojęciu surowców krytycznych i nie tylko
    Critique of the term of "critical raw materials" and related issues
    Autorzy:
    Sermet, E.
    Auguścik, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394309.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    kopalina
    surowiec mineralny
    surowiec krytyczny
    mineral commodity
    mineral raw mineral
    critical raw materials
    Opis:
    Termin „surowiec krytyczny" został przyjęty 5-7 lat temu w USA i UE. Dotyczy on deficytowych surowców mineralnych, trudno dostępnych i zarazem kluczowych dla rozwoju nowoczesnego przemysłu. Polskie tłumaczenie tego pojęcia wydaje się nietrafne i powinno być zastąpione terminem "surowiec deficytowy". Chaos terminologiczny dotyczy także innych pojęć z dziedziny gospodarki surowcami mineralnymi, np. nieporównywalności (niejednoznaczności) określeń różnych pierwiastków o kluczowym znaczeniu surowcowym np. „rzadkie", "rozproszone", "śladowe".
    The term "critical raw material" was accepted 5-7 years ago in the USA and the EU. It concerns the deficit raw minerals, ones difficult to access and at the same time important for the development of modern industry. The Polish translation of this concept seems to be inaccurate and should be replaced by "scarce raw mineral”. Chaotic terminology also applies to other concepts in the field of mineral economy, such as ambiguous definitions of the various elements of the critical raw materials, e.g.: "rare", "scattered", "trace".
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2015, 91; 171-177
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja polityki surowcowej w Polsce w latach 1935–2018
    Evolution of Polish mineral policy between 1935–2018
    Autorzy:
    Szamałek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972413.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    polityka surowcowa
    bezpieczeństwo surowcowe
    surowce mineralne
    mineral policy
    mineral security
    mineral raw material
    Opis:
    Pierwszą politykę surowcową państwa przyjęto w 1938 r. Polityka surowcowa II RP nakierowana była przede wszystkim na przygotowanie państwa do realizacji działań wojennych w warunkach prowadzenia wojny obronnej. W 1951 roku utworzono Centralny Urząd Geologii przygotowujący krajowe wieloletnie i roczne plany prac geologiczno-poszukiwawczych. Jego działalność skoncentrowana była na powiększaniu bazy zasobów złóż kopalin. Od 1985 roku za koordynację zadań polskiej geologii odpowiada urząd głównego geologa kraju. W roku 1996 Rada Ministrów przyjęła przygotowany w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ministerstwie Przemysłu i Handlu dokument Założenia polityki państwa w dziedzinie surowców mineralnych. W 2015 roku odbyła się szeroka publiczna dyskusja o potrzebie opracowania polityki surowcowej państwa zainicjowana opublikowaniem trzech dokumentów analitycznych przygotowanych przez Fundację Demos, prof. J.Hausnera oraz Ministerstwo Środowiska. Kamieniami milowymi w pracach nad polityką surowcową stało się powołanie w 2016 roku pełnomocnika rządu do spraw polityki surowcowej oraz międzyresortowego zespołu do spraw polityki surowcowej. W 2018 roku projekt założeń Polityki Surowcowej Państwa (PSP) skierowany został do konsultacji społecznych. Dokument ten po raz pierwszy w tak kompleksowy i holistyczny sposób uwzględnia interesy bezpieczeństwa surowcowego państwa. PSP oparta jest na 9 filarach merytorycznych dotyczących m.in. prawno-ekonomicznych podstaw działania sektora mineralnego, ryzyka inwestycyjnego, poszukiwań geologicznych, wykorzystania mineralnych surowców odpadowych.
    The first Mineral Policy in Poland was prepared in 1938. In that time The Mineral Policy was primarily dedicated to preparing Poland for a defensive war. The Central Geology Authority (CGA) was created in 1991. The main task of this Authority was preparation plans (annual and multiannual) of geological-exploration. The CGA’s activities were focused on enhancing the resource base of mineral deposits. As of 1985 the coordination of geological tasks is the main duty of the Chief Geologist of the country. In 1996 the Council of Ministers adopted a document called State policy in the field of mineral resources, prepared at the Ministry 182 of Environmental Protection, Natural Resources and Forestry as well as the Ministry of Industry and Trade. In 2015 a wide public discussion about the need to develop a mineral raw materials policy, initiated by the publication of three analytical documents prepared by the Demos Foundation, Professor J. Hausner and the Ministry of the Environment took place. Milestones in the development of a national mineral raw materials policy was the establishment of the special government’s plenipotentiary as well as the inter-ministerial team for mineral raw materials policy. In 2018, The Mineral Raw Materials Policy was transferred for public consultation. This document is the first document that is so comprehensive and holistic from the point of view of national mineral security interests. The Mineral Raw Materials Policy is based on 9 substantial pillars among them: economical and legal basis of mineral sector activities, investment risk, geological prospection and exploration, utilization of mineral wastes.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 106; 181-197
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Surowce mineralne deficytowe dla polskiej gospodarki : propozycja nowego podejścia do surowców strategicznych i krytycznych
    Scarce mineral commodities for the Polish economy : a new proposal for approach to strategic and critical mineral commodities
    Autorzy:
    Mazurek, Sławomir
    Roszkowska-Remin, Joanna
    Szamałek, Krzysztof
    Tymiński, Marcin
    Malon, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076180.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    deficyt surowców mineralnych
    krytyczne surowce mineralne
    strategiczne surowce mineralne
    mineral raw materials deficit
    critical mineral raw materials
    strategic mineral raw materials
    Opis:
    The Authors analyze the national deficit of mineral commodities (classified as strategic and critical mineral commodities) against the volume of mineral deposits in Poland, from which these commodities are obtained. The assignment of types and subtypes of minerals that are the source of extraction to the corresponding strategic and critical mineral commodities is presented. A comparison was made between the annual extraction of minerals-sources of mineral commodities and their reserves in documented deposits and the volume of exports and imports of strategic and critical mineral commodities. It was found that Poland does not have a number of mineral deposits useful as sources of mineral commodities (strategic and critical) or documented mineral reserves are not sufficient to cover the needs of the national economy for these mineral commodities. Therefore, most of the critical and strategic mineral raw materials are scarce for Poland. A new approach to the classification of critical and strategic mineral commodities and the definition of the scarcity of mineral commodities in the country was proposed. The task of the geological survey is to conduct research to increase the base of mineral resources, especially those of fundamental importance for the economy. Such works are carried out at the Polish Geological Institute for the benefit of the project of State Raw Materials Policy (still under consideration) and should be continued in subsequent years.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 5; 273--286
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Potrzeba i możliwości prognozowania zapotrzebowania polskiej gospodarki na surowce mineralne
    Forecasting the demand of the Polish economy on mineral raw materials – necessity and possibility
    Autorzy:
    Uberman, R.
    Kulczycka, J.
    Cholewa, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394023.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    surowce mineralne
    polityka surowcowa
    prognozowanie
    mineral raw materials
    mineral policy
    forecasting
    Opis:
    Prognozy zapotrzebowania na surowce mineralne są niezbędne dla formułowania polityki surowcowej i strategii rozwoju gospodarczego państwa. Na podstawie analizy dokumentów urzędowych określających stan i kierunki rozwoju gospodarczego kraju uzasadniono celowość prowadzenia prac nad metodologią oraz sporządzaniem prognoz zapotrzebowania na surowce mineralne zarówno krótkookresowych, jak i w dalszej perspektywie czasu. W tym celu podjęto próby wykorzystania metod opartych na modelach ekonometrycznych, w szczególności trendu klasycznego, trendu pełzającego i związków przyczynowo-skutkowych. W tych ostatnich modelach sprawdzono możliwość prognozowania zapotrzebowania na surowce mineralne w zależności od wybranych wskaźników makroekonomicznych. Dla wybranych 23 surowców mineralnych sporządzono prognozy do 2020 i 2030 roku i określono dla ustalonego poziomu wiarygodności zakres ich kształtowania się. Wyniki prac podsumowano, postulując konieczność kontynuowania i doskonalenia metodologii oraz weryfikacji i korekty sporządzonych prognoz.
    Forecasts of the demand for mineral raw materials are necessary for the formulation of mineral policy and the economic development strategy of State. The purpose for working on the methodology and forecast of the demand forecasts for mineral raw materials, both in the short-term and the long term was indicated based on the analysis of official documents defining the status and trends of the economic development of the country. The proposed methods were based on econometric models, in particular the classic and creeping trends and the cause-effect relation. In the latter, the possibility of forecasting the demand for raw materials based on relation with selected macroeconomic indicators was tested. For the selected group of 23 mineral raw materials demand forecasts for 2020 and 2030 with the level of credibility were presented. The final conclusion indicated the need to continue and improve the methodology and verification and adjustments of forecast for the demand of raw minerals.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 96; 323-343
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezpieczeństwo surowcowe Polski – ocena sytuacji w zakresie kopalin nieenergetycznych
    The mineral security Poland – assessment of non-energy mineral resources
    Autorzy:
    Galos, K.
    Nieć, M.
    Radwanek-Bąk, B.
    Smakowski, T.
    Szamałek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062070.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    bezpieczeństwo surowcowe
    polityka surowcowa
    surowce mineralne
    złoża kopalin
    mineral security
    mineral resource policy
    mineral raw material
    mineral deposits
    Opis:
    Bezpieczeństwo surowcowe związane jest z realizacją polityki gospodarczo-przemysłowej kraju i oznacza stopień zbilansowania potrzeb surowcowych z podażą surowca ze źródeł wewnętrznych (wydobycie i przeróbka) i zewnętrznych (import). Źródła wewnętrzne (wydobycie kopalin, surowce wtórne, odpady) muszą być szczegółowo rozpoznane w zakresie ilości i jakości możliwych do pozyskania surowców, czasu ich dostępu oraz ograniczeń społecznych i środowiskowych zagospodarowania, a także stopnia zagospodarowania. Rola i znaczenie surowców energetycznych i nieenergetycznych, źródła ich pozyskiwania i znaczenie polityczno-gospodarcze są odmienne, z tego powodu problematyka bezpieczeństwa surowcowego powinna być rozważana oddzielnie dla każdej z tych grup surowcowych. Zabezpieczenie potrzeb krajowych przez wykorzystanie złóż kopalin nieenergetycznych jest ograniczone. Tym bardziej niezbędne staje się opracowanie polityki surowcowej państwa. Przedstawiono założenia, na jakich taka polityka państwa powinna być oparta i cele jej realizacji.
    Mineral security is a part of governments’ industrial and economic policies and describes the balance between the need for mineral resources and the actual mineral resources available through internal (extraction, processing) and external sources (imports). Internal sources (extraction, processing and recycling of mineral resources) need to be carefully analysed; their quantity, feasibility of extraction, accessibility and collateral societal and environmental consequences need to be assessed. The role and importance of energy and non-energy mineral resources, their sources as well as their political and economic importance are diverse, and so the issue of resource security of each resource group should be analysed separately. Meeting the internal demand for resources through exploiting non-energy resources is limited. It calls for creating a state-wide resource policy. This paper presents a basis on which such policy should be structured, and outlines its goals.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 452; 33--42
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowa polityka surowcowa Unii Europejskiej
    New mineral policy of the European Union
    Autorzy:
    Galos, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/349691.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    surowce mineralne
    Unia Europejska
    polityka surowcowa
    mineral raw materials
    European Union
    mineral policy
    Opis:
    Komunikat Komisji Europejskiej "Surowce mineralne - nasze podstawowe potrzeby dla rozwoju i rynku pracy w Europie" został opublikowany 4 listopada 2008 roku, stając się podstawowym dokumentem wyznaczającym trendy dla polityki względem nieenergetycznych surowców mineralnych w Unii Europejskiej. Zaproponowano trzy główne elementy zintegrowanej polityki: zapewnienie dostępu do surowców dla rynku międzynarodowego, ustalenie odpowiednich warunków w UE w celu zrównoważonego gospodarowania zasobami surowcowymi z terenów państw unijnych, działania celem wywołania wzrostu wydajności i promocji recyklingu w celu zredukowania zużycia kopalin pierwotnych w krajach UE oraz zmniejszenia zależności tych krajów od importu. W artykule zaprezentowano podstawowe informacje zawarte w tym dokumencie, jego główne założenia oraz dziesięć głównych inicjatyw tego typu polityki w warunkach polskich.
    European Commission Communication "The raw materials initiative - meeting our critical needs for growth and jobs in Europe" was published on 4th November 2008, started to be the basic document on directions of non-energy raw materials policy of the European Union. Three pillars of an integrated raw materials policy were proposed: ensure access to raw materials from international markets; set the right framework conditions within the EU in order to foster sustainable supply of raw materials from EU sources, support of resource efficiency growth and recycling promotion in order to reduce the EU's consumption of primary raw materials and decrease the relative import dependance. The paper presents the basic premises of preparation of this document, its main assumptions, and - finally - ten basic actions of such policy in Polish circumstances.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2009, 33, 4; 81-88
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mineral waste in light of the provisions of the Act on waste, the Act on extractive waste, and the Geological and mining law
    Odpady mineralne w świetle przepisów ustaw o odpadach, o odpadach wydobywczych oraz Prawa geologicznego i górniczego
    Autorzy:
    Uberman, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849618.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    mineral resources
    mineral raw materials
    mineral waste
    extractive industry waste
    legal regulations
    raw materials processing
    zasoby złóż kopalin
    odpady wydobywcze
    regulacje prawne
    wydobycie kopalin
    przeróbka kopalin
    Opis:
    A systematic increase in the demand for mineral raw materials combined with the difficulty of obtaining them from primary sources, made it necessary to use secondary ones including mineral waste. The effectiveness of the management of mineral waste stored in landfills and from current production depends on many factors. The most important ones include the legal regulations of this activity and the technical and organizational determinants of deposit exploitation, processing, and refining of minerals. The paper analyzes the current waste (including mining waste) management regulations. The technological discrepancies in these regulations, as well as missing or inaccurate classifications, were demonstrated. The interchangeable use of notions: mining/mine and extractive/extraction is a primary source of problems. It also has to be noted that accompanying and joint minerals are not defined in appropriate legislation. Attention was also paid to the omission of important issues in these regulations, e.g. product structure, construction of anthropogenic deposits, etc. It was emphasized and demonstrated with examples that the comprehensive and rational exploitation of mineral deposits, combined with processing and refining of mineral raw materials is an effective way of using mineral waste. The obtained results allowed for formulating proposals regarding legal provisions regulating waste management and the recommendation of technical and organizational solutions for the activities of mining, processing, and refining of mineral raw materials.
    Systematyczny wzrost zapotrzebowania na surowce mineralne spowodował, wobec trudności z ich pozyskaniem ze źródeł naturalnych, konieczność wykorzystania odpadów mineralnych. Efektywność zagospodarowania odpadów mineralnych nagromadzonych w przeszłości na składowiskach oraz pochodzących z bieżącej produkcji zależy od wielu czynników. Szczególny wpływ wywierają uregulowania prawne tej działalności oraz czynniki techniczno-organizacyjne eksploatacji złóż, przeróbki i przetwórstwa kopalin. W artykule przeprowadzono analizę obowiązujących przepisów gospodarowania odpadami, w tym odpadami wydobywczymi. Wykazano występujące w tych przepisach rozbieżności technologiczne, brak lub nieadekwatność klasyfikacji. Podstawowym źródłem problemów jest wymienne używanie pojęć: górniczy/górnictwo i wydobywcze/wydobycie. Brakuje również w odpowiednich ustawach odpowiedników pojęć: kopaliny towarzyszące oraz równoległe. Zwrócono też uwagę na pominięcie w tych przepisach istotnych zagadnień, np. struktury produktów, budowy złóż antropogenicznych itp. Podkreślono i wykazano na przykładach, że skutecznym sposobem wykorzystania odpadów mineralnych jest kompleksowa i racjonalna eksploatacja złóż kopalin, w powiązaniu z procesami przeróbki i przetwórstwa surowców mineralnych. W podsumowaniu sformułowano propozycje i postulaty dotyczące przepisów prawnych regulujących gospodarkę odpadami, a także upowszechnienie rozwiązań techniczno-organizacyjnych procesów wydobycia, przeróbki i przetwórstwa surowców mineralnych.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 1; 117-140
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Okruchowe (antropogeniczne) złoża kopalin
    Clastic sedimentary anthropogenic mineral deposits
    Autorzy:
    Nieć, M.
    Uberman, R.
    Galos, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/169463.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    zwały
    surowce mineralne
    antropocen
    złoża antropogeniczne
    dumps
    mineral raw materials
    Anthropocene
    anthropogenic mineral deposits
    Opis:
    W zwałach i osadnikach pozostawianych po robotach górniczych znajduje się często materiał skalny posiadający cechy kopaliny, różniącej się od występującej w złożu tylko tym, że występuje ona w stanie rozdrobnionym lub jest zubożona w niektóre składniki mineralne. Stanowić one mogą źródło surowców, takich samych jak w złożu naturalnym lub w niewielkim stopniu zmienionych. Zasoby zwałów rud oraz produktów ich hutniczego przetwarzania były dokumentowane do 1975 r., a zwałów kopalin wapiennych w latach 1994-2001, na podstawie obowiązujących wówczas przepisów prawa geologicznego i górniczego i były one wykazywane w krajowym bilansie zasobów. Nagromadzenia kopalin w zwałach i osadnikach powstałe w holocenie i antropocenie stają się składnikiem środowiska naturalnego jako produkt geologicznej działalności ludzkiej i powinny być traktowane jako antropogeniczne okruchowe złoża osadowe. Proponuje się odpowiednie zmodyfikowanie definicji złoża kopaliny w prawie geologicznym i górniczym, oraz systematyczne ich dokumentowanie i ewidencjonowanie.
    The dumps formed due to mineral deposits mining contain often the rock material of the same composition as occurring in parent deposit, or depleted in some mineral compounds due to the beneficiation. They may be the source of valuable mineral raw materials. The ore resources in dumps were systematically reported up to the year 1975 and of crushed limestones since 1994 to 2001. The mineral materials accumulated in dumps during the late Holocene and Anthropocene becomes the compounds of environment as a product of human activity. They should be considered as the clastic sedimentary anthropogenic deposits. The appropriate modification of legal definition of mineral deposit in Geological and Mining Law is proposed, as well as systematical reporting of anthropogenic mineral resources.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2018, 59, 3; 31-37
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mineral waste in light of the provisions of the Act on waste, the Act on extractive waste, and the Geological and mining law
    Odpady mineralne w świetle przepisów ustaw o odpadach, o odpadach wydobywczych oraz Prawa geologicznego i górniczego
    Autorzy:
    Uberman, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849609.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    mineral resources
    mineral raw materials
    mineral waste
    extractive industry waste
    legal regulations
    raw materials processing
    zasoby złóż kopalin
    odpady wydobywcze
    regulacje prawne
    wydobycie kopalin
    przeróbka kopalin
    Opis:
    A systematic increase in the demand for mineral raw materials combined with the difficulty of obtaining them from primary sources, made it necessary to use secondary ones including mineral waste. The effectiveness of the management of mineral waste stored in landfills and from current production depends on many factors. The most important ones include the legal regulations of this activity and the technical and organizational determinants of deposit exploitation, processing, and refining of minerals. The paper analyzes the current waste (including mining waste) management regulations. The technological discrepancies in these regulations, as well as missing or inaccurate classifications, were demonstrated. The interchangeable use of notions: mining/mine and extractive/extraction is a primary source of problems. It also has to be noted that accompanying and joint minerals are not defined in appropriate legislation. Attention was also paid to the omission of important issues in these regulations, e.g. product structure, construction of anthropogenic deposits, etc. It was emphasized and demonstrated with examples that the comprehensive and rational exploitation of mineral deposits, combined with processing and refining of mineral raw materials is an effective way of using mineral waste. The obtained results allowed for formulating proposals regarding legal provisions regulating waste management and the recommendation of technical and organizational solutions for the activities of mining, processing, and refining of mineral raw materials.
    Systematyczny wzrost zapotrzebowania na surowce mineralne spowodował, wobec trudności z ich pozyskaniem ze źródeł naturalnych, konieczność wykorzystania odpadów mineralnych. Efektywność zagospodarowania odpadów mineralnych nagromadzonych w przeszłości na składowiskach oraz pochodzących z bieżącej produkcji zależy od wielu czynników. Szczególny wpływ wywierają uregulowania prawne tej działalności oraz czynniki techniczno-organizacyjne eksploatacji złóż, przeróbki i przetwórstwa kopalin. W artykule przeprowadzono analizę obowiązujących przepisów gospodarowania odpadami, w tym odpadami wydobywczymi. Wykazano występujące w tych przepisach rozbieżności technologiczne, brak lub nieadekwatność klasyfikacji. Podstawowym źródłem problemów jest wymienne używanie pojęć: górniczy/górnictwo i wydobywcze/wydobycie. Brakuje również w odpowiednich ustawach odpowiedników pojęć: kopaliny towarzyszące oraz równoległe. Zwrócono też uwagę na pominięcie w tych przepisach istotnych zagadnień, np. struktury produktów, budowy złóż antropogenicznych itp. Podkreślono i wykazano na przykładach, że skutecznym sposobem wykorzystania odpadów mineralnych jest kompleksowa i racjonalna eksploatacja złóż kopalin, w powiązaniu z procesami przeróbki i przetwórstwa surowców mineralnych. W podsumowaniu sformułowano propozycje i postulaty dotyczące przepisów prawnych regulujących gospodarkę odpadami, a także upowszechnienie rozwiązań techniczno-organizacyjnych procesów wydobycia, przeróbki i przetwórstwa surowców mineralnych.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 1; 117-140
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inżynieria mineralna
    Mineral engineering
    Autorzy:
    Sztaba, K. S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/318089.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
    Tematy:
    inżynieria mineralna
    przeróbka kopalin
    mineral engineering
    raw materials processing
    Opis:
    Naturalne surowce pochodzenia mineralnego tylko wyjątkowo mają właściwości umożliwiające ich bezpośrednie użycie do rozmaitych celów praktycznych. Zwykle jednak właściwości takie są dalekie od użytkowych. Wymagało to już od początku zainteresowania człowieka tymi - powszechnie używanymi i z reguły niemożliwymi do zastąpienia - surowcami, dokonywania określonych, wstępnych operacji utylizujących pozyskaną kopalinę, w wyniku których otrzymywano dopiero właściwe surowce mineralne. Zespół tych operacji to przeróbka kopalin, a bardziej prawidłowo - z uwzględnieniem przerabiania z ich pomocą coraz powszechniej także surowców już uprzednio przetworzonych: wtórnych i odpadowych - przeróbka surowców mineralnych. Od najbardziej pierwotnych czynności selektywnego, ręcznego wybierania - wprost ze złoża - użytecznych kawałków kopaliny, technologia tych operacji przeszła bardzo intensywny rozwój, wykształcając się stopniowo w całkowicie odrębną dziedzinę technologiczną, usytuowaną pomiędzy eksploatacją kopalin, a wszelkiego rodzaju technologiami przetwórczymi, dającymi w ostatecznym wyniku surowce lub produkty użytkowe. W tej chwili nie istnieją już praktycznie kopaliny, a zwłaszcza surowce wtórne, które nie wymagałyby zastosowania wstępnej przeróbki w procesie utylizacji. Różnorodność składników użytecznych występujących w materiałach pierwotnych i ich właściwości, wywołały konieczność sięgania do złożonego zespołu procedur technologicznych przejmowanych z różnych obszarów inżynierii procesowej i dostosowywanych do niepowtarzalnej specyfiki omawianych surowców, a także opracowywania całkowicie odrębnych rozwiązań technologicznych, wykorzystujących osiągnięcia praktycznie wszystkich nauk podstawowych, z których wiele czerpie z kolei inspirację do rozwoju niektórych kierunków, właśnie z potrzeb przeróbki kopalin. Współczesny rozwój tej dziedziny tak dalece odbiega od tradycyjnie pojmowanej przeróbki kopalin - zwłaszcza od pierwotnego zakresu tak zwanej przeróbki mechanicznej - że uzasadnia w pełni przyjęcie, iż w rzeczywistości istnieje już nowa dyscyplina - inżynieria mineralna.
    Natural raw materials of mineral origin only exceptionally have properties which enable their direct application to various practical purposes. These, however, are quite distant from functional features. From the very beginning of man's interest in them this fact required certain introductory operations to be performed which utilized the gained mineral. Consequently, proper raw materials were obtained. The set of these operations constitutes processing of minerals and more precisely, taking into consideration processing of materials which have already been processed, i.e. recyclable materials and wastes, processing of mineral raw materials. Starting from the most primitive activities of manual selecting (straight from the deposit) of useful parts of the mineral the technology of these operations underwent a very intensive development, transforming gradually into a completely distinct technological discipline, situated between mining and processing technologies of any type, resulting finally in raw materials or useful products. At present there are practically no minerals and especially recyclable materials which would not require the application of initial processing in the utilisation process. The variety of useful components occurring in primary materials and their properties evoked the need to apply the complex set of technological procedures incorporated from different areas of process engineering and adapted to unrepeatable characteristics of the discussed raw materials and also the need of working out of completely separate technological solutions, applying the achievements of practically all basic sciences many of which are, in turn, inspired by the needs of mineral processing. The contemporary development of this discipline is so much different from traditionally perceived mineral processing, especially from the prima range of the so-called mechanical processing, that justifies an assumption that a new discipline has already appeared, i. e. mineral engineering.
    Źródło:
    Inżynieria Mineralna; 2000, R. 1, nr 1, 1; 3-14
    1640-4920
    Pojawia się w:
    Inżynieria Mineralna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Strategie surowcowe wybranych krajów Unii Europejskiej
    Mineral strategies of selected European Union countries
    Autorzy:
    Galos, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394596.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    surowce mineralne
    strategie surowcowe
    innowacyjne technologie
    recykling
    mineral raw materials
    mineral strategies
    innovative technologies
    recycling
    Opis:
    Artykuł omawia najważniejsze elementy strategii surowcowych przyjętych na poziomie Unii Europejskiej, jak i wybranych krajów członkowskich Unii. Na tle podstawowych założeń strategii surowcowej Unii Europejskiej przedstawiono takie strategie dla pięciu krajów, które znacznie różnią się podejściem do tego zagadnienia, tj. Niemiec, Wielkiej Brytanii, Finlandii, Grecji i Portugalii. Najbardziej komplementarne podejście do problematyki pozyskiwania i użytkowania surowców mineralnych prezentuje dokument niemiecki. Dość zbliżona, choć z większym akcentem położonym na rozwój własnej podaży surowców ze źródeł pierwotnych, jest strategia fińska. Odmienną filozofię prezentuje dokument brytyjski, gdzie punkt ciężkości został położony na rozwój pozyskiwania surowców ze źródeł wtórnych i odpadowych, szczególnie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE). W przypadku strategii greckiej i portugalskiej główny nacisk został z kolei położony na zapewnienie pozyskiwania surowców z krajowych złóż kopalin. Obecnie rozpoczynają się prace nad opracowaniem dokumentu dotyczącego strategii surowcowej Polski. Biorąc pod uwagę znaczący potencjał surowcowy Polski w zakresie złóż kopalin niewątpliwie ważne jest uwzględnienie tego w formułowaniu takiej strategii. Z drugiej jednak strony, jak świadczą o tym przykłady choćby Niemiec i Wielkiej Brytanii, rośnie znaczenie pozyskiwania surowców — zwłaszcza metalicznych — ze źródeł wtórnych i odpadowych. Niewątpliwie ważne jest także stworzenie jednolitej bazy informacji o źródłach (pierwotnych, wtórnych, odpadowych) pozyskiwania surowców oraz rozwój prac badawczo-rozwojowych dotyczących innowacyjnych technologii pozyskiwania surowców z różnych źródeł. Kwestią otwartą jest możliwość zaangażowania Polski (czy polskich firm) w projekty surowcowe w innych krajach.
    The paper analyses the main components of raw materials strategies on the European Union level, as well as on the level of selected EU countries. Taking into account the basic assumptions of EU raw materials strategy, such assumptions were also presented for raw materials strategies of five countries, which have different approaches and priorities, i.e. Germany, the United Kingdom, Finland, Greece and Portugal. The most complementary approach to issues of mineral raw materials supply and use is presented in German document. Similar approach, though with strong emphasis on development of own raw materials supply from mineral deposits, is given in Finnish strategy. British document has different philosophy, with focus on development of raw materials supply from secondary and waste sources, especially Waste of Electrical and Electronic Equipment (WEEE). In the case of Greek and Portuguese strategies, the main emphasis was placed on assurance of raw materials supply from domestic mineral deposits. At present, works on preparation of Mineral Raw Materials Strategy of Poland are in the initial phase. Taking into account important mineral potential of Poland it is necessary to include this fact during preparation of such Strategy. On the other hand, as evidenced by examples of e.g. Germany and the UK, importance of raw materials (especially metallic ones) production from secondary and waste sources is systematically growing. It is also important to create uniform database on primary, secondary and waste sources of raw materials, and to develop R&D works on innovative technologies of mineral raw materials production from various sources. Possibility of Poland's involvement in mineral projects abroad is an open question.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2013, 85; 29-45
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Procedures leading to acquirement of mineral raw materials from anthropogenic deposits
    Procedury postępowania dla pozyskania surowców mineralnych ze złóż antropogenicznych
    Autorzy:
    Uberman, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849550.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    mineral waste
    anthropogenic mineral deposits
    mineral resources
    mineral recycled raw materials
    legal regulations
    legal procedure
    odpady mineralne
    złoża antropogeniczne
    surowce mineralne
    wtórne surowce mineralne
    procedura postępowania
    Opis:
    An importance of secondary mineral raw materials sources for economy was demonstrated as well as sources of its acquirement were outlined. Various aspects of waste use in economy were discussed, underlining importance of waste removal for improvement of environment. A related legal framework in Poland and European Union was outlined. Results of already carried works in research and stocktaking of mineral waste accumulations in Poland were reminded. Legal procedures aiming at exploitation of mineral waste deposits formally defined and similar facilities falling outside definition of mineral waste deposits were discussed. It was evidenced that a gap in the legal framework exists, regarding particularity of waste acquirement from anthropogenic mineral deposits. Consequently, a need to require a preparation of equivalent of a resource report, feasibility study and a plan defining exploitation and conversion modes for material lifted from waste accumulations was demonstrated. For the sake of a clear terminology applied it was recommended to incorporate terms of “anthropogenic mineral resources” and “anthropogenic mineral deposit” as an appropriate adjustment to the existing regulation. A need to intensify stocktaking efforts on mineral waste accumulations in Poland was emphasized. It was also suggested that its results should be recognized in the Balance of Mineral Resources and State Resource Policy. In summary a recommended legal framework to regulate acquirement of mineral waste, recognizing particularities of such processes, was presented.
    W artykule wykazano znaczenie wtórnych surowców mineralnych dla gospodarki oraz scharakteryzowano źródła ich pozyskania. Zwrócono uwagę na aspekty gospodarcze wykorzystania odpadów, podkreślono także znaczenie usunięcia składowisk dla poprawy stanu środowiska. W krótkim rysie historycznym wykazano ewaluację stanu prawnego dotyczącego gospodarki odpadami w Polsce i w UE. Przypomniano też wyniki dotychczasowych prac badawczych i inwentaryzacyjnych nad zagospodarowaniem odpadów mineralnych w Polsce. Omówiono procedury pozyskiwania wtórnych surowców mineralnych ze składowisk odpadów, a także z innych obiektów, niebędących w świetle przepisów prawa składowiskami odpadów. Zwrócono uwagę na konieczność uwzględnienia w procedurach postępowania na wydobywanie odpadów specyfiki pozyskiwania surowców mineralnych, w szczególności podkreślono konieczność wykonania odpowiednika dokumentacji geologicznej złoża, zaprojektowania sposobu eksploatacji i przeróbki wydobywanego materiału skalnego. Dla uporządkowania terminologii i uzupełnienia obowiązujących procedur postępowania dla wydobywania odpadów przedłożono postulat usankcjonowania prawnego pojęć: „antropogeniczne zasoby mineralne” oraz „antropogeniczne złoże”. Podkreślono konieczność zintensyfikowania prac nad kompleksową inwentaryzacją składowisk odpadów mineralnych w Polsce. Zasugerowano też konieczność podjęcia prac nad usankcjonowaniem roli i udziału wtórnych surowców mineralnych w Bilansie Zasobów Mineralnych Polski oraz ich znaczenia w polityce surowcowej kraju. W podsumowaniu zaproponowano procedurę postępowania dla wydobywania odpadów mineralnych, uwzględniającą dodatkowe elementy specyficzne dla procedur pozyskiwania surowców mineralnych.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 3; 101-110
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Surowce mineralne
    Mineral Resources
    Autorzy:
    Zieliński, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/142345.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Zakład Wydawniczy CHEMPRESS-SITPChem
    Tematy:
    surowce mineralne
    Raw Materials Initiative
    surowce nieenergetyczne
    Mineral Resources
    non-energy raw materials
    Opis:
    Gwałtowny rozwój społeczno-gospodarczy w XX w. został osiągnięty nie tylko dzięki postępom w nauce i technologii, lecz także niespotykanemu wcześniej zużyciu surowców. Problem dostaw surowców znalazł się więc w centrum uwagi ekip rządowych i środowisk przemysłowych. O ile jednak dyskusja o przyszłości surowcowej świata dotychczas koncentrowała się na surowcach energetycznych i organicznych (biomasie), to surowcom nieenergetycznym, takim jak minerały i metale, nie poświęcano równej uwagi. Sytuacja uległa zmianie dopiero w ostatnich kilkunastu latach, gdy uświadomiono sobie, że bez surowców mineralnych społeczeństwa uprzemysłowione i współczesne technologie byłyby niewyobrażalne. W tej sytuacji rodzi się obawa, czy rosnące zapotrzebowanie nie grozi wyczerpaniem zasobów i niedoborem surowców w najbliższej przyszłości. Niedobór surowców mineralnych jest szczególnie niepokojącym problem dla Unii Europejskiej, która jako całość jest wysoce zależna od importu minerałów metalicznych i metali potrzebnych w produkcjach high-tech. Komisja Europejska uruchomiła w 2008 r. program „Raw Materials Initiative”, który ustala zintegrowaną strategię w odpowiedzi na różne wyzwania wiążące się z dostępem do nienergetycznych surowców. W ramach strategii wytypowano surowce o wysokiej krytyczności zarówno z uwagi na ich znaczenie gospodarcze jak i ryzyko dostaw.
    The rapid socio-economic development in the twentieth century has been achieved not only through progress in science and technology, but also the never before seen consumption of raw materials. The problem of raw materials supply found itself in the spotlight of government teams and industrial environments. However, while the debate about the future of the world’s raw materials focused so far on energy raw materials and organic ones (biomass), non-energy raw materials, such as minerals and metals, did not receive equal attention. The situation changed only in the last dozen years, when it was realized, that without mineral resources, industrialized society and modern technologies would be unimaginable. Such a situation raises a concern that the growing demand does not threaten with resource depletion and deficiency of raw materials in the near future. Mineral resources deficiency is a particularly worrying problem for the European Union, which as a whole is highly dependent on imports of metallic minerals and metals necessary in high-tech productions. In 2008 The European Commission launched the „Raw Materials Initiative” program, which sets out an integrated strategy in response to various challenges in access to non-energy raw materials. As part of the strategy, raw materials of high criticality were selected, because of their economic importance as well as their supply risk.
    Źródło:
    Chemik; 2014, 68, 5; 429-446
    0009-2886
    Pojawia się w:
    Chemik
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykorzystanie złóż kopalin w Polsce a zagrożenia bezpieczeństwa surowcowego kraju
    Recent utilization of mineral deposits in Poland and threats to security of supply
    Autorzy:
    Nieć, M.
    Radwanek-Bąk, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074708.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    złoża kopalin
    bezpieczeństwo surowcowe kraju
    zagospodarowanie przestrzenne
    mineral deposits
    mineral raw materials supply security
    land use planning
    Opis:
    Possibilities of exploitation of a large part of mineral deposits appear limited by actual and planned land use and the related land ownership rights (especially in the case of opencast mining) and by various real and imaginary restraints resulting from landscape and environment protection. Such limitations make further development of existing basis of mineral raw materials rather doubtful. Therefore, they represent a threat for appropriate supply of mineral commodities and may be a barrier to future sustainable development. The major factor acting against the mining is a low social consciousness of importance of mineral commodities for covering everyday needs of a community, together with traditional vision of the mining as exclusively damaging natural environment. The protection of deposits for future development should be secured by a special Legal Act. The knowledge and reliable information on importance of mineral raw materials for everyday life and local and regional and country economy as well as of real impact of the mining on the environment and the modes of its remediation is indispensable for proper management of mineral deposits. Such knowledge should be disseminated properly in schools and by media in PR campaigns.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 7; 591-599
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Development of mining companies’ logistics schemes in the Baltic Sea area
    Modele rozwoju logistyki przedsiębiorstw górniczych w obszarze nadbałtyckim
    Autorzy:
    Eliseev, A.
    Shcherban, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/321962.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
    Tematy:
    mineral raw materials
    fertilizers
    Baltic Sea logistics for mineral raw material sand fertilizers
    rail road costs of raw materials transportation
    surowce
    nadbałtycka logistyka w zakresie surowców
    koszty transportu kolejowego
    Opis:
    In the article an analysis of conditions affecting the development of logistic chains from mining enterprises to Baltic Sea ports is presented. It include: logistic chain sand channels review, comparison of rail road delivery conditions, distances, mineral raw materials transshipment costs. Additionally, historical comparison of relationships between producers and ports in changeable inner and external politics of transit countries so as producing countries is established.
    W artykule przedstawiono analizę warunków, które wpływają na rozwój systemów logistyki w przedsiębiorstwach górniczych. Analiza ta zawiera: opis łańcuchów logistycznych dostawy piasku, porównanie warunków dostawy kolejowej, odległości transportu oraz koszty dostawy surowców drogą morską. Ponadto w artykule znajduje się historyczne porównanie powiązań między producentami a portami w warunkach zmiennej polityki wewnętrznej i zewnętrznej krajów tranzytowych.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2016, 91; 157-166
    1641-3466
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Potencjalne pułapki definicyjne ustawy prawo geologiczne i górnicze powstałe w wyniku rozwoju technik geologicznych i górniczych
    Potential traps bills definitions of geological and mining law created in response to the development of geological and mining technologies
    Autorzy:
    Szamałek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394009.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    złoże kopaliny
    prawo geologiczne i górnicze
    wydobycie kopalin
    mineral deposits
    geological and mining law
    mineral raw material extraction
    Opis:
    Szybki rozwój techniki geologicznej i górniczej umożliwia zagospodarowanie nowymi metodami dotychczas nie eksploatowanych zasobów złóż kopalin. Ustawowe uregulowania działalności geologicznej i górniczej powstają w długotrwałej procedurze stanowienia prawa i odnoszą się w większości przypadków do zjawisk wcześniej występujących w praktyce. Zazwyczaj ustawy nie odnoszą się do przyszłych zjawisk czy wydarzeń. Jest to naturalne. Stanowienie prawa jest ciągłym procesem dostosowania norm prawa do rzeczywistości. Wydaje się, że część nowych technik wydobycia, ale i poszukiwań, nie mieści się w obecnej definicji złoża kopaliny. Chodzi przede wszystkim o określenie, że złożem jest naturalne nagromadzenie skał i minerałów. W związku z tym przedstawiono propozycję nowego brzmienia definicji złoża kopaliny uwzględniającego uwarunkowania techniczne eksploatacji.
    The quick pace of development of geological and mining technologies allows exploring new, previously untapped mineral resources. Creating bills regulating geological and mining activities is a time-consuming process and in most cases refer to incurrent issues rather than the future. This is natural, since the role of law is to accommodate legal norms to ever changing realities. It appears that some new extraction and exploration techniques are not covered by the existing legal definition of mineral deposit, which states that a mineral deposit is "natural accumulation of rocks and minerals". Therefore, a proposition of a new definition, which acknowledges the recent developments in extraction technologies, is hereby presented.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2011, 81; 31-35
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obtaining of Functional Product by Mechanical Processing of Secondary Fish Raw Materials
    Produkcja produktu funkcjonalnego przez obróbkę mechaniczną wtórnych surowców ryb
    Autorzy:
    Fatykhov, Yuriy
    Ageev, Oleg
    Ivanov, Alexander
    Jakubowski, Marek
    Dutkievicz, Daniel
    Dowgiallo, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1811607.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    cod
    bone tissue
    secondary raw material
    mineral
    biologically active additive
    dorsz
    tkanka kostna
    surowiec wtórny
    minerał
    suplement diety
    Opis:
    The most competitive fish product is fresh or frozen fillets. The yield of the finished product is 40...50%. Waste from production is sent to livestock, birds for feeding and other purposes, as well as disposed of, which does not correspond to environmental safety. The bone components of fish are valuable secondary raw materials containing a wide range of macro nutrients and minerals. Their most rational use is to obtain biologically active additives on their basis. The object of research is cod bone tissue. The technology of obtaining a natural mineral additive from bone tissue is substantiated. After boiling, the bone tissue is cleared of muscle tissue, while the content of minerals remains high. Vacuum drying of the grinded product allows it to be stored for a long time without compromising its quality. The rational values for vacuum drying of bone waste are given. The conditions of storage of finely grinded mineral bone additive are considered. The ways of its rational industrial use as a biologically active additive are determined.
    Najbardziej konkurencyjnym rodzajem produktu rybnego jest świeży lub mrożony filet. W takim przypadku wydajność produktu końcowego wynosi 40...50%. Odpady z produkcji są kierowane na paszę dla zwierząt gospodarskich, ptaków i innych celów, a także są usuwane, co nie odpowiada bezpieczeństwu środowiska. Składniki kostne ryb są cennym surowcem wtórnym zawierającym bogate spektrum makroskładników i minerałów. Najbardziej racjonalnym zastosowaniem jest uzyskanie biologicznie aktywnych dodatków na ich bazie. Jako przedmiot badań wybrano tkankę kostną dorsza. Technologia uzyskiwania naturalnego suplementu mineralnego z tkanki kostnej jest uzasadniona. Po ugotowaniu tkanka kostna uwalnia się od tkanki mięśniowej, a zawartość minerałów pozostaje wysoka. Suszenie próżniowe pokruszonego produktu pozwala przechowywać go przez długi czas bez pogorszenia wskaźników jakości. Podano racjonalne wartości parametrów suszenia próżniowego odpadów kostnych. Uwzględniono warunki przechowywania drobno zmielonych mineralnych suplementów kostnych. Określono sposoby jego racjonalnego zastosowania przemysłowego jako biologicznie aktywnego dodatku.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2020, Tom 22, cz. 1; 51-59
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja metodyki gromadzenia danych o obrotach surowcami mineralnymi w Polsce przy bilansowaniu zasobów złóż kopalin
    Data on mineral raw materials trade turnover – evolution of methodology
    Autorzy:
    Tymiński, M.
    Szuflicki, M.
    Malon, A.
    Szamałek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849684.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    surowce mineralne
    eksport
    import
    saldo
    bilans
    mineral raw materials
    export
    balance
    Opis:
    W publikacji zaprezentowano historię gromadzenia danych, dotyczących polskiego eksportu i importu surowców mineralnych, przy okazji bilansowania zasobów złóż kopalin. Na podstawie archiwalnych wydań publikacji, obecnie zatytułowanej „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce”, zgromadzone w Państwowym Instytucie Geologicznym-Państwowym Instytucie Badawczym (PIG-PIB), prześledzono metodykę zbierania informacji z zakresu obrotów handlowych surowcami. Przytoczono instytucje odpowiedzialne za gromadzenie danych oraz ich dostarczanie, nazwiska redaktorów naczelnych publikacji oraz autorów części dotyczącej obrotów handlowych z kolejnych lat, dzięki którym dane były corocznie prezentowane. Omówiono zakres informacji oraz sposób ich prezentacji. Ze względu na to, iż początek zbierania danych sięga lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, a od tego momentu ogromnym zmianom ulegała sytuacja ekonomiczna zarówno w Polsce jak i na świecie, to właśnie te czynniki gospodarcze i finansowe – rosnąca liczba partnerów handlowych, zmiany sposobu rozliczania transakcji czy zmiany walut – w największym stopniu determinowały kolejne modyfikacje danych. Przez ponad pół wieku w znaczący sposób zwiększył się zakres danych, zmieniało się ich źródło, ale także metodyka przedstawiania – znacznie większy nacisk położono z czasem na obrazowanie zmian w obrotach handlowych w dłuższej perspektywie czasowej i nie tylko dla eksportu i importu, ale także salda obrotów handlowych. Saldo obrotów zostało potraktowane jako wyraźne odzwierciedlenie tendencji i sytuacji w całym krajowym sektorze surowcowym, ale także sytuacji w gospodarce surowcami mineralnymi na świecie. Z tego też względu w publikacji przeanalizowano również tendencje w obrotach handlowych surowcami mineralnymi w Polsce w minionych 30 latach, zarówno jeśli chodzi o eksport i import, jak i saldo obrotów. Na wykresach zaprezentowano zmiany nie tylko w aspekcie tonażu, ale też wartości wymiany handlowej dla ogółu surowców oraz poszczególnych ich grup – surowców energetycznych, metalicznych, chemicznych i skalnych. Zwrócono też szczególną uwagę na surowce, które w największym stopniu determinują saldo wymiany handlowej w tym sektorze w Polsce.
    The article presents the history of collecting data on mineral raw materials export and import in Poland and balancing mineral raw materials resources. The methodology of gathering data was analyzed on the basis of the publication “The Balance of Mineral Resources Deposits in Poland”. This is the current title of the yearbook, the back issues of which are collected in the Polish Geological Institute-National Research Institute headquarters. During the last decades the institutions responsible for collecting and delivering data have changed and they were cited in the article along with the names of general editors of the publication and the authors of the chapter devoted to the exports and imports. As a result, data on mineral raw materials international trade have been presented every year. Moreover, the scope of data and the manner of their presentation were covered in the article. The information on Polish export and import of mineral raw materials has been compiled since the 1960s. Significant changes took place for more than 50 years not only within Polish but also in the world economy, and these economic conditions – the growing number of trade partners, changes in accounting for commodities or currency changes – were the main factors influencing the successive conversions of data presentations. The range of data grew significantly, the source of data altered several times and the methodology of data presentation changed a lot. Over time, there were data presented in longer hindsight and not only on exports and imports but also on the turnover balance. The balance is treated as a reflection of the domestic mineral raw materials sector and of a situation in world mineral economy. Thus, tendencies in the trade turnover have been presented for the last 30 years, for export, import and balance. Graphs were also included in the article showing such changes in relation to the value and magnitude of the trade turnover for all mineral resources and for particular groups – energy, metallic, chemical and rock raw materials. The most important raw materials – in terms of affecting the total balance in Poland – were also specified in the article.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 1; 41-54
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Określenie surowców kluczowych dla polskiej gospodarki
    Designation of key raw materials for the Polish economy
    Autorzy:
    Radwanek-Bąk, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394113.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    surowce kluczowe
    baza zasobowa
    zapotrzebowanie na surowce mineralne
    polityka surowcowa
    key raw materials
    mineral resources
    commodity demand
    mineral policy
    Opis:
    Identyfikacja surowców kluczowych jest jednym z podstawowych elementów wyjściowych przy planowaniu polityki surowcowej państwa. Z drugiej strony nie jest ona w pełni możliwa bez uprzedniego określenia priorytetów gospodarczych kraju w długoletniej perspektywie czasowej. Dotyczy to zwłaszcza określenia nowych pól działalności przemysłowej. Zachodzi tu sprzężenie zwrotne. Ustalenie listy surowców kluczowych wymaga więc współdziałania i wzajemnych konsultacji przedstawicieli różnych szczebli decyzyjnych. Wyznaczenie surowców kluczowych powinno służyć optymalizacji obecnej i przyszłej ich podaży dla zagwarantowania prognozowanego popytu, wynikającego z potrzeb społeczeństwa. Powinno więc skutkować dalszymi działaniami, umożliwiającymi realizację tego celu. Należą do nich: zagwarantowanie dostępności obszarów udokumentowanych i spodziewanych złóż dla ich gospodarczego wykorzystania w przyszłości, racjonalna gospodarka zasobami kopalin, wspieranie badań geologicznych dla odnowienia lub zwiększenia krajowej bazy zasobowej, promowanie i rozwój polskich badań geologicznych i ekspansji wydobywczej poza granicami kraju, zapewnienie stabilnych dostaw surowców deficytowych z importu, wspieranie rozwoju nowoczesnych technologii eksploracji, wydobycia i przetwórstwa surowców pierwotnych oraz efektywnego odzysku surowców wtórnych i odpadowych. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja propozycji listy surowców kluczowych dla polskiej gospodarki. W tym celu wykonano kompleksową analizę geologiczno-gospodarczą, wyodrębniając następujące kryteria: potencjał zasobowy kraju (udokumentowane złoża kopalin i obszary perspektywiczne oraz prognostyczne), możliwości wykorzystania surowców wtórnych i odpadowych, średnia wielkość rocznego zużycia poszczególnych surowców i jego tendencje w perspektywie roku 2030 w odniesieniu do zużycia krajowego i tendencji światowych oraz krytyczność surowców według klasyfikacji UE z 2014 r. Proponowana lista dwudziestu pięciu surowców jest listą zbilansowaną, reprezentującą wszystkie wyróżnione wcześniej aspekty znaczenia gospodarczego surowców w Polsce.
    Identification of critical mineral raw materials is one of the basic elements of planning the raw materials policy. On the other hand, it is not fully possible without first determining the economic priorities of the country in the long term. This applies in particular to the identification of new fields of industrial activity. Feedback occurs here. Determination of the list of critical raw materials therefore requires cooperation and mutual consultation of representatives of various decision-making levels. The determination of critical raw materials should serve to optimize their current and future supply to ensure the projected demand, resulting from the needs of society. It should therefore result in further action, allowing the realization of this goal. These include: ensuring the availability of areas documented and expected deposits for their economic use in the future – protection of deposits and deposit areas, rational management of mineral resources, to support geological research for the renewal or increase of a domestic resource base, promotion and development of Polish geological and mining expansion abroad, ensuring a stable supply of deficit raw materials with imports, supporting the development of modern technology, exploration, mining and processing of raw materials and the efficient recovery of recyclable materials and waste. The purpose of this article is to propose a list of the key raw materials to the Polish economy. To achieve this aim, a comprehensive analysis of geological and economic factors was made, with the following components of the assessment: mineral potential of the country (recognized deposits and perspective areas), the possibility of using secondary raw materials and waste, raw materials consumption and demand – now and in the perspective of 2030, taking macroeconomic factors and the criticality of raw materials according to the 2014 EU evaluation into account. The proposed list of twenty-five raw materials is balanced. It represents all aspects of the economic importance of raw materials.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 96; 241-254
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ochrona złóż kopalin w planach zagospodarowania przestrzennego w świetle prawa geologicznego i górniczego - uwagi de lege lata i de lege ferenda
    Mineral deposits protection in area development plan, under the geological and mining law - comments de lege lata and de lege ferenda
    Autorzy:
    Kostka, E. A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/169328.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    ochrona złóż kopalin
    zagospodarowanie przestrzenne
    prawo geologiczne i górnicze
    surowce mineralne
    złoża kopalin
    mineral deposit protection
    spatial development
    geological and mining law
    mineral raw materials
    mineral deposits
    Opis:
    Kształtowanie polityki przestrzennej, zarówno na szczeblu gminnym, wojewódzkim czy dotyczące całego kraju, powinno uwzględniać postulat ochrony złóż kopalin. W praktyce obowiązujące aktualnie regulacje nie zawierają instrumentów umożliwiających skuteczne wyegzekwowanie uwzględnienia tego postulatu, co w konsekwencji uderza w gospodarkę surowcową kraju. Artykuł ma na celu prezentację problemu ochrony złóż kopalin w planach zagospodarowania przestrzennego w świetle Prawa geologicznego i górniczego.
    Development of spatial policy, both at the municipal or voievodeship level, as well as for the whole country, should comply the requirement of mineral deposits protection. In practice, the current applicable regulations do not contain instruments to effective execution this postulate, what has impacts on the national mineral security. The present paper faces the issue of protection of mineral deposits in area development plan, under the Geological and Mining Law.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2014, 55, 2-3; 25-31
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezpieczeństwo surowcowe w Polsce w zakresie mineralnych surowców nieenergetycznych
    Raw materials security in Poland in the field of non-energy minerals
    Autorzy:
    Pietrzyk-Sokulska, E.
    Kulczycka, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/169247.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    polityka surowcowa
    Europejska Inicjatywa Surowcowa
    bezpieczeństwo surowcowe
    mineral policy
    EU Raw Materials Initiative
    raw materials security
    Opis:
    W komunikacie z 2008 r. Inicjatywa na rzecz surowców – zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia nowych miejsc pracy Komisja określiła cele i zadania zintegrowanej strategii UE w dziedzinie surowców. Przedstawione działania mają na celu przede wszystkim wprowadzenie rozwiązań umożliwiających zapewnienie równych szans dostępu do surowców w państwach trzecich; wspieraniu stabilnych dostaw surowców ze źródeł europejskich oraz efektywnego gospodarowania zasobami i promowania recyklingu w celu ograniczenia zużycia surowców pierwotnych w UE oraz zmniejszenia względnej zależności od surowców. Dla ich realizacji zatwierdzono Strategiczny Plan Wdrożeniowy Europejskiego Partnerstwa Innowacji w dziedzinie surowców. Przedstawiciele zarówno polskiego rządu jak i przemysłu biorą udział w posiedzeniach grup roboczych odpowiedzialnych za realizację tych działań. Równocześnie w Polsce rola przemysłu mineralnego i jego wpływ na polską gospodarkę jest szeroko omawiana na konferencjach organizowanych przez instytucje naukowe, przemysł i organizacje pozarządowe. W dyskusjach podkreśla się między innymi potrzebę tworzenia spójnych dokumentów dotyczących polskiej strategii w zakresie surowców. W efekcie dokument pt. Założenia do Planu działań na rzecz bezpieczeństwa Polski w zakresie surowców nieenergetycznych został opublikowany przez Ministerstwo Gospodarki w czerwcu 2014 r. W referacie przedstawiono również wyniki i wnioski z dyskusji dotyczącej bezpieczeństwa surowcowego Polski i UE prowadzonych podczas serii konferencji, w których uczestniczyli przedstawiciele rządu, sejmu, europarlamentarzyści, przedstawiciele nauki, przemysłu, organizacji pozarządowych.
    In the 2008 communication “The raw materials initiative — meeting our critical needs for growth and jobs in Europe”, the Commission defined aims and tasks for an integrated strategy for the EU in the field of raw materials. The activities are primarily aimed at introducing solutions to ensure equal opportunities for access to resources in third countries, fostering sustainable supply of raw materials from European sources and resource efficiency and promote recycling to reduce the consumption of primary raw materials in the EU and reduce the relative import dependence. To fulfill this activities the Strategic Implementation Plan (SIP) of the European Innovation Partnership on Raw Materials was approved. Representative both from Polish government and industry participated in the working group for implementation these activities. Also in Poland the role of mineral industry and its impact on Polish economy has been widely discussed on conferences organized by scientific organizations, industries and NGOs. They emphasis among other the need for creation coherent documents concerning Polish raw material strategy. As a result the Assumptions to Plan on the safety action for Polish non-energy raw materials was published by the Ministry of Economy in June 2014. The results and conclusions from series of conferences and discussion among participants representing Polish and EU Parliaments, government, sciences, industries, NGOs, how to ensure the sustainable supply of raw materials for Polish and EU industry are presented in the paper.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2015, 56, 1; 17-25
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowe dane o kaolinie ze złoża łupków kwarcytowych Jegłowa
    Kaolin from Jegłowa sericite-quartz schists deposit - new data
    Autorzy:
    Speczik, S.
    Gąsiński, A.
    Konopka, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394789.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    kaolin
    kopaliny towarzyszące
    warstwy z Jegłowej
    associated mineral raw material
    Jegłowa beds
    Opis:
    Unikalnemu w skali światowej złożu łupków kwarcytowych Jegłowa towarzyszą między innymi kopaliny kaolinowe. W ciągu ostatnich lat złoże było eksploatowane z różną intensywnością i w innych kierunkach, zostały odsłonięte nowe partie kopaliny głównej i kopalin towarzyszących. W odsłoniętych fragmentach złoża mogły zachodzić pewne niekorzystne zmiany jakościowe dotyczące w szczególności surowca kaolinowego. Stąd zaistniała potrzeba ponownego, precyzyjnego udokumentowania jakości kaolinu z tego złoża. W niniejszej pracy zaprezentowano badania nad składem chemicznym metodą fluorescencji rentgenowskiej (XRF), składem mineralnym metodą proszkowej dyfrakcji rentgenowskiej (XRD) i analizy termicznej (TG+DTA), charakterystyką uziarnienia metodą dyfrakcji światła laserowego (LD-PSA) oraz barwą i parametrami technologicznymi surowca kaolinowego z Jegłowej. Badania prowadzono nad uzyskaną po szlamowaniu frakcją technologicznie uzasadnioną. Wyniki badań wskazują, że szlamowany kaolin z Jegłowej jest surowcem bardzo wysokiej jakości, o charakterze niemal wyłącznie kaolinitowym. Jedyną niekorzystną cechą, wymagającą korekty jest stosunkowo niska wytrzymałość na zginanie. Nie stwierdzono również, by długa ekspozycja fragmentów złoża na warunki atmosferyczne obniżyła w znaczący sposób parametry jakościowe kopaliny kaolinowej. Niezwykle korzystną cechą jest bardzo mała zmienność jakości tej kopaliny. Wskazano również możliwe dziedziny aplikacji kopalin kaolinowych ze złoża łupków Jegłowa: przemysł ceramiczny, gumowy, papierniczy i kosmetyczny. Sugeruje się, by prowadzić dalej badania w kierunku rozpoznania złoża łupków kwarcytowych i obszarów do niego przylegających pod kątem zawartości kopaliny kaolinowej. Znalezienie nowych pokładów, gniazd i soczew kaolinów, przy założeniu małej zmienności parametrów jakościowych surowca i dużego uzysku kaolinu szlamowanego, może uczynić eksploatację tego surowca opłacalną.
    The unique refractory schists from Jegłowa deposit are accompanied, among others, by kaolin raw material. The deposit was exploited with various intensity and in different directions within last years. The new locations of minerals were uncovered. Alteration processes could change the quality of uncovered raw materials, what is especially important for kaolins. Thus there was a need to precisely investigate the quality of kaolins from Jegłowa beds. In this paper we present data on the mineral composition (X-Ray Diffraction and Differentia Thermal Analysis data) and chemical composition (X-Ray Fluorescence data) of the raw kaolin material. Also technological properties of kaolins were examined. All the analysis were carried out on the washed raw kaolin material. It was shown, that washed kaolin from Jegłowa has very high quality and kaolinite is almost its only mineral component. The possible fields of the application of this material were showed. The only unfavorable property of this material is its low dry strength. It has to be corrected by means of special additives. It was show that exposure of kaolin beds to atmospheric conditions in open-pit mine has no significant influence on the quality of this material. The low variability of the quality of washed kaolins from Jegłowa is a very favorable feature of the deposit. Washed kaolin from Jegłowa can be successfully using as a raw material for ceramics, rubbers, cosmetics and paper industry. It is suggested that finding of new lenses, veins and nests of kaolin near to Jegłowa deposit can make profitable exploitation of this raw material, taking high content of kaolin after washing and low variability of this material into account.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2010, 79; 233-244
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasoby kopalin Polski w aspekcie oceny surowców krytycznych Unii Europejskiej
    Mineral resources of Poland in the aspect of the assessment of critical minerals to the European Union Economy
    Autorzy:
    Radwanek-Bąk, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216549.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    polityka surowcowa
    Unia Europejska
    surowce krytyczne
    mineral policy
    European Union
    critical raw materials
    Opis:
    Zabezpieczenie podaży surowców mineralnych w Unii Europejskiej stało się w ostatnich latach jednym z priorytetowych celów działań Komisji UE, Służb Geologicznych i licznych ośrodków badawczych. Po latach zaniedbań w tym kierunku, dostrzeżono wagę rosnącego deficytu surowcowego krajów Europy oraz płynące stąd zagrożenia dla konkurencyjności jej gospodarki w stosunku do dynamicznie rozwijających się gospodarek Chin, Indii oraz innych krajów, głównie azjatyckich. Dało to asumpt dążeniom do stworzenia nowej, wspólnej polityki surowcowej Unii Europejskiej głównie w zakresie surowców nieenergetycznych. Jednym z punktów wyjścia do tych działań jest ocena potencjału surowcowego krajów Unii Europejskiej oraz identyfikacja tzw. surowców krytycznych, niezbędnych dla harmonijnego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz postępu technologicznego. Niniejsze opracowanie przedstawia syntetyczną prezentację i omówienie wyników prac prowadzonych w tym zakresie w ramach działalności Inicjatywy ds. Podaży Surowców Mineralnych, skupiając się na prezentacji na tym tle naszej, krajowej bazy surowcowej i oceny jej atrakcyjności jako źródła surowców krytycznych dla UE. Analizę krytyczności wykonano opierając się na trzech grupach kryteriów: gospodarczo-ekonomiczne skutki ograniczenia podaży, ryzyko ograniczenia (zachwiania lub przerwania) podaży oraz ryzyko środowiskowe, związane z ograniczeniami możliwości produkcji w poszczególnych krajach, wynikającymi z wymogów ochrony środowiska naturalnego. Dla ilościowej ich oceny skonstruowano trzy zagregowane wskaźniki, zaś do prognozowania przyjęto 10-letni horyzont czasowy. Do analiz stopnia krytyczności wytypowano 41 najważniejszych i najszerzej wykorzystywanych surowców mineralnych. Dotychczasowe badania pozwoliły na wstępny ich podział na trzy grupy. Za krytyczne dla gospodarki Unii Europejskiej uznano 14 surowców o ważnym znaczeniu ekonomicznym, tj.: antymon, beryl, kobalt, fluoryt, gal, german, grafit, ind, magnez, niob, platynowce, pierwiastki ziem rzadkich, tantal i wolfram. Charakteryzują się one bardzo wysokim ryzykiem niedoboru podaży, co wynika z ograniczonej ilości źródeł ich pochodzenia i podaży, zdominowanej przez kilka krajów, w szczególności Chiny. Ryzyko utraty płynności podaży tych surowców wzmaga niski stopień wykorzystania surowców wtórnych i niewielka skala substytucji. Większość spośród wskazanych surowców jest niezbędnych dla rozwoju nowych technologii. Pozostałe surowce są również, choć w mniejszym stopniu, zagrożone deficytem. Ich znaczenie ekonomiczne jest duże, ale są w mniejszym stopniu niezbędne dla rozwoju nowych technologii. W odniesieniu do przedstawionych surowców krytycznych dla gospodarki Unii Europejskiej, Polska nie może stanowić jej zaplecza surowcowego. Kraj nasz nie posiada odpowiedniej bazy surowcowej, nie prowadzi własnej ich produkcji, a zapotrzebowanie pokrywane jest - i jak wskazują prognozy na najbliższe lata - będzie pokrywane importem. Spodziewany jest natomiast wzrost roli naszego kraju jako producenta gotowych wyrobów na bazie dostarczonych z zewnątrz podzespołów i elementów. Omawiane surowce trudno też zaliczyć do krytycznych dla gospodarki naszego kraju, gdyż jak dotychczas nie rozwinięto bazujących na nich gałęzi przemysłu. Mają więc one obecnie ograniczone znaczenie gospodarcze. Harmonijny i zrównoważony rozwój kraju i wykorzystanie wysokiego potencjału ludzkiego domagają się rozwoju własnych innowacyjnych technologii opartych na imporcie oraz własnej produkcji surowców zaliczanych do krytycznych. Ewentualne szersze wykorzystanie skromnego potencjału surowcowego Polski w zakresie kopalin będących źródłem surowców krytycznych może nastąpić dopiero w dłuższym, około 20-letnim horyzoncie czasowym. Za najbardziej prawdopodobne działania w tym zakresie należy uznać udostępnienie złoża rud Mo-W-Cu Myszków oraz intensyfikację poszukiwań podobnych złóż.
    The assurance of future raw materials supply to the EU mineral industry has become, in recent years, one of the priority tasks of the EU Commission, geological surveys and several research centers. After many years of negligence, the problem of developing supply risk of many raw materials in Europe has been perceived, along with the menace to the EU economy competitiveness coming from dynamically developing countries such as China, India and others - basically of Asian origin. This has initiated a new mineral policy within the EU zone, referring mainly to non-fuels. One of the starting points for this activity has become the assessment of the EU mineral resources potential and identification of the raw materials that are critical for the harmonious and sustainable development and technological progress. The paper briefly presents the results of research work focused on the critical raw materials assessment, which were conducted by the Initiative for the Raw Materials Supply. Its core is the presentation of Polish mineral reserve base and its potential as a possible source of critical raw materials for the European Union. The criticality analysis was based on three categories, i.e.: economic consequences of the supply limitation, supply risk of reduction (fluctuation or disruption), and environmental risk referring to countries with weak environmental performance in order to protect the environment that jeopardize the supply of raw materials to the EU. For their quantitative assessment there were proposed three aggregated indices, while for the forecast purposes - 10-year period. The criticality ratio was determined for the 41 most important and most frequently used raw materials. On the grounds of the research made up to now, these raw materials were preliminary divided into three groups. As a critical to the EU economy, 14 raw materials of major economic importance were discriminated, i.e.: antimony, beryllium, cobalt, fluorite, gallium, germanium, graphite, indium, magnesium, niobium, PGM, rare earths, tantalum, and tungsten. They are characterized by high supply risk, which is mainly due to limited number of their sources - dominated by a few countries, in particular China. The risk of supply disruptions is boosted by low rate of utilization of secondary sources, and limited scale of substitution as well. The majority of the above-mentioned raw materials are crucial for the new technologies development. The remaining minerals arealso - though to a lesser extent - imperiled with a supply deficit. Despite they are also of economic importance, their indispensability for the advanced technologies development is relatively smaller. Taking into account the raw materials that are critical for the European Union economy, Poland cannot be considered as its resource base. The source of these raw materials are not only scarce in Poland, but also they are not produced, and their demand is now - and according to forecasts is going to be in the future - met by imports. However, the role of our country as a manufacturer of finished products from components of foreign origin is anticipated to increase. The raw materials in question are not considered exactly critical for Polish economy, as any industrial branch based upon their utilization has emerged so far. Therefore, they are of limited economic importance. Presumable utilization of very limited sources of above-mentioned critical raw materials in Poland could be anticipated in a perspective of at least 20 years. The most probable in this respect are the following: opening out the new Mo-W-Cu ore deposit Myszków, and the promotion of exploration works for similar deposits.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2011, 27, 1; 5-19
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Minerals 4EU – Europejska sieć informacyjna zaopatrzenia w surowce mineralne” – jeden z wiodących projektów komisji europejskiej ostatnich lat
    “Minerals 4EU – European Sustainable Minerals Intelligence Network” – one of European Commission’s leading projects of recent years
    Autorzy:
    Radwanek-Bąk, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075513.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    minerały 4EU
    surowce mineralne
    złoża kopalin
    prawo geologiczne
    prawo górnicze
    Minerals 4EU
    mineral raw materials
    mineral deposits
    geological law
    mining law
    Opis:
    In2013–2015, the PGI-NRI participated in the implementation of one of the leading projects of EU raw materials in recent years, Minerals4EU – European Information Network on mineral raw materials. Its goal was to create the first European-scale complex and a public information network of mineral raw materials that would work in a continuous system after the completion of the project. The scope of information gathered in the network and updated on a regular basis includes data on: production, trade, demand and market conditions in the field of primary and secondary minerals. The project partners were the teams representing geological surveys of 27 European countries and several specialized research institutes. PGI-NRI actively participated in two of the six workpackages of task forces, also helping the other ones. Apart from presenting the project tasks and the effects of its implementation the publication presents in a synthetic way the results of research on the condition of availability of mineral deposits in the European Union countries, carried out by the author in the preparation of foresight on raw materials for Europe. During the study, the main causes of restrictions in accessibility of mineral deposits were identified and their trends were rated and described, pointing out to the necessary actions and measures, using the examples of good practice in this area. The studies are important, cognitive and applicable
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 7; 458--463
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stare hałdy w Sudetach – nowa geobaza Państwowego Instytutu Geologicznego
    Old heaps in the Sudetes Mts. – a new geodatabase of the Polish Geological Institute
    Autorzy:
    Sroga, C.
    Mikulski, S. Z.
    Bobiński, W.
    Adamski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972410.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    baza danych
    mineralne surowce odpadowe
    Sudety
    database
    waste mineral raw materials
    Sudetes Mts.
    Opis:
    Od końca 2017 roku na portalu internetowym Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB dostępna jest Geobaza HAŁDY. Zawiera ona informacje i dane o mineralnych surowcach odpadowych zgromadzonych na starych hałdach, składowiskach przemysłowych i w osadnikach poeksploatacyjnych, z terenu polskiej części Sudetów. W artykule przedstawia się rodzaje danych i informacji zawarte w geobazie oraz metodykę ich gromadzenia. W rezultacie czteroletnich prac badawczych, zwiadu terenowego, kwerendy archiwów i geologicznych badań podstawowych zinwentaryzowano 445 obiektów dawnego górnictwa i przetwórstwa kopalin. Są to 403 hałdy kopalniane, 16 osadników przemysłowych, 23 składowiska i 3 zwałowiska zewnętrzne. Głównie są to obiekty po górnictwie węgla kamiennego i rud metali, w tym pouranowe. Największe możliwości gospodarczego wykorzystania odpadów wiążą się z mułami węglowymi, zgromadzonymi w osadnikach zlikwidowanego Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Do łatwego wykorzystania jest również materiał z kamiennych hałd po górnictwie rud polimetali, żelaza i fluorytu. Wciąż otwarta pozostaje kwestia gospodarczego wykorzystania odpadów poflotacyjnych rud miedzi, czy też odzysku metali (w tym złota) z hałd górnictwa arsenowego. Ograniczeniem jest tu efektywność technologii odzysku metali oraz obostrzenia środowiskowe. Część obiektów znajduje się na terenach chronionych, co wyklucza możliwość zagospodarowania odpadów. Niektóre składowiska i hałdy powinny być starannie zrekultywowane i objęte monitoringiem środowiskowym, ze względu na ich szkodliwe oddziaływanie na komponenty środowiska.
    As of the spring of 2017, the HAŁDY Database is available on the Polish Geological Institute – NRI website. The geodatabase contains information and data on waste mineral raw materials collected on old heaps, 148 industrial waste stock-piles and in post-mining settlers, from the Polish part of the Sudety Mountains. The article presents the types of data and information contained in the geodatabase and the methodology for their collection. As a result of four-year research works, field reconnaissance, archives and geological basic research, 445 objects of former mining and mineral processing were inventoried. There are 403 mine heaps, 16 industrial settlers, 23 stock-piles and 3 external dumps. These are mainly objects after coal mining and metal ores, including post-uranium. The greatest opportunities for the economic use of waste are associated with coal sludge accumulated in settlers of the liquidated Lower Silesian Coal Basin. The material from stone heaps after polymetallic, iron and fluorite ore mining is also easy to use. The issue of the economic use of post-flotation copper ore waste or the recovery of metals (including gold) from dumps of arsenic mining remains open. The limitation here is the efficiency of metal recovery technologies and environmental restrictions. Some of the objects are located in protected areas, which excludes the possibility of waste management. Some stock-piles and heaps should be carefully reclaimed and covered by environmental monitoring, due to their harmful impact on environmental components.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 106; 147-161
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The changes in the structure of mineral raw materials needs in Poland between 2011−2015
    Zmiany struktury zapotrzebowania na surowce mineralne w Polsce w latach 2011–2015
    Autorzy:
    Lewicka, E.
    Burkowicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216848.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    mineral raw materials
    foreign trade
    trade balance
    surowce mineralne
    handel zagraniczny
    saldo obrotów
    Opis:
    An assessment of current demand for mineral raw materials in the domestic economy as well possibilities to satisfy the needs of the industry has been performed for the period 2011–2015 on the basis of estimated values and volumes of their consumption, as well as indices of the share of importation in the consumption and percentage of production sold abroad. Domestically consumed mineral raw materials have been assigned to groups corresponding to the main way of their usage, distinguishing: fuels, metallic, ceramic, chemical, construction, and others. Complementary to the presented demand-supply relations are trade balances of selected commodities. Analysis of available statistical data showed that the demand for substantial number of mineral raw materials in Poland has been met by imports and this probably will be continued in future. The reasons for Poland’s sustained import dependency of mineral raw materials is the lack or insufficient reserve base, as well as low quality of raw materials available from deposits occurring in the country. The exceptions are construction raw materials and some ceramic ones, as well minerals exported in significant qualities (e.g.: refined copper, silver, zinc, sulphur, lead raw materials, or selenium), for which it can be stated that their domestic supplies may fully satisfy the demand of the national economy. On the other hand, the scale of utilization of such fuels as hard coal and lignite, which represent very significant item in Poland’s total energy mix, may be greatly reduced in the light of EU directives aimed at restricted use of these fossil fuels. The possible alternative is development of the use of renewable energy sources, while in the case of metals - improved recycling of scrap and metal-bearing wastes.
    Ocenę obecnych potrzeb surowcowych gospodarki krajowej oraz możliwości ich zaspokojenia przeprowadzono dla okresu 2011–2015 na podstawie analizy wielkości i wartości zużycia, a także wskaźnika udziału importu w zapotrzebowaniu oraz odsetka produkcji przeznaczanej na eksport. Poszczególne surowce mineralne będące przedmiotem krajowej konsumpcji przyporządkowano do grup odpowiadających ich głównemu kierunkowi użytkowania, wyróżniając surowce: energetyczne, metaliczne, ceramiczne, chemiczne, budowlane oraz inne. Uzupełnienie przedstawionych relacji popytowo-podażowych stanowią salda obrotów wybranymi surowcami mineralnymi. Analiza danych statystycznych wykazała, że zapotrzebowanie na znaczną część surowców mineralnych w Polsce jest i przypuszczalnie będzie musiało być zaspokajane importem. Powodem utrzymującego się uzależnienia od zagranicznych dostaw jest brak lub niewystarczająca baza zasobowa, a także niska jakość kopalin w złożach występujących na terenie kraju. Jedynie w przypadku większości surowców budowlanych i części ceramicznych, a także surowców stanowiących przedmiot znaczącej sprzedaży zagranicznej (np. miedź elektrolityczna, srebro, cynk, siarka, surowce ołowiu, czy selen), można stwierdzić, że ich rodzima podaż w pełni zaspokaja potrzeby krajowej gospodarki. Natomiast skala użytkowania surowców energetycznych, takich jak węgiel kamienny i brunatny, które zajmują istotną pozycję w tzw. miksie energetycznym Polski, w świetle unijnych dyrektyw zmierzających do ograniczania stosowania paliw stałych, może ulec ograniczeniu. Alternatywą jest rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a w przypadku metali – intensyfikacja recyklingu złomów i odpadów metalonośnych.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 4; 5-27
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prasy walcowe w przeróbce surowców mineralnych
    High-pressure grinding roll devices in mineral raw materials processing
    Autorzy:
    Naziemiec, Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/392372.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
    Tematy:
    surowiec mineralny
    przeróbka
    rozdrabnianie
    prasa walcowa
    mineral raw material
    processing
    grinding
    roller press
    Opis:
    W artykule opisano proces rozdrabniania w wysokociśnieniowych prasach walcowych. Szczególną uwagę poświęcono metodom określenia maksymalnego ciśnienia wywieranego na prasowany materiał. Przedstawiono teoretyczne rozważania zmierzające do określenia wielkości strefy, w której zgniatany materiał znajduje się pod największym ciśnieniem. Równocześnie zaprezentowano niektóre wyniki prób rozdrabniania przeprowadzonych w laboratoryjnej prasie walcowej i rezultaty przemysłowych badań pras walcowych. Dla kruszyw uzyskanych z prasy walcowej oznaczono skład ziarnowy, zawartość ziaren nieforemnych i odporność na rozdrabnianie. Prasy walcowe charakteryzują się niską energochłonnością procesu rozdrabniania i posiadają wiele zalet technologicznych. Wykorzystywane są szczególnie w procesach rozdrabniania surowców zwięzłych (rudy, klinkier) i w produkcji mączek wapiennych gruboziarnistych. W procesach produkcji kruszyw grubych prasy są jednak nieprzydatne, gdyż powodują one obniżenie odporności na rozdrabnianie uzyskiwanego kruszywa.
    The article discusses the comminution process in the high-pressure grinding roll devices. A particular attention was paid to the method of determining the real operating pressure existing in the layer of compacted material in press. Theoretical considerations aimed at determining the size of the zone in which the crushed material is under the highest pressure value, were presented. At the same time selected results of crushing tests in laboratory scale as well as plant grinding results were also presented. For aggregates obtained from the roller press a particle size composition, content of irregular particles and grindability were determined. Roller press units are characterized by low energy consumption of the grinding process and have a number of other technological advantages. They are beneficial especially in concise raw materials (like ores, clinker) comminution operations and the production of limestone coarse flours. They are, however, useless in the processes of coarse aggregate production, because they cause decreasing of grindability of the obtained aggregate.
    Źródło:
    Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2013, R. 6, nr 14, 14; 7-16
    1899-3230
    Pojawia się w:
    Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Current Issues of Processing and Industrial Utilization of Chalcedonite
    Problemy przetwarzania i przemysłowego wykorzystania chalcedonitu
    Autorzy:
    Naziemiec, Z.
    Pichniarczyk, P.
    Saramak, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/317852.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
    Tematy:
    chalcedonit
    kruszywa mineralne
    przeróbka surowców mineralnych
    chalcedonite
    aggregates
    mineral processing of raw materials
    Opis:
    Chalcedonite is a natural siliceous sedimentary rock. The only chalcedonite mine located in Poland is in Inowłódz, where an open cast exploitation of “Teofilów” deposits is carried out. Chalcedonite mineral from this deposit is characterized by high changeability in lithology and conciseness. [Tchórzewska D. 1997]. Chalcedonite, as an unique raw material he has been the subject of many studies. Its multiple applications include road and building industry, sanitary engineering (filtration material in wastewater treatment and drinking water purification) and cement industry. This article highlights the particularly significant problems of its processing, connected with separation of various density fraction in a jig and the most important current and new directions for its utilization as a component of concrete mix.
    Chalcedonit jest naturalną krzemionkową skałą osadową. Jedyna w Polsce kopalnia chalcedonitu znajduje się w Inowłodzu, gdzie sposobem odkrywkowym prowadzona jest eksploatacja ze złoża „Teofilów”. Chalcedonit z tego złoża charakteryzuje się dużą zmiennością litologiczną i zwięzłością. [Tchórzewska D. 1997]. Chalcedonit jako unikatowy surowiec był przedmiotem wielu badań i wdrożeń. Szeroki wachlarz jego potencjalnych zastosowań obejmuje przemysł budowlany i drogowy, inżynierię sanitarną (materiał filtracyjny w oczyszczaniu ścieków komunalnych i uzdatnianiu wód) oraz przemysł cementowy. W niniejszym artykule zwrócono uwagę na szczególnie istotne problemy jego przeróbki związane głównie z wydzielaniem w osadzarkach frakcji surowca o różnych gęstość.
    Źródło:
    Inżynieria Mineralna; 2017, R. 18, nr 1, 1; 89-96
    1640-4920
    Pojawia się w:
    Inżynieria Mineralna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Baza danych o polskich złożach surowców mineralnych i koncentracjach antropogenicznych europejskiego projektu PROMINE
    The database of polish mineral deposits and anthropogenic concentration in the european PROMINE project
    Autorzy:
    Pyra, J.
    Strzelecki, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/171098.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    złoża surowców mineralnych
    PROMINE
    koncentracje antropogeniczne
    fields of mineral raw materials
    anthropogenic concentration
    Opis:
    KGHM Cuprum Sp. z o.o. CBR uczestniczy w realizacji europejskiego projektu PROMINE. W jego ramach realizowanych jest siedem pakietów tematycznych. Pakiet WP1 dotyczy złóż surowców mineralnych i koncentracji antropogenicznych w Polsce, szczególnym uwzględnieniem złóż rud metali. Przewiduje się stworzenie ogólnoeuropejskiego systemu baz danych geologicznych dotyczących informacji o zasobach mineralnych, obejmując ocenę wartości istniejących i potencjalnych zasobów. Dodatkowo, baza obejmuje koncentracje antropogeniczne, mogące stanowić w przyszłości bazę surowcową.
    European project PROMINE - nanoparticle structure products from new mineral deposits in Europe is maintained by 27 institutional and industrial European partners, Poland included. Project consists of 7 thematic packages from different science arts. In scope of Work Package I there are plans to create wide-European database system for geological purposes gathering information about mineral deposits with evaluation of current andpotential deposits. Additionally database embodies anthropogenic concentrations which may create material's base in a future. Using database tools allows forgathering information about mineral occurrences, both metallic and non-metallic in whole area of European Union. Designated project participants realize this task for their respective countries. KGHM Cuprum ltd. contribution to Work Package 1 deals with mineral deposits and anthropogenic concentrations in Poland, with a special focus on metallic ore deposits. Any data is added and updated into relational database based on modern system developed by BRGM (French Geological Survey), which also leads WP1. System benefits are intuitive and clear data-base interface allows entering, modifying and updating data. Database contents is fully integrated with European deposits and anthropogenic concentrations database system.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2011, 52, 1-2; 55-59
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Barwa po wypaleniu a skład mineralny kopalin skaleniowych z rejonu Sobótki
    Colour after firing versus mineral composition of feldspar raw materials from the Sobótka Region
    Autorzy:
    Lewicka, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/217083.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    barwa kopaliny
    skład mineralny
    kopalina skaleniowa
    colour after firing
    mineral composition
    feldspar raw material
    Opis:
    Artykuł zawiera charakterystykę mineralogiczno-petrograficzną granitoidów występujących w czterech złożach eksploatowanych przez Strzeblowskie Kopalnie Surowców Mineralnych w Sobótce, ze szczególnym uwzględnieniem minerałów będących nośnikami żelaza oraz innych pierwiastków, których obecność ma wpływ na barwę kopaliny po wypaleniu. W tym celu wykonano badania mikroskopowe w świetle przechodzącym, analizę składu chemicznego oraz obserwacje przy użyciu mikroskopu scanningowego (SEM/EDS). Te ostatnie okazały się kluczowe dla pełnej identyfikacji składników mineralnych badanych skał. Stwierdzono, że głównymi nośnikami żelaza są: pobiotytowy chloryt i biotyt, jasne miki (serycyt, muskowit) oraz granaty i inne minerały ciężkie (rutyl, apatyt, epidot, monacyt, cyrkon, piryt, tytanomagnetyt, sfaleryt), występujące w postaci drobnych ziaren rozproszonych w skale bądź tworzące większe skupienia i wypełnienia przecinających ją spękań i szczelinek. Badania te wykazały również, że w strukturze zidentyfikowanych faz mineralnych tkwią inne pierwiastki barwiące, takie jak: mangan (granaty, chloryty, miki), tor i uran (monacyt, ksenotym, cyrkon), cer (monacyt), neodym (monacyt, ksenotym). Ich obecnością można tłumaczyć odmienne parametry barwy L*a*b* oznaczone dla badanych próbek po wypaleniu metodą spektrofotometryczną, mimo zbliżonej lub identycznej zawartości tlenku żelaza. Potwierdzenie tej hipotezy wymagałoby jednak przeprowadzenia badań składu chemicznego skał na zawartość pierwiastków podrzędnych i śladowych, a w szczególnosci oznaczenie Mn i REE (Ce, Pr, Nd). Mineraly będące nośnikami tych pierwiastków występują bowiem w badanych kopalinach w niewielkich ilościach.
    This article reviews the mineralogical and petrographic characteristics of granitoids occurring in four deposits extracted by the Strzeblowskie Mineral Mines of Sobótka, placing particular emphasis on minerals containing iron and other elements which affect the colour of the raw material after firing. For this purpose, microscopic examinations in transmitted light, chemical analyses, and observations in scanning electron microscope (SEM/EDS) were performed. The last of these methods proved to be crucial for the complete identification of mineral phases in the rocks in question. These studies have shown that the main iron-bearing minerals are biotitic-origin chlorite and biotite, light micas (sericite, muscovite), as well as garnets and other heavy minerals (rutile, apatite, epidote, monazite, zirconium, pyrite, titanium-magnetite, sphalerite) present in the form of small grains dispersed in the rock or as larger clusters and fillings in cracks and fissures. The examinations also found that the structure of mineral phases identified in the studied granitoids also contain other colouring elements such as manganese (garnets, chlorites, and micas), thorium and uranium (monazite, xenotime, and zirconium), cerium (monazite), neodymium (monazite, xenotime), and titanium (rutile, titanium-magnetite). The occurrence of these elements may be the cause of differences in L*a*b* colour parameters measured by spectrophotometer for the fired samples, despite a similar or identical content of iron oxide. Confirmation of this hypothesis, however, would require examinations of the rocks’ chemical composition for minor and trace elements, in particular the determination of Mn and REE (Ce, Pr, and Nd). Minerals carrying these elements occur in small quantities in the examined raw materials.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 1; 35-51, nlb. 1
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia górnictwa i eksploatacji ważniejszych bogactw mineralnych Małopolski Wschodniej
    History of mining and exploitation of more important mineral resources in Eastern Małopolska
    Autorzy:
    Lorenz, K.
    Szwed-Lorenz, J.
    Ślusarczyk, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/171108.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    surowce mineralne
    historia górnictwa
    Małopolska Wschodnia
    mineral raw materials
    history of mining
    Eastern Małopolska
    Opis:
    W artykule przedstawiono zarys historii odkrycia, rozwoju wydobycia i zastosowania trzech wybranych naturalnych surowców mineralnych z obszaru Małopolski Wschodniej. Zdefiniowano zarys obszaru tej części Polski w różnych okresach, opisano odkrycia, rozwój przemysłu wydobywczego i zakresu zastosowań soli, wosku ziemnego (ozokerytu) oraz oleju skalnego (ropy naftowej). Opis zagadnienia ograniczono do roku 1939.
    In this article history of prospection, development of exploitation and application of selected natural mineral raw materials in Eastern Małopolska was outlined. History of borders of this part of Poland was decribed as well as development of extractive industry and range of application of salt, ozokerite and rock oil. This description was confined since 1939.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2015, 56, 4; 60-65
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmienność bazy zasobowej kopalin oraz produkcji górniczej Polski w okresie po II wojnie światowej
    Variations in the amount of mineral resources and mining production of Poland after World War II
    Autorzy:
    Salski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061611.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    zasoby kopalin
    odkrycia złóż
    inwestycje górnicze
    wydobycie kopalin
    surowce energetyczne
    surowce chemiczne
    rudy metali
    mineral resources
    discoveries of deposits
    mining investments
    mining of mineral resources
    energy raw materials
    chemical raw materials
    metal ores
    Opis:
    W pracy przedstawiono w ujęciu historycznym rozwój krajowej bazy surowców mineralnych w okresie po II wojnie światowej, aż do roku 2005. Przeanalizowano zmienność bazy surowców energetycznych (metan, ropa naftowa, węgiel kamienny i brunatny), rud metali (żelazo, miedź, cynk i ołów) oraz surowców chemicznych (siarka, sól kamienna). Cechą charakterystyczną 20-lecia 1960–1980 był dynamiczny przyrost zasobów, w wielu przypadkach w efekcie odkrycia nowych, dużych złóż, a nawet rozległych obszarów złożowych. W stosunku do wielkości zasobów w 1960 r. rozwój bazy zasobowej w przypadku większości kopalin był trzy–czterokrotny, w odniesieniu do siarki – siedmiokrotny, a gazu ziemnego – szesnastokrotny. Odkrywanie nowych złóż i wyczerpywanie się zasobów w wyniku eksploatacji wpływało na zmianę geograficznego rozmieszczenia ośrodków górniczych. Ostatnie 15-lecie analizowanego okresu w przewadze charakteryzowało się zmniejszającym się stanem zasobów i wydobycia. Likwidacji uległo górnictwo rud żelaza i siarki, a złoża rud cynku i ołowiu – znacznemu wyczerpaniu. Rola potencjału zasobowego ważniejszych surowców mineralnych w gospodarce narodowej została znacznie obniżona.
    The paper presents the estimates of Polands’s reserves of mineral raw materials after World War II until 2005. This refers to energy minerals (methane, natural gas, oil, black and brown coals), metal ores (iron, copper, lead and zinc) and chemical mineral raw materials (sulphur, rock salt). The period of 1960–1980 was characterised by a dynamic increase of the reserves. In many cases, it was an effect of discoveries of new large deposits, and even large mineral-rich areas. The amount of reserves increased three to four times compared with its volume in 1960. For instance, sulphur reserves increased seven times, natural gas – sixteen times. Discoveries of new deposits as well as intense mining have caused a change in geographical distribution of the main mining centres. However, the last 15 years have been characterised by a depletion of reserves and a drop in the mining extraction. Mining of iron ores and sulphur has been abandoned, and lead and zinc deposits have been significantly depleted. Generally, the role of the potential of mineral raw materials has greatly weakened in the national economy.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2018, 473; 67--92
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Waloryzacja złóż kopalin skalnych województwa podkarpackiego
    Valorisation of rock raw material deposits in Podkarpackie Voivodship
    Autorzy:
    Radwanek-Bąk, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/169312.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    kopaliny skalne
    waloryzacja
    województwo podkarpackie
    ochrona złóż
    rock raw materials
    evaluation
    Podkarpackie Voivodeship
    mineral deposits protection
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki syntetycznej, wielokryterialnej waloryzacji złóż kopalin skalnych województwa podkarpackiego. Waloryzację taką wykonywano w skali całego kraju, według jednolitych założeń i kryteriów należących do czterech niezależnie wyodrębnionych modułów oceny. Najważniejszy z nich odnosi się do walorów surowcowych złoża. Waloryzacja i hierarchizacja pozwoliły na przyporządkowanie analizowanych złóż do jednej z trzech kategorii, którym przypisany został zróżnicowany zakres proponowanej ochrony i dostępności terenów złożowych.
    The paper shows some results od synthetic, multi-criteria evaluation of rock raw materials deposits in the Podkarpackie Voivodship (District). Such assessment was made in the whole country scale by using the same, uniform criteria, representing four independently extracted evaluation modules. The raw material features of the deposit are the most important among them. The assessment allowed to hierarchise the analyzed deposits and to assign them to one of the tree categories of proposed protection and land availability.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2013, 54, 2; 39-44
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompleksowe wykorzystanie kopalin towarzyszących a problemy rewitalizacji terenów pogórniczych na przykładzie złoża węgla brunatnego "Bełchatów"
    Complex utilization of associated mineral raw materials and the problem of revitalizing post-mining areas - a case story of the lignite "Bełchatów" deposit
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W.
    Skórzak, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/350758.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    kopaliny towarzyszące
    złoża antropogeniczne
    rewitalizacja obszarów pogórniczych
    associated mineral raw materials
    anthropogenic deposits
    revitalizing post-mining areas
    Opis:
    W szeroko rozumianej problematyce funkcjonowania górnictwa węgla brunatnego, z uwagi na odkrywkowy charakter eksploatacji, szczególną rolę odgrywają skały nadkładu. W niektórych sytuacjach noszą one miano kopalin towarzyszących. Ich obecność to nie tylko związane z tym problemy eksploatacyjne, surowcowe czy ekologiczne. Ze względu na zapobieżenie ich bezpowrotnej stracie są one gromadzone w formie sztucznie tworzonych, selektywnych surowcowo złóż antropogenicznych (wtórnych). W ich obecności i funkcjonowaniu, zwłaszcza w przyszłości, należy upatrywać elementów sprzyjających rewitalizacji terenów pogórniczych z chwilą ustania eksploatacji węgla brunatnego. Proces ten dotyczyć będzie różnorakich działań zmierzających do przywrócenia pierwotnego stanu tych obszarów bądź też do doprowadzenia do sytuacji, kiedy wyeksploatowane złoże, kopalnia, jej infrastruktura mogą nabrać innych wartości gospodarczych. Naprzeciw tym zagadnieniom wychodzi właśnie rewitalizacja.
    In the wide-understood problem of lignite mining management, the role of overburden rocks is of special importance, considering opencast extraction of the commodity. These rocks have sometimes properties of associated mineral raw materials and in such situations their presence gives rise to various exploitation and environmental issues. To avoid any irreparable loss of the overburden rocks, they are stored after stripping in the form of artificial, anthropogenic deposits with specific properties. The presence of such secondary deposits and their proper management will decide about revitalizing post-mining areas when lignite mining comes to the end. The revitalization will include diverse activities, aimed at restoring an original status of the area or - if it is not possible - giving both the site after the mined-out deposit and the mine infrastructure new, different economic values. Revitalization of post-mining areas deals just with such challenges.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2007, 31, 2; 519-532
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena obecnego stanu pokrycia potrzeb surowcowych gospodarki krajowej
    Assessment of the current state of coverage of the domestic economy’s demand for mineral raw materials
    Autorzy:
    Lewicka, E.
    Burkowicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075836.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    surowce mineralne
    popyt
    produkcja
    handel zagraniczny
    wagi handlowe
    mineral raw materials
    demand
    production
    foreign trade
    trade balances
    Opis:
    Current state of coverage of the domestic needs for mineral raw materials was assessed on the basis of estimated values and volumes of their consumption in 2011-2015. The analysis showed that among over 100 minerals consumed in Poland the demand for almost 60% of them was met by imports. Some were purchased abroad due to lack of domestic sources (e.g. iron ores and concentrates, and aluminium), while others - due to inadequate domestic supplies (e.g. copper and zinc concentrates), or insufficient quality of minerals from own sources (e.g. some ceramic clays and magnesite). The production of around 30 raw materials, mainly ceramic and construction ones, can satisfy fully the country’s demand. The trade balances reveal deep deficit in the turnover, especially of fuels - with the exception of hard coal and lignite, the utilization of which (recently 80% of the total demand for fuels) can be reduced due to the EU policy aimed at their restricted use. This will result in increasing dependence of Poland on foreign deliveries of fuels, and thus in deepening the negative trade balance of mineral raw materials. Due to limited sufficiency of domestic reserves of many mineral raw materials their increased importation seems to be unavoidable.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2018, 66, 3; 144--152
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złoże węgla brunatnego Bełchatów a problem eksploatacji surowców skalnych i ceramicznych
    The Bełchatów lignite deposit and the quarrying problem of mineral resources
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063278.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    węgiel brunatny
    kopaliny towarzyszące
    właściwości surowcowe
    złoża antropogeniczne
    lignite
    associated mineral raw materials
    technological properties
    anthropogenic deposits
    Opis:
    Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego w złożu Bełchatów wymaga zdejmowania 120-150 mln m3 osadów nadkładu rocznie. W masie tej znajduje się wiele odmian skał spełniających kryteria kopalin towarzyszących. Są to: holoceńskie torfy, plejstoceńskie piaski i żwiry oraz głazy narzutowe, neogeńskie iły poznańskie, a także iły beidelitowe, illitowe oraz kaolinowe. Stanowią je również piaskowce kwarcytowe, bruki krzemienne, kreda jeziorna oraz skały podłoża mezozoicznego (wapienie górnojurajskie, a także kredowe opoki, margle, gezy i diatomity). Wiele z odmian kopalin towarzyszących znalazło zastosowanie w różnorodnych technologiach. Iły typu beidelito-wego mogą być na przykład wykorzystywane w ceramice, wiertnictwie, odlewnictwie, do uszczelniania górotworu, jako sorbenty i materiały izolacyjne przy budowie zbiorników odpadów. Z kolei wapienie oraz piaskowce kwarcytowe są stosowane jako kruszywo drogowe. Kreda jeziorna do chwili obecnej była używana głównie jako nawóz rolniczy. Czynione są próby jej wykorzystania jako kredy technicznej, malarskiej, wapna palonego, a przede wszystkim jako sorbentu i w przemyśle cementowym. Ze względu na trudności związane z bieżącym zagospodarowaniem i zbytem niektórych kopalin towarzyszących oraz ochronę zasobów przed ich bezpowrotną stratą Kopalnia dopracowała się własnych rozwiązań. Czyni to poprzez świadome formowanie monosurowcowych złóż wtórnych, zwanych również antropogenicznymi.
    Open pit mining of lignite in the Bełchatów deposit requires annual removing of 120-150 mln m3 of overburden. Within such a huge volume of sediments there are numerous rock varieties meeting criteria of associated mineral raw materials, thus the mine cannot overlook the problem of their utilization. In the Bełchatów lignite deposit, the list of associated mineral raw materials includes Holocene peats, Pleistocene sands, gravels and erratic boulders as well, Tertiary clays (Poznań, beidellite, illite and kaolinite varieties, according to the division used by the mine). Other Tertiary rocks, such as quartz sandstones, chert pavement layers, lacustrine chalk, as well as the rocks of Mesozoic basement (Upper Jurassic limestones and Cretaceous marls, geizes and diatomites) may also become important commodities. The range of practical applications of these rocks is very wide. For instance, the beidellite clays may be utilized in ceramic, drilling and casting technologies, as sorbents and also as impervious, sealing materials in constructing landfills. The limestones and sandstones represent materials which road aggregates can be produced from. Lacustrine chalk has been used as a natural mineral fertilizer but investigations of its properties are in progress and there are attempts to utilize this rock first of all as a sorbent and in cement industry, and also in production of technical and paint chalk and burnt lime. The mine have had to develop specific procedures to overcome problems with current utilization and marketing of some associated mineral raw materials as well as with their protecting during mass mining of lignite - the major commodity. Such solutions include storing the associated rocks, those minor but important raw materials, in separate for each variety secondary deposits, known as anthropogenic deposits.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 429; 157-161
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Russian-Ukrainian war versus the mineral security of Poland
    Wojna rosyjsko-ukraińska a bezpieczeństwo surowcowe Polski
    Autorzy:
    Lewicka, Ewa Danuta
    Burkowicz, Anna
    Czerw, Hubert
    Figarska-Warchoł, Beata
    Galos, Krzysztof
    Gałaś, Andrzej
    Guzik, Katarzyna
    Kamyk, Jarosław
    Kot-Niewiadomska, Alicja
    Szlugaj, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2173853.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    Russian-Ukrainian war
    mineral security
    raw materials dependence
    wojna rosyjsko-ukraińska
    bezpieczeństwo surowcowe
    uzależnienie od surowców mineralnych
    Opis:
    This work is an attempt to determine the scale of threats to the mineral security of Poland in the area of non-energy raw materials resulting from Russia’s invasion of Ukraine. In particular, it aims to identify those industries whose proper functioning may be threatened in the face of the limited supply of raw materials from three directions – Russia, Belarus and Ukraine. An element of the analysis was also the indication of possible alternative sources of the supply of these raw materials. For this purpose, the directions of imports to Poland of about 140 non-energy raw materials in 2011–2020 were analyzed. As a result, about thirty raw materials were selected, the supplies of which came from, among others, at least one of the three mentioned countries. To determine the raw materials for which the disruption of supplies may have the most serious impact on the functioning of the Polish economy, the following criteria were adopted: a minimum 20% share of these countries in covering the domestic demand in 2020, and a minimum value of these imports in 2020 of 20 million PLN. These threshold conditions were met by eight raw materials: iron ores and concentrates, carbon black, potash, aluminum, ferroalloys, nickel, ball clays and refractory clays, and synthetic corundum. Among these, the need to change the directions of supplies applies to the greatest extent to iron ores and concentrates, aluminum and nickel, while in the case of non-metallic raw materials, it applies most to ball clays and refractory clays and potassium salts. These are among the most important raw materials necessary for the proper functioning of the national economy, but their shortage or disruptions in the continuity of their supplies pose a real threat to the mineral security of Poland.
    Niniejsza praca jest próbą określenia skali zagrożeń, wynikających z inwazji Rosji na Ukrainę w zakresie bezpieczeństwa surowcowego Polski w obszarze surowców nieenergetycznych. W szczególności ma ona na celu wskazanie tych branż przemysłu, których właściwe funkcjonowanie może być zagrożone wobec ograniczenia dostaw surowców z trzech kierunków, tj. Rosji, Białorusi i Ukrainy. Elementem analizy było również wskazanie możliwych alternatywnych źródeł zaopatrzenia w te surowce. W tym celu przeanalizowano kierunki importu do Polski około 140 surowców nieenergetycznych w latach 2011–2020. Wyłoniono około 30 surowców, których dostawy pochodziły m.in. z co najmniej jednego z trzech krajów objętych konfliktem. Do wyznaczenia surowców, dla których zakłócenie dostaw może mieć najpoważniejszy wpływ na funkcjonowanie polskiej gospodarki przyjęto następujące kryteria: minimum 20-procentowy udział wymienionych krajów w pokryciu krajowego zapotrzebowania w 2020 r. oraz minimalna wartość importu z tych krajów w 2020 r. – 20 mln zł. Warunki te spełniało 8 surowców: rudy i koncentraty żelaza, sadza, sole potasowe, aluminium, żelazostopy, nikiel, iły biało wypalające się i ogniotrwałe oraz korund syntetyczny. Wśród tych surowców konieczność zmiany kierunków dostaw dotyczy w największym stopniu rud i koncentratów żelaza oraz aluminium i niklu, a w przypadku surowców niemetalicznych – iłów biało wypalających się i ogniotrwałych oraz soli potasowych. Należą one do najważniejszych surowców niezbędnych do właściwego funkcjonowania krajowej gospodarki, natomiast niedobór bądź zakłócenia ciągłości ich dostaw oznaczają realne zagrożenie dla bezpieczeństwa surowcowego Polski.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2022, 38, 3; 5--30
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Effect of fertilization on roseroot (Rhodiola rosea L.) yield and content of active compounds
    Wpływ nawożenia na plon różeńca górskiego (Rhodiola rosea L.) i zawartość związków czynnych
    Autorzy:
    Buchwald, W.
    Mordalski, R.
    Kucharski, W.A.
    Gryszczyńska, A.
    Adamczak, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11543103.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
    Tematy:
    plant fertilization
    fertilization
    organic fertilization
    mineral fertilization
    roseroot
    Rhodiola rosea
    yield
    active compound content
    raw material quality
    Opis:
    Roseroot (Rhodiola rosea L.) is an important medicinal plant with welldocumented adaptogenic activity. The decrease in its natural resources induces to undertake research on the introduction of this species into cultivation. The aim of the present work was to determine the effect of organic and mineral fertilization on increasing the biomass of underground parts of Rh. rosea and the level of biologically active compounds. Throughout the study period, the highest raw material yield was obtained after the application of the following doses of mineral fertilization: N – 60.0 kg·ha-1, P – 35.2 kg·ha-1, K – 83.0 kg·ha-1, without manure. The use of manure caused a decrease in the average rhizome and root weight by more than 20%. Mineral fertilization application increased the average raw material yield by about 30–40% and allowed obtaining the highest weight of underground organs of the species in question already in the fourth year of cultivation. Furthermore, the present study demonstrates that mineral fertilization does not affect substantially the level of the individual groups of compounds in the raw material, but the use of manure may significantly reduce the content of phenylpropanoids. The level of active compounds is also influenced by crop age. Two-year-old plants were characterized by the highest content of phenylpropanoids as well as by the lowest content of phenylethanoids and phenolic acids. In the following years of cultivation, no statistically significant changes were observed in the level of the analysed groups of compounds.
    Różeniec górski (Rhodiola rosea L.) jest ważną rośliną leczniczą o udokumentowanym działaniu adaptogennym. Zmniejszanie się jego zasobów w stanie naturalnym skłania do podejmowania badań nad wprowadzeniem tego gatunku do uprawy. Prezentowana praca miała na celu określenie wpływu nawożenia organicznego i mineralnego na przyrost masy części podziemnych Rh. rosea i poziom związków biologicznie czynnych. W całym okresie trwania eksperymentu, największy plon surowca uzyskiwano po zastosowaniu następującej dawki nawożenia mineralnego: N – 60,0 kg·ha-1, P – 35,2 kg·ha-1, K – 83,0 kg·ha-1, bez obornika. Wprowadzenie obornika powodowało spadek przeciętnej masy kłączy z korzeniami o ponad 20%. Zastosowanie nawożenia mineralnego zwiększało średni plon surowca o około 30–40% i pozwalało uzyskać najwyższą masę organów podziemnych już w czwartym roku uprawy. Przeprowadzone badania wskazują ponadto, że nawożenie mineralne nie wpływa znacząco na poziom poszczególnych grup związków czynnych w surowcu, natomiast wprowadzenie obornika może istotnie obniżyć zawartość fenylopropanoidów. Na poziom związków czynnych ma również wpływ wiek uprawy. Rośliny dwuletnie wyróżniały się największą zawartością fenylopropanoidów oraz najmniejszą – fenyloetanoidów i kwasów fenolowych. W kolejnych latach uprawy nie obserwowano istotnych statystycznie zmian poziomu omawianych grup związków
    Źródło:
    Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2015, 14, 2; 109-121
    1644-0692
    Pojawia się w:
    Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena znaczenia surowców mineralnych nieenergetycznych dla gospodarki krajowej
    Assessment of importance of non-energy mineral raw materials for the domestic economy
    Autorzy:
    Galos, K.
    Lewicka, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394833.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    surowce mineralne nieenergetyczne
    zapotrzebowanie
    struktura zużycia
    produkcja
    obroty
    non-energy mineral raw materials
    demand
    consumption patterns
    production
    trade
    Opis:
    Ocenę znaczenia nieenergetycznych surowców mineralnych dla gospodarki krajowej w ostatnich dziesięciu latach przeprowadzono na podstawie analizy wielkości i wartości ich zużycia oraz sald obrotów w latach 2005, 2010 i 2014. Analiza ta wykazała, że zapotrzebowanie na wiele z tych surowców przypuszczalnie w coraz większym stopniu będzie musiało być zaspokajane importem. Wynika to zarówno z braku ich własnych źródeł (m.in. rudy i koncentraty żelaza, aluminium, żelazostopy, fosforyty i sole potasowe), jak i niewystarczającej podaży surowców produkowanych w kraju w stosunku do zapotrzebowania (np. koncentraty miedzi i cynku, miedź hutnicza). Innym powodem rosnącego uzależnienia Polski od zagranicznych dostaw nieenergetycznych surowców mineralnych jest brak możliwości pozyskiwania surowców najwyższej jakości, czego przykładem są: dolomity, iły ceramiczne biało wypalające się, kamionkowe i ogniotrwałe, kaolin, magnezyty, kreda, czy surowce skaleniowe. Jedynie w przypadku większości surowców dla budownictwa i szeroko rozumianego przemysłu ceramicznego możliwe będzie zaspokojenie potrzeb krajowej gospodarki z rodzimych źródeł. Szansę na poprawę wskaźnika pokrycia zapotrzebowania z własnych źródeł należy wiązać z rozwojem wykorzystania surowców wtórnych w produkcji surowców mineralnych, zwłaszcza metalicznych. Spośród analizowanych surowców jedynie dwadzieścia odgrywa istotną rolę w wymianie międzynarodowej, a wśród nich najwyższe salda obrotów charakteryzują: miedź elektrolityczną, srebro, cynk, siarkę, surowce ołowiu, selen i ren. Możliwości rozwoju eksportu pozostałych nieenergetycznych surowców mineralnych są znikome. Bardziej prawdopodobny jest wzrost zapotrzebowania na wiele surowców tradycyjnie sprowadzanych do Polski, co potwierdzają skonstruowane dla nich modele trendów rozwoju popytu do 2020 r. Będzie to związane z koniecznością ich zwiększonych dostaw z zagranicy.
    An assessment of the significance of non-energy mineral raw materials for the domestic economy over the last ten years was performed on the basis of an analysis of values and volumes of their consumption and trade balances in 2005, 2010 and 2014. The analysis demonstrated that the demand for many of these raw materials will be increasingly met from imports. This is due to the deficiency of indigenous sources (e.g. iron ore and concentrates, aluminum, ferroalloys, phosphates, potassium salts), as well as supply shortages of raw materials domestically obtained (e.g. copper and zinc concentrates, copper-smelter). Another reason for increasing Poland’s dependence on foreign deliveries of non-energy mineral raw materials is the lack of possibility for manufacturing the highest quality mineral products, e.g. dolomites, clays (white-firing, stoneware and refractory), kaolin, magnesite, chalk, feldspar. The only exception is the group of widely understood construction and ceramic raw materials, for which the demand can be entirely satisfied from domestic sources. An opportunity to enhance the ratio of demand coverage from native sources is the increasing utilization of secondary materials in mineral production, especially of metals. From among the raw materials analyzed, there are only twenty that are important in international turnover, of which the highest trade balances were attributable to: electrolytic copper, silver, zinc, sulphur, lead commodities, selenium, and rhenium. However, prospects for the development of foreign sales of the remaining non-energy mineral raw materials are very weak. The rise in demand for many raw materials that have been traditionally imported to Poland, which has been confirmed by projections of demand to 2020 is the more probable. This will involve the need to their increased deliveries from abroad.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 92; 7-36
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niesprawność i długotrwałość postępowań na ścieżce do koncesji eksploatacyjnej i zatwierdzenia planu ruchu : rozpoznanie i klasyfikacja istotnych czynników nieefektywności tych procesów
    Incapacity and length of proceedings of access to the exploitation licence and approval of the operation plan : identification and classification of essential factors of ineffectiveness of these processes
    Autorzy:
    Stefanowicz, J. A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075831.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    zasoby mineralne
    polityka surowcowa
    strategia surowcowa
    surowce energetyczne
    prawo geologiczne
    prawo górnicze
    mineral resources
    raw material policy
    raw material strategy
    energy raw materials
    geological law
    mining law
    Opis:
    This article, starting from activities proposed in Responsible Development Strategy and National Raw Material Policy, attempts to define key factors (called "factors of negative impact”) on planning and management of public tasks in the area of launching projects for exploration and exploitation of mineral resources. In order to carry out researches and workout methodologies and regulation in the area of identification of barriers and conditions, three factors or set of factors are identified in the article. The conclusions include proposals of use, recognition of these factors, "negative effect” for working on changes of material regulations, dealings regulating of path to the run of mining plant.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2018, 66, 4; 229--234
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The multi-raw material documentation as the basis for a comprehensive and rational use of mineral deposit resources on the example of the area of the Bełchatów lignite deposit
    Wielosurowcowe dokumentowanie podstawą kompleksowego i racjonalnego wykorzystania zasobów złóż kopalin na przykładzie obszaru złoża węgla brunatnego Bełchatów
    Autorzy:
    Hycnar, Elżbieta
    Ratajczak, Tadeusz
    Uberman, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27311653.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    multimineral deposit
    multi raw material deposit
    multimineral documentation
    multi raw material concession
    accompanying mineral
    złoże wielosurowcowe
    złoże wielokopalinowe
    dokumentacja wielosurowcowa
    koncesja wielosurowcowa
    kopalina towarzysząca
    Opis:
    The domestic (Polish) lignite deposits, including the Bełchatów deposit, are classified as multi-mineral and multi-raw materials. Ensuring the possibility of using a significant part of all minerals present in this type of deposits should be a matter of priority for mines. Over several dozen years of operation, the Bełchatów Lignite Mine, based on its own experience in documenting and exploiting both the main mineral and accompanying minerals, as well as rock mass components that are not solid minerals, this mine has developed a new approach to the problem of the comprehensive use of deposit resources. The content of the article is an attempt to answer the question: do the applicable laws guarantee a comprehensive and rational use of mineral deposits whose resources are non-renewable? On the example of the area of the Bełchatów lignite deposit, the comprehensive and rational use of mineral resources was analysed. It was indicated that the reasons for their use result from the lack of appropriate organizational, economic and financial solutions. Particular attention was paid to the need to modify the licensing procedures for prospecting, documenting and extracting minerals. It seems reasonable to introduce multi-resource concessions, which are an important element of the circular economy. Therefore, proposals were formulated regarding the introduction of additional legal regulations and instruments of an economic and financial nature. These would be able to guarantee the comprehensive and rational use of most mineral resources.
    Krajowe złoża węgla brunatnego, w tym również złoże Bełchatów, zalicza się do odmian wielokopalinowych i wielosurowcowych. Zapewnienie możliwości wykorzystania znaczącej części wszystkich kopalin występujących w tego typu złożach powinno być jednym z priorytetowych zadań realizowanych przez kopalnie. W czasie kilkudziesięciu lat funkcjonowania Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów, w oparciu o własne doświadczenia związane z dokumentowaniem i eksploatacją zarówno kopaliny głównej, jak i kopalin towarzyszących, a także składników górotworu, które nie są kopalinami stałymi, kopalnia ta wypracowała nowe podejście do problemu kompleksowego wykorzystania zasobów złoża. Treść artykułu jest próbą odpowiedzi na pytanie: czy obowiązujące przepisy prawa gwarantują kompleksowe i racjonalne wykorzystanie złóż kopalin, których zasoby są nieodnawialne? Na przykładzie obszaru złoża węgla brunatnego Bełchatów dokonano analizy kompleksowego i racjonalnego wykorzystania zasobów kopalin. Wskazano, że przyczyny niedostatecznego wykorzystania zasobów mineralnych wynikają z braku odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, ekonomicznych i finansowych. Szczególną uwagę zwrócono na konieczność modyfikacji procedur koncesyjnych na poszukiwanie, dokumentowanie i wydobywanie kopalin. Racjonalne wydaje się wprowadzenie koncesji wielosurowcowych, które są ważnym elementem gospodarki w obiegu zamkniętym. Dlatego sformułowano propozycje wprowadzenia dodatkowych regulacji prawnych oraz instrumentów o charakterze ekonomiczno-finansowym. Będą one w stanie zagwarantować kompleksowe i racjonalne wykorzystanie większości zasobów mineralnych występujących w złożu.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 3; 27--42
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bilans Zasobów Złóż Kopalin w Polsce : historia rozwoju
    The Balance of Mineral Resources Deposits in Poland : the history of development
    Autorzy:
    Szuflicki, Marcin
    Malon, Agnieszka
    Tymiński, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076197.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    bilansowanie surowców mineralnych
    złoża surowców
    państwowa służba geologiczna
    balancing of mineral resources
    raw materials deposits
    state geological survey
    Opis:
    The publication dedicated to the balancing of mineral resources deposits in Poland has been issued since the 1950s, in 2020 the 68th paper book was published. Several institutions have been responsible for the report, in succession: the Central Geology Office (till 1985), the Ministry of the Environmental Protection and Natural Resources (in 1986–1987) and the Polish Geological Institute – National Research Institute (PGI-NRI) (since 1988). At present, carrying out the national balance of mineral resources is one of the tasks performed by the state geological survey which is fulfilled by the PGI-NRI according to the Geological and Mining Law. Since 2003, the task has been financed by the National Fund for Environmental Protection and Water Management. There are two main data sources for the mineral resources balancing in Poland: 1) geological documentations collected in the National Geological Archive of PGI-NRI; 2) forms sent to PGI-NRI by concession holders. Initially (in the 1950s), the number of deposits included in “The Balance...” did not exceed several hundred, whereas in the following years the figure has been systematically growing – it exceeded1,000 in 1960, 4,000 in 1986, 13,000 in 2014 and 14,000 in 2020. Such amount of data need to be processed by the special database – it is called the System of management and protection of mineral resources in Poland MIDAS which has been carried out by PGI-NRI since 1988. The publication presents the data within four raw materials groups (energy, metallic, chemical and rock) divided for chapters. There is also a chapter devoted to water defined as a mineral (brines, curative and thermal water). Each chapter provides information on the location of deposits, quality of raw materials, quantity of resources and output, and the list of deposits according to the administrative or regional order. Except for the book form, “The Balance...” is also placed as a PDF version on the website Mineral resources of Poland. This web portal, available at http://surowce.pgi.gov.pl both in Polish and English, was established to meet the needs of those interested in the mineral resources sector in Poland. Aside from “The Balance...”, it also includes: – some additional information on particular raw materials; – sets of maps presenting the occurrence of deposits in Poland and the concession areas; – data on export and import of raw materials; – selected definitions and explanations coming from the law acts.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 8; 475--481
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Technika CNC w prefabrykacji dachowych konstrukcji drewnianych
    CNC technology in prefabricated wooden roof construction
    Autorzy:
    Liszewski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2067797.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Częstochowska
    Tematy:
    przetwarzanie surowców
    optymalizacja procesów budowlanych
    gospodarka zasobami
    mineral processing of raw materials
    optimization of construction processes
    resource management
    Opis:
    W artykule przedstawiono nowoczesne podejście przy projektowaniu i wykonywaniu prefabrykacji konstrukcji drewnianych z zastosowaniem tzw. podejścia mechatronicznego oraz techniki CNC w ujęciu optymalnych metod gospodarowania zasobami ludzkimi, materiałowymi i sprzętowymi. Dokonano analizy dotychczasowych metod wytwarzania konstrukcji drewnianych stanowiących szkielet nośny dla przekryć dachowych. Wykazano, że stosowanie zaawansowanych technik wytwarzania dachowych konstrukcji drewnianych przekłada się na większą trwałość obiektu w trakcie eksploatacji. Ponadto wydatnie wpływa na kosztochłonność realizacji inwestycji oraz ma decydujący wpływ na jakość prowadzonych procesów budowlano-materiałowych. W sposób jednoznaczny przekłada się to na trwałość i niezawodność dachowej konstrukcji drewnianej wznoszonych obiektów oraz ich żywotność i sprawność techniczną, bowiem eliminacja na tym etapie pierwotnych wad w późniejszym okresie obniża ewentualne koszty remontów oraz zabezpiecza inwestora przed nadmiernym spadkiem wartości nieruchomości.
    The article presents a modern approach in the design and implementation of prefabrication of wooden structures with the use of the so–called mechatronic approach and CNC techniques taking into account the optimal methods of managing human, material and hardware resources. An analysis of the existing methods of wooden structures manufacturing which are a support framework for roofs has been made. It has been shown that the use of advanced techniques for the production of wooden roofs translates into greater durability of the facility during exploitation. In addition, it greatly affects the cost of the investment and has a decisive impact on the quality of construction and material processes. This clearly translates into the durability and reliability of the wooden roof structure of the erected objects and its lifespan and technical efficiency, because the elimination of the original defects at this stage, later reduces the possible costs of repairs and protects the investor from excessive property value decrease.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo; 2018, 24 (174); 227-231
    0860-7214
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    New location of the known Silurian graptolite Monograptus uncinatus Tullberg, 1883 in the Mineral Raw Materials Mine in Mielenko Drawskie, West Pomeranian Province, Poland
    Autorzy:
    Tomasz, Borowski
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1031473.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Graptolites
    Mielenko Drawskie
    Mineral Raw Materials Mine in Mielenko Drawskie
    Monograptus
    Monograptus uncinatus
    post-glacial materials
    the Silurian period
    Opis:
    This paper presents the new location of the known graptolite genus – Monograptus Geinitz, 1852, in the Mineral Raw Materials Mine in Mielenko Drawskie, West Pomeranian Province, Poland. This specimen of the genus Monograptus was obtained as a result of many years of exploration in this mine, by searching individual lots of post-glacial materials extracted by this mine.
    Źródło:
    World News of Natural Sciences; 2021, 35; 56-67
    2543-5426
    Pojawia się w:
    World News of Natural Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania mineralogiczne w problematyce kopalin towarzyszących i mineralnych surowców odpadowych
    The mineralogical research in associate raw materials and waste mineral materials
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183361.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    kopaliny towarzyszące
    mineralne surowce odpadowe
    badania mineralogiczne
    złoża antropogeniczne
    associated raw materials
    waste mineral materials
    anthropogenic deposit
    mineralogical investigations
    Opis:
    The rational management of raw materials resources requires utilization all useful mineral types occurring in a deposit, i.e. associated mineral raw materials and waste mineral materials which come from exploration process. The associated mineral raw materials and mineral waste materials are often accumulated in anthropogenic deposits. The quality of raw material is a superior criterion which stimulates the possibility of its utilizations.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 2/1; 197-203
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Regulations pertaining to the management of rock mass mineral resources
    Regulacje w zakresie gospodarowania zasobami mineralnymi górotworu
    Autorzy:
    Stefanowicz, Jan Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27311651.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    orogen
    resources protection
    mineral deposits
    raw material management
    prognostic area
    górotwór
    ochrona zasobów
    złoże kopalin
    gospodarka zasobami
    obszar prognostyczny
    Opis:
    This article discusses regulations on the management of rock mass resources more broadly than previous literature in this area. Significant changes in the directions of globalization development as well as the transformations and disruptions of existing raw-material supply chains and changes in their structure call for verification of and changes in regulations on raw-material management in individual countries, not only in the UE. The article examines the current EU regulations and their amendments in Poland. The article presents problems that have arisen during works on the necessary regulatory reform of the following policies: development, spatial (land-use), raw material, geology and mining, environmental protection, and waste and water management. The article shows that strategies, policies, and regulations prepared simultaneously, which were to be correlated with the horizontally integrated National Development Concept, are not. This should effectively enhance the country’s raw-material security. Deficiencies have been highlighted both in assumptions and procedures adopted in developing said documents. The author also emphasizes the need to balance competing values and make necessary choices when specific solutions affect at least two competitive areas, e.g. mineral deposits vs. water, farmlands or woodlands, critical infrastructure, housing, investment in the defense sector. The need is highlighted to rationally and sustainably manage resources and country space, to protect and explore them, and plan their management. The author justifies the need for a new Act of the Code status -that comprehensively and consistently regulates both the management of rock mass resources and land and water resources, and the country space management.
    Artykuł obejmuje ocenę regulacji gospodarowania zasobami górotworu w szerszym zakresie niż to dotychczas w literaturze przedmiotu miało miejsce. Istotne zmiany w kierunkach globalizacji i przekształcanie oraz zrywanie się dotychczasowych łańcuchów dostaw surowców, zmiany ich struktury, wymagają weryfikacji, zmian regulacji gospodarki surowcowej w poszczególnych krajach, nie tylko w Unii Europejskiej. W artykule zajęto się aktualnymi regulacjami w UE oraz ich zmianami w Polsce. W artykule przedstawiono problemy pojawiające się w toku prac nad konieczną reformą regulacji dotyczących m.in. polityki rozwoju, zagospodarowania przestrzennego, polityki surowcowej, geologii i górnictwa, ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami i wodami. Wykazano, że równolegle przygotowywane nowe strategie, polityki i regulacje, powinny być skorelowane z nową, horyzontalnie zintegrowaną Koncepcją Rozwoju Kraju, czego brak. Powinno to wpływać na skuteczne zabezpieczanie bezpieczeństwa surowcowego kraju. Przedstawiono błędy, zarówno w założeniach, jak i procedurach przyjmowania tych dokumentów. Autor porusza także istotny problem konieczności wyważania konkurencyjnych wartości i dokonywania koniecznych wyborów w sytuacji konieczności jednoczesnego zastosowania danej regulacji do dwu konkurujących celów, np. złoża kopalin vs. wody, grunty rolne czy leśne, infrastruktura krytyczna, domy mieszkalne, inwestycje w sektor obronny. Autor wykazuje niezbędność zachowania racjonalnej, zrównoważonej gospodarki zasobami, przestrzenią kraju, ich ochrony, rozpoznawania oraz planowania gospodarowania nimi. Autor uzasadnia potrzebę przygotowania zupełnie nowej ustawy o randze kodeksu, kompleksowo i spójnie regulującej gospodarowanie zasobami górotworu, gruntami i wodami, ale też przestrzenią.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 3; 5--26
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    New location of the known corals genera (Favosites Lamarck, 1816 and Halysites Fischer von Waldheim, 1828) in the Mineral Raw Materials Mine in Mielenko Drawskie, West Pomeranian Province, Poland
    Autorzy:
    Borowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1031478.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Favosites
    Halysites
    Mielenko Drawskie
    Mineral Raw Materials Mine in Mielenko Drawskie
    fossilized coral
    palaeontological corals
    palaeozoic corals
    post-glacial materials
    Opis:
    This paper presents the new location of the known corals genera: Favosites Lamarck, 1816 and Halysites von Waldheim, 1828, in the Mineral Raw Materials Mine in Mielenko Drawskie, West Pomeranian Province, Poland. These corals were obtained as a result of many years of exploration in this mine, by searching individual lots of post-glacial materials extracted by this mine.
    Źródło:
    World News of Natural Sciences; 2021, 35; 102-117
    2543-5426
    Pojawia się w:
    World News of Natural Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Priorytetyzacja działań zaproponowanych w Strategicznym Planie Wdrażania Europejskiego Partnerstwa Innowacji w Dziedzinie Surowców z punktu widzenia polskiej gospodarki
    Prioritizing actions proposed in the Strategic Implementation Plan for the European Innovation Partnership on Raw Materials from the point of view of the Polish economy
    Autorzy:
    Kudełko, J.
    Kulczycka, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394985.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    polityka surowcowa UE
    surowce mineralne
    odzysk surowców ze źródeł wtórnych
    EU mineral policy
    raw materials
    minerals recovery from secondary sources
    Opis:
    25 września 2013 r. na forum Unii Europejskiej zatwierdzono Strategiczny Plan Wdrażania Europejskiego Partnerstwa Innowacji w Dziedzinie Surowców (SIP EIP RM). Jego celem jest przede wszystkim promowanie innowacji w całym łańcuchu tworzenia wartości dodanej surowców. W artykule przedstawiono hierarchizację zaproponowanych w dokumencie SIP działań z punktu widzenia gospodarki polskiej, która przeprowadzona została przez zespół dobranych ekspertów. Wykazano, że istotne znaczenie ma wprowadzenie polityki surowcowej UE, prace dotyczące odzysku metali z produktów, opracowanie nowych modeli biznesowych pozyskiwania surowców krytycznych z e-odpadów oraz pozyskanie i substytucja pierwiastków ziem rzadkich.
    On 25th of September 2013 the EU Strategic Implementation Plan (SIP) for the European Innovation Partnership on Raw Materials (EIP RM) was officially adopted. The SIP objective is to promote innovative research and development along the value chain and raw materials knowledge in general. This paper presents the hierarchy of suggested in the SIP activities from the point of view of the Polish economy, which was conducted by a team of selected experts. It has been shown that it is important to introduce the EU raw materials policy, to increase work for recovery of metals from products, to develop new business models for recovery of critical minerals mainly from e-waste and to increase recovery or substitution of rare earths elements.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2013, 85; 237-248
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola PIG w rozpoznaniu zasobów mineralnych Polski : dzisiaj i w przyszłości
    The role of Polish Geological Institute in identifying mineral resources of Poland : today and in the future
    Autorzy:
    Wołkowicz, Stanisław
    Kozłowska, Olompia
    Zglinicki, Karol
    Gabryś-Godlewska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076097.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Państwowy Instytut Geologiczny
    odkrycia złóż surowców
    ochrona zasobów mineralnych
    Polish Geological Institute
    discoveries of raw material deposits
    protection of mineral resources
    Opis:
    The role of the Polish Geological Institute (PGI) from the beginning of its activity was to research mineral deposits necessary for the economic development of the country. During the interwar period, iron ore in the Holy Cross Mountains, phosphorites in the Annopol area, and hard coal of the present-day Lublin Coal Basin were discovered, and the presence of gravimetric anomalies in areas of later documented salt deposits was found by geophysical methods. The dynamic development of geological research after World War II led to great discoveries of copper ore, native sulfur, iron, brown coal and many other mineral deposits necessary for the development of the country. After the political and economic changes that took place in 1989, PGI's activities focused on maintaining databases on mineral resources, conducting work related to the identification of prognostic and prospective areas for the occurrence of deposits of mineral raw materials and the protection of deposits. These tasks will also be important in the future, but it is necessary to undertake extensive exploration work on mineral resources necessary for the raw material security of the country also outside of Poland, and to provide expert services in this area for business entities wishing to invest in the industry in the mining and raw materials sector in other countries.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 5; 319--329
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Surowce mineralne - krytyczne czy deficytowe dla gospodarki UE i Polski
    Critical or deficit mineral commodities for EU and Poland economy
    Autorzy:
    Smakowski, T. J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394094.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    surowce mineralne sensu largo
    surowce krytyczne
    surowce deficytowe
    gospodarka UE i Polski
    mineral commodities in broad sense
    critical raw materials
    deficit raw materials
    EU and Poland's economy
    Opis:
    W czerwcu 2010 r. na posiedzeniu Raw Materials Supply Group w Brukseli zaprezentowano raport o krytycznych surowcach mineralnych dla Unii Europejskiej. Raport przedstawia definicję krytycznych surowców mineralnych oraz podaje listę 14 ważnych gospodarczo surowców mineralnych, które uznano za poddawane zwiększonemu ryzyku zaburzeń podaży. Lista zawiera surowce mineralne o różnych poziomach produkcji i zapotrzebowania, różnym pochodzeniu i znaczeniu gospodarczym dla krajów UE i innych krajów europejskich. Identyfikacja krytycznych surowców mineralnych została zapewne przeprowadzona bez zdefiniowania, z jaką kategorią przetworzenia surowca mamy do czynienia (koncentraty, półprodukty, produkty, wyroby finalne). Spośród listy 14 surowców uznanych za krytyczne, zdaniem autora na miano to zasługują tylko trzy: metale ziem rzadkich (i ich związki), niob i tantal. Pozostałe powinny zostać uznane za surowce deficytowe dla gospodarki UE i Polski, choć w obrębie Unii znane są źródła do ich produkcji, niekiedy niewykorzystywane. Z pozostałych około 95 innych surowców mineralnych ważnych dla gospodarki UE i Polski, za krytyczne (przynajmniej częściowo) autor uznaje m.in.: rudy żelaza, mangan, chrom, molibden, nikiel, wanad i ich żelazostopy, a także fosforyty i apatyty.
    In June 2010 on the meeting of RMSG at Brussels Report "Critical raw materials for the UE" have been presented. The report presents definition of critical raw materials/mineral commodities and gives a list of 14 economically important raw materials which were said to be subjected to an increased risk of interruptions in supply. The list comprises raw materials varying in scale of production and demand as well as origin and economic importance for the EU Member States and neighboring countries. The identification of the critical raw materials was probably made without specifying a category of mineral commodities (concentrates, semi-products, products or final products). Out from a list of 14 mineral commodities only three have been identified by author as critical - rare earth elements, niobium and tantalum. The rest of them were identified as a deficit mineral commodities for EU and Poland economy, with known sources of such minerals within EU. But from a list of 95 other important mineral commodities for EU and Poland economy, as critical commodities were recognized, among others: iron ores, manganese, chromium, molybdenum, nickel, vanadium and their ferroalloys, as well as phosphate raw materials (phosphate and apatite).
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2011, 81; 59-68
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawno-ekonomiczne uwarunkowania gospodarki złożami i surowcami mineralnymi
    The legal and economic conditions of the mineral deposits and mineral commodities’ management
    Autorzy:
    Smakowski, T.
    Szamałek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394845.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    opłata eksploatacyjna
    kryteria bilansowości
    graniczne parametry definiujące złoże
    prawo geologiczne i górnicze
    gospodarka surowcami mineralnymi
    service charge
    economic viability criteria
    limit parameters defining the mineral deposit
    geological and mining law
    mineral raw materials management
    Opis:
    Gospodarowanie złożami i surowcami mineralnymi jest silnie powiązane z systemem prawnym, a także z warunkami techniczno-technologicznymi, górniczymi oraz ekonomicznymi. Autorzy dokonują analizy tych warunków i proponują zmiany. Po ponad 20 latach funkcjonowania obecnego systemu należy podjąć dyskusję o potrzebie zmian w zakresie podstawowych brakujących definicji w prawie geologicznym, takich jak górotwór, kopalina, surowiec mineralny, kopalina wielosurowcowa. Należy także zmodyfikować obowiązujące definicje złoża kopaliny czy parametrów granicznych złoża. Na nowo należy rozważyć zasady wymierzania opłaty eksploatacyjnej oraz wynagrodzenia za użytkowanie górnicze złoża. Prawo geologiczne musi uwzględniać szybki postęp techniczny i technologiczny dokonujący się w ostatnich dziesięcioleciach. Należy rozważyć zmianę usytuowania działu geologii z przeniesieniem go z Ministerstwa Środowiska do Ministerstwa Rozwoju.
    The management of the mineral deposits and mineral commodities is strongly linked with the legal system, as well as with the technical-technological, economic and mining conditions. The authors have analyzed these conditions and have proposed changes. After more than 20 years of operation of the current system it is time to begin the discussion about the need for the introduction of such missing definitions as: the rock mass, mineral, mineral raw materials, multi-mineral raw materials. It is also necessary to modify the existing definitions of mineral deposits or limit the parameters of the deposits. The authors suggest the necessity to take the Polish system of service charges and mining usufruct into consideration. Geological law must take the rapid technical and technological advances in recent decades into account. The current position of geology in the governmental structure should eventually be moved from the Ministry of Environment into the Ministry of Development.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 96; 265-277
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polymetallic concretions – long-range source of mineral raw materials
    Konkrecje polimetaliczne – długoterminowe źródło surowców mineralnych
    Autorzy:
    Niedoba, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/318200.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
    Tematy:
    konkrecje polimetaliczne
    głębiny oceanu
    surowce mineralne
    rzadkie pierwiastki
    wydobycie kopalin
    polymetallic concretions
    ocean depths
    mineral raw materials
    trace elements
    materials extraction
    Opis:
    In time when traditional resources of mineral raw materials are getting low in many locations on land, polymetallic concretions are interesting alternative for them. Ther are usually oval agglomerations of many elements, mainly containing iron and manganese. They can be found usually in oceanic depths on 3000-5000 m below sea level depth, mainly in Pacific Ocean basin. The paper presents the genesis of concretions, their main locations of occurring and conditions concerning their potential extraction. The potential benefits occurring from their exploitation were presented. Furthermore, the ways of their extraction with evaluation of the applicability of certain methods were discussed. The actual law situation connected with concretions exploitation with historical background was presented too. The possibilities of Poland in this range concerning extraction of concretions and its share in investigations were evaluated. Poland has the allotment in Clarion-Clipperton area which was presented in the paper with discussion over the research conducted by the organization called Interoceanmetal.
    W czasie gdy tradycyjne źródła surowców mineralnych są w wielu miejscach na wyczerpaniu, konkrecje polimetaliczne stanowią dla nich ciekawą alternatywę. Są to zazwyczaj owalne skupiska wielu pierwiastków, głównie żelaza i manganu, które znaleźć można w głębinach oceanicznych na głębokości około 3000-5000 m p.p.m., głównie w basenie Oceanu Spokojnego. W artykule przedstawiono genezę powstania konkrecji, ich główne miejsca występowania oraz uwarunkowania dotyczące potencjalnego ich wydobycia. Przedstawiono korzyści jakie wyniknąć mogą z ich eksploatacji. Omówiono potencjalne sposoby ich wydobycia wraz z oceną stosowalności danych metod. Ponadto, przedstawiono aktualną sytuację prawną związaną z eksploatacją konkrecji wraz z jej rysem historycznym. Na tym tle oceniono możliwości Polski w kwestii wydobycia konkrecji oraz jej udział w badaniach dotyczących tego zagadnienia. Przedstawiono działkę przydzieloną Polsce w tym zakresie w basenie Clarion-Clipperton oraz badania prowadzone przez organizację Interoceanmetal.
    Źródło:
    Inżynieria Mineralna; 2015, R. 16, nr 1, 1; 61-74
    1640-4920
    Pojawia się w:
    Inżynieria Mineralna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The choice of high gradient magnetic separation processes for removal of Fe2O3 carriers from quartz raw material
    Wybór procesów separacji magnetycznej wysokogradientowej do usuwania nośników Fe2O3 z surowca kwarcowego
    Autorzy:
    Sekulic, Z.
    Bartulovic, Z.
    Mihajlovic, S.
    Ignjatovic, M.
    Savic, L.
    Jovanovic, V.
    Nisic, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216606.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    quartz raw material
    mineral impurities
    preparation process
    high gradient separation
    magnetic separation
    surowiec kwarcowy
    zanieczyszczenia surowca
    proces wzbogacania
    separacja wysokogradientowa
    separacja magnetyczna
    Opis:
    This review article surveys the subject of choice of high gradient magnetic separation processes for removal of Fe2O3 carriers from quartz raw material by electromagnetic separator with magnetic field intensity of 1.4 T. The review is based on current experience of authors during research phase, as well as project development phase and initial operation of facilities in several locations. Quartz mineral raw material in those locations appeared as sandstone or as loose material. In addition to that, quartz raw material from those locations contained various impurities, i.e. Fe2O3 carriers. The choice of this process for Fe2O3 removal depended on mineralogical composition, shape and the content of minerals, and Fe2O3 removal rate after this process was from 29 to 65%. Magnetic separation is magnetic induction of 1.4 T. It is applied on commercial assortments which were previously subjected to washing and classification processes. It is always the assortment which has to have the lowest Fe2O3 content. The choice of „dry“ or „wet“ magnetic separation (with water flush) also depends on the fact whether this desired assortment is intended for market as dry or wet, as well as on the composition of magnetic impurities. In most cases, the process applied is the wet one.
    W artykule dokonano przeglądu badań nad zastosowaniem procesów separacji magnetycznej wysokogradientowej w celu usunięcia nośników Fe2O3 z surowca kwarcowego z a pomocą separatora elektromagnetycznego o natężeniu pola magnetycznego wynoszącego 1,4 T. Przegląd opiera się na aktualnym doświadczeniu autorów podczas fazy badań, a także fazy planowania projektu i początkowej eksploatacji obiektów w kilku miejscach. Kwarcowy surowiec mineralny w tych miejscach występował jako piaskowiec lub luzem. Poza tym surowiec kwarcowy z tych miejsc zawierał różne zanieczyszczenia, np. nośniki Fe2O3. Wybór tego procesu w celu usunięcia Fe2O3 zależał od składu mineralogicznego, kształtu i zawartości minerałów, a stopień usuwania Fe2O3 w tym procesie wynosił od 29 do 65%. Separacja magnetyczna jest indukcją magnetyczną o natężeniu pola 1,4 T. Stosuje się ją do handlowych asortymentów, które były wcześniej poddawane procesom przemywania i klasyfikacji. Zawsze jest to asortyment, który musi mieć najniższą zawartość Fe2O3. Wybór „suchej” lub „mokrej” separacji magnetycznej (z płukaniem wodą) zależy również od tego, czy pożądany asortyment jest przeznaczony do sprzedaży na sucho czy na mokro, a także od składu zanieczyszczeń magnetycznych. W większości przypadków stosowany jest proces mokry.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 4; 93-106
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Contribution of V4 countries to mineral sustainable development in EU
    Wkład krajów Grupy Wyszehradzkiej V4 w zrównoważony rozwój pozyskania surowców mineralnych w UE
    Autorzy:
    Čulková, KatarÍna
    Csikosova, Adriana
    Janošková, Mária
    Bauer, Viliam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849654.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    sustainable development
    mining industry
    mineral raw materials
    Visegrad Group
    European Union
    przemysł wydobywczy
    zrównoważony rozwój górnictwa
    surowce mineralne
    Grupa Wyszehradzka
    Unia Europejska
    Opis:
    Most EU member states have taken measures to implement the principles of sustainable development. Mineral extraction in Europe has become more difficult, since most member states have taken measures to implement the principles of sustainable development. The industrial minerals sector provides important mineral commodities for the industries. The general situation of minerals supplying in Europe is provided by a strong position of aggregate sector. The paper evaluates the development of mineral extraction in the Visegrad group of EU countries with the aim to find the position of the mining industry in the V4 countries and its contribution to the European mining industry, regarding the sustainability of mining. A task of sustainability assessment is the evaluation of the V4 mining sector’s contribution to the European economy and finally to assess the risks and obstacles for mining industry development. Due to the mentioned present state of minerals supplying in Europe, this is evaluated with economic and environmental significance of materials, connected with development of mineral production and critical mineral Raw Materials in EU, compared with worldwide situation, followed by the prediction of mineral production. The third part is orientated towards the evaluation of raw materials used in the individual V4 countries. The situation of mineral production is evaluated especially in the V4 region. There results show that despite the fact that there is an obvious certain boom and annual growth of mining volumes in the V4 countries, the growth does not mean the mining industry follows sustainable development. There is a vast space for the industry to improve. The further evaluation of state minerals demands the consideration of risks and obstacles in mining business and the environment impact.
    Większość państw członkowskich UE podjęła działania mające na celu wdrożenie zasad zrównoważonego rozwoju, co spowodowało, że wydobycie surowców mineralnych stało się trudniejsze. Sektor materiałów budowlanych i ceramicznych zaopatruje przemysł w wiele ważnych surowców mineralnych. Wśród nich, w skali Europy, ważną rolę odgrywa sektor kruszyw. W artykule dokonano oceny rozwoju wydobycia kopalin w krajach Grupy Wyszehradzkiej (V4) w celu ustalenia pozycji przemysłu wydobywczego tych krajów i ich wkładu w europejskie zrównoważone górnictwo. Oceniono znaczenie sektora wydobywczego Grupy Wyszehradzkiej dla gospodarki europejskiej oraz określono bariery i zagrożenia dla rozwoju górnictwa. Biorąc pod uwagę stan zaopatrzenia Europy w surowce mineralne, oceny dokonuje się pod kątem ich ekonomicznego i środowiskowego znaczenia, a zwłaszcza zapotrzebowania na surowce mineralne i surowce krytyczne dla przemysłu Unii Europejskiej na tle sytuacji światowej, z uwzględnieniem prognoz wydobycia. Kolejna część artykułu dotyczy oszacowania zapotrzebowania na surowce mineralne w poszczególnych krajach Grupy Wyszehradzkiej. Roczny wzrost wolumenów wydobycia surowców mineralnych w krajach V4 nie oznacza, że górnictwo rozwija się w sposób zrównoważony. Branża ma ogromne możliwości poprawy w tym zakresie. Dalsza ocena możliwości rozwoju produkcji surowców mineralnych wymaga wzięcia pod uwagę występujących zagrożeń i barier w działalności górniczej oraz uwzględnienia wpływu na środowisko przyrodnicze.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2020, 36, 4; 97-126
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Evaluation of spent mushroom substrate, mineral NPK fertilization and manure fertilization on chamomile (Chamomilla recutita L. Rausch) yield and raw material quality
    Autorzy:
    Kwiatkowski, C.A.
    Harasim, E.
    Yakimovich, A.
    Kołodziej, B.
    Tomczyńska-Mleko, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11863355.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
    Tematy:
    plant cultivation
    chamomile
    Chamomilla recutita
    herbal plant
    medicinal plant
    plant yield
    yield quality
    raw material
    plant fertilization
    mineral fertilization
    NPK fertilization
    mushroom substrate
    Opis:
    The aim of this experiment was to determine the effect of spent mushroom substrate (SMS), manure and mineral fertilization with nitrogen, phosphorus and potassium on chamomile (Chamomilla recutita L. Rausch) yield and raw material quality. Unfertilized chamomile plots were the control treatment. This study hypothesized that due to its high content of organic matter and macro- and micronutrients, SMS could be an alternative and innovative method of fertilization of this herbal plant. Given that the possibility of using organic fertilization is very limited, we should seek new methods to increase the organic matter content in cultivated soils. A three-year field experiment with a split-block design was conducted on podzolic soil under the climatic conditions of the central Lublin region (Poland). SMS used in this experiment was richer in dry matter and total nitrogen, but less rich in total organic carbon, phosphorus and potassium than farmyard manure. In each year of the study, the highest total yield of chamomile raw material was recorded in the treatment with SMS supplemented with mineral NPK fertilization in spring. The above-mentioned treatment also proved to be most beneficial for the majority of the analyzed quality parameters of the chamomile raw material. It was proved that due to fertilization of a chamomile plantation with SMS, herbal raw material characterized by the best health-promoting parameters (a high content of natural antioxidants) can be obtained.
    Źródło:
    Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus; 2018, 17, 3; 3-16
    1644-0692
    Pojawia się w:
    Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złoża surowców mineralnych i zmiany środowiska naturalnego wywołane przez górnictwo na terenie Bukowna
    Deposits of natural resources and changes in the environment caused by mining in the area of Bukowno (Upper Silesia Region, Poland)
    Autorzy:
    Wójcik, A.J.
    Chmura, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/350622.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    złoża surowców mineralnych
    zmiany środowiska naturalnego
    ochrona przyrody i krajobrazu
    fields of mineral raw materials
    changes of natural environments
    protection of nature and landscape
    Opis:
    Badany teren charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną, a w konsekwencji dużym "nasyceniem" zmian środowiska naturalnego, wywołanego przede wszystkim działalnością górniczą, w zakresie eksploatacji różnych surowców mineralnych, w tym przede wszystkim rud cynku i ołowiu oraz piasku podsadzkowego. Niniejszy artykuł opracowano na podstawie analizy materiałów archiwalnych i publikacji oraz po przeprowadzeniu rozpoznania terenowego.
    Complicated geological structure characterise the area of research. Big geological units in this region (Upper Silesian Coal Basin, Cracow Monocline) are separated by big and deep fault zone (Sławków Trough). Exploitation of natural resources existing in this area (zinc and lead ores, quaternary formations of sand) has led to enormous changes in the environment. As a result of restricting and finally closing down mining (zinc ores and sand mines) the area gradually regains its natural as well as tourist and recreational value. There are also a few places in the town especially distinguished to preserve them in unchanged form (i.e. Sztoła River Valley, Diabla Góra Hill).
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2005, 29, 4; 219-236
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metodyka waloryzacji przestrzennej pokrycia terenu i obiektów ochrony przyrody na potrzeby oceny konfliktowości potencjalnej eksploatacji kopalin w obszarach perspektywicznych
    Methodology of spatial valorization of land cover and objects of nature conservation in assessment of potential conflict of exploitation of minerals in prospective areas
    Autorzy:
    Koźma, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075357.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    eksploatacja złoża
    pokrycie terenu
    obiekty ochrony przyrody
    obszary perspektywiczne surowców
    GIS
    conditioning for mineral deposit exploitation
    land cover
    nature protected areas
    prospective raw material areas
    Opis:
    One of the elements of the mineral deposit prospectivity analysis is the evaluation of land surface in terms of the conditions and possible restrictions on the potential exploitation of ores, which are connected with diverse forms of land use and protecting valuable nature areas. In the article the quantitative method of cartographic environmental analysis of the accessibility of mineral deposit areas is presented, based on the evaluation of land cover (CORINE Land Cover) and legal protected areas by the GIS system application. The core of the method is the point bonitation made in the specially calculated grid of elementary fields. The method was used to show and evaluate both the spatial planning and nature protection conditions for the potential exploitation in prospective areas of selected raw materials, such as: metal ores and gypsum, rock salt, K–Mg salts and native sulphur in Poland. The prospective areas with estimated resources were presented on maps at scale 1 : 200 000. The results are presented in the cartographic form, allowing appointing locations for mine investments.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 9; 581--588
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Surowce mineralne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i obszarów przyległych
    Raw materials from the Upper Silesia Coal Basin and from the adjacent areas
    Autorzy:
    Gabzdyl, W.
    Hanak, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074360.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Górnośląskie Zagłębie Węglowe
    surowce mineralne
    odpady hutnicze
    odpady energetyczne
    gospodarka odpadami
    Upper Silesian Coal Basin
    mineral raw materials
    mining
    metallurgical wastes
    energetic wastes
    wastes management
    Opis:
    In the Upper Silesia Coal Basin and on the adjoining areas, besides dominant in resources and the amount of bituminous coal output, there of other occurs mineral raw materials. In spite of local industry restructuring, production of mineral raw materials in this region still remains significant for its economy. Among other European Community countries the larg-est bituminous coal resources occur in the Upper Silesian Coal Basin. Poland is the European Union leader in coal production and export. Exploitation of some mineral raw materials, such as: iron ores, zinc-lead ores and brown coal, in different times was discontinued while others (rock salt, Mo-W-Cu ore) from beds recognized to a different degree was not started. Making use of waste mineral raw materials, mainly mining, metallurgical and energetic ones, is becoming more and more significant economically and ecologically. Sometimes synthetic raw materials are produced, such as: gypsum (desulphogypsum) obtained from desulphurisation of fumes, Ca-Mg fertilizers from dolomite wastes, crushed and synthetic aggregates from mining and metallurgical wastes, lead and silver from recycling and salt from coalmine water desalination. On the basis of imported raw minerals, iron, steel and ferroalloys are produced. Zn-Pb concentrates are also imported on larger scale. Such raw materials as: raw materials used for production of noble ceramics and rock wool are delivered from other regions of the country. Sustainable development of the Upper Silesia leads to rational and environment friendly managing of mineral raw materials, protection of their resources, as well as to usage of industrial wastes. Protection of resources from neglected deposits (coalmines in liquida-tion) constitutes an important problem, still to be solved. It is connected with substantial financial spendings and preparation of suitable legal acts. A substantial amount of mining, processing, metallurgical and energetic wastes, accumulated as well as produced on a regular basis, requires suitable management. An appropriate example of that is placing mining and energetic wastes under the ground, using them as consolidating stowing for sealing cavings and using them as a dummy road packing. Mining wastes are also applied in engineering works, such as for instance, in construction of embankments, land levelling etc. Flotation silt is used as fuel in the households and the material obtained after their decarbonisation is used in recultivation.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 9; 726-733
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Produkcja górnicza podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w 2017 roku
    Mining production of basic mineral resources in the world and in Poland in 2017
    Autorzy:
    Stanienda-Pilecki, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/167542.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
    Tematy:
    produkcja górnicza
    surowce mineralne
    metale
    kamienie szlachetne
    surowce energetyczne
    surowce chemiczne
    surowce ogniotrwałe
    mining production
    mineral resources
    metals
    precious stones
    energy raw materials
    chemical materials
    refractory materials
    Opis:
    W artykule dokonano analizy wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w 2017 roku, z uwzględnieniem czołowych producentów. Analizie poddano wybrane surowce z grupy metali i kamieni szlachetnych (złoto, srebro, platyna i platynowce oraz diamenty naturalne), z grupy metali kolorowych (miedź, cynk, cyna, ołów, kadm, rtęć, ind i ren), z grupy metali lekkich lub ich rud (boksyt, magnez, beryl, tytan, rutyl naturalny oraz ilmenit), z grupy metali staliwnych lub ich rud (ruda żelaza, nikiel, ruda manganu, chromit, kobalt, molibden, wolfram, tantal i niob), surowce energetyczne – węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny, surowce nuklearne – uran, cyrkon i ziemie rzadkie, wybrane surowce chemiczne (fosfaty, potas, sól kamienna, siarka rodzima, gips, kaolin, antymon, fluoryt, baryt, bor i soda rodzima) oraz podstawowe surowce ogniotrwałe (perlit, magnezyt, wermikulit i łącznie – sillimanit, andaluzyt i cyjanit). W artykule przedstawiono istotne zmiany w wielkości produkcji tych surowców mineralnych w stosunku do 2016 roku, z uwzględnieniem wzrostów i spadków wydobycia u czołowych producentów.
    This paper presents an analysis of basic mineral resources production in the world and in Poland in 2017, including the leading producers. The analysis was executed for selected raw materials from the group of metals and precious stones (gold, silver, platinum and platinum and natural diamonds), from the group of non-ferrous metals (copper, zinc, tin, lead, cadmium, mercury, indium and rhenium), from the group of light metals or their ores (bauxite, magnesium, beryllium, titanium, natural rutile and ilmenite), from the group of ferrous metals or their ores (iron ore, nickel, manganese ore, chromite, cobalt, molybdenum, tungsten, tantalum and niobium), energy resources – hard coal, lignite, oil and natural gas, nuclear resources – uranium, zirconium and rare earths, selected chemical raw materials (phosphates, potassium, rock salt, native sulfur, gypsum, kaolin, antimony, fluorite, barite, boron and native soda) and basic refractories (perlite, magnesite, vermiculite and in total – sillimanite, andalusite and cyanite). The paper presents significant changes in the volume of production of these mineral raw materials in relation to 2016, taking into account increases and decreases in production at the leading producers.
    Źródło:
    Przegląd Górniczy; 2019, 75, 4; 19-28
    0033-216X
    Pojawia się w:
    Przegląd Górniczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Kopaliny towarzyszące" w złożu węgla brunatnego Złoczew (stan wiedzy)
    The associate raw materials in Złoczew deposit (state of knowledge)
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W. M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394795.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    złoże węgla brunatnego Złoczew
    kopaliny towarzyszące
    litologia
    skład mineralny i chemiczny
    zasoby
    własności surowcowe
    Złoczew lignite deposit
    associate raw materials
    lithology
    mineral and chemical compositions
    resources and properties
    Opis:
    Planowana w najbliższym czasie eksploatacja węgla brunatnego w złożu Złoczew uzasadnia potrzebę przybliżenia problematyki obecnych w nim kopalin towarzyszących. Dotychczasowe doświadczenia przemysłu węgla brunatnego upatrują w eksploatacji, zagospodarowaniu i wykorzystaniu kopalin towarzyszących - elementów szeroko pojętej gospodarki złożem, obejmujących zagadnienia wydobywcze, przetwórcze, ochrony środowiska, a także rekultywacji. W artykule dokonano próby kompilacji dotychczasowego stanu wiedzy na temat kopalin towarzyszących w złożu Złoczew. Okazała się ona nader skąpa. Zdaje się nie uzasadniać stosowania w ich przypadku terminu "kopaliny towarzyszące". Tym niemniej w artykule podano informacje na temat litologii tych osadów, ich składu mineralnego i chemicznego, zasobów, właściwości surowcowych. Przedstawiono także sugestie dotyczące celowości ich dalszych badań celem przyszłej eksploatacji, a także technologicznych kierunków wykorzystania.
    The planned exploitation of Złoczew lignite deposit justifies the need of description of problems related to the associate raw materials occurring in the deposit. In operation, management and utilization of the associate raw materials, the elements of deposit management, including the issues of mining, processing, environmental protection and rehabilitation, should be seen. The article summarizes the current state of knowledge on the associated raw materials in Złoczew deposit. The up-to-date information has been insufficient and doesn't justify the application of the term' associate raw materials' in this deposit. Nevertheless, the article contains the information on lithology, mineral and chemical compositions, resources and properties of these raw materials. Suggestions of further research of these associate raw materials as well as possible technological use directions in the future, are also presented.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2010, 79; 257-267
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja głównych kierunków działania PIG w latach 1919-2019
    Evolution of the main directions of the PGI activity during 1919-2019
    Autorzy:
    Wołkowicz, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075963.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Państwowy Instytut Geologiczny
    badania geologiczne
    kartografia geologiczna
    surowce mineralne
    gromadzenie danych geologicznych
    udostępnianie danych geologicznych
    Polish Geological Institute
    geological research
    geological cartography
    mineral raw materials
    gathering of geological data
    sharing of geological data
    Opis:
    Over the course of 100 years the main goals set for the Polish Geological Institute were subject to important changes depending on knowledge of the geological structure of the country, current demand for mineral raw materials and the economic system of the state. The first period comprised the years 1919-1952. It was characterized by the increased emphasis on geological cartography as well as basic research and regional studies. Its main effects included compilation of a geological map of Poland at the scale of1:300,000 and discoveries of new mineral deposits (hematite-pyrite deposit at Rudki, phosphorites at Rachów, bituminous coal in the Lviv-Volhyn coal basin, present-day Ukraine, and the Izbica-Klodawa salt dome. The second period comprising the years 1953-1989 was a time of an immense geological work. During that period priority was given to prospecting and exploration of mineral resources at any price. This resulted in an impressive discovery of mineral deposits, such as: native sulfur, copper and silver, sedimentary and igneous iron ores, bituminous coal, lignite, oil and gas fields, as well as potassium salt, barite, fluorite, magnesite and Cu-W-Mo ores. An effect of political changes in 1989 was a change of concept regarding prospecting and exploration of mineral resources. The state resigned from development and documentation of resources, leaving this task to private companies and investors. This launched a new third period that has continued to this day. During this time, data collection and processing, and their availability to a broad range of recipients have had a fundamental role. This is consistent with the concept of building an information society. Major new lines of activity of the Polish Geological Institute include protection of the environment, especially a soil-water environment that is the traditional domain of geologists, monitoring of groundwater, soil and bottom sediments as well as solid waste management. Geological education and protection of the geological and mining heritage have also assumed a vital importance.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2019, 67; 139--145
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mineralna karbonatyzacja przy zastosowaniu surowców naturalnych –metodą redukcji CO2?
    Mineral carbonation using natural materials – CO2 reduction method?
    Autorzy:
    Uliasz-Bocheńczyk, A.
    Mokrzycki, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216710.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    mineralna sekwestracja CO2
    CCS
    surowce naturalne
    proces ex situ
    proces in situ
    serpentynit
    bazalt
    CO2 mineral sequestration
    natural raw materials
    carbon capture and storage
    process ex situ
    process in situ
    serpentynite
    basalt
    Opis:
    Mineralna karbonatyzacja jest jedną z metod ograniczania antropogenicznej emisji CO2. Metoda ta polega na wykorzystaniu naturalnego zjawiska wiązania ditlenku węgla przez surowce naturalne lub beton. Od pojawienia się w 1990 r. w NATURE pierwszej publikacji dotyczącej mineralnej sekwestracji CO2, prowadzone są badania nad wykorzystaniem zjawiska wiązania ditlenku węgla. W wyniku procesu ditlenek węgla wiązany jest w stałej formie, co powoduje, że metoda ta jest bezpieczna ekologicznie. Dodatkowo w wyniku reakcji, która jest egzotermiczna, uwalnia się ciepło, które może być potencjalnie wykorzystane. Proces ten może być stosowany jako ostatni etap technologii CCS (Carbon Capture and Storage). Mineralna karbonatyzacja może być realizowana jako metoda in-situ i ex-situ. Mineralna sekwestracja proponowana jest i badana zarówno dla surowców mineralnych, jak i odpadów. W Polsce szczególnie interesującą opcją jest zastosowanie do wiązania CO2 na drodze mineralnej karbonatyzacji odpadów energetycznych o wysokiej zawartości CaO i ograniczonym wykorzystaniu gospodarczym. Do wiązania CO2 przeanalizowano oprócz odpadów energetycznych również żużle hutnicze i pyły z pieców cementowych. Drugą opcją prowadzenia mineralnej karbonatyzacji jest stosowanie surowców naturalnych. Do mineralnej sekwestracji CO2 mogą być potencjalnie stosowane minerały, takie jak: oliwin, serpentyn czy talk. W artykule przedstawiono możliwości zastosowania surowców mineralnych do obniżenia emisji ditlenku węgla. Przeanalizowano również surowce mineralne występujące w Polsce, które potencjalnie mogą być stosowane do sekwestracji CO2 w ramach procesu ex situ i in situ. Artykuł jest wstępną analizą możliwości wykorzystania tego typu surowców do wiązania CO2 w Polsce.
    Mineral carbonation is one possible approach to reducing anthropogenic CO2 emissions. This method involves the use of a natural phenomenon of carbon dioxide causing CO2 to bond with natural or concrete materials. Since the appearance of the first publication on the mineral sequestration of CO2 (in 1990 in Nature), research has been conducted into making use of the carbon dioxide bond. The objective was to bind carbon dioxide into a solid form, a method rendering it environmentally safe. In addition, as a result of the reaction being exothermic, heat is released which can potentially be used. This process may be employed as the last step of CCS (Carbon Capture and Storage). Mineral carbonation can be implemented as a method both in situ and ex situ. Mineral sequestration is proposed and has been tested for both minerals and waste. In Poland, a particularly interesting option is the binding of CO2 through mineral carbonation of energy waste with a high content of CaO and limited economic use. Binding of CO2 has also been analyzed with use of the metallurgical slag and dust from cement kilns. Another option for mineral carbonation is the use of natural raw materials. To bind CO2 through mineral carbonation, minerals such as olivine, serpentine, and talc can be applied. This paper is a preliminary analysis presenting the possibility of using mineral raw materials to reduce carbon dioxide emissions. It also analyzes minerals occurring in Poland which can potentially be used to sequester CO2 in ex situ and in situ processes.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2014, 30, 3; 99-110
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ nawożenia azotem na plon i zawartość suchej masy, azotu ogólnego oraz popiołu w drugiej 4-letniej rotacji uprawy wierzby wiciowej
    Impact of the Nitrogen Fertilization on Yield, Dry Matter, Ash and Total Nitrogen Content in the Second 4-year Rotation of Basket Willow Cultivation
    Autorzy:
    Styszko, L.
    Dąbrowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813728.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    wierzba wiciowa
    Salix viminalis
    genotyp
    nawożenie azotem mineralnym
    warianty koszenia pędów
    plon
    świeża masa
    sucha masa
    zawartość azotu ogólnego
    zawartość popiołu surowego
    basket willow
    genotype
    mineral nitrogen fertilization
    variants of shoots mowing
    yield
    fresh matter
    dry matter
    total nitrogen content
    raw ash content
    Opis:
    Celem pracy była ocena wpływu zróżnicowanego nawożenia azotem mineralnym i wariantów koszenia pędów w pierwszym 4-letnim cyklu na plon biomasy 10 genotypów wierzby wiciowej (Salix viminalis) oraz na zawartość w niej suchej masy, azotu ogólnego i popiołu w drugim 4-letnim cyklu uprawy. Doświadczenie polowe, w czterech powtórzeniach, wykonano w latach 2012-2015 w Kościernicy, gmina Polanów (16°24´N i 54°8´E). Gleba pod doświadczeniem była lekka, klasy bonitacyjnej RIVa-IVb, kompleksu żytniego dobrego, bielicowa właściwa – pseudobielicowa o składzie piasku gliniastego lekkiego do głębokości 100 cm, a głębiej – gliny lekkiej. Zawartość próchnicy w warstwie 0-30 cm gleby wyniosła 1,41%. Pierwszy 4-letni okres odrastania pędów był realizowany w latach 2008-2011, a drugi – w latach 2012-2015. W ramach doświadczenia, rozlosowano na dużych poletkach cztery dawki azotu mineralnego: 0 kg N·ha-1, 60 kg N·ha-1, 120 kg N·ha-1 i 180 kg N·ha-1. Natomiast w zakresie dawek azotu na małych poletkach, rozlosowano 10 genotypów wierzby wiciowej (Salix viminalis L.): 1047, 1054, 1047D, Start, Sprint, Turbo, Ekotur, Olof, Jorr i Tordis. Corocznie w kwietniu w latach 2008-2015 stosowano nawożenie azotem mineralnym. W 2007 roku na poletku o powierzchni 25,3 m2 wysadzono łącznie po 56 zrzezów wierzby w dwóch rzędach tj. 22134 szt.·ha-1. Podczas zbioru w latach 2011 i 2015 koszono oddzielnie odrastające pędy wierzby na poszczególnych rzędach poletka. W pierwszej 4-letniej rotacji na pierwszym rzędzie koszono 2-krotnie (po 3 latach i po 1-rocznym odrastaniu), a na drugim rzędzie – jednokrotnie (po 4 roku odrastania). Plon świeżej masy oceniono po ścięciu wszystkich pędów wierzby oddzielnie na każdym rzędzie poletka oraz pobrano próby biomasy do analiz laboratoryjnych (suchej masy w świeżej masie, popiołu oraz azotu ogólnego). W badaniach wykazano, że plony biomasy w drugiej 4-letniej rotacji najsilniej zależały od wariantu koszenia pędów w poprzedniej rotacji, genotypu wierzby, a w mniejszym stopniu od zastosowanej dawki azotu mineralnego. Dwukrotne koszenie pędów w pierwszej 4-letniej rotacji obniżyło w następnej rotacji plon suchej masy i roczny przyrost tego plonu o 71,3%, zmniejszyło zawartość suchej masy w pędach o 1,7%, a powiększyło zawartość azotu ogólnego w pędach o 0,019%. Genotypy wierzby reagowały w plonie biomasy w zróżnicowany sposób na warianty koszenia. Coroczne nawożenie azotem podwyższyło plon suchej masy wierzby przeciętnie o 66,2%, ale ten efekt bardzo silnie zależał od wariantu koszenia pędów w pierwszej 4-letniej rotacji oraz genotypu wierzby. Genotypy 1047, 1047D, Start, Sprint i Turbo nie reagowały w plonie biomasy pędów na wzrastające dawki nawożenia azotem, a u pozostałych genotypów reakcja była zróżnicowana. Uszeregowanie genotypów reagujących na nawożenie azotem, od największego do najmniejszego przeciętnego rocznego przyrostu plonu suchej masy, było następujące: Ekotur – 11,32 t·ha-1, Olof – 7,19 t·ha-1, Tordis – 4,73 t·ha-1, klon 1054 – 3,54 t·ha-1 i Jorr – 3,03 t·ha-1. Coroczne nawożenie azotem zwiększyło zawartość azotu ogólnego w pędach wierzby przeciętnie o 0,017%, ale nie miało to wpływu na zawartość w nich popiołu surowego.
    The purpose of the present paper was an assessment of impact of the mineral nitrogen fertilization and variants of shoots mowing in the first 4-year cycle on the yield of 10 genotypes of basket willow (Salix viminalis L.) and dry matter, ash and total nitrogen content in the second 4-year cycle of cultivation. The field experiment, in four repetitions, was realized in 2012-2015 in Kościernica, (16°24´N and 54°8´E). The soil used in the experiment was light, RIVa-IVb soil quality class, a good rye soil complex, appropriate podsolic – pseudopodsolic with a composition of light loamy sand up to the depth of 100 cm, and deeper: light loam. The humus content in the layer of 0-30 cm of soil was 1.41%. The first 4-year cycle of the regrowth of the shoots was in 2008-2011, the second – in 2012-2015. As part of the experiment, four doses of mineral nitrogen were randomized on large plots: 0 kg N·ha-1, 60 kg N·ha-1, 120 kg N·ha-1 and 180 kg N·ha-1, and within these doses on small plots – 10 genotypes of basket willow (Salix viminalis L.): 1047, 1054, 1047D, Start, Sprint, Turbo, Ekotur, Olof, Jorr and Tordis. Nitrogen fertilization was applied in 2008-2015 each year in April. In 2007, on the plot sized 25.3 m2, in two rows 56 willow cuttings were planted per row, that is 22,134 pcs.·ha-1. During the harvest in 2011 and 2015, growing willow shoots on individual rows of the plot were mowed separately. In the first 4-year rotation, the first row was mowed twice (after 3 years and after annual regrowth), and the second row was mowed once (after 4 years of regrowth). The yield of fresh matter was assessed after cutting all the willow shoots separately on each plot row and biomass samples for laboratory analyzes were taken (dry matter in fresh matter, ash and total nitrogen). The research showed that biomass yield in the second 4-year rotation most depended on variants of shoots mowing in previous rotation, willow genotype and less depended on adopted mineral nitrogen doses. Twice shoots mowing in the first 4-year rotation was the reason of dry matter yield reduction and annual regrowth of this yield by 71,3% in the next rotation and dry matter content reduction in the shoots by 1,7% and increasing total nitrogen in the shoots by 0,019%. The reaction of willow genotypes to the variant of shoots mowing, in biomass yield, was varied. Annual nitrogen fertilization was the reason increase in dry matter yield of willow, average by 66,2% but that effect depended very strongly on variants of shoots mowing in the first 4-year rotation and willow genotype. Genotypes 1047, 1047D, Start, Sprint and Turbo, in biomass yield, did not react to the increasing doses of nitrogen fertilization, and the reaction in the other genotypes was varied. The arrangement of the genotypes reacting to nitrogen fertilization, from the largest to the smallest average annual increase in yield of dry matter was as follows: Ekotur – 11,32 t·ha-1, Olof – 7,19 t·ha-1, Tordis – 4,73 t·ha-1, 1054 – 3,54 t·ha-1 and Jorr – 3,03 t·ha-1. Annual nitrogen fertilization was the reason increase in content of total nitrogen in the willow shoots, average by 0,017%, but that effect had not an impact on the raw ash content.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 2; 1234-1251
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-63 z 63

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies