Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "institutional ethics" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Etyka instytucjonalna Karla Homanna jako propozycja „pojednania” etyki z ekonomią
    Karl Homann’s Institutional Ethics as a Proposal of „Reconciliation” Between Ethics and Economics
    Autorzy:
    Sójka, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468808.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    ordoliberalizm
    Ordnungsethik
    etyka gospodarcza
    etyka instytucjonalna
    moralność rynku
    ordoliberalism
    business ethics
    institutional ethics
    market morality
    Opis:
    Tekst poświęcony jest koncepcji etyki ładu (Ordnungsethik) Karla Homanna (nazywanej także etyką instytucjonalną), wyrosłej z tradycji ordoliberalizmu niemieckiego i będącej początkiem osobnego nurtu tej refleksji. Oferuje ona takie podejście do problematyki gospodarczej, które pozwala uniknąć sztucznych opozycji mających swe źródła w nieporozumieniach terminologicznych (np. utożsamianie moralności z altruizmem oraz interesu własnego z egoizmem) oraz w ahistorycznym ujmowaniu natury współczesnej gospodarki, a prowadzących do przekonania o niemożliwości pogodzenia rynkowej konkurencji z moralnością. Artykuł ten składa się z czterech części. Pierwsza ukazuje tytułową potrzebę „pojednania”, zaś część druga przedstawia myślenie o rynku w kategoriach ładu nadrzędnego zgodne z pierwotną propozycją ordoliberalizmu Waltera Euckena. Następne części poświęcone już będą wyłącznie argumentom Karla Homanna. Część trzecia zaprezentuje modelowe, czyli teoretyczne, ujęcie relacji rynkowej konkurencji i moralności, a część czwarta pokaże jak w konkretnej sytuacji można i czasami trzeba odchodzić od teoretycznych ustaleń, stawiając na rozwiązania pragmatyczne. Tekst ten zamykają uwagi końcowe i próba oceny propozycji Karla Homanna.
    This article is dedicated to the idea of order ethics (Ordnungsethik) by Karl Homann, called also an institutional ethics, which has been developed within the German ordoliberal tradition and has become a separate strand within this movement. It offers an approach to economic life which avoids the traps of terminological misunderstandings (such as identifying morality with altruism and self-interest with egoism) and of an ahistorical approach to the nature of contemporary economy which could lead to the belief that morality and market competition cannot be reconciled. The article is composed of four parts. Th e first deals with the title problem of reconciliation while the second presents an understanding of a market in terms of a framing order in accordance with the original, ordoliberal proposal of Walter Eucken. Other parts are focused on the work of Karl Homann. The third part presents a theoretical, paradigmatic approach to a relation of competition and morality within a market, and the fourth one deals with the problem of a departure from the theoretical perspective caused by the need for pragmatic solutions to given problems. In conclusion an evaluation of Homann’s proposals will be given.
    Źródło:
    Prakseologia; 2016, 158/1; 15-39
    0079-4872
    Pojawia się w:
    Prakseologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Etyka biznesu po kryzysie
    Business Ethics After the Crisis
    Autorzy:
    Sójka, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468599.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    etyka biznesu
    kryzys finansowy
    regulacja rynku
    etyka instytucjonalna
    Ordnungsethik
    business ethics
    financial crisis
    market regulation
    institutional ethics
    Opis:
    Kryzys w latach 2007–2009 oznacza porażkę tej wersji etyki biznesu, która chciała nauczyć menedżerów moralności, a w przeszłości, po kolejnych kryzysach, na przykład po bankructwie Enronu, posługiwała się formułą „to już nigdy nie może się powtórzyć”. Po niedawnym globalnym załamaniu trudno jednak łudzić się, że podobny kryzys nie wydarzy się już nigdy więcej. Potrzebna jest zatem etyka biznesu bliższa realiom gospodarczym i bardziej realistyczna w ujmowaniu ludzkich motywacji, dostrzegająca wpływ wielu okoliczności, między innymi politycznych i kulturowych, na postępowanie menedżerów. Tutaj dwa źródła inspiracji mogą być przydatne: socjologia gospodarcza podkreślająca wpływ kultury i polityki na „architekturę” rynków oraz niemiecka etyka instytucjonalna (Ordnungsethik) kładąca nacisk na reguły gry, a nie na zachowania poszczególnych aktorów życia gospodarczego.
    The crisis of 2007–2009 signalled a failure of business ethics which tried to preach morality to managers and after several economic downfalls in the past, e.g. Enron’s bankruptcy, constantly repeated “this should never ever happen again”. But after the recent global meltdown it would be difficult to believe that similar crises definitely will never happen in the future. So we need a business ethics more cognizant of economic realities and more realistic in its approach to problems of individual motivations and in its perception of diverse circumstances, e.g. political or cultural, which can have an impact on manager’s conduct. In this respect two sources of inspiration may seem promising: the economic sociology which emphasises the impact of culture and politics on the “architecture” of markets and the German institutional ethics (Ordnungsethik) which is focused on the rules of the game and not on behaviour of particular economic actors.
    Źródło:
    Prakseologia; 2015, 157/2; 13-32
    0079-4872
    Pojawia się w:
    Prakseologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Do we need a Code “Good Practice in High Learning Schools”?
    Autorzy:
    Szostek, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/703211.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    ethics
    academic values
    institutional culture
    good governance
    Opis:
    The article presents a project of the Code “Good Practice in High Learning Schools”, preparedfor the Conference of Rectors of the Polish High Learning Schools. In the first sectionauthor argues for the need od such a code, stressing its necessity for the universities as theinstitutions very important in the democratic states. The second section contains the shortcharacterictics of the structure of this document (fundamental principles, rules of goodpractice in the activity of the rectors and academic senates, concluding regulations). Finallyauthor outlines the perspective of the future development of the code.
    Źródło:
    Nauka; 2007, 2
    1231-8515
    Pojawia się w:
    Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dydaktyczne znaczenie ekonomii instytucjonalnej, jako nurtu ukazującego rolę moralności w życiu gospodarczym
    The Didactic Meaning of Institutional Economics as a School of Economic Thought: the Role of Morality in the Economic Life
    Autorzy:
    Fjałkowski, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/964235.pdf
    Data publikacji:
    2009-05-15
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    institutional economics
    mainstream economics
    teaching economics
    teaching business ethics
    Opis:
    In the paper a thesis is stated that institutional economics presents considerable support for business ethics teaching. The assumptions of main-stream economics eliminated the problems of morality in economic life. The dominance of neo-classical economics in economic studies curricula contributes to the social opinion that business is deprived of moral dimensions. From this point of view, it is argued that business ethicists should be more interested in institutional economics. Some institutionalists see economics close to social moral philosophy and claim that a normative approach in economics is natural and necessary. The questions of aims and economic morality are integral parts of many institutional research agendas. Especially the New Institutional Economics has developed tools that enable formalization and empirical verification of theories of morality in business. Institutional economics enriches the theoretical and empirical context of business ethics teaching.
    Źródło:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2009, 12, 2
    1899-2226
    2353-4869
    Pojawia się w:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstruktywizm społeczny – nowe teoretyczne podejście w badaniach nad gospodarką
    Social Constructivism – A New Theoretical Aproach to Interdisciplinary Studies on Economy
    Autorzy:
    Zboroń, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468900.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Business ethics
    social constructivism
    cultural approach
    institutional economics
    interdisciplinary discussion
    Opis:
    Economic performance is described and explained by both economics and business ethics. Suggested by business ethics the cultural aspect includes different than assumed in economic science forejudgements which concern the nature of economy as well as the attendance of taking part it subjects – member of a particular society. The most important foundation is recognition that economy, which makes part of social reality, is under cultural conditions out of the economic ones. Since ethics and the mainstream economics presume two different ideas of social reality there is no chance to interdisciplinary discussion on economic performance. The aim of this study is to present a new methodological approach: social constructivism which could be applied to describe and explain economic processes and performances as related to custom and ethics. The author believes that the constructivist approach can be developed by institutional economics which is an alternative to mainstream economics.
    Źródło:
    Prakseologia; 2009, 149; 63-87
    0079-4872
    Pojawia się w:
    Prakseologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ teorii makroekonomicznych na etyczną jakość praktyki finansowej
    Autorzy:
    Wiśniewski, Jakub Bożydar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1371508.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    animal spirits
    causal realism
    efficient market hypothesis
    financial ethics
    institutional entrepreneurship
    Opis:
    The aim of the present paper is to investigate the logical relationship between the prevalence of specific macroeconomic theories and the ethical quality of practices that take place in the financial markets. The main thesis presented herein is that viewing the financial markets through an appropriate economic framework is a crucial prerequisite of maintaining their ethical foundations and harnessing their ethical potential. Three competing macroeconomic visions – the “animal spirits” theory, the efficient market hypothesis, and the causal-realist market process approach – are assessed with respect to their logically deducible effects on the ethical thinking of financial operators. The main conclusion of the paper is that the causal-realist approach provides the most satisfactory account of the inherent conceptual nature of financial markets, thereby furnishing the best guidance for the development of appropriate professional virtues by their key members.
    Źródło:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2019, 22, 4; 7-20
    1899-2226
    2353-4869
    Pojawia się w:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    From media selfregulation to ‘crowdcriticism’: Media accountability in the digital age
    Autorzy:
    Fengler, Susanne
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/471153.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej
    Tematy:
    media accountability
    institutional economics
    media ethics
    media criticism
    participatory models
    Internet and Web 2.0
    Opis:
    This paper seeks to explain the potential impact of new forms of media accountability in the digital age (i.e. media blogs and media criticism via Twitter and Facebook), as well as the failure of many traditional instruments of media self-regulation (i.e. press councils and media journalism) from a theoretical perspective. North’s theory of institutions will be employed to analyze why traditional instruments of media self-regulation often cannot successfully monitor and sanction deviation from professional standards in journalism. Drawing on institutional economics, a media accountability model including the audience in the digital age will be developed as an alternative. Th is audienceinclusive model may prove more effective in the long term, as ‘costs of complaint’ sink, and the utility function of the new ‘digital media critics’ may result in a more effective media criticism. The paper concludes with implications for media policy.
    Źródło:
    Central European Journal of Communication; 2012, 5, 2(9); 175-189
    1899-5101
    Pojawia się w:
    Central European Journal of Communication
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy (nie)etyczne a budowanie przewagi konkurencyjnej wyższych szkół niepublicznych
    (Un)ethical problems and efforts to build competitive advantage in non-public higher education institutions
    Autorzy:
    Maliszewski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195187.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    competitiveness in higher education
    institutional transformation
    business ethics
    code of ethics
    Sheldon Krimsky
    konkurencyjność szkół wyższych
    instytucjonalna transformacja
    etyka biznesu
    kodeks etyczny
    Opis:
    Zmiany zachodzące obecnie w szkolnictwie wyższym w Polsce następują w sposób skokowy, a nie ewolucyjny. Jest to uwarunkowane przede wszystkim potrzebą instytucjonalnej transformacji uczelni niepublicznych oraz odchodzeniem od modelu uczelni funkcjonującej zgodnie z ideą Wilhelma Humboldta w stronę modelu szkoty wyższej będącej uczestnikiem gry rynkowej (uniwersytet przedsiębiorczy). Moment przejścia rodzi wiele dylematów natury etycznej. Z jednej strony od uczelni oczekuje się działań służących wyższym celom (pro publico bono) z drugiej są one zmuszone do funkcjonowania zgodnie z twardymi regułami rynkowymi. Konieczność pozyskiwania nowych źródeł finansowania, współpraca z partnerami zewnętrznymi (w tym biznesowymi), idea transferu wiedzy, walka konkurencyjna, wyczerpywanie się dotychczasowych narzędzi marketingowych są równoznaczne z pojawieniem się nowych, często wymykających się jednoznacznym ocenom, problemów i dylematów etycznych. Oprócz tworzenia uczelnianych czy ogólnopolskich kodeksów etycznych, idealnym rozwiązaniem może się stać poddawanie się audytowi etycznemu. Poprzez audyt - dokonywany przez niezależne instytucje czy ośrodki etyki biznesu - oceniane byłyby zachowania etyczne w danej uczelni, zarówno wewnątrz, jak i w odniesieniu do transparentności form współpracy z otoczeniem. Podawane do publicznej wiadomości i szeroko komentowane raporty z audytu etycznego mogą się stać jednym z narzędzi budowania przewagi konkurencyjnej uczelni przestrzegającej kodeksu etycznego.
    Changes in Poland’s higher education occur by leaps rather than through an evolutionary process. This is caused mostly by the need for institutional transformation of nonpublic HE institutions and the departure from Humboldtian model in favour of a market-oriented model (entrepreneurial university). This transition generates numerous ethical dilemmas. On the one hand, universities are expected to undertake pro publico bono activities. On the other hand, they are forced to operate under tough market rules. The need to find new sources of funding, to collaborate with external partners (also from the business community), the idea of knowledge transfer, competitive struggle, the wearing-out of existing marketing tools exhaustion - all these elements generate new problems and ethical dilemmas, many of which cannot be assessed in a clear-cut way. Apart from codes of ethics developed at university level or national level, an ethical audit could prove to be an ideal solution. This kind of audit, performed by independent institutions or business centres, would assess ethical behaviour within the university, both internally and externally, considering the transparency of its community links. Publicised and widely commented ethical audit reports could become a competitive advantage tool for universities which adhere to codes of ethics.
    Źródło:
    Nauka i Szkolnictwo Wyższe; 2008, 1, 31; 117-133
    1231-0298
    Pojawia się w:
    Nauka i Szkolnictwo Wyższe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola religii w życiu duchowym i politycznym Tomáša Garrigue’a Masaryka
    The Role of Religion in the Spiritual and Political Life of Tomáš Garrigue Masaryk
    Autorzy:
    Kubok, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32361711.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    religion of humanitarianism
    humanitarian ethics
    institutional religion
    Jesus
    Tomáš G. Masaryk
    religia humanitaryzmu
    etyka humanitarna
    religia instytucjonalna
    Jezus
    Opis:
    This article discusses the political and religious views of the Czech philosopher and first president of Czechoslovakia, Tomáš G. Masaryk (1850–1937). First, the author describes the model of religiousness created by Masaryk and themes in his biography that fit into this model. Then, the article discusses the main thesis presented by T. G. Masaryk in an essay entitled The Main Principles of Humanitarian Ethics, which was a result of Masaryk’s own concept of “religion of humanitarianism”. It is based on such elements as the universal dimension of the Hussite and Czech Brethren (Protestant) reformation, on which the foundations of the Czech national identity were built; the abandonment of institutional religion (primarily Catholic) in favor of individual piety; and the rejection of the Christological dogma and replacing it with a highly individualized and historical Jesus.  
    Artykuł dotyczy projektu polityczno-religijnego czeskiego filozofa i pierwszego prezydenta Czechosłowacji – Tomáša G. Masaryka (1850–1937). W pierwszej kolejności zostały przybliżone model religijności stworzony przez Masaryka oraz wątki biograficzne, wpisujące się w ów model. Następnie zostały przeanalizowane kwestie poruszane w eseju pt. Główne zasady etyki humanitarnej a wynikające z oryginalnej Masarykowskiej koncepcji „religii humanitaryzmu”, takie jak: uniwersalny wymiar reformacji husyckiej i czeskobraterskiej (protestanckiej), stanowiącej podwaliny czeskiej tożsamości narodowej, rezygnacja z religii instytucjonalnej (przede wszystkim katolickiej) na rzecz indywidualnej pobożności oraz odrzucenie chrystologicznego dogmatu na rzecz Jezusa mocno zindywidualizowanego i historycznego.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2020, 20
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ethics of Knowledge Sharing: A Perspective of Social Ontology
    Autorzy:
    Panda, Ranjan K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/781412.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ethics
    knowledge sharing
    knowledge production
    intentionality
    normativity
    collective intentionality
    cultural background
    Obligatory action
    care and commitment
    institutional facts
    moral responsibility
    social ontology
    Opis:
    In the contemporary socio-economical scenario, knowledge sharing has become a crucial topic for discussion. As the economy of the societies becoming knowledge centric, knowledge production and dissemination by the educational and other social institutions must play an important role. In this paper, we discuss the notion of knowledge sharing as normative action involving two modes of function: voluntary and obligatory. Knowledge sharing as voluntary action presupposes personal ontology of knowledge. The knower as owner of knowledge has the right to disseminate knowledge. The reason of this dissemination could be sometimes to fulfill certain psychological desire or material needs, rather than purely value centric. Such a mode of sharing could be the reason for the degeneration of knowledge. It is because voluntary dissemination of knowledge does not go beyond the whims and fancies of the knower. On the other hand, knowledge sharing as an obligatory action emphasizes care and commitment. These normative elements could not only transform the attitude of the knower, but also help him to transcend the mere economic and psychological reasons of knowledge sharing. This transcendental logic of sharing would show how knowledge obtains its social ontology.
    Źródło:
    Ethics in Progress; 2012, 3, 1; 53-70
    2084-9257
    Pojawia się w:
    Ethics in Progress
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ku autonomii etyki. Uwagi metodologiczne
    Towards the Autonomy of Ethics: Methodological Remarks
    Autorzy:
    LEKKA-KOWALIK, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047413.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Tadeusz Styczeń, autonomia etyki, autonomia poznawcza, autonomia instytucjonalna, sąd etyczny, sąd słusznościowy, powinność moralna, założenia tła, autonomia nauki a badania interdyscyplinarne i transdyscyplinarne
    Tadeusz Styczeń, autonomy of ethics, cognitive autonomy, institutional autonomy, ethical judgment, judgment about the right means, moral oughtness, background beliefs, autonomy of science versus interdisciplinary (transdisciplinary) research
    Opis:
    Na bazie metodologicznych rozróżnień Stanisława Kamińskiego w artykule bronię tezy, że problem autonomii dyscypliny naukowej dotyczy nie jej autonomii instytucjonalnej, ale poznawczej. Ta ostatnia wymaga, by dana dyscyplina miała charakter przedmiotowy, a nie metaprzedmiotowy. Etyka w rozumieniu Tadeusza Stycznia ma taki właśnie charakter: ma własne dane empiryczne w postaci jednostkowych sądów o powinności moralnej, a sądy te ujmują fakt normatywny, tj. realnie istniejącą, obiektywną relację powinności między osobami. Uogólnienie tych sądów za pomocą operacji „wymienialności” pozwala sformułować ogólny sąd etyczny „osobie jako osobie od osoby jako osoby należna jest afirmacja”. W sądzie tym Styczeń wyróżnia trzy wymiary: egzystencjalny (relacja ujęta w sądzie jest bytem), powinnościowy (to, co należne, to afirmacja) i słusznościowy (co jest należne jako realizacja afirmacji). Wyjaśnienie wymiaru egzystencjalnego należy do metafizyki. Natomiast etyka jest poznawczo autonomiczna w wymiarze powinnościowym, ponieważ jest oparta na własnych danych, które uzyskują ostateczne wyjaśnienie w antropologii osobowego „ja”. Wymiar słusznościowy sądu – tj. uznanie, co faktycznie jest afirmacją osoby – zależny jest z kolei od przyjętych antropologii i w tym aspekcie etyka jest poznawczo nieautonomiczna. Rozróżnienie wymiaru sądu etycznego czy – jak zaproponowałam w niniejszym tekście – analityczne rozłożenie go na dwa sądy: „powinienem afirmować” i „afirmacja polega na czynie X”, nie rozwiązuje całkowicie problemu autonomii, wciąż bowiem trzeba się zmierzyć z kilkoma problemami. Po pierwsze, skoro zdaniem Stycznia etyka w aspekcie słusznościowym domaga się proprium, antropologia osobowego „ja” musi zostać poszerzona o dodatkowe tezy. Takie poszerzenie wyjaśnia istnienie rozbieżnych sądów słusznościowych. Jakie są źródła owych dodatkowych tez? I czy znaczy to, że prawdziwość sądu etycznego jest zapewniana jedynie na gruncie konkretnej „totalnej” antropologii? Drugi problem dotyczy zakresu bytów, które można „podstawiać” w sądzie etycznym. Styczeń koncentruje się na osobach, ale są racje przemawiające za włączeniem innych rodzajów bytów, na przykład rodziny, państwa, instytucji, w zakres obowiązywania moralnej powinności. Pojawia się wobec tego problem relacji sądów, na przykład „powinienem X wobec osoby” i „powinienem Y wobec uniwersytetu”. Te pierwsze są „danymi doświadczenia”, ale czy także te drugie? Trzeci problem dotyczy rozważanego przez współczesną filozofię nauki uteoretycznienia obserwacji, obecności założeń tła w „obserwacji etycznej” pozwalającej ująć fakt normatywny w sądzie etycznym. Etyk staje przed alternatywą: albo musi pokazać, że obserwacja etyczna nie jest uteoretyczniona, albo też uznać jej uteoretycznienie i wskazać źródła założeń tła. Rozstrzygnięcia tych kwestii będą rzutować na rozumienie poznawczej autonomii etyki. Na zakończenie stawiam pytanie o autonomię jako wartość epistemiczną wobec postulatu badań interdyscyplinarnych i transdyscyplinarnych.
    Against the background of some methodological distinctions introduced by Stanisław Kamiński the paper advances the claim that the issue of the autonomy of a scientific discipline concerns cognitive rather than institutional autonomy. The former requires that a discipline have a subjectual rather than meta-subjectual character. Ethics, as conceived of by Tadeusz Styczeń, fulfils this requirement: it has its own empirical data in the form of individual ethical judgments concerning moral oughtness; those judgments grasp normative facts, i.e., real and objective relationships between persons. The operation of ‘exchanging’ persons in a judgment: “I ought to do X to C,” allows us to generalize judgments and thereby to form a general ethical judgement taken to be true: Any person as person deserves affirmation from any person as person. Styczeń distinguishes three dimensions in this judgement, concerning, respectively: existence (the oughtness captured in the judgement is a real relationship), oughtness (the ‘content’ of the oughtness is affirmation, i.e., love), and rightness (what should be done as an ‘expression’ of affirmation). Explaining the existential dimension belongs to metaphysics. Ethics is cognitively autonomous in its oughtness dimension, for it has its own empirical data, although the ultimate explanation of those data belongs to the anthropology of the personal ‘I.’ In the dimension of rightness ethics is not autonomous, for determining what is a right realization of affirmation depends on a ‘total’ anthropology. Distinguishing oughtness and rightness of the ethical judgement, or—as I suggest in the paper—decomposing that judgement into two: “I ought to affirm the person,” and “I ought to do X as a way of affirming,” does not solve the cognitive autonomy of ethics, as a few problems appear. First, according to Styczeń, ethics must have a proprium in order to capture the fact of inconsistent judgments about what is the right way of affirming the person. This means that the anthropology of the personal ‘I”’ must be complemented by some anthropological theses. Two questions arise then: What sources do those additional theses have? Does this mean that ethical judgments are true only within a system of ‘total anthropology’? Secondly, it needs to be determined what kinds of beings can be put as terms of the oughtness relationship. Styczeń concentrates on persons but there are good reasons to claim that other beings, such as the family, the state or institutions, can be oughtness-creating. What status does the judgement “I am morally obliged to do X to my university” have? Is this judgement empirical or deduced from other theses? Thirdly, the contemporary philosophy of science claims—with good reasons—that observation is theory-laden or that observation depends on background beliefs. An ethicist faces then an alternative: he needs either to show that ‘ethical observation’ is not theory-laden or to recognize its theory-ladenness and indicate the sources of the background beliefs. Solutions to these problems will influence the understanding of the cognitive autonomy of ethics. The paper ends with the issue of cognitive autonomy as an epistemic value when seen against the background of the idea that research should have an inter- and transdisciplinary character.
    Źródło:
    Ethos; 2016, 29, 3 (115); 247-262
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies