Etyka instytucjonalna Karla Homanna jako propozycja „pojednania” etyki z ekonomią

Tekst poświęcony jest koncepcji etyki ładu (Ordnungsethik) Karla Homanna (nazywanej także etyką instytucjonalną), wyrosłej z tradycji ordoliberalizmu niemieckiego i będącej początkiem osobnego nurtu tej refleksji. Oferuje ona takie podejście do problematyki gospodarczej, które pozwala uniknąć sztucznych opozycji mających swe źródła w nieporozumieniach terminologicznych (np. utożsamianie moralności z altruizmem oraz interesu własnego z egoizmem) oraz w ahistorycznym ujmowaniu natury współczesnej gospodarki, a prowadzących do przekonania o niemożliwości pogodzenia rynkowej konkurencji z moralnością. Artykuł ten składa się z czterech części. Pierwsza ukazuje tytułową potrzebę „pojednania”, zaś część druga przedstawia myślenie o rynku w kategoriach ładu nadrzędnego zgodne z pierwotną propozycją ordoliberalizmu Waltera Euckena. Następne części poświęcone już będą wyłącznie argumentom Karla Homanna. Część trzecia zaprezentuje modelowe, czyli teoretyczne, ujęcie relacji rynkowej konkurencji i moralności, a część czwarta pokaże jak w konkretnej sytuacji można i czasami trzeba odchodzić od teoretycznych ustaleń, stawiając na rozwiązania pragmatyczne. Tekst ten zamykają uwagi końcowe i próba oceny propozycji Karla Homanna.

This article is dedicated to the idea of order ethics (Ordnungsethik) by Karl Homann, called also an institutional ethics, which has been developed within the German ordoliberal tradition and has become a separate strand within this movement. It offers an approach to economic life which avoids the traps of terminological misunderstandings (such as identifying morality with altruism and self-interest with egoism) and of an ahistorical approach to the nature of contemporary economy which could lead to the belief that morality and market competition cannot be reconciled. The article is composed of four parts. Th e first deals with the title problem of reconciliation while the second presents an understanding of a market in terms of a framing order in accordance with the original, ordoliberal proposal of Walter Eucken. Other parts are focused on the work of Karl Homann. The third part presents a theoretical, paradigmatic approach to a relation of competition and morality within a market, and the fourth one deals with the problem of a departure from the theoretical perspective caused by the need for pragmatic solutions to given problems. In conclusion an evaluation of Homann’s proposals will be given.