Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Giovanni ISGRÒ, L’avventura scenica dei gesuiti in Giappone (1549-1639). Bari, Edizioni di Pagina, 2016 (Due Punti 43).

Autorzy:

Danieluk, Robert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/618198.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Giovanni Isgrò
historia teatru

Opis:

.

Źródło:

Annales Missiologici Posnanienses; 2018, 23; 195-198
1731-6170

Pojawia się w:

Annales Missiologici Posnanienses

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Unisono

Autorzy:

Jarząbek-Wasyl, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32084577.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
historiografia
performatyka
Routledge
theater history
historiography
performatics

Opis:

Artykuł stanowi recenzję niedawno wydanego tomu The Routledge Companion to Theatre and Performance Historiography (2021). Przedstawiając zwięzłą historię powstania publikacji, jej układ i mozaikową koncepcję, główną problematykę i metodę, autorka przybliża niektóre teksty (szczególnie interesujące dla polskiego czytelnika). Tom, jak każde monumentalne przedsięwzięcie, budzi też zastrzeżenia; te dotyczą głównie realizacji postulatu polifonicznego i odnowicielskiego podejścia do historii widowisk oraz ograniczeń krytyki instytucjonalnej (jej optyka miewa również „ślepy punkt”).
This article offers a review of the recently published edited volume The Routledge Companion to Theatre and Performance Historiography (2021). The reviewer briefly presents the origins of this publication, its structure and mosaic-like design, as well as its main topics and methodology, and then she discusses selected contributions (of particular interest to the Polish reader) in more detail. Like any large-scale undertaking of this kind, this volume also raises concerns and doubts, especially with regard to following the postulated polyphonic and refreshing approach to performance history, as well as the limitations of institutional critique, whose outlook has its "blind spot," too.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 4; 185-194
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Reimagining Theatre History
Nowe spojrzenie na historię teatru

Autorzy:

Pratt, Daniel W.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30146736.pdf

Data publikacji:

2022-05-17

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru polskiego
historiografia
history of Polish theater
historiography

Opis:

This article presents the edited volume A History of Polish Theatre (Cambridge University Press, 2022) as a welcome addition to the growing English-language scholarship on Polish theatre. The reviewer appreciates the editors and contributors’ strategy to make the past intelligible through the present. He emphasizes that this strategy contributed to developing a coherent set of articles dedicated to a wide range of topics. As a new source in English, the book will be immensely valuable, both for students and for those interested in finding out more about specific themes in Polish theatre. The scholarship is fresh, and the articles demonstrate connections of the past to the present, emphasizing the importance of each era, not in service to the narrative of progress but rather in Benjamin’s constellation metaphor. The reviewer further notes that the book assumes some knowledge of Polish theatre, Polish culture, and Polish history from the beginning. He argues that the book will therefore not serve as a complete replacement for more traditional histories but rather contributing to the reimagining of how to tell them.
Artykuł stanowi recenzję tomu A History of Polish Theatre (Cambridge University Press, 2022). Recenzent docenia wkład autorów i redaktorów w anglojęzyczne badania dotyczące polskiego teatru i wysoko ocenia ich strategię polegającą na próbie zrozumienia przeszłości za pośrednictwem teraźniejszości. Podkreśla, że w jej rezultacie udało się stworzyć spójny, a zarazem szeroko zakrojony tematycznie zbiór artykułów. Jako nowe anglojęzyczne źródło wiedzy książka będzie cenna zarówno dla studentów, jak i czytelników zainteresowanych konkretnymi aspektami historii polskiego teatru. Opracowanie jest oryginalne, artykuły uwypuklają związki przeszłości z teraźniejszością, podkreślając znaczenie każdego okresu nie w ramach narracji akcentującej postęp, ale za pomocą Benjaminowskiej metafory konstelacji. Recenzent zauważa ponadto, że książka od początku zakłada pewną znajomość polskiego teatru, polskiej kultury i polskiej historii. Przekonuje, że w związku z tym nie zastąpi tradycyjnych historii, lecz raczej uświadomi potrzebę, by na nowo wyobrazić sobie, w jaki sposób je opowiadać.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 2; 173-180 (eng), 173-181 (pol)
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Scenography studies – on the margin of art history and theater studies
Badanie scenografii – margines historii sztuki i teatrologii

Autorzy:

Łarionow, Dominika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/593859.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

set design
scenography
history of theater
theater
scenografia
historia teatru
teatr

Opis:

Scenography as a domain of artistic activity has always been a liminal art, placed between the visual arts and theater, with the latter being treated as a chiefly literary domain. The history of scenography to date has recorded two moments when it rose to prominence, becoming the “queen” of the spectacle: the Renaissance and modern times. The article will briefly discuss its history, to show the main reasons for the exclusion of scenography from the domain of academic research. The author will survey some recent publications on set design written by practitioners and academics.
Scenografia jako sfera działań artystycznych była i jest sztuką pogranicza. Sytuowano ją zawsze pomiędzy sztukami plastycznymi, a teatrem, traktowanym jako obszar głównie zajmowany przez literaturę. W dotychczasowej historii scenografii widoczne są dwa momenty, kiedy za-władnęła ona widowiskiem, stając się „królową” przedstawienia: renesans i czasy współczes-ne. Artykuł poprzez skrótowe omówienie jej dziejów chce wykazać głównie przyczyny margi-nalizacji czy wręcz wyrzucenia scenografii ze sfery badań naukowych. Autorka odwołuje się do publikacji autorstwa zarówno praktyków, jak i naukowców, jakie ukazały się w ostatnim czasie na temat scenografii.

Źródło:

Art Inquiry. Recherches sur les arts; 2014, 16; 115-126
1641-9278

Pojawia się w:

Art Inquiry. Recherches sur les arts

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Przyjaciel: Jerzy Timoszewicz (1933–2015)
A Friend: Jerzy Timoszewicz (1933–2015)

Autorzy:

Degler, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083671.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Jerzy Timoszewicz
teatr polski
historia teatru
historycy teatru
Polish theatre
theatre history
theatre historians

Opis:

Jerzy Timoszewicz – historyk literatury i teatru, edytor – urodził się 9 września 1933 w Warszawie. Studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim ukończył w 1956 roku. Pracę magisterską o Dziadach w inscenizacjach Leona Schillera napisał pod kierunkiem prof. Jana Kotta (została wyróżniona III nagrodą w konkursie Mickiewiczowskim Ministerstwa Szkół Wyższych). W czasie studiów należał do Koła Młodych Krytyków prowadzonego przez Edwarda Csató i debiutował w 1954 roku recenzją Balladyny Słowackiego („Sztandar Młodych”, nr 26, 1954). Od października 1957 do września 1992 należał do zespołu redakcyjnego „Pamiętnika Teatralnego”. Redagował kilka zeszytów monograficznych, poświęconych m.in. Andrzejowi Pronaszce, Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi, teatrowi wileńskiemu i Teatrowi Żydowskiemu w Polsce. W listopadzie 1965 r. obronił rozprawę doktorską „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera: Partytura i jej wykonanie (Warszawa 1970), w której podjął się zadania bez precedensu: odtworzył kształt sceniczny czterokrotnie przez Schillera inscenizowanych Dziadów oraz zrekonstruował partyturę reżyserską warszawskiego przedstawienia z 1934 roku. Wzorowo opracowane cztery tomy Pism Leona Schillera (każdy zawiera kronikę życia i twórczości) stanowią najważniejszą część dorobku edytorskiego Timoszewicza. Wydał także tom wspomnień o nim Ostatni romantyk sceny polskiej (1990) oraz przygotował do druku tekst Historyi o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim w układzie Schillera (1990). Drugi twórca, którym Timoszewicz zafascynowany był od młodości, to „książę polskich eseistów” – Jerzy Stempowski. Wydał dwutomowy wybór jego Szkiców literackich (1988, wyd. II: 2001), zebrane i opracowane Felietony dla Radia Wolna Europa (1995) oraz Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice (1999) i tom „Pan Jerzy” Śladami niespiesznego przechodnia: Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim (2005). Dorobek edytorski Timoszewicza dopełniają edycje recenzji Edwarda Csató (1979), tekstów o teatrze polskim Zbigniewa Raszewskiego pt. Spacerek w labiryncie (2008), tom wspomnień, artykułów i listów Zbigniewa Pronaszki Zapiski scenografa (1976) oraz wybór artykułów przebywającego na emigracji Tymona Terleckiego Rzeczy teatralne (1984), z którym korespondował ponad trzydzieści lat. Wydany ostatnio obszerny wybór tej korespondencji świadczy jak wytrawnym i płodnym epistolografem był Jerzy Timoszewicz. Do jego adresatów należeli znani uczeni i artyści. Ogromny zbiór ich listów Timoszewicz przekazał do Ossolineum. Dla teatrologów niezwykle cennym źródłem do poznania historii dziejów polskiej nauki o teatrze i związanego z nią ruchu wydawniczego są jego omówienia książek teatralnych, które przez wiele lat publikował w „Teatrze”, „Dialogu” i „Roczniku Literackim”. Piśmiennictwo teatralne nie miało dla niego żadnych tajemnic, czego potwierdzeniem była  rubryka „Świstek Teatralny” na łamach „Teatru” (1960–1961), którą zapełniał fragmentami i cytatami z dawnych czasopism, pamiętników, listów, wywiadów, recenzji, leksykonów i różnych dokumentów. Jego studenci z Wydziału Wiedzy o Teatrze warszawskiej PWST, którego wykładowcą był w latach 1975–1979, przedrukowali w jednym tomie wszystkie „Świstki Teatralne” i wręczyli mu go 13 września 2013 z okazji jubileuszu osiemdziesiątej rocznic urodzin. Jerzy Timoszewicz zmarł 24 marca 2015. W pogrzebie zgodnie z ostatnią wolą uczestniczyła tylko najbliższa rodzina. Liczne grono przyjaciół i znajomych pożegnało go 9 kwietnia na cmentarzu prawosławnym przy ul. Wolskiej.
Jerzy Timoszewicz, a historian of literature and theatre, and an editor, was born on 9 September 1933 in Warsaw. He received a magisterium degree in Polish philology from the University of Warsaw in 1956. The diploma essay on Dziady [Forefathers’ Eve] as staged by Leon Schiller, which he wrote under the tutelage of Professor Jan Kott, was awarded the third prize in the Mickiewicz Competition organised by the Ministry of Higher Education. While studying at the University, Timoszewicz was a member of the Young Critics Circle run by Edward Csató and made his press debut with a review of Słowacki’s Balladyna (Sztandar Młodych, no. 26, 1954). From October 1957 to September 1992, he was a member of the Pamiętnik Teatralny Editorial Board. He edited several monographic issues of the journal, devoted to Andrzej Pronaszko, Stanisław Ignacy Witkiewicz, the Vilnius theatre, and the Jewish Theatre in Poland. In November 1965, Timoszewicz defended his doctoral dissertation, „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera: Partytura i jej wykonanie [Dziady as Staged by Leon Schiller: The Score and Its Execution] (Warszawa, 1970) whereby he undertook a task without precedent: he reconstructed the stage shape of four productions of Dziady by Schiller and the director’s score of the Warsaw production of 1934. The four volumes of Leon Schiller’s Pisma [Papers] that Timoszewicz edited are a paragon of editing (each is provided with a chronicle of Schiller’s life and work) and the finest piece of Timoszewicz’s editorial work. He also published a volume of recollections about Schiller, Ostatni romantyk sceny Polskiej [The Last Romantic of the Polish Stage] (1990) and Leon Schiller’s version of Historyja o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim [The History of the Most Holy Passion and Glorious Resurrection of Our Lord]. Another hero whom Timoszewicz was fascinated with from a young age was “the prince of Polish essayists,” Jerzy Stempowski. Of Stempowski’s oeuvre, Timoszewicz published a two-volume selection of Szkice literackie [Literary Sketches] (1988; 2nd edn 2001), a collection of Stempowski’s radio editorials, Felietony dla Radia Wolna Europa [Editorials for Radio Free Europe] (1995), and Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice [A Theatre Memoir of the Third Class and Other Sketches] (1999); he also edited a volume of reminiscences „Pan Jerzy”. Śladami nieśpiesznego przechodnia: Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim [“Pan Jerzy.” Following the Footsteps of the Unhurried Ambler: Reminiscences and Sketches About Jerzy Stempowski] (2005). Other editorial works by Timoszewicz include an edition of theatre reviews by Edward Csató (1979), a collections of texts about Polish theatre by Zbigniew Raszewski, Spacerek po labiryncie [A Walk in a Maze] (2008), a volume of reminiscences, articles and letters by Zbigniew Pronaszko, Zapiski scenografa [Notes of a Stage Designer] (1976), and a selection of articles, Rzeczy teatralne [Things Theatrical] (1984), by the émigré critic Tymon Terlecki, with whom Timoszewicz exchanged letters for over thirty years. A large selection of their correspondence, which has just been published, shows that Jerzy Timoszewicz was a prolific and accomplished letter writer. His addressees included renowned scholars and artists; Timoszewicz donated a huge collection of their letters to the Ossolineum. The reviews of books on theatre that Timoszewicz published in Teatr, Dialog and Rocznik Literacki for many years are a valuable source of information about the history of Polish theatre studies and the circulation of publications on the subject. Timoszewicz knew theatrical literature through and through, as can be attested by the column Świstek Teatralny [Theatrical Paper Slip] he prepared for Teatr in 1960–1961, where he published various fragments and quotes from old magazines, diaries, letters, interviews, reviews, lexicons, and other historical documents. His students at the Theatre Studies Department of the Academy of Dramatic Arts in Warsaw, where he lectured in 1975–1979, collected all the texts that appeared in the Świstek Teatralny column, printed it in one volume and gave it to Timoszewicz on his eightieth birthday on 13 September 2013.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 292-307
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Małgorzata Bruder, Janusz Degler, Budynki i wnętrza teatrów w Europie na dawnej pocztówce z kolekcji Janusza Deglera. European Theatre Buildings and Interiors on old Postcards from Janusz Degler’s Collection, Muzeum Miejskie Wrocławia. Muzeum Teatru im. Henryka Tomaszewskiego, Wrocław 2017.

Autorzy:

Komorowski, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083672.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

budynek teatralny
pocztówka teatralna
historia teatru
theater building
theater postcard
theater history

Opis:

Recenzja katalogu wystawy pocztówek profesora Deglera. W otwartym 26–27 marca 2017 Muzeum Teatru im. Henryka Tomaszewskiego we Wrocławiu wśród ekspozycji poświęconych wybitnym osobistościom znalazł się również Gabinet profesora Janusza Deglera, teatrologa i witkacologa światowej sławy, mieszczący ofiarowaną przezeń bibliotekę. Tu właśnie na planszach umieszczona została kolekcja pocztówek prof. Deglera, ściślej zaś jej starannie wybrana część – kilkaset z paru tysięcy. Tej też części dotyczy opublikowany w znakomitej szacie edytorskiej dwujęzyczny (polsko-angielski) katalog z barwnymi reprodukcjami eksponatów. Jest ich dokładnie 597, plus dwie w części wstępnej. Katalogowa księga zabiera nas w niezwykłą podróż do najdalszych teatralnych zakątków Europy. Z Paryża do Petersburga wędrujemy w ułamku sekundy. Obrazy zmieniają się jak w kalejdoskopie: teatry wielkie i małe, murowane i drewniane, niezwykle ważne w historii i zupełnie nieznane. Autorzy katalogu ze słuszną dumą podkreślili we wstępie, że jest on „pierwszą na świecie publikacją, prezentującą unikatowy zbiór dawnych pocztówek z architekturą teatralną”. 
A review of the Polish–English catalogue of Professor Degler’s postcards collection. In the Henryk Tomaszewski Museum of Theatre that opened in Wrocław on 26–27 March 2017, among other exhibitions devoted to outstanding individuals, there is also The Study of Professor Janusz Degler, which houses the library donated to the Museum by the professor who is a theatre and Witkacy scholar of international renown. And it is here that Professor Degler’s collection of postcards—or more precisely, a carefully selected part of it, a few hundred of several thousand items—has been displayed. This part of the collection is also presented in the wonderfully edited Polish–English catalogue with colour reproductions of the exhibits. There are exactly 597 of them, and additional two in the introductory part. The book takes us on a marvellous journey to the most distant theatrical corners of Europe. We travel from Paris to Petersburg in a blink of an eye. The images change in quick succession, as if in a kaleidoscope: theater houses great and small, of brick and of wood, historically significant and completely forgotten. The authors of the catalogue rightly boast that it is the first publication in the world to present a unique collection of old postcards displaying theatre architecture.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 323-327
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Wracając do Molière’a: Wprowadzenie
Returning to Molière: Introduction

Autorzy:

Kencki, Patryk

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29432208.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Molière
historia teatru
historia dramatu
recepcja Molière’a
theater history
drama history
reception of Molière

Opis:

Wprowadzenie do bloku tematycznego Molière: Powroty. Autor przedstawia najważniejsze inicjatywy artystyczne i naukowe zrealizowane w Polsce z okazji 400-lecia urodzin Molière’a. Przypomina dwudziestowiecznych tłumaczy komedii Molière’a na język polski oraz książki polskich badaczy podejmujących refleksję nad różnymi aspektami jego twórczości i jej recepcji. Wymienia również poświęcone francuskiemu komediopisarzowi artykuły publikowane na łamach „Pamiętnika Teatralnego” od 1956 roku.
Introduction to essay cluster Molière Revisited. The author presents the most substantial artistic and academic projects carried out in Poland on the occasion of the 400th anniversary of Molière's birth. He recalls 20th-century translators of Molière's comedies into Polish and books by Polish scholars reflecting on various aspects of his work and its reception. He also lists articles on the works of Molière and their translations or productions published in the pages of Pamiętnik Teatralny since 1956.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 1; 11-18
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Myśleć z troską: Teatr, archiwum, historiografia
Thinking with Care: Theater, Archive, Historiography

Autorzy:

Rewerenda, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083646.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr
archiwum
zwrot archiwalny
historia teatru
historiografia
theater
archive
archival turn
theater history
historiography

Opis:

Artykuł stanowi recenzję zbiorowego tomu The Methuen Drama Handbook of Theatre History and Historiography (2020). Recenzentka skupia się na założeniach ideologicznych i metodologicznych redaktorek ze szczególnym uwzględnieniem inspiracji zwrotami archiwalnym i afektywnym w humanistyce. Wydobywa z książki wątki akcentujące polityczno-ideologiczne aspekty pracy z archiwum teatru, przede wszystkim relacje władzy ukryte w historycznych dokumentach oraz wieloaspektowe związki badacza z przedmiotem badań. Zwraca uwagę na możliwości problematyzacji pozycji historyka i na znaczenie społeczno-politycznych kontekstów teatru w historiografii.
This article offers a review of the edited volume The Methuen Drama Handbook of Theatre History and Historiography (2020). The reviewer focuses on the ideological and methodological assumptions of the editors while paying particular attention to the inspirational role of the archival and affective turns in humanities. She brings out the issues that accentuate the political and ideological aspects of working with theater archives, especially the power relations latent in historical documents as well as the researcher's multifaceted relationship with the object of study. She also draws attention to the ways in which the position of the historian can be problematized and to the significance of the socio-political contexts of theater in its historiography.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 4; 195-204
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Polskie teatry w Moskwie (1915–1918)
Polish Theatre Companies in Moscow (1915–1918)

Autorzy:

Osińska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083664.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr polski w Rosji
Moskwa
historia teatru
Polish theater in Russia
Moscow
theater history

Opis:

Artykuł oraz załączony do niego aneks przypominają mało znany epizod w historii polskiego teatru z okresu pierwszej wojny światowej. W lipcu 1915 roku, kiedy wojska niemieckie zbliżały się do Warszawy, część ludności została ewakuowana w głąb Rosji. Wśród uchodźców z Królestwa Polskiego znalazło się wielu przedstawicieli świata teatru, w tym tak wybitne postaci, jak Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa, Mieczysław Limanowski, Wojciech Brydziński, Wincenty Drabik, Arnold Szyfman i inni. W Moskwie  we wrześniu 1915 roku odbyła się inauguracja pierwszego polskiego teatru. Rekonstrukcja tego i kolejnych polskich przedsięwzięć teatralnych w Moskwie przedstawiona została na podstawie znanych już i publikowanych polskich źródeł oraz nieznanych i dotąd niepublikowanych w Polsce recenzji polskich przedstawień z prasy rosyjskiej. Aneks zawiera recenzje premier w polskich teatrach oraz relacje z udziału Polaków w przedsięwzięciach kulturalnych polsko-rosyjskich pochodzące z następujących gazet i tygodników: „Russkije wiedomosti", „Rampa i żyzń", „Tieatr", „Tieatralnaja gazieta" oraz „Kijewskaja mysl". Z tej ostatniej, wydawanej w Kijowie w języku rosyjskim gazety, pochodzi obszerny artykuł Jakowa Tugendholda, poświęcony polskiemu dramatowi, w szczególności Stanisławowi Wyspiańskiemu. Teksty te zostały zebrane w wyniku kwerend rosyjskiej prasy; nie były one  dotąd (poza tekstem Jakowa Tugendholda) przedrukowywane w Rosji.
The article and the annex it is supplied with presents a little-known episode in the history of Polish theatre during the First World War. In July 1915, when the German army was drawing close to Warsaw, a part of the population was evacuated to Russia. The refugees included a number of people of the theatre, with such outstanding individuals as Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa, Mieczysław Limanowski, Wojciech Brydziński, Wincenty Drabik, Arnold Szyfman, and others. The first Polish theatre was launched in Moscow in September 1915. The present reconstruction of this and other Polish theatre endeavours in Moscow is based on the body of known and published Polish sources as well as on previously unknown and unpublished in Poland Russian press reviews. The annex comprises reviews of Polish theatre premieres and reports about Polish-Russian cultural undertakings that appeared in the following Russian weeklies and dailies: Russkiye vedomosti, Rampa i zhizn, Teatr, Teatralnaya gazeta, and Kievskaya mysl. The last of these, a Russian-language daily published in Kiev, featured a large article about Polish drama, with a special emphasis on Stanisław Wyspiański, written by Yakov Tugenhold. All the texts have been found as a result of on-site library searches of Russian press archives; except for the article by Tugenhold, they have not been reprinted in Russia.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 67-121
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

„Róg huka po lesie”. Lubelskie spektakle Teatru Wojska Polskiego

Autorzy:

Cymerman, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/679381.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

theater history, Lublin, Stanisław Wyspiański, Aleksander Fredro
historia teatru, Lublin, Stanisław Wyspiański, Aleksander Fredro

Opis:

Article introduces the uprising and activity of the Polish Army Theater in Lublin in 1944 and at the beginning of 1945.It includes two premieres prepared by Stanisław Wyspiański, directed by Jacek Woszczerowicz and Aleksander Fredro’s Lifeguard, directed by Jan Kreczmar.
Artykuł przybliża powstanie i działalność w Lublinie Teatru Wojska Polskiego w 1944 i na początku 1945 roku.Zawiera omówienia dwóch przygotowanych w tym czasie premier – Wesela Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jacka Woszczerowicza oraz Dożywocia Aleksandra Fredry w reżyserii Jana Kreczmara.

Źródło:

Artes Humanae; 2017, 2
2449-6340

Pojawia się w:

Artes Humanae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Listy Ludwika Solskiego do córki, Anny Sosnowskiej: 1945–1954
Letters of Ludwik Solski to his daughter, Anna Sosnowska: 1945-1954

Autorzy:

Degler, Janusz
Sztaba, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/36453703.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr polski
historia teatru
polscy aktorzy
Ludwik Solski
Polish theatre
theatre history
Polish actors

Opis:

Publikowane listy Ludwika Solskiego do córki – Anny Sosnowskiej (1905–1997) pochodzą z lat 1945–1954. Większość z nich aktor wysyłał z Krakowa, gdzie wtedy mieszkał, kilka z miast, w których przebywał na występach gościnnych (Warszawa, Bielsko) lub wypoczywał (Krynica, Morawin). Anna od 1945 przebywała za granicą. W Paryżu miała kłopoty ze znalezieniem stałej pracy, uczyła się stenografii. Solski pisze o warunkach życia w kraju, pogarszającym się zdrowiu, przekazach pieniężnych dla córki i paczkach od niej, przed którymi się wzbraniał. Towarzyszy mu ciągła troska o córkę. Listy i kartki pocztowe dotyczą przede wszystkim spraw prywatnych, ale dowiadujemy się z nich też wiele o pracy aktora, o objazdach z Grubymi rybami Bałuckiego po całym kraju i reakcjach publiczności, o uroczystościach jubileuszowych w 1951 i 1954. Korespondencja pokazuje pracę artysty teatralnego i funkcjonowanie teatru w Polsce w pierwszych latach powojennych. Listy Solskiej – matki do córki ogłosiła Lidia Kuchtówna (Listy Ireny Solskiej, Warszawa 1984). Teraz możliwa jest lektura listów obojga rodziców do Anny, kierowanych do Paryża. Zamieszczamy 61 listów. Oryginały (rękopisy, przeważnie z kopertami) znajdują się  w Muzeum Teatru im. Henryka Tomaszewskiego we Wrocławiu. W 2015 pamiątki po Ludwiku i Irenie Solskich, wśród nich listy, podarował Muzeum Mathias von Poswik, wnuk brata Solskiej, który wszedł w ich posiadanie po śmierci Anny Sosnowskiej.
Ludwik Solski's published letters to his daughter - Anna Sosnowska (1905-1997) - come from 1945-1954. Most of them were sent by the actor from Krakow, where he lived at that time, from several of the cities where he stayed during guest performances (Warsaw, Bielsko) or rested (Krynica, Morawin). Anna lived abroad after 1945. In Paris, she had trouble finding a permanent job; she was studying shorthand. Solski writes about living conditions in Poland, his deteriorating health, money transfers for his daughter and parcels from her, which he begged her not to send him. He expresses constant care for his daughter. Letters and postcards concern primarily private affairs, but we also learn a lot about the actor's work, tours with Bałucki’s Grube ryby (Big Shots) around the country and audience reactions, jubilee celebrations in 1951 and 1954. The correspondence shows the work of a theatre artist and the functioning of the theatre in Poland in the first post-war years. Solska’s letters - mother to daughter, were published by Lidia Kuchtówna (Irena Solska’s Letters, Warsaw, 1984). Now it is possible to read the letters of both parents to Anna, sent to Paris. We include 61 letters. The originals (manuscripts, mostly with envelopes) are at Henryk Tomaszewski Museum of the Theatre in Wrocław. In 2015, souvenirs of Ludwik and Irena Solski, among them letters, were donated to the Museum by Mathias von Poswik, grandson of Solska’s brother, who came into their possession after the death of Anna Sosnowska.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 2; 111-179
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Listy Anieli Aszpergerowej do rodziny Młodnickich
Letters of Aniela Aszperger to the Młodnicki Family

Autorzy:

Kubik, Agata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/47238645.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Aniela Aszpergerowa
teatr polski 1800-1900
historia teatru
Polish theater 1800-1900
theater history

Opis:

Edycja niepublikowanych listów aktorki Anieli Aszperger (1816–1902) do Wandy i Karola Młodnickich oraz ich córki Maryli Wolskiej. Listy te, obejmujące lata 1874–1901, pochodzą z Archiwum Domowego Pawlikowskich, znajdującego się obecnie w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Prezentowana korespondencja przynosi sporo informacji dotyczących realiów życia aktorki i odsłania cechy jej charakteru i osobowości, które mogą stanowić trop interpretacyjny jej sztuki aktorskiej. Są też cennym dokumentem artystycznej przyjaźni. W tekście wprowadzającym została przypomniana biografia Aszpergerowej, która debiutowała w 1835 w Warszawie, ale prawie całe swoje życie artystyczne związała ze Lwowem i przez szereg lat zajmowała pierwszą pozycję w zespole Teatru Skarbka. Aktywna również w życiu społecznym i politycznym miasta jeszcze za swojego życia stała się legendą. Biografia została uzupełniona o szereg nowych ustaleń i uściśleń.
This is an edition of previously unpublished letters written by actress Aniela Aszperger (1816–1904) to Wanda and Karol Młodnicki and to their daughter, Maryla Wolska. The letters, covering the years 1874–1901, come from the Home Archive of the Pawlikowskis, now in the collection of the Jagiellonian Library. The correspondence contains much information relating to the realities of Aniela Aszperger’s life, reveals her character traits and personality, which may come in handy in interpreting her acting. The letters are also a valuable document of an artistic friendship. The correspondence is prefaced with a biographical note on Aszperger, who debuted in 1835 in Warsaw, but for most of her professional life was associated with Lemberg (Lwów), for a number of years being the toast of the stage at the Skarbkowski Theatre. Being active in the social and political life of the city, she became a living legend. The biographical note brings a number of new findings and clarifies some details of fact.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 209-225
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Teatr na Wileńskiej 1824–1832
The Theatre on Wileńska Street, 1824–1832

Autorzy:

Jędrychowski, Zbigniew

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520650.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Polish theater 1800-1900
theater history
Vilnus
Juliusz Słowacki
teatr polski 1800-1900
historia teatru

Opis:

Artykuł przedstawia historie teatru w Wilnie w latach 1824–1832, kiedy na widowni zasiadał Juliusz Słowacki. Opisano budynek, jego lokalizację i próby zarządzania teatrem. Rywalizacja i kłótnie między aktorami przez wiele lat uniemożliwiały sprawne zarządzanie teatrem, mimo że od 1823 roku istniał dokument Projekt urządzenia Wileńskiego Teatru. Problemy związane z organizacją sezonów miały swoje źródło także w niespłaconym długu byłego przedsiębiorcy teatralnego Macieja Każyńskiego. Ze względu na stan pierwotnego budynku postanowiono przenieść scenę do ratusza.
This article presents episodes from the history of the theater building, its location and attempts at organising theater management in Vilnius in 1824–1832, a time when the poet Juliusz Słowacki was known to sit in the audience. Rivalry and feuds between the actors prohibited instituting an effective theater management for many years, even though Projekt urządzenia Wileńskiego Teatru [“A Project of Organising the Vilnius Theater”] had been in place since 1823. Some complications relating to the organisation of theater seasons in Vilnius had their origins in the unpaid debt of a former theater entrepreneur, Maciej Każyński. Due to the state of disrepair of the original building, it was decided to move the stage to the city hall.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 29-42
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Wspomnienia o Reducie i Juliuszu Osterwie spisane przez Redutowców w latach 1947–1949
Memoirs about the Reduta and Juliusz Osterwa Written down by Reduta Members in 1947–1949

Autorzy:

Dulna-Rak, Ewa
Świątkowska, Wanda

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31341446.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Reduta
teatr polski po 1945
wspomnienia
historia teatru
Polish theater after 1945
memoirs
theater history

Opis:

Edycja zbioru wspomnień o Reducie i Juliuszu Osterwie spisanych przez jego współpracowników w latach 1947–1949. Są one przechowywane w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, do którego zostały przekazane w 1993 roku przez Jerzego Zajączkowskiego. Zbiór zawiera osiem wspomnień (w formie opisowej i w formie listów) oraz trzy odpowiedzi na kwestionariusz, zawierający dwadzieścia siedem pytań na temat Reduty i Osterwy. Autorami wspomnień są: Adam Bunsch, Włodzimierz Chełmicki, Jan Ciecierski, Halszka Kamocka, Aleksandra Rostkowska, Andrzej Rybicki, Alfred Szymański, Irena Netto i Halina Gallowa. Autorstwa jednej ankiety nie udało się ustalić. Zbiór ten zawiera cenne informacje dotyczące pracy w Reducie, sposobu pracy i funkcjonowania Zespołu, reżyserii Osterwy i procesu przygotowywania przedstawień, a także życia codziennego w Reducie. Autorzy wspominają Juliusza Osterwę jako artystę, pedagoga, reżysera, aktora, ale także jako osobę prywatną, opisując jego relacje ze współpracownikami, charakter, sposób zachowania czy osobiste preferencje. Zgromadzone tu wspomnienia zostają opublikowane po raz pierwszy i jako takie są cennym materiałem faktograficznym do badań nad dziejami Reduty i biografią jej założyciela.
This is an annotated critical edition of memoirs about Reduta and Juliusz Osterwa written by his associates in the years 1947–1949. They are kept in the Historical Museum of the City of Kraków, to which they were donated in 1993 by Jerzy Zajączkowski. The collection contains eight memoirs (in descriptive form and as letters) and three responses to a questionnaire containing twenty-seven questions about Reduta and Osterwa. The authors of the memoirs are: Adam Bunsch, Włodzimierz Chełmicki, Jan Ciecierski, Halszka Kamocka, Aleksandra Rostkowska, Andrzej Rybicki, Alfred Szymański, Irena Netto, and Halina Gallowa. The authorship of one questionnaire could not be established. This collection contains valuable information about work at Reduta, the way the group worked and functioned, Osterwa's direction and the process of preparing performances, as well as everyday life at Reduta. The authors remember Juliusz Osterwa as an artist, pedagogue, director, and actor, but also as a private person, describing his relationships with co-workers, his character, manner and personal preferences. The memoirs collected here are published for the first time and as such are valuable factographic material for research into the history of Reduta and the biography of its founder.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 226-262
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Teatra wołyńskie – uzupełnienia i noty
Volhynian Theatres: Supplements and Notes

Autorzy:

Komorowski, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520680.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
archiwum teatralne
teatry na Wołyniu
Wojciech Bogusławski
theater history
theater archives
Volhynian theatres

Opis:

Autorskie uzupełnienia do książki Teatr i widowiska na Wołyniu do 1863 roku z przydaniem Ziemi Kijowskiej (Warszawa 2016). Opublikowane tu zostały: nowy dokument źródłowy dotyczący dziejów teatru w Krzemieńcu; plan podróży Wojciecha Bogusławskiego po Wołyniu w 1819 roku; dwa unikatowe afisze teatralne z archiwów historycznych w Kijowie; teatralne konteksty działalności młodych „dysydentów” z lat trzydziestych i czterdziestych XIX w., zwanych bałagułami lub baragołami; relację z pożaru cyrku w Berdyczowie w 1883, ilustrowaną drzeworytem według rysunku znanego polskiego malarza Michała Elwiro Andriollego.
The supplements to the book Teatr i widowiska na Wołyniu do 1863 roku z przydaniem Ziemi Kijowskiej (Warsaw, 2016) that are being published here contain: a new source document regarding the history of theater at Krzemieniec; an itinerary of Wojciech Bogusławski’s travel through Volhynia in 1819; two unique theater posters from the repository of historical archives in Kiev; theatrical contexts of the activities of young “dissidents” of the 1830s and 1840s known as bałaguli or baragoły; an account of a fire in the circus at Berdyczów in 1883, illustrated with a woodcut after a drawing by a renowned Polish painter, Michał Elwiro Andriolli.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 142-157
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Między egzaminem a widowiskiem: Uczniowskie popisy publiczne na przykładzie Gimnazjum/Liceum Wołyńskiego
Between an Exam and a Spectacle: The Case of Student Public Demonstrations at the Volhynian Gymnasium/Lyceum

Autorzy:

Buczek, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083667.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Gimnazjum i Liceum Wołyńskie
Krzemieniec
teatr szkolny
historia teatru
Volhynian Lyceum
school theater
theater history

Opis:

Organizowane w Gimnazjum i Liceum Wołyńskim w Krzemieńcu egzaminy publiczne zwane popisami nawiązywały do wielowiekowej tradycji edukacyjnej. Organizowane na zakończenie roku szkolnego, po decydujących o promocji do następnej klasy egzaminach wewnętrznych, miały być z jednej strony promocją szkoły, z drugiej popularyzacją wiedzy. Jednak nie bez znaczenia była ich widowiskowość, zwłaszcza gdy gromadzący się widzowie – rodziny uczniów i mieszkańcy Krzemieńca nie mieli odpowiedniego wykształcenia, by ocenić i docenić walory czysto naukowe. Podczas popisów uczniowie zachowywali się jak artyści. W reprezentacyjnej sali szkoły wychodzili na podwyższenie – scenę i prezentowali wyuczone odpowiedzi na pytania, które wcześniej znali. Zachowane w pamiętnikach relacje świadczą o tym, że publiczne egzaminy były dla mieszkańców Krzemieńca i okolic rozrywką i atrakcją, na którą czekano cały rok.
Public examinations, known as “demonstrations” [popisy], organised at the Volhynian Gymnasium and Lyceum in Krzemieniec referred to a centuries-old educational tradition. Set up at the end of the school year, following internal examinations, the results of which determined whether the students got promoted to the next grade or not, they were meant to advertise the school but also to spread knowledge. Their spectacularity, however, was also an important factor, especially that the audiences, made up of the students’ family members and people living in Krzemieniec, lacked the education to fully appreciate the scholarly merits of the demonstrations. The students were behaving like artists. In the great hall of the school, they walked onto a podium, which resembled a stage, and recited answers to questions they knew in advance. Diary accounts bear evidence that the public examinations were a kind of entertainment for people living in Krzemieniec and its vicinity and were eagerly awaited for all year long.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 49-66
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Summary

Autorzy:

Prussak, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30147336.pdf

Data publikacji:

1992

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr żydowski
historia teatru do 1939
teatr jidysz
Jewish theater
theater history before 1939
Yiddish theater

Opis:

Summary of Pamiętnik Teatralny 1992/1-4. The first part includes an account of the long process of working on this volume, the initial concept of which was born in 1964, as well as a description of the various circumstances that either paralyzed or hindered its preparation. The second part contains a detailed discussion of the content of all the articles.
Podsumowanie "Pamiętnika Teatralnego" 1992/1-4. W pierwszej części umieszczono relację z długiego procesu pracy nad tym tomem, którego wstępna koncepcja zrodziła się w 1964 roku, a także opis różnego rodzaju okoliczności  paraliżujących albo utrudniających jego przygotowanie. Druga część zawiera szczegółowe omówienie treści wszystkich artykułów. 

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 1992, 41, 1/4; 520-531
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Mińkowce: Podolski «Hamlet» i święto dożynek
Mińkowce: A Podolian «Hamlet» and Harvest Feasts

Autorzy:

Komorowski, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520649.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
teatr polski 1800-1900
obrzędy dworskie
theater history
Polish theater 1800-1900
court festivals

Opis:

Mińkowice, miasteczko na dalekim Podolu, zapisało się w historii polskiego teatru jako miejsce, w którym w 1805 roku ukazało się pierwsze polskie wydanie Hamleta Shakespeare’a w przekładzie Jana Nepomucena Kamieńskiego na podstawie adaptacji Friedricha Ludwiga Schrödera. Od 1790 Mińkowice wraz z rozległym majątkiem ziemskim liczącym 20 wsi były własnością Ignacego Ścibora Marchockiego. Właściciel majątku nie uznał rozbiorów Polski i po 1795 utworzył własne „państwo mińkowickie”, silnie podkreślając jego niezależność od Rosji; wyznaczył nawet własne granice. Zniósł pańszczyznę i ustanowił prawa w duchu oświecenia; założył szkołę, drukarnię i „Akademię Muzykalną”. Jednocześnie Marchocki eksponował swoją władzę i rolę „obrońcy ludu”, ustanawiając ekstrawaganckie ceremonie, przez co zyskał opinię oryginała, a nawet szaleńca. W rzeczywistości, podobnie jak w przypadku Hamleta, był to prawdopodobnie sposób Marchockiego na ukrycie swoich prawdziwych intencji przed rosyjskimi urzędnikami cywilnymi i sąsiadami niechętnymi reformom społecznym. Marchocki ustanowił w swoich dobrach ziemskich dwie uroczystości „państwowe” – Nowy Rok i dożynki, które odbywały się 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. To ostatnie było świętem religijnym połączonym z wielkim, całodziennym widowiskiem, które Marchocki przez trzydzieści kolejnych lat organizował według coraz bardziej skomplikowanego scenariusza. Z biegiem lat podstawowy schemat (procesja po mszy, uczta przed plenerowym ołtarzem, symboliczna orka, apoteoza bogini żniw) stawał się coraz bardziej rozbudowany. Wykorzystywane były elementy okolicznościowej architektury i scenografii, tworzono specjalne kostiumy i rekwizyty. Hołd złożony spersonifikowanej bogini żniw był ostatnią częścią święta. Naoczni świadkowie zaczęli nazywać spersonifikowaną boginię rzymskim imieniem Cerery, co ściągnęło na Marchockiego absurdalne oskarżenia o pogaństwo i bałwochwalstwo, które jednak nie skłoniły go do ustąpienia i do końca życia organizował te niezwykłe uroczystości.
Mińkowce, a town in the far-away Podolia, became a part of history of the Polish theater as the place where the first Polish edition of Shakespeare’s Hamlet, as translated by Jan Nepomucen Kamieński based on Friedrich Ludwig Schröder’s adaptation, was published in 1805. Since 1790, Mińkowice, along with an expansive landed estate of 20 villages, had been owned by Ignacy Ścibor Marchocki. The estate owner chose not to acknowledge the partitions of Poland and established his own “Mińkowice state” sometime after 1795, strongly emphasising its independence from the Russian Empire; he even set up his own boundary markers. He released his peasants from the bond of personal serfdom and laid down laws in the spirit of the Enlightenment; he founded a school, printer, and “music academy.” At the same time, Marchocki flaunted his power and role of “the protector of the people” with extravagant ceremonies, which earned him the reputation of an eccentric or even madman. In reality, just like in Hamlet’s case, it was probably Marchocki’s way of concealing his real intentions from Russian civil officers and neighbours disapproving of social reform. Marchocki established two “state” holidays in his landed estate, the New Year and harvest festival, which was held on 15 August, on the Feast of St Mary the Virgin. The latter was a religious feast combined with a grand, all-day-long spectacle put on by Marchocki for 30 consecutive years according to an increasingly complex and theatrical scenario. As years went by, the basic scheme (a procession after the Mass, a feast in front of an outdoor altar, symbolic ploughing, an apotheosis of the goddess of harvest) became more and more elaborate. Pieces of occasional architecture and stage set, special costumes, and props appeared. A tribute to a personified goddess of harvest was the final and part of the feast. Eyewitnesses started calling the personified goddess by the Roman name of Ceres, which brought onto Marchocki absurd accusations of paganism and idolatry, which, however, did not make him budge, as he kept organising the unusual celebrations until the end of his life.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 5-28
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Dorota Jarząbek-Wasyl, Za kulisami. Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.1

Autorzy:

Raszewska, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083674.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
teatr polski 1800-1900
próba teatralna
Theater history
Polish theater 1800-1900
theater rehearsal

Opis:

Recenzja książki Za kulisami: Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku Doroty Jarząbek Wasyl, stanowiącej jej rozprawę habilitacyjną (Kraków, 2016).  Autorka monografii, na podstawie imponującej kwerendy, przedstawia wszystkie aspekty pracy teatru, wszystko to, co dzieje się za kurtyną. Bada zarówno dokumenty urzędowe (ogłoszenia, księgi zarządzeń, dzienniki pracy), jak i pamiętniki, listy, relacje prasowe (początek "reportaży zza kulis" czy "z pracowni artysty"). Ze znanych historykom teatru materiałów korzysta w inny sposób: nie służą one do analizy przedstawienia, lecz do opisu procesu jego powstawania. Przedstawia świat postaci dziś już nieistniejących (jak teatralni kopiści, woźni) i pojęcia dzisiejszym ludziom teatru nieznane ("rola" rozumiana jako wypis z egzemplarza tylko swojego tekstu). Poznajemy topografię, architekturę zascenia (jakże mniej efektowną od tej dla publiczności), obyczaje, wreszcie – problemy z kostiumami, szminkami, koleżankami i przesądami. Obserwujemy proces powstawania ról, ich zmianę w przebiegu lat. To książka o prawdziwym labiryncie zwanym teatrem, labiryncie dla zwykłych widzów niedostępnym.
A review of Za kulisami: Narodziny przedstawienia w teatrze polskim w XIX wieku [Backstage: The Birth of Performance in the Polish Theatre of the 19th Century] by Dorota Jarząbek-Wasyl, based on her habilitation thesis (Kraków, 2016). The author of the book, on the basis of the impressive library research, presents all aspects of the theatre’s workings, all that happens behind the curtain. She studies official documents (announcements, books of ordinances and orders, work logs) as well as memoirs, letters, and press reports (from an era when “behind-the-scenes” and “inside-the-artist’s-studio” reportages just started becoming popular). Jarząbek-Wasyl uses materials known to theatre historians in a new way: they are not employed for analysing a performance but for describing the process of its production. The author presents a world of personages that no longer exist (such as the theatre copyist, or woźny [assistant house manager]) and notions unknown for today’s theatre-goers (rola [role, part] understood as the actor’s part of the script). The readers get to know the backstage area, its topography and architecture (so much less interesting for the audience than the stage), theatre customs, and finally, problems with costumes, grease paints, fellow actresses, and prejudices. We get a chance to see the process of creating a role and how it changes over the years. This is a book about a veritable maze of the theatre, a maze inaccessible to most viewers.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 308-316
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Jerzy Got-Spiegel (1923–2004)

Autorzy:

Michalik, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520718.pdf

Data publikacji:

2005-06-30

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

badania teatralne
historia teatru
polscy badacze teatru
Jerzy Got
teatr krakowski
theater studies
theater history
Polish theater scholars
theater in Krakow

Opis:

Wspomnienie poświęcone Jerzemu Gotowi (1923–2004), historykowi teatru, dokumentaliście i edytorowi, inicjatorowi pierwszego programu uniwersyteckich studiów teatrologicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Autor przedstawia koleje życia zawodowego Gota: pracę w Zakładzie Historii i Teorii Teatru Instytutu Sztuki PAN (1956–1967), organizację działu teatralnego Muzeum Historycznego Krakowa (1961–1966), pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1967–1978) i owocny okres samodzielnie prowadzonych badań naukowych po przeprowadzce do Wiednia w 1978 roku. Podkreśla zasługi Gota dla sprofilowania i rozwoju badań teatrologicznych w ośrodku krakowskim i otwarcia go na współpracę międzynarodową. Akcentuje wszechstronność uczonego – łączącego zamiłowanie do dokumentalistyki i poszukiwań archiwalnych z umiejętnościami analitycznymi i talentem interpretacyjnym. Wskazuje najważniejsze obszary zainteresowań Gota: historię teatru krakowskiego, historię teatru lwowskiego, biografistykę teatralną (Antonina Hoffmann, Helena Modrzejewska, Bogumił Dawison, Ludwik Solski), a także kulturę starożytnej Grecji. Wspomina ponadto o jego pasji fotograficznej, ściśle związanej z badaniami teatralnymi.
A memoir devoted to Jerzy Got (1923–2004), theater historian, documentalist, and editor, initiator of the first program of academic theater studies at Jagiellonian University. The author presents the turns of Got's professional life: his work at the Department of Theater History and Theory of the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences (1956–1967), the organization of the theater department of the Historical Museum of Krakow (1961–1966), his work at Jagiellonian University (1967–1978), and the fruitful period of his independent research after moving to Vienna in 1978. He emphasizes Got's merits for profiling and developing theatrical research at the Jagiellonian University and opening it to international cooperation. He emphasizes the versatility of the scholar—combining a love of documentary and archival research with analytical skills and interpretive talent. He points out the most important areas of Got's interest: the history of the theater of Cracow, the history of the theater of Lviv, theatrical biography (Antonina Hoffmann, Helena Modrzejewska, Bogumił Dawison, Ludwik Solski), as well as the culture of ancient Greece. He also mentions his passion for photography, which was closely related to theater research.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2005, 54, 1/2; 287-324
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

«Wiersz o sztuce aktorskiej» Ludwika Osińskiego w świetle teorii pedagogicznych
«Wiersz o Sztuce Aktorskiej» (A Poem on the Art of Acting) by Ludwik Osiński in the Light of Pedagogical Theories

Autorzy:

Buczek, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519836.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr polski 1800-1900
historia teatru
historia pedagogiki
historia edukacji
Polish theater 1800-1900
theater history
pedagogy history
education history

Opis:

Wiosną 1803 roku periodyk Nowy Pamiętnik Warszawski opublikował "Wiersz o sztuce aktorskiej ofiarowany aktorce zaczynającej" napisany przez Ludwika Osińskiego. Poemat ten był dedykowany Rozalii Bogusławskiej, córce dyrektora Teatru Narodowego Wojciecha Bogusławskiego. Rozalia zadebiutowała na scenie rok wcześniej, a później wyszła za mąż za autora wiersza. Omawiany utwór nie jest, jak sugeruje tytuł, adresowany tylko do początkujących aktorów. Widać w nim gruntowną wiedzę z zakresu pedagogiki ogólnej, edukacji i dydaktyki, którą Ludwik Osiński dysponował dzięki swojemu wykształceniu i zawodowi. Uczył się w kolegium pijarskim, pracował jako guwerner i nauczyciel; wraz z Konstantym Wolskim prowadził też szkołę z internatem dla chłopców, znał więc dobrze teorie pedagogiczne Jana Amosa Komeńskiego, François Fénelona, Johna Locke'a i Jean-Jacques'a Rousseau. Znalazły one odbicie w omawianym wierszu, który odnosi się do kwestii szerszych niż tylko pedagogika zawodu aktora.
In the spring of 1803, the periodical Nowy Pamiętnik Warszawski published “Wiersz o sztuce aktorskiej ofiarowany aktorce zaczynającej” (‘A Poem on the Art of Acting Offered to A Debuting Actress’) composed by Ludwik Osiński. It was dedicated to Rozalia Bogusławska, a daughter of the managing director of the National Theatre, Wojciech Bogusławski. Rozalia debuted on stage a year earlier, and later on, married the author of the poem. The poem is not, as the title might suggest, addressed just to beginners. It shows thorough knowledge of general pedagogy, education and didactics, which Ludwik Osiński possessed by virtue of his education and profession. He had been educated at a Piarist divinity school, worked as a tutor and teacher; he also ran, in co-operation with Konstanty Wolski, a boarding school for boys, so he was well-versed in the pedagogical theories by John Amos Comenius, François Fénelon, John Locke and Jean-Jacques Rousseau. He deployed them in the poem he composed, which referred to matters broader than just pedagogy of the acting profession. 

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 97-113
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

„Takie samo miejsce” dla „orłów i komarów Parnasu”, czyli jaki dramat (i jaki teatr dla tego dramatu) zaprojektowali nasi oświeceni
“The Same Place” for “Eagles and Mosquitos of the Parnassus,” or What Drama (and What Theater for That Drama) Our Enlighteners Envisioned

Autorzy:

Ratajczakowa, Dobrochna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520636.pdf

Data publikacji:

2017-10-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
dramat oświeceniowy
teatr polski 1765-1800
theater history
Enlightment drama
Polish theater 1765-1800

Opis:

Artykuł pokazuje, w jaki sposób cele stawiane teatrowi przez polskich oświeconych i podzielane przez nich założenia, w połączeniu z okolicznościami i warunkami ówczesnej przedsiębiorczości teatralnej, doprowadziły do powstania i rozwoju teatru i dramatu popularnego. Nieporozumieniem byłoby traktowanie tego teatru i dramatu jako przedsięwzięcia artystycznego, mimo że powstała w ten sposób instytucja była na tyle elastyczna, że mogła wystawiać również inne rodzaje przedstawień. Wyznacznikami jego charakteru są jednak przede wszystkim jego walory edukacyjne i utylitarne, czyli polityczne zaangażowanie, programowa umiejętność reagowania na bieżące realia życia, nastawienie na rozrywkę, otwartość na szerokie spektrum odbiorców. Pragmatyczne podejście do sceny wzmacniały także dotacje królewskie. W tej sytuacji wyłonił się nowy zawód dostawcy repertuaru, reprezentowany nie tylko przez Jana Baudouina czy Franciszka Zabłockiego, ale także przez wielu innych autorów, którzy próbowali swoich sił w dramatopisarstwie, choć wcześniej nie zajmowali się literaturą. A ponieważ publiczność teatralna szybko zyskiwała autonomię i wkrótce zaczęła stawiać własne wymagania, stało się jasne, że estetyka neoklasyczna musi ustąpić miejsca tendencjom nieklasycznym.
The intent of the article has been to demonstrate how goals set by Polish Enlighteners for the theater and the assumptions they shared, coupled with the circumstances and conditions of theater entrepreneurship at the time, led willy-nilly to the formation of a popular theater and the development of analogical popular drama. For it would be a gross misunderstanding to treat this theater and drama as a highly artistic enterprise, even though the resultant institution was flexible enough to be able to put on other kinds of shows as well. Nonetheless, such attributes as the theater’s educative and utilitarian qualities, i.e. that it was politically engaged, responsive to the current realities of life, programmatic, entertainment-oriented, and willing to perform for a broad spectrum of audiences, are indeed marks of its popular character. A pragmatic approach to the stage was reinforced by the royal subsidies as well. In this situation, a new profession of the repertory supplier emerged, represented not only by Jan Baudouin or Franciszek Zabłocki, but also by numerous other authors who tried their hand at playwriting, even though they had not been involved in writing literature before. And since the theater audiences were quickly gaining autonomy and soon started making their own demands, it became clear that the neoclassical aesthetic was bound to give way to non-classical tendencies. What emerged was a generally popular form of theater enterprise that became a major influence on the ensuing development and evolution of the 19th-century stage.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 3; 5-15
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Lothar Schreyer a sztuka sceniczna ekspresjonizmu
Lothar Schreyer and the scenic art of Expressionism

Autorzy:

Berghaus, Günter

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32062702.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Lothar Schreyer
ekspresjonizm
teatr ekspresjonistyczny
teatr niemiecki
historia teatru
expressionism
expressionist theatre
German theatre
theatre history

Opis:

Ekspresjonizm jako zjawisko artystyczne był przede wszystkim fenomenem niemieckim. Teatr ekspresjonistyczny narodził się w Republice Weimarskiej, gdzie rozwijał się do 1924 roku, przyczyniając się do powstania nowoczesnej niemieckiej sztuki dramatycznej. Pierwszy ekspresjonistyczny dramat, Mörder, Hoffnung der Frauen, jego autor, malarz Oskar Kokoschka, wystawił w Wiedniu, 4 lipca 1909. Lotar Schreyer (1886-1966) wybrał inny wariat ekspresjonizmu, bardziej mistyczny i duchowy. Podczas gdy wiedeńska inscenizacja Kokoschki była dziełem teatralnego outsidera, Schreyer posiadał gruntowne profesjonalne wykształcenie w tej dziedzinie. W latach 1916–1921 poświęcił się tworzeniu całkowicie nowej sztuki scenicznej i założył dwa przedsiębiorstwa teatralne, w których mógł konsekwentnie realizować swe utopijne cele. Schreyer uważał teatr za instytucję metafizyczną, która może dać wgląd w harmonię i magię kosmosu, a także pomóc przezwyciężyć „dawnego człowieka”.
Expressionism as an art movement was primarily a German phenomenon. The expressionist theatre begun and flourished in the Weimar Republic where the style lasted until about 1924, contributing to the rise of a truly modern form of dramatic art in Germany. The first example of Expressionist drama was the play Mörder, Hoffnung der Frauen by the painter Oskar Kokoschka, who staged its Vienna première on 4 July 1909. Lothar Schreyer (1886–1966) chose another path of Expressionism, grounded in mysticism and spirituality. While Kokoschka’s Viennese production was the work of an absolute theatrical outsider, Schreyer had a thorough professional education in this field. In 1916–1921, he devoted himself to the creation of a completely new form of scenic art and founded two theatre companies in which he could consistently pursue his utopian goals. Schreyer saw the theatre as a metaphysical institution that could give an insight into the harmony and magic of the cosmos, which would enable to distance oneself from “a past man”.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 22-37
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Dramatopisarki w «republice braci»: Komu potrzebna jest (i jaka) kobieca historia polskiego teatru?
Women Playwrights in the «Republic of Brothers»: Who Needs (and What Kind of) Women’s History of Polish Theatre

Autorzy:

Świerkosz, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/36123001.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia kobiet
feministyczna historia teatru
dramatopisarki
kanon
herstoria
women’s history
feminist history of theatre
women playwrights
canon
herstory

Opis:

Artykuł omawia efekty projektu feministycznej historii teatru HyPaTia w kontekście szerszego zjawiska, jakim jest uprawiana od lat siedemdziesiątych XX wieku historia kobiet. Autorka stawia pytania o rewindykacyjny charakter podjętego w projekcie dialogu z kanonem i konstruktorski gest (od)tworzenia kobiecej historii polskiego teatru. Poprzez figury „siostry Szekspira” i „sióstr Hypatii” zwrócona zostaje uwaga na specyficzne uwikłanie biografii i twórczości dramatopisarek w patriarchalną ramę (określaną jako „republika braci”), które problematyzuje rozumienie emancypacji jako uwalniania się od męskiej opresji czy ucieczki na marginesy.
This article discusses the results of the HyPaTia research project in the feminist history of the theatre, situating it in the wider context of the phenomenon of women’s history, as practiced since the 1970s. The author investigates the revisionist character of the project’s dialogue with the canon and the constructive gesture of (re)creation of a women’s history of Polish theatre. Through the figures of “Shakespeare’s sister” and “Hypatia’s sisters”, attention is drawn to the specific entanglement of the life and work of female playwrights in a patriarchal framework (referred to as the “republic of brothers”), problematizing the understanding of women’s empowerment as liberation from male oppression or escape into the margins. (Transl. Z. Ziemann)

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 3; 183-198
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Warszawski listopad teatralny 1918: „Z dni przełomu”
November 1918 Calendar of Warsaw Theatres: The Breakthrough Days

Autorzy:

Mościcki, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30021677.pdf

Data publikacji:

2018-10-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

1918
odzyskanie niepodległości
reperturar teatrów warszawskich
historia teatru polskiego
Poland's independence
Warsaw theatres repertoire
Polish theatre history

Opis:

Artykuł przedstawia wydarzenia wyjątkowo burzliwego miesiąca w chwili odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Warszawa była wówczas miejscem szczególnym. Rozgrywały się tu i ogniskowały najważniejsze wydarzenia: powrót marszałka Józefa Piłsudskiego po uwolnieniu go z magdeburskiego więzienia, początki tworzenia nowego polskiego rządu, euforia mieszkańców miasta mieszająca się z obawami o przyszłość kraju i bezpieczeństwo na ulicach, trudności gospodarcze. Na to wszystko nakładały się równie burzliwe wydarzenia w teatrach i wokół nich. Listopad 1918 roku obrósł także legendami, które – utrwalone w literaturze pamiętnikarskiej – zniekształcały obraz rozgrywających się wówczas wydarzeń. Autor, przywołując te relacje, stara się ustalić prawdziwy bieg wypadków, posługując się ówczesną, rzetelnie informującą, prasą. Przytacza ówczesne publikacje lub ich fragmenty, z których większość pojawia się po raz pierwszy w kontekście badań teatrologicznych. Zebrane razem i przedstawione w artykule pokazują – choćby w części – fascynującą mozaikę, jaką stanowił w listopadzie 1918 roku warszawski teatr. Zmienność tych wydarzeń każe nawet myśleć, że mamy do czynienia z kalejdoskopem.
This article presents events of the exceptionally stormy month in the capital of Poland at the time the country was regaining independence. Warsaw was the arena and focal point of the most significant political events: the return of Józef Piłsudski after his release from the Magdeburg prison, the formation of the new Polish government, the excitement of the people of Warsaw that mixed with their uncertainty about the future, about security in the streets and economic difficulties—and all these were accompanied with equally turbulent events in the theatres and around them. November 1918 gave rise to some legends, which, perpetuated in memoirs, misshape the truth about the events of that period. While citing such accounts, the author attempts to establish the true turn of events based on contemporary press publications that were very thorough in reporting the events. The author quotes these press reports or their excerpts. They often reappear for the first time since their publication, and taken together, they make up a fascinating, albeit fragmentary, mosaic showing what the November 1918 theatre in Warsaw was like. Though the fast pace of events does indeed bring to mind a kaleidoscope rather than a simple mosaic.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 3; 7-49
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Schronienie: O Zbigniewie Majchrowskim
Refuge: Remembering Zbigniew Majchrowski

Autorzy:

Kolankiewicz, Leszek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520826.pdf

Data publikacji:

2024

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Zbigniew Majchrowski
Adam Mickiewicz
„Dziady”
Tadeusz Różewicz
historia teatru
teatr współczesny
„Forefathers’ Eve”
theatre history
contemporary theatre

Opis:

21 grudnia 2023 zmarł Zbigniew Majchrowski, literaturoznawca, teatrolog, krytyk kultury – tekst przypomina dwóch najważniejszych twórców, którymi się zajmował: Mickiewicza i Różewicza. Mickiewiczowi poświęcił dyptyk: Cela Konrada i Krypta Gustawa, który daje wgląd w historię teatru polskiego od początku XX wieku do dziś. Dyptyk Majchrowskiego mówi o historycznych przemianach i o aktualnym stanie zbiorowej duszy Polaków: inscenizacje Dziadów jawią się w nim jako komentarz metaspołeczny, może najważniejszy i najbardziej doniosły w historii polskich sztuk widowiskowych. Różewicz znalazł w Majchrowskim krytyka, który go czytał rzetelnie, wnikliwie i z niepospolitą subtelnością – przykłady szczególnie pamiętne to dramaty Na czworakach i Białe małżeństwo. Tekst kończy opowieść o wyprawie Różewicza na grób Shelleya w Rzymie i interpretacja tej wyprawy jako swego rodzaju nie napisanego wiersza – interpretacja dokonana w duchu Majchrowskiego.
21st December 2023 saw the passing of Zbigniew Majchrowski, a literary scholar, theatre scholar, and cultural critic. This essay recalls the two most important authors in his scholarly career: Adam Mickiewicz and Tadeusz Różewicz. Majchrowski’s book diptych on Mickiewicz—Cela Konrada (Konrad’s Cell) and Krypta Gustawa (Gustaw’s Crypt)—gives an insight into the history of Polish theatre from the beginning of the 20th century to the present day. The two books speak of historical changes and the current condition of the Poles’ collective soul: the various stagings of Mickiewicz’s Forefathers’ Eve (Polish Dziady) appear in Majchrowski’s writings as a meta-social commentary, perhaps the most important and momentous in the history of Polish performing arts. Różewicz, in turn, found in Majchrowski a critic who read his works thoroughly, insightfully, and with uncommon subtlety; especially memorable in this context are the interpretations of Różewicz’s dramas On All Fours (Na czworakach) and Mariage Blanc (Białe małżeństwo). The essay concludes with the story of Różewicz’s trip to Shelley’s grave in Rome; in the spirit of Majchrowski, the author interprets this event as a kind of an unwritten poem.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 170-194
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Witkacy na wrocławskich scenach lalkowych
Witkacy in Wrocław Puppet Theatres

Autorzy:

Suszczyński, Karol

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083662.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Witkacy
teatr lalek
historia teatru
teatr polski po 1945
puppet theater
theater history
Polish theater after 1945

Opis:

Z bogatych dziejów inscenizacji dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza w teatrze lalek (dwadzieścia siedem wystawień po drugiej wojnie światowej) autor prezentuje i skupia się na spektaklach powstałych we Wrocławiu. Pół wieku temu, niemal równocześnie, odbyły się tam dwie pierwsze premiery wykorzystujące lalkowe środki wyrazu: jedną przygotował Zespół Amatorski Klubu Oławka (Juvenilia, prem. XI 1966), drugą – Andrzej Dziedziul (Twój powszedni morderca, prem. 1966), który wprowadził dramaturgię Witkacego w przestrzeń zawodowego teatru nieaktorskiego. Kolejna jego realizacja, inspirowana juwenilnymi utworami autora, dramatem Kurka wodna oraz listami Stanisława Witkiewicza do syna (Glątwa, prem. 2 III 1973), zyskała już wymiar międzynarodowy. W latach osiemdziesiątych we Wrocławskim Teatrze Lalek, jego ówczesny dyrektor Wiesław Hejno, we współpracy ze scenografką Jadwigą Mydlarską-Kowal oraz kompozytorem Zbigniewem Piotrowskim, przygotował kilka wybitnych lalkowych inscenizacji witkacowskich. Gyubal Wahazar (prem. 13 III 1987) skierowany do dorosłej widowni zachwycał plastyką lalek, ich autorską konstrukcją oraz wybitnymi kreacjami scenicznymi. Komedia dla mamy i taty (prem. 7 I 1996) skierowana była do widowni dziecięcej i uznana za jedną z ciekawszych realizacji dla młodszego odbiorcy. W latach dziewięćdziesiątych lalkowe inscenizacje sztuk Witkacego pojawiły się jako spektakle dyplomowe wrocławskiego Wydziału Lalkarskiego: ONI (prem. VI 1992) w reżyserii Hejno i Natrętny Książę. Seans dadaistyczno-surrealistyczny według Georges’a Ribemont-Dessaignes’a, Eugene Ionesco, Tristana Tzary i Stanisława Ignacego Witkiewicza (prem. 10 II 2000) w reżyserii Aleksandra Maksymiaka. Na podstawie zdobytych zdjęć oraz zebranych, artykułów, recenzji i publikacji w prasie oraz wydawnictwach specjalistycznych, autor przypomina wymienione spektakle i dokonuje ich obszernej analizy, prezentując rzadkie w refleksjach naukowców zajmujących się teatrem lalek badania repertuaru kierowanego głównie do widza dorosłego.
Given the rich history of dramas by Stanisław Ignacy Witkiewicz in puppet theatre (27 productions since the Second World War), the author focuses on the shows put on in Wrocław. The first two productions using puppets as means of theatrical expression premiered, almost concurrently: one was put on by the Zespół Amatorski Klubu Oławka (Juwenilia, prem. Nov. 1966), while the other was prepared by Andrzej Dziedziul (Twój powszedni morderca [Your Everyday Murderer], prem. 1966), who introduced Witkacy’s dramaturgy into professional puppetry. His subsequent play, inspired by Witkacy’s juvenilia, the drama Kurka wodna (The Water Hen), and letters written by Stanisław Witkiewicz Senior to his son (Glątwa [The Hangover], prem. 2 March 1973) acquired international recognition. In the 1980s, the managing director of the Wrocławski Puppet Theatre, Wiesław Hejno, in collaboration with set designer Jadwiga Mydlarska-Kowal and composer Zbigniew Piotrowski, put on several outstanding puppet plays based Witkacy’s works: Gyubal Wahaza (prem. 13 March 1987), addressed to adult audiences, was admired for the visual qualities and novel construction of the puppets as well as for remarkable performances by the puppeteers, while Komedia dla mamy i taty [A Comedy for Mommy and Daddy] (prem. 7 Jan. 1996) was meant for children and regarded as one of the best of those rare puppet shows that Hejno put on for younger audiences. The author also describes The Wrocław Puppetry Department diploma performances: ONI [They] (prem. Juni 1992) by Hejno, , and Natrętny Książę. Seans dadaistyczno-surrealistyczny według Georges’a Ribemont-Dessaignes’a, Eugene Ionesco, Tristana Tzary i Stanisława Ignacego Witkiewicza [The Importunate Prince: A Dada and Surrealist Séance According to Georges Ribemont-Dessaignes, Eugene Ionesco, Tristan Tzara, and Stanisław Ignacy Witkiewicz] (prem. 10 Feb. 2000) by Aleksander Maksymiak. Based on photographs, articles, reviews and other publications appearing both in daily press and in thematic periodicals, the author describes the puppet shows and analyses them thoroughly, focusing on the puppet theatre repertory addressed to adult audiences, which is rare in puppet theatre studies.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 165-198
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

«Purpurowy płomień»: Helena Grossówna w Operze Pomorskiej i Teatrze Toruńskim
«The Purple Flame»: Helena Grossówna at the Pomorska Opera and Toruński Theatre

Autorzy:

Duda, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083665.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Helena Grossówna
Toruń
historia teatru
taniec
teatr polski 1918-1939
theater history
dance
Polish theater 1918–1939

Opis:

Artykuł stanowi prezentację nieznanych szerzej faktów z biografii Heleny Grossówny, jednej z gwiazd kina polskiego lat 30-tych XX wieku. Urodzona w Toruniu artystka rozpoczynała swoją karierę w zespole początkujących tancerek utworzonym w teatrze toruńskim w czasie pierwszej dyrekcji Karola Bendy (1924-1926), której ukoronowaniem było otwarcie Opery Pomorskiej. W tym czasie Grossówna mogła doskonalić swój warsztat taneczny, występując w inscenizacjach oper, operetek i komedii muzycznych. Po wojażach francuskich, kiedy to wzięła udział w kursach prowadzonych przez Matyldę Krzesińską i Bronisławę Niżyńską, siostrę Wacława Niżyńskiego, Grossówna wróciła do Torunia i pracowała jako choreograf w Teatrze Toruńskim prowadzonym ponownie przez Karola Bendę (1930-1932). W artykule można znaleźć obszerny na tyle, na ile pozwalają szczątkowe dokumenty, opis występu Heleny Grossówny jako Salome w Golgocie Bolesława Rosłana (reż. Józef Cornobis, 1931), a także liczne dowody na to, że Grossówna opuszczała Toruń już jako w pełni ukształtowana artystka.
The article presents little known biographical facts about Helena Grossówna, one of the stars of the Polish film industry in the 1930s. Born in Toruń, the artist started out her career as a member of a ballet company for fledging dancers founded at the Toruń theatre during the first directorship of Karol Benda (1924-1926), which culminated in the opening of the Pomorska Opera. At the time, Grossówna was able to improve her dancing skills by performing in operas, operettas, and musical comedies. Having travelled to France, where she took classes from Matylda Krzesińska and Bronislava Nijinska (Vaslav Nijinsky’s sister), Grossówna returned to Toruń and worked as a choreographer at the Toruński Theatre, run again by Karol Benda (1930-1932). The article contains as detailed a description as the scant source materials permit of Helena Grossówna’s performance as Salome in Golgota [Golgotha] by Bolesław Rosłan (dir. Józef Cornobis, 1931), and it presents strong evidence that Grossówna left Toruń as a fully fledged artist.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 122-133
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Felicji Kruszewskiej przygoda z teatrem
Felicja Kruszewska’s Venture into Theater

Autorzy:

Piekut, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520654.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr polski 1918-1939
historia teatru
Felicja Kruszewska
Reduta
Edmund Wierciński
Polish theater 1918-1939
theater history

Opis:

Felicja Kruszewska urodziła się na Podolu w 1897 roku; samodzielnie studiowała literaturę i uczyła się języka francuskiego i angielskiego. Następnie studiowała filologię polską i angielską na Uniwersytecie Warszawskim oraz dziennikarstwo w Szkole Nauk Politycznych. Była humanistką z wykształcenia, a także aktywną patriotką – pod koniec I wojny światowej służyła jako technik medyczny, a podczas II wojny światowej należała do Armii Krajowej. Zmarła w nieznanych okolicznościach w 1943 roku. Jako poetka zadebiutowała w prasie w 1921, a wkrótce potem wydała dwa tomiki poezji: (1923) i Stąd – dotąd (1925). Sen napisała w 1925 (ukazał się drukiem w 1927). W następnych latach publikowała kolejne tomiki poezji oraz opowiadania autobiograficzne. Jej powieść dla młodzieży Bolesław Chrobry oraz dramat Pożar teatru spłonęły podczas powstania warszawskiego w 1944 roku. Ostatnia część publikacji zawiera listy pisane przez dramatopisarkę do Edmunda Wiercińskiego w latach 1927–1928. Zachowało się siedem z nich, przechowywane są w Zbiorach Specjalnych Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. W liście z lutego 1927 roku Kruszewska mówi o tym, co chciałaby zobaczyć na scenie, ale jej uwagi nie wykraczają poza wskazówki sceniczne w sztuce. W pierwszych listach widać nieśmiałość i radość; najpierw cieszy się, że teatr zainteresował się jej sztuką, a potem jest zadowolona z efektu osiągniętego na scenie. W ostatnich listach pisze o scenie, w której Czarne Wojska wkraczają do miasta, by je opanować. Podkreśla, że tłum powinien być entuzjastyczny, a nie zasypiający. Jednocześnie daje do zrozumienia, że jej komentarz ogranicza się do interpretacji, a w kwestii formy reżyser ma wolną rękę.
Felicja Kruszewska was born in Podolia in 1897; she studied literature on her own and taught herself French and English. Then she studied Polish and English philology at the University of Warsaw and journalism at the School of Political Sciences (Szkoła Nauk Politycznych). She was a humanist by education and an active patriot who served as a medical technician near the end of the First World War and was part of the Home Army underground during the Second World War. She died in unknown circumstances in 1943. She debuted in the press as a poet in 1921 and soon afterwards published two volumes of poetry, Przedwiośnie [“First Spring”] (1923) and Stąd – dotąd [“From There to Here”] (1925). She wrote Sen in 1925 (it appeared in print in 1927). In the following years, she published subsequent books of her poetry as well as autobiographical short stories. Her novel for young adults, Bolesław Chrobry, and drama Pożar teatru [“Theater on Fire”] burned during the Warsaw Uprising in 1944. The last part of the publication contains letters written by the playwright to the Edmund Wierciński in 1927–1928. Seven of them have survived, and they are currently held in the Special Collections of the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences in Warsaw. In letter from February 1927 Kruszewska discusses what she would want to see on the stage, but her remarks do not go beyond her stage directions in the play. In the first letters, she is both bashful and overjoyed; she is first happy that the theater has taken interest in her play and then satisfied with the effect achieved on stage. In her latest letters she writes about the scene where the Black Army enters the town to take hold of it. She stresses that the crowd should be enthusiastic and not desolate. At the same time, she makes it clear that her comment is limited to interpretation, and where the form is concerned the director is free to do as he pleases.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 62-82
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Koncepcje teatru społecznie zaangażowanego według Juliusza Osterwy
The Conceptions of Socially Engaged Theatre According to Juliusz Osterwa

Autorzy:

Świątkowska, Wanda

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30026369.pdf

Data publikacji:

2018-10-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Juliusz Osterwa
Reduta
Stefan Żeromski
teatr społecznie zaangażowany
historia teatru polskiego
socially engaged theatre
Polish theatre history

Opis:

Autorka wyodrębnia trzy najważniejsze punkty w artystycznej drodze Osterwy: realizację dramatu Uciekła mi przepióreczka Stefana Żeromskiego i sprzęgnięcie indywidualności twórcy i jego koncepcji z ideą przedstawioną w dziele, działalność Reduty objazdowej (1924–1939) oraz wojenne koncepcje Teatru Społecznego. Z Żeromskim połączyła Osterwę idea regionalizmu i pracy u podstaw, a docent Przełęcki, grany przez lata przez aktora, stał się jego duchowym patronem. Zainaugurowane w 1924 roku objazdy Reduty po Rzeczpospolitej zespół traktował jak misję społeczną. Celem teatru było upowszechnienie dzieł dramaturgii polskiej, ożywienie życia intelektualnego na prowincji, edukacja i zapewnienia widowisk o doskonałym poziomie artystycznym społecznościom, które pozbawione były miejscowych teatrów. Osterwa zorganizował wzorcowy teatr objazdowy, który pod względem skali, rozmachu i regularności objazdów był wydarzeniem bez precedensu w dziejach polskiej sceny. Przytoczone statystyki obrazują skalę tego zjawiska, które pozostaje fenomenem na mapie teatru dwudziestolecia międzywojennego. W latach wojennych Osterwa pracował nad koncepcjami Teatru Społecznego, czyli projektem reform organizacji widowisk na prowincji i próbą stworzenia nowoczesnego teatru dla masowego odbiorcy. Projekt ten nie został zrealizowany, można go zrekonstruować na podstawie zachowanych raptularzy i dzienników wojennych Osterwy.
The author distinguishes three phases in Osterwa’s artistic development: the production of Uciekła mi przepióreczka (My Little Quail Has Run Away) by Stefan Żeromski where the individuality of the creator and his creative idea coupled with the idea presented in the play, the activity of the touring Reduta (1924–1939), and the wartime conceptions of “Social Theatre.” What Osterwa found so compelling in Żeromski’s work was the idea of regionalism and work at grass roots, and the character of Docent Przełęcki, played by the actor for years, became Osterwa’s spiritual patron. Osterwa treated tours with the Reduta, initiated in 1924, as a social mission. The aim was to promote and popularise Polish dramaturgy, to revive the intellectual life of the provinces, to educate and provide high-quality artistic entertainment for communities that did not have any local theatre. Osterwa founded an exemplary touring theatre, which had no precedent in the history of the Polish stage as far as its proportions, ambitions and the regularity of touring were concerned. Statistics cited in the article make one realise the sheer magnitude of the enterprise that stands out in the history of interwar-period theatre in Poland. During the Second World War, Osterwa worked on the conception of Social Theatre, a set ideas on how to organise provincial spectacles in a way that would enable Osterwa to establish a modern theatre for mass audiences. The project has never been realised, but it can be reconstructed based on Osterwa’s surviving notebooks and wartime diaries.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 3; 146-168
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Pourceaugnac – Dreynar – Niedole obcego
Pourceaugnac and Dreynar: Tribulations of a Newcomer

Autorzy:

Kencki, Patryk

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30147333.pdf

Data publikacji:

2017-10-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Franciszek Bohomolec
Molière
komedia
historia teatru polskiego 1765–1880
comedy
history of the Polish theatre 1765–1880

Opis:

Artykuł stanowi wstęp do edycji komedii Dziedzic chytry Franciszka Bohomolca, która jest spolszczeniem utworu Moliera. Bohomolec tworzył komedie najpierw na potrzeby teatrów organizowanych przez szkoły jezuickie, a następnie dla założonej przez Stanisława Augusta sceny narodowej. W pierwszym z przywołanych okresów jezuicki poeta częstokroć adaptował dzieła twórców uznawanych dziś za klasyków. Szczególnie chętnie sięgał po komedie Molierowskie. Jako że przepisy zakonne nie pozwalały na wprowadzanie postaci kobiecych (aktorami w tych przedstawieniach byli chłopcy studiujący w jezuickich szkołach), Bohomolec zmuszony był do przekształcania wątków, postaci i motywów ich działań. W komedii Molière’a Monsieur de Pourceaugnac zmienił cel przybycia tytułowej postaci do stolicy. O ile Pourceaugnac przybywał z Limoges do Paryża po to, aby poślubić pannę kochającą kogo innego, o tyle jego polski odpowiednik Dreynar przyjeżdża z Wrocławia do Warszawy, aby przyjąć spadek ofiarowany mu przez wuja. U Molière’a za nieszczęściami, które spadną na poczciwego przybysza, stoi para słusznie broniąca swej miłości. U Bohomolca – zaniepokojony utratą schedy krewniak. Dziedzic chytry, bo taki tytuł nosi spolszczenie, zyskał więc przesłanie inne niż to, które znamy z Molierowskiego oryginału. Polska wersja ukazuje niechęć do obcego, ludzką chciwość i niemałą dawkę cynizmu. Niezasłużone upokorzenia i krzywdy, które spadają na przybysza, wpisują dzieło w nurt utworów ukazujących nadmiar ludzkiego nieszczęścia, spośród których najbardziej emblematycznym jest Justyna Markiza de Sade.
An introduction to edition of Franciszek Bohomolec comedy Dziedzic chytry [A Wily Heir], Polish version of Molière’s Monsieur de Pourceaugnac. Bohomolec wrote his comedies first for theater shows put on by Jesuit schools and then for the national stage founded by King Stanislaw August Poniatowski. In the first of these phases, the Jesuit poet often adapted works by playwrights who are now classics. One of the authors particularly favoured by him was Molière. Since the Society of Jesus did not allow female characters on stage (the actors performing in the shows were the boys studying in the Jesuit schools), Bohomolec was forced to remodel some motifs, characters and their motivations. Taking Molière’s Monsieur de Pourceaugnac for adaptation, he decided to replace the reason why the title character arrived in the capital. Pourceaugnac travelled from Limoges to Paris to marry a woman who was in love with another man, whereas his Polish counterpart, Dreynar, comes from Wrocław to Warsaw to accept an inheritance from his uncle. In Molière’s play, the misfortunes that befell the good-natured newcomer were concocted by the couple rightfully defending their love. In Bohomolec’s case, the culprit is a relative who is anxious not to lose claim to the inheritance. Dziedzic chytry [A Wily Heir] is thus provided with a message quite different from Molière’s original. The Polish version conveys avarice, hostility towards the stranger, and not a small dose of cynicism. The undeserved indignities and grievances visited upon the newcomer situate the play among the literary works which present an overabundance of human misery, the most emblematic of them being Justine by Marquis de Sade. 

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 3; 43-83
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Korzenie teatru z perspektywy performatywno-medialnej
The Roots of Theater from the Point of View of Performance and Media Studies

Autorzy:

Duda, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519779.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
teatr jako medium
performatyka
medioznawstwo
Eli Rozik
theater history
theater as medium
performance studies
media studies

Opis:

Artykuł podejmuje zagadnienie kulturowych korzeni teatru w perspektywie performatyki i medioznawstwa. Punktem wyjścia jest krytyczna lektura znanej książki Eli Rozika Korzenie teatru, a także dyskusja z niektórymi tezami antropologów widowisk, dzięki której autor artykułu jest w stanie wskazać istotne elementy własnego spojrzenia na genezę teatru. Są one następujące: 1) teatr i rytuał są żywymi widowiskami, a z perspektywy medioznawczej – mediami ludzkimi i ikonicznymi; 2) korzenie teatru są wielorakie (poligeneza); 3) korzeni teatru nie należy szukać ani w psychice, ani w prehistorii – w obu przypadkach chodzi o performatywność, a nie teatralność; 4) teatr wyłania się w dostatecznie rozwiniętych cywilizacjach, w określonym środowisku performatywnym, z którego czerpie wzorce zachowań scenicznych. Oznacza to, że początkowo teatr jest medium zszytym z innych mediów (analogicznie do rapsoda zszywającego pieśni). W starożytnej Grecji teatr jako medium religijne i państwowe pojawił się w ramach Wielkich Dionizjów, które były przestrzenią konwergencji różnych form rytuałów, widowisk i konkursów, a więc dawały wiele sposobności do wdrażania w teatrze różnych konwencji sztuki performatywnej. Dowody na heterogeniczność teatru pod tym względem można znaleźć w komediach Arystofanesa i w średniowiecznych przedstawieniach.
This article discusses the issue of cultural roots of theater as analyzed from the point of view of performance and media studies. Its starting point is a critical reading of the well-known book by Eli Rozik, The Roots of Theatre, as well as a debate with some theses held by anthropologists of spectacle, whereby the author is able to point out essential points of his own outlook on the origins of theatre. These are as follows: 1) theater and ritual are live performances, and from the media studies perspective, they are human and iconic media; 2) the roots of theater are manifold (polygenesis); 3) the roots of theatre should not be sought either in the psyche or in prehistory—in both cases, it is about performativity, not theatricality; 4) theatre emerges in sufficiently developed civilizations, in a specific performative environment from which it draws patterns of stage behavior. It means that initially, theater is a medium stitched from other media (in analogy to the rhapsodist stitching songs together). In ancient Greece, theater as a religious and state medium emerged within the framework of the Dionysian festival, which functioned as a vortex of behavior attracting other forms of rituals, spectacles, and contests and afforded many pretexts for implementing various performance art conventions in theatre. Evidence of theater’s heterogeneity in this respect can be found in Aristophanes’ comedies and in medieval performances.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 75-96
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Batalia o Schillera i teatr we Lwowie: Teksty publicystyczne Tymona Terleckiego z lat 1930–1931
The Battle for Schiller and the Theatre in Lvov: Tymon Terlecki’s Press Publications of 1930–1931

Autorzy:

Szydłowska, Mariola

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520675.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr polski 1918-1939
Leon Schiller
Tymon Terlecki
Lwów
historia teatru
Polish theater 1918-1939
Lvov
theater history

Opis:

Teksty przedrukowane w tym artykule ukazały się po raz pierwszy w lwowskim Słowie Polskim w latach 1930-1931. Opatrzono je wstępem, w którym omówiono kontekst historyczny ich powstania. Teksty należą do wczesnego okresu twórczości wybitnego teatrologa Tymona Terleckiego, a jednocześnie rzucają światło na krótki, ale ważny epizod w dziejach lwowskiej sceny związany z Leonem Schillerem. Mimo że artykuły powstały z inspiracji redaktora naczelnego Słowa Polskiego Wacława Mejbauma, ujawniały także własne przekonania Terleckiego i dawały wyraz jego zaangażowaniu w tzw. „batalię o Schillera”. Chodziło najpierw o umożliwienie objęcia dyrekcji teatrów lwowskich przez Stanisława Czapelskiego i Zygmunta Zaleskiego, którzy zaproponowali Leonowi Schillerowi stanowisko kierownika artystycznego teatrów dramatycznych, a następnie o zapewnienie Schillerowi warunków do pracy twórczej, co oznaczało przede wszystkim dokonanie zmian organizacyjnych w teatrach. Wreszcie, gdy Schiller zrezygnował i opuścił Lwów, Terlecki prowadził batalię, by Rada Miejska zaakceptowała Wilama Horzycę na stanowisku kierownika, co też uczyniła, zaś Horzyca zaprosił Schillera do współpracy. Artykuły ukazują polemiczny temperament Tymona Terleckiego, jego wczesną fascynację twórczością Leona Schillera oraz sposób, w jaki ich autor przyczynił się do rozwoju lwowskiej sceny.
The articles republished now in Pamiętnik Teatralny first appeared in the Lvov Słowo Polskie in 1930–1931. They are reprinted here with an introduction discussing the historical context in which they were written. The texts belong to the early period of work of the outstanding theater scholar, Tymon Terlecki, and they at the same time shed light on a short yet important episode in the history of the Lvov stage that had to do with Leon Schiller. Even though the articles had been inspired by the editor-in-chief of Słowo Polskie, Wacław Mejbaum, they also revealed Terlecki’s own convictions and expressed his involvement in the so-called “battle for Schiller” [batalia o Schillera]. The issue was first to allow Stanisław Czapelski and Zygmunt Zaleski to take over the management of the municipal theaters, as they offered the position of artistic director of the Drama Department to Leon Schiller, and then to provide Schiller with the wherewithal to carry out his creative work, which meant mostly to make some organisational changes within the theaters. And finally, when Schiller had resigned and left Lvov, Terlecki carried on the battle so that the Municipal Council accept Wilam Horzyca as manager, which it did, thus enabling Schiller to come back. The articles reveal the polemical temperament of Tymon Terlecki, his early fascination with the work of Leon Schiller and the way in which their author contributed to the development of the stage in Lvov.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 184-263
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Danciger Jidisz Teater

Autorzy:

Kuligowska-Korzeniewska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29433202.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr żydowski
teatr jidysz
teatr w Gdańsku
historia teatru
Jewish theater
Yiddish theater
theater in Gdańsk
theater history

Opis:

Artykuł jest omówieniem książki Mieczysława Abramowicza Teatr żydowski w Gdańsku 1876–1968 (Gdańsk 2022) ukazującej panoramiczny obraz amatorskiej i zawodowej aktywności teatralnej społeczności żydowskiej w Gdańsku i sąsiadujących z nim powiatach. Recenzentka podkreśla, że publikacja jest efektem wieloletniego, szeroko zakrojonego programu badawczego obejmującego kwerendy archiwalne i rozmowy ze świadkami. Wykorzystano w niej różnogatunkowe źródła w językach niemieckim, jidysz, hebrajskim i polskim. Recenzentka sytuuje narrację autora na tle dotychczasowych tekstów o teatrze żydowskim i uwypukla znaczenie jego naukowych ustaleń dla dalszych badań nad różnymi aspektami żydowskiej kultury teatralnej w Polsce.
This article discusses Mieczysław Abramowicz’s book Teatr żydowski w Gdańsku 1876–1968 (Jewish Theater in Gdańsk 1876-1968; Gdańsk 2022), which presents a panorama of the amateur and professional theater activity of the Jewish community in Gdańsk and its neighboring counties. The reviewer emphasizes the scope of research underlying the book: a many-year, wide-ranging project involving archive research and interviews with witnesses. The publication draws on diverse German-, Yiddish-, Hebrew-, and Polish-language sources. The reviewer situates the Abramowicz’s narrative against the background of previous texts on Jewish theater and highlights the significance of his scholarly findings for further research into various aspects of Jewish theater culture in Poland.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 3; 157-174
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Teatr Narodowy na Pomorzu w kontekście toruńskiej drogi do wolności
The National Theatre in Pomerania in the Context of Toruń’s Journey to Freedom

Autorzy:

Duda, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30025271.pdf

Data publikacji:

2018-10-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Toruń
Teatr Narodowy na Pomorzu
Roman Kalkowski
historia teatru polskiego
The National Theatre in Pomerania
Polish theatre history

Opis:

Autor przedstawia dzieje toruńskiego Teatru Narodowego na Pomorzu w kontekście wydarzeń politycznych (odzyskanie niepodległości, kongres wersalski, wojna polsko-bolszewicka) i relacji polsko-niemieckich tuż po zakończeniu I wojny światowej. Ukazuje bezskuteczne starania niemieckich władz i dyrektorów Stadtheater Thorn, zwłaszcza Romana Kalkowskiego, o zachowanie niemieckojęzycznej sceny w mieście, występy gościnne w Toruniu i Bydgoszczy wędrownego zespołu Teatru Polskiego prowadzonego przez Ludwika Dybizbańskiego, a przede wszystkim narodziny pierwszej polskiej sceny publicznej w Toruniu oraz najważniejsze wydarzenia artystyczne i pozaartystyczne za dyrekcji Franciszka Frączkowskiego (sezon 1920/1921) oraz Mieczysława Szpakiewicza (sezon 1921/1922). 
The author discusses the history of Toruń’s The National Theatre in Pomerania in the context of political events (the regaining of independence by Poland, the Paris Peace Conference, the Polish-Soviet War) and the Polish-German relations just after the First World War. He describes the futile attempts made by the German authorities and directors of the Stadtheater Thorn, and Roman Kalkowski in particular, to keep a German-speaking stage in the town, and discusses the Toruń and Bydgoszcz performances of the touring Polski Theatre headed by Ludwik Dybizbański. He also focuses on the birth of the first Polish public theatre in Toruń and the most significant artistic and non-artistic events of its operation under Franciszek Frączkowski (1920/1921 season) and Mieczysław Szpakiewicz (1921/1922 season).

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 3; 117-136
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Tęsknota za Chat Noir i Mirliton. Wokół legendy paryskich kabaretów
Longing for Chat Noir and Mirliton. On legendary Parisian cabarets

Autorzy:

Ignaczak, Lidia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/967355.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

history of the nineteenth-century theatre
history of the twentieth-century theatre
nineteenth-century Paris
cabaret
modernism
literature of the nineteenth century
historia teatru xix
historia teatru xx wieku
paryż xix wieku
fin de siècle
kabaret
modernizm
literatura xix wieku

Opis:

The article invites readers to reinterpret the phenomenon of legendary nineteenth-century Parisian cabarets, inseparably linked to the history of Polish cabarets. The author refers to French sources from the era in order to supplement and verify facts concerning the historical transformation of this phenomenon, while postulating the need for more extensive research on cabaret in the context of its importance for understanding the formation of modern European and Polish popular / mass culture.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 33, 3
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Kulturowy wymiar „Za kulisami” Cypriana Norwida
The Cultural Dimension of “Za kulisami” (“Behind the Scenes”) by Cyprian Norwid

Autorzy:

Braun, Kazimierz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27311211.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Norwid Cyprian
Behind the scenes
history of the theater
drama story
history of culture
historia teatru
historia dramatu
historia kultury
Za kulisami

Opis:

Prezentowany artykuł jest rozdziałem przygotowywanej do druku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego książki Kazimierza Brauna „Mój teatr Norwida”. Artykuł zawiera analizę Za kulisami Norwida z punktów widzenia historii kultury, dramatu i teatru. Odwołuje się również do doświadczeń reżyserskich autora, który sztukę tę zrealizował w Teatrze Telewizji w Warszawie (1966) i w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie (1970).
The article constitutes a chapter from the book “Mój teatr Norwida” (“My theatre of Norwid”) by Kazimierz Braun, prepared for the publication by the University of Rzeszów publishing house. The article contains the analysis of “Behind the scenes” by Norwid from the point of view of the history of culture, drama and theatre. At the same time, the article refers to the author’s experience who – as the director – staged the play at the TV Theatre in Warsaw (in 1966) and at the Juliusz Słowacki Theatre in Cracow (in 1970).

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2013, 8, 3; 302-313
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Dwa teatry – dwa początki: Pierwsze miesiące teatru tzw. Polski Lubelskiej
Two Theatres–Two Beginnings: The First Months of the So-called Lublinian Poland Theatre

Autorzy:

Cymerman, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083663.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr polski 1939-1945
teatr w Lublinie
historia teatru
Polish theater 1939–1945
theater in Lublin
theater history

Opis:

Artykuł poświęcony jest dwóm zespołom teatralnym, działającym w Lublinie w okresie od lipca do października 1944 roku. Pierwszy z nich to zrzeszenie aktorskie stworzone przez artystów działających podczas okupacji niemieckiej w konspiracji kierowane przez Józefa Klejera i Irenę Ładosiównę, zajmujące we wspomnianym okresie budynek Teatru Miejskiego w Lublinie przy ulicy Narutowicza. Drugi natomiast to wojskowy Teatr I Armii Wojska Polskiego założony w 1943 roku w ZSRS, przy polskich oddziałach, walczących u boku Armii Czerwonej. Działalność obu teatrów w 1944 była mocno uwikłana w zachodzący wówczas proces narzucania Polsce systemu komunistycznego. Artykuł prezentuje przygotowane w tym czasie premiery zespołu Klejera i Ładosiówny oraz grane wówczas w Lublinie spektakle teatru wojskowego w kontekście toczonej wówczas walki politycznej i kształtujących się wówczas podstaw nowego systemu teatralnego w komunistycznej Polsce.
The article discusses the history of two theatre companies active in Lublin from July to October 1944. The first was an association of actors established by theatre artists who had been part of the underground during the Nazi occupation; the company was headed by Józef Klejer and Irena Ładosiówna and performed in the house of the Miejski Theatre in Lublin on Narutowicz Street. The second company was the Theatre of the First Polish Army, founded by Polish armed forces in the Soviet Union in 1943 for soldiers fighting the war alongside the Red Army. The activities of both theatre companies in 1944 were entangled in the undergoing process of imposing the Communist regime in Poland. The article discusses the productions put on by Józef Klejer and Irena Ładosiówna at the time and the Lublin performances of the army theatre in the context of the on-going political struggle and the process of setting up the foundations for a new theatre system in the Communist Poland.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 134-164
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Korespondencja Janusza Warmińskiego i Kazimierza Dejmka
The Correspondence Between Janusz Warmiński and Kazimierz Dejmek

Autorzy:

Kielak-Dudzik, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/47238600.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Kazimierz Dejmek
Janusz Warmiński
teatr polski po 1945
epistolografia
historia teatru
Polish theater after 1945
epistolography
theater history

Opis:

Wybór korespondencji między Januszem Warmińskim i Kazimierzem Dejmkiem. Obaj należeli do pokolenia polskich reżyserów, którzy artystyczną drogę zaczynali po II wojnie światowej. Spotkali się w Łodzi, gdzie w 1949, kolektywnie z Grupą Młodych Aktorów, założyli Państwowy Teatr Nowy, scenę wzorcową, skrojoną na miarę doktryny socrealizmu. Można się było spodziewać, że drogi Janusza Warmińskiego i Kazimierza Dejmka rozejdą się w 1952, gdy Warmiński został dyrektorem warszawskiego Teatru Ateneum, a Dejmek został w Łodzi. Opracowana korespondencja bezwzględnie zaprzecza tej tezie oraz dowodzi, że choć obaj twórcy tworzyli odrębne teatry, do końca trwali w życzliwej przyjaźni i mogli liczyć na koleżeńską lojalność na najostrzejszych zakrętach życia zawodowego. Zaprezentowano wybór listów z lat 1959–1976. Najwięcej rewelacji przynoszą listy z 1964 oraz z przełomu lat 60. i 70. XX w. Warmiński pisał do Dejmka m.in. ze Stanów Zjednoczonych, gdzie przebywał na stypendium na zaproszenie University of Kansas w Kansas City, a Dejmek do Warmińskiego z Europy, gdzie przebywał na artystycznej tułaczce po wyjeździe z Polski pod koniec lat 60. Treścią korespondencji są sprawy artystyczne. To zapis twórczych rebusów i wątpliwości, z którymi na co dzień siłowali się dwaj wielcy reżyserzy. W korespondencji wyraźne są też konteksty odnoszące się do życia i polityki teatralnej w powojennej Polsce. Publikowana korespondencja stanowi dziś ważne i potrzebne źródło do badań biograficznych obu artystów. Listy Warmińskiego do Dejmka pochodzą ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Listy Dejmka do Warmińskiego – ze zbiorów Teatru Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie.
A selection of letters exchanged between Janusz Warmiński and Kazimierz Dejmek. Both belonged to the generation of Polish theatre directors who started out their careers after the Second World War had ended. They first met in Łódź, where, along with the Grupa Młodych Aktorów [the Group of Young Actors], they founded the Nowy State Theatre, a paragon of the stage meeting the requirements of the doctrine of Socialist Realism. One would expect that Janusz Warmiński and Kazimierz Dejmek went their separate ways in 1952, when the former became head of the Ateneum Theatre in Warsaw whereas Dejmek stayed in Łódź. It would, however, be an overstatement because, as the correspondence published here testifies, they stayed friends and kept in touch for all the years when each worked toward their own vision of theatre, and they could count on each other’s help even at the most critical junctures of their careers. The correspondence presented here is a selection of letters exchanged between Warmiński and Dejmek in 1959–1976. The letters, especially the ones from 1964 and from the turn of the 1960s and 1970s, bring many revelations. Warmiński wrote to Dejmek from the USA, where he lectured at the University of Kansas, Kansas City, and Dejmek wrote to Warmiński when he travelled around Europe after he left Poland at the end of the 1960s. The correspondence focuses mostly on artistic matters. It documents creative puzzles and doubts that both of these great directors faced on a day-to-day basis. It is also very informative when it comes to the social and political circumstances of the theatre life in Poland after the Second World War. The letters published in this issue of Pamiętnik Teatralny are an important and very much needed source of biographical information about both artists. The letters by Warmiński to Dejmek are from the collection of the Zbigniew Raszewski Theatre Institute in Warsaw; the letters by Dejmek to Warmiński come from the archive of the Stefan Jaracz Ateneum Theatre in Warsaw.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 263-291
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

„Burzliwy i krańcowy protest przeciwko naturalizmowi Reduty”: Debiut reżyserski Edmunda Wiercińskiego w Wilnie 1927
“A Tempestuous and Radical Protest Against the Naturalism of the Reduta”: The Directorial Debut of Edmund Wierciński

Autorzy:

Chojnacka, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520652.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

teatr polski 1918–1939
historia teatru
Wilno
Reduta
Edmund Wierciński
Felicja Kruszewska
Polish theater 1918–1939
theater history
Vilnus

Opis:

Premiera wystawionego przez Redutę Snu Felicji Kruszewskiej odbyła się 27 marca 1927 roku w Teatrze Na Pohulance. Był to debiut reżyserski Edmunda Wiercińskiego. Artysta od 1921 roku należał do zespołu Reduty. Tam uczył się aktorstwa i reżyserii. W 1925 roku Reduta przeniosła się do Wilna. Zespół przestał być teatrem laboratoryjnym, jakim był wcześniej; jako jedyny teatr w mieście musiał przyciągać publiczność; zmieniły się metody pracy, wzrosła liczba premier, a zmalała liczba prób i ilość czasu poświęcanego na wnikliwą analizę dramatów; w repertuarze pojawiły się najlepiej sprzedające się spektakle. Obniżył się poziom artystyczny, a poszukiwanie nowatorskich środków wyrazu artystycznego zastąpiono naturalizmem. Wierciński nie chciał się na to zgodzić. Jego Sen był, jak to określił, „burzliwym i radykalnym protestem przeciwko naturalizmowi Reduty". Wierciński wycisnął ze sztuki cały jej emocjonalny ładunek, tworząc ekspresjonistyczny spektakl, który w dużej mierze opierał się na deformacji, karykaturze, mechaniczności ruchów, powtarzalności gestów i dźwięków. Nic nie wyglądało na scenie tak, jak w rzeczywistości. Sam Wierciński zagrał Zielonego Pajaca, najbardziej groteskową postać dramatu. Większość recenzentów skrytykowała dramat, ale wszyscy byli zgodni w wysokiej ocenie jakości spektaklu. Osterwa uznał jednak przedstawienie za sprzeczne z wartościami Reduty, co doprowadziło do rozłamu w zespole. Wierciński wraz z grupą innych artystów opuścił Redutę. Wierciński znany był z wnikliwej i gorliwej analizy swoich prac. Sen uważał za krok konieczny dla rozwoju teatru, ale dostrzegał pułapki dalszego podążania w tym kierunku, mogące prowadzić do przedkładania reżyserii i formy nad twórczym potencjałem aktorów, który zostałby wówczas zaprzepaszczony i niedoceniony.
The premiere of Sen [“A Dream”] by Felicja Kruszewska put on by the Reduta took place on 27 March 1927 in the Na Pohulance Theater. It was Edmund Wierciński’s directorial debut. The artist had been a member of the Reduta company, ran by Osterwa and Limanowski, since 1921. It was where he studied acting and directing. In 1925 the Reduta moved to Vilnius. The company ceased to be a laboratory theater it had been; as the only theater in town it had to attract audiences; the methods of work changed, the number of premiere shows increased while the number of rehearsals and the amounts of time spent on thorough analysis of the dramas decreased; and the repertory now included best selling shows. The level of artistic quality lowered; and the search for novel means of artistic expression was replaced with naturalism. Wierciński would not accept it. His production of Sen was, as he put it, “a tempestuous and radical protest against the naturalism of the Reduta.” Wierciński wrung out the whole emotionally charged meaning of the play, thus putting on an expressionist show that relied heavily on deformation, caricature, mechanic movements, and repetitive gestures and sounds. Nothing looked onstage as it did in reality. Wierciński himself took on the part of Green Clown [Zielony Pajac], the most grotesque character of all.  Most of the theater reviewers criticised the drama, but they all agreed in their high appraisal of the theatrical production. Osterwa, however, deemed the show to be contrary to the Reduta values, which led to a split within the company. Wierciński with a group of other artists left the Reduta. Wierciński was known to analyse his works thoroughly and eagerly. He considered Sen to be a necessary step for the development of theater, yet he saw the pitfalls of venturing further in this direction, which might lead to the primacy of director and form over the creative potential of actors that would then be lost and unappreciated.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 43-61
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Wiedeński debiut Bogumiła Dawisona
Bogumił Dawisons Vienna debut

Autorzy:

Misiołek, Edmund

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29431884.pdf

Data publikacji:

1968-06-30

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Bogumił Dawison
Burgtheater
aktorzy polscy 1800-1900
kulturowa mobilność
historia teatru
Polish actors 1800-1900
cultural mobility
theater history

Opis:

Artykuł dotyczy okoliczności angażu Bogumiła Dawisona (1818–1872) do Burgtheater w Wiedniu w 1849 roku, w końcowym okresie dyrekcji Franza Ignaza Holbeina. Dawison zjawił się w Wiedniu po sukcesach w Hamburgu (1847-1848), ponieważ Holbein wiązał z nim nadzieje na odmłodzenie zespołu i podniesienie poziomu repertuaru. W artykule przywołano opinie recenzentów na temat sześciu przedstawień, w których wystąpił Dawison w październiku 1849 (Melesville’a, Shakespeare’a, Gutzkowa, Laubego, Birch-Pfeiffer i Premaraya). Omówiono także przeszkody, które utrudniały podpisanie kontraktu: z jednej strony wysokie oczekiwania finansowe Dawisona, z drugiej – policyjny raport Weldena, przedstawiający aktora jako osobę pobudzającą publiczność do niebezpiecznej aktywności politycznej. Przytoczono i skomentowano zachowaną w archiwach korespondencję dotyczącą tego raportu. Skorygowano także niektóre dotychczasowe ustalenia na temat pierwszego wiedeńskiego kontraktu, który Dawison podpisał po tych występach, na początku listopada 1849.
This article discusses Bogumił Dawison's (1818–1872) engagement at the Vienna Burgtheater in 1849, toward the end of Franz Ignaz Holbein's tenure as director. Dawison had previously enjoyed success in Hamburg (1847–1848), and Holbein pinned his hopes on him to rejuvenate the company and raise the level of the repertoire. The article presents reviewers' critiques of Dawison's performances in six productions during October 1849, including plays by Melesville, Shakespeare, Gutzkow, Laube, Birch-Pfeiffer, and Premaray. It also discusses the obstacles that obstructed the signing of the contract: on the one hand, Dawison's high financial expectations, and on the other, Welden's police report portraying the actor as inciting the public to engage in dangerous political activity. Correspondence preserved in the archives that pertained to this report is cited and analyzed. In addition, certain previous findings regarding Dawison's first Viennese contract, signed in early November 1849, are revised.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 1968, 17, 2; 131-144
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

O teatrze bulwarowym: Szkic
On Boulevard Theatre: A Sketch

Autorzy:

Ratajczakowa, Dobrochna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/36140142.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
teatr bulwarowy
bulwar
inscenizacja
produkcja teatralna
theatre history
boulevard theatre
boulevard
stage performance
theatrical production and management

Opis:

Bulwar i jego teatr to fenomen o mieszanym charakterze, społecznym, politycznym, artystycznym. Możemy mówić przynajmniej o trzech etapach jego dziejów. Na początku mamy prolog, zaczynający się w głębi XVII wieku, a nawet jeszcze wcześniej, w teatrze jarmarcznym, posiadającym własną historię. Stamtąd pochodziły pierwsze zespoły osiedlające się w drugiej połowie XVIII wieku na bulwarach, powstałych po wyburzeniu starych paryskich murów obronnych. Tu narodziła się nowoczesna kultura popularna, w miejscu heterogenicznych praktyk handlowych i konsumpcyjno-rozrywkowych, przyjaznym licznym prywatnym scenom otwieranym po zniesieniu przez rewolucję teatralnego monopolu i wspieranym przez procesy demokratyzacji. Kształtujący się tu multisystem popularnych atrakcji tworzył własną kulturę uczestnictwa i w swej pierwszej wersji powoływał się głównie do ludowej widowni. Gdy po II wojnie następuje konsekracja awangardy, powstaje Eurowizja, a film przechwytuje wielkie przedsięwzięcia handlowo-rozrywkowe, bulwar ulega marginalizacji, choć wciąż ma wiernych odbiorców.
The boulevard and its theatre is a phenomenon of mixed social, political, and  artistic character. We can talk about at least three stages of its history. First, we have a prologue reaching back well into the 17th century and possibly even earlier, to fair theatre that has its own history as well. This is where the troupes that started taking up residence on the boulevards in the second half of the 18th century had come from. The boulevards themselves replaced the old city walls that had been torn down. This is where modern popular culture has been born, in a home to a variety of trading, entertainment, and consumption practices that welcomed a large number of private stages that, supported by the processes of democratisation, were cropping up after the Revolution abolished theatre monopolies. What emerged was a multisystem of popular attractions that developed its own culture of participation and, in its original version, referred mostly to plebeian audiences. After the Second World War, with the consecration of avant-garde, when Eurovision has been established and cinema has taken over great commercial and entertainment enterprises, boulevard theatre has become a marginal phenomenon, though it still has a loyal audience.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 1/2; 27-44
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Glosy do historii rodzinnej
Glosses to the family history

Autorzy:

Dambek-Giallellis, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/16729493.pdf

Data publikacji:

2020-05-05

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

biografia
historia rodzinna
genealogia
historia teatru warszawskiego XIX w.
biography
family history
genealogy
history of the 19th century Warsaw theatre

Opis:

In the article documents are published that are connected with the history of Cyprian Norwid’s distant and close family. The author reconstructs the fate of the poet’s uncle, Tomasz Dybowski, then she follows the meanders of his marriage – a misalliance with a poor singer, and she gives information about the family of Klara Dybowska nee Zamecka. The marriage certificate makes it possible to reconstruct Norwid’s probable bonds with the Warsaw actors’ circle. Another motif is concerned with Norwid’s sister-in-law and aunt. The 1862 certificate of marriage of Ksawery Norwid and Zofia nee Sobieska, first married name Komierowska, gives more precision to several facts, among others, makes it possible to correct the date on the poet’s letter of 8th December of that year.

Źródło:

Studia Norwidiana; 2013, 31; 171-181
0860-0562

Pojawia się w:

Studia Norwidiana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Kresowe afisze w zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN
Eastern Borderland Theatrical Posters in the Repository of Theater Documentation of the Institute of Art at the Polish Academy of Sciences

Autorzy:

Kuraś, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520671.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
teatr na Kresach
afisz teatralny
archiwum teatralne
theater history
theater in the Eastern Borderlands
theater poster
theater archive

Opis:

W zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk znajduje się pokaźna (ponad 20 000 pozycji) kolekcja dawnych afiszy teatralnych z XVIII, XIX i XX wieku. W jej skład wchodzi niewielka, a przez to tym cenniejsza, liczba plakatów teatralnych z Kresów Wschodnich zachowanych i przekazanych przez prywatnych kolekcjonerów. Na potrzeby niniejszej publikacji wybrano zbiór afiszy z XIX i pierwszej połowy XX wieku z Grodna, Kamieńca Podolskiego, Kowna, Lwowa, Mińska, Wilna i Żytomierza. Pochodzą one z porozbiorowych ziem polskich rządzonych zarówno przez Rosję, jak i Austro-Węgry, a w przypadku Lwowa - z terytorium niepodległej Polski.
The repository of Theater Documentation of the Institute of Art, Polish Academy of Sciences, holds a substantial (more than 20,000 items) collection of old theatrical posters dating from the 18th, 19th, and 20th centuries. It also contains a small, and for that reason all the more precious, number of theater posters from the Eastern Borderland of Poland, preserved and donated by private collectors. For the purposes of this publication, a set of posters dating from the 19th and the first half of the 20th centuries that come from Grodno, Kamieniec Podolski, Kaunas, Lvov, Minsk, Vilnius, and Żytomierz has been chosen. They come from the post-partition Polish territories ruled by Russia as well as by the Austro-Hungarian Empire, and in the case of Lvov, from the territory of independent Poland.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 158-183
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Psyche zrzuca kajdany: Teatr łódzki w listopadzie 1918
Psyche Casts Her Shackles Away: The Theatre in Łódź in November 1918

Autorzy:

Kuligowska-Korzeniewska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30025402.pdf

Data publikacji:

2018-10-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Eros i Psyche
Jerzy Żuławski
rewolucja 1905
Łódź
historia teatru polskiego
Eros and Psyche
revolution of 1905
Polish theatre history

Opis:

Nowy sezon 1918/1919 Teatr Polski w Łodzi pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego otworzył 9 listopada sztuką Jerzego Żuławskiego Eros i Psyche. Napisana w 1903, a w Łodzi grana uprzednio w dniach antyrosyjskiej i socjalistycznej rewolucji 1905, teraz, w chwili narodzin Polski niepodległej brzmiała wyjątkowo aktualnie. Metafora Psyche – królewny, uwięzionej przez złego króla, którego pokonuje i zabija, własną wolą i mocą uwalniając się z kajdan i więzienia – okazała się nośna i dla publiczności, i dla krytyka, piszącego o przebudzeniu „do nowego, wolnego życia”.
The Polski Theatre in Łódź headed by Franciszek Rychłowski opened the new 1918/1919 season with a production of ’Eros i Psyche’ (Eros and Psyche) by Jerzy Żuławski. The play, written in 1903 and performed in Łódź during the anti-Russian socialist revolution of 1905, took on new relevance as Poland regained independence. The metaphor of Psyche, a princess imprisoned by an evil king whom she then defeated and killed, freeing herself from her shackles thanks to her steadfastness and willpower, resonated with both the audience and one of the critics, who wrote about waking up “to a new, free life.”

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 3; 137-145
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

W rytmie kół: Zapiski Heleny Modrzejewskiej z amerykańskiego tournée w 1893 roku
In the Rhythm of the Wheels. Helena Modrzejewska’s Notes from Her 1893 American Tour

Autorzy:

Jarząbek-Wasyl, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32062706.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Helena Modrzejewska
dziennik
aktorka
historia teatru
teatr w XIX wieku
Helena Modjeska
diary
actress
theatre history
19th century theatre

Opis:

Artykuł jest analizą bieżącej edycji diariusza Heleny Modrzejewskiej, który został opatrzony komentarzami dotyczącymi samej jego treści: opisywanych przez Modrzejewską wydarzeń pierwszych sześciu tygodni 1893 roku, pojawiających się w nich postaci, ich relacji z aktorką, przedstawień i sztuk teatralnych, jak również wydawniczych losów Dziennika. Noty towarzyszące tekstowi sytuują go w kontekście nie tylko kolejnych edycji, ale również spisanych po latach pamiętników Modrzejewskiej, do których aktorka celowo nie włączyła diariusza. Publikacja jest pierwszą edycją genetyczną, kładącą szczególny nacisk na proces powstawania rękopisu, nanoszone na niego korekty tak przez samą autorkę, jak i późniejszych edytorów, oraz zmiany dokonywane przez wydawców.
The paper analyses the current edition of Helena Modrzejewska's diary which is annotated with regard to its content: the events of the first six weeks of 1893, people described by Modrzejewska and their relationship with the actress, performances and theatrical plays, as well as the publishing history of the diary. The accompanying notes help situate it in the context of the subsequent editions, but also Modrzejewska's memoirs written after many years. The current publication is the first genetic edition that places a special emphasis on the process of editing the manuscript: corrections made by the author herself, as well as the editors, and also the changes introduced later by the publishers.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 98-112
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Daniela Kurtza lata szkolne
The School Years of Daniel Kurtz

Autorzy:

Komorowski, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/30108313.pdf

Data publikacji:

2018-12-20

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Daniel Kurtz
choreograf
historia tańca
XVIII-wieczny teatr polski
historia teatru
choreographer
history of dance
18th-century Polish theatre
theatre history

Opis:

Daniel Kurtz (Curz, Kurz, Kurc), baletmistrz Teatru Narodowego w czasach króla Stanisława Augusta, był znakomitym tancerzem i autorem wielu podziwianych baletów. Po rozbiorach Rzeczypospolitej wyjechał do Lwowa, gdzie po zakończeniu kariery scenicznej podjął pracę nauczyciela tańca. Uczył między innymi młodego Aleksandra Fredrę. W 1809 udał się na Podole (czyli z zaboru austriackiego do rosyjskiego), a w 1816 został nauczycielem tańca w wysoko cenionej szkole – Gimnazjum Podolskim w Winnicy. Równocześnie uczył w prywatnych szkołach dla panien. Jego podopieczni występowali podczas corocznych egzaminów publicznych, kończących rok szkolny, co odnotowywała nawet gazeta w Wilnie. Kurz był nauczycielem gimnazjum do 1822, po czym zaprzestał pracy lub zmarł. Data jego śmierci nie jest jednak znana z dokumentów.
Daniel Kurtz (Curz, Kurz, Kurc), the ballet master of the Narodowy Theatre under the reign of King Stanisław August, was an outstanding dancer and author of numerous ballets admired by the public. Following the partitioning of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Kurtz moved to Lwów, where having retired as a dancer, he took on the career of a dance teacher. He was a teacher of a young Aleksander Fredro, among others. In 1809 Kurtz moved to Podolia (i.e. from the Austro-Hungarian territory to the territory under Russian rule), and he became a teacher of the renowned Podolian Gymnasium in Winnica in 1816. At the same time, he taught at private schools for girls. His students performed at public examinations that marked the end of the school year, which was duly noted even in Vilnius newspapers. Kurtz taught at the gymnasium until 1822, after which time he either retired or passed away. The date of his death, however, is not recorded in any surviving documents.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 4; 130-138
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Teatry kresowe na dawnych pocztówkach ze zbioru Jarosława Komorowskiego
Eastern Borderland Theaters on Old Postcards from the Collection of Jarosław Komorowski

Autorzy:

Komorowski, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520679.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
architektura teatralna
pocztówki teatralne
teatr na Kresach
theater history
theater architecture
theater postcards
theater in the Eastern Borderlands

Opis:

Pocztówki stanowią ważną część ikonografii teatralnej. Szczególnie w odniesieniu do budynków, które już nie istnieją lub zostały znacznie przebudowane, takie dokumenty mają nieocenioną wartość. Podobnie jest z uwiecznionymi na pocztówkach scenami przedstawień czy spektakli: o wielu z nich nie wiedzielibyśmy nic, gdyż nie zostały utrwalone w żaden inny sposób. Prezentowane tu pocztówki zostały wyselekcjonowane z kolekcji dotyczącej  budynków teatralnych na Kresach Wschodnich. Wybór obejmuje zarówno stałe siedziby zespołów teatralnych, jak i sale teatralne, w których występowały zespoły objazdowe i amatorskie.
Old postcards constitute an important part of the iconography of theater buildings. Especially in reference to buildings that no longer exist or have been substantially rebuilt, such records are of inestimable value. The same is true about performance or spectacle scenes captured in the postcard pictures: we would have known nothing about many of them, as they have not been recorded in any other way. The items presented here have been selected from a collection of postcards showing Eastern Borderlands of Poland that cover theater-related themes as well. The selection encompasses both permanent venues of theater companies as well as theater halls where touring and amateur companies performed.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 237-250
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Wydawnicze losy dziennika Heleny Modrzejewskiej
A publishing history of the diary

Autorzy:

Kędziora, Alicja
Orzechowski, Emil

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32084576.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Helena Modrzejewska
dziennik
aktorka
historia teatru
teatr w XIX wieku
Helena Modjeska
diary
actress
theatre history
19th century theatre

Opis:

Dziennik Heleny Modrzejewskiej publikowany był kilkukrotnie w różnych wariantach, w całości bądź we fragmentach (m.in. w „Czasie”, „Kierunkach”, „Teatrze” oraz monografiach M.M. Coleman oraz J. Szczublewskiego) obrósł w liczne nieścisłości edytorskie i redakcyjne. Opublikowane w „Pamiętniku Teatralnym” teksty są zestawieniem trzech głównych edycji Dziennika – oryginału drukowanego za rękopisem, wraz z uwzględnieniem późniejszych uwag i poprawek, pierwszej polskiej publikacji w „Czasie” w 1910 roku oraz edycji w j. angielskim, zamieszczonej w Fair Rosalind: the American Career of Helena Modjeska M.M. Coleman (1969). Diariusz został opatrzony komentarzami dotyczącymi samej jego treści: opisywanych przez Modrzejewską wydarzeń pierwszych sześciu tygodni 1893 roku, pojawiających się w nich postaci, ich relacji z aktorką, przedstawień i sztuk teatralnych, jak również wydawniczych losów Dziennika.
Helena Modrzejewska's diary was published several times in several variants, both in whole and in fragments (including the excerpts published in the Polish magazines such as Czas, Kierunki, Teatr and in monographs by Marion M. Coleman and Józef Szczublewski), Modrzejewska's diary has become ridden with numerous editorial inaccuracies. The text currently published in Pamiętnik Teatralny is a compilation of the three major editions of the Diary: the original based on the manuscript, including later comments and corrections, the first Polish publication in Czas, 1910, and its edition in English, published in M. M. Coleman’s Fair Rosalind: The American Career of Helena Modjeska (1969). The current edition is annotated with regard to its content: the events of the first six weeks of 1893, people described by Modrzejewska and their relationship with the actress, performances and theatrical plays, as well as the publishing history of the diary.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 90-97
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Dziennik Heleny Modrzejewskiej 1 I–16 II 1893
Helena Modrzejewska’s Diary, January, 1st–February, 16th, 1893

Autorzy:

Jarząbek-Wasyl, Dorota
Kędziora, Alicja
Orzechowski, Emil

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/47085145.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Helena Modrzejewska
teart w XIX wieku
historia teatru
dziennik
aktorka
Helena Modjeska
19th century theatre
tehatre history
diary
actress

Opis:

Rękopis Dziennika, prowadzonego przez Helenę Modrzejewską od 1 stycznia do 16 lutego 1893 roku, przechowywany jest w kolekcji J. I. Paderewskiego w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Publikowany kilkukrotnie w różnych wariantach w całości bądź we fragmentach (m.in. w „Czasie”, „Kierunkach”, „Teatrze” oraz monografiach M.M. Coleman oraz J. Szczublewskiego) obrósł w liczne nieścisłości edytorskie i redakcyjne. Zamieszczone w „Pamiętniku Teatralnym” teksty są zestawieniem trzech głównych edycji Dziennika – oryginału drukowanego za rękopisem, wraz z uwzględnieniem późniejszych uwag i poprawek, pierwszej polskiej publikacji w „Czasie” w 1910 roku oraz edycji w j. angielskim, zamieszczonej w Fair Rosalind: the American Career of Helena Modjeska M.M. Coleman (1969).
The manuscript of the diary, written by Helena Modrzejewska from 1 January to 16 February 1893, is kept in Jan Ignacy Paderewski’s collection at the National Library in Warsaw. Published several times in several variants, both in whole and in fragments (including the excerpts published in the Polish magazines such as Czas, Kierunki, Teatr and in monographs by Marion M. Coleman and Józef Szczublewski), Modrzejewska's diary has become ridden with numerous editorial inaccuracies. The text currently published in Pamiętnik Teatralny is a compilation of the three major editions of the Diary: the original based on the manuscript, including later comments and corrections, the first Polish publication in Czas, 1910, and its edition in English, published in M. M. Coleman’s Fair Rosalind: The American Career of Helena Modjeska (1969).

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 55-89
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce