Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "gramatyczny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-30 z 30
    Tytuł:
    Polski leksykon japońskich terminów gramatycznych jako wyzwanie międzykulturowe
    Polish Lexicon of Japanese Grammatical Terms as a Cross-cultural Challenge
    Autorzy:
    Jabłoński, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1192556.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    język japoński
    opis gramatyczny
    elementy imienne
    deklinacja
    leksykon gramatyczny
    Japanese language
    grammar
    typology
    morphology
    cross-cultural challenges
    Opis:
    Komunikacja międzykulturowa kojarzy się z działaniem na styku różnych środowisk kulturowych i komunikacyjnych. Nie inaczej rzecz ma się w przypadku kompilacji polskiego leksykonu japońskich terminów gramatycznych, jaki powstaje obecnie w ramach grantu NCN (OPUS 10, panel HS2, projekt numer 2015/19/B/HS2/00147) w Katedrze Orientalistyki (Wydział Neofilologii) UAM. Wyzwania, jakie stoją przed projektem, wydają się interesujące zarówno z punktu widzenia niezbędnych decyzji opisowych, jak i interdyscyplinarnych (w tym: z rozróżnieniem na poziomie dyscyplin językoznawstwa ogólnego i japońskiego). W ramach artykułu wyzwanie to podjęto w kontekście próby przedstawienia zarysu projektu odbiorcy polskiemu.
    Cross-cultural communication is associated with the activity on the verge of heterogeneous communication environments. It is no different in the case of compilation of the Polish lexicon of Japanese grammatical terms, currently being edited at the Poznań Adam Mickiewicz University Chair of Oriental Studies (Faculty of Modern Languages and Literatures), as a result of the Polish National Science Centre grant (OPUS 10, panel name HS2, project number 2015/19/B/HS2/00147). The challenges related to the project may be considered interesting with regard both to the unavoidable decisions on the insight into the source code and the choice of the target description techniques. In the paper, the challenge is described in the context of presenting the outline of the project to a Polish reader of the lexicon.
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2018, 3, 2
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    En torno a un uso no discriminatorio del género gramatical en español
    On a Non-Discriminatory Use of the Grammatical Gender in Spanish
    O niedyskryminacyjnym użyciu rodzaju gramatycznego w języku hiszpańskim
    Autorzy:
    Balmaseda Maestu, Enrique
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1877185.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    rodzaj gramatyczny
    seksizm
    androcentryzm
    grammatical gender
    sexism
    androcentrism
    Opis:
    El género, se tome este en la acepción tercera o en la octava del Diccionario de la Lengua Española (DLE), constituye probablemente la cuestión más candente de la sociolingüística y gramática normativa del español actual. Hoy por hoy, planteos tradicionales y propuestas en tentativa sobre su concepción y tratamiento parecen ofrecer perspectivas incompatibles. El tema revela en su vertiente gramatical (enredada con diversas facetas psicológicas, sociológicas, ideológicas y políticas de las relaciones entre mujeres y hombres) un interés social y un grado de controversia especialmente alto para tratarse de un tema lingüístico, tanto entre autoridades de la disciplina como en medios populares. Dentro de este marco, el presente trabajo presenta una serie de reflexiones, pautas y ejemplos que, además de centrar el tema, puedan servir de orientación para evitar un tratamiento, no solo sexista, sino también androcéntrico del español.
    Whether understood in its third or in its eighth entry in the Diccionario de la Lengua Española (DLE), gender has probably become the hottest issue of sociolinguistics and normative grammar in contemporary Spanish. Nowadays, traditional approaches and attempted propositions about its conception and treatment seem to offer incompatible points of view. From a grammar perspective (mixed up with different psychological, sociological, ideological and politic topics about the relations between men and women), this subject reveals a social interest and a degree of controversy particularly high for a linguistic issue, not only amongst authorities in the matter but also in popular media. Within this framework, the present work offers a series of considerations, guidelines and examples that, as well as situating the subject, could be used as a guidance in order to avoid not only a sexist but also an androcentric use of Spanish.
    Niezależnie od tego, czy rozumiany według trzeciego czy ósmego znaczenia w Diccionario de la Lengua Española (DLE), rodzaj stał się prawdopodobnie najgorętszym zagadnieniem socjolingwistyki i gramatyki normatywnej we współczesnym języku hiszpańskim. W dzisiejszych czasach tradycyjne podejścia i propozycje dotyczące jego koncepcji i traktowania wydają się oferować rozbieżne punkty widzenia. Z perspektywy gramatycznej (pomieszanej z różnymi zagadnieniami psychologicznymi, socjologicznymi, ideologicznymi i politycznymi dotyczącymi relacji między mężczyzną i kobietą) temat ten ujawnia interes społeczny i pewien stopień kontrowersji zwłaszcza w kwestiach językowych, nie tylko w środowisku autorytetów w tej dziedzinie, ale także w popularnych mediach. W tym kontekście niniejszy artykuł oferuje szereg rozważań, wytycznych i przykładów, które oprócz propozycji umiejscowienia tematu mogą być wykorzystane jako wskazówki, jak uniknąć nie tylko seksistowskiego, ale i androcentrycznego użycia języka hiszpańskiego.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 5; 55-77
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kategoria rodzaju gramatycznego w systemie językowym, dyskursie i glottodydaktyce
    Category of grammatical gender in the Polish language system, discourse and glottodidactics
    Autorzy:
    Pałuszyńska, Edyta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/680359.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    językoznawstwo
    rodzaj gramatyczny
    glottodydaktyka
    metodyka
    linguistics
    grammatical gender
    glottodidactics
    methodology
    Opis:
    The aim of the article is to describe the category of gender in Polish from three perspectives: the perspective of the grammatical system, of discourse and of glottodidactics. In the grammatical description, the author emphasizes the syntactic function and the rules for dividing Polish nouns into genders. She draws attention to different ways of linguistic symbolization of gender in a discourse, which may be divergent from the grammatical gender. She notices differences between the acquisition of the category in question by native and non-native users. From the perspective of pedagogical grammar, she analyzes the mistakes of foreigners in terms of gender and proposes general principles of teaching this category.
    Celem artykułu jest opis kategorii rodzaju w języku polskim z trzech perspektyw: systemu gramatycznego, dyskursu oraz glottodydaktyki. W opisie gramatycznym autorka kładzie nacisk na funkcję składniową oraz zasady podziału rzeczowników na rodzaje. Zwraca uwagę na różny sposób językowego symbolizowania płci w dyskursie, który może być rozbieżny z rodzajem gramatycznym. Zauważa różnice między przyswajaniem omawianej kategorii przez rodzimych i nierodzimych użytkowników. Z perspektywy gramatyki pedagogicznej analizuje błędy cudzoziemców w zakresie rodzaju i proponuje ogólne zasady nauczania tej kategorii.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2019, 26; 413-423
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of markedness in the acquisition of aspectual features of Polish as a foreign language
    Rola nacechowania w przyswajaniu aspektu w języku polskim jako obcym
    Autorzy:
    Błaszczyk-Szabat, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472798.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
    Tematy:
    aspect acquisition, lexical aspect, grammatical aspect.
    przyswajanie aspektu, aspekt leksykalny, aspekt gramatyczny.
    Opis:
    In the literature on language acquisition the issue of aspect acquisition in L1 and L2 has been gaining enormous popularity recently. Although there has appeared a number of studies investigating the development of aspectuality in various languages, research into L2 Polish is not abundant. To my best knowledge, the findings presented below represent a pioneer study of the acquisition of aspect in L1 English and Slavic users of Polish. In the paper a compositional approach to aspect in Polish has been adopted. Thus, it is seen as a combination of the Vendlerian distinctions and the perfective/imperfective opposition, traditionally applied to Slavic languages. The fact of combining the Western and Eastern views on aspect results in three types of Polish verb phrases, divided with respect to the value of telicity and perfectivity, the ease of acquisition of which has been tested on a group of L1 English and L1 Slavic speakers of Polish. The results of the empirical study show without a doubt that the so called unmarked constellations develop first (the L1 English group has acquired them too) due to the similarity of inherent and grammatical aspect perceived by the testees. As for the marked combinations of aspects, the Slavic group have scored significantly higher than the English group, although a few L1 English users have displayed a knowledge of this type of verb phrases. All in all, the findings of the research are in line with other SLA studies of aspect.
    W anglojęzycznej literaturze na temat przyswajania języka zagadnienie nabywania aspektu w języku ojczystym i obcym jest obecnie jednym z najczęściej analizowanych zjawisk, aczkolwiek opracowania dotyczące języka polskiego należą do nielicznych. Zgodnie z moją najlepszą wiedzą prezentowane poniżej badania są najprawdopodobniej jedynymi z dziedziny rozwoju aspektu w kontekście przyswajania języka polskiego jako obcego. Omawiane badania wpisują się w trend zwany kompozycyjnym podejściem do aspektu, polegający na rozpatrywaniu tej kategorii gramatycznej nie tylko z punktu widzenia tradycyjnego podziału na dokonaność i niedokonaność, ale również zróżnicowania na grupy czasownikowe teliczne i ateliczne. Co ważne, w zastosowanym w artykule rozumieniu aspektu nie stawia się znaku równości pomiędzy dokonanością i telicznością, dzięki czemu możliwe są trzy kombinacje wartości tych cech. Celem przeprowadzonych badań było stwierdzenie, czy i które konstelacje wartości teliczności i dokonaności są łatwiejsze do rozpoznania i przyswojenia przez nierodzimych użytkowników języka polskiego posługujących się językami słowiańskimi lub angielskim jako ojczystym. Rezultaty badań niezbicie pokazują, iż tzw. kombinacje nienacechowane są nabywane przed kombinacjami nacechowanymi, ponieważ podobieństwo ich cech składowych jest dostrzegane przez respondentów. W przypadku kombinacji nacechowanych wyniki grupy angielskiej pokazują, że rozbieżne wartości teliczności i dokonaności sprawiają, iż znajomość pewnych fraz werbalnych rozwija się znacznie później, niż kiedy te cechy są zgodne. Badania pokazują też znacznie większą zdolność rodzimych użytkowników języków słowiańskich do prawidłowego rozpoznawania nacechowanych fraz werbalnych, niż jest to w przypadku respondentów posługujących się językiem angielskim jako ojczystym. W tej grupie badawczej zaledwie kilku ankietowanych zdołało zidentyfikować frazy z różnymi wartościami cech. Podsumowując, przedstawione w artykule badania zgodne są z innymi opracowaniami z dziedziny przyswajania aspektu w języku drugim.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy; 2010, 6
    1896-8333
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O rodzaju gramatycznym, związku zgody i problemach z tym związanych
    On the Grammatical Gender, the Relationship of Agreement and the Related Problems
    Autorzy:
    Andrejewicz, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127754.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    rodzaj gramatyczny
    związek zgody
    dydaktyka szkolna
    grammatical gender
    relation of concordance
    scholar didactic
    Opis:
    It has been noted in the paper that distinguishing three values of the category of gender for nouns in both numbers, and for verbs and adjectives three in the singular number and two in the plural number complicates the grammatical description. The latter is in many places vague and, what is worse, inconsequent. Moreover, apart from the generic classification there are plurale tantum nouns in it. On the basis of W. Mańczak's and Z. Saloni's works the author postulates to introduce in schools six values of the category of gender. This solution allows, firstly, to attribute the value of gender to all forms (also nouns which have no singular number), and, secondly, to preserve compatibility between the value of the gender of noun form and the adjectival, number and verbal form which is in the concordance relation with it. This is done through the introduction of the same set of values of the category of gender for all parts of speech, which in consequence simplifies the syntactic description in the Polish language. It is worth stressing that the postulated values of the category of gender are based on the criteria which are not much different from traditional criteria. They are distinguished on the basis of the linking property of nouns with adjectives in the nominative (in both numbers).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 23-30
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues
    Dynamika zmian w obrębie rodzaju gramatycznego rzeczowników gwarowych – wybrane zagadnienia
    Autorzy:
    Kobus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2007916.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    inflection
    grammatical gender
    dialect
    language of villages
    fleksja
    rodzaj gramatyczny
    gwara
    język mieszkańców wsi
    Opis:
    Due to problems with obtaining the materials and the description thereof, dialectal inflection is an element of language which does not attract lots of dialectologists’ attention. On the other hand, the inflection of Wielkopolska dialects poses more problems in the description because there is no startingpoint in the form of previous characteristics of inflection that would create a need for a continuous description that shows the changes in the evolution of a dialect. The language spoken in rural areas in the late 20th and the early 21st centuries has entered a stage of dynamic changes on all its levels. Thisfact cannot be disregarded in selecting the appropriate research tools. Dialectal inflection cannot be unambiguously categorised, it is full of inconsistencies and deviations from (what seems to be) the adopted paradigm. As a result, it is much more interesting to show it as a flexible creation of oral language i.e. in a dynamic way, resulting from statistical analyses.The dynamics of inflection forms within grammatical gender is a part of a larger monograph dedicated to the gender-related variability of nouns and the change of gender in the course of inflection and the well-recognised opposition of masculine gender and non-masculine gender. My intention was not onlyto describe phenomena of grammatical gender of the nouns recorded in contemporary Wielkopolska as well as to show the changes against the material from the 1950s–1980s.The gender category defies attempts at restoring some normative order in it. Oral language is particularly susceptible to gender-related variations where the rules of correction are suspended. Oral language tends to be dynamic and this active nature determines the intensity of the specific features of the spokenvariety of the Polish language – the right form is created when an act of speech appears (conformity with the general Polish norm does not count – communication prevails). Despite its specificity, the spoken variety stays within the more or less flexible language norm. An analysis of the materials intended to illustrate the dynamics of changes within grammatical gender leads to drawing general conclusions. Dialects are a variety of the national language to which we would like to attribute many distinctive historical and even pre-historical features. However, this is a variety of language which evolves as do the other varieties of the national language. Speakers will always choose forms which suffice for an efficient act of communication. Dialects are at a stage of their development where researchers try to determine elements typical of a dialect and forget to examine their latest structure which results from the latest communication needs of speakers in rural areas.
    Fleksja gwarowa należy do tych elementów systemu językowego, które ze względu na trudności z pozyskaniem materiałów i sposobem ich opisu, nie jest częstym obiektem zainteresowania dialektologów. Natomiast fleksja gwar wielkopolskich jest dodatkowo trudna w opisie, gdyż brak tu punktu wyjścia w postaci wcześniejszej charakterystyki problemu odmiany, któryby generował potrzebę opisu kontynuującego, pokazującego zmiany na drodze ewolucji systemu gwarowego. Język mieszkańców wsi na przełomie XX i XXI w. znalazł się w fazie dynamicznych przemian na wszystkich poziomach sytemu językowego. Fakt ten nie może zostać pominięty w doborze odpowiednich narzędzi badawczych. Fleksja gwarowa wymyka się jednoznacznemu zaszeregowaniu, jest pełnaniekonsekwencji i odchyleń od (wydawałoby się) przyjętego paradygmatu. Wszystko to sprawia, że znacznie bardziej interesujące jest ukazanie jej jako plastycznego tworu języka mówionego, zatem w sposób dynamiczny, uzyskany na podstawie analiz statystycznych.Dynamika form fleksyjnych w obrębie rodzaju gramatycznego to opracowanie będące częścią większej monografii, a poświęcone zagadnieniu wariantywności rodzajowej rzeczowników oraz zjawisku zmiany rodzaju podczas odmiany, a także znanej kwestii opozycji rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego.Moim zamiarem było nie tylko opisanie ciekawszych zjawisk z zakresu rodzaju gramatycznego rzeczowników zaobserwowanych w języku współczesnych Wielkopolan, ale i wykazanie zmian w zestawieniu z materiałami lat 50.–80.Kategoria rodzaju wymyka się próbom normatywnego jej uporządkowania. Szczególnie podatny na wariancje rodzajowe jest język mówiony, gdzie niejako zasady dotyczące poprawności ulegają zawieszeniu. Język mówiony ma naturę dynamiczną i ten właśnie jego aktywny charakter determinuje stopień natężenie poszczególnych cech mówionej odmiany polszczyzny – odpowiednia forma powstaje z chwilą kreowania aktu mowy (nie liczy się zgodność z normą ogólnopolską – ważna jest przede wszystkim komunikatywność). Mimo swej specyfiki odmiana mówiona mieści się w ramach mniej lubbardziej elastycznej normy języka.Analiza materiałów, mających zilustrować dynamikę zmian w obrębie rodzaju gramatycznego, daje przesłanki do wyciągnięcia wniosków ogólnych. Gwary są tą odmianą języka narodowego, której chcielibyśmy przypisywać wiele cech dystynktywnych, historycznych, a nawet prahistorycznych. Jednakże jest to odmiana języka, która ulega ewolucji wraz z resztą odmian języka narodowego. Użytkownicy języka będą zawsze wybierać takie formy, które wystarczają dla sprawnego przeprowadzenia aktu komunikacji. Gwary znalazły się w takim momencie swojego rozwoju, w którym badacze starają się wyłuskiwać elementy typowe dla dialektu, zapominając o badaniu aktualnej ich struktury – wynikającej z bieżących potrzeb komunikacyjnych użytkowników języka wsi.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 13; 65-110
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Poczwara w nayforemnieyszym ięzyku”. O formach typu ćmów, pchłów i piekłów
    „Poczwara w nayforemnieyszym ięzyku” – about forms ćmów, pchłów and piekłów
    Autorzy:
    Traczyk, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943849.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    polish language
    inflexion
    declention
    case
    genitive plural
    fleksja
    deklinacja
    przypadek gramatyczny
    dopełniacz liczby mnogiej
    Opis:
    The ending -ów for nouns in genitive plural was initially typical only for a few words belonging to the second declination type in the Old Slavic language. This ending does not have any other function in the declension system which is why this expansive ending started to connect with other masculine forms ended in a hard consonant and also some of them ended in a soft or harden sound. The ending -ów was not confined only to the masculine gender; some feminine and neuter forms started appearing with the genitive plural form with the ending -ów from the masculine paradigm. This process was particularly strong in XVIIIth and XIXth century. In thie paper, besides the description of this process, the discussion about this problem in XIXth century grammar books of Polish language is also presented.
    Wyrazista i ekspansywna końcówka dopełniacza liczby mnogiej -ów jeszcze w dobie przedpiśmiennej wykroczyła poza swój pierwotny zakres, obejmując nie tylko wszystkie rzeczowniki męskie twardo-, ale też część miękkotematowych. Jej zastosowanie nie ograniczyło się jedynie do rzeczowników męskich. Artykuł dotyczy przejmowania przez formy dopełniacza liczby mnogiej rzeczowników żeńskich i nijakich wyrazistej końcówki -ów z męskiego paradygmatu. Proces ten szczególnie nasilił się w uzusie w XVIII i XIX wieku. Badając charakter, natężenie i zakres zmiany fleksyjnej, zastosowano opracowaną przez Bajerową metodę strukturalną polegającą na badaniu przekrojów synchronicznych, często wykorzystywaną w badaniach historycznojęzykowych. Materiał wyekscerpowany z reprezentatywnego kanonu źródeł pozwolił na opis zjawiska, określenie jego natężenia i charakteru. W artykule została również przedstawiona normatywistyczna dyskusja autorów XIX-wiecznych gramatyk języka polskiego dotycząca rozszerzania się -ów na inne rodzaje.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
    2451-1153
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzaj gramatyczny w polszczyźnie i w językach wschodniosłowiańskich. Rozważania na marginesie biernika
    Grammatical gender in polish and east slavic languages remarks on the accusative case
    Autorzy:
    Stefańczyk, Wiesław T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2034551.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    rodzaj gramatyczny
    język polski
    języki wschodniosłowiańskie
    biernik
    grammatical gender
    Polish language
    East Slavic languages
    accusative
    Opis:
    We współczesnym językoznawstwie polonistycznym współistnieje kilka ujęć kategorii rodzaju gramatycznego: tradycyjne, wywodzące się ze szkoły starożytnej oraz nowsze. W ujęciu tradycyjnym występuje trójczłonowy podział na rodzaje gramatyczne, tj. męski, żeński i nijaki, a jego podstawę stanowi mianownik liczby pojedynczej. Podobnie jest we wszystkich językach wschodniosłowiańskich. W polszczyźnie – w przeciwieństwie do innych języków słowiańskich – istnieje dodatkowo rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy. W ujęciach nowszych podstawę podziału na rodzaje gramatyczne stanowi biernik i dopełniacz. W ujęciu biernikowym występuje pięć rodzajów gramatycznych: męskoosobowy, męskożywotny, męskonieżywotny, żeński i nijaki, natomiast w koncepcji dopełniaczowej wyodrębnia się cztery klasy rodzajowe w liczbie pojedynczej i pięć klas w liczbie mnogiej. Tego typu propozycje opisu rodzaju gramatycznego są obce innym językom słowiańskim, w tym wschodniosłowiańskim, choć istnieje w nich rozbudowana kategoria żywotności, czego przykładem jest biernik. W językach wschodniosłowiańskich rzeczowniki żywotne wszystkich rodzajów gramatycznych otrzymują w bierniku liczby mnogiej końcówki fleksyjne synkretyczne z dopełniaczem. We współczesnej polszczyźnie natomiast wyodrębnianie klasy rzeczowników żywotnych w liczbie mnogiej jest nieistotne z fleksyjnego punktu widzenia. Różnice te są przyczyną interferencji i błędów językowych zarówno Polaków uczących się języków wschodniosłowiańskich, jak i wschodnich Słowian, przyswajających język polski.
    In contemporary Polish linguistics, several approaches to the category of grammatical gender coexist, both traditional, dating back to ancient times, and more recent solutions. Traditionally, grammatical gender is understood on the basis of a tripartite division – masculine, feminine, and neuter, based on the singular nominative. A similar perspective is adopted in all East Slavic languages. In more recent approaches, the division into grammatical gender is based on the accusative and gender forms. The accusative approach provides for five grammatical genders: masculine personal, masculine animate, masculine inanimate, feminine and neuter, while the genitive encompasses four generic classes in the singular and five in the plural. Such descriptive propositions are alien to other Slavic languages, although the latter do possess the category of animacy, one example of which is the accusative. In East Slavic languages, animate nouns of all grammatical gender are assigned syncretic endings with the genitive in the accusative plural. In contemporary Polish, on the other hand, distinguishing a class of plural animate nouns is irrelevant from an inflectional point of view. These differences are the reason for interferences and linguistic errors both when Poles endeavour to learn East Slavic languages and when Eastern Slavs acquire Polish.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2021, 28; 105-116
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gender in culture and gender in language. On translation of the novel Lubiewo by Michał Witkowski into German and Swedish
    Autorzy:
    Petersson, Barbara Gawrońska
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1177319.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    translation
    gender
    animacy
    sociolinguistics
    proper nouns
    genus
    kategoria ożywienia
    socjolingwistyka
    imiona własne
    rodzaj gramatyczny
    przekład
    Źródło:
    Folia Scandinavica Posnaniensia; 2011, 12; 57-70
    1230-4786
    2299-6885
    Pojawia się w:
    Folia Scandinavica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Категория безличности в лингвистических исследованиях: парадигмы интерпретации
    The Category of Impersonality in Linguistic Analyses: Paradigms of Interpretation
    Autorzy:
    Kananowicz, Tatiana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791139.pdf
    Data publikacji:
    2020-08-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    bezosobowość/ impersonalność
    kategoria bezosobowości/impersonalności
    podmiot semantyczny
    podmiot gramatyczny
    dezagentywizacja
    impersonality
    impersonal constructions
    grammatical subject
    semantic subject
    agent defocusing
    Opis:
    Kategoria bezosobowości/impersonalności w badaniach lingwistycznych: paradygmaty interpretacjiW artykule dokonuje się przeglądu różnych stanowisk rosyjskich i polskich badaczy wobec kategorii bezosobowości. Odnotowano, że ujęcia bezosobowości skupiają się wokół czterech głównych elementów: osoby, podmiotu gramatycznego, podmiotu semantycznego, autora tekstu, a bezosobowość odpowiednio oznacza brak wyrażonej osoby, brak wyrażonego podmiotu gramatycznego, semantycznego albo autora. Kolejność wymienionych elementów odzwierciedla kierunek analizy lingwistycznej w odniesieniu do tytułowej kategorii, która na początku była mocno związana z morfologiczną charakterystyką czasownika, w okresie późniejszym zaś nabrała cech kategorii funkcjonalno-semantycznej.
    In this article, the author discusses different interpretations of impersonality as proposed by Russian and Polish researchers. It is noted that analyses of impersonality concentrate on four pivotal elements: person – grammatical subject – semantic subject – author, and in different paradigms impersonality means the lack of a grammatical subject, a semantic subject, an author, etc. The order of the elements reflects the direction of the linguistic analysis: starting with the morphological characteristics of the verb, it ends with the functional and semantic categories.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 145-158
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego Andriej N. Kołmogorow zajął się humanistyką?
    Why did Andrey Kolmogorov deal with humanities?
    Autorzy:
    Urban, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665639.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    przypadek gramatyczny
    jamb
    lingwistyka
    teoria wiersza
    A. N. Kołmogorow
    grammatical case
    iambic tetrameter
    linguistics
    verse analysis
    A. N. Kolmogorov
    Opis:
    The Soviet mathematician Andrey Nikolaevich Kolmogorov (1903‒1987), author of over half a thousand scientific works, was one of the most eminent mathematicians of the 20th century and at some point perhaps even the greatest. In the 1960s, Kolmogorov began intensive research into linguistics and verse theory after his fifties. Among other things, he is the author of a precise definition of a grammatical case, the determination of a metre of poems, in particular an iamb. The aim of this work is not only to explain the reasons why Kolmogorov dealt with humanities (history, linguistics, poetry theory). In this paper we would also like to emphacise the fact that the famous mathematician was successfully involved in humanities. It seems that not many Polish mathematicians who know some of Kolmogorov’s works in one or another mathematical field know, for example, about his literary works concerning the theory of verse. It may be suspected that many literary experts and linguists are also unaware of the existence of these works.
    Radziecki matematyk Andriej Nikołajewicz Kołmogorow (1903‒1987), autor ponad pół tysiąca prac naukowych, był jednym z najwybitniejszych matematyków XX wieku i w pewnym momencie być może nawet największym. W 1960 roku, Kołmogorow rozpoczął intensywne badania w dziedzinie językoznawstwa i teorii wiersza. Wydaje się, że niewielu polskich matematyków, którzy znają niektóre z rezultatów Kołmogorowa w tej czy innej dziedzinie matematyki, wie o jego pracach w dziedzinach nauk humanistycznych. Można podejrzewać, że wielu literaturoznawców i lingwistów również nie wie o istnieniu tych prac. Celem tego artykułu jest wyjaśnienie przyczyn, dla których Kołmogorow zajmował się humanistyką (historią, językoznawstwem, teorią wiersza).
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2018, 16; 101-112
    1731-8025
    2353-9623
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aspectuality in Welsh
    ASPEKTUALNOŚĆ W JĘZYKU WALIJSKIM
    Autorzy:
    Asmus, Sabine
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1753670.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    aspekt
    aspekt gramatyczny
    aspekt leksykalny
    aspektualność
    VSO
    konstrukcje werbo-nominalne
    aspect
    grammatical aspect
    lexical aspect
    aspectuality
    verb-noun constructions
    Opis:
    Aspektualność w języku walijskim Zagadnienie aspektualności obejmuje aspekt gramatyczny oraz aspekt leksykalny, które w różnym stopniu związane są z kategorią czasu. Zakłada się występowanie aspektu gramatycznego w danym języku, gdy jest on wyrażony jako gramatyczna kategoria werbalna, jak ma to miejsce w przypadku niektórych języków słowiańskich. Status aspektu w języku walijskim jest niejednoznaczny, gdyż perfektywność mogła być wyrażona za pomocą werbalnego przedrostka ro- we wcześniejszych stadiach jego rozwoju. We współczesnym języku walijskim wyróżnia się sześć czasów dla czasownika bod (być) wyrażonych syntetycznie w trybie oznajmującym oraz cztery dla pozostałych czasowników (z wyjątkiem czasowników defektywnych). Opozycja aspektowa dokonany – niedokonany nie jest wyrażona morfologicznie. Jednakże na podstawie badań ustalono, że aspektualność w języku walijskim wyrażona jest za pomocą peryfrastycznej struktury VSO, tj. konstrukcji werbo-nominalnych w połączeniu z różnymi synsemantika pomiędzy finitywną frazą VS oraz frazą dopełnieniową.
    When discussing aspectuality, a distinction is normally made between grammatical and lexical aspect. Both are linked, to varying degrees, to the category of tense. The existence of grammatical aspect in a language is normally accepted if it is fully expressed in a grammatical category, preferably a verbal one, as seems to be prototypically encoded in some Slavic languages. Questions concerning aspect have been posed for Welsh, since perfectivity could be expressed by the verbal particle ro- in its older stages. However, Modern Welsh differentiates synthetically between six tenses for the verb bod ‘to be’ and four for all of the others (save defective verbs) in the Indicative, the category looked at here. It is little surprising, therefore, that the aspect dichotomy of perfectivity vs. imperfectivity is not expressed morphologically. However, based on field work, it has been established that issues of aspectuality in Welsh are typically expressed by employing its periphrastic VSO structure, i.e. verb–noun constructions with linking elements of varying synsemantica between the finite VS- and the “O-phrase” (complement).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 11 Zeszyt specjalny; 9-28
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gender, sex, and society. On the formation and usage of feminine forms in Polish and Slovenian
    Rodzaj, płeć, społeczeństwo – o tworzeniu feminatywów w języku polskim i słoweńskim
    Autorzy:
    Wtorkowska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1042384.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-23
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    feminatywy
    słowotwórstwo
    rodzaj gramatyczny
    płeć
    język polski
    język słoweński
    feminine forms
    word formation
    grammatical gender
    sex
    Polish language
    Slovenian language
    Opis:
    The aim of this article is to highlight selected differences in the formation and usage of feminine names, mainly names of professions, titles, and positions, between Polish and Slovenian. Apart from the traditional ones, I shall also discuss more recent modes of derivation of feminine names in both languages and their formal characteristics. The issue of sex is related in both languages to the grammatical category of the gender of personal nouns, though it is more common in Polish. In the language, which, in fact, is referred to by its native users as ojczysty (adjectival form with the stem ‘ojciec’ meaning ‘father’) while a Slovenian would refer to their native language as materinski (derived from mother), there exists an additional opposition of names of men vs. names of non-men (including women), which means there is a special privileged position of masculine personal forms over other forms, one which is not found in Slovenian. In Slovenian, the previously used neutral masculine form when referring to both men and women, being the shortest and morphologically least complicated, is no longer viewed as non-marked, and in some documents, it is being replaced with the feminine form. I shall discuss the changes which have occurred in terms of the formation and application of feminine forms, starting with their masculinisation as a sign of women’s emancipation, through the intention to eliminate the asymmetry in the word formation of those names viewed within the context of gender/sex issues in language, to the reasons for blocking feminine derivation. I shall also mention the modes for neutralising gender and the device of splitting, the rules of which, in both languages, have not yet been sufficiently defined.
    Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wybrane różnice w tworzeniu i używaniu nazw żeńskich, głównie nazw zawodów, tytułów i stanowisk między językiem polskim a słoweńskim. Obok tradycyjnych przedstawiono też nowsze sposoby derywowania nazw żeńskich w obu językach oraz ich wykładniki formalne. Kwestia płci wiąże się w obu językach z gramatyczną kategorią rodzaju rzeczowników osobowych, jednak w większym stopniu w polszczyźnie. W języku polskim, który nota bene rodzimy użytkownik polszczyzny nazwie ojczystym (od ojciec), gdy Słoweniec swój język ojczysty określi jako materinski (od matka), mamy dodatkową opozycję nazwy mężczyzn – nazwy niemężczyzn (w tym kobiet) i przez to wyjątkową, uprzywilejowaną pozycję form męskoosobowych w stosunku do pozostałych, której nie znajdziemy w języku słoweńskim. W języku słoweńskim dotychczas neutralna forma męska odnosząca się zarówno do mężczyzn jak i kobiet, jako najkrótsza i morfologicznie najprostsza, przestała być odbierana jako nienacechowana, a w niektórych dokumentach została zastąpiona formą żeńską. Omówiono zmiany, jakie zaszły i nadal zachodzą w zakresie tworzenia i stosowania feminatywów, od ich maskulinizacji jako przejawu emancypacji kobiet poprzez chęć likwidacji asymetrii słowotwórczej tych nazw, rozpatrywanej na tle problematyki rodzajowo-płciowej w języku, do przyczyn blokady derywacji żeńskiej. Wspomniano również o sposobach neutralizacji rodzaju i zabiegu splittingu, którego zasady w obu językach nie zostały jeszcze dostatecznie ustalone.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2020, 27; 61-80
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Europa przez pryzmat lingwokultury baskijskiej. Etnolingwistyczne podejście do dwóch obrazów świata
    Autorzy:
    Frank, Roslyn May
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611380.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Basque (Euskara)
    asymmetric polarities
    animism
    gender
    reciprocity
    relational ontology
    lingwokultura baskijska
    asymetrie biegunowe
    animizm
    rodzaj gramatyczny
    relacja wzajemności
    ontologia relacyjna
    Opis:
    The main thesis of this article is that the Basque linguacultural complex provides a window onto conceptual frames reflecting a much earlier animistic worldview, reminiscent of the type of relational cosmologies characterizing ethnographically documented hunter-gatherers. In this respect, even though the Basque language is classed as pre-Indo-European, what that classification might mean from the point of view of the cosmological frames of thought entrenched in the Basque language is taken into consideration, especially the fact that, until the late 20th century, the orally transmitted belief that humans descended from bears was still circulating among Basque speakers. Ethnographic and linguistic evidence points to the possibility that a similar animistic linguacultural substrate was operating across much of Europe during the period in which Indo-European languages and their associated conceptual frames were gaining a foothold. Drawing on the methodological and theoretical tools of cultural linguistics and Habermas’ concept of lifeworld (Lebenswelt), defined as a culturally transmitted and linguistically organized stock of interpretative patterns, a set of asymmetric polarities are analyzed. These are deeply engrained in the linguaculture of Western thought, namely, man/woman, human/animal and culture/nature. Moreover, all of them rest, ultimately, on the notion of human exceptionalism. When viewed from the indigenous frames of the Basque language, these oppositions disappear or are represented in ways more in accordance with the underlying animistic ontology and associated conceptualizations of relational personal identity.In short, the conceptual frames discussed in this study, understandings that are projected through the linguacultural nexus of the Basque language, often align with the ways that animism has been interpreted as expressing a form of relational ontology in which notions of kinship, mutual aid and reciprocity are emphasized and hence closely intertwined. Consequently, the resulting worldview provides a different vantage point for looking back at Western thought and what might have been going on in Europe in times past.
    W artykule stawia się tezę, iż lingwokultura baskijska daje wgląd w ramy pojęciowe odzwierciedlające dawny, animistyczny obraz świata, przywołujący kosmologie relacyjne, które – jak wiemy z danych etnograficznych – charakteryzowały społeczności zbieracko-łowieckie. W tym sensie, jeśli język baskijski określa się jako pre-indoeuropejski, powstaje pytanie, co to oznacza z punktu widzenia utrwalonej w nim kosmologii, zwłaszcza w kontekście wierzeń, obecnych wśród Basków jeszcze pod koniec XX w., jakoby ludzie pochodzili od niedźwiedzi. Dane etnograficzne i językowe wskazują na możliwość istnienia podobnego animistycznego językowokulturowego substratu na znacznym obszarze Europy w okresie, kiedy utrwalały się tam języki indoeuropjeskie i obecne w nich ramy pojęciowe. Wykorzystując metodologiczne i teoretyczne narzędzia lingwistyki kulturowej oraz pojęcie świata społecznego (świata życia, niem. Lebenswelt, ang. lifeworld) w ujęciu Jürgena Habermasa, definiowane jako przekazywany kulturowo i organizowany językowo zasób wzorców interpretacyjnych, poddano analizie trzy biegunowo ustrukturowane asymetrie, mocno zakorzenione w myśli zachodniej: mężczyzna/kobieta, człowiek/zwierzę i kultura/natura. Wszystkie opierają się na koncepcji wyjątkowości człowieka w relacji do innych bytów. Jednak kiedy rozważa się je w perspektywie ram pojęciowych zakodowanych w języku baskijskim, opozycje te znikają lub nabierają innego kształtu, zgodnie z ontologią animistyczną i związanym z nią pojęciem relacyjnej tożsamości indywidualnej. Innymi słowy, omawiane w artykule ramy pojęciowe wyrastające z lingwokultury baskijskiej często pokrywają się z takim rozumieniem animizmu, wedle którego wyraża on pewnego rodzaju ontologię relacyjną, podkreślającą i ściśle łączącą ze sobą pojęcia pokrewieństwa, wzajemnej pomocy i ogólnie wzajemności. Wyłaniający się z tych kontekstów obraz świata umożliwia niestandardowe spojrzenie na myśl zachodnią i rozwój pojęć w dawnej historii Europy.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lidwoorden op z’n Tsjechisch: Problematisch lidwoordgebruik van volwassen Tsjechische leerders Nederlands
    Articles in Czech: problematic use of articles in Dutch by adult Czech learners
    Rodzajniki po czesku. Problematyczne użycie rodzajnika u dorosłych Czechów uczących się języka niderlandzkiego
    Autorzy:
    Kluková, Markéta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882545.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    rodzajnik
    kategoria określoności
    specyfika
    rodzaj gramatyczny
    niderlandzki
    czeski
    transfer
    analiza błędów
    article
    definitiness
    specificity
    grammatical gender
    Dutch
    Czech
    error analysis
    Opis:
    Deze bijdrage analyseert het gebruik van het lidwoord in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders. Aangezien het Nederlands de categorie lidwoorden bezit en Tsjechisch, zoals de meeste Slavische talen met uitzondering van Bulgaars en Macedonisch, niet, is het verwerven van dit grammaticale fenomeen zeer problematisch. Doel van deze bijdrage is om de belangrijkste problemen te definiëren die bij de verwerving van lidwoordgebruik in het Nederlands door Tsjechische leerders opduiken. De bijdrage geeft eerst kort recent onderzoek weer naar de tweede taalverwerving van lidwoorden op basis van de mentale en behavioristische dichotomie. Voorts wordt het lidwoordgebruik in het Nederlands beschreven en de manier om dergelijke problemen in het Tsjechisch uit te drukken. Bepaalde kenmerken van lidwoorden, zoals bepaaldheid, specificiteit en grammaticaal geslacht worden bediscussieerd. Tenslotte wordt een foutenanalyse uitgevoerd om de grootste struikelblokken van het lidwoordgebruik in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders te bepalen
    This paper examines article use in Dutch by adult Czech learners. Since Dutch does have the category of articles and Czech, as the majority of Slavic languages with the exception of Bulgarian and Macedonian, does not, the acquisition of this grammatical phenomenon can be very problematic. The aim of this paper is to define the main issues involved in the article acquisition in Dutch by Czech learners. Firstly, the paper briefly refers to recent research on second language acquisition of articles based on the mentalistic and behavioristic dichotomy. Further, the article use in Dutch and the way to express similar issues in Czech are described. Some characteristics of articles, such as definiteness, specificity and grammatical gender, are discussed. Finally, an error analysis is carried out in order to determine the biggest stumbling blocks of the article use in Dutch by adult Czech learners
    Artykuł analizuje użycie niderlandzkich rodzajników przez dorosłych Czechów w procesie nauki języka niderlandzkiego. Z uwagi na to, że język niderlandzki posiada kategorię rodzajnika, a język czeski, jak większość języków słowiańskich — z wyjątkiem bułgarskiego i macedońskiego — nie, opanowanie tego zjawiska gramatycznego może być bardzo problematyczne. Celem niniejszego opracowania jest określenie głównych problemów związanych z przyswojeniem wiedzy w zakresie niderlandzkich rodzajników przez czeskich uczniów. Na wstępie autorka artykułu odnosi się krótko do ostatnich badań nad rodzajnikami w zakresie akwizycji drugiego języka opartych na dychotomii mentalnej i behawioralnej. Następnie opisuje użycie rodzajnika w języku niderlandzkim i wyrażanie podobieństw w języku czeskim. W dalszej kolejności omówione zostały niektóre cechy rodzajników, takie jak kategoria określoności, swoistości i rodzaju gramatycznego. Na koniec przeprowadzona została analiza błędów w celu określenia największych problemów związanych z użyciem rodzajnika w procesie nauki języka niderlandzkiego przez dorosłych Czechów.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 64 Special Issue, 5; 47-62
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesny człowiek nauki, czyli kto? Jak kształtuje się wizerunek naukowca w zależności od wieku, płci i środowiska respondentów
    Who is a modern scientist? The image of a scientist depending on the age, sex and background of the interviewees
    Autorzy:
    Zadykowicz-Skwirosz, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/523653.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-26
    Wydawca:
    Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu
    Tematy:
    lingwistyka feministyczna
    badania genderowe
    język a płeć
    antroponimy
    dyskurs akademicki
    rodzaj gramatyczny
    feministic linguistics
    gender studies
    anthroponyme
    academic discourse
    grammatical gender
    Opis:
    Tekst ma na celu przedstawienie językowego obrazu naukowca przede wszystkim na podstawie opinii przedstawicieli środowiska akademickiego – pracowników naukowych i studentów, jak również nauczycieli i pracowników administracyjnych szkoły podstawowej. Nawiązano także do badań typu DAST związanych z pre¬zentacją aspektów wizualnych danego zjawiska przy pomocy rysunku. W gronie osób badanych znalazły się dzieci w wieku szkolnym. Zaprezentowano aktualny stan badań nad omawianym zjawi-skiem. Przedmiotem przedstawionego w tekście bada¬nia była ocena dwóch aspektów. Po pierwsze, na ile w świadomości społecznej odczuwalny/zauważalny jest problem zjawiska nierów-norzędnej reprezentacji płci w języku, apo drugie, jak ocenia się poprawność nazw zawodów i tytułów stanowiących żeński ekwiwalent generycznej formy męskiej. Respondenci zostali poproszeni o wyrażenie opinii o formach/zwrotach adresatywnych stosowanych w odniesieniu do zróżnicowanych płciowo grup osób. Wyniki uzyskane dzięki analizie odpowie¬dzi ankietowanych posłużyły przedstawieniu świadomości językowej w zakresie nacechowania genderowego nominatów leksykalnych. Uzyskane dane pomogły opisać wizerunek współczesnego naukowca w oczach badanych. Opracowany materiał badawczy dotyczy przede wszystkim dyskursu polskich uczelni wyższych. Dokonano wnikliwego porównania wybranych aspektów wizerunku pracownika naukowego w perspektywie polskiej. Przeanalizowano genderowe aspekty tego zagadnienia.
    This text is aimed at defining linguistic image of a scientist on the basis of opinions of members of academic environment – scientists and students, as well as teachers and office workers of the primary school. It has been elaborated on the issue of DAST research, which is a research method aiming at presentation of visual aspects of given phenomenon by means of drawings. The research group consisted of students aged between six and eleven. Moreover current state of research on the issue has been touched upon. The subject of the presented research is evaluation of two issues. First, to what extent the problem of lack of gender equality is noticeable among the members of the research group. Second, how the correctness of feminine names of occupations and titles is perceived. The members of research group have been asked to evaluate forms of address that refer to men and women. The outcome of the research enables presentation of linguistic awareness of gendered names. Moreover it enables description of modern scientist image features. The research concerns mainly Polish universities. What is more, selected features of Polish scientists. Gender features are taken into account in the proces of analysis.
    Źródło:
    humanistica 21; 2018, 2; 267-306
    2544-1345
    Pojawia się w:
    humanistica 21
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kategorie gramatyczne a językowy obraz świata
    Autorzy:
    Pajdzińska, Anna Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611823.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    grammatical category and subcategory
    grammaticalised meaning
    grammatical gender
    Baudouin de Courtenay
    literary text
    kategoria i subkategoria gramatyczna
    znaczenie zgramatykalizowane
    rodzaj gramatyczny
    tekst artystyczny
    Opis:
    The grammar of every language codes a body of meanings characteristic of that language. Expression of the grammaticalised meanings is obligatory and largely automatic. Individual languages contain grammatical categories specific to them and differ from one another not only with regard to the number of those categories but also their type, the internal structure of the categories they share (different numbers of subcategories) and the nature of their specific categories (which can be of the selecting or modelling type). These differences are exemplified in the study, the titular relationship being illustrated with the category of gender. The following problems are in the focus of attention:1. Is there any relationship between concepts and the grammatical gender of the words that express them?2. In what way does the grammatical gender of words influence our view of those aspects of reality that correspond to the words in question?3. How can one explain the similarities and differences with regard to gender between corresponding words in various languages?
    W gramatyce każdego języka zakodowany jest specyficzny dla niego zespół znaczeń. Znaczenia zgramatykalizowane są wyrażane w sposób konieczny, w dużej mierze automatycznie. Poszczególne języki mają sobie właściwe zbiory kategorii gramatycznych. Różnią się nie tylko liczbą tych kategorii, lecz także ich rodzajem, strukturą wewnętrzną kategorii wspólnych (odmienną liczbą subkategorii w każdym z języków) i charakterem (kategoria selektywna bądź modulująca). Różnice te zyskały w artykule egzemplifikację, a tytułowa relacja została omówiona na przykładzie kategorii rodzaju. W centrum uwagi znalazły się następujące problemy:1. Czy jest związek między pojęciami a rodzajem gramatycznym wyrazów, które te pojęcia oznaczają?2. Jak rodzaj gramatyczny wyrazów wpływa na kształtowanie się naszych wyobrażeń o elementach świata owym wyrazom odpowiadających?3. Czym można wytłumaczyć rodzajowe podobieństwa i różnice między odpowiadającymi sobie wyrazami w różnych językach?
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ języka niemieckiego na system gramatyczny kaszubszczyzny w świetle nowszych badań
    The German Influence on the Kashubian Past Tense System in the Light of the Latest Research
    Autorzy:
    Bartelik, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971324.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    język kaszubski
    kontakty językowe
    czas gramatyczny
    konstrukcje mieć z imiesłowami
    gramatykalizacja
    Kashubian language
    language contacts
    tense
    periphrstic constructions with mieć and participles
    grammaticalization
    Opis:
    The diachronic and synchronic analyses presented in this paper show the possible influences of German on the Kashubian tense system. The diversity of relation between Slavonic substrate and German adstrate, which are determined by the geographical location and historical conditions, are perfectly noticeable in the Kashubian tense system. The Slavonic tense substrate, which manifests itself in the preservation of Slavonic analytic perfect tense and its further analysis to the synthetic form jô béł, co-occur with the periphrastic constructions with the verbs miec and bëc with passive participles. Such structures may – at least partly – result from language contact with German. The confrontative analysis presented in this paper of the Kashubian periphrastic constructions of the verb miec with passive parti-ciples against respective Polish and German constructions are the evidence of the unique structure of Kashubian language system, which merges elements of various provenience.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2015, 7; 215-230
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Il genere linguistico come fenomeno grammaticale e semantico-referenziale. Considerazioni preliminari sull’esempio dell’italiano e del polacco
    Autorzy:
    Latos, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084124.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    grammatical gender
    natural gender
    linguistic encoding of sex distinction
    Italian
    Polish
    rodzaj gramatyczny
    rodzaj naturalny
    językowe kodowanie informacji o różnicy płci
    język włoski
    język polski
    Opis:
    The article addresses the relation between the grammatical gender and the linguistic encoding of sex distinction (natural gender). Our goal is to problematize the category of gender as a multipart and multifunctional linguistic phenomenon operating in diverse dimensions of a language. The analysis of Italian and Polish languages illustrates that grammatical gender – whose main function is to signal syntactic relations between text constituents – and natural gender – whose main function is to encode information about the sex of a referent – are in principle autonomous and independent linguistic phenomena which are however strongly interrelated in a linguistic system through a morphological and syntactic interface.
    Artykuł podejmuje rozważania na temat relacji między rodzajem gramatycznym a językowym kodowaniem informacji o różnicy płci (rodzaj naturalny). Głównym celem jest sproblematyzowanie kategorii rodzaju (gender) jako wieloaspektowego i wielofunkcyjnego zjawiska językowego. Analiza, opierająca się na przykładach z języka polskiego i włoskiego, pokazuje, iż rodzaj gramatyczny (którego główną funkcją jest sygnalizowanie relacji między elementami tekstu) i rodzaj naturalny (który informuje o płci osoby będącej desygnatem wypowiedzi) to dwa odrębne i niezależne zjawiska językowe, które jednakże są silnie skorelowane na płaszczyźnie morfologicznej i syntaktycznej systemu językowego.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2020, 4; 538-552
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konfrontatywna refleksja nad kategorią rodzaju gramatycznego rzeczownika w języku polskim i białoruskim
    Confrontative reflection on the category of grammatical gender of nouns in Polish and Belarusian
    Параўнальнае разважанне аб граматычнай катэгорыі роду назоўнікаў у польскай і беларускай мовах
    Autorzy:
    Siwirska, Anna Berenika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29430800.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
    Tematy:
    comparative grammar
    Polish language
    Belarusian language
    grammatical gender
    noun
    gramatyka porównawcza
    język polski
    język białoruski
    rodzaj gramatyczny
    rzeczownik
    параўнальная граматыка
    польская мова
    беларуская мова
    граматычны род
    назоўнік
    Opis:
    The article dedicated to the presentation of similarities and differences in terms of grammatical gender of nouns in Polish and Belarusian. In the following parts of the text, the author presents the rules for classifying nouns into particular grammatical genders due to morphological and semantic criteria, as well as taking into account the semantic characteristics of liveliness and personality. In the final part of the article, the differences in separating and naming the categories of noun gender in Belarusian and Polish are listed, and changes that could be introduced in the description of the gender category of nouns in Belarusian are proposed.
    Artykuł jest poświęcony przedstawieniu podobieństw i różnic w kategoriach rodzaju gramatycznego rzeczownika w języku polskim i białoruskim. Autorka w kolejnych częściach tekstu przedstawia zasady klasyfikacji rzeczowników na poszczególne rodzaje gramatyczne ze względu na kryterium morfologiczne i semantyczne, a także uwzględniając semantyczne cechy żywotności i osobowości. W końcowej części artykułu wyszczególnione są różnice w wydzielaniu i nazywaniu kategorii rodzaju gramatycznego rzeczownika w języku białoruskim i polskim oraz zostają zaproponowane zmiany, które można byłoby wprowadzić w opisie kategorii rodzaju rzeczowników w języku białoruskim.
    Артыкул прысвечаны падабенствам і адрозненням ў граматычнай катэгорыі роду назоўнікаў у польскай і беларускай мовах. Аўтарка падае правілы прыналежнасці назоўнікаў да граматычнага роду па марфалагічным і семантычным крытэрыям. У заключнай частцы артыкула пералічваюцца адрозненні ў вылучэнні і найменні катэгорый граматычнага роду назоўнікаў у беларускай і польскай мовах і прапаноўваюцца змены, якія можна было б унесці ў апісанне катэгорый роду назоўнікаў у беларускай мове.
    Źródło:
    Acta Albaruthenica; 2023, 23; 243-258
    1898-8091
    Pojawia się w:
    Acta Albaruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Das Perfekt der „besprochenen Welt“ und die Aktionsarten: eine Fallstudie zu Reichenbachs und Weinrichs Tempusmodellen aus der Sicht der Vendler’schen Aktionsartklassen
    Autorzy:
    Kotin, Michail L.
    Torba, Kamila
    Wawrzynkiewicz, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083499.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Perfect tense
    aspectual semantics
    Aktionsarten
    real and grammatical tense
    verbal periphrases
    auxiliary verbs
    czas przeszły Perfekt
    semantyka aspektualna
    rodzaje czynności
    czas realny a czas gramatyczny
    peryfrazy czasownikowe
    czasowniki posiłkowe
    Opis:
    The paper presents an analysis of the grammatical function of the German perfect tense form by encoding the “real” times. The theoretical base provides a combination of two separate concepts, i.e. Reichenbach’s and Weinrich’s model, and is an attempt to combine them into one, prototypical model. As an additional criterion, the classification according to Vendler is introduced, because one of the goals of the paper is also to examine the use of auxiliary verbs haben-have and sein-be in verbal periphrases depending on their Aktionsart, or type of activity.
    Artykuł przedstawia analizę funkcji czasu gramatycznego Perfekt w kodowaniu czasów realnych współczesnego języka niemieckiego przy połączeniu dwóch odrębnych koncepcji, tj. schematu Reichenbacha oraz modelu Weinricha oraz próbę ich połączenia w jeden, prototypowy model. Jako dodatkowe kryterium wprowadzona zostaje klasyfikacja sposobów wykonania czynności wg. Vendlera, gdyż jednym z celów artykułu jest także zbadanie użycia czasowników posiłkowych haben-mieć oraz sein-być w peryfrazach czasownikowych w zależności od ich Aktionsart, czyli rodzaju czynności.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2019, 3; 445-459
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzaj gramatyczny w nauczaniu polszczyzny Ukraińców: perspektywa z „wewnątrz” oraz z „zewnątrz” systemu języka polskiego
    Autorzy:
    Krawczuk, Ałła
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1042391.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-23
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    rodzaj gramatyczny
    błąd językowy
    język polski
    głottodydaktyka
    polszczyzna osób z pierwszym językiem ukraińskim
    grammatical gender
    language error
    the Polish language
    glottodidactics
    Polish of people with the first language Ukrainian
    Opis:
    Artykuł przedstawia – na tle literatury przedmiotu – wybrane zagadnienia związane z nauczaniem kategorii polskiego rodzaju gramatycznego w środowisku ukraińskojęzycznym. Nowością w analizach jest chęć konsekwentnego dostrzegania dwu możliwości kwalifikacji i oceny niektórych błędów rodzaju: z „wewnętrznej” perspektywy systemu języka polskiego, ale też z perspektywy „zewnętrznej” – języka pierwszego osoby popełniającej błąd i pragmatycznego kontekstu wypowiedzi. Uwzględnienie stanowiska drugiego, częściowo psycholingwistycznego, daje możliwość rozważenia dopuszczenia: a) niektórych alternatywnych do istniejących rozwiązań w typologiach błędów w polszczyźnie Ukraińców i innych osób ze Wschodu, b) zróżnicowanej oceny błędów w zakresie rodzaju, popełnianych w zależności od wpływu czynników takich jak brak kompetencji oraz innych, psychofizycznych. Zwraca się też uwagę na potrzebę nauczania polonistów zagranicznych w sposób umożliwiający skuteczne zastosowanie przez nich teorii rodzaju w praktyce językowej oraz przyszłej działalności glottodydaktycznej.
    The author of the article presents – having considered the literature on the subject– selected issues of teaching the category of the Polish grammatical gender in Ukrainian-speaking environment. A novelty of the analysis is to perceive consistently two possibilities of qualification and assessment of some types of errors: from the „internal” perspective of the Polish language system and from the „external” perspective – the first language of a person making mistake and the entire pragmatic areola of the expression. Taking into account the second, partly psycholinguistic position, gives an opportunity to admit: a) some alternative solutions to existing ones in error typologies in the Polish language of Ukrainians and other Polish speakers coming from the East, b) varied assessment of grammatical gender errors, made depending on the influence of such factors as lack of the competence as well as other psychophysical ones. Attention is also paid to the necessity of teaching foreign students of Polish studies in a way that enables them to apply effectively the theory of gender in linguistic practice and future glottodidactic activities.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2020, 27; 133-154
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O rodzajach logik temporalnych
    Autorzy:
    Kozanecka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013346.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    czas gramatyczny
    logika temporalna
    logika czasów gramatycznych
    logika czasu
    And Next – „i następnie”
    And Then – „i wtedy”
    Tense
    Temporal Logic
    Tense Logic
    Logic of Time
    Chronological Logic
    And Next
    And Then
    Opis:
    The article is devoted to the problems of different kinds of logics defined as “temporal” (Temporal Logic). At present the term “temporal logic” is used to denote several mutually independent logical systems containing different specific temporal operators and being used in many different branches of knowledge. The aim of the article is to organize this issue. Parts I, II and III of the article discuss temporal logics that may be used in natural sciences (mainly physics and cosmology): tense logic, also called logic of temporal clauses, logic of time (containing time variable) and von Wright’s systems of temporal logic. In Part IV, the last part of the article, temporal systems are presented that make use of the concept of time in computer programs. Non-standard approaches have been omitted.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2007, 55, 1; 189-199
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gramatyka i historiografia, czyli językowy obraz świata w relacji historyka
    Autorzy:
    Tabakowska, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611743.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    historical narrative
    perspectivism
    Present Perfect
    res gestae
    scientism
    scriptor rerum gestarum
    Simple Past
    subjectification
    time
    tense
    narracja historyczna
    perspektywizm
    czas teraźniejszy dokonany
    scjentyzm
    czas przeszły prosty
    subiektyfikacja
    czas fizykalny
    czas gramatyczny
    Opis:
    In spite of the growing interest in the relations that hold between language and culture, most works written within the frameworks of ethnolinguistics or cultural linguistics focus on lexical material. The purpose of this article is to substantiate von Humboldt’s statement that “grammar reflects spiritual identity of nations more intimately than lexis”. One of the crucial aspects of historical narrative is discussed: the influence of the English system of grammatical tenses upon the linguistic worldview that emerges from historical narrative of a particular type, as well as the changes that occur in its Polish translation, due to systematic differences between English and Polish. The focus falls on the domain of time, which is crucial for historiography.The paper claims that conceptualizations differ significantly between languages, even in the case of languages which belong to cultures that are not very distant; a case in point is that of grammatical tenses and their relation to time in English and Polish. The problem falls within the domain of research on linguistic worldviews, as these differences result, on the one hand, from different conceptualizations of time as an element of the (conventional) worldview, and, on the other hand, from its relation to people who experience time and who talk about time.The main types of historical narrative are defined according to the criterion of Langacker’s concept of subjectification. The empirical part brings an analysis of fragments of Beneath Another Sky. A Global Journey into History by the British historian Norman Davies and their Polish translations.
    Mimo rosnącego zainteresowania związkami języka z kulturą, w większości prac powstających w ramach językoznawstwa kulturowego i etnolingwistyki dominują analizy materiału leksykalnego. Niniejszy esej jest próbą dostarczenia dowodów na poparcie tezy Humboldta, że „gramatyka jest bliższa duchowej swoistości narodów niż leksyka”. Przedmiotem analizy jest jeden z istotnych aspektów narracji historycznej: wpływ gramatycznej kategorii czasu w języku angielskim na językowy obraz świata wyłaniający się z anglojęzycznej narracji historycznej określonego typu oraz zmiany tego obrazu w polskim przekładzie, które się pojawiają w wyniku różnic systemowych między językami angielskim i polskim. Rozważania teoretyczne koncentrują się na domenie czasu, która stanowi podstawowy wymiar historiografii.Na wstępie uzasadniono tezę, że w konceptualizacjach domeny czasu występują znaczące różnice – także między językami z nieodległych kultur – na przykład w obrębie systemu czasów gramatycznych i ich relacji do czasu fizykalnego. Problem ten wpisuje się w zakres tematyki badawczej JOS, ponieważ jego korzenie tkwią z jednej strony w rozbieżności sposobów pojmowania czasu jako elementu (konwencjonalnego) językowego obrazu świata, z drugiej zaś – w jego relacji do ludzi, którzy doświadczają (upływu) czasu i którzy o nim mówią.W artykule omówiono sposoby konceptualizacji czasu oraz językowych odniesień do domeny czasu w obu językach, a także zdefiniowano podstawowe rodzaje narracji historycznej, wyróżnione według kryterium Langackerowskiej subiektyfikacji. W części empirycznej artykułu omówiono kilkanaście fragmentów książki brytyjskiego historyka Normana Daviesa Na krańce świata w oryginale i w polskim przekładzie.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    МОВНОСОЦІУМНА ОБ’ЄКТИВНА ГРАМАТИКА: КАТЕГОРІЇ, РІВНІ, АСПЕКТИ
    LINGUISTIC-SOCIAL OBJECTIVE GRAMMAR: CATEGORIES, LEVELS, ASPECTS
    Autorzy:
    Загнітко, Анатолій
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041736.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    linguistic grammar
    objective grammar
    linguistic personality
    speech personality
    linguistic consciousness
    grammatical system
    category of objective grammar
    gramatyka językowo-społeczna
    obiektywna gramatyka
    osobowość językowa
    osobowość mowy
    świadomość językowa
    system gramatyczny
    kategoria gramatyki obiektywnej
    Opis:
    W skład obiektywnej gramatyki językowo-społecznej wchodzą, m.in. kategoria językowa, kategoria mówienia czy kategoria komunikacyjna z poziomami werbalno-semantycznym, kognitywnym czy pragmatycznym, a także kategorie językowego/ kognitywno-językowego, narodowo-kognitywnego obrazu świata i in. Podstawowymi jednostkami są wyraz morfologiczny i wyraz syntaktyczny, związek wyrazowy, zdanie, wypowiedzenie, tekst z uwzględnieniem różnorodnych dyskursów, ich organizacji, dyskursywnych praktyk. Obiektywna gramatyka językowo-społeczna opiera się na rozróżnieniu poziomów morfologicznego i syntaktycznego, ich różnych aspektów.
    The categories of linguistic-social objective grammar, which include the categories of language, speech, communicative, language and speech personalities with verbal-semantic, cognitive, pragmatic levels, as well as categories of language / cognitivelanguage, national-cognitive picture of the world and others, are considered. The main units are morphological word, syntactic word, phrase, sentence, statement, text, the number of which is wider, taking into account various discourses, their organization, discursive practices. Linguistic-social objective grammar is based on the differentiation of morphological and syntactic levels, their various aspects.
    Źródło:
    Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 153-164
    2300-4754
    Pojawia się w:
    Studia Ukrainica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Czerwony Kapturek był śliczną dziewczynką, a Kopciuszek wyszedł za księcia…”- rozbieżności między rodzajem gramatycznym a naturalnym nazw bohaterek bajek i ich konsekwencje w tekstach
    “Little Red Riding Hood was a pretty girl and Cinderella got married to a prince…” the differences between grammatical and natural gender of the names of fairy-tales female protagonists and its consequences in the texts
    Autorzy:
    Szczurek, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/460013.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    językoznawstwo
    nazwy bohaterek bajek
    rodzaj gramatyczny
    rodzaj naturalny
    rozbieżności między rodzajem naturalnym a gramatycznym
    linguistics
    the names of fairy-tales female protagonists
    grammatical gender
    natural gender
    the differences between grammatical and natural gender
    Opis:
    Artykuł przedstawia problem rozbieżności między rodzajem naturalnym a gramatycznym nazw głównych bohaterek bajek o Kopciuszku i Czerwonym Kapturku. Przywołuje przykłady różnego zastosowania form gramatycznych składników w wypowiedzeniach, gdzie te postaci występują w roli podmiotu. Pokazuje, że w wydaniach bajek, w których formy dostosowywane są pod względem rodzaju gramatycznego nazw, może dojść do zaburzenia tożsamości podmiotu w obrębie jednego zdania. Zwraca uwagę na najbardziej logiczne rozwiązanie – uznanie, że rodzaj naturalny jest ważniejszy od gramatycznego przy charakteryzowaniu tych bohaterek.
    The article presents the problem of the differences between grammatical and natural gender of the names of main female protagonists in the tales of Cinderella and Little Red Riding Hood. It shows the examples of usage of different gender categories in the text telling about the protagonists. It is possible to mix the gender identity of the protagonists in the texts. It stresses the most logical solution – using the natural gender which, in this situations, should be more important than the grammatical one.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2011, 1
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Postacie bajkowe i fantastyczne na tle wybranych języków słowiańskich – problem „szemranego” rodzaju gramatycznego
    Fairy-tale and fantastic characters and the selected slavic languages – the problem of the “questionable” grammatical gender
    Autorzy:
    Nowakowska, Maria Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/967027.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    linguistics
    glottodidactic
    names of characters from fairy tales
    grammatical gender
    natural gender
    discrepancy between the natural gender and grammatical gender
    językoznawstwo
    nazwy bohaterów bajek
    rodzaj gramatyczny
    rodzaj naturalny
    rozbieżności między rodzajem naturalnym a gramatycznym
    glottodydaktyka
    Opis:
    W artykule przedstawiono problem rodzaju gramatycznego postaci bajkowych i fantastycznych. Omówiono m.in. rozbieżność między rodzajem gramatycznym a rodzajem naturalnym nazw bohaterek najpopularniejszych bajek dla dzieci, czyli Czerwonego Kapturka i Kopciuszka, a także postaci wywodzących się z literatury fantasy i gier komputerowych, tak popularnych wśród młodego pokolenia. Przedstawione przykłady pokazują zaburzenia pomiędzy rodzajem gramatycznym wspomnianych postaci a ich określnikami, do których dochodzi na poziomie składni. Na ich podstawie można wnioskować o swoistej wyższości rodzaju naturalnego nad rodzajem gramatycznym.
    The article presents the problem of the grammatical gender in fairy-tale and fantasy characters. It shows the discrepancy between the grammatical gender and the natural gender in the names of the most popular children’s characters such as Little Red Riding Hood and Cinderella, as well as characters from fantasy books and computer games which have gained popularity amongst youth. The examples presented in the article show the disturbance on a syntactical level, between the grammatical gender of said characters and their attributes. Based on these examples one can notice the superiority of the natural gender over the grammatical gender.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2014, 21
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ФУНКЦИОНАЛЬНАЯ ПАРАДИГМА ПРЕДЛОГА
    Funkcjonalny paradygmat przyimka
    Functional paradigm of the preposition
    Autorzy:
    Zahnitko, Anatolii Panas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1181175.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-07
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    предложная единица
    функциональная грамматика
    семантическая парадигма
    морфосинтаксическая парадигма
    формально-грамматическая парадигма
    коммуникативная парадигма
    jednostka przyimkowa, gramatyka funkcjonalna, paradygmat semantyczny, paradygmat morfosyntaktyczny, paradygmat formalno-gramatyczny, paradygmat komunikacyjny
    prepositional unit, functional grammar, semantic paradigm, morphosyntactic paradigm, formal-grammatical paradigm, communicative paradigm
    Opis:
    Прорецензировано оригинальное издание "Русские предлоги и средства предложного типа. Материалы к функционально-грамматическому описанию реального употребления. Кн. 2: Реестр русских предложных единиц: А – В (объективная грамматика)" ( Издательство УРСС, Москва 2018) с определением статуса формально-грамматической, семантической и морфосинтаксической их парадигм, рассмотрением эволюции взглядов авторов материалов и выявлением квалифицирующих признаков ядерной, приядерной, первой периферийной и второй периферийной зон предложных единиц. Рассмотрены особенности лексикографической статьи в анализируемых материалах и установлены квалификационные характеристики статуса предложных единиц в семантико-синтаксической и коммуникативной страктурах предложения.      
    The original edition “Russian prepositions and prepositional type means. Materials for a functional and grammatical description of real use. Book 2: A register of Russian prepositional units: A – B (objective grammar)” (URSS Publishing House, Moscow 2018) with a formal-grammatical status was reviewed , their semantic and morphosyntactic paradigms, examining the evolution of the views of the authors of materials and identifying qualifying attributes of the nuclear, nuclear, first peripheral and second peripheral zones of the prepositional units. The features of the lexicographic article in the analyzed materials are considered and qualification characteristics of the status of prepositional units in the semantic-syntactic and communicative sentence structures are established.
    Oceniony oryginalne wydanie „Rosyjskie przyimki i środki przyimkowe. Materiały do funkcjonalnego i gramatycznego opisu rzeczywistego użycia. Książka 2: Rejestr rosyjskich przyimków: A - B (gramatyka obiektywna)” (Wydawnictwo URSS, Moskwa 2018) o statusie formalno-gramatycznym , ich paradygmaty semantyczne i morfosyntaktyczne, badając ewolucję poglądów autorów materiałów i identyfikując kwalifikujące atrybuty jądrowej, jądrowej, pierwszej strefy peryferyjnej i drugiej strefy peryferyjnej jednostek przyimkowych. Uwzględniono cechy artykułu leksykograficznego w analizowanych materiałach oraz określono cechy kwalifikacyjne statusu jednostek przyimkowych w semantyczno-syntaktycznych i komunikacyjnych strukturach zdań.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2021, 1; 243-240
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola języka ojczystego w nauczaniu gramatyki języka rosyjskiego na studiach rusycystycznych i proponowane rozwiązania dydaktyczne
    The role of the native language in teaching Russian grammar during Russian philology studies and the proposed didactic solutions
    Autorzy:
    Zając-Knapik, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/956376.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    native language
    linguistic interference
    interlanguage contrast
    grammar explanation
    language rules
    translation exercises
    quantising of linguistic information
    didactic experiment
    testing
    control group
    experimental group
    język ojczysty
    interferencja
    kontrast międzyjęzykowy
    komentarz
    gramatyczny
    reguła językowa
    ćwiczenia translacyjne
    kwanty informacji
    lingwistycznej
    eksperyment dydaktyczny
    testowanie
    grupa kontrolna
    grupa
    eksperymentalna
    Opis:
    W artykule omawiane są, na podstawie opracowań glottodydaktycznych, niektóre poglądy na temat roli i znaczenia języka ojczystego w procesie nauczania języka obcego. Podkreślamy w nim znaczenie reguły gramatycznej. Omawiamy także znaczenie ćwiczeń tłumaczeniowych z języka ojczystego na język obcy. Opracowanie zawiera rozwiązania dydaktyczne w zakresie wykorzystania języka polskiego w nauczaniu gramatyki języka rosyjskiego na zajęciach z praktycznej nauki języka rosyjskiego. Zaprojektowane przez nas kwanty informacji lingwistycznej mają na celu zbadanie skuteczności oddziaływania ćwiczeń translacyjnych wśród studentów filologii rosyjskiej oraz prezentują znaczenie komentarza gramatycznego i kontrastowania form języka rosyjskiego z formami języka polskiego jako skutecznych środków zapobiegających interferencji języka polskiego.
    In the article, some views on the role and significance of the native language in the process of teaching foreign language are discussed. The author emphasises the significance of grammar rules in forming language awareness of students and discusses the role of translation exercises from a native language to a foreign language. The article contains didactic solutions in the scope of using the Polish language in teaching Russian grammar at classes of practical Russian. The quantums of linguistic information designed by the author of the article aim at examining the effectiveness of translation exercises among Russian philology students and explore the significance of grammar explanation and the importance of contrasting forms of the Russian and Polish language during the presentation of a new language material as the effective means of preventing interference from the Polish language.
    Źródło:
    Linguodidactica; 2015, 19; 265-281
    1731-6332
    Pojawia się w:
    Linguodidactica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Co na to słownik? Co na to zasady pisowni? Milczą, wciąż pozwalają...” O MAKARą (nie?)
    ‘What does the dictionary say? And the spelling rules? They remain silent, they still allow...” About MAKARĄ (nie?)
    Autorzy:
    Badyda, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/626541.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    the dictionary
    the spelling rules
    the food product MAKARą
    a proper name
    chrematonyms
    an advertising function
    not accentuated
    Polish stress
    grammatical gender
    an ethical aspect
    the ending -ą
    its deceptive form
    słownik
    zasady pisowni
    produkt spożywczy
    nazwa własna
    chrematonimy
    funkcja reklamowa
    nieakcentowany
    polski akcent
    rodzaj gramatyczny
    aspekt etyczny
    końcówka -ą
    charakterystyczna litera
    Opis:
    The author of the article discusses the name of the food product MAKARą in the context of unlimited rights of proper names. According to the traditional view, a proper name denotes only and has no meaning, although this theory is undermined in the light of new linguistic phenomena. Lots of chrematonyms has also an advertising function, some of them basing on appelatives and being created in such a way the relation between an appeletive and a proper name could be readable. This is in case of MAKARą derived from makaron (English noodle) with the transforming of spelling and pronunciation. Regardless of whether the pragmatic effect of the name is successful, from the point of view of the system of Polish language the name brings a lot of trouble. It is not accentuated in accordance with the rules of Polish stress and it cannot be inflected. Its form does not allow to decide about its grammatical gender unamibiguously and when spelt according to the Polish spelling rules {Makarą), loses its advertising power. There is also an ethical aspect of the discussed name - because of its deceptive form, namely the ending -ą. It can have bad influence on the correctness of language. This is because there are specific troubles connected with the pronunciation and spelling of nasal vowels and the group consisting of a vowel and a nasal consonant and the mistakes in this area are still common. The example of the name discussed prompts the author to reflect on whether creating proper names should be at least in some way restricted.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 7-17
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-30 z 30

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies