Категория безличности в лингвистических исследованиях: парадигмы интерпретации

Kategoria bezosobowości/impersonalności w badaniach lingwistycznych: paradygmaty interpretacjiW artykule dokonuje się przeglądu różnych stanowisk rosyjskich i polskich badaczy wobec kategorii bezosobowości. Odnotowano, że ujęcia bezosobowości skupiają się wokół czterech głównych elementów: osoby, podmiotu gramatycznego, podmiotu semantycznego, autora tekstu, a bezosobowość odpowiednio oznacza brak wyrażonej osoby, brak wyrażonego podmiotu gramatycznego, semantycznego albo autora. Kolejność wymienionych elementów odzwierciedla kierunek analizy lingwistycznej w odniesieniu do tytułowej kategorii, która na początku była mocno związana z morfologiczną charakterystyką czasownika, w okresie późniejszym zaś nabrała cech kategorii funkcjonalno-semantycznej.

In this article, the author discusses different interpretations of impersonality as proposed by Russian and Polish researchers. It is noted that analyses of impersonality concentrate on four pivotal elements: person – grammatical subject – semantic subject – author, and in different paradigms impersonality means the lack of a grammatical subject, a semantic subject, an author, etc. The order of the elements reflects the direction of the linguistic analysis: starting with the morphological characteristics of the verb, it ends with the functional and semantic categories.