Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "geographical names" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-23 z 23
    Tytuł:
    Adaptations of foreign geographical atlases from before 1989 published for the Polish users
    Autorzy:
    Konopska, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/92520.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Oddział Kartograficzny Polskiego Towarzystwa Geograficznego
    Tematy:
    geographical atlas
    adaptation of atlas
    geographical names
    Opis:
    The adaptations of foreign cartographical works are the constant publishing practices. The subject matters of these studies are the adaptations of foreign geographical atlases, prepared for the Polish users before 1989. This article attempts to prove the thesis, that the activities of authors and publishers measured by a number and degree of adjustment of the above mentioned adaptations to the needs of the Polish customers in the scope of Polish adaptations of foreign geographical atlases are dependent on the external circumstances, mainly, on the political and socio-economic ones. The aims of these research studies are brought to determine a scope of changes adapting the foreign atlases to the Polish users in the context of the workshop of cartographer and to compare these kinds of publishing activity in the respective periods. The results of these works confirmed the thesis, which was put at the beginning, that the activities of authors and publishers in the field of adaptation depend on the external circumstances. It is clear from the analysis of the examined adaptations, that the greatest activity in this scope is characterised by two periods: the period of partitions of Poland and the next period of activity after the year 1989. Referring to the kinds of adaptations, which were proposed in the article written by B. Konopska and J. Pasławski (2015), it is necessary to mention, that the main principles of the compilations of adaptations in the earlier periods were just the same as we have today. All the atlases can be divided into the basic adaptations and complex ones. Using the reviews and overviews of the adaptations written at the time, when they were issued, we can also say, that the geographical names were and now are the biggest problems for the authors.
    Źródło:
    Polish Cartographical Review; 2015, 47, 4; 213-224
    2450-6974
    Pojawia się w:
    Polish Cartographical Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imiona pochodzące od nazw geograficznych
    Forenames Derived from Geographical Names
    Autorzy:
    Breza, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911082.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    onomastics
    anthroponyms
    forenames
    geographical names (toponyms
    hydronyms)
    Opis:
    The author focuses on names, which are derived from geographical names: names of countries, towns, villages, mountains, rivers. The analyzed names are based on the names listed in The Dictionary of Names Contemporary Used in Poland, published by Kazimierz Rymut (Kraków 1995), prepared on the basis of personal identity numbers of Polish citizens in 1994. The author distinguishes names derived from the names of countries, states, regions: Andaluzja, Angola, Arizona, Dziamajka, Elwetia, Germania, India, Kenia, Lechistan, Romania, Salwador, Syria; towns: Awila, Bazylea, Emaus, Hiroszima, Kremona, Lec, Lourdes, Medina, Moskwa, Naim, Orneta, Radomia, Rawenna, Reda, Santiago, Sewila, Sidney, Sienna, Szubin, Thorn, Tirana, Vienna, Warna, Wenecja/Venezia, Werona, Wienna, Winona, Winston, Wizna; mountains: Athos, Becerly, Morena; valleys: Sharon; peninsulas and islands: Floryda/Florida, Madera, Malta, Montserrat; rivers: Newa, Nida, Samara, Wisła; villages: Lubiana, Lubin; waterfall: Niagara; ambiguous: Roma.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2014, 27; 51-61
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    System of hydrographic terms of the Zhambyl region
    Autorzy:
    Saparov, Kuat Tabyldinovich
    Shakhantayeva, Zhanna Radievna
    Yeginbayeva, Aigul Yessengalievna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341151.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Instytut Geografii
    Tematy:
    hydronyms
    toponyms
    geographical names
    geographical principles
    grouping
    Zhambyl region
    Opis:
    The article analyzes scientific approaches to the grouping of toponyms according to the geographical principles based on the materials of the Zhambyl region and comprehensively examines hydrographic terms. The importance of the study is due to insufficient work on the hydronymy of the Zhambyl region and the need to develop this direction in Kazakh science. The aim of the study is to group the hydronyms of the Zhambyl region based on geographical principles. The study used cartographic, statistical and GIS methods. Whilst analyzing hydrographic objects, 177 names of rivers were identified which were formed with the participation of indicator terms related to rivers. They were classified and grouped into the most common terms in the names of rivers such as the term sai 57%, the term su 25% and the term ozek 16%.
    Źródło:
    Journal of Geography, Politics and Society; 2023, 13, 4; 40-48
    2084-0497
    2451-2249
    Pojawia się w:
    Journal of Geography, Politics and Society
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane fonologiczne aspekty nazw geograficznych
    Selected phonological aspects of geographical names
    Autorzy:
    Janicki, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/87885.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    nazwa geograficzna
    aspekt fonologiczny
    geographical names
    phonological aspect
    Opis:
    Geographical names, including place-names and terrain names, defined as (micro)toponyms, are considered to be a part of cultural heritage of a given geographical region, which results in protection by law (see Monument Protection and Care Act, art. 6.2, Law Gazette of 17 September 2003). They are not only the evidence of relationship between the man (cultural community) and natural environment in which the man exists. Geographical names, contributing to the creation of folk image of the world, are also a source of information about historical landscapes, past environments and cultural processes. The main direction in toponomastic studies is to determine etymology (provenance) and language functions of geographical names. Less attention is devoted to phonological analysis of these names though they belong to sound layer of cultural landscape. It is especially visible in onomatopoeic names illustrating natural sounds of nature. For example in hydronyms (“Szumiąca”, “Szumy”, “Szypoty”), which try to reflect the specificity of water movement in rivers, distinctive consonants are used in Polish: buzzing (“sz”, “ż”, “cz”, “dż”), hissing (“s”, “z”, “c”), and hushing (“ś”, ź”, ć”, “dź”). Also combinations of consonants are used (“szcz”, “ść” or “gż”). Music structure, and especially timbre of sound seem to be the most important morphological factor and element in the names of such kind. Sound layer of geographical names is additionally enriched as a result of using language dialects. Dialect, depending on region and communication groups, causes phonological differentiation of names in respect of such elements of sound (phonological) system as accent, intonation, tone, syllable, foot rhythm, phrase.
    Źródło:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2008, 11; 295-300
    1896-1460
    2391-5293
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie adaptacje zagranicznych atlasów geograficznych na przełomie XX i XXI wieku
    Polish adaptation of foreign geographical atlases for general use at the turn of the 20th and 21st centuries
    Autorzy:
    Konopska, B.
    Pasławski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204123.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    atlas geograficzny
    licencja
    prawa autorskie
    adaptacja
    nazewnictwo geograficzne
    geographical atlas
    geographical names
    adaptation
    Opis:
    Na tle dużej aktywności polskich wydawców w zakresie adaptacji obcych atlasów geograficznych w ostatniej dekadzie XX wieku i pierwszej dekadzie XXI wieku, w artykule omówiono różne podejścia do adaptacji, podejmując próbę ich pogrupowania i nazwania. Ponadto omówiono użyteczność i poprawność kartograficzną adaptowanych publikacji z punktu widzenia polskiego użytkownika oraz podstawowe problemy związane ze stosowaniem polskiego nazewnictwa geograficznego, ale również układem, zakresem treści i symboliką, której spodziewa się polski użytkownik.
    Adaptation of foreign cartographic works is the constant practice of publishing industry. Its greatest popularity dates back to the period of the Partitions of Poland (1795–1918), as well as to the time that followed the systemic transition of 1989, but the lowest popularity concerns the times of the Second Republic of Poland and the period of the Polish People Republic. Apogee of issuing the adapted works in Poland dates back to the turn of the twentieth and twenty- -first centuries. The objects of the study were the atlases of general use adapted to the Polish readers at the turn of the twentieth and twenty-first centuries. The main objective of this research was brought to the determination a degree of adjustment of foreign publications for the needs of a Polish customer in the context of cartographical principles, as well as to the attempt of classification and naming the kinds of adaptation. From this perspective, it was interesting to find out which elements of atlas and map content were severely changed to adapt to the Polish users and to what extent the structure of atlas and the content of maps were modified. It was also interesting to identify the substantive problems encountered by Polish cartographers and to show the errors, before which they failed to protect themselves. The paper versions of school atlases, pocket atlases and general geographic atlases were analyzed. The analysis of the collected materials pointed out the similarities in the activities of publishers. Certain compounds emerged between a range of changes made to an original work and a profile of publishing house, especially in the scope of its earlier cartographic experience and market position. In any case, regardless the type of atlas, Polish translation of a text layer, i.e. the geographical names, and explanations in legends, appeared. Two types of adaptation due to the scope of changes made by the Polish publishers were distinguished: basic and complex. A basic adaptation is the translation of a publication into Polish without any interference with the structure of a work or any correction of the substantive errors. A complex adaptation consists of the translation of the text layer and the introduction of a newly developed specific part regarding Poland and replacing the pages with presentation of a country, from which the original work is. Moreover several common mistakes that appeared in the adapted atlases were identified. Proper elaboration of geographical names was identified as the greatest difficulty in preparing the adaptations of atlases.
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2015, T. 47, nr 2, 2; 105-118
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Śląskie nazwy geograficzne motywowane nazwami kolorów
    Silesian geographical names motivated by colour terms
    Autorzy:
    Lech-Kirstein, Danuta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1992271.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    nazwy geograficzne
    nazwy kolorów
    Śląsk
    geographical names
    names of hues/colours
    Silesia
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są nazwy geograficzne Śląska z elementem kolorystycznym. Analizie zostały poddane polskie i niemieckie nazwy odapelatywne obiektów zamieszkanych i  niezamieszkanych, a także oronimy i hydronimy. Użyty w tytule termin element kolorystyczny rozumiany jest szeroko jako każdy element nazywający kolor, pochodzący od nazwy koloru czy uruchamiający asocjacje z nazwą koloru. W części analitycznej opisane są poszczególne nazwy kolorów będące podstawami nazw własnych wraz z ich znaczeniami, konotacjami i prototypami. Następnie przedstawione są nazwy geograficzne, w których określenia kolorów są elementami zestawień, zrostów i złożeń, a także podstawami nazw derywowanych. W celu uwypuklenia pewnych zjawisk wzięto też pod uwagę nazwy spolszczone i przejściowe. Poza podstawowymi kolorami określającymi Śląsk (takimi jak: czarny, zielony, biały, czerwony) bazami nazw własnych mogą być barwy niepodstawowe, jak złoty, srebrny, miedziany, rudy a także rzadsze: purpurowy, krasny, krwawy, lazurowy, szary, siwy czy szady.  Analiza pozwala wyciągnąć wnioski, że elementy kolorystyczne są ważnymi określeniami właściwościowymi: nie tylko ukazują rzeczywistą paletę barw, lecz także zachowują obraz ukształtowania powierzchni, hydrografię i naturalne cechy krajobrazu wraz z występującymi na tym terenie minerałami, kruszcami i glebami, a także mogą być nośnikami wartościowania i emocji.
    The subject of the paper is Silesian geographical names motivated by colour terms. The analysis comprised Polish and German appellative-derived names of inhabited and uninhabited buildings as well as oronyms and hydronyms. The term colour appearing in the title is broadly understood as every element naming a colour, deriving from a colour term or evoking associations with a colour term. The analytical part contains a description of particular colour terms constituting the basis for proper names, with their meanings, connotations and prototypes. It is followed by a presentation of geographical names in which colour terms are elements of juxtapositions, simple compounds and closed compounds, as well as bases for derived names. Polonised and transitional names were also considered in order to emphasize certain phenomena. Apart from the basic colour referring to Silesia (such as black, green, white, red) the bases for proper names can be non-basic colours, such as golden, silver, copper, ginger as well as more rarely used: purple, azure, grey, greyish. It can be concluded from the analysis that colour names motivated by colours terms not only present a real colour palette but also preserve the image of surface formation, hydrography and the natural characteristics of the landscape, with the minerals, metals and soils in the area, and they can be carriers of valuation and emotion as well.
    Źródło:
    Onomastica; 2021, 65, 1; 177-191
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The contemporary cartographic presentation of geographical names of objects lying on the border between Poland and the Czech Republic
    Autorzy:
    Zych, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/92510.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Oddział Kartograficzny Polskiego Towarzystwa Geograficznego
    Tematy:
    transboundary name
    topographic map
    register of geographical names
    Polish-Czech boundary
    Opis:
    The aim of this paper is the analysis of the names used on cartographic publications in Poland and the Czech Republic for transboundary geographical objects lying on the common boundary. After the analysis of the Czech and Polish topographic maps that are available on the national geoportals, maps of the divisions into natural regions, and toponymic databases (Polish the National Register of Geographical Names, and Czech Geonames - the Database of geographic names of the Czech Republic) it was established that 360 named geographic objects lie on this boundary. This number includes: 123 hydronyms (names of rivers and other streams), 224 oronyms (139 names of summits, 22 names of mountain passes, 35 names of mountain ranges and ridges, 15 names of highlands, plateaus and uplands, 7 names of mountain basins, valleys and depressions, 3 names of lowlands, and 3 names of rocks), 9 names of forests, 1 name of mountain meadow (alp), and 3 names of tracks. 212 of these objects (59%) have names in both languages – Polish and Czech, however, in 99 cases (47% of objects that have name in both Polish and Czech languages) the Polish and Czech toponyms entirely do not correspond to each other. From the remaining objects 67 (18%) have only the Czech name, and 81 (23%) only the Polish name. In some natural regions, the limits of their ranges set by the Czech and Polish geographers vary widely, for example a single region on one side of the boundary corresponds to two or more regions on other side of the boundary. In other cases illustrations of incorrectness are more sophisticated, like the river that has different course according to the Czech or Polish maps (stream regarded as a main watercourse in one country, which has its own name, in another country is considered as a tributary one with a different name). In the summary, it should be stated that in the large part of the Polish and Czech names of the geographical objects lying on the common boundary were drawn regardless of the names used in the neighboring country.
    Źródło:
    Polish Cartographical Review; 2015, 47, 3; 159-174
    2450-6974
    Pojawia się w:
    Polish Cartographical Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elektroniczny słownik nazw wodnych Polski
    The electronic dictionary of hydronyms in Poland
    Autorzy:
    Swoboda, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/131280.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geodetów Polskich
    Tematy:
    hydronimia
    toponimia
    leksykografia
    rejestr nazw geograficznych
    hydronymy
    toponymy
    lexicography
    geographical names register
    Opis:
    W artykule omawiam opracowywany w formie elektronicznej Słownik nazw wodnych Polski. Ma on na celu zebranie jak największej liczby obiektów wodnych (zarówno wód płynących, jak i stojących) mających współcześnie lub w przeszłości nazwę. Na artykuł hasłowy składają się następujące informacje: współczesna nazwa obiektu, dane fizyczne obiektu, lokalizacja geograficzna, chronologiczne zestawienie zapisów historycznych i etymologia nazwy. Stworzony na potrzeby słownika moduł elektroniczny (w założeniu dostępny w Internecie) pozwala na łatwą edycję haseł, a także na przeszukiwanie i sortowanie bazy danych, jaką stanowi omawiany słownik, według wielu kryteriów i filtrów. W artykule opisuję historię powstania słownika, sposób jego tworzenia i późniejszego wykorzystywania. Przy opisie tworzenia haseł zwracam uwagę na problemy, na jakie napotykamy przy pozyskiwaniu danych z różnych rejestrów geograficznych.
    In the article I present the electronic version of the dictionary of hydronyms in Poland. It aims to collect a wide amount of water facilities (both flowing and standing) that have a name (or had it in the past). Each entry in the dictionary consists of the following information: the contemporary name of an object, the physical properties of an object (length, area), the geographic location, the chronological summary of historical records and the etymology of each name. Electronic version of the dictionary (with the assumption of availability online) allows editing the entries, as well as searching and sorting in the database according to multiple criteria and filters. In the article I describe the process of creation of the dictionary and its subsequent use. I also pay attention to the problems we face with data acquisition from different geographic information databases.
    Źródło:
    Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji; 2012, 23; 407-417
    2083-2214
    2391-9477
    Pojawia się w:
    Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Names on maps as an element of the discussion about relativism in the understanding of national identity (based on the example of western and northern Polish territories after 1945 and 1989)
    Autorzy:
    Konopska, B.
    Bogacz, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/92526.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Oddział Kartograficzny Polskiego Towarzystwa Geograficznego
    Tematy:
    western Poland
    northern Poland
    post-war period
    map
    geographical names
    identity
    relativism
    Opis:
    The article tackles the difficult problem of identity creation of new inhabitants of western and northern Poland after 1945 and of relativism in the understanding of national identity after 1989. One of the manifestations are geographical names, which are reflected on maps. The authors of the article looked at this difficult, historically unprecedented process of integration and identification of new inhabitants with the geographical space through the prism of maps, entering into the contemporary discussion about the transformations taking place in the understanding of national identity.
    Źródło:
    Polish Cartographical Review; 2017, 49, 4; 199-207
    2450-6974
    Pojawia się w:
    Polish Cartographical Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany nazw dróg i ścieżek na ziemi Kłodzkiej po II wojnie światowej jako przykład dehumanizacji krajobrazu
    Changes of names of roads and paths in the Kłodzko land after the second world war as an example of landscape dehumanisation
    Autorzy:
    Kołodziejczyk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/87873.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    nazwy geograficzne
    dehumanizacja
    krajobraz
    ziemia kłodzka
    metoda porównawcza
    geographical names
    dehumanisation
    landscape
    Kłodzko land
    comparative method
    Opis:
    Ziemia kłodzka jest przykładem obszaru, na którym po II wojnie światowej miała miejsce prawie całkowita wymiana ludności niemieckiej na polską. Konsekwencją było zastąpienie dotychczasowych nazw miejscowych, mających niejednokrotnie średniowieczną genezę, zestawem określeń polskich, który nie tylko był znacznie uboższy i jedynie częściowo nawiązywał do tradycji, ale także nie zawsze przyjął się wśród lokalnej społeczności. Celem artykułu jest porównanie liczebności i charakteru określonej grupy nazw geograficznych – nazw dróg i ścieżek, które funkcjonowały we wschodniej części ziemi kłodzkiej w XX w. Analiza porównawcza map topograficznych w skali 1:25 000 z różnych okresów (jednej przedwojennej i dwóch powojennych) wykazała ogromny spadek liczby określeń, choć z drugiej strony zestaw mian używanych przez ludność mógł być większy, czego dowodzą m.in. publikacje o charakterze turystycznym.
    Kłodzko land represents an area where after the 2nd world war the German population was almost completely substituted by Polish inhabitants. As a consequence, instead of hitherto existing local names – sometimes dating back to the middle ages – a set of Polish names was introduced. Unfortunately, the number of names was smaller and their character only partly linked with the tradition. Moreover, some of them were not accepted by the local community. The aim of the article is to compare the number and character of a specific type of geographical names – those connected with roads and paths, which were in use in the eastern part of the Kłodzko land in the 20th century. A comparative analysis of maps in 1:25 000 scale (one pre-war and two post-war) proved an exceptional loss in the number of those names. However, the set of names used by the local community could have been bigger. As an evidence tourist publications can be mentioned.
    Źródło:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2015, 29; 53-70
    1896-1460
    2391-5293
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    State Register of Geographical Names of Ukraine
    Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych Ukrainy
    Autorzy:
    Drohushevska, I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204154.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    standaryzacja
    nazwy geograficzne
    ustawa
    badania toponimiczne
    standardization
    geographical names
    law
    Ukraine
    toponymic investigations
    toponymic guidelines
    Opis:
    The author deals with creation of the State Register of Geographical Names of Ukraine. The article consists of two parts: names of geographical features on the territory of Ukraine and names of geographical features outside Ukraine. Unified accounting forms of geographical names have been developed, the order of their filling-out was determined. Geographical names of Ukraine covered by topographic map at the scale of 1:100,000 (about 65,000 names) are entered into the database of the State Register. Works on the standardized rendering of geographical names outside Ukraine into Ukrainian are going on.
    Grupa Ekspertów ONZ ds. Nazw Geograficznych Autorka przedstawia główne zasady i procedury opracowania bazy danych Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych Ukrainy, zasady standaryzacji, sposoby zapisu i rejestracji nazw. Poprawne i konsekwentne używanie nazw geograficznych jest niezwykle ważne na poziomie lokalnym, regionalnym i na poziomie krajowym. Mapy, bazy danych zawierające odniesienia geograficzne oraz systemy informacji geograficznej zawierające zestandaryzowane nazwy geograficzne są niezbędne dla dzisiejszego rozwoju gospodarczego kraju. Ustanowienie standaryzowanych nazw geograficznych oraz ich poprawnej pisowni jest jednym z zadań kartografii. Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła 31 maja 2005 roku ustawę Nr 2604-IV „O nazwach geograficznych”. Celem ustawy jest uporządkowanie i ujednolicenie form nazw geograficznych biorąc pod uwagę elementy historyczne, etniczne, językowe i inne. Zgodnie z artykułem dziewiątym ustawy „O nazwach geograficznych” Gabinet Ministrów Ukrainy rozporządzeniem nr 622 z dnia 11 maja 2006 roku powołał Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych. Państwowy Rejestr ma za zadanie sprostanie zapotrzebowaniu władz państwowych i miejscowych organizacji, środków masowego przekazu oraz obywateli na oficjalną informację dotyczącą nazw geograficznych. Państwowy Rejestr został utworzony jako baza elektroniczna zestandaryzowanych nazw geograficznych z systemem automatycznego wyszukiwania danych. Rejestr jest aktualizowany na podstawie oficjalnych danych zaakceptowanych przez krajowy organ ds. nazw geograficznych. Państwowy rejestr jest prowadzony jako usystematyzowana lista standaryzowanych nazw geograficznych z ich atrybutami. Państwowy Rejestr składa się z dwóch części: część pierwsza to nazwy geograficzne Ukrainy wraz z ich atrybutami, część druga to nazwy spoza terytorium Ukrainy w brzmieniu ukraińskim, a trzecia dotyczy nazw geograficznych obszarów nie podlegających jurysdykcji żadnego kraju. Baza danych Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych Ukrainy oraz nazw spoza jej terytorium zawiera nazwy miejscowości i jednostek podziału administracyjnego, atrybuty fizjograficzne, społeczno-gospodarcze oraz atrybuty dotyczące rezerwatów przyrody. Baza form przymiotnikowych od nazw geograficznych odnoszących się do terytorium Ukrainy jest w trakcie przygotowania, ponieważ zasady ich opracowania nie zostały dotychczas ujednolicone. Ukraińskie nazwy geograficzne są zgodne z normami i regułami wymowy i ortografii ukraińskiej. Nazwy geograficzne obszarów poza Ukrainą są zgodne z przyjętymi instrukcjami. Procedura standaryzacji nazw geograficznych wiąże się z badaniami toponimicznymi oraz stosowaniem różnych metod analizy i syntezy: geograficznej, kartograficznej, historycznej i lingwistycznej. Baza zestandaryzowanych nazw geograficznych Ukrainy została ukończona i zawiera około 65 000 haseł. Obecnie prowadzone są prace nad standaryzacją nazw geograficznych w języku ukraińskim spoza terytorium Ukrainy.
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2014, T. 46, nr 4, 4; 443-453
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany nazw geograficznych na Ziemi Kłodzkiej po drugiej wojnie światowej
    Changes of geographical names in the Kłodzko Land after the World War II
    Autorzy:
    KOŁODZIEJCZYK, KRZYSZTOF
    SZMYTKIE, ROBERT
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971878.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    geographical names
    population displacement
    depopulation
    space accustoming
    Kłodzko Land
    nazwy geograficzne
    wysiedlenie ludności
    wyludnienie
    oswajanie przestrzeni,
    Ziemia Kłodzka
    Opis:
    In the 20th century toponymy of the Kłodzko Land underwent serious changes, which with no doubt can be called a revolution. After 1945 and the displacement of the German population all the pre-war names were substituted with Polish ones, which, unfortunately, only rarely were connected with the former tradition, in some cases as old as the middle ages. Most of new names were introduced by a special commission whose main aim was to mark that the new areas gained by Poland after the World War II (the so called Regained Territories) were successfully taken into possession. However, many places and objects (some mountain tops, rock formations, springs, parts of villages) did not receive a name. In the next decades, new local communities started to accustom the mountainous landscape and independently gave names to various nameless (in Polish) places. Unfortunately, due to the depopulation of rural areas in the Kłodzko Land and other formal reasons, the process was quite slow. The main aim of the paper is not only to analyse those changes, but also to compare the numbers of names in chosen moments of the 20th century. For this purpose three types of maps in 1 : 25 000 scale were used: pre-war (German) “Meßtischblatt”, a Polish topographic map representing the situation at the beginning of the 1970s and, finally, the “Army topographic map” from the end of the 20th century. On the first map 531 geographical names were marked, on the second — only 225, and on the third — 277, which is still approximately half of the number before 1945.
    Źródło:
    Onomastica; 2016, 60; 361-410
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości uzupełnienia Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych o toponimy leśne umieszczane na wojskowych mapach topograficznych z okresu 1955-1965
    The possibilities of supplementing the National Register of Geographical Names with forest toponyms placed on military topographic maps from the period 1955-1965
    Autorzy:
    Olenderek, T
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/345835.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
    Tematy:
    toponim leśny
    mapa topograficzna
    Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych
    forest toponym
    topographic map
    National Register of Geographical Names
    Opis:
    Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych (PRNG) jest oficjalnym wykazem, zawierającym dwieście tysięcy toponimów. Wiele spośród nich opisuje obszary leśne lub obiekty związane z gospodarką leśną. Od paru lat PRNG jest systematycznie uzupełniany, dzięki czemu stał się najbardziej wartościowym źródłem informacji o nazwach geograficznych na obszarze Polski. W niniejszym artykule materiał badawczy stanowiły wojskowe mapy topograficzne 1:25000 oraz 1:50000 wydawane w okresie PRL. Analizowano, w jakim stopniu mogą stanowić one materiał uzupełniający PRNG w zakresie nazw obszarów leśnych. Poszukiwania wybranych kategorii toponimów objęły 480 arkuszy mapy 1:25000 i odpowiadające im 120 arkuszy mapy 1:50000 z obszaru Mazowsza. Okazało się, że rozmieszczenie toponimów leśnych w PRNG oraz na badanych mapach nie jest równomierne. Chociaż PRNG zawiera znacznie więcej toponimów leśnych, to nie uwzględniono w nim aż 60% nazw przedstawionych na mapach wojskowych. Potwierdzono ponadto, że jako materiał badawczy lepiej wykorzystywać mapę 1:25000, gdyż nazwy obszarów leśnych na mapie 1:50000 są bardzo zgeneralizowane.
    The Polish National Register of Geographical Names (PRNG) contains two hundred thousands of toponyms. Many of them describe forested areas or objects associated with silviculture. For several years, PRNG was regularly complemented and thus became the most valuable source of geographic names information on the Polish territory. The military topographic maps of 1:25000 and 1:50000 published in the period 1945-1989 were used as a research material for this paper. The possibilities of using these maps as supplementary material for PRNG with regard to the names of forest areas were analyzed. The search of selected categories of toponyms included 480 sheets of 1:25000 maps and corresponding 120 sheets of 1:50000 maps of the Mazowsze region. It was found that the location of forest toponyms in PRNG and on the studied maps is uneven. The PRNG contains significantly more forest toponyms, but it does not include as much as 60% of names shown on military maps. Moreover, the map of 1:25000 is a better research material, as the names of forest areas on the 1:50000 maps are very generalized.
    Źródło:
    Roczniki Geomatyki; 2012, 10, 5; 55-60
    1731-5522
    2449-8963
    Pojawia się w:
    Roczniki Geomatyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Toponimy dorzecza Giełczwi – zapis historii krajobrazu kulturowego
    Toponyms of the Giełczew River catchment – record of the history of cultural landscape
    Autorzy:
    Janicki, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/87638.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    nazwy geograficzne
    toponimy
    krajobraz kulturowy
    dorzecze Giełczwi
    Lubelszczyzna
    geographical names
    toponyms
    cultural landscape
    Giełczew River catchment
    Lublin region
    Opis:
    W wyniku przeprowadzonych badań w dorzeczu Giełczwi (Wyżna Lubelska) zebrano i zweryfikowano ponad 500 nazw geograficznych (toponimy), wśród których dominują nazwy miejscowości lub ich części, tzw. ojkonimy. Wśród nazw terenowych (mikrotoponimy) przeważają nazwy dzierżawcze i patronimiczne oraz pospolite typu: „Zarzecze” czy „Zalesie” – określające lokalizację obiektu. Nazw kulturowych, stanowiących bazę do odtworzenia historii krajobrazu kulturowego, jest stosunkowo mało, ok. 20% wszystkich zidentyfikowanych nazw. Najczęściej są to nazwy związane z gospodarką i kulturą rolną oraz ilustrujące rozwój sieci osadniczej. Zarejestrowano też nieliczne przykłady toponimów nawiązujących do wydarzeń historycznych, które identyfikują, np. pola bitew czy towarzyszące im nekropolie, jak np.: „Zabita Góra”, „Groby”, „Mogiła”, „Mogiłka”. Mało jest również nazw etnicznych (np. Mośkowizna czy Niemiecki Dół), a nazwy służebne i rodowe nie występują.
    In the Giełczew river catchment (Lublin Upland) were collected over 500 geographical names as a result of the research. Names of settlements or their parts (oiconyms) are predominant. Among toponyms the possessive and patronymic names are numerous, as well as common names describing e.g. location of an object (“Zarzecze” or “Zalesie”). Cultural names, which are the basis for reconstruction of the cultural landscape history, constitute about 20% of all names. The predominant cultural names are connected with agriculture, agrarian structure and technique, and development of settlement net. Few toponyms describe historical events, e.g. battles, as well as military necropolis − “Zabita Góra”, “Groby”, “Mogiła”, “Mogiłka”. Ethnic names (e.g. “Mośkowizna”, “Niemiecki Dół”) are also not numerous. Domestic and ancestral names are absent in the examined area.
    Źródło:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2011, 15; 75-90
    1896-1460
    2391-5293
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ślady polskiej wymowy gwarowej w nazwach terenowych w Państwowym Rejestrze Nazw Geograficznych
    Сліди польської діалектної вимови в мікротопонімах у Державному реєстрі географічниї назв
    Autorzy:
    Wolnicz-Pawłowska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015593.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    мікротопоніми
    стандаризація
    діалектні риси
    Державний реєстр географічних назв
    names of uninhabited geographical features
    standardization
    dialectal features
    National Register of Geographical Names
    nazwy terenowe
    standaryzacja
    cechy gwarowe
    Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych
    Opis:
    W artykule wskazano elementy gwarowe w Państwowym Rejestrze Nazw Geograficznych (PRNG), tzn. centralnym, stale aktualizowanym wykazie nazw geograficznych zbieranych do celów administracyjnych. Nazwy te funkcjonują nie tylko w lokalnej społeczności, ale także w szerokim obiegu społecznym, są bowiem obecne – oprócz PRNG – na ogólnodostępnych mapach topograficznych. Przykładowo wymieniono dziesięć cech gwarowych, zarejestrowanych w materiałach PRNG przeznaczonych do standaryzacji przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych. Po konsultacjach z gminami część nazw obiektów fizjograficznych prawdopodobnie zachowa swoją postać gwarową, aby zbliżyć oficjalne wykazy z lokalną wymową.
    У статті вказано діалектні елементи в Державному реєстрі географічних назв (ДРГН), т. зв. центральному, постійно актуалізованому списку географічних назв, що збиралися для держадміністрації. Назви функціонують не тільки серед місцевого населення, але також у ширшому суспільному обігу, оскільки вони містяться, крім ДРГН, також на загальнодоступних топографічних картах. Як приклад нараховано десять діалектних рис у матеріалах ДРГН, призначених для стандаризації Комісією населених пунктів та фізіографічних об’єктів. Після консультацій з органами місцевого самоврядування частина фізіографічних об’єктів, імовірно, збереже свою діалектну форму, щоб наблизити офіційні списки до локальної вимови.
    The paper indicates dialectal elements present in the National Register of Geographical Names (Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych), i.e. the central and constantly updated list of geographical names collected for administrative purposes. The names are used not only within local communities but in a wide social circulation as well: besides the National Register they are present on commonly available topographic maps. The paper provides an illustrative selection of ten dialectal features present in the names included in the National Register and now meant to be standardized by the Commission on Names of Localities and Physiographic Objects. After consultation with local community authorities some of the names which are to be standardized will probably retain their dialectal properties. This is meant to make official name lists closer to the local pronunciation.
    Źródło:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 39-50
    1733-2249
    Pojawia się w:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyspy Nawietrzne i Wyspy Zawietrzne – problemy nazewnicze
    Windward and Leeward Islands – Problems with Names
    Autorzy:
    Czerny, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204121.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    standaryzacja nazw geograficznych
    polskie nazewnictwo geograficzne
    egzonimy
    Wyspy Nawietrzne
    Wyspy Zawietrzne
    standardization of geographical names
    Polish geographical nomenclature
    exonyms
    Windward Islands
    Leeward Islands
    Opis:
    Standaryzacja nazw geograficznych polega na regulowaniu procesu spontanicznego tworzenia nazw, a także innych zmian zachodzących w zbiorze toponimów: niektóre nazwy wychodzą z obiegu, inne zmieniają formę (np. Wyspy nad Wiatrem > Wyspy na Wietrze > Wyspy Nawietrzne), a nawet odniesienie przedmiotowe. Standaryzację prowadzą kompetentne organy państwowe, w Polsce – Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski. W trakcie prac nad czwartym wydaniem wykazu polskich egzonimów ustalono nazwy: Wyspy Nawietrzne (‘Windward Islands’) i Wyspy Zawietrzne (‘Leeward Islands’), zmieniając rozstrzygnięcie zawarte w pierwszym wykazie nazw z 1959 r. W artykule przeprowadzono analizę różnych aspektów tej decyzji: językowego, geograficznego, historycznego i filozoficznego. Skuteczne funkcjonowanie toponimów w procesie komunikacji językowej wymaga, żeby nazywany obiekt miał w danym języku tylko jedną, niepowtarzalną i niezmienną nazwę. Umożliwia to jednoznaczną identyfikację obiektów i odróżnianie ich od innych, czyli podstawowe funkcje toponimów. Polskie nazwy Wyspy Nawietrzne i Wyspy Zawietrzne odnoszą się do archipelagów będących częściami Małych Antyli. Źródła historyczne świadczą o tym, że nazwy tych archipelagów (nie tylko w języku polskim, lecz także w innych językach) zmieniały się i nie spełniały wyżej wymienionych warunków. Na przykład w XIX w. Windward Islands, Lesser Antilles i Caribbean Islands były nazwami wariantywnymi, dziś oznaczają inne grupy wysp. Polskie nazwy nawiązują do nazw Islas de Barlovento i Islas de Sotavento, które nadali hiszpańscy żeglarze. Są to nazwy opisowe, charakteryzujące położenie wysp względem wiejących ze wschodu pasatów: Barlovento ‘windward’ leżą bardziej na wschód, a Sotavento ‘leeward’ – bardziej na zachód. Inaczej mówiąc, te przeciwstawne nazwy mają realną motywację. Oba archipelagi różnią się pod względem geograficznym: pierwszy jest łukiem wulkanicznym (między Portoryko a Trynidadem) i charakteryzuje się wilgotnym klimatem, drugi jest łańcuchem niskich wysp koralowych (ciągnących się wzdłuż wybrzeża Wenezueli) i ma suchy klimat. Dawne mapy ilustrują zmiany formy oraz odniesienia nazw. Hiszpańskie nazwy wysp zostały zapożyczone przez Holendrów, Francuzów i Anglików, a następnie (w XVIII w.) przetłumaczone. Anglicy z czasem przenieśli przyswojone nazwy Windward Islands i Leeward Islands na inne grupy wysp: południową i północną część łuku wyspowego Małych Antyli. Zmiana była związana z potrzebami brytyjskiej administracji kolonialnej, a w jej wyniku obie nazwy utraciły motywację i stały się czysto konwencjonalne. Świadczy o tym mapa H. Molla przedstawiająca kierunki wiatrów. Obie nazwy zostały przetłumaczone i trafiły do języka polskiego w XIX w. Były to nazwy przyimkowe utworzone na wzór francuskich i niemieckich. Przed II wojną światową obie nazwy miały różne warianty, a ich odniesienie nie było wyraźnie ustalone (wydawnictwa encyklopedyczne podawały, że Anglicy inaczej dzielą Małe Antyle niż Hiszpanie), czasem używano także nazw angielskich. W latach 1930. pojawiły się współczesne nazwy przymiotnikowe: Wyspy Nawietrzne i Wyspy Podwietrzne, które odnosiły się do kolonii brytyjskich. Po wojnie przystąpiono do standaryzacji polskiego nazewnictwa. Brytyjskie kolonie przestały istnieć, ale ustalono, że polskie nazwy nie odnoszą się do Islas de Barlovento i Islas de Sotavento, lecz do Windward Islands i Leeward Islands. Zgodnie z przedwojennym uzusem przyjęto, że Leeward Islands to Wyspy Podwietrzne (pol. pod ‘under, against’ + wiatr ‘wind’). Ustalono także, że Windward Islands to Wyspy Zawietrzne (pol. zawietrzny ‘leeward’). Był to oczywisty błąd, jednak ta omyłkowa nazwa przyjęła się w polskich publikacjach. Przytoczone cytaty pokazują jednak, że użycie tej omyłkowej nazwy w tekstach geograficznych powodowało trudności komunikacyjne. Niektóre teksty nie dawały się sensownie przetłumaczyć na język polski z użyciem nietrafnie standaryzowanych nazw. Komisja postanowiła naprawić dawny błąd i przywrócić nazwę Wyspy Nawietrzne. Ponadto zniesiono tradycyjną nazwę Wyspy Podwietrzne i ustalono nazwę Wyspy Zawietrzne (od zawietrzny ‘leeward’). Ta nazwa zrywa z tradycją, ale odwołuje się do jednoznacznej terminologii żeglarskiej. Jednocześnie ustalono, że obu nazw należy używać zgodnie z hiszpańskim podziałem Małych Antyli. Z tego wynika, że dla archipelagów Windward Islands i Leeward Islands w języku polskim należy używać oryginalnych nazw angielskich.
    Standardization of geographical names consists in regulating the process of spontaneous name formation, and other changes taking place in the set of toponyms: some names cease being used, others change in form (e.g. Wyspy nad Wiatrem > Wyspy na Wietrze > Wyspy Nawietrzne) or even their reference to an object. Standardization is conducted by competent state organs. In Poland it is the Commission on Standardization of Geographical Names Outside the Republic of Poland. In the course of works on the fourth edition of the list of Polish exonyms the following names were agreed upon: Wyspy Nawietrzne (Windward Islands) and Wyspy Zawietrzne (Leeward Islands), thus changing the solution contained in the first list of names from 1959. The article analyzes the various aspects of this decision: linguistic, geographical, historical and philosophical. Efficient functioning of toponyms in the process of linguistic communication requires the named feature to have only one unique and unchangeable name in a given language. It allows for unequivocal feature identification and its differentiation from other features, which is one of the basic functions of toponyms. The Polish names Wyspy Nawietrzne and Wyspy Zawietrzne refer to island groups of the Lesser Antilles. Historic sources prove that the names (not only in Polish, but also in other languages) changed and did not fulfill the above mentioned conditions. For instance, in the 19th century, Windward Islands, Lesser Antilles and the Caribbean Islands were alternate names, while today they refer to different island groups. Polish names draw on the names Islas de Barlovento and Islas de Sotavento, which were given to the islands by Spanish sailors. They are descriptive and characterize the islands’ position with reference to easterly trade winds: Barlovento (Windward) lie more to the east, while Sotavento (Leeward) – more to the west. In other words, there is real motivation behind the contrasting names. Both groups differ geographically: the former is a volcanic arc (between Puerto Rico and Trinidad) and is characterized by a moist climate, while the latter is a chain of low coral islands (stretching along the Venezuelan coast) with a dry climate. Early maps illustrate changes in name form and reference. Spanish island names were adopted by the Dutch, the French and the English and consequently translated. After some time, the English transferred the assimilated names of Windward and Leeward Islands to other groups of islands – the southern and the northern part of the Lesser Antilles arc. The change was linked to the needs of British colonial administration. As a result, both names lost their motivation and became purely conventional. H. Moll’s map depicting wind directions is a proof of this. Both names were translated and entered the Polish language in the 19th century. They were prepositional and were formed after French and German names. Before World War II both had different variant names and their reference was not clearly stated (encyclopedic publications stated that the English divided Lesser Antilles differently than the Spaniards), sometimes English names were used. In 1930s modern adjective names appeared: Wyspy Nawietrzne and Wyspy Podwietrzne and referred to British colonies. After the War, Polish names began to be standardized. British colonies ceased to exist, but it was established that the Polish names do not refer to Islas de Barlovento and Islas de Sotavento, but to Windward Islands and Leeward Islands. According to pre-war usage of the names, it was agreed upon that Leeward Islands are Wyspy Podwietrzne (Polish pod ‘under, against’ + wiatr ‘wind’). It was also established that Windward Islands are Wyspy Zawietrzne (Polish zawietrzny ‘leeward’). This was an evident mistake, but the name was accepted in Polish publications. The quotations show, however, that its usage in geographical texts caused communication problems. Some texts containing the wrongly standardized name were impossible to be translated into Polish. The Commission decided to correct the early mistake and revert to the name Wyspy Nawietrzne. In addition, the traditional name Wyspy Podwietrzne was cancelled and the name Wyspy Zawietrzne (from zawietrzny ‘leeward’) was accepted instead. The name breaks away from tradition, but appeals to unequivocal sailing terminology. At the same time, it was established that both names are to be used according to the Spanish division of Lesser Antilles. This further lead to the conclusion that for the archipelagoes of Windward Islands and Leeward Islands, original English names should be used in the Polish language.
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2011, T. 43, nr 4, 4; 377-390
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Toponimy upamiętniające kapłanów w nazewnictwie powiatu białogardzkiego
    Toponyms sites commemorating the priests in the naming of the Białogard poviat
    Autorzy:
    Chludziński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/626623.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    nazwy geograficzne powiatu białogardzkiego
    nazwy miejscowe upamiętniające kapłanów
    the geographical names of the Białogard poviat
    the toponyms sites commemorating the priests
    Opis:
    In the article are the toponyms relating to the activities of priests whose traces can be read off the geographical names both Polish and German evolved over the centuries. The material is in Białogard poviat (Zachodniopomorskie voivodeship) in the present administrative borders (after the reform in 1999). Are the names of the cultural, which respond to specific priests; memorial toponyms, which probably refer to the specific situation of the priests and the related, but not as we know them by name; numerically largest group are the name possessive (property object containing) a definition of clerics.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2011, 6; 58-63
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podstawowe zasady standaryzacji nazw obiektów fizjograficznych w Polsce. Cz. I
    The Basic Principles of the Standardization of the Names of Physiographic Objects in Poland. Part I
    Autorzy:
    Wolnicz-Pawłowska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/597965.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    polityka językowa
    polityka nazewnicza
    standaryzacja nazw geograficznych
    zasady standaryzacji
    language policy
    naming policy
    standardization of geographical names
    principles of standardization
    Opis:
    The article contains preliminary considerations on the principles of the standardization of geographical names in Poland, in particular the names of physiographic objects. The notion of a country’s language policy has been referred to as one of its tools is the standardization of geographical names. The general objectives of the Polish language policy were listed as such: the assertion of legal status of the Polish language as the first language in Poland; the assertion of conditions for the development of national and ethnic minority languages in the country; the construction of a Polish-language national and state community. Legal acts concerning Polish language and geographical nomenclature were indicated. It was stated that the assumed effect of political and linguistic actions should be to develop a nomenclature in correct Polish, one which is pragmatically effective, rooted in tradition and, as a result of this study, one should expect to achieve an optimal course of the language communication process in each communicative community. Then, the criteria of the linguistic correctness of geographical names applied to date were discussed and similarities indicated in the standardization procedure with regards to geonyms and specialist terms. The rules of the detailed standardization procedure will be presented in the second part of the article.
    Źródło:
    Onomastica; 2019, 63; 115-125
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ustalanie i wdrażanie nazw obiektów fizjograficznych na Ziemiach Zachodnich i Północnych Rzeczypospolitej Polskiej
    Establishment and implementation of names of physiographical objects in the Western and Northern territories of the Republic of Poland
    Autorzy:
    Gołaski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204137.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    nazwa miejscowa
    język polski
    język niemiecki
    mapa topograficzna
    słownik nazw geograficznych
    toponyms
    Polish language
    German language
    topographic map
    dictionary of geographical names
    Opis:
    W artykule przedstawiono przebieg i wyniki ustalania nazw obiektów fizjograficznych w języku polskim na Ziemiach Zachodnich i Północnych, które po 1945 r. znalazły się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej.
    Physiographical objects in the Western and Northern territories, which became a part of the Republic of Poland in 1945, were given Polish names by the Commission for the Establishment of Names of Settlements and Physiographical Objects working at the Ministry of Public Administration. The dissolving of the Ministry in 1949, uncertain political situation and moving of the Commission to the Ministry Council Office slowed down its activities, which were finalized only in 1958. Implementation of new names was obstructed because of delays in publication, limited access to maps with new names, spontaneous names created by local residents and misunderstandings linked to the hasty publication of the preliminary results of Commission's work as a dictionary of geographical names of Western and Northern Poland. Because of these difficulties the main objective of the Commission, which was to recreate the original Polish and Slavonic toponyms, had not been fully achieved. In many cases spontaneous names introduced by local population overwhelmed the official names, and attempts to force them were met with strong resistance of not only residents but also local authority. Therefore the second Commission, which was founded in 1978 changed its mode of operation and started to accept the customary names. Also it supported only such attempts to change the name which were endorsed by the local population. This approach ensured good functionality of names in everyday communication, but did not account for their function as a medium of cultural values contained in them and in their linguistic substance.
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2008, T. 40, nr 1, 1; 46-53
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Toponimy leśne na wojskowych mapach topograficznych z okresu PRL
    Forest toponyms on the military topographic maps from the PRL period
    Autorzy:
    Olenderek, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/994859.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    toponimia
    tereny lesne
    mapy topograficzne
    nazwy miejscowe
    Panstwowy Rejestr Nazw Geograficznych
    Polska
    forest toponym
    topographic map
    national register of the geographical names
    Opis:
    The article describes the problems of the names related to forestry, which are presented on topographic maps. The list of forest toponyms prepared basing on 1:50000 military maps from the PRL period is presented. The names on the list are compared with ones from the National Register of the Geographical Names.
    Źródło:
    Sylwan; 2012, 156, 12; 923-929
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Toponimy a zasięg występowania drzew na przykładzie rozmieszczenia buka zwyczajnego w Polsce
    Toponyms and tree range - a case study of European beech distribution in Poland
    Autorzy:
    Barabach, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/986463.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    toponimia
    nazwy miejscowe
    Panstwowy Rejestr Nazw Geograficznych
    buk zwyczajny
    Fagus sylvatica
    wystepowanie
    Polska
    phyto−toponyms
    fagus sylvatica
    national register of geographical names
    toponymy
    Opis:
    The paper presents the inventory of place names (toponyms) connected to European beech (Fagus sylvatica L.). This tree species reaches its eastern distribution limit in Poland and covers around 5.9% of forest area in the country. Due to the fact that its occurrence depends mostly on climatic conditions it is present on the west, north and south, but not in the central and eastern part of Poland. The aim of this study was to compare, using geographic information system (GIS) tools, spatial distribution of toponyms derived from the core ‘buk’ (i.e. beech in Polish) with present occurrence of this tree known from botanical studies, and its natural limits described in the literature. Thanks to National Register of Geographical Names 1314 topographic objects names derived from beech were determined and classified into several groups of origin. Around 38% of phyto−toponyms are names of settlements or their parts. The results of spatial analysis of this objects show great similarity with present day distribution of this species in Poland. As much as 75% of them are located within the area presently covered with Fagus sylvatica (according to European Forest Genetic Resources Program) and around 92% within its range limit. Some regions where the density of phyto−toponyms is quite high and which nowadays are covered by other species than beech were also delimited (e.g. Dalkowskie Hills or Bytów Lakeland). This results suggest that European beech may be the natural representative of local dendroflora, but due to the changes in land cover it was replaced by other species. This hypothesis seems to be confirmed by palaeoecological studies. Huge similarity of distribution of toponyms derived from beech and distribution of this tree known from the literature shows that this method have a great potential as a reliable, simple and cheap proxy in studies on the spatial range of the species.
    Źródło:
    Sylwan; 2018, 162, 08; 664-670
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polak przed mentalną mapą świata
    A POLE’S MENTAL MAP OF THE WORLD
    Autorzy:
    Chlebda, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611360.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    geographical proper names
    stereotypical images of Europe and Asia
    a “mental map”
    Culture code
    lexicography
    cognitive definition
    defining proper names
    geograficzne nazwy własne
    stereotypowe wyobrażenia Europy
    stereotypowe wyobrażenia Azji
    „mapa mentalna”
    kod kulturowy
    leksykografia
    definicja kognitywna
    definiowanie nazw własnych
    Opis:
    Analiza tekstów polskiego dyskursu publicznego ujawnia, że występujące w nim geograficzne nazwy własne i ich derywaty służą nie tylko lokalizowaniu (identyfikowaniu) miejsc i obiektów, ale i etykietowaniu stereotypowych wyobrażeń Europy i Azji, Morza Śródziemnego i Mount Everestu, Bizancjum i Atlantydy, Pcimia i Mławy, ulicy Woronicza i placu Pigalle. Sieć tych wyobrażeń tworzy swoistą „mapę mentalną” nadbudowaną nad mapami geograficznymi i politycznymi i stosunkowo od nich niezależną. Mapa mentalna ma charakter wybiórczy (pomija większość obiektów realnych) i narodowo nacechowany, a do dwóch podstawowych wymiarów – długości i szerokości – dodaje trzeci: pion, który służy wartościowaniu obiektów. Wskutek tego obiekty na mapach mentalnych – w przeciwieństwie do map tradycyjnych – łączą się w grupy na zasadzie podobieństwa lub przeciwieństwa ich cech i wartości. Mapy mentalne są zmienne w czasie, historycznie zmienna jest także umiejętność ich odczytywania, przy czym w dyskursie społecznym funkcjonuje równocześnie wiele krzyżujących się ze sobą map mentalnych (narodowe, grupowe, środowiskowe, światopoglądowe, pokoleniowe itp.); stanowią one istotny, ale wciąż słabo poznany składnik kodu kulturowego danej wspólnoty komunikacyjnej w danym czasie. Bliższemu poznaniu map mentalnych wciąż jeszcze nie służy dzisiejsza leksykografia, programowo pomijająca definiowanie nazw własnych. Autor formułuje postulat wykorzystania definicji kognitywnej do opisu stereotypów tworzących polską mapę mentalną, a opis ten traktuje jako istotny czynnik społecznej i narodowej autorefleksji Polaków.
    The analysis of the Polish public discourse reveals that geographical proper names and their derivatives are used not only to identify places and buildings or structures, but also to label stereotyped images of Europe and Asia, the Mediterranean Sea and Mount Everest, Byzantium and Atlantis, Pcim and Mława, Woronicza street and Place Pigalle. A networks of these images constitutes a „mental map”, superimposed over and relatively independent of geographical and political maps. A mental map is selective, i.e. it disregards the majority of real places and structures, and marked in the national sense. To two basic dimensions — longitude and latitude — it adds a third one: that of verticality, which is used to valuate the entities under consideration. Therefore objects on mental maps, in contrast to traditional maps, are grouped according to the similarity or discrepancy of their features and values. Mental maps change in time, as does the ability to read them. In social discourse there exist a number of crisscrossing mental maps (national, based on social groups, on particular social environments, worldviews, typical of a given generation, etc.), which constitute an important though still poorly known component of the cultural code of a given linguistic community at a particular time. By omitting to define proper names, contemporary lexicography does not contribute to a greater understanding of mental maps. In the present article the author proposes to use the cognitive definition to describe the stereotypes which constitute the Polish mental map, which description is treated as an important factor of the social and national reflection of Poles on themselves.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 9-26
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskojęzyczne choronimy w „Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor” (1746) Józefa Uszaka Kulikowskiego
    Autorzy:
    Jakubczyk, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678967.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    choronymy
    names for the regions of France
    18th century
    geographical dictionaries
    Polish-French lexicography
    Opis:
    Polish choronymes in Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains by Józef Uszak Kulikowski (1746)This paper presents the alphabetic Latin-Polish-French dictionary of geographical names entitled Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains), written by Józef Uszak Kulikowski (1746). On the one hand, the onomasticon of Kulikowski continues the type of former vocabularies defining proper names in descriptive forms, but on the other hand, in a certain way, it is in line with the latest trends in the 18th century Western lexicography, incorporating to dictionaries additions in the form of collections of geographical names.The analysis of proper names contained in the Collection has been carried out on the sample of 40 Polish choronymes relating to regions of France. It turned out that Kulikowski used many names already existing in Polish (mostly from the 16th and 17th century). In turn, the adaptation of these names which were absent in Polish and which the author of the Collection attempted to integrate into the system of his native language can be considered quite successful. In this context it is worth to mention such choronymes as Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor. Polskojęzyczne choronimy w Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (1746) Józefa Uszaka KulikowskiegoW artykule omówiono alfabetyczny łacińsko-polsko-francuski słownik geograficznych nazw własnych pt. Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor Józefa Uszaka Kulikowskiego (1746). Z jednej strony, onomastykon Kulikowskiego kontynuuje typ dawnych słowników określających nazwy własne w formie deskrypcji, ale z drugiej – w pewien sposób wpisuje się w najnowsze tendencje w XVIII-wiecznej zachodniej leksykografii, polegające na dołączaniu do słowników dodatków w postaci zbiorów geograficznych nazw własnych.Analiza zamieszczonych w Zebraniu nazw własnych została przeprowadzona na przykładzie 40 polskojęzycznych choronimów odnoszących się do regionów Francji i wykazała, że Józef Uszak Kulikowski wykorzystał wiele nazw już w polszczyźnie istniejących (głównie od XVI i XVII w.). Adaptację tych nazw, których wówczas w języku polskim jeszcze nie było, a z którymi zetknął się autor Zebrania Krolestw i które spróbował włączyć do systemu rodzimego języka, należy uznać za dość udaną. Warto w tym kontekście wymienić chociażby takie choronimy jak np. Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-23 z 23

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies