Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Middle Carboniferous to Early Permian bryozoans from Spitsbergen

Autorzy:

Nakrem, H A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/19930.pdf

Data publikacji:

1994

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
fauna borealna
perm
Spitsbergen
skamienialosci
karbon
paleontologia
mszywioly
Bryozoa

Opis:

Bryozoans from the Nordenskiöldbreen Formation (Middle Carboniferous Moscovian through Early Permian Sakmarian) and the Gipshuken Formation (late Sakmarian - late Artinskian), from central Spitsbergen, Svalbard, are represented by 36 species (22 genera). One species is new: Hinaclema svalbardensis of the order Trepostomata. The bryozoan fauna is typical Boreal and resembles those from the Timan-Pechora region (western Siberia) and the Urals. Similarity indices based on generic composition show that the Boreal fauna became more endemic by the late Early Permian, clearly separated from the Tethyan faunas. Several species have stratigraphic ranges in Spitsbergen longer than elsewhere.
Artykuł zawiera taksonomiczną rewizję mszywiołów z formacji Nordenskiöldbreen (środkowy karbon-wczesny perm) i Gipshuken (perm) Spitsbergenu, obejmując rownież gatunki będące niegdyś przedmiotem publikacji Czarnieckiego (1964) i Małeckiego (1977). W sumie zidentyfikowano 36 gatunków z 22 rodzajów; tylko jeden gatunek nowy. Fauna mszywiołów jest typowo borealna i przypomina fauny obszaru timańsko-peczorskiego i Uralu. Od końca wczesnego permu fauny borealne stały się bardnej endemiczne, wyraźnie odrębne od tetydzkich. Wiele gatunków mszywiołów miało dłużzsze zasięgi w permie Spitsbergenu niż gdzie indziej.
Bryozoer fra Nordenskiöldbreenformasjonen (midtre karbon moskva til tidlig perm sakmar) og Gipshukenformasjonen (sen sakmar - sen artinsk) fra Spitsbergen, Svalbard, er representert med 36 arter (22 slekter). En art er ny: Hinaclema svalbardensis, orden Trepostomata. Bryozofaunaen er typisk boreal (nordlig) og ligner på tilsvarende fauna beskrevet fra Timan-Pechoraområdet (vestlige Sibir) og fra Uraldistriktet. Likhetsindekser basert på slektssammensetningen viser at den Boreale faunaen ble stadig mer endemisk mot slutten av tidlig perm, og er markant forskjellig fra Tethysfaunaen i sør. Mange arter har en stratigrafisk utbredelse på Spitsbergen som avviker fra utbredelsen i andre områder.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1; 45-116
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Earliest eutherian mammal skull, from the Late Cretaceous [Coniacian] of Uzbekistan
Najstarsza czaszka ssaka lozyskowego z poznej kredy [koniaku] Uzbekistanu

Autorzy:

McKenna, M C
Kielan-Jaworowska, Z
Meng, J

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21177.pdf

Data publikacji:

2000

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

uzebienie
fauna kopalna
Daulestes nessovi
kreda
ssaki
Uzbekistan
paleontologia
Asioryctitheria
czaszki

Opis:

We describe a partially crushed skull and dentaries of a sub-adult individual of Daulestes nessovi sp. n., from the Coniacian of Uzbekistan. This is the earliest known eutherian skull (about 87 Ma) and the sixth genus of Cretaceous eutherians in which a skull is available. Because the skull of D. nessovi is sub-adult, certain plesiomorphic features may be ontogenetic and should be interpreted with caution. Four upper premolars and five lower premolariform teeth were in use (possibly to become four lowers when fully adult). The upper cheek-teeth have winged conules; M2 has large parastylar and small metastylar projections. Pre- and postcingula are lacking on DP4 and the upper molars. The talonids of dp4-m2 are about 90% as wide as the trigonids, with widely separated entoconid and hypoconulid. The skull has a large sphenorbital fissure, no foramen rotundum, and apparently no pterygoid process of the sphenoid. A large orbital wing of the palatine prevents maxilla-frontal contact within the orbit. The zygomatic arch is slender. The cochlea has one full turn, with an expanded apex, which suggests that a lagena might have been present. A large malleus with a robust anterior process, and a large promontorium may be due to young age of the individual or a primitive retention, as in the platypus. Because of the similarity to Asioryctidaem both cranial structure and dentition, we assign Daulestes tentatively to Asioryctitheria Novacek et al. 1997, family incertae sedis.
W pracy opisano częściowo uszkodzoną czaszkę młodego osobnika określonego jako Daulestes nessovi sp. n. z koniaku Uzbekistanu. Jest to najwcześniejsza czaszka ssaka łożyskowego, licząca ok. 87 milionów lat. Daulestes jest szóstym rodzajem kredowego ssaka łożyskowego, którego czaszka jest znana. Ponieważ czaszka D. nessovi należy do młodocianego osobnika, niektóre cechy plezjomorficzne mogą być związane z wczesnym stadium rozwojowym. W czaszce występują cztery górne przedtrzonowce i pięć dolnych, jest jednak możliwe, że w stadium dorosłym dolnych było też tylko cztery. Na górnych zębach policzkowych występują konułe ze skrzydełkami. Na M2 wyrostek parastylarny jest duży, metastylarny - mały. Pre- i postcingula nie występują na mlecznym czwartym przedtrzonowcu ani na trzonowcach. Talonidy dp4-m2 mierzą ok. 90 % szerokości trygonidów, a entokonidy są oddalone od hipokonulidów. W czaszce występuje duża szczelina klinowo-oczodołowa i zapewne brak wyrostka skrzydłowego kości klinowej. Duże skrzydło oczodołowe kości podniebiennej powoduje, że brak jest kontaktu między szczęką a kością oczodołową w obrębie oczodołu. Wyrostek jarzmowy jest delikatny. Błędnik ma jeden pełny skręt z rozszerzonym wierzchołkiem, co może wskazywać na obecność lageny. Duży młoteczek z silnym wyrostkiem przednim oraz duże promontorium mogą być związane z młodym wiekiem osobnika lub zachowaniem cechy plezjomorficznej (jak u dziobaka). W związku z podobieństwem do Asioryctidae zarówno w budowie czaszki, jak i uzębienia, Daulestes został zaliczony do Asioryctitheria Novacek et al. 1997, rodzina incertae sedis.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 1; 1-54
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Retiolitid graptolite Spinograptus from Poland and its membrane structures
Retiolit Spinograptus [ Graptolithina ] z Polski i jego struktura bloniasta

Autorzy:

Kozlowska-Dawidziuk, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22473.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
retiolity
Spinograptus
Polska
struktura bloniasta
paleontologia
blony perydermalne
morfologia zwierzat

Opis:

Spinograptus reticulolawsoni sp. n., S. latespinosus sp. n., S. cf. latespinosus, and S. sp. are described from borecore samples of the late Wenlock (Colonograptus? praedeubeli Zone), of the Bartoszyce borehole, NE Poland. They represent an early diversification phase of retiolitids, which followed the Cyrtograptus lundgreni Event. Some species display a combination of primitive and advanced characters, implying a mosaic paffern of Spinograptus evolution. Most of the material studied contains continuous peridermal membranes, suggesting that they may have been universally present in the retiolitids. Long (2 mm) siculae found in two species of Spinograplus contrast with short siculae, known for Retiolites and Paraplectograptus.
W późnowenlockich szarych iłowcach i marglach wiercenia Bartoszyce IG 1 z platformy wschodnioeuropejskiej (Fig. 1) stwierdzono zespół graptolitów z przewodnią formą Colonograptus? praedeubeli. Obserwowany zespół monograptidów i retiolitidów jest świadectwem wczesnej fazy odradzania się makrozooplanktonu po globalej katastrofie późnosylurskiej, znanej jako "zdarzenie Cyrtograptus lungreni". Występują tu retiolity z rodzaju Spinograptus reprezentowanego przez Spinograptus reticulolawsoni sp. n., S. latespinosus sp. n., S. cf. latespinosus i S. sp. Gatunki te różnią się między sobą i od innych gatunków tego rodzaju odmiennie wykształconymi aparatami aperturalnymi o budowie retikulofuzellarnej, stopniem retikulacji rabdozomu zewnętrznego otaczającego teki, zwanego rękawem ankory (ancora sleeve) i liczbą tek w rabdozomach dojrzałych, wykazujących tendencję do zakończonego wzrostu (Fig. 12). U Spinograptus reticulolawsoni sp. n. opisano, po raz pierwszy dla tego rodzaju, rabdozom kolonii o zakończonym wzroście z krótkim rurkowatym apendyksem. Wykazano, że ewolucja Spinograptus ma charakter mozaikowy. Wyjątkowy stan zachowania opisywanego materiału, w którym występują membrany perydermalne, pozwolił na szczegółowe zbadanie cech rabdozomu Spinograptus, ważnych dla odtworzenia filogenezy retiolitów. Błony perydermalne dostarczają szczegółowych danych o budowie rabdozomów retiolitów (sikul, pierwszych tek) i jednocześnie o pokrewieństwach w obrębie grupy. Bates & Kirk (1992) wnioskowali o obecności membran na podstawie ich śladów na beleczkach rabdozomów retiolitów, co potwierdziło niedawne odkrycie przez Lenza (1994) dobrze zachowanych rabdozomów Agastograptus robustus z membranami. Kolejne dowody obecności błon perydermalnych, opisane na podstawie materiału z Bartoszyc u Spinograptus, mogą świadczyć o powszechnym występowaniu takich struktur u retiolitów. Mimo spłaszczenia i często zachowanych jedynie fragmentów membran, w materiale z wiercenia Bartoszyce odnaleziono fragmenty prosikul, metasikul, tek i rękawów ankory. Obecność długiej sikuli u Spinograptus (2 mm) potwierdza wcześniejsze przypuszczenia autorki o przynależności tego rodzaju do linii Plectograptus (do tej pory sikula o długości 2 mm znana była u jednego przedstawiciela tej linii: Agastograptus robustus). Długa sikula w linii Plectograptus, kontrastująca z krótkimi sikulami przedstawicieli starszych linii Paraplectograptus i Retiolites wskazuje, iż retiolity mogą być grupą polifiletyczną.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 391-412
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Evolution of the Goniatitaceae and Visean-Namurian biogeography
Ewolucja goniatytow Goniatitaceae oraz biogeografia wizenu i namuru

Autorzy:

Korn, D

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21368.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
namur
wizen
ewolucja zwierzat
goniatyty
karbon
Goniatitaceae
biogeografia
paleontologia
Ammonoidea

Opis:

Evolutionary lineages within the Carboniferous ammonoid superfamily Goniatitaceae can be recognized using cladistic and stratophenetic analyses, showing that both approaches lead to coinciding results. In the late Viséan and Namurian A, ammonoid provinces can be defined by the distribution of lineages within the goniatite superfamily Goniatitaceae. The first province corresponds to the Subvariscan Realm (where the superfamily became extinct near the Viséan-Namurian boundary), and the second embraces the majority of the occurrences, e.g. the south urals, central Asia, and North America (where the superfamily with different independent lieages continued up into the late Namurian A). In the Viséan, the superfamily was, in two short epochs, globally distributed with major transgressions, which probably led to migration events. The first is at the end of the late Viséan A (G. fimbriatus and G. spirifer Zones, when the genus Goniatites had a world-wide distribution with various species), and the second at the beginning of the late Viséan C (L. poststriatum Zone, when Lusitanoceras is globally distributed).
Przy zastosowaniu metod analizy kladystycznej i stratofenetycznej rozpoznano linie ewolucyjne w obrębie karbońskiej nadrodziny goniatyrtów Goniatitaceae. Obie metody dały podobne rezultaty. W późnym wizenie i w namurze A prowincje goniatytowe mogą być zdefiniowane na podstawie rozmieszczenia poszczególnych linii Goniatitaceae. Pierwsza prowincja odpowiada obszarowi subwaryscyjskiemu, gdzie goniatyty tej nadrodziny wymarły w pobliżu granicy wizen-namur. Druga prowincja obejmuje resztę obszarów występowania nadrodziny, a więc np. południowy Ural, środkową Azję i Amerykę Północną, gdzie Goniatitaceae przetrwały do Namuru A. Goniatitaceae miały światowe rozprzesrzenienie podczas dwóch krótkich epok wielkich transgresji w wizenie, które ułatwiały migracje. Pierwsza z tych epok odpowiada późnemu wizenowi A, kiedy rodzaj Goniatites (Zony G. fimbriatus i G. spirifer) miał światowe rozprzestrzenienie. Druga epoka przypadła na początek późnego wizenu C, kiedy to światowe rozprzestrzenienie miał rodzaj Lustinoceras (Zona L. poststriatum).

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 177-199
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Evolution of the embryonic development in lingulid brachiopods
Ewolucja rozwoju zarodkowego u lingulidow

Autorzy:

Balinski, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20146.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

lingulidy
Gory Swietokrzyskie
fauna kopalna
ewolucja zwierzat
skamienialosci
embriogeneza
paleontologia
ramienionogi
protegulum
dewon

Opis:

The style of embryonic development in the lingulids has changed through time; that of Recent lingulids is not primitive for the group. The shell of Devonian lingulids consists of two valves already at the embryonic stage, whereas in Recent lingulids the protegulum originates as a single plate, subsequently folded in two. The protegulum of the Devonian lingulids is a cup-shaped, subcircular plate, usually with a characteristic radial sculpture suggesting the presence of marginal setae, similar to those occurrilg in early juvenile stages of Recent discinids. Devonian protegula are 81 to 100 µm in width and thus are three times smaller than protegula of the Recent Lingula utd Glottidia, and twice as small as those of the Late Cretaceous Lingula sp. The embryonic development of lingulids underwent important modification during last 370 Ma.
Na kilkudziesięciu okazach lingulidów z późnego dewonu antykliny Dębnika i Gór Świętokrzyskich stwierdzono wystepowanie okrągławej, wypukłej tarczki o szerokości 81-100 µm usytuowanej w najbardziej apikalnej częsci obu skorup. Tarczka ta jest wyraźnie odgraniczona od muszli larwalnej. Brak jest na niej koncentrycznych linii przyrostowych charakterystycznych dla muszli larwalnej i postlarwalnej. Nie ulega wątpliwości, że tarczka ta odpowiada muszli zarodkowej, czyli protegulum. Jest to pierwszy przypadek tak dobrego zachowania protegulum u kopalnych lingulidów. W porównaniu z protegulum współczesnej linguli i gtotidii jest ono trzy rzy mniejsze, a ponadto charakteryzuje się szczególną morfologią, na którą składają się promieniste fałdki, centralnie usytuowana wklęslość oraz wałeczkowato zgrubione brzegi. Również protegula późnokredowych lingul odbiegają znacznie od muszli zarodkowej form późnodewońskich (Fig. 5). Można przypuszczać, że różnice w budowie muszli zarodkowej odzwierciedlają różnice w szczegółach anatomicznych stadium embrionalnego późnodewońskich, późnokredowych i współczesnych lingulidów. Zapewne więc w czasie ostatnich 370 milionów lat rozwój zarodkowy lingulidów uległ znacznej modyfikacji, co podważa dość powszechnie przyjmowany pogląd o wyjątkowym konserwatyzmie ewolucyjnym tej grupy ramienionogów.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 45-56
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Albanerpetontid amphibians from the Upper Cretaceous of Middle Asia
Plazy z rodziny Albanerpetontidae z gornej kredy Azji Srodkowej

Autorzy:

Gardner, J D
Averianov, A O

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20615.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

Albanerpetontidae
fauna kopalna
albanerpetodonty
Celtedens
kreda
zuchwa
Albanerpeton
Uzbekistan
paleontologia
plazy
Azja Srodkowa

Opis:

We review the fossil record of Asian albanerpetontids. The three dentaries previously attributed to the two species of Nukusurus Nessov, 1981 (lower Cenomanian and Coniacian, Uzbekistan) are from albanerpetontids, but none are distinctive below the familial level. We thus designate the names Nukusurus, N. insuetus Nessov, 1981, and N. sodalis Nessov, 1997 as nomina dubia within the Albanerpetontidae. Two dentaries (lower Cenomanian, Uzbekistan) described herein for the first time supplement the known record of Asian albanerpetontids. The holotype atlas and only specimen of the supposed albanerpetontid Bishara backa Nessov, 1997 (upper Santonian-?Campanian, Kazakhstan) is shown to be from a salamander, not an albanerpetontid. Our study recognizes Albanerpeton (Cretaceous-Miocene, North America and Europe) and Celtedens (Middle Jurassic-Lower Cretaceous, Europe) as the only valid albanerpetontid genera. Limited evidence favors one or more dispersals from Europe or Norttr America to Asia in the medial Cretaceous as the major biogeographic event in the history of Asian albanerpetontids.
Rewizja azjatyckiego zapisu kopalnego albanerpetontydów pozwoliła potwierdzić obecność tej grupy na podstawie dwóch żuchw z dolnego cenomanu Uzbekistanu, opisanych tu po raz pierwszy, oraz trzech okazów opisanych wcześniej przez Nesowa z dolnego cenomanu i koniaku Uzbekistanu. Materiał nie wykazuje jednak cech diagnostycznych pozwalających go określić poniżej szczebla rodzajowego. Dlatego nazwy Nukusurus, N. insuetus Nessov, 1981 i N. sodalis Nessov, 1997 wypada uznać za nomina dubia. Holotyp domniemanego albanerpetontyda Bishara backa Nessov, 1997 (górny santon-?kampan Kazachstanu) - pojedynczy dźwigacz - należy natomiast do salamandry, a nie albanerpetontyda. Tak więc jedynymi ważnymi rodzajami albanerpetontydów pozostają Albanerpeton (kreda-miocen, Ameryka Północna i Europa) oraz Celtedens (środkowa jura-dolna kreda, Europa). Na podstawie ograniczonego materiału kopalnego można przypuszczać, że w połowie kredy doszło do jednorazowego lub kilkakrotnego zasiedlenia Azji przez albanerpetontydy z Europy lub Ameryki Północnej.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 3; 453-476
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Westphalian xiphosurans [ Chelicerata ] from the Upper Silesia Coal Basin of Sosnowiec, Poland
Mieczogony [ Chelicerata; Xiphosura ] z westfalu B Gornoslaskiego Zaglebia Weglowego

Autorzy:

Filipiak, P
Krawczynski, W

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20644.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Bellinurus lunatus
skamienialosci
Euproops rotundatus
Polska
mieczogony
Gornoslaskie Zaglebie Weglowe
paleontologia

Opis:

The xiphosurans Bellinurus lunatus (Martin, 1809) and Euproops rotundatus (Prestwich, 1840) are described from sideritic concretions hosted by the Orzesze Beds (Westphalian B) in. the Polish region of the Upper Silesia Coal Basin. Associated flora and fauna include terrestrial plant remains and a single palaeodictyopteran insect nymph. As no marine influences are known in this area since the Namurian A, these xiphosurans were probably fresh-water organisms.
W polskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, na hałdach Kopalni Węgla Kamiennego "Porąbka-Klimontów" w Sosnowcu, w konkrecjach sferosyderytowych warstw orzeskich (westfal B) znaleziono dwa gatunki mieczogonów: Bellinurus lunatus (Martin, 1809) i Euproops rotundatus (Prestwich, 1840). Oprócz mieczogonów w sferosyderytach występują szczątki roślin (Calamites sp., Sigillaria sp. oraz Lepidostrobus sp.) i nimfy owadów z grupy Palaeodictyoptera. Ponieważ ostatnie morskie ingresje na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego datowane są na namur A, można wnioskować, że rozpatrywany zespół skamieniałości związany był ze środowiskiem słodkowodnym. Prawie kompletnie zachowane odciski pancerzy mieczogonów wskazują na spokojne środowisko sedymentacji w źle przewietrzanym basenie.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 4; 413-425
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

A new species of Glyphea [ Decapoda: Palinura ] from the La Meseta Formation [ Eocene ] of Seymour Island, Antarctica
Nowy gatunek Glyphea [ Decapoda: Palinura ] z eocenskiej formacji La Meseta Wyspy Seymour, Antarktyka

Autorzy:

Feldmann, R M
Gazdzicki, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23536.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
dziesiecionogi
skamienialosci
Glyphea reticulata
Palinura
wylinki
paleontologia
eocen
Antarktyka
Decapoda
Glyphea

Opis:

A new species of palinuran lobster, Glyphea reticulata, from the lowermost part of the Eocene La Meseta Formation on Seymour Island, Antarctica, represents one of the stratigraphically youngest species of Glyphea. The occurrence of the last vestiges of what was previously a cosmopolitan genus in a region dominated by Pacific Ocean faunal influences is significant because the sole extant species of the Glypheidae, Neoglyphea inopinata Forest & Saint Laurent, 1975, is known only from the west Pacific.
Z bogatych w skamieniałości utworów formacji La Meseta z Wyspy Seymour (Półwysep Antarktyczny) opisano nowy gatunek dziesięcionoga z rodzaju Glyphea (Decapoda: Palinura). Znalezione okazy reprezentują zapewne wylinki. Potwierdza to "pozycja Saltera'', wyrażająca się odspojeniem szkieletu endofragmalnego od głowotułowia, zaobserwowana w przypadku dwóch najbardziej kompletnych okazów. Nowy gatunek Glyphea reticulata jest jednym z najmłodszych wiekowo znanych przedstawicieli tego rodzaju.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 437-445
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Silicified shallow-water ostracodes from the Early Carboniferous of South China
Skrzemionkowane plytkowodne malzoraczki z wczesnego karbonu poludniowych Chin

Autorzy:

Olempska, E

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21987.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Formacja Muhua
skamienialosci
malzoraczki
karbon
Chiny
fauna nektoniczna
paleontologia
oznaczanie
fauna planktoniczna
dewon
prowincja Guizhou

Opis:

Well preserved silicified ostracodes have been found in a presumably allochthonous detrital limestone lens within argillaceous limestones of the Muhua Formation of the Muhua section in Guizhou Province, South China. Some 32 species have been identified and assigned to 24 genera. Houhongfeiella microspinosa gen. et sp. n., Gortanella ruggierii sp. n., Coryellina grammi sp. n., Coryellina advenoides sp. n., Guerichiella coeni sp. n., Knightina jiqiangi sp. n., Hypotetragona? sinica sp. n., Cavellina robinsoni sp. n., Cavellina guizhouensis sp. n., Sulcella jonesi sp. n., Bairdia cheni sp. n., and Bairdiacypris wangi sp. n. are proposed. Similarity at the generic level exists between ostracode faunas of the Early Carboniferous formations of China, Australia, Europe, Asia and North America. Unlike the ostracodes from the underlying nodular limestones of the Wangyou Formation that represent the basinal 'Thuringian ecotype' fauna, the ostracode assemblage of the studied interval belongs to the 'Eifelian ecotype' and is indicative of a well-oxygenated, normal salinity, high-energy shallow-water environment. The term calcified internal rim is proposed for the internal structure developed along the free margin in some palaeocopid ostracodes. It differs from the calcified inner lamella of podocopids mainly in the lack of marginal pore canals, lack of vestibulae and lack of clear separation from the outer lamella.
Profil osadów późnego dewonu i wczesnego karbonu (turneju) w odsłonięciu Muhua, w prowincji Guizhou, w południowych Chinach, reprezentuje niskoenergetyczne środowiskoz dominacją fauny planktonicznej i nektonicznej (Hou et al. 1985). W soczewce wapieni w górnej części Formacji Muhua znaleziono bogaty zespół skrzemionkowanych płytkowodnych małżoraczków turnejskich. Ogółem oznaczono 32 gatunki, z których 12 jest nowych, oraz wyróżniono 3 nowe rodzaje. Opisany zespół reprezentuje tzw. "eifelski ekotyp'' małżoraczkowy, wskazujący na środowisko płytkowodne, dobrze natlenione o normalnym zasoleniu. Prawdopodobnie jest to zespół allochtoniczny, przeniesiony wzdłuż skłonu basenu na miejsce depozycji w środowisku głębszym.W odróżnieniu od opisanego zespołu, fauna małżoraczkowa w niższej części profilu reprezentuje tzw. "furyngijski ekotyp'' małżoraczkowy z przewagą kolczastych podokopidów, wsazujący na spokojne środowisko głębszego morza. W pracy przedyskutowano występowanie, budowę oraz znaczenie dla taksonomii wewnętrznych struktur dotychczas określanych jako "zwapniała blaszka wewnętrzna'', występujących wzdłuż brzegu wolnego u niektórych małżoraczków tradycyjnie zaliczanych do rzędu Palaeocopida Henningsmoen, 1953. Dla struktur tych wprowadzono nowy termin "zwapniała obręcz wewnętrzna", uznając, że nie jest to struktura analogiczna do "zwapniałej blaszki wewnętrznej'' występujacej u małżoraczków z rzędu Podocopida Müller, 1894. Opisana struktura ma więc mniejsze znaczenie dla taksonomii paleozoicznych paleokopidów niż to było dotychczas uznawane przez niektórych badaczy.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 4; 383-436
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

The first European pit viper from the Miocene of Ukraine
Pierwszy europejski grzechotnik z miocenu Ukrainy

Autorzy:

Ivanov, M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20013.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Crotalinae
kosci szczekowe
miocen
weze
skamienialosci
paleontologia
jaszczurki
Ukraina
Europa
grzechotniki

Opis:

The first discoveries of European pit vipers (Crotalinae gen. et sp. indet. A and B) are reported from the Ukrainian Miocene (MN 9a) locality of Gritsev. Based on perfectly preserved maxillaries, two species closely related to pit vipers of the 'Agkistrodon' complex are represented at the site. It is suggested that the European fossil representatives of the 'Agkistrodon' complex are Asiatic immigrants. Pit vipers probably never expanded into the broader areas of Europe during their geological history.
W pobliżu wioski Gricew na Ukrainie (obwód chmielnicki) odkryto liczne skamieniałości późnomioceńskich jaszczurek i węży, datowane na poziom biostratygraficzny MN9 (ok. 11 mln lat temu). W niniejszej pracy opisano dobrze zachowane kości szczękowe dwóch gatunków węży, pozwalające je zaliczyć do podrodziny Crotalinae, Oppel 1811. Oba gatunki grzechotnikowatych, pozostawione w taksonomii otwartej (Crotalinae gen. et sp. indet. A i B), wykazują duże podobieństwa do zespołu gatunków określanego jako "kompleks Agkistrodon". Zapewne ukraińskie grzechotniki są imigrantami z Azji; rodzina ta prawdopodobnie nigdy nie zasiedliła na dłużej znaczniejszych obszarów Europy.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 3; 327-334
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

A lingulate brachiopod Acrotretella: new data from Ordovician of Poland
Ramienionog Acrotretella: nowe dane z ordowiku Polski

Autorzy:

Biernat, G
Harper, D A T

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21699.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
sylur
Acrotretella
ordowik
Acrotretella goldapiensis
Polska
paleontologia
osady gornosylurskie
ramienionogi
lanwirn

Opis:

A new record of the phosphate microbrachiopod genus Acrotretella Ireland, 1961 from the Lower Ordovician of the Baltic syneclise, in north-east Poland is the oldest known species of the genus. Acrotretella goldapiensis sp. n. co-occurs with conodonts in shallow-water facies of Late Llanvirn age. The new data from Poland extend the statigraphical range of the genus from the Llanvirn to the middle Silurian (Ludlow); during the later Ordovician and Early Silurian Acrotretella apparently migrated westwards to sequentially occupy shallow-water facies on the palaeocontinents of Baltoscandia (Poland and Sweden), Avalonia (England), Laurentia (North America) and Australasia (Australia) with relatively little morphological change.
Ramienionóg Acrotretella heland, 1961 nie jest, jak to przez długi okres przypuszczano monospecyficznym rodzajem ograniczonym do późnego syluru Ameryki Północnej, i ewentualnie Europy (Wielka Brytania: Ireland 1961; Satterfield & Thomas 1969; Rowell 1965). Ma on znacznie szerszy zasięg paleogeograficzno-stratygraficzny. Rodzaj ten został znaleziony również w górnosylurskich osadach Zachodniej Australii (Dean-Jones 1975) oraz w ordowickich osadach Szwecji (Holmer 1986, 1989) i Polski (obecna praca). Jak dotąd, rodzaj ten obejmuje cztery udokumentowane gatunki, w tym trzy ordowickie. Nowy gatunek Acrotretella goldapiensis z ordowiku Polski (Synekliza Bałtycka - wiercenie Gołdap-IG, opisany w niniejszej pracy jest, jak dotąd, najstarszym przedstawicielem rodzaju Acrotretella. Współwystępujące konodonty określają wiek gatunku na późny lanwirn.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 1; 83-92
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Conodonts from Ordovician ophiolites of central Kazakhstan
Konodonty z ordowickich ofiolotow srodkowego Kazachstanu

Autorzy:

Zhylkaidarov, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22753.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Kazachstan
taksonomia
osady pelagiczne
konodonty
ordowik
skamienialosci
paleozoik
paleontologia
skaly ofiolitowe

Opis:

Central Kazakhstan is frequently referred to as a hypothetical Paleozoic continent Kazakhstania, although its geological structure suggests that in the early Paleozoic it was either a series of island arcs or microcontinents separated by small oceanic basins, each having its own history of development. The cherty and volcanogenic-cherty deposits of the south-western Predchingiz Region and the North Balkhash Region in central Kazakhstan represent an ophiolite rock association with pelagic sediments. The Early-Middle Ordovician conodonts found in the cherty rocks are the only fossils useful for precise dating of the strata and for interpretation of the palaeobiogeographic relations. A low taxonomic diversity is typical of conodonts from these pelagic sediments. Most of them are of the Baltic type, and only some, like Paroistodus horridus and Histiodella tableheadensis, represent other, apparently more warm-water faunal elements. Deep-water conodont faunas from central Kazakhstan are coeval with the Early-Middle Ordovician conodonts from the shelf deposits of southern Kazakhstan, but the latter are taxonomically more diverse and contain warm-water forms (e.g., Juanognathus variabilis, Reutterodus andinus, Serratognathus bilobatus, and Bergstroemognathus extensus). This corroborates the idea that Kazkhstania was closer to the equator, than to the Baltic region in the Ordovician.
Środkowy Kazachstan często bywa określany jako hipotetyczny paleozoiczny kontynent Kazachstania, chociaż budowa geologiczna wskazuje, że obszar ten we wczesnym paleozoiku był szeregiem łuków wysp lub mikrokontynentów, przedzielonych niewiekimi basenami oceanicznymi i mających własną historię geologiczną. Czerty i osady pochodzenia wulkaniczno-czertowego w pd.-zach. Regionie Przedczyngiskim i w Regionie Północnego Bałchaszu reprezentują zespół skał ofiolitowych z osadami pelagicznymi. Znajdowane w czertach konodonty są jedynymi skamieniałościami nadającymi się do dokładnego datowania tych utworów i ich interpretacji paleobiogeograficznej. Małe zróżnicowanie taksonomiczne jest typowe dla konodontów z osadów pelagicznych. Wiekszość należy do typu bałtyckiego, a tylko nieliczne np. Paroistodus horridus i Histiodella tableheadensis reprezentują inne, bardziej ciepłowodne elementy faunistyczne. Te głębokomorskie fauny odpowiadają wczesno- i środkowoordowickim zespołom konodontowym z osadów szelfowych południowego Kazachstanu, ale zespoły płytkowodne są bardziej zróżnicowane taksonomicznie i zawierają gatunki ciepłolubne (np. Juanognathus variabilis, Reutterodus andinus, Serratognathus bilobatus i Bergstroernognathus extensus). Potwierdza to pogląd, że Kazachstania w ordowiku leżała bliżej równika niż obszaru bałtyckiego.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1; 53-68
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Late Paleozoic turrilepadid machaeridians from North America

Autorzy:

Hoare, R D
Mapes, R H
Yancey, T E
Nestell, M K

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22000.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
perm
namur
Ameryka Polnocna
paleozoik
skamienialosci
Turrilepadida
Machaeridia
cechy morfologiczne
paleontologia
skleryty

Opis:

Turrilepadids are not uncommon in late Paleozoic shales being often associated with ostracodes, foraminifers, and minute molluscs. In North America they range from the late Missippian (Chesterian) to early Permian (Leonardian). Sclerites of the inner scleritome row are more common than outer sclerites. Some clusters have been found. Sclerite consists of two layers with the thicker, lower layer penetrated by a transverse tubular structures oriented perpendicular to the sclerite surface, which may represent canals related to the papillae on the inner surface of the sclerite. Turrilepas Lepros sp. n., T. trigoniodes sp. n., T. asketos sp. n., Clarkeolepis alloeospinosa sp. n., and Ambonlepidas petalos gen. et sp. n. are proposed.
Machaeridia (pospolite we wczesnym paleozoiku organizmy o nieustalonych pokrewieństwach) z rzędu Turrilepadida są częstsze w młodszym paleozoiku, niż się dotąd spodziewano. W Ameryce Płn. występują od namuru (Chesterian) do wczesnego permu. Skleryty wewnętrznego rzędu pancerza są z jakichś powodów częstsze w materiale kopalnym. Każdy skleryt składa się z dwu warstw. Wewnętrzna, grubsza warstwa przebita jest licznymi rurkowatymi strukturami prostopadłymi do powierzchni sklerytu, które mogły pierwotnie stanowić kanały.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 2; 127-145
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Tube microstructure of Recent and Jurassic serpulid polychaetes and the question of the Palaeozoic spirorbids

Autorzy:

Weedon, M J

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22360.pdf

Data publikacji:

1994

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
paleocen
wieloszczety
skamienialosci
Spirorbis
rurki kalcytowe
jura
cechy morfologiczne
mikrostruktura
paleontologia
Serpulidae

Opis:

'Ordered' and 'unordered chevron structures' in serpulid tubes comprise minute calcite lath-like crystals. In ordered chevron structure (Pomatoceros triqueter) the crystals parallel each other within each chevron layer, whilst between layers the alignment direction alternates. The laths have no alignment in unordered chevron structure (Spirorbis and locally in Pomatoceros triqueter). In 'homogeneous chevron structure' (found in Jurassic pomatocerids) the layers comprise a granular or homogeneous fabric. This structure possibly represents a diagenetic replacement of lath-like crystals. Serpulid chevron structures are quite dissimilar from any shell microstructures described in molluscs or lophophorates. The secretion of microstructures comprising lath-like crystals may have allowed rapid tube growth. Spherulitic prismatic structure is identified in Spirorbis; the structure occurs locally in the outer part of the tube. The microstructure of Recent spirorbids is quite dissimilar to that of Palaeozoic fossils (microconchids) previously assigned to the genus Spirorbis.
Mikrostruktura kalcytowych rurek wieloszczetów z rodziny Serpulidae jest zupełnie odmienna od mkrostruktur występujących w muszlach mięczaków i ramienionogów, czy też w zooeciach mszywiołów. Nie jest również podobna do struktury ścianek paleozoicznych skamieniałości tradycyjnie uważanych za rurki wieloszczetów Spirorbis. W poprzednich pracach autora zostało wykazane, że paleozoiczne spirorbidy miały mikrostrukturę identyczną jak grubościenne tentakulity, ramienionogi i mszywioły. Na tej podstawie reaktywowana została nazwa rodzajowa Microcornus, użyta niegdyś do tych skamieniałości, i utworzony został rząd Microconchida, wraz z pokrewnym Trypanoporida włączony do gromady Tentaculita.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1; 1-15
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Lower Triassic vertebrate footprints from Wiory, Holy Cross Mountains, Poland
Tropy kregowcow z dolnego triasu Wior, Gory Swietokrzyskie

Autorzy:

Ptaszynski, T

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22865.pdf

Data publikacji:

2000

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Gory Swietokrzyskie
wies Wiory
kregowce
trias
ichnofauna
skamienialosci
dolny trias
Polska
paleontologia

Opis:

Vertebrate footprints occur in the Middle Buntsandstein (Lower Triassic) Labyrinthodontidae Beds exposed at Wióry in the northeastern margin of the Holy Cross Mountains (Poland). They represent the richest footprint assemblage from the Middle Buntsandstein in Europe known to date. This assemblage comprises 11 ichnospecies representing seven ichnogenera attributable to amphibians and reptiles. The following new ichnotaxa are erected: Prorotodactylidae ichnofam. n., Prorotodactylus mirus ichnogen. et ichnosp. n., Capitosauroides fuglewiczi ichnosp. n., Brachychirotherium wiorense ichnosp. n., Isochirotherium gierlinskii ichnosp. n., Synaptichnium kotanskii ichnosp. n., and Rhynchosauroides rdzaneki ichnosp, n. The Prorotodactylus trackmakers possibly represent a systematic group close to that from which the Rotodactylus trackmakers and dinosaurs originated.
Tropy kręgowców są rzadko spotykane w utworach dolnego i środkowego pstrego piaskowca stając się częstymi i zróżnicowanymi skamieniałościami śladowymi dopiero w jego górnej części. Opisany w tej pracy materiał ichnologiczny pochodzi z pojedyńczego, dużego odsłonięcia znajdującego się w prawym zboczu doliny Świśliny koło wsi Wióry, 14 km na północny zachód od Ostrowca Świętokrzyskiego na północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich (Fig. 1) i jest najbogatszym znanym zespołem tropów kręgowców ze środkowego pstrego piaskowca (Fuglewicz et al. 1981, 1990). Odsłonięcie w Wiórach powstało w związku z budową zapory i zbiornika wodnego dla Ostrowca Świętokrzyskiego w latach 1979-1980. Występują tu przeławicające się piaskowce, mułowce i iłowce systemu kanałów oraz równi zalewowych rzek roztokowych o łącznej miąższości 40-50 m (Mader & Rdzanek 1985; Fuglewicz et al. 1990). Są to warstwy labiryntodontowe środkowego pstrego piaskowca (dolny trias) korelowane z górnymi warstwami oolitowymi Niżu Polskiego (Senkowiczowa & Ślączka 1962; Fuglewicz et al. 1990). Badania palinostratygraficzne (Fijałkowska 1994) oraz magnetostratygraficzne (Nawrocki 1997) pozwalają zaliczyć warstwy labiryntodontowe do dieneru. Warstwy labiryntodontowe odsłonięte w Wiórach zawierają liczne struktury sedymentacyjne, szczątki roślin, kości kręgowców, a także odciski pancerzyków esterii oraz liczne i zróżnicowane ślady bezkręgowców (Mader & Rdzanek 1985; Fuglewicz et al. 1990). Istniejący opis paleontologiczny zespołu ichnofauny z Wiór (Fuglewicz et al. 1990) został uzupełniony i częściowo zrewidowany w rezultacie badań prowadzonych w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Tropy kręgowców odkryte w tym miejscu po raz pierwszy przez autora jesienią 1980 r., były zbierane i zabezpieczane przed zniszczeniem przez autora tej pracy oraz Kazimierza Rdzanka, organizatora Muzeum Ichnologicznego w Wiórach. Rozpoznany dotychczas zespół śladów kręgowców z Wiór zawiera 11 ichnogatunków przypisywanych płazom i gadom, nalezących do siedmiu ichnorodzajów: Capitosauroides, Brachychirotherium, Isochirotherium, Synaptichnium, Rhynchosauroides, Procolophonichnium oraz nowego ichnorodzaju Prorotodactylus reprezentującego nową rodzinę Prorotodactylidae. Opisano 6 ichnogatunków proponowanych tu jako nowe: Capitosauroides fuglawiczi ichnosp. n., Brachychirotherium wiorense ichnosp. n., Isochirotherium gierlinskii ichnosp. n., Synaptichnium kotanskii ichnosp. n., Rhynchosauroides rdzaneki ichnosp. n. i Prorotodactylus mirus ichnosp. n. Ichnogatunek Chirotherium hauboldi uznany został za reprezentanta ichnorodzaju Brachychirotherium; Rhynchosauroides polonicus włączono do ichnorodzaju Procolophonichnium. Okazy opisane poprzednio (Fuglewicz et al. 1990) z Wiór jako Brachychirotherium kuhni Demathieu & Haubold, 1982 uznane zostały za przedstawicieli nowego ichnogatunku Brachychirotherium wiorense ichnosp. n. W dyskusji dotyczącej zwierząt będących twórcami tropów Prorotodactylus zwrócono uwagę, w oparciu o morfologię tropów, na możliwy związek z formami, z których powstały dinozaury oraz z twórcami tropów Rotodactylus.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 2; 151-194
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Stanowisko późnoczwartorzędowych osadów jaskiniowych : schronisko nad Jaskinią Zegar w Skalach Zegarowych (Wyżyna Częstochowska)
The site of Late Quaternary cave sediments : the Shelter above the Zegar Cave in Zegarowe Rocks (Częstochowa Upland)

Autorzy:

Krajcarz, M. T.
Sudoł, M.
Krajcarz, M.
Cyrek, K.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2074909.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy

Tematy:

Pleistocene
Holocene
Palaeolithic
fossil fauna
reindeer Rangifer tarandus
pleistocen
holocen
paleolit
fauna kopalna
renifer Rangifer tarandus

Opis:

The Shelter above the Zegar Cave (Shelter No 388) (N 50°25’41” E 19°40’27”) is located in the Zegarowe Rocks ridge in the Ryczów Upland (southern part of the Czêstochowa Upland), municipalityWolbrom, district Olkusz. In 2009, Mrs. Jadwiga and Mr. Lucjan Wodarz found an archeological flint artifact in a type of leaf point at the slope below the Shelter. This finding allowed suspecting the presence of Palaeolithic cultural layers inside or near the Shelter. The authors’aim was to recognize the geological context of the Palaeolithic settlement of the Shelter above the Zegar Cave and its neighborhood, and in further perspective of the entire southern part of the Ryczów Upland micro-region. Four layers were discovered in the Shelter during field works (downward): I – humic silty loam, Holocene; II – loess altered by secondary soil processes during the Holocene; III – unaltered loess, dated to MOIS 2; IV – silty cave loam with limestone rubble, dated to MOIS 3. The chronostratigraphy is based on lithostratigraphy and confirmed by radiocarbon and thermoluminescence dating. An archaeological cultural level occurs in layer IV, most probably related to the shift from the Middle to Upper Palaeolithic. The sequence of cave sediments may be well correlated with numerous profiles of cave sites from the Kraków-Czêstochowa Upland.

Źródło:

Przegląd Geologiczny; 2012, 60, 10; 546--553
0033-2151

Pojawia się w:

Przegląd Geologiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

The Late Cretaceous lizard Pleurodontagama and the origin of tooth permanency in Lepidosauria
Poznokredowa jaszczurka Pleurodontagama a powstanie uzebienia permanentnego u Lepidosauria

Autorzy:

Borsuk-Bialynicka, M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20355.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
uzebienie
zgryz
kreda
paleontologia
jaszczurki
paleozoologia
szczeki
Pleurodontagama aenigmatodes
Lepidosauria
morfologia zwierzat

Opis:

The sinuous double-row dentition of Pleurodontagama aenigmatodes, the Late Cretaceous Mongolian relative of the Acrodonta is a possible initial stage of evolution of tooth permanency in the Acrodonta. The reconstructed ontogenetic development of this dentition is considered as a model of evolutionary events that resulted in tooth permanency. The acceleration of the posteriad growth of jaws, that occurred at the origin of the Acrodonta, was probably followed by both peripheral and interstitial growth of the dental lamina. Created by the interstitial growth, the interdental spaces were not large enough to allow for the inclusion of the subsequently developed teeth into the main (labial) tooth row. Their blockage resulted in the eventual total blockage of tooth replacement. The requirements of the precise occlusion resulted in a reduction of the redundant lingual tooth row of the Pleurodontagama type. The dentition subsequently changed into a one-row permanent type increasing by a sequential addition of teeth. The patterns of dentition in the sphenodontidans and the varanoids may also result from evolutionary changes of skull proportions via the differential growth of jaws and consequent adjustment of the dental lamina.
Przedmiotem pracy jest interpretacja uzębienia najprymitywniejszego rodzaju i gatunku agamidów - Pleurodontagama aenigmatodes Borsuk-Białynicka & Moody, 1984 z późnej kredy Mongolii. Naprzemienny, dwuszeregowy układ tego uzębienia zinterpretowano jako przejaw braku koordynacji między procesem wzrostu i wymiany uzębienia w ontogenezie z jednej strony a procesem wzrostu samych szczęk, stanowiących miejsce osadzenia tego uzębienia, z drugiej strony. W oparciu o tę interpretację zaproponowano model powstawania uzębienia permanentnego w filogenezie Acrodonta, stosując go następnie do wyjaśnienia pochodzenia uzębienia permanentnego Sphenodontida oraz waranidowego typu wymiany zębów u Anguimorpha. Podstawowe założenia prezentowanego modelu to (1) związki między zróżnicowanym wzrostem kości a wymianą zębów proponowane przez Osborna (1971, 1973, 1974) i Westergaarda (1980, 1986) oraz (2) istotnosć zmiany kształtu szczęk dla powstania linii ewolucyjnej Acrodonta (Robinson 1973, 1976; Borsuk-Białynicka 1986). Zmiana ta polegała na podsuwaniu się szczęk pod oczodół, co miało związek ze wzmacnianiem zgryzu u Acrodonta w porównaniu z ich iguanidowymi przodkami. Przesunięcie takie zachodzić musiało drogą intensyfikacji wzrostu tylnej części szczęki, czemu siłą rzeczy towarzyszł podobnie ukierunkowany wzrost listewki zębowej. Międzyzębowe (zamiast bezpośrednio dojęzykowego względem zębów funkcjonujścych) położenie kolejnych pokoleń zębów świadczy o tym, że wzrost listewki zębowej zachodził nie tylko na peryferiach, lecz także wewnątrz jej tkanki (interstycjalnie). Zahamowanie wielu zębów na pozycjach dojęzykowych prezentowane przez pleurodontagamę świadczy o niewydolności tego wzrostu w stosunku do wielkości tworzonych zębów. Zgodnie z proponowaną hipotezą, takie właśnie niedopasowanie tempa wzrostu szczęki do tempa wymiany doprowadziło do zablokowania wymiany i powstania uzębienia permanentnego charakterystycznego dla agamidów, a także kameleonów. Podsunięcie szczęk pod oczodół charakterystyczne dla Sphenodontida wiąże się także ze swego rodzaju naprzemiennoscią uzębienia (dotyczącą przede wszystkiem rozmiarów zębów), a także z zablokowaniem wymiany. Zjawiska te dotyczyły pierwotnie (u Diphydontosaurus avonis Whiteside, 1986, późnotriasowego przedstawiciela Sphenodontida) tylnej , a więc najsilniej rosnącej części szczęk, później całego uzębienia. W oparciu o zaproponowany tu model można przypuszczać, że intensywny wzrost szczęk w kierunku ku przodowi od oczodołu, uważany za charakterystyczną cechę Platynota (McDowell & Bogert 1954) spowodował charakterystyczną, naprzemienną wymianę zębów, zwaną typem waranidowym (Edmund 1960). Kierunek tego wzrostu (na zewnątrz czaszki zamiast ku oczodołowi i stawowi szczękowemu) pozwolił na swobodne mieszczenie się zębów kolejnych pokoleń w jednym szeregu i na międzyzębowe położenie zawiązków.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 231-252
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Gobiosuchus kielanae [ Protosuchia ] from the Late Cretaceous of Mongolia: anatomy and relationships
Anatomia i pokrewienstwa poznokredowego krokodyla z Mongolii Gobiosuchus kielanae [ Protosuchia ]

Autorzy:

Osmolska, H
Hua, S
Buffetaut, E

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20005.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Gobiosuchus kielanae
Mongolia
kreda
szkielet
paleontologia
czaszki
Protosuchia
morfologia zwierzat
krokodyle
anatomia zwierzat

Opis:

The original description (Osmólska 1972) of the skull, postcranial skeleton, and armour of a protosuchian, Gobiosuchus kielanae (Gobiosuchidae Osmólska), is supplemented and revised on the basis of additional specimens from the type locality and horizon (Bayn Dzak, ?early Campanian Djadokhta Formation). It is suggested that Gobiosuchus kielanae was an entirely terrestrial and probably insectivorous animal. Assignment of Gobiosuchus to Protosuchia is supported by the following characters: basisphenoid larger than basioccipital; extensive ventral contact between quadrate and basisphenoid; pneumatic pterygoid; quadrate condyles only slightly protouding beyond posterior margin of braincase, and lack of retroarticular process. Gobiosuchus differs from other protosuchians in the following features: snout wider than high; palatal processes of premaxillae contacting along their entire length; closed supratemporal and mandibular fenesftae; basioccipital extending dorsally onto occiput and separating on each side ventromedial part of quadrate from contact with otoccipital; posterolateral process of squamosal extended far behind mandibular articulation; presence of cranioquadrate passage; descending process of prefrontal contacting palate; armour of sutured osteoderms encasing at least some of long limb bones; presence of peculiar accessory osteoderms in regions of articulation of limbs with girdles, and more than two longitudinal rows of dorsal osteoderms.
Praca zawiera opis czaszki i szkieletu pozaczaszkowego prymitywnego krokodyla, Gobiosuchus kielanae Osmólska, 1972, żyjącego pod koniec okesu kredowego, w kampanie, na terenie dzisiejszej pustyni Gobi w Mongolii. Był to bardzo mały (ok. 60 cm długi), długonogi krokodyl, o długiej, smukłej szyi, całkowicie okryty pancerzem z połączonych ze sobą skostnień skórnych. Małe rozmiary oraz małe, ostre zęby wskazują, że jego pożywieniem mogły być owady i inne drobne bezkręgowce, a także małe kręgowce - jaszczurki i ssaki. Szczegółowa analiza anatomiczna wykazała obecność u G. kielanae cech synapomorficznych Protosuchia, co potwierdza wcześniejsze, tymczasowe zaliczenie rodzaju Gobiosuchus (Osmólska 1972) do tej najprymitywniejszej grupy krokodyli. W budowie czaszki Gobiosachus są też bardzo liczne cechy autapomorficzne, różniące go od wszystkich innych krokodyli, a także kilka cech charakteryzujących bardziej zaawansowane krokodyle z grupy Mesoeucrocodylia. Wobec przeważającej ilości cech charakterstycznych dla Protosuchia, cechy te uznano za konwergencje. G. kielanae jest najkompletniej zachowanym z dotychczas poznanych przedstawicieli Protosuchia. Jest również stratygraficznie najmłodszym znanym przedstawicielem tej słabo poznanej i nielicznej grupy prymitywnych krokodyli, gdyż większość jej przedstawicieli żyła podczas okresu jurajskiego, tylko nieliczne gatunki znane są z osadów wczesnej części okresu kredowego.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 257-289
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Development and calcification of the ammonitella shell

Autorzy:

Kulicki, C
Doguzhaeva, L A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/19971.pdf

Data publikacji:

1994

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Aconeceras trautscholdi
skamienialosci
jura
slimaki
muszle larwalne
paleontologia
amonity
muszle embrionalne
Archaeogastropoda
Aconeceras

Opis:

Aconeceras trautscholdi ammonitellae mass occurring in the Aptian of Symbirsk, central Russia represent consecutive calcification stages of the primary organic shell wall. Already after the formation of the organic shell with proseptum, the first whorl and umbilical walls of the initial chamber were calcified, then the remaining part of the initial chamber, and finally the nacreous primary constriction was formed and the proseptum was calcified. The original mineral participating in calcification was aragonite, which formed primary prismatic layers. The ammonite embryonic shell was thus formed similarly to the archaeogastropod larval shell. This explains the microstructural distinction of the ammonitella and proseptum walls with respect to the rest of the ammonite shell.
Muszle embrionalne (amonitelle) Aconeceras, masowo występujace w konkrecjach aptu Syrnbirska, ukazują kolejne stadia kalcyfikacji ścianek. Pierwotna muszla amonitelli była niezmineralizowana, podobnie jak muszla larwalna dzisiejszych ślimakow Archaeogastropoda.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1; 17-44
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

The quadrate of oviraptorid dinosaurs
Kosc czworoboczna dinozaurow z rodziny Oviraptoridae

Autorzy:

Maryanska, T
Osmolska, H

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21975.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

ptaki
fauna kopalna
owiraptoridy
Mongolia
kreda
dinozaury
Alvarezauridae
paleontologia
czaszki
kosc czworoboczna
Oviraptoridae
morfologia zwierzat

Opis:

The quadrate of oviraptorid dinosaurs is strongly pneumatized and differs from the quadrates of other non-avian theropods by: (1) two separate facets on the otic process for contacts with the squamosal and braincase; (2) the articular surface for the pterygoid extended to the articular surface of the medial mandibular condyle; (3) the mandibular process provided laterally with a quadratojugal process bearing the quadratojugal cotyla. In the above characters the oviraptorid quadrate resembles those in most ornithothoracine birds, but, contrary to the streptostylic quadrate of birds, the oviraptorid quadrate is monimostylic.
W czasie badań czaszek dinozaurów z rodziny Oviraptoridae z osadów późnej kredy Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (ZPAL) i w Instytucie Geologii Mongolskiej Akademii Nauk w Ułan Bator (GIN) zaobserwowano, że ich kość czworoboczna (quadratum) różni się od kości czworobocznej innych teropodów, a także innych dinozaurów, następującymi cechami: (1) obecnościdą dwugłówkowego wyrostka skroniowego (processus oticus), kontaktującego zarówno z kością łuskową jak i z boczną ścianą puszki mózgowej; (2) wyrostkiem oczodołowym (processus orbitalis), dochodzącym w swej części tylnej do powierzchni stawowej medialnego kłykcia wyrostka żuchwowego (processus mandibularis); (3) obecnością na wyrostku żuchwowym bocznego wyrostka zaopatrzonego w dołek stawowy dla kości czworoboczno-jarzmowej; (4) rozległą pneumatyzacją. Cechy te występują także u większości ptaków z grupy Ornithothoraces, obejmującej wszystkie współczesne i kopalne ptaki z wyjątkiem praptaka (Archaeopteryx) i przedstawicieli późnokredowej rodziny Alvarezauridae, i mogą świadczyć o bliskim związku filogenetycznym owiraptoridów i ptaków. Jednak wniosek o homologii cech kości czworobocznej w obu grupach wymaga dodatkowych badań czaszki i szkieletu pozaczaszkowego. Kość czworoboczna owiraptoridów jest nieruchomo zestawiona z resztą czaszki (monimostylia), czym różni się od kości czworobocznej ptaków, która wykazuje znaczną ruchomość stosunku do czaszki (streptostylia).

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 361-371
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

A lizard from Baltic amber [Eocene] and the ancestry of the crown group lacertids
Eocenska jaszczurka z bursztynu baltyckiego i pochodzenie grupy koronowej lacertidow

Autorzy:

Borsuk-Bialynicka, M
Lubka, M
Bohme, W

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23168.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
osady czwartorzedowe
Lacertidae
skamienialosci
bursztyn baltycki
Succinilacerta succinea
paleontologia
eocen
jaszczurki
lacertidy
morfologia zwierzat

Opis:

An almost complete lizard specimen discovered from the Baltic amber of middle Eocene age is described and considered conspecific with the first Baltic amber lizard Succinilacerta succinea (Boulenger 1917). The new specimen demonsfrates that the typical lacertid morphotype was fully developed by the middle Eocene. This is in conflict with a possible derivation of all the extant lacertids from a common ancestor of no earlier than Oligocene age based on the recent albumin-immunological and karyologic analyses using molecular clock methodology. Outgroup analysis of the lacenid pileus characters is applied to reconstruct the order and rate of appearance of character states during the pre-Oligocene section of phylogeny of the lacertid clade theoretically beginning by about the Late Jurassic. Two synapomorphies are proposed for the whole lacertid clade, including Eocene Plesiolacerta: frontoparietal scales largely overlapping the parietal table with a corresponding central position of the interparietal, and presence of the occipital. Plesiolacertais the only stem lacertid known. Succinilacerta is considered a member of the crown lacertids on the basis of two other synapomorphies: an integration of parietal scales and a development of early ontogenetic conftol of the pileus pattern. Parietal integrity is suggested to be sensitive to animal size. Pileus fragmentation may be primary or secondary.
Opisany w pracy, drugi z kolei, prawie całkowity okaz jaszczurki zachowanej w środkowoeoceńskim bursztynie bałtyckim został znaleziony na wtórnym złożu w osadach czwartorzędowych koło Gdańska (Kosmowska-Ceranowicz et al. 1996). Jest to przedstawiciel Lacertidae, konspecyficzny z okazem pierwszym, odkrytym w tych samych utworach na Sambii (Klebs 1909, oraz dwoma fragmentami z Sambii), zaliczonymi do Succinilacerta succinea (Boulenger, 1917) (Böhme & Weitschat 1998). Oznaczenie opisanego tu okazu oparte jest na diagnostycznej dla S. succinea specyficznej budowie łusek w okolicy pazurowej palców (Fig. 6). okazjest osobnikiem młodocianym. Okaz zachowuje cechy pokrycia łuskowego skóry, które jest podstawą taksonomii dzisiejszych jaszczurek. W przypadku materiału kopalnego istnieje z zasady jedynie mozliwość rekonstrukcji pokrycia łuskowego sklepienia czaszki (zwanego pileusem) na podstawie odcisków tego pokrycia na kościach. w pracy przypomniano znane relacje pomiędzy łuskami epidermalnymi a kośćmi skórnymi i pokryciem osteodermalnym, przy wyeksponowaniu pewnych aspektów tych relacji, np. wpływu odległości między epidermą a kośćmi skórnymi na styl pokrycia łuskowegoi osteodermalnego, a także przypuszczalny wpływ rozmiarów ciała na ten styl. Głównym celem pracy jest odtworzenie kolejności pojawiania się w filogenezie cech pileusa przy użyciu kladystycznej metody analizy grup zewnętrznych, oraz okręślenie pozycji rodzaju Succinilacerta w stosunku do grupy koronowej (w sensie Jefferiesa 1979) lacertidów. Wśród siedmiu cech pokrycia łuskowego charakterystycznych dla lacertidów, z których wszystkie posiada Succinilacerta, dwie: znaczną rozciągłość szwu łaczącego łuski frontoparietalne (1) i ostrą zmianę typu pokrycia łuskowego na granicy tułowia i głowy (7), uznano za cechy plezjomorficznę. Parzyste, zbliżone w zarysie do owalu, nierozczłonkowane łuski parietalne (3) oraz utrwalenie stylu tylnej części pileus na wczesnym etapie ontogenezy (5) to cechy synapomorficzne grupy koronowej z włączeniem do niej rodzaju Succinilacerta.Trzy pozostałe cechy: (3) głębokie nakładanie się łusek frontoparietalnych na kość ciemieniową poprzez szew fronto-parietalny i, związane z nim, centralne położenie łuski interparietalnej i otworu ciemieniowego (wbrew sugestiom Estesa et al. 1988), obecność (6) trójkątnej łuski potylicznej i, ewentualnie, supraokularii I i IV (2), uznano za synapomorficzne dla całej rodziny Lacertidae Bonaparte, 1831, którą traktuje się tu jako takson obejmujący zarówno grupę koronową, jak i grupy pniowe, z włączeniem rodzaju Plesiolacerta. Stwierdzenie Estesa et al. (1988), jakoby centralne położenie otworu ciemieniowego było plezjomorfią u Squamata nie zostało tu podważone, choć pozornie stoi w sprzeczności z proponowanym tu kierunkiem morfokliny. Według proponowanego tu scenariusza allometryczny wzrost kości ciemieniowych ku tyłowi na wczesnym etapie filogenezy Squamata (zgodny z sugestią Estesa et al. 1988) powodował relatywne przesunięcie otworu ciemieniowego w kieunku szwu, a następnie, na etapie przodków Lacertidae, jego wyrównawczą wędrówkę do tyłu, wraz z towarzyszącymi łuskami interparietalną i frontoparietalnymi. Stąd ułożenie tych łusek jest synapomorficzne dla Lacertidae. Włączenie Succinilacerta do grupy koronowej wskazuje na conajmniej środkowoeoceński wiek tej grupy, co stoi w sprzęczności z proponowanym na podstawie metody zegara molekularnego wiekiem tej grupy nie starszym niz oligoceński (Mayer & Benyr 1994).

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 4; 349-382
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Revised taxonomy of albanerpetontid amphibians
Rewizja taksonomiczna plazow z rodziny Albanerpetodontidae

Autorzy:

Gardner, J D

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20188.pdf

Data publikacji:

2000

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
albanerpetodonty
kosci czolowe
taksonomia
jura
szczeki
plazy
Albanerpetontidae
Celtedens
kreda
Albanerpeton
cechy morfologiczne
paleontologia

Opis:

Characters of the jaws and frontals are often used to differentiate albanerpetontid genera and species, yet the reliability of these characters has rarely been examined. Frontals are diagnostic for the genera Albanerpeton and Celtedens and for species in the latter genus. The value of frontals at the specific level in Celtedens may be inflated by lack of information about variation in jaw structure. Characters of the frontals, jaws, and body size differentiate species of Albanerpeton. Differential diagnoses are presented for the Albanerpetontidae based on cranial and vertebral characters and for the two named genera based on frontal characters. Each genus is characterized by one autapomorphy: fused frontals triangular in Albanerpeton and internasal process bulbous in Celtedens. An enigmatic albanerpetontid from the Middle Jurassic (upper Bathonian) of England has a unique mixture of frontal and premaxillary character states that precludes it from being included in either Celtedens or Albanerpeton.This leaves the oldest occurrences of the two genera in, respectively, the Late Jurassic (Kimmeridgian) and Early Cretaceous (latest Aptian/earliest Albian).
Rodzaje albanerpetodontów klasyfikowano na podstawie cech morfologicznych szczęk i kości czołowych, ale rzadko zastanawiano się nad przydatnością taksonomiczną tych cech. Budowa kości czołowych jest diagnostyczna dla rodzajów Albanerpeton i Celtedens oraz gatunków w obrębie tego ostatniego (zwłaszcza, że brak jest danych na temat zróżnicowania morfologii szczęk w obrębie tego rodzaju). W obrębie rodzaju Albanerpeton gatunki wyróżniają się cechami kości czołowych i szczęk oraz rozmiarami ciała. Podano diagnozy różnicujące dla obu rodzajów opisanych na podstawie powyższych cech, obejmujące także morfologię kręgów. Każdy z rodzajów odznacza się jedną autapomorfią: Albanerpeton - trójkątnymi zrośniętymi kośćmi czołowymi, a Celtedens - pękatym wyrostkiem międzynosowym tych kości. Zagadkowy albanerpetodont ze środkowej jury (baton) Anglii ma mieszane cechy, nie pozwalające zaliczyć go do wyżej wymienionych. Oznacza to, że Celtedens znany jest od późnej jury (kimeryd) a Albanerpeton - od wczesnej kredy (apt/alb).

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 1; 55-70
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Early Eocene mimotonids of Kyrgyzstan and the problem of Mixodontia

Autorzy:

Averianov, A O

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20496.pdf

Data publikacji:

1994

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
zeby
ssaki
skamienialosci
zuchwa
przedtrzonowce
cechy morfologiczne
paleontologia
eocen
Mimotonidae
zeby policzkowe
anatomia zwierzat

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 4; 393-411
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Burgess Shale-type fossils in Cambrian sandstones of the Holy Cross Mountains

Autorzy:

Masiak, M
Zylinska, A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21502.pdf

Data publikacji:

1994

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

Gory Swietokrzyskie
fauna kopalna
Velumbrella Eldonia
Velumbrella czarnockii
kambr
skamienialosci
Peytoia
Anomalocarididae
aparat szczekowy
paleontologia
Rotadiscus

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 4; 329-340
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Regulation of astogeny in halysitid tabulates
Kontrola astogenezy u halysitidow

Autorzy:

Hammer, O

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22521.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
gabki kopalne
sylur
Tabulata
taksonomia
Halysitidae
halysitidy
ordowik
tabulaty
kolonie zwierzece
korale
paleontologia
ostogeneza

Opis:

The question of whether branching and budding in halysitid tabulate corals was regulated by the availability of nutrients or exposure to waste products is important for taxonomy. Moreover, such regulation could have implications for paleoenvironmental interpretation. Although the statistical and morphological evidence presented here is not unequivocal, it is suggested as a working hypothesis that halysitid astogeny was indeed regulated. This would be in accordance with current theories on the growth of Recent corals and sponges. The simulation results are used to reevaluate functional advantages of the regulation of the halysitid colony.
Jednym z ważniejszych problemów w badaniach taksonomicznych tabulatów, w tym rozważanych w niniejszej pracy halysitidów, jest stwierdzenie, czy na wzrost ich kolonii (astogenezę), a w szczególności rozgałęzianie i pączkowanie koralitów, miały wpływ czynniki zewnętrzne, takie jak dostępność pokarmu, czy przebywaniew strefie oddziaływania własnych produktów przemiany materii. Potwierdzenie takiego wpływu mogłoby mieć także znaczenie dla interpretacji paleośrodowiskowych. Przedstawione w pracy dane statystyczne i morfologiczne nie zezwalają na jednonaczne rozstrzygnięcie problemu, jednak sugerują, że astogeneza halysitidów była rzeczywiście kontrolowana przez jakieś czynniki zewnętrzne. Pozostaje to w zgodzie z obecnymi hipotezami na temat wzrostu współczesnych korali i gąbek. W pracy przedyskutowano również potencjalne korzyści funkcjonalne, jakie dla halysitidów miała kontrola kształtu ich kolonii przez czynniki zewnętrzne.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 635-651
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

The skull of Velociraptor [Theropoda] from the Late Cretaceous of Mongolia
Czaszka drapieznego dinozaura Velociraptor mongoliensis z poznej kredy Mongolii

Autorzy:

Barsbold, R
Osmolska, H

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21498.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Velociraptor mongoliensis
czaszki
analiza anatomiczna
Deinonychus antirrhopus
Mongolia
kreda
zuchwa
dinozaury
paleontologia
szkielet
Dromaeosauridae
dromeozaurydy

Opis:

The well preserved material of the Late Cretaceous dromaeosaurid, Velociraptor mongoliensis, has allowed us to supplement earlier descriptions of the skull in this species. The skull of V. mongoliensis is similar to that of Deinonychus antirrhopus, but differs from the latter by: (1) laterally convex supratemporal arcade resulting in short, rounded supratemporal fenestra; (2) depressed nasal; (3) longer maxillary process of premaxilla; (4) lack of separate prefrontal, and (5) convex ventral border of the dentary. These differences, especially that in the structure of the temporal region, support generic distinction of Deinonychus and Velociraptor. Skulls of other dromaeosaurids are compared.
W pracy opisano czaszkę i żuchwę niewielkiego, mierzącego około 2 m długości, drapieżnego dinozaura z rodziny Dromaeosauridae, Velociraptor mongoliensis Osborn, 1924, oraz przedstawiono rozprzestrzenienie geograficzne i stratygraficzne tej rodziny. Badany materiał pochodzi z osadów kampanu (górna kreda) pustyni Gobi (Mongolia) i został zebrany przez mongolskie, polsko-mongolskie, radziecko-mongolskie i japońsko-mongolskie ekspedycje paleontologiczne w latach 1970-1997. Dromeozaurydy żyły w okresie kredowym w Ameryce Północnej i Azji Środkowej. Z sześciu do ośmiu monotypowych rodzajów zaliczanych do tej rodziny, tylko mongolski Velociraptor jest reprezentowany przez dość liczne i kompletne szkielety, pozostałe rodzaje oparte są na pojedynczych i bardzo fragmentarycznych szczątkach, zaś czaszki (znacznie mniej kompletne) znane są tylko u dwóch północnoamerykariskich rodzajów Deinonychus i Dromaeosaurus. Przeprowadzona w pracy analiza anatomiczna kilku czaszek V. mongoliensis i porównanie ich z czaszką wczesnokredowego Deinonychus antirrhopus Ostrom, 1969 wykazały, że nie ma dostatecznych podstaw do uznania nazwy rodzajowej Deinonychus za młodszy synonim nazwy Velociraptor, co było sugerowane przez niektórych badaczy (Paul 1988). Potwierdzono, że oba te rodzaje są ze sobą bliżej spokrewnione niż z innymi przedstawicielami dromeozaurydów.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 2; 189-219
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Hypsodonty and enamel microstructure in the Paleocene gondwanatherian mammal Sudamerica ameghinoi
Hipsodoncja i mikrostruktura szkliwa u paleocenskiego ssaka gondwanateriowego Sudamerica ameghinoi

Autorzy:

Koenigswald, W
Goin, F
Pascual, R

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22020.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
ssaki
hipsodoncja
zeby trzonowcoksztaltne
zeby policzkowe
paleocen
Sudamerica ameghinoi
kreda
Gondwanatherium
szkliwo
paleontologia
gondwanateria
mikrostruktura

Opis:

Gondwanatherians were the earliest mammals to develop hypsodont cheek-teeth with thick cementum, already by the Late Cretaceous. Hypsodonty occurred independently in Gondwanatheria and Theria; however, very similar biomechanical strategies are observed. The hypsodont molariform cheek-teeth of the early Paleocene Sudamerica ameghinoi, the youngest member of the Gondwanatheria, are described. Sudamerica had in the lower jaw a continuously growing incisor and, separated by a large diastema, four cheek-teeth which cannot be homologized with premolars or molars, therefore they are regarded as molariforms. The analysis of one fragmentary mandible and 30 isolated molariforms led to the recognition of 8 different morphological categories among them, corresponding to four upper and four lower molariforms. The height of the teeth indicates a relatively high shape of the skull. The molariforms are characterized by transverse lophs; when only slightly worn, they show central enamel islets in the anterior/posterior caps and in the transverse valleys. When the first quarter of the tooth is worn down, these islets disappear and the synclines expand leaving only a narrow central longitudinal ridge. The enamel of the molariforms of Sudamerica is one-layered and formed by radial enamel; it resembles the enamel of Gondwanatherium. Compared to the enamel of the Gondwanatheria from Madagascar and India, the South American gondwanatherians are distinctly less derived. In turn, the incisor enamel is less derived in Sudamerica, although younger, than in Gondwanatherium; both show a combination of radial and tangential enamel. The evolution of hypsodonty in gondwanatherians during the Late Cretaceous and early Paleocene cannot be correlated with a grass diet, since grasses were not present during that time. Various lines of evidence including the dental morphology and the inferred habitat for Sudamerica ameghinoi, suggest semiaquatic and perhaps a burrowing way of life, similar to that of living beavers.
Gondwanatheria były pierwszymi ssakami, które już w późnej kredzie wykształcily wysokokoronowe zęby policzkowe z grubym kostniwem. Hipsodoncja rozwinęła się niezależnie u Gondwanatheria i Theria, można jednak dostrzec podobne strategie biomechaniczne w obu grupach. W pracy opisano trzonowcokształtne zęby policzkowe należące do najmłodszego przedstawiciela gondwanateriów, wczesnopaleoceńskiej Sudamerica ameghinoi. W żuchwie Sudamerica tkwił stale rosnący siekacz, a dalej, oddzielone diastemą, zęby policzkowe, o których trudno powiedzieć, czy są przedtrzonowcami, czy trzonowcami, i dlatego określa się je jako zęby trzonowcokształtne (molariform). Analiza niekompletnej żuchwy oraz 30 pojedynczych zębów policzkowych pozwoliła wyróżnić wśród nich 8 kategorii morfologicznych, odpowiadających czterem górnym i czterem dolnym zębom trzonowcokształtnym. Wysokość zębdw wskazuje na to, że czaszka była dość wysoka. Zęby te odznaczają się poprzecznymi listewkami (lophs). Mało zużyte zęby ukazują wysepki szkliwa pośrodku przednich i tylnych guzków i w poprzecznych dolinach. Kiedy pierwsza ćwiartka zęba ulega zużyciu, wysepki znikają, a doliny powiększają się, pozostawiając: tylko wąski podłużny grzbiet pośrodku. Szkliwo zębów trzonowcokształtnych Sudamerica jest jednowarstwowe i zbudowane ze szkliwa promienistego; przypomina szkliwo kredowego Gondwanatherium. W porównaniu z gondwanateriami z Madagaskaru i z Indii, forrny południowoamerykańskie są mniej wyspecjalizowane. Szkliwo siekaczy jest mniej wyspecjalizowane u Sudamerica niż u Gondwanatherium, choć pierwszy z tych rodzajów jest młodszy stratygraficznie. Oba rodzaje wykazują obecność szkliwa zarówno promienistego, jak i stycznego. Ewolucji hipsodoncji u gondwanateriów w kredzie i paleocenie nie da się przypisać trawożerności, gdyż nie było jeszcze wtedy traw. Rozmaite przesłanki dotyczące uzębienia i domniemanego siedliska Sudamerica ameghinoi wskazują na ziemnowodny, być może także ryjący tryb życia tego ssaka, zbliżony do współczesnych bobrów.
Los gondwanaterios fueron el primer grupo de mamíferos en desarrollar dientes yugales hipsodontes rodeados de una gruesa capa de cemento, ya desde el Cretácico tardío. La hipsodoncia se desarrolló independientemente en los Gondwanatheria y los Theria, si bien existen muy similares estrategias biomecánicas en ambos. En este trabajo se describen los molares hipsodontes de Sudamerica ameghinoi (Paleoceno temprano, Patagonia), el gondwanaterio más joven hasta ahora conocido. La fórmula dentaria inferior de Sudamerica incluía un incisivo de crecimiento continuo y, separados por una gran diastema, cuatro dientes cuyas precisas homologías (premolares o molares) son inciertas. El análisis de un fragmento mandibular y de 30 molariformes aislados permitió el reconocimiento de ocho categorías morfológicas distintas para los mismos, cuatro de las cuales corresponden a molariformes inferiores y las otras cuatro a molariformes superiores. De la altura de estos dientes se deduce que el cráneo debió ser relativamente alto. Los molariformes se caracterizan por la presencia de lofos transversales. Cuando no están desgastados, estos dientes muestran sobre la superficie oclusal una serie de islas de esmalte, tanto en los lóbulos anterior y posterior como en los valles transversales. Cuando el cuarto más superior del diente se desgasta, las isletas desaparecen y los sinclinales laterales se expanden dejando solamente un borde central angosto. El esmalte de los molariformes de Sudamerica incluye una sola capa de esmalte radial que recuerda a la estructura de Gondwanatherium. En cambio, el esmalte de los incisivos de Sudamerica es menos derivado que el de Gondwanatherium, e incluye una combinación de esmalte radial y tangencial. Comparado con el esmalte de los gondwanaterios de la India y Madagascar, el de los gondwanaterios sudamericanos es claramente menos derivado. La evolución de la hipsodoncia en los gondwanaterios durante el Cretácico tardío y el Paleoceno temprano no puede ser correlacionada con la de las gramíneas, ya que las mismas no existían en este lapso. Evidencias que incluyen la propia morfología dentaria y el biotopo inferido sugieren para Sudamerica ameghinoi hábitos semiacuáticos e incluso fosoriales, similares a los de los modernos castores.
Die Gondwanatheria haben als erste Säugetiergruppe hypsodonte Backenzähne mit dickem Zement entwickelt. Die Evolution der Hypsodontie erfolgte bei den Gondwanatheria unabhängig von den Theria, zeigt aber dennoch die gleichen biomechanischen Konzepte. Unter diesem Aspekt werden hier die hypsodonten Backenzähne von Sudamerica ameghinoi aus dem frühen Paläozän von Patagonien, dem jüngsten Glied der Gondwanatheria, beschrieben. Sudamerica hat in jeder Kieferhälfte einen immerwachsenden Schneidezahn und, durch eine langes Diastema davon getrennt, vier molariforme Backenzähne. Eine Homologisierung als Prämolaren und Molaren ist nicht möglich. Anhand eines Unterkiefers und 30 isolierter Zähne konnten acht Zahngruppen unterschieden werden, die den je vier Zahnpositionen des Ober- und Unterkiefers zuzuordnen sind. Aus der Länge der Zähne ergibt sich ein relativ hoher Schädel. Die molariformen Backenzähne sind durch Querjoche gekennzeichnet, die bei geringer Abkauung zentral Schmelzinseln in den Vorder- und Hinterkappen sowie in den Quertälern zeigen. Die Inseln verschwinden mit der Abkauung des oberen Viertels der Zahnhöhe. Bei weiterer Abkauung vertiefen sich die Synklinalen und lassen nur einen schmalen longitudinalen Mittelgrat stehen. Das Schmelzmuster der molariformen Backenzähne von Sudamerica ist einschichtig und wird aus radialem Schmelz gebildet. Es besitzt in diesem ursprünglichen Zustand Ähnlichkeit zu Gondwanatherium. Gegenüber den Gondwanatheria aus Madagaskar und Indien, die 'interrow sheets' entwickelt haben, ist der Schmelz weniger stark differenziert. Nach dem Schmelzmuster der Inzisiven, das bei Gondwanatherium und Sudamerica aus radialem und tangentialem Schmelz besteht, ist Sudamerica ist trotz des geringeren Alters weniger abgeleitet. Die Entwicklung der Hypsodontie bei den Gondwanatheria während der Oberkreide kann nicht als Anpassung an eine Grasnahrung betrachtet werden, da es Gräser zu dieser Zeit nur untergeordnet gab. Das Biotop läßt am ehesten eine semiaquatische, eventuell auch grabende Lebensweise, etwa ähnlich einem Biber, für Sudamerica vermuten.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 3; 263-300
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

A new atrypid genus [ Brachiopoda ] from the Frasnian of Poland
Nowy rodzaj atrypy [ Brachiopoda ] z franu Polski

Autorzy:

Balinski, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20299.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Waiotrypa sulcicarina
atrypidy
wymieranie gatunkow
Polska
famen
Brachiopoda
ramienionogi
Anatrypa kadzielniae
Atrypida
paleontologia
fran
dewon

Opis:

A new atrypid Waiotrypa sulcicarina gen. et sp. n. from the late Frasnian of the Holy Cross Mountains is proposed. The new genus is close to Iowatrypa Copper, 1973 from which it differs mainly in having a keeled pedicle valve and sulcate brachial valve. Waiotrypa is one of the latest atrypids prior to extinction of the order at the end of the Frasnian.
Jedną z grup nabardziej dotkniętych wielkim wymieraniem na granicy fran-famen były ramienionogi z rzędu Atrypida. W późnym franie wykazują one wyraźne ubozenie zróżnicowania taksonomicznego by wymrzeć całkowicie z końcem franu. Badania szczegółowej dynamiki zmian zróżnicowania taksonomicznego atrypidów mają zatem kluczowe znaczenie dla zrozumienia procesów wymierania. Niniejsza praca jest wstępnym opracowaniem - bardziej kompleksowe zespołowe opracowanie zróżnicowania faun ramienionogów w obliczu wielkiego wymierania na granicy fran-famen znajduje się w przygotowaniu. Opisany tu nowy rodzaj i gatunek atrypida Waiotrypa sulcicarina należy do ostatnich przedstawicieli tej grupy. Gatunek ten występuje w górnofrańskich wapieniach odsłoniętych w kamieniołomie na Górze Łgawej i w przekopie drogi koło Kowali (Góry Świętokrzyskie) reprezentujących poziom Palmatolepis rhenana. Nowy atrypid wykazuje duże podobieństwo do frańskiej Iowatrypa Copper, od której jednak różni się przede wszystkim występowaniem środkowej zatoki na skorupce grzbietowej i kilowatego siodła na nóżkowej. Do Waiotrypa należy zapewne zaliczyć niektóre atrypidy opisane jako Anatrypa kandzielniae (Gürich) z franu Rosji (Nalivkin 1930, 1947, 1951) i Kazachstanu (Alekseeva 1962).

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 427-435
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Emergence and succession of Carboniferous conodont and ammonoid communities in the Polish part of the Variscan sea
Powstanie i nastepstwo karbonskich zbiorowisk konodontow i amonitow w polskiej czesci oceanu waryscyjskiego

Autorzy:

Dzik, J

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21380.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Protognathodus
konodonty
skamienialosci
Polska
karbon
Acutimitoceras prorsum
amonity
Siphonodella belkai
paleontologia
Neopolygnathus sudeticus
dewon
protegulum

Opis:

The end of the carbonate sedimentation of the Famennian Wocklumeria limestone in the Holy cross Mts and Sudetes coincides with the disappemance of a high-diversity warm-water assemblage of ammonoids and conodonts with elaborated platform elements. In replacement, a low diversity ammonoid community of Acutimitoceras prorsum and a thin-crown conodont Protognathodus fauna migrated to the afea. When carbonate sedimentation was re-established in the Tournaisian, the new high-diversity ammonoid and conodont faunas represented again almost the whole range of morphologies known from the Famennian. Migrations into the area from unknown sources dominated, with little contribution from the local phyletic evolution. This characteristic ammonoid-conodont community disappeared with the sea-level rise in the Siphonodella crenulata Zone, to emerge at the same time in the North American Midcontinent. The reverse direction of migrations marks the latest Tournaisian Scaliognathus anchoralis event. In yet another cycle of the late Viséan, the new high-diversity faunas were not able to develop as elaborate conch or platform element morphologies as before. In a review of the literature it is shown how the Variscan orogenic activity, progressing towards the Northeast, and glaciations in Gondwana influenced the distribution of late Carboniferous ammonoids in Poland. Conodont taxa Weyerognathus gen. n., Neopolygnathus sudeticus sp. n., and Siphonodella belkai sp. n. are proposed.
Koniec sedymentacji fameńskiego wapienia z Wocklumeria w Górach Świętokrzyskich i Sudetach oznaczał też zanik całego ciepłowodnego zespołu amonitów i konodontów o wysokim zróżnicowaniu taksonomicznym. Wśród ostatnich amonitów typowych dla dewonu dominowały bardzo różnorodne klimenie, zaś wśród konodontów palmatolepididy o najwyższym w ewolucyjnej historii dewońskich konodontów zróżnicowaniu aparatu. Zespoły, które pojawiły się później, były zupełnie odmiennej natury, o małym zróżnicowaniu taksonomicznym i rzucjącej się w oczy prostocie anatomicznej. Zespół amonitowy składał się praktycznie z jednego gatunku Acutimitoceras prorsum, pokrewnego najprostszym goniatytom wcześniejszej części famenu. Podobnie mało zróżnicowane i proste anatomicznie były konodonty, zdominowane przez jeden, bardzo zmienny gatunek Protognathodus, cechujący się cienką ścianą korony elementów ostatniej pary. Konodonty o takich cechach w innych przedziałach czasu geologicznego są szczególnie typowe dla środowisk zimnowodnych. Po pewnym czasie, odpowiadającym epizodowi sedymentacji ilastej (w Niemczech powstawały wówczas łupki Hangenberg), jeszcze przed końcem dewonu w arbitralnie dziś przyjętym jego znaczeniu, powróciły warunki sedymentacji wapiennej wapieni z Gattendorfia, a wraz z nimi wysoce zróżntcowane zespoły amonitów (udokumentowane w Sudetach) i konodontów. Reprezentowane wśród nich były wszystkie podstawowe typy morfologii znane z wapiennego famenu. Odpowiednikami klimenii stały się wtórnie rozwinięte amonity Eocanites, Pseudarietites i Paralytoceras, współwystępujące z prostszymi prionoceratidami. Miejsce wcześniejszych palmatolepididów i polygnathidów zajęty konodonty z grupy Siphonodella. Był to efekt imigracji z nieznanych źródłowych obszarów, z niewielkim udziałem ewolucji na miejscu. Bardzo charakterystyczny i szeroko rozprzestrzeniony zespół amonitów i konodontów wapieni z Gattendorfia został zastąpiony przez kolejne zespoły o niskim zróżnicowaniu wraz z nawrotem sedymentacji czarnych łupków zony Siphonodella crenulata, prawdopodobnie odpowiadającym podniesieniu poziomu wód w oceanach w środkowym turneju. Mniej więcej w tym samym czasie transgresja morza na kontynencie północnoamerykańskim przyniosła tam konodonty i rzadkie amonity, stanowiące chyba kontynuację rozwoju zespołów środkowoeuropejskich. Kolejny krótkotrwały nawrót wysoce zróżnicowanych zespołów do waryscyjskiego rejonu środkowej Europy przypadł na koniec turneju - z egzotyczną fauną konodontów Scaliognathus anchoralis i amonitów. Jeszcze raz zdarzyło się to w późnym wizenie, ale za każdym razem zróżnicowanie taksonomiczne i anatomiczne stawało się mniejsze. Najprawdopodobniej nie wystarczało czasu na ewolucyjne odtworzenie stosunków ekologicznych niszczonych przez kolejne zaburzenia klimatyczne. Dalsze przemiany zespołów konodontowych i amonitowych w poszczególnych obszarach polskiej części oceanu waryscyjskiego można interpretować jako skutek jego stopniowego zamykania oraz wpływu zlodowaceń Gondwany na klimat i eustatykę. Artykuł ten zawiera przegląd fauny konodontowej i amonitowej polskiego karbonu. Wśród różnorodnych aparatów konodontów, prowizorycznie zrekonstruowanych w oparciu o dostępne dane, są dwa reprezentujące nowe gatunki, Neopolygnathus sudeticus i Siphonodella belkai; zaproponowany też został nowy rodzaj Weyerognathus.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 57-170
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Comments on the Late Devonian placoderms from the Holy Cross Mountains [ Poland ]
Uwagi o poznodewonskich plakodermach z Gor Swietokrzyskich

Autorzy:

Ivanov, A
Ginter, M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21566.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Eastmanosteus
Pholidosteidae
ptyktodonty
Ptyctodontidae
Rhynchodus
Gory Swietokrzyskie
Selenosteidae
Titanichthyidae
paleontologia
plakodermy
Plourdosteidae
Holonematidae
dewon
Dinichthyidae

Opis:

Taxonomy of the Late Devonian placoderm remains from the Holy Cross Mountains, Poland, described by Gorizdro-Kulczycka (1934, 1950) and Kulczycki (1956, 1957), is revised. Several recently found specimens are also mentioned. The old collections are composed of representatives of Ptyctodontidae, Holonematidae, Plourdosteidae, Pholidosteidae, Selenosteidae, Titanichthyidae and Dinichthyidae, the latter with an undescribed species of Eastmanosteus. Newly found specimens belong to Ptyctodontidae, Plourdosteidae and Dinichthyidae. The occurrence of the Antiarcha in the Late Devonian of the Holy Cross Mountains, suggested by former authors, has not been confirmed.
Celem pracy jest rewizja taksonomiczna późnodewońskich plakodermów z Gór Świętokrzyskich, zebranych przez Jana Czarnockiego, Juliana Kulczyckiego i Zinaidę Gorizdro-Kulczycką. Zbiory te znajdują się obecnie w Muzeum Ziemi i w Muzeum Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Ponadto opisano kilka nowych okazów, znalezionych w ostatnich latach przez Jerzego Dzika (Instytut Paleobiologii PAN) i Grzegorza Rackiego (Uniwersytet Śląski). Kolekcja starsza została po części opisana przez Gorizdro-Kulczycką (1934, 1950) i Kulczyckiego (1956, 1957). Okazy badane pochodzą przede wszystkim z Wietrzni, Kadzielni i Psich Górek w Kielcach oraz z Ostrówki i innych odsłonięć w regionie gałęzickim, a także z Kowali na południe od Kielc i Płucek w pobliżu Łagowa (Fig. 1). Ustalenie wieku okazów ze starszych kolekcji (Tabela 1) jest obecnie niezmiernie utrudnione. Wyżej wymienieni autorzy korzystali, przy określaniu pozycji stratygraficznej okazów, z podziału stratygraficznego używanego przez Czarnockiego (m.in. w Gorizdro-Kulczycka 1934). Czarnocki stosował swoisty trójdzielny podział franu i nie uwzględniał w rozważaniach stratygraficznych nieizochroniczności granic wydzieleń litostratygraftcznych w dewonie świętokrzyskim, spowodowanej m. in. synsedymentacyjną tektoniką blokową (Szulczewski 1989). Datowanie okazów nowych przedstawione jest w Tabeli 2. W starszych zbiorach stwierdzono obecność przedstawicieli rodzin Ptyctodontidae, Holonematidae, Plourdosteidae, Pholidosteidae, Selenosteidae, Titanichthyidae i Dinichthyidae. Zilustrowano nie opisane przez poprzedników fragmenty szkieletu Malerosteus gorizdroe Kulczycki, 1957: puszkę nosową (Fig. 3A-C) i płytkę zanosową (postnasale) (Fig. 3D-G). Wbrew doniesieniom Gorizdro-Kulczyckiej (1950) i Kulczyckiego (1957) nie potwierdzono obecności Antiarcha w badanym materiale. Okaz zaliczony przez Kulczyckiego (1957) do Bothriolepis (Antiarcha) jest prawdopodobnie przedstawicielem Brachythoraci (Arthrodira). Wśród okazów nowych znaleziono przedstawicieli Ptyctodontidae: fragmenty płytek zębowych (Fig. 2A-C) i brzusznej środkowej (medioventrale; Fig. 2E) Rhynchodus sp. oraz fragment kolca grzbietowego o nieokreślonej przynależności gatunkowej i rodzajowej (Fig. 2D). Oprócz ptyktodontów występują tam okazy Plourdosteidae i Dinichthyidae, a wśród tych ostatnich duża płytka karkowa (nuchale), należąca do Dunkleosteus sp. (Fig. 4A) oraz fragment grzbietu czaszki wraz z płytką szczękową dolną (inferognathale) młodocianego osobnika nowego gatunku z rodzaju Eastmanosteus (Fig. 4B). Należy on prawdopodobnie do tego samego gatunku, co najbardziej kompletny polski okaz Dinichthyidae, opisany przez Kulczyckiego (1957: pl. IV: 1, 2). Gatunkowi temu poświęcone będzie odrębne studium.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 413-426
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

A microvertebrate assemblage from the Early Triassic of Poland
Zespol malych kregowcow z wczesnego triasu Polski

Autorzy:

Borsuk-Bialynicka, M
Cook, E
Evans, S E
Maryanska, T

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22711.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Lepidosauromorpha
trias
Prolacertiformes
archozaur
Procolophonia
Polska
Salientia
kregowce
prokolofony
Czatkowice k.Krakowa
paleontologia
utwory krasowe

Opis:

The Early Triassic microvertebrate assemblage from karst deposits of Czatkowice quarry, Kraków Upland, Poland, has been dated as of latest Olenekian age at youngest. The assemblage contains mainly small reptiles: three to four possible genera of procolophonids, a small predatory archosaur of proterosuchid or pre-proterosuchid grade, a prolacertiform, and one or two genera attributable to Lepidosauromorpha, one of them, very small, being a possible stem-lepidosaurian. Furthermore there are some less numerous amphibians, including the first European salientian (stem-frog) - Czatkobatrachus polonicus Evans & Borsuk-Bialynicka, 1998, as well as fishes. The bones are disarticulated but fairly well preserved. The assemblage provides a glimpse of the Early Triassic diversity of small taxa, otherwise poorly known, and has a considerable potential in highlighting the earliest phylogeny of such groups as lepidosauromorphs and salientians which are virtually unknown from other roughly contemporaneous horizons. The Czatkowice microvertebrate community appears to have lived under the mesic conditions of a freshwater oasis with the otherwise arid circumequatorial belt of Scythm Northern Pangea.
Praca obejmuje wstępne opracowanie zespołu małych kręgowców z wczesnotriasowych utworów krasowych stanowiska Czatkowice k/Krakowa, z leja krasowego Czatkowice 1, na tle porównywalnych zespołów faunistycznych z terenu Pangei. Na podstawie sytuacji geologicznej Paszkowski i Wieczorek (1982) datują utwory Czatkowic 1 na scytyk. Według tych autorów sedymentacja Czatkowic 1 mogła rozpocząć się w późnym permie, lecz musiała zakończyć się z transgresją retu, która zalała ten rejon całkowicie. Opracowany zespół kręgowcow obejmuje jeden rodzaj archozaura, przypuszczalnie poziomu ewolucyjnego proterosuchidowego, dwa rodzaje Lepidosauromorpha, jeden rodzaj Prolacertiformes, kilku przedstwicieli Procolophonia oraz wczesnego przedstawiciela Salientia, bliskiego plazom bezogonowym (Czatkobatrachus polonicus Evans & Borsuk-Bialynicka, 1998), a także niewielką domieszkę szczątków rybich. Zespół ten potwierdza wczesnotriasowy wiek utworów, sugerując późną część tej epoki. Wskazuje na to pewne podobieństwo niektórych przedstawicieli fauny Czatkowic do rodzajów znanych z triasowych utworów wschodniej Europy. Obecne tu prokolofony wykazują podobieństwo do rodzajów Burtensia i Kapes z późnego oleneku, zaś archozaur do Ctenosauriscus ze środkowego pstrego piaskowca oraz do nieco młodszego, środkowotriasowego rodzaju Sarmatosuchus. Także przedstawiciel Prolacertiformes nawiązuje do późnego oleneku przypominając wydłużeniem kręgów szyjnych rodzaj Tanystropheus z górnego pstrego piaskowca Europy zachodniej, a Czatkobatrachus przypomina Triadobatrachus z wczesnego oleneku (Shevyrev 1990) Madagaskaru, jest jednak bardziej nowoczesny niz ten ostatni. Jednak wobec ubóstwa szczątków Lepidosauromorpha i Salientia w utworach dolnego triasu odkrycie przedstawicieli tych grup w faunie czatkowickiej ma przede wszystkim znaczenie filogenetyczne, ponieważ na wczesny trias przypada najprawdopodobniej moment powstania linii ewolucyjnej płazów bezogonowych (Anura), których dotychczasowa dokumentacja kopalna sięga tylko wczesnej jury, a także gadów łuskonośnych (Lepidosauria). Opracowany zespół fauny występował w obrębie równoleżnikowego pasa klimatu suchego, który we wczesnym triasie rozdzielał strefy Pangei o bardziej zróżnicowanym klimacie, położone na północ i na południe od niego. Najbardziej typowe dla tego pasa są utwory pstrego piaskowca Europy zachodniej i formacja Moenkopi Ameryki Pn. (m.in. Shishkin & Ochev 1993). Zespół Czatkowic 1 musiał powstać w warunkach oazy, w sąsiedztwie zbiornika słodkowodnego. Unikalność zespołu polega na selektywnym zachowaniu kręgowców o bardzo małych rozmiarach, nadzwyczaj słabo poznanych skądinąd. Brak dużych temnospondyli i gadów ssakokształtnych utrudnia porównania z faunami równowiekowymi.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 2; 167-188
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Djatochtatheria - a new suborder of multituberculate mammals
Djatochtatheria - nowy podrzad multituberkulatow

Autorzy:

Kielan-Jaworowska, Z
Hurum, J H

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23058.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Djadochtatheriidae
Djadochtatherium
ssaki
czaszki
Tombaatar
Mongolia
kreda
Catopsbaatar
cechy morfologiczne
paleontologia
Kryptobaatar
multituberkulaty
morfologia zwierzat

Opis:

Mongolian Late Cretaceous multituberculates (except Buginbaatar) form a monophyletic group for which the suborder Djadochtatheria is proposed. Synapomorphies of Djadochtatheria are: large frontals pointed anteriorly and deeply inserted between the nasals. U-shaped fronto-parietal suture, no frontal-maxilla contact, and edge between palatal and lateral walls of premaxilla. Large, rectangular facial surface of the lacrimal exposed on the dorsal side of the cranial roof is present in all djadochtatherians, but may be a plesiomorphic feature. It is also possible that in djadochtatherians the postglenoid part of the braincase is relatively longer than in other multituberculates. Djadochtatherians have an arcuate p4 (secondarily subtrapezoidal in Catopsbaatar) that does not protrude dorsally over the level of the molars (shared with Eucosmodontidae), I3 placed on the palatal part of the premaxilla (shared with the eucosmodontid Stygimys and the cimolomyid Meniscoessus). The small number of cusps on the upper and lower molars and no more than nine ridges on p4 are possibly plesiomorphies for Djadochtatheria. The djadochtatherian Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. n., family incertae sedis from the Barun Goyot Formation is proposed. New specimens of the djadochtatherian genera Kryptobaatar, ?Djadochtatherium, and Kamptobaatar are described and revised diagnoses of these taxa and Sloanbaatar are given. A cladistic analysis of Mongolian Late Cretaceous multituberculates (MLCM), using Pee-Wee and NONA programs and employing 43 dental and cranial characters, 11 MLCM taxa, five selected Late Cretaceous or Paleocene multituberculate genera from other regions, and a hypothetical ancestor based on the structure of Plagiaulacoidea, is performed. The Pee-Wee program yielded two equally fit trees that confirm the monophyly of MLCM excluding Buginbaatar. Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar, and Tombaatar form a clade, for which the family Djadochtatheriidae is proposed. Chulsanbaataris the sister taxon of this clade. Bulganbaatar and Nemegtbaatar are the sister group of all other djadochtatherians. Kamptobaatar, Sloanbaatar, and Nessovbaatar form a separate clade in the Pee-Wee tree. The NONAprogram yielded thirty equally parsimonious trees and a strict consensus tree with a poor resolution.
Na podstawie porównań anatomicznych popartych analizą filogenetyczną wykazano, że późnokredowe multituberkulaty (wieloguzkowce) Mongolii, z wyjątkiem rodzaju Buginbaatar, tworzą monofiletyczną grupę, dla której zaproponowano nowy podrząd Djadochtatheria. Podrząd Djadochtatheria charakteryzuje się nastepującymi synapomorfiami: kości czołowe są proporcjonalnie duże i wcinają się głęboko w formie zaostrzonego szpica między kości nosowe; szew czołowo-ciemieniowy jest U-kształtny; kość czołowa nie kontaktuje się ze szczęką; wzłuż kontaktu między podniebienną i boczną powierzchnią kości przedszczękowej występuje ostra krawędź. U wszystkich Djadochtatheria część twarzowa koki łzowej jest duża, w przybliżeniu prostokątna, umieszczona na dachu czaszki, co być może jest cechą symplezjomorficzną. Jest również możliwe, że tylna część czaszki, położona za dołemu żuchwowym jest u Djadochtatheria dłuższa w stosunku do całej czaszki niż u innych multituberkulatów. Djadochtatheria mają łukowaty p4 (wtórnie trapezoidalny u Catopsbaatar), który nie wystaje ponad poziom powierzchni żującej trzonowców (cecha wspólna z Eucosmodontidae), oraz I3 umieszczony na podniebiennej części kości przedszczekowej (cecha wystepująca również u eukosmodontida Stygimys i u cimolomyida Moeniscoessus). Mała liczba guzków na dolnych i górnych trzonowych, oraz nie więcej niż dziewięć grzebieni na p4 są przypuszczalnie cechami symplezjomorficznymi. Z formacji Barun Gojot opisano przedstawiciela Djadochtatheria Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. nov., zaliczonego do rodziny incertae sedis. Zaproponowano nową rodzinę Djadochtatheriidae dla rodzajów Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar i Tombaatar, a w oparciu o nowe materiały przedstawiono zrewidowane diagnozy czterech rodzajów Djadochtatheria: Sloanbaatar, Kryptobaatar, Djadochtatherium i Kamptobaatar. W celu przeprowadzenia analizy filogenetycznej późnokredowych multituberkulatów Mongolii zaproponowano listę 43 cech (różniącą się, z wyjątkiem dziesięciu cech, od list używanych dotychczas przy analizach filogenetycznych multituberkulatów) oraz matrycę taksonów i cech, obejmująca 17 taksonów. Taksony uwzględnione w analizie obejmują 11 późnokredowych rodzajów z Mongolii, pięć najkompletniej poznanych późnokredowych i paleoceńskich rodzajów z Ameryki Północnej i Azji, oraz hipotetycznego przodka, skonstruowanego na podstawie cech wystepujacych u jurajskich multituberkulatów z rzędu Plagiaulacoidea. W analizie kladystycznej zastosowano dwa różne programy komputerowe: Pee-Wee (Goloboff 1993a, 1996) oraz NONA (Goloboff 1993b), oparty na tej samej zasadzie co powszechnie używany PAUP (Swofford 1993). Program Pee-Wee przedstawił dwa drzewa. Fig. 13 przedstawia krótsze z tych drzew, które potwierdza odrębność Buginbaatar i monofiletyzm Djadochtatheria. Analiza przeprowadzona za pomocą tego programu wykazuje również monofiletyzm rodziny Djadochtatheriidae ustanowionej w pracy (Fig. 13, węzeł 18). Program NONA zaproponował 30 jednakowo oszczędnych drzew. Dwa drzewa ścisłej zgodności (Fig. 14A and 14B) wykazują znacznie gorszą rozdzielczość niż drzewo zaproponowane przez program Pee-Wee, na którym oparto wnioski filogenetyczne.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 201-242
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Sprawling versus parasagittal stance in multituberculate mammals
Odwiedzione czy przystrzalkowe ustawienie konczyn multituberkulatow

Autorzy:

Gambaryan, P.P.
Kielan-Jaworowska, Z.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/945779.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

ustawienie konczyn
fauna kopalna
wymieranie gatunkow
skamienialosci
ssaki
Theria
konczyny
osady poznokredowe
Mongolia
kreda
kosci
paleontologia
szkielet
multituberkulaty

Opis:

Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągneli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u wiekszości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezyw oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy wystgpują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczene oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.
Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągnęli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u większości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezy w oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy występują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczesne oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 13-44
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Changes in benthic ostacod assemblages across the Devonian-Carboniferous boudary in the Holy Cross Mountains, Poland
Zmiany bentosowych zespolow malzoraczkowych na granicy dewon-karbon w Gorach Swietokrzyskich

Autorzy:

Olempska, E

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23077.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
konodonty
sklad gatunkowy
karbon
famen
entomozoidy
Gory Swietokrzyskie
Mauryella polonica
podokopidy
malzoraczki
Healdia shangquii
paleontologia
dewon

Opis:

The Kowala section situated in the southern part of the Holy Cross Mountains represents continuous sedimentation in almost the same facies across the Devonian-Carboniferous (D-C) transition. The D-C boundary has been identified about two meters above the top of the cephalopod nodular limestone with Wocklumeria. In the transitional deposits of the latest Famennian (Prothognathodus kockeli Zone) several faunally distinct units that correspond to relative sea level changes in the area have been identified. Ostracods are abundant in the Kowala sequence. Their assemblages contain well known index species and new ones of the Thuringian and Entomozoacean ecotypes. A total of 15 probably planktonic entomozoaceans, and 64 benthic species have been identified. Healdia shangquii sp. n. and Mauryella polonica sp. n. are proposed. A major change in the ostracod fauna takes place above the limestone with Wocklumeria within the transitional interval represented by clays and claystones with tuffites in its middle part. Thuringian and Entomozoacean ecotype ostracods disappear and are replaced by more shallow water 'exotic' assemblaged ominated by Healdia, Mauryella and Monoceratina species. In the early Tournaisian rocks Thuringian-, Entomozoacean- and Bairdin-type ostracods reappear with some of the same species as before, and with new Carboniferous index taxa.
Profil utworów późnego dewonu i wczesnego karbonu w miejscowości Kowala w południowej części Gór Świętokrzyskich zachowuje ciągłość na granicy dewon-karbon. Granica ta została określona na podstawie konodontów (Dzik 1997) i małżoraczków, około 2 m powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria. W osadach najwyższego famenu (poziom Prothognathodus kockeli) stwierdzono szereg zmian fauny, które prawdopodobnie wywołane zostały względnymi zmianami poziomu morza. Zespół małżoraczków z Kowali zawiera dobrze znane gatunki przewodnie jak również nowe formy małżoraczków bentosowych reprezentujących tzw. ekotyp turyngijski, składający się głównie z kolczastych podokopidów oraz planktonicznych małżoraczków ekotypu entomozoidowego. Stwierdzono występowanie 15 gatunków planktonicznych entomozoidów oraz 64 gatunki małżoraczków bentosowych. Opisano dwa nowe gatunki Healdia shangquii sp. n. i Mauryella polonica sp. n. Główną zmianę składu gatunkowego w zespole małżoraczkowym stwierdzono powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria, w osadach przejściowych reprezentowanych przez mułowce z tufitami w części środkowej. Małżoraczki typu turyngijskiego i entomozoidowego są zastąpione w tych osadach przez zespół bardziej płytkowodny, zdominowany przez gatunki rodzajów Healdia, Mauryella i Monoceratina. We wczesnym turneju powracają zespoły typu turyngijskiego, entomozoidowego oraz liczne gatunki rodzaju Bairdia. Fauna wczesnego turneju reprezentowana jest zarówno przez gatunki dewońskie jak i nowe forrny typowe dla wczesnego karbonu.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 291-332
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

A new oviraptorosaur [Dinosauria, Theropoda] from Mongolia: the first dinosaur with a pygostyle
Nowy owiraptorozaur [Dinosauria, Theropoda] z Mongolii: pierwszy dinozaur z pygostylem

Autorzy:

Barsbold, R
Osmolska, H
Watabe, M
Currie, P J
Tsogtbaatar, K

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23298.pdf

Data publikacji:

2000

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Oviraptorosauria
Dinosauria
ogon
terapody
Theropoda
Mongolia
owiraptorozaury
Nomingia gobiensis
kregi
dinozaury
szkielet
paleontologia
pygostyl
pustynia Gobi

Opis:

A description of Nomingia gobiensis gen. et sp. n., the first known dinosaur with a pygostyle, the structure known so far only in birds, is presented. The specimen comes from the Late Cretaceous strata at Bugin Tsav, Trans-Altai Gobi, Mongolia. N. gobiensis is assigned within the Oviraptorosauria based on the following characters: pneumatized caudal vertebrae, posteriorly concave ischium, and deep cervicodorsal hypapophyses. This specimen has been previously partially described without being formally named (Barsbold et al. 2000).
Opisano nowego dinozaura z grupy terapodów, Nomingia gobiensis gen. et sp. n., z osadów wieku późnokredowego Mongolii w Bugin Caw na Gobi Zaałtajskiej. Niekompletny szkielet pozaczaszkowy tego dinozaura został znaleziony na pustyni Gobi, w Mongolii, przez mongolsko-japońską wyprawę paleontologiczną. Najbardziej charakterystyczną cechą N. gobiensis jest zakończony pygostylem i nieco skrócony ogon, liczący tylko 24 kręgi (Sloan 1999; Barsbold et al. 2000). Pygostyl nie był dotychczas znany u żadnego dinozaura i był uważany za cechę swoistą wyłącznie dla ptaków. N. gobiensis został uznany za przedstawiciela Oviraptorosauria o nieustalonej przynależności rodzinowej, wykazuje jednak pewne podobieństwa do słabo poznanego przedstawiciela rodziny Caenagnathidae, Chirostenotes pergracilis Gilmore, 1924.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 2; 97-106
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Trilobite-like arthropod from the Lower Cambrian of the Siberian Platform
Trylobitopodobny stawonog z dolnego kambru tarczy syberyjskiej

Autorzy:

Ivantsov, A Y

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21620.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
stawonogi trylobitopodobne
rzeka Lena
Conciliterga
kambr
skamienialosci
Syberia
Phytophilaspis pergamena
paleontologia
pygidium
plytka rostralna
morfologia zwierzat

Opis:

The Lower Cambrian Fossil-Lagerstätte at Sinsk (Sinsk Formation, Lena River, Siberia) yields extraordinarily preserved fossils. A new trilobite-like arthopod from this site, Phytophilaspis pergamena gen. et sp. n., is assigned to the subclass Conciliterga Hou & Bergström, 1997, ordet and family indet. It is characterized by a large cephalon with facial sutures and relatively large eyes, strongly reduced thorax and very large pygidium. The facial sutures are not connected with the eyes; librigenae preserve marks of segmentation and may represent fused pleurae of the posterior segments of the cephalon. Unlike trilobites, the original mineralization of the carapace was very weak or absent. The new arthropod differs from all of other Conciliterga by the absence of rostral plate, posterior position of eyes and large size of the pygidium.
Dolnokambryjska formacja sinska znad rzeki Leny zawiera doskonale zachowane skamieniałości. Tamtejszy stawonóg Phytophilaspis pergamena gen. et sp. n. przypominający trylobita został zaliczony do podgromady Conciliterga Hou & Bergström, 1997, ordo et fam. indet. Nowy rodzaj charakteryzuje się dużą głową ze szwami policzkowymi i dużymi oczami, silnie zredukowanym tułowiem i bardzo dużym pygidium. Policzki ruchome zachowały ślady segmentacji, co wskazuje, że mogą one reprezentować zrośnięte pleury tylnych segmentów cefalonu. W odróznieniu niż u trylobitów, u Phytophilaspis pergamena gen. et sp. n. mineralizacja pancerza była bardzo słaba. Nowy stawonóg rózni się od pozostałych Conciliterga brakiem płytki rostralnej, położeniem oczu bardziej w tyle oraz bardzo dużym pygidium.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 4; 455-466
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Brachiopods and conodonts from the Early Carboniferous of South China
Ramienionogi i konodonty z wczesnego karbonu poludniowych Chin

Autorzy:

Balinski, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22655.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
kornulity
konodonty
skamienialosci
rugozy
karbon
Chiny
trylobity
mszywioly
ramienionogi
Formacja Muhua
malzoraczki
slimaki
szkarlupnie
paleontologia
ryby

Opis:

A sample taken from a detrital limestone lens, presumed to be allochthonous, within the dark coloured argillaceous limestone of the Early Carboniferous Muhua Formation at the Muhua section, Guizhou, South China, yielded numerous, mostly silicified fossils. Ostracodes, which are the most numerous in the sample, were studied by Olempska (1999). Brachiopods and conodonts are described and illustrated in this paper, but other associated fossils are also noted. Among brachiopods the most common are productides, orthotetidines, spiriferides, and orthides. The productoid gen. et sp. indet. 2, Lambdarina sp., and rhynchonelloid gen. et sp. indet. most probably represent new taxa, but are described in open nomenclature because of inadequate material. Conodonts are indicative of late Tournaisian age. The fossil assemblage is represented by phosphatic and silicified remnants, the latter being originally calcitic. The pattern of silicification resulted generally in preservation of skeletal morphology in great details.
W osadzie próby Mu-42 rozpuszczonej w kwasie mrówkowym, a pobranej z soczewki wapienia detrytycznegoz Formacji Muhua (wczesny karbon) odsłaniającej się w pobliżu wsi Muhua (Południowe Chiny), stwierdzono występowanie licznych, przeważnie skrzemionkowanych skamieniałości. Skamieniałości te nie były dotąd badane, choć odsłonięcie było swego czasu kandydatem na profil stratotypowy granicy dewon-karbon (Ziegler & Sandberg 1984; Zigler et al. 1988). W całej kolekcji, liczącej około 5 tysięcy okazów, najliczniej reprezentowane są małżoraczki (88,5% zespołu; patrz Olempska 1999). W niniejszym opracowaniu udokumentowano i zilustrowano pozostałe elementy zespołu skamieniałości, wśród których najliczniejsze są ramienionogi (6,24%) i szkarłupnie (3,05%). Resztę zespołu (2,21%) stanowią trylobity, konodonty, łuski i zęby ryb, kornulity, rugozy, mszywioły, ślimaki oraz zagadkowe mikroskamieniałości o nieznanym pochodzeniu. Wśród ramienionogów i konodontów występują tu z pewnością nowe gatunki t rodzaje, które jednak ze względu na niedostateczną liczbę okazów są opisane w otwartej nomenklaturze. Wiek zespołu można określić na podstawie małżoraczków i konodontów na późny turnej. Cechą charakterystyczną zespołu z Muhua jest jego stan zachowania polegający na dezintegracji złożonych szkieletów i ich fragmentacji. Jednak okazy małe, poniżej 2 mm długości, są na ogół kompletne i zaskakują bardzo dobrze zachowanymi szczegółami urzeźbienia powierzchni. Analiza zespołu z próby Mu-42 wskazuje, że żył on w płytkim przybrzeżnym morzu o normalnym zasoleniu. Jednak, na skutek osunięcia się osadu wzdłuż stoku, szczątki organiczne zostały przetransportowane i ostatecznie osadzone w niezbyt oddalonej strefie głębszego morza.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 4; 437-451
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Oligophyly and evolutionary parallelism: A case study of Silurian graptolites
Oligofilia i paralelizm ewolucyjny: przyklad graptolitow sylurskich

Autorzy:

Urbanek, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21919.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
sylur
wymieranie gatunkow
grupy monofiletyczne
graptolity sylurskie
taksony
domeny genealogiczne
ewolucja zwierzat
fauna monograptidowa
paleontologia
oligofilia
paralelizm ewolucyjny
potencjal ewolucyjny

Opis:

Oligophyly may be defined as a restrictive factor in evolution leading to minimization of the number of phyletic lines owing to an occasional reduction by means of mass extinction as well as to their recovery from scanty survivors. The monophyletic origin of the vast majority of taxa finds its explanation in this succession of events, namely in the diversity reduction (DR) - rediversification (RD) sequence. In turn, the recovery from a few or a single ancestral species (near-monophyly or monophyly) causes a number of consequences for the evolution of emerging new taxa. They produce a particular class of systematic groups called genealogical domains. Such groups display an exceptionally close affinity and a similar evolutionary potential exhibited i-.e. an abundant parallelism. In other words, the paucity of ancestry (oligophyly) explains why both the monophyletic origin and evolutionary parallelism are such common features of the phylogeny in most fossil groups. Parallelism is caused by the similarity of apomorphic tendencies (known as 'underlying synapomorphy' in phylogenetic systematics), which are among the most characteristic features of evolution within a genealogical domain. It is now evidenced that the vast majority of Late Silurian monograptid faunas are descendants of only two species - survivors from the severe lundgreni Event. Numerous cases of heterochronic parallelism and evolutionary repetitions observed within the repertoire of the Late -Silurian monograptid faunas may be explained as a far reaching effect of oligophyly. Each ancestral species established its own genealogical domain displaying certain apomorphic tendencies. The same is true for the monophyletic origin and early radiation of Llandovery monograptids. Whilst graptolites provide numerous graphic examples substantiating the oligophyly concept, it is clear that the phenomena discussed are of a much more general nafure.
Jednym ze skutków wymierania masowego było zmniejszanie się liczby przeżywających linii ewolucyjnych, z reguły reprezentowanych także przez nieliczne gatunki. Odradzanie się faun następowało więc od nielicznych przedstawicieli danej linii ewolucyjnej i w konsekwencji tworzące się nowe grupy taksonomiczne miały monofiletyczne lub prawie monofiletyczne pochodzenie. Ten czynnik systematycznię ograniczający ilość równolegle rozwijających się linii filogenetycznych otrzymał nazwę "oligofilii'' (od gr. oligos - skąpy, nieliczny i phylon - ród, plemię, Urbanek 1997). W wyniku działania oligofilii odtadzające się taksony stanowią szczególnie blisko spokrewnione grupy monofiletyczną określane we współczesnej systematyce filogenetycznej jako domeny genealogiczne. Znamiennym rysem ewolucji takich grup jest powszechny paralelizm ewolucyjny, świadczący o istnieniu określonych tendencji apomorficznych. Znajduje to wyraz w mozaikowym pojawianiu się danej cechy apomorficznej w różnych kladach należących do tej samej domeny genealogicznej (zjawisko "ukrytej synapomorfii'', ang. "underlying synapomorphy'' Saether 1979, 1983). Historia odradzania się faun monograptidowych późnego syluru po zdarzeniu lundgreni, daje się dobrze zinterpretować w świetle koncepcji oligofilii i domen genealogicznych. Chociaż graptolity dostarczają szczególnie interesujących faktów na poparcie koncepcji oligofilii, nie ulega wątpliwosci, że zasada ta ma ogólne znaczenie. Wskutek działania oligofilii odradzające się fauny złożone są z grup monofiletycznych, z których każda składa sie z blisko spokrewnionych gatunków obdarzonych podobnym potencjałem ewolucyjnym. Warunkuje to częsty paralelizm ewolucyjny, stanowiący charakterystyczny rys zapisu paleontologicznego, odnoszącego się do historii różnych grup. Jednakże dalsze działanie oligofilii zapobiega polifiletycznemu powstawaniu potomnych taksonów, bowiem większość równoległych linii ulega eliminacji w wyniku wymierania masowego, Zasada oligofilii pozwala zrozumieć paradoksalny związek między monofiletycznym pochodzeniem większości taksonów szczebla ponadgatunkowego, ich w znacznym stopniu równoległą ewolucją oraz również monofiletycznym pochodzeniem powstających z nich grup potomnych.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 549-572
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Early Cretaceous amphilestid [triconodont] mammals from Mongolia
Wczesnokredowe trykonodonty z rodziny Amphilestidae z Mongolii

Autorzy:

Kielan-Jaworowska, Z
Dashzeveg, D

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20872.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
zeby trzonowe
ssaki
trykonodonty
Gobiconodon borissiaki
szczeki
Kuehneotheriidae
staw zuchwowy
Mongolia
kreda
zuchwa
paleontologia
Hobur
Amphilestidae
Gobiconodon ostromi

Opis:

A small collection of ?Aptianor ?Albian amphilestid ('triconodont') mammals consisting of incomplete dentaries and maxillae with teeth, from the Khoboor locality Guchin Us county in Mongolia, is described. Guchinodon Trofimov, 1978 is regarded a junior subjective synonym of Gobiconodon Trofimov, 1978. Heavier wear of the molariforms M3 and M4 than of the more anterior one-M2 in Gobiconodon borissiaki gives indirect evidence for molariform replacement in this taxon. The interlocking mechanism between lower molariforms in Gobiconodon is of the pattern seen in Kuehneotherium and Tinodon. The interlocking mechanism and the type of occlusion ally Amphilestidae with Kuehneotheriidae, from which they differ in having lower molariforms with main cusps aligned and the dentary-squamosal jaw joint (double jaw joint in Kuehneotheriidae). The main cusps in upper molariforms M3-M5 of Gobiconodon, however, show incipient triangular arrangement. The paper gives some support to Mills' idea on the therian affinities of the Amphilestidae, although it cannot be excluded that the characters that unite the two groups developed in parallel. Because of scanty material and ambiguity, we assign the Amphilestidae to order incertae sedis.
Wpracy opisano niewielką kolekcję niekompletnych żuchw i szczęk z zębami ssaków z rodziny Amphilestidae (zaliczanej do parafiletycznej grupy "trykonodontów"). Kolekcja ta pochodzi ze stanowiska Hobur w regionie Guczin Us w południowej Mongolii. Wiek osadów z Hoburu został określony jako apt lub alb. Z osadów tych Trofimov (1978) opisał dwa rodzaje: Gobiconodon (z gatunkiem typowym G. borissiaki) i Guchinodon (z gatunkiem typowym G. hoburensis). Porównanie nowych okazów obu tych gatunków wykazało, że różnice między nimi dotyczą wymiarów oraz proporcji między wielkością guzków na zębach i mają charakter różnic gatunkowych, a nie rodzajowych. Na tej podstawie zaproponowano uznanie nazwy Guchinodon Trofimov, 1978 za młodszy synonim rodzaju Gobiconodon Trofimov, 1978. Wykazano, że u Gobiconodon borissiaki górne trzonowce M3 i M4 wykazują większe starcie niż trzonowiec M2, co uznano za pośredni dowód przemawiający za wymianą zębów trzonowych u tego gatunku. Wymiana trzonowców była wcześniej stwierdzona u amerykańskiego gatunku Gobiconodon ostromi. Zbadano też nie opisywany wcześniej mechanizm blokujący (interlocking mechanism) występujący miedzy dolnymi trzonowcami obu badanych gatunków i stwierdzono, że mechanizm ten jest tego samego typu co u symetrodontów Kuehneotherium i Tinodon, a odmienny od typu występującego u "trykonodontów'' z rodziny Triconodontidae. Również i typ okluzji występujący u badanych "trykonodontów'' jest zbliżony do typu charakterystycznego dla symetrodontów, co zgadza się z wcześniejszą sugestią Millsa (1971) dotyczącą okluzji u innych amfilestydów. Tak więc mechanizm blokujący i typ okluzji sugerują pokrewieństwo Amphilestidae z Kuehneotheriidae. Amphilestidae różnią się jednak od Kuehneotheriidae obecnością pojedynczego stawu żuchwowego (u Kuehneotheriidae staw żuchwowy jest złożony, przejściowy między stawem typu gadziego i ssaczego) oraz układem guzków na zębach. U Amphilestidae guzki na dolnych trzonowcach ułożone są w prostej linii, gdy u Kuehnoetheriidae tworzą one zaczątkowy trojkąt. Jednakże na tylnych górnych trzonowcach u obu badanych gatunków gobikonodonta występuje zaczątkowe trójkątne ułożenie guzków. Praca dostarcza pewnego poparcia dla poglądu Millsa (1971) o pokrewieństwach amfilestydów ze ssakami właściwymi (Theria sensu lato), do których należą między innymi wymarłe Kuehneotheriidae, oraz współczesne torbacze i łożyskowce. Nie jest jednak wykluczone, że cechy zbliżające Amphilestidae i Kuehneotheriidae mogły powstać w obu grupach niezależnie. W związku z niekompletnym poznaniem Amphilestidae, rodzinę tę zaliczono do rzędu incertae sedis.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 3; 413-438
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Siphuncular structure in Ordovician endocerid cephalopods
Budowa syfona ordowickich endoceratydow

Autorzy:

Mutvei, H

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22465.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Anthoceras vaginatum
Nautilus
muszle
Dideroceras wahlenbergi
zroznicowanie wewnatrzgatunkowe
Spirula
ordowik
Suecoceras barrandei
paleontologia
endoceratydy
mieczaki
fosfatyzacja
morfologia zwierzat

Opis:

Exceptionally well-preserved shells of the endocerids Dideroceras wahlenbergi (Foord, 1887), Anthoceras vaginatum (Schlotheim, 1820), and Suecoceras barrandei (Dewitz, 1880) from phosphatized Early and Middle Ordovician limestones of Northern Estonia were studied by means of SEM. The septal neck in these endocerids is composed of three, structurally different, aragonite layers: outer spherulitic-prismatic, nacreous, and inner prismatic. The connecting ring is a continuation of the spherulitic-prismatic layer of the septal neck. Its inner surface was probably covered by a thin glycoprotein (conchiolin) sheet. Structural differentiations in the spherulitic-prismatic layer of the connecting ring, such as a layering and 'eyelet', reported by previous writers, were not observed. These differentiations probably result from diagenesis. The siphuncular structure in endocerids agrees in detail with that in Recent Spirula and Nautilus. The conical endosiphuncular deposits (endocones) of endocerids show extensive intraspecific variation. Morphological and structural differences in these deposits should therefore be used with caution in generic and specific diagnoses.
Fosfatyzacja jest wyjątkowo korzystnym stanem zachowania w przypadku aragonitowo- organicznych muszli mięczaków, umożliwiającym zachowanie wielu pierwotnych elementów. Ordowickie endoceratydy Dideroceras wahlenbergi (Foord, 1887), Anthoceras vaginatum (Schlotheim, 1820) i Suecoceras barrandei (Dewitz, 1880) ze sfosfatyzowanych wapieni północnej Estonii posłużyły do szczegółowych badań w SEM struktur syfonalnych i porównania ich ze współczesnymi głowonogami z rodzajów Nautilus i Spirula. Lejek syfonalny u tych endoceratydów jest zbudowany z trzech różnych warstw aragonitowych: zewnętrznej warstwy sferolityczno-pryzmatycznej, środkowej perłowej i wewnętrznej pryzmatycznej. Rurka syfonalna łącząca poszczególne lejki jest przedłużeniem sferolityczno-pryzmatycznej warstwy lejka. Jej wewnętrzna powierzchnia była prawdopodobnie pokryta cienką, glikoproteinową (konchiolinową) w yściółką. Nie zaobserwowano cech, opisywanych wcześniej: warstwowania ani zgęstnień ("eyelets'') w obrębie sferolityczno-pryzmatycznej warstwy rurki syfonalnej. Struktury te należy prawdopodobnie uznać za artefakty powstałe w wyniku diagenezy. Ogólny plan budowy syfona endoceratydów jest podobny do planu budowy spiruli i łodzika. Stożkowate złogi endosyfonalne (endokony) wykazują u endoceratydów znaczne wewnątrzgatunkowe zróżnicowanie, dlatego też ich wartość diagnostyczna na poziomie rodzajowym i gatunkowym jest ograniczona.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 375-390
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Late Viruan [Caradoc] polychaete jaws from North Estonia and the St.Petersburg region
Karadockie aparaty szczekowe wieloszczetow z polnocnej Estonii i regionu Petersburga

Autorzy:

Hints, O

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21131.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Estonioprion
nowe gatunki
aparat szczekowy
Incisiprion
wiruan
szczeki
Estonia polnocna
szelf wapienny
karadok
wieloszczety
Eunicidae
ordowik
Petersburg
paleontologia

Opis:

An abundant, diverse and well-preserved fauna of jaw-bearing polychaetes (Annelida, Polychaeta, Eunicida) was recovered from the late Viruan (Caradoc) of eight borehole sections in North Estonia and the St. Petersburg region. Altogether 46 species are encountered. Two new genera, Incisipnon with type species I. incisus (Kielan-Jaworowska, 1966) and Estonioprion with type species E. maennili sp. n., and five new species (Incisiprion edentulus, Polychaetura kielanae, Ramphoprion bialatus, Ramphoprion peterburgensis, Estonioprion maennili) are introduced. In addition 17 new species are described under open nomenclature. The taxonomy is based on jaw apparatuses, fused or reconstructed ones. Many species found in Estonia have been previously described from the erratic boulders of Poland. The studied polychaete fauna was confined to the North Estonian Confacies, a shallow-water carbonate shelf, which constituted favourable habitats for Ordovician polychaete worms. The stratigraphical ranges of many prevalent polychaete species exceed the interval studied. However, a few species seem to be restricted to particular horizons and may be useful for stratigraphy. Polychaete assemblages of certain time intervals, characterized by very steady species composition and relative frequencies of different taxa, were spatially widespread within the North Estonian Confacies. Based on the changes in the assemblages, some stratigraphical levels, like the boundary beds of the Idavere and Jõhvi stages, can be traced within the study area. The jawed polychaete faunas of Baltica and Laurentia probably had several species in common during the Caradoc.
Z osadów późnego wiruanu (karadok) z ośmiu wierceń na obszarze półocnej Estonii i z regionu Petersburga wydobyto liczne dobrze zachowane aparaty szczękowe wieloszczetów z rodziny Eunicidae. Ogółem oznaczono 46 gatunków wieloszczetów. Wyróżniono dwa nowe rodzaje: Incisiprion, z gatunkiem typowym I. incisus (Kielan-Jaworowska, 1966) i Estonioprion, z gatunkiem typowym E. maennili sp. n. Opisano tez pięć nowych gatunków: Incisiprion edentulus, Polychaetura kielanae, Ramphoprion bialatus, Ramphoprion peterburgensis i Estonioprion maennili. Ponadto w nomenklaturze otwartej opisano 17 nowych gatunków. Systematykę oparto na aparatach złożonych z kilku szczęk, lub zrekonstruowanych na podstawie izolowanych szczęk. Liczne gatunki znalezione w Estonii były poprzednio opisane z ordowickich głazów narzutowych Polski. Badana fauna wieloszczetów występuje w Estonii na obszarze wapiennego szelfu, na którym w ordowiku panowaly korzystne warunki dla rozwoju tej grupy. Zasięgi stratygraficzne wielu badanych gatunków przekraczają interwał, z którego pochodzi badana fauna. Jednakże niektóre gatunki wydają się być ograniczone do określonych poziomów i mogą być użyteczne dla stratygrafii. Na podstawie zmian w zespołach wieloszczetów w poszczególnych poziomach karadoku, w pracy tej wyróżniono pewne poziomy stratygraficzne oparte na wieloszczetach, jak, np. warstwy przejściowe między piętrami Idavere i Jõhvi. Wiele gatunków wieloszczetów w karadoku było zapewne wspólnych dla regionu Bałtyckiego i Kanady.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 3; 471-516
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

New multituberculate-like teeth from the Middle Jurassic of England
Nowe zeby ssakow ze srodkowej jury Anglii

Autorzy:

Kermack, K A
Kermack, D M
Lees, P M
Mills, J R E

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22603.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Eleutherodon oxfordensis
zeby
Allotheria
ssaki
jura
baton
Eleutherodontida
Haramiyidae
osady Forest Marble
paleontologia
Anglia
haramiyidy
wieloguzkowce
Eleutherodontidae
Kirtlington

Opis:

New fossil mammal teeth are described from the Middle Jurassic (Bathonian) Forest Marble of Kirtlington, Oxfordshire, England. They are referred to a new genus and species, Eleutherodon oxfordensis, family Eleutherodontidae nov., suborder Eleutherodontida nov., order incertae sedis, assigned to Allotheria Marsh, 1880. These teeth are unique, but share with multituberculates and haramiyids the longitudinal arrangement of their cusps and with the former at least the propalinal action of the jaws in chewing, and palinal movement of the dentary during the power stroke. They differ in that respect from the Greenlandic Late Triassic Haramiyavia clemmenseni in which an orthal movement is predominant.
W pracy opisano kolekcję pojedynczych zębów ssaków ze środkowej jury (batonu) Anglii. Kolekcja pochodzi z osadów znanych jako Forest Marble, występujących w Kirtlington, w Oxfordshire. Wszystkie zęby zaliczono do nowego gatunku i rodzaju Eleutherodon oxfordensis, dla którego utworzono nową rodzinę Eleutherodontidae i nowy podrząd Eleutherodontida. Podrząd ten, zaliczony do rzędu incertae sedis umieszczono w podgromadzie Allotheria, do której zalicza się też wieloguzkowce (Multituberculata). Nowe zęby mają unikalną budowę, ale łączy je z wieloguzkowcami i haramiyidami ułożenie guzków w podłużne rzędy, a z wieloguzkowcami ponadto ruch żuchwy ku tyłowi podczas żucia (palinalny). Pod tym względem różnią się one od triasowej Haramiyavia clemmenseni (zaliczonej do haramiyidów) z Grenlandii, u której zrekonstruowano pionowe ruchy żuchwy podczas żucia.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 581-606
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Sedimentology of the Early Jurassic terrestrial Steierdorf Formation in Anina, Colonia Cehă Quarry, South Carpathians, Romania

Autorzy:

Kędzior, A.
Popa, M. E.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/138766.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

sedimentology
Hettangian – Sinemurian
alluvial and fluvial systems
fossil flora and fauna
Steierdorf Formation
South Carpathians
Romania
sedymentologia
synemur
hettang
systemy rzeczne i zalewowe
fauna kopalna
flora kopalna
Formacja Steierdorf
Karpaty
Rumunia

Opis:

Authorship issues are clarified, new photographic documentation is provided and emended systematic descriptions are presented for the oldest Cambrian trilobite taxa from the Holy Cross Mountains (Poland). Biostratigraphic analysis of the fauna allows correlation with the traditional Holmia kjerulfi-group Zone of Scandinavia, the Callavia Zone of Britain and Newfoundland, the lower and middle part of the Sectigena Zone of Morocco and the Marianian Stage of Spain. The trilobites display a strong biogeographic signal linked with West Gondwana and Avalonia and a suggestion is made that the TESZ margin of Baltica with the Malopolska Massif was liable to currents from those areas that distributed planktonic trilobite larvae.

Źródło:

Acta Geologica Polonica; 2013, 63, 2; 175-199
0001-5709

Pojawia się w:

Acta Geologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Middle Triassic ammonoids from Silesia, Poland
Amonitowate srodkowego triasu Slaska

Autorzy:

Kaim, A
Niedzwiedzki, R

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21372.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
anizyk
Paraceratites binodosus
trias
morza epikontynentalne
balatonity
bulogity
Polska
amonity
Noetlingites
paraceratyty
Slask
Discoptychites
Beneckeia
paleontologia
Basen Germanski
Acrochordiceras

Opis:

A description of new ammonoid specimens (Acrochordiceras aff. damesi, cf. Acrochordiceras sp. indet., Discoptychites cf. dux, ?Paraceratites sp., cf. Balatonites sp. indet., Beneckeia buchi) from the Lower Muschelkalk (Anisian, Middle Triassic) of Silesia (southern Poland) is presented. The detailed stratigraphic position of the new finds is given. The description is supplemented with a list of all species of ammonoids found hitherto in Silesia, which was a southern part of the Germanic Basin during the Anisian. Beneckeia and Noetlingites were typical of epicontinental seas and usually appeared in the early part of transgressions. Other ammonoids entered from the Tethys into the epicontinental sea of the Germanic Basin during the maxima of transgressions. Some of them (balatonitids, paraceratitids, bulogitids, Discoptychites and probably Acrochordiceras) were successful colonizers which established their own populations in the Germanic Basin and evolved towards morphologies typical of epicontinental seas. Other (Beyrichites sp., Paraceratites binodosus, and 'Trachyceras' sp.) are regarded as unsuccessful immigrants or empty shells drifted post-mortem from the Tethys.
W pracy opisano nowe okazy amonitów (Acrochordiceras aff. damesi, cf. Acrochordiceras sp. indet., Discoptychites cf. dux, ?Paraceratites sp., cf. Balatonites sp. indet., Beneckeia buchi) z dolnego wapienia muszlowego (antzyk, środkowy trias) Śląska. W stosunku do poprzednich znalezisk, nowe wyróżniają się dokładnym umiejscowieniem w profilu. Dokonano również przeglądu wszystkich dotychczas znalezionych amonitów z dolnego wapienia muszlowego na Śląsku. W anizyku rejon Śląska znajdował się w południowej części Basenu Germańskiego. Podczas transgresji Basen Germański łączył się poprzez Bramę Śląsko-Morawską z Tetydą. Beneckeia i Noetlingites są rodzajami typowymi dla mórz epikontynentalnych i pojawiają się zwykle we wczesnym etapie takich transgresji. Inne amonitowate pojawiają się w maksimach transgresji. Niektóre z nich (balatonity, paraceratyty, bulogity, Discoptychites i prawdopodobnie również Acrochordiceras) ustanowiły własne populacje w Basenie Germańskim, ewoluując w kierunku morfologii typowych dla mórz epikontynentalnych. Inne (Paraceratites binodosus i 'Trachyceras' sp.) albo nie zdołały zadomowić się w wodach morza epikontynentalnego, albo ich muszle zostały pośmiertnie przyniesione z oceanu przez prądy.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 1; 93-115
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Maastrichtian Ceratisepia and Mesozoic cuttlebone homeomorphs
Mastrychcka Ceratisepia oraz mezozoiczne homeomorfy

Autorzy:

Hewitt, R A
Jagt, J W M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21399.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
mezozoik
Spirulida
Loligosepia
Ceratisepia vanknippenbergi
Actinosepia
Trachyteuthis
Octobrachia
muszle
Sepiida
homeomorfy
taksony
paleontologia
mikrostruktura
szkielet
muszle embrionalne
Pearceiteuthis
matwy

Opis:

The phylogenetics of potential Mesozoic ancestors of cuttlefish of a restricted order Sepiida von Zittel, 1895 (superorder Decabrachia Boettger, 1952) is reviewed. Microstructural studies of Mesozoic homeomorphs of cuttlebones (Pearceiteuthis gen. n., Loligosepia, Trachyteuthis, Actinosepia) are consistent with their assignement to the superorder Octobrachia Fioroni, 1981. The discovery of an embryonic Ceratisepia shell in the upper Maastrichtian of the Netherlands, indicates that true Sepiida did have a pre-Cenozoic origin. Cretaceous decabrachs of the order Spirulida Stolley, 1919 do not show evidence of the dorso-anterior shell growth vectors seen in Cenozoic spirulids, sepiids and octobrachs. Separate origins of the Sepiida and Spirulida within Cretaceous diplobelinid belemnites is still the most attractive hypothesis. Ceratisepia vanknippenbergi sp. n. from the upper Maastrichtian of the Netherlands and Pearceiteuthis buyi gen. et sp. n. from the Callovian of England are described.
Dokonano przeglądu potencjalnych mezozoicznych przodków mątw (rzqd Sepiida von Zittel, 1859 sensu stricto; nadrząd Decabrachia Boettger, 1952). Wyniki badań mikrostruktur szkieletów mezozoicznych homeomorfów mątw (Pearceiteuthis gen. n., Loligosepia, Trachyteuthis, Actinosepia) potwierdzają ich przynalezność do nadrzędu Octobrachia Fioroni, 1981. Znalezisko embrionalnej muszli Ceratisepia w osadach górnego mastrychtu Holandii wskazuje, że Sepiida powstały przez kenozoikiem. Kredowe dziesięciornice z rzędu Spirulida Stolley, 1919 nie wykazują grzbietowo-przednich wektorów wzrostu muszli, które można obserwować u kenozoicznych spirul, mątw oraz ośmiornic. Hipoteza głosząca, ze Sepiida oraz Spirulida wyodrębniły się niezależnie z kredowych diplobelinidowych belemnitów jest wciąż najbardziej atrakcyjnym wyjaśnieniem pochodzenia obu tych grup. Opisano dwa nowe taksony: Ceratisepia vanknippenbergi sp. n. z górnego mastrychtu Holandii oraz Pearceiteuthis buyi gen. et sp. n. z keloweju Anglii.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 3; 305-326
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Hartmaniellidae - living fossils among polychaetes

Autorzy:

Szaniawski, H
Imajima, M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22164.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
mezozoik
trias
skamienialosci
jura
aparat szczekowy
szczeki
skolekodonty
Palurites
kielanoprionidy
hartmaniellidy
wieloszczety
cechy morfologiczne
paleontologia
Palurites raridentatus
Palurites jurassicus

Opis:

The jaw apparatus of the Recent eunicoid polychaete Hartmaniella erecta is closely similar to those of the Mesozoic species of Palurites. It is concluded that the family Hartmaniellidae originated in the late Palaeozoic from an ancestor close to the Paulinitidae and is qlosely related to Kielanoprionidae. The lineage shows an extremaly slow rate of evolution. Hartmaniellids have been abundant during the whole Mesozoic while its Recent representation is only a relic. Palurites jurassicus sp. n. is proposed.
W oparciu o badania porównawcze wykazano, że stosunkowo niedawno poznana rodzina wieloszczetów współczesnych Hartmaniellidae (Imajima 1977) posiada aparat szczękowy o bardzo podobnej budowie do wcześniej już znanego gatunku triasowego Paluriles raridentahus (Kozur 1967) oraz do opisanego w niniejszej pracy gatunku jurajskiego Palurites jurassicus sp. n. Podobieństwo to dotyczy zarówno budowy całych aparatów jak i poszczególnych ich elementów (Figs 1-4, 58) i wskazuje na bliskie pokrewieństwo. Do rodzaju Palurites należy ponadto kilka innych gatuków mezozoicznych, znabych dotychczas wyłącznie na podstawie izolowanych szczęk. Porównania z wcześniej opisanymi skolekodontami (Figs 5A, C-D, 6) pozwalają na stwierdzenie, że hartmaniellidy wyodrębniły się już w górnym paleozoiku, pochodzą od przodków bliskich paulinitidom i są najbliżej spokrewnione z kielanoprionidami. Wśród form współczesnych najbardziej do nich zbliżona jest rodzina Lumbrinereidae (Fig. 7). Hartmaniellidy były bardzo liczne w mezozoiku, a współcześnie żyją zaledwie dwa ich gatunki o bardzo ograniczonym zasięgu występowania. Uważać je więc można za formy reliktowe.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 2; 111-125
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Upper Bathonian and lower Callovian ammonites from Chacay Melehue [Argentina]
Amonity gornego batonu i dolnego keloweju z Chacay Melehue [Argentyna]

Autorzy:

Parent, H

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23038.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Eurycephalites gottschei
Iniskinites gulisanoi
Eurycephalites rotundus
kelowej
amonity
baton
Iniskinites crassus
Iniskinites evolutus
Lilloettia steinmanni
paleontologia
Argentyna
Eurycephalites extremus

Opis:

The upper Bathonian-lower Callovian ammonite fauna of Chacay Melehué was sampled through new exposures under close stratigraphic control. Two new faunal horizons are described: the Iniskinites gulisanoi horizon and the Iniskinites crassus horizon, lying in the lower and middle parts, respectively, of the Steinmanni Zone. The ammonite fauna contains some species not previously described: Choffatia aff. neumayri (Siemiradzki, 1899) [M&m], Iniskinites evolutus sp. n. [M], Iniskinites sp. A [M], Eurycephalites aff. gottschei (Tornquist, 1898) [M], Xenocephulites aff. neuquensis (Stehn, 1923) [m], and Xenocephalites sp. A [m]. Oxycerites tenuistriatus (de Grossouvre, 1888) is new for the Andean region. Several species are represented by large samples that allow descriptions and analyses to be made of the entire ontogeny and the characterization of the principal morphs within each species. It is then possible to propose sexual dimorphic correspondence between some nominal morphospecies. The successive species Lilloettia steinmanni (Spath, 1928), Eurycephalites gottschei (Tornquist, 1898), E. rotundus (Tornquist, 1898), and E. extremus (Tornquist, 1898) form a phyletic morphocline here interpreted as a mosaic heterochronocline.
W pracy opisano amonity górnego batonu i dolnego keloweju zebrane warstwa po warstwie z nowych odsłonięć w rejonie Chacay Melehué w Argentynie. Wyróżniono dwa nowe horyzonty: Iniskinites gulisanoi oraz Iniskinites crassus, pierwszy z dolnej, a drugi ze środkowej części poziomu Steinmanni. Zebrana fauna amonitowa zawiera nie opisane dotąd gatunki: Choflatia aff. neumayri (Siemiradzki, 1899) [M&m], Iniskinites evolutus sp. n. [M], Iniskinites sp. A [M], Eurycephalites aff. gottschei (Tornquist, 1898) [M], Xenocephalites aff. neuquensis (Stehn, 1923) [m] i Xenocephalites sp. A [m]. Gatunek Oxycerites tenuistriatus (de Grossouvre, 1888) jest nowy dla regionu andyjskiego. Wiele gatunków jest reprezentowanych przez duże próbki okazów o różnym stopniu rozwoju ontogenetycznego, co zezwala na dokładne prześledzenie ontogenezy, podanie charakterystyki głównych morfotypów w obrębie każdego gatunku oraz zaproponowanie relacji dymorficznych między niektórymi nominalnymi morfogatunkami. Nastepujące po sobie gatunki Lilloettia steinmanni (Spath, 1928), Eurycephalites gottschei (Tornquist, 1898), E. rotundus (Tornquist, 1898) i E. extremus (Tornquist, 1898) tworzą filetyczną morfoklinę, zinterpretowaną przez autora jako mozaikowa heterochronoklina.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1; 69-130
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Evolution of 'small shelly fossils' assemblages of the Early Paleozoic

Autorzy:

Dzik, J

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22998.pdf

Data publikacji:

1994

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
sylur
kambr
taksonomia
Alpy Karnijskie
paleozoik
hyolity
Chiny
Jakucja
Gory Swietokrzyskie
skamienialosci skorupkowe
ordowik
slimaki
skaly wapienne
paleontologia
mieczaki
malze

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 3; 247-313
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Cuticular ultrastructure of fossil and living homolodromiid crabs [Decapoda: Brachyura]
Mikrostruktura pancerzy kopalnych i wspolczesnych krabow z rodziny Homolodromiidae

Autorzy:

Feldmann, R M
Gazdzicki, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22555.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

egzokutykula
fauna kopalna
Homolodromiidae
pancerze
Wyspy Krola Jerzego
Decapoda
Antarktyka
Antarctidromia inflata
miocen
Brachyura
kraby
Karaiby
paleontologia
mikrostruktura
Homolodromia paradoxa
epikutykula
endokutykula

Opis:

Comparison of cuticular ultrastructure in Antarctidromia inflata Förster, 1985 from the Miocene Cape Melville Formation on King George Island, Antarctica, with that of the confamilial, extant Homolodromia paradoxa A. Milne Edwards, 1880 suggests that the more rigid carapace of the fossil form results from a relatively thicker, more strongly calcified exocuticle. Epicuticle, exocuticle, and endocuticle are all recognizable on the fossils; however, adherence of the epicuticle to the counterpart may result in misinterpretation of the fine sculpture on the carapace. Absence of dissolution features in the endocuticle confirm conclusions, based upon completeness of remains, that the specimens of Antarctidromia inflata represent corpses, not molts.
Badania mikrostruktury pancerzy krabów z rodziny Homolodromiidae Alcock, 1899 oparto na pochodzącym z utworów wczesnego miocenu Wyspy Króla Jerzego (Antarktyka) gatunku Antarctidromia inflata Forster, 1985 oraz żyjącej współcześnie w rejonie Karaibów Homolodromia paradoxa A. Milne Edwards, 1880. U okazów kopalnych rozpoznano, na podstawie porównania z okazami współczesnymi, epikutykulę, egzokutykulę i endokutykulę oraz przedstawiono ich charakterystykę w oparciu o badania w mikroskopie skaningowym. Kompletne zachowanie okazów, a także obecność endokutykuli u Antarctidromia inflata wskazuje, że reprezentują one zespół pogrzebanych osobników, a nie wylinki.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1; 1-19
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

The braincase of two Late Cretaceous Asian multituberculates studied by serial sections
Puszka mozgowa dwoch poznokredowych wieloguzkowcow [Multituberculata] badana za pomoca przekrojow seryjnych

Autorzy:

Hurum, J H

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22980.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
kosc skalista
czaszki
kosc klinowa
Multituberculata
rekonstrukcja
kreda
Nemegtbaatar gobiensis
puszka mozgowa
Djadochtatheria
paleontologia
Chulsanbaatar vulgaris
wieloguzkowce
kosc podstawnoklinowa
anatomia zwierzat

Opis:

The braincase structure of two Late Cretaceous Mongolian djadochtatherian multituberculates Nemegtbaatar gobiensis and Chulsanbaatar vulgaris from the ?late Campanian of Mongolia is presented based on the two serially sectioned skulls and additional specimens. Reconstructions of the floor of the braincase in both taxa are given. The complete intracranial sphenoid region is reconstructed for the first time in multituberculates. Cavum epiptericum is a separate space with the taenia clino-orbitalis (ossified pila antotica) as the medial wall, anterior lamina of the petrosal and possibly the alisphenoid as the lateral wall, and the basisphenoid, petrosal and possibly alisphenoid ventrally. The fovea hypochiasmatica is shallow, tuberculurn sellae is wide and more raised from the skull base than it is in the genus Pseudobolodon. The dorsal opening of the carotid canal is situated in the fossa hypophyseos. The taenia clino-orbitalis differs from the one described in Pseudobolodon and Lambdopsalis in possessing just one foramen (metoptic foramen). Compared to all extant mammals the braincase in Nemegtbaatar and Chulsanbaatar is primitive in that both the pila antotica and pila metoptica are retained. In both genera the anterior lamina of the petrosal is large with a long anterodorsal process while the alisphenoid is small. A review is given of the cranial anatomy in Nemegtbaatar and Chulsanbaatar.
Budowa puszki mózgowej dwóch późnokredowych wieloguzkowców z podrzędu Djadochtatheria, Nemegtbaatar gobiensis i Chulsanbaatar vulgaris, z ?późnego kampanu Mongolii, została zbadana za pomocą seryjnych skrawków dwóch czaszek, ciętych mikrotomem Junga, oraz w oparciu o inne czaszki tych sarnych gatunków, i pojedyncze kości skaliste innych gatunków. Badane materiały przechowywane są w zbiorach Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie. Przedstawiono rekonstrukcje podstawy puszki mózgowej obu gatunków. Zrekonstruowano też, po raz pierwszy u wieloguzkowców, budowę kompleksu kości klinowej, widzianą od strony puszki mózgowej. Cavum epiptericum u wieloguzkowców tworzy obszerną przestrzeń, oddzieloną od puszki mózgowej przez taenia clino-orbitalis (skostniałą pila antotica), tworzącą jej ścianę przyśrodkową. Ścianę zewnętrzną cavum epiptericum tworzy skrzydło kości podstawnoklinowej, zaś ścianę dolną kość podstawnoklinowa, kość skalista i przypuszczalnie częściowo skrzydło kości podstawnoklinowej. Skostnienie wewnętrznej ściany cavum epiptericum jest u wieloguzkowców silniejsze niż u stekowców, co może wskazywać, że wieloguzkowce są pod tym względem prymitywniejsze niż stekowce. Nie jest jednak wykluczone, że skostnienie to jest wtórne, jak to sugerowano wcześniej (Kielan-Jaworowska i wsp. 1986). Fovea hypochiasmatica jest płytka, siodło tureckie jest szerokie i położone wyżej w stosunku do podstawy czaszki niż u jurajskiego rodzaju Pseudobolodon. Taenia clino-orbitalis różni się od tej samej struktury opisanej u wieloguzkowców z rodzajów Pseudobolodon i Lambdopsalis tym, że jest przebita tylko jednym otworem. Puszka mózgowa Nemegtbaatar i Chulsanbaatar jest bardziej prymitywna niż u wszystkich ssaków współczesnych, ponieważ zachowuje w stadium doroslym zarówno pila antotica, jak i pila metoptica. U obu rodzajów blaszka przednia kości skalistej (lamina anterior) jest duża, z długim przednio-grzbietowym wyrostkiem, natomiast skrzydło kości podstawnoklinowej jest małe. W pracy przedstawiono również podsumowanie danych o anatomii czaszki Nemegtbaatar i Chulsanbaatar.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1; 21-52
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

Brachiopod - bivalve assemblages of the Middle Triassic Terebratula Beds, Upper Silesia, Poland
Zespoly ramienionogowo-malzowe ze srodkowotriasowych warstw terebratulowych Dolnego Slaska

Autorzy:

Kaim, A

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22814.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Punctospirella fragilis
trias
skamienialosci
warstwy terebratulowe
warstwy karchowickie
ramienionogi
Coenothyris vulgaris
Tetractinella trigonella
Strzelce Opolskie
pseudokorbulidy
liliowce
Dolny Slask
paleontologia
malze

Opis:

Five types of brachiopod-bivalve assemblages occur in Terebratula Beds and in the lower part of the Karchowice Beds (Middle Triassic, Muschelkalk) from the Strzelce Opolskie Quarry (Upper Silesia). These are: (1) Brachiopod coquina Assemblage dominated by the terebratulid brachiopod Coenothyris vulgaris; (2) Crumpled/Wavy Limestone Assemblage including bivalves and brachiopods; (3) Bivalve Coquina Assemblage dominated by pseudocorbulid bivalves; (4) Hardground Assemblage dominated by the brachiopod Tetractinella trigonella; and (5) Crinoid Limestone Assemblage dominated by crinoid columnals and the brachiopod Punctospirella fragilis. The distribution of the assemblages correlates with the eustatically-controlled lithological variation in the carbonate- dominated sequence of the Upper Silesian Muschelkalk. The brachiopod coquinas are parautochtonous remnants of terebratulid banks which thrived during the high bioproductivity but low oxygen conditions. Those conditions were caused by the biogenic influx generated from the terrains flooded during the Middle Triassic transgression. During the regressive phase, that resulted in the gradual decrease in bioproductivity and parallel increase in oxygen levels, the terebratulid banks were replaced by pseudocorbulid banks. With the further regression - and thus, the further increase in oxygen level - pseudocorbulid banks were replaced by the assemblages indicative of well-oxygenated oligotrophic environments (Hardground and Crinoid Limestone Assemblages). The observed changes in the faunal composition reflect mainly differences in metabolism and feeding strategy among dominant taxa.
W środkowotriasowych warstwach terebratulowych i w dolnej części warstw karchowickich w kamieniołomie w Strzelcach Opolskich wyróżniono pięć typów zespołów ramienionogowo-małżowych: (1) zespół muszlowców ramienionogowych, zdominowany przez Coenothyris vulgaris; (2) zespół wapieni gruzłowych i falistych, zawieraiący małże i ramienionogi; (3) zespół muszlowców małżowych, zdominowany przez pseudokorbulidy; (4) zespół twardego dna, w którym najliczniejszy jest ramienionóg Tetractinella trigonella; i (5) zespół wapienia krynoidowego, złożony ze szczątków liliowców i skorupek ramienionoga Punctospirella fragilis. Występowanie wymienionych zespołów skamieniałości w badanym profilu jest skorelowane z eustatycznie kontrolowanymi zmianami litologicznymi w węglanowej sekwencji wapienia muszlowego na Górnym Śląsku. Muszlowce ramienionogowe są parautochtonicznymi pozostałościami ławic terebratulowych, które obficie występowały w warunkach wysokiej bioproduktywności i niskiej zawartości tlenu. Takie warunki były prawdopodobnie spowodowane przez napływ składników odżywczych z obszarów zalanych podczas transgresji środkowego triasu. Faza regresywna spowodowała stopniowe zmniejszanie produktywności biologicznej i polepszanie warunków tlenowych. Ławice terebratulowe zostały zastąpione przez ławice pseudokorbulowe. W trakcie postępującej regresji pojawiły się zespoły wskazujące na dobrze natlenione środowiska oligotroficzne (zespół twardego dna i zespół wapienia krynoidowego). Zaobserwowane zmiany faunistyczne odzwierciedlają różnice w metaboliźmie i sposobie odżywiania dominujących gatunków.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 333-359
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

Stromatoporoid morphology in the Devonian of the Holy Cross Mountains, Poland
Morfplogia stromatoporoidow z dewonu Gor Swietokrzyskich

Autorzy:

Luczynski, P

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23000.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
gorny dewon
ksztalt
osady kopca mulowego
kopce mulowe
stromatoporoidy
Polska
Gory Swietokrzyskie
wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe
latylaminy
kopce rafowe
morfologia
dynamika wod
paleontologia
dewon
kamieniolomy

Opis:

Stromatoporoids have been measured in three Upper Devonian localities in the Holy Cross Mountains: Karwów, Kadzielnia and Sitkówka-Kowala quaries. Quantitative analysis of the measurements demonstrated several differences, that have been interpreted in terms of ecological variations between the localities. Rate of deposition is proposed to be of special importance in controlling the stromatoporoid morphology. Deposits exposed in Kadzielnia and Karwów quarries represent an environment with periodically accelerating deposition and water turbidity, where low domical individuals with a ragged surface and non-enveloping arrangement of latilaminae constitute the most numerous group of stromatoporoids. The deposits outcropping in Sitkówka-Kowala quarry, formed in a calm setting with low deposition rate, are charactenzed by following stromatoporoid features: usually extended domical or bulbous shape, smooth surface and an enveloping arrangement of latilaminae. The similarity of stomatoporoid assemblages from Karwów and Kadzielnia confirmed, that dolomites exposed in the Karwów quarry represent Kadzielnia-type reef-mound deposits.
Przeprowadzona ilościowa analiza pomiarów wykazała wiele różnic pomiędzy poszczęgólnymi stanowiskami, które zostały zinterpretowane w świetle zmienności panujących warunków paleoekologicznych. Za czynniki szczególnie silnie wpływające na morfomeryczne cechy stromatoporoidów zostały uznane tempo depozycji i dynamika wód. Nieuławicone wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe odsłanianjące się w Karwowie i Kadzielni reprezenfują fację kopców rafowych powstających w środowisku o okresowo wzrastających tempie depozycji i dynamice wód. Zespół stromatoporoidów jest tu zdominowany przez osobniki niskokopułowe o postrzępionej powierzchni i i nieoblekającym ułożeniu latylamin. Skały odsłaniające się w kamieniołomie Sitkówka-Kowala reprezentują płytkowodne facje powstające w środowisku ławicy. Tam, w spokojnych wodach i przy niskim tempie depozycji, charakterystycznymi cechami stromatoporoidów były: kształt bardzo wysokokopułowy bądź bulwiasty, gładka powierzchnia i oblekające ułożenie latylamin. Podobieństwo zespołów stromatoporoidów z Karwowa i z Kadzielni potwierdza tezę, że dolomity odsłaniające się w kamieniołomie w Karwowie reptezentują osady kopca mutowego typu kadzielniańskiego.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 653-663
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:

The middle ear in multituberculate mammals
Ucho Srodkowe multituberkulatow

Autorzy:

Hurum, J H
Presley, R
Kielan-Jaworowska, Z

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22047.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Lambdopsalis
ssaki
stekowce
czaszki
ucho srodkowe
kowadelko
mloteczek
paleocen
Mongolia
strzemiaczko
Nemegtbaatar gobiensis
kreda
paleontologia
Chulsanbaatar vulgaris
paleozoologia
Kryptobaatar
kosteczki sluchowe
morfologia zwierzat
multituberkulaty

Opis:

The ear ossicles, preserved in skulls of a tiny Late Cretaceous multituberculate Chulsanbaatar vulgaris from Mongolia are arranged as in modern mammals. This makes the idea of an independent origin of the multituberculates from other mammals unlikely. We report the finding of ear ossicles in Mesozoic multituberculates. Three almost complete incudes and two fragments of malleus are described and compared with those reported in the Paleocene Lambdopsalis and in non-multituberculate mammals. In these Late Cretaceous multituberculates lateral expansion of the braincase is associated with the presence of sinuses and development of extensive masticatory musculature, but not by the expansion of the vestibule, which is moderately developed. It is argued that because of the lateral expansion of the multituberculate braincase, the promontorium is arranged slightly more obliquely with respect to the sagittal plane than in other mammals and the fenestra vestibuli faces anterolaterally, rather than laterally. This results in a corresponding alteration in orientation of the stapes. The epitympanic recess is situated more anteriorly with respect to the fenestra vestibuli than in other mammals. The recess is deep, and the incus must therefore be oriented somewhat vertically. The incus is roughly A-shaped, with crus breve subparallel to the axis of vibration of the malleus. This axis, approximately connecting the anterior process of the malleus and the crus breve of the incus, lies at 45-55º to the sagittal plane in Chulsanbaatar. Probably most multituberculates were similar in this respect. The fragments of the malleus show a very long anterior process, which agrees with the reconstruction of the malleus in Lambdopsalis by Meng & Wyss (1995), and with the partial malleus of Kyptobaatar, described by Rougier et al. (in press)
Kostki słuchowe ssaków (strzemiączko, kowadełko i młoteczek), mieszczące się w uchu środkowym i przekazujące drgania błony bębenkowej do ucha wewnętrznego, bardzo rzadko zachowują się w stanie kopalnym. Niekompletne kostki słuchowe multituberkulatów zostały po raz pierwszy opisane u paleoceńskiego rodzaju Lambdopsalis z Chin przez Miao & Lillegravena (1986). Autorzy ci, oraz Miao (1988) zrekonstruowali młoteczek z rękojeścią skierowaną ku tyłowi, a nie skośnie ku przodowi i dośrodkowo jak u wszystkich innych ssaków. Niekompletne kostki słuchowe zostały nastepnie odkryte w czterech okazach maleńkiego multituberkulata Chulsanbaatar vulgaris z późnej kredy Mongolii, w materiałach zebranych przez Polsko-Mongolskie Wyprawy Paleontologicme do Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Jeden z tych okazów zostal krótko opisany w poprzedniej naszej pracy (Hurum et al. 1995), a trzy w niniejszej pracy. Opisane kostki słuchowe Chulsanbaatar vulgaris obejmują trzy prawie kompletne kowadełka (po raz pierwszy znalezione u multituberkulatów) i dwa fragmenty młoteczka. W poprzedniej pracy opisano również kowadełko oraz strzemiączko, jednakże identyfikacja tego ostatniego elementu nie jest calkowicie pewna. Kowadełko ma w przybliżeniu kształt litery A. W zwiąku z bocznym rozszerzeniem puszki mózgowej multituberkulatów, promontorium ustawione jest u nich nieco bardziej skośnie w stosunku do osi czaszki niż u innych ssaków, co powoduje, że okienko przedsionka jest zwrócone w bok i ku przodowi, a nie tylko w bok, jak u innych ssaków. Położenie okienka przedsionka wpływa na zmianę ustawienia strzemiączka. Zachyłek nadbębenkowy jest położony bardziej ku przodowi w stosunku do okienka przedsionka niż u innych ssaków i jest głęboki, dlatego kowadełko musiało być ustawione prawie pionowo, z odnogą krótką skierowaną równolegle do osi drgań młoteczka. Zachowane fragmenty młoteczka wykazują obecność długiego wyrostka donosowego, co zgadza się z rekonstrukcją młoteczka u paleoceńskiego Lambdopsalis (Meng & Wyss 1995), z odkrytymi ostatnio fragmentami kostek słuchowych multituberkulata Kryptobaatar z późnej kredy Mongoliii (Rougier et al. w druku), a także z budową młoteczka u stekowców oraz u zarodków prymitywnych ssaków (Fleischer 1973, 1978; Maier 1989, 1990). Dane te (mimo że rękojeść młoteczka nie została dotychczas znaleziona u multituberkulatów) wskazują, że kostki słuchowe multituberkulatów miały taką samą orientację jak u ssaków współczesnych (Fig. 6). Rekonstrukcja kostek słuchowych multituberkulatów przedstawiona w niniejszej pracy nie zgadza sie z rekonstrukcją Miao & Lillegravena (1986) i przemawia przeciw wyodrębnieniu się multituberkulatów z gadów ssakokształtnych oddzielnie od pozostałych ssaków, a więc stanowi argument na korzyść monofiletyzmu ssaków. Ponadto, na podstawie szlifów seryjnych czaszek multituberkulatów Chulsanbaatar vulgaris i Nemegtbaatar gobiensis, wykazano (Fig. 8), że średnica przedsionka u tych multituberkulatów jest około dwukrotnie większa niż średnica ślimaka, tak samo jak to ma miejsce u osesków współczesnych ssaków. Luo & Ketten (1991), na podstawie niejasnych przekrojów tomograficznych kości skalistej multituberkulatów Catopsalis i Moeniscoessus, stwierdzili, że średnica przedsionka jest u nich odpowiednio 5 i 7 razy większa niż średnica ślimaka i zasugerowali, że silnie powiększony przedsionek stanowi synapomorfię multituberkulatów. Na podstawie danych opublikowanych w niniejszej pracy, wniosek ten odrzuciliśmy.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 253-275
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:

Oyster life positions and shell beds from the Upper Jurassic of Poland
Pozycje przezyciowe ostryg i dynamika sedymentacyjna muszlowcow ostrygowych z gornej jury Polski

Autorzy:

Machalski, M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20744.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
pozycja przezyciowa
dynamika sedymentacyjna
ostrygi
Actinostreon gregareum
Polska
jura
wolg
sedymentacja
gorna jura
Deltoideum delta
Nanogyra virgula
Gory Swietokrzyskie
paleontologia
muszlowce parautochtoniczne
zroznicowanie morfologiczne
kimeryd

Opis:

Life positions of three oyster species, Actinostreon gregareun (J. Sowerby, 1816), Deltoideum delta (Smith, 1817), and Nanogyra virgula (Defrance, 1820) from the Polish Upper Jurassic (Kimmeridgian and Volgian) sequences, mainly from the parautochthonous shell beds, are reconstructed. The oysters reveal variation in morphology and/or settling behaviour, which is interpreted in terms of ecophenotypic response to the fluctuations in sedimentation rate and the softness of substrate. Both A. gregareum and D. delta could 'choose' between a mud-sticking and reclining mode of life. The latter sfrategy is manifested e.g., by a cup-shaped, Gryphaea-like morphotype documented for the first time in D. delta. N. virgula was previously regarded as a cup-shaped recliner, but the collected material suggests that many specimens could live in a lateral position or form clusters composed of mutually attached specimens. Sedimentation rates during the oyster life cycles can be inferred from the reconstructed oyster life positions and ranged from approximately 7-13 cm in the case of largest mud-sticking specimens to nil in flat, fan-shaped recliners. The oyster life habits can thus provide valuable insights into sedimentary and ecologic dynamics of oyster shell beds. The Actinostreon beds originated under dynamic bypassing conditions, whereas Deltoideum beds in a regime of starvation or total bypassing of sediment. In the case of the Nanogyra virgula beds, the evidence is ambiguous due to difficulties in reconsfructing the life attitude of many specimens of this species.
W pracy zrekonstruowano pozycje przyżyciowe trzech gatunków ostryg z kimerydu i wołgu Polski, głównie z parautochtonicznych muszlowców kimerydu obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich (odsłonięcia w Małogoszczy, Wierzbicy, Gruszczynie, Olesznie oraz Korytnicy). Gatunkami tymi są: Actinostreon gregareum (J. Sowerby, 1816), Deltoideum delta (Smith, 1817) oraz Nanogyra virgula (Defrance, 1820). Badane ostrygi należą do grupy wtórnych mieszkańców miękkiego dna (secondary soft-bottom dwellers). Wykazują one zróżnicowanie morfologii i behawioru zasiedlania podłoża, które można zinterpretować w kategoriach ekofenotypowej reakcji na zróżnicowanie tempa sedymentacji oraz stopnia zwięzłości osadu dennego. A. gregareum oraz D. delta mogły zarówno żyć w pozycji pionowej w osadzie (mud-stickers), jak i spoczywać na jego powierzchni (recliners). Ta druga strategia reprezentowana jest m.in. przez kubeczkowaty morfotyp D. delta (cup-shaped recliner) z wapieni wołgu w Sławnie, który przypomina kształtem Gryphaea. Mortotyp ten stwierdzono po razpierwszy u D, delta. N. virgula była dotychczas uważana za formę spoczywającą wypukłością skorupy lewej na miękkim dnie. Zebrany materiał wskazuje, że ostryga ta mogła również żyć opierając się tylnym bokiem skorupy lewej na dnie (lateral recliner) lub też tworzyć kilkuosobnikowe zrosty (clusters). Zrekonstruowane pozycje przyżyciowe ostryg zezwalają na odtworzenie tempa sedymentacji w czasie ich wzrostu, które wahało się od około 7-13 cm (w przypadku największych osobników żyjących pionowo w osadzie) do kilku milimetrów lub nawet zeru (w przypadku płaskich morfotypów spoczywających na powierzchni osadu). Ustalenia te pozwalają z kolei odtworzyć dynamikę sedymentacyjną parautochtonicznych muszlowców ostrygowych. Wykazano, że muszlowce z A. gregareum tworzyły się przy przewadze warunków dynamicznego omijania dna przez osad (dynamic bypassing), poczas gdy muszlowce z D. delta w warunkach "zagłodzenia" dna (starvation) lub jego całkowitego omijania przez osad (total bypassing). Środowiska powstawania muszlowców z N. virgula nie sposób odtworzyć jedynie na podstawie trybu żtycia ostryg, gdyż nie może on być zrekonstruowany u wielu osobnków tego gatunku.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 609-634
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:

Silurian aphrosalpingid sphinctozoans from Alaska and Russia

Autorzy:

Rigby, J K
Nitecki, M.H.
Soja, C.M.
Blodgett, R.B.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23278.pdf

Data publikacji:

1994

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
Aphrosalpingidae
sylur
gabki kopalne
skamienialosci
Aphrosalpinx nana
Cystothalamiella alaskensis
Nematosalpinx hormathodes
Cystothalamiella irregularis
ludlow
cechy morfologiczne
dendroklony
sfinktozoa
Alaska
szkielet
paleontologia
gabki
formacja Haceta
trikranoklony

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 4; 341-391
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:

An arctomorph carnivoran skull from the Phosphorites du Quercy and the origin of procyonids
Czaszka arktomorfa z fosforytow Quercy a pochodzenie szopowatych

Autorzy:

Wolsan, M
Lange-Badre, B

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21618.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

Mustelidae
fauna kopalna
oligocen
zeby trzonowe
skamienialosci
Pseudobassaris
czaszki
ssaki drapiezne
zloza fosforytow
Procyonidae
arktomorfy
miocen
szopowate
niedzwiedzie
Francja
pandy
Arctomorpha
paleontologia
lasicowate
fosforyty Quercy
Ailuridae
morfologia zwierzat

Opis:

The size and morphological characteristics of a skull of an arctomorph carnivoran mammal from Mouillac (old collection of the Phosphorites du Quercy, of unknown age) in France closely match those of the holotype of the earliest known procyonid Pseudobassaris riggsi and another skull referred to this species, both from old collections of the Phosphorites du Quercy (Caylus and Mouillac), probably earliest Late Oligocene in age. The skull is more primitive in morphology than those of Pseudobassaris riggsi and every other known procyonid, approaching a hypothetical primitive procyonid morphotype. The only, but methodologically fundamental, departure from this morphotype is the lack of the procyonid suprameatal fossa, which is the crucial synapomorphy of the family Procyonidae. To explain the phylogenetic and taxonomic status of the arctomorph represented by the skull, three competing hypotheses are put forward. Hypothesis A, which considers the arctomorph as an individual of Pseudobassaris riggsi, assumes that the procyonid suprameatal fossa first appeared in a common ancestor of Pseudobassaris and other procyonids but was still of variable occurence within Pseudobassaris riggsi. Hypothesis B, which proposes the arctomorph as a member of a new Pseudobassaris species ancestral to Pseudobassaris riggsi, concludes that the procyonid suprameatal fossa arose in Pseudobassaris riggsi and in the Procyonidae independently, excluding Pseudobassaris from the procyonids. Hypothesis C, which recognizes the arctomorph as a representative of a new species of a new genus of the paraphyletic procyonid stem group, presumes that the procyonid suprameatal fossa originated in a common ancestor of Pseudobassaris and other procyonids after the new genus had become detached from the ancestral stock of the Procyonidae.
Arctomorpha stanowią monofiletyczną grupę ssaków drapieżnych odznaczających się dwiema synapomorfiami: obecnością fossa suprameatale w uchu środkowym oraz brakiem trzeciego górnego zęba trzonowego. Grupa ta obejmuje nadrodzinę niedźwiedzi i dużych pand (Ursoidea), płetwonogie (Pinnipedia) oraz Musteloidea. Te ostatnie odróżniają się od pozostałych Arctomorpha synapomorficznym brakiem trzeciego dolnego zęba trzonowego i reprezentowane są współczesnie przez trzy rodziny: małe pandy (Ailuridae), łasicowate (Mustelidae) i szopowate (Procyonidae). Synapomorfią szopowatych, która odróżnia je od wszystkich innych Arctomorpha, jest w szczególny sposób powiększona fossa suprameatale. Zwiększenie jej objętości u szopowatych było wynikiem znacznego wpuklenia się kości łuskowej, najpierw ku górze, a potem także odśrodkowo, toteż ściana wewnętrzna i zewnętrzna fossa suprameatale są mniej więcej tak samo wysokie, a także ściana zewnętrzna jest prostopadła do powierzchni brzusznej stropu przewodu słuchowego zewnętrznego lub w ten strop zagłębiona ponad jego powierzchnią brzuszną. Chociaż naturalny zasięg szopowatych ogranicza się obecnie do Ameryki Północnej i Południowej, to jednak najwcześniejsi i najprymitywniejsi przedstawiciele tej rodziny znani są z dolnej części górnego oligocenu (rodzaj Pseudobassaris) oraz z dolnego miocenu (rodzaje Angustictis i Broiliana) Europy, co sugeruje, że Procyonidae wyodrębniły się z prymitywnych Musteloidea w oligocenie na kontynencie eurazjatyckim. Opisana w tej pracy czaszka przedstawiciela Arctomorpha (Fig. 1-4, Tab. 1) pochodzi ze starej kolekcji z górnopaleogeńskich złóż fosforytów w południowej Francji (Phosphorites du Quercy). Jej porównanie z czaszkami arktomorfów znanych z fosforytów Quercy wykazało duże podobieństwo do Pseudobassaris riggsi (Tab. 2-3), będącego najwcześniejszym znanym szopowatym. Pod względem cech morfologicznych, czaszka ta jest prymitywniejsza zarówno od dostępnych okazów Pseudobassaris riggsi, jak i wszystkich innych znanych szopowatych, nieomal odpowiadając hipotetycznemu prymitywnemu morfotypowi rodziny Procyonidae. Jedyną - lecz pod względem metodologicznym zasadniczą - różnicą w stosunku do tego morfotypu jest brak w opisanej czaszce synapomorfii rodziny szopowatych. W jej miejscu występuje plezjomorficznie płytka fossa suprameatale pryrnitywnych Arctomorpha. Aby ustalić pozycję filogenetyczną i status taksonomiczny arktomorfa reprezentowanego przez opisaną czaszkę, wysunięto trzy współzawodniczące hipotezy (Fig. 5). Zgodnie z hipotezą A (Fig. 5A), która traktuje tego arktomorfa jako osobnika gatunku Pseudobassaris riggsi, głęboka fossa suprameatale szopowatych pojawiła się wprawdzie po raz pierwszy u wspólnego przodka rodzaju Pseudobassaris i innych Procyonidae, lecz była jeszcze cechą zmienną w obrębie Pseudobassaris riggsi. Hipoteza B (Fig. 5B), według której dyskutowany arktomorf reprezentuje nowy gatunek rodzaju Pseudobassaris, bedący gatunkiem macierzystym dla Pseudobassaris riggsi, sugeruje, że powiększona fossa suprameatale powstała niezależnie u Pseudobassaris riggsi i szopowatych, wyłączając w ten sposób rodzaj Pseudobassaris z rodziny Procyonidae. Hipoteza C (Fig. 5C), która uznaje omawianego arktomorfa za przedstawiciela nowego gatunku nowego rodzaju parafiletycznej grupy wyjściowej dla Procyonidae, zakłada, że głęboka fossa suprameatale szopowatych jest odziedziczona przez rodzaj Pseudobassaris i pozostałe Procyonidae po ich wspólnym przodku, który zaistniał w linii prowadzącej do szopowatych po oddzieleniu się od niej tego rodzaju, chyba że rodzaj ten jest parafiletyczny.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 277-298
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:

Oldest mephitine cranium and its implications for the origin of skunks
Najstarsza mozgoczaszka przedstawiciela skunksow i jej znaczenie dla wyjasnienia pochodzenia tej grupy

Autorzy:

Wolsan, M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22582.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
mozgoczaszka
Mephitinae
Palaeomephitis steinheimensis
osady Steinheim am Albuch
ssaki drapiezne
Trochotherium cyamoides
Procyonidae
taksony
badania morfologiczne
skunksy
miocen
szopowate
paleontologia
lasicowate
puszka bebenkowa
Niemcy
morfologia zwierzat

Opis:

Recent molecular studies have recognized the skunks (Mephitinae) to be the sister taxon - of a clade comprising the Procyonidae and Mustelidae. These findings are inconsistent with the traditional placement of the skunks among mustelids, which is based on morphological evidence from extant taxa. This paper reports on a well-preserved cranium of a young individual, recovered from the middle Miocene deposits (MN 7+8, about 11-12 Ma) of Steinheim am Albuch, Germany. The fossil is the holotype of Palaeomephitis steinheimensis Jäger, 1839, which is here recognized as a senior subjective synonym of Trochotherium cyamoides Fraas, 1870 (consequently, Palaeomephitis Jäger, 1839 is a senior subjective synonym of Trochotherium Fraas, 1870). The specimen is identified as the oldest and most primitive mephitine cranium known to date, approaching the primitive morphology for the Mephitinae. It exhibits a combination of mephitine (accessory middle-ear chamber, lateral swelling of the squamosal) and mustelid (mustelid suprameatal fossa) synapomorphies, corroborating the view that skunks are derived from a mustelid ancestor. Its auditory bulla shows a slightly inflated and relatively large caudal entotympanic, which indicates that the uninflated and relatively small caudal entotympanics of adult mephitines, as well as their hypertrophied ectotympanics, are not primitive (as hitherto assumed) but derived, providing a synapomorphy that supports a sister-group relationship between the Mephitinae and Lutrinae.
Pochodzenie skunksów (Mephitinae) jest obecnie przedmiotem kontrowersji. Podczas gdy badania morfologiczne współczesnych taksonów potwierdzają tradycyjne umiejscowienie skunksów w obrębie ssaków drapieżnych z rodziny łasicowatych (Mustelidae), w bliskim pokrewieństwie do wydr (Lutrinae) i borsuków (Melinae), to wyniki badań molekularnych sugerują, że skunksy są grupą siostrzaną kladu obejmującego łasicowate i szopowate (Procyonidae). W tej sytuacji sprzeczności pomiędzy wynikami uzyskanymi na podstawie obu baz danych opartych na żyjących taksonach, dane paleontologiczne z wczesnych etapów ewolucji skunksów mogą mieć znaczenie decydujące dla ustalenia pozycji filogenetycznej tej podrodziny. Najstarszą i najbardziej prymitywną znaną mózgoczaszką skunksa jest holotyp gatunku Palaeomephitis steinheimensis Jäger, 1839 (Fig. 1A-C). Mózgoczaszkę tę wydobyto ze środkowomioceńskich (MN 7+8, ok. 11-12 mln lat temu) osadów Steinheim am Albuch w południowych Niemczech. Reprezentuje ona młodego osobnika, o czym świadczą liczne niezrośnięte szwy między kośćmi oraz ukształtowanie powierzchni kości (Fig. 1A-E). Za młodszy subiektywny synonim Palaeomephitis steinheimensis uznano tutaj Trochotherium cyamoides Fraas, 1870, opisane z tych samych osadów i znane również z kilku innych środkowomioceńskich stanowisk w Europie. Ponieważ obie nazwy dotyczą gatunków typowych swoich rodzajów, Trochotherium Fraas, 1870 jest młodszym subiektywnym synonimem nazwy Palaeomephitis Jäger, 1839. Mózgoczaszka Palaeomephitis steinheimensis posiada dodatkową komorę w uchu środkowym (Fig. 1F: ac) i boczn a wypukłość kości łuskowej ponad wyrostkiem sutkowym (Fig. 1B: 1s). Cechy te są unikalnymi synapomorfiami skunksów i świadczą o przynależności Palaeomephitis steinheimensis do tej podrodziny. Chociaż u współczesnych skunksów brak jest w uchu środkowym dołu nadprzewodowego (fossa suprameatale), w mózgoczaszce Palaeomephitis steinheimensis zagłębienie to występuje (Fig. 1E: sf) i jest wykształcone w sposób charakterystyczny dla najstarszych znanych łasicowatych i synapomorficzny dla tej rodziny. Wskazuje to na plezjomorficzną obecność tej cechy w obrębie podrodziny skunksów i przemawia za ich przynależnością do łasicowatych. Spośród współczesnych łasicowatych, jedynie u skunksów i wydr kość wewnątrzbębenkowa tylna (entotympanicum caudale) nie jest wydęta i jest mała w stosunku do kości zewnątrzbębenkowej (ectotympanicum), która jest silnie rozwinięta, i kości wewnątrzbębenkowej przedniej (entotympanicum rostrale). Tak ukształtowane puszki bębenkowe skunksów i wydr traktowano dotąd jako cechę plezjomorficzną. W mózgoczaszce Palaeomephitis steinheimensis kość wewnątrzbębenkowa tylna jest jednak nieco wydęta i dość duża (Fig. 1D: ce), a kość zewnątrzbębenkowa jest stosunkowo mała (Fig. 1D: ec), zbliżając się względnymi rozmiarami do stosunków panujących u najstarszych znanych łasicowatych, szopowatych i małych pand (Ailuridae), a także w wymarłych rodzajach z pnia tych rodzin. Przemawia to za apomorficznością ukształtowania puszki bębenkowej skunksów, dostarczając w ten sposób synapomorfii na poparcie siostrzanego pokrewieństwa pomiędzy podrodzinami skunksów i wydr.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 2; 223-230
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:

Early Jurassic selechians from the Hasle Formation on Bornholm, Denmark
Wczesnojurajskie zarlacze z formacji Hasle na Bornholmie [Dania]

Autorzy:

Rees, J

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22553.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

Agaleus dorsetensis
fauna kopalna
Neoselachii
zeby
Synechodus occultidens
Bornholm
jura
Hybodus delabechei
Paraorthacodus
Palaeospinacidae
rekiny
Lissodus hasleensis
Dania
morfologia
formacja Hasle
Hybodontoidea
hybodonty
paleontologia
ultrastruktura
Hybodus reticulatus
zarlacze

Opis:

A selachian fauna from the early Pliensbachian (Uptonia jamesoni to Prodactylioceras davoei zones) is recorded from the Hasle Formation on the island of Bornholm. Three hybodont sharks, Hybodus reticulatus, H. delabechei and Lissodus hasleensis sp. n., and three neoselachians, Synechodus occultidens, Paraorthacodus sp. and Agaleus dorsetensis, are recognized in the fauna. The enameloid ultrastructure of teeth of A. dorsetensis was examined and found to be comprised of at least two layers, confirming a neoselachian affinty, based on the overall tooth morphology. The palaeogeographical and stratigraphical records of the previously described species are extended. Pliensbachian selachian faunas are not well investigated and the described species in the Hasle fauna are all known from Sinemurian deposits elsewhere.
Opisano faunę żarłaczy z odsłonięć formacji Hasle (wczesny pliensbach - piętra Uptonia jamesoni do Prodactylioceras davoei) na wyspie Bornholm. Hybodontoidea reprezentowane są przez Hybodus reticulatus, H. delabechei i Lissodus hasleensls sp. n., a Neoselachii przez dwa gatunki z rodziny Palaeospinacidae: Synechodus occultidens i Paraorthacodus sp., oraz Agaleus dorsetensis, domniemanego przedstawiciela brodatokształtnych (Orectolobiformes). Nowy hybodont Lissodus hasleensis był niewielkim, zapewne przydennym rekinem. Typem heterodoncji przypomina współczesnego rogatka australijskiego (Heterodontus portusjacksoni), żywiącego się głównie bentonicznymi bezkręgowcami, zwłaszcza jeżowcami. Ultrastruktura enameloidu zębów A. dorsetensis okazała się być conajmniej dwuwarstwowa, co potwierdza przynależność do Neoselachii, na którą wskazywała morfologia zębów. Wątpliwe jest jednak zaliczanie Agaleus do rzędu Orectolobiformes. Typowe brodatokształtne zniane są z jury na podstawie zębów rzadko przekraczających 2 mm wysokości, tymczasem u Agaleus mogą one dochodzić do 8 mm. Wydaje się mało prawdopodobne, by najstarszy przedstawiciel grupy był aż o tyle większy od swych jurajskich potomków. Zęby Agaleus mają też, cechy swoiste, np. zgrubienie na podstawie po stronie wargowej oraz podłużny grzebień u nasady korony, których brak u typowych jurajskich brodatokształtnych. Brak natomiast u Agaleus typowego dla nich "języczka" po stronie językowej. Rozszerzeniu ulegają zasięgi paleogeograficzne i stratygraficzne wcześniej opisywanych gatunków. Fauny żarłaczowe z pliensbachu są dotąd słabo rozpoznane i gatunki opisane z formacji Hasle znane były dotychczas z osadów synemurskich innych terenów.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 3; 439-452
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:

A stem-group frog from the Early Triassic of Poland
Wczesnotriasowa pra-zaba z Polski

Autorzy:

Evans, S E
Borsuk-Bialynicka, M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20581.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN

Tematy:

fauna kopalna
plazy bezogonowe
kregi przedkrzyzowe
kregi krzyzowe
trias
Polska
Anura
kamieniolom Czatkowice
Salientia
kosci ramienne
kregi ogonowe
transgresja retu
ewolucja zwierzat
linie filogenetyczne
Czatkobatrachus polonicus
Triadobatrachus massinoti
filogeneza
kosci
paleontologia
kosci biodrowe
kosci kopalne
zaby
wczesny trias

Opis:

Described on the basis of disarticulated postcranial bones (vertebrae, humeri, ilia) from karst deposits of Scythian age at the locality of Czatkowice in the Kraków Upland, Poland, Czatkobatrachus polonicus gen. et sp. n. is the first salientian known from the Triassic of the Northern part of Pangea. It may be only slightly younger (about 5 MA) than Triadobatrachus massinoti (Piveteau, 1936) from Madagascar, the only Early Triassic salientian known hitherto. Czatkobatrachus resembles Triadobatrachus but is more derived in some features of the vertebrae and elbow joint. It provides evidence of a global distribution of stem-frogs at the very beginning of the Mesozoic, and suggests that the origin of the group must be sought in the Permian.
Czatkobatrachus polonicus gen. et sp. n. jest drugim w świecie, po Triadobatrachus massinoti (Piveteau, 1936), triasowym przedstawicielem linii filogenetycznej płazow bezogonowych (Anura). Jest on równocześnie pierwszym przedstawicielem tego odcinka filogenezy spoza Gondwany. Fragmenty szkieletu pozaczaszkowego zaliczone do Czatkobatrachus polonicus pochodzą z brekcji kostnej wypełniającej struktury krasowe rozwinięte w wapieniach karbońskich w kamieniołomie Czatkowice koło Krakowa. Brekcja ta tworzyła się w permsko-wczesnotriasowej fazie krasowienia wapieni, a końcem tej fazy była transgresja retu (Paszkowski & Wieczorek 1982). Zespół fauny, do którego należy Czatkobatrachus (Borsuk-Białynicka et al. w opracowaniu), jest więc najprawdopodobniej wieku scytyjskiego (wczesny trias). Materiał kostny zaliczony do Czatkobatrachus polonicus składa się z ok. 40 okazów. Wśród nich są liczne lecz niekompletne kości biodrowe (Fig. 2A), kości ramienne (Fig. 2B, C) i kręgi, w tym kręgi krzyżowe (Fig. 3B, E), przedkrzyżowe (Fig. 3A), ogonowe (Fig. 3C, D) i dźwigacz (Fig. 3F, G) oraz pojedynczy fragment proksymalnego zakończenia kości łokciowej (Fig. 2D). Kości te zostały wybrane spośród setek luźnych okazów uzyskanych drogą preparacji chemicznej i przemywania wielu kilogramów brekcji. Przynależność okazów do jednego gatunku opiera się na połączeniu w nich cech żabich (budowa kości biodrowych, ramiennych i dźwigacza, brak szwów między łukami a trzonami kręgów) z jednolitą budową i rozmiarami szcząków (trzony kręgów ektochordalne o podobnej długości i delikatnej budowie, różniące się od innych kregów tego zespołu faunistycznego) oraz podobieństwem względem rodzaju Triadobatrachus (np. rozmiary guzka grzbietowego Fig. 1). Grupa Salientia, do której rodzaj Czatkobatrachus został zaliczony, obejmuje płazy bezogonowe (Anura), znane od jury i ich prymitywnych krewniaków, reprezentowanych dotąd wyłącznie przez Triadobatrachus z wczesnego triasu Madagaskaru. Jako drugi przedstawiciel triasowych Salientia Czatkobatrachus uzupełnia wiadomości na temat tego bardzo słabo poznanego etapu filogenezy, rzacając światło na proces ewolucyjny powstawania samych Anura. W kladogramie ilustrującym stosunki pokrewieństwa wczesnych Salientia (wg Baez & Basso 1996) lokuje się on jako pierwsza grupa zewnętrzna w stosunku do Anura (Fig. 4). Podstawą takiej lokalizacji jest wykształcenie wyrostków poprzecznych kręgów przedkrzyżowych związane z redukcją żeber (a zatem i ruchów bocznych kręgosłupa) uznane za synapomorfię Czatkobatrachus i Anura. Pod względem wykształcenia stawu łokciowego Czatkobatrachus jest także bardziej nowoczesny niż Triadobatrachus, który lokuje się jako dalsza grupa zewnętrzna. Tak skonstruowany kladogram wskazuje, że wydłużenie kości biodrowej i redukcja ruchów bocznych kregosłupa nastąpiła w linii płazow bezogonowych wcześniej niż zrosty podramienia i podudzia oraz powstanie urostylu. Stanowi to wskazanie dla przyszłych rekonstrukcji procesu powstawania żabiego sposobu lokomocji. Laurazyjskie położenie stanowiska z Czatkobatrachus potwierdza światowy zasięg prymitywnych Salientia w triasie (ekstapolowany wcześniej na podstawie rozmieszczenia jurajskich żab), implikując równocześnie długą, może permską, wcześniejszą historię tej linii płazów.

Źródło:

Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 573-580
0567-7920

Pojawia się w:

Acta Palaeontologica Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce