Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

The nature and norms of scientific explanation: Some preliminaries

Autorzy:

Peña, Abel
Wright, Cory

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763410.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

scientific explanation
ontic conception of explanation
epistemic conception of explanation
nature of explanation
norms of explanation

Opis:

There are at least two deep and related debates about explanation: about its nature and about its norms. The aim of this special issue of Philosophical Problems in Science/Zagadnienia Filozoficzne w Nauce (ZFN) is to survey whether or not a consensus is at hand in these debates and to help settle what it can. The overarching foci are twofold: (i) the nature of scientific explanation, with special attention to the debate between ontic and epistemic conception of explanation, and (ii) the norms of scientific explanation, with special attention to so-called ‘ontic’ (or better, ‘alethic’) norms like truth and referential success and epistemic norms like intelligibility and idealized understanding. It called for advocates of various conceptions to articulate the current state of these debates. Researchers and scholars from around the globe—including Poland, Canada, Korea, The Netherlands, the United States, Greece, Austria, and Belgium—contributed. The special issue also attempts to provide an opening for new work on the norms of explanation, such as truth or model-based accuracy, information compression, abstraction, and generalization.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 5-17
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Dimensions of explanation

Autorzy:

Hochstein, Eric

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763416.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

evaluative dimension
communicative concept of explanation
representational concept of explanation
ontic conception of explanation
mechanistic explanation

Opis:

Some argue that the term “explanation” in science is ambiguous, referring to at least three distinct concepts: a communicative concept, a representational concept, and an ontic concept. Each is defined in a different way with its own sets of norms and goals, and each of which can apply in contexts where the others do not. In this paper, I argue that such a view is false. Instead, I propose that a scientific explanation is a complex entity that can always be analyzed along a communicative dimension, a representational dimension, and an ontic dimension. But all three are always present within scientific explanations. I highlight what such an account looks like, and the potential problems it faces (namely that a single explanation can appear to have incompatible sets of norms and goals that govern it). I propose a solution to this problem and demonstrate how this account can help to dissolve current disputes in philosophy of science regarding debates between epistemic and ontic accounts of mechanistic explanations in the life sciences.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 57-98
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Explanation, representation and information

Autorzy:

Karadimas, Panagiotis

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763413.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

scientific explanation
representation
optimization process
ontic conception of explanation
epistemic conception of explanation

Opis:

The ontic conception of explanation is predicated on the proposition that “explanation is a relation between real objects in the world” and hence, according to this approach, scientific explanation cannot take place absent such a premise. Despite the fact that critics have emphasized several drawbacks of the ontic conception, as for example its inability to address the so-called “abstract explanations”, the debate is not settled and the ontic view can claim to capture cases of explanation that are non-abstract, such as causal relations between events. However, by eliminating the distinction between abstract and non-abstract explanations, it follows that ontic and epistemic proposals can no longer contend to capture different cases of explanation and either all are captured by the ontic view or all are captured by the epistemic view. On closer inspection, it turns out that the ontic view deals with events that fall outside the scientists’ scope of observation and that it does not accommodate common instances of explanation such as explanations from false propositions and hence it cannot establish itself as the dominant philosophical stance with respect to explanation. On the contrary, the epistemic conception does account for almost all episodes of explanation and can be described as a relation between representations, whereby the explanans transmit information to the explanandum and that this information can come, dependent on context, in the form of any of the available theories of explanation (law-like, unificatory, causal and non-causal). The range of application of the ontic view thus is severely restricted to trivial cases of explanation that come through direct observation of the events involved in an explanation and explanation is to be mostly conceived epistemically.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 21-55
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Moja autobiografia duchowa: powołanie teologa naturalnego
My Spiritual Autobiography: The Vocation of a Natural Theologian

Autorzy:

Swinburne, Richard

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/607356.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

natural theology
scientific explanation
personal explanation
Christian doctrine
probability of truth

Opis:

The author describes his intellectual development and academic pursuits starting from his undergraduate studies at Oxford University in mid-1950s up to the present day, in the perspective of his attempts to resolve the conflict between a materialistically oriented scientific worldview and the worldview of traditional Christianity. In time, he came to recognize the conflict as a problem of distinguishing between levels of explanation or points of terminating an explanation. To deal with this problem adequately, he adopted as his own the program of natural theology laid down by St. Thomas Aquinas in his Summa Theologiae, where Aquinas provided good arguments in favor of the Christian doctrine taking as his starting point the most general phenomena of experience and using the best secular knowledge of his day. Thus Swinburne’s program of natural theology consisted in using the criteria used in modern natural science and historical inquiry for the probable truth of a suggested explanation, analyzed with the careful rigor of modern philosophy, to show the meaningfulness and probable truth of Christian theology. Scientific explanation explains phenomena in terms of prior states of affairs and natural laws; whereas personal explanation explains phenomena in terms of the powers and purposes of agents. Christian metaphysics explains the operation of scientific explanation in explaining why there are states of affairs at all and why the most fundamental natural laws have the character they do, in terms of the power and purposes of God, and in particular his purpose that humans should have a free choice of the kind of persons they are to be. Swinburne extends this model of explanation to show that our historical evidence about the life of Christ makes it very probable that Christ was (and so is) God Incarnate who rose from the dead.

Źródło:

Poznańskie Studia Teologiczne; 2011, 25; 239-268
0209-3472

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Teologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

The role of categorization in understanding

Autorzy:

Piłat, Robert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/703064.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

categorization
understanding
explanation
hermeneutics

Opis:

In this article, I am examining the role of categorization in understanding. The problem arises from well-known distinction between explanation and understanding, which has been for a century pursued in hermeneutic tradition. Categorization belongs to explanatory endeavor and its role in understanding is unclear. In order to delimit the scope of inquiry I am focusing on the weakest kind of categorization, so called categorization ad hoc. I am examining the hypothesis to the effect that categorization plays its role in hermeneutic circle as some sort of pre-understanding. Eventually, however, I reject this hypothesis. It is because it leads to hermeneutic paradox: The notion of pre-understanding has a meaning only in the context of full-fledged understanding, which is an unattainable ideal. Such ideal cannot be used as a personal criterion of the quality of one’s understanding. There is a tension between the feeling of understanding and the scarcity of personal means to justify this feeling. I am suggesting that similar, albeit weaker effect occurs also in more elaborate, scientific categorizations. What is really wrong in the passage from categorization to understanding is some form of self-understanding: We do not know whether we understand better, or at all when we put some categorical order onto our experience. We do not seem to have the required meta-understanding.

Źródło:

Nauka; 2017, 3
1231-8515

Pojawia się w:

Nauka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Deliberation and Automaticity in Habitual Acts

Autorzy:

Douskos, Christos

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/781205.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

habit
deliberation
automaticity
action explanation

Opis:

Most philosophers and psychologists assume that habitual acts do not ensue from deliberation, but are direct responses to the circumstances: habit essentially involves a variety of automaticity. My objective in this paper is to show that this view is unduly restrictive. A habit can explain an act in various ways. Pointing to the operation of automaticity is only one of them. I draw attention to the fact that acquired automaticity is one outgrowth of habituation that is relevant to explanation, but not the only one. Habituation shapes our emotional and motivational make up in ways that affect deliberation itself. Hence mentioning a habit might be indispensable in explaining an act which nevertheless ensues from deliberation. The view that habitual acts are direct responses to the circumstances implies an impoverished conception of habit, which fails to do justice to its rich explanatory potential in theoretical and pre-theoretical contexts, as well as to its role in the history of philosophy.

Źródło:

Ethics in Progress; 2018, 9, 1; 25-43
2084-9257

Pojawia się w:

Ethics in Progress

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

A conventionalist account of distinctively mathematical explanation

Autorzy:

Povich, Mark

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763422.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

scientific explanation
philosophy of science
philosophy of mathematics
mathematical explanation
ontic conception
conventionalism

Opis:

Distinctively mathematical explanations (DMEs) explain natural phenomena primarily by appeal to mathematical facts. One important question is whether there can be an ontic account of DME. An ontic account of DME would treat the explananda and explanantia of DMEs as ontic items (ontic objects, properties, structures, etc.) and the explanatory relation between them as an ontic relation (e.g., Pincock, 2015; Povich, 2021). Here I present a conventionalist account of DME, defend it against objections, and argue that it should be considered ontic. Notably, if indeed it is ontic, the conventionalist account seems to avoid a convincing objection to other ontic accounts (Kuorikoski, 2021).

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 171-223
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Understanding without Explanation: A Still Open Issue

Autorzy:

David-Rus, Richard

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2142959.pdf

Data publikacji:

2021-10-31

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii

Tematy:

scientific understanding
understanding without explanation

Opis:

This paper takes a stance in the debate concerning scientific understanding. It claims that the case for a specific type of understanding, understanding without explanation (UwE), is still open, despite the tendency in the current literature that might suggest otherwise. The paper begins by situating the distinction between an explanatory and non-explanatory understanding in the debate on understanding by introducing Lipton’s account of UwE. The paper then discusses the significance of Lipton’s proposals for the debate and argues that Kelp’s interpretation does not exhaust the challenge they pose to any theory of understanding. The paper then examines the best articulated critique of Lipton’s account provided by Khalifa and rejects it as inadequate. It ends by sketching out a list of positive reasons that support the continued examination of UwE.

Źródło:

Filozofia Nauki; 2021, 29, 3; 89-106
1230-6894
2657-5868

Pojawia się w:

Filozofia Nauki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych
Empirical Explanation and Interpretive Explanation of Political Activities

Autorzy:

Czajowski, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195288.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

wyjaśnianie empiryczne
wyjaśnianie interpretacyjne
wyjaśnianie integralne
działania polityczne
naturalizm
antynaturalizm
wnioskowanie abdukcyjne / empirical explanation
interpretive explanation
integral explanation
political actions
naturalism
anti-naturalism
abductive reasoning

Opis:

Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.
The article arranges issues related to explaining social phenomena, primarily political activities. Three types of explanation are mentioned in the literature: a reason explanation, an interpretative explanation (humanistic, understanding) and an integral explanation combining these two. The author discusses the types of explanation, where he replaces the term “causal explanation” with the term “empirical explanation”. Then he characterizes political activities and their results as an object of explanation. In the last part, on two examples, he examines the practice of empirical and interpretive explanation. With reference to the example of interpretive explanation, he recalls abductive reasoning, i.e. inference to the best explanation. In the interpretation process, in the absence of irrefutable evidence, none of the hypotheses can be confirmed. They can only be enhanced or made more attractive. Considering the imperfections of empirical and interpretive explanation, one should strive to use them complementarily.

Źródło:

Teoria Polityki; 2020, 4; 43-60
2543-7046
2544-0845

Pojawia się w:

Teoria Polityki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

O PEWNEJ PRÓBIE OBRONY WYJAŚNIANIA TELEOLOGICZNEGO
ABOUT AN ATTEMPT TO DEFENSE THE TELEOLOGICAL EXPLANATION

Autorzy:

Wróblewski, Zbigniew

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/488168.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

teleologia
wyjaśnianie naukowe
wyjaśnianie teleologiczne
cele naukowe
antropomorfizm
teleology
scientific explanation
teleological explanation
scientific aims
anthropomorphism

Opis:

The aim of the article is to present the strategy of rehabilitation of the teleology in the conception of Robert Spaemann, Reinchard Löw and Hans Jonas. That strategy takes into account a few aspects: (1) the analysis of general conception of explanation in which the character of questions activating the process of explanation is taking into consideration, (2) the analysis of the conception of the teleological and causal explanations (according to the Hempel-Oppenheim model), (3) determination of the pragmatic background of the controversies concerning teleology, (4) determination of the domain and aims of teleological and causal interpretations.
Celem artykułu jest prezentacja strategii rehabilitacji teleologii w ujęciu: Roberta Spaemanna, Reincharda Löwa oraz Hansa Jonasa. Strategia ta uwzględnia kilka aspektów: (1) analizę ogólnej koncepcji wyjaśniania, w której jest uwzględniony charakter pytań uruchamiających proces wyjaśniania, (2) analizę koncepcji wyjaśniania teleologicznego i przyczynowego (według modelu Hempla- Oppenheima) (3) określenie pragmatycznego tła sporu o teleologię, (4) określenie domeny i celów interpretacji teleologicznych i przyczynowych.

Źródło:

Roczniki Filozoficzne; 2012, 60, 4; 339-359
0035-7685

Pojawia się w:

Roczniki Filozoficzne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Systemic Analysis of Politics in the Light of Reconstruction of Structural Functionalism of Jeffrey C. Alexander

Autorzy:

Nocoń, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2020077.pdf

Data publikacji:

2021-09-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

political system
political analysis
functional explanation

Opis:

Applying systems analysis in political science research is still one of the important dimensions of political science methodology. Reconstruction of the functional model of the social system seems to be an attractive proposition for policy researchers. Signed by the name of Jeffrey Charles Alexander, the American version of neofunctionalism is one of the responses to the crisis of traditional forms of structural functionalism. The main purpose of the reconstruction of T. Parsons’s theory was its revitalization consisting in restoring the possibility of its application in contemporary social research. The reinterpretation of the classical approach was to a large extent “forced” by harsh criticism of the current approach and focused especially on attempts to overcome the limitations contained therein, which manifested in the impossibility of correlation of functional theorems with newly developing research currents Jeffrey Alexander restored relevance and emphasizes suitability for interpreting and explaining political processes and phenomena. Understanding the concept of functions and functional relations in the political environment allows for effective application in the analysis of contemporary political systems. Therefore, changing the method of functional analysis is a useful methodological tool in developing a political theory.

Źródło:

Polish Political Science Yearbook; 2021, 3 (50); 7-20
0208-7375

Pojawia się w:

Polish Political Science Yearbook

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Four fundamental methodological problems of landscape geography

Autorzy:

Ostaszewska, Katarzyna
Mikulska, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2028870.pdf

Data publikacji:

2004-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych

Tematy:

physical geography
geoecology
landscape geography
methodology
explanation

Opis:

Fundamental methodological problems of geography as a science have been identified by Chojnicki (1999) in the following list: goal of research, separate character of research, expected results, and form of scientific explanation. This article presents methodological standpoints taken be landscape geographers towards the above problems, which proved to be as diverse as in the case of the human geography. The article highlights negative consequences of such state of affairs.

Źródło:

Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development; 2004, 11; 13-17
0867-6046
2084-6118

Pojawia się w:

Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Intuitive explanations of mathematical ideas

Autorzy:

Pogonowski, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1791043.pdf

Data publikacji:

2020-01-27

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

mathematical intuition
understanding in mathematics
intuitive explanation

Opis:

This short note is devoted to the role played by intuitive explanations in mathematical education. We provide a few examples of such explanations. They are related to: verbal commentaries, perception, physical models. We recall also some examples of internal explanations, inside mathematics itself.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Mathematicae Pertinentia; 2018, 10; 123-137
2080-9751
2450-341X

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Mathematicae Pertinentia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Przyczynek do krytyki statystyczno-relewantnego modelu wyjaśniania naukowego
The case for critique of statistical relevance model of scientific explanation

Autorzy:

Gorazda, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/691122.pdf

Data publikacji:

2009

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

Salmon Wesley
scientific explanation
statistical relevance model

Opis:

The statistical relevance model of scientific explanation was proposed by Wesley Salmon in 1971 as an interesting alternative to already existed models introduced by Hempel and supported by many other philosophers of science. The most important difference between the nomological models and statistical relevance model is that the latter tries not to use the very dubious term of 'law of nature'. The first part of the paper consists of the overview of the Salmon's model and of the main arguments which were raised by various authors against it. In the main part of the text all of those arguments which were meant to undermine the model are presented on an example taken from the economic practice. It is very popular among the economists and especially among valuation experts the so called 'statistical analysis of the market'. The main objective of the analysis is to discover all of the factors which influence the market value of the particular product, in other words to explain the market value of the product. The example was taken from the social science (economics) for purpose as one of the thesis in the paper is that, the SR model can work quite well in physics or chemistry, but it is dubious whether we can really deploy it in sciences which try to describe and explain the various phenomena of human activity and behavior. The final conclusions are: The practical deployment of the model in social sciences are problematic, as it is too idealistic and therefore it doesn't work properly. Against its initial presumption the model doesn't avoid the problem of laws of nature. Although the law of nature is not a required element of the explanans, it comes back at the stage of proposing the initial candidates for the relevant variables. The hypothesis on, which variables can be and which cannot be relevant to the explained phenomenon are constructed mostly according to the intuitively understood causal relationship founded on laws of nature. The important postulate of homogenous partition is in practice unachievable what causes that the explanation is bound with the enormous risk of a mistake. The risk is quantifiable and can be estimated, but the estimation is depended upon experience and intuition of a researcher.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2009, 45; 124-139
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Extending Cognitive Pragmatics: Social Mechanisms of Mind Transformation

Autorzy:

Żuromski, Daniel
Pacholik-Żuromska, Anita
Fedyniuk, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2127718.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

Cognitive Pragmatics
mechanism-based explanation
transformation
metacognition

Opis:

In this article we propose an extended approach in terms of Cognitive Pragmatics (CP) to the explanation of the development of the higher cognitive processes. Therefore, we explain in terms of CP how linguistic and pre-linguistic social practices shape the mind. CP, as we understand it here presents a broader transdisciplinary position covering developmental psychology, primatology, comparative psychology, cultural psychology, anthropology and philosophy. We present an argumentation for the thesis that CP provides an explanation to the origins and developmental mechanisms of some of higher mental functions unique to humans. Thus, we want to extend the notion of CP beyond its standard definition by emphasizing the transformative component of communicative acts. In our approach, CP first and foremost examines the cognitive mechanisms underlying social pre-linguistic and linguistic communication. Secondly, it explores how this communication reorganizes and transforms cognitive abilities and processes. We would like to extend the tasks of CP as well, because its goal is to not only describe cognitive processes that enable communication, but also to explain the social mechanisms of transformation of mind and cognition. We provide an example of said mechanisms of development of higher cognitive functions through the account of metacognition.

Źródło:

Analiza i Egzystencja; 2022, 58; 65-91
1734-9923
2300-7621

Pojawia się w:

Analiza i Egzystencja

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

How science tracks understanding

Autorzy:

Malfatti, Federica Isabella

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31804110.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

Truth
scientific realism
understanding
Explanation
scientific knowledge

Opis:

This review article discusses the book Understanding How Science Explains the World by Kevin McCain, published by Cambridge University Press (2022). With an impressive combination of clarity and depth, McCain provides the reader with a firm grasp of how science works, of what science aims to achieve, and of what makes science a successful epistemic enterprise. The review article reconstructs the book’s overall dialectic and identifies one potential point of tension which concerns the role of truth or accuracy in scientific knowledge.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 317-320
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

The Daniel Dennett’s New Mind: Darwin, Turing but no Bach

Autorzy:

Krzanowski, Roman

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690878.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

mind
philosophy of mind
cognitive science
scientific explanation

Opis:

Book review: Daniel C. Dennett, From Bacteria to Bach and Back. The evolution of mind, Penguin Random House, UK 2017, pp. 467.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2018, 64; 209-213
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

The ontic-epistemic debates of explanation revisited: The three-dimensional approach

Autorzy:

Gim, Jinyeong

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763418.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

mechanistic explanation
scientific representation
explanatory norms
Wesley Salmon

Opis:

After Wesley Salmon’s causal-mechanical stance on explanation in the 1980s, the ontic-epistemic debate of scientific explanations appeared to be resolved in the philosophy of science. However, since the twenty-first century, this debate has been rekindled among philosophers who focus on mechanistic explanations. Nevertheless, its issues have evolved, necessitating scrutiny of the new trends in this debate and a comparison with the original controversy between Carl Hempel and Salmon. The primary objective of this paper is to elucidate three categorical dimensions in the ontic-epistemic debates, spanning from the original to the recent controversies. Subsequently, it will explore why the conception of explanation is linked to representations, what conditions are necessary for linguistic expressions to be explanatory, and what roles norms play in explanation. Consequently, contrary to the common stereotype, it will be argued that mechanistic explanations are more likely to be epistemic rather than ontic.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 99-169
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Superweniencja psychofizyczna

Autorzy:

Kurek, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/429130.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

supervenience
mind-body problem
explanation
intentionality
Jaegwon Kim
causation

Opis:

The aim of this article is two-fold. First, a critical presentation of the concept of supervenience is carried out. In this context, three basic types of supervenience are presented: weak, strong, and global. It is argued that the most useful types of supervenience are its strong, and global versions. Second, a broader analysis of the usefulness of supervenience is undertaken. It is argued that it is a very „flexible” concept, which allows for a variety of different solutions to the philosophical issue of the mind. However, the aforementioned flexibility can be limited by additional philosophical assumptions. Moreover, supervenience allows to augment traditional philosophical investigations concerning the mind with results of empirical findings of such sciences as psychology, or neuroscience. In this context it is argued that supervenience is a „third way” in the philosophical study of the mind.

Źródło:

Semina Scientiarum; 2011, 10
1644-3365

Pojawia się w:

Semina Scientiarum

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

A scientific explanation and understanding of epistemological issues in tourism research (a study based on the theories of Kurt Lewin and John Tribe)

Autorzy:

Alejziak, Wiesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/627883.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

tourism
tourism research
theory
typology
explanation
understanding
prediction
epistemology

Opis:

The article presents the essence as well as various models of academic explanation and the explanatory value of understanding, indicating their usability and limitations as regards understanding why and how tourism functions. Particular attention has been paid to the epistemological dimension of tourism research, as well as its new directions. The author has referred to two models concerning the epistemological aspects of tourism research where the focal point is the category of ‘truth about tourism’. These have been presented in two articles by John Tribe.

Źródło:

Turyzm; 2019, 29, 2; 1-18
0867-5856
2080-6922

Pojawia się w:

Turyzm

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Odpowiedź dyskutantom
Reply to Disputants

Autorzy:

Grobler, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/553370.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii

Tematy:

teoria inteligentnego projektu
argument probabilistyczny
wyjaśnienie intencjonalne
pseudowyjaśnienie
nadinteligencja
Intelligent Design
argument from low probability
intentional explanation
pseudo-explanation
superintelligence

Opis:

W odpowiedzi dowodzi się, po pierwsze, że argument probabilistyczny jest chybiony, o ile nie jest uzupełniony dodatkowymi przesłankami materialnymi. Po drugie, pokazuje się, że argumenty z laboratorium, organów szczątkowych i postulatu naśladowania przyrody w technice można odwrócić przeciw teorii inteligentnego projektu. Po trzecie, omówiona jest kwestia odróżniania artefaktów od obiektów naturalnych w kontekście wymogu wyjaśniania. Wreszcie, twierdzi się, że zaniedbanie ze strony zwolenników teorii inteligentnego projektu dyskusji na temat warunków, jakie musi spełnić autentyczne, a nie pozorne wyjaśnienie ściąga tę teorię bliżej fideizmu niż nauki.
In the reply it is argued, first, that the argument from low probability does not work in the absence of additional assumptions. Second, arguments from laboratory, vestigial structures, and imitating nature in technology are reversed against ID. Third, the question of telling artefacts from natural objects is discussed in the context of the search for explanation. Finally, the neglect of the requirements for an explanation to be non-vacuous on the part of ID theorists is said to drive ID towards fideism rather than science.

Źródło:

Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 65-72
2299-0356

Pojawia się w:

Filozoficzne Aspekty Genezy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Integrating cognitive (neuro)science using mechanisms

Autorzy:

Miłkowski, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/632625.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Projekt Avant

Tematy:

theoretical integration
mechanistic explanation
LTP
interfield theories
constraint-satisfaction.

Opis:

In this paper, an account of theoretical integration in cognitive (neuro)science from the mechanistic perspective is defended. It is argued that mechanistic patterns of integration can be better understood in terms of constraints on representations of mechanisms, not just on the space of possible mechanisms, as previous accounts of integration had it. This way, integration can be analyzed in more detail with the help of constraint- satisfaction account of coherence between scientific represen-tations. In particular, the account has resources to talk of idealizations and research heuristics employed by researchers to combine separate results and theoretical frameworks. The account is subsequently applied to an example of successful integration in the research on hippocampus and memory, and to a failure of integration in the research on mirror neurons as purportedly explanatory of sexual orientation.

Źródło:

Avant; 2016, 7, 2
2082-6710

Pojawia się w:

Avant

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Czystość czy zmaza? Czy jest sens łączyć rozumienie z wyjaśnianiem w antropologii i interpretatywnej socjologii?
Purity or Danger? Is It Useful to Combine Understanding with Causal Explanation in Cultural Anthropology and Humanistic Sociology?

Autorzy:

Pawliszak, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/623004.pdf

Data publikacji:

2016-11-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

rozumienie
wyjaśnianie
maksymalna interpretacja
konsiliencja
understanding
explanation
maximal interpretation
consilience

Opis:

Dwie ostatnie dekady są okresem kryzysowych przeobrażeń w tych obszarach nauk społecznych, w których dokonuje się jakościowych, interpretatywnych analiz kultur. W ramach rozpowszechnionej tendencji do nieskrępowanego łączenia paradygmatów z czasem pojawił się także, częściowo opozycyjny wobec niego, nurt zmierzający do łączenia elementów humanistyki i nauk przyrodniczych, w szczególności rozumienia i wyjaśniania. Nie reprezentuje on jednak znanej z historii tendencji do podporządkowania humanitas wymogom scientia, lecz szuka nowej równowagi pomiędzy nimi i teoretycznych podstaw do integracji pozwalającej na wytwarzanie bardziej ugruntowanej wiedzy, a także umożliwiającej lepsze przewidywanie i refleksyjną kontrolę życia społecznego. Jest to zadanie szczególnie istotne w sytuacji późnonowoczesnego dynamicznego rozrostu coraz bardziej złożonych systemów społeczno-technologiczno-ekologicznych generujących nowe ryzyka i możliwości. W eseju, za pomocą narzędzi z obszaru analizy dyskursu i socjologii oraz filozofii wiedzy, zostaje podjęta analiza kilku kluczowych teoretycznych założeń, na których może być ufundowana integracja. Przedstawiono również propozycję połączenia procedury interpretacji i wyjaśniania w koncepcji „maksymalnej interpretacji”, a także próbę wyjaśnienia tendencji, która ją zrodziła i jej interpretacji w kategoriach teorii kulturowej Mary Douglas.
For the two last decades cultural social sciences have been facing critical methodological transformation. The widespread tendency in qualitative research to mingling and synthesizing differing interpretive paradigms has been recently confronted with a venture to integration of science and the humanities. This current is not a plain revitalization of historical tendency to submit interpretive methods to scientific explanation of social life, but is seeking a new theoretical base to establish a balance between hermeneutic and causal analysis. This essay discusses different theoretical concepts of the relationship between hermeneutic interpretation and causal explanation. It introduces a concept of “maximal interpretation” devised inside the strong program of cultural sociology as a procedure of unified interpretive-causal analysis of historical events, and analyzes this innovation with theoretical lenses of grid-group theory.

Źródło:

Przegląd Socjologii Jakościowej; 2016, 12, 4; 6-23
1733-8069

Pojawia się w:

Przegląd Socjologii Jakościowej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Granice wyjaśnienia naukowego, część I
Limits of scientific explanation (I)

Autorzy:

Gorazda, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690994.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

scientific explanation
naturalism
unity of science
philosophy of economics
complexity

Opis:

The purpose of the paper is to challenge one of the most important assumptions of the neo-positivists, namely the unity of science. The idea that all of the sciences, both natural and social, should have the same structure and should deploy similar methods is, after Grobler, called naturalism. I try to argue for anti-naturalism. An interesting example seems to be economics. It does not, however, demonstrate the success, similar to that achieved by natural sciences. Certain naturalistic explanations for this lack of success are reviewed and criticized in the paper. Firstly, complexity: at the beginning of this naturalistic argument, one encounters the problem of definition. Up to nine different notions of complexity are proposed and only a few of them are practically quantitative. Secondly, mathematics: in the natural sciences we explore mathematical theories in order to capture the regularities in the investigated phenomena and to include them in the corresponding equations. However, even if we do not have a perfectly corresponding mathematical model, regularities themselves can be observed. Wherever we do not have a good theory expressed in terms of exact mathematical equations, we should at least be able to judge the existence or non-existence of certain regularities on the basis of linear (statistical) or non-linear methods. Those methods, some of them extremely sophisticated, are being extensively applied in economics and in econometrics (the so called quantitative methods). The results are disappointing. The anti-naturalistic argumentation of Grobler is dealt with separately. Grobler names three anti-naturalistic arguments: complexity (as mentioned above), the free will of humans (which the author did not find interesting enough) and, finally, the reasoning which is called, ”inherent two-way interdependence”. Grobler maintains that we are able to work out a meta-theory which shall include both predictions and the possible impact of those predictions on the theory’s object. This proposal is rejected in the paper.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 51; 41-75
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Teoria interpretacji Paula Ricoeura i Hansa-Georga Gadamera. Analiza porównawcza
Paul Ricoeur’s and Hans-Georg Gadamer’s Theory of Interpretation: A Comparative Analysis

Autorzy:

Góras, Dawid

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/40226507.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

interpretacja
wyjaśnianie
rozumienie
tekst
hermeneutyka
interpretation
explanation
understanding
text
hermeneutics

Opis:

Celem artykułu jest dokonanie analizy hermeneutyki dyskursu, zarysowanej przez Paula Ricoeura w Teorii interpretacji, oraz zestawienie związanych z nią wątków z zagadnieniami, które w swojej filozofii poruszał Hans-Georg Gadamer. Ricoeur w swoim dziele ukazuje interpretację jako dialektyczny proces przebiegający od naiwnego rozumienia do wyjaśniania, a następnie od wyjaśniania do rozumienia pogłębionego. Na każdym z tych trzech etapów pojawiają się problemy, z którymi Gadamer zmagał się kilkanaście lat wcześniej w Prawdzie i metodzie. To jednak koncepcja Ricoeura będzie dla mnie punktem wyjścia, gdyż zagadnienie interpretacji jest w niej przedstawione w systematyczny i uporządkowany sposób, natomiast analogiczne wątki dotyczące interpretacji, które możemy odnaleźć u Gadamera, są rozmieszczone w wielu pracach oraz często przeplatają się z zagadnieniami niedotyczącymi wprost samego fenomenu rozumienia.
The article aims to analyze the hermeneutics of discourse outlined by Paul Ricoeur in his Interpretation Theory, and to compare the themes  related to it with the issues raised by Hans-Georg Gadamer’s philosophy. In his work, Ricoeur presents interpretation as a dialectical process going from naive understanding to explanation, and then from explanation to a deeper understanding. At each of these three stages, some problems arise with which Gadamer had struggled several years earlier in his Truth and Method. However, it is Ricoeur’s concept that will be the starting point for the author  as it displays the issue of interpretation in a systematic and orderly manner, while analogous themes  regarding interpretation which can be found in Gadamer, are distributed among many of his works and are often intertwined with issues not directly related to the phenomenon of understanding itself.

Źródło:

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2023, 60, 1; 1-31
1689-4286

Pojawia się w:

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

What are the limits of mathematical explanation? Interview with Charles McCarty by Piotr Urbańczyk

Autorzy:

McCarty, David Charles
Urbańczyk, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/691211.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

mathematics
logic
mathematical explanation
limits of explanation
mathematical proof
proof-core
intuitionism
constructivsim
Gödel’s Incompleteness Theorems
intuitionistics mathematics
classical mathematics
Axiom of Choice

Opis:

An interview with Charles McCarty by Piotr Urbańczyk concerning  mathematical explanation.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2016, 60; 119-137
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Simplicity and the form of grammars

Autorzy:

Chomsky, Noam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1818884.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Podstaw Informatyki PAN

Tematy:

simplicity
explanation
evaluation
grammar
faculty of language
learnability
evolvability
externalization

Opis:

The goal of theory construction is explanation: for language, theory for particular languages (grammar) and for the faculty of language FoL (the innate endowment for language acquisition). A primitive notion of simplicity of grammars is number of symbols, but this is too crude. An improved measure distinguishes grammars that capture genuine properties of language from those that do not. The theory of FoL must meet the empirical conditions of learnability (under extreme poverty of stimulus), and evolvability (given the limited but not insignificant evidence available). Recent work provides promising insights into how these twin conditions may be satisfied.

Źródło:

Journal of Language Modelling; 2021, 9, 1; 5--15
2299-856X
2299-8470

Pojawia się w:

Journal of Language Modelling

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Let it Fly High! On the Need for ANT with a Positivistic Inclination

Autorzy:

Sojak, Radosław
Afeltowicz, Łukasz
Pietrowicz, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1790679.pdf

Data publikacji:

2019-08-22

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Socjologiczne

Tematy:

actor-network theory
explanation
science and technology studies
sociology of knowledge

Opis:

Actor-Network Theory has proven to be highly successful, fulfilling much of its early theoretical and methodological promise. Proponents of ANT have argued, among other things, that an acceptance of the specific (techno-)social ontology which assumes consistent relativity of beings and anti-essentialism will enable us to address the aporia that are haunting sociology. The authors argue that, sociological applications of ANT (at least as regards the dominant understanding of the theory) result in a lowbrow methodology leading to a radical cognitive limitation of the discipline. The text finishes with an attempt to sketch an alternative version of ANT, one with a positivistic inclination opening the path for synthetic sociology.

Źródło:

Polish Sociological Review; 2019, 207, 3; 255-270
1231-1413
2657-4276

Pojawia się w:

Polish Sociological Review

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Odpowiedzialność oskarżonego za pomówienie a prawo do obrony.
The Responsibility of Those Accused of Slander against the Right of Defence

Autorzy:

Błoński, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/596658.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

hearing; evidence; rights of defence; explanation of the accused; slander against

Opis:

This paper deals with important theoretical and practical issues connected with the explanations of the accused that contain features of slander. The study presents the types of slander, but it primarily focuses on whether and when the accused is held liable for the slander of another person in the context of explanations. It has been emphasized that the lack of criminal responsibility of the accused for the content of such explanations is applicable only when the accused acts in defence and not “on the occasion” of defence. Determining whether the accused is held liable for the content of the slander, depending on whether it acts within the rights of the defence or whether it exceeds these limits, must always be considered against the background of the case. The rights of defence in the analyzed aspect – and the understanding of the term “within the limits of the right of defence” – should be interpreted extensively, as this right cannot be abused by the accused.
Artykuł dotyczy istotnych zagadnień teoretycznych i praktycznych wyjaśnień oskarżonego, których treść zawiera cechy pomówienia. W opracowaniu wskazano na rodzaje pomówień, ale przede wszystkim skoncentrowano się na tym, czy i kiedy oskarżony będzie ponosił odpowiedzialność karną za pomówienie innej osoby w ramach złożonych wyjaśnień. Zaakcentowano, że brak odpowiedzialności karnej oskarżonego za treść takich wyjaśnień ma miejsce wyłącznie wtedy, gdy oskarżony działa w celu obrony nie zaś „przy okazji” obrony. Ustalenie, czy oskarżony będzie ponosić odpowiedzialność karną za treść pomówienia w zależności, czy działa w ramach prawa do obrony, czy przekracza te granice musi być zawsze rozpatrywane na tle realiów konkretnej sprawy. Prawo do obrony w analizowanym aspekcie, a zwłaszcza rozumienie pojęcia „w granicach prawa do obrony”, powinno podlegać wykładni rozszerzającej, gdyż prawo to nie może być przez oskarżonego nadużywane.

Źródło:

Studia Prawno-Ekonomiczne; 2018, 106; 4-27
0081-6841

Pojawia się w:

Studia Prawno-Ekonomiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Autarchy of Political Science and the Methodological Functions of Object Knowledge. Epistemological Analysis

Autorzy:

Węsierski, Michał R.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2015958.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

political science
methodological functions
research procedures
explanation
logical methodology
object knowledge

Opis:

Applying external scientific knowledge - i.e. knowledge achieved in the field of disciplines and sub-disciplines related to political science - in fulfiling such methodological functions as explanation and prevision (forecasting) is frequently approached in meta-scientific and meta-theoretical considerations as conducted on the ground of the family of scientific disciplines constituted by the sciences of politics. These functions can be ascribed to the purely epistemological aspect of scientific activity, not its institutional and organizational aspects. The dispute regarding the explanatory autonomy of political science is fallacious. From the logical and methodological point of view, the institutional “affiliation” of object knowledge, which constitutes a premise in complex inferences, does not play a role in the fulfilment of the assumed cognitive tasks; what is important instead is its epistemological credibility, as well as the goals of the research strategy selected by a given scholar.

Źródło:

Polish Political Science Yearbook; 2020, 4 (49); 183-203
0208-7375

Pojawia się w:

Polish Political Science Yearbook

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Ontic or epistemic conception of explanation: A misleading distinction?

Autorzy:

Oleksowicz, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763439.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

new mechanical philosophy
mechanistic explanation
ontic
epistemic
explanatory norms
explanatory constraints

Opis:

In this paper, I discuss the differences between ontic and epistemic conceptions of scientific explanation, mainly in relation to the so-called new mechanical philosophy. I emphasize that the debate on conceptions of scientific explanation owes much to Salmon’s ontic/epistemic distinction, although much has changed since his formulations. I focus on the interplay between ontic and epistemic norms and constraints in providing mechanistic explanations. My conceptual analysis serves two aims. Firstly, I formulate some suggestions for recognising that both sets of norms and constraints, ontic and epistemic, are necessary for scientific theorising. Secondly, I emphasize that there are multiple dimensions involved in scientific explanation, rather than clear-cut alternatives between ontic and epistemic aspects. I conclude with a general observation that although contextual aspects of explanations are unavoidable, the epistemic-relativity of our categories, explanations and models can in fact be compatible with their objectivity. Instead of making hastily drawn ontological implications from our theories or models, we should carefully scrutinize them from the ontic-epistemic perspective.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 259-291
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Wyjaśnianie antropiczne w kosmologii
Anthropic Explanation in Cosmology

Autorzy:

Turek, Józef

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2013406.pdf

Data publikacji:

2006

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

kosmiczne koincydencje
zasada antropiczna
wyjaśnianie antropiczne
cosmic coincidences
Anthropic Principle
anthropic explanation

Opis:

The main purpose of this article is to present the essence and the role of anthropic explanation in cosmology. This explanation was proposed during the time when there was no further possibility of finding the explanation of cosmic coincidences on the ground of contemporary scientific theories. This explanation relies on the recognition of the fact of the existence of a carbon life in the Universe as a factor which explains the Universe’s global characteristics, which are a requisite for appearance of life. The explanatory value of this explanation depends on the character of relations of the connections between the cosmic coincidences and the fact of the existence of life. In the case of the Weak Anthropic Principle this explanation has a character of simple tautology. In the case of the Strong Anthropic Principle, however, it is a philosophical explanation, whose cognitive value depends on both: the correctness of these principles and their logico-mathematical coherence with the cosmic coincidences.

Źródło:

Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 267-298
0035-7685

Pojawia się w:

Roczniki Filozoficzne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Poznanie, rozumienie i wyjaśnienie naukowe jako wyznaczniki użyteczności badań społecznych
Cognition, understanding and scientific explanation as determinants of the utility of social research

Autorzy:

Plewka, Czesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1790740.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Szczecinie

Tematy:

nauka
naukowe rozumienie i naukowe wyjaśnianie
science
scientific understanding and scientific explanation

Opis:

Nauka - spełniając swoje trzy podstawowe funkcje: deskryptywną, eksplanacyjną i prognostyczną - ma na celu dostarczanie takiej wiedzy naukowej, która może być zweryfikowana. Wiedza taka pomaga zrozumieć i wyjaśnić badane zjawiska empiryczne oraz cechy lub zachowania rzeczy, procesów i idei, którymi zajmuje się określona dziedzina. Owo poznanie, zrozumienie i wyjaśnienie jest możliwe tylko wtedy, gdy jest prowadzone zgodnie z przyjętymi w nauce procedurami metodologicznymi. Warunek ten może być spełniony jedynie przez badaczy/naukowców, którzy dysponują rzetelną wiedzą i umiejętnościami jej obiektywnego wykorzystania w praktyce. W niniejszym artykule podjęto próbę przybliżenia i scharakteryzowania istoty niektórych modeli naukowego rozumienia i wyjaśniania, wskazując na ich użyteczność oraz ograniczenia wykorzystania w naukach społecznych.
Science - fulfilling its three basic functions: descriptive, explanatory and predictive - aims to provide such scientific knowledge that can be verified. Such knowledge helps to understand and explain the researched empirical phenomena and the characteristics or behavior of things, processes and ideas that are dealt with in a specific field. This knowledge, understanding and clarification is possible only when it is carried out in accordance with scientifically accepted methodological procedures. This condition can be met only by researchers / scientists who have reliable knowledge and skills to use it objectively in practice. This article attempts to introduce and characterize the essence of some models of scientific understanding and explanation, pointing to their usefulness and limitations use in social sciences.

Źródło:

Edukacja Humanistyczna; 2021, 1, 44; 31-44
1507-4943

Pojawia się w:

Edukacja Humanistyczna

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Jerzy Kmita – interpretacja humanistyczna i społeczno-regulacyjna koncepcja kultury
Jerzy Kmita – humanistic interpretation and socio-regulatory theory of culture

Autorzy:

Bonecki, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/950294.pdf

Data publikacji:

2012-12-16

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

culture
interpretation
reasoning
explanation
methodology
socio-regulatory theory of culture
cultural beliefs

Opis:

This paper presents two main topics which Jerzy Kmita addresses in his methodological writings. The first one involves the conception of “humanistic interpretation” which Kmita describes as a kind of reasoning and explanation applied within the humanities. The second consists in the so called “socioregulatory definition of culture”, according to which culture is identified with a set of intersubjective beliefs guiding and regulating human actions. Based on both methodological concepts, humanities may be defined as a range of academic disciplines which in the course of humanistic interpretation hypothetically ascribe cultural beliefs to social agents in order to explain their behavior.

Źródło:

Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna; 2012, 1, 2; 178-198
2299-1875

Pojawia się w:

Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Dlaczego reprezentacje nie trzymają się modeli dynamicznych?

Autorzy:

Korbak, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/637828.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

philosophy of cognitive science, dynamical explanation, representation, cognitive models, Clark, van Gelder

Opis:

Why representations don't stick with dynamic models?In this paper I investigate thesis, embraced by proponents of dynamicism in cognitive science, that mind is not representational and explanation of cognition can go without representations. This claim has received serious criticism from cognitive scientists and philosophers of mind, who accuse dynamical explanation of being satisfying only for a narrow class of simple cognitive phenomena. Thus, genuine, representation-free explanation of cognition will always be incomplete. I espouse another strategy and present two arguments saying that the language of pure dynamical systems theory is not rich enough to define any nontrivial notion of representation. If I am right, then at least these phenomena dynamical explanation deals well with are not representational and representation talk can in no way help us understand them

Źródło:

Rocznik Kognitywistyczny; 2014, 7
1689-927X

Pojawia się w:

Rocznik Kognitywistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Międzyosobowy poziom wyjaśniania umysłu i zdolności poznawczych
The Interpersonal Level of Explanation of Mind and Cognition

Autorzy:

Żuromski, Daniel

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/909305.pdf

Data publikacji:

2020-06-26

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii

Tematy:

the interpersonal level of explanation of mind
social mechanisms of mind transformation
the shared intentionality hypothesis
dialogic thinking
vygotsky’s theory
tomasello’s theory
mechanism-based explanation

Opis:

What is the influence of the social and (to a lesser extent) the cultural on mind and cognition? The question will concern: (i) the nature of the relation between what is social and cultural, on the one hand, and the mind, cognitive ability, and cognitive development on the other; (ii) aspects of the mind, cognitive ability, and cognitive development affected by what is social and cultural; (iii) processes in which what is social and cultural becomes a part of individual cognitive functioning. This paper attempts to provide a conceptual framework within which the above questions can be answered. In the literature concerning the explanation of mind and cognitive abilities, attention is drawn to the importance of distinguishing levels of explanation. One of such approaches to multi-level explanation of the mind and cognition is the distinction drawn by Daniel Dennett between the personal level of explanation (e.g., level of beliefs, desires) and the subpersonal level of explanation (e.g., neural or computational). The purpose of this article is to argue that - recognising that the social and the cultural are one of the constitutive conditions of mind and cognition - we should posit a third level: the interpersonal level of explanation (ILE). The reason for postulating ILE is that there are specific domains in which interpersonal interactions affect elementary cognitive abilities and processes, which may thus result in their transformation into higher cognitive abilities and processes. The entire group of such domains will be defined as ILE, and at the centre of its explanatory potential will be the different types and forms of the said transformation. One of the main research objectives pursued at the ILE is to identify and formulate a taxonomy of transformative features and processes. Two models of such processes will be presented: the Vygotsky model and the Tomasello model. In the final part of this paper, the basic methodological assumptions of the ILE will be presented: the relative autonomy of this level of explanation, multi-level analysis, and the mechanism-based explanation. These assumptions will also be used to formulate general theses of the ILE.

Źródło:

Filozofia Nauki; 2020, 28, 2; 47-74
1230-6894
2657-5868

Pojawia się w:

Filozofia Nauki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Georg Simmel`s Concept of Religion and Religiosity

Autorzy:

Motak, Dominika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/640989.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Georg Simmel
religion
religiosity
classical theory of religion
genetic explanation of religion

Opis:

Religion was a recurrent theme in Georg Simmel’s thought. Despite this fact, and despite the current rediscovery of Simmel’s ideas, his insights into religion remain relatively neglected. The task of integrating Simmel’s legacy into the current study of religion remains a continuing challenge. This paper, based on an on-going study of Simmel’s work (involving a close reading of his writings in the original version), reflects on his conceptualisation of the relationship between religion understood as an objective, social and historical phenomenon and subjective religiosity. In Simmel’s view, the religious perspective – a “particular spiritual quality” or “attitude of the soul”, a way of looking at the world as a whole – constitutes a kind of pre-stage of religion. This particular perspective of a religion-like (religioid) character makes up an individual foundation for religion, but it can also express itself in other cultural pursuits, like science or art. It only becomes religion after it assumes a specific form in human interaction. Simmel claims that many human relations have a religious character; faith, which is regarded as the substance of religion, is first a relationship between individuals. Out of the subjective faith-process there develops an object for that faith: the idea of God, who is “the absolute object of human faith”. For Simmel, the idea of God (conceived of as the unity of existence, the coincidentia oppositorum) is constitutive for religion.

Źródło:

Studia Religiologica; 2012, 45, 2; 109-115
0137-2432
2084-4077

Pojawia się w:

Studia Religiologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Rozumienie dowodu matematycznego a zagadnienie wyjaśnienia w matematyce
The Notion of Mathematical Proof and the Problem of Explanation in Mathematics

Autorzy:

Wójtowicz, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690770.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

philosophy of mathematics
mathematical proof
explanation in mathematics
explanatory proofs
mathematical intuition

Opis:

In the article, I present two possible points of view concerning mathematical proofs: (a) the formal view (according to which the formalized versions of mathematical proofs reveal their “essence”); (b) the semantic view (according to which mathematical proofs are sequences of intellectual acts, and a form of intuitive “grasp” is crucial). The problem of formalizability of mathematical proofs is discussed, as well as the problem of explanation in mathematics – in particular the problem of explanatory versus non-explanatory character of mathematical proofs. I argue, that this problem can be analyzed in a fruitful way only from the semantic point of view.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2015, 58; 89-114
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Interpretacje w naukach społecznych – aspekty teoretyczne i metodologiczne
Interpretations in Social Sciences – Theoretical and MethodologicalAspects

Autorzy:

Jabłoński, Andrzej W.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195292.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

interpretacja
rozumienie
wyjaśnienie
teoria polityki / interpretation
understanding
explanation
qualitative research
theory of politics

Opis:

Celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do teorii interpretacyjnej, próba zarysowania głównych zagadnień i problemów, jakie nasuwa podejście interpretacyjne w naukach społecznych i politycznych. Do głównych zagadnień analizowanych w artykule należą kolejno: kwestie definicyjne, weberowska tradycja metodologiczna, metoda interpretacyjna w badaniach jakościowych, natura relacji między interpretacją a rozumieniem i wyjaśnianiem, znaczenie podejścia interpretacyjnego w nauce o polityce i teorii polityki. Autor podejmuje próbę ustalenia definicji i etymologii pojęcia „interpretacja”, sytuuje je w rodzinie terminów pokrewnych, rozważa istotny problem naukowego statusu badań interpretacyjnych. Wskazuje także czynniki, które mogą się przyczynić do podniesienia efektywności badań interpretacyjnych w procesach wyjaśniania i zrozumienia działań społecznych i politycznych. W zakończeniu sygnalizuje wyzwania stojące przed nauką, dostrzega w nich pole badawcze dla analizy interpretacyjnej.
Presented article offers a general overview of the interpretive approaches in the social and political sciences. The article starts with the definitions and etymology of the term “interpretation” and its synonyms. In the section 1 the author refers to the interpretive methodology of Max Weber and its actuality in the academic disciplines such as ethnography, sociology, history and law. The section 3 explains the usefulness of interpretive methods in doing research within a qualitative methodology in the social and political sciences. Sections 4 and 5 describe the nature of relations between interpretation, understanding and explanation. The last section brings attention on the application of interpretive methodology in the political science and political theory. Instead of a summary the author shares a reflection on the condition of science and a future of interpretative studies.

Źródło:

Teoria Polityki; 2020, 4; 11-30
2543-7046
2544-0845

Pojawia się w:

Teoria Polityki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Jak objaśniać gramatykę uczącym się języka polskiego jako obcego

Autorzy:

Jasińska, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/782792.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

Explanation of grammar
selection and analysis of language material
manner of presenting grammar

Opis:

The article presents ideas regarding the explanation of grammar in the process of teaching Polish as a foreign language. The author focuses on problems such as: the place and role of grammar in teaching foreign languages including Polish as a foreign language; selection and analysis of language material for explanation; the manner of presenting grammar; the use of grammar commentary; using one’s mother tongue and foreign language of the learners to explain grammar; as well as referring to one’s mother tongue in order to facilitate the understanding of a given topic. The entire article is enriched with numerous examples from pedagogical practices as well as a list of topics from Polish grammar that after proper presentation should not be problematic for those learning Polish as a foreign language.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2016, 7, 223; 67-78
2082-0909

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Modelling interactive computing systems: Do we have a good theory of what computers are?

Autorzy:

Martin, Alice
Magnaudet, Mathieu
Conversy, Stéphane

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31804107.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

philosophy of computing
models of computation
interactive computing
computing mechanism
computational mechanistic explanation

Opis:

Computers are increasingly interactive. They are no more transformational systems producing a final output after a finite execution. Instead, they continuously react in time to external events that modify the course of computing execution. While philosophers have been interested in conceptualizing computers for a long time, they seem to have paid little attention to the specificities of interactive computing. We propose to tackle this issue by surveying the literature in theoretical computer science, where one can find explicit proposals for a model of interactive computing. In that field, the formal modelling of interactive computing systems has been brought down to whether the new interaction models are reducible to Turing Machines. There are three areas where interaction models are framed. The comparison between TMs and interactive system models is at stake in all of them. These areas are namely some works on concurrency by Milner, on Reactive Turing Machines, and on interaction as a new computing paradigm. For each of the three identified models, we present its motivation, sum up its account for interaction and its legacy, and point out issues regarding the understanding of computers. The survey shows difficulties for epistemologists. The reason is that these analyses focus on the formal equivalence between interactive models of computation and classic ones. Such a project is different from addressing how a computing machine can be interactive: in other words, which mechanisms allow it.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 73; 77-119
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

The Quality of Explanations for Deviation from Principles of Corporate Governance. An Introduction

Autorzy:

Koładkiewicz, Izabela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/465554.pdf

Data publikacji:

2017-09-15

Wydawca:

Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Tematy:

principles of corporate governance
code of corporate governance
corporate governance statements
explanation for deviation

Źródło:

Journal of Management and Business Administration. Central Europe; 2017, 3; 34-54
2450-7814

Pojawia się w:

Journal of Management and Business Administration. Central Europe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Granice wyjaśnienia naukowego, część II
Limits of scientific explanation (II)

Autorzy:

Gorazda, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690548.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

philosophy of science
scientific explanation
model theory
philosophy of mind
F. A. von Hayek

Opis:

The second part of the text is intended to deal with the anti-naturalistic argument of F.A. Hayek. To present it comprehensively, however, his theory of mind has to be outlined first. According to Hayek, the way in which we perceive the world is entirely grounded in the biological construction of our neural order and thus, from this perspective, he seems to be a naturalist. He excludes any non-natural properties of our cognition like e.g. transcendental free will. However, a closer look at the functioning of our biological apparatus of perception divulges certain inherent and internal restrictions. First of all, we notice that the neural order (biological construction of neurons) is in fact a very complex apparatus of classification and discrimination of sensory impulses. Impulses may come from reality which is outer to the neural order as well as from the inside. The apparatus of classification and discrimination of sensory impulses is not stable, but permanently dynamic. An unstoppable attack of sensations and relevant responses of the system creates new classification rules (neural connections) and demolishes those which have been inactive for a longer time. A system of those rules, existing in a particular time unit, forms a model of reality which imperfectly corresponds to the existing, transcendent reality. The final argument for anti-naturalism which is elucidated in the text is Hayek’s idea of what is explanation and where lie its limits. This idea can be reduced to the following quotation: “…any apparatus of classification must possess a structure of a higher degree of complexity that is possessed by an object which it classifies.” In other words: if our cognitive system is an “apparatus of classification”, and if an explanation means modeling, and if a complete explanation requires the explanation of the apparatus itself, then a complete explanation is not possible at all, as the apparatus, which has a certain level of complexity, cannot upgrade this level in order to explain itself. Hayek’s reasoning is generally approved yet it is emphasized, however, that it rests on very strong assumptions which are identified and named at the end of the text.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2013, 52; 53-106
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

The False Dichotomy Between Causal Realization and Semantic Computation

Autorzy:

Miłkowski, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/600600.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

physical computation; semantic account of computation; mechanistic account of computation; mechanistic explanation; causal realization

Opis:

In this paper, I show how semantic factors constrain the understanding of the computational phenomena to be explained so that they help build better mechanistic models. In particular, understanding what cognitive systems may refer to is important in building better models of cognitive processes. For that purpose, a recent study of some phenomena in rats that are capable of ‘entertaining’ future paths (Pfeiffer and Foster 2013) is analyzed. The case shows that the mechanistic account of physical computation may be complemented with semantic considerations, and in many cases, it actually should.

Źródło:

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2017, 38 (3)
1689-4286

Pojawia się w:

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Dwustronna przyczynowość i rozszerzona synteza ewolucyjna
Reciprocal Causation and the Extended Evolutionary Synthesis

Autorzy:

Buskell, Andrew

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2082375.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii

Tematy:

przyczynowość
teoria ewolucji
wyjaśnienie
rozszerzona synteza ewolucyjna
causation
evolutionary theory
explanation
extended evolutionary synthesis

Opis:

Zespół Kevina Lalanda przedstawił liczne argumenty przemawiające za rozszerzoną syntezą ewolucyjną. W tym artykule analizuję kluczową dla tych uczonych koncepcję dwustronnej przyczynowości. Koncepcja ta przywoływana jest w wielu argumentach na rzecz przyjęcia rozszerzonej ewolucjonistycznej ramy pojęciowej, niewielka część tych argumentów jest jednak jasno sprecyzowana. Objaśniam tutaj tę koncepcję i przedstawiam trzy linie argumentacji, w których jest ona wykorzystywana. Wskazuję na to, w których punktach sceptycy mogą podważać — i podważają — te argumenty, jak również zwracam uwagę na główne, w moim przekonaniu, problemy empiryczne, eksplanacyjne i metodologiczne związane z tą koncepcją.
Kevin Laland and colleagues have put forward a number of arguments motivating an extended evolutionary synthesis. Here I examine Laland et al.’s central concept of reciprocal causation. Reciprocal causation features in many arguments supporting an expanded evolutionary framework, yet few of these arguments are clearly delineated. Here I clarify the concept and make explicit three arguments in which it features. I identify where skeptics can — and are — pushing back against these arguments, and highlight what I see as the empirical, explanatory, and methodological issues at stake.

Źródło:

Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 157-192
2299-0356

Pojawia się w:

Filozoficzne Aspekty Genezy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Cytat w utworze naukowym
Quotations in Academic Works

Autorzy:

Machała, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/524349.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

prawo autorskie; cytat; utwór naukowy; wyjaśnianie; analiza naukowaKeywords: copyright; quotation; academic work; explanation; academic analysi

Opis:

Dopuszczalność przytaczania cudzej twórczości w utworach naukowych jest przedmio-tem dyskusji. Może być rozpatrywana na różnych płaszczyznach, w tym prawnoautorskiej (w kontekście naruszenia autorskich praw osobistych i majątkowych) oraz etycznej (w kon-tekście wymogu rzetelności naukowej). Niniejsze opracowanie koncentruje się na prawie cytatu w ujęciu ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przede wszystkim na analizie przesłanek dozwolonego cytatu określonych w art. 29 ustawy. Prawo autorskie przewiduje dopuszczalność cytatu, nie ustanawiając w tym przedmiocie sztyw-nych reguł. Nakazuje traktować problem elastycznie, uzależniając zakres dozwolonego cy-tatu od spełnienia przezeń wskazanych funkcji: wyjaśnianie, analiza krytyczna lub nauko-wa etc. Realizacja celu cytatu determinuje zarówno samą możliwość skorzystania z niego, jak i dozwolony rozmiar. Nie ma szczególnych uwarunkowań prawnych cytatu w utwo-rach naukowych. Szczególna pozycja utworu naukowego w kontekście prawa cytatu bierze się z tego, że ze względu na charakter i funkcję utworu naukowego realizacja celów cytatu w utworach tej kategorii będzie zjawiskiem częściej spotykanym niż w innych. Niezależ-nie od spełnienia wymogu adekwatności cytatu do realizacji jego celu, cytujący zobowią-zany jest wskazać źródło cytatu i twórcę cytowanego utworu. W tym zakresie środowisko naukowe wypracowało pewne standardy właściwego (rzetelnego postępowania).
The permissibility of quotations in academic works may be discussed and examined from different perspectives: a copyright perspective (which focuses on the conflict between quotation and infringement of copyright) and an ethical perspective (focusing on the is-sue of academic reliability). This article contains analysis of the legal status of quotations in the light of Polish Copyright Act of 4th of February 1994, in particular, the prerequi-sites of the right to use quotations established in Art. 29 of the above act. In a nutshell, it may be concluded that copyright law permits one to quote from other works without the establishment of strict rules and restraints (especially quantitative) in this respect. A flexible approach has been adopted: the permissibility of a quotation is subject to its adequacy for its specific purpose of revealing an explanation, critical or scientific anal-ysis. There are no specific requirements regarding quotations in academic works. These works are specific in that their character and function permit quotes to a greater extent than in other categories of works.

Źródło:

Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 3 (55); 73-88
2082-1212

Pojawia się w:

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Przepisy o odpowiednim stosowaniu przepisów
Prescriptions on the appropriate application of prescriptions

Autorzy:

Patryas, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2137578.pdf

Data publikacji:

2022-09-30

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

prescription on the appropriate application of prescriptions
explanation
przepis o odpowiednim stosowaniu przepisu
wyjaśnienie
norma

Opis:

Celem artykułu jest wyjaśnienie obecności przepisów o odpowiednim stosowaniu przepisów w aktach prawodawczych. Bazuję na – wysuniętej wiele lat temu przez Józefa Nowackiego – tezie, że jeśli są dwa zasadniczo podobne do siebie przepisy, to jeden z nich może być zastąpiony przepisem o odpowiednim stosowaniu drugiego. Od przepisu o odpowiednim stosowaniu przepisu trzeba odróżnić przepis o stosowaniu przepisu. O ile bowiem pierwszy jest efektem kondensowania przepisów, o tyle drugi stanowi rezultat rozczłonkowywania przepisu. Jednakże pod wieloma względami oba te rodzaje przepisów są wzajem podobne.
The aim of this article is to explain the presence of prescriptions on the appropriate application of prescriptions in legal texts. I uphold the thesis – submitted many years ago by Józef Nowacki – that if there are two prescriptions resembling one another, one of them can be substituted by the prescription on the appropriate application of prescription. It is necessary to distinguish between the prescription on the appropriate application of prescription and the prescription on the application of prescription. The former is the effect of the condensation of norms, the latter is the result of the fragmentation of a norm. But in many respects these two sorts of prescriptions are similar.

Źródło:

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 3; 5-19
0035-9629
2543-9170

Pojawia się w:

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Zagadnienie hipotez i teorii naukowych w rozważaniach filozoficznych Mariana Smoluchowskiego
The issue of hypotheses and scientific theories in the philosophical thoughts of Marian Smoluchowski

Autorzy:

Dziekan, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/691112.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

science
hypothesis
scientific theory
scientific explanation
analogy
models of physical phenomena
Marian Smoluchowski
Ludwig Boltzmann

Opis:

The main purpose of this paper is to investigate and reconstruct the philosophical thoughts in Marian Smoluchowski’s papers (in his publications and in unknown manuscripts as well). He was an outstanding Polish physicist, who lived at the turn of the XIX and XX century. Smoluchowski was particularly interested in theoretical physics. His achievements in this discipline, some even very significant, have caused him to be perceived mainly as a physicist. His work in the theory of fluctuations and kinetic theory of gases, especially in the theory of Brownian motions, is well known to physicists. My attention in this paper is focused on the metascientific problems which dominated his philosophical reflections. His analysis in the fields on philosophy of science (the concept of hypothesis, theory) ought to be perceived in light of physics. Philosophical reflections were at the margins of science which he practiced – physics was always the background to his deliberations. An important limit to our deliberations was set by concentrating on issues typical of the philosophy of science. In Smoluchowski’s case, however, it is difficult to say that his branch of philosophy is characterized by systematic reflection. It is difficult to classify his reflection in the framework of any given philosophical trend.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2017, 62; 7-71
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Przepisy o stosowaniu przepisów
Prescriptions about application of prescriptions

Autorzy:

Patryas, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2120179.pdf

Data publikacji:

2022-03-30

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

prescription
prescription on the application of prescription
explanation
norms
przepis
przepis o stosowaniu przepisów
wyjaśnienie
norma

Opis:

Celem artykułu jest wyjaśnienia obecności przepisów o stosowaniu przepisów w aktach prawnych. Takie wyjaśnienie ma charakter strukturalny i nie jest wyjaśnieniem nomologiczno-dedukcyjnym. Typowy przepis o stosowaniu przepisu składa się z trzech części. Najpierw wskazuje on stosowany przepis. Następnie zawiera zwrot „stosuje się” odgrywający kluczową rolę. Na końcu wyznacza on obszar zastosowania. Lecz czasami pewne części przepisów o stosowaniu przepisów są usuwane lub ustawiane w odmiennej kolejności. W niektórych aktach prawnych szereg przepisów o stosowaniu przepisów łączy się w zbiorcze przepisy tego rodzaju. Przepisy o stosowaniu przepisów są efektem rozdrabniania norm.
The aim of this article is to elucidate the presence of prescriptions on the application of prescriptions in legal texts. Such explanation is structural in nature, rather than nomological-deductive. A typical prescription pertaining to application consists of three parts. Firstly, it fixes applied prescription. Next, it has the phrase 'applies' as a pivotal fragment. At the end it determines the area of application. However, occasionally some parts of prescriptions on the application of prescriptions are eliminated or arranged in another manner. In some legal texts several prescriptions on the application of prescriptions are joined in one collective prescription of this sort. Prescriptions on the application of prescriptions are the result of the fragmentation of norms.

Źródło:

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 1; 9-22
0035-9629
2543-9170

Pojawia się w:

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Samoocena dziecka – źródła i komunikaty weryfikujące
Self-concept of the child versus verification messages and their sources

Autorzy:

Jędrzejewska, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/442716.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Państwowa Uczelnia Zawodowa we Włocławku

Tematy:

samoocena dziecka
poczucie wartości
styl wyjaśniania
child’s self-concept
self-esteem
style of explanation

Opis:

W artykule zwrócono uwagę na źródła i mechanizmy kształtowania się samooceny dziecka. Usłyszane komunikaty oceniające od osób znaczących, zarówno ich treść jak i forma, przyczyniają się do kreacji wewnętrznego obrazu siebie i świata. Badanie samooceny na poziomie jawnym, świadomym jest obarczone istotnym błędem, dlatego warto poszukiwać sposobów weryfikacji poziomu samozadowolenia w sposób ukryty, poprzez pytania „nie wprost”.
The article points out the sources and mechanisms of the child’s self-concept formation. Evaluation messages heard from important people, both their content and form, contribute to the creation of an internal image of oneself and the world. Examining self-concept on a conscious level, is subject to significant error; therefore, it is worth looking for ways of verifying the level of complacency in a hidden manner, through “indirect” questions.

Źródło:

Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne; 2016, 12, 1; 144-161
1896-4087

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce