Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "explanation" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-92 z 92
    Tytuł:
    The nature and norms of scientific explanation: Some preliminaries
    Autorzy:
    Peña, Abel
    Wright, Cory
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763410.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific explanation
    ontic conception of explanation
    epistemic conception of explanation
    nature of explanation
    norms of explanation
    Opis:
    There are at least two deep and related debates about explanation: about its nature and about its norms. The aim of this special issue of Philosophical Problems in Science/Zagadnienia Filozoficzne w Nauce (ZFN) is to survey whether or not a consensus is at hand in these debates and to help settle what it can. The overarching foci are twofold: (i) the nature of scientific explanation, with special attention to the debate between ontic and epistemic conception of explanation, and (ii) the norms of scientific explanation, with special attention to so-called ‘ontic’ (or better, ‘alethic’) norms like truth and referential success and epistemic norms like intelligibility and idealized understanding. It called for advocates of various conceptions to articulate the current state of these debates. Researchers and scholars from around the globe—including Poland, Canada, Korea, The Netherlands, the United States, Greece, Austria, and Belgium—contributed. The special issue also attempts to provide an opening for new work on the norms of explanation, such as truth or model-based accuracy, information compression, abstraction, and generalization.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 5-17
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dimensions of explanation
    Autorzy:
    Hochstein, Eric
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763416.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    evaluative dimension
    communicative concept of explanation
    representational concept of explanation
    ontic conception of explanation
    mechanistic explanation
    Opis:
    Some argue that the term “explanation” in science is ambiguous, referring to at least three distinct concepts: a communicative concept, a representational concept, and an ontic concept. Each is defined in a different way with its own sets of norms and goals, and each of which can apply in contexts where the others do not. In this paper, I argue that such a view is false. Instead, I propose that a scientific explanation is a complex entity that can always be analyzed along a communicative dimension, a representational dimension, and an ontic dimension. But all three are always present within scientific explanations. I highlight what such an account looks like, and the potential problems it faces (namely that a single explanation can appear to have incompatible sets of norms and goals that govern it). I propose a solution to this problem and demonstrate how this account can help to dissolve current disputes in philosophy of science regarding debates between epistemic and ontic accounts of mechanistic explanations in the life sciences.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 57-98
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Explanation, representation and information
    Autorzy:
    Karadimas, Panagiotis
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763413.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific explanation
    representation
    optimization process
    ontic conception of explanation
    epistemic conception of explanation
    Opis:
    The ontic conception of explanation is predicated on the proposition that “explanation is a relation between real objects in the world” and hence, according to this approach, scientific explanation cannot take place absent such a premise. Despite the fact that critics have emphasized several drawbacks of the ontic conception, as for example its inability to address the so-called “abstract explanations”, the debate is not settled and the ontic view can claim to capture cases of explanation that are non-abstract, such as causal relations between events. However, by eliminating the distinction between abstract and non-abstract explanations, it follows that ontic and epistemic proposals can no longer contend to capture different cases of explanation and either all are captured by the ontic view or all are captured by the epistemic view. On closer inspection, it turns out that the ontic view deals with events that fall outside the scientists’ scope of observation and that it does not accommodate common instances of explanation such as explanations from false propositions and hence it cannot establish itself as the dominant philosophical stance with respect to explanation. On the contrary, the epistemic conception does account for almost all episodes of explanation and can be described as a relation between representations, whereby the explanans transmit information to the explanandum and that this information can come, dependent on context, in the form of any of the available theories of explanation (law-like, unificatory, causal and non-causal). The range of application of the ontic view thus is severely restricted to trivial cases of explanation that come through direct observation of the events involved in an explanation and explanation is to be mostly conceived epistemically.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 21-55
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Moja autobiografia duchowa: powołanie teologa naturalnego
    My Spiritual Autobiography: The Vocation of a Natural Theologian
    Autorzy:
    Swinburne, Richard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607356.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    natural theology
    scientific explanation
    personal explanation
    Christian doctrine
    probability of truth
    Opis:
    The author describes his intellectual development and academic pursuits starting from his undergraduate studies at Oxford University in mid-1950s up to the present day, in the perspective of his attempts to resolve the conflict between a materialistically oriented scientific worldview and the worldview of traditional Christianity. In time, he came to recognize the conflict as a problem of distinguishing between levels of explanation or points of terminating an explanation. To deal with this problem adequately, he adopted as his own the program of natural theology laid down by St. Thomas Aquinas in his Summa Theologiae, where Aquinas provided good arguments in favor of the Christian doctrine taking as his starting point the most general phenomena of experience and using the best secular knowledge of his day. Thus Swinburne’s program of natural theology consisted in using the criteria used in modern natural science and historical inquiry for the probable truth of a suggested explanation, analyzed with the careful rigor of modern philosophy, to show the meaningfulness and probable truth of Christian theology. Scientific explanation explains phenomena in terms of prior states of affairs and natural laws; whereas personal explanation explains phenomena in terms of the powers and purposes of agents. Christian metaphysics explains the operation of scientific explanation in explaining why there are states of affairs at all and why the most fundamental natural laws have the character they do, in terms of the power and purposes of God, and in particular his purpose that humans should have a free choice of the kind of persons they are to be. Swinburne extends this model of explanation to show that our historical evidence about the life of Christ makes it very probable that Christ was (and so is) God Incarnate who rose from the dead.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Teologiczne; 2011, 25; 239-268
    0209-3472
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of categorization in understanding
    Autorzy:
    Piłat, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/703064.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    categorization
    understanding
    explanation
    hermeneutics
    Opis:
    In this article, I am examining the role of categorization in understanding. The problem arises from well-known distinction between explanation and understanding, which has been for a century pursued in hermeneutic tradition. Categorization belongs to explanatory endeavor and its role in understanding is unclear. In order to delimit the scope of inquiry I am focusing on the weakest kind of categorization, so called categorization ad hoc. I am examining the hypothesis to the effect that categorization plays its role in hermeneutic circle as some sort of pre-understanding. Eventually, however, I reject this hypothesis. It is because it leads to hermeneutic paradox: The notion of pre-understanding has a meaning only in the context of full-fledged understanding, which is an unattainable ideal. Such ideal cannot be used as a personal criterion of the quality of one’s understanding. There is a tension between the feeling of understanding and the scarcity of personal means to justify this feeling. I am suggesting that similar, albeit weaker effect occurs also in more elaborate, scientific categorizations. What is really wrong in the passage from categorization to understanding is some form of self-understanding: We do not know whether we understand better, or at all when we put some categorical order onto our experience. We do not seem to have the required meta-understanding.
    Źródło:
    Nauka; 2017, 3
    1231-8515
    Pojawia się w:
    Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Deliberation and Automaticity in Habitual Acts
    Autorzy:
    Douskos, Christos
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/781205.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    habit
    deliberation
    automaticity
    action explanation
    Opis:
    Most philosophers and psychologists assume that habitual acts do not ensue from deliberation, but are direct responses to the circumstances: habit essentially involves a variety of automaticity. My objective in this paper is to show that this view is unduly restrictive. A habit can explain an act in various ways. Pointing to the operation of automaticity is only one of them. I draw attention to the fact that acquired automaticity is one outgrowth of habituation that is relevant to explanation, but not the only one. Habituation shapes our emotional and motivational make up in ways that affect deliberation itself. Hence mentioning a habit might be indispensable in explaining an act which nevertheless ensues from deliberation. The view that habitual acts are direct responses to the circumstances implies an impoverished conception of habit, which fails to do justice to its rich explanatory potential in theoretical and pre-theoretical contexts, as well as to its role in the history of philosophy.
    Źródło:
    Ethics in Progress; 2018, 9, 1; 25-43
    2084-9257
    Pojawia się w:
    Ethics in Progress
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A conventionalist account of distinctively mathematical explanation
    Autorzy:
    Povich, Mark
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763422.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific explanation
    philosophy of science
    philosophy of mathematics
    mathematical explanation
    ontic conception
    conventionalism
    Opis:
    Distinctively mathematical explanations (DMEs) explain natural phenomena primarily by appeal to mathematical facts. One important question is whether there can be an ontic account of DME. An ontic account of DME would treat the explananda and explanantia of DMEs as ontic items (ontic objects, properties, structures, etc.) and the explanatory relation between them as an ontic relation (e.g., Pincock, 2015; Povich, 2021). Here I present a conventionalist account of DME, defend it against objections, and argue that it should be considered ontic. Notably, if indeed it is ontic, the conventionalist account seems to avoid a convincing objection to other ontic accounts (Kuorikoski, 2021).
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 171-223
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Understanding without Explanation: A Still Open Issue
    Autorzy:
    David-Rus, Richard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2142959.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
    Tematy:
    scientific understanding
    understanding without explanation
    Opis:
    This paper takes a stance in the debate concerning scientific understanding. It claims that the case for a specific type of understanding, understanding without explanation (UwE), is still open, despite the tendency in the current literature that might suggest otherwise. The paper begins by situating the distinction between an explanatory and non-explanatory understanding in the debate on understanding by introducing Lipton’s account of UwE. The paper then discusses the significance of Lipton’s proposals for the debate and argues that Kelp’s interpretation does not exhaust the challenge they pose to any theory of understanding. The paper then examines the best articulated critique of Lipton’s account provided by Khalifa and rejects it as inadequate. It ends by sketching out a list of positive reasons that support the continued examination of UwE.
    Źródło:
    Filozofia Nauki; 2021, 29, 3; 89-106
    1230-6894
    2657-5868
    Pojawia się w:
    Filozofia Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych
    Empirical Explanation and Interpretive Explanation of Political Activities
    Autorzy:
    Czajowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195288.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    wyjaśnianie empiryczne
    wyjaśnianie interpretacyjne
    wyjaśnianie integralne
    działania polityczne
    naturalizm
    antynaturalizm
    wnioskowanie abdukcyjne / empirical explanation
    interpretive explanation
    integral explanation
    political actions
    naturalism
    anti-naturalism
    abductive reasoning
    Opis:
    Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.
    The article arranges issues related to explaining social phenomena, primarily political activities. Three types of explanation are mentioned in the literature: a reason explanation, an interpretative explanation (humanistic, understanding) and an integral explanation combining these two. The author discusses the types of explanation, where he replaces the term “causal explanation” with the term “empirical explanation”. Then he characterizes political activities and their results as an object of explanation. In the last part, on two examples, he examines the practice of empirical and interpretive explanation. With reference to the example of interpretive explanation, he recalls abductive reasoning, i.e. inference to the best explanation. In the interpretation process, in the absence of irrefutable evidence, none of the hypotheses can be confirmed. They can only be enhanced or made more attractive. Considering the imperfections of empirical and interpretive explanation, one should strive to use them complementarily.
    Źródło:
    Teoria Polityki; 2020, 4; 43-60
    2543-7046
    2544-0845
    Pojawia się w:
    Teoria Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O PEWNEJ PRÓBIE OBRONY WYJAŚNIANIA TELEOLOGICZNEGO
    ABOUT AN ATTEMPT TO DEFENSE THE TELEOLOGICAL EXPLANATION
    Autorzy:
    Wróblewski, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488168.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    teleologia
    wyjaśnianie naukowe
    wyjaśnianie teleologiczne
    cele naukowe
    antropomorfizm
    teleology
    scientific explanation
    teleological explanation
    scientific aims
    anthropomorphism
    Opis:
    The aim of the article is to present the strategy of rehabilitation of the teleology in the conception of Robert Spaemann, Reinchard Löw and Hans Jonas. That strategy takes into account a few aspects: (1) the analysis of general conception of explanation in which the character of questions activating the process of explanation is taking into consideration, (2) the analysis of the conception of the teleological and causal explanations (according to the Hempel-Oppenheim model), (3) determination of the pragmatic background of the controversies concerning teleology, (4) determination of the domain and aims of teleological and causal interpretations.
    Celem artykułu jest prezentacja strategii rehabilitacji teleologii w ujęciu: Roberta Spaemanna, Reincharda Löwa oraz Hansa Jonasa. Strategia ta uwzględnia kilka aspektów: (1) analizę ogólnej koncepcji wyjaśniania, w której jest uwzględniony charakter pytań uruchamiających proces wyjaśniania, (2) analizę koncepcji wyjaśniania teleologicznego i przyczynowego (według modelu Hempla- Oppenheima) (3) określenie pragmatycznego tła sporu o teleologię, (4) określenie domeny i celów interpretacji teleologicznych i przyczynowych.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2012, 60, 4; 339-359
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Systemic Analysis of Politics in the Light of Reconstruction of Structural Functionalism of Jeffrey C. Alexander
    Autorzy:
    Nocoń, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2020077.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    political system
    political analysis
    functional explanation
    Opis:
    Applying systems analysis in political science research is still one of the important dimensions of political science methodology. Reconstruction of the functional model of the social system seems to be an attractive proposition for policy researchers. Signed by the name of Jeffrey Charles Alexander, the American version of neofunctionalism is one of the responses to the crisis of traditional forms of structural functionalism. The main purpose of the reconstruction of T. Parsons’s theory was its revitalization consisting in restoring the possibility of its application in contemporary social research. The reinterpretation of the classical approach was to a large extent “forced” by harsh criticism of the current approach and focused especially on attempts to overcome the limitations contained therein, which manifested in the impossibility of correlation of functional theorems with newly developing research currents Jeffrey Alexander restored relevance and emphasizes suitability for interpreting and explaining political processes and phenomena. Understanding the concept of functions and functional relations in the political environment allows for effective application in the analysis of contemporary political systems. Therefore, changing the method of functional analysis is a useful methodological tool in developing a political theory.
    Źródło:
    Polish Political Science Yearbook; 2021, 3 (50); 7-20
    0208-7375
    Pojawia się w:
    Polish Political Science Yearbook
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Four fundamental methodological problems of landscape geography
    Autorzy:
    Ostaszewska, Katarzyna
    Mikulska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028870.pdf
    Data publikacji:
    2004-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
    Tematy:
    physical geography
    geoecology
    landscape geography
    methodology
    explanation
    Opis:
    Fundamental methodological problems of geography as a science have been identified by Chojnicki (1999) in the following list: goal of research, separate character of research, expected results, and form of scientific explanation. This article presents methodological standpoints taken be landscape geographers towards the above problems, which proved to be as diverse as in the case of the human geography. The article highlights negative consequences of such state of affairs.
    Źródło:
    Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development; 2004, 11; 13-17
    0867-6046
    2084-6118
    Pojawia się w:
    Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Intuitive explanations of mathematical ideas
    Autorzy:
    Pogonowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791043.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-27
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    mathematical intuition
    understanding in mathematics
    intuitive explanation
    Opis:
    This short note is devoted to the role played by intuitive explanations in mathematical education. We provide a few examples of such explanations. They are related to: verbal commentaries, perception, physical models. We recall also some examples of internal explanations, inside mathematics itself.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Mathematicae Pertinentia; 2018, 10; 123-137
    2080-9751
    2450-341X
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Mathematicae Pertinentia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek do krytyki statystyczno-relewantnego modelu wyjaśniania naukowego
    The case for critique of statistical relevance model of scientific explanation
    Autorzy:
    Gorazda, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691122.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    Salmon Wesley
    scientific explanation
    statistical relevance model
    Opis:
    The statistical relevance model of scientific explanation was proposed by Wesley Salmon in 1971 as an interesting alternative to already existed models introduced by Hempel and supported by many other philosophers of science. The most important difference between the nomological models and statistical relevance model is that the latter tries not to use the very dubious term of 'law of nature'. The first part of the paper consists of the overview of the Salmon's model and of the main arguments which were raised by various authors against it. In the main part of the text all of those arguments which were meant to undermine the model are presented on an example taken from the economic practice. It is very popular among the economists and especially among valuation experts the so called 'statistical analysis of the market'. The main objective of the analysis is to discover all of the factors which influence the market value of the particular product, in other words to explain the market value of the product. The example was taken from the social science (economics) for purpose as one of the thesis in the paper is that, the SR model can work quite well in physics or chemistry, but it is dubious whether we can really deploy it in sciences which try to describe and explain the various phenomena of human activity and behavior. The final conclusions are: The practical deployment of the model in social sciences are problematic, as it is too idealistic and therefore it doesn't work properly. Against its initial presumption the model doesn't avoid the problem of laws of nature. Although the law of nature is not a required element of the explanans, it comes back at the stage of proposing the initial candidates for the relevant variables. The hypothesis on, which variables can be and which cannot be relevant to the explained phenomenon are constructed mostly according to the intuitively understood causal relationship founded on laws of nature. The important postulate of homogenous partition is in practice unachievable what causes that the explanation is bound with the enormous risk of a mistake. The risk is quantifiable and can be estimated, but the estimation is depended upon experience and intuition of a researcher.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2009, 45; 124-139
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Extending Cognitive Pragmatics: Social Mechanisms of Mind Transformation
    Autorzy:
    Żuromski, Daniel
    Pacholik-Żuromska, Anita
    Fedyniuk, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127718.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Cognitive Pragmatics
    mechanism-based explanation
    transformation
    metacognition
    Opis:
    In this article we propose an extended approach in terms of Cognitive Pragmatics (CP) to the explanation of the development of the higher cognitive processes. Therefore, we explain in terms of CP how linguistic and pre-linguistic social practices shape the mind. CP, as we understand it here presents a broader transdisciplinary position covering developmental psychology, primatology, comparative psychology, cultural psychology, anthropology and philosophy. We present an argumentation for the thesis that CP provides an explanation to the origins and developmental mechanisms of some of higher mental functions unique to humans. Thus, we want to extend the notion of CP beyond its standard definition by emphasizing the transformative component of communicative acts. In our approach, CP first and foremost examines the cognitive mechanisms underlying social pre-linguistic and linguistic communication. Secondly, it explores how this communication reorganizes and transforms cognitive abilities and processes. We would like to extend the tasks of CP as well, because its goal is to not only describe cognitive processes that enable communication, but also to explain the social mechanisms of transformation of mind and cognition. We provide an example of said mechanisms of development of higher cognitive functions through the account of metacognition.
    Źródło:
    Analiza i Egzystencja; 2022, 58; 65-91
    1734-9923
    2300-7621
    Pojawia się w:
    Analiza i Egzystencja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    How science tracks understanding
    Autorzy:
    Malfatti, Federica Isabella
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31804110.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    Truth
    scientific realism
    understanding
    Explanation
    scientific knowledge
    Opis:
    This review article discusses the book Understanding How Science Explains the World by Kevin McCain, published by Cambridge University Press (2022). With an impressive combination of clarity and depth, McCain provides the reader with a firm grasp of how science works, of what science aims to achieve, and of what makes science a successful epistemic enterprise. The review article reconstructs the book’s overall dialectic and identifies one potential point of tension which concerns the role of truth or accuracy in scientific knowledge.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 317-320
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Daniel Dennett’s New Mind: Darwin, Turing but no Bach
    Autorzy:
    Krzanowski, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690878.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    mind
    philosophy of mind
    cognitive science
    scientific explanation
    Opis:
    Book review: Daniel C. Dennett, From Bacteria to Bach and Back. The evolution of mind, Penguin Random House, UK 2017, pp. 467.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2018, 64; 209-213
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The ontic-epistemic debates of explanation revisited: The three-dimensional approach
    Autorzy:
    Gim, Jinyeong
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763418.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    mechanistic explanation
    scientific representation
    explanatory norms
    Wesley Salmon
    Opis:
    After Wesley Salmon’s causal-mechanical stance on explanation in the 1980s, the ontic-epistemic debate of scientific explanations appeared to be resolved in the philosophy of science. However, since the twenty-first century, this debate has been rekindled among philosophers who focus on mechanistic explanations. Nevertheless, its issues have evolved, necessitating scrutiny of the new trends in this debate and a comparison with the original controversy between Carl Hempel and Salmon. The primary objective of this paper is to elucidate three categorical dimensions in the ontic-epistemic debates, spanning from the original to the recent controversies. Subsequently, it will explore why the conception of explanation is linked to representations, what conditions are necessary for linguistic expressions to be explanatory, and what roles norms play in explanation. Consequently, contrary to the common stereotype, it will be argued that mechanistic explanations are more likely to be epistemic rather than ontic.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 99-169
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Superweniencja psychofizyczna
    Autorzy:
    Kurek, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/429130.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    supervenience
    mind-body problem
    explanation
    intentionality
    Jaegwon Kim
    causation
    Opis:
    The aim of this article is two-fold. First, a critical presentation of the concept of supervenience is carried out. In this context, three basic types of supervenience are presented: weak, strong, and global. It is argued that the most useful types of supervenience are its strong, and global versions. Second, a broader analysis of the usefulness of supervenience is undertaken. It is argued that it is a very „flexible” concept, which allows for a variety of different solutions to the philosophical issue of the mind. However, the aforementioned flexibility can be limited by additional philosophical assumptions. Moreover, supervenience allows to augment traditional philosophical investigations concerning the mind with results of empirical findings of such sciences as psychology, or neuroscience. In this context it is argued that supervenience is a „third way” in the philosophical study of the mind.
    Źródło:
    Semina Scientiarum; 2011, 10
    1644-3365
    Pojawia się w:
    Semina Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A scientific explanation and understanding of epistemological issues in tourism research (a study based on the theories of Kurt Lewin and John Tribe)
    Autorzy:
    Alejziak, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/627883.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    tourism
    tourism research
    theory
    typology
    explanation
    understanding
    prediction
    epistemology
    Opis:
    The article presents the essence as well as various models of academic explanation and the explanatory value of understanding, indicating their usability and limitations as regards understanding why and how tourism functions. Particular attention has been paid to the epistemological dimension of tourism research, as well as its new directions. The author has referred to two models concerning the epistemological aspects of tourism research where the focal point is the category of ‘truth about tourism’. These have been presented in two articles by John Tribe.
    Źródło:
    Turyzm; 2019, 29, 2; 1-18
    0867-5856
    2080-6922
    Pojawia się w:
    Turyzm
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odpowiedź dyskutantom
    Reply to Disputants
    Autorzy:
    Grobler, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553370.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    teoria inteligentnego projektu
    argument probabilistyczny
    wyjaśnienie intencjonalne
    pseudowyjaśnienie
    nadinteligencja
    Intelligent Design
    argument from low probability
    intentional explanation
    pseudo-explanation
    superintelligence
    Opis:
    W odpowiedzi dowodzi się, po pierwsze, że argument probabilistyczny jest chybiony, o ile nie jest uzupełniony dodatkowymi przesłankami materialnymi. Po drugie, pokazuje się, że argumenty z laboratorium, organów szczątkowych i postulatu naśladowania przyrody w technice można odwrócić przeciw teorii inteligentnego projektu. Po trzecie, omówiona jest kwestia odróżniania artefaktów od obiektów naturalnych w kontekście wymogu wyjaśniania. Wreszcie, twierdzi się, że zaniedbanie ze strony zwolenników teorii inteligentnego projektu dyskusji na temat warunków, jakie musi spełnić autentyczne, a nie pozorne wyjaśnienie ściąga tę teorię bliżej fideizmu niż nauki.
    In the reply it is argued, first, that the argument from low probability does not work in the absence of additional assumptions. Second, arguments from laboratory, vestigial structures, and imitating nature in technology are reversed against ID. Third, the question of telling artefacts from natural objects is discussed in the context of the search for explanation. Finally, the neglect of the requirements for an explanation to be non-vacuous on the part of ID theorists is said to drive ID towards fideism rather than science.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 65-72
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Integrating cognitive (neuro)science using mechanisms
    Autorzy:
    Miłkowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632625.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Projekt Avant
    Tematy:
    theoretical integration
    mechanistic explanation
    LTP
    interfield theories
    constraint-satisfaction.
    Opis:
    In this paper, an account of theoretical integration in cognitive (neuro)science from the mechanistic perspective is defended. It is argued that mechanistic patterns of integration can be better understood in terms of constraints on representations of mechanisms, not just on the space of possible mechanisms, as previous accounts of integration had it. This way, integration can be analyzed in more detail with the help of constraint- satisfaction account of coherence between scientific represen-tations. In particular, the account has resources to talk of idealizations and research heuristics employed by researchers to combine separate results and theoretical frameworks. The account is subsequently applied to an example of successful integration in the research on hippocampus and memory, and to a failure of integration in the research on mirror neurons as purportedly explanatory of sexual orientation.
    Źródło:
    Avant; 2016, 7, 2
    2082-6710
    Pojawia się w:
    Avant
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czystość czy zmaza? Czy jest sens łączyć rozumienie z wyjaśnianiem w antropologii i interpretatywnej socjologii?
    Purity or Danger? Is It Useful to Combine Understanding with Causal Explanation in Cultural Anthropology and Humanistic Sociology?
    Autorzy:
    Pawliszak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/623004.pdf
    Data publikacji:
    2016-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    rozumienie
    wyjaśnianie
    maksymalna interpretacja
    konsiliencja
    understanding
    explanation
    maximal interpretation
    consilience
    Opis:
    Dwie ostatnie dekady są okresem kryzysowych przeobrażeń w tych obszarach nauk społecznych, w których dokonuje się jakościowych, interpretatywnych analiz kultur. W ramach rozpowszechnionej tendencji do nieskrępowanego łączenia paradygmatów z czasem pojawił się także, częściowo opozycyjny wobec niego, nurt zmierzający do łączenia elementów humanistyki i nauk przyrodniczych, w szczególności rozumienia i wyjaśniania. Nie reprezentuje on jednak znanej z historii tendencji do podporządkowania humanitas wymogom scientia, lecz szuka nowej równowagi pomiędzy nimi i teoretycznych podstaw do integracji pozwalającej na wytwarzanie bardziej ugruntowanej wiedzy, a także umożliwiającej lepsze przewidywanie i refleksyjną kontrolę życia społecznego. Jest to zadanie szczególnie istotne w sytuacji późnonowoczesnego dynamicznego rozrostu coraz bardziej złożonych systemów społeczno-technologiczno-ekologicznych generujących nowe ryzyka i możliwości. W eseju, za pomocą narzędzi z obszaru analizy dyskursu i socjologii oraz filozofii wiedzy, zostaje podjęta analiza kilku kluczowych teoretycznych założeń, na których może być ufundowana integracja. Przedstawiono również propozycję połączenia procedury interpretacji i wyjaśniania w koncepcji „maksymalnej interpretacji”, a także próbę wyjaśnienia tendencji, która ją zrodziła i jej interpretacji w kategoriach teorii kulturowej Mary Douglas.
    For the two last decades cultural social sciences have been facing critical methodological transformation. The widespread tendency in qualitative research to mingling and synthesizing differing interpretive paradigms has been recently confronted with a venture to integration of science and the humanities. This current is not a plain revitalization of historical tendency to submit interpretive methods to scientific explanation of social life, but is seeking a new theoretical base to establish a balance between hermeneutic and causal analysis. This essay discusses different theoretical concepts of the relationship between hermeneutic interpretation and causal explanation. It introduces a concept of “maximal interpretation” devised inside the strong program of cultural sociology as a procedure of unified interpretive-causal analysis of historical events, and analyzes this innovation with theoretical lenses of grid-group theory.
    Źródło:
    Przegląd Socjologii Jakościowej; 2016, 12, 4; 6-23
    1733-8069
    Pojawia się w:
    Przegląd Socjologii Jakościowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Granice wyjaśnienia naukowego, część I
    Limits of scientific explanation (I)
    Autorzy:
    Gorazda, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690994.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific explanation
    naturalism
    unity of science
    philosophy of economics
    complexity
    Opis:
    The purpose of the paper is to challenge one of the most important assumptions of the neo-positivists, namely the unity of science. The idea that all of the sciences, both natural and social, should have the same structure and should deploy similar methods is, after Grobler, called naturalism. I try to argue for anti-naturalism. An interesting example seems to be economics. It does not, however, demonstrate the success, similar to that achieved by natural sciences. Certain naturalistic explanations for this lack of success are reviewed and criticized in the paper. Firstly, complexity: at the beginning of this naturalistic argument, one encounters the problem of definition. Up to nine different notions of complexity are proposed and only a few of them are practically quantitative. Secondly, mathematics: in the natural sciences we explore mathematical theories in order to capture the regularities in the investigated phenomena and to include them in the corresponding equations. However, even if we do not have a perfectly corresponding mathematical model, regularities themselves can be observed. Wherever we do not have a good theory expressed in terms of exact mathematical equations, we should at least be able to judge the existence or non-existence of certain regularities on the basis of linear (statistical) or non-linear methods. Those methods, some of them extremely sophisticated, are being extensively applied in economics and in econometrics (the so called quantitative methods). The results are disappointing. The anti-naturalistic argumentation of Grobler is dealt with separately. Grobler names three anti-naturalistic arguments: complexity (as mentioned above), the free will of humans (which the author did not find interesting enough) and, finally, the reasoning which is called, ”inherent two-way interdependence”. Grobler maintains that we are able to work out a meta-theory which shall include both predictions and the possible impact of those predictions on the theory’s object. This proposal is rejected in the paper.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 51; 41-75
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teoria interpretacji Paula Ricoeura i Hansa-Georga Gadamera. Analiza porównawcza
    Paul Ricoeur’s and Hans-Georg Gadamer’s Theory of Interpretation: A Comparative Analysis
    Autorzy:
    Góras, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40226507.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    interpretacja
    wyjaśnianie
    rozumienie
    tekst
    hermeneutyka
    interpretation
    explanation
    understanding
    text
    hermeneutics
    Opis:
    Celem artykułu jest dokonanie analizy hermeneutyki dyskursu, zarysowanej przez Paula Ricoeura w Teorii interpretacji, oraz zestawienie związanych z nią wątków z zagadnieniami, które w swojej filozofii poruszał Hans-Georg Gadamer. Ricoeur w swoim dziele ukazuje interpretację jako dialektyczny proces przebiegający od naiwnego rozumienia do wyjaśniania, a następnie od wyjaśniania do rozumienia pogłębionego. Na każdym z tych trzech etapów pojawiają się problemy, z którymi Gadamer zmagał się kilkanaście lat wcześniej w Prawdzie i metodzie. To jednak koncepcja Ricoeura będzie dla mnie punktem wyjścia, gdyż zagadnienie interpretacji jest w niej przedstawione w systematyczny i uporządkowany sposób, natomiast analogiczne wątki dotyczące interpretacji, które możemy odnaleźć u Gadamera, są rozmieszczone w wielu pracach oraz często przeplatają się z zagadnieniami niedotyczącymi wprost samego fenomenu rozumienia.
    The article aims to analyze the hermeneutics of discourse outlined by Paul Ricoeur in his Interpretation Theory, and to compare the themes  related to it with the issues raised by Hans-Georg Gadamer’s philosophy. In his work, Ricoeur presents interpretation as a dialectical process going from naive understanding to explanation, and then from explanation to a deeper understanding. At each of these three stages, some problems arise with which Gadamer had struggled several years earlier in his Truth and Method. However, it is Ricoeur’s concept that will be the starting point for the author  as it displays the issue of interpretation in a systematic and orderly manner, while analogous themes  regarding interpretation which can be found in Gadamer, are distributed among many of his works and are often intertwined with issues not directly related to the phenomenon of understanding itself.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2023, 60, 1; 1-31
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    What are the limits of mathematical explanation? Interview with Charles McCarty by Piotr Urbańczyk
    Autorzy:
    McCarty, David Charles
    Urbańczyk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691211.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    mathematics
    logic
    mathematical explanation
    limits of explanation
    mathematical proof
    proof-core
    intuitionism
    constructivsim
    Gödel’s Incompleteness Theorems
    intuitionistics mathematics
    classical mathematics
    Axiom of Choice
    Opis:
    An interview with Charles McCarty by Piotr Urbańczyk concerning  mathematical explanation.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2016, 60; 119-137
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Simplicity and the form of grammars
    Autorzy:
    Chomsky, Noam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818884.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Podstaw Informatyki PAN
    Tematy:
    simplicity
    explanation
    evaluation
    grammar
    faculty of language
    learnability
    evolvability
    externalization
    Opis:
    The goal of theory construction is explanation: for language, theory for particular languages (grammar) and for the faculty of language FoL (the innate endowment for language acquisition). A primitive notion of simplicity of grammars is number of symbols, but this is too crude. An improved measure distinguishes grammars that capture genuine properties of language from those that do not. The theory of FoL must meet the empirical conditions of learnability (under extreme poverty of stimulus), and evolvability (given the limited but not insignificant evidence available). Recent work provides promising insights into how these twin conditions may be satisfied.
    Źródło:
    Journal of Language Modelling; 2021, 9, 1; 5--15
    2299-856X
    2299-8470
    Pojawia się w:
    Journal of Language Modelling
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Let it Fly High! On the Need for ANT with a Positivistic Inclination
    Autorzy:
    Sojak, Radosław
    Afeltowicz, Łukasz
    Pietrowicz, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790679.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-22
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Socjologiczne
    Tematy:
    actor-network theory
    explanation
    science and technology studies
    sociology of knowledge
    Opis:
    Actor-Network Theory has proven to be highly successful, fulfilling much of its early theoretical and methodological promise. Proponents of ANT have argued, among other things, that an acceptance of the specific (techno-)social ontology which assumes consistent relativity of beings and anti-essentialism will enable us to address the aporia that are haunting sociology. The authors argue that, sociological applications of ANT (at least as regards the dominant understanding of the theory) result in a lowbrow methodology leading to a radical cognitive limitation of the discipline. The text finishes with an attempt to sketch an alternative version of ANT, one with a positivistic inclination opening the path for synthetic sociology.
    Źródło:
    Polish Sociological Review; 2019, 207, 3; 255-270
    1231-1413
    2657-4276
    Pojawia się w:
    Polish Sociological Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odpowiedzialność oskarżonego za pomówienie a prawo do obrony.
    The Responsibility of Those Accused of Slander against the Right of Defence
    Autorzy:
    Błoński, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/596658.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    hearing; evidence; rights of defence; explanation of the accused; slander against
    Opis:
    This paper deals with important theoretical and practical issues connected with the explanations of the accused that contain features of slander. The study presents the types of slander, but it primarily focuses on whether and when the accused is held liable for the slander of another person in the context of explanations. It has been emphasized that the lack of criminal responsibility of the accused for the content of such explanations is applicable only when the accused acts in defence and not “on the occasion” of defence. Determining whether the accused is held liable for the content of the slander, depending on whether it acts within the rights of the defence or whether it exceeds these limits, must always be considered against the background of the case. The rights of defence in the analyzed aspect – and the understanding of the term “within the limits of the right of defence” – should be interpreted extensively, as this right cannot be abused by the accused.
    Artykuł dotyczy istotnych zagadnień teoretycznych i praktycznych wyjaśnień oskarżonego, których treść zawiera cechy pomówienia. W opracowaniu wskazano na rodzaje pomówień, ale przede wszystkim skoncentrowano się na tym, czy i kiedy oskarżony będzie ponosił odpowiedzialność karną za pomówienie innej osoby w ramach złożonych wyjaśnień. Zaakcentowano, że brak odpowiedzialności karnej oskarżonego za treść takich wyjaśnień ma miejsce wyłącznie wtedy, gdy oskarżony działa w celu obrony nie zaś „przy okazji” obrony. Ustalenie, czy oskarżony będzie ponosić odpowiedzialność karną za treść pomówienia w zależności, czy działa w ramach prawa do obrony, czy przekracza te granice musi być zawsze rozpatrywane na tle realiów konkretnej sprawy. Prawo do obrony w analizowanym aspekcie, a zwłaszcza rozumienie pojęcia „w granicach prawa do obrony”, powinno podlegać wykładni rozszerzającej, gdyż prawo to nie może być przez oskarżonego nadużywane.
    Źródło:
    Studia Prawno-Ekonomiczne; 2018, 106; 4-27
    0081-6841
    Pojawia się w:
    Studia Prawno-Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Autarchy of Political Science and the Methodological Functions of Object Knowledge. Epistemological Analysis
    Autorzy:
    Węsierski, Michał R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015958.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    political science
    methodological functions
    research procedures
    explanation
    logical methodology
    object knowledge
    Opis:
    Applying external scientific knowledge - i.e. knowledge achieved in the field of disciplines and sub-disciplines related to political science - in fulfiling such methodological functions as explanation and prevision (forecasting) is frequently approached in meta-scientific and meta-theoretical considerations as conducted on the ground of the family of scientific disciplines constituted by the sciences of politics. These functions can be ascribed to the purely epistemological aspect of scientific activity, not its institutional and organizational aspects. The dispute regarding the explanatory autonomy of political science is fallacious. From the logical and methodological point of view, the institutional “affiliation” of object knowledge, which constitutes a premise in complex inferences, does not play a role in the fulfilment of the assumed cognitive tasks; what is important instead is its epistemological credibility, as well as the goals of the research strategy selected by a given scholar.
    Źródło:
    Polish Political Science Yearbook; 2020, 4 (49); 183-203
    0208-7375
    Pojawia się w:
    Polish Political Science Yearbook
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ontic or epistemic conception of explanation: A misleading distinction?
    Autorzy:
    Oleksowicz, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763439.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    new mechanical philosophy
    mechanistic explanation
    ontic
    epistemic
    explanatory norms
    explanatory constraints
    Opis:
    In this paper, I discuss the differences between ontic and epistemic conceptions of scientific explanation, mainly in relation to the so-called new mechanical philosophy. I emphasize that the debate on conceptions of scientific explanation owes much to Salmon’s ontic/epistemic distinction, although much has changed since his formulations. I focus on the interplay between ontic and epistemic norms and constraints in providing mechanistic explanations. My conceptual analysis serves two aims. Firstly, I formulate some suggestions for recognising that both sets of norms and constraints, ontic and epistemic, are necessary for scientific theorising. Secondly, I emphasize that there are multiple dimensions involved in scientific explanation, rather than clear-cut alternatives between ontic and epistemic aspects. I conclude with a general observation that although contextual aspects of explanations are unavoidable, the epistemic-relativity of our categories, explanations and models can in fact be compatible with their objectivity. Instead of making hastily drawn ontological implications from our theories or models, we should carefully scrutinize them from the ontic-epistemic perspective.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 259-291
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyjaśnianie antropiczne w kosmologii
    Anthropic Explanation in Cosmology
    Autorzy:
    Turek, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013406.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kosmiczne koincydencje
    zasada antropiczna
    wyjaśnianie antropiczne
    cosmic coincidences
    Anthropic Principle
    anthropic explanation
    Opis:
    The main purpose of this article is to present the essence and the role of anthropic explanation in cosmology. This explanation was proposed during the time when there was no further possibility of finding the explanation of cosmic coincidences on the ground of contemporary scientific theories. This explanation relies on the recognition of the fact of the existence of a carbon life in the Universe as a factor which explains the Universe’s global characteristics, which are a requisite for appearance of life. The explanatory value of this explanation depends on the character of relations of the connections between the cosmic coincidences and the fact of the existence of life. In the case of the Weak Anthropic Principle this explanation has a character of simple tautology. In the case of the Strong Anthropic Principle, however, it is a philosophical explanation, whose cognitive value depends on both: the correctness of these principles and their logico-mathematical coherence with the cosmic coincidences.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 267-298
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poznanie, rozumienie i wyjaśnienie naukowe jako wyznaczniki użyteczności badań społecznych
    Cognition, understanding and scientific explanation as determinants of the utility of social research
    Autorzy:
    Plewka, Czesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790740.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Szczecinie
    Tematy:
    nauka
    naukowe rozumienie i naukowe wyjaśnianie
    science
    scientific understanding and scientific explanation
    Opis:
    Nauka - spełniając swoje trzy podstawowe funkcje: deskryptywną, eksplanacyjną i prognostyczną - ma na celu dostarczanie takiej wiedzy naukowej, która może być zweryfikowana. Wiedza taka pomaga zrozumieć i wyjaśnić badane zjawiska empiryczne oraz cechy lub zachowania rzeczy, procesów i idei, którymi zajmuje się określona dziedzina. Owo poznanie, zrozumienie i wyjaśnienie jest możliwe tylko wtedy, gdy jest prowadzone zgodnie z przyjętymi w nauce procedurami metodologicznymi. Warunek ten może być spełniony jedynie przez badaczy/naukowców, którzy dysponują rzetelną wiedzą i umiejętnościami jej obiektywnego wykorzystania w praktyce. W niniejszym artykule podjęto próbę przybliżenia i scharakteryzowania istoty niektórych modeli naukowego rozumienia i wyjaśniania, wskazując na ich użyteczność oraz ograniczenia wykorzystania w naukach społecznych.
    Science - fulfilling its three basic functions: descriptive, explanatory and predictive - aims to provide such scientific knowledge that can be verified. Such knowledge helps to understand and explain the researched empirical phenomena and the characteristics or behavior of things, processes and ideas that are dealt with in a specific field. This knowledge, understanding and clarification is possible only when it is carried out in accordance with scientifically accepted methodological procedures. This condition can be met only by researchers / scientists who have reliable knowledge and skills to use it objectively in practice. This article attempts to introduce and characterize the essence of some models of scientific understanding and explanation, pointing to their usefulness and limitations use in social sciences.
    Źródło:
    Edukacja Humanistyczna; 2021, 1, 44; 31-44
    1507-4943
    Pojawia się w:
    Edukacja Humanistyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jerzy Kmita – interpretacja humanistyczna i społeczno-regulacyjna koncepcja kultury
    Jerzy Kmita – humanistic interpretation and socio-regulatory theory of culture
    Autorzy:
    Bonecki, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950294.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    culture
    interpretation
    reasoning
    explanation
    methodology
    socio-regulatory theory of culture
    cultural beliefs
    Opis:
    This paper presents two main topics which Jerzy Kmita addresses in his methodological writings. The first one involves the conception of “humanistic interpretation” which Kmita describes as a kind of reasoning and explanation applied within the humanities. The second consists in the so called “socioregulatory definition of culture”, according to which culture is identified with a set of intersubjective beliefs guiding and regulating human actions. Based on both methodological concepts, humanities may be defined as a range of academic disciplines which in the course of humanistic interpretation hypothetically ascribe cultural beliefs to social agents in order to explain their behavior.
    Źródło:
    Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna; 2012, 1, 2; 178-198
    2299-1875
    Pojawia się w:
    Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego reprezentacje nie trzymają się modeli dynamicznych?
    Autorzy:
    Korbak, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/637828.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    philosophy of cognitive science, dynamical explanation, representation, cognitive models, Clark, van Gelder
    Opis:
    Why representations don't stick with dynamic models?In this paper I investigate thesis, embraced by proponents of dynamicism in cognitive science, that mind is not representational and explanation of cognition can go without representations. This claim has received serious criticism from cognitive scientists and philosophers of mind, who accuse dynamical explanation of being satisfying only for a narrow class of simple cognitive phenomena. Thus, genuine, representation-free explanation of cognition will always be incomplete. I espouse another strategy and present two arguments saying that the language of pure dynamical systems theory is not rich enough to define any nontrivial notion of representation. If I am right, then at least these phenomena dynamical explanation deals well with are not representational and representation talk can in no way help us understand them
    Źródło:
    Rocznik Kognitywistyczny; 2014, 7
    1689-927X
    Pojawia się w:
    Rocznik Kognitywistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Międzyosobowy poziom wyjaśniania umysłu i zdolności poznawczych
    The Interpersonal Level of Explanation of Mind and Cognition
    Autorzy:
    Żuromski, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909305.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-26
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
    Tematy:
    the interpersonal level of explanation of mind
    social mechanisms of mind transformation
    the shared intentionality hypothesis
    dialogic thinking
    vygotsky’s theory
    tomasello’s theory
    mechanism-based explanation
    Opis:
    What is the influence of the social and (to a lesser extent) the cultural on mind and cognition? The question will concern: (i) the nature of the relation between what is social and cultural, on the one hand, and the mind, cognitive ability, and cognitive development on the other; (ii) aspects of the mind, cognitive ability, and cognitive development affected by what is social and cultural; (iii) processes in which what is social and cultural becomes a part of individual cognitive functioning. This paper attempts to provide a conceptual framework within which the above questions can be answered. In the literature concerning the explanation of mind and cognitive abilities, attention is drawn to the importance of distinguishing levels of explanation. One of such approaches to multi-level explanation of the mind and cognition is the distinction drawn by Daniel Dennett between the personal level of explanation (e.g., level of beliefs, desires) and the subpersonal level of explanation (e.g., neural or computational). The purpose of this article is to argue that - recognising that the social and the cultural are one of the constitutive conditions of mind and cognition - we should posit a third level: the interpersonal level of explanation (ILE). The reason for postulating ILE is that there are specific domains in which interpersonal interactions affect elementary cognitive abilities and processes, which may thus result in their transformation into higher cognitive abilities and processes. The entire group of such domains will be defined as ILE, and at the centre of its explanatory potential will be the different types and forms of the said transformation. One of the main research objectives pursued at the ILE is to identify and formulate a taxonomy of transformative features and processes. Two models of such processes will be presented: the Vygotsky model and the Tomasello model. In the final part of this paper, the basic methodological assumptions of the ILE will be presented: the relative autonomy of this level of explanation, multi-level analysis, and the mechanism-based explanation. These assumptions will also be used to formulate general theses of the ILE.
    Źródło:
    Filozofia Nauki; 2020, 28, 2; 47-74
    1230-6894
    2657-5868
    Pojawia się w:
    Filozofia Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Georg Simmel`s Concept of Religion and Religiosity
    Autorzy:
    Motak, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/640989.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Georg Simmel
    religion
    religiosity
    classical theory of religion
    genetic explanation of religion
    Opis:
    Religion was a recurrent theme in Georg Simmel’s thought. Despite this fact, and despite the current rediscovery of Simmel’s ideas, his insights into religion remain relatively neglected. The task of integrating Simmel’s legacy into the current study of religion remains a continuing challenge. This paper, based on an on-going study of Simmel’s work (involving a close reading of his writings in the original version), reflects on his conceptualisation of the relationship between religion understood as an objective, social and historical phenomenon and subjective religiosity. In Simmel’s view, the religious perspective – a “particular spiritual quality” or “attitude of the soul”, a way of looking at the world as a whole – constitutes a kind of pre-stage of religion. This particular perspective of a religion-like (religioid) character makes up an individual foundation for religion, but it can also express itself in other cultural pursuits, like science or art. It only becomes religion after it assumes a specific form in human interaction. Simmel claims that many human relations have a religious character; faith, which is regarded as the substance of religion, is first a relationship between individuals. Out of the subjective faith-process there develops an object for that faith: the idea of God, who is “the absolute object of human faith”. For Simmel, the idea of God (conceived of as the unity of existence, the coincidentia oppositorum) is constitutive for religion.
    Źródło:
    Studia Religiologica; 2012, 45, 2; 109-115
    0137-2432
    2084-4077
    Pojawia się w:
    Studia Religiologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozumienie dowodu matematycznego a zagadnienie wyjaśnienia w matematyce
    The Notion of Mathematical Proof and the Problem of Explanation in Mathematics
    Autorzy:
    Wójtowicz, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690770.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of mathematics
    mathematical proof
    explanation in mathematics
    explanatory proofs
    mathematical intuition
    Opis:
    In the article, I present two possible points of view concerning mathematical proofs: (a) the formal view (according to which the formalized versions of mathematical proofs reveal their “essence”); (b) the semantic view (according to which mathematical proofs are sequences of intellectual acts, and a form of intuitive “grasp” is crucial). The problem of formalizability of mathematical proofs is discussed, as well as the problem of explanation in mathematics – in particular the problem of explanatory versus non-explanatory character of mathematical proofs. I argue, that this problem can be analyzed in a fruitful way only from the semantic point of view.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2015, 58; 89-114
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Interpretacje w naukach społecznych – aspekty teoretyczne i metodologiczne
    Interpretations in Social Sciences – Theoretical and MethodologicalAspects
    Autorzy:
    Jabłoński, Andrzej W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195292.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    interpretacja
    rozumienie
    wyjaśnienie
    teoria polityki / interpretation
    understanding
    explanation
    qualitative research
    theory of politics
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do teorii interpretacyjnej, próba zarysowania głównych zagadnień i problemów, jakie nasuwa podejście interpretacyjne w naukach społecznych i politycznych. Do głównych zagadnień analizowanych w artykule należą kolejno: kwestie definicyjne, weberowska tradycja metodologiczna, metoda interpretacyjna w badaniach jakościowych, natura relacji między interpretacją a rozumieniem i wyjaśnianiem, znaczenie podejścia interpretacyjnego w nauce o polityce i teorii polityki. Autor podejmuje próbę ustalenia definicji i etymologii pojęcia „interpretacja”, sytuuje je w rodzinie terminów pokrewnych, rozważa istotny problem naukowego statusu badań interpretacyjnych. Wskazuje także czynniki, które mogą się przyczynić do podniesienia efektywności badań interpretacyjnych w procesach wyjaśniania i zrozumienia działań społecznych i politycznych. W zakończeniu sygnalizuje wyzwania stojące przed nauką, dostrzega w nich pole badawcze dla analizy interpretacyjnej.
    Presented article offers a general overview of the interpretive approaches in the social and political sciences. The article starts with the definitions and etymology of the term “interpretation” and its synonyms. In the section 1 the author refers to the interpretive methodology of Max Weber and its actuality in the academic disciplines such as ethnography, sociology, history and law. The section 3 explains the usefulness of interpretive methods in doing research within a qualitative methodology in the social and political sciences. Sections 4 and 5 describe the nature of relations between interpretation, understanding and explanation. The last section brings attention on the application of interpretive methodology in the political science and political theory. Instead of a summary the author shares a reflection on the condition of science and a future of interpretative studies.
    Źródło:
    Teoria Polityki; 2020, 4; 11-30
    2543-7046
    2544-0845
    Pojawia się w:
    Teoria Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak objaśniać gramatykę uczącym się języka polskiego jako obcego
    Autorzy:
    Jasińska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/782792.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Explanation of grammar
    selection and analysis of language material
    manner of presenting grammar
    Opis:
    The article presents ideas regarding the explanation of grammar in the process of teaching Polish as a foreign language. The author focuses on problems such as: the place and role of grammar in teaching foreign languages including Polish as a foreign language; selection and analysis of language material for explanation; the manner of presenting grammar; the use of grammar commentary; using one’s mother tongue and foreign language of the learners to explain grammar; as well as referring to one’s mother tongue in order to facilitate the understanding of a given topic. The entire article is enriched with numerous examples from pedagogical practices as well as a list of topics from Polish grammar that after proper presentation should not be problematic for those learning Polish as a foreign language.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2016, 7, 223; 67-78
    2082-0909
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modelling interactive computing systems: Do we have a good theory of what computers are?
    Autorzy:
    Martin, Alice
    Magnaudet, Mathieu
    Conversy, Stéphane
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31804107.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of computing
    models of computation
    interactive computing
    computing mechanism
    computational mechanistic explanation
    Opis:
    Computers are increasingly interactive. They are no more transformational systems producing a final output after a finite execution. Instead, they continuously react in time to external events that modify the course of computing execution. While philosophers have been interested in conceptualizing computers for a long time, they seem to have paid little attention to the specificities of interactive computing. We propose to tackle this issue by surveying the literature in theoretical computer science, where one can find explicit proposals for a model of interactive computing. In that field, the formal modelling of interactive computing systems has been brought down to whether the new interaction models are reducible to Turing Machines. There are three areas where interaction models are framed. The comparison between TMs and interactive system models is at stake in all of them. These areas are namely some works on concurrency by Milner, on Reactive Turing Machines, and on interaction as a new computing paradigm. For each of the three identified models, we present its motivation, sum up its account for interaction and its legacy, and point out issues regarding the understanding of computers. The survey shows difficulties for epistemologists. The reason is that these analyses focus on the formal equivalence between interactive models of computation and classic ones. Such a project is different from addressing how a computing machine can be interactive: in other words, which mechanisms allow it.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 73; 77-119
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Quality of Explanations for Deviation from Principles of Corporate Governance. An Introduction
    Autorzy:
    Koładkiewicz, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/465554.pdf
    Data publikacji:
    2017-09-15
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    principles of corporate governance
    code of corporate governance
    corporate governance statements
    explanation for deviation
    Źródło:
    Journal of Management and Business Administration. Central Europe; 2017, 3; 34-54
    2450-7814
    Pojawia się w:
    Journal of Management and Business Administration. Central Europe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Granice wyjaśnienia naukowego, część II
    Limits of scientific explanation (II)
    Autorzy:
    Gorazda, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690548.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of science
    scientific explanation
    model theory
    philosophy of mind
    F. A. von Hayek
    Opis:
    The second part of the text is intended to deal with the anti-naturalistic argument of F.A. Hayek. To present it comprehensively, however, his theory of mind has to be outlined first. According to Hayek, the way in which we perceive the world is entirely grounded in the biological construction of our neural order and thus, from this perspective, he seems to be a naturalist. He excludes any non-natural properties of our cognition like e.g. transcendental free will. However, a closer look at the functioning of our biological apparatus of perception divulges certain inherent and internal restrictions. First of all, we notice that the neural order (biological construction of neurons) is in fact a very complex apparatus of classification and discrimination of sensory impulses. Impulses may come from reality which is outer to the neural order as well as from the inside. The apparatus of classification and discrimination of sensory impulses is not stable, but permanently dynamic. An unstoppable attack of sensations and relevant responses of the system creates new classification rules (neural connections) and demolishes those which have been inactive for a longer time. A system of those rules, existing in a particular time unit, forms a model of reality which imperfectly corresponds to the existing, transcendent reality. The final argument for anti-naturalism which is elucidated in the text is Hayek’s idea of what is explanation and where lie its limits. This idea can be reduced to the following quotation: “…any apparatus of classification must possess a structure of a higher degree of complexity that is possessed by an object which it classifies.” In other words: if our cognitive system is an “apparatus of classification”, and if an explanation means modeling, and if a complete explanation requires the explanation of the apparatus itself, then a complete explanation is not possible at all, as the apparatus, which has a certain level of complexity, cannot upgrade this level in order to explain itself. Hayek’s reasoning is generally approved yet it is emphasized, however, that it rests on very strong assumptions which are identified and named at the end of the text.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2013, 52; 53-106
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The False Dichotomy Between Causal Realization and Semantic Computation
    Autorzy:
    Miłkowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/600600.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    physical computation; semantic account of computation; mechanistic account of computation; mechanistic explanation; causal realization
    Opis:
    In this paper, I show how semantic factors constrain the understanding of the computational phenomena to be explained so that they help build better mechanistic models. In particular, understanding what cognitive systems may refer to is important in building better models of cognitive processes. For that purpose, a recent study of some phenomena in rats that are capable of ‘entertaining’ future paths (Pfeiffer and Foster 2013) is analyzed. The case shows that the mechanistic account of physical computation may be complemented with semantic considerations, and in many cases, it actually should.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2017, 38 (3)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwustronna przyczynowość i rozszerzona synteza ewolucyjna
    Reciprocal Causation and the Extended Evolutionary Synthesis
    Autorzy:
    Buskell, Andrew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082375.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    przyczynowość
    teoria ewolucji
    wyjaśnienie
    rozszerzona synteza ewolucyjna
    causation
    evolutionary theory
    explanation
    extended evolutionary synthesis
    Opis:
    Zespół Kevina Lalanda przedstawił liczne argumenty przemawiające za rozszerzoną syntezą ewolucyjną. W tym artykule analizuję kluczową dla tych uczonych koncepcję dwustronnej przyczynowości. Koncepcja ta przywoływana jest w wielu argumentach na rzecz przyjęcia rozszerzonej ewolucjonistycznej ramy pojęciowej, niewielka część tych argumentów jest jednak jasno sprecyzowana. Objaśniam tutaj tę koncepcję i przedstawiam trzy linie argumentacji, w których jest ona wykorzystywana. Wskazuję na to, w których punktach sceptycy mogą podważać — i podważają — te argumenty, jak również zwracam uwagę na główne, w moim przekonaniu, problemy empiryczne, eksplanacyjne i metodologiczne związane z tą koncepcją.
    Kevin Laland and colleagues have put forward a number of arguments motivating an extended evolutionary synthesis. Here I examine Laland et al.’s central concept of reciprocal causation. Reciprocal causation features in many arguments supporting an expanded evolutionary framework, yet few of these arguments are clearly delineated. Here I clarify the concept and make explicit three arguments in which it features. I identify where skeptics can — and are — pushing back against these arguments, and highlight what I see as the empirical, explanatory, and methodological issues at stake.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 157-192
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cytat w utworze naukowym
    Quotations in Academic Works
    Autorzy:
    Machała, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524349.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    prawo autorskie; cytat; utwór naukowy; wyjaśnianie; analiza naukowaKeywords: copyright; quotation; academic work; explanation; academic analysi
    Opis:
    Dopuszczalność przytaczania cudzej twórczości w utworach naukowych jest przedmio-tem dyskusji. Może być rozpatrywana na różnych płaszczyznach, w tym prawnoautorskiej (w kontekście naruszenia autorskich praw osobistych i majątkowych) oraz etycznej (w kon-tekście wymogu rzetelności naukowej). Niniejsze opracowanie koncentruje się na prawie cytatu w ujęciu ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przede wszystkim na analizie przesłanek dozwolonego cytatu określonych w art. 29 ustawy. Prawo autorskie przewiduje dopuszczalność cytatu, nie ustanawiając w tym przedmiocie sztyw-nych reguł. Nakazuje traktować problem elastycznie, uzależniając zakres dozwolonego cy-tatu od spełnienia przezeń wskazanych funkcji: wyjaśnianie, analiza krytyczna lub nauko-wa etc. Realizacja celu cytatu determinuje zarówno samą możliwość skorzystania z niego, jak i dozwolony rozmiar. Nie ma szczególnych uwarunkowań prawnych cytatu w utwo-rach naukowych. Szczególna pozycja utworu naukowego w kontekście prawa cytatu bierze się z tego, że ze względu na charakter i funkcję utworu naukowego realizacja celów cytatu w utworach tej kategorii będzie zjawiskiem częściej spotykanym niż w innych. Niezależ-nie od spełnienia wymogu adekwatności cytatu do realizacji jego celu, cytujący zobowią-zany jest wskazać źródło cytatu i twórcę cytowanego utworu. W tym zakresie środowisko naukowe wypracowało pewne standardy właściwego (rzetelnego postępowania).
    The permissibility of quotations in academic works may be discussed and examined from different perspectives: a copyright perspective (which focuses on the conflict between quotation and infringement of copyright) and an ethical perspective (focusing on the is-sue of academic reliability). This article contains analysis of the legal status of quotations in the light of Polish Copyright Act of 4th of February 1994, in particular, the prerequi-sites of the right to use quotations established in Art. 29 of the above act. In a nutshell, it may be concluded that copyright law permits one to quote from other works without the establishment of strict rules and restraints (especially quantitative) in this respect. A flexible approach has been adopted: the permissibility of a quotation is subject to its adequacy for its specific purpose of revealing an explanation, critical or scientific anal-ysis. There are no specific requirements regarding quotations in academic works. These works are specific in that their character and function permit quotes to a greater extent than in other categories of works.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 3 (55); 73-88
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przepisy o odpowiednim stosowaniu przepisów
    Prescriptions on the appropriate application of prescriptions
    Autorzy:
    Patryas, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2137578.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    prescription on the appropriate application of prescriptions
    explanation
    przepis o odpowiednim stosowaniu przepisu
    wyjaśnienie
    norma
    Opis:
    Celem artykułu jest wyjaśnienie obecności przepisów o odpowiednim stosowaniu przepisów w aktach prawodawczych. Bazuję na – wysuniętej wiele lat temu przez Józefa Nowackiego – tezie, że jeśli są dwa zasadniczo podobne do siebie przepisy, to jeden z nich może być zastąpiony przepisem o odpowiednim stosowaniu drugiego. Od przepisu o odpowiednim stosowaniu przepisu trzeba odróżnić przepis o stosowaniu przepisu. O ile bowiem pierwszy jest efektem kondensowania przepisów, o tyle drugi stanowi rezultat rozczłonkowywania przepisu. Jednakże pod wieloma względami oba te rodzaje przepisów są wzajem podobne.
    The aim of this article is to explain the presence of prescriptions on the appropriate application of prescriptions in legal texts. I uphold the thesis – submitted many years ago by Józef Nowacki – that if there are two prescriptions resembling one another, one of them can be substituted by the prescription on the appropriate application of prescription. It is necessary to distinguish between the prescription on the appropriate application of prescription and the prescription on the application of prescription. The former is the effect of the condensation of norms, the latter is the result of the fragmentation of a norm. But in many respects these two sorts of prescriptions are similar.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 3; 5-19
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienie hipotez i teorii naukowych w rozważaniach filozoficznych Mariana Smoluchowskiego
    The issue of hypotheses and scientific theories in the philosophical thoughts of Marian Smoluchowski
    Autorzy:
    Dziekan, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691112.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    science
    hypothesis
    scientific theory
    scientific explanation
    analogy
    models of physical phenomena
    Marian Smoluchowski
    Ludwig Boltzmann
    Opis:
    The main purpose of this paper is to investigate and reconstruct the philosophical thoughts in Marian Smoluchowski’s papers (in his publications and in unknown manuscripts as well). He was an outstanding Polish physicist, who lived at the turn of the XIX and XX century. Smoluchowski was particularly interested in theoretical physics. His achievements in this discipline, some even very significant, have caused him to be perceived mainly as a physicist. His work in the theory of fluctuations and kinetic theory of gases, especially in the theory of Brownian motions, is well known to physicists. My attention in this paper is focused on the metascientific problems which dominated his philosophical reflections. His analysis in the fields on philosophy of science (the concept of hypothesis, theory) ought to be perceived in light of physics. Philosophical reflections were at the margins of science which he practiced – physics was always the background to his deliberations. An important limit to our deliberations was set by concentrating on issues typical of the philosophy of science. In Smoluchowski’s case, however, it is difficult to say that his branch of philosophy is characterized by systematic reflection. It is difficult to classify his reflection in the framework of any given philosophical trend.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2017, 62; 7-71
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przepisy o stosowaniu przepisów
    Prescriptions about application of prescriptions
    Autorzy:
    Patryas, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2120179.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    prescription
    prescription on the application of prescription
    explanation
    norms
    przepis
    przepis o stosowaniu przepisów
    wyjaśnienie
    norma
    Opis:
    Celem artykułu jest wyjaśnienia obecności przepisów o stosowaniu przepisów w aktach prawnych. Takie wyjaśnienie ma charakter strukturalny i nie jest wyjaśnieniem nomologiczno-dedukcyjnym. Typowy przepis o stosowaniu przepisu składa się z trzech części. Najpierw wskazuje on stosowany przepis. Następnie zawiera zwrot „stosuje się” odgrywający kluczową rolę. Na końcu wyznacza on obszar zastosowania. Lecz czasami pewne części przepisów o stosowaniu przepisów są usuwane lub ustawiane w odmiennej kolejności. W niektórych aktach prawnych szereg przepisów o stosowaniu przepisów łączy się w zbiorcze przepisy tego rodzaju. Przepisy o stosowaniu przepisów są efektem rozdrabniania norm.
    The aim of this article is to elucidate the presence of prescriptions on the application of prescriptions in legal texts. Such explanation is structural in nature, rather than nomological-deductive. A typical prescription pertaining to application consists of three parts. Firstly, it fixes applied prescription. Next, it has the phrase 'applies' as a pivotal fragment. At the end it determines the area of application. However, occasionally some parts of prescriptions on the application of prescriptions are eliminated or arranged in another manner. In some legal texts several prescriptions on the application of prescriptions are joined in one collective prescription of this sort. Prescriptions on the application of prescriptions are the result of the fragmentation of norms.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 1; 9-22
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Samoocena dziecka – źródła i komunikaty weryfikujące
    Self-concept of the child versus verification messages and their sources
    Autorzy:
    Jędrzejewska, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442716.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowa Uczelnia Zawodowa we Włocławku
    Tematy:
    samoocena dziecka
    poczucie wartości
    styl wyjaśniania
    child’s self-concept
    self-esteem
    style of explanation
    Opis:
    W artykule zwrócono uwagę na źródła i mechanizmy kształtowania się samooceny dziecka. Usłyszane komunikaty oceniające od osób znaczących, zarówno ich treść jak i forma, przyczyniają się do kreacji wewnętrznego obrazu siebie i świata. Badanie samooceny na poziomie jawnym, świadomym jest obarczone istotnym błędem, dlatego warto poszukiwać sposobów weryfikacji poziomu samozadowolenia w sposób ukryty, poprzez pytania „nie wprost”.
    The article points out the sources and mechanisms of the child’s self-concept formation. Evaluation messages heard from important people, both their content and form, contribute to the creation of an internal image of oneself and the world. Examining self-concept on a conscious level, is subject to significant error; therefore, it is worth looking for ways of verifying the level of complacency in a hidden manner, through “indirect” questions.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne; 2016, 12, 1; 144-161
    1896-4087
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biopsychologiczne podstawy poznania geometrycznego
    Biopsychological foundations of geometric cognition
    Autorzy:
    Hohol, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690908.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    cognitive science of mathematics
    cognitive maps
    cultural artifacts
    core cognitive systems
    geometric cognition
    scientific explanation
    Opis:
    In this review-paper, I focus on biopsychological foundations of geometric cognition. Starting from the Kant’s views on mathematics, I attempt to show that contemporary cognitive scientists, alike the famous philosopher, recognize mutual relationships of visuospatial processing and geometric cognition. What I defend is a claim that Tinbergen’s explanatory questions are the most fruitful tool for explaining our “hardwired,” and thus shared with other animals, Euclidean intuitions, which manifest themselves in spatial navigation and shape recognition. I claim, however, that these “hardwired intuitions” cannot capture full-blooded Euclidean geometry, which demands practice with cultural artifacts in various time-scales.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2018, 64; 137-165
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyjaśnianie powstawania norm
    Explaining the Emergence of Norms
    Autorzy:
    Kuniński, Miłowit
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/903923.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
    Tematy:
    wyjaśnianie
    teoria gier
    dylemat więźnia
    norma
    selekcja grupowa
    explanation
    game theory
    Prisoner’s Dilemma
    norm
    group selection
    Opis:
    Powstawanie norm ludzkiego postępowania (obyczajowych i moralnych) wyjaśniają różne modele oparte na założeniu ludzkiej racjonalności. W XX wieku w wyniku rozwoju teorii gier, model wyjaśniania zwany dylematem więźnia zyskał wielu zwolenników (Buchanan, Gauthier, Harsanyi, Nozick, Rawls, Ullmann-Margalit). Jednak pogłębione dociekania pokazują, że zastosowanie dylematu więźnia napotyka na ograniczenia (Ullmann-Margalit, de Jasay), ponieważ matryce dylematu więźnia są zdeterminowane przez normy powstałe w sposób odmienny. W artykule uzasadniane jest stanowisko, wedle którego normy determinujące ludzkie postępowanie mają charakter trójwarstwowy: normy pierwszego rzędu, czyli normy racjonalności, determinujące schematy racjonalnych wyborów w sytuacjach niepewności (dobór zachowań ze względu na cel), utrwalone w procesie ewolucyjnej selekcji grupowej, normy drugiego rzędu - moralne, powstałe w wyniku utrwalania schematów działań (wyborów) opartych na dylemacie więźnia, oraz normy trzeciego rzędu, bazujące na dwóch poprzednich, a utrwalone przez proces selekcji grupowej i krytyczną analizę ich treści i skutków.
    Since the second half of the 20th century, the game theory, and particularly the Prisoner's Dilemma, has been widely used to explain the emergence of norms (Buchanan, Gauthier, Harsanyi, Nozick, Rawls, Ullmann-Margalit). Nevertheless, in light of deeper analyses, it has been demonstrated that the Prisoner's Dilemma is not enough, since its matrix itself is determined by norms which could not be explained in its own terms (Ullmann-Margalit, de Jasay). Following E. Ullmann-Margalit, the author argues that the explanation of norms involves three normative levels: norms of rational decision making, solidified in the process of group selection; moral norms based on the action patterns determined by the rational decision making of the Prisoner's Dilemma structure; and finally norms designed and selected in the process of group selection and critical assessment of their meaning and consequences.
    Źródło:
    Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2012, 1(19); 173-184
    1898-3529
    2658-1116
    Pojawia się w:
    Zarządzanie Publiczne / Public Governance
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Perspectives pour la linguistique : de la linguistique descriptive à la linguistique explicative
    Perspectives for linguistics: from descriptive to explanatory linguistics
    Autorzy:
    Banyś, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341177.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-10
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Descriptive linguistics
    explanatory linguistics
    autonomous linguistics
    non-autonomous linguistics
    linguistic autonomy
    scientific explanation
    descriptive adequacy
    explanatory adequacy
    Opis:
    The text deals with one of the challenges of linguistics, which is to effectively combine description and explanation in linguistics.It is necessary that linguistic theories are not only capable of adequately describing their object of study within their framework, but they must also have a suitable explanatory power.Linguistics centred around the explanation of the why of the system is called here ‘explanatory’ or ‘non-autonomous’, in contrast to ‘descriptive’ or ‘autonomous’ linguistics, which is focused on the description of the system, the distinction being based on the difference in the objects of study, the goals and the descriptive and explanatory possibilities of the theories.From the point of view presented here, a comprehensive study of language has three main components: a general theory of what language is, a resulting theory and description, which is a function of this theory, of how language is organised, functions and has evolved in the human brain, and an explanation of the properties of language found.The explanatory value of a general linguistic theory is a function of various elements, among others, the quantity of the primitive elements of the theory adopted and the effectiveness of Ockham’s razor principle of simplicity. It is also a function of the quality of those elements which can be drawn not only from within the system, but also from outside the system becoming in this situation logically prior to the object under study.In science, in linguistics, one naturally needs two types of approach, two types of linguistics, descriptive/autonomous and explanatory/non-autonomous, one must first describe reality in order to explain it. But it is also certain that since the aim of science is to explain in order to reach that higher level of scientificity above pure description, it is necessary that this aim be realized in different linguistic theories within different research programs, uniting descriptivist and explanatory approaches.
    Źródło:
    Neophilologica; 2021, 33; 1-29
    0208-5550
    2353-088X
    Pojawia się w:
    Neophilologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Contextual Emergence and Its Applications in Philosophy of Mind and Cognitive Science
    EMERGENCJA KONTEKSTOWA I JEJ ZASTOSOWANIA W FILOZOFII UMYSŁU I KOGNITYWISTYCE
    Autorzy:
    POCZOBUT, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488447.pdf
    Data publikacji:
    2018-09-28
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    contextual emergence
    philosophy of mind
    cognitive science
    contextual explanation
    emergencja kontekstowa
    filozofia umysłu
    kognitywistyka
    wyjaśnianie kontekstowe
    Opis:
    The purpose of the article is to analyze the concept of contextual emergence as well as its selected applications in philosophy of mind and cognitive science. In the first section the author presents the general assumptions of the emergentist model of reality. He stresses that the concept of emergence can be applied to the description of various levels of organization of nature: one of these levels is that of mental-cognitive processes, analyzed within the fields of philosophy of mind and cognitive science. In the subsequent sections, he introduces the definitions of contextual emergence and systemic causation and he points to their selected applications to mental-cognitive systems. In the concluding part, he presents the ideas of Gerald Edelman and Michael Gazzaniga on the role of contextual explanations as well as the concepts of emergence in the philosophy of biology and cognitive neuroscience. He also indicates the possibility of incorporating the concept of contextual emergence into active externalism and the extended cognition theory.
    Celem artykułu jest analiza pojęcia emergencji kontekstowej oraz jego wybranych zastosowań w filozofii umysłu i kognitywistyce. W pierwszej sekcji autor przedstawia ogólne założenia emergentystycznego obrazu rzeczywistości. Zwraca uwagę, że pojęcie emergencji ma zastosowanie do opisu różnych poziomów rzeczywistości — jednym z nich jest poziom systemów umysłowo-‑poznawczych badany w filozofii umysłu i kognitywistyce. W kolejnych sekcjach wprowadza definicje emergencji kontekstowej oraz przyczynowości systemowej oraz wskazuje na zastosowania tych pojęć w odniesieniu do systemów umysłowo-poznawczych. W końcowej części artykułu, w nawiązaniu do prac Geralda Edelmana i Michaela Gazzanigi, omawia rolę wyjaśniania kontekstowego w biologii i neurokognitywistyce. Wskazuje również na możliwość wykorzystania pojęcia emergencji kontekstowej w analizie eksternalizmu aktywnego oraz teorii rozszerzonego poznania.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 3; 123-146
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kultura – działanie – metoda
    Culture – Action – Method
    Autorzy:
    Zaporowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807371.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-02
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kultura
    działanie
    zdarzenie
    metoda
    wyjaśnienie
    interpretacja
    postawa propozycjonalna
    culture
    action
    event
    method
    explanation
    interpretation
    propositional attitude
    Opis:
    One of the objects of analysis of the studies in culture is a relation between culture and action. However, this object is problematic. The aim of this article is to propose a method which allows one to analyze this problematization. I mean two elements. Firstly, I investigate a kind of determination/connection between the parts of the relation in question. Secondly, I ask for a vocabulary in which the said determination/connection takes place. Both elements contribute to a possibly simple theoretical model which allows of simulation of imaginable scenarios of the ordered actions (including, interactions) performed by the cultural individuals. As a derivate of the analytic potential, the proposed method is then to explain the particular events called the human actions of non-reflexive nature.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 4; 5-23
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Proces wyjaśniania a rewizja wiedzy na przykładzie odkrycia zjawiska kardioprotekcji
    Explanation Process and Knowledge Revision in the Light of Discovery of Cardioprotection Phenomenon
    Autorzy:
    Rzepiński, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012844.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wyjaśnianie przez wyszczególnienie
    hipotezy abnormalne
    rewizja wiedzy
    kardioprotekcja
    explanation by specyfication
    abnormic hypotheses
    knowledge revision
    cardioprotection
    Opis:
    The purpose of the present paper is to analyze the knowledge revision that occurred in the process of explanation an abnormal phenomenon in cardiology. S. Bromberg’s description of abnormic laws will provide the point of departure for the present analysis. It will be shown here that in the example the revision of knowledge resulted in formulating an abnormic law that deviated from the empirical law in cardiology. T. Kuipers’ and A. Wisniewski’s ideas of explanation by specyfication will be used for reconstructing the example in question   
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2011, 59, 2; 277-299
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Normativity of Anticipation and Normativity of Prediction. Two Approaches: Phenomenology and Predictive Processing Theory
    Autorzy:
    Piekarski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632424.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Projekt Avant
    Tematy:
    perception
    prediction
    anticipation
    normativity
    predictive processing
    phenomenology
    explanation.
    percepcja
    predykcja
    antycypacja
    normatywność
    przetwarzanie predykcyjne
    fenomenologia, wyjaśnienie.
    Opis:
    The aim of the present article is (1) to analyse the normative character of anticipations described by phenomenology; (2) to demonstrate, within the framework of the predictive processing approach, that predictions fulfill a specific normative function in the perceptual process; and (3) to justify the thesis according to which the analyses of normative mechanisms performed by investigators of predictive processing are more effective and give better explanations of normativity than those offered by phenomenology. I would like to justify the thesis that explanations in the predictive processing approach are normative in nature. They are like that because prediction mechanisms themselves are normative.
    Celem niniejszego artykułu jest (1) przeanalizowanie normatywnego charakteru antycypacji, które są opisywane w fenomenologii; (2) wykazanie w ramach koncepcji przetwarzania predykcyjnego, że predykcje pełnią określone funkcje normatywne w procesach percepcyjnych; oraz (3) uzasadnienie tezy według której analizy mechanizmów normatywnych przeprowadzane przez badawczy przetwarzania predykcyjnego, są bardziej efektywne i pozwalają na pełniejsze wyjaśnienie normatywności, niż ma to miejsce w fenomenologii. Będę chciał uzasadnić tezę według której, wyjaśnienia oferowane przez badania z zakresu przetwarzania predykcyjnego mają charakter normatywny. Są one takie, ponieważ normatywne są same mechanizmy predykcyjne.
    Źródło:
    Avant; 2017, 8, 3
    2082-6710
    Pojawia się w:
    Avant
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem interpretacji w naukach humanistycznych (na przykładzie strukturalizmu Edmunda Leacha)
    Autorzy:
    Soćko-Mucha, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/667987.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    structuralism
    structure
    structural transformation
    the rites of passage
    myth
    rite
    text
    the Bible
    the Gospels
    parable
    explanation
    interpretation
    Opis:
    The article presents the problem of structuralism in cultural anthropology as an example of interpretation in the humanities. The main goal is a critical description of Edmund Leach’s proposal put forward in his Against Genres: Are Parables Lights Set in Candlesticks or Put Under a Bushel? The proposed method, as well as its application to biblical texts, is analysed from the perspective of philosophy of science. The analysis leads to the description of areas in which the author breaches the rules of the method proposed by himself.
    Źródło:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki; 2014, 4
    2391-6540
    2083-9952
    Pojawia się w:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filogenetyczne uzasadnienie zjawiska rozumienia oraz wiedzy proceduralnej i deklaratywnej
    Phylogenetic Justification of Comprehension Phenomenon and Procedural and Declarative Knowledge
    Autorzy:
    Urbaniak, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343101.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    rozumienie
    wyjaśnianie
    wiedza-jak
    wiedza-że
    filogeneza
    ewolucja
    adaptacja
    comprehension
    explanation
    know-how
    know-that
    phylogenetics
    evolution
    adaptation
    Opis:
    W artykule uzasadniam funkcjonujący głównie w dziedzinie hermeneutyki fenomen rozumienia z pozycji naturalistycznie zorientowanej filozofii. Konsekwencją tej próby będzie naturalistyczne spojrzenie na zjawisko wiedzy oraz na pojęcie wiedzy funkcjonujące w tradycji analitycznej. Głównym celem pracy jest krytyczna analiza tezy mówiącej, że choć egzystencjał rozumienia jest źródłem zdolności wyjaśniania poprzez wiedzę teoretyczną i praktyczną, to zarówno zdolność wyjaśniania jak i umiejętność rozumienia stanowią struktury bytowo-poznawcze o podłożu filogenetycznym, które wyłoniły się w procesie ewolucji gatunków. Efektem rozważań jest teza, że deklaratywna wiedza-że oraz proceduralna wiedza-jak również posiadają swoje źródła w procesie filogenetycznym. Dalszym celem pracy jest próba doprecyzowania pojęcia wiedzy z perspektywy filozofii naturalistycznej jako alternatywy dla tradycyjnej koncepcji wiedzy przedstawionej w Platońskim Teajtecie.
    The article attempts to justify the phenomenon of comprehension—functioning generally in Heidegger’s and Gadamer’s hermeneutics—from the perspective of naturalistically oriented philosophy. As a consequence, a naturalistic perspective is proposed — presented by Dennett, Lorenz, Wuketits, Vollmer—on the phenomenon of knowledge and the notion of knowledge functioning in the analytic tradition. More precisely, the basic aim of this article is a critical analysis of the thesis saying that even though the way of being called “comprehension” is the source of explanation by theoretical and practical knowledge, the explanation and understanding capacities are onto-cognitive structures with a phylogenetic basis. These structures emerged in the process of evolution. As a result of above reflection there is thesis: declarative knowing-that and procedural knowing-how have also their sources in the phylogenetic process. This work also attempts to clarify the notion of knowledge from a naturalistic point of view, as an alternative to the conception of knowledge presented in Plato’s Theaetetus.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2016, 4; 259-274
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An Explanatory Framework for Legal Grounding
    Model eksplanacyjny ugruntowania w prawie
    Autorzy:
    Janik, Bartosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11855313.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    grounding
    explanation
    philosophy of law
    legal facts
    social facts
    ugruntowanie
    filozofia prawa
    wyjaśnianie
    fakty prawne
    fakty społeczne
    Opis:
    The objective of this article is to provide an explanatory framework for legal grounding. Grounding, understood in recent years as a metaphysical determination, has proved to be a fruitful object of inquiry for legal theorists trying to explain the thesis about the relationship between social facts and legal facts in metaphysical terms. However, the debate on the use of the notion of grounding in the philosophy of law lacks a concise and precise differentiation of the various assumptions behind grounding that philosophers have recently discussed. This article offers a prospect for analysis of a debate about grounding of legal facts and an interpretation of focal terms in light of recent metaphysical debates.
    Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie modelu eksplanacyjnego dla ugruntowania w prawie. Ugruntowanie, rozumiane w ostatnich latach jako metafizyczna determinacja, okazało się być dość owocnym przedmiotem dociekań teoretyków prawa, próbujących eksplikować w kategoriach metafizycznych tezę o relacji między faktami społecznymi a faktami prawnymi. Jednakże w debacie dotyczącej wykorzystania pojęcia ugruntowania w filozofii prawa brakuje namysłu nad różnymi założeniami leżącymi u podstaw możliwości wykorzystania tego pojęcia związanego z debatą dotyczącą ugruntowania która odbywa się we współczesnej filozofii. Niniejszy artykuł oferuje nową perspektywę analizy debaty na temat ugruntowania faktów prawnych oraz interpretację centralnych dla tej debaty terminów w świetle najnowszych debat metafizycznych.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2023, 35, 2; 34-42
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktury wyjaśniania statystycznego. Warunek istotności statystycznej w analizie podgrup randomizowanych badań klinicznych
    The Structures of Statistical Explanation: Statistical Relevance Condition in Subgroup Analysis of Randomized Clinical Trials
    Autorzy:
    RZEPIŃSKI, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488657.pdf
    Data publikacji:
    2018-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wyjaśnianie statystyczne
    warunek istotności statystycznej
    badania biomedyczne
    analiza podgrup
    statistical explanation
    statistical relevance condition
    clinical studiem
    subgroup analysis
    Opis:
    Przedmiotem analizy podjętej w artykule jest procedura wyjaśniania statystycznego. Dla potrzeb prowadzonych rozważań omówiony został szczególny typ badań biomedycznych, jakim jest analiza podgrup randomizowanych badań klinicznych. Pokazane zostało, że poprawności wyjaśnień statystycznych nie można ustalić, analizując wyłącznie strukturę eksplanansu, jak jest to przyjmowane w modelu istotności statystycznej (R-S), zaproponowanym przez W. Salmona. Procedura wyjaśniania statystycznego jest zatem, w przeciwieństwie do pozostałych form wyjaśniania, zależna od procedur badawczych stanowiących podstawę formułowania twierdzeń statystycznych.
    The subject of analysis undertaken in the article is the procedure of statistical explanation. For this purpose a specific type of biomedical study, so called subgroup analysis of randomized clinical trials (SA), was discussed. It was shown that the validity of statistical explanations can not be determined by analyzing only the structure of explanation, as is the case in the statistical significance model (S-R) proposed by W. Salmon. Therefore, the statistical explanatory procedure is, in contrast to the other explanatory forms, dependent on the research procedures underlying the formulation of statistical theorems.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 2; 65-86
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emocje jako przedmiot badań kulturoznawczych
    Emotions as a Subject of Cultural and Critical Studies
    Autorzy:
    Chojniak, Arleta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807368.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-02
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    emocje
    kultura
    metodologia
    rodzaje wyjaśniania
    teorie emocji
    założenia teoriopoznawcze
    culture
    emotions
    epistemological assumptions
    methodology
    theories of emotion
    types of explanation
    Opis:
    In this paper the author compares psychological theories of emotions with some models representing cultural perspective, proposed by anthropologists and linguists. The main problem is to concern some conditions of coherence between these different approaches. In the first part of the paper, the author presents the universalistic conception of emotion which was formulated by Paul Ekman. The critical approaches to this theory are analyzed in the second part. The last part of this article is an attempt to answer the question about the possibility and methodological conditions of coherence between psychological models of emotions and the concept of culture.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 4; 47-57
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza u źródeł poznania teorii polityki i metodologii badań politologicznych w Polsce. Czy można i należy odseparować naukę od ideologii?
    Autorzy:
    Młyńczyk, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/647452.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Marxism, political science methodology, political theory, scientific explanation, humanistic interpretation
    marksizm, metodologia nauk politologicznych, teoria polityki, wyjaśnianie naukowe, interpretacja humanistyczna
    Opis:
    This paper presents the analysis of theoretical and methodological writings of Polish humanistic and social science researchers, who apply to the rules of Marxist methodology. Polish theoretical traditions fromthe communist era are sometimes collectively accused of indoctrination, because they were rejected after 1989 due to being a part of the ideological legacy of the previous era. The aim of this article was to present Marxist theory of politics and political science methodology, which are still of interest and constitute useful knowledge, because the process of ideology slightly changes the value of political science’s subdisciplines.
    W artykule przedstawiono analizę pism teoretycznych oraz metodologicznych polskich badaczy humanistycznych i społecznych, odwołujących się w swoich badaniach do założeń metodologii marksistowskiej. Polskie tradycje teoretyczne w nauce z czasów PRL bywają zbiorczo oskarżane o indoktrynację, ponieważ zostały odrzucone po 1989 r. jako spuścizna ideologiczna poprzedniej epoki. Celem artykułu było wykazanie, że marksistowska teoria polityki oraz metodologia badań politologicznych stanowią wciąż interesujący i przydatny zasób wiedzy, ponieważ sama ideologizacja w niewielkim stopniu zmienia wartość tych subdyscyplin politologii.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia; 2015, 22, 2
    1428-9512
    2300-7567
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W stronę logicznej struktury narracji historycznych. Wywiad z Paulem A. Rothem
    Towards a Logical Structure of Historical Narrative. Conversation with Paul A. Roth
    Autorzy:
    Kowalewski Jahromi, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2080830.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    historical interview
    Paul A. Roth
    Holocaust
    historical explanation
    philosophy of science
    wywiad historyczny
    wyjaśniania historyczne
    filozofia nauki
    Nauki Humanistyczne i Społeczne
    Opis:
    This interview with Paul Roth was conducted after a symposium dedicated to his latest book The Philosophical Structure of Historical Explanation, which took place at the European Network for Philosophy of Social Sciences conference on August 30, 2019. This interview is authorised. Translation from English and all footnotes – Piotr Kowalewski Jahromi.
    Źródło:
    Historyka studia metodologiczne; 2020, 50; 487-504
    0073-277X
    Pojawia się w:
    Historyka studia metodologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Powrót do przyszłości Paula A. Rotha. Historia i nauka jako racjonalne działanie człowieka (ponownie)
    Paul A. Roth’s Back to the Future. History and Science as Rational Human Acts (Once More)
    Autorzy:
    Kowalewski Jahromi, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2080802.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Paul A. Roth
    historical explanation
    historical narrative
    history of science
    wyjaśnianie historyczne
    narracja historyczna
    historia nauki
    Nauki Humanistyczne i Społeczne
    Opis:
    The main goal of this paper is to present a fully developed concept of Paul A. Roth’s philosophy of history to the Polish reader. Of course, it is just an introduction, but with the interview it should be a good starting point for further analysis. These seem desirable given Roth’s very ambitious programme, which in addition is based on “old facts”; that is, an analytical philosophy of history and science. The rapprochement between the two “visions” is not only a philosophical consideration, but also responds to the often-raised voices of practitioners. This introduction refers primarily to Roth’s latest book, indicating a possible interpretation. This “reading” is conducted by indicating the historical context, recalling philosophical analyses and determining the validity of the proposed solutions in order to decide how much science there is in history and vice versa.
    Źródło:
    Historyka studia metodologiczne; 2020, 50; 461-485
    0073-277X
    Pojawia się w:
    Historyka studia metodologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyjaśnić to podać model przyczynowy
    Explanation and Causal Models
    Autorzy:
    Kawalec, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015641.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    model DN
    model przyczynowy
    naturalizm
    wyjaśnianie
    C. G. Hempel
    W. C. Salmon
    P. Kitcher
    S. Nowak
    J. Woodward
    causal model
    naturalism
    explanation
    Opis:
    A survey of the modern theories of explanation leads us to conclude that it is J. Woodward's conterfactual approach that seems to set out a promising agenda for setting up a satisfactory model of explanation. Such a model would need to come to terms with two stipulations, i.e. to reflect causal asymmetry and be empirically adequate. To meet the latter I modify the counterfactual model of explanation to require a class of observationally equivalent (Bayesian) causal models instead of the true causal model. For in most cases empirical adequacy of causal models, i.e. their identifiability and consistency with observed distributions, would neither grant the stronger conclusion Woodward embeds in his conterfactual account of explanation nor license metaphysical naturalism.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 241-266
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antropizm w kosmologii (od wielkich liczb do idei multiświata)
    Anthropism in Cosmology (From Large Numbers to the Multiverse Concept)
    Autorzy:
    Leciejewski, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012850.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wyjaśnienie antropiczne w kosmologii
    zasada antropiczna
    multiświat
    koincydencje wielkich liczb
    the anthropic explanation in cosmology
    the anthropic principle
    the multiverse
    large number coincidences
    Opis:
    The origin of anthropic trend in cosmology is connected to the, so called, large number coincidence, which was observed by Eddington. Dicke, Hoyle and Whitrow developed the anthropic notion of the universe, which made Carter formulate the anthropic principles. These principles may be used as qualitative cosmological tests. In the anthropic thought  there were also found procedures of anthropic explanation, used, e.g., by theists and criticized by the followers of the multiverse concept. This article will be devoted to the history of anthropic thinking in cosmology, from large numbers to the concept of multiverse, stressing prof. Józef Turek’s contribution to the development of this matter.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2011, 59, 2; 165-188
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kategoria wyjaśniania a filozofia matematyki Gödla
    Autorzy:
    Wójtowicz, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/561337.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Semiotyczne
    Tematy:
    realizm matematyczny
    wyjaśnianie w matematyce
    twierdzenia o niezupełności
    uniwersum matematyczne
    hipoteza kontinuum
    mathematical realism
    mathematical explanation
    incompleteness theorems
    mathematical universe
    continuum hypothesis
    Opis:
    Artykuł dotyczy zagadnienia, w jakim sensie można stosować kategorię wyjaśnienia (charakterystyczną raczej dla nauk empirycznych) do interpretacji filozofii matematyki Kurta Gödla. Gödel – jako realista matematyczny – twierdzi bowiem, że w wypadku matematyki mamy do czynienia z niezależnymi od nas faktami. Jednym z owych faktów jest właśnie rozwiązywalność wszystkich dobrze postawionych problemów matematycznych – i ten fakt domaga się wyjaśnienia. Kluczem do zrozumienia stanowiska Gödla jest identyfikacja założeń, na których się opiera: (1) metafizyczny realizm: istnieje uniwersum matematyczne, ma ono charakter obiektywny, niezależny od nas; (2) optymizm epistemologiczny: jesteśmy wyposażeni w wystarczająco dobre środki poznawcze, aby uzyskać wgląd w owo uniwersum. Pojęcie rozwiązania problemu matematycznego Gödel rozumie znacznie szerzej niż jako podanie matematycznego dowodu – chodzi raczej o znalezienie wiarogodnych aksjomatów, prowadzących do rozwiązania. Stawiany w artykule problem analizuję na przykładzie hipotezy kontinuum.
    Źródło:
    Studia Semiotyczne; 2018, 32, 2; 107-129
    0137-6608
    Pojawia się w:
    Studia Semiotyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O konstytutywnej współzależności wyjaśniania i identyfikowania czynności konwencjonalnych
    On the constitutive correlation between the identification and intentional explanation of conventional acts
    Autorzy:
    Bogucki, Olgierd
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/692820.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    theory of law
    intentional explanation
    conventional acts
    concept of an act
    causalism
    anti-causalism
    teoria prawa
    wyjaśnianie intencjonalne
    czynności konwencjonalne
    pojęcie czynu
    kauzalizm
    antykauzalizm
    Opis:
    The article examines the specific correlation (interdependence) between the identification and intentional explanation of conventional acts (in particular, legally significant conventional acts). The author describes this interdependence as ‘constitutive’ because in this case intentional explanation plays a constitutive role for the identification of a conventional act. This can be expressed through the formula: ‘person P performed conventional act CA1’ only if ‘person P performed conventional act CA1 because person P was driven by the intention to perform conventional act CA1.’ The article analyses the logical and argumentative structure of the abovementioned correlation. On the basis of the analysis, the author claims that a constitutive correlation indicates that a relevant intention should be perceived as an element of the act itself (in contrast to the view adopted in the theory of conventional acts) and that verification rules relevant for the given act exist alongside the constitutive rules. Recognizing the relevant intention as an element of the conventional act stands in opposition to causalism, which treats intentions as the causes of actions.
    Artykuł dotyczy specyficznej współzależności między identyfikacją a intencjonalnym wyjaśnianiem czynności konwencjonalnych (w szczególności prawnie doniosłych czynności konwencjonalnych). Autor charakteryzuje tą współzależność jako „konstytutywną”, ponieważ odgrywa ona konstytutywną rolę przy identyfikacji danej czynności konwencjonalnej. Można wyrazić to formułą: „osoba O dokonała czynności konwencjonalnej CK1” tylko wtedy, gdy „osoba O dokonała czynności konwencjonalnej CK1, ponieważ osoba O kierowała się intencją dokonania czynności konwencjonalnej CK1”. W artykule analizowana jest logiczna i argumentacyjna struktura wskazanej współzależności. W świetle dokonanej analizy autor uznaje, że konstytutywna współzależność skłania do traktowania odpowiedniej intencji jako elementu samej czynności konwencjonalnej (w przeciwieństwie do poglądu przyjmowanego w teorii czynności konwencjonalnych) oraz postulowania istnienia, obok reguł konstytutywnych, właściwych dla danej czynności reguł weryfikacji. Uznanie odpowiedniej intencji za element czynności konwencjonalnej przemawia zaś przeciwko kauzalizmowi, traktującemu intencje jako przyczyny zachowań.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2019, 81, 2; 51-65
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jaką rolę odgrywa egzegeza w dogmatyce?
    How Exegesis Influences Dogmatics?
    Autorzy:
    Körner, Bernhard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1050912.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-17
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    objawienie
    słowo Boże
    kościelno-dogmatyczna wykładnia Pisma Świętego
    egzegeza historyczno-krytyczna
    historyczność
    revelation
    word of God
    dogmatic explanation of the Scripture
    historical exegesis
    historicity
    Opis:
    Wraz z końcem teologii neoscholastycznej musiała zostać na nowo zdefiniowana relacja między dogmatyką, która jest teraz rozumiana historiozbawczo, a egzegezą, która posługuje się (między innymi) metodą historyczno-krytyczną. Solidne podstawy ku temu stworzyła konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum Soboru Watykańskiego II. Opierając się na niej, niniejszy tekst reprezentuje tezę, że kościelna interpretacja Pisma Świętego przez stulecia, czyli w ramach żywej Tradycji, i interpretacja historyczno-krytyczna stanowią dwa różne podejścia do Biblii, które nie powinny być sobie przeciwstawiane. Tylko w ich wzajemnym oddziaływaniu można czytać i rozumieć Biblię jako Słowo Boże (!) dzisiaj, a nie tylko jako tekst historyczny.
    With the end of neoscholastic theology, there was a necessity of new definition of relation between dogmatics, which is now understood from the perspective of history of salvation, and exegesis which, among other methods, uses a historicocritical method. Fundamentals of that new understanding have been given by the constitution Dei Verbum of Vaticanum II. Reffering to this document, the article presents the thesis that the interpretation of the Holy Scripture by the Church through the ages, that is in the living Tradition, and historicocritical interpretation are two different approaches which, nevertheless, should not be contradicted. What is more, we can read the Bible and understand it not just as a historical text but as the Word of God for today, only when we take into account the mutual influence of these two approaches.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2018, 12, 2; 35-48
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu
    Explanatory Weaknesses of Intelligent Design
    Autorzy:
    Grobler, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553187.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    teoria inteligentnego projektu
    teoria ewolucji
    argument probabilistyczny
    wyjaśnienie intencjonalne
    złożoność i prostota
    Intelligent Design
    Evolution
    argument from low probability
    intentional explanation
    complexity and simplicity
    Opis:
    Artykuł powstrzymuje się od polemiki merytorycznej z teorią inteligentnego projektu, dalej TIP, a jedynie wskazuje na jej niedostatki metodologiczne. Dowodzi, że wbrew twierdzeniom jej zwolenników TIP nie jest falsyfikowalna. W odróżnieniu od teorii ewolucji nie może pełnić nawet roli metafizycznego programu badawczego w sensie Poppera. Co jednak ważniejsze, TIP nie pełni żadnych funkcji eksplanacyjnych. W grę wchodzą jedynie wyjaśnienia intencjonalne, TIP zaś nie jest w stanie zidentyfikować motywów domniemanego projektanta. Argument jest zilustrowany przykładami zaczerpniętymi od Stanisława Lema, które pokazują, że możliwych jest wiele alternatywnych hipotez na temat celów domniemanego projektu i nie ma żadnych wskazówek na temat wyboru między nimi. Ponadto artykuł podważa argument probabilistyczny na korzyść TIP oraz argument z nieredukowalnej złożoności, wskazując, za S. Lemem, że artefakty charakteryzują się względną prostotą w porównaniu z obiektami naturalnymi.
    Instead of arguing against the content of ID, the paper points at its methodological deficiencies. In the first place, it is argued, against its followers, that ID is not falsifiable. Contrary to Evolution, ID cannot even play a role of a metaphysical research program in the Popperian sense of the word. More importantly, ID is devoid of any explanatory power. The only kind of explanation for ID to offer is an intentional explanation. This, however, ID is not able to do, for it cannot identify any intentions on the part of the putative Designer. The argument is illustrated by examples from Stanislav Lem’s prose, that present a handful of alternative hypotheses about the Designer’s ends without any hint concerning the choice between them. In addition, the paper puts into doubt the probabilistic argument in favor of ID as well as the argument from irreducible complexity, pointing at the relative simplicity of artefact in comparison to natural objects.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 7-16
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Związek filozofii przyrody z naukami przyrodniczymi w ujęciu ks. Zygmunta Hajduka
    A Relationship between the Philosophy of Nature and Natural Science according to Rev. Zygmunt Hajduk
    Autorzy:
    Łukomski, Julisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013420.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    typy filozofii przyrody
    punkt wyjścia
    założenia
    formułowanie problemów filozoficznych
    wyjaśnianie
    czas
    types of philosophy of nature
    point of departure
    presuppositions
    formulating philosophical problems
    explanation
    time
    Opis:
    Philosophy of nature as “a science in the beginning,” having paved a way for natural sciences, has not lost its impact even today. It suggests new problems and proposes solutions in the domains which the scientific disciplines in question cannot solve because they do not have appropriate tools. On can notice the relationship between the philosophy of nature and natural sciences in various stages of their development. It happens so that the overall images of the world are constructed on the basis of the results of natural sciences and philosophical theses. Those theses, i.e. philosophical ideas are introduced as presuppositions into natural sciences, which in turn may generate philosophical problems. One can observe a relationship between natural sciences and various types of the philosophy of nature from the ancient times till today. The classical tradition had ignored the factor of time in the manners it sought to explain nature and, instead, stressed formal elements in knowledge. This conception of the scientific explanation of nature was questioned by the idea of creation and the Christian conception of history which took the factor of time into account in explanations. The principal change of the hitherto manner of interpretation of phenomena had taken place at the moment of introducing evolutionary ideas into geology and biology. Owing to this genetic explanation appeared, and the conceptual apparatus of the hitherto systems of the philosophy of nature changed. On the grounds of the essentialising approaches the elements of the philosophy of nature are mixed with the elements of natural sciences. One can notice also a relationship between the existential approaches of the philosophy of nature and natural sciences. Much attention is devoted to the relations between natural sciences and the philosophy of nature on the grounds of classical philosophy and in the non-classical positions.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 143-162
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    DNA a pochodzenie życia. Informacja, specyfikacja i wyjaśnienie
    DNA and the Origin of Life: Information, Specification, and Explanation
    Autorzy:
    Meyer, Stephen C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553388.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    informacja
    wyspecyfikowana złożoność
    adekwatność przyczynowa
    wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia
    konieczność
    przypadek
    inteligentny projekt
    information
    specified complexity
    causal adequacy
    inference to the best explanation
    necessity
    chance
    intelligent design
    Opis:
    Niniejszy esej jest oceną rywalizujących wyjaśnień pochodzenia informacji koniecznej do zbudowania pierwszej komórki żywej. Dokonanie tej oceny wymagało będzie określenia, co biologowie rozumieją przez termin informacja w zastosowaniu do makrocząsteczek biologicznych. Jak wielu badaczy zauważyło, „informacja” może oznaczać kilka teoretycznie odmiennych pojęć. W niniejszym eseju postaram się usunąć tę wieloznaczność i dokładnie określę, jakiego rodzaju informacji badacze pochodzenia życia muszą wyjaśnić „powstanie”. Najpierw należy scharakteryzować informację zawartą w DNA, RNA i białkach jako eksplanandum (fakt wymagający wyjaśnienia), a następnie ocenić skuteczność rywalizujących klas wyjaśnień pochodzenia informacji biologicznej (czyli rywalizujących eksplanansów). W części I postaram się wykazać, że biologowie molekularni stosowali termin informacja konsekwentnie w odniesieniu do łącznych właściwości złożoności i funkcjonalnej specyficzności lub specyfikacji. W części II ocenię rywalizujące rodzaje wyjaśnień pochodzenia wyspecyfikowanej informacji biologicznej, koniecznej do wytworzenia pierwszego układu żywego. Część II obejmie także krytykę adekwatności przyczynowej teorii ewolucji chemicznej, opartych na „przypadku”, „konieczności” i na mieszance tych dwu. W konkludującej części III zawrę sugestię, że zjawisko informacji rozumianej jako wyspecyfikowana złożoność wymaga radykalnie odmiennego ujęcia eksplanacyjnego. Będę w szczególności argumentował, że nasza aktualna wiedza na temat sił przyczynowych nasuwa hipotezę inteligentnego projektu jako lepsze, bardziej adekwatne przyczynowo wyjaśnienie powstania wyspecyfikowanej złożoności (zdefiniowanej tak informacji), występującej w dużych molekułach biologicznych, takich jak DNA, RNA i białka.
    This essay will evaluate competing explanations for the origin of the information necessary to build the first living cell. To do so will require determining what biologists have meant by the term information as it has been applied to biomacromolecules. As many have noted, „information” can denote several theoretically distinct concepts. This essay will attempt to eliminate this ambiguity and to determine precisely what type of information origin-of-life researchers must explain „the origin of.” What follows will first seek to characterize the information in DNA, RNA, and proteins as an explanandum (a fact in need of explanation) and, second, to evaluate the efficacy of competing classes of explanation for the origin of biological information (that is, the competing explanans). Part I will seek to show that molecular biologists have used the term information consistently to refer to the joint properties of complexity and functional specificity or specification. Part II will evaluate competing types of explanation for the origin of the specified biological information necessary to produce the first living system. Part II will critique the causal adequacy of chemical evolutionary theories based on „chance,” „necessity,” and the combination of the two. A concluding part III will suggest that the phenomenon of information understood as specified complexity requires a radically different explanatory approach. In particular, I will argue that our present knowledge of causal powers suggests intelligent design as a better, more causally adequate explanation for the origin of the specified complexity (the information so defined) present in large biomolecules such as DNA RNA, and proteins.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2005-2006, 2-3; 133-215
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Demarkacja nauki i religii
    The Demarcation of Science and Religion
    Autorzy:
    Meyer, Stephen C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553328.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    demarkacja
    kompartmentalizm
    model komplementarności
    testowalność
    weryfikowalność
    wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia
    teoria ewolucji
    kreacjonizm
    demarcation
    compartmentalism
    complementarity model
    testability
    verifiability
    inference to the best explanation
    theory of evolution
    creationism
    Opis:
    Demarkacja nauki i religii jest zagadnieniem szeroko dyskutowanym, nurtującym środowiska naukowe i filozoficzne od wielu dziesiątków lat. Uczeni chcieliby dysponować niezawodnym narzędziem umożliwiającym skuteczne odróżnienie obu tych dziedzin. Istnieją wprawdzie modele określające relacje pomiędzy nauką a religią: komplementaryzm oraz kompartmentalizm, jednakże współcześnie coraz częściej są one kwestionowane. W dodatku, wśród naukowców i filozofów nie ma zgody co do jednoznacznych kryteriów wytyczających granicę pomiędzy teoriami naukowymi a tymi, których za naukowe uznać nie można. Stephen C. Meyer w swoim artykule podjął się analizy prób wytyczenia linii demarkacyjnej pomiędzy nauką a religią. Prezentuje argumenty zwolenników idei ścisłego ich odseparowania oraz wskazuje mankamenty tego podejścia. Sugeruje, że zdefiniowanie kryteriów, na podstawie których można by oddzielić naukę od pseudonauki, jest wysoce problematyczne, jeśli nie niemożliwe. Większość współczesnych filozofów coraz bardziej skłania się ku uznaniu, że istotną kwestią nie jest to, czy teoria jest naukowa, ale to, czy jest prawdziwa lub czy ma uzasadnienie dowodowe. Meyer omawia ponadto osiągnięcia współczesnej filozofii nauki, zwłaszcza wyniki prac nad metodami nauk historycznych, które stosowane są także w dyskursach filozoficznych i religijnych. Na ich podstawie przyjmuje, że między różnorakimi teoriami pochodzenia, stanowiącymi przedmiot sporu kreacjonizmu z ewolucjonizmem, występują głębokie podobieństwa metodologiczne i logiczne. Pomiędzy kreacjonizmem i teorią inteligentnego projektu a naturalistycznymi teoriami ewolucji zachodzi - jego zdaniem - relacja "metodologicznej równoważności". Oznacza to, że jeżeli tylko o ich statusie poznawczym rozstrzyga się za pomocą tych samych kryteriów demarkacyjnych, to wszystkie te ujęcia uznać można albo za jednakowo naukowe, albo w równym stopniu nienaukowe.
    Author analyzes attempts to draw a demarcation line between science and religion. He presents arguments of proponents of the idea of strict separation of these domains and indicates flaws of this approach. He suggest also that defining the criteria which could serve as the basis of demarcation of science and pseudoscience is highly problematic, if not impossible. Most modern philosophers are more and more inclined toward to recognize that what is crucial is not whether a theory is scientific but whether it is true or evidentially justified. Author discusses also achievements of modern philosophy of science, especially the results of work on the methods of historical science which are applied also in philosophical and religious discourses. On the basis of this methods author concludes that there exist deep methodological and logical similarities between various theories of origin which are the core of creation-evolution controversy. In his opinion, there is relation of “methodological equivalence” between creationism, intelligent design theory and naturalistic theories of evolution. It means that if we determine their epistemic status on the basis of the same demarcation criteria, then all these approaches can be recognized as equally scientific or equally unscientific.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2009-2010, 6-7; 177-196
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Some Musings about William Hasker’s Philosophy of Mind
    Kilka przemyśleń na temat filozofii umysłu Williama Haskera
    Autorzy:
    Goetz, Stewart
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097280.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-31
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    przyczynowe działanie osoby
    argument z rozumu
    wolność libertariańska
    przyczynowość mentalna
    przyczynowość fizyczna
    wyjaśnienie celowościowe/teleologiczne
    agent causation
    argument from reason
    libertarian freedom
    mental causation
    physical causation
    purposeful/teleological explanation
    Opis:
    While William Hasker and I for the most part broadly agree in our opposition to much of the contemporary philosophical community concerning issues in the philosophy of mind that he discusses in his book, there are nevertheless seemingly some domestic disputes between him and me about certain matters concerning the nature of events involving the self. In this paper, I will focus on two of these disagreements. The first disagreement concerns Hasker’s treatment of what is widely known today as the argument from reason and whether the events involved in our reasoning are essentially causal or teleological in nature. The second disagreement is about Hasker’s account of libertarian freedom, and whether agent causation is required to explain our free choices.
    Pomimo tego, że autor zgadza się z Williamem Haskerem co do opozycji wobec wielu rozwiązań we współczesnej filozofii umysłu, istnieją między nimi pewne punkty sporne. W artykule autor omawia dwa z nich. Pierwszy dotyczy traktowania przez Haskera tego, co jest dziś powszechnie znane jako argument z rozumu, związany z zagadnieniem, czy rozumowania mają zasadniczo charakter przyczynowy czy teleologiczny. Drugi spór dotyczy poglądu Haskera na wolność libertariańską i tego, czy do wyjaśnienia naszych wolnych wyborów potrzebne jest odwołanie się do przyczynowości.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 1; 37-48
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Electronic Historical Latvian Dictionary Based on the Corpus of Early Written Latvian Texts
    Autorzy:
    Andronova, Everita
    Siliņa-Piņķe, Renāte
    Trumpa, Anta
    Vanags, Pēteris
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676514.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Corpus-based historical dictionary of Latvian
    the Corpus or Early Latvian Texts
    dictionary entry
    collocations and idioms
    explanation of origin
    cross-references in dictionaries
    dictionary writing software
    TLex Suit 2013
    Opis:
    The Electronic Historical Latvian Dictionary Based on the Corpus of Early Written Latvian Texts This article deals with the development of the Electronic Historical Latvian Dictionary (http://www.tezaurs.lv/lvvv) based on the Corpus of Early Written Latvian Texts (http://www.korpuss.lv/senie/). Some issues concerning the compilation and processing of the corpus data are discussed and the main sources added to the Corpus during the four-year project are described: the 16th c. Lord’s Prayers, 17th c. dictionaries, texts of oaths and laws, religious texts and so-called dedication poetry. The aim of the project is to compile a pilot electronic dictionary of 16th–17th century Latvian where all parts of speech are represented among the entries. This dictionary will contain ca. 1,200 entries, including both proper names and common nouns.The main emphasis is on the description of the dictionary entries supplied with relevant practical and theoretical observations. Each part of the dictionary entry is discussed, followed by comments on various issues pertaining to that part (e.g., the choice of headword and the representation of spelling versions) and how these were resolved. Special attention is paid to the head of entry, explanation of meaning deduced from the examples found in the corpus, different types of collocations and their representation in the dictionary, as well as etymological information. Finally, we present a brief review of the dictionary writing software TLex 2013 based on our experience with this tool. Elektroniczny historyczny słownik łotewski oparty na korpusie wczesnych tekstów łotewskichArtykuł poświęcony jest powstawaniu Elektronicznego historycznego słownika łotewskiego (http://www.tezaurs.lv/lvvv) w oparciu o korpus wczesnych tekstów łotewskich (http://www.korpuss.lv/senie/). Omówiono niektóre kwestie odnoszące się do opracowania i przetwarzania danych korpusowych. Ponadto opisano główne źródła dodane do korpusu w okresie czteroletniej pracy nad nim: Modlitewnik z XVI w., słowniki, teksty ślubowań i statutów, teksty religijne i tzw. poezja dedykowana z XVII w. Celem projektu jest opracowanie pilotażowego elektronicznego słownika szesnasto- i siedemnastowiecznego języka łotewskiego, w którym hasła obejmą wszystkie części mowy. Słownik będzie zawierał około 1200 haseł, w tym nazwy własne i rzeczowniki pospolite.Główny nacisk położono na opis haseł słownikowych, zawierający istotne uwagi praktyczne i teoretyczne. Omówiono poszczególne części hasła słownikowego, po czym umieszczono komentarz odnoszący się do różnych kwestii związanych z daną częścią (np. wybór hasła wyrazowego i przedstawienia wersji pisowni) i do przyjętych rozwiązań. Szczególną uwagę poświęcono główce hasła, objaśnieniu znaczenia wynikającego z przykładów występujacych w korpusie, różnym rodzajom kolokacji i ich przedstawieniu w słowniku, jak też informacjom etymologicznym. Na końcu zamieszczono zwięzły przegląd oprogramowania słownikowego TLex 2013, oparty na doświadczeniu autorów, zdobytym podczas pracy z tym narzędziem.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Nie)równy pojedynek na argumenty
    An (Un)equal Arguments Exchange
    Autorzy:
    Lipski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31233180.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    reasonable non-believer [nonresistant nonbeliever]
    reasonable believer
    great fact of faith
    reversal of an argument
    argument to the best explanation
    rzetelny niewierzący
    rzetelny wierzący
    wielki fakt wiary
    odwrócenie argumentu
    argument do najlepszego wyjaśnienia
    Opis:
    W swojej książce Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej Jacek Wojtysiak podejmuje temat Bożego ukrycia. W początkowych rozdziałach wchodzi w polemikę z argumentem J.L. Schellenberga, który z istnienia rzetelnej niewiary wyciąga wniosek o nieistnieniu Boga. W celu zneutralizowania tego argumentu Wojtysiak odwraca go, konstruując argument na rzecz istnienia Boga z faktu istnienia rzetelnych wierzących, a następnie wzmacnia go do argumentu z wielkiego faktu wiary (i jego kolejnych wersji). Argumentuję, że odwrócone argumenty Wojtysiaka (z rzetelnych wierzących i z wielkiego faktu wiary) nie są symetrycznym odbiciem wyjściowego argumentu z rzetelnych niewierzących, gdyż są od niego słabsze. Wskazuję, że niektóre argumenty Wojtysiaka mogą być odwrócone przez ateistę. Podnoszę też kwestię, że wniosek końcowych argumentów Wojtysiaka nie jest satysfakcjonujący dla teisty.
    In his book Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej [Between Hiddenness and Openness: An Essay in the Philosophy of Religion and Philosophical Theology] Jacek Wojtysiak takes up the issue of divine hiddenness. In the opening chapters he enters into a polemic with the argument of J.L. Schellenberg, who from the existence of reasonable unbelief draws the conclusion that God does not exist. In order to neutralize this argument, Wojtysiak reverses it, constructing an argument for the existence of God from the fact of the existence of reasonable believers, and then strengthens it to an argument from the great fact of faith (and its subsequent versions). I argue that Wojtysiak’s reversed arguments (from reasonable believers and from the great fact of faith) are not symmetrical to the initial argument from reasonable non-believers, because they are weaker. I point out that some of Wojtysiak’s arguments can be reversed by an atheist. I also raise the point that the conclusion of Wojtysiak’s final arguments is not satisfactory to a theist.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 81-93
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Michael Faraday the educator - an essay to commemorate the 150th anniversary of Faraday’s death
    Michał Faraday jako pedagog - esej w 150 rocznicę jego śmierci
    Autorzy:
    Szydło, Z. A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/106567.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    Michael Faraday
    chemistry education
    learning by experiment
    demonstration in chemistry
    Faraday's lectures
    explanation of the burning process
    Michał Faraday
    nauczanie chemii
    nauczanie poprzez pokaz chemiczny
    pokaz chemiczny
    wykłady Faradaya
    wyjaśnienie procesu spalania
    Opis:
    Michael Faraday (1791-1867) is renowned for his outstanding contribution to science and technology during the first half of the nineteenth century. However, he is less well known for his contribution to education. In the present paper, an outline of Faraday’s own education is presented, and how this experience inspired him to pass on his knowledge to others. This was mainly achieved through his popular science lectures - Chemical History of a Candle, delivered at the Royal Institution of Great Britain, in London on 19 occasions between 1825 and 1860, and through his popular textbook for students: Chemical Manipulation (London, 1828). The author examines Faraday’s methodology of teaching chemistry by analysing a fragment of one of his lectures, and also by summarizing the content of Chemical Manipulation, and commenting on some excerpts from it. Using Faraday’s approach to chemistry education as a model, the author challenges today’s chemistry teaching programme for schools, and makes a suggestion for its improvement.
    Michał Faraday (1791-1867) jest powszechnie znany i poważany ze względu na jego wielki wkład w rozwój nauki i technologii w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku. Natomiast jest On mniej znany z działalności pedagogicznej. W tym eseju autor opisuje proces kształcenia młodego Faradaya oraz sposób, w jaki doświadczenie życiowe inspirowało go do przekazywania wiedzy innym. Jego popularny podręcznik dla studentów pt. Chemical Manipulation (London, 1828) oraz seria popularno-naukowych wykładów nosząca tytuł Chemiczna Historia Świecy, wygłaszana (w latach 1825-1860) 19 razy w brytyjskim Królewskim Instytucie (Royal Institution) w Londynie, świadczą o wybitnym talencie i pasji dydaktycznej Michała Faradaya. Autor rozpatruje metodologię Faradaya nauczania chemii przez dokonywanie analizy części jednego z wykładów oraz przez streszczenie zawartości Chemical Manipulation i krótką dyskusję na temat kilku fragmentów z tego podręcznika. Biorąc podejście Faradaya do nauczania chemii jako wzór, autor stawia pod znakiem zapytania dzisiejszy program nauczania chemii w szkołach i sugeruje sposób jego udoskonalenia.
    Źródło:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology; 2017, 22, 1-2; 43-57
    2084-4506
    Pojawia się w:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    One Body: Overview
    Jedno ciało: Przegląd treści
    Autorzy:
    Pruss, Alexander R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488479.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    stosunek płciowy
    miłość
    ciało
    seksualność
    rozrodczość
    prokreacja
    wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia
    teologia, filozofia
    teleologia
    menopauza
    chrześcijaństwo
    katolicyzm
    sex
    love
    body
    sexuality
    reproduction
    procreation
    Inference to Best Explanation
    theology
    philosophy
    teleology
    menopause
    Christianity
    Catholicism
    Opis:
    W niniejszym artykule proponuję odczytanie mojej książki One Body, dotyczącej chrześcijańskiej etyki seksualnej, jako przykładu zastosowania wnioskowania do najlepszego wyjaśnienia wspartego przesłankami z zakresu teologii i filozofii.
    I offer a reading of my book One Body on Christian sexual ethics as an application of Inference to Best Explanation based on theological and philosophical data.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 3; 7-19
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    One Body: Responses to Critics
    One Body: Odpowiedzi krytykom
    Autorzy:
    Pruss, Alexander R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943434.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    stosunek płciowy
    miłość
    ciało
    seksualność
    rozrodczość
    prokreacja
    wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia
    teologia
    filozofia
    teleologia
    menopauza
    chrześcijaństwo
    katolicyzm
    sex
    love
    body
    sexuality
    reproduction
    procreation
    Inference to Best Explanation
    theology
    philosophy
    teleology
    menopause
    Christianity
    Catholicism
    Opis:
    W niniejszym tekście formułuję odpowiedzi na zarzuty kierowane wobec mojej książki One Body.
    In this article I respond to a number of powerful criticisms of my book One Body.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 3; 155-175
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozoficzny wybór między zasadą indyferentyzmu a zasadą szczególnego dostrojenia
    Philosophical Choice between Indifference Principle and Fine-Tuning Principle
    Autorzy:
    Szydłowski, Marek
    Golbiak, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013411.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zasada szczególnego dostrojenia
    zasada indyferentyzmu
    zasady wyjaśniające Holtona
    Wszechświat jako globalny atraktor w przestrzeni fazowej
    fine-tuning principle
    indifference principle
    Holton explanation principles
    the Universe as a global attractor in phase space
    Opis:
    We formulate a cosmogonic indifference principle in cosmology in terms of a dynamical system theory. While the choice between generic and fine tuned initial condition for our Universe has a rather philosophical character, there is a very generic set of initial conditions which give rise to the concordance inflectional ΛCDM model which becomes in good agreement with astronomical observations.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 231-253
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O intencjonalności czynności karnoprocesowych w świetle najnowszych badań nad koncepcją czynności konwencjonalnych w prawie
    On the intentionality of procedural acts in criminal proceedings in the light of the latest research on the concept of conventional act in law
    Autorzy:
    Wawrzyńczak, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28783699.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    conventional acts
    criminal procedure
    procedural acts in criminal proceedings
    intentional explanation
    theory of law
    communicative acts in a criminal trial
    czynności konwencjonalne
    procedura karna
    czynności karnoprocesowe
    intencjonalne wyjaśnianie
    teoria prawa
    akty komunikacyjne w procesie karnym
    Opis:
    W literaturze za sprawą Olgierda Boguckiego pojawiła się propozycja uznania intencji za element konstytutywny czynności konwencjonalnych oraz stosowania intencjonalnego wyjaśniania czynności konwencjonalnych w prawie. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja, czy nowe propozycje mogą zostać wykorzystane w badaniach nad koncepcją karnoprocesowych czynności konwencjonalnych. Autor zbadał relację pomiędzy dotychczas przyjętą na gruncie nauki prawa karnego procesowego koncepcją czynności konwencjonalnych a jej nowymi ujęciami, zestawiając je z przepisami Kodeksu postępowania karnego. W tym celu wykorzystał metodę teoretycznoprawną oraz dogmatycznoprawną. Autor wykazał, że zaproponowane przez Boguckiego pojęcie aspektu konstytutywnego oraz intencjonalne wyjaśnianie czynności konwencjonalnych nie sprawdza się w ocenie i interpretacji karnoprocesowych czynności konwencjonalnych. Należy jednak zauważyć, że opisywane przez Boguckiego aspekty pierwotne oraz epistemiczne mogą pod pewnymi warunkami zostać poddane recepcji na grunt prawa karnego procesowego. Ponadto reguły falsyfikacji w jego ujęciu również nie są przydatne w procesualistyce karnej. Przedmiotowe rozważania stanowią novum w badaniach nad koncepcją czynności konwencjonalnych w procesualistyce karnej, ponieważ tak zaproponowane ujęcie elementów czynności konwencjonalnych w prawie nie zostało w niej dotychczas poddane analizie.
    In the literature, owing to Olgierd Bogucki, it has been proposed that intention be recognized as a constitutive element of conventional acts and to use an intentional explanation of conventional acts in law. In this article, the author aims to verify whether the new proposals contribute to research on the conception of conventional acts in criminal proceedings. The author examines the relationship between the concept of conventional acts adopted in the procedural criminal law doctrine and the new approaches, juxtaposing them with the provisions of the Code of Criminal Procedure. For this purpose, the author uses the theoretical-legal method as well as the legal-dogmatic method. The author shows that neither the concept of the constitutive aspect proposed by Bogucki nor the intentional explanation of conventional acts are suitable for conducting assessments and interpretations of conventional acts in criminal proceedings. However, the primary and epistemic aspects described by Bogucki may, under certain conditions, be subject to reception in the field of criminal procedural law. Neither are the rules of falsification per his approach applicable in criminal proceedings. The considerations in question constitute a novel contribution to research on the conception of conventional acts in criminal proceedings because the proposed approach has not been analysed in the doctrine so far.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 4; 55-72
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Giovanniccio Bazilovič O.S.B.M. e la sua formazione monastica dei basiliani alla fine del XVIII e all’ inizio del XIX secolo nell’ eparchia di Mukačevo
    George John Bazylovitch OSBM and His Monastic Formation of the Basilians from the Late 18th until Early 19th Century in the Eparchy of Mukacheve
    Jerzy Jan Bazyłowicz OSBM i jego formacja monastyczna bazylianów od końca XVIII do początków XIX wieku w eparchii mukaczewskiej
    Autorzy:
    Lach, Milan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32074149.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Jerzy Joannikij Bazyłowicz
    monastycyzm wschodni
    bazylianie
    eparchia mukaczewska
    Imago vitae monasticae
    komentarz do reguł zakonnych
    wyjaśnienie Boskiej liturgii
    George John Bazylowitch
    Eastern monasticism
    Basilians
    eparchy of Mukacheve
    commentary on religious rules
    an explanation of the Divine Liturgy
    Opis:
    Artykuł ukazuje życie i dzieło bazylianina Jerzego Joannikija Bazyłowicza (1742-1821). Należy on do najbardziej zasłużonych bazylianów w historii grekokatolickiej eparchii Mukaczewo na Ukrainie. Był on protoihumenem siedmiu klasztorów bazyliańskich przez okres trzydziestu dwóch lat. Bazilovič zwracał szczególną uwagę na formację i życie duchowe zakonników, a tym samym pragnął podnieść poziom życia zakonnego ówczesnych bazylianów. Okres jego działalności uznaje się za złoty wiek eparchii mukaczewskiej, a napisane przez niego dzieła za klejnoty duchowości zakonnej tego okresu. Artykuł ukazuje szczegółowo jego trzy dzieła ascetyczne, które miały ogromny wpływ na kształtowanie się wschodniego monastycyzmu w cerkwi grekokatolickiej na Zakarpaciu na przełomie XVIII i XIX wieku. Jego głównymi dziełami z zakresu duchowości zakonnej są to dwa rękopisy, dotyczące reguł i konstytucji zakonnych oraz dzieło drukowane: Imago vitae monasticae. Jest on ponadto autorem wyjaśnienia Boskiej liturgii.
    This article discusses the life and legacy of the Basilian Father George John Bazylovitch (1742-1821). He is one of the most outstanding Basilians in the history of the Ukrainian Greek-Catholic Eparchy of Mukacheve. He was provincial superior of seven Basilian monasteries within the timespan of thirty two years. Bazylowitch paid special attention to the formation and spiritual life of the monks, wishing to raise the level of the monastic life of the Basilians under his supervision. The time of his supervision over the Basilian monastery is considered a golden age of the Eparchy of Mukacheve, and the works he authored are regarded as masterpieces of the monastic spirituality of that era. The article discusses in detail three of his ascetic works, which influenced considerably the shape of Eastern monasticism of the Greek-Catholic Church in Transcarpathia at the turn of the 19th century. Bazylovitch’s major contributions in the field of monastic spirituality are his two manuscripts concerning the monastic rules and constitutions; as well as one printed work, entitled: Imago vitae monasticae. He also authored a text of explanation of the Divine Liturgy.
    Źródło:
    Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne; 2013, 4; 79-120
    2082-8586
    Pojawia się w:
    Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dyskusja nad artykułem Adama Groblera, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu”
    The Discussion on Adam Grobler’s paper, „Explanatory Weaknesses of Intelligent Design”
    Autorzy:
    Bylica, Piotr
    Jodkowski, Kazimierz
    Kilian, Krzysztof J.
    Sagan, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082428.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Adam Grobler
    naturalizm
    nadnaturalizm
    artyficjalizm
    wyjaśnienie intencjonalne
    wykrywanie projektu
    testowalność
    metafizyczny program badawczy
    epistemiczny układ odniesienia nauki
    granica prawdopodobieństwa
    naturalism
    supernaturalism
    artificialism
    intentional explanation
    design detection
    testability
    metaphysical research program
    epistemic framework of science
    probability bound
    Opis:
    Niniejszy tekst stanowi zapis dyskusji nad artykułem Adama Groblera, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu”, przeprowadzonej przez pracowników Instytutu Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego w ramach spotkań Zielonogórskiej Grupy Lokalnej „Nauka a Religia”. Artykuł Groblera jest krytyczny wobec teorii inteligentnego projektu, odbiega jednak do pewnego stopnia od standardowych krytyk. Grobler nie powtarza niektórych błędów: wie, że teoria inteligentnego projektu nie identyfikuje projektanta z istotą nadprzyrodzoną; że teoria ta jest (chce być) neutralna wobec filozoficznego sporu między naturalizmem a nadnaturalizmem; nie traktuje darwinowskiej teorii ewolucji jako testowalnej teorii naukowej, ale jako metafizyczny program badawczy dostarczający idei heurystycznych. Przedstawia także nowe argumenty krytyczne. Grobler uznaje teorię inteligentnego projektu za teorię nienaukową przede wszystkim na tej podstawie, że nie oferuje wyjaśnień intencjonalnych dotyczących motywów domniemanego projektanta, a w związku z tym nie dostarcza żadnych idei heurystycznych mogących stanowić punkt wyjściowy badań naukowych. Uważa też za wątpliwe, czy da się wytyczyć granicę między tym, co możliwe, a tym, co niemożliwe do uzyskania drogą kumulacji przypadkowych zmian. W dyskusji jej uczestnicy wskazywali na wady i zalety argumentów Groblera oraz polemizowali z wygłaszanymi w jej trakcie poglądami.
    This text is the record of the discussion on Adam Grobler’s paper, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu” [Explanatory Weaknesses of Intelligent Design], conducted by the employees of University of Zielona Góra’s Institute of Philosophy within the scope of meetings of Zielonogórska Grupa Lokalna „Nauka a Religia” [Zielona Góra’s Local Group „Science and Religion”]. Although Grobler’s paper is critical of the intelligent design theory, it differs, to a certain degree, from the standard critiques. Grobler avoids repeating some of the mistakes: he knows that intelligent design theory does not identify the designer with a supernatural being; that this theory is (want to be) neutral in regard to the philosophical controversy between naturalism and supernaturalism; he does not view the theory of evolution as a testable scientific theory, but as a metaphysical research program providing heuristic ideas. He presents also new critical arguments. Grobler recognizes intelligent design as an unscientific theory on the basis, above all, that it offers no intentional explanations regarding the motives of the supposed designer, and thus it provides no heuristic ideas that could be a starting point of scientific research. He thinks also that it is doubtful, whether the bound between what is possible and what is impossible to attain by accumulation of random changes could be specified. In the course of the discussion, its participants indicated the advantages and disadvantages of Grobler’s arguments and engaged in polemics with the views expressed during the debate.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 17-63
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Anomalne doświadczenie – klucz do wyjaśnienia procesu powstawania urojeń?
    Autorzy:
    Smurzyńska, Adrianna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/637760.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Anomalous experience – a key for explanation of process of delusions’ formation? The aim of this article is a problem of anomalies which occur in experience of delusional patients. This problem is mentioned in cognitive theories of delusions. The autho
    Opis:
    Anomalous experience – a key for explanation of process of delusions’ formation?The aim of this article is a problem of anomalies which occur in experience of delusional patients. This problem is mentioned in cognitive theories of delusions. The author characterizes such theories, but concentrates on bottom-up theories which treat delusion as a rational answer to anomalous experience. She suggests that they are insufficient for making an explanation of delusions. She tries to emphasize some elements of such theories which can be helpful in explaining and understanding the phenomenon of delusions.  
    Źródło:
    Rocznik Kognitywistyczny; 2015, 8
    1689-927X
    Pojawia się w:
    Rocznik Kognitywistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola języka ojczystego w nauczaniu gramatyki języka rosyjskiego na studiach rusycystycznych i proponowane rozwiązania dydaktyczne
    The role of the native language in teaching Russian grammar during Russian philology studies and the proposed didactic solutions
    Autorzy:
    Zając-Knapik, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/956376.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    native language
    linguistic interference
    interlanguage contrast
    grammar explanation
    language rules
    translation exercises
    quantising of linguistic information
    didactic experiment
    testing
    control group
    experimental group
    język ojczysty
    interferencja
    kontrast międzyjęzykowy
    komentarz
    gramatyczny
    reguła językowa
    ćwiczenia translacyjne
    kwanty informacji
    lingwistycznej
    eksperyment dydaktyczny
    testowanie
    grupa kontrolna
    grupa
    eksperymentalna
    Opis:
    W artykule omawiane są, na podstawie opracowań glottodydaktycznych, niektóre poglądy na temat roli i znaczenia języka ojczystego w procesie nauczania języka obcego. Podkreślamy w nim znaczenie reguły gramatycznej. Omawiamy także znaczenie ćwiczeń tłumaczeniowych z języka ojczystego na język obcy. Opracowanie zawiera rozwiązania dydaktyczne w zakresie wykorzystania języka polskiego w nauczaniu gramatyki języka rosyjskiego na zajęciach z praktycznej nauki języka rosyjskiego. Zaprojektowane przez nas kwanty informacji lingwistycznej mają na celu zbadanie skuteczności oddziaływania ćwiczeń translacyjnych wśród studentów filologii rosyjskiej oraz prezentują znaczenie komentarza gramatycznego i kontrastowania form języka rosyjskiego z formami języka polskiego jako skutecznych środków zapobiegających interferencji języka polskiego.
    In the article, some views on the role and significance of the native language in the process of teaching foreign language are discussed. The author emphasises the significance of grammar rules in forming language awareness of students and discusses the role of translation exercises from a native language to a foreign language. The article contains didactic solutions in the scope of using the Polish language in teaching Russian grammar at classes of practical Russian. The quantums of linguistic information designed by the author of the article aim at examining the effectiveness of translation exercises among Russian philology students and explore the significance of grammar explanation and the importance of contrasting forms of the Russian and Polish language during the presentation of a new language material as the effective means of preventing interference from the Polish language.
    Źródło:
    Linguodidactica; 2015, 19; 265-281
    1731-6332
    Pojawia się w:
    Linguodidactica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia jako metodologiczna podstawa teorii inteligentnego projektu
    Inference to the Best Explanation as the Methodological Basis of Intelligent Design Theory
    Autorzy:
    Sagan, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577759.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    argument z niewiedzy
    Bóg w lukach wiedzy
    rozumowanie abdukcyjne
    wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia
    teoria ewolucji
    teoria inteligentnego projektu
    wykrywanie projektu
    archeologia
    kryminalistyka
    argument from ignorance
    God of the gaps
    abductive reasoning
    inference to the best explanation
    evolutionary theory
    intelligent design theory
    design detection
    archaeology
    forensics
    Opis:
    Zgodnie z teorią inteligentnego projektu pewne zjawiska biologiczne i kosmiczne zostały zaprojektowane przez istotę inteligentną, która równie dobrze może być naturalna, jak nadnaturalna, a projekt ten jest wykrywalny naukowo. Krytycy twierdzą jednak, że teoria ta nie jest naukowa, gdyż stosuje wyłącznie argumentację negatywną, a więc jest niepoprawnym argumentem z niewiedzy czy też próbą umieszczenia Boga w lukach wiedzy naukowej. W artykule pokazuję, że teoria inteligentnego projektu posiłkuje się – i musi się posiłkować – zarówno argumentacją negatywną, jak pozytywną. Metodologiczną podstawą tej teorii nie jest argument z niewiedzy, lecz tzw. wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia, będące formą rozumowania abdukcyjnego. Można wykazać, że wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia ma szerokie zastosowanie w nauce – opiera się na nim również teoria ewolucji – zwłaszcza w naukach zajmujących się wykrywaniem projektu, jak archeologia czy kryminalistyka. Samo w sobie nie przesądza to o naukowości teorii inteligentnego projektu, ale może za tym mocno przemawiać.
    According to intelligent design theory, certain biological and cosmic phenomena were designed by an intelligent being, which could just as well be natural as supernatural, and this design is scientifically detectable. Critics claim, however, that this theory is unscientific because it employs solely negative argumentation and thus it is an invalid argument from ignorance or an attempt to place God in the gaps of scientific knowledge. In the article, I show that intelligent design theory employs – and must employ – both negative and positive argumentation. The methodological basis of this theory is not an argument from ignorance but the so-called inference to the best explanation which is a form of abductive reasoning. It could be shown that inference to the best explanation has wide application in science – evolutionary theory is based on it too – especially in sciences engaged in the design detection, such as archaeology or forensics. In itself, it does not settle the scientific status of intelligent design theory but it could be a strong indication of this.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2014, 50, 1(199); 41-59
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pozycja ustrojowa Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15
    The systemic position of the State Commission for the Explanation of Actions Against Sexual Liberty and Decency of Minors Under 15 Years of Age
    Autorzy:
    Klimaszewski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1369753.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-01
    Wydawca:
    Fundacja Pedagogium
    Tematy:
    pedofilia
    Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym
    organ administracji
    Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15
    State Commission for the Explanation of Actions Against Sexual Liberty and Decency of Minors Under 15 Years of Age
    pedophilia
    Register of Sexual Offenders
    administration authority
    Opis:
    Aktualnie istotnym społecznie problemem, wybrzmiewającym w przestrzeni dyskusji publicznej, jest brak w przeszłości właściwej reakcji organów państwa oraz różnych instytucjispołecznych na zjawisko seksualnego wykorzystania małoletnich poniżej 15. roku życia. Doprowadziło to w wielu przypadkach do przedawnienia tych przestępstw i braku możliwościukarania sprawców, a co za tym idzie poczucia głębokiej niesprawiedliwości wśród ofiar tych czynów. Podobna sytuacja dotyczyła procederu niezawiadamiania organów ścigania o takichprzestępstwach pomimo posiadania wiarygodnych informacji. Prawną odpowiedzią na taki stan rzeczy jest powołanie nowego organu administracji w postaci Państwowej Komisji dospraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15. Przedmiotem analizy jest wskazanie pozycjiustrojowej Komisji przez pryzmat innych instytucji działających w polskim porządku prawnym, takich jak RPO i RPD. Wskazanie kompetencji Komisji oraz statusu członków pozwala określić ewentualne zagrożenia występujące w procesie działania i realizacji przypisanych zadań. W dotychczasowej literaturze przedmiotu brakuje podobnych analiz, ponieważ akcent dyskusji naukowej został położony na prawnokarne gwarancje osoby, która na mocy wprowadzonych zmian może być wpisana do Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Rozważania prowadzone są metodą porównawcza, analizują rozwiązania ustrojowe w stosunku do działania i sposobu organizacji innych organów szeroko rozumianej administracji państwowej, skupiają się na mechanizmach gwarantujących skuteczną pracę Komisji.
    At present, a socially significant problem resounding in the space of public discussion is the lack of a proper response of state organs and various social institutions in the past, on the phenomenon of sexual exploitation of children less than 15 years old. In many cases it led to the expiration for these crimes and the inability to punish the perpetrators and thus a sense of profound injustice among the victims of these acts. A similar situation concerned the failure to notify law enforcement authorities of such crimes despite having reliable information. The legal answer is the establishment of a new administrative body: the State Commission for the Explanation of Actions Against Sexual Liberty and Decency of Minors Under 15 Years of Age. The subject of the analysis is to indicate the political position of the Commission through the prism of other institutions operating in the Polish legal system, such as the Ombudsman (RPO) or the Children’s Ombudsman (RPD). The subject of the analysis is in the indication of the competence of the Commission and the status of members allows to identify possible threats that occur in the process of operation and implementation of assigned tasks. There is no similar analysis in the literature so far, because the emphasis on scientific discussion has been placed on the criminal-law guarantees of a person who can be entered in the Register of Sexual Offenders. The comparative method is being considered. They analyze systemic solutions in relation to the operation and method of organization, other bodies, broadly understood state administration, and focus on mechanisms that guarantee the effective work of the Commission.
    Źródło:
    Resocjalizacja Polska; 2020, 19; 145-164
    2081-3767
    2392-2656
    Pojawia się w:
    Resocjalizacja Polska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bóg w lukach wiedzy: argument z niewiedzy i ograniczenia naturalizmu metodologicznego
    God of the Gaps: The Argument from Ignorance and the Limits of Methodological Naturalism
    Autorzy:
    Pennock, Robert T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553226.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalizm metodologiczny
    naturalizm metafizyczny
    nauka
    religia
    argument z projektu
    argument z Boga w lukach wiedzy
    argument z niewiedzy
    wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia
    teoria ewolucji
    teoria inteligentnego projektu
    kreacjonizm
    methodological naturalism
    metaphysical naturalism
    science
    religion
    argument from design
    god of the gaps argument
    argument from ignorance
    inference to the best explanation
    evolutionary theory
    intelligent design theory
    creationism
    Opis:
    W niniejszym eseju skoncentruję się na dwóch ważnych aspektach filozoficznego bagażu, który dźwigany jest w każdej dyskusji o stworzeniu i ewolucji. Oba te aspekty związane są z zagadnieniami natury metodologii naukowej. Pierwszy odnosi się do twierdzenia kreacjonistów, że ich hipoteza stworzenia powinna być uznana nie tylko za prawowitą naukową alternatywę dla teorii ewolucji, ale być może nawet za alternatywę lepszą. Drugi aspekt związany jest z ich twierdzeniem, że nauka, z racji stosowanych w niej metod, sama jest "panującą religią" i to o charakterze ateistycznym. Oba te twierdzenia są bezpodstawne. Negatywna kreacjonistyczna krytyka teorii ewolucji jest chybiona - kreacjoniści nie zaproponowali niczego, co choć w najmniejszym stopniu zasługiwałoby na miano pozytywnej naukowej alternatywy dla teorii ewolucji, a tylko wysuwają argument z niewiedzy. Wnioskowanie o projekcie nie potwierdza istnienia transcendentnego projektanta - niezależnie od tego, czy wnioskowanie to interpretowane jest jako argument z analogii, wniosko-wanie do najlepszego wyjaśnienia, czy też jako argument eliminacyjny. Ostatecznie okazuje się, że jest to jedynie błędny argument z Boga w lukach wiedzy. Teza kreacjonistów, że metoda naukowa jest dogmatycznie ateistyczna, także jest bezzasadna. Nauka, we właściwym rozumieniu, nie jest "panującą" religią, lecz zachowuje religijną neutralność.
    In this essay I will focus on two important aspects of the philosophical baggage that is carried along in any discussion of the creation/evolution issue. Both involve questions about the nature of scientific methodology. The first deals with creationists’ contention that their creation hypothesis ought to be recognized not only as a legitimate scientific alternative to evolution but perhaps even a better alternative. The second deals with their contention that science, because of its methods, is itself an „established religion”, and an atheist religion at that. In both cases, these contentions are unjustified. Creationists’ negative attacks upon evolution miss their mark — they have not advanced anything close to a positive scientific alternative to evolution, but have simply given an argument form ignorance. The design inference fails to confirm a transcendent designer — whether it is interpreted as an argument by analogy, an inference to the best explanation, or an eliminative argument. In the end, their version is no more than a spurious god-of-the-gaps argument. Creationists’ attack upon scientific method as being dogmatically atheistic is also misplaced. Science, properly understood, is not an „established” religion. It is indeed religiously neutral.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2012, 9; 155-185
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THE ESSENTIAL CONNECTION BETWEEN COMMON SENSE PHILOSOPHY AND LEADERSHIP EXCELLENCE
    Autorzy:
    Redpath, Peter A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507500.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    aim
    analogy
    anarchy
    art
    body of knowledge
    cause
    common sense
    communication
    comprehensive understanding
    concept
    contrary
    contrariety
    culture
    demonstration
    demonstrative
    equality
    emotion
    end
    excellence
    existence
    explanation
    fear
    genus
    habit
    happiness
    harmony
    hierarchically ordered
    history
    hope
    human
    humanist
    inequality
    judgment
    knowledge
    language
    leadership
    logic
    mathematics
    memory
    metaphysics
    multitude
    nature
    operational
    opposite
    order
    part
    person
    philosophy
    physical
    poetry
    principle
    quality
    reason
    receptivity
    relationship
    renaissance
    resistance
    rhetoric
    science
    soul
    species
    strength
    syllogism
    system
    truth
    West
    Western civilization
    unity
    universe
    virtue
    whole
    wonder
    Opis:
    This article argues that, strictly speaking, from its inception with the ancient Greeks and for all time, philosophy and science are identical and consist in an essential relationship between a specific type of understanding of the human person as possessed of an intellectual soul capable of being habituated and a psychologically-independent composite whole, or organization. It maintains, further, that absence of either one of the extremes of this essential relationship cannot be philosophy/science and, if mistaken for such and applied to the workings of cultural institutions, will generate anarchy within human culture and make leadership excellence impossible to achieve. Finally, it argues that only a return to this “common sense” understanding of philosophy can generate the leadership excellence that can save the West from its current state of cultural and civilizational anarchy.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2014, 3: supplement; 605-617
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THE ESSENTIAL CONNECTION BETWEEN MODERN SCIENCE AND UTOPIAN SOCIALISM
    Autorzy:
    Redpath, Peter A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507570.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    agent intellect
    ancient
    artist
    colleges
    creative free spirit
    creator
    destroy
    explanation
    false
    fairy tale
    force
    freedom
    general will
    God
    great idea
    history
    humanities
    idea
    illumine
    imagination
    intellect
    light
    literature
    meditation
    metaphysics
    modern science
    modern socialism
    morality
    nature
    philosopher
    philosophy
    positivism
    propaganda
    psychology
    pure reason
    reality
    reason
    science
    scientific
    scientist
    seeker
    selfcreator
    sight
    social science
    social system
    socialism
    sophistry
    speculative
    surrealism
    system
    theology
    tolerance
    totalitarianism
    truth
    universal methodic doubt
    universities
    utopian socialism
    Vienna Circle
    violence
    violent
    virtue
    West
    will
    wisdom
    Opis:
    The chief aim of this paper is to demonstrate beyond reasonable doubt how, through an essential misunderstanding of the nature of philosophy, and science, over the past several centuries, the prevailing Western tendency to reduce the whole of science to mathematical physics unwittingly generated utopian socialism as a political substitute for metaphysics. In short, being unable speculatively, philosophically, and metaphysically to justify this reduction, some Western intellectuals re-conceived the natures of philosophy, science, and metaphysics as increasingly enlightened, historical and political forms of the evolution of human consciousness toward creation of systematic science, a science of clear and distinct ideas. In the process they unwittingly wound up reducing contemporary philosophy and Western higher education largely into tools of utopian socialist political propaganda.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2014, 3; 203-220
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THE NATURE OF COMMON SENSE AND HOW WE CAN USE COMMON SENSE TO RENEW THE WEST
    Autorzy:
    Redpath, Peter A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507346.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    aim
    analogy
    anarchy
    art
    body of knowledge
    cause
    common sense
    communication
    comprehensive understanding
    concept
    contemporary
    contrary
    contrariety
    culture
    demonstration
    demonstrative
    disorder
    education
    equality
    emotion
    end
    enlightened
    enlightenment
    excellence
    existence
    explanation
    fear
    fundamentalistic
    genus
    God
    habit
    happiness
    harmony
    hierarchically ordered
    history
    hope
    human
    humanist
    inequality
    inspiration
    inspired
    judgment
    justice
    knowledge
    language
    leadership
    logic
    mathematics
    memory
    metaphysics
    modern
    multitude
    nature
    Nietzschean
    operational
    opposite
    order
    part
    person
    philosophy
    physical
    poetry
    power
    principle
    provocative thought
    quality
    reality
    reason
    receptivity
    relationship
    renaissance
    resistance
    rhetoric
    science
    scientism
    skeptic
    sophist
    soul
    species
    strength
    success
    system
    truth
    utopian
    West
    Western civilization
    unity
    universe
    values
    virtue
    whole
    will
    wisdom
    wonder
    World War
    Opis:
    Since most pressing today on a global scale is to be able to unite religion, philosophy, and science into parts of a coherent civilizational whole, and since the ability to unite a multitude into parts of a coherent whole essentially requires understanding the natures of the things and the way they can or cannot be essentially related, this paper chiefly considers precisely why the modern world has been unable to effect this union. In so doing, it argues that the chief cause of this inability to unite these cultural natures has been because the contemporary world, and the West especially, has lost its understanding of philosophy and science and has intentionally divorced from essential connection to wisdom. Finally, it proposes a common sense way properly to understand these natures, reunite them to wisdom, and revive Western and global civilization.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2014, 3: supplement; 455-484
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-92 z 92

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies