Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "archaisms" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-10 z 28
Tytuł:
Stylizacja językowa w filmach historycznych o początkach państwa polskiego (Bolesław Śmiały, Gniazdo)
Linguistic Stylisation in Historical Films about the Origins of the Polish State (“Bolesław the Bold”, “The Nest”)
Autorzy:
Bobrowski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/615418.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
stylisation
archaisms
film dialogue
artistic language
Opis:
The article discusses exponents of linguistic stylisation that occur in two polish historical films: Boles³aw the Bold (Dir. Witold Lesiewicz, 1971) and The Nest (Dir. Jan Rybkowski, 1974). Stylistic means are divided into three basic groups: grammatical (syntactic), semantic and pragmatic. The research has shown that the creators of both films applied similar methods of stylisation. They most often used following linguistic tools: analytical forms of the Polish past tense, inversion, item archaisms, bookish vocabulary and old honorific expressions. However, one may notice quantitative differences between analysed works. Exponents of stylisation more often appear in Bolesław the Bold. On the other hand, they exhibit greater diversity in The Nest. In the final part of the article, the author claims that research into film dialogues should become an integral part of Polish stylistics.
Źródło:
Stylistyka; 2017, 26; 321-335
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O zapomnianych XIX-wiecznych wyrazach i związkach wyrazowych z kręgu leksyki religijnej (na przykładzie dokumentów Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej)
Forgotten nineteenth-century words and expressions of religious vocabulary (on the example of the documents of the Sisters of Divine Providence)
Autorzy:
Wojtaszek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911263.pdf
Data publikacji:
2018-11-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
religious language
lexicon
etymology
semantics
lexical archaisms
material archaisms
język religijny
leksyka
etymologia
semantyka
archaizmy leksykalne
archaizmy rzeczowe
Opis:
W artykule zaprezentowane zostały wyrazy i związki wyrazowe z kręgu leksyki religijnej, które funkcjonowały w XIX-wiecznej polszczyźnie, a które nie występują we współczesnych tekstach o tematyce religijnej. Źródłem badanego materiału językowego są teksty XIX-wiecznych dokumentów Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej stanowiących normę prawną tej rodziny zakonnej: Zbiór Ustaw Zgromadzenia Panien Opatrzności (1857) i Ustawy Zgromadzenia Sióstr Opatrzności z 1882 roku. Analiza etymologiczno-strukturalna i semantyczna wyodrębnionych jednostek językowych, poświadczona cytatami odpowiednich zapisów, w których te wyrazy i połączenia występują, wskazuje, że prawie wszystkie wymienione w artykule zapomniane wyrazy i związki wyrazowe wyekscerpowane z dokumentów Zgromadzenia to archaizmy leksykalne. Archaizmem rzeczowym jest leksem pokutnica. Najczęściej powtarzającymi się w analizowanym materiale wyrazami są rzeczowniki admonitorka i pokutnica, następnie próbantka i kolejno frazeologizmy dawać pokuty, cnota gruntowna, rzeczownik szafarka i wyrażenie postępek duchowny. Leksemy cnota i pokora nabrały z kolei nieco negatywnego zabarwienia, zwłaszcza w rzeczywistości laickiej.
The article presents words and expressions from the religious vocabulary which functioned in the nineteenth-century Polish language, and which do not exist in contemporary texts about religion. The source of the study is the nineteenth-century documents of the Sisters of Divine Providence that constitute the legal norms of that religious community: Zbiór Ustaw Zgromadzenia Panien Opatrzności (Collection of Regulations of the Assembly of Maidens of Providence) from 1857 and Ustawy Zgromadzenia Sióstr Opatrzności (Laws of the Sisters of Providence) from 1882. Etymological -structural and semantic analysis of the chosen linguistic units, attested by appropriate quotations in which these words appear, shows that almost all the forgotten words and expressions mentioned in the article taken from the documents of the Congregation of the Sisters of Divine Providence are lexical archaisms. The word pokutnica (penitent) is an archaism. Most often repeated in the analysed material words are the nouns admonitorka and pokutnica, then próbantka and idioms dawać pokuty, cnota gruntowna, the noun szafarka and idiom postępek duchowny. The words cnota (virtue) and pokora (humility) gained a slightly negative connotation, especially in secular reality.
Źródło:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2017, 33
2082-9825
2450-0259
Pojawia się w:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archaizmy w idiolekcie poetyckim Nadieżdy Teffi
Archaisms in the poetic idiolect of Nadezhda Teffi
Autorzy:
Ndiaye, Iwona Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762683.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
Nadezhda Teffi
idiolect
archaisms
linguistic image in literature
Opis:
This subject of the research is the problem of linguistic image of the world in Nadezhda Teffi’s poetry. The analysis was focused on the idiolect of the poetess – a Russian émigré from the “first wave”. This article is devoted to lexical and grammatical archaisms appearing in her works that appeared in three poetry collections: Семь огней (1910), Passiflora (1923), Шамрам. Песни Востока (1923). The volumes, containing both early works from the pre-revolutionary evolution of poetess’s language and the entire process of the evolution of her poetic idiolect.
Źródło:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2022, 13; 51-71
2084-1302
Pojawia się w:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archaisms in three Polish translations of Romeo and Juliet
Archaizmy w trzech polskich przekładach Romea i Julii
Autorzy:
Bielska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38435894.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
translation
equivalence
archaisms
culture
etymology
tłumaczenie
równoważność
archaizmy
kultura
etymologia
Opis:
In this article I focus my attention on archaisms. I demonstrate that they are frequently replaced by their modern counterparts, which significantly changes the uniqueness of the original text. I base my research on three Polish translations of Romeo and Juliet by Shakespeare. Paszkowski’s translation is the oldest version I analyze as it dates back to the 19th century. Two other translations are more modern. Słomczyński translated the play in 1983 and Barańczak in 1990. Generally speaking, Paszkowski reflects Shakespeare’s intentions, language and style accurately and the most successfully. His target reader may sense the exceptionality of the original without referring to the English version. 
W tym artykule moją uwagę skupiam na archaizmach. Wykazuję, że często zastępowane są one przez ich współczesne odpowiedniki, co znacząco zmienia niepowtarzalność tekstu pierwotnego. Swoje badania opieram na trzech polskich przekładach Romea i Julii Szekspira. Tłumaczenie Paszkowskiego jest najstarszą analizowaną przeze mnie wersją, sięgającą XIX wieku. Dwa inne tłumaczenia są bardziej nowoczesne. Słomczyński przetłumaczył tę sztukę w 1983 r., a Barańczak w 1990 r. Ogólnie rzecz biorąc, Paszkowski trafnie i najskuteczniej oddaje intencje, język i styl Szekspira. Docelowy czytelnik może odczuć wyjątkowość oryginału bez sięgania do wersji angielskiej.
Źródło:
Językoznawstwo; 2013, 7; 15-22
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Indo-European middle verbs formed with -r- as a phonetic archaism
Autorzy:
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050916.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
archaisms
Indo-European phonology
Indo-Hittite
middle voice
r-endings
Opis:
The paper discusses the primary and secondary endings of the Indo-European middle. It is suggested that, rather than being a local (Italo-Celtic) innovation, the r-endings of the middle voice represent a Proto-Indo-European archaism. Numerous middle forms containing the element -r- are found not only in the Tocharian languages, but also in most of the Anatolian languages attested in the second millennium BC (including Hittite, Palaic, Cuneiform Luvian and Hieroglyphic Luvian). Other IndoEuropean languages (including Greek and Indo-Iranian) display a zero marker, whereas the oldest Hittite texts attest the primitive feature -t-. The Old Hittite middle marker *-ti, it is claimed, was more archaic than its late variants *-ri as well as *-i. The original primary middle endings in non-Anatolian Indo-European should be reconstructed as follows: 1 sg. pres. *-mh2eŘi, 2 sg. *-sh2eŘi, 3 sg. *-toŘi, 1 pl. pres. *-mesdhh2oŘi, 2 pl. *-sdh(u)u̯eŘi, 3 pl. *-ntoŘi for transitive verbs and 1 sg. *-h2e/oŘi, 2 sg. *-th2eŘi, 3 sg. *-oŘi, 1 pl. *-medhh2oŘi, 2 pl. *-dh(u)u̯eŘi, 3 pl. *-roŘi for intransitive verbs. The Indo-European phoneme *Ř seems to be a reflex of a Proto-Indo-European (i.e. Indo-Hittite) dental stop *Ď, probably identical with the Indo-European dental spirant *đ.
Źródło:
Linguistica Silesiana; 2018, 39; 47-61
0208-4228
Pojawia się w:
Linguistica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza transferu archaizmów w słowackim tłumaczeniu Czerwonego błazna Aleksandra Błażejowskiego
Analýza transferu archaizmov v slovenskom preklade prózy Červený šašo Aleksandra Błażejowského
Analysis of the transfer of archaisms in the Slovak translation of the Red Clown by Alexander Błażejowski
Autorzy:
Pojezdalová, Zuzana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487057.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
zastarané slová
archaizmy
kompenzácia
kvalifikátor
obsolete words
archaisms
compensation
qualifier
Opis:
Časový rozdiel, ktorý delí knihu Červený šašo Aleksandra Błażejowského a jej slovenský preklad v podaní Tomáša Horvátha je 89 rokov. Originál z dnešného pohľadu obsahuje niekoľko archaických prvkov na rôznych rovinách. V predloženom článku sa venujeme analýze archaizmov výlučne na lexikálnej úrovni, pričom cieľom článku je zistiť, či sa prekladateľ snažil zachovať (hľadiac dnešnou optikou) zastaraný štýl románu. Okrem toho, že v knihe sa vyskytlo niekoľko historizmov (dorożka), v článku uvádzame príklady slov, ktoré dnešná poľská lexikografia definuje ako zastarané, no vo Varšavskom slovníku, ktorý vznikol v rovnakom čase ako Červený šašo, sú uvedené heslá bez kvalifikátora ako neutrálne (zaambarasowany). Všetky príklady prekladateľ zastúpil neutrálnymi slovenskými slovami, no na druhej strane uplatnil metódu kompenzácie: na miestach, kde poľský originál používa neutrálne slová, vhodne vsunul slová zastarané. Viditeľná je tendencia autora používať knižné slová (skanúť, skyva chleba), čo nás privádza k teórii, že práve knižnými slovami chcel prekladateľ dosiahnuť dojem zastaranosti textu. Prekladateľ však nebol dôsledný, jeho stratégiu narúša uplatnenie hovorových slov na nevhodných miestach.
The time span that divides the novel Czerwony Błazen (Red Clown) written by Aleksander Błażejowski, from the Slovak translation by Tomáš Horváth, is 89 years. The original version contains several archaic features on multiple levels. This article concerns with the analysis of the archaic features solely on the lexical level. The aim of the analysis is to find out if the translator has tried to maintain the archaic character of the novel (archaic from today’s point of view). There are several historical oddities in the novel (Dorożka). In the article, there are examples of the words that contemporary Polish lexicography considers archaic, even though the Dictionary of Warsaw, compiled in the same period as the novel Red Clown, recognizes the same words as neutral. All those archaic examples were substituted by neutral Slovak words by Tomáš Horváth. On the other hand, the translator used the method of compensation — where the Polish original text contains neutral words, in the Slovak translation archaic Slovak expressions were used. It is clearly visible that the translator tends to choose bookish expressions (skanúť, skyva chleba), which leads to the theory that he has planned to achieve the impression of an archaic text by using the bookish expressions. Nevertheless, the translator has not been consistent and his translation strategy is violated by informal, spoken words at unsuitable places.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 2; 171-177
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół stołu… – kilka uwag o dawnym słownictwie związanym ze spożywaniem posiłków zachowanym w śląszczyźnie
Around the table… – a few remarks on the old vocabulary connected with consuming meals preserved in the Silesian ethnolect
Autorzy:
Kiszka-Pytel, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30145860.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
lexical archaisms
Silesian ethnolect
cuisine
archaizmy leksykalne
etnolekt śląski
kulinaria
Opis:
Artykuł prezentuje analizę historycznojęzykową wybranych archaizmów leksykalnych z pola tematycznego ‘jedzenie’, które przetrwały w etnolekcie śląskim. Wciąż słabo opracowane kwestie dotyczące regionalnego zróżnicowania leksyki kulinarnej – mimo często podejmowanych nad nią refleksji przez językoznawców – przyczyniły się do omówienia niniejszego tematu. Celem badań prowadzonych nad słownictwem kulinarnym jest przedstawienie niewielkiego wycinka archaizmów leksykalnych obecnych w śląszczyźnie (m.in. leksemy warzyć, śniadać, wieczerzać, obiadować, jużynować (jużyna), swaczyć (swaczyna)), ukazanie ich związku z kulturą regionu, a także zastanowienie się nad częstością używania tychże przez współczesnych mieszkańców Górnego Śląska. Analiza leksyki związanej ze spożywaniem posiłków pokazała, że większość badanych słów przeszła do archiwum języka, a tylko część przetrwała we współczesnym języku polskim – głównie w ustalonych związkach wyrazowych. W etnolekcie śląskim natomiast nie utraciły one zdolności funkcjonalnych i wciąż zasilają zasoby słownictwa czynnego. Przyjrzenie się rozwojowi semantycznemu wyrazów dowiodło, że z pozoru mało istotne komponenty definicji słownikowych skrywają informacje, które pozwalają zrozumieć językową przeszłość lub pozostawiają ślady we współczesnej polszczyźnie.
The paper presents the analysis of the selected lexical archaisms from the semantic field “food” preserved in the Silesian ethnolect from the point of view of historical linguistics. The fact that the regional variation of culinary lexis is, despite frequently being analysed by linguists, still not described well enough inspired the author to discuss this issue. The research aim of this culinary lexis study is to present a small portion of lexical archaisms featured in the Silesian ethnolect (for instance warzyć, śniadać, wieczerzać, obiadować, jużynować ( jużyna) and swaczyć (swaczyna)), to show their connection with the culture of the region and to analyse the frequency of use of these lexemes by the current inhabitants of the Upper Silesia. The analysis of lexemes connected with consuming meals shows that the majority of these lexemes became archaic in the Polish language and only a few survived in the modern Polish, mostly in fixed phrases. In the Silesian ethnolect, however, these lexemes did not lose their functional capabilities and constitute a part of the active vocabulary. Analysing the semantic development of these lexemes reveals that the dictionary definition elements of seemingly little importance, contain information instrumental in understanding the linguistic past or leave marks in the modern Polish.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2023, 22; 41-52
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowa stylizacja historyczna w "Rycerzu" Lecha Majewskiego
Autorzy:
Jakub, Bobrowski,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897073.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Lech Majewski
stylization
linguistic archaisms
film dialogue
stylizacja
archaizmy językowe
dialog filmowy
Opis:
The article discusses grammatical, semantic and pragmatic linguistic style indicators appearing in the dialogues of Lech Majewski’s film The Knight from 1980. The analysis of the material proved that the film is dominated by means evoking the old, historical Polish language. The author most often reached for inversion, conventional historicisms (referring to the stereotype of the feudal medieval times) and stylistic, as well as the old forms of address. Stylistic strategy used in the film can be defined as historical stylization. Language of the dialogues harmonizes with fairy-poetic narrative convention of The Knight.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(2 (453)); 155-163
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opis gwary wsi Rachanie, pow. Tomaszów Lubelski. Cz. II. Fleksja
A Description of the Dialect Used in the Village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski District. Part II: Inflection
Autorzy:
Malec, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954227.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fleksja
przekrój pokoleniowy
wpływy wschodnie
archaizmy fleksyjne
inflection
generation section
eastern influences
inflectional archaisms
Opis:
The article outlines the picture of inflection of the dialect used in the village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski district. Within the frames of parts of the speech the presented material, through paradigms, shows the differences between the inflection of the discussed dialect and the standard Polish language. At the same time the range of influences of the neighbouring eastern dialects on the Rachanie dialect can be clearly seen. The discussed dialect does not distinguish between the masculine and not-masculine genders, which has its consequences in inflection. It is commonly said here: baby xuǯil´i, ǯeći kšyčel´i, xłopy rub΄il´i. The ending -am in Gen. Pl. is also a characteristic feature here. It is commonly used in words like, eg. babam, ǯećam, xłopam, krovam, psam, which is also a characteristic feature of eastern dialects.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 6; 133-156
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Архаические явления в говоре старообрядцев в Польше
Zjawiska archaiczne w gwarze staroobrzędowców w Polsce
Archaic phenomena in Old Believers dialect in Poland
Autorzy:
Grzybowski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594124.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
gwara staroobrzędowców w Polsce
słownictwo
archaizmy
Old Believers dialect in Poland
lexicon
archaisms
Opis:
Wyspowa gwara staroobrzędowców w Polsce obok wielu osobliwości związanych z jej funkcjonowaniem nw otoczeniu obcojęzycznym zawiera również pojedyncze przypadki form mających paralele w historii języka rosyjskiego i nieznanych we współczesnych gwarach rosyjskich lub w języku literackim. Do archaicznych można zaliczyć przysłówek исто (‘jak należy’), partykułę дей (‘podobno’, zam. де lub дескать), formę ямаем (‘mamy’ zam. маем), jak też кашчуны i кашчунничать dla oznaczenia bezkarnych wygłupów (psot i żartów) młodzieży na kilka dni przed Bożym Narodzeniem (por. współczesne ros. кощунство, кощунствовать na oznaczanie czynów świętokradczych).
The Old Believers island dialect in Poland includes many peculiar elements resulting from its functioning in an alien, i.e. Polish, environment, and at the same time it has at its disposal some forms which are unknown in contemporary Russian or its dialects and have their parallels in the history of Russian. They could be interpreted as archaisms. In this paper some of them are considered in detail: the adverb исто (‘well, truly’), the particle дей (instead of де or дескать – ‘say’), the verbal form ямаем (instead of маем or имеем – ‘we have’) and the forms кашчуны, кашчунничать (‘mischiefs, pranks’, ‘play pranks’) designating the pranks played at Christmas Eve by young people (comp. кощунство, кощунствовать – ‘blasphemy, blaspheme’ in modern Russian).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 163-170
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-10 z 28

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies