Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "archaisms" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 28
Tytuł:
Stylizacja językowa w filmach historycznych o początkach państwa polskiego (Bolesław Śmiały, Gniazdo)
Linguistic Stylisation in Historical Films about the Origins of the Polish State (“Bolesław the Bold”, “The Nest”)
Autorzy:
Bobrowski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/615418.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
stylisation
archaisms
film dialogue
artistic language
Opis:
The article discusses exponents of linguistic stylisation that occur in two polish historical films: Boles³aw the Bold (Dir. Witold Lesiewicz, 1971) and The Nest (Dir. Jan Rybkowski, 1974). Stylistic means are divided into three basic groups: grammatical (syntactic), semantic and pragmatic. The research has shown that the creators of both films applied similar methods of stylisation. They most often used following linguistic tools: analytical forms of the Polish past tense, inversion, item archaisms, bookish vocabulary and old honorific expressions. However, one may notice quantitative differences between analysed works. Exponents of stylisation more often appear in Bolesław the Bold. On the other hand, they exhibit greater diversity in The Nest. In the final part of the article, the author claims that research into film dialogues should become an integral part of Polish stylistics.
Źródło:
Stylistyka; 2017, 26; 321-335
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O zapomnianych XIX-wiecznych wyrazach i związkach wyrazowych z kręgu leksyki religijnej (na przykładzie dokumentów Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej)
Forgotten nineteenth-century words and expressions of religious vocabulary (on the example of the documents of the Sisters of Divine Providence)
Autorzy:
Wojtaszek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911263.pdf
Data publikacji:
2018-11-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
religious language
lexicon
etymology
semantics
lexical archaisms
material archaisms
język religijny
leksyka
etymologia
semantyka
archaizmy leksykalne
archaizmy rzeczowe
Opis:
W artykule zaprezentowane zostały wyrazy i związki wyrazowe z kręgu leksyki religijnej, które funkcjonowały w XIX-wiecznej polszczyźnie, a które nie występują we współczesnych tekstach o tematyce religijnej. Źródłem badanego materiału językowego są teksty XIX-wiecznych dokumentów Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej stanowiących normę prawną tej rodziny zakonnej: Zbiór Ustaw Zgromadzenia Panien Opatrzności (1857) i Ustawy Zgromadzenia Sióstr Opatrzności z 1882 roku. Analiza etymologiczno-strukturalna i semantyczna wyodrębnionych jednostek językowych, poświadczona cytatami odpowiednich zapisów, w których te wyrazy i połączenia występują, wskazuje, że prawie wszystkie wymienione w artykule zapomniane wyrazy i związki wyrazowe wyekscerpowane z dokumentów Zgromadzenia to archaizmy leksykalne. Archaizmem rzeczowym jest leksem pokutnica. Najczęściej powtarzającymi się w analizowanym materiale wyrazami są rzeczowniki admonitorka i pokutnica, następnie próbantka i kolejno frazeologizmy dawać pokuty, cnota gruntowna, rzeczownik szafarka i wyrażenie postępek duchowny. Leksemy cnota i pokora nabrały z kolei nieco negatywnego zabarwienia, zwłaszcza w rzeczywistości laickiej.
The article presents words and expressions from the religious vocabulary which functioned in the nineteenth-century Polish language, and which do not exist in contemporary texts about religion. The source of the study is the nineteenth-century documents of the Sisters of Divine Providence that constitute the legal norms of that religious community: Zbiór Ustaw Zgromadzenia Panien Opatrzności (Collection of Regulations of the Assembly of Maidens of Providence) from 1857 and Ustawy Zgromadzenia Sióstr Opatrzności (Laws of the Sisters of Providence) from 1882. Etymological -structural and semantic analysis of the chosen linguistic units, attested by appropriate quotations in which these words appear, shows that almost all the forgotten words and expressions mentioned in the article taken from the documents of the Congregation of the Sisters of Divine Providence are lexical archaisms. The word pokutnica (penitent) is an archaism. Most often repeated in the analysed material words are the nouns admonitorka and pokutnica, then próbantka and idioms dawać pokuty, cnota gruntowna, the noun szafarka and idiom postępek duchowny. The words cnota (virtue) and pokora (humility) gained a slightly negative connotation, especially in secular reality.
Źródło:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2017, 33
2082-9825
2450-0259
Pojawia się w:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archaizmy w idiolekcie poetyckim Nadieżdy Teffi
Archaisms in the poetic idiolect of Nadezhda Teffi
Autorzy:
Ndiaye, Iwona Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762683.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
Nadezhda Teffi
idiolect
archaisms
linguistic image in literature
Opis:
This subject of the research is the problem of linguistic image of the world in Nadezhda Teffi’s poetry. The analysis was focused on the idiolect of the poetess – a Russian émigré from the “first wave”. This article is devoted to lexical and grammatical archaisms appearing in her works that appeared in three poetry collections: Семь огней (1910), Passiflora (1923), Шамрам. Песни Востока (1923). The volumes, containing both early works from the pre-revolutionary evolution of poetess’s language and the entire process of the evolution of her poetic idiolect.
Źródło:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2022, 13; 51-71
2084-1302
Pojawia się w:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archaisms in three Polish translations of Romeo and Juliet
Archaizmy w trzech polskich przekładach Romea i Julii
Autorzy:
Bielska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38435894.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
translation
equivalence
archaisms
culture
etymology
tłumaczenie
równoważność
archaizmy
kultura
etymologia
Opis:
In this article I focus my attention on archaisms. I demonstrate that they are frequently replaced by their modern counterparts, which significantly changes the uniqueness of the original text. I base my research on three Polish translations of Romeo and Juliet by Shakespeare. Paszkowski’s translation is the oldest version I analyze as it dates back to the 19th century. Two other translations are more modern. Słomczyński translated the play in 1983 and Barańczak in 1990. Generally speaking, Paszkowski reflects Shakespeare’s intentions, language and style accurately and the most successfully. His target reader may sense the exceptionality of the original without referring to the English version. 
W tym artykule moją uwagę skupiam na archaizmach. Wykazuję, że często zastępowane są one przez ich współczesne odpowiedniki, co znacząco zmienia niepowtarzalność tekstu pierwotnego. Swoje badania opieram na trzech polskich przekładach Romea i Julii Szekspira. Tłumaczenie Paszkowskiego jest najstarszą analizowaną przeze mnie wersją, sięgającą XIX wieku. Dwa inne tłumaczenia są bardziej nowoczesne. Słomczyński przetłumaczył tę sztukę w 1983 r., a Barańczak w 1990 r. Ogólnie rzecz biorąc, Paszkowski trafnie i najskuteczniej oddaje intencje, język i styl Szekspira. Docelowy czytelnik może odczuć wyjątkowość oryginału bez sięgania do wersji angielskiej.
Źródło:
Językoznawstwo; 2013, 7; 15-22
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Indo-European middle verbs formed with -r- as a phonetic archaism
Autorzy:
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050916.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
archaisms
Indo-European phonology
Indo-Hittite
middle voice
r-endings
Opis:
The paper discusses the primary and secondary endings of the Indo-European middle. It is suggested that, rather than being a local (Italo-Celtic) innovation, the r-endings of the middle voice represent a Proto-Indo-European archaism. Numerous middle forms containing the element -r- are found not only in the Tocharian languages, but also in most of the Anatolian languages attested in the second millennium BC (including Hittite, Palaic, Cuneiform Luvian and Hieroglyphic Luvian). Other IndoEuropean languages (including Greek and Indo-Iranian) display a zero marker, whereas the oldest Hittite texts attest the primitive feature -t-. The Old Hittite middle marker *-ti, it is claimed, was more archaic than its late variants *-ri as well as *-i. The original primary middle endings in non-Anatolian Indo-European should be reconstructed as follows: 1 sg. pres. *-mh2eŘi, 2 sg. *-sh2eŘi, 3 sg. *-toŘi, 1 pl. pres. *-mesdhh2oŘi, 2 pl. *-sdh(u)u̯eŘi, 3 pl. *-ntoŘi for transitive verbs and 1 sg. *-h2e/oŘi, 2 sg. *-th2eŘi, 3 sg. *-oŘi, 1 pl. *-medhh2oŘi, 2 pl. *-dh(u)u̯eŘi, 3 pl. *-roŘi for intransitive verbs. The Indo-European phoneme *Ř seems to be a reflex of a Proto-Indo-European (i.e. Indo-Hittite) dental stop *Ď, probably identical with the Indo-European dental spirant *đ.
Źródło:
Linguistica Silesiana; 2018, 39; 47-61
0208-4228
Pojawia się w:
Linguistica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza transferu archaizmów w słowackim tłumaczeniu Czerwonego błazna Aleksandra Błażejowskiego
Analýza transferu archaizmov v slovenskom preklade prózy Červený šašo Aleksandra Błażejowského
Analysis of the transfer of archaisms in the Slovak translation of the Red Clown by Alexander Błażejowski
Autorzy:
Pojezdalová, Zuzana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487057.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
zastarané slová
archaizmy
kompenzácia
kvalifikátor
obsolete words
archaisms
compensation
qualifier
Opis:
Časový rozdiel, ktorý delí knihu Červený šašo Aleksandra Błażejowského a jej slovenský preklad v podaní Tomáša Horvátha je 89 rokov. Originál z dnešného pohľadu obsahuje niekoľko archaických prvkov na rôznych rovinách. V predloženom článku sa venujeme analýze archaizmov výlučne na lexikálnej úrovni, pričom cieľom článku je zistiť, či sa prekladateľ snažil zachovať (hľadiac dnešnou optikou) zastaraný štýl románu. Okrem toho, že v knihe sa vyskytlo niekoľko historizmov (dorożka), v článku uvádzame príklady slov, ktoré dnešná poľská lexikografia definuje ako zastarané, no vo Varšavskom slovníku, ktorý vznikol v rovnakom čase ako Červený šašo, sú uvedené heslá bez kvalifikátora ako neutrálne (zaambarasowany). Všetky príklady prekladateľ zastúpil neutrálnymi slovenskými slovami, no na druhej strane uplatnil metódu kompenzácie: na miestach, kde poľský originál používa neutrálne slová, vhodne vsunul slová zastarané. Viditeľná je tendencia autora používať knižné slová (skanúť, skyva chleba), čo nás privádza k teórii, že práve knižnými slovami chcel prekladateľ dosiahnuť dojem zastaranosti textu. Prekladateľ však nebol dôsledný, jeho stratégiu narúša uplatnenie hovorových slov na nevhodných miestach.
The time span that divides the novel Czerwony Błazen (Red Clown) written by Aleksander Błażejowski, from the Slovak translation by Tomáš Horváth, is 89 years. The original version contains several archaic features on multiple levels. This article concerns with the analysis of the archaic features solely on the lexical level. The aim of the analysis is to find out if the translator has tried to maintain the archaic character of the novel (archaic from today’s point of view). There are several historical oddities in the novel (Dorożka). In the article, there are examples of the words that contemporary Polish lexicography considers archaic, even though the Dictionary of Warsaw, compiled in the same period as the novel Red Clown, recognizes the same words as neutral. All those archaic examples were substituted by neutral Slovak words by Tomáš Horváth. On the other hand, the translator used the method of compensation — where the Polish original text contains neutral words, in the Slovak translation archaic Slovak expressions were used. It is clearly visible that the translator tends to choose bookish expressions (skanúť, skyva chleba), which leads to the theory that he has planned to achieve the impression of an archaic text by using the bookish expressions. Nevertheless, the translator has not been consistent and his translation strategy is violated by informal, spoken words at unsuitable places.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 2; 171-177
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół stołu… – kilka uwag o dawnym słownictwie związanym ze spożywaniem posiłków zachowanym w śląszczyźnie
Around the table… – a few remarks on the old vocabulary connected with consuming meals preserved in the Silesian ethnolect
Autorzy:
Kiszka-Pytel, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30145860.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
lexical archaisms
Silesian ethnolect
cuisine
archaizmy leksykalne
etnolekt śląski
kulinaria
Opis:
Artykuł prezentuje analizę historycznojęzykową wybranych archaizmów leksykalnych z pola tematycznego ‘jedzenie’, które przetrwały w etnolekcie śląskim. Wciąż słabo opracowane kwestie dotyczące regionalnego zróżnicowania leksyki kulinarnej – mimo często podejmowanych nad nią refleksji przez językoznawców – przyczyniły się do omówienia niniejszego tematu. Celem badań prowadzonych nad słownictwem kulinarnym jest przedstawienie niewielkiego wycinka archaizmów leksykalnych obecnych w śląszczyźnie (m.in. leksemy warzyć, śniadać, wieczerzać, obiadować, jużynować (jużyna), swaczyć (swaczyna)), ukazanie ich związku z kulturą regionu, a także zastanowienie się nad częstością używania tychże przez współczesnych mieszkańców Górnego Śląska. Analiza leksyki związanej ze spożywaniem posiłków pokazała, że większość badanych słów przeszła do archiwum języka, a tylko część przetrwała we współczesnym języku polskim – głównie w ustalonych związkach wyrazowych. W etnolekcie śląskim natomiast nie utraciły one zdolności funkcjonalnych i wciąż zasilają zasoby słownictwa czynnego. Przyjrzenie się rozwojowi semantycznemu wyrazów dowiodło, że z pozoru mało istotne komponenty definicji słownikowych skrywają informacje, które pozwalają zrozumieć językową przeszłość lub pozostawiają ślady we współczesnej polszczyźnie.
The paper presents the analysis of the selected lexical archaisms from the semantic field “food” preserved in the Silesian ethnolect from the point of view of historical linguistics. The fact that the regional variation of culinary lexis is, despite frequently being analysed by linguists, still not described well enough inspired the author to discuss this issue. The research aim of this culinary lexis study is to present a small portion of lexical archaisms featured in the Silesian ethnolect (for instance warzyć, śniadać, wieczerzać, obiadować, jużynować ( jużyna) and swaczyć (swaczyna)), to show their connection with the culture of the region and to analyse the frequency of use of these lexemes by the current inhabitants of the Upper Silesia. The analysis of lexemes connected with consuming meals shows that the majority of these lexemes became archaic in the Polish language and only a few survived in the modern Polish, mostly in fixed phrases. In the Silesian ethnolect, however, these lexemes did not lose their functional capabilities and constitute a part of the active vocabulary. Analysing the semantic development of these lexemes reveals that the dictionary definition elements of seemingly little importance, contain information instrumental in understanding the linguistic past or leave marks in the modern Polish.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2023, 22; 41-52
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowa stylizacja historyczna w "Rycerzu" Lecha Majewskiego
Autorzy:
Jakub, Bobrowski,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897073.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Lech Majewski
stylization
linguistic archaisms
film dialogue
stylizacja
archaizmy językowe
dialog filmowy
Opis:
The article discusses grammatical, semantic and pragmatic linguistic style indicators appearing in the dialogues of Lech Majewski’s film The Knight from 1980. The analysis of the material proved that the film is dominated by means evoking the old, historical Polish language. The author most often reached for inversion, conventional historicisms (referring to the stereotype of the feudal medieval times) and stylistic, as well as the old forms of address. Stylistic strategy used in the film can be defined as historical stylization. Language of the dialogues harmonizes with fairy-poetic narrative convention of The Knight.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(2 (453)); 155-163
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opis gwary wsi Rachanie, pow. Tomaszów Lubelski. Cz. II. Fleksja
A Description of the Dialect Used in the Village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski District. Part II: Inflection
Autorzy:
Malec, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954227.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fleksja
przekrój pokoleniowy
wpływy wschodnie
archaizmy fleksyjne
inflection
generation section
eastern influences
inflectional archaisms
Opis:
The article outlines the picture of inflection of the dialect used in the village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski district. Within the frames of parts of the speech the presented material, through paradigms, shows the differences between the inflection of the discussed dialect and the standard Polish language. At the same time the range of influences of the neighbouring eastern dialects on the Rachanie dialect can be clearly seen. The discussed dialect does not distinguish between the masculine and not-masculine genders, which has its consequences in inflection. It is commonly said here: baby xuǯil´i, ǯeći kšyčel´i, xłopy rub΄il´i. The ending -am in Gen. Pl. is also a characteristic feature here. It is commonly used in words like, eg. babam, ǯećam, xłopam, krovam, psam, which is also a characteristic feature of eastern dialects.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 6; 133-156
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Архаические явления в говоре старообрядцев в Польше
Zjawiska archaiczne w gwarze staroobrzędowców w Polsce
Archaic phenomena in Old Believers dialect in Poland
Autorzy:
Grzybowski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594124.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
gwara staroobrzędowców w Polsce
słownictwo
archaizmy
Old Believers dialect in Poland
lexicon
archaisms
Opis:
Wyspowa gwara staroobrzędowców w Polsce obok wielu osobliwości związanych z jej funkcjonowaniem nw otoczeniu obcojęzycznym zawiera również pojedyncze przypadki form mających paralele w historii języka rosyjskiego i nieznanych we współczesnych gwarach rosyjskich lub w języku literackim. Do archaicznych można zaliczyć przysłówek исто (‘jak należy’), partykułę дей (‘podobno’, zam. де lub дескать), formę ямаем (‘mamy’ zam. маем), jak też кашчуны i кашчунничать dla oznaczenia bezkarnych wygłupów (psot i żartów) młodzieży na kilka dni przed Bożym Narodzeniem (por. współczesne ros. кощунство, кощунствовать na oznaczanie czynów świętokradczych).
The Old Believers island dialect in Poland includes many peculiar elements resulting from its functioning in an alien, i.e. Polish, environment, and at the same time it has at its disposal some forms which are unknown in contemporary Russian or its dialects and have their parallels in the history of Russian. They could be interpreted as archaisms. In this paper some of them are considered in detail: the adverb исто (‘well, truly’), the particle дей (instead of де or дескать – ‘say’), the verbal form ямаем (instead of маем or имеем – ‘we have’) and the forms кашчуны, кашчунничать (‘mischiefs, pranks’, ‘play pranks’) designating the pranks played at Christmas Eve by young people (comp. кощунство, кощунствовать – ‘blasphemy, blaspheme’ in modern Russian).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 163-170
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Архаїзми та інновації в діалектних словниках як відображення динаміки говірки
Archaisms and innovations in dialectal dictionaries as a reflected patois dynamics
Autorzy:
Ганна, Мартинова
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498437.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
діалектна лексика
архаїзми
інновації
динаміка мовних одиниць
patois lexical stock
archaisms
innovations
lexical unit dynamics
Opis:
У статті проаналізовано архаїзми та інновації, засвідчені в діалектних словниках говорів української й інших слов’янських мов,що є номінативними наслідками значних суспільно-економічних, науково-технічних і культурних перетворень XX ст. – до початку ХXI ст., які спричинили перебудову лексичної системи сучасних діалектів: зникнення слів та окремих їхніх значень; появу нових значень і нових лексем.
The article analyses archaisms and innovations established in dialectal dictionaries in the patois of the Ukrainian and other Slavonic languages which is a nominative sequence of the significant social-economic, scientific-engineering and cultural changes in the 20th and early 21st centuries, resulting in the restructuring of the lexical system of modern dialects: the extinction of words and some of their meanings, the appearance of new meanings and new lexemes.
Źródło:
Gwary Dziś; 2016, 8; 57-66
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Życie wyrazów na przykładzie zasobu leksykalnego Rozpraw literackich Maurycego Mochnackiego. I. Zagadnienia wstępne
Autorzy:
Wojtyńska-Nowotka, Milena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084334.pdf
Data publikacji:
2020-01
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
history of language
life of words
vocabulary used by M. Mochnacki
lexicography
obsolete words
archaisms
Opis:
This paper is dedicated to lexical issues and focuses on describing the phenomenon of the life of words over more than two centuries (from the beginning of the 19th c. to the fi rst decade of the 21st c.). The object of the research is the corpus of texts constituting Rozprawy literackie (Literary treatises) by M. Mochnacki. The aim of the research is to identify and discuss forgotten words, that is such lexical units or their individual meanings as have become obsolete or have gone out of use completely. The analysis falls into the stream of structuralist research and has been performed with the application of the diachronic method.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 770, 1; 39-55
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Национальное сознание переводчика и эмоции читателя (на материале Огнем и мечом Генрика Сенкевича)
The national consciousness of the translator and the reader’s emotions: the example of Henryk Sienkiewicz’s With Fire and Sword
Autorzy:
Hryhorieva, Iryna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/650994.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
эмоции
переводы
включения иностранного языка
архаизмы
латинизмы
интерпретация
emotions
translation
foreign intrusions
archaisms
Latinisms
interpretation
Opis:
The article is devoted to the analysis of the novel With Fire and Sword by Henryk Sienkiewicz and of selected aspects of its translation into Ukrainian, Russian and English. Due to the fact that each translation can be seen as an independent work of art, the present material offers a chance to observe how the original can be interpreted by the translator who relies (or perhaps does not) on his or her cultural values and national consciousness. Emphasis has been put on the author’s and translators’ artistic techniques which influence the readers’ emotions. Attention has also been paid to how Polish cultural phenomena are expressed in the related (Ukrainian and Russian) and non-related (English) cultures. The problem of translators’ competence boundaries is considered as well.
Данная статья посвящена анализу романа Генрика Сенкевича Огнем и мечом и некоторых аспектов его переводов на украинский, русский и английский языки. Благодаря тому, что каждый перевод может быть рассмотрен как самостоятельное литературное произведение, мы можем наблюдать, как меняется (и меняется ли?) интерпретация оригинала в зависимости от культурных ценностей и национального самосознания переводчика. Акцент сделан на авторских и переводческих средствах художественной выразительности, влияющих на эмоции читателя. Кроме того, уделяется внимание тому, как польские исторические реалии переданы в родственных (украинская, русская) и неродственных (английская) культурах. В статье представлены размышления на тему границ компетенций переводчика.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2017, 10
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O ARCHAIZMACH JĘZYKOWYCH I PRAWNYCH ANACHRONIZMACH W KONSTYTUCJI KRÓLESTWA DANII
LINGUISTIC ARCHAISMS AND LEGAL ANACHRONISMS IN THE CONSTITUTION OF THE KINGDOM OF DENMARK
Autorzy:
JAROSZ, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/920161.pdf
Data publikacji:
2010-01-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
archaizmy
anachronizmy
konstytucja
język prawny
duńska konstytucja
legilingwistyka
linguistics
anachronisms
archaisms
legal language
constitution
Denmark
Opis:
Niniejszy artykuł poddaje analizie tekst konstytucji Królestwa Danii, której treść i postać językowa bazują w dużej mierze na pierwszej duńskiej ustawie zasadniczej z 1849 roku. Badanie przebiega dwutorowo: obok uwag odnośnie języka ustawy ocenie poddano zawartośćmerytoryczną tekstu. Wnioski rozpatrywane są w odniesieniu do funkcji tekstu w ujęciu lingwistycznym oraz funkcji konstytucji w kontekście funkcji prawa. Badanie w sferze językowej wskazało na liczne archaizmy leksykalne, zawiłości składniowe i niedoskonałości stylistyczne, które w poważny sposób ograniczają percepcję tekstu konstytucji. Analiza treści wykazała, że tekst ustawy niejednokrotnie odnosi się do nieistniejącego stanu prawnego i realiów o wartościhistorycznej, a zmiany społeczno-polityczne, które nastąpiły od momentu ostatnich poprawekw 1953 roku, nie zostały uwzględnione w treści ustawy, przez co nie ujmuje ona wartości istotnych dla współczesnego społeczeństwa. Wspomniane mankamenty duńskiej konstytucji sąbezpośrednimi przyczynami osłabienia niektórych funkcji przypisanych ustawie zasadniczej. Świadomość tego faktu stała się bezpośrednim impulsem do zapoczątkowania przez duńskichparlamentarzystów ogólnospołecznej debaty na temat zrewidowania i uzupełnienia treścikonstytucji w celu przywrócenia jej pożądanych funkcji w demokratycznym państwie.
The present paper analyzes the constitution of the Kingdom of Denmark, the contents and linguistic form of which are based to a large extent on the first Danish fundamental statute of 1849. The study takes two directions: along with notes on the constitution‘s language, the factualcontents of the text is assessed. Conclusions are examined with reference to both the function of the text from a linguistic perspective and the function of the constitution in the context of the function of law. The study in the linguistic sphere indicates a number of lexical archaisms, syntacticalcomplexities and stylistic imperfections which seriously restrict comprehension of the constitutional text. Analysis of contents shows that the text refers more than once to non-existent legal status and historical realities, while sociopolitical changes occurring since the last amendments in 1953 are not reflected and it therefore fails to include the values essential to a contemporary society. These shortcomings of the Danish constitution are direct reasons why some functions attributed to the fundamental statute are weaker. Awareness of this fact became a directimpulse for Danish members of parliament to initiate a nation-wide debate over revising and supplementing the contents of the constitution in order to restore its desirable functions in a democratic country.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2010, 3, 1; 35-44
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba oceny skuteczności rozpoznawania etymonów apelatywnych i antroponimicznych w UN-owskich materiałach z pow. wadowickiego
An attempt to assess the degree of effectiveness of assigning apellative and anthroponomical etymons to toponyms of the Wadowice district as confirmed in the late 1950s
Autorzy:
Babik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1992269.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
toponomastyka
toponimy powiatu wadowickiego
leksyka toponimiczna
archaizmy leksykalne
toponomastics
toponyms of the Wadowice district
toponymical lexis
lexical archaisms
Opis:
Artykuł stanowi pierwszą część większego opracowania zmierzającego do scharakteryzowania toponimii powiatu wadowickiego (województwo małopolskie), obszaru dotąd traktowanego jako zasiedlony dopiero od późnego średniowiecza lub później, z punktu widzenia ich etymonów, zarówno apelatywnych, jak i antroponimicznych. Wzięto pod uwagę jedynie nazwy potwierdzone podczas akcji zbierackiej przeprowadzonej w późnych latach 50. Badanie powinno odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu procedury rozpoznające etymony tych nazw geograficznych są skuteczne i zarazem adekwatne. W tej części opracowania skupiono się na etymonach apelatywnych Zestawiono ich listę, zawierającą zarówno wyrazy zaświadczone w podstawowych słownikach i zbiorach leksyki polskiej, jak i archaizmy rekonstruowane wyłącznie z pochodnych toponimów. Kilka z nich zostało szczegółowo omówionych w tekście, niektóre zachowały się w ich znaczeniach topograficznych w innych językach słowiańskich (*čelo ‘stromy stok góry’ metaf., *čьrtorъja ‘wąwóz’, *xobotъ ‘zakręt rzeki’ metaf., *sъbojь w różnych znaczeniach, derywat *svьrkъl- ‘świerk’ lokalnie zniekształcony w *ćwierkiel), inne pozostają rekonstrukcjami, spotykanymi również w toponimii innych części Polski (*gorěńь ‘wypalony las’, *pertiŕь ‘ścieżka?’) lub wręcz endemicznymi w tym areale (*nesъlnь ‘miejsce zacienione?’, *pobedr- ‘stok?’, *prik(ъ)ŕaznь ‘stromy stok’, *ryšь -a -e ‘rudawy’, *tьlčanь ‘dolina?’ metaf.). Nieliczne mogą być zadowalająco objaśnione na gruncie polskim (np. *gorьnica ‘wyższa część wsi itp.’). Podsumowując, dwudziestowieczna toponimia tego obszaru odznacza się uderzającym brakiem / ubóstwem bardziej archaicznych modeli derywacyjnych (brak struktur na *-ьsko, *-ьno czy *-yni), ale jednocześnie zaskakująco wysokim udziałem archaizmów leksykalnych zachowanych w nazwach.
The paper is the first part of a larger study aiming at characterizing toponyms of the Wadowice district (Małopolska Voivodeship, southern Poland), an area so far regarded as more densely populated only in late Middle Ages or later, on the basis of its etymons, both appellative and anthroponymical. Only names confirmed in the course of data collection in the late 1950s were taken into consideration. The main question to be answered is to what extent the procedures identifying etymons of geographical names currently used by toponomasticians can prove both effective and accurate. In this part of the study, attention was focused on appellative etymons. A list of such items has been compiled, containing words attested in the major dictionaries or collections of the Polish lexis, as well as archaisms reconstructed solely on the basis of related toponyms. Some of the latter ones are discussed at some length in the body of the paper; some have been preserved in their topographical meanings in other Slavic languages (*čelo ‛precipitous slope’ metaph., *čьrtorъja ‛valley’, *xobotъ ‛river bend’ metaph., *sъbojь in various meanings, derivative *svьrkъl- ‛(dwarf) spruce’ locally distorted to *ćwierkiel), others remain mere reconstructions, sometimes encountered in the toponymy of other parts of Poland as well (*gorěńь ‛burned forest”, *pertiŕь ‛path?’) or even endemic to that area (*nesъlnь ‛shaded place?’, *pobedr- ‛slope?’, *prik(ъ)ŕaznь ‛precipitous slope’, *ryšь -a -e ‛reddish’; *tьlčanь ‛valley?’ metaph.). The only few unattested terms can be easily explained as Polish in origin (e.g. *gorьnica ‛upper part of a village etc.’). To sum up, the 20th century toponymy of this area is characterized by a notable lack/paucity of more archaic native derivational models (no structures in *-ьsko, *-ьno or *-yni), but at the same time by a surprisingly large number of Slavic lexical archaisms preserved in place names.
Źródło:
Onomastica; 2021, 65, 1; 193-216
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 28

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies