Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Miejsca i terminy Sejmików Generalnych Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem lat 1480-1542

Autorzy:

Kościuk, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1810683.pdf

Data publikacji:

2020-09-27

Wydawca:

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Tematy:

Royal Prussia, Polish Prussia, Prussian estates, General Sejmik of Royal Prussia, great Prussian cities

Opis:

The purpose of the article is to state the reasons for changing sessions’ places and datesof the General Sejmiki, with particular emphasis on the years 1480-1542. Despite established regulations (including the constitution of April 12, 1521 and the so-called Prussian Constitution of July 17, 1526), this happened repeatedly. What was the reason? First, it will be presented the history of the creation of Royal Prussia and the development of the state assembly system in this Polish province.

Źródło:

Officina Historiae; 2020, 3, 1; 41-54
2545-0905

Pojawia się w:

Officina Historiae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Pałac podskarbiego wielkiego koronnego Jana Jerzego Przebendowskiego w Leźnie koło Gdańska w pierwszej połowie XVIII wieku
The Palace of the Grand Treasurer of the Crown – Jan Jerzy Przebendowski in Lezno near Gdansk in the first half of the 18th century

Autorzy:

Dygdała, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193917.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Royal Prussia
baroque palaces
magnates
estates

Opis:

In the 18th century and throughout most of the 19th century an awe-inspiring Baroque palace – the biggest in Royal Prussia – was erected in Lezienko, now part of the village of Lezno near Gdansk. It was dismantled in 1884, and in its place a new, much smaller Neo-Renaissance palace was built; it has survived until now and functions as a hotel. The palace was built for the richest magnate in Royal Prussia, the Grand Treasurer of the Crown Jan Jerzy Przebendowski. In the National Historical Archive of Belarus in Minsk, in the complex of the post-Radziwiłł files, there are materials from the 18th century concerning the estates in Lezno – for example, the inventory of the palace made in 1730 and the register of the construction costs. Both sources are published in this article. According to the sources, the construction work on the palace commenced in 1717 and was suspended in 1726. It cost 183 926 Polish zlotys and 6 cents (23 000 of thalers). In the light of the inventory of 1730 there is no doubt that some rooms in the Lezno palace had not been finished yet. Even in the rooms which were prepared for use, there was no furniture, tapestry or carpets. The reason for this was the fact that at the end of his life, Jan Jerzy Przebendowski (who died in 1729) spent more time in his estates in Greater Poland and Warsaw, where he had a large, fabulously equipped palace. It was not until the subsequent owners of Lezienko, Dorota Henrietta Bielińska née Przebendowska (the treasurer’s daughter) and Ignacy Przebendowski with his wife Felicyta Przebendowska née Wielkopolska undertook to finish the work on the palace to make it suitable to reside. Later, in the second half of the 18th century and in the 19th century the palace belonged to the families of the Grabowskis, Helffensteins and Hoenes. It is beyond doubt that the old palace in Lezienko was to satisfy the lust for prestige of one of the most affluent magnates of the crown – Jan Jerzy Przebendowski. The majority of subsequent owners, who owned several villages, were not in a position to maintain the huge building. Thus, the palace had to give way to a more modest mansion.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2016, 81, 1; 37-62
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Status prawny i społeczny kobiet w XVII wieku w świetle testamentów szlachty Prus Królewskich

Autorzy:

Fortuna, Franciszek Ignacy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2131396.pdf

Data publikacji:

2022-05-15

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

women
Royal Prussia
wills law
nobility

Opis:

Women’s wills of the nobility are an intriguing but still largely unexplored source. This alsoapplies to wills from Royal Prussia, mainly because of their scarce number and difficult availability.An important element when considering the nobility of Royal Prussia is their specific legalsituation. Since 1599 the so-called Prussian Adjustment, based on the Chełmno Law, was in force,under which only movable property could be freely disposed of in wills. Against this background,the legal status of women was all the more impaired. Often they could not independently asserttheir property rights without the legal protection of men.This legal disadvantage was also strongly pervaded in the social consciousness. For theupbringing of girls focused on the education of the future wife and mother. However, suchan upbringing could paradoxically produce surprisingly high levels of competence. Women used themwillingly, for example when drawing up their last will, in a way breaking the formal restrictionsimposed on them by law.

Źródło:

Civitas et Lex; 2022, 34, 2; 87-97
2392-0300

Pojawia się w:

Civitas et Lex

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Ekologia Prus Królewskich, red. W. Zawadzki, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2022, ss. 296
Ecology of Royal Prussia, ed. W. Zawadzki, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2022, pp. 296

Autorzy:

Kurasz, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2154426.pdf

Data publikacji:

2022-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

Prusy Królewskie
ekologia
Royal Prussia
ecology

Źródło:

Studia Elbląskie; 2022, 23; 443-448
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Economic Relations Between Gdańsk and Königsberg in the Years 1466–1525

Autorzy:

Kardasz, Cezary

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194071.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Royal Prussia
Teutonic Prussia
trade
credit
craftsmanship correspondence

Opis:

Upon the decisions of the peace treaty concluding the Thirteen Years’ War between the German Order and the Kingdom of Poland supported by the Prussian estates, the monastic rule in Prussia was divided into two separate, if connected with each other, parts: Royal Prussia and Monastic Prussia. The article discusses economic relations – long distance trade, retail, the flow of people and capital between the biggest cities – Gdańsk and Königsberg in the years 1466–1525. In the older historiography there appeared information indicating that economic relations between Royal Prussia and Monastic Prussia were breached after the division of the Monastic State. Such information resulted from the insufficient database – the authors concentrated on the sources which addressed the problem in quantitative terms. On the basis of the analysis of the correspondence and scattered entries in the city books it is possible to establish that intensive trade and financial contacts between the biggest ports of Prussia were maintained. Trade relations concentrated on the exchange between Western Europe and Lithuania, where both cities played a major role. What prevailed was the export of salt, and at the beginning of the 16th century also the export of grain from Żuławy [Werder] to Königsberg. Wood, ash and hop played a major role in the import to the West. The exchange of goods invariably entailed the exchange of money and people. Inhabitants of Gdańsk and Königsberg lent money to each other and purchased property. The exchange of people was also visible; it referred mainly to journeymen and peddlers. The text shows that apart from customs books it is necessary to examine the correspondence while analyzing trade contacts of Gdańsk.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2017, 82, 1; 37-54
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Mazowszanie w protestanckim Elblągu w okresie nowożytnym

Autorzy:

Zawadzki, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/449929.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

Elbląg
Elbląg gymnasium
Mazovia
matricules
Royal Prussia

Opis:

In modern times, Royal Prussia used to be a multi-denominational and multicultural area. Elbląg, one of the three great Prussian cities, had a similar character until 1772. Since the middle of the 16th century, many Poles from Lithuania and the Crown, including Mazovia, came to this Lutheran town. The preserved Catholic metric books and the matricules of the academic gymnasium established in 1535 in Elbląg allow a study of the presence of the Mazovians in Elbląg in the past. In the source material, apart from the personal data, also the place of origin, age and sometimes family and social status were recorded. In total, 66 newcomers from Mazovia were registered in the archives of Elbląg. They did not play any significant role in the history of the city.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2019, 26, 1; 102-114
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Ratusze wielkich miast Prus Królewskich w publicznych świętach władzy w XVI–XVIII wieku. Uwagi na marginesie projektu badawczego

Autorzy:

Kizik, Edmund

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/949901.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Royal Prussia
public ceremonies/celebrations
town halls
royal residences

Opis:

This text was written as marginal notes to a research project, the aim of which is a comprehensive reconstruction of public ceremonies in large towns of Royal Prussia from the 15th to the early 19th century. Based on literature on the subject and archival sources and old texts, the author, after undertaking an initial characterization of public ceremonies in Prussian towns, focused on the role of town halls as centres for organizing these ceremonies. The ceremonial role of town halls in the early day of their being annexed to Poland increased, as the former centres of authority – the Teutonic castles – were completely destroyed by the townspeople in the year of Prussia’s incorporation into Poland (1454), which prevented their being used as residences of the Polish kings. At the same time, the municipal councils of Gdańsk and Elbląg, despite the commitments made, failed to actually build royal residences within their walls. The issue of not erecting a royal residence in Gdańsk – the most important Prussian town – continued with varying intensity for more than 300 years until the town joined the Kingdom of Prussia as a result of the second partition of Poland (1793). In such a situation, when Polish royalty visited the towns, they were accommodated in the town halls which fulfilled the role of substitute residences. However, the town halls in Gdańsk and Elbląg, due to lack of space, inadequate infrastructure and changes in the ceremonial etiquette from the second half of the 16th century, ceased to act as royal residences. From that time onwards residences were improvised for royalty and their courts in the adjacent townhouses of the patricians, which were rented out and adapted for that purpose. It was only in Toruń, that the large town hall, extended in the 17th century, performed the function of a royal residence until its destruction as a result of being bombarded by the Swedes in 1703. The town halls however retained part of their state ceremonial functions. The largest rooms, which could accommodate not only all the members of the municipal authorities but also official guests, were used as audience halls, to receive representatives of the king and ambassadors on diplomatic visits. In these rooms, as in other royal towns, galleries were established with portraits of Polish kings as well as paintings depicting the history of Poland and Prussia. Apart from highlighting the royal patronage, the symbolism of the painted decorations was also used to manifest the towns’ independence from the decisions of the Sejm (Parliament), whose competencies were questioned in Royal Prussia. The most important and well-documented ceremonies in which the town halls played a central role were those which involved paying homage to newly-crowned Polish kings. In the 17th and 18th centuries the bishops of Włocławek, who represented the king, usually received homage on behalf of the ruler, whose presence was symbolically marked by a painting of him propped up on an elevated throne. If members of the council and the rank and fi le met in the main rooms of the town hall, the remaining townspeople gathered on the market square near the town hall. From the beginning of Sigismund III Vasa’s rule, the ceremony of paying homage proceeded in a manner which remained unchanged until the end of the Early Modern period of the Polish state.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2014, 74
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Wizyta króla Jana Olbrachta w Elblągu w grudniu 1494 roku
King John I Albert’s (Jan Olbracht) Visit to Elbląg in December 1494

Autorzy:

Nalewajek, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32388131.pdf

Data publikacji:

2023-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

John Albert (Jan Olbracht)
Royal Prussia
Elbląg
royal accounts
royal court

Opis:

This article focuses on King John Albert’s visit to Elbląg, Malbork, and Toruń during his trip to Royal Prussia in 1494–1495. The visit to Elbląg has received minimal attention in historiography, as the primary purpose of the event was to accept the oath of allegiance. Thorough research reveals that John I Albert stayed in Elbląg from 21–28 December 1494 to partake in the Christmas festivities. During this period, the city served as the seat of the Crown’s court. The source base for the article is comprised of royal accounts kept in the Central Archives of Historical Records, which contain lists of John Albert’s court expenses for this trip. The article also highlights the arrival of an envoy from Stephen, Voivode of Moldavia and a legation from Margrave Frederick Hohenzollern, along with other ceremonies and feasts held at the court. Notably, the lists of expenses provide insights into the city’s responsibility for supplying the monarch’s kitchen, table, and horse fodder. This visit stands out as the longest recorded royal visit in Elbląg’s history.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2023, 88, 3; 5-26
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Versuch einer textlinguistischen Analyse ausgewählter deutschsprachiger Testamente des Königlich Preußischen Adels aus dem 17. Jahrhundert

Autorzy:

Owsiński, Piotr A.
Paluch, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2089946.pdf

Data publikacji:

2021-09-25

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

text type
testament
will
history of language
Royal Prussia

Opis:

------
This article presents an attempt to show the specific features of the German legal language in the chosen wills of the nobility from Royal Prussia of the 17th century, in the area of German settlement in the East. The investigation aims to answer the question as to whether the examined testaments suit the pattern of the will as a text type. The author focuses on the graphemic, lexical and syntactic levels of the testament. The outline of structure and function of wills provides the background for such a defined research area.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2021, 2, XXIII; 49-68
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Linia swarożyńska rodu Czapskich herbu Leliwa w czasach nowożytnych
The Swarożyn Line of the Czapski Family of the Coat of Arms of Leliwa in the Early Modern Times

Autorzy:

Tomaszewski, Mikołaj

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194332.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Royal Prussia
noblemen [szlachta]
dietines
Lębork-Bytów Land
genealogy

Opis:

The article addresses the subject matter of the Czapski family of the coat of arms of Leliwa – in particular one of its lines, whose name comes from the name of the village Swarożyn in Royal Prussia. Unlike their relatives from Smętów and Bąków, representatives of the Swarożyn line did not make any spectacular political careers. The outline presents the correct genealogy of the family, which in historiography was often shown erroneously. It should be underlined that no complex study of this family has ever been made despite the fact that the family was quite significant in the 18th century. The Swarożyn line of the family remained in the shadow owing to its Protestant denomination and weaker biological potential. Still, despite problems, several representatives of the Swarożyn line of the Czapski family reached a high social status in the Prussian province.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2017, 82, 4; 31-51
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Seelbad (Balnea Animarum) – uwagi na temat praktyki stosowania pobożnej fundacji w Prusach Krzyżackich i Prusach Królewskich do początku XVI wieku
Seelbad (balnea animarum) – remarks about the practice of religious foundation in the Monastic State of the Teutonic Order and Royal Prussia until the beginning of the 16th century

Autorzy:

Kubicki, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193592.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

medieval cities
Teutonic Prussia
Royal Prussia
charity
last wills
baths
hygiene

Opis:

Among the lesser known forms of burghers’ religious practice in the Late Middle Ages, there was the founding of the so called "Seelbäder” (balnea animarum) recorded mainly in the burghers’ last wills. Burgers bequeathed some sums of money to finance city baths for the poor. Sometimes they stated exactly which bath they wanted to support financially and when the baths were to take place. Sometimes the poor were also given food in the baths. What was curious about the bequest was the motivation behind it. It was not only an act of charity, but also a religious deed committed with the intention of saving the testatrix’s soul, which was often clearly stated in the text of the will. The commemorative nature of the deed consisted in the fact that baths were to take place after the testatrix’s death, usually on the anniversary of this event. The poor were supposed to pray with the intention of saving their benefactor’s soul. Sometimes they were to take place for a longer period of time (10 years), invariably on the anniversary of the benefactor’s death. The examples provided here come from the period from the 13th century until the beginning of the 16th century and reveal how such bequests were made in small towns such as Zalewo (the oldest record on founding baths for the poor dates back to 1326), Nowe nad Wisłą, Bartoszyce and Lubawa along with bigger centres in Teutonic Prussia and Royal Prussia such as Gdańsk, Elbląg, Toruń and Königsberg. In Königsberg, bequests to cover the costs of free baths for the poor happened so frequently that there was even a regulation issued by the municipal authorities which regulated the use of free baths. It should be underlined that financing baths for the poor on a particular day solved the problem of other inhabitants of the town using the baths who came from various social strata. Founding special baths for the poor and inhabitants of municipal hospitals meant that they used the baths separately and at different times than bathers from higher social classes.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2015, 80, 1; 7-20
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

The Beginnings of the Reformation in the Light of Gdańsk and Königsberg Chroniclers of the First Half of the 16th Century: the Activity of the First Reformers
Początki reformacji w świetle relacji kronikarzy gdańskich i królewieckich z pierwszej połowy XVI wieku. Działalność pierwszych reformatorów

Autorzy:

Możdżeń, Julia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194087.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Reformation
historiography
Gdańsk
Königsberg
preaching
Royal Prussia
the Duchy of Prussia

Opis:

The article poses the question about the possibility to define the moment when the Reformation appeared in Prussia. In the literature of the subject matter it is hard to find one answer to thi question. The scholars most frequently give the year 1518 – the year when Jacob Knade of Gdańsk left the Order and got married. The author reminds the critical analysis by Paul Simson, who showed that the year 1518 resulted from the erroneous interpretation of the subsequent sources. The author poses the question to the narrative sources written in Gdańsk and Königsberg which resemble personal accounts – none of them recognizes the above mentioned event connected with Knade. Moreover, the accounts mention the Reformation for the first time in the years 1522–1523. Simon Grunau was the first to write about the Reformation in the spring of 1522. In the article the chronicle by Bernt Stegmann of 1528, the chronicle by Simon Grunau (1517–1530) and chronicles by the city’s notaries of the Old City of Königsberg Johann Beler (1519–1523) and Caspar Freiberg (ca. 1548) were used. The chroniclers reveal the chaos of the first years of the Reformation. They associate the beginnings of the Reformation in the cities with the speeches of Lutheran preachers. The accounts provided by Simon Grunau – travelling between Gdańsk and Königsberg – are the most comprehensive. Some Lutheran preachers are presented by him as people without a past, of unknown background. Others, such as Amandus and Speratus, are accused of Jewish origin and plotting against Christians. All of them – Stegmann, Grunau, Freiberg and Platner underline the threat brought about by the activity of the Lutheran preachers for the life and order in the city. Stegmann blames Jacob Hegge and Johann Franck for instigating to violence. Grunau, who analyzed the origin of the movement and ideas of Luther, considers Prussian uneducated supporters of Luther – Jacob Hegge and Johann Amandus – to be the most pernicious. Moderate preachers such as Alexander Sveniche, Johann Poliander and Michael Meurer – educated people respecting peace and rejecting blasphemy – were presented in the positive light. Such opinions are the evidence that the chroniclers (Grunau, Stegmann, Platner) saw the need to introduce certain reforms and do away with abuses in the Church.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2017, 82, 1; 71-96
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Mieczysław Józefczyk: Z dziejów religijnych Pomezanii w XVII wieku, tom I: Synteza dziejów, Malbork 2012, ss. 404; tom II: Źródła do dziejów XVII-wiecznej Pomezanii, Malbork 2013, ss. 501
Mieczysław Józefczyk: From the religious history of Pomezania in the seventeenth century, Volume I: Synthesis of history, Malbork 2012, pp. 404; Volume II: Sources for the history of 17th-century Pomezania, Malbork 2013, pp. 501

Autorzy:

Zawadzki, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2154324.pdf

Data publikacji:

2014-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

Pomezania
Prusy Książęce
Prusy Królewskie
Kościół
Ducal Prussia
Royal Prussia Church

Źródło:

Studia Elbląskie; 2014, 15; 439-441
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Uwolnienie z poddaństwa jako czynność prawna w praktyce sądowej Prus Królewskich w II połowie XVII i w XVIII wieku
Manumission as a legal action in the judicial practice of Royal Prussia in the second half of the 17th and 18th c.

Autorzy:

Kitowski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/532991.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Tematy:

serfs
manumission
Royal Prussia
liberation
chłopi
uwolnienie
Prusy Królewskie
libertacja

Opis:

Manumission (manumissio, liberation, emancipation) was essential for the existing rights and obligations of a serf and his former master. It is interesting to analyse the formal side of this legal action and its content in terms of legal and actual consequences. The more so as awarding personal freedom was not at all uncommon in Prussia, and the literature on this subject usually refers to social consequences only. Based on the rich source material, the author discusses the manumission as a legal action in the practice of Prussia in the latter half of 17th and in the 18th centuries, focusing on its role, form, and the ways for insuring the new status of the former subject.
Uwolnienie (wyzwolenie, manumissio, libertacja, emancypacja) miało podstawowe znaczenie dla praw i obowiązków dotychczasowych stron stosunku poddańczego: chłop zyskiwał dzięki niemu wolność, tracąc jednocześnie wynikające z poddaństwa ograniczenia, zaś pan pozbywał się poddanego, najczęściej otrzymując w zamian konkretne korzyści materialne. Interesująca wydaje się zarówno analiza formalnej strony czynności, jak i jej treści w zakresie skutków prawnych oraz faktycznych. Tym bardziej że nadanie wolności osobistej nie należało w Prusach Królewskich wcale do rzadkości, a literatura na ten temat nie jest obfi ta i odnosi się w większości tylko do konsekwencji społecznych, nie zaś warstwy prawnej. Na podstawie bogatego materiału źródłowego autor omawia uwolnienie jako czynność prawną w praktyce pruskiej w II poł. XVII i w XVIII w. Skupia się na roli libertacji, jej formularzu oraz sposobach zabezpieczenia nowej sytuacji faktycznej byłego poddanego.

Źródło:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2016, 19; 95-108
1733-0335

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Stockholm manuscript S 230 and its Prussian context

Autorzy:

Leszczyńska, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/780145.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Franciscus de Rivulo
Johannes de Vienna
wedding music
Royal Prussia
Duchy of Prussia

Opis:

The manuscript S 230, held in the National Library of Sweden in Stockholm, has not been thoroughly investigated until now. The only extant partbook of the source contains thirty two works, comprising motets and German songs. Only four of them bear the composers’ names: Orlande de Lassus, Franciscus de Rivulo, Johannes de Vienna and Joachim a Burck. Among the composers of anonymous works to have been identified are Jacob Bultel, Jacobus Clemens non Papa, Arnold Feys, Nicolas Gombert, Josquin des Prez and Jacob Meiland, as well as Lassus and Rivulo. At least two works are unique to this source: Rivulo’s A Domino egressa est res ista and Vienna’s Wohl dem, der den Herrenfiirchtet. The text of Rivulo’s motet is taken from the non-Vulgate version of the Book of Genesis, and the only other composer to write music to these words was Johannes Wanning, who succeeded Rivulo as magister chori musici at the Marian church in Gdańsk in 1569, five years after the latter’s death. Johannes de Vienna was composer at the Königsberg court in 1564-1568 and 1571 1576. The work from the Stockholm manuscript is his only extant composition. Two motets from the Swedish collection also appear in the Prussian manuscript J 40 24-28, held in the Copernican Library in Toruń: the anonymous Non est bonum and Rivulo’s Nuptiaefactae sunt.

Źródło:

Interdisciplinary Studies in Musicology; 2012, 11; 201-212
1734-2406

Pojawia się w:

Interdisciplinary Studies in Musicology

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Personel kancelarii miasta Chełmna w XVI–XVIII wieku
The Personnel of Town Chancery in Chełmno in the Sixteenth to Eighteenth Centuries

Autorzy:

Superczyński, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1059229.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

town chancery
town officials
prosopography
chełmno
royal prussia
early modern period

Opis:

The research undertaken in the article is put in the context of the social, administrative and economic transformations undergone by Chełmno (Kulm), which had been a bishop’s town since 1505. These changes also had a significant impact on the organisation of the town’s chancery, which carried out tasks and duties entrusted by municipal authorities. This was reflected in an increase in the number of town officials working in the chancery, to which court secretaries belonged. They formed a professional group, which was characterised by their economic, political and cultural activity against the background of Chełmno community in the early modern period. The main research objective of the article is to create a comprehensive picture of the social environment of Chełmno town chancery from the sixteenth century until 1772, the personnel of which constituted the intellectual elite of the town, and to present the characteristic traits of this group. At the same time, the text presents the profiles of town secretaries and clerks previously unknown or rarely mentioned in the scholarly literature. Methods applied in the research involve critical analysis of the preserved town books and individual documents, both manuscript and edited. On the basis of data collected from the primary sources, a prosopographical analysis has also been conducted. The result of the studies is an overview picture of the professional group formed by the secretaries and clerks of early modern Chełmno, which includes their social origins, family ties, non-professional activity and wealth.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2020, 85, 2; 5-32
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

The Second Peace of Toruń of 19 October 1466 in the Polish, Prussian and Teutonic Historiography of the 15th–16th Centuries
Drugi pokój toruński z 19 października 1466 r. w polskiej, pruskiej i krzyżackiej historiografii XV-XVI wieku

Autorzy:

Zonenberg, Sławomir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194056.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

the Thirteen Years’ War
Polska
the Teutonic Order
Royal Prussia
the Duchy of Prussia

Opis:

Na sposób pisania o drugim pokoju toruńskim poważnie wpłynęło środowisko społeczne i polityczne, z którego wywodzili się kronikarze, cel tworzenia utworów, ale także gatunek pisarski, jaki uprawiali. Najobszerniej o pokoju pisała strona zwycięska, zwłaszcza w XV w. W dziejopisarstwie polskim nie przedstawiono całej treści traktatu, co w tym przypadku wynikało z założeń utworów i ich objętości. Wpływ na to mógł mieć też od pewnego momentu fakt opublikowania treści traktatu w Polsce. Co natomiast istotne, jeśli nawet nim dysponowano, nikt – oprócz Jana Długosza – nie ekscerpował go bezpośrednio. Relacje polskich kronikarzy z XVI w. są mniej szczegółowe, a ponadto nie zawierają występującego u Długosza emocjonalnego zaangażowania, poczucia triumfu i patriotyzmu oraz rozważań historiozoficzno-moralnych. Najpewniej z tego powodu, że kwestia ta – po likwidacji państwa krzyżackiego w 1525 r. – nie budziła w ich czasach, zwłaszcza zaś w drugiej połowie XVI stulecia, już większego zainteresowania. W dziejopisarstwie pruskim dwóch autorów – tj. Jan Lindaua i Hieronim Waldaua, piszących w XV w. – zaprezentowało całą treść traktatu. Wynikało to zapewne z tego, że ich utwory nie miały charakteru stricte historiograficznego. W całym dziejopisarstwie pruskim analizowanego okresu w przypadku relacji o pokoju występuje wyraźny podział na autorów pozostających w bliskich kontaktach z rządzącymi oraz piszących od nich niezależnie. Informacje tych pierwszych są obszerne i szczegółowe, natomiast drugich – skąpe. Odnosi się ponadto ogólne wrażenie, że dla dziejopisarzy pruskich drugi pokój toruński, który silnie wpłynął na losy ich ojczyzny, miał daleko większe znacznie niż dla kronikarzy polskich – zwłaszcza tych z XVI stulecia. W dziejopisarstwie krzyżackim i zwolenników Zakonu natomiast widać ewidentne dążenie do nieprzekazywania treści pokoju i jego bardzo negatywną ocenę. Można być przekonanym, że u przyczyn takiego postępowania legły czynniki polityczno-propagandowe.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2016, 81, 4; 47-67
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

For the good of the Commonwealth or the individual. Supplications and letters of the crown and Lithuanian nobles for the general sejmik of royal Prussia in the second half of 17th century
O dobro Rzeczypospolitej czy własne. Supliki i listy szlachty koronnej i litewskiej na sejmik generalny Prus Królewskich w drugiej połowie XVII stulecia

Autorzy:

Achremczyk, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1365585.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Tematy:

Epistolography
Royal Prussia
General Sejmik of Royal Prussia
Crown
and Lithuanian Nobility
XVIIth Century
epistolografia
Prusy Królewskie
sejmik generalny Prus Królewskich
szlachta koronna i litewska
wiek XVII

Opis:

Obrady sejmiku generalnego Prus Królewskich przyciągały uwagę mieszkańców Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po wojnach szwedzkich w Prusach Królewskich zaczęła coraz liczniej osiadać szlachta koronna a magnateria sięgać po starostwa i urzędy. W związku z tym szlachta koronna przede wszystkim zaczęła zabiegać o nadanie pruskiego obywatelstwa czyli indygenatu. Szukała zatem poparcia na sejmikach powiatowych, wojewódzkich a przede wszystkim na sejmikach generalnych. Wierzono, iż prośby listowne a czasami osobisty przyjazd na sejmik generalny okażą się skuteczne. Korespondencji sejmikowej mimo, że spaliło się toruńskie archiwum stanowe zachowało się dużo. Tylko w gdańskim archiwum naliczono 364 listów i suplik skierowanych na sejmiki generalne. Udało się ustalić 364 suplik i listów nadesłanych na adres stanów Prus Królewskich czyli do zgromadzo�nych na sejmiku generalnym. Najwięcej zachowało się suplik szlacheckich, 45% całej sejmikowej korespondencji oficjalnej, 166 listów szlachty i magnaterii zarówno koronnej jak i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dużo suplik przysyłali duchowni – biskupi, przełożeni zakonów, księżą świeccy, 21% korespondencji to listy duchownych (75 listów). Sporo pism na sejmik generalny kierowały małe miasta Prus Królewskich zwłaszcza, gdy zostały odsunięte od obrad sejmikowych. Małe miasta przysłały 39 listów i suplik – 11% całej oficjalnej sejmikowej korespondencji. O wsparcie sejmiku generalnego zwracali się też chłopi głównie z Żuław Malborskich, zachowały się 24 supliki chłopskie – 7% korespondencji.

Źródło:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2020, 310, 4; 497-528
0023-3196
2719-8979

Pojawia się w:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Złotnicy w Chojnicach w XVIII wieku
Goldsmiths in Chojnice in the Eighteenth Century

Autorzy:

Łyczak, Bartłomiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1059240.pdf

Data publikacji:

2020-03-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

craft guilds
handicraft
art of the early modern period
goldsmiths
royal prussia

Opis:

The early modern goldsmithery in Chojnice (Konitz) has so far been outside the main area of scholarly research. The search in archives and libraries conducted for the purposes of the article, as well as the analysis of preserved works crafted by local masters, has therefore brought a lot of new, previously unknown information on the subject. Chojnice is a typical, small centre of goldsmithery, which remained overshadowed by Gdansk, a powerful hub of crafts located nearby. For nearly whole of the eighteenth century only a single workshop operated in the town, and a new master usually appeared only after the death of his predecessor. The research yielded information about five goldsmiths operating in Chojnice in that century, as well as one apprentice who died before becoming a master. Nearly all of them were connected by various family ties. Only a few works of art created in the Chojnice workshops were identified, but they bear the signatures of only two masters who were active in the last third of the eighteenth century. Johann Friedrich Felsch I (1744–1808) made several items for the churches nearby: an incense boat in Chojnice, a monstrance in Bysław, a monstrance base in Wiele and a reliquary cross in Tuchola, as well as a set of six spoons, currently stored in the collection of the Malbork Castle Museum. It is worth noting that his works, apart from the master’s mark, bore a sign that proved he was a member of the guild of goldsmiths in Malbork. Johann Gottlieb Jantzen (1742–1772), Felsch’s brother-in-law, delivered a monstrance to the church in Jeleńcz (now in Tuchola), and a frame for the worshipped statue of the Blessed Virgin Mary to the Bernardine Church in Zamarte (now missing). All these items represent an average level of artistry, and show considerable dependence on the style developed by the masters from Gdansk, where both goldsmiths active in Chojnice studied their craft.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2020, 85, 1; 187-202
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Identitätsmodelle in der preußischen Landeshistoriographie 1466–1525
Identification Models in the Prussian Historiography of 1466–1525

Autorzy:

Mentzel-Reuters, Arno

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194076.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Royal Prussia
the Duchy of Prussia
Prussian chroniclers
narrative sources
the Teutonic Order
Prussian towns

Opis:

Until the beginning of the 18th century in Royal Prussia and the Duchy of Prussia there existed a shared consciousness of belonging to one country. This feeling is also present in the regional historical works. The common country “Preußenland” was founded on the territory of the former Teutonic state. Political changes taking place after the Thirteen Years’ War were not taken into account in this narration. Functioning as part of the Kingdom of Poland guaranteed certain regional freedoms. The characteristic feature of the Prussian historiography was the description of pagan times in a negative way comparing them with the Christian times. The rebellion of the Prussian towns was depicted as the result of the arrogance of the Teutonic Order starting from the times of the rule of Konrad von Wallenrode. The outbreak and development of the Reformation hindered the process of the creation of the rival regional identities. Historiographers did not use the sources to create one general narration, but they entwined various, sometimes contradictory, narratives in their works.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2017, 82, 1; 5-19
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Luteranie, katolicy, kalwiniści w Gdańsku. Bilans konfrontacji i koegzystencji w trzech pierwszych wiekach od wystąpienia Marcina Lutra
Lutherans, Catholics and Calvinists in Gdansk. The balance of confrontation and coexistence in the first three centuries after Martin Luther’s address

Autorzy:

Kościelak, Sławomir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/425328.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie

Tematy:

Reformation
Second Reformation
Counter-Reformation
Royal Prussia
statistic of religions
city elites

Opis:

The article presents a report on the relations between the three main religious groups of Gdańsk: Lutherans, Catholics and Calvinists in the period of the first three centuries after the proclamation of Martin Luther’s theses in Wittenberg (1517). The report includesthe periods of the Polish-Lithuanian Commonwealth (until 1793), Napoleonic epoch (1807-1814) and first years of the Prussian partition (until 1817). At that time the Lutherans were the dominant religious group in Gdańsk, but they failed to take the total control of the city. The Catholics lost their precedence soon after the Reformation, but they increased their number until the beginning of the 19th century and strengthened social and cultural influences at that time. The Calvinists were the biggest losers in that confrontation, because they didnot manage to dominate the city (at the turn of 16th and 17th centuries), lost believers and finally were subordinated to the Lutherans within the Evangelical Union (1817). The religions under discussion sometimes formed alliances, but it was not always the alliance between both groups of Protestants. Especially during the expansion of Calvinism in the city, the Lutherans looked for help from the Catholics and sometimes the latter provided them a real support.

Źródło:

Gdański Rocznik Ewangelicki; 2017, 11; 9-25
1898-1127

Pojawia się w:

Gdański Rocznik Ewangelicki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Kielich z kościoła Bożego Ciała w Elblągu
Chalice from the Corpus Christi Church in Elbląg

Autorzy:

Woźniak, Michał F.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2154366.pdf

Data publikacji:

2022-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

Prusy Królewskie
Elbląg
złotnictwo
zabytki przemieszczone
Royal Prussia
goldsmithery
dislocated art monuments

Opis:

Kielich z kościoła szpitalnego Bożego Ciała w Elblągu należy do najwybitniejszych dzieł złotnictwa na terenie dawnych Prus Królewskich. Na podstawie znaku złotniczego – co wówczas było jeszcze rzadkością – wiązany jest z osobą Dionisiusa Freymanna, złotnika czynnego w Elblągu od 1508 roku. Kielich wyróżnia się starannością wykonania, wysoką jakością techniczną, ale także wysokiej klasy kompozycją formy, przy zastosowaniu różnych środków wyrazu artystycznego. Zajmuje pozycję odrębną w całej obfitej wytwórczości ówczesnych złotników pruskich. Po 1945 roku uchodził za zaginiony, ofiarowany Prymasowi Polski kard. Stefanowi Wyszyńskiemu po 1967 i przekazany przez niego w 1970 do Skarbca katedry w Gnieźnie.
The chalice from the Corpus Christi hospital church in Elbląg is one of the most outstanding works of goldsmithing in the area of former Royal Prussia. On the basis of the goldsmith’s mark - which was still rare at the time - it is associated with the person of Dionisius Freymann, a goldsmith active in Elbląg since 1508. The chalice is distinguished by its meticulous workmanship, its high technical quality, but also by its high-class composition of form, using various means of artistic expression. It occupies a position of distinction in the entire abundant output of Prussian goldsmiths of the time. After 1945 it was thought to have been lost, donated to the Primate of Poland, Cardinal Stefan Wyszyński, after 1967 and given by him in 1970 to the Treasury of Gniezno Cathedral.

Źródło:

Studia Elbląskie; 2022, 23; 9-35
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Królewiec i Prusy Królewskie w życiu i twórczości Jana Kochanowskiego

Autorzy:

Awianowicz, Bartosz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/636393.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Jan Kochanowski, Georg Sabinus, Königsberg, Ducal Prussia, Royal Prussia, Neo-Latin Poetry, Renaissance Polish Poetry

Opis:

Königsberg and Prussia in Life and Works of Jan KochanowskiResearchers interested in Jan Kochanowski have paid little attention to the impact of German Humanism – as represented in Königsberg – on both the writing and the life of the poet. The aim of this article is: first, to present literary sources testifying to the poet’s stay in the capital of the Duchy of Prussia and his contacts with Prince Albert von Hohenzollern and humanists from the Albertina University; and second, to discuss Kochanowski’s view of Prussia (both Royal Prussia and the Duchy of Prussia) in his poems, and the possible influences of Georg Sabinus upon the Polish poet’s works. So far the connections of the Polish poet with Königsberg University (Albertina) and the court of the Prussian prince (actually duke) Albert Hohenzollern have been researched in the majority by Stanisław Kot, to whom we owe the publication of Kochanowski’s letter to the prince and his reply, and Janusz Małłek, who has verified Kot’s intuitional remarks using sources from the Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz in Berlin, but only from an historian’s biographical perspective.   Kochanowski went to Königsberg for the first time in summer or autumn 1551 and stayed until the following spring. He returned for a second visit in spring 1555 and remained at least until mid-1556. The Polish poet’s second stay in the Prussian capital, especially, has been well documented thanks to Kochanowski’s autographed letter written to Prince Albert on April the 6th, 1556, and the prince’s reply dated April the 15th. Moreover, important information is recorded in the Prussian court’s expenditure accounts (Ausgabe-Bücher) from 1555 and 1556. These documents give explicit evidence of the Polish poet’s links with the ducal court. They also give implicit proof of his relations with humanists from the university (Georg Sabinus, the first rector of the Albertina) and the court. Of all Kochanowski’s works, the most important source for his feelings towards Prussia is his Proporzec albo Hołd pruski. He celebrates there the homage paid in 1569 to Sigismund Augustus by Albert Frederic (1553–1618), the son of Prince Albert, whom Kochanowski introduces as the very model of a good monarch: a virtuous, faithful and wise prince (v. 25–36). Whereas it is Royal Prussia itself that is praised by the poet in his Satyr albo dziki mąż (v. 85-90). Less known is the fact that Kochanowski’s poetry was influenced not only by Italian but also by German humanists: by the authors of handbooks of poetics and rhetoric such as Philipp Melanchthon or Joachim Camerarius, and especially by the poetry and theoretical treatises (e.g. Fabularum Ovidii interpretatio) of Georg Sabinus (1508–1560). The paper’s author concludes that the period (in total two years) which the young poet spent in the Duchy of Prussia was important for at least three reasons: the experiences gained at the court of Prince Albert definitely helped the poet in his further career as a courtier of Sigismund Augustus; ducal patronage helped Kochanowski in at least one trip to Italy; and the ducal library and acquaintance with Georg Sabinus obviously influenced the poetry (especially Latin poetry) of Jan of Czarnolas.

Źródło:

Terminus; 2014, 16, 1(30)
2084-3844

Pojawia się w:

Terminus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Sztuka jako narzędzie konfesjonalizacji ewangelickiej w Prusach Królewskich i Książęcych
Art as a tool for evangelical confessionalization in Royal and Ducal Prussia

Autorzy:

Birecki, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22879638.pdf

Data publikacji:

2023-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

Prusy Królewskie
Prusy Książęce
protestantyzm
konfesjonalizacja
sztuka protestancka
Royal Prussia
Ducal Prussia
Protestantism
confessionalization
Protestant art

Opis:

Artykuł mówi o miejscu sztuki w procesie konfesjonalizacji, który miał miejsce w obszarze luteranizmu i kalwinizmu w Prusach Królewskich i w Prusach Książęcych. W chwili wprowadzania reform przez Marcina Lutra druk stał się najważniejszym medium rozprzestrzeniania się idei reformatora. W ten sposób obraz został zepchnięty do drugoplanowej roli, a jego istnienie we wnętrzu kościelnym zostało potraktowane w kategoriach adiafory. Kalwinizm odrzucił tworzenie i zawieszanie w nim jakichkolwiek obrazów z postaciowym Bogiem, a luteranizm zaakceptował ich istnienie w formie narzędzia dydaktycznego (szczególnie odziedziczonych ołtarzy średniowiecznych) oraz elementu pomocnego w wizualizacji konfesyjnej odrębności ewangelików od katolików. W tekście zaprezentowane zostały przykłady użycia obrazów o tematyce religijnej czy portretów Lutra do wyznaczenia takiej odrębności.
The article discusses the place of art in the confessionalisation process that took place in the area of Lutheranism and Calvinism in Royal Prussia and Ducal Prussia. At the time of Martin Luther’s introduction of the reforms, print became the most important medium for the spread of the reformer’s ideas. Thus, the image was relegated to a secondary role and its existence in the church interior was treated in terms of adiaphora. Calvinism rejected the creation and hanging of any images with a figure God in them and Lutheranism accepted their existence as a didactic tool (especially as to inherited medieval altars) and an element to help visualise the confessional distinctiveness of Evangelicals in relation to Catholics. The text presents examples of the use of religious paintings or portraits of Luther to delineate such distinctiveness.

Źródło:

Studia Elbląskie; 2023, 24; 31-42
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Horti sicci Jacoba Breyne’a z 1659 i 1673 roku
Horti sicci of Jacob Breyne of 1659 and 1673

Autorzy:

Pękacka-Falkowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1075543.pdf

Data publikacji:

2018-06-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Royal Prussia
17th century
history of botany
historical herbaria
herbarium vivum
ethnobotany

Opis:

Jacob Breyne, who lived in Gdańsk in the 17th century, was one of the most important botanists in the Polish-Lithuanian Commonwealth. He was fascinated with the exotic flora and was also interested in the flora at home. Like many other botanists in Gdańsk in the 17th century, he planned to publish the work devoted to autochthonous plants of Royal Prussia and Kashubia, but his plans were interrupted by his death. In the collection of Naturalis Biodiversity Centre in Leiden there are preserved two of his horti sicci prepared correspondingly in 1659 and 1673, where specimens of indigenous plants from Gdańsk Pomerania were included. They are the oldest sources of this kind to be found in the territories of early modern Poland. The author of the article presents the botanic interests of Jacob Breyne in the Pomeranian local flora. The edition of the texts from the Leiden herbaria was enclosed.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2018, 83, 2; 47-83
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Mendykanci wobec reformacji w Prusach Królewskich i Zakonnych do 1526 roku

Autorzy:

Kubicki, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/602842.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

reformacja
Prusy Zakonne
Prusy Królewskie
zakony mendykanckie
zakony mnisze
Reformation
Teutonic Prussia
Royal Prussia
mendicant orders
monastic orders

Opis:

Celem artykułu jest próba prześledzenia reakcji wspólnot mendykanckich na wydarzenia związane z wystąpieniem Marcina Lutra. Problem ten zaprezentowano na przykładzie klasztorów w Prusach Krzyżackich i Zakonnych. Jako datę końcową opracowania przyjęto rok 1526. Obok perspektywy dziejów instytucjonalnych poszczególnych zgromadzeń zagadnienie to przedstawione zostało również z punktu widzenia szeregowych zakonników oraz ich indywidualnych decyzji i motywacji.
The goal of the article is an attempt to follow the reaction of mendicant communities to the events connected with Luther’s theses. This problem is presented based on the example of monasteries in Royal and Teutonic Prussia. As the final date of the study the author chose the year 1526. Besides the perspective of the institutional history of particular orders the problem is also presented from the point of view of ordinary monks and their individual decisions and motivations.

Źródło:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2019, 63
0029-8514

Pojawia się w:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Koszty pogrzebu wójtowej malborskiej Katarzyny Zawadzkiej (1682). Z dziejów prawa ziemskiego oraz kultury funeralnej w Polsce XVII w.
Funerary liabilities of Katarzyna Zawadzka (1682). An essay in the history of land law and funerary culture in 17th-century Poland

Autorzy:

Kitowski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/532918.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Tematy:

inventory of inheritance
funerary culture
Royal Prussia
legacy
inwentarz spadkowy
kultura funeralna
Prusy Królewskie
spadek

Opis:

One of the most important stages of inheritance proceedings was the inventory of the legacy. When completed, an inventory gave the successors a chance to assess if they were interested in the acquisition of inheritance and to settle testators debts and claims. When an estate was highly indebted relatives had the right to opt out from it. Th is was the case with the inventory of the legacy of Samuel and Katarzyna Zawadzki from 1682. Th eir document is unique as it also contains a detailed list of the amounts spent on the funeral – costs of the ceremony, the wake, and ad pias causae. It is not only an example of source material but also an insight into the spiritual culture of nobility living in Royal Prussia, the more so as such information is not common in other similar inventories from the Middle Ages and the early modern period.
Jednym z najważniejszych etapów postępowania spadkowego stanowiła inwentaryzacja spadku. Gotowy inwentarz pozwalał spadkobiercom na zapoznanie się ze składem masy spadkowej oraz regulację kwestii związanych z wierzytelnościami i długami denata. W przypadku rejestru pośmiertnego małżeństwa Samuela i Katarzyny Zawadzkich z 1682 r. jest to również źródło informujące o poczynionych względem pogrzebu wydatkach. Zawiera on dokładne wyliczenie sum przeznaczonych na organizacje ceremonii, stypę i realizacje pobożnych zapisów jakie, przynajmniej częściowo, znalazły się zapewne w testamencie wdowy. Podobne, szczegółowe informacje spotykane są w inwentarzach szlacheckich tylko sporadycznie. Czyni to rejestr Zawadzkich ciekawym i wartym uwagi nie tylko z punktu widzenia historii, ale z racji funkcji źródła także historii prawa.

Źródło:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2015, 18; 37-44
1733-0335

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Działalność misyjna jezuitów rezydencji malborskiej w świetle wykazu konwertytów z lat 1662–1679

Autorzy:

Panfil, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/686373.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

Jesuits
Malbork
Royal Prussia
missions
conversions to Catholicism
Jezuici
Prusy Królewskie
misje
konwersje na katolicyzm

Opis:

After the end of the Second Northern War t Malbork Jesuits were performing their Christian ministry in the area of the desolated Pomesanian diocese. The work was launched in extreme living conditions. They started they work immediately after ceasing military actions. The missionaries, preachers and operators were setting off for parishes which were abandoned during the war by secular clergy in Żuławy Malborskie (Werder), Prusy Górne (Oberland) and the borderlands with Lutheran Dutchy of Prussia. One of the major tasks of the Malbork Jesuits was recatholisation of diocese areas which was carried out by missionary work and religious convertions of the local dissidents (mainly Lutherans) to Catholicism. Thanks to the report entitled Series eorum Qui Societatis Jesu opera ab Anno Salutis 1662 ad 1678, Fidem Catholicam sunt amplexi in Polonia we can learn about their missionary work. The report was originally prepared for Sacred Congregation for the Propagation of the Faith in Rome. The source text is the subject of the analysis in this article.
Po zakończeniu II wojny północnej (1656– 1660) jezuici rezydencji malborskiej pełnili posługę duszpasterską na obszarze spustoszonej diecezji pomezańskiej. Pracę rozpoczęli niezwłocznie po zakończeniu działań wojennych w ekstremalnych warunkach bytowych. Misjonarze, kaznodzieje i operariusze wyruszali do opuszczonych przez duchowieństwo świeckie parafii na Żuławach Malborskich i w Prusach Górnych oraz na pograniczu z luterańskimi Prusami Książęcymi. Jednym z głównych zadań jezuitów malborskich była rekatolizacja obszaru diecezji, której dokonywali poprzez pracę misyjną i konwersje na katolicyzm miejscowych innowierców, głównie luteran. Owoce pracy misyjnej jezuitów rezydencji malborskiej w latach 1662–1679 poznajemy dzięki tekstowi źródłowemu zatytułowanemu Series eorum Qui Societatis Jesu opera ab Anno Salutis 1662 ad 1678, Fidem Catholicam sunt amplexi in Polonia, który powstał w ramach sprawozdań Fructus Spiritualis przygotowywanych dla utworzonej w 1622 roku Kongregacji Propagandy Wiary w Rzymie. Jest on przedmiotem analizy w niniejszym artykule.

Źródło:

Orientalia Christiana Cracoviensia; 2018, 10
2450-2936
2081-1330

Pojawia się w:

Orientalia Christiana Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Gdański inwentarz pośmiertny toruńskiego drukarza Johanna Christopha Jungmanna z 1778 roku
The Gdansk postmortem inventory of Torun’s printer Johann Christoph Jungmann of 1778

Autorzy:

Kizik, Edmund

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193715.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

the history of printing
Royal Prussia
Silesia
the 18th century
inheritance proceedings
funerals
Gdansk
Torun

Opis:

In the years 1750–1759, Johann Christoph Jungmann was a tenant of the printing house in Torun. He was probably born around 1700 and from 1729 he was a printer in Jaworze in Silesia, from which he moved to Torun in 1750. He published, for example, the Torun hymnal (1752) and the artistic print to commemorate the 300th anniversary of incorporating Torun and Royal Prussia into the Crown in 1754. The activity of J.Ch. Jungmann after 1759 is not known; he was even omitted from the Torun biographic dictionary. Based on documents found in the State Archive in Gdansk, it is known that J.Ch. Jungmann died in Gdansk on 27 October 1778 and was buried in the church of Saints Peter and Paul. After his death the inheritance proceedings took place; the inventory of his property was carried out, his debts were paid and the costs of his funeral were covered. The heir of his wealth was his son who lived in Tczew. This documentation has allowed us to learn about the life of J.Ch. Jungmann and remember his publishing legacy.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 169-178
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Klasztor paulinów w Topolnie w latach 1685-1818
Pauline Monastery in Topolno in years 1685-1818

Autorzy:

Szpak, Jacek A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28875239.pdf

Data publikacji:

2023-08-14

Wydawca:

Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Tematy:

gospodarka
finanse
Kościół katolicki
Prusy Królewskie
zakon paulinów
economy
finance
Catholic Church
Royal Prussia
Pauline Order

Opis:

Paulinów do Topolna sprowadzili w 1685 r. Adam Zygmunt Konarski i jego brat Andrzej Konarski. W latach 1772-1783 r. prusacy przejęli wieś Cieleszynek. W dobrach klasztoru, jak w całej Rzeczpospolitej obowiązywała pańszczyzna sprzężajna i piesza. W folwarkach klasztornych uprawiano: żyto, pszenicę, owies, jęczmień, groch i tatarkę. Plony były wydatkowane m.in. na zasiewy, spożycie w klasztorze i folwarku. Gospodarka hodowlana miała charakter uzupełniający, a jej głównym celem było dostarczenie siły pociągowej w postaci wołów i koni. W dobrach klasztornych działały młyny, browary i gorzelnie przerabiające produkty folwarczne. Wśród przychodów dominowały kompetencje wypłacanych za skonfiskowane przez państwo pruskie dobra ziemskie. Wśród wydatków dominowały: koszty prac budowlanych, remontowych i artystycznych. W 1810 r. król pruski skasował klasztor, jednak paulini pracowali w parafii do 1818 r.
The Pauline Order came to Topolno in 1685 by invitation of Adam Zygmunt Konarski and his brother Andrzej Konarski. In the years 1772–1783, Prussians took over the village of Cieleszynek. As in the whole of Poland, the monastery estates exercised corvée with animals and on foot. The following crops were grown on the monastery farms: rye, wheat, oats, barley, peas and green buckwheat. The crops were used for sowing, consumption in the monastery and at the farm. Livestock farming was complementary, its main purpose was to provide oxen and horses for work. There were mills, breweries and distilleries processing farm products. The revenues were dominated by competencies paid for lands confiscated by the Prussian state. Among the expenses, the following were dominant: costs of construction, renovation and artistic works. In 1810, the Prussian king dissolved the monastery, but the Pauline monks worked in the parish until 1818.

Źródło:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 321, 2; 280-302
0023-3196
2719-8979

Pojawia się w:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Rezydencje Wejherów, Sobieskich i Przebendowskich w Rzucewie koło Pucka w świetle inwentarzy z lat 1676, 1711 i 1782
Residences of the Wejher, Sobieski and Przebendowski Families in Rzucewo near Puck in the Light of Inventories from 1676, 1711 and 1782

Autorzy:

Dargacz, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1913217.pdf

Data publikacji:

2021-12-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Royal Prussia
noble families
John III Sobieski
residences of noblemen
residential architecture
estate inventories
early modern period

Opis:

In the early modern period, the village of Rzucewo near the town of Puck was part of one of the largest landed estates in Royal Prussia. At that time, the estate belonged to the most prominent families, not only in Prussia, but in the entire Polish-Lithuanian Commonwealth. These were the noble families of Wejher, Radziwiłł, Sobieski and Przebendowski. They established a large residence in Rzucewo that encompassed the owners’ housing, numerous farm buildings and gardens for both decorative and utility purposes. In the years 1840–1845 a neo-gothic style palace was built for the von Below family, which remains to this day. The appearance of the estate in the earlier period has remained unknown, and the only scholarly work that discusses the history of Rzucewo has been a text by Franz Schultz from 1903. Only the recently discovered inventories from 1676, 1711 and 1782 provide more information on specific parts of the residence and make the analysis of the transformation of the estate in the seventeenth and eighteenth centuries possible. The descriptions of three residences that were built by subsequent owners of Rzucewo, namely: the Wejher family (at the beginning of the seventeenth century), the Sobieski family (at the end of the seventeenth century) and the Przebendowski family (c. 1770), are of particular interest. They are a valuable asset to the research on residences of noblemen in Royal Prussia by contributing new findings. Especially noteworthy are the investments made by the Sobieski family in Rzucewo, as they contradict the assumption recurring in historiographic literature that John III Sobieski was not interested in his estates in Prussia.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2021, 86, 4; 71-97
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Kapłani diecezjalni Żuław Wielkich i Małych oraz Powiśla w latach 1525‒1945
Diocesan priests of Great and Small Lowlands and the Powiśle area in the years 1525‒1945

Autorzy:

Zawadzki, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/559535.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

duchowieństwo katolickie
Powiśle
Prusy Królewskie
Prusy Zachodnie
Żuławy Elbląskie
Żuławy Malborskie
Catholic clergy
Elbląg Lowlands
Malbork Lowlands
Royal Prussia
West Prussia

Opis:

W 1525 r. przestała istnieć diecezja pomezańska. Dalsze religijne dzieje terenu Żuław i Powiśla związane były z diecezją chełmińską, od 1821 r. z diecezją warmińską, a od 1925 r. także z diecezją gdańską. Artykuł prezentuje uwarunkowania polityczne, duszpasterskie, międzywyznaniowe, obyczajowe i ekonomiczne życia kleru katolickiego na omawianym terenie od XVI w. do zakończenia II wojny światowej.
In 1525 the Pomezanian diocese ceased to exist. Further religious history of the area of the Vistula Lowlands and Powiśle was associated with the diocese of Chelmno, since 1821 the diocese of Warmia and since 1925 also with the diocese of Gdansk. The article presents the political, pastoral, interreligious, moral and economic conditions of life of the Catholic clergy inhabiting the region from the sixteenth century to the end of World War II.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2010, 27; 152-164
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Pochodzenie, środowisko rodzinne i początki fałszerskiej działalności Krzysztofa Stanisława Janikowskiego
Background, relatives and the origin of the counterfeit activity of Krzysztof Stanisław Janikowski

Autorzy:

Kościelak, Sławomir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193913.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Royal Prussia
Ladislaus IV
the judicial system
forgers of documents
minor gentry – the social promotion and demotion

Opis:

The origin and the course of the criminal activity of Krzysztof Stanisław Janikowski, one of the most famous forgers of documents in the history of the Rzeczpospolita in the period prior to the partitions have not been fully examined yet. This article presents the background and family connections of the 17th century swindler, the circumstances which led him to crime, including a long-lasting economic conflict with the Town Council and the burghers of Gdansk, which eventually led his family to bankruptcy. A debt spiral, prevaricating in front of various judicial instances, forced marriages, robberies, beatings and assassinations constituted the resources frequently used by the relatives of the forger (including Stanislaw Janikowski, his father, and his eldest brother – Jan Stanislaw Janikowski). The latter even made a career as an official and politician – he became a town councillor of Tczew, a member of Parliament and a deputy to the Radom Tribunal. Living beyond his means led to his estate being taken over by a family of burghers from Gdansk – the Pusches. Fighting for the legacy of his father and other estates, Krzysztof Stanislaw Janikowski turned to forgery. He even falsified the documents from the royal chancery. It was the king and his officials who protected him against the severity of the law long before he revealed to the public his extensive forgery activity.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2016, 81, 1; 63-96
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Prusy Królewskie i Książęce. Dwa światy sztuki luterańskiej
Royal and Ducal Prussia. Two worlds of Lutheran art

Autorzy:

Birecki, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2144357.pdf

Data publikacji:

2021-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

reformacja
Prusy Książęce
Prusy Królewskie
sztuka luterańska
architektura
wyposażenie wnętrz kościelnych
reformation
Ducal Prussia
Royal Prussia
Lutheran art
architecture
church interior furnishings

Opis:

Artykuł prezentuje wspólne korzenie sztuki protestanckiej w obu częściach Prus, szkicując proces przejmowania substancji materialnej Kościoła rzymskiego przez parafie katolickie przekształcane w parafie ewangelickie a następnie budowy nowych budynków kościelnych. Proces ten odbywał się w Prusach Królewskich pod kontrolą mieszczaństwa a w Prusach Książęcych pod kontrolą szlachty. Dominujące w pierwszych z wymienionych tu części Prus mieszczaństwo decydowało także o wyposażeniu kościołów miejskich i leżących w domenach oraz dbało o status quo luteranizmu i kalwinizmu, szczególnie podczas zdecydowanych działań kontrreformacyjnych szlachty polskiej. Jednocześnie mieszczaństwo i duchowieństwo protestanckie miało intelektualny wpływ na ikonografię sztuki obrazowej we wnętrzach kościelnych i świeckich. W drugiej części Prus przejęcie władzy nad strukturami kościelnymi przez dwór zluteranizowanego władcy Albrechta Hohenzollerna oraz przez szlachtę wykluczyły konflikty o kościoły z hierarchią katolicką. Jednocześnie pozwoliły na bezpośrednią kontrolę nad parafiami i kościołami, czyniąc z wnętrz kościelnych niemal prywatne rodzinne panteony. Wpływ szlachty ograniczył wpływ mieszczaństwa i duchowieństwa na sztukę obrazową, której przekaz we wnętrzach kościołów wiejskich został niemal ograniczony do treści dydaktycznych. Mimo dominacji treści katechetycznych w obydwu częściach Prus pojawiły się także dekoracje malarskie, emblematyczne, związane z pobożnością pietystyczną.
The article presents the common roots of Protestant art in both parts of Prussia, sketching the process of taking over the material substance of the Roman Church by Catholic parishes transformed into Protestant parishes and then building new church buildings. This process took place in Royal Prussia under the control of the townspeople and in Ducal Prussia under the control of the nobility. The citizens, dominating in the part of Prussia mentioned the first of here, was also decisive in furnishing urban and domain churches, and it cared for the status quo of Lutheranism and Calvinism, especially during the decisive activities of the Counter--Reformation Polish nobility. At the same time, the townspeople and Protestant clergy had an intellectual influence on the iconography of the art in ecclesiastical and secular interiors. In the second part of Prussia, the seizure of power over church structures by the court of the Lutheranized prince Albrecht Hohenzollern and the nobility ruled out conflicts over churches with the Catholic hierarchy. At the same time, they allowed for direct control over parishes and churches, making the church interiors almost private family pantheons. The influence of the gentry limited the influence of the townspeople and the clergy on pictorial art, the message of which in the interiors of rural churches was almost limited to didactic content. In spite of the domination of catechetical content in both parts of Prussia, painting and emblematic decorations related to piety have also appeared.

Źródło:

Studia Elbląskie; 2021, 22; 33-44
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Mikołaj Kopernik – duchowny w czasach przełomu
Nicolaus Copernicus – a Clergyman in the Times of Breakthrough

Autorzy:

Radzimiński, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194113.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

the Church
the chapter of Ermland [Warmia]
the culture and art of the Renaissance
Royal Prussia
Toruń
Reformation

Opis:

The article presents Nicolaus Copernicus as a clergyman against the background of the momentous epoch in the history of Europe – the transition period from the Middle Ages to the Renaissance. It depicts the great astronomer, lawyer and economist against the background of the substantial cultural and religious event which took place in connection with the Reformation. In the text the author justifies why Copernicus, as a canon of Ermland, had a lower ordination, even when he took over the canonry of Ermland. The author also presents the context of Copernicus’ origin in Toruń and Royal Prussia.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2017, 82, 2; 51-69
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

The press in Royal Prussia in the 18th century: Problems of reception. State of research and new historiographic perspectives

Autorzy:

Chlewicka, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/421800.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polish press in the 18th century
Royal Prussia, press reception studies
recepcja prasy
historiografia prasy
Prusy Królewskie

Opis:

This article deals with the subject of the reception of periodic press in Royal Prussia in the most authoritative histories of the Polish press in the 18th century. Although the newspapers and periodicals of that region make up c. 25% of the total output of the press published in the Polish-Lithuanian Commonwealth, they have been ignored or at best marginalized, even in the most comprehensive and broadly-based studies.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2016, 19, 2
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Sztuka Albrechta Dürera i Cranachów na artystycznym dworze Albrechta Hohenzollerna w stołecznym Królewcu
Albrecht Dürer’s and Cranach’s art at the artistic court of Albrecht Hohenzollern in the capital Königsberg

Autorzy:

Birecki, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2154369.pdf

Data publikacji:

2022-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

Prusy Królewskie
Prusy Książęce
XVI wiek
sztuka nowożytna
Dürer
Cranach
Albrecht Hohenzollern
Królewiec
Royal Prussia
Ducal Prussia
XVI Century
early modern art
Königsberg

Opis:

Artykuł prezentuje wpływy sztuki Albrechta Dürera i warsztatu Cranachów na sztukę Prus Książęcych oraz szczególnie na ich udział w tworzeniu artystycznego oblicza dworu Albrechta Hohenzollerna. Początkowo autor omawia przykłady oddziaływania grafik Martina Schongauera oraz Albrechta Dürera na malarstwo w Prusach Królewskich w okresie przedreformacyjnym. Przywołano tu przykłady z Fromborka i Elbląga oraz jeden z Prus Książęcych, czyli z kościoła w Rychnowie. Następnie przedstawiono kolejne przykłady obecności dzieł sztuki obydwu artystów na dworze Albrechta Hohenzollerna, oddziaływania Wittenbergi i Norymbergi na tworzony przez księcia nowożytny dwór w Królewcu. Tu przedstawiono zarówno działania w zakresie kształcenia miejscowych artystów, jak i pracy wielu wykwalifikowanych rzemieślników na rzecz Albrechta. Wszystkie te działania, jak wykazano, pozwoliły stworzyć bogaty w dzieła sztuki nowożytny dwór renesansowego władcy.
This article presents the influence of Albrecht Dürer’s art and the Cranach’s workshop on the art of Ducal Prussia and particularly on their participation in the creation of objects of art on the court of Albrecht Hohenzollern. Initially, the author discusses the impact of Martin Schongauer’s and Albrecht Dürer’s graphic art on the paintings in the Royal Prussia during before Reformation. The two examples comes from Frombork and Elbląg (Royal Prussia) and one of one from the church in Rychnowo (Ducal Prussia). Next the paper shows other examples of the presence of works of art by both artists at the court of Albrecht Hohenzollern, the influence of Wittenberg and Nuremberg on the early modern royal court created by Prince Albrecht. The paper presents the artistic education of local artists and objects of art made by many skilled craftsmen for Albrecht. All these activities, as shown, have created a modern manor house/court of renaissance ruler.

Źródło:

Studia Elbląskie; 2022, 23; 55-68
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Brytyjskie grupy wyznaniowe w Gdańsku w XVII – XVIII (XIX) wieku
British religious groups in Gdańsk in the 17th-18th (19th) centuries

Autorzy:

Kościelak, Sławomir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2147337.pdf

Data publikacji:

2020-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

Prusy Królewskie
koegzystencja międzywyznaniowa
mniejszości religijne
mieszczaństwo
Gdańsk
Royal Prussia
British Isles
Scots
interfaith coexistence
religious minorities
middle class

Opis:

Niniejszy artykuł przedstawia religijne aspekty funkcjonowania w Gdańsku społeczności emigrantów z Wysp Brytyjskich, przede wszystkim Szkotów. O zaopatrzenie swoich potrzeb religijnych zabiegali oni już w średniowieczu, o czym świadczy istnienie kaplic i ołtarzy w niektórych z gdańskich kościołów. Po sukcesie reformacji osiedlali się w Gdańsku przede wszystkim szkoccy prezbiterianie. Do ich posługi sprowadzono duchownych z kraju macierzystego. Zarówno prezbiteriańscy duchowni jak i zamożna szkocka elita kupiecka tego wyznania zdominowała pozyskany w 1707 r. obiekt sakralny, tzw. Kościół Angielski. Tylko część zamieszkałych w Gdańsku prezbiterian identyfikowała się jednakże z tym obiektem – zgodnie z prawnymi ustaleniami, mającym charakter świątyni „etnicznej” – symultanicznej z anglikanami. Większość Szkotów – zawierając związki familijne – wtapiała się powoli w społeczność miasta nad Motławą, korzystając z innych obiektów kalwińskich. Obok prezbiterian oraz śladowo występujących tu anglikanów i katolików próbowali osiedlić się w Gdańsku również angielscy radykałowie, chiliaści i kwakrzy, ale nieprzychylne im ustawodawstwo miejskie oraz akcje prewencyjne skutecznie uniemożliwiły ten transfer.
The article presents religious aspects of the functioning of the emigrant community from the British Isles in Gdańsk, especially the Scots. They strove for their religious needs from the Middle Ages, as evidenced by the existence of chapels and altars in some of Gdansk’s churches. After the success of the Reformation, mainly Scottish Presbyterians settled in Gdańsk. Clergy from their home country were brought to their service. Both Presbyterian clergy and the wealthy Scottish merchant elite (also Presbyterian) dominated the religious object obtained in 1707, the so-called English Church. However, only some of the Presbyterians living in Gdańsk identified with this object, which in accordance with legal arrangements was having the character of an „ethnic” temple simultaneous with Anglicans. Most Scots slowly merged into the community of Gdańsk by creating family relationships was usingother Calvinist objects. In addition to Presbyterians and few Anglicans and Catholics also English radicals like Chiliasts and Quakers tried to settle in Gdańsk but unfavourable citylegislation and preventive actions effectively prevented this transfer.

Źródło:

Studia Elbląskie; 2020, 21; 27-46
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Konflikty o kościoły pomiędzy katolikami a protestantami w Prusach Królewskich i Książęcych w I połowie XVII wieku
The conflicts about churches between Catholics and Protestants in the Royal and Ducal Prussia in the first half of the 17th century

Autorzy:

Birecki, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2147338.pdf

Data publikacji:

2020-12

Wydawca:

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu

Tematy:

Prusy Królewskie
Prusy Książęce
XVII wiek
potop szwedzki
Tatarzy
protestantyzm
katolicyzm
kontrreformacja
Royal Prussia
Ducal Prussia
XVII Century
Swedisch deluge
Tatars
Protestantism
Catholicism
Counter-reformation

Opis:

Artykuł niniejszy opowiada o świątyniach katolickich i kościołach ewangelickich, o które toczyły spory w XVII wieku podczas wojen szwedzkich. Władcy Szwecji Gustaw II Adolf oraz Karol X Gustaw prowadząc walki z Rzeczpospolitą w czasie I i II wojny polsko- -szwedzkiej zwanych potocznie wojną o ujście Wisły i potopem doprowadzili do wzmocnienia konfliktu religijnego pomiędzy protestantami a katolikami. Jego skutkiem w Prusach Królewskich było, w zależności od wsparcia władzy, nie tylko wzajemne niszczenie czy odbieranie sobie budynków kościelnych ale również liczne rabunki i wywóz kościelnych dóbr kultury i wyposażenia liturgicznego do Skandynawii. W artykule autor omawia losy poszczególnych budynków, pracujących w nich pastorów oraz podaje przykłady strat. Ponieważ dopiero podczas potopu wojna polsko-szwedzka dotarła do Prus Książęcych w drugiej części artykułu omówione zostały działania wojsk polsko-litewsko-tatarskich, które chcąc zmusić do zerwania sojuszu Wielkiego Elektora Fryderyka Wilhelma I z Karolem X Gustawem zniszczyły dziesiątki kościołów ewangelickich, spaliły wiele miast i miasteczek przyczyniając się do śmierci tysięcy ludzi. Na koniec wspomniano o pomnikach grobowych, upamiętniających biorących w wojnach żołnierzy. Konsekwencją wydarzeń I połowy XVII wieku było ostateczne zachwianie równowagi konfesyjnej i narastający, coraz bardziej wrogi stosunek do polskiego protestantyzmu.
This article presents the history of Catholic and Lutheran churches during Swedish wars in the south part of Baltic sea the 17th Century. The Swedish rulers Gustav II Adolf and Carl X Gustav when they were fighting with Polish Republic during the first and second Swedish-Polish wars (commonly called the war at the mouth of the Vistula river and Swedish deluge) led to the strengthening of the religious conflict between Protestants and Catholics. The result in the Royal Prussia was, depending on the support of the authorities’ power, not only destruction or the mutual receipt of church buildings but also numerous robberies and exports of church cultural goods and liturgical equipment to Scandinavia. In this article the author discusses the fate of the individual buildings, their pastors and gives examples of church war losses. In the second part of the article the author presents the war expedition of the Polish-Lithuanian-Tatar troops to Ducal Prussia to break the alliance of Frederic William, Elector of Brandenburg with Charles X Gustav of Sveden. The soldiers destroyed dozens of Lutheran churches, burned down many cities and towns, and contributed to the death of thousands of people. Finally, the author mentioned grave monuments commemorating soldiers taking part in the both wars. The result of those events in the mid-17th century was the final imbalance of confessional balance and the growing, increasingly hostile attitude toward Polish Protestantim.

Źródło:

Studia Elbląskie; 2020, 21; 9-26
1507-9058

Pojawia się w:

Studia Elbląskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Dwa testamenty kasztelana chełmińskiego Andrzeja Teodora Grabowskiego
Two wills of the castellan of Chełmno, Andrzej Teodor Grabowski

Autorzy:

Achremczyk, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28765162.pdf

Data publikacji:

2023-05-31

Wydawca:

Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Tematy:

Prusy Królewskie
testament
Grabowski Andrzej Teodor
Warmia Adama Stanisława Grabowskiego
kariera polityczna
Royal Prussia
political career
Adam Stanisław Grabowski’s Warmia

Opis:

Andrzej Teodor Grabowski ojciec biskupa warmińskiego Adama Stanisława Grabowskiego sporządził dwa testamenty – pierwszy gdy w Prusach Królewskich szalała straszna zaraza w 1711 roku i drugi w 1722 roku, gdy miał 69 lat. W testamencie sprawiedliwie podzielił majętności ziemskie. Jego posiadłości leżały na pograniczu Wielkopolski i Prus Królewskich – województwa pomorskiego Zgromadzony majątek podziałami testamentowymi rozdrobnił się na kilka części ale zbieg okoliczności sprawił, ze jego syn Jan Michał znów wszedł w posiadanie całości ojcowskich majątków. Najstarszy syn zostając senatorem wpierw biskupem chełmińskim później krótko kujawskim i wreszcie warmińskim zrezygnował z swego działu na rzecz młodszego brata Jana Michała. Andrzej Teodor Grabowski dokonał szacunku pieniężnego poszczególnych wsi zatem można na podstawie testamentu zorientować się jak powstawały szlacheckie fortuny i jak one upadały.
Andrzej Teodor Grabowski, the father of Adam Stanisław Grabowski, Bishop of Warmia, made two wills – the first when a terrible plague was raging in Royal Prussia in 1711 and the second in 1722 when he was 69 years old. In his will, he equitably divided his landed possessions. His estates were located on the border of Greater Poland and Royal Prussia - Pomeranian Voivodeship. The accumulated estate was fragmented into several parts by testamentary divisions, but by coincidence, his son Jan Michał again came into possession of all his father’s estates. The eldest son, becoming a senator, first bishop of Chełmno, then briefly of Kujawy and finally of Warmia, resigned from his department in favor of his younger brother, Jan Michał. Andrzej Teodor Grabowski made a monetary estimation of individual villages, so it is possible to find out from the will how noble fortunes were created and how they fell.

Źródło:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 320, 1; 31-56
0023-3196
2719-8979

Pojawia się w:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Katolicka społeczność Gdańska w świetle ksiąg metrykalnych z drugiej połowy XVIII wieku. Nowe spojrzenie na przemiany demograficzne w wielowyznaniowym, protestanckim ośrodku
The Catholic Community of Gdańsk in the Light of Record Books from the Second Half of the 18th Century. A New Look at Demographic Changes in the Multi-faith Protestant Center

Autorzy:

Kościelak, Sławomir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1367953.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

Royal Prussia
Gdańsk
interfaith relations
statistic of religions
registry books
city cloisters
Prusy Królewskie
stosunki międzywyznaniowe
statystyka wyznań
księgi metrykalne
klasztory miejskie

Opis:

W artykule niniejszym postuluje się rewizję dotychczasowych ustaleń odnośnie do przemian demograficznych w nowożytnym Gdańsku, opracowanych przed blisko trzydziestu laty przez zmarłego przedwcześnie w 1989 r. gdańskiego badacza, Jana Baszanowskiego, a zawartych w wydanej pośmiertnie monografii jego autorstwa. Wyliczenia te, oparte wyłącznie na sporządzanych przez miejskie agendy tabelach ruchu naturalnego, powinny być porównane z wpisami w zachowanych stosunkowo dobrze dla okresu nowożytnego księgach metrykalnych z parafii gdańskich (tak ewangelickich, jak i katolickich). Analiza ksiąg metrykalnych dostarczy przy okazji wielu dodatkowych danych. Nie kwestionując zarysowanych w ustaleniach Baszanowskiego ogólnych trendów statystycznych, uznaje się za absolutnie konieczny powrót do badań nad demografią Gdańska i innych ośrodków Prus Królewskich.
This article postulates revising the previous arrangements for demographic change in modern Gdańsk, which were devised nearly 30 years ago by the Gdańsk researcher Jan Baszanowski, who died prematurely in 1989, and which appeared in a posthumously-published monograph. Baszanowski’s calculations, based only on tables of vital statistics drawn up by municipal agencies, should be compared with entries in the registers (relatively wellpreserved for the modern period) from Gdańsk parishes (both Protestant and Catholic). Analysis of the registers will also provide new data. Without questioning the general statistical trends outlined in Baszanowski’s findings, it is absolutely imperative to return to research on the demography of Gdańsk and other cities in Royal Prussia.

Źródło:

Przeszłość Demograficzna Polski; 2018, 40; 83-103
0079-7189
2719-4345

Pojawia się w:

Przeszłość Demograficzna Polski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Notarius civitatis w kancelarii miejskiej Nowego nad Wisłą w XVIII wieku
Notarius civitatis in the municipal chancellery of Nowe nad Wisłą in the 18th century

Autorzy:

Kitowski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/532894.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Tematy:

city chancellery
court scribe
Royal Prussia
Nowe nad Wisłą
minor cities
kancelaria miejska
pisarz sądowy
Prusy Królewskie
Nowe n. Wisłą
mniejsze miasta

Opis:

The town scribe/notary (notarius civitatis) played the leading role in the structure of the chancellery of the mediaeval and modern city, exercising general control and being responsible for its operation, with criminal liability included. The article focuses on the office of the scribe in the lesser cities of the Royal Prussia in modern age, using the case study of one of them: Nowe nad Wisłą. It discusses the basic principles concerning the conditions of employing an notary, required competencies, remuneration and its relationship to that of other municipal professions, and types of additional benefits that were used as a rule to complement the regular salary. This provides a picture of the general position of the writer in the structure of the chancellery and organs of local authorities of a minor city in Pomerania.
Pisarz/notariusz miejski (notarius civitatis) pełnił naczelną funkcję w strukturze kancelarii średniowiecznego i nowożytnego miasta, sprawując ogólną kontrolę oraz odpowiadając za jej działalność, z odpowiedzialnością karną włącznie. Przedmiotem artykułu jest urząd pisarza w mniejszych miastach Prus Królewskich w okresie nowożytnym, na przykładzie jednego z nich: Nowego nad Wisłą. Omówione zostały podstawowe zagadnienia dotyczące warunków zatrudnienia notariusza, wymaganych do zatrudnienia kompetencji, wynagrodzenia i jego relacji do płacy innych zawodów miejskich oraz rodzajów świadczeń dodatkowych, jakimi zwykle uzupełniano pensję stałą. Daje to obraz ogólnej pozycji pisarza w strukturze kancelarii i organach samorządu mniejszego miasta pomorskiego.

Źródło:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2014, 17; 61-73
1733-0335

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Pobieranie podatku pogłównego w Prusach Królewskich w latach 1717–1772
Collection of poll tax in Royal Prussia between 1717 and 1772

Autorzy:

Dygdała, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519708.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Prusy Królewskie 1717–1772
pobieranie podatku pogłównego
Sejm Niemy z 1717 r.
Silent Sejm of 1717
Royal Prussia 1717–1772
collection of poll tax

Opis:

Artykuł omawia reformy podatkowe tzw. sejmu niemego z 1717 r., objęcie Prus Królewskich nowym podatkiem – pogłównym, sposoby wybierania tego podatku z osad wiejskich i z miast oraz możliwości użycia przymusu przez poszczególne jednostki wojskowe pobierające pogłówne przeznaczone na ich utrzymanie.
This article discusses the tax reforms of the so-called Silent Sejm of 1717; the imposition in Royal Prussia of the new poll tax; the methods of collecting this tax from rural settlements and towns; and the possibility of coercion by individual military units collecting the poll tax intended for their upkeep.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 453-473
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Wokół sprzedaży gdańskiego muzeum doktorów Gottwaldów: Johann Philipp Breyne i jego korespondenci
About the Sale of the Museum of the Gottwalds: Johann Philipp Breyne and His Correspondents

Autorzy:

Pękacka-Falkowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194313.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Christoph(orus) Gottwald (1636 –1700)
Johann Christoph Gottwald (1670 – 1713)
Musaeum Gottwaldianum
the history of medicine – Royal Prussia, the 17th century, the 18th century
the history of natural collections – Royal Prussia, the 18th century
the history Natural Science – the Polish-Lithuanian Commonwealth, the 17th century, the 18th century

Opis:

The article discusses the correspondence between Johann Philipp Breyne and scholars from the German-speaking territories of Europe and England interested in purchasing the exhibits from the Museum of the Gottwalds in Gdansk after the death of its second owner Johann Christoph Gottwald (1670–1713). The Museum of the Gottwalds was set up in the second half of the 17th century by Christoph Gottwald (1636–1700), a medical doctor and a doctor of philosophy; after his death, it was inherited by his son, who was also a medical doctor. It constituted one of the biggest collections of natural exhibits in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the early modern period and one of the most outstanding collections in Gdansk. In 1716, part of the collection was moved to Petersburg, where it gave rise to a collection of minerals which was part of the royal cabinet of curiosities. At present it is kept in the Fersman Mineralogical Museum.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2017, 82, 3; 33-50
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

The editors of 'Nadwiślanin' in conflict with Prussian law
Twórcy „Nadwiślanina” w konflikcie z prawem pruskim

Autorzy:

Gzella, Grażyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2058470.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polish press under Prussian rule in the 19th century
press law trials
Royal Prussia — Chełmno (Kulm)
„Nadwiślanin”
zabór pruski
Chełmno
prawo prasowe
procesy prasowe
1850–1866

Opis:

Throughout its publishing history (1850–1866) the editors of the Nadwiślanin, a weekly published at Chełmno (Kulm) in Royal Prussia, were the target of harassment by the Prussian police, prosecutors and courts. Print runs of the magazine were often seized, the editors taken to court and sentenced to fines and terms of imprisonment.
W latach 1850–1866 nakładca i redaktorzy odpowiedzialni „Nadwiślanina” wielokrotnie stykali się z działaniami policji pruskiej, prokuratury i sędziów. „Aresztem” obejmowano poszczególne numery pisma, wytaczano procesy prasowe twórcom periodyku, niejednokrotnie skazywano ich na kary finansowe i pobyt w więzieniu.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 2; 53-71
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Księgozbiory Czapskich herbu Leliwa w XVIII wieku
The Book Colections of the Czapski Family of the Leliwa Coat of Arms in the 18th Century

Autorzy:

Tomaszewski, Mikołaj

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/471909.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

Czapscy of the Leliwa coat of arms
nobility
Royal Prussia
book collections in the 18th century
Czapscy herbu Leliwa
szlachta
Prusy Królewskie
księgozbiory w XVIII w.

Opis:

The Czapski family in the 18th century belonged to the Royal Prussian elite. Unfortunately, until today, they did not receive wider studies, which they undoubtedly deserve. Their activity was visible in the political, economic and cultural patronage. Several representatives of this rich Prussian family were developing book collections. An example is the brothers Tomasz and Paweł Tadeusz, who in their Gdańsk properties have collected many books on various subjects, written in different languages. Their younger sister Magdalena also became the owner of a large book collection thanks to a marriage with Hieronym Radziwiłł. Other members of the Czapski family also kept such collections in their palaces. The reason for their collection were both scientific and prestigious motives. Nevertheless, it is worth to discuss briefly the part of their activity, which strengthened their position in the hierarchy of the nobility in terms of the so-called external prestige.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, 11; 395-407
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Od tez Marcina Lutra do kazań Jacoba Heggego. Kościół w Gdańsku w przededniu pierwszych wystąpień reformacyjnych

Autorzy:

Kościelak, Sławomir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/602886.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Royal Prussia
early modern towns
crisis of the Church
reasons for Reformation
diocesan clergy
ecclesiastical judiciary
Prusy Królewskie
miasta wczesnonowożytne
kryzys Kościoła
przyczyny reformacji
duchowieństwo diecezjalne
sądownictwo duchowne

Opis:

The subject of analysis is situation of the Church in Gdańsk in 1517–1522, on the eve of first manifestations of Reformation in this town, urban centre important for Royal Prussia and Poland. Basing on the literature on the subject, but mostly with the use of original self-existent documents preserved until our times: writings, letters and records on activities of the Bishop of Włocławek, the local ordinary, the author reconstructs in the article the course of events preceding actions of the first reformer of Gdańsk, Jacob Hegge. The essential goal of research is an answer to the question whether Reformation ferment initiated by Martin Luther had any influence on the situation of the Church in Gdańsk. The case of this town is compared with the situation in several others, in Poland and the Reich, such as Cracow, Lübeck, Hamburg.
Przedmiotem niniejszej analizy jest sytuacja Kościoła w Gdańsku w latach 1517–1522, w przededniu pierwszych wystąpień reformacyjnych w tym ważnym dla Prus Królewskich i Polski ośrodku miejskim. W artykule na podstawie literatury przedmiotu, a przede wszystkim zachowanych dokumentów, pism, listów oraz akt działalności biskupa włocławskiego, ordynariusza miejsca, zrekonstruowano przebieg wydarzeń poprzedzających działalność pierwszego reformatora Gdańska, Jacoba Heggego. Istotnym celem badań jest odpowiedź na pytanie, czy zapoczątkowane wystąpieniem Marcina Lutra reformacyjne wrzenie miało jakikolwiek wpływ na sytuację Kościoła w Gdańsku. Przypadek Gdańska zestawiono z sytuacją w kilku miastach Polski i Rzeszy, m.in. w Krakowie, Lubece, Hamburgu.

Źródło:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2019, 63
0029-8514

Pojawia się w:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Cross-border transfer of ideas and information: The Thornische Nachrichten von Gelehrten Sachen (1762–1766) and the Polish Enlightenment
Transfer idei i informacji na granicy kultur. Czasopismo „Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen” (1762–1766) w kontekście polskiego oświecenia

Autorzy:

Chlewicka, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2060646.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

history of the press in the 18th century
learned journals
Enlightenment
Polish-German cultural relations
Royal Prussia
Toruń
czasopismo naukowe
historia prasy XVIII wieku
prasa Prus Królewskich
oświecenie
Nauki Humanistyczne i Społeczne

Opis:

The Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen, published in Toruń in 1762–1766, was a learned review journal, the first periodical of this kind in Poland. As one of its editors' priorities was to keep track of current Polish writing, the magazine regularly published reviews of the most notable books of Polish Enlightenment (among its reviewers were Stanisław Konarski, Wacław Rzewuski, Franciszek Bohomolec, Józef Minasowicz).
„Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen” wydawane w Toruniu w latach 1762–1766 stanowią pierwsze na terenie Rzeczypospolitej czasopismo stricte ‘recenzyjne’. Jednym z głównych postulatów programowych pisma był przekaz aktualnych informacji o piśmiennictwie polskim. Realizując ten postulat redakcja zrecenzowała szereg kluczowych wydawnictw polskiego oświecenia (m.in. teksty autorstwa S. Konarskiego, W. Rzewuskiego, F. Bohomolca, J.E. Minasowicza).

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 2; 39-52
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Organy w kościołach archidiakonatu pomorskiego w XVI-XVIII wieku
Organs in the Churches of the Pomeranian Archideaconry between the 16th and the 18th Century

Autorzy:

Nowicki, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1807001.pdf

Data publikacji:

2019-10-23

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Prusy Królewskie; diecezja włocławska; archidiakonat pomorski; organy; kościoły parafialne; kościoły filialne; wiek XVI-XVIII; czasy nowożytne
Royal Prussia; Diocese of Włocławek; Pomeranian Archdeaconry; organs; parish churches; filial churches; 16th-18th century; modern times

Opis:

Muzyka kościelna w Kościele katolickim już od wieków ubogacona jest grą na organach. Jednak rozpowszechnienie się tych instrumentów było rozciągnięte w czasie. Pierwsze organy w Polsce pojawiły się w XIII wieku, lecz w małych miasteczkach i wsiach organy występowały częściej począwszy od XVI wieku. Potwierdza to przykład archidiakonatu pomorskiego. W drugiej połowie XVI wieku organy były w 12 świątyniach, sto lat później już w 54, zaś w latach osiemdziesiątych XVIII wieku we wszystkich kościołach parafialnych większości kościołów filialnych. Instrumenty organowe rozpowszechniały się szybciej w kościołach miejskich. W końcu XVI wieku były odnotowane w połowie miast archidiakonatu, a tylko w ok. 5% świątyń wiejskich. Sto lat później były w ponad 80% kościołach miejskich i już ok. 36% świątyń na wsi. Po kolejnych stu latach ponad 92% kościołów miejskich i niemal 86% wiejskich miało już ten typ instrumentu. Recepcja organów była w pewnym stopniu uzależniona od patronatu świątyni. Najszybciej rosła w świątyniach patronatu kościelnego, wolniej królewskiego, a na końcu szlacheckiego. Innym aspektem badań nad organami jest ustalenie ich wielkości. Wizytacje przekazują zwykle subiektywne odczucia wizytatora lub informację o liczbie głosów organowych, która w pośredni sposób może świadczyć o wielkości instrumentu. Najczęściej organy należały do grupy instrumentów małych, kilkugłosowych. Taki typ dominował (80-90%) w XVIII wieku. Spotyka się też instrumenty duże, o większej liczbie głosów (w Świeciu – 21, w Byszewie – 17). Jeśli chodzi o stan zachowania organów, to większość z nich była uznawana za dobre, choć odsetek ten wahał się w różnych wizytacjach od 89% w latach 1686-1687 do ok. 55% w wizytacjach z lat sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku.
Church music in the Catholic Church has been enriched by organ play for centuries. However, the spread of this instrument has been stretched over time. The first organ in Poland appeared in the 13th century, but in small towns and villages organs started to appear more often from the 16th century. This is confirmed by the example of the Pomeranian Archdeaconry. In the second half of the 16th century 12 temples had organs, but one hundred years later already 54, and in the 1880s all parish churches of most filial churches were equipped with an organ. Organs spread faster in urban churches. At the end of the 16th century, they were recorded in half of the towns of the archdeaconry, and only in about 5% of the village temples. A hundred years later, organs were in over 80% of town churches and already in about 36% of village temples. After another hundred years, over 92% of urban churches and almost 86% of rural churches had this type of instrument. The reception of the organ was to a certain extent dependent on the patronage of the temple. It was growing fastest in temples with church patronage and slower in temples with royal, and gentry patronage. Another aspect of research into organs is to determine their size. Visits usually give only the subjective feelings of the inspector or information about the number of organ voices, which may indirectly indicate the size of the instrument. Most often, the organs belonged to a group of small, several-voiced instruments. This type dominated (80-90%) in the 18th century. There are also large instruments with a larger number of voices (in Świecie – 21, in Byszewo – 17). Regarding the state of preservation of organs, most of them were considered in good condition, alt-hough the percentage fluctuated in various visits from 89% in the years 1686-1687 to approx. 55% in the visits in the 1860s and 1880s.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2; 59-84
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Hylzenowie w Gdańsku. Szkic do dziejów elit dawnego województwa inflanckiego
The Hylzen family in Gdansk: the outline of the history of the elites of the old Livonian province (voivodeship)

Autorzy:

Jeziorski, Paweł A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193709.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Polish Livonia
the Duchy of Livonia
Pomerania
Royal Prussia
political elites of the Polish-Lithuanian Commonwealth of Nations
the property of noblemen in the city
noblemen’s property
royal domains
the 18th century
the abbey of Oliwa
the starosty of Parchowo
Polish-Lithuanian magnates

Opis:

The Hylzens, connected with the Duchy of Livonia, became members of the political elite of the Polish-Lithuanian state in the mid-18th century. Owning extensive lands in so-called Polish Livonia and in the north of the Grand Duchy of Lithuania, in the times of Johan August Hylzen (from 1754 the governor of Minsk) they acquired estates in Pomerania near Gdansk and in Gdansk. In the years 1730–1738 Johan August held the emphyteusis of “Polanka Quellbrun” belonging to the abbey of Oliwa; in 1752 he leased another estate which was part of the abbey – “Konnertshammer” (“Konradshammer”). From 1757 (1756?) he also leased a property located in Nowe Ogrody of Gdansk, which was recorded in the Gdansk land register under the name of his wife Konstancja née Plater (died in 1795) as a hereditary property (in 1767 after Johan August’s death) after he had received the Prussian ius indigenatus in 1766 shortly before his death. After the rocky period of the Bar Confederation, the palace situated here served as a shelter for Konstancja and her sons – Józef Jerzy and Justynian Gracjan. At the turn of 1756 and 1757 Johan August with his wife acquired the starosty of Parchowow, which they lost in 1772. All the estates situated in Gdansk and Pomerania were passed to Tadeusz Mostowski by the last of the Polish-Livonian Hylzens – Idzi (about 1769–1800) and his wife Marie née Brzostowska on the strength of the agreements concluded in 1797. Johan August was interested in maintaining contacts with Pomerania and deposited large sums of money of Gdansk banks. Unfortunately, it has not been established yet what his plans concerning this economically developed region were.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 151-168
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce