Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Racjonalizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 70
Tytuł:
Obraz filozofii w twórczości Siemiona Franka
Autorzy:
Aliaiev, Gennadii
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2099369.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
obraz filozofii
racjonalizm
mistyka spekulatywna
„filo zofia pierwsza”
docta ignorantia
intuicja filozoficzna
S. Frank
Opis:
Przez „obraz filozofii” rozumiem całokształt charakterystyk i metod filozofowania, które są rozpatrzone w kontekście korelacji określonego światopoglądu filozoficznego z nauką, religią i sztuką. Obraz filozofii Siemiona Franka to z jednej strony rozwój idei „filozofii pierwszej” Arystotelesa, a z drugiej strony – zasady docta ignorantia Mikołaja z Kuzy. Wynikiem tego jest racjonalne pojmowanie filozofii jako racjonalnie niepojętego. Filozofia nie jest przeciwstawiana nauce, lecz odróżniana od niej jako wiedza przekraczająca sferę pojęciową. Filozofia pozostaje blisko religii co do swego przedmiotu, jednak odróżnia się od niej jako wiedza teoretyczna, inna od praktyki życiowej. Filozofia posiada także elementy postrzegania artystycznego właściwe dla sztuki. Wreszcie, u podstaw określonego obrazu filozofii znajduje się pierwotna filozoficzna (religijno-filozoficzna) intuicja; u Franka – intuicja cogito ergo est esse absolutum.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 3; 9-20
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Resentymentalny racjonalizm w ocenie polskich czasopism naukowych: chaos, upolitycznienie i utowarowienie
Resentment rationalism in the evaluation of Polish scientific journals: chaos, politicization and commodification
Autorzy:
Baranowski, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1368716.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish science
pointosis
journals' evaluation
commodification
resentment rationalism
nauka polska
punktoza
ewaluacja czasopism
utowarowienie
resentymentalny racjonalizm
Opis:
Artykuł ma na celu charakterystykę oceny polskich czasopism naukowych z zakresu humanistyki i nauk społecznych w szerszym kontekście krajowych reform nauki i szkolnictwa wyższego. W tym celu wprowadzono pojęcie resentymentalnego racjonalizmu, nawiązujące do pracy Maxa Schelera, by uwypuklić dezorganizację kolejnych prób przebudowy systemu nauki zakorzenionych w złych i atawistycznych namiętnościach. W konsekwencji przyjętej optyki badawczej wyłania się obraz chaotycznych, upolitycznionych i utowarowionych reform, które nie tylko nie korygują pozycji nauki polskiej, ale dodatkowo antagonizują środowisko badaczy, uniemożliwiając zajmowanie się jej ważnymi problemami strukturalnymi.
The article aims to characterize the evaluation of Polish scientific journals in the fields of the humanities and social sciences, in the broader context of national science and higher education reforms. For this purpose, the notion of resentment rationalism, referring to Max Scheler’s work, was introduced to highlight the disorganization of successive attempts to rebuild the system of science rooted in evil and atavistic passions. As a consequence of the adopted research optics, what emerges is a picture of chaotic, politicized and commodified reforms, which fail to correct the position of Polish science and antagonize the community of researchers, by making it impossible to deal with important structural problems in this field.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2021, 83, 2; 83-99
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bogusław Wolniewicz as a political philosopher
Bogusław Wolniewicz jako filozof polityki
Autorzy:
Bartyzel, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097613.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
transcendental rationalism
Christianity
Western civilization
civil democracy
national community
xenophobia
leftist leanings
totalism
racjonalizm transcendentalny
chrześcijaństwo
cywilizacja Zachodu
liberalizm
demokracja obywatelska
wspólnota narodowa
ksenofobia
lewactwo
totalizm
Opis:
Tematem artykułu jest refleksja polityczna filozofa Bogusława Wolniewicza. Tytułem wprowadzenia przedstawiono jego ogólne stanowisko filozoficzne, nazywane przez niego racjonalizmem tychicznym albo transcendentalnym, zakładające, iż rozum ludzki wykracza poza porządek natury. Pozwala to Wolniewiczowi umiejscowić się w kręgu wyznawców chrześcijaństwa, aczkolwiek w sposób swoisty, wynikający z przyjmowania niektórych tylko prawd wiary podawanych przez Kościół. Jako „niewierzący katolik”, jest on obrońcą cywilizacji chrześcijańskiej, którą utożsamia z cywilizacją Zachodu. Podejmuje krytykę liberalizmu, libertynizmu oraz ideologii „lewackich”, jednocześnie deklarując się jako demokrata, którego ideałem jest demokracja obywatelska, resp. republikańska, ufundowana na cnocie patriotyzmu i doceniająca znaczenie państwa dla narodu. Za najważniejszy krąg lojalności uważa wspólnotę narodową oraz podejmuje oryginalną obronę ksenofobii, acz bez nienawiści, jako uzasadnionej ochrony własnego terytorium przed inwazją intruzów.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 3; 267-307
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Społeczeństwo terapeutyczne a globalizacja – socjologiczny i epidemiologiczny kontekst przewlekłych chorób niezakaźnych (NCD)
Therapeutic society and globalization – sociological and the epidemiological context of non-communication diseases
Autorzy:
Bielecki, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/412846.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
społeczeństwo terapeutyczne
czynniki ryzyka przewlekłych chorób niezakaźnych
choroby serca i naczyń
poziom świadomości profilaktycznej racjonalizm prewencyjny profilaktyczna ignorancja
badania kwestionariuszowe
therapeutic society
risk factors of non-communicable diseases (NCD)
cardiovascular diseases (CVD)
level of preventive awareness
preventive rationalism
prophylactic ignorance
questionnaire survey
Opis:
Artykuł prezentuje wybraną część wyników największego, reprezentatywnego badania epidemiologicznego w Polsce – Wieloośrodkowego Ogólnopolskiego Badania Stanu Zdrowia Ludności (WOBASZ), którego główny cel określa się jako ocenę stopnia zagrożenia ludności polskiej chorobami serca i naczyń, ergo – poziomu czynników ryzyka i stopnia ich kontroli. Generalnie – co piąty uczestniczący w pomiarze respondent z województw łódzkiego i lubelskiego (N = 2212) nie wykazał żadnej wiedzy nt. innych aniżeli farmakologiczne sposobów zapobiegania CHUK, a także nie wiedział nic na temat chorób i powikłań, które może spowodować nieleczone nadciśnienie tętnicze. W jednym i drugim przypadku, w sposób istotny statystycznie, niewiedza ta częściej charakteryzowała uczestniczących w badaniu mężczyzn aniżeli kobiety, częściej osoby z niskim poziomem wykształcenia, reprezentantów najmłodszej i najstarszej kategorii wieku, a także – respondentów deklarujących najniższe dochody netto per capita. To zaś może świadczyć m.in. o istnieniu groźnego status quo, utrzymującego się w czasie „trendu społecznej niewiedzy” w zakresie profilaktyki chorób serca i naczyń. Trendu, co warte podkreślenia, dotyczącego aż 1/5 polskiego społeczeństwa. Choć 80% badanych posługuje się jakąś świadomością typu profilaktycznego (przynajmniej na poziomie werbalnych deklaracji), to jednak teza o co najmniej dobrej sytuacji w tym zakresie jest – w naszej ocenie – co najmniej ryzykowna.
The article presents selected results of the biggest representative epidemiological survey conducted in Poland – WOBASZ. The main aim of this survey is to evaluate a number of Poles threatened by CVD, the level of risk factors and a degree of its’ control. In general, every fifth respondent from the voivodships of Lodz and Lublin (N = 2212) who participated in the health measure, did not prove any knowledge concerning ways of preventing CVD, anything about diseases which can be the result of untreated high blood-pressure. In both examples this lack of knowledge was more common among men rather than women, what is significant when statistics are taken into consideration. Yet, it was more frequent among less-educated, representatives of the youngest and the oldest age category, and respondents, who have declared the lowest income netto per capita. It means that the dangerous status quo exists; persistent, long-lasting so called ‘trend of social ignorance’ in the range of CVD prophylaxis. This tendency, what is worth emphasizing, relating to 1/5 Polish society. And though on the other hand 80% respondents do have some preventive awareness (at least on the level of verbal declarations), the thesis about good situation in this matter is – in our opinion – the least risky.
Źródło:
Przegląd Socjologiczny; 2012, 61, 2; 57-80
0033-2356
Pojawia się w:
Przegląd Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spory wokół epistemicznego statusu intuicji filozoficznej
Autorzy:
Cekiera, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2099439.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
intuicja
uzasadnienie epistemiczne
naturalizm
racjonalizm
filozofia eksperymentalna
Opis:
Jedną z najgoręcej dyskutowanych obecnie kwestii metafilozoficznych w obrębie filozofii analitycznej jest epistemiczny status intuicji filozoficznej. Popularnie przyjmuje się, że w argumentacji filozofowie często odwołują się do intuicji. Czy intuicja jest jednak dobrym źródłem uzasadnienia przekonań? Zdaniem racjonalistów (m.in. G. Bealer, L. BonJour, K. Ludwig) intuicja ma charakter a priori, a odwołania do niej stanowią wyraz kompetencji pojęciowej. Inaczej sądzą naturaliści (m.in. A. Goldman, H. Kornblith, M. Devitt), zdaniem których intuicja nie ma apriorycznego charakteru, lecz wypływa z naturalnych zdolności kognitywnych człowieka. Jak uważają jednak niektórzy filozofowie (np. R. Cummins), problem wartości epistemicznej intuicji pojawia się w momencie konfliktu intuicji, nie dysponujemy bowiem dobrym sposobem „kalibracji” intuicji. Zdaniem zaś filozofów eksperymentalnych, permanentny wpływ nieistotnych czynników na intuicje filozoficzne stawia ich wiarygodność pod znakiem zapytania.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 3; 137-148
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozum w filozofii średniowiecznej
Autorzy:
Chmiel, Bogumił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643950.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Rationalismus
Verstand
Mittelalter
medieval philosophy
rationalism
reason
theology
racjonalizm
rozum
średniowiecze
Opis:
Der Artikel bespricht grundlegende Aspekte der mittelalterlichen Auffassung des theoretischen Verstandes. Der Hauptakzent wurde auf die Beziehung zwischen dem Verstand als der autonomen Erkenntniskraft und der Autorität der Kirche, des Glaubens und der Theologie gelegt. Die Autonomie des Verstandes in der mittelalterlichen Philosophie beruhte nicht auf ihrer absoluten Unabhängigkeit von den erwähnten Autoritäten, sondern verwirklichte sich im Bereich des unter ihrem Einfluss geformten religiösen Denkens. Die Glaubensdogmen wurden im Mittelalter nicht als „äußere“, aufgezwungene Beschränkungen der Rationalität der Forschung betrachtet, die von allein die Überschreitung und die Anfechtung religiöser Wahrheiten anstreben sollte, sondern als ein Rahmen, der den Umfang und die Ziele der möglichen Forschung bestimmte. In Konfliktsituationen unterlagen die Philosophen keinesfalls passiv den Autoritäten, sondern sie griffen zu gewissen Maßnahmen, die es ihnen erlaubten, kontroverse Thesen zu unterrichten, ohne in Konflikt mit kirchlichen Institutionen zu geraten. Die Abweichungen in der Beurteilung der Rationalität von Historikern ergeben sich vor allem daraus, dass die Rationalitätsvorstellungen der Aufklärungszeit auf frühere Jahrhunderte übertragen werden.
The purpouse of this paper is to examine main factors determining the medieval understanding of reason and explain differences among contemporary historians in their evaluation of medieval rationalism. According to this interpretation proper characteristic of scholastic thought should take into account teleological orientation of medieval culture. Religious faith and revelation were considered by most of philosophers not as external authority but rather as a internal ,,frame” which settled either aim and boundaries for rational investigations. This ,,frame” appoined by revelation pointed out scope not only for philosophical investigations but organised whole medieval culture providing its unity. Medieval reason was independent within this theological limitations in a similar manner as contemporary analitic philosophy is independent from science and scientific rationalism. Contemporary criticism toward medieval rationalism is caused by transposition of Enlighment's criterions of rationality on medieval thought.
W artykule omawiam zasadnicze aspekty średniowiecznego pojmowania natury rozumu teoretycznego. Główny nacisk położony został na relację między rozumem jako autonomiczną władzą poznawczą a autorytetami Kościoła, wiary i teologii. Autonomia rozumu w filozofii średniowiecznej nie polegała na jej absolutnej niezależności od wspomnianych autorytetów, ale realizowała się w obrębie myślenia religijnego ukształtowanego pod ich wpływem. Dogmaty wiary nie są w wiekach średnich postrzegane jako ,,zewnętrzne” i narzucone ograniczenia dla racjonalności dociekań, które same z siebie miałyby dążyć do przekroczenia i podważenia prawd religijnych, ale jako ramy wyznaczające zakres i cele możliwych dociekań. W sytuacjach konfliktów filozofowie nie poddawali się biernie autorytetom, lecz uciekali się do szeregu zabiegów pozwalających im nauczać kontrowersyjnych tez filozoficznych bez popadania w konflikt z instytucjami kościelnymi. Rozbieżność w ocenie racjonalności pojawiające się wśród historyków wynikają przede wszystkim z przenoszenia kanonów racjonalności właściwych dla myśli Oświecenia na wieki wcześniejsze.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2013, 7
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozum i racjonalność w filozofii politycznej Ayn Rand
Autorzy:
Drelich, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2098246.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
libertarianizm
liberalizm radykalny
racjonalizm
rozum
leseferyzm
filozofia polityki
Opis:
Ayn Rand (1905–1982) była przedstawicielką amerykańskiego liberalizmu radykalnego czy też libertarianizmu. W swoich dziełach filozoficznych, politologicznych, ale także w powieściach, esejach i felietonach publicystycznych wyłożyła podstawy swojej filozofii politycznej. Tę filozofię polityczną określiła mianem „obiektywizmu”. System obiektywistyczny Rand opiera się na szeregu fundamentów aksjologicznych. Jednym z nich jest rozum, któremu odpowiada cnota racjonalności. Celem niniejszego tekstu jest ukazanie, w jaki sposób Rand interpretowała rozum oraz racjonalność, a także w jaki sposób oba te elementy determinowały podstawy jej filozofii politycznej.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 1; 149-161
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aleksandr Koval’kov: between orthodoxy and masonry
Александр Ковальков: между православием и масонством
Autorzy:
Drozdek, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969727.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Koval’kov
Lopukhin
masonry
salvation
rationality
Orthodoxy
Kowalkow
Łopuchin
masoneria
zbawienie
racjonalizm
Prawosławie
Ковальков
Лопухин
масонство
спасение
рациональность
Православие
Opis:
Александр Ковальков был государственным чиновником в XIX в. в России, который очень интересовался богословскими вопросами, и выразил свои взгляды в четырех опубликованных им книгах. Его убеждения обобщены в утверждении, что истинное христианство заключается во внутреннем обращении, чистой любви, истинной вере и покаянии. Он описал трудный и продолжительный путь к духовному возрождению. Хотя он сильно подчеркивал внутреннюю жизнь веры, он также нашел место в духовной жизни для церкви, ее традиции и ее обрядов. Человеческий разум, по его мнению, отрицательно влияет на человека, поскольку он только привел к падению. Пытаясь найти богословские основы для своей духовности, Ковальков обратился к масонству, пытаясь сделать христианство в масонском образе.
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2019, XVI, 3; 71-82
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leibniz – filozof oświeceniowy czy pozaoświeceniowy?
Autorzy:
Drozdowicz, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2103353.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
filozofia leibnizjańska
zróżnicowanie Oświecenia
oświeceniowy
racjonalizm
Opis:
W rozważaniach wskazuję zarówno na głębokie kontrowersje związane z określaniem miejsca filozofii Leibniza w oświeceniowej tradycji, jak też podejmuję próbę pokazania przynajmniej niektórych z ich źródeł. Do najistotniejszych z nich zaliczam przykładanie do tej filozofii miar adekwatnych wprawdzie dla Oświecenia we Francji, ale już nie w krajach niemieckich. W tych ostatnich były ono również zróżnicowane – widoczne jest to zwłaszcza wówczas, gdy się porówna Oświecenie niemieckie w jego wczesnych fazach z Oświeceniem w fazach późnych. Interesującą i skłaniającą do głębszych refleksji jest również próba kreślenia wielkości Leibniza i wartości jego filozofii miarą, jaką były różne odmiany oświeceniowego racjonalizmu. Przywołuję tutaj tylko jedną taką próbę, ale w literaturze poświęconej tej epoce można ich znaleźć znacznie więcej.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 4; 317-328
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wątpliwych podstawach i metodologii humanistów postmodernistycznych
On the Doubtful Foundations and Methodology of Postmodern Humanists
Autorzy:
Duk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20312127.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
postmodernizm
racjonalizm
irracjonalizm
filozofia współczesna
postmodernism
irrationalism
rationalism
contemporary philosophy
Opis:
Postmodernistyczni humaniści często odwołują się do badań nauk szczegółowych w celu potwierdzenia swoich tez. Powstaje jednak zasadnicze pytanie: czy potrzebują oni szczegółowych nauk, aby potwierdzić swoje badania, czy też jest odwrotnie: uważają, że wszystkie badania nauk szczegółowych wypływają z tez humanistycznych lub kulturowych? Myśliciele postmodernistyczni zakładają tę drugą opcję. Wydaje się również, że owi humaniści nie są w stanie całkowicie pozbyć się racjonalnych terminów i metod, ponieważ one lepiej opisują rzeczywistość. Problem odwoływania się do nauk ścisłych i braku własnych klarownych metod podejmowany jest w prezentowanym tekście na przykładzie prac wybranych myślicieli postracjonalnych.
Postmodern humanists often refer to the study of particular sciences to confirm their theses. However, the general question arises: do they need these particular sciences to validate their research, or do they think that all natural research results from humanistic or cultural issues? Postmodern philosophers accept the latter option. It also seems that the postmodern humanists are not able to completely get rid of rational deadlines and methods, because it better describes reality. The problem of referring to the exact sciences and the lack of one's own clear methods is taken up in the presented text by the example of the works of selected non-rational thinkers.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2020, 52; 7-28
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jedność wiary i rozumu w nauce o aniołach św. Tomasza z Akwinu. Angelologia Akwinaty w perspektywie encykliki Fides et ratio Jana Pawła II
The Unity of Faith and Reason in the Teaching on Angels of St. Thomas Aquinas. Aquinas’Angelology from the Perspective of the Encyclical Fides et Ratio by John Paul II
Autorzy:
Dutkiewicz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558903.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
wiara
rozum
aniołowie
fideizm
racjonalizm
angelologia
faith
reason
angels
fideism
rationalism
angelology
Opis:
Świętemu Tomaszowi z Akwinu tradycja przypisała miano Doktora Anielskiego ze względu na fakt opracowania przezeń w sposób systematyczny szeregu kwestii z zakresu angelologii. Jan Paweł II odwołując się w Fides et ratio do tego tytułu, przedstawia św. Tomasza jako „mistrza sztuki myślenia i wzór uprawiania teologii”, zwracając zarazem uwagę na wyjątkowość oraz aktualność ujęcia relacji wiary i rozumu, które wypracował Akwinata. Aktualność tego ujęcia wiąże się z faktem, że – jak zauważa Papież – błędne podejścia w tej dziedzinie w postaci fideizmu oraz skrajnego racjonalizmu, które zdominowały kulturę nowożytnej Europy, doprowadziły do jej głębokiego kryzysu. O jego wyjątkowości zaś, decydują – wskazane przez Jana Pawła II – umiejętne godzenie nadprzyrodzonego i rozumnego charakteru aktu wiary oraz umiejętne łączenie jedności wiary i rozumu z niezbędną autonomią dziedzin poznania opartego na wierze oraz refleksji czysto racjonalnej. Choć w samej encyklice nie znajdujemy bezpośrednich nawiązań do problematyki angelologicznej, to jednak właśnie wykład prawd wiary w tej dziedzinie przeprowadzony przez Doktora Anielskiego stanowi wdzięczne źródło przykładów owocnej współpracy dwóch metaforycznych skrzydeł, o których czytamy w Fides et ratio – wiary i rozumu – umożliwiającej wzniesienie się na wyżyny dostępnego człowiekowi poznania.
St. Thomas Aquinas is referred to by Tradition as the Angelic Doctor due to his systematic studies on a number of questions concerning angelology. John Paul II, alluding to this title in Fides et Ratio, presents St. Thomas as a “master of the art of thinking and the model of practicing theology”, directing our attention to the exceptional and always relevant nature of Aquinas’ approach to the relation between faith and reason. As the Pope observes, the relevance of this approach is linked to the fact that erroneous perspectives in this field, in the form of fideism and the extreme rationalism which dominated the culture of modern Europe, have led to an acute crisis. According to John Paul II, the exceptionality of Aquinas’ approach lies in his skilful reconciliation of the supernatural and the rational character of the act of faith, and in his combining faith and reason into a unity, while respecting the indispensible autonomy of cognitive fields based on faith and purely rational reflection. Although there are no direct references to angelology in the encyclical, the presentation by the Angelic Doctor of the truths of faith, in this respect, constitutes a rewarding source of examples of fruitful cooperation between these two metaphorical wings of faith and reason, which in Fides et Ratio enable man to ascend to the heights of knowledge.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2017, 41; 219-231
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siemion Frank a Towarzystwo Religijno-Filozoficznew Petersburgu
Autorzy:
Ermichyov, Aleksandr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2099389.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Towarzystwo Religijno-Filozoficzne w Petersburgu
„nowa świadomość
religijna”
racjonalizm neokantowski
wiara
wiedza
światopogląd
S. Frank
D. Mereżkowski
D. Fiłosofow
A. Meyer
przedmiot
wiedzy
Opis:
Tematem artykułu jest sprzeciw Siemiona Franka, przyjmującego kognitywno- -obiektywistyczną, racjonalistyczną formę rozumienia, wobec ideologii rewolucjonizmu „nowej religijnej świadomości” (W. Rozanow, D. Mereżkowski). Źródło tej opozycji tkwi w odmiennym rozumieniu kategorii „absolutnego” oraz jego regulatywnej roli względem rzeczywistości. Refleksja Franka w ramach działalności Towarzystwa Religijno-Filozoficznego w Petersburgu miała na celu rozwikłanie powyższego problemu i przyczyniła się do wyłonienia idei zawartych później w jego pracy Przedmiot wiedzy (1915).
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 3; 21-34
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Funkcje i dysfunkcje myślenia irracjonalnego
Autorzy:
Gajewski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/647353.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
rationalism
irrationalism
rationality
irrationality
reason
reasoning
thinking
racjonalizm
irracjonalizm
racjonalność
irracjonalność
rozum
rozumowanie
myślenie
Opis:
The terms “rationality” and “rationalism” are often considered to be synonyms which is a mistake. “Rationality” means certain property of thinking while “rationalism” – philosophical current. It is the same case with the terms “irrationality” (characteristic psycho-biological and social phenomenon) and “irrationalism” (certain theoretical and mental position). Many researchers claim that rationality and reasoning are definitive properties of thinking which is also a mistake. Thinking is a set of activities that are supposed to solve problems (motivational tensions) generated by so-called motivational system. Reasoning constitutes only one of subsets of thinking. We call thinking rational when it manages to solve a problem in an optimal way. Rational thinking relies (among others) on finding patterns in a world that surrounds us. This tendency, however, often leads to finding false patterns and formulating false beliefs based on them. A huge number of false beliefs and thinking errors which we fall victims to every day seems to suggest that being rational is not our “default setting”.
Terminy „racjonalność” i „racjonalizm” często bywają uważane za synonimy, co jest błędem. „Racjonalność” oznacza pewną własność myślenia, zaś „racjonalizm” – kierunek filozoficzny. To samo dotyczy terminów „irracjonalność” (swoiste zjawisko psycho-biologiczne i społeczne) oraz „irracjonalizm” (określone stanowisko teoretyczne i mentalne). Wielu badaczy uważa racjonalność i rozumowanie za cechy definicyjne myślenia, co również jest błędem. Myślenie to zespół czynności, których funkcją jest rozwiązywanie problemów (napięć motywacyjnych) wytwarzanych przez tzw. układ motywacyjny. Rozumowanie stanowi tylko jeden z podtypów myślenia. Określamy myślenie mianem racjonalnego, gdy udaje mu się rozwiązać dany problem w sposób optymalny. Myślenie racjonalne polega m.in. na znajdowaniu prawidłowości w otaczającym nas świecie. Ta tendencja wielokrotnie prowadzi jednak do doszukiwania się prawidłowości tam, gdzie ich nie ma i formułowania na tej podstawie fałszywych przekonań. Ogromna ilość fałszywych przekonań oraz błędów myślenia, którym ulegamy każdego dnia, zdaje się sugerować, że bycie racjonalnym nie stanowi naszego „ustawienia domyślnego”.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia; 2017, 42, 2
2300-7540
0137-2025
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The natural need for religion and a minimum of Christianity
O naturalnej potrzebie religii i minimum chrześcijaństwa
Autorzy:
Głąb, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097281.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Bogusław Wolniewicz
religion
Christianity
death
euthanasia
tychistic rationalism
religia
chrześcijaństwo
śmierć
eutanazja
racjonalizm tychiczny
Opis:
W niniejszym tekście autorka próbuje rozwikłać paradoks ukryty w stwierdzeniu Bogusława Wolniewicza, który określał się jako „rzymski katolik niewierzący”. Najpierw zostaje ukazane, (1) w jaki sposób Wolniewicz rozumiał źródła religii, następnie (2) jak określał „minimum” chrześcijaństwa. Autorka zastanawia się, (3) czy można pogodzić jego tak wyraziste poglądy na temat eutanazji z nauką Kościoła oraz (4) etyką ewangeliczną. Na koniec (5) autorka szuka zbieżności między racjonalizmem tychicznym Wolniewicza a chrześcijaństwem.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 3; 393-408
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
John Locke: Rozprawa o cudach oraz Resurrectio et quae sequuntur
John Locke: A Discourse of Miracles. Resurrectio et quae sequuntur
Autorzy:
Grzeliński, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/25795995.pdf
Data publikacji:
2021-06-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
John Locke
racjonalizm religijny
cuda
zmartwychwstanie
ciało
religious rationalism
miracles
the resurrection
the body
Opis:
Rozprawa o cudach oraz Resurrectio et quae sequuntur to dokonane przez Adam Grzelińskiego pierwsze polskie przekłady dwóch drobnych rozpraw Johna Locke’a poświęconych zagadnieniom religijnym. Przedstawiając swe rozumienie cudów oraz zmartwychwstania, Locke stara się pogodzić treść Pisma świętego z wymogami rozumu, w tym z zasadami własnej filozofii. Ograniczenie wiedzy do tego, co pewne otwierało pole dla spekulacji religijnych, jednak i w ich przypadku rozum pełnił rolę gwaranta ich niesprzeczności. Zagadnienia cudów oraz zmartwychwstania pozwalają na pełniejsza interpretację omawianych w Rozważaniach dotyczących rozumu ludzkiego zagadnień takich jak stosunek poznania empirycznego i spekulatywnej filozofii, tożsamość osobowa, cielesność.
A Discourse on Miracles and Resurrectio et quae sequuntur are the first Polish translations of John Locke’s two minor treatises on religious matters. In presenting his understanding of miracles and the resurrection, Locke tries to reconcile the content of Scripture with the principles of reason, including those of his philosophy. The limitation of knowledge to what was certain opened a field for religious speculations, but also in these reason played the role of a guarantor of their non-contradiction. The issues of miracles and the resurrection allow for a better interpretation of the problems that Locke discusses in his Essay Concerning Human Understanding, such as the relation of empirical cognition to speculative philosophy, personal identity, and corporeality.
Źródło:
Folia Philosophica; 2021, 45; 1-18
1231-0913
2353-9445
Pojawia się w:
Folia Philosophica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 70

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies