Temat: Polish linguistics - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: List jako źródło do rekonstrukcji historii polskiego językoznawstwa
Letter as a source for reconstructing the history of Polish linguistics
Autorzy:: Sękowska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2109289.pdf
Data publikacji:: 2020-12-08
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: letter
history of linguistics
Polish linguistics
Opis:: Correspondence between linguists, apart from their scientific work, is a source of knowledge about the origins and evolution of Polish linguistics in contemporary version on the turn of the 20th century. This article analyses letters of five scholars: Jan Baudouin de Courtenay, Jan Łoś, Kazimierz Nitsch, Jan Michał Rozwadowski and Henryk Ułaszyn. The letters originated during the period 1898–1931; the correspondence between Nitsch and Ułaszyn continued until 1955. Emphasis was put on selected topics: conducted original work, establishment of Rocznik Slawistyczny – a critical journal in the field of Slavic Studies, shaping the scientific profile of the following journals: Poradnik Językowy and Język Polski. Letters, as factual material, demonstrate not only academic relations between Polish and foreign linguists, but also daily life, attitudes and plans of the scholars. Their analysis may be a valuable supplement to data derived from biograms, memoirs and theoretical elaborations.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 245-254
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Złudne odpowiedniki białorusko-polskie
Autorzy:: Kaleta, Radosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678749.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Belarusian-Polish false equivalents
Belarusian-Polish linguistics
Opis:: False equivalents in Belarusian-Polish linguisticsThe paper reviews false equivalents (in a broad sense of the term) in two Slavic languages: Polish and Belarusian. There are not many materials concerning Belarusian-Polish false equivalents, let alone a dictionary. Various types of Belarusian-Polish false equivalents are described and compared on the basis of examples taken from dictionaries and books. The analysis shows that false equivalents in Belarusian-Polish linguistics are a topic worth exploring that is yet to be described in a good monograph.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2013, 48
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Działalność naukowa Stanisława Rosponda na Śląsku w latach 1945–1950
Autorzy:: Sochacka, Stanisława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2185121.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny
Tematy:: Silesia
biographical studies
onomastics
Polish linguistics
Opis:: The article presents a general characteristic of Stanisław Rospond’s academic and organizational activity in Silesia in the first years after World War II. This Polish and Slavic linguist, born near Cracow, a graduate of the Jagiellonian University, fascinated by the history of Silesia, moved to Wrocław in 1945. In that city, together with a group of professors from Lviv (Polish: Lwów), he set about rebuilding Polish academic research, organizing Polish linguistics with a focus on Silesian studies.
Źródło:: Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka; 2019, 74, 4; 51-80
0037-7511
2658-2082
Pojawia się w:: Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Rozwój językoznawstwa polonistycznego w minionym stuleciu. Badania polszczyzny krajowej wspólnoty komunikacyjnej
Autorzy:: Dubisz, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2151997.pdf
Data publikacji:: 2022-05
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: history of linguistics
Polish linguistics
research methodology
Polish language
communication community in Poland
Opis:: The history of Polish linguistics of the last century should be analysed in three periods corresponding to the development stages of the Polish language: interwar period (1918–1939), second half of the 20th c. (1945–1990), contemporariness (since 1990), excluding the period of the Second World War and occupation (1939–1945), when there were no scientifi c publications in this field. Polish linguistics has developed progressively, gradually achieving the status of an autonomous sub-discipline within Polish philology and developing the methods and instruments for a comprehensive analysis of the status of Polish, as regards both synchrony and diachrony.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2022, 794, 5; 22-44
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Instrumentarium współczesnej lingwistyki wobec przemian polszczyzny ostatniego stulecia
The instruments of contemporary linguistics towards changes in Polish of past century
Autorzy:: Rejter, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1804862.pdf
Data publikacji:: 2019-10-24
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: historia języka polskiego; językoznawstwo; metody lingwistyczne; metodologia
history of Polish; linguistics; linguistics methods; methodology
Opis:: W pracy rozważane są wybrane metody badań językoznawczych, które można wykorzystać w analizie przemian polszczyzny minionego stulecia, będącego znaczącym okresem historii języka i kultury polskiej. Można zaobserwować zalety zarówno instrumentów tradycyjnych, jak i nowoczesnych. Autor wziął po uwagę strukturalizm, językoznawstwo kognitywne i antropologiczne, lingwistykę tekstu, teorię dyskursu i lingwistykę medialną, aby zaprezentować ich zastosowanie do opisu zmian językowych w polszczyźnie w ostatnim stuleciu.
The work considers the chosen methods of linguistics research which can be used in analysis of changes in Polish of past century, which is a significant period of history of Polish language and culture. One can observe the advantages of both: traditional and modern instruments. The author took into consideration structuralism, cognitive and anthropological linguistics, text linguistics, discourse theory and media linguistics to present their abilities to describe the language changes in Polish during the last century.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 6; 163-176
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Animizacyjna kreacja księżyca w poezji Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
Animistic creation of the moon in poetry of Konstanty Ildefons Gałczyński
Autorzy:: Walczak, Bernadetta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1595752.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: polish linguistics
historical polish language
stylistics
językoznawstwo polskie
polszczyzna historyczna
stylistyka
Opis:: The moon is one of the basic motives in the output of K.I. Gałczyński and a designation animated by him the most frequently – in the poet’s lyrics appeared 97 animisations of the moon. Using them the moon is created as a human being: it has a human appearance, it behaviours like a man, it has a human psyche and human interests, it plays various social roles. The type of animisation used the most frequently is the anthropomorphisation and the considerably rarer are anthropopaties, animisations and animalisations. The density degree of the moon animisations in the poems is low (41,9), same as the degree of their frequency (45,3). The majority of samples of the stylistic fi gure plays the poetic function or imparts dynamism to the lyric picture, the other are used for the expressive and humoristic purposes.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2011, 10; 307-320
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: „Póki język, póty byt”. Nauka języka polskiego dla uczącej się młodzi Henryka Sucheckiego
“Póki język, póty byt”. Nauka języka polskiego dla uczącej się młodzi (“As long as there is language, there is existence”. Polish for young learners) by Henryk Suchecki
Autorzy:: Żurek-Huszcz, Aleksandra
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2152145.pdf
Data publikacji:: 2022-06
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: grammatical terminology
19th century
Polish linguistics
school grammar books
Opis:: The author of the grammar book, Henryk Suchecki (1811–1872), was a teacher of Polish and a professor at Charles University in Prague and Jagiellonian University. The textbook entitled Nauka języka polskiego dla uczącej się młodzi (Polish for young learners), published in 1849, was dedicated to primary school pupils. The chapters of the book, according to the author, correspond to divisions of grammar: O pisowni (On spelling) (= orthography), Rzecz o głoskach (On sounds) (= phonetics), Rzecz o zgłoskach (On syllables) (= phonetics, word-formation), Rzecz o słowach (On words) (= inflection and word-formation), and Rzecz o zdaniach (On sentences) (= syntax). Suchecki is one of few authors of grammar books to invoke the views of German authors. The evaluation of the work by researchers of those and later times is ambivalent.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2022, 795, 6; 67-76
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: ANDRZEJ BAŃKOWSKI O SŁOWNIKU LINDEGO
ANDRZEJ BAŃKOWSKI ON THE LINDE DICTIONARY
Autorzy:: LEWASZKIEWICZ, TADEUSZ
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/777090.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Andrzej Bańkowski
Linde’s Dictionary
Polish lexicography
etymology
history of Polish linguistics
Opis:: Bańkowski’s review of the first edition of Linde’s Dictionary (1807–1814) and the emendations and supplements introduced by the editors of the second edition of the work (1854–1860) was less than glowing (e.g. “clearly unfinished, prematurely printed”). These opinions need to be firmly rejected. Bańkowski’s nearly 330 statements inserted in the entries of his etymological dictionary contain mostly or at least partially valid observations concerning Linde’s Dictionary. Linde’s lexicographic work did, in fact, represent an important reading source for Mickiewicz. However, Bańkowski’s opinion that it had a decisive influence on the poet’s linguistic development cannot be corroborated.
Źródło:: Slavia Occidentalis; 2019, 76/1; 83-92
0081-0002
Pojawia się w:: Slavia Occidentalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Jan Baudouin de Courtenay and Henryk Ułaszyn in light of their correspondence
Autorzy:: Skarżyński, Mirosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/634412.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: history of Polish linguistics, scientists’ correspondence, Jan Baudouin de Courtenay, Henryk Ułaszyn
Opis:: Jan Baudouin de Courtenay and Henryk Ułaszyn in light of their correspondence
Źródło:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2010, 127
2083-4624
Pojawia się w:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Przegląd polskich badań nad strukturą tematyczno-rematyczną wypowiedzi (1977–1997)
A review of Polish research on the thematic-rhematic structure of speech (1977–1997)
Autorzy:: Żurowski, Sebastian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29431836.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:: thematic-rhematic structure
Polish linguistics
history of linguistics
struktura tematyczno-rematyczna
językoznawstwo polskie
historia językoznawstwa
Opis:: Artykuł jest syntetycznym przeglądem polskiego piśmiennictwa językoznawczego z lat 1977–1997 pod kątem publikacji poświęconych strukturze tematyczno-rematycznej wypowiedzi. Umowne granice opisywanego okresu wyznaczają daty publikacji dwóch ważnych monografii (Bogusławski 1977, Wajszczuk 1997). W kolejnych paragrafach zebrane są m.in. informacje o pionierskich publikacjach z lat 70. XX w., najważniejszych kierunkach badań nad STR prowadzonych przez polskich językoznawców we wskazanym okresie (1977–1997), a także o pracach zorientowanych bardziej dydaktycznie.
The article is a synthetic review of Polish linguistic literature 1977–1997 from the point of view of publications devoted to the thematic-rhematic structure of utterances. The conventional boundaries of the described period are marked by the publication dates of two important monographs (Bogusławski 1977, Wajszczuk 1997). The following paragraphs gather information about, among other things, pioneering publications from the 1970s, the most important directions of STR research carried out by Polish linguists in the period indicated (1977–1997), as well as more didactically oriented works.
Źródło:: Linguistica Copernicana; 2023, 19; 247-263
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:: Linguistica Copernicana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Badania historycznojęzykowe w siedemdziesięcioletniej historii Katedry Języka Polskiego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Research historical language in seventy years of History Chair of Polish Language Pedagogical University of Cracow
Autorzy:: Mączyński, Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/944395.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: językoznawstwo polskie
historia
nauka
Uniwersytet Pedagogiczny
Polish linguistics
history
academics
Pedagogical University
Opis:: The article illustrates the history of the Department of Polish Language at the Pedagogical University of Cracow. The author presents the scholars who, while working in the Department, greatly contributed to the development of Polish linguistics. Additionally, he summarizes their main research works.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2016, 11; 18-25
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Dokładna nauka języka i stylu polskiego w dwoch częściach. Cz. 1 Tomasza Szumskiego
Dokładna nauka języka i stylu polskiego w dwoch częściach. Cz. 1 (Accurate teaching of the Polish language and style in two parts. Part 1) by Tomasz Szumski
Autorzy:: Jaworska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2156624.pdf
Data publikacji:: 2022-09
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: school grammar books
Polish linguistics
19th century
Tomasz Szumski
Onufry Kopczyński
Opis:: Tomasz Szumski (1778–1840) was a polyglot, teacher, bookseller, author of school textbooks, associated with Greater Poland. His grammar book, released in 1809, is the first Polish-language grammar book of the Polish language published in the 19th century where the grammatical description of Polish is made independent of the description of Latin. It is at the same time the first known 19th-century grammar of Polish where the author dared to polemicise with Onufry Kopczyński’s ideas contained in the Polish–Latin Grammatyka dla szkół narodowych (Grammar for national schools).
Źródło:: Poradnik Językowy; 2022, 796, 7; 90-103
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Myśl de Saussure’a w polskim przekazie lingwistycznym, Promotorzy i oponenci
Saussure’s Thought in Polish Linguistic Tradition. Supporters and Opponents
Autorzy:: Danielewiczowa, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/568148.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:: general linguistics
history of Polish linguistics
structuralism
Ferdinand de Saussure’s theory reception of Saussure’s thought
Opis:: This article deals with the reception of Saussure's thought in Poland. Its primary goal is to do justice to the researchers who have contributed to the promotion of Saussure’s ideas in Polish linguistics in the sixties and seventies (of the last century), as well as to draw attention to misunderstandings that have arisen around the Course in General Linguistics among Polish linguists. The paper consists of two main parts. The first part presents the supporters of the theory, namely Jerzy Kuryłowicz, Leon Zawadowski, Adam Heinz and Andrzej Bogusławski, and the second part its most ardent opponents, that is to say Witold Doroszewski and Witold Mańczak. The author’s attempt is to refute their main objections.
Źródło:: Linguistica Copernicana; 2013, 2(10); 29-50
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:: Linguistica Copernicana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Przymiotniki radosny i wesoły i ich rosyjskie ekwiwalenty przekładowe
Autorzy:: Rudyk, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2057438.pdf
Data publikacji:: 2021-09-30
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: adjective
joy
cheerfulness
emotions
Polish and Russian linguistics
Opis:: Przedmiotem artykułu jest analiza rosyjskich odpowiedników przekładowych wyrazów radosny i wesoły, będących leksykalnymi wykładnikami radości i wesołości. Cel pracy to wyodrębnienie poszczególnych znaczeń emotywnych wyrażanych przez teleksemy. Znaczenia zostaną zilustrowane przykładami zaczerpniętymi z tekstów współczesnej polskiej prozy i jej tłumaczenia na język rosyjski. Kolejnym zadaniem jest przegląd zastosowanych odpowiedników tych wyrazów i porównanie ich z ekwiwalentami zamieszczonymi w słowniku przekładowym. Mimo iż radość i wesołość to odmienne doznania pozytywne, okazuje się, że poddane analizie przymiotniki mogą być w wielu kontekstach używane wymiennie. Rosyjskie leksemy радостный i веселый występują w słowniku przekładowym jako ekwiwalenty każdego z analizowanych wyrazów. Badanie pokazuje, że przymiotniki radosny i wesoły mogą wyrażać różne sensy emotywne. Oprócz odpowiedników zawartych w słowniku przekładowym wykorzystywane są też inne jednostki leksykalne, często inne części mowy. Badanie pokazało, że określone znaczenia emotywne mogą być wyrażane za pomocą różnych środków.
Źródło:: Acta Polono-Ruthenica; 2021, 3, XXVI; 147-160
1427-549X
Pojawia się w:: Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Rosyjskie odpowiedniki przekładowe polskiego predykatywu trzeba
The Russian textual equivalents o f the Polish modal predicative „trzeba
Autorzy:: Rudyk, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/481977.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: modal predicatives
textual equivalents
meaning of necessity
translation
Russian- -Polish comparative linguistics
Opis:: The article shows the Russian equivalents of the lexeme trzeba extracted from the contemporary Polish prose and its translation into Russian. The modal predicatives нужно and надо and the forms приходится and следует are the most frequent equivalents.
Źródło:: Acta Polono-Ruthenica; 2016, 1, XXI; 77-87
1427-549X
Pojawia się w:: Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Logopedia w Uniwersytecie Warszawskim
Autorzy:: Porayski-Pomsta, Józef
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2152084.pdf
Data publikacji:: 2021-06
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: Polish linguistics
experimental phonetics
logopaedics
cerebral mechanisms of speech and language
embryology of speech
speech pathology
speech therapy
speech therapist training
Opis:: The paper entitled Logopaedics at the University of Warsaw is composed of two sections. Section one discusses profi les of the following linguists: Jan Baudouin de Courtenay, Tytus Benni, Witold Doroszewski, Halina Koneczna, and Irena Styczek, whose academic research and organisational activity contributed most to the formation of the research on speech acquisition, development, and disorders at the University of Warsaw. Section two presents the history of establishing institutions training speech therapists at the University of Warsaw: Podyplomowe Studium Ortofonii Szkolnej (Postgraduate Studies of School Orthophony), Podyplomowe (later: Pomagisterskie) Studium Logopedyczne (Postgraduate Studies of Logopaedics), and various organisational forms and frameworks of training speech therapists as part of full-time programmes.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2021, 785, 6; 7-21
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Zarys mechanizmów językowych w niemieckich kawałach
Outline of LinguisticMechanisms in German Jokes
Autorzy:: Biadala, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1955548.pdf
Data publikacji:: 2021-12-29
Wydawca:: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:: żart
humor
językoznawstwo kontrastywne polsko-niemieckie
joke
humour
Polish-German contrastive linguistics
Opis:: Obiektem bliższej obserwacji w niniejszym artykule jest językowa analiza niemieckich kawałów (dowcipów) jako krótkich form humorystycznych, w szczególności analiza zawartych w nich „nieporozumień” językowych, które są strategicznym wyróżnikiem gatunkowym tych tekstów. Ich głównym zadaniem jest zażartowanie z kogoś i rozśmieszenie innych. Przeprowadzona analiza lingwistyczna „nieporozumień” językowych porusza różne aspekty komunikacyjne osadzone w perspektywie społecznej: zarówno pragmatykę komunikacji międzykulturowej, kreatywność w komunikacji wewnątrzkulturowej, jak i humor w kulturze i komunikacji. Materiał badawczy wykorzystany do niniejszej analizy tworzy korpus utworzony z ponad 400 niemieckich kawałów pochodzących z różnych źródeł, w większości zaczerpniętych ze zbiorów internetowych. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie różnych perspektyw badawczych i analiza językowych mechanizmów służących tworzeniu „nieporozumień” językowych na podstawie wprowadzonych 13-tu kategorii opisujących bliżej gatunek tekstu ‘kawał’ z uwzględnieniem niemieckiej specyfiki kulturowej.
The main subject of this article is the linguistic analysis of German jokes as the short humorous formats, emphasis is placed on the analysis of various language-related “misunderstandings” found in these jokes, whose are strategic genre differentiator of these texts. Their main function is to make fun of someone and to make others laugh. The analysis of these language-related “misunderstandings” raises various communicative issues that are rooted in the social perspective, such as: pragmatics of intercultural communication, creativity in intracultural communication, or humour in culture and in communication. The research material used for this analysis is composed of over four hundred German jokes coming from various sources, with the largest number of texts from internet sources. The aim of this publication is to present various research perspectives and to analyse linguistic mechanisms used in the creation of language-related “misunderstandings” on the basis of thirteen categories that describe the genre ‘joke’ considering the German cultural specificity.
Źródło:: Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2021, 6, 2; 50-68
2543-7844
Pojawia się w:: Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Polonistyczne językoznawstwo glottodydaktyczne – stan obecny i perspektywy rozwoju
Polish glottodidactic linguistics – its current state and prospects of development
Autorzy:: Grochala, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/679922.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: polonistyczne językoznawstwo glottodydaktyczne
język polski jako obcy
glottodydaktyka polonistyczna
Polish glottodidactic linguistics
Polish as a foreign language
Polish glottodidactics
teaching Polish as a foreign language
Opis:: In the first part of the article, the author defines teaching Polish as a foreign language (Polish glottodidactics) as a field of scientific research, identifies its subfields, among which she pays to special attention to Polish glottodidactic linguistics. She indicates the possible directions of its development, both in the area of theoretical deliberations and practical studies. The second part of the article discusses the contents of the current volume of this journal.
W części pierwszej artykułu zdefiniowano glottodydaktykę polonistyczną jako naukę, wskazano na jej subdyscypliny, wśród których szczególnie przyjrzano się polonistycznemu językoznawstwu glottodydaktycznemu. Wskazano także na perspektywy rozwoju tej gałęzi nauczania języka polskiego jako obcego tak w aspekcie teoretycznym, jak i naukowym. Część druga stanowi omówienie treści zawartych w niniejszym tomie czasopisma.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2018, 25; 7-14
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Вывучэнне паланізмаў у беларускім мовазнаўстве (40-я гады ХХ ст. – ХХІ ст.)
Autorzy:: Свістунова, Марына
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624887.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: loanwords, Polish influences, Belarusian linguistics
zapożyczenia, polonizmy, wpływy polskie, językoznawstwo białoruskie
іншамоўныя запазычанні, паланізмы, польскамоўны ўплыў, беларускае мовазнаўства
Opis:: The study of Polonisms in Belarusian linguistics conducted in the 1940s until the 21st century, is under consideration in this article: the main studies dedicated to the loanwords borrowed from Polish are enumerated; framework aspects for the studies of Polonisms are defined. Besides, much attention is paid to the attitude toward Polonisms that has been changing during different periods and has been depending on extralinguistic factors.
Badania polonizmów w językoznawstwie białoruskim (lata 40. XX w.–XXI w.)Artykuł jest poświęcony badaniom zapożyczeń polskich w języku białoruskim, które prowadzono na Białorusi w latach 40 XX–XXI w. W publikacji omówiono najważniejsze prace dotyczące polonizmów funkcjonujących w języku białoruskim oraz wskazano najważniejsze aspekty rozważań nad zapożyczeniami polskimi w białoruszczyźnie. Autorka zaznacza ponadto, że stosunek do polonizmów na Białorusi zmieniał się w różnych okresach i często był zależny od czynników ekstralingwistycznych.
У артыкуле аналізуецца вывучэнне паланізмаў у беларускім мовазнаўстве 40-х гадоў ХХ– ХХІ ст : называюцца асноўныя навуковыя працы, прысвечаныя запазычанням з польскай мовы, вызначаюцца аспекты, у якіх вялося даследаванне паланізмаў. Акрамя гэтага, нададзена ўвага стаўленню да паланізмаў, якое змянялася ў розныя перыяды і часта залежыла ад экстралінгвістычных фактараў.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2017, 11
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: O strukturze semantycznej artykułu hasłowego w słowniku przekładowym polsko-rosyjskim na przykładzie polskiego leksemu przeczytać oraz jego rosyjskich odpowiedników
Reflections on the semantic structure of a dictionary entry in a Polish-Russian dictionary based on the Polish lexeme przeczytać and its Russian equivalents
Autorzy:: Labocha, Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1896637.pdf
Data publikacji:: 2020-12-30
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: leksykografia
słownik przekładowy
artykuł hasłowy
tłumaczenie polsko-rosyjskie
językoznawstwo konfrontatywne polsko-rosyjskie
lexicography
translation dictionary
dictionary entry
Polish-Russian translation
Polish-Russian confrontational linguistics
Opis:: W niniejszym artykule autor proponuje semantyczną analizę konfrontatywną polskiego leksemu przeczytać oraz jego rosyjskich odpowiedników – прочитать i перечитать, a także zestawienie takiej analizy z odpowiednimi artykułami hasłowymi w wielkich słownikach polsko-rosyjskich i rosyjsko-polskich. Celem analizy jest określenie optymalnej sekwencji znaczeń leksemu przeczytać, odpowiedni dobór ekwiwalentów, a także systemowo adekwatna i pragmatycznie użyteczna konstrukcja artykułów hasłowych dla wszystkich trzech jednostek leksykalnych.
The article is devoted to a contrastive analysis of lexical (dictionary) meanings of the Polish lexeme przeczytać and its Russian equivalents прочитать and перечитать. The analysis also provides verification of its findings with the register of three major Polish-Russian dictionaries. The purpose of the analysis is to establish a correct sequence of meanings of the Polish lexeme along with appropriate translation counterparts, and to suggest how to create a system-readable and pragmatically useful structure of dictionary entries for all three lexemes.
Źródło:: Linguodidactica; 2020, 24; 141-157
1731-6332
Pojawia się w:: Linguodidactica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Degrees of Propositionality in Construals of Time Quantities1
Autorzy:: Deckert, Mikołaj
Pęzik, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/620928.pdf
Data publikacji:: 2014-12-01
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: time
temporal expressions
cognitive linguistics
Polish
corpus linguistics
conceptualisation
English
Opis:: The paper investigates the possible conceptual bases of differences between seemingly synonymous and easily definable temporal expressions. Looking at the usage patterns of nominal temporal phrases in reference corpora of English and Polish we attempt to relate these subtleties to the different granularity of the cognitive scales on which construals of time quantities in general are based. More specifically, we focus on a subset of nominal temporal expressions which adhere to the “number + time unit” pattern, matching what Haspelmath (1997: 26) describes as “culture-bound artificial time units”. Using the British National Corpus (BNC) and the National Corpus of Polish (NCP), we first analyse both the variation and the regularity found in naturally-occurring samples of Polish and English. Finally, we compare the patterns of use emerging from the two corpora and arrive at cross-linguistic generalisations about the conceptualisation of time quantities.
Źródło:: Research in Language; 2014, 12, 4; 341-353
1731-7533
Pojawia się w:: Research in Language
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: Peryfrazy nazw własnych w aspekcie strukturalnym
Periphrases of Proper Names in the Structural Aspect
Autorzy:: Afeltowicz, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1044372.pdf
Data publikacji:: 2020-03-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: linguistics
periphrase
Polish press
singing women
Opis:: Broadly speaking, linguistic periphrase is the use of a complex descriptive expression instead of a single word. The subjects of the description in the article are poetic periphrases referring to the names of singing women. This general term is related to different types of singing activities, which can be done by: singers, vocalists, opera singers, divas, soloists, choristers, prima donnas, chancellors. The aim of the research was to collect a complete set of contemporary peripheral terms of Polish and foreign singing women, to analyse their structure in formal terms and to analyse the lexemes (14 reference units and 9 proper names) as constitutive elements of periphrases. The article includes an alphabetical index of personal names along with the descriptive expressions for them (over 60 analytical lexical units).
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 1; 9-29
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: Kiklewicz, Aleksander (2021) Lingwistyka na bieżąco. Wypisy i komentarze Lublin: Episteme; pp. 277
Autorzy:: Giwojno, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2231680.pdf
Data publikacji:: 2022-10-06
Wydawca:: Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
Tematy:: Aleksander Kiklewicz
linguistics
contemporary Polish language
Opis:: The author of the reviewed book skillfully interconnects two linguistics components, namely interesting extracts from the corpus of contemporary Polish, as well as professional and substantive linguistic analyses, both of which make this book a perfect popular–scientific compendium. This well thought–out combination of the above-mentioned components undoubtedly makes Professor Kiklewicz’s work an excellent introduction to the broad domain of contemporary linguistic studies, as well as a vivid illustration of changes noticed in contemporary Polish. As such, it fits perfectly to the trend of popularizing knowledge about the contemporary Polish language.
Źródło:: Academic Journal of Modern Philology; 2022, 15; 343-344
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:: Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: Kognitywne aspekty glottodydaktyki. Czeski student wobec pułapek komunikatywności
Cognitive aspecs of glottodidactics. Czech students confronted with communicative traps
Autorzy:: Hofmański, Wojciech
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045662.pdf
Data publikacji:: 2012-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: teaching of Polish as a foreign language
comparative linguistics
cognitive linguistics
Opis:: Foreign language learners are commonly taught explicit rules of grammar, but often fail to apply them when confronted with communicative tasks. The article provides analyses on linguistic errors encountered by teachers during language teaching processes effected in homogeneous, all-Czech groups participating in language courses. Additionally, the article discusses the problem of comprehending the glottodidactical (language education) process within the context of a particular communicative situation (cognitive approach).The main focus of the study relates to competitive planes that are subject to the occurence of linguistic interference. A particular attention is given to pronunciation, grammar (inflection and syntax), and to lexis.For primarily Czech-speaking users of the Polish language, the biggest difficulty as far as the pronunciation is concerned, is the pronunciation of alveolo-palatal consonants and palatal hard consonants that are not appropriately differntiated in their realisation (this refers in particular to [ś] and [š], but also to [č] and [ć] ). A similar problem occurs in vowels – a hard vowel [y] is frquently replaced by a soft vowel [i]. A considerable number of occurences of the dental-alveolar [l] in place of the expected [] is identified and discussed.Within the domain of inflection, the article addresses the problem of the apparent equivalence at the level of the plural nominative and singular genetive of masculine nouns (the occurence of regular interference has been demonstrated), whereas a syntactical analysis has made it possible to indicate modifications at the linear level of utterances that are mainly related to an erroneous location of the Polish reflexive pronoun “się”.With regard to lexis, the division of difficulties to be found within the glottodidactical process is raised (semantic, stylistical and onimic difficulties). Additionally, the article discusses the danger of the abuse of colloquial vocabulary in communiques created in informal situations.Key words: teaching of Polish as
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2012, 19, 1; 175-187
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Specyfika semantyczna czasowników z przyrostkiem -ну-/-ną-w języku rosyjskim i polskim
Verbal Suffixes -ну-/-ną- in Contemporary Russian and Polish languages
Autorzy:: Woch, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/444546.pdf
Data publikacji:: 2020-06-01
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: comparative linguistics
Russian
Polish
word formation
semantics
Opis:: The aim of this paper is to demonstrate semantic similarities and differences between Polish and Russian verbs with suffixes -ну-/-ną-. The analyzed affixes form semantically neutral semelfactive verbs in standard Polish and Russian. The main differ-ence can be observed in the spoken language, in which suffixes -ну-/-ną- form expressive semelfactive verbs. The study shows that the Russian suffix -ну- is more productive as it can be added to almost any durative verb stem and it is part of another suffix -ану-, which does not have an equivalent in Polish. In Polish the expressive character of -ną-verbs can be achieved secondarily as a result of a metaphorization and metonymyzation of semantically neutral verbs.
Źródło:: Acta Neophilologica; 2020, XXII/1; 45-54
1509-1619
Pojawia się w:: Acta Neophilologica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:: Przykłady zapożyczeń z języka polskiego w wybranych ukraińskich powieściach historycznych pisarzy galicyjskich
Examples of Polish loanwords in selected Ukrainian historical novels in some Galician writers ’ prose
Autorzy:: Krzywicka-Ustrzycka, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/482537.pdf
Data publikacji:: 2008-12-01
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: Polish loanwords
borrowing
Ukrainian hisorical novel.linguistics
Opis:: The analysis of research material aims to present the borrowings from the Polish language employed in two selected historical novels by 20th century writers from Galitia. The examples of borrowings subject to the description and analysis prove that Polish and Ukrainian languages exerted linguistic influence on each other through common history and culture of Eastern Galitia. The analysis of borrowings accounts for the introduction to further studies of borrowings as used by other writersfrom Galitia, which would enable to address issues of linguistic specificity of particular region in terms of borrowings.
Źródło:: Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 427-435
1427-549X
Pojawia się w:: Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:: Bierni na Wschodzie, ponoszący zbiorową winę i oczywiście obecni w Europie – krytyka niemieckich i polskich podręczników do historii w oparciu o kontrastywną lingwistykę dyskursu
Passive in the East, collectively guilty and obviously within Europe – criticism of German and Polish history text-books by contrastive discourse linguistics
Autorzy:: Dreesen, Philipp
Judkowiak, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/474073.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski
Tematy:: contrastive discourse linguistics
textbooks
Polish-German affairs
Opis:: The goal of the article is to introduce school books as a possible object of study of contrastive discourse linguistics. The analysis of selected German and Polish history textbooks for the level Oberstufe II/Liceum provides, thanks to its contrastiveness, information about similarities and differences (or gaps, fr. le non dit) between the presented knowledge about neighbouring countries and binational relationships. The imparted knowledge order can be recognized at the word-level, in text strategies, text-image relations, and at the level of discourse. The article outlines several examples of these kinds of knowledge manifestations distinctive for Polish-German affairs. The result of the multi-level analysis serves to elicit the role of a textbook as a knowledge-canonising medium and its influence on formation of the normalization discourse as well as to criticize this medium especially in consideration of meta-linguistic aspects.
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na podręczniki szkolne jako na przedmiot badawczy kontrastywnej lingwistyki dyskursu. Analizie poddane zostały wybrane niemieckie i polskie podręczniki do historii na poziomie liceum/Oberstufe II. Analiza kontrastywna dostarcza informacji o podobieństwach i różnicach (także o „lukach treściowych”) występujących w sposobie przedstawiania wiedzy o danym kraju i o wzajemnych relacjach polsko-niemieckich. Porządek wiedzy obecny w polskich i niemieckich podręcznikach można wyśledzić w oparciu o zjawiska występujące na płaszczyźnie słowa, w strategiach tekstowych, relacjach tekst – obraz oraz na płaszczyźnie dyskursywnej. Wyniki analizy wielopłaszczyznowej wskazują na szczególną rolę podręczników w kształtowaniu kanonu wiedzy oraz dyskursu o normalizacji stosunków polsko-niemieckich, uwzględniają one przy tym także aspekty metajęzykowe.
Źródło:: tekst i dyskurs - text und diskurs; 2012, 5; 91-126
1899-0983
Pojawia się w:: tekst i dyskurs - text und diskurs
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:: Korpus ogólny jako model danego języka naturalnego: korpusy języków fonicznych a korpus polskiego języka migowego
A general corpus as a model of a natural language: corpora of phonic languages and the Corpus of Polish Sign Language
Autorzy:: Świdziński, Marek
Rutkowski, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2147056.pdf
Data publikacji:: 2022-03
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: PJM (Polish Sign Language)
Corpus of Polish Sign Language (KPJM)
National Corpus of Polish (NKJP)
general corpus
sign linguistics
corpus linguistics
Opis:: The aim of this paper is to discuss the major differences and similarities between the Corpus of Polish Sign Language (KPJM), which has been developed for a decade by the team of the Section for Sign Linguistics, Faculty of Polish Studies, University of Warsaw, and corpora of phonic languages (and in particular the National Corpus of Polish (NKJP)). The KPJM is a general corpus with an ambition to represent the whole language, used by the Polish Deaf. Unlike the corpora of phonic languages, which are collections of existing texts, the material of the KPJM was generated purposefully by recording and annotating an extensive set of videos. The paper shows that the sign language corpus should be viewed as analogous to spoken language corpora rather than to written language corpora. The KPJM can be perceived as a model of Polish Sign Language.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2022, 792, 3; 7-22
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:: Wartości kapitalistyczne w polskim dyskursie publicznym
The values of capitalism in the Polish public discourse
Autorzy:: Szczepankowska, Irena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/615516.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: capitalist values
Polish public discourse
axio-linguistics
Opis:: After 1989, capitalism – as an ideology (a political system) and a set of practices concentrated in the economic sphere – has strongly shaped interpersonal relationships, linguistic acts and the social picture of the world, including its fundamental values, of Poles in general. The author of this paper makes a preliminary investigation into axio-linguistic aspects in a broader context of the issue related to the reception of the capitalist discourse in the Polish cultural and linguistic space. The connection of this ideological system with values should be considered in regard to three dimensions: 1) in the domain of crucial ideas, such as: liberty, property, individualism, on which capitalism is founded; 2) in the field of positive or negative evaluation dependent on opposite perspectives of discourse participants and related to the different constituents of the formation system, i.e. employed / unemployed, flexible contract/ junk contract, tax/ tribute; 3) in relation to the values encompassed by the Polish tradition, such as: community, justice, equality, solidarity, which can serve as reference points for the anti-capitalist (critical) discourse.
Źródło:: Stylistyka; 2018, 27; 5-21
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:: Stylistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:: Błędy pisowniowe w wiadomościach przesyłanych na kartach pocztowych
Spelling Errors in Postcard Messages
Autorzy:: Dzienisiewicz, Daniel
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/35135941.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: spelling rules
Polish
postcards
correspondence
corpus linguistics
Opis:: The aim of the article is to characterise the spelling errors observed in Polish postcard messages. The analysis of the source literature shows that so far little attention has been paid to errors occurring in unsupervised communication. For this reason, nearly 700 errors from around 3,000 texts sent via postcards in the second half of the 20th century were examined. The author discusses individual errors and presents their typology, concluding that the most common mistakes concern the conventional and historical principles of Polish spelling. This conclusion to a large extent confirms the results of previousresearch on the spelling practice of Polish speakers and the so-called “difficult words”.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2022, 29, 2; 61-78
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:: Anthroponyms of the Polish-Czechborder area (The Moravian Gate)
Autorzy:: Mieczysław, BALOWSKI
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/909291.pdf
Data publikacji:: 2020-09-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Czech
Polish
comparative linguistics
anthroponyms
Moravian Gate
multiculturalism
Opis:: The author describes in the article project of researching the anthroponymy of the Polish-Czech borderland on the section of the Moravian Gate (Gorzyce – Krzyżanowice municipalities on the Polish side and Hať – Hilheřovice – Bohumín municipalities on the Czech side). The described borderland belongs to the so-called transitional borders, whose characteristic feature is the mixing of the population of two or more nations (or ethnic groups), and the effect of it is movement of the population in this area. As a result, the so-called third culture has developed, which had a major impact on the shape of names of the inhabitants, as well as on the choices of names for their children. Another factor in changing the form of surnames is the interference of an official who has often changed the spelling form of the surname in accordance with the language norm in force in his native language.
Źródło:: Bohemistyka; 2020, 4; 587-600
1642-9893
Pojawia się w:: Bohemistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:: Semantyka i struktura językowych formuł gestycznych w kontaktach familijnych schyłku XIX stulecia (na podstawie korespondencji rodzinnej Pawlikowskich)
Autorzy:: OLMA, MARCELI
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/615445.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: letters
pragmalinguistics
cultural linguistics
Polish family language
gestures
Opis:: The paper is based on marital and family letters; the author analyses them using pragmalinguistic and cultural linguistic methods. The article focuses on the phrases which copy or replace the gestures people make during face-to-face communication. The analysed expressions inform mainly about kissing, blessing, and the need of physical closeness. They are used to maintain emotional bond between the distanced family members. Relating to other sets of correspondence from the past, the phrases used by the Pawlikowscy are characterized by freshness and originality; they testify to the creativity of the authors, drawing from the morphological and lexical resources of the 19th century Polish language.
Źródło:: Stylistyka; 2014, 23; 283-298
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:: Stylistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:: Discourse in the context of language history – research potential and perspectives
Autorzy:: Rejter, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/52073744.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: discourse
language history
discourse linguistics
stylistics
history of Polish
Opis:: The aim of the paper is to indicate the research potential and perspective of discourse as a historical and dynamic phenomenon. Methodology used in the paper concentrates on discourse linguistics, stylistics, and text linguistics, which is related to the conceptof language as a mode of communication manifested at its higher levels. What is important, the author is convinced that historical dimensions can be embedded into the definition of discourse. The first aspect constitutes the extension of the reflection at the discourse level in historical language studies. However, the inverse relation is most interesting. It is worth noting that the language history research could enrich the concept of discourse. Referring to previous research on the history of Polish scientific discourse and discourse of the excluded, the author formulates a thesis on the influence of the historical research on the concept of discourse, which could manifest itself in the following ways: (1) remodelling of the definition of discourse; (2) discourse dynamics; and (3) external discourse changes (cultural, sociological). The main conclusions are as follows: (1) The complementarity of language historyand discourse linguistics should be considered. (2) Discourse definition is an open category and, among others, depends on historical changes. (3) The dynamic nature of discourse could be the basis for adopting historical discourse studies as a subdisciplineof linguistics. (4) Historical aspects of discourse can encourage research on communication as a dynamic, multifaceted, and complex component of culture.
Źródło:: Stylistyka; 2023, 32; 12-22
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:: Stylistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:: The Scientific Discourse of Contemporary Humanities. Towards Postmodern De/Normalization (?)
Autorzy:: Rejter, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/35164624.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Polish scientific discourse
discourse transformations
discourse linguistics
history of the Polish language
humanities
Opis:: This article addresses the latest stage of transformations in Polish scientific discourse, the origins of which are commonly traced back to the 16th century in relation to Polish culture. The paper provides a synthetic and report-like overview, offering several key insights regarding the examined area of communication: 1. Changes in the discourse in contemporary humanities, influenced by the intellectual aura of postmodernism, pertain to certain areas of scientific reflection. 2. Science reflects the transformations in cultural and social nature, thus scientific discourse absorbs the characteristics of the world it describes. 3. Revaluations within scientific discourse serve as a certain signal of its denormalisation, although this process does not encompass the entirety of scientific communication but rather signifies cracks and shifts that emerge in the proposed and normative understanding of discourse. 4. Transformations within scientific discourse should not be regarded as a crisis, but rather as manifestations of certain qualities and general tendencies in culture that may bring new and surprising effects in the future. 5. The transformations of scientific discourse are also influenced by the field in which it operates. The specific nature of humanities sciences, situated in a particular way in relation to other branches of knowledge, should be taken into account. 6. Despite changes in the scope of scientific discourse, many of its characteristics remain relevant. 7. Scientific discourse should not be regarded as monolithic; on the contrary, it is a complex, multidimensional quality dependent on various aspects. 8. The specificity of scientific discourse as one of the areas of communication becomes more graspable when examined from a certain distance. Therefore, a historical perspective on the issue proves fortunate for the proposed conclusions.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 1; 141-151
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:: From Coordination to Verbal Serialization – The PÓJŚĆ (Serial Verb) Construction in Polish
Autorzy:: Andrason, Alexander
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/620723.pdf
Data publikacji:: 2018-06-07
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Serial verb construction
Polish
semantic maps
grammaticalization
cognitive linguistics
Opis:: The present paper studies the PÓJŚĆ gram in Polish – a construction composed of the verb pójść ‘walk’ and another inflected verb. The author demonstrates that the PÓJŚĆ can be represented as a set of stages on the path linking bi-clausality/bi-verbiness and mono-clausal/mono-verbiness. Specifically, it spans the section ranging from a non-canonical, less cohesive instantiation of a serial verb construction (SVC) (in which it overlaps with asyndetic coordination) to a canonical instantiation of SVC (in which it complies with the SVC prototype to a large extent). Accordingly, the study corroborates the view that SVCs may derive from asyndetic coordination and, by accumulating properties associated with different parts of the clausality/verbiness continuum, gradually develop towards SVC. This gradualness is not only diachronic, but may also be observed synchronically.
Źródło:: Research in Language; 2018, 16, 1
1731-7533
Pojawia się w:: Research in Language
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:: O staropolskich derywatach z sufiksem -ota
About the Old Polish derivatives with suffix -ota
Autorzy:: Jasińska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2171623.pdf
Data publikacji:: 2020-12-11
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: Old Polish
etymology
historical linguistics
staropolszczyzna
etymologia
językoznawstwo diachroniczne
Opis:: The article presents a description of the Old Polish nominal derivatives with the suffix -ota in terms of their etymology, word–formation and semantics. In addition, the issue of the productivity of nouns was raised – the words that retain lexical continuity in the history of the Polish language from Old Polish to modern Polish were discussed along the derivatives that have not survived in the Polish lexicon until today.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 110-118
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:: O budowaniu zaplecza teoretycznego glottodydaktyki polonistycznej. Uwagi na marginesie Podstaw dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne Przemysława Gębala
The need to build a theoretical base for glottodidactics in Polish studies. Remarks on Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne by Przemysław Gębal
Autorzy:: Hajduk-Gawron, Wioletta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/511391.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: glottodidactics in Polish studies inclusion
Polish as a foreign/second language
applied linguistics
Opis:: The article attempts to sum up the progress of research on glottodidactics in Polish studies, with particular regard to the inclusive approach in the context of students who have experienced migration. The basic source used was the book by P.E. Gębal Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno- inkluzyjne. [Fundamentals of teaching Polish as a second language. An integration- and inclusion- based approach]
Źródło:: Postscriptum Polonistyczne; 2019, 1(23); 291-298
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:: Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:: Kontrastywność rozumiana inaczej – germanistyczna lingwistyka tekstu z perspektywy badań polonistycznych
Contrastive Studies Understood Differently: Text Linguistics within German Studies from the Perspective of Research in Polish Studies
Autorzy:: Bilut-Homplewicz, Zofia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1886461.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: germanistyczna lingwistyka tekstu
polonistyczna lingwistyka tekstu
kontrastywność międzyjęzykowa
kontrastywność międzytekstowa
kontrastywność interlingwistyczna
text linguistics within German studies
text linguistics within Polish studies
cross-linguistic contrastive studies
intertext contrastive studies
interlinguistic contrastive studies
Opis:: (Germanistyczne) badania kontrastywne rozumiane były wcześniej jako porównywanie systemów dwóch lub większej liczby języków, a następnie po zwrocie pragmatycznym zaczęto włączać do nich stopniowo również płaszczyznę tekstu oraz dyskursu. Niniejszy artykuł prezentuje jeszcze jeden rodzaj kontrastywności, tzw. kontrastywność interlingwistyczną – z perspektywy polonistycznej lingwistyki tekstu ukazano najistotniejsze problemy analogicznej dyscypliny w kręgu badań germanistycznych.
Contrastive studies (within German studies) were earlier understood as the comparison of the systems of two or more languages and, after a pragmatic turn, gradually the areas of text and discourse were introduced. The present article presents yet another type of contrasytive studies, i.e. interlinguistic contrastive studies—from the perspective of Polish text linguistics the crucial problems within the equivalent dicipline in German studies are introduced and discussed.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 8; 13-25
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:: Ponad filologią i lingwistyką stosowaną. Polonistyka stosowana jako integrująca koncepcja badawcza
More than philology and applied linguistics. Applied Polish studies as an integrative research concept
Autorzy:: Gębal, Przemysław E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2151264.pdf
Data publikacji:: 2021-12
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: Polish philology
applied Polish studies
applied linguistics
applied languages
research area
inter- and transdisciplinarity
Opis:: Applied Polish studies are a currently developed research area and university teaching practice combining the traditional philological Polish studies with other scientific disciplines based on inter- and transdisciplinary academic collaboration principles to meet the needs arising from the performance of tasks assigned to specific professions requiring a background in Polish studies in the field of linguistic, literary and cultural studies. Originally developed by Stanisław Dubisz, the concept became a stimulus for establishing the Institute of Applied Polish Studies at the University of Warsaw and similar units at other Polish universities. This text shows the potential of a continued support for the development of applied Polish studies as an integrative research concept and associates it with the concepts of the Polish applied linguistics and applied languages studied at Western European universities.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2021, 789, 10; 9-25
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:: Opis struktur syntaktycznych we wczesnych pracach Zenona Klemensiewicza i Noama Chomskiego
Description of syntactic structures in the early works of Zenon Klemensiewicz and Noam Chomsky
Autorzy:: Babanov, Andrey
Afanasev, Ilia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2127780.pdf
Data publikacji:: 2022-02-03
Wydawca:: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:: studia nad polszczyzną
lingwistyka generatywna
N. Chomsky
Z. Klemensiewicz
lingwistyka strukturalna
Polish language studies
generative linguistics
structural linguistics
Opis:: Artykuł jest poświęcony konfrontacji wczesnych prac Z. Klemensiewicza (głównie Składnia opisowa współczesnej polszczyzny kulturalnej, 1937) i N. Chomskiego (głównie Syntactic Structures, 1957). Autorzy tych dzieł wywodzą się z różnych nurtów lingwistycznych – pierwszy z lingwistyki strukturalnej, drugi z lingwistyki generatywnej. Mimo to w ich ideach da się zauważyć istotne zbieżności. Chociaż nie ma podstaw, by uważać dzieła Klemensiewicza za bezpośrednią inspirację dla Chomskiego, wygląda jednak na całkiem uzasadnione twierdzenie, że różne szkoły myśli lingwistycznej nieraz były dosłownie o krok od zapoczątkowania paradygmatu generatywnego.
The article focuses on the early works of Z. Klemensiewicz (mostly Składnia opisowa współczesnej polszczyzny kulturalnej, 1937), and N. Chomsky (mainly Syntactic Structures, 1957). These authors come from different linguistic paradigms: structural linguistics, and generative linguistics, respectively. Despite that, their ideas have strong similarities, and although there is no reason to consider Klemensiewicz’s work as a direct inspiration for Chomsky, it seems quite reasonable to argue that different schools of linguistic thought were at times literally one step away from pioneering the generative paradigm.
Źródło:: Językoznawstwo; 2021, 15; 73-80
2391-5137
Pojawia się w:: Językoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:: Przez język ukrycia po słowo na „g”. Kim są bohaterowie czasów queer before gay?
Language of Concealment and the Word for “G”. Who Are the Heroes of the Queer Before Gay Time?
Autorzy:: Nowak, Tomasz Łukasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/636149.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: queer history
sociolect of Polish gays
camp
queer theory
lavender linguistics
Opis:: Who (and what) was silent about the story told by heteronormative society? And how is the fragment of this story seen by “Others”? The article shows that the time of “queer before gay” includes (in Polish) not only well-known names such as: aunt or pedal, but also slang: ‘lala’ (doll), ‘przyjaciółki’ (friends), ‘siostry’ (sisters in Polish, girls in English), gays “from the outside of society”, as well as heterosexuals who got a ticket to the alternative world of the excluded. I tell this story from the perspective of the performative function of language (Althusser, Austin, Butler) and mechanisms of knowledge/power (Foucault). I focus on the activities of homosexual men encoded in their “hiding language” (sociopolitan gay). I show how the creation of the “homosexual” identity closed the community of aunts and pedals in a precisely defined form. And how camp and queering reality allowed them to function in this form. This article is thus another element of decoding the so-called language of concealment, so-called sociolect of Polish gays (aunts and pedals) and queering history of Poland (part of the queering history of Central and Eastern Europe).
Źródło:: Poznańskie Studia Slawistyczne; 2019, 16; 193-208
2084-3011
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:: Interferenza Linguistica Nella Traduzione Specializzata. Il Caso Del Linguaggio Medico Italiano In Polacco
Linguistic interference in specialized translation. The case of the Italian medical language in Polish
Autorzy:: Maniowska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2119977.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: linguistic interference
medicine
comparative linguistics
Polish and Italian language of medicine
Opis:: The issue of linguistic interference will be analysed from the point of view of medical translations in the Italian-Polish linguistic pair. Since linguistic interference can manifest itself at almost all levels of the text (phonetic, orthographic, morphological, syntactic, socio-cultural), with the analysis of the fragments taken from translated medical documents we would like to understand which are the most frequent cases of the phenomenon when it comes to translated medical texts and which factors favour the interference most.
Źródło:: Linguistica Silesiana; 2022, 43; 141-156
0208-4228
Pojawia się w:: Linguistica Silesiana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:: The Norwegian lexical item akkurat and the Polish akurat: a cognitive semantic analysis
Autorzy:: Data-Bukowska, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/677145.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: contrastive linguistics
cognitive semantics
semantic network
intensifying/discoursive operators
Norwegian/Polish
Opis:: The Norwegian lexical item akkurat and the Polish akurat: a cognitive semantic analysisThe aim of the article is to demonstrate to what extent the Norwegian akkurat and the Polish akurat show similarities and differences in their conceptual content (meaning). Adopting the perspective of cognitive semantics (CS), as described in Langacker (1987) and Lakoff (1987), I shall try to show that the meanings ascribed to these etymologically and formally related words constitute complex networks of senses, rooted in a prototypical centre in each of the languages under discussion. In addition to this, the findings will be interpreted with reference to the process of pragmaticalization (a language unit’s development of increasing pragmatic functions). Within this theoretical framework I shall demonstrate that subjectification/intersubjectification and pejoration/melioration motivate the main semantic difference between akkurat and akurat. The analysis is based on Norwegian and Polish monolingual corpus data.
Źródło:: Cognitive Studies; 2014, 14
2392-2397
Pojawia się w:: Cognitive Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:: Rec. Beata Jarosz, „Językowy obraz ŚLUBU, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014, 266 ss.
Autorzy:: Siatkowska, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678928.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: review
Polish language
linguistic image of the world
cognitive linguistics
wedding
Opis:: Review: Beata Jarosz, Językowy obraz ŚLUBU, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014, 266 pp.The article is a review of Beata Jarosz’s book about the linguistic image of the wedding, entitled Językowy obraz ŚLUBU, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014. Rec.: Beata Jarosz, Językowy obraz ŚLUBU, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014, 266 ss.Artykuł stanowi streszczenie pracy Beaty Jarosz Językowy obraz ŚLUBU, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:: Na styku języków i kultur. Recenzja książki Agnieszki Dudek-Szumigaj, Inskrypcje nagrobne pogranicza polsko-ukraińskiego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2018; 337 str.
At the Meeting Point of Languages and Cultures
Autorzy:: Jarosz, Józef
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2013233.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
Tematy:: text linguistics
text analysis
text type
tombstone inscriptions
Polish-Ukrainian borderland
Opis:: This article is a review of a monograph on genological research on speech species. The objects of this publication are tomb inscriptions from over 60 necropolises in the north-eastern Lublin Region, which is situated within the borders of the Orthodox Lublin-Chelm Diocese and in the western part of the Volyn oblast in Ukraine. These are ethnically, linguistically, culturally and religiously non-homogeneous areas. The analysis takes into consideration the structure, the type of the functions fulfilled by grave inscriptions, the pragmatic aspect and cultural specificity of the analyzed texts. The subject of the review is to discuss the content of the publication and to implement the research goals undertaken by the author. In assessing the scientific value of the monograph, the current methodological solutions and the role of the study in the context of the state of research in Polish text linguistics were taken into account. The reviewed monograph is a reliable empirical study, however, the adopted description model does not take into account semiotic features that would complete the information about the analyzed texts. The book may be a contribution to Slavonic dialectological studies, especially to the indication of mutual Polish-Ukrainian interferences. It constitutes a source for studying the vocabulary of the borderland. The work may be used for comparative studies of funeral texts.
Źródło:: Academic Journal of Modern Philology; 2021, 14; 365-372
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:: Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:: Formas de expresión de la obligación en español y en polaco: problemática de su traducción
Autorzy:: Głowicka, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2080928.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Neofilologii
Tematy:: deontic modality in Spanish and Polish
modal verbs
equivalents
translation
contrastive linguistics
Opis:: The main purpose of this study is to analyse the expression of obligation in Spanish and Polish, in particular some forms of personal obligation (verbal periphrasis) and to compare them with corresponding Polish equivalents. We examine these units in terms of translation study: we search for Spanish periphrasis and for their Polish equivalents in translation, and describe them with the objective to present some comparative observations. Since in Polish language there are no verbal periphrasis, we observe different methods of translation of Spanish units and we analyse if they express the same modality.
Źródło:: Itinerarios; 2016, 24; 61-68
1507-7241
Pojawia się w:: Itinerarios
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:: Verbes et formes verbales exprimant la situation spatiale dans la "Pericope Adulterae" (Jn 8, 1–11) en polonais et français et leurs équivalents grecs dans le texte biblique original
Verbs and verbal forms expressing the spatial situation in The Pericope Adulterae (jn 8, 1–11) in Polish and French and their Greek equivalents in the original biblical text
Autorzy:: Żłobińska-Nowak, Aleksandra
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2054286.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: Pericope Adulterae
contrastive analysis
linguistics
translation
locative verbs
biblical Greek
Polish
French
Opis:: The purpose of the present article is a contrastive analysis of the verbs and verbal forms expressing the spatial situation in the Pericope Adulterae from the point of view of their translations into Polish and French starting from the original Greek biblical text. The author presents the general context of the pericope, its controversial place in the Gospel of John as well as its construction and its linguistic specificities. Starting from the original text of this biblical passage, then are listed the Greek verbs which express a spatial situation and are subjected to the analysis from the point of view of their forms and their meaning. According to the Polish and French translations chosen from this evangelical episode, the author proceeds to the comparison of the proposed equivalents and presents the comments which ensue. The analysis of translations demonstrates that some of the equivalents are analogous for two or all of the three languages, and some are typical only to one of the three languages.
Źródło:: Linguistica Silesiana; 2020, 41; 123-154
0208-4228
Pojawia się w:: Linguistica Silesiana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:: Po Narodowym Korpusie Języka Polskiego – zmiany w słownictwie polskim ostatniej dekady na przykładzie słów kluczowych
Evolution of Polish Lexis in the Decade Following the Introduction of the National Corpus of Polish: A Keyword Analysis
Autorzy:: Zawadzka-Paluektau, Natalia
Tomaszewska, Aleksandra
Wołoszyn, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/9259670.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: corpus linguistics
National Corpus of Polish
language change
diachronic research
keyword analysis
Opis:: The paper reports on the results of an examination of changes in Polish lexis over the past decade. Two different, multi-million corpora spanning the years 2011–2022 were contrasted with a subset of the balanced National Corpus of Polish, which covers the period until 2010. To this end, keyword analysis was employed, and words that are particularly characteristic of the more recent set of texts, compared to the older corpus, were automatically extracted. This allowed us to identify the most salient lexical trends which differentiate the language of the last decade from the one recorded in the National Corpus of Polish, and which point to significant extralinguistic socio-cultural, economic, and political shifts across time.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2023, 803, 4; 28-45
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:: Expressions in the Description of Orthodox Christianity in Kronika, to jest historyja świata by Marcin Bielski (1564)
Autorzy:: Kozaryn, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/35187207.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: diachronic linguistics
16th-century Polish
religious vocabulary
Marcin Bielski’s idiolect
Opis:: The article examines the linguistic ways of describing Orthodoxy by Marcin Bielski in the third edition of his Chronicle, dated to 1564. The analyses show that Bielski uses various names for this religion, distinguishing between the Greek and Ruthenian faith, that he names the Orthodox in many ways, provides details about the manner of baptism, the Eucharist, places of worship and the veneration of saints, and the mission of St. Cyril and Methodius, and evokes the reasons for the split of both churches or attempts to resolve it.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 61-78
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:: Struktura statystyczna polskiego systemu graficznego. Analiza historyczno-porównawcza
The statistical structure of the Polish graphic system. A diachronic and comparative analysis
Autorzy:: Osiewicz, Marek
Skibski, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045648.pdf
Data publikacji:: 2012-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: history of the Polish language
modern standard Polish
graphic system
quantitative linguistics
comparative analysis
theory of information
Opis:: This article presents a statistical and comparative analysis of four spelling conventions that represent different stages in the development of the Polish graphic system: the graphic system of a late-medieval manuscript (hand-written text), the standard spelling convention typical for the first half of the sixteenth century, the accepted and standard modern spelling of the first half of the twentieth century and the innovative set of graphic features used in electronic media. The characteristics of the statistical parameters encompasses dispersion and entropy in the first and the second row of letters, as well as in two-element sets (dyads). The analysis proves that: 1) inasmuch as the degree of differentiation of the distribution of signs, the history of Polish spelling convention prior to the solidification of the modern standard practice (accepted standard system) manifested a self-organizing tendency that was based on a reduction of letter signs and two-element letter combinations (ligatures) with the frequency of 1; 2) innovative solutions used in the set of graphic features characteristic for electronic media do not violate the statistical proportion between letters and their dyads operative and specific for modern standard graphic system 3) in respect to theory and information, the transformations of the graphic substance (graphic system) (within the analysed chronological timeframe) depended on neither progress (evolution) nor degradation.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2012, 19, 2; 87-116
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:: Медійна лексикографія в польсько-українській диспозиції: функціональні інновації
Mediа Lexicography in Its Polish‑Ukrainian Disposition: Functional Innovations
Autorzy:: Шевченко, Лариса
Сизонов, Дмитро
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2030895.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: media linguistics
media lexicography
е‑lexicography
mass communication
Polish‑Ukrainian disposition
new dictionary
Źródło:: Slavia Orientalis; 2021, LXX, 3; 643-659
0037-6744
Pojawia się w:: Slavia Orientalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:: Валентина Кульпина, Очерки по ономастическому переводу и лингводидактике. Warszawa: BEL Studio, 2013; 160 ss.
Autorzy:: Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678628.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: review
onomasiology
onomastics
translation
foreign language teaching
confrontative linguistics
Polish language
Russian language
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:: Skojarzenia werbalne w Narodowym Korpusie Języka Polskiego: przyczynek do badań nad werbalnym stereotypem "inwalidy"
Verbal Associations in the National Corpus of Polish: A Contribution to the Study of the Verbal Stereotype of inwalida ‘an invalid’
Autorzy:: Mikołajczak-Matyja, Nawoja
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38695725.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: corpus linguistics
National Corpus of Polish
semantic prosody
verbal associations
verbal stereotype
invalid
Opis:: The role of corpus research in linguistics and in related fields of study has increased in recent decades. Searching for and analysis of collocations and concordances of a lexical unit, which makes it possible to determine its semantic preferences and semantic prosody, can be a tool for studying stereotypes, understood as overly generalized and simplified evaluative and affective images of a fragment of reality named by the lexical unit. The aim of this article is to verify the validity of supplementing studies based on the analysis of corpus resources with data obtained in free association tests. The study focuses on the lexical unit inwalida ‘an invalid’ as the name of a concept which may be subject to strong stereotyping. The resources of the balanced sub-corpus of the National Corpus of Polish, consisting of about 250 million words, were searched for associative responses to the word inwalida given by at least 2 people from a group of 40 Polish speakers. In the corpus, the co-occurrence of the word inwalida was checked with each of the 33 obtained associations, using a search tool to identify the contexts (concordances) containing both words – inwalida and the association – with an interval of 0 and ≤5. The results of the study indicate that an association test can be a significant complement to corpus data analyses: it can provide important elements of semantic prosody which are not found in corpus analysis results, it can guide concordance search and it can indicate the elements which are the most important for the meaning of the examined word.
W ostatnich dziesięcioleciach wzrasta rola badań korpusowych w językoznawstwie i naukach pokrewnych. Wyszukiwanie i analiza kolokacji i konkordancji określonej jednostki leksykalnej, pozwalające na określenie jej preferencji semantycznej i prozodii semantycznej, mogą stanowić narzędzie badania stereotypów, rozumianych jako nadmiernie uogólnione i uproszczone oceniająco-afektywne obrazy fragmentu rzeczywistości nazywanego przez daną jednostkę leksykalną. Celem analizy przedstawionej w artykule jest weryfikacja zasadności uzupełniania badań opartych na analizie zasobów korpusowych danymi uzyskanymi w teście skojarzeń swobodnych. Przeprowadzona analiza dotyczy jednostki leksykalnej inwalida, jako nazwy pojęcia podlegającego silnej stereotypizacji. W zasobach liczącego około 250 milionów słów podkorpusu zrównoważonego Narodowego Korpusu Języka Polskiego poszukiwano reakcji skojarzeniowych na hasło inwalida podanych przez minimum 2 osoby z 40-osobowej grupy użytkowników języka polskiego. Sprawdzono w korpusie współwystępowanie wyrazu inwalida kolejno z każdym z 33 uzyskanych skojarzeń, używając do tego celu narzędzia szukającego kontekstów (konkordancji) zawierających oba wyrazy – inwalida i skojarzenie – w odstępie 0 oraz ≤5. Wykazano, że test skojarzeniowy może w sposób istotny uzupełniać analizy korpusowe poprzez: dostarczanie ważnych elementów prozodii semantycznej, których nie ma w wynikach analiz korpusowych, ukierunkowanie wyszukiwania konkordancji oraz wskazywanie elementów najważniejszych dla znaczenia badanego wyrazu.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:: Poznańska szkoła językoznawstwa historycznego
Poznań School of Historical Linguistics
Autorzy:: Migdał, Jolanta
Piotrowska-Wojaczyk, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045242.pdf
Data publikacji:: 2015-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: school of research
historical linguistics
history of the Polish language
scholars studying diachrony
Opis:: The article presents Poznań school of historical linguistics. The founder of the school is Władysław Kuraszkiewicz. The schools’ central idea is a scholarly attitude which is based on respect for material, philological akribeia (accuracy) and caution in drawing conclusions. The representatives of this school are characterised by aspiration for measurability of research results and understanding of the role of statistics. Research is conducted on the carefully selected, very extensive material taking into account numerous variable features: chronological, geographic, generic, stylistic or formal. Among the scholars who must be included in this school are the disciples of Professor Kuraszkiewicz: Zdzisława Krążyńska, Tadeusz Lewaszkiewicz, Leszek Moszyński, Wojciech Ryszard Rzepka, Tadeusz Skulina, Bogdan Walczak and Tadeusz Zdancewicz. Nowadays, their disciples form another generation of scholars connected with Poznań school of historical linguistics.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 153-168
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:: Gramatyka języka polskiego Jana Otrębskiego
Gramatyka języka polskiego (Polish grammar) by Jan Otrębski
Autorzy:: Jasińska, Katarzyna
Piwowarczyk, Dariusz R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2151279.pdf
Data publikacji:: 2021-12
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: history of linguistics
historical phonetics and inflection of the Polish language
Jan Otrębski
Opis:: This paper describes a forgotten historical grammar book of Polish, which was published in the form of a multiplied typescript as a compilation of notes from the lectures delivered by Jan Otrębski at the Stefan Batory University of Vilnius in the 1930s. The notes were compiled by Otrębski’s student, Józef Trypućko. The study was published in 1933 and 1934 in two parts: one and three. Part two probably remained in the form of a manuscript. In the opinion of the authors, the study, although incomplete, provides an insight in the content of Otrębski’s lectures and the teaching of the historical grammar of Polish in Vilnius in the 1930s. It presents also the scholar’s innovative hypotheses, which cannot be found in the historical grammar books of that time.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2021, 789, 10; 77-89
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:: Profesor Adam Sławomir Gala (1944–2013)
Autorzy:: Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678852.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: obituary notice
Adam Sławomir Gala (1944–2013)
Polska
dialectology
onomastics
linguistics
Polish studies
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:: Słowniki włosko-polskie i polsko-włoskie na przełomie XX i XXI wieku – próba bibliografii
Italian-Polish and Polish-Italian dictionaries at the turn of the 20th and 21st centuries – a preliminary bibliography
Autorzy:: Gnyś, Urszula
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1591257.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: linguistics
bilingual dictionaries
Italian-Polish dictionaries
językoznawstwo
słowniki dwujęzyczne
słowniki włosko-polskie / polsko-włoskie
Opis:: W artykule zestawiono bibliografię słowników bilingwalnych włosko-polskich i polsko-włoskich, wydanych drukiem w formie książkowej w latach 1989–2016. Wykazano, że w sumie w tym okresie ukazało się 59 różnych leksykonów, z czego 42 to słowniki ogólne, a 17 to słowniki systematyczne. Wzrost liczby słowników wydawanych po 1989 roku w porównaniu z latami wcześniejszymi, wynika z kilku przyczyn. Jedną z nich jest zainteresowanie językiem włoskim jako językiem kultury, literatury, muzyki, twórczości artystycznej, aktywności turystycznej, kulinarnej, społecznej, religijnej, politycznej i ekonomicznej mającej długą tradycję. Drugą przyczyną są możliwości wymiany studenckiej w ramach programu Erasmus i studiowania we Włoszech, a także możliwość realizacji kariery zawodowej we Włoszech.
The article contains a bibliography of bilingual Italian-Polish and Polish-Italian dictionaries, printed as books in the years 1989–2016. It seems that altogether there appeared 59 various lexicons, including 42 general dictionaries and 17 thematic dictionaries. That significant increase in the number of dictionaries published after 1989 compared to the previous periods has been a result of several causes; one of them is a long-standing popularity of Italian as a language of culture, literature, music, arts, tourism, cuisine and religion and of the interest in the socio-political situation of Italy. Another cause is the student exchange within the Erasmus Programme and a possibility of studying in Italy and building a professional career there.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2018, 17; 105-117
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:: Jak można badać potoczną świadomość językową
Autorzy:: Lustanski, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2152031.pdf
Data publikacji:: 2021-02
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: folk linguistic awareness
folk linguistics
language attitudes
Polish community in Canada
determinants of awareness
Opis:: This paper presents the characteristics of the so-called folk linguistic awareness based on the assumptions of D.R. Preston and the American school of folk linguistics. This type of awareness is characterised by the following distinguishing features: explicit availability, degree of accuracy, level of detail, and ability to control various language variants. These determinants, which can be exemplifi ed by the substance of the Polish language and the language used by the Polish community abroad, had not been used in the Polish research on linguistic awareness before.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2021, 781, 2; 58-75
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:: Długość przeciętnego polskiego wyrazu w tekstach pisanych w świetle analizy korpusowej
Autorzy:: Moździerz, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1042396.pdf
Data publikacji:: 2020-12-23
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: język polski
glottodydaktyka
słownictwo
przeciętne słowo
trudność tekstu
Polish language
applied linguistics
language learning/teaching
average length Polish word
Opis:: W niniejszym artykule podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie: Jak długi jest przeciętny polski wyraz? W tym celu w trakcie dwóch badań przeanalizowano 90 próbek tekstów zaczerpniętych z Narodowego Korpusu Języka Polskiego zawierających po 1000 słów W czasie badań kontrolowano średnią liczbę znaków w każdej próbce, jak również medianę liczby znaków na wyraz. Uzyskane wyniki pozwoliły na określenie długości przeciętnego polskiego wyrazu (PW), która wynosi 6 znaków. Przeliczono też liczbę znaków we wszystkich próbkach i ujęto ją za pomocą PW, porównując długość tekstu wyrażoną słowami faktycznymi i przeciętnymi. Zastosowane procedury statystyczne umożliwiły odrzucenie hipotezy zerowej o braku różnicy między użyciem wyrazów konkretnych, a PW jako miary długości tekstu. W podsumowaniu przedstawiono możliwe zastosowania tego modelu dla celów (glotto)dydaktycznych.
Considering the fact that words vary in length within a language and between different languages the author has conducted the research, inspired by Carver’s model of a standard-length word, to answer the question: What is the average length of a Polish word? To achieve that goal, ninety samples, a 1000-words-long each, drawn from the National Corpora of Polish Language have been examined. The texts belonged to different genres and had different publication channel. The average length of a Polish word was established to be 6 characters. Using that value, the number of average words (AV) has been calculated for each analyzed sample. The number of actual words has been juxtaposed with the number of AV. The procedure made possible to reject the null hypothesis and validate the new unit of text measurement. In the last part of the article a number of possible uses of the new concept have been enumerated.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2020, 27; 177-192
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 60.

Tytuł:: Czasowniki maksymalnej i nadmiernej efektywności w Narodowym Fotokorpusie Języka Polskiego – rekonesans
Verbs of the maximum and excessive effectiveness in the Na onal Photocorpus of the Polish Language (NFJP) – reconnaissance
Autorzy:: Dzienisiewicz, Daniel
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/3201077.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: National Photocorpus of the Polish Language (NFJP)
National Corpus of Polish (NKJP)
language corpora
corpus linguistics
lexicography
verbs effectiveness
Opis:: The purpose of this article is to analyse the resources of the National Photocorpus of the Polish Language (NFJP) in terms of presence of verbs of maximum and excessive effectiveness. The author endeavours to answer the following questions: 1) which verbs of maximum and excessive effectiveness are recorded by the NFJP, 2) to what extent the verbs recorded in the NFJP are present in the networks of entries in the 19th-century dictionaries of Polish, 3) whether words not recorded in dictionaries of Polish are present in the resources of the National Corpus of Polish (NKJP). The conducted examinations showed that 279 verbs of maximum and excessive effectiveness, including lexemes with prefi xes do-, na-, nad(e)-, o-||ob(e)-, prze-, roz(e)-, u-, wyand za- in their morphological structures and aspectual derivatives, can be found in the NFJP. The analysis evidences that over 15% of verbs have not been recorded in the examined dictionaries of Polish. However, out of 42 verbs, which are unique to the NFJP, 13 words have been found in the NKJP resources. The findings of the study lead to the conclusion that the NFJP could serve as a valuable source for the research on the 20th-century lexis of Polish, e.g. by complementing the knowledge of the vocabulary that is “distributed” in various types of texts and has not been covered by research to this date.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2023, 800, 1; 12-28
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 61.

Tytuł:: Władysław Kuraszkiewicz – uczony i nauczyciel
Władysław Kuraszkiewicz – a scientist and teacher
Autorzy:: Walczak, Bogdan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2035321.pdf
Data publikacji:: 2018-08-28
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: the history of linguistics
Slavic studies
east Slavic languages and dialects
history of Polish language
Opis:: The author presents the life and work of professor Władysław Kuraszkiewicz, especially pointing to his works concerning east Slavic languages and dialects, with a particular emphasis in Ukrainian. He also highlights studies of the history of Polish literary language, didactic and pedagogic presentation of professor Kuraszkiewicz as a creator of the Poznań school of historical linguistics.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 281-288
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 62.

Tytuł:: The Cultural and Historical Legacy of Acad. Stefan Mladenov (1880-1963)
Autorzy:: Trifonova, Iva
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/14291634.pdf
Data publikacji:: 2023-09-29
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:: archive - comparative and Indo-European linguistics - etymology - Bulgarian-
Polish scientific relations - Mladenov Stefan (1880-1963)
Opis:: The article is dedicated to the life and professional path of Acad. Stefan Mladenov (1880-1963) as commemoration of the 60th anniversary of his death. It summarizes the cultural and historical dimensions of his research, which has remained eternal in time. The emphasis is placed on his personal documents kept at the Scientific Archive of the Bulgarian Academy of Sciences (SA-BAS). They are described and analyzed in historical and research perspectives with a focun on those that are directly related to the Bulgarian-Polish scientific relations in the ifrst half of the 20th century. A list of the selected studies dedicated to the memory of Acad. Mladenov can be found after the article.
Źródło:: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2023, 17, 2; 211-229
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 63.

Tytuł:: Gramatyka a granice wyrażalności w pismach mistyków Kościoła katolickiego
Grammar and borders of ineffability in the scriptures of Polish catholic mystics
Autorzy:: Rutkowska, Izabela
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1363439.pdf
Data publikacji:: 2020-12-13
Wydawca:: Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:: niewyrażalność
gramatyka
polskie teksty mistyczne
lingwistyka
teolingwistyka
chrześcijaństwo
ineffability
grammar
Polish mystical texts
linguistics
theolinguistics
Christianity
Opis:: Przedmiotem rozważań prowadzonych w artykule są dzieła mistyków Kościoła katolickiego, zawarte w Antologii mistyki polskiej (t. II), pod redakcją Mariana Zawady OCD. Celem zaś pracy jest wskazanie tych obszarów gramatyki, które sprawiają mistykom największe problemy w opisywaniu ich mistycznych, nadprzyrodzonych stanów, które są z natury niewyrażalne. Mistycy piszą o tych pisarskich trudnościach w swoich metajęzykowych komentarzach, ubolewając przy tym nad ludzką mową – zbyt ubogą, by wyrazić bogaty świat ich dusz. Jak wynika z badania, jednym z większych problemów jest opis bezczasowości zaświatów – niemożliwy z racji na temporalny charakter czasowników i linearny zapis. Inny problem związany jest z tworzeniem superlatywów, które dla mistyka oglądającego Boga i postaci świętych, są wciąż niewystarczające.
The object of considerations undertaken in the article is the anthology of texts written by Polish catholic mystics (Antologia mistyki polskiej II, edited by Marian Zawada OCD). This work aims to indicate the most critical problems with the grammatical forms exploited to describe the mystical, supernatural experiences, which are known as the ineffable phenomena. Mystics write about these problems in the metalingual comments. They regret the human language, too weak to express the richness of the world of their souls. This analysis shows that one of the most severe difficulties is a description of the timelessness of the netherworld. Mystical texts tell us also about the problem with superlative adjectives. Mystics cannot find proper terms for the supernatural reality of God and saints: every kind of attribute is insufficient.
Źródło:: Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2020, 6; 39-52
2450-3584
Pojawia się w:: Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 64.

Tytuł:: Dynamics of Language Change: The Case of Polish barzo > bardzo
Autorzy:: Górski, Rafał L.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/52904101.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: historical linguistics
language change
Middle Polish
corpus linguistics
Piotrowski’s law
logistic regression
językoznawstwo historyczne
zmiana językowa
okres średniopolski
językoznawstwo korpusowe
prawo Piotrowskiego
regresja logistyczna
Opis:: The paper discusses the benefits and shortcomings of modelling a language change with logistic regression, an approach often called the Piotrowski-Altmann law. It is shown with an example of an isolated change, which occurred in Middle Polish, namely barzo > bardzo. The study is based on a historical corpus of Polish consisting of several hundreds of texts with over 12 million running words. Logistic regression based on the entire dataset shows relatively high goodness of fit, still there are some data points, especially close to the end of the process, which are quite far removed from the idealised trajectory. In the article, the author seeks to answer the question: to what extent the quality of the corpus affects the model. An experiment was conducted: a number of texts were randomly removed in order to create a smaller corpus, containing 90%, 75% and 50% of the texts of the entire set. Since such procedure is repeated 200 times, it is possible to compare the distribution of the scores indicating the goodness of fit of the model. It turns out that the smaller the corpus, the more diverse the goodness of fit, and in some rare cases it is even better than its counterpart for a larger corpus. Still the larger the corpus, the scores indicating goodness of fit tend to be higher.
W artykule omówiono korzyści płynące z modelowania zmiany językowej za pomocą regresji logistycznej, a także ograniczenia tej metody. Fakt, że zmiana taka powinna dać się opisać we wspomniany sposób, jest nazywany prawem Piotrowskiego-Altmanna. Ilustrujemy to przykładem izolowanej zmiany, jaka wystąpiła w języku średniopolskim, a mianowicie przejściem barzo > bardzo. Dane pozyskano z historycznego korpusu języka polskiego składającego sięz kilkuset tekstów i liczącego około 12 milionów słów. Regresja logistyczna oparta na całym zbiorze danych wykazuje dobre dopasowanie, wciąż jednak istnieją pewne punkty, szczególnie pod koniec procesu, które są doś ćdaleko od wyidealizowanej trajektorii. W artykule autor stara się odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu jakość korpusu wpływa na model. W tym celu przeprowadzano eksperyment: z istniejącego korpusu usuwana jest losowo pewna liczba tekstów, tak aby stworzyć mniejsze korpusy zawierające 90%, 75% i 50% tekstów korpusu wyjściowego. Ponieważ taką procedurę powtarza się 200 razy, możliwe jest porównanie rozkładu wyników wskazujących na dopasowanie modelu. Wyniki wskazują, że im mniejszy korpus, tym większy rozrzut miary dobroci dopasowania, w skrajnych wypadkach nawet lepszy niż dla pełnego korpusu. Większe korpusy dają jednak na ogół lepsze wyniki dopasowania.
Źródło:: Studies in Polish Linguistics; 2021, 16, 3; 145-162
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:: Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 65.

Tytuł:: NARODOWY KORPUS JĘZYKA POLSKIEGO – TEORIA I PRAKTYKA. FAKTY, MITY, POTRZEBY
THE NATIONAL POLISH LANGUAGE CORPUS – THEORY AND PRACTICE. FACTS, MYTHS AND NEEDS
Autorzy:: ANDRZEJCZUK, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/920108.pdf
Data publikacji:: 2010-01-20
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: językoznawstwo korpusowe
legilingwistyka
język prawny
polski jezyk prawny
narodowy korpus języka polskiego
Polish
Polish Legal Lenguage
corpus linguistics
pros and cons
analysis
Opis:: Wydaje się, że wszyscy twórcy korpusów przywiązują wagę do tego, żeby były one reprezentatywne i zrównoważone. Zaczynają się jednak pojawiać głosy, iż pojęcia te są mało precyzyjne. W niniejszym referacie autorka zamierza wyjść od przemyśleń na temat tych dwóch pojęć, zastanowić się, czy powinny być one ważne dla twórców korpusu i czy mamy jakąkolwiek alternatywę. Alternatywą może być stworzenie korpusu, którego dobór tekstów nie będzie niczego reprezentował poza samym sobą, a mianowicie teksty powinno się dobrać nie na zasadzie „reprezentatywności‖, ale na podstawie ich „celowości. Żeby określić celowość, należy się przyjrzeć potrzebom osób z nich korzystających. Należy też pamiętać, że z korpusów korzystają przede wszystkim nieinformatycy, zatem warto by było utworzyć narzędzie, które będzie miało łatwy, przyjazny dla użytkownika interfejs. Dobrym wzorem będą tryby instalacji programów windowsowych. Instalatory często oferują co najmniej dwie możliwości wyboru: wersję standardową, dla mniej zorientowanego w opcjach i poniekąd we własnych potrzebach użytkownika, jak i wersję niestandardową dla użytkowników o wysokim stopniu świadomości własnych potrzeb, umożliwiającą zainstalowanie tylko tych składników, które są rzeczywiście potrzebne.
It may seem that all corpora creators aim at establishing representative and balanced corpora. But some think that those two concepts are not precise. The author analyses whether those two concepts are important for corpora creators and whether there is any alternative. One alternative is the creation of a corpus which would represent only itself – texts would be selectednot on the basis of their 'representative character‘ but their 'aim‘. In order to determine the aim of the text, it is necessary to investigate the needs of text users. It should be also born in mind thatcorpora users are usually not computer scientists and therefore they need a user friendly interface. The installation mode of Windows may be a good example here. The installing software usually offers two installation modes: (i) a standard one for users who are not aware of their needs and (ii) an advanced one for users who know exactly what they need.
Źródło:: Comparative Legilinguistics; 2010, 3, 1; 133-142
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:: Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 66.

Tytuł:: Analiza kwantytatywno-porównawcza słownictwa Ksiąg o gospodarstwie Piotra Krescentyna (1549)
Quantitative and comparative analysis of the vocabulary of Piotr Krescentyn’s Księgi o gospodarstwie (Polish translation: 1549)
Autorzy:: Osiewicz, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045670.pdf
Data publikacji:: 2012-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: history of the Polish laguage
Polish language in the 16th century
language of printed texts
quantitative linguistics
lexis
stylistics
comparative analysis
Opis:: The article presents the results of a quantitative analysis of the vocabulary attested in the Polish translation of the work of Pietro de‘ Crescenzi (Piotr Krescentyn) Księgi o gospodarstwie (original title: Opus ruralium commodorum) against the statystical characteristics of the translations of the New Testament from the latter half of the sixteenth century and the beginning of the seventeenth century, and the text of Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego (The Life of the Honest Man) by Mikołaj Rej. The following statystical parameters were studied: the number of words, the number of entries, K quantity factor, arithmetic mean of the frequency of entries, dispersion of entries, vocabulary originality parameter I, distribution of the autosemantic parts of speech (lexical category) and the distribution of individual autosemantic parts of speech (lexical categories). The analysis shows that, with regard to the statistical approach, the vocabulary of Księgi... is rather closer to Wizerunek than to the translations of the New Testament – in comparison to the latter, Księgi... is characterized by a far more ample vocabulary, greater number of entries and autosemantic words, greater number of attested nouns, adverbs in particular (the latter group is characterized by a higher percentage of entries with high frequency). Księgi..., as compared to the translations of the New Testament, also abounds with participles whose repertory is not only more numerous with regard to words but also to entries. The analysis confims the observation made by Władysław Kuraszkiewicz with reference to the dependence between the quantity of vocabulary and the content of texts – the closer it is to real life and refers to its diverse aspects, the richer vocabulary is used for its rendering.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2012, 19, 1; 67-92
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 67.

Tytuł:: Profesor Roman Laskowski (1936–2014)
Autorzy:: Bobrowski, Ireneusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678634.pdf
Data publikacji:: 2014-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: obituary notice
Roman Laskowski (1936–2014)
Polska
Slavic studies
linguistics
Polish language
generative phonology
morphology
morphonology
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 6-9
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 68.

Tytuł:: Współczesne teorie grzeczności językowej i ich wpływ na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej
Contemporary linguistic politeness theories and their influence on research in Polish language glottodidactics area
Autorzy:: Sztabnicka-Gradowska, Emilia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/680424.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: grzeczność językowa
glottodydaktyka polonistyczna
badania nad grzecznością językową
linguistic politeness
Polish language glottodidactics
research on linguistics politeness
Opis:: The main aim of this paper is to present the various approaches to politeness research which have been documented by researchers from all over the word in last fifty years. In the first part of the article the author compares the most well-known and influential theories of politeness. Then the critique of these approaches is presented in details. In the next step the author examines new theories that arise after the discussion. These approaches are called postmodern and discursive. Part three of the paper focus on the concepts that presents different idea than postmodern or discursive paradigm. In the last part the author gives examples of the newest approaches to the research that studied linguistic politeness and also presents the impact these may have on Polish language glottodidactics.
Głównym celem artykułu jest przedstawienie ewolucji teorii grzeczności językowej na przestrzeni ostatnich pięćdziesięciu lat. W pierwszej części zestawiono ze sobą najważniejsze założenia trzech klasycznych teorii grzeczności językowej. W kolejnym kroku dokładnie opisano krytykę tych pierwszych podejść oraz zaprezentowano teorie, które powstały na gruncie tej dyskusji. Nazwano je postmodernistycznymi i dyskursywnymi. Cześć trzecia koncentruje się na przywołaniu nazwisk badaczy, którzy wychodzą poza paradygmat postmodernistyczny i dyskursywny. W czwartej części przywołano najnowsze podejścia do badań nad grzecznością językową i przedstawiono, jaki wpływ mają one na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2019, 26; 97-119
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 69.

Tytuł:: Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie emotywnym
The representation forms of propositional argument in Bulgarian, Polish and Russian sentences with emotive predicate
Autorzy:: Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2031498.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: semantic syntax
explicative syntax
valence of verb
contrastive linguistics
emotive verbs
Bulgarian language
Polish language
Russian language
Źródło:: Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 1; 157-173
0037-6744
Pojawia się w:: Slavia Orientalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 70.

Tytuł:: Replika czy komentarz? Pragmatyczne właściwości elementów staropolskiego dialogu.
Response or comment? The pragmatic properties of the elements of old polish dialogue.
Autorzy:: Pastuchowa, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594223.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: językoznawstwo historyczne pragmatyka historyczna
dialog staropolski
wyrażenia metatekstowe
historical linguistics
historical pragmatics
Old Polish dialogue
metatextual expressions
Opis:: Celem artykułu jest określenie wartości pragmatycznej metatekstowej obudowy staropolskiego dialogu. W polu obserwacji znalazły się wyrażenia, które rozpoczynają kwestię dialogową (np. ba, oto) i są reakcją na wypowiedź wcześniejszą. Ponieważ wątek ten nie był dotąd podejmowany w polskim językoznawstwie historycznym, autorka poprzedza analizę materiału refleksjami teoretycznymi. Odnosi się do lingwistycznego rozumienia metatekstu i wyodrębnia na tej płaszczyźnie jednostki języka, które współtworzą metatekstową warstwę dialogu w staropolskim dramacie. Analiza dotyczy zatem pragmatyki na poziomie „mikro” (wyrażenia), nie odnosząc się do tekstu. Uściślone są także tytułowe terminy: „replika” i „komentarz”. Ostatnia część artykułu to pragmatyczna analiza wybranych jednostek (ba i ot), która koncentruje się na odróżnieniu wyrażeń mających wartość komentującą (dodaną) od tych, które wyrażają tylko postawę modalną nadawcy.
The aim of the paper is to assess the pragmatic value of the metatextual frame of Old Polish dialogue. The field of observation includes expressions of introduction to a dialogue (ba, ot) and those of reaction to a previous utterance. Since this topic has not been considered in polish historical linguistic literature before, the author precedes the analysis of gathered material with theoretical reflections. The author refers to the linguistic understanding of metatext and isolates, on that ground, those units of language which take part in creating the metatextual layer of dialogue of Old Polish drama. Therefore, the analysis concerns pragmatics at the “micro” level (expressions), without referring to text. The terms “response” and “comment” used in the title are clarified as well. The last part of the paper is a pragmatic analysis of chosen units (ba and ot), focused on distinguishing the expressions possessing a commentative (additional) value, from those expressing solely the modal stance of the sender.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 203-217
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 71.

Tytuł:: Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie mentalnym
Autorzy:: Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678910.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: semantic syntax
explicative syntax
valence of verb
contrastive linguistics
mental verbs
Bulgarian language
Polish language
Russian language
Opis:: Forms of Representation of Propositional Argument in Bulgarian, Polish and Russian Expressions Based on the Mental PredicateThis article offers a discussion of Bulgarian, Polish and Russian mental verbs from the perspective of syntactic valence. The author examines grammatical forms of propositional argument in sentences with mental verbs which represent predicate-argument structure P (x, q). All syntactic forms in the focus of this study are classified into several patterns: observance, compression and splitting. The author demonstrates that what they involve is analogical reflection of propositional structure, greater or smaller compression of propositional argument, or its segmentation and doubling of syntactic position. The author examines the regularity of implementation of each grammatical form in Bulgarian, Polish and Russian on the basis of relevant quantitative data.Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie mentalnym Tematem prezentowanego artykułu są bułgarskie, polskie i rosyjskie czasowniki mentalne, badane w perspektywie walencji syntaktycznej. Autor analizuje gramatyczne formy realizacji argumentu propozycjonalnego w zdaniach z czasownikami mentalnymi w pozycji orzeczenia, które reprezentują strukturę predykatowo-argumentową P (x, q). Wszystkie formy syntaktyczne podzielono na kilka typów: przestrzeganie, kompresja i rozszczepienie. Autor pokazuje, że w tym zakresie mamy do czynienia z kalkowaniem struktury propozycjonalno-semantycznej, z mniej lub bardziej intensywną kompresją argumentu propozycjonalnego lub z jego rozczłonkowaniem i podwojeniem pozycji syntaktycznej. Została zbadana regularność realizacji każdej formy gramatycznej w systemie trzech języków. Wnioski są oparte na danych kwantytatywnych.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 72.

Tytuł:: Mediale Erinnerungsbilder im gegenwärtigen deutsch-polnischen Diskurs um Vertriebene
Media images of memory in the polish-german discourse about expulsions
Autorzy:: Kaczmarek, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/615158.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: Polish memory
German memory
discourse about expulsions
memory images about expulsion
linguistics of memory
memory images about expulsions
Opis:: The aim of the article is to answer the following research questions: (1) Which memory images can be reconstructed in the binational discourse about expulsions? (2) Which processes of linguistic realisation do they undergo? (3) How are they discursively negotiated? The focus is thus placed on the act of talking about memory in press texts in the understanding of WojciechChlebda (2012), where media actors are ‘observers’ and ‘narrators’ of memory (cf. Chlebda 2012: 111), and memory im- ages (re)constructed by them differ both with respect to the way of talking about the subject of memory and about the content of memory. The standpoint represented in this article is that in the discourse about expulsions, German and Polish memories interact with each other as two separate, oppositional memories, which are determined by differing collective knowledge about the past. Collective memory is understood as knowledge about the past shared and linguistically negotiated by a certain community; the past that undergoes certain processes of reconceptualisation, which is influenced by various social, political and media factors (cf. Czachur 2016a: 89–90). Thanks to such an approach to the research questions mentioned at the beginning, the following article is part of the research programme dealing with interdisciplinary linguistics of memory, postulated i.a. by WaldemarCzachur (2018: 44–48). Firstly, the aim is to distinguish memory images activated by the discourse. In the analysed corpus, these memory images are (a) historical memory and memory about the historical truth(b) memory about expulsions and lack of memory about expulsions (delegitimisation of the subject of memory) and (c)institutionalised, politicised memory. Secondly, linguistic and discursive characteristics of the above mentioned memory images, i.e. linguistic realisations of these memories in both discourses, are specified. Thirdly, on the basis of the analytic tools developed i.a. by German discourse linguistics, reproducible interpretative patterns are formulated. These patterns shall be understood, respectively, as a questioning of the existing concept of ‘victim’ (Chapter 4.1), delegitimisationof the key discourse notion of ‘expulsion’ (Chapter 4.2), as well as metaphorical con- ceptualisation of remembrance as a ‘fight,’ ‘battle,’ or ‘war’ (Chapter 4.3). Fourthly, linguistic and discursive practices that create conflict between both discourses of memory are described on that basis.
Źródło:: Stylistyka; 2019, 28; 429-452
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:: Stylistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 73.

Tytuł:: Z PROBLEMATYKI BUŁGARSKO-POLSKICH TŁUMACZEŃ TEKSTÓW SĄDOWYCH
POLISH-BULGARIAN TRANSLATION OF COURT TEXTS
Autorzy:: MAZURKIEWICZ-SUŁKOWSKA, Julia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/920136.pdf
Data publikacji:: 2010-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: przekład sądowy
jezyk prawny
polski
bułgarski
językoznawstwo porównawcze
legal translation
Polish-Bulgarian
court texts
lingua legis
linguistics
translation
Opis:: Jak wiadomo, przekład tekstów sądowych wymaga maksymalnej wierności i nie dopuszcza dowolności interpretacyjnej. Tłumaczenie takie jest stosunkowo łatwe, dopóki systemy obu języków nie wykazują większych różnic w zakresie gramatykalizacji poszczególnych treści. W przypadku bułgarsko-polskich tłumaczeń tekstów sądowych największe problemy dotyczą różnic między systemami temporalnymi tych języków oraz różnic w zakresie wyrażania modalności imperceptywnej. Tym właśnie zagadnieniom poświęcony jest niniejszy artykuł.
As we know, translation of legal texts requires maximum fidelity and does not allow arbitrary interpretation. This kind of translation is relatively easy as long as the systems of both languages did not show major differences in the gramaticalization of individual contents. In the case of the Bulgarian-Polish translations the biggest problems relate to the differences between the temporal systems of those languages, and differences in the expression of imperceptive modality. The article is devoted to this particular issues.
Źródło:: Comparative Legilinguistics; 2010, 3, 1; 69-78
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:: Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 74.

Tytuł:: Substandardowe realizacje fonetyczne oraz ich funkcje w komediach Stanisława Barei
Substandard phonetic realisations and their functions in Stanisław Bareja’s comedies
Autorzy:: Bobrowski, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/52405172.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: mediolinwistyka
polszczyzna w filmie
wymowa w filmie
Stanisław Bareja
media linguistics
Polish language in film
pronunciation in film
Opis:: Artykuł poświęcony jest substandardowej wymowie niektórych wyrazów w komediach popularnego polskiego twórcy filmowego Stanisława Barei. Materiał empiryczny został pozyskany metodą audytywną. Autor dowodzi, że nieliterackie realizacje fonetyczne pojawiające się w dialogach filmowych imitują: 1) niestaranną wymowę potoczną; 2) wymowę dialektalną (zwłaszcza charakterystyczną dla gwary miejskiej Warszawy); 3) wymowę hiperpoprawną; 4) wady wymowy oraz nieznajomość wyrazów obcych. Następnie wylicza szereg ważnych funkcji osobliwości fonetycznych. Twórca filmowy posługiwał się nimi przede wszystkim dla osiągnięcia efektów komicznych. Okazuje się, że wskazują one również na: 1) miejsce akcji; 2) przynależność społeczną postaci; 3) poziom intelektualny postaci); 4) przynależność etniczną postaci; 5) stopień oficjalności sytuacji komunikacyjnej.
The paper examines the substandard pronunciation of certain words in the comedies by a popular Polish filmmaker, Stanisław Bareja. The empirical material was obtained using the auditive method. The author claims that non-literary phonetic realisations that appear in the film dialogues imitate: 1) colloquial mispronunciations; 2) dialectal pronunciation (especially typical of the urban dialect of Warsaw); 3) hypercorrect pronunciation; 4) speech defects and unfamiliarity with foreign words. Subsequently, he lists several important functions of the phonetic peculiarities. The filmmaker used them primarily to achieve humorous effects. However, the analysis has also revealed that they indicated: 1) the place of action; 2) the social affiliation of the characters; 3) the intellectual level of the characters; 4) the ethnicity of the characters; 5) the level of formality of the communicative situation.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2024, 816, 7; 24-39
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 75.

Tytuł:: The Polish Language Is Not a Male-Chauvinistic Language (A Computer-Aided Research on the Polish Gender Category Presented in a Nutshell)
Język polski nie jest męskoszowinistyczny (krótka informacja o wspomaganym komputerowo badaniu nad rodzajem w języku polskim)
Autorzy:: Włodarczyk, Hélène
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/13132597.pdf
Data publikacji:: 2023-01-04
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: rodzaj w języku polskim
lingwistyka interaktywna
językowy obraz świata
gender in Polish
interactive linguistics
linguistic view of the world
Opis:: I took up the topic of grammatical gender in Polish due to the fact that the theories of 5, 7 and even 9 genders (including the so-called personal-masculine gender in plural) accepted in Poland since the second half of the 20th century give rise to unnecessary difficulties for foreigners attempting at correctly building Polish sentences such as Matka i dziecko nie mogli się sobą nacieszyć. (‘Mother and child could not stop enjoying each other’). The research I conducted as part of interactive linguistics (using the Prolog artificial intelligence language and the SEMANA platform) showed that the theory distinguishing the category of gender from the category of animacy (as in comparative Slavic linguistics) is more economical and gives better results (than the theory of 9 genders) both in the analysis and production of utterances. Additionally, due to the “personal-masculine” gender introduced into Polish grammar, there arose a debate on the possible “male-chauvinistic” character of the Polish language, and consequently of the entire Polish culture. In response to this, I argue that one should not too hastily identify grammatical categories with cognitive categories, especially since in all European languages I know, it is the masculine gender which is the unmarked gender (-feminine). It follows from this that the masculine gender has two meanings, one broad and more abstract (e.g., man as a human being in general) and one narrow indicating only men (e.g., man as a male person). Recently, however, the non-marked meaning of the masculine gender has been undermined by the so-called inclusive speech. In Polish, in the plural, the so-called masculine-personal form indicates either a group of men or a group of entities among which is at least one human being regardless of gender (in the utterance quoted above, in which the verb nie mogli (‘could not’) exhibits the so-called personal-masculine form, the feminine noun matka (‘mother’) and the neuter noun dziecko (‘child’) constitute a collective subject that occurs in grammatical agreement with the verb form in the masculine gender, acting as an exponent of the category of humanity (not “masculinity”). Thus, the so-called personal-masculine form is used with the unmarked gender meaning of a personal (or human) form (+human, feminine). The research I conducted shows that in contemporary Polish the category of gender has the following meanings: masculine, feminine, and neuter, and the category of animacy: inanimate (-animate), human animate (+animate, +human), and non-human or animal animate (+animate, -human).
W niniejszym artykule podejmuję temat rodzaju w języku polskim ze względu na fakt, że upowszechniane w Polsce od drugiej połowy XX wieku teorie pięciu, siedmiu, a nawet dziewięciu rodzajów (w tym tzw. rodzaju męskoosobowego) sprawiają cudzoziemcom niepotrzebne trudności w poprawnym budowaniu polskich zdań typu: Matka i dziecko nie mogli się sobą nacieszyć. Badania, jakie prowadziłam w ramach lingwistyki interaktywnej (za pomocą języka sztucznej inteligencji Prolog oraz platformy SEMANA), wykazały, że teoria odróżniająca kategorię rodzaju od kategorii żywotności (jak w porównawczej lingwistyce słowiańskiej) jest bardziej ekonomiczna i daje lepsze wyniki (niż teoria dziewięciu rodzajów) tak w analizie, jak i w produkcji wypowiedzi. Ponadto wprowadzenie do gramatyki opisowej języka polskiego rodzaju męskoosobowego zapoczątkowało debatę nad rzekomo „męskoszowinistycznym” charakterem polszczyzny, a co za tym idzie – także całej kultury polskiej. W odpowiedzi na to twierdzę, że nie można zbyt pochopnie utożsamiać kategorii gramatycznych z kategoriami kognitywnymi, zwłaszcza że w znanych mi językach europejskich odróżniających rodzaj męski od żeńskiego rodzajem nienacechowanym jest rodzaj męski (-żeński). Z tego wynika, że rodzaj męski ma dwa znaczenia – szerokie i bardziej abstrakcyjne (np. człowiek) albo wąskie, wskazujące tylko na mężczyzn (np. mężczyzna). Ostatnio jednak charakter nienacechowany rodzaju męskiego został podważony przez tzw. mowę inkluzywną. W języku polskim w liczbie mnogiej tzw. forma męskoosobowa wskazuje albo na grupę mężczyzn, albo na grupę istot, wśród których znajduje się przynajmniej jedna istota ludzka niezależnie od płci – jak w cytowanym przykładzie wypowiedzi, w której czasownik nie mogli ma tzw. formę męskoosobową, a matka (rzeczownik rodzaju żeńskiego) i dziecko (rzeczownik rodzaju nijakiego) stanowią zbiorowy podmiot, który występuje w zgodzie z formą czasownika w rodzaju męskim jako wykładnik kategorii ludzkości (a nie „męskoosobowości”). Zatem tzw. forma męskoosobowa jest użyta z nienacechowanym znaczeniem rodzaju (-feminine) oraz z nacechowanym znaczeniem formy osobowej, czy inaczej ludzkiej (+human). Z przedstawionych badań wynika, że w języku polskim kategoria rodzaju ma obecnie następujące znaczenia: męski, żeński i nijaki, a kategoria żywotności: nieżywotny (-animate), żywotny ludzki (+animate, +human) i żywotny nieudzki (+animate, -human).
Źródło:: Postscriptum Polonistyczne; 2022, 30, 2; 1-7
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:: Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 76.

Tytuł:: Koncepcje genologiczne w badaniach Marii Wojtak oraz w ujęciach germanistycznych
Genological Concepts in Maria Wojtak’s Works and in German Studies
Autorzy:: Bilut-Homplewicz, Zofia
Hanus, Anna
Mac, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2207101.pdf
Data publikacji:: 2023-04-06
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:: gatunek
genologia lingwistyczna
genologia germanistyczna
genologia polonistyczna
kontrastywna lingwistyka tekstu
genres
linguistics genology
German genology
Polish genology
contrastive textology
Opis:: Celem artykułu jest porównanie ujęć genologicznych w badaniach polonistycznych (tu przede wszystkim w badaniach Marii Wojtak) i w pracach germanistycznych pochodzących z niemieckojęzycznego obszaru językowego oraz zaakcentowanie istniejących punktów stycznych i dających się zaobserwować różnic wynikających z odmiennych dróg rozwojowych genologii polonistycznej i germanistycznej. Rozważania koncentrują się głównie na genologicznej koncepcji Marii Wojtak, przedstawionej w jej monografiach Gatunki prasowe (2004) oraz Wprowadzenie do genologii (2019), które są reprezentatywne dla lingwistycznej genologii polonistycznej. Metodologia: Artykuł o profilu kontrastywnym ma charakter przeglądowy i zawiera syntezę badawczą podejść w obu wymienionych obszarach badawczych. Prezentuje koncepcje genologiczne w badaniach polonistycznych (ze szczególnym uwzględnieniem badań Marii Wojtak) i germanistycznych oraz wskazuje na płaszczyzny dla nich wspólne i je różniące. Wyniki i wnioski: Na podstawie porównania teoretycznej refleksji nad gatunkowym ukształtowaniem tekstów w obu analizowanych kulturach piśmienniczych można zauważyć przede wszystkim zróżnicowanie dotyczące odmiennego rozłożenia akcentów i inny kontekst badań, przy czym na plan pierwszy wysuwa się indywidualizm w podejściach polonistycznych, ewolucyjność badań germanistycznych oraz specyfika tzw. tekstologii kontrastywnej rozwijającej się w ramach genologii germanistycznej. Wartość poznawcza: Artykuł przybliża czytelnikowi istotne różnice oraz podobieństwa między genologią polonistyczną (głównie na przykładzie koncepcji Marii Wojtak) oraz genologią germanistyczną. Praca stanowi inspirację do współpracy badawczej pomiędzy genologiami polskimi i niemieckimi oraz do międzykulturowych badań genologicznych.
The aim of the paper is to compare the approaches to genology in Polish studies (primarily in the studies of Maria Wojtak) and in German studies from the German-speaking linguistic area, as well as to emphasize the existing meeting points and observable differences resulting from the various developmental paths of Polish and German genology. The considerations mainly focus on Maria Wojtak’s genological conception as presented in her monographs Press Genres (2004) and Introduction to Genology (2019), which are representative of Polish linguistic genology. Research methods: This contrastive paper is intended as an overview and provides an exploratory synthesis of approaches in the two aforementioned research areas. It presents genological concepts in Polish studies (with particular emphasis on Maria Wojtak’s works) and German studies and points out their similarities and differences. Results and conclusions: By comparing the theoretical reflection on the genre formation of texts in the two analyzed literary cultures, it is possible to notice a differentiation in terms of divergent accentuation and different research contexts, with a focus on individualism in the Polish approaches, the evolutionary nature of research in German studies and the specificity of the contrastive textology developing in German genology. Originality/cognitive value: The paper clarifies essential differences and similarities between Polish (mainly on the example of Maria Wojtak’s concepts) and German genology. It inspires research cooperation between Polish and German genologists and cross-cultural genological research.
Źródło:: Studia Medioznawcze; 2023, 1; 42-54
2451-1617
Pojawia się w:: Studia Medioznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 77.

Tytuł:: O imionach i współczesnych nazwach zawodów w perspektywie płci – poglądowy szkic konfrontatywny
On the issue of names and contemporary names of occupations in the gender perspective – a contrastive outline
Autorzy:: Satoła-Staśkowiak, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2197246.pdf
Data publikacji:: 2018-12-28
Wydawca:: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:: maskulinizacja
język polski i język bułgarski
asymetria językowa
językoznawstwo konfrontatywne
masculinization
Polish language
Bulgarian language
linguistic asymmetry
contrastive linguistics
Opis:: Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule uczyniono imiona i nazwy zawodów, a dokładnie proces i jego odbiór w związku z tworzeniem żeńskich imion i nazw zawodów od nazw męskich, często od dawna już istniejących. Przyglądanie się współczesnym tendencjom poprowadzi do różnych wniosków, które niewątpliwie mają związek z obecnym postrzeganiem przez użytkowników języka naturalnego, rzeczywistości, hierarchii ważności współczesnego człowieka czy obecnych relacji społecznych, które tworzą ludzie. I to ludzie (zwykli użytkownicy języka, nie specjaliści), co pokazuje praktyka, decydują o ostatecznym kształcie komunikacji językowej. Dotyczy to także relacji między płciami, ich sposobu rozumowania, komunikowania się, przypisywania sobie wzajemnie cech i roli w społeczeństwie.
The paper discusses the process of creating feminine names derived from pre-existing masculine names (including names of occupations) and its reception. An outlook of contemporary tendencies leads to conclusions that have to do with how the users of natural languages perceive such phenomena and reality including their hierarchy of values and social relations.It is the people (common language users, non-specialists) that (as demonstrated by practice) decide the final shape of language communication. Intergender relations, communication and social role assignment (and the reasoning behind them) are also considered.
Źródło:: Językoznawstwo; 2018, 12; 61-72
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:: Językoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 78.

Tytuł:: Built-in Argument Positions in Bulgarian and Polish
Wbudowane pozycje argumentowe w języku bułgarskim i polskim
Autorzy:: Banasiak, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/49100889.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Bulgarian language
Polish language
contrastive studies
linguistics
semantics
semantic interlanguage
predicate-argument structure
built-in argument
theoretical contrastive studies
Opis:: The issue of built-in argument positions is not particularly popular in contemporary Slavic studies. However, some developments have occurred since the introduction of predicate-argument logic in semantic-syntactic studies. This paper focuses not only on theoretical developments but also on conclusions arising from the study of two Slavic languages: Bulgarian (an analytic language) and Polish (a synthetic language). Until now, the issue of incorporating an argument position in the form of a predicative expression has been viewed as a lexical issue. However, both lexical and morphological means can be used to express a type of proposition. The peculiarities of the distinction between word and sentence are also discussed.
Kwestia wbudowanych pozycji argumentowych nie jest szczególnie popularna we współczesnej slawistyce. Jednak od czasu wprowadzenia logiki predykatowo-argumentowej w badaniach semantyczno-składniowych nastąpiły pewne zmiany. W niniejszym artykule skupiono się nie tylko na opracowaniach teoretycznych, lecz również na wnioskach wynikających z badania dwóch języków słowiańskich: bułgarskiego (język analityczny) i polskiego (język syntetyczny). Dotychczas zjawisko wbudowania pozycji argumentowych w wyrażenie predykatywne było postrzegane jako zagadnienie leksykalne. Jednak zarówno środki leksykalne, jak i morfologiczne mogą służyć wyrażaniu pewnego typu propozycji. Omówiono również osobliwości rozróżnienia wyrazu od zdania.
Źródło:: Cognitive Studies | Études cognitives; 2021, 21
1641-9758
2392-2397
Pojawia się w:: Cognitive Studies | Études cognitives
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 79.

Tytuł:: Językowa wyobraźnia etnograficzna w glottodydaktyce
Linguistic ethnographic imagination in foreign language teaching
Autorzy:: Garncarek, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/47239419.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: teaching Polish as a foreign language
ethnography
linguistics
imagination
foreign language
linguaculture
glottodydaktyka polonistyczna
etnografia
językoznawstwo
wyobraźnia
język obcy
lingwakultura
Opis:: The article deals with the definition of a native language as a foreign language. The author discusses the ethnographic theory of language proposed by Paul Willis who emphasizes the cultural values of language. The usefulness of his concepts for methodology of teaching a foreign language is in centre of attention, thereby the dominant role of grammar in teaching a language is called into question. Due to the ethnographic point of reference, particular emphasis is placed on the significance of the description of cultural meanings in the relations and rules of communication for gaining the language competence. Teaching the native language as a foreign one is different from teaching any other language which is treated as a foreign language. Therefore, it needs to be set in a separate cultural space, it requires independent characteristics and definition of the communicative situation.
Artykuł dotyczy rozważań nad definicją JPJO. Opisuje sposób poszukiwania jej w obszarach innych niż językoznawstwo. Eksponuje etnograficzne koncepcje oglądu języka, wyrażane przez wybitnego współczesnego etnografa i socjologa Paula Willisa. Ich przydatność w procesie glottodydaktycznym jest głównym nurtem wywodu. Autor artykułu reprezentuje pogląd, który ostrożnie odnosi się do dominującej roli gramatyki w nauczaniu języka. Rozważając sposób nabywania kompetencji językowej, przenosi akcenty na opisanie znaczeń kulturowych w relacjach i zasadach komunikowania. Taką możliwość daje mu etnografia, wskazująca na walor lingwistyczno-kulturowy. W tekście dominuje pogląd, że proces nauczania JPJO różni się w swej istocie od nauczania każdego innego języka, rozumianego jako obcy, wymaga zatem osobnego usytuowania w przestrzeni kulturowej, osobnej charakterystyki i osobnej definicji sytuacji komunikacyjnej.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2012, 19; 9-22
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 80.

Tytuł:: Extraction of Polish noun senses from large corpora by means of clustering
Autorzy:: Broda, B.
Piasecki, M.
Szpakowicz, S.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/969804.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Systemowych PAN
Tematy:: corpus linguistics
semantic similarity
Polish nouns
word clustering
Clustering by Committee
co-occurrence retrieval models
rank weight function
Polish WordNet
WordNet-based synonymy test
document clustering
keywords extraction
Opis:: We investigate two methods of identifying noun senses, based on clustering of lemmas and of documents. We have adapted to Polish the well-known algorithm of Clustering by Committee, and tested it on very large Polish corpora. The evaluation by means of a WordNet-based synonymy test used Polish wordnet (plWordNet 1.0). Various clustering algorithms were analysed for the needs of extraction of document clusters as indicators of the senses of words which occur in them. The two approaches to wordsense identification have been compared, and conclusions drawn.
Źródło:: Control and Cybernetics; 2010, 39, 2; 401-420
0324-8569
Pojawia się w:: Control and Cybernetics
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 81.

Tytuł:: Dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego i Kresów północno-wschodnich w świetle ustaleń językoznawstwa erudycyjnego
Heritage of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Northeastern Borderlands in the light of erudite linguistics
Autorzy:: Węgorowska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/676413.pdf
Data publikacji:: 2014-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: erudite linguistics
extralinguistic facts
Grand Duchy of Lithuania
Polish Northeastern Borderlands
językoznawstwo erudycyjne
fakty pozajęzykowe
Wielkie Księstwo Litewskie
Kresy północno-wschodnie
Opis:: The essay contains reflections on the ways of using erudite linguistics, a young discipline created by me, in the study of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Northeastern Borderlands. Correlation of linguistic and extralinguistic conclusions (culture, history, art, gemology) permits us to look in a new way at many facts of the Polish Northeastern Borderlands that linguists had not been interested in before, such as old Polish Northeastern Borderlands museum artifacts, jewelry of Grand Duchy of Lithuania, icon of Our Lady of the Gate of Dawn, cult of the dead in the Polish Northeastern Borderlands, architecture of the old Vilnius, manor house in Czombrów – the prototype of Soplicowo (the village in Pan Tadeusz epic poem), descriptions of Henryk Poddębski’s daguerreotype images, Vilnius identity of Henryk Szylkin or symbolic-figurative nicknames of Vilnius.
Szkic jest refleksją o sposobach wykorzystywania stworzonego przeze mnie, kilkunastoletniego zaledwie, językoznawstwa erudycyjnego w badaniach nad problematyką wielkoksiążęcą i północnokresową. Korelacja ustaleń językoznawczych z ustaleniami pozajęzykowymi (kultura, historia, sztuka, gemmologia…) pozwoliła na nowe odczytanie wielu kresowych faktów, które nie były dotąd przedmiotem zainteresowania językoznawców, jak np.: artefakty dawnych północnokresowych muzeów, wielkoksiążęce precjoza, Ikona Ostrobramska, północnokresowy kult zmarłych, architektura dawnego Wilna, prototyp Soplicowa – dwór w Czombrowie, opisy dagerotypów Henryka Poddębskiego, wileńska tożsamość Henryka Szylkina czy symboliczno-metaforyczne nazwy Wilna.
Źródło:: Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 244-262
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:: Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 82.

Tytuł:: O czym nie napisał Marcin Bielski, czyli o pewnym rodzaju uwag metatekstowych w Kronice, to jest historyi świata (1564)
What Marcin Bielski did not write about, or on a certain type of metatextual comments made in Kronika, to jest historyja świata (1564)
Autorzy:: Kozaryn, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2171621.pdf
Data publikacji:: 2020-12-11
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: językoznawstwo diachroniczne
polszczyzna XVI w.
uwagi metatekstowe
idiolekt Marcina Bielskiego
diachronic linguistics
16th century Polish
metatextual comments
Marcin Bielski’s idiolect
Opis:: The article discusses a selected group of metatextual comments made in the 3rd edition of Marcin Bielski’s Kronika published in 1564. The analysis focuses on those referring to the contents of his Chronicle, i.e. the comments informing about what Bielski has already written and where he has written it, what he is about to mention, what and for what reason has been omitted or added by the author when compared to his sources, and what he has only treated superficially. A review of the variety of the linguistic methods used for constructing these metatextual comments allows for disclosing the possible motivations behind the writer’s choices: his wish to direct the reading process and to lead the reader into assuming that the presented content is credible and accurate, combined with an educational and moralistic drive.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 145-153
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 83.

Tytuł:: Koncept CUDZOZIEMCA w filmie milicyjnym. Przyczynek do badań nad dyskursem ludyczno-propagandowym PRL-u
Concept of FOREIGNER in the militia film. A contribution to the research on ludic and propaganda discourse in the Polish People’s Republic
Autorzy:: Bobrowski, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28763641.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: mediolingwistyka
polszczyzna w filmie
dyskursywny obraz świata
stereotypy etniczne
kino milicyjne
media linguistics
Polish language in film
discursive worldview
ethnic stereotypes
militia cinema
Opis:: W ostatnich latach zauważalny jest wzrost zainteresowania kulturą popularną PRL-u. Autor sądzi, że ważną jej część stanowi dyskurs ludyczno-propagandowy, łączący funkcje rozrywkowe i perswazyjne. Jego dokumentami są liczne teksty multimodalne, w tym filmy kryminalne, tzw. kryminały milicyjne. Stanowią one interesujący materiał badawczy dla współczesnej mediolingwistyki. W artykule autor przedstawia mediolingwistyczną rekonstrukcję dyskursywnego obrazu cudzoziemca w kinie milicyjnym. Narzędziem wykorzystanym w procedurze analitycznej jest model definicji kognitywnej. Analiza dowiodła, że obraz cudzoziemców zdominowany jest przez wartościowanie negatywne, dotyczy to zwłaszcza Niemców i Amerykanów. Zdaniem autora rozwijanie tego rodzaju badań przyczyni się do poszerzenia wiedzy o mechanizmach perswazji i polskiej pamięci kulturowej.
An increasing interest in the popular culture of the Polish People’s Republic has been noticeable in recent years. The author believes that the ludic and propaganda discourse, which combines entertainment and persuasive functions, has a major part in it. This is evidenced by numerous multi modal texts, including crime stories, the so-called militia crime stories. They provide an interesting research material for the contemporary media linguistics. This article presents a media linguistic reconstruction of the discursive image of a foreigner in militia cinema. The tool applied in the analytical procedure is the cognitive definition model. The analysis has proved that the image of foreigners is dominated by negative evaluation, which concerns Germans and Americans in particular. In the author’s opinion, developing this type of research will contribute to broadening the knowledge of persuasion mechanisms and Polish cultural memory.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2023, 805, 6; 36-49
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 84.

Tytuł:: "My z Nich" – (za)pisany pomnik mistrzów polskiego językoznawstwa
Autorzy:: Pacuła, Jarosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29520169.pdf
Data publikacji:: 2022-12-20
Wydawca:: Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:: "My z Nich"
history of linguistics
history of language
portraits of Polish linguists
„My z Nich”
historia językoznawstwa
historia języka
portrety polskich językoznawców
Opis:: "My z Nich" – an (in)scribed monument to the masters of Polish linguistics The text refers to the publishing series entitled "My z Nich" – it concerns a series of publications presenting the heritage of Polish linguists. The author of the review presents the value of the publication: he emphasizes that the authors of the articles in each volume resemble the achievements of the late masters, but also present a critical look at their scientific achievements and contribution to the development of the discipline.
Źródło:: Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 493-500
1731-3317
Pojawia się w:: Świat i Słowo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 85.

Tytuł:: Krótka historia ‘czytania’ (cz. I): Protoforma i ścieżki derywacji
Autorzy:: Kardas, Kacper
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/567970.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:: lexicology
historical semantics
diachronic linguistics
Polish language
iterativity
historical reconstruction
etymology
reading
leksykologia
semantyka historyczna
językoznawstwo diachroniczne
język polski
iteratywność
rekonstrukcja historyczna
etymologia
czytanie
Opis:: Presented paper deals with a problem of history and etymology of Polish word czytać ‘to read’. Author discusses two questions: reconstructed Proto-Indo-European root for Polish (and in generally Slavic) word with potential initial *s-, and grammatical relations between basis (czyść) and derivative (czytać) with comparison to similar couples (present – iterative) in various languages. This paper is a first part of a row made of three connected articles, and due to its introductory character it also gives some preliminary comments and organizing remarks to the series of texts as a whole.
Artykuł jest pierwszą pracą z trzyczęściowej serii, która podejmuje problematykę opisu historii i etymologii polskiego wyrazu czytać w ujęciu morfosemantycznym. Prezentowana tu część skupia się na dwóch zagadnieniach: rekonstrukcji formalnej protordzenia (rozpatruje sporną wśród badaczy nie-/obecność nagłosowego *s- w protoformie indoeuropejskiej *kṷei-) oraz relacji gramatycznej między pochodną czytać i podstawą czyść (w aspekcie dynamicznym, na tle ogólnego rozwoju relacji praesens – iterativum). Ponadto ze względu na jej charakter wprowadzający do całości pojawiają się w nim rozważania wstępne oraz uwagi organizacyjne względem serii tekstów.
Źródło:: Linguistica Copernicana; 2019, 16
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:: Linguistica Copernicana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 86.

Tytuł:: Wymiary potocznej świadomości językowej i relacje między nimi
Modes of Folk-linguistic Awareness and Relationships between them
Autorzy:: Lustanski, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1968996.pdf
Data publikacji:: 2021-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: folk-linguistic awareness
modes of language awareness
folk linguistics
language attitudes
Polish Canadians
potoczna świadomość językowa
lingwistyka potoczna
postawy językowe
Polonia kanadyjska
wyznaczniki świadomości
Opis:: Niniejszy artykuł przedstawia wyznaczniki tzw. potocznej świadomości językowej według koncepcji Dennisa R. Prestona, który jako pierwszy wprowadził je do amerykańskiej szkoły lingwistyki potocznej w latach 90. ubiegłego wieku. Wyróżniki te to: eksplicytna dostępność zakresu zjawisk językowych podlegających ocenie, stopień trafności tej oceny, poziom jej szczegółowości oraz umiejętność kontrolowania różnych wariantów języka. Zasadniczą cechą tych wykładników jest to, że – w odróżnieniu od typowych narzędzi do badań nad świadomością językową, które analizują warstwy i poziomy świadomości – pozwalają one na badanie sposobów, w jakie ujawnia się świadomość przeciętnego użytkownika języka, tzw. językoznawczego laika. W rodzimych badaniach fenomenu świadomości językowej wyznaczniki te nie były dotychczas opisywane i wykorzystywane, chociaż prezentują nowe możliwości eksplikacji badawczej. W niniejszym artykule do charakterystyki koncepcji Dennisa R. Prestona posłużono się częściowo przykładami użytymi przez samego badacza, a częściowo odwołano się do przykładów porównywalnych, ale pochodzących ze źródeł rodzimych, w tym egzemplifikacji językowych ekscerpowanych wśród polskiej grupy etnicznej w Kanadzie. W artykule przedstawiono również relacje między wyznacznikami potocznej świadomości językowej, które zilustrowano w sposób graficzny. Wstępna diagnoza dotycząca zdatności charakteryzowanych wyróżników w studiach nad świadomością językową użytkowników polszczyzny zachęca do pogłębionych analiz, w jakiej mierze te – względnie zobiektywizowanie – narzędzia mogą okazać się przydatne do badań nad sposobami, przez które ujawnia się świadomość językowa grup społecznych.
This article presents modes of folk-linguistic awareness as defined by Dennis R. Preston, who first introduced them to American folk linguistics in the 90. of the past century. These modes are as follows: overt availability of language phenomena that are being commented, the degree of the opinion’s accuracy, the level of the specificity of folk knowledge, and the ability to control language varieties. The essential feature of the modes is that – unlike typical linguistic awareness research tools that help to analyze the layers and levels of language awareness – they allow the study of the ways in which the linguistic awareness of the averagelanguage user, so-called language layman, is revealed. In Polish studies on linguistic awareness, these determinants have not been described and used, although they present new possibilities for research explication. In this article, the explanations of Dennis R. Preston’s concept are partly based on the examples used by the researcher in his publications, and partly on comparable examples, but coming from Polish linguistic sources that include linguistic examples excerpted among the Polish ethnic group in Canada. The paper also presents the relationships between the modes of folk-linguistic awareness which are illustrated graphically. A preliminary diagnosis of the suitability of the characterized determinants in research on the linguistic awareness of Polish speakers invites in-depth studies to what extent these relatively objective tools may turn out to be useful in the analyses of the modes by which the linguistic awareness of social groups is revealed.
Źródło:: Socjolingwistyka; 2021, 35; 283-302
0208-6808
Pojawia się w:: Socjolingwistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 87.

Tytuł:: Słowa kluczowe podawane przez autora publikacji jako podstawa opisu bibliograficznego w iSybislawie
Author-provided keywords as the basis of bibliographical description in the iSybislaw bibliography
Autorzy:: Stanojević, Marek
Kryżan-Stanojević, Barbara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/966619.pdf
Data publikacji:: 2014-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: bibliographic description
Croatian language
“false friends”
keywords
linguistic terminology
linguistics
Polish language
terms
„fałszywi przyjaciele”
język chorwacki
język polski
językoznawstwo
opis bibliograficzny
słowa kluczowe
terminologia językoznawcza
Opis:: A bibliographer primarily relies on the abstract and keywords provided by the author of the original article. However the author-provided abstract and keywords are rarely sufficient. The bibliographer’s task is to ascertain that they correspond to the content of the article itself, as well as to find the closest equivalents in the language of the bibliography, Polish in our case. Additional confounding factors in determining the keywords corresponding most accurately to the submission in question include terminological inconsistencies within the works by certain authors, terminological inconsistencies within each of the languages as well as possible inconsistencies due to different theoretical backgrounds. This article deals with all of these issues on the basis of two pairs of examples. The first is the Polish term frazeologizm ‘idiom, phrase’ and the Croatian term frazem ‘idiom, phrase’. The second pair is the Polish term dialekt ‘dialect’ and the Croatian terms dijalekt/narječje ‘dialect/vernacular’. The complication inherent in the work of the bibliographer is due to, inter alia, the fact that the bibliographer’s strategy in prepairing the bibliographic description should enable the user to achieve the best possible effectiveness and efficiency in his/her search.
Streszczenie/abstrakt i słowa kluczowe podane przez autora w oryginalnym artykule są podstawą opracowania bibliograficznego, nie stanowią jednak wystarczającego źródła pracy bibliografa. Jego zadaniem jest przede wszystkim sprawdzenie, czy streszczenie/abstrakt i słowa kluczowe odpowiadają treści samego artykułu. Kolejne zadanie polega na odnalezieniu w języku bibliografii (w naszym przypadku jest to język polski) najbliższych ekwiwalentów słów kluczowych. Czynniki utrudniające dobór odpowiednich słów kluczowych z istniejącej bazy to brak ujednolicenia terminologicznego w pracach niektórych autorów, zróżnicowanie terminologiczne między językami, a także różnice terminologiczne związane z różnymi teoriami lingwistycznymi. W niniejszym artykule rozpatrywane są wszystkie te problemy na podstawie dwu przykładów. Pierwszy z nich stanowi para: polski termin frazeologizm i chorwacki termin frazem. Drugi reprezentowany jest przez polski termin dialekt i chorwackie terminy dijalekt/narječje. Problemy w pracy bibliografa wiążą się z opracowywaniem przez niego opisu bibliograficznego, który powinien zapewnić użytkownikowi jak największą skuteczność wyszukiwania informacji.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 219-231
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 88.

Tytuł:: Wpływ języka polskiego na leksykę rosyjską drugiej połowy XVII wieku (na materiale vesti-kur antów z lat 1656–1670)
Autorzy:: Głuszak, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/681559.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Linguistics
history of the language
borrowings from Polish
opinion journalism of the XVII century
lingwistyka
historia języka
zapożyczenia leksykalne z języka polskiego
publicystyka XVII wieku
Opis:: The paper studies the process of adapting Polish loanwords into the Russian language. Research material was extracted from the first handwritten editions of Russian opinion journalism, written from 1656 to 1670. The purpose of the article is to present the process of absorbing loanwords on the phonetic and morphological level, and to record changes in word genders and resonance variants in the words internalized into Russian either originating directly from Polish or passed on through Polish from other languages.
Artykuł poświęcony jest procesowi adaptacji polskiej leksyki w języku rosyjskim na podstawie vesti-kurantów z drugiej połowy XVII wieku. Celem artykułu jest zbadanie procesu adaptacji zapożyczeń na poziomie fonetycznym i morfologicznym, jak również zarejestrowanie zmiany rodzajów gramatycznych w leksyce o bezpośrednim polskim pochodzeniu lub zapożyczonej za pośrednictwem języka polskiego.
Źródło:: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2015, 4
2449-8297
Pojawia się w:: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 89.

Tytuł:: Kilka uwag o polskim socjolekcie przestępczym z okresu XVIII w. (glosa do informacji z „Gazety Warszawskiej” z 1778 r.)
A few remarks about Polish criminal jargon from the 18th century (a gloss to a press release from of “Gazeta Warszawska” from 1778)
Autorzy:: Pacuła, Jarosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1179274.pdf
Data publikacji:: 2020-11-24
Wydawca:: Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
Tematy:: history of the polish criminal sociolect
18th-20th century
lexical semantics
diachronic linguistics
historia polskiego socjolektu przestępczego
xviii w.-xx w.
semantyka leksykalna
językoznawstwo diachroniczne
Opis:: The subject of the article is the vocabulary of Polish criminals from the 18th century. The author reached for a press release from 1778. This press release is one of the oldest credentials of the Polish criminal jargon. The text describes a court hearing and only mentions the existence of specific communication style between villains that the court had to face. The news from “Gazeta Warszawska” contains eighteen lexemes. The author of this article discusses these words – he indicates the etymology of these jargonisms and presents a continued existence of the vocabulary in Polish (in the 19th and 20th centuries). Some remarks on the provenance of jargon terms may raise doubts among readers. The author is aware of this. However, he considers it significant to bend over the form and semantics of the accumulated vocabulary – researchers often refer to this press release from the 18th century, but do not focus on the history of the vocabulary of Polish criminals.
Tematem artykułu jest słownictwo polskich przestępców z XVIII wieku. Autor sięga do wiadomości prasowej z 1778 roku. Ta notka prasowa należy do najstarszych poświadczeń polskiego żargonu kryminalnego. Tekst informuje o procesie sądowym, a tylko na marginesie zaznacza istnienie specyficznej komunikacji złoczyńców, z którą musiał się zmierzyć sąd. Wiadomość z „Gazety Warszawskiej” zawiera aż osiemnaście leksemów. Słowa te omawia autor niniejszego artykułu – wskazuje etymologię żargonizmów oraz przedstawia dalsze życie słownictwa w języku polskim (w XIX i XX wieku). Kilka uwag dotyczących proweniencji określeń socjolektalnych może budzić wątpliwości czytelników, z czego autor zdaje sobie sprawę. Za celowe uznaje jednak pochylenie się nad kształtem i semantyką zgromadzonego słownictwa, bo chociaż różni badacze często powołują się na artykuł prasowy z XVIII wieku, to niewiele uwagi poświęcają historii występującego w nim słownictwa polskich przestępców.
Źródło:: Forum Filologiczne Ateneum; 2020, 8, 1; 163-180
2353-2912
2719-8537
Pojawia się w:: Forum Filologiczne Ateneum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 90.

Tytuł:: Fleksja rzeczownika w Książkach o wychowaniu dzieci Erazma Glicznera na tle XVI-wiecznych tendencji normalizacyjnych
Inflection of nouns in Książki o wychowaniu dzieci by Erazm Gliczner at the background of sixteenth century standardisation trends
Autorzy:: Gozdek, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/684141.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Erazm Gliczner
fleksja rzeczownika
XVI wiek
poradnik pedagogiczny
językoznawstwo historyczne
historia języka polskiego
sixteenth century
inflection of nouns
pedagogical book
historical linguistics
history of Polish language
Opis:: The subject of this study is inflection of nouns in Książki o wychowaniu dzieci [...] (Cracow 1558) by Erazm Gliczner. The main research aim was verifying progressive of standardisation of the Polish language in comparison to the first part of the sixteenth century. Due to the fact that sixteenth century was a time of the biggest development of Polish language changes were dynamic. Presented research results are only general trends but they show us a progress of normalization. Polish author had a good intuition with regard to developmental tendencies of 16th Polish language. He usually was choosing new variants of inflection forms.
-
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2018, 52; 35-47
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 91.

Tytuł:: Macedonia z bliska, Polska z oddali w oczach Zuzanny Topolińskiej
Macedonia from Close Up, Poland from A Distance in The Eyes of Zuzanna Topolińska
Autorzy:: Duda, Henryk
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1375737.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: Slavic linguistics
Polska
Macedonia
Polish-Macedonian contrastive studies
trans-cultural studies
evolution of Slavonic vocabulary
językoznawstwo słowiańskie
Polska
polsko-macedońskie językosnawstwo konfrontatywne
komunikacja międzykulturowa
ewolucja leksyki słowiańskiej
Opis:: The article discusses the book Zmiana perspektywy. Gawęda nie tylko językoznawcza [Change of perspective. More than a tale of linguistics] by Zuzanna Topolińska (Cracow 2015). The author of this text emphasizes that the word gawęda [tale] in the book’s subtitle is misleading, given that, despite the style of language used in the book, Topolińska discusses important issues of a linguistic and intercultural nature. In her short essays in the first part of the book Topolińska addresses the organizational structure of philology studies in Poland and Macedonia, she confronts the Polish and Macedonian approach to the dialect general language relationship, she talks about language standards, about the differences between politeness in Poland and Macedonia, as well as the attitude towards women and the outlook toward religion in both countries. In the second part of the book Topolińska takes up lexical issues, giving examples of how under the influence of spiritual culture certain words in Polish and Macedonian that derive from the same core have taken on a different meaning. The author of the article concludes that this short and very personal book by Topolińska fulfills its task and subsequently alters his view on the linguistic and non-linguistic world of the Slavs.
Źródło:: Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 167-174
0080-3588
Pojawia się w:: Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 92.

Tytuł:: Jeszcze o popularyzacji nauki o języku dawniej i dziś
До питання популяризації науки про мову колись і сьогодні
Autorzy:: Koper, Mariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2015570.pdf
Data publikacji:: 2021-12-14
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: популяризація
польська мова
наука
мовознавство
мовознавець
знання
нефахівець
культура мови
popularization
Polish language
science
linguistics
linguist
knowledge
non-specialist
language culture
popularyzacja
język polski
nauka
językoznawstwo
językoznawca
wiedza
niespecjalista
kultura języka
Opis:: W artykule autor przedstawia najważniejsze zagadnienia dotyczące popularyzacji nauki o języku. Poza zdefiniowaniem terminu popularyzacja wymienia podstawowe wyznaczniki dobrego popularyzowania, omawia historię oraz współczesność popularyzacji nauki o języku polskim. Ponadto charakteryzuje najnowsze formy upowszechniania nauki, uwzględniające zróżnicowane bogactwo świata mediów. W ostatniej części artykułu w ogólnym zarysie autor przedstawia dokonania popularyzatorskie prof. dr. hab. Feliksa Czyżewskiego.
У статті автор розглядає найважливіші питання, які стосуються популяризації науки про мову. Крім визначення терміна популяризація, називає головні детермінанти цього процесу, обговорює історію та сучасність популяризації науки про польську мову. Автор характеризує також новітні форми пропагування науки з урахуванням різноманітності світу засобів масової інформації. В останній частині статті в загальних рисах представлено популяризаторські досягнення проф. д-ра габ. Фелікса Чижевського.
The author presents the most important issues concerning popularization of linguistic science. Apart from defining the term popularization, the author lists the basic determinants of effective popularization. He discusses the history and the present day of activities in popularizing the science of the Polish language. Moreover, the author elaborates upon the state-of-the-art methods of contemporary science popularization, such as those relying on the vast richness of the media universe. In the final part of the article, the author outlines the popularization achievements of Professor Feliks Czyżewski.
Źródło:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 268-283
1733-2249
Pojawia się w:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 93.

Tytuł:: Akademische Musterung eines Unterprivilegierten
Autorzy:: Abraham, Werner
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1316252.pdf
Data publikacji:: 2017-07-25
Wydawca:: Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:: German and its typology
linguistics
German as a second language
determiners in German
and Polish
aspect and aktionsart
Typologie des Deutschen
Deutsch als Fremdsprache
Determinantien im Deutschen
und Polnischen
Aspekt und Aktionsart
Opis:: Werner Abrahams Rückblick auf seine akademische Laufbahn beginnt als ältestes Kind von Dreien einer völlig unakademischen Familie. Er wurde Universitätsprofessor, Honorarprofessor und erwarb einigen internationalen Status als moderner Linguist, dies als kreativer Forscher, Verfasser und als Reihenherausgeber in den Verlagen Max Niemeyer, Gunther Narr, Stauffenburg in Tübingen und John Benjamins in Amsterdam. Er wurde an der Rijksuniversiteit Groningen mit der Akademiemedaille für seine akademische Lehre und Forschung ausgezeichnet.
Werner Abraham‘s hindsight on his academic career as coming from the first son in a totally unacademic family of three children. In his vita, he sketches his life and career as a university professor and international linguist, who never has lost his respect and love for the German language both as the medium for lyrics and his scientific writings about its intricate structure as well as its enigmatic -mystic depths. He is bearer of the medal of the Scientific Academy of the Netherlands rewarded to him at the Rijksuniversiteit of Groningen in 2000.
Źródło:: Studia Germanica Gedanensia; 2017, 37; 131-151
1230-6045
Pojawia się w:: Studia Germanica Gedanensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 94.

Tytuł:: Co nas łączy, a co dzieli? Stereotyp domu w języku polskim, serbskim i rosyjskim
Autorzy:: Pazio-Wlazłowska, Dorota
Lazić-Konjik, Ivana
Ristić, Stana
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34607336.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: linguistic worldview
home/house
Polish
Russian
Serbian
cultural concept
Axiological Lexicon
EUROJOS
axiological linguistics
językowy obraz świata
dom
język polski
język rosyjski
język serbski
koncept
LASiS
aksjolingwistyka
дом
концепт
стереотип
русский язык
польский язык
сербский язык
языковая картина мира
Аксилогический лексикон славян и их соседей
Opis:: The artricle compares the concept of home/house in Polish, Serbian, and Russian. It is a continuation of research carried out by the authors within the EUROJOS project and the volume on home/house of the Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours. The analysis aims to identify the common conceptual base, as well as the culture-specific aspects that distinguish each of the languacultures under scrutiny. The relevant cultural concepts in the three languacultures share a common base image but are distinguished through their culture-specific characteristics. That base is universal: rather than being limited to the Slavic context, it can be found in other languages, sometimes very distant ones. In Polish, Serbian, and Russian, home is above all viewed as a non-material, social, and functional value, as a community of people that share it, one that provides the sense of security and unconditional acceptance. Common features are also found in the network of relationships triggered by each cultural concept in question, such as the notion of family. The culture-specific content, in turn, derives from different historical and cultural conditions: those contribute to the peculiarities of the Polish patriotic manor, the Serbian Kosovo, or the Russian communal apartments. These specific cultural concepts reflect changes in the culture, mentality, and worldview in each languaculture.
W artykule podjęto próbę porównania konceptu dom w języku polskim, serbskim i rosyjskim. Tekst stanowi kontynuację prac prowadzonych przez autorki w ramach projektu EUROJOS nad tomem dom Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów. Celem analizy jest wyodrębnienie wspólnego pojęcia bazowego oraz wyszczególnienie elementów relewantnych kulturowo, wyróżniających każdą z badanych lingwokultur. Prześledzenie polskiego, serbskiego i rosyjskiego obrazu domu dowodzi istnienia wspólnego wyobrażenia bazowego, na którym w każdym z języków nadbudowany jest konstrukt szczegółowych charakterystyk, doprecyzowujących jego sens. Baza ta jest uniwersalna, charakteryzuje nie tylko Słowiańszczyznę. Odnajdziemy ją również w obrazach domu w innych językach, także bardzo odległych pod względem geograficznym. W językach polskim, serbskim i rosyjskim dom postrzegany jest przede wszystkim jako wartość ponadmaterialna, w wymiarze społecznym i funkcjonalnym, jako wspólnota osób zamieszkujących go, zapewniająca jednostce poczucie bezpieczeństwa i bezwarunkową akceptację. W siatce powiązań domu z innymi konceptami również odnajdujemy cechy wspólne. W każdym z analizowanych języków dom jest ściśle połączony z konceptem rodzina, utożsamiany jest z osobami bliskimi. O cechach specyficznych, jakie dostrzegamy w obrazie domu w badanych językach, przesądziły zaś odmienne uwarunkowania historyczne i kontekst kulturowy. To one ukształtowały obraz polskiego patriotycznego dworu, serbskiego Kosowa czy rosyjskiej komunałki. Koncept dom odzwierciedla zmiany w kulturze, mentalności i poglądach każdej z badanych społeczności.
Статья посвящена сопоставительному анализу концепта ДОМ в трех славянских языках: польском, сербском и русском и представляет собой продолжение исследований, проведенных авторами в ходе работы над томом ДОМ Аксиологического лексикона славян и их соседей. Целью данного текста является выявление общего базового понятия, а также признаков, характеризующих рассматриваемый концепт в каждом их анализируемых языков. Проведенный анализ доказывает существования общей базы, которая, кстати, актуальна также для других языков, на которую, в свою очередь, накладывается целый ряд признаков, характерных для каждого из языков. Исследование показало, что в польском, сербском и русском языках дом воспринимается прежде всего как нематериальная ценность, в социальном и функциональном аспектах. Основной функцией дома является укрытие, обеспечение безопасности и покоя как в физическом, так и духовном отношении. Дом защищает жителей, является для них пристанищем. В каждом из рассматриваемых языков дом тесно связан с концептом СЕМЬЯ, он отождествляется с близкими. В отличительных признаках в каждом из языков, в свою очередь, отражается не только индивидуальный исторический опыт каждого из исследуемых этносов, но также разные культурные контексты, так как именно в концепте ДОМ высвечиваются изменения в менталитете и аксиосфере каждой из рассматриваемых лингвокультур.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 67-84
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Polish linguistics" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język