Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Poland 1945" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-71 z 71
    Tytuł:
    Tsukunft publishing operations in Poland after 1945
    Autorzy:
    Rusiniak-Karwat, Martyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407863.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Associazione Italiana Polonisti (AIP)
    Tematy:
    Tsukunft
    Tsukunft publications
    Jewish press
    Poland (1945-1949)
    Opis:
    When resuming its activities in postwar Poland, Tsukunft’s aim was first and foremost to reconstruct its pre-1939 structures, including the renewal of its publishing operations. After 1945, the youth organization revived the publishing house SIB and its main press organ, “Yugnt Veker”. The main purpose of these efforts was to bring back the Yiddish language, to mark its presence, and to resume work on the “Jewish street”. Attempts were also made to attract new members and sympathizers for the Bund’s youth organization. Brochures published by SIB and articles in “Yugnt Veker” provided information on the history of Tsukunft and the Bund, while periodicals also described the activities of regional Tsukunft organizations, were a platform for the political views of members of the youth organization on the current political situation of Jews, and polemicized against the Zionists.
    Źródło:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2022, 13; 52-64
    2384-9266
    Pojawia się w:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Strategie bezpieczeństwa Polski w drugiej połowie XX wieku
    Polish security strategies in the latter half of the twentieth century
    Autorzy:
    Kajetanowicz, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/347826.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
    Tematy:
    strategia
    bezpieczeństwo narodowe
    historia Polski 1945-2000
    strategy
    national security
    Poland 1945-2000
    Opis:
    W referacie zaprezentowano główne założenia strategii bezpieczeństwa militarnego Polski po zakończeniu II wojny światowej. Wyszczególniono trzy okresy: I - lata 1945-1955, II - lata 1955-1991 i III - lata 1991-1999. Pierwszy okres obejmuje omówienie procesu kształtowania własnych koncepcji bezpieczeństwa w pierwszych latach powojennych. W drugim okresie ukazano warunkowania uczestnictwa Polski w systemie bezpieczeństwa zbiorowego, jakim był Układ Warszawski. Ostatni okres, obejmujący lata dziewięćdziesiąte XX w., to przedstawienie założeń strategii bezpieczeństwa Polski w warunkach wymuszonej samodzielności obronnej.
    The article presents the main concepts of the Polish military security strategy after WW2. Three main periods have been identified: the first one in the years of 1945-1955, the second one in the years of 1955-1991 and the third one in the years of 1991-1999. The first period includes the development of domestic security concepts during the post-war period. In the second period the participation of Poland in the Warsaw Pact as a collective security system has been elaborated. The last one, the end of the 20th century, describes the concepts of the Polish national security under the conditions of forced military self-reliance.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2011, 3; 238-248
    1731-8157
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historiografia Polski Ludowej 1945–1989. Uwagi na marginesie książki Rafała Stobieckiego
    Historiography of People’s Poland 1945–1989. Comments on the margin of Rafał Stobiecki’s book
    Autorzy:
    Puś, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2142360.pdf
    Data publikacji:
    2022-10-14
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Rafał Stobiecki
    historiografia polska
    Polska Ludowa 1945–1989
    Polish historiography
    People’s Poland 1945–1989
    Opis:
    Artykuł omawia książkę historyka historiografii, profesora nauk humanistycznych Rafała Stobieckiego pt. Historiografia PRL. Zamiast podręcznika (Łódź 2020) oraz ustosunkowuje się do przedstawionych w niej tez.
    The article discusses a book by the historian of historiography, professor of humanities, Rafał Stobiecki, entitled Historiography of Polish People’s Republic. Instead of a textbook [Historiografia PRL. Zamiast podręcznika] (Łódź 2020) and responds to the theses presented in it.
    Źródło:
    Zeszyty Wiejskie; 2022, 28; 263-280
    1506-6541
    Pojawia się w:
    Zeszyty Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indoktrynacja polityczna funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej w latach 1945–1948 na przykładzie ziemi legnickiej
    Autorzy:
    Żak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1920633.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-15
    Wydawca:
    Akademia Policji w Szczytnie
    Tematy:
    Milicja Obywatelska
    Legnica
    ziemia legnicka
    Polska 1945–1948
    PRL
    indoktrynacja
    propaganda
    komunizm
    Citizens’ Militia
    Poland 1945–1948
    indoctrination
    communism
    Opis:
    Funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej od samego początku istnienia tej instytucji byli poddawani szeroko zakrojonej i intensywnej akcji indoktrynacji komunistycznej. Miała ona na celu odpowiednie ukierunkowanie poglądów politycznych poszczególnych członków tej formacji policyjnej. Zadaniem tym miał się zająć specjalnie do tego powołany korpus ofi cerów ds. polityczno-wychowawczych, którzy wedle założeń mieli pracować w każdej jednostce milicji w kraju. Problemy kadrowe MO w pierwszych latach jej funkcjonowania sprawiły, że selekcja kandydatów Keywords: Summary: and Nr 1(121) Indoktrynacja polityczna funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej… 143 pod kątem przekonań politycznych była o wiele mniej rygorystyczna, niż miało to miejsce w latach późniejszych. Praca polityczna musiała być rozpoczynana praktycznie od zera, a rola ofi cerów ds. polityczno-wychowawczych nabierała jeszcze większego znaczenia. Musieli oni odpowiednio „przeszkolić” swoich podopiecznych. Jednakże katastrofalne warunki funkcjonowania pierwszych jednostek MO (braki kadrowe, sprzętowe, liche umundurowanie, słaba aprowizacja, dziurawe fi nanse itd.) sprawiły, że działalność ofi cerów ds. polityczno- -wychowawczych była wybitnie utrudniona oraz z nadmiaru innych obowiązków wyraźnie zaniedbana
    From the very beginning of Citizen’s Militia its offi cials were subjected to wide range of strong communist indoctrination. Its main purpose was to channel political views of Militia members. That task was designed for special constituted corps of politicopedagogical offi cers who, according to postulates, were supposed to work in every Militia entity in the country. Understaffi ng of Citizens’ Militia in the fi rst years of its working caused, that the selection of candidates was less rigorous than in the subsequent years. Political work had to start from scratch
    Źródło:
    Przegląd Policyjny; 2016, 1(121); 126-143
    0867-5708
    Pojawia się w:
    Przegląd Policyjny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bolesław Weszczak i grupa „Leśni”. Przyczynek do dziejów antykomunistycznego oporu społecznego w Łodzi
    Bolesław Weszczak and the “Leśni” (“Woodsmen”) group. A contribution to the history of the anticommunist civic resistance in Łódź
    Autorzy:
    Szczepański, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/528189.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    anticommunist resistance in Poland after 1945
    non-Christian nationalism
    neopagan groups
    Opis:
    The article discusses the life and work of Bolesław Weszczak (1910–1977), a labourer, a prisoner of the German concentration camp in Dachau (1940–1945) and an associate of the nationalistic and neopagan “Zadruga”. It also presents the activities of the conspiratorial group he was leading. The article defends the thesis that the arrest of Weszczak was what started the series of arrests of members of the “Zadruga” in 1949.
    Źródło:
    Państwo i Społeczeństwo; 2013, 4; 55-65
    1643-8299
    2451-0858
    Pojawia się w:
    Państwo i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obywatel a władza lokalna w pierwszym powojennym dziesięcioleciu na przykładzie gminy Kościeliska w powiecie oleskim
    The relationships between citizens and local government in the first postwar decade on the example of the community of Kościeliska
    Autorzy:
    Nowak, Edmund
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/547157.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Instytut Politologii
    Tematy:
    Polska 1945-1955
    władza lokalna
    władza a obywatel
    Kościeliska
    powiat oleski
    local authority
    relationships between citizens and state
    Poland 1945-1955
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest relacjom między władzą lokalną a obywatelem w pierwszym powojennym dziesięcioleciu w gminie Kościeliska, pow. oleski. Na początku autor krótko charakteryzuje gminę, która do końca II wojny światowej znajdowała się na obszarze III Rzeszy, a granica z Polską przebiegała na rzece Prosna. Następnie podaje przykłady tych relacji na tle ówczesnej sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej. Najwięcej uwagi poświęca udziałowi i zaangażowaniu obywateli w działalność silnie upartyjnionych organów władzy lokalnej oraz w podejmowanych przez władze gminne wysiłkom na rzecz rozwiązania trudnych problemów społecznych i gospodarczych, z którymi borykała się ludność gminy (powszechna i dotkliwa bieda, brak rąk do pracy, kłopoty aprowizacyjne i lokalowe, w tym szkół itd.). Władze gminne miały jednak ograniczone możliwości rozwiązania tych problemów, co skutkowało bardzo złymi nastrojami społecznymi, które kształtowane były dodatkowo przez dotkliwe i nadmierne świadczenia finansowe i rzeczowe na rzecz państwa (m.in. obowiązkowe dostawy). Władza gminna starała się też być „surowa” wobec obywateli, co wyrażało się w nakładaniu dużej liczby kar administracyjnych. Sytuację w gminie pogarszała obecność i zachowanie żołnierzy Armii Czerwonej, zjawisko szabrownictwa i zabór mienia, działalność band rabunkowych, wobec których władze gminne i powiatowe były w większości bezradne, a bezpieczeństwo mieszkańców zagrożone. Autor podaje także przykłady relacji władza - obywatele w trakcie wysiedlania ludności niemieckiej oraz w czasie tzw. akcji odniemczania. W końcowej części artykułu autor podejmuje kwestię indoktrynacji oraz inwigilacji ludności przez organy milicji i służbę bezpieczeństwa. W konkluzji autor zgadza się z tymi historykami, którzy twierdzą, że powojenna rzeczywistość była pełna sprzeczności, a obywatel uwikłany w szereg zależności.
    The article covers relationships between the local government and the citizens during the first postwar decade in the community of Kościeliska, located in Olesno district. As a point of departure the author gives characteristic of this community, then a cases of the citizens-authority relationships are analyzed in the context of political, social and economic situation of that period. The main emphasis is put, firstly, on the citizens’ participation and engagement in the activity of the party-dominated local government, secondly, on the efforts of the local government trying to solve a difficult social and economic problems experienced by the local population. The local government had a limited capacities to deal with these problems, causing a strong social discontent additionally affected by severe and excessive, both financial and material, contributions to the state. Moreover, the local government tried to manifest its ‘severeness’ towards citizens, what was predominantly indicted by the imposition of a large number of administrative penalties. A situation in the community was being worsened by the presence and behaviours of the Red Army’s soldiers, looting, confiscating of property and activity of gangs robbing around. These phenomena had an adverse impact on the security of local population and the local government was usually helpless when facing these problems. The article presents also some interesting examples of the citizens-government relationships during the process of displacement of German population followed by the so called ‘de-germanization’. The last part highlights the issue of indoctrination and surveillance of the citizens by the police and security services. In conclusion the author is in agreement with those historians who argue that the postwar reality was full of contradictions and citizens were entangled in numerous relations of dependency.
    Źródło:
    Pogranicze. Polish Borderlands Studies; 2015, 3, 1; 37-56
    2545-160X
    2353-3781
    Pojawia się w:
    Pogranicze. Polish Borderlands Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pozawarszawska konspiracja więzienna na terenach okupowanych przez Niemców 1939-1945. (Udział polskiego personelu)
    Prison Conspiracy in Nazi-Occupied Poland 1939-1945 (Participation of Polish Staff)
    Autorzy:
    Bedyński, Krystian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/698708.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Prawnych PAN
    Tematy:
    konspiracja więzienna
    tereny okupowane
    prison conspiracy
    Nazi-Occupied Poland 1939-1945
    Opis:
    In 1939-1945, the Nazi invaders organized over 1300 prisons and jails in the occupied territory of Poland. The institutions were instrumental to the policy of extermination the Polish nation which was among the aims of the invasion. Prisons and jails were places where Polish people were isolated, tortured and slaughtered. Inmates were transported to places of mass execution and to concentration camps; during evacuation in January l945, route columns were sent on ,,death marches”. The prisons where such genocidal practices were particularly intense are still present in Polish historical consciousness as places of torture and martyrdom. A symbol of this kind is the Pawiak prison in Warsaw where the Nazi confined over 100 thousand persons; 37 thousand were put before a firing squad, slaughtered, or tortured to death, and 60 thousand were sent to concentration camps. The Pawiak prison was also the site of the inmates' incessant struggle for freedom, survival, and preservation of dignity. In their struggle, the prisoners were assisted in a variety of ways by many Polish members of the staff compulsorily employed by the Nazi out of necessity especially during the first months of occupation. The assistance was both material and spiritual. The Staff would hand over to inmates articles such as food, drugs, cigarettes etc., and to confined priests - the Host. The Polish prison staff smuggled messages, contacted the prisoners' families, disclosed informers, warned against the Gestapo and helped to escape. Their acts resulted from patriotic, humanitarian and religious values. Attitudes of a considerable proportion of Polish prison staff who sabotaged the rulings of Nazi administration helped to accomplish  intelligence operations started in prisons as early as the autumn of 1939 by underground independance organizations. In December 1939, Warsaw District Headquarters of Siuïba Zwycikstwu Polski [Service to Poland’s Victory, SZP] recruited three prison guard officers who were ordered to organize intelligence divisions in each of the Warsaw prisons. In the Pawiak prison, the structure continued to operate till July 1944; it based on the work of Polish staff duty prisoners, and a group of outside liaisons. Participation of the prison staff in intelligence operations undertaken by independence organizations broadened the notion of prison conspiracy, adding to it a variety of actions directly related to struggle against the invaders. Symbols similar to the Pawiak prison were also other institutions in Nazi-occupied Poland and in Polish territories included in the Reich. On the local scale, the prisons were symbols of particular torment of their inmates and of underground involvement of the Polish staff. The actual possibility of forming a prison conspiracy in Nazi-occupied territories depended on many factors. This was related to differences in the functioning of prisons systems in different regions. Individual administrative districts in territories included into the Reich differed in this respect from the occupied regions and from the eastern borderland of Poland, Nazi-occupied since 1941. The basic factor that determined the nature and intensity of underground activities was the size of Polish staff and their individual motivation resulting from the system of values professed. In territories included into the Reich, the prison system subordinated to Ministry of Justice controlled 142 formerly Polish prison institutions. Their arrangement in individul administrative districts was as follows: Warta Land - 49, Gdansk and West Prussia - 28, Silesia - 12, East Prussia - 6, and Białystok - 4. Among those taken over by Nazi invaders, the largest in respect of inmate population were the prisons in Sieradz (capacity of 1,146), Rawicz (1,075), Wronki (1,016), Koronowo (562), Poznań (464), and Łódź(420). Some of the prisons were taken over together with their inmates and Polish prison staff who were ordered to work on. This corresponded with the order that all inhabitants of invaded territories return to work on pain of severe sanctions, the death penalty included. The order applied also to prison staff who stayed on in their original place of residence or returned from evacuation or POW camps. Among those returning to work were guards who on the day of evacuation had been given secret orders to stay on and to take a job under occupation (Cracow, Wronki). In some localities, during the first weeks of occupation, there was a shortage of candidates for prison guards among both the Polish population and the local German community. The invaders thus had to hire German-speaking Poles with some knowledge of prisons, as e.g. court ushers. In November 1939, the process started of Polish staff being removed from prisons, in Warta Land in particular, and replaced with German guards brought in from the Reich, local Germans, and Poles who had signed the German nationality list. In 1943, the front situation becoming worse, some of the German prison staff were mobilized. Vacancies were filled with forcefully employed former Polish guards. Thus according to the changing staff conditions, also the possibilities of clandestine assistance to inmates changed. The possibility of intelligence operations in prisons in territories included into the Reich depended also on the functioning of independence organizations. The extent of repressions suffered by Polish people in those territories made it impossible to develop regular underground activities in prisons. In some prisons in the Gdansk and West Prussia district where Polish staff were left on the job (Grudziądz, Koronowo, Starogard Gdański), the guards immediately started helping prisoners: they contacted the families and smuggled packages, letters and messages. Most important was assistance in organizing escapes, saving persons from transports to concentration camps, putting them in the infirmary, or finding them a job in the prison. The Koronowo prison had special conditions for development of underground activity: throughout the period of occupation, its Staff included 44 Poles, 39 of them among the guards. Most guards became involved in various forms of assistance to prisoners; they cooperated with an inmate self-defense group and with an underground group of Koronowo women who rendered material assistance to inmates and helped their families coming on permitted visits. They also helped to find shelter for escaped prisoners. The only Polish woman guard in the Fordon women’s prison was only employed in 1943. From the very start, she rendered material and moral assistance to political prisoners, and organized a local group who gathered food and drugs for the inmates. Most limited were the possibilities of assisting prisoners in the institutions of Warta Land. The conditions were favorable during the first months after the invasion only when the invaders were forced to employ Polish prison staff and the system of internal and external supervision and surveillance had not yet been introduced to the full. In this situation, Polish guards mainly assisted inmates materially and  morally and served as liaisons between them and their families. For example, a guard in the Leszno prison smuggled farewell letters of hostages wainting for execution; another one in the Rawicz prison orsanized a contact station for prisoners’ families in his own apartment; and a guard in the Kościan prison help priests to say masses in secret. Later on when few Polish guards were still in service, they could only assist inmates on a limited scale and with extreme caution. But even in this situaion, they were still willing to help. During the first months after the invasion, a Polish clerk in the Kościan prison not only assisted the inmates but also documented Nazi crimes: among other things, he kept lists of the executed. In prisons of the Warta Land district involvement of Polish prison staff in underground intelligence was practically non-existent. This was due to a rapid replacement of Polish guards and to organizational difficulties encountered by the underground in that district. Favorable conditions could be found in the Wieluń prison which had a large group of pre-war Polish Staff throughout the period of Nazi occupation. Moreover, one of prison staff leaders, reserve oficer of the Polish Army, was sworn as agent of Sieradz and Wieluń Inspectorate of the underground Armed-Struggle Union - Home Army (ZWZ AK). In prisons taken over by the invaders in Silesia district, the Nazi administration created a climate of mistrust, suspicion and intimidation with respect to Polish staff temporarily left on the job. This limited and in some cases precluded the guards’ secret contacts with inmates and their families. A special role in prison conspiracy in Silesia was played by Emil Lipowczan, forcefully recruited to the police and delegated to work as guard in Gestapo remand prison in Mysłowice. Acting for patriotic, humanitarian and religious reasons, he rendered comprehensive material and spiritual assistance to prisoners. He reached their families and warned persons threatened with arrest. He was assisted in this work by his entire family. Starting from 1943, he worked for Home Army intelligence. Once the Nazi-Soviet war broke out in June 1943, the eastern territories of Poland - previously occupied by USSR – were taken over by Nazi administration. Extremely few Polish prison guards could actually be used by the new invaders as the staff had been pacified by NKVD in 1939-1941. For this reason, prisons of Białystok district were staffed with various persons; some of them were subsequently recruited by ZWZ AK intelligence. Many a time, ZWZ AK would also appoint its members to take a job in prisons and Gestapo remand prisons and to carry out information and intelligence tasks there while at the same time assisting detained AK soldiers. Such guards only rendered material and moral assistance to other prisoners with utmost caution as a side-activity which they pursued for humanitarian reasons. In Nazi-occupied Poland (Generalgouvernement), the conditions were entirely different and more favorable for prison conspiracy. Nearly all prisons, also those subordinated to security police (except the Montelupi prison in Cracow), had Polish staff throughout the occupation. Besides, operating in ihe neighborhood of individual institutions were numerous legal, semi-legal and illegal organizations assisting prisoners and their families. Through persons who stayed in touch with the inmates, SZP-ZWZ AK would penetrate prisons on regular basis. The prison staff (pre-war guards forcefully reassigned to the job) not only assisted the inmates but also became involved in intelligence work. Tasks of this kind were performed mainly by guards purposely sent to the prison by an independence organization. Prison conspiracy has a variety of organizational forms. In Tarnyw, there was an highly centralized prison section; Lublin, instead, had several active but independent small groups of guards and duty prisoners. In Cracow, Częstochowa (prison in Senacka Street), and in a few other smaller prisons, the structure was atomized and based on independent underground work of individual guards. The extent of assistance rendered to inmates and of intelligence tasks assigned often depended on the committal and personality of the head of AK prison section; this can be said e.g. of the prisons in Jasło, Pinczów and Rzeszów. Significant was also the contribution of intelligence officers who supervised the prisons sections e.g. in Biała Podlaska, Siedlce, Wiśnicz and Zamość. Added to Generalgouvernement in August 1941 was Galicia district. Polish guards were but a small group among the prison staff of that district; they were supervised by Germans, Ukrainians and other nationalities. In such conditions, the scope of assistance to inmates was extremely limited. Yet ZWZ AK intelligence officers would get in touch even with those few Polish guards and gain them over for cooperation. Prison conspiracy in Galicia and in the remaining eastern territories consisted first of all in individual guards’ committal and performance of tasks assigned by his superior intelligence officer. This form could be found in Lvov, Pińsk, and Równe. The Nazi prison administration mistrusted Polish staff who were submitted to everincreasing surveillance by the Germans and other nationalities, and also by few quislings among Polish guards and informers among the inmates. Yet neither persecution nor repression (arrests, executions, confinements to concentration camps) applied to Polish staff could reduce the extent of assistance to political prisoners or check intelligence work in prisons.
    Źródło:
    Archiwum Kryminologii; 1998, XXIII-XXIV; 167-212
    0066-6890
    2719-4280
    Pojawia się w:
    Archiwum Kryminologii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bierna obrona przeciwlotnicza ludności cywilnej w Polsce w latach 1945–1952 : kontekst teoretyczny i praktyczny
    Passive Air Defence of civilian population in poland in 1945–1952 : theoretical and practical context
    Autorzy:
    Michalski, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/120573.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Akademia Sztuki Wojennej
    Tematy:
    obrona przeciwlotnicza
    historia Polski 1945-1952
    historia wojska 1945-1952
    obrona cywilna
    anti-aircraft defense
    history of Poland 1945-1952
    military history 1945-1952
    civil defence
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe AON; 2015, 1(98); 205-217
    0867-2245
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe AON
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa oblicza niemieckich bibliotekarzy w Polsce podczas okupacji 1939–1945
    Two faces of German librarians in Poland during the 1939–1945 occupation
    Autorzy:
    Mężyński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154648.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-07
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    German occupation in Poland 1939–1945
    scientific libraries in Poland
    Central Library Board (Poland – 1940–1945)
    German librarians
    okupacja niemiecka w Polsce 1939–1945
    biblioteki naukowe w Polsce
    Główny Zarząd Bibliotek (Polska – 1940–1945)
    bibliotekarze niemieccy
    Opis:
    In 1940, on the initiative of the authorities of the General Government, the scientific libraries in the Warsaw. Krakow, Lublin and Lviv into a network of state libraries. This network was managed by the Central Library Board in Krakow under the direction of Gustav Abba and the supervision of the authorities in Berlin. To General Government, Berlin delegated a dozen German librarians who took up successive managerial positions in these libraries. The German library managers, although loyal functionaries of the Third Reich, undoubtedly protected the library collections totaling some 6 million volumes from dispersal, as well as preserving some 300 jobs for Polish librarians.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2022, 3; 393-406
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Constructing the canon: exhibiting contemporary Polish art abroad in the Cold War era
    Autorzy:
    Majewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1788542.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-27
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    art in Poland after 1945
    Polish art abroad
    exhibition’s history
    constructivism
    canon
    Opis:
    The article focuses on the attempts of constructing and presenting the canon of Polish modern and contemporary art in the West after World War II. Initially, the leading role was played by Colourists – painters representing the tradition of Post-Impressionism. After 1956 the focus shifted towards artists who drew in their practice on tachisme and informel. However, the most enduring effects brought the consistent promotion of the interwar Polish Constructivism and its postwar followers. The article discusses the subsequent stages of this process, from the famous exhibition at the Paris Galerie Denise René in 1957, through exhibitions such as Peinture moderne polonaise. Sources et recherches (Modern Polish Painting. Sources and Experiments) from the late 1960s, up to the monumental Présences polonaises (Polish Presences) from 1983 (both in Paris), showing that these efforts contributed to securing a permanent position of Polish Constructivism within the global heritage of 20th-century art.
    Źródło:
    Ikonotheka; 2020, 30; 135-153
    0860-5769
    Pojawia się w:
    Ikonotheka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany w aranżacji placów rynkowych miast lokacyjnych w Polsce południowo-wschodniej po 1945 roku (na wybranych przykładach)
    Changes in arranging market squares of foundation towns in the south-eastern Poland after 1945 (selected examples)
    Autorzy:
    Kuśnierz-Krupa, D.
    Krupa, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218006.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    rynek
    Polska południowo-wschodnia po 1945 roku
    Brzostek
    Kołaczyce
    Jaśliska
    market square
    south-eastern Poland after 1945
    Opis:
    Niniejszy artykuł dotyczy problematyki związanej ze zmianami, jakie zaszły po roku 1945 w zagospodarowaniu rynków miast lokacyjnych Polski południowowschodniej. Przedmiotowe zagadnienie opisano na przykładzie trzech wybranych miast: Kołaczyc, Brzostka i Jaślisk. Opisane wyżej zmiany zachodziły w trzech etapach, które były związane z sytuacją polityczno-gospodarczą kraju. Pierwszy etap dokonywał się w okresie zaraz po II wojnie światowej. Wówczas kondycja placów rynkowych zależała od wielkości zniszczeń, jakich na terenie danego ośrodka dokonała wojna. W drugim etapie zmiany w wyglądzie rynków dokonywały się pośrednio pod wpływem ideologii komunizmu. Polegały one m.in. na obsadzaniu rynków zielenią wysoką oraz lokalizacją w ich przestrzeni symboli (pomników) komunizmu, co powodowało zafałszowanie ich pierwotnego charakteru oraz kompozycji. Etap trzeci, który dokonał się, a raczej w wielu przypadkach wciąż się dokonuje, to okres po roku 1989, kiedy to wraz ze stopniową poprawą sytuacji gospodarczej kraju i odejściem od ideologii komunizmu w wielu miastach, także tych na terenie Polski południowowschodniej, obserwujemy działania na rzecz rewaloryzacji przestrzeni rynkowej.
    This article concerns the issues connected with changes that took place after 1945 in developing market squares in foundation towns of south-eastern Poland. The main issue was described on the examples of three selected towns: Kołaczyce, Brzostek and Jaśliska. The above mentioned changes took place in three stages which were related to the political-economic situation of the country. The first stage was taking place in the period immediately after World War II. Then the condition of market squares depended on the damage which the war had caused in a given centre. During the second stage changes in the appearance of market squares occurred indirectly under the infl uence of the communist ideology. They involved e.g. planting tall greenery around market squares and locating symbols (monuments) of communism within their space, which resulted in falsifying their original character and composition. The third stage which, in many cases, is still taking place refers to the period after 1989 when, together with the gradual improvement of the economic situation in the country and abandoning the communist ideology, we can observe activities aimed at revalorization of the market space in many towns, also those in south-eastern Poland.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2015, 41; 49-58
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem bezpieczeństwa polski północnej po II wojnie światowej
    Problem of security in northern Poland following World War II
    Autorzy:
    Łach, W. B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/347677.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
    Tematy:
    bezpieczeństwo
    Polska Północna od 1945 r.
    wojsko
    fortyfikacje
    obszar operacyjny
    security
    Northern Poland from 1945
    armed forces
    fortifications
    operational area
    Opis:
    Uwaga w niniejszym artykule skupiona została przede wszystkim na analizie znaczenia północnego obszaru Polski w systemie bezpieczeństwa kraju po zakończeniu II wojny światowej. Wyodrębnienie tego obszaru z całego systemu obronnego państwa wynikało z jego specyfiki, będące efektem włączenia części byłych Prus Wschodnich do Polski i sąsiedztwa ze Związkiem Radzieckim. W ujęciu polskiej administracji państwowej obszar ten obejmował ówczesne województwo olsztyńskie oraz część województwa gdańskiego na wschód od Wisły i województwa białostockiego, posiadającego granicę z Obwodem Kaliningradzkim. W podziale wojskowym kraju był to obszar administracyjnie podległy Warszawskiemu Okręgowi Wojskowemu i Pomorskiemu Okręgowi Wojskowemu. Cezura czasowa określona została uwarunkowaniami wynikającymi z ustalenia i ostatecznego wytyczenia granicy północnej w 1957 r., kiedy Polska i Związek Radziecki podpisały układ o ustaleniu istniejącej polsko – radzieckiej granicy państwowej, przylegającej do Morza Bałtyckiego (5 marca 1957 r.). W artykule m.in. określono warunki polityczno-wojskowe, w jakich doszło do ukształtowania granicy północnej Polski, przeprowadzono ich ocenę operacyjną oraz określono miejsce obszaru północnego Polski w systemie bezpieczeństwa kraju. Na ten temat brakuje literatury przedmiotu. Najwięcej materiałów źródłowych znajduje się w Centralnym Archiwum Wojskowym i Archiwum Straży Granicznej w Kętrzynie. Polska Północna zawsze stanowiła ważny obszar operacyjny, natomiast jego słabość obronna, przy ówczesnym istniejącym układzie politycznym, była spotęgowana sąsiedztwem Związku Radzieckiego. Problem obrony granicy północnej był trudnym dylematem o powiększającym się, z upływem lat, stopniu trudności. Złożyło się na to wiele czynników, które uzewnętrzniły się w sposób najbardziej widoczny właśnie na płaszczyźnie problemów obronnych w tym obszarze.
    This article focuses predominantly on analysing the role of the northern area of Poland in the security system of Poland following World War II. The separation of the area from the national defence system of the country resulted from the specific nature of incorporating a part of the former Eastern Prussia into Poland and its neighbourhood with the Soviet Union. In view of the Polish national administration, the area included the Olsztyn Voivodeship and part of the Gdansk Voivodeship east of the Vistula and the Bialystok Voivodeship bordering the Kaliningrad District. According to the military division of the country, the area was part of the Warsaw Military District and the Pomeranian Military District. The time frame was determined by the establishment and ultimate designation of the northern border in 1957, when Poland and the Soviet Union signed a treaty regarding the marking of the existing national border between Poland and the Soviet Union adhering to the Baltic Sea (5 March 1957). The article examines the political and military circumstances in which Poland’s northern border was determined, it assesses it operationally and determines the status of the northern area of Poland in the country’s security system. The subject has not been widely examined and literary sources are scarce. Most of the materials can be found in the Central Military Archives and the Border Guard Archives in Kętrzyn. Northern Poland has always been a key operational area, yet its defensive weakness, in the former political arrangement, was greatly affected by the proximity of the Soviet Union. The problem of defending Poland’s northern border was a dilemma that was increasingly growing in difficulty over the years. There were a large number of factors causing it, and it was in the sphere of defence that they manifested themselves most visibly.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2011, 3; 258-274
    1731-8157
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany polskiego systemu opieki społecznej w latach 1945 – 1989
    Transitions of the Polish social protection system in 1945–1989
    Autorzy:
    Pląsek, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498192.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji
    Tematy:
    opieka i pomoc społeczna
    kontrola społeczna
    Polska 1945–1989
    social protection and social assistance
    social control
    Poland in 1945–1989
    Opis:
    W artykule przedstawiono przekształcenia oraz sposoby realizacji niektórych funkcji polskiej opieki społecznej w latach 1945–1989. Analiza wprowadzanych rozwiązań pozwoliła na wskazanie tych elementów systemu, które interpretować można jako narzędzia sprawowania kontroli społecznej. Autor zauważa, iż działania te zmierzały m.in. ku takiemu przekształceniu systemu opieki, by jak najwierniej odpowiadał on ideologicznym założeniom socjalistycznego państwa. Wskazuje również analogie, których ślady, zgodnie z koncepcją path dependency, dostrzec można porównując elementy systemu opieki społecznej w PRL oraz pomocy społecznej w III Rzeczpospolitej.
    The paper discusses the transitions of the Polish social protection system between 1945 and 1989 and describes how some of its functions were implemented over that period. Following the analysis of solutions which were put in place, we may identify those elements of the system which may be considered as tools used to exert social control. The author claims that the said measures aimed, among all, at transforming the social protection system to make it compliant, as faithfully as possible, with the ideological foundations of the socialist State. We also point to some similarities which, according to the concept of path dependence, may be found through comparisons of elements of the social protection system in the Polish People’s Republic and of the social assistance system in the now 3rd Republic of Poland.
    Źródło:
    Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja; 2014, 24; 95-108
    2300-3952
    Pojawia się w:
    Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z Krakowa do Kirowa. O pomniku Iwana Koniewa w latach 1987–1991.
    Autorzy:
    Czarnecka, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/436779.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    History of Poland between 1945–1989
    1990–2012
    the history of Kracow
    Kracow monuments
    marshal Iwan Koniew
    Opis:
    The article aims at showing the history of building and disassembling the monument of Ivan Konev – the Prime Minister of the Soviet Union – in Krakow. The monument was oneof the important symbols of the Communist system and the domination of the Soviet Union in Poland. Despite the objections of a considerable part of the society, the monument waserected by the representatives of the falling regime as a kind of political manifestation. After 1989, the monument became one of the symbols of subjugation and hypocrisy of the Polishnation that were most quickly demolished by the democratic government. The statue of I. Konev was transported to Kirov, the remaining parts of the monument were disposed ofseparately. Although the monument stood in Krakow for only four years, it imprinted in the awareness of the citizens. Its history is particularly interesting in comparison with the then socio-political events and is tightly connected with them. 
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2012, 12; 204-226
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sekcja Hotelowa szczecińskiej Służby Bezpieczeństwa i jej działalność na terenie miasta w latach 1973–1990
    Hotel section of the Szczecin Security Service and its activity in the town area in 1973–1990
    Autorzy:
    Błaszak, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2034556.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    History of Poland after 1945
    Western Pomerania
    Security Service
    hotels
    Historia Polski po 1945 r.
    Pomorze Zachodnie
    Służba Bezpieczeństwa
    hotele
    Opis:
    Wiele osób słyszało o działaniach Służby Bezpieczeństwa w polskich hotelach, ale jak wyglądało to w Szczecinie?. Autor poszukując odpowiedzi na to pytanie prześledził działania operacyjne prowadzone w hotelach „Arkona”, „Continental”, „Neptun” i „Reda” podległych przedsiębiorstwu „Orbis” oraz hotelach miejskich „Gryf” i „Piast” prowadzonych przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Usług Turystycznych „Pomerania”. Celem artykułu jest próba przybliżenia zasad pracy sekcji hotelowej szczecińskiej SB oraz „wgłębienie” się tematykę hotelową okresu PRL na terenie Szczecina. W oparciu o zgromadzony materiał źródłowy oraz informacje udzielone przez byłych pracowników sekcji hotelowej autor próbuje odpowiedzieć na pytania o zakres zadań realizowanych przez SB. Wskazać na metody działań funkcjonariuszy, skalę inwigilacji środowiska oraz wpływ SB na funkcjonowanie hoteli. Istotnym elementem jest także materialny dowód istnienia i funkcjonowania jednostki, czyli dokumentacja wytworzona w minionym okresie, którą dziś możemy określić już mianem archiwalnej.
    Many people have heard of the Security Service activity in the Polish hotels. How did it look like in Szczecin? In search for answer to this question the author investigated the operational activity conducted in the hotels “Arkona”, “Continental”, “Neptun”, and “Reda”, managed by the company “Orbis”, and the municipal hotels “Gryf” and “Piast” run by the Voivodship Enterprise of Tourism Services “Pomerania”. The purpose of this article is an attempt to explain the principles of functioning of the Szczecin Security Service hotel section and to “delve” into the subject matter of hotels operating at the time of Polish People’s Republic in Szczecin. Based on the collected source material and the information provided by the former staff of the hotel section of the Security Service the author seeks to answer the questions concerning the scope of the tasks performed by the Security Service and to explore the methods used by the officers, the scale of invigilation of the society, and influence of the Security Service on the operation of hotels. A significant element is also material proof of the unit’s existence and operation, i.e. the documents produced in the time past, which today can be referred to as archival.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2021, 36; 299-324
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Procesy inflacyjne w Polsce w latach 1945-1955 - przejawy, fazy, uwarunkowania, konsekwencje. Przyczynek do badań nad inflacją w PRL
    Inflation in Poland from 1945–1955: examples, phases, causes and consequences. Introduction to studies on inflation in People’s Republic of Poland
    Autorzy:
    Luszniewicz, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/630329.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
    Tematy:
    People’s Republic of Poland, economy, period 1945–1955, repressed inflation, consumer surplus demand
    Opis:
    The subject of this paper is inflation in Poland in the first decade after the Second World War and its goals include identification of causes, examples, phases and consequences of inflation in People’s Poland in that period. In socialist economy inflation was only in small part expressed by increase in prices and in large part in different examples of “bad” market (shortages, queues, rationing etc.). Therefore the analysis concentrtes on inflation understood as consumer surplus demand. Subsequent parts of the text analyse: theories on inflation sources and mechanisms in socialist economies and inflation in Poland between 1945–1949 and from 1950–1955. Our research showed that consumer surplus demand was almost permanent which allowed to consider inflation (although not in open form) a permanent feature of socialist economy in Poland. The results of research also confirmed the hypothesis on surplus investments in industry as fundamen‑ tal and cyclically returning cause of inflation that existed also in the so called pro‑consumption phases of economic policy. During limited investment expansion periods inflation was limited through severe and consequently executed deflation measures (such as in 1948 and 1949). During conversion to market production similar effect was achieved by blocking wage increase (1954–1955). Sporadic use and ineffectiveness of anti ‑inflation policy instruments was caused primarily by limits set by political and doctrinal principles.
    Źródło:
    Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2014, 2; 93-121
    2082-0976
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A language that forgot itself (Essay on the curious non-existence of German as a recognized minority language in today’s Poland)
    Autorzy:
    Kamusella, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677943.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    ethnolinguistic nationalism
    German speech community in post-1945 Poland
    minority language rights
    Upper Silesia
    Opis:
    This essay draws on my almost three decades worth of research on the multiethnic and multilingual history of Upper Silesia during the last two centuries, when various ethnolinguistic nationalisms have radically altered the ethnic, political, demographic and linguistic shape of the region. I focus on the German minority that was recognized in Poland in the early 1990s. This recognition was extended to the German language. However, though in official statistics there are hundreds of schools with German, and bilingual signage amply dots the Upper Silesian landscape, neither in the region nor elsewhere in Poland is there a single, however small, locality where German would be the language of everyday communication. With this essay I attempt to explicate this irony of official recognition on the one hand, and the tacitly enforced non-existence on the ground, on the other hand.
    Źródło:
    Sprawy Narodowościowe; 2014, 45; 1-25
    2392-2427
    Pojawia się w:
    Sprawy Narodowościowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Granatowa? Nie, brunatna
    Blue? No, Brown
    Autorzy:
    Kula, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1372720.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-22
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Poland 1939–1945
    occupation
    Holocaust
    Jews
    anti-Semitism
    police
    memory of the past
    Polska 1939–1945
    okupacja
    Holokaust
    Żydzi
    antysemityzm
    policja
    pamięć przeszłości
    Opis:
    The author of the essay considers Jan Grabowski’s book Na posterunku. Udział polskiej policji granatowej i kryminalnej w zagładzie Żydów [At the Station: The Participation of the Blue Police and Criminal Police in the Extermination of Jews], which presents research into the behavior of Polish policemen toward Jews during the Nazi occupation. The findings reveal that the entire organization—apart from exceptions, of course—behaved terribly. The negative behavior of the policemen went beyond even the attitude imposed by the occupiers. In the essayist’s opinion, a very valuable element of the work is its presentation of the realities of those times on the lower levels of social organization: in villages and in ghettos established in small towns. Grabowski thus made use of material that historians rarely consider. For instance, the duty roster of a police post was as significant to him as the decrees of the authorities. The essayist considers Grabowski’s work to be especially important for having appeared during a time of intense debate over relations between Christians and Jews during the occupation of Poland. The essayist emphasizes the topicality of problems of the past and certain historical publications. The appearance of the book should call into question the traditions and conception of the past to which the police force itself refers.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2021, 65, 1; 181-189
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chadecja w PRL? Czy politycy katoliccy byli chrześcijańskimi demokratami?
    Christian democrats in Polish People’s Republic? Were Catholic politicians the Christian Democrats?
    Autorzy:
    Skibiński, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477565.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    chrześcijańska demokracja w Polsce po 1945
    Kościół katolicki a polityka w Polsce po 1945
    Stronnictwo Pracy
    Stowarzyszenie PAX
    ruch „Znaku”
    Bolesław Piasecki
    Janusz Zabłocki
    kard. Stefan Wyszyński
    Christian democracy in Poland after 1945
    Catholic Church and politics in Poland after 1945
    the Labour Party
    the PAX Association
    the Znak movement
    cardinal Stefan Wyszyński
    Opis:
    In the period of 1945–1989, in Communist Poland, after the subjection of the Labour Party by the Communists in 1945, and their assimilation in 1950 by the Democratic Party, there was no independent Christian Democratic party; despite this, Poland was a country of the Soviet Block, in which the Catholic Church had relatively large freedom, while Christian democratic parties officially existed in GDR and the Czechoslovakian Republic. This issue is strictly related with several other matters: with Christian Democratic and non-Christian democratic efforts of the Catholics aimed at the establishment of the Catholic Party inside the PRL political system (among others, on the basis of Bolesław Piasecki’s PAX Association); with the activities of the groups relating to the Christian democracy outside the party structures (here it necessary to mention Janusz Zabłocki, the ODiSS group and Polish Catholic Social Association); with activities of all other groups of “lawful” Catholics functioning within Communism; finally with the issue of intellectual research aimed at the rationalisation of the existence of Christian democracy outside the democratic system, in the necessary cooperation with an atheistic totalitarian regime (here a special role was played by inspiration with Christian socialism of Emmanuel Mounier). To provide the final statement concerning the scale of the Christian democratic inspiration in both social and political life it is necessary to deepen the present research concerning almost every political groups of Catholics in PRL – both legal and illegal – maybe aside from the well-known group of “Znak”. It is necessary to verify the findings of the present historiography, which mainly belonged to the identity stream, that is the stream giving priority for the justification of the political attitudes of Catholics during PRL over comprehensive and reliable information analysis. The matters crucial for understanding the existence context of the Christian democratic inspirations in the period of PRL include the issues of various forms of political Catholic realisms in PRL (including specific differentiation of the realism of resistance, collaboration and capitulation – using terms applied by Rafał Matyja), as well as an explanation as to why Catholic groups in PRL – in contrast to the Christian Democrats during the inter-war period – tried to build their identity on the critique of the largest Catholic political formation in Poland – namely the national movement, and often even broader – on the critique of the entire relation between Catholicism and Polish national identity.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 30; 154-178
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osadnictwo tatarskie w Gorzowie Wielkopolskim
    Tatar Settlements in Gorzów Wielkopolski
    Autorzy:
    Krzyżanowski, Piotr J.
    Miśkiewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480172.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    Tatarzy w Polsce po 1945 roku
    osadnictwo tatarskie
    mniejszość muzułmańska
    gmina wyznaniowa
    Gorzów Wielkopolski
    Tatars in Poland after 1945
    Tatar settlements
    Muslim minority
    religious commune
    Opis:
    Obecność Tatarów na stałe zapisała się w powojennej historii Gorzowa Wielkopolskiego. Jako przesiedleńcy z Kresów Wschodnich, głównie z Nowogródka, współtworzyli od podstaw zbiorowość miasta. Osiedlili się w dzielnicy Janice, miejscu nazwanym przez mieszkańców Gorzowa ,,Górkami Tatarskimi”. Nazwa ta do dnia dzisiejszego kojarzona jest z powojenną obecnością Tatarów w mieście oraz z działalnością Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gorzowie Wielkopolskim i przez wiele lat stanowiącej centrum życia tatarskiego na Ziemiach Zachodnich. Nierozerwalnie z działalnością gorzowskiej gminy muzułmańskiej związane są postaci imama Bekira Radkiewicza oraz Rozalii Aleksandrowicz – ostatniej przewodniczącej Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gorzowie Wielkopolskim. Po likwidacji gminy jej członkowie znaleźli się na peryferiach życia społeczności tatarskiej w Polsce. Obecnie w Gorzowie mieszka zaledwie kilka rodzin tatarskich.
    After the Second World War, many Tatars living in Nowogródek in the eastern flanks of the pre-war Poland, were resettled to Wielkopolska, especially to Gorzów Wielkopolski. There they eagerly cooperated with the ingenious population in shaping up of the post-war history of the town. Most of them occupied Janice district, nicknamed by their neighbours Tatar Hillocks. The name has caught on, and is today synonymous with the Tatar presence in Gorzów Wielkopolski; indeed, in the entire Wielkopolska (Greater Poland/Western Lands). It was also the seat of the Muzułmańska Gmina Wyznaniowa (Muslim Religious Commune). Notable representatives of the Muslim community in Gorzów Wielkopolski were imam Bekir Radkiewicz and Rozalia Aleksandrowicz. The latter was the last head of the Muslim Commune in Gorzów Wielkopolski. After its dissolution, local members found themselves at the margins of the Tatar society in Poland. Today, there are only a handful of Tatar families in Gorzów Wielkopolski.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2017, 2; 43-59
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    We, the Nation. Poland and Poles in the Millennium Programme of Primate Stefan Wyszyński (1956-1966/1967)
    Autorzy:
    Noszczak, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/512048.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Catholic Church in Poland after 1945
    Millennium
    Jasna Góra Vows
    Great Novena
    nation
    theology of the Primate Wyszyński‘s nation
    Opis:
    The aim of the Millennium Programme of Primate Wyszyński was to prepare Poles for the millennium of baptism of their country. Social issues have taken an important place in this project. The primate, referring to the problems connected with the life of Poles, emphasised the importance of the transcendental element. He taught that the future of a nation depends on personal involvement in „working on oneself”. He pointed to the national drawbacks of Poles, and then he taught how to get rid of them. In the 1966 jubilee year he repeatedly referred to what Poland is for him and who Poles are in the second millennium of their Christianity. A characteristic feature of this vision was the conviction of the exceptional significance of the Polish nation, which – devoted to the Motherly slavery of Mary – was to continue to work in order to remain semper fidelis regardless of the circumstances.  
    Źródło:
    Studia Theologica Varsaviensia; 2018, 56, 2; 51-67
    0585-5594
    Pojawia się w:
    Studia Theologica Varsaviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Takie były początki. Grupa operacyjna Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na powiat Wadowice i losy jej funkcjonariuszy (część pierwsza - kim byli)
    These were the beginnings. The Ministry of Public Security’s Operation Group for the Wadowice district and the fate of its officers (part one – who they were)
    Autorzy:
    Siwiec-Cielebon, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2052559.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
    Tematy:
    District Office of Public Security in Wadowice
    Security Services
    Wadowice
    Ministry of Public Security
    Poland 1945
    functionaries of the Security Office
    Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
    Urząd Bezpieczeństwa
    Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
    Polska w 1945 r.
    funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa
    Opis:
    Despite the fact that 30 years have passed since the collapse of communist power in Poland, no one has yet undertaken research into the beginnings of the commu nist repressive organs in the Wadowice area, especially into the personalities of the first functionaries. This article is the first such attempt, and out of necessity due to the abundance of source materials, it has been divided into two parts. The first part presents the profiles of the first five men of the Wadowice security force - Władysław Kubka, later Kubicki, Józef Kociuba, Franciszek Wywłoka, Mieczysław Sadowy, and Michał Czekierda, all of whom arrived in Wadowice on the 26th and 27th of January 1945 from Jarosław and the surrounding area as an operation group of the Ministry of Public Security for the Wadowice district. On the basis of personal files, the author presented their education, political and social involvement, and participation in the fi ghts of World War II. What draws attention is their poor educational background and inability to write properly in Polish, despite the fact that they had completed from five to seven grades of primary school, and one of them had even completed two forms of middle school. An important element of each biographical entry is the description of the circum stances under which these people joined the ranks of the Departament of Security. There is also a description of their career in the structures of the Departament of Pu blic Security until they arrived in Wadowice. Their further tragic fate (except for one group leader, W. Kubka) will be described in the second part of the article. As background, the author presented in a shortened form the history of the De partment of Public Security until it was transformed by Joseph Stalin’s decision into a ministry, and also the history of the seizure of properties used for the needs of the District Office of Public Security (PUBP) in Wadowice. The initial activity of the Wa dowice PUBP has been mentioned only to a small extent. It will be presented more extensively in the second part of the article, where information about the service of the officers described in Wadowice and their further fate will also be presented.
    Mimo upływu trzydziestu lat od upadku władzy komunistycznej w Polsce nikt nie podjął się dotychczas badania nad początkami komunistycznych organów represji na Ziemi Wadowickiej, a zwłaszcza nad personaliami pierwszych funkcjonariuszy. Niniejszy artykuł jest pierwszą taką próbą, a z konieczności spowodowanej obfitością materiałów źródłowych został podzielony na dwie części. Prezentowana obecnie część pierwsza przedstawia sylwetki pierwszych pięciu ludzi wadowickiej bezpieki – Władysława Kubki, później Kubickiego, Józefa Kociuby, Franciszka Wywłoki, Mieczysława Sadowego oraz Michał Czekierdy, przybyłych do Wadowice 26 i 27 stycznia 1945 r. z Jarosławia i okolic jako grupa operacyjna Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na Powiat Wadowice. Autor na podstawie akt personalnych przedstawił ich wyksztalcenie, zaangażowanie polityczne i społeczne oraz udział w walkach lat II wojny światowej. Zwraca uwagę niska kondycja edukacyjna i nieumiejętność poprawnego pisania w języku polskim, mimo że mieli oni ukończone od pięciu do siedmiu klas szkoły powszechnej, a jeden nawet dwie klasy gimnazjalne. Istotnym elementem każdego z biogramów jest opis okoliczności, w jakich ludzie ci trafili w szeregi funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Opisana została także ich kariera w strukturach resortu bezpieczeństwa do chwili przybycia do Wadowic. Ich dalsze (poza jednym, szefem grupy W. Kubką) tragiczne losy – opisane zostaną w drugiej części artykułu. Jako tło autor przedstawił w skróconej formie dzieje Resortu Bezpieczeństwa Publicznego do chwili przekształcenia go decyzją Józefa Stalina w Ministerstwo, a także historię zajmowania nieruchomości wykorzystywanych na potrzeby Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Wadowicach. Tylko w niewielkim zakresie wspomniana została początkowa działalność wadowickiego PUBP, która obszerniej zaprezentowana zostanie w drugiej części artykułu, w której przedstawione zostaną informacje o służbie opisanej piątki w Wadowicach i ich dalszych losach.
    Źródło:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2021, 24; 72-111
    1505-0181
    Pojawia się w:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przewrót majowy Józefa Piłsudskiego w wybranych tytułach opiniotwórczej prasy amerykańskiej
    Autorzy:
    Różański, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/609124.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    amerykańska prasa wobec Polski 1918–1939
    przewrót majowy
    Józef Piłsudski
    Polska 1900–1945
    polska polityka i rządy 1918–1939
    opinia publiczna 1900–1945 w Stanach Zjednoczonych
    American press on Poland 1918–1939
    May Coup
    Poland 1900–1945
    Opis:
    W artykule zanalizowano pięć opiniotwórczych dzienników amerykańskich: „New York Times”, „Chicago Daily Tribune”, „Washington Post”, „Los Angeles Times” i „Atlanta Constitution”. Pierwsze informacje o przewrocie majowym Piłsudskiego wymienione pisma wydrukowały już 13 maja. Teksty, które ukazywały się do 21 maja, były opisem walk stoczonych na ulicach Warszawy między oddziałami Piłsudskiego a wojskami lojalnymi wobec konstytucyjnych władz Rzeczypospolitej Polskiej. The article analyses five opinion-forming American prestige papers: The New York Times, The Chicago Daily Tribune, The Washington Post, The Los Angeles Times and The Atlanta Constitution. First information on the 1926 May Coup d’État by Józef Piłsudski was printed on front pages of these papers already on 13 May, the next day after it had started. Most of the articles published every day until 21 May were attempts to describe fights that broke out in the streets of Warsaw between Piłsudski’s troops and forces loyal to the constitutional authorities of Poland.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 3
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lt Col Stanisław Michowski and Conspiracy in the Army. A sanctioned crime
    Ppłk dypl. obs. Stanisław Michowski a spisek w wojsku. Zbrodnia usankcjonowana
    Autorzy:
    Arbuz, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1826687.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    splinter trial
    Stanisław Michowski
    conspiracy in the army
    political persecutions in Poland after 1945
    proces odpryskowy
    spisek w wojsku
    represje polityczne w Polsce po 1945 r.
    Opis:
    The article presents Lt Col Stanisław Michowski in the context of political persecutions taking place at the turn of the 1940s and the 1950s in the postwar Poland. Michowski was an airman of the Polish Armed Forces, who after the Second World War returned to homeland. He recommenced his service in the army, but he was expelled and arrested shortly afterwards. He was one of the defendants, and was later convicted and executed, during what historiography of the period calls “the conspiracy in the army”. The operation was carried out by the Main Directorate of Information of the Polish Army and was aimed against prewar soldiers, soldiers of the Polish Armed Forces in the West, or those who were active in resistance in Poland during the Second World War. As an airman, Michowski was accused of participating in the so-called conspiratorial group of the Air Forces. The alleged aim of the group was conspiring against the communist government and their forceful abolishment with the help of the army. The overwhelming majority of accusations were ungrounded. Confessions fabricated during many hours of interrogations served as a basis for bills of indictment resulting in numerous executions. One of the executed was Lt Col Stanisław Michowski.
    Artykuł prezentuje postać ppłk. dypl. obs. Stanisława Michowskiego w kontekście represji politycznych w Polsce przełomu lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX w. Bohater tekstu to lotnik Polskich Sił Powietrznych, który po drugiej wojnie światowej powrócił do kraju i na nowo rozpoczął służbę w wojsku, lecz po krótkim czasie został z niego usunięty i niedługo potem aresztowany. Został jednym z oskarżonych, a następnie skazanych i straconych w konsekwencji wydarzeń znanych w historiografii jako spisek w wojsku. Operacja przeprowadzona przez organy Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego wymierzona była przede wszystkim w żołnierzy przedwrześniowych, żołnierzy służących w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie oraz tych, którzy w czasie wojny przebywali na terenie kraju i działali w organizacjach konspiracyjnych. Jako lotnik Michowski został oskarżony o udział w konspiracyjnej grupie Wojsk Lotniczych, której zadaniem miało być spiskowanie przeciwko władzy komunistycznej i dążenie do obalenia jej siłą, za pomocą struktur wojskowych. Zarzuty stawiane wówczas oskarżonym w przytłaczającej większości nie miały nic wspólnego z rzeczywistością. Akty oskarżenia, na podstawie których w wielu przypadkach sądy orzekały karę śmierci, opierały się na zeznaniach preparowanych podczas wielogodzinnych przesłuchań.
    Źródło:
    Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL; 2019, 1(16); 107-122
    2658-1175
    2719-3144
    Pojawia się w:
    Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Przy odbudowie Polski przede wszystkim o książce trzeba pamiętać”. Kształtowanie się misji Związku Księgarzy Polskich (do 1945 r.)
    "In the time of reconstruction of Poland, we should first remember about a book." Development of the mission of the Union of Polish Booksellers until 1945.
    Autorzy:
    Tobera, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472020.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-28
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    księgarstwo polskie,
    Związek Księgarzy Polskich,
    misja księgarstwa polskiego,
    rynek książki w Polsce 1908-1945
    Polish bookselling
    the Union of Polish Booksellers
    mission of Polish bookselling
    book market in Poland 1908-1945
    Opis:
    The article refers to the troubled history of the Union of Polish Booksellers, one of the most important professional organizations in the history of Polish books. Its establishment in 1908 was a breakthrough in the history of Polish bookselling' organisations. It influenced significantly standarisation of bookselling the time of its functioning (1908-1950). However, it has not received its complete monography so far. This text presents fundamental facts until 1945, to discuss the Union's mission. Apart from stricte professional matters, regarding regulations of trading operations and relations with the publishers, lobbing at state authorities, education and trainings, they referred also to national, cultural, and social obligations of the booksellers. Motivations for these activities came from the confidence of professional elites in a unique significance of a book for Polish matters, as well as from an emotional attitudes towards editions, going well beyond business pragmatics.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2018, 12; 237-250
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czesław Miłosz in Tygodnik Powszechny in 1980 Censorship’s interventions
    Czesław Miłosz w „Tygodniku Powszechnym” w 1980 roku wobec ingerencji cenzury
    Autorzy:
    Woźniak-Łabieniec, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/967621.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Czesław Miłosz
    „Tygodnik Powszechny”
    cenzura w PRL
    GUKPPiW
    cenzura wobec literatury
    Tygodnik Powszechny
    censorship in poland after 1945
    literature in the light of censorship
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu było uzyskanie odpowiedzi na pytania: jakie zasady i wytyczne stosował Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w stosunku do autora "Zniewolonego umysłu" po przyznaniu poecie Nagrody Nobla, gdy stał się on znany na Zachodzie oraz w jakich okolicznościach – wbrew wytycznym cenzury – nazwisko Czesława Miłosza mogło pojawić się w oficjalnych publikacjach. Jako materiał badawczy przyjęto numery „Tygodnika Powszechnego” wydawane od października (po ogłoszeniu decyzji Akademii Sztokholmskiej) do grudnia 1980 roku, które pokazują, jak Miłosz-emigrant był obecny w opiniotwórczym wówczas katolickim czasopiśmie w świetle zapisów cenzury.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2015, 30, 4
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niemcy na pograniczu polsko-niemieckim w realiach powojennych, komunistycznych i transformacji ustrojowej z perspektywy historyczno-socjologicznej
    Germans on the Polish-German borderland in the post-war and communist realities and political transformation from a historical and sociological perspective
    Autorzy:
    Popieliński, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11542453.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    Niemcy w Polsce po 1945 r.
    los ludności niemieckiej i rodzimej poII wojnie światowej
    mniejszość niemiecka w Polsce
    Germans in Poland after 1945
    the fate of the German and indigenous population after WW II
    German minority in Poland after 1989
    Opis:
    In the article has been presented, from a historical and sociological perspective, social and political conditions of the German population remaining in today’s Polish borders and often regarded as its – Polish native population (indigenous) on the Polish-German borderland from the end of World War II to the political transformation in the years 1945-2000, i.e. in the post-war, communist realities and the first decade of the Third Republic of Poland. The author has paid special attention to the situation of denied official the German minority in communist Poland and organizational revival of the German minority after the socio-political transformation in Poland after 1989 – in the nineties of the last century.
    W artykule zostały przedstawione, z perspektywy historyczno-socjologicznej, uwarunkowania społeczne i polityczne pozostałej w dzisiejszych granicach Polski ludności niemieckiej i często uważanej za nią – polskiej ludności rodzimej (autochtonicznej) na pograniczu polsko-niemieckim od zakończenia II wojny światowej do transformacji ustrojowej w latach 1945–2000, tj. w realiach powojennych, komunistycznych i pierwszej dekady III Rzeczypospolitej Polskiej. Szczególną uwagę autor zwrócił uwagę na sytuację negowanej oficjalnie mniejszości niemieckiej w Polsce komunistycznej oraz odrodzenie organizacyjne mniejszości niemieckiej po przemianie społeczno-politycznej w Polsce po 1989 roku – w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku.
    Źródło:
    Studia – konteksty pogranicza; 2022, 6; 27-39
    2543-6465
    Pojawia się w:
    Studia – konteksty pogranicza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mniejszości niemieckie z Europy Środkowej i Wschodniej w polityce germanizacji kraju Warty (1939-1945)
    Autorzy:
    Kiec, Olgierd
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450401.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    Niemiecki Wschód
    mniejszości niemieckie w Europie niemiecka polityka okupacyjna w Polsce 1939-1945
    czystki etniczne w Europie
    German East
    German minorities in Europe German occupation policy in Poland 1939-1945
    ethnic cleansing in Europe
    Opis:
    During the Second World War, the Western part of the occupied Poland was incorporated directly into the Third Reich as Reichsgau Danzig-Westpreussen, Reichsgau Wartheland (with the main city Posen/Poznań), Regierungsbezirk Kattowitz (part of the Provinz Schlesien) and Regierungsbezirk Zichenau (Ciechanów, part of the Provinz Ostpreussen). The most radical efforts for the creation of the new German society were implemented in Reichsgau Wartheland, an administration unit founded from the parts of former Prussian (until 1918) Provinz Posen as well as former Russian-Poland with the large industrial city Lodz. The governor (Statthalter) and Nazi-party leader (Gauleiter) of Warthegau, Arthur Greiser resided in Posen and was independent from the ministers of the Third Reich – his province was not regarded as the Prussian territory. Greiser coordinated his efforts mainly with the Nazi-party centre in Munich and personally with Martin Bormann and Reinhard Heydrich. The domination of the Polish population in this “model province” (Mustergau) determined the using of means of the “ethnic cleansing”. The German occupation administration began already in 1939 with the confiscation of Polish properties (real estates, factories, workshops, stores) and expulsion of the Poles to central Poland. Between 1939 and 1945 the number of the Polish people in this region declined from 4,2 millions to 3,5 millions, whereas the number of the Germans increased from 325 thousend to almost 1 million. `e main source of the German settlers was not the “old” Reich, but Eastern and Central Europe. Over 536 thousend ethnic Germans came from the “German East”, the half of them already in 1939-1941. That first wave of the newcomers arrived from Estland, Latvia, Western Ukraine, Bessarabia and Bukovina, in other words – from states and territories, which were annexed and occupied by the Soviet Union. The second wave of the German settlers came in 1944 from Crimea, Odessa, Southern Ukraine and Eastern Volhynia. Almost all of them were Soviet citizens, who collaborated with the German and Romanian occupants and fled before the returning Soviet authorities.
    Źródło:
    Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2015, 4; 153 - 168
    2084-848X
    Pojawia się w:
    Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939—1945)
    Perverse functions of German “law” in the General Government (1939—1945)
    Autorzy:
    Uruszczak, Wacław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/782618.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Poland under German occupation (1939—1945)
    General Government (1939—1945)
    Hans Frank
    German law
    functions of law
    functions of law in General Government
    Opis:
    The concept of the function of law means the effects of the application of law in various areas of social, economic, political or cultural life. These are in particular the following functions: orderly (regulatory, stabilising), pacifying (peace-creating), and value-creating, also called culture-creating. The aim of the article is to show the function of German law which was in force in the General Government in 1939—1945. It was a quasi-state subordinated to the Third German Reich, formed from the remnants of the Polish lands which remained after the division of the territory of Poland between Germany and Soviet Russia, and then the annexation by the Third Reich of the lands of Wielkopolska, Upper Silesia, Cieszyn Silesia and Pomerania. The country was founded by the decree of the Führer and Reich Chancellor Adolf Hitler of 12 October 1939. It was completely subjected to the sovereignty of the Third Reich and administered by civil authorities established by the government in Berlin. The capital of the General Government was the city of Cracow. The general governor of Hitler’s will was Hans Frank, president of the German Academy of Law. He was directly subordinated to the Führer of the Reich. The scope of his authority covered “all areas of administration,” including law-making by way of regulations and orders. The functions of the General Government’s law were the result of the political objectives that the Third Reich authorities associated with the occupied territory and the population living there. These were the functions of public terror (mega-repressive), segregation of the population through the application of racist laws, legitimacy of the authorities based solely on the violence and will of Adolf Hitler. The elimination function of many categories of people considered racially inferior (Untermenschen) with simultaneous privileging of German nationality as “masters” was particularly significant. The most discriminated category of people were Jews. A number of legal acts performed exploitation, expropriation and extermination functions by collective murders ordered by the authorities as part of a series of actions, such as Generalplan Ost or “The Final Solution to the Jewish Question.” In conclusion it is stated that German law in the General Government was a shameful law, and its functions were grossly perverse.
    Źródło:
    Z Dziejów Prawa; 2019, 12; 681-707
    1898-6986
    2353-9879
    Pojawia się w:
    Z Dziejów Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane problemy Kościoła katolickiego w PRL w zakresie realizacji własnej misji
    Selected problems of the Catholic Church in People’s Republic of Poland in the implementation of its mission
    Autorzy:
    Krajczyński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/685643.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    Kościół katolicki w Polsce (1945–1989)
    stosunki państwo–Kościół
    wolność sumienia i religii
    kościelna posługa rządzenia
    nauczania i uświęcania
    People’s Republic of Poland
    the Catholic Church in Poland (1945–1989)
    State-Church relations
    the freedom of conscience and religion
    the freedom of expression of religious beliefs
    the power of governance
    the sanctifying function
    the teaching funct
    Opis:
    The author of this paper focuses his interest on the State-Church relations during the period of the People’s Republic of Poland. Considering the threefold tasks of the Church in the world i.e. the ministry of governance, teaching and sanctifying, the author has made an attempt to specify the fundamental problems of a political, social, legal and administrative character encountered by the Catholic Church in the process of implementation of the above mentioned mission in Poland in the years 1945–1989.
    Przedmiotem zainteresowania autora opracowania są relacje państwo – Kościół w Polsce Rzeczpospolitej Ludowej. Mając na uwadze trojakie zadania Kościoła w świecie, a mianowicie posługę rządzenia, nauczania i uświęcania, podjął on próbę określenia fundamentalnych problemów natury politycznej, społecznej, prawnej i administracyjnej, na jakie natrafił Kościół katolicki w zakresie realizacji wspomnianej misji w Polsce w latach 1945–1989.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2017, 80
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekspozycja : Poland at War 1939-1945
    Autorzy:
    Frąckiewicz, Anna.
    Powiązania:
    Rodowód II 2005, nr 1/2, s. 55
    Data publikacji:
    2005
    Tematy:
    Tyciński, Wojciech
    Cardownie, Steve
    Straczyński, Marek
    Korabiowski, Józef
    Konsulat Rzeczypospolitej Polskiej (Edynburg) wystawy
    Wystawa "Poland at War 1939-1945" (2005; Edynburg)
    Wojna 1939-1945 r. Polska wystawy
    Opis:
    Dot. zorganizowanej przez Konsulat RP wystawy w Roxy Arts House w Edynburgu.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Placówki opieki całkowitej i otwartej Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w latach 1945–1952
    Autorzy:
    Juźwik, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/689864.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    RTPD
    TPD
    dzieci i młodzież
    społeczna opieka całkowita
    społeczna opieka otwarta
    Polska od 1945 r.
    Workers’ Society of Friends of Children
    children and youths
    Society of Friends of Children
    residential social care
    open (daily) social care
    Poland after 1945
    Opis:
    Artykuł, stanowiący kontynuację studiów opublikowanych w poprzednim numerze, prezentuje funkcjonowanie poszczególnych placówek opieki całkowitej i placówek opieki otwartej (częściowej), działających w ramach RTPD w latach 1945–1949 i w ramach TPD w latach 1949–1952. Nacisk położono na działalność domów dziecka i przedszkoli, Centralnego Ośrodka Wychowawczego w Bartoszycach i teatru „Baj”. Omówiono również prowadzone przez RTPD dla dzieci i młodzieży akcje masowe, a specjalnie akcję zdrowotno-higieniczną i akcję letnią. Przedstawiono funkcjonowanie poszczególnych placówek opieki społecznej w strukturze TPD, kładącej główny nacisk na rozbudowę szkół świeckich kosztem pozostałych form opieki całkowitej i częściowej. Wzmiankowano również o najwybitniejszych wychowankach RTPD i TPD.
    Residential institution were the most important form of child care provided by the Workers’ Society of Friends of Children. They were divided into two categories: centres financed and managed directly by the General Board of the WSFCh and much poorer houses of worse category – managed and financed by respective branches of the Society, usually short of money. This made the children under the Society care divided into two categories: the better ones and the worse. After 1946 the most representative of all centres was “Our Home” named after Maryna (Maria) Falska, where the most gifted and smart children were put. Centres of high priority, closely related to the ideological principles of the Society, were kindergartens: factory and district ones (managed by the WSFCh). An important role was played by common rooms the number of which was gradually increasing. The Society organised special mass actions to improve health of children, their recreation time and cultural development. An original form of cultural education within the WSFCh’s activity were theatres for children (there was five of them in June 1946). After the creation of Society of Friends of Children (May 1949) the so-called “rescue” and care activities were progressively limited, which meant that many centres managed so far by the Workers’ Society of Friends of Children and Society of Friends of Children went under the state administration; it were mainly children’s homes, youth homes, homes for young children, care centres for mothers with children, train stations centres, kindergartens, nurseries, season kindergartens, and others.
    Źródło:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2016, 14
    2450-8365
    Pojawia się w:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prasa ruchu ludowego na emigracji w latach 1945–1989. Próba katalogu
    THE PRESS OF THE PEASANT MOVEMENT IN EXILE, 1945–1989. A PRELIMINARY CATALOGUEUE
    Autorzy:
    Indraszczyk, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421497.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    press of the peasant movement outside Poland 1945–1989
    Polish Peasant Parties in exile
    Peasant Party ‘Freedom’
    Polish Peasant Party — the National Unity Fraction
    Jutro Polski
    Wieści
    Orka
    Zielony Sztandar
    Franciszek Wilk
    Tadeusz Chciuk-Celt
    Wacław Soroka
    Stanisław Młodożeniec
    Jan Szynalski
    Anna Chorążyna
    Stanisław Bańczyk
    Opis:
    This article presents a panorama of the press of the peasant movement in exile, ie. the peasant parties outside Poland, in 1945–1989. The author was able to identify 43 items (titles), but only a few of them were professionally edited periodicals, addressed to a wider audience. Most were makeshift ventures, printed on low quality paper, aimed at an inner circle of the peasant party organization. Until the mid-seventies their interest was focused on issues important to the expatriate community and the struggle against communism worldwide. Later the focus shifted to events in Poland, conditions of life in the country and the rural population, and the activities of the anti-communist opposition.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2013, 16, 1(31); 155-186
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wielokrotni rozwodnicy na wokandzie Sądu Okręgowego w Krakowie w latach 1918–1945
    Multiple Divorcees Appearing in the District Court in Krakow in the Years 1918-1945
    Autorzy:
    Zarzycki, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/923507.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Austrian Civil Code (ABGB)
    personal marriage law
    divorce
    divorce in the Austrian law
    divorce in Poland in the years 1918–1945
    Opis:
    Among those who claimed a divorce the years 1918–1945 in the District Court in Krakow, were mainly those for whom it was the first marriage that they wished to dissolve. The number of other cases, that is spouses for whom it was the second or else a successive marriage, amounted to around 13%. Generally, we can talk of five (or maybe six) cases of divorce proceedings between spouses whose previous marriages ceased to exist in the effect of a divorce. Taking into consideration the sex of the spouses claiming for divorce, one should observe that in three cases it was women whose previous marriages had ceased in the effect of a divorce, who were now asking for divorce (Cg I 687/21, I Cg 259/30 and I C 301/43), in two cases it was men (I C 1163/35, I C 114/40) and in one case, both spouses had already been divorced before (I C 442/39). It turns out that five out of six cases had ended in a divorce judgment (I Cg 259/30, I C 1163/35, I C 442/39, I C 301/43 and I C 114/40), and one case ended in a withdrawal of the petition for divorce and a discontinuance of legal proceedings (Cg I 687/21).
    Źródło:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 2; 287-298
    2084-4115
    2084-4131
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy na pewno bankructwo inteligencji?
    Autorzy:
    Lichański, Jakub Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/36450012.pdf
    Data publikacji:
    2022-11-25
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Aleksander Nalaskowski
    the Bankruptcy of the Polish intellectuals
    culture crisis
    crisis of 1939-1945 and aft er 1945 (in Poland and Europe)
    B. Śliwerski
    Konstanty Ildefons Gałczyński
    Stefan Wiechecki (Wiech)
    Opis:
    Aleksander Nalaskowski’s book The Bankruptcy of the Polish intellectuals [Bankructwo polskiej inteligencji] is an important position for a broader refl ection not only on the condition of a certain social group, but more broadly - on contemporary culture, not only Polish culture. It seems, however, that the title problem of Nalaskowski’s study touches upon a more general issue, which is the present situation of Polish and world (well, maybe only European) culture in general. Whatever we may think about ourselves and how we judge it, we are stuck in a process that aff ects culture - especially since 1945. As I have tried to sketch the broader background, the sources of this bankruptcy are deeper and not only the fault of the intellectuals itself. Perhaps there is some truth in what the already mentioned Gałczyński wrote (Gałczyński 1956, 189 [Notes from unsuccessful Paris retreats - Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich], 1946): And when Your storm passes will you accept a coward into your paradises? Oh sweet night, summer night ... Outside the window, a Galilean flute. Probably many intellectuals would repeat these words aft er the poet; because there is too much wind for my wool (za duży wiatr na moją wełnę)... This also needs to be taken into account, the failure to settle accounts that aff ected us aft er 1939-1945. Here I see the sources of this bankruptcy (if it was bankruptcy), when our parents, relatives, found out that they deviated from the guideline…. Hence the lack of an answer to the question posed in the Little Violin Concerto from Niobe’s poem - where is it? Originally the poet wrote - I know, I know. But this memory - did anyone need it? So, in my opinion, it was not the intellectuals that went bankrupt; these were those who decided that she deviated from the guideline (odbiegli od linii wytycznej)... they kind of ordered her to go bankrupt, to give up everything they had managed to save despite the years 1939-1945. And they tried to keep it, hide it, pass it on to others. Th at it didn’t fully work out? Well - let me repeat - nec Hercules contra plures (which I cannot translate in the language of Mr. Piecyk or Walery Wątróbka).
    Źródło:
    Studia z Teorii Wychowania; 2022, XIII(3 (40)); 349-358
    2083-0998
    2719-4078
    Pojawia się w:
    Studia z Teorii Wychowania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zbrodnie na kapelanach Wojska Polskiego w niemieckich obozach koncentracyjnych w latach 1939-1945
    Crimes against chaplains of the Polish Army in Germany concentration camps in 1939-1945
    Autorzy:
    Jagodzińska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2085107.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    Kapelani Wojska Polskiego
    Niemiecka okupacja Polski 1939-1945
    II wojna światowa
    wrzesień 1939
    eksterminacja i martyrologia polskich księży – kapelanów w niemieckich obozach koncentracyjnych
    Chaplains of the Polish Army
    German aggression of Poland 1939
    German occupation of Poland 1939-1945
    World War II
    Extermination and martyrdom of Polish chaplains in German concentration camps
    Opis:
    W artykule przedstawiono wybrane sylwetki księży kapelanów Wojska Polskiego i ich bohaterstwo po niemieckiej agresji na Polskę. Jako jeńcy wojenni po kampanii wrześniowej – wbrew obowiązującej I Konwencji Genewskiej – byli wysyłani do niemieckich obozów koncentracyjnych w latach 1939-1945. Tam pozbawiano ich wszelkich praw i traktowano w wyjątkowo brutalny sposób: maltretowano, głodzono, niszczono ciężką pracą, przeprowadzano doświadczenia pseudomedyczne, wysyłano w tzw. transportach inwalidów. Mimo to pozostali niezłomni, do końca wierni Bogu i Ojczyźnie. Bohaterstwo polskich księży kapelanów Wojska Polskiego zasługuje na pamięć, dzisiaj wielu z nich znajduje się w gronie błogosławionych – męczenników II wojny światowej.
    The article presents biographies of selected chaplains of the Polish Army and their heroism after the German aggression of Poland. After the September Campaign – despite being prisoners of war and contrary to the Geneva Conventions – they were sent to German concentration camps in the years of 1939-1945. There, they were deprived of all their rights and treated in an extremely brutal manner: they were mistreated, starved, destroyed with hard work, pseudo-medical experiments were carried out, and they were sent to the so-called transports of invalids. Nevertheless, they remained steadfast, faithful to God and the Fatherland until the end. The heroism of Polish chaplains of the Polish Army deserves to be remembered, today many of them are among the blessed – martyrs of World War II.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2019, 2(11); 35-66
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chrześcijanka i obywatelka świata
    The Female Christian and Citizen of the World
    Autorzy:
    Wrzeszcz, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953402.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Frassati-Gawrońska Luciana
    II wojna światowa
    Pamiętniki włoskie 1939-1945
    Polska − pamiętniki 1939-1945
    Warszawa 1939-1945
    Gawrońscy – rodzina
    bł.Piotr Jerzy Frassati
    Frassati-Grawońska Luciana
    the Second World War
    the Italian Memoirs of 1939-1945
    Poland – memoirs of 1939-1945
    Warsaw 1939-1945
    the Gawroński family
    bl. Pier Giorgio Frassati
    Opis:
    The paper is an essay written on the basis of the book Przeznaczenie nie omija Warszawy [Destiny does not Pass by Warsaw]. Its author, Luciana Frassati-Gawrońska, born in 1902, the sister of bl. Pier Giorgio Frassati (1901-25), the wife of the Polish diplomat Jan Gawroński (1892-1983), gave her abilities, courage and dedication to the Polish case during the Second World War. Although nobody commanded it, from September 1939 to December 1942, she visited the occupied Poland seven times. She contacted the representatives of the underground organisations and made many efforts to bring risky actions to a successful end. Among her actions we have to list: the release of a hundred people from the Gestapo, the transport of Gen. Władysław Sikorski's wife and daughter to the West, secret films, messages, notes, and the Warsaw telephone directory. She reported on those visits to Pope Pius XI as a spokeswoman of the Polish Church, and also during her six meetings with Benito Mussolini, as it was in the name of the Polish nation.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 2; 99-108
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pamięć wskrzeszona i pamięć zniekształcona. Okoliczności egzekucji zakładników z Soldin w 1945 roku w kontekście pamięci zbiorowej
    Memory resurected and memory distorted. Circumstances of execution hostages from Soldin in 1945 in the collective memory context
    Autorzy:
    Kościuszko, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442071.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Szczecinie
    Tematy:
    Soldin 1945
    Myślibórz 1945
    Armia Czerwona w Polsce
    Amajak Babajan
    Paweł Biełow
    Red Army in Poland
    Amayak Babayan
    Paviel
    Bielow
    Opis:
    Artykuł traktuje o sowieckiej obecności w Soldin (obecnie Myślibórz w Polsce) w 1945 roku. Armia Czerwona wkroczyła do tego niewielkiego niemieckiego miasteczka 31 stycznia 1945 roku. Nieznany sowiecki żołnierz został zastrzelony przez niemieckiego oficera podczas próby gwałtu na jego żonie. Z tego powodu rozstrzelano 120 Niemców z Soldin. W latach 90., wskutek niedomówień o wydarzeniach z 1945 roku, o gwałt niesłusznie oskarżono sowieckiego generała, Amajaka Babajana.
    The article is about soviet presence in Soldin (now Myślibórz in Poland) in 1945. Red Army went into this small German town on 31 January 1945. Unknown soviet soldier, durring rape attent, was shot by the German officer. For this reason 120 Germnans from Soldin were executed. In the ’90s, as a result of the understatements, about rape attend was accused soviet general – Amayak Babayan.
    Źródło:
    Edukacja Humanistyczna; 2015, 2; 57-71
    1507-4943
    Pojawia się w:
    Edukacja Humanistyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Możesz kląć, możesz płakać, ale wstań i idź dalej”… Ośrodki rehabilitacyjne dla osób niepełnosprawnych po polio w Polsce po II wojnie światowej jako przestrzeń życia codziennego
    „You can curse, you can cry, but get up and go on...” Rehabilitation centres for people with disabilities resulting from polio in Poland after World War II as an everyday life space
    Autorzy:
    Stasiak, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/520794.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    historia niepełnosprawności
    rehabilitacja
    Polska
    instytucje ochrony zdrowia
    1945–1989
    history of disability
    Poland; rehabilitation
    healthcare facilities
    Opis:
    Tekst koncentruje się na wybranych aspektach życia codziennego osób niepełnosprawnych w wyniku przejścia polio leczonych i rehabilitowanych w zamkniętych placówkach służby zdrowia, które powstały w związku z wybuchem epidemii polio w Polsce w latach 50. XX wieku. Rozważania dotyczą przede wszystkim okresu od lat 50. do końca 70. Celem jest uchwycenie specyfiki codzienności tych instytucji. W szczególności przedmiot zainteresowania stanowi kształt relacji międzyludzkich, jakie rodziły się w ich murach. Źródłową podstawą tekstu są zebrane przez autora autobiograficzne relacje osób, które zachorowały na polio i były leczone w ośrodkach zamkniętych.
    The article focuses on selected issues of everyday life of disabled people with polio-related impairments who were treated and rehabilitated in closed rehabilitation facilities. A network of such institutions was established in Poland as a response to polio epidemics outbreak in the early 1950s. The article analyzes the period between the early 1950s and late 1960s. The text highlights the specificity of daily life at these facilities. In particular, I consider interpersonal relations among members of these various communities. In terms of source material, the study is based primarily on autobiographical oral histories collected and recorded by the author.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2018, 10, 1; 113-124
    2083-7275
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemoc i bezprawie w okresie zasiedlania południowej części byłych Prus Wschodnich w latach 1945–1946
    Violence and Lawlessness during the Settlement of the Southern Areas of Former East Prussia in 1945–1946
    Autorzy:
    Gross, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2197813.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    settlement
    robbery
    pillage
    Warmia and Masuria
    East Prussia
    history of Poland after World War II
    1945
    Opis:
    This article is devoted to the negative phenomena that accompanied the process of settlement in the southern areas of East Prussia, which was incorporated into Poland in 1945. Violence, robbery, and pillage committed by the Polish population from the border areas of the Second Polish Republic, who unlawfully entered the territory of the former East Prussia, entailed long-term social and economic consequences in the southern areas of Warmia and Masuria. So far, this issue has only been mentioned in works devoted to the settlement processes in Warmia and Masuria. The purpose of this article is to examine the course and effects of the aforementioned phenomena, whose particular intensity was noted between 1945 and 1946. The text is based on a critical analysis of unpublished archival sources of local and central administration, including materials produced by local structures of the Public Security Bureau. The research was supplemented by an analysis of printed sources and memoirs. The findings made it possible to investigate and describe the involvement of the officers of the Citizens’ Militia and the Public Security Bureau in the acts of violence, robberies and pillage in Warmia and Masuria, which have not been previously accounted for in literature. As it turned out, the majority of these officers came from the same areas as the so-called ‘wild settlers’ and looters.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2022, 87, 2; 89-116
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Censorship as a Taboo during Political “Thaw”
    Autorzy:
    Woźniak-Łabieniec, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/648917.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    political “thaw” in years 1955−1956
    People’s Republic of Poland
    censorship after 1945
    censorship towards literature
    Opis:
    During political “thaw”, in years 1955−1956 in the People’s Republic of Poland, it write in newspapers about themes banned earlier. One of such many theme formerly banned was censorship (Main Office of Control of Press, Publications and Shows). Journalists wrote about books banned by censorship, prohibited publications and black-listed writers, whose books had removed from libraries and destroyed. Situation is changed in 1958 – it is not allowed to write again about existence and activity of censorship
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 37, 7
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cozy Homes? Rooms and apartments of the intelligentsia in Polish drama films, 1956–1970
    Autorzy:
    Gierszewska, Barbara Lena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/923181.pdf
    Data publikacji:
    2019-01-08
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish film 1945–1970
    architecture in communist Poland
    Polish design of the 1950s and 1960s
    Opis:
    The article presents the problems of private life of intellectuals in Poland “after Yalta” through the prism of the cinema. The biggest problem of people in the 1950s and 1960s was the lack of a satisfying home. The homes of young intellectuals shown in Polish films are the spectrum of dreams, most often impossible to achieve in real life. Apartments located in multi-family housing estates that immortalized in the Polish feature films between the years 1956–1970 are confirmation of the highest quality of Polish industrial design. Real people’s apartments were cramped, ugly, and primitive.
    Źródło:
    Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2017, 22, 31; 91-102
    1731-450X
    Pojawia się w:
    Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Establishing diplomatic relations between Poland and Norway in the years 1945–1946
    Autorzy:
    Denkiewicz-Szczepanik, Emilia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591686.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Polish-Norwegian relations
    establishing diplomatic relations in the years 1945–1946
    activity of diplomatic representatives of the Polish Government in Exile in Norway
    taking over Polish Mission in Oslo by Poland’s Provisional Government of National Unity
    envoy Mieczysław Rogalski (April 1946)
    Rolf Andvord’s mission in Poland (August-September 1945)
    coal contract and establishing diplomatic relations with Poland
    envoy Alfred Danielsen in Warsaw (November 1945).
    stosunki polsko-norweskie
    nawiązanie stosunków dyplomatycznych 1945–1946
    działania przedstawicieli polskiego rządu emigracyjnego z Londynu w Norwegii
    objęcie poselstwa polskiego w Oslo przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
    poseł Mieczysław Rogalski – kwiecień 1946 rok
    misja Rolfa Andvorda – sierpień–wrzesień 1945 rok
    umowa węglowa i nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Polską
    poseł Alfred Danielsen – listopad 1945 roku
    Opis:
    W artykule zaprezentowano proces nawiązywania stosunków dyplomatycznych między Polską a Norwegią po zakończeniu II wojny światowej, co trwało od sierpnia 1945 roku do kwietnia 1946 roku. Artykuł składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej części przedstawiono wysiłki polskiego rządu emigracyjnego w Londynie zmierzające do utrzymania polskiej placówki dyplomatycznej w swych rękach. Następnie omówiono rozległe działania płk. Tadeusza Tokarza, attaché ds. militarnych Poselstwa RP, akredytowanego przy rządzie norweskim na emigracji w Londynie, związane z różnorodną pomocą dla kilku tysięcy Polaków zgromadzonych w obozach repatriacyjnych na terenie Norwegii, głównie w Moss i Mysen. Na zakończenie tej części wyjaśniono w jaki sposób i dlaczego polskie poselstwo w Oslo zostało przejęte 6 kwietnia 1946 roku przez komunistycznego przedstawiciela Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej w Warszawie – Mieczysława Rogalskiego. Opisano także jego pierwsze kontakty dyplomatyczne z władzami norweskimi. W drugiej części szczególną wagę przywiązano do pokazania działań rządu norweskiego, którego zadaniem było, możliwie jak najszybciej, utworzenie własnego przedstawicielstwa dyplomatycznego w Warszawie. Sedno tej części artykułu stanowi centralna rola, jaką odegrał norweski ambasador w Moskwie Rolf Otto Andvord, podczas swej dwumiesięcznej misji w Polsce związanej ze sprawami handlowymi i dyplomatycznymi (08.–09.1945 r.). Jego zadanie związane było z dwoma konkretnymi kwestiami – podpisaniem umowy z polskimi władzami na szybką dostawę węgla do Norwegii oraz nawiązaniem szybkich i dobrych stosunków dyplomatycznych z Polską. Podkreślono też znaczenie tego, że udało mu się zapewnić 3-pokojowe lokum dla Poselstwa Norwegii w Hotelu Polonia. W końcowej części artykułu zaprezentowano krótki biogram norweskiego posła Alfreda Danielsena, który przybył do Warszawy 12 listopada 1945 roku oraz opisano jego pierwsze dyplomatyczne działania i kontakty z polskimi władzami.
    The article depicts the process of establishing diplomatic relations between Poland and Norway after the end of the Second World War, which started in August 1945 and ended in April 1946. The article is composed of two basic parts. The first part describes the efforts of the Polish Government in Exile to maintain the Polish diplomatic mission. Next it presents the activities of Colonel Tadeusz Tokarz, military attaché of the Mission of the Republic of Poland, accredited to the Norwegian Government in Exile in London, concerning the varied assistance for several thousand Poles gathered in repatriation camps, mainly in Moss and Mysen. At the end of the first part the author explains how and why the Polish Mission in Oslo was taken over on April 6, 1946 by Mieczysław Rogalski, the Communist representative of the Temporary Government of National Unity in Warsaw. He describes the first diplomatic contacts with the Norwegian authorities. In the second part a special attention was paid to the presentation of the endeavours of the Norwegian Government aimed at establishing – as soon as possible – their own diplomatic mission in Warsaw. The description concentrates on the central role played by Rolf Otto Andvord, the Norwegian Ambassador in Moscow, during his two-month mission in Poland concerning commercial and diplomatic matters. The mission took place in August and September 1945. Andvord was charged with two tasks: to sign a contract with the Polish authorities for a fast delivery of coal to Norway and to establish fast and good diplomatic relations with Poland. It has been emphasised that Andvord was provided with a threeroomed accommodation for the Norwegian Mission at the ‘Polonia’ Hotel. At the end of the article there is a short life history of Envoy Alfred Danielsen, who arrived in Warsaw on November 12, 1945, and a description of his first diplomatic activities and contacts with the Polish authorities.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2018, 31; 205-241
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy indemnizacyjne w stosunkach polsko-belgijskich po II wojnie światowej
    Problems of Indemnity in Polish-Belgian Relations after the Second World War
    Проблемы индемнизации в польско-бельгийских отношениях после Второй мировой войны
    Autorzy:
    Jarosz, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2235064.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish-Belgian economic relations 1945–72
    nationalisation
    indemnity
    foreign trade
    People’s Republic of Poland
    polsko-belgijskie stosunki gospodarcze 1945–1972
    nacjonalizacja
    odszkodowania
    handel zagraniczny
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    Opis:
    Artykuł dotyczy problemu odszkodowań za mienie, prawa i interesy belgijskie, dotknięte polskimi przepisami nacjonalizacyjnymi. Został oparty na wcześniej niewykorzystywanych przez badaczy materiałach źródłowych przechowywanych w archiwach polskich i belgijskich. Artykuł koncentruje się przede wszystkim na wyjaśnieniu, jaką rolę spełnił spór o indemnizację w stosunkach polsko-belgijskich po II wojnie światowej, w tym zwłaszcza w relacjach finansowych.
    The article deals with the question of compensation for Belgian properties, rights, and interests affected by Polish nationalisation regulations. It is based on source materials previously unused by researchers and stored in Polish and Belgian archives. The article focuses primarily on explaining the role of the indemnification dispute in the Polish-Belgian relations after World War II, especially in financial ties.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2021, 56, 1; 123-146
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wystawa "Celebrating Poland" w Bedford
    Autorzy:
    Mordas, Bohdan.
    Powiązania:
    Dziennik Polski (Londyn) 2006, nr 56, s. 7
    Data publikacji:
    2006
    Tematy:
    Hope, Michael
    Wystawa pt.: Celebrating Poland (13.02.-25.02.2006; Londyn, Wielka Brytania)
    Wojna 1939-1945 r. udział Polaków wystawy
    II wojna światowa (1939-1945)
    Wystawy historyczne
    Polacy
    Opis:
    Także o odczycie M. Hope "Origins of Polish Settlement in Great Britain".
    Fot.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Wystawa "Celebrating Poland" pojedzie z Ealingu do Bedford
    Autorzy:
    Mordas, Bohdan.
    Powiązania:
    Dziennik Polski (Londyn) 2006, nr 29, s. 7
    Data publikacji:
    2006
    Tematy:
    Hope, Michael
    Wystawa pt.: Celebrating Poland (13.02.-25.02.2006; Londyn, Wielka Brytania)
    Wojna 1939-1945 r. udział Polaków wystawy
    II wojna światowa (1939-1945)
    Wystawy historyczne
    Polacy
    Opis:
    Także odczyt M. Hope "Origins of Polish Settlement in Great Britain".
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Collective or individual biography? A communist in “Regained Lands” just after the WW2
    Autorzy:
    Rembacka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590953.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Western and Northern Lands in Poland
    Polish Government Plenipotentiaries
    communists
    biography
    1945
    human resources policy
    Ziemie Zachodnie i Północne w Polsce
    Pełnomocnicy Rządu RP
    komuniści
    biografistyka
    1945 rok
    polityka kadrowa
    Opis:
    Celem artykułu jest porównanie życiorysów rządowych pełnomocników kierowanych w 1945 r. na nowo przyłączane do Polski ziemie oraz poszukiwanie łączących ich elementów. Zaprezentowano sylwetki ludzi zarządzających tuż po wojnie „Ziemiami Odzyskanymi” Leonarda Borkowicza, Jakuba Prawina, Stanisława Piaskowskiego oraz Aleksandra Zawadzkiego. Przybliżono także biografie tych, którzy choć nominowani, nie przejęli powierzanych im stanowisk – Aleksandra Kaczochy-Józefskiego oraz Jerzego Sztachelskiego. Szczególny nacisk został położony na podejmowane przez nich polityczne i ideologiczne wybory. W artykule podjęto również rozważania na temat polityki kadrowej polskich komunistów.
    The aim of the article is to compare the biographies of the governmental plenipotentiaries who were sent to Poland in 1945 and to search for the elements connecting them. The profiles of people managing the “Regained Lands” just after the war are presented – Leonard Borkowicz, Jakub Prawin, Stanisław Piaskowski and Aleksander Zawadzki. The biographies of those who, although nominated, did not take over their posts – Aleksander Kaczochy-Józefski and Jerzy Sztachelski – have also been presented. Particular emphasis was placed on the political and ideological choices they made. The article also discusses the human resources policy of Polish communists.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 27-47
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Post-war reconstruction of British diplomatic posts in Poland
    Autorzy:
    Gdaniec, Ewelina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2185034.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny
    Tematy:
    British embassy in Warsaw
    British consulates in Poland
    reconstruction of diplomatic missions after World War II
    Polish-British relations after 1945
    Opis:
    The reconstruction of British diplomatic missions in Poland began after the approval of the Provisional Government of National Unity (Polish: Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej – TRJN) by London. Consular exchange resumed and a number of officials were appointed, who became not only liaison between the Foreign Office and local institutions, but also propagators of “Western ideology” in Poland. The aim of the article is to present the process of rebuilding British institutions in Poland, placing it in the context of Polish-British relations until 1956.
    Źródło:
    Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka; 2021, 76, 4; 21-33
    0037-7511
    2658-2082
    Pojawia się w:
    Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekspozycje polskiej grafiki książkowej w Wielkiej Brytanii (1950–1951). Przyczynek do działalności wystawienniczej Biura Współpracy Kulturalnej z Zagranicą i Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą
    Display of Polish Book Prints in Great Britain (1951–1951). Contribution to the Display Activity of the Office of Cultural Cooperation with Abroad and the Committee for Cultural Cooperation with Abroad
    Autorzy:
    Marcinowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24782645.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    polityka kulturalna PRL
    Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą
    Komitet Współpracy Kulturalnej z Zagranicą
    wystawy sztuki polskiej za granicą po 1945
    polska grafika książkowa po 1945
    polska ilustracja po 1945
    cultural policy of the People’s Republic of Poland
    exhibitions of Polish art abroad after 1945
    Polish book graphics after 1945
    Polish illustration after 1945
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest zaprezentowanie dwóch nieznanych bliżej wystaw polskiej ilustracji książkowej i okładek, z których pierwszą, zorganizowaną przez działające przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (BWKzZ), eksponowano na angielskiej prowincji w 1950 r., a drugą, będącą jej „zaktualizowaną” wersją, zaprezentowano w lutym 1951 r. w Londynie. Do otwarcia tej wystawy doszło dzięki staraniom Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wbrew stanowisku Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (KWKZ) – instytucji, która zastąpiła Biuro zlikwidowane w połowie 1950 r. W artykule przedstawiono przebieg konfliktu, do jakiego doszło na tym tle między MSZ a KWKZ, a więc między dwoma instytucjami odpowiedzialnymi w tym czasie za organizację wystaw sztuki polskiej za granicą, oraz okoliczności i powody, dla których MSZ zostało zmuszone przez KWKZ do wycofania z krajów kapitalistycznych wszystkich wystaw zorganizowanych wcześniej przez BKKzZ. Decyzje KWKZ, instytucji powołanej w istocie przez PZPR w celu lepszego kontrolowania wymiany kulturalnej z zagranicą, doprowadziły do „zapaści” w zakresie eksponowania sztuki polskiej na Zachodzie. Do początku 1953 r. KWKZ nie zorganizował ani nie wysłał za „żelazną kurtynę” żadnej większej wystawy, realizując w latach 1951–1952 politykę kulturalnego „izolacjonizmu” Polski w stosunkach z krajami kapitalistycznymi.  
    Two little-known exhibitions of Polish book illustrations and covers are presented in the paper: the first was mounted by the Office of Cultural Cooperation with Abroad at the Ministry of Culture and Art (BWKzZ) displayed in the British countryside in 1950, and the second one, ‘updated’, was shown in London in February 1951. The latter was launched thanks to the efforts of the Ministry of Foreign Affairs, albeit in opposition to the opinion of the Committee for Cultural Cooperation with Abroad (KWKZ), an institution replacing the Office dissolved in mid-1950. The paper outlines the conflict stemming from this situation between the Ministry of Foreign Affairs (MSZ) and KWKZ, thus between two institutions responsible at the time for mounting exhibitions of Polish art abroad, as well as the circumstances and reasons for which MSZ was forced by KWKZ to withdraw all the exhibitions previously organized by BWKzZ in Western countries. The decisions of KWKZ, being an institution actually established by Poland’s Communist Party (PZPR) in order to better control the cultural exchange with foreign countries, led to a ‘paralysis’ in the domain of displaying Polish art in the West. By early 1953, KWKZ had neither organized nor sent any major display behind the Iron Curtain, in 1951–1952 actually implementing the policy of Poland’s cultural ‘isolationism’ in relations with capitalist countries.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 4; 735-782
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja ustroju polskich najwyższych władz wojskowych w latach II wojny światowej
    Evolution of the Polish system of the supreme military authorities during the Second World War
    Autorzy:
    Marszałek, Piotr Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/965329.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    II Rzeczypospolita
    II wojna światowa
    najwyższe władze wojskowe
    Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie 1939–1945
    second republic of poland
    supreme military authorities
    polish government in exile 1939–1945
    World War II
    Opis:
    The war obliges the state authorities to equip them with new competences. It is often necessary to establish new ones, especially in the field of the supreme military authorities. The Polish government was prepared for such a situation and adopted a draft decree on the supreme military authorities during the war. The President of the Republic of Poland signed it on the day of the commencement of warfare against Poland on 1 September 1939. Unfortunately, the authors of this act did not foresee the necessity for the highest state, civil and military authorities to leave the territory of the country and continue their activity in exile. There was a need to amend the existing solutions. The presented deliberations show the process of their evolution from regulations characteristic for the authoritarian system to regulations typical for a democratic state. It is shown against the background of more general transformations taking place in Polish political circles operating in exile, initially in France and then in Great Britain, as a result of the takeover of the Polish government by the opponents of the pre-war authoritarian governments in Poland.
    Wojna wymusza wyposażenie organów państwa w nowe kompetencje. Często konieczne jest również powołanie nowych organów, szczególnie w zakresie najwyższych władz wojskowych. Rząd polski był przygotowany na taką sytuację i uchwalił projekt dekretu o najwyższych władzach wojskowych w czasie wojny. Prezydent Rzeczypospolitej złożył pod nim swój podpis w dniu rozpoczęcia działań wojennych przeciwko Polsce, 1 września 1939 r. Niestety autorzy tego aktu nie przewidzieli konieczności opuszczenia przez najwyższe władze państwowe (cywilne i wojskowe) terytorium państwa i kontynuowania działalności na emigracji. Pojawiła się potrzeba znowelizowania obowiązujących rozwiązań. Przedstawione rozważania ukazują ich ewolucję od przepisów charakterystycznych dla systemu autorytarnego do regulacji typowych dla państwa demokratycznego. Proces ten ukazano na tle ogólniejszych przemian dokonujących się w polskich środowiskach politycznych działających na emigracji – początkowo we Francji, a następnie w Wielkiej Brytanii – będących wynikiem objęcia sterów rządów Rzeczypospolitej przez oponentów przedwojennych autorytarnych rządów sanacyjnych w Polsce.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2018, 21; 255-274
    1733-0335
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pod lupą bezpieki. Aparat represji wobec Niemców na Ziemiach Zachodnich i Północnych w okresie władzy komunistycznej, praca zbiorowa pod redakcją Michała Mathei, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej/Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit, Gliwice-Opole 2020, s.206.
    Under the microscope of Bezpieka. The apparatus of repression against the Germans in the Western and Northern Territories during the communist era, collective work edited by Michał Mathea, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej / Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit, Gliwice-Opole 2020, p. 206.
    Autorzy:
    Syrwid, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2135584.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-18
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Niemcy
    aparat bezpieczeństwa
    komunizm
    ziemie zachodnie i północne Polski
    1945-1989
    Germany
    security apparatus
    Communism
    Western and Northern areas of Poland
    Opis:
    Artykuł recenzyjny publikacji zbiorowej poświęconej działaniom aparatu bezpieczeństwa wobec ludności niemieckiej, pozostałej na ziemiach zachodnich i północnych państwa polskiego w latach 1945-1989. Praca zawiera pięć tekstów autorstwa czterech badaczy reprezentujących ośrodki akademickie w Słupsku i Wrocławiu oraz Oddziały Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku i Wrocławiu. W artykułach przedstawiono i omówiono najważniejsze kierunki, metody i formy działania aparatu represji państwa komunistycznego podejmowane wobec Niemców - ale także częściowo i polskiej ludności rodzimej - na tzw. Ziemiach Odzyskanych w okresie Polski Ludowej i PRL. Poruszana problematyka obejmuje terytorialnie obszar Dolnego Śląska, Ziemi Lubuskiej, Pomorza Zachodniego, Pomorza Gdańskiego oraz Warmii i Mazur.
    Review article of a collective publication on the activities of the security apparatus against the German population who remained in the western and northern areas of the Polish state in the years 1945-1989. The work contains five texts by four researchers representing the academic centres in Słupsk and Wroclaw as well as the branches of the Institute of National Remembrance in Gdansk and Wroclaw. The articles present and discuss the main directions, methods and forms of action of the apparatus of repression of the communist state, which were carried out against the Germans – but also partly against the Polish native population – in the so-called reclaimed territories during the period of Poland and the People’s Republic of Poland. Territorially, the issues addressed include Lower Silesia, Lebuser Land, West Pomerania, Gdansk Pomerania as well as Warmia and Masuria.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2022, 317, 2; 306-310
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Plotkarz i prorok. Osoba i spuścizna Wacława Alfreda Zbyszewskiego we wspomnieniach wybranych przedstawicieli II Wielkiej Emigracji
    The gossiper and the prophet. The figure and legacy of Wacław Alfred Zbyszewski in memories of selected participants of the Second Great Emigration
    Autorzy:
    Bończak, Jędrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2108998.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    „Wiadomości”
    „Kultura”
    Radio Wolna Europa
    emigracja niepodległościowa 1945–1990
    historia najnowsza Polski
    polska literatura emigracyjna
    “Kultura”
    Radio Free Europe
    Polish political emigration 1945–1990
    modern history of Poland
    Polish literature in-exile
    Opis:
    Wacław Alfred Zbyszewski (1903 – 1985) karierę literacką rozpoczął w roku 1923 jako jeden z najmłodszych publicystów w II Rzeczpospolitej. W wyniku wybuchu II Wojny Światowej znalazł się na emigracji w Londynie, następnie w Niemczech, a pod koniec życia w Paryżu. W ciągu niemal pięćdziesięciu lat działalności jako współpracownik najważniejszych polskich organów informacyjnych i opiniotwórczych: „Dziennika Polskiego”, tygodnika „Wiadomości”, miesięcznika „Kultura”oraz Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa,  zdobył pozycję jednego z najciekawszych i najpopularniejszych dziennikarzy.  Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie jak tę wieloletnią dziennikarską aktywność oceniali twórcy emigracyjnej kultury w tym zwierzchnicy oraz redakcyjni koledzy oraz jaki był ich stosunek do samego Wacława Zbyszewskiego. W celu przybliżenia wspomnianych kwestii w artykule zebrane i omówione zostały teksty wspomnieniowe poświęcone Wacławowi Zbyszewskiemu jak i działalności instytucji z którymi był związany w okresie II Wojny Światowej i Zimnej Wojny. Wśród autorów wykorzystanych materiałów źródłowych wymienić można m. in. Stefanię Kossowską, Marię Danilewiczową czy Jerzego Giedroyca.
    Wacław Alfred Zbyszewski (1903 - 1985) began his literary career in 1923 as one of the youngest publicists in the Second Polish Republic. Following the outbreak of World War II, he found himself in exile in London, then in Germany, and at the end of his life in Paris. During almost fifty years of his activity as a collaborator of the most important Polish information and opinion-forming outlets: "Dziennik Polski", the weekly "Wiadomości", the monthly "Kultura"and the Polish Section of Radio Free Europe, he became one of the most interesting and popular journalists. This article is an attempt to answer the question of how such a long journalistic activity was evaluated by the most prominent figures of the Polish culture on emigration, including Zbyszewski’s superiors and editorial colleagues, and what was their attitude towards Wacław Zbyszewski himself. In order to do so, the article collects and discusses memoirs devoted to Wacław Zbyszewski and the activities of the institutions he was associated with during World War II and the Cold War. Among the authors of the source materials used in the article are Stefania Kossowska, Maria Danilewiczowa and Jerzy Giedroyc. 
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2021, 108; 193-204
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Panorama of Polish Guitar Concertos
    Panorama polskich koncertów gitarowych
    Autorzy:
    Gurgul, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/17915193.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-27
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    Polish guitar music
    guitar concerto
    guitar festivals in Poland
    Polish music after 1945
    polska muzyka gitarowa
    koncert na gitarę
    koncert instrumentalny
    gitara klasyczna
    Opis:
    Niniejszy artykuł jest próbą przybliżenia dorobku polskich kompozytorów na gruncie formy koncertu na gitarę i orkiestrę. Od lat 40. XX wieku, kiedy powstał pierwszy koncert z udziałem gitary, skompono- wano w Polsce ponad 100 utworów koncertowych. Kompozytorzy, podejmując próbę napisania takiego utworu, odnajdywali różne drogi twórcze, ukazujące często odmienne oblicza gitary. W artykule omó- wiono propozycję podziału powstałych w Polsce koncertów ze względu na specyfikę utworów, przybli- żono historię pierwszych polskich koncertów, a także nakreślono obraz powstałej do 2020 roku literatury.
    The present article constitutes an attempt at outlining the musical oeuvre of Polish composers in the field of concertos for guitar and orchestra. Since the 1940s, when the first concerto with a guitar part was created, more than 100 concertos have been composed in Poland. In an effort to write such a piece of music, composers discovered different creative paths, which often revealed various new colours of the guitar. The article discusses a proposal to divide the concertos created in Poland according to the specificity of the pieces, introduces the history of the first Polish concertos and paints a picture of guitar literature created by 2020.
    Źródło:
    Edukacja Muzyczna; 2020, 15; 65-103
    2545-3068
    Pojawia się w:
    Edukacja Muzyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kadra Centralnej Szkoły Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1945–1947. Początki polskiego aparatu bezpieczeństwa
    The staff od the Central School of the Ministry of Public Security 1945–1947. The origins of the Polish security service
    Der politische Kader der Zentralen Schule des Ministeriums für Öffentlichliche Sicherheit 1945–1947. Anfänge des polnischen Sicherheitsapparats
    Le personnel de l’École centrale du ministère de la Sécurité publique 1945–1947. Les origines de l’office de sécurité polonaise
    Кадры Центральной школы Министерства общественной безопасности в 1945–1947. Начало польского аппарата безопасности
    Autorzy:
    Lesiakowski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/968083.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    aparat bezpieczeństwa w Polsce
    Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
    ośrodki szkolenia funkcjonariuszy
    Centralna Szkoła Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1945–1947
    security apparatus in poland
    ministry of public security
    training center of functionaries
    central school of ministry of public security 1945–1947
    Opis:
    Aparat bezpieczeństwa był bardzo ważnym narzędziem, które komuniści wykorzystywali w walce o władzę po II wojnie światowej. Tysiące funkcjonariuszy potrzebowało jednak stosownego przeszkolenia. W latach 1945–1947 byli oni szkoleni w Centralnej Szkole Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi. Wykładowcami w niej byli przedwojenni polscy komuniści i tzw. kujbyszewiacy – absolwenci kursu NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych), zorganizowanego w kwietniu–lipcu 1944 r. w sowieckim mieście Kujbyszew nad rzeką Wołgą. Personel ten cechował młody wiek i brak doświadczenia zawodowego. Dlatego jego przydatność w kształceniu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa w powojennej Polsce była skromna.
    Security apparatus was a very important vehicle which was used by communists during the fight for power after II World War. Thousands of functionaries needed the appropriate schooling. During 1945–1947 they were trained by Central School of Ministry of Public Security in Łódź. The lecturers in this School were the prewar Polish communists and so-called „kujbyszewiacy” – the graduates from NKVD [People’s Commissariat for Internal Affairs] – a course which was organized in the period between April–July 1944 in the Soviet town Kuybyshev on the river Volga. The personnel was characterized by young age and lack of professional experience. Therefore their usefulness for education of functionaries of security apparatus in the postwar Poland was minore.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2016, 15, 1
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo do ochrony zdrowia a organizacja systemu opieki medycznej w Polsce powojennej (1945–1952)
    The Right to Health Protection and Organization of the Polish Health Care System. The Post-War Period (1945–1952)
    Autorzy:
    Płonka-Syroka, Bożena
    Stych, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27310194.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    system opieki medycznej w Polsce w XX w.
    polskie prawo medyczne w latach 1945–1952
    prawa pacjenta
    health care system in Poland in the 20th century
    Polish medical law in the years 1945–1952
    patient’s rights
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem kształtowania się w Polsce systemu opieki medycznej opartego na uznaniu powszechnego prawa pacjentów do ochrony zdrowia oraz uwarunkowań tego procesu. Cezurą początkową jest zakończenie II wojny światowej w 1945 r., końcową uchwalenie Konstytucji z 22 lipca 1952 r. W 1945 r. obowiązywał w Polsce w opiece medycznej stan prawny i oparte na nim rozwiązania organizacyjne wypracowane w II RP. Z czasem stan ten podlegać zaczął modyfikacjom, które ostatecznie doprowadziły do jego etatyzacji. Między 1945 a 1952 r. występował w polskim ustawodawstwie i organizacji opieki medycznej „okres przejściowy”. W pierwszych latach powojennych podstawą funkcjonowania systemu opieki medycznej w Polsce były ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym oraz z dnia 15 czerwca 1939 r. o publicznej służbie zdrowia. To nie one jednak stały się ostatecznie podstawą rozwiązań systemowych, wprowadzonych w Polsce w początku lat 50. XX w. Zrezygnowano wówczas z tzw. wielosektorowości w opiece zdrowotnej i niemal wszystkie aspekty tej opieki zostały przejęte przez instytucje państwowe. Celem artykułu jest przedstawienie uwarunkowań takiego kierunku ewolucji polskiego prawa medycznego w powojennej Polsce i analiza wprowadzanych od 1945 do 1952 r. regulacji prawnych. Autorzy w przeprowadzonej analizie oparli się na metodzie dogmatycznoprawnej (analiza tekstów prawnych – metoda podstawowa) oraz historycznoprawnej (przedstawienie prawa do ochrony zdrowia i jego ewolucji w badanym okresie). Całość zamykają wnioski końcowe.
    The article discusses the formation of the health care system in Poland based on the assumption that every patient has a right to health protection, and the determinant factors of this process. The analysed period starts at the end of World War II in 1945 and finishes with the adoption of the Constitution of 22 July 1952. In 1945 the health care in Poland was based on the legal and organizational solutions developed in the Second Polish Republic. Soon it started to be modified, which eventually led to its nationalization. The years 1945–1952 were a “transitional period” in the Polish legislation and organization of health care. In the first post-war years, the functioning of the health care system in Poland was based on the Act of 28 March 1933 on social insurance and of 15 June 1939 on public health care. However, they did not ultimately become the basis for structural solutions introduced in Poland in the early 1950s. At that time, the so-called multisectoral system in health care was abandoned and almost all of its aspects were taken over by state institutions. The aim of the article is to present the determinant factors which governed the evolution of Polish medical law in post-war Poland and to analyse the legal regulations introduced from 1945 to 1952. In their analyses the authors used the dogmatic-legal method (an analysis of legal texts – the basic method) and the historical-legal method (an outline of the right to health protection and its evolution in the studied period). The article ends with final conclusions.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2023, 22, 2; 265-296
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poland’s Women’s League in 1945–1949: A record of its activities presented in "Kobieta Dzisiejsza" and "Kobieta"
    Działalność Ligi Kobiet na obszarze kraju w świetle czasopism organizacji — „Kobiety Dzisiejszej” (1946–1947) i „Kobiety” (1947–1949)
    Autorzy:
    Dajnowicz, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075759.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press after 1945
    women’s magazines
    women’s issues in communist-ruled Poland
    Women’s League
    „Kobieta Dzisiejsza”
    „Kobieta”
    czasopisma kobiece
    Liga Kobiet
    organizacje kobiece w PRL
    komunizm
    Opis:
    This article looks at the record of the activities of Poland’s Women’s League, first registered in 1945 under the name Social and Civic League of Women, presented in its two magazines, Kobieta Dzisiejsza [Today’s Woman] and Kobieta [Woman] published in 1946–1947 and 1947–1949 respectively. Their approach and choice of stories were to demonstrate the new organization’s concern with the lives of their readers. The magazines offered advice on how to cope with problems of everyday life, both at home and in the workplace. The broad range of themes was intended to appeal to a broad audience from all walks of life, including those that were not members of the new organization.
    Artykuł traktuje o kierunkach działalności Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet, ukazywanych na łamach dwóch czasopism kierowanych do Polek, to jest „Kobiety Dzisiejszej” i „Kobiety”. Periodyki te wychodziły w początkach działalności LK (1946–1949). Organizacja poprzez prezentowane treści ukazać chciała swoją „użyteczność”, przydatność w rozwiązywaniu codziennych spraw kobiet oraz ich różnorodnych problemów życia prywatnego i zawodowego. Tematyka ta świadczyć miała o uniwersalności czasopism, których treści, w założeniu redakcji, zainteresować powinny Polki z różnych grup społecznych, również kobiety nie zrzeszone w Lidze.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2018, 21, 3; 57-74
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ćwiczenia z polityki wobec pamięci
    A Discussion of the Politics of Memory
    Autorzy:
    Motyka, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1373550.pdf
    Data publikacji:
    2015-05-12
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    massacres of Poles in Volhynia and Eastern Galicia in 1943-1945
    Ukrainian Insurgent Army
    politics of memory of Poland and Ukraine
    zbrodnie na Polakach na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943-1945
    Ukraińska Powstańcza Armia
    polityka historyczna Ukrainy i Polski
    Opis:
    This essay contains a description and critical appraisal of the contemporary Ukrainian state’s policy in regard to memory of the Volhynian and Galician massacres of 1943–1945. The author engages in polemics with Tomasz Stryjek, who recently published a book on this and other issues: Ukraina przed końcem Historii. Szkice o polityce państw wobec pamięci [Ukraine Before the End of History: Essays on State Policy in Regard to Memory]. In the author’s opinion, Stryjek one-sidedly, or even naively, places hope in the idea that the EU, in the not-too-distant future, will exert effective pressure on the government in Kiev to make it adapt its narrative about the activities of the OUN and UIA against Poles and Jews to European standards of memory about the Second World War. In the author’s opinion, the Ukrainian narrative about the activities of the OUN and UIA is based on the erroneous conviction—which is comfortable for the Ukrainian side—of equal guilt in the Polish-Ukrainian conflict of 1939–1947. He argues that there should be no cessation of efforts to remind Ukrainian historians and authorities about the responsibility to condemn, unambiguously, the mass crimes committed by national independence groups.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2015, 59, 2; 247-255
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Tygodnik Powszechny” (1945–1953). W kręgu zagadnień prozy literackiej
    Tygodnik Powszechny (1945–1953) and criticism of fiction
    Autorzy:
    Kristanova, Evelina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421655.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Prasa polska po II wojnie światowej
    prasa katolicka w Polsce
    literatura na łamach „Tygodnika Powszechnego” (1945–1953)
    powieść katolicka
    Polish press after World War II
    Catholic press in Poland
    Tygodnik Powszechny (1945–1953)
    criticism of post-war fi ction
    the Catholic novel
    Opis:
    Autorka przedstawiła opracowanie dotyczące zagadnień literackich na łamach „Tygodnika Powszechnego” w latach 1945–1953. Krakowski tygodnik społeczno-kulturalny założony jeszcze w czasie trwania działań wojennych, przeznaczony dla inteligencji, skupił wokół siebie jedno z najważniejszych środowisk katolickich. Na jego łamach obszernie omawiano m.in. kwestie oblicza powojennej literatury, sprawy katolickiej powieści, recenzowano dzieła prozaików polskich i zagranicznych.
    This article examines the approaches to fi ction in the pages of the Catholic weekly Tygodnik Powszechny between 1945 and 1953. Aimed at the Polish intelligentsia, it was concerned with broad social and cultural issues. Founded in Cracow in the last days of World War II, it became one of the most important centres of Catholic life in Poland ruled by the communists. Apart from reviewing the Polish and foreign fi ction, the writers of Tygodnik Powszechny debated at length the character of post-war literature and the problem of the Catholic novel.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2013, 16, 2(32); 81-99
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literary periodicals for the young and by the young (1944–1970). Part 2
    Czasopisma literackie młodych i dla młodych w Polsce (1944–1970). Część 2
    Autorzy:
    Buck, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074965.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Literary press in Poland in 1945–1989
    literary periodicals of the young writers
    generational change
    literary groups
    Walka
    Inaczej
    Pokolenie
    Nurt
    Po prostu
    Wyboje
    Zebra
    Orientacje
    Kuźnica
    Odrodzenie
    Nowa Kultura
    Współczesność
    Życie Literackie
    czasopismo literackie młodych
    czasopismo literackie dla młodych
    pokolenie literackie
    grupa literacka
    „Walka”
    „Inaczej”
    „Pokolenie”
    „Nurt”
    „Po prostu”
    „Wyboje”
    „Zebra”
    „Orientacje”
    „Kuźnica”
    „Odrodzenie”
    „Nowa Kultura”
    „Współczesność”
    „Życie Literackie”
    Opis:
    Literary periodicals promoting young writers played a major role in the formation of a distinct generational consciousness during the occupation and in the post-war period. They included Sztuka i Naród [ Art and the Nation] (1942–1944), Walka [Combat] and Inaczej [Contrarily] (1945), Pokolenie [ The Generation] (1946– 1947), Nurt [The Current] (1947), Po prostu [ Plain and Simple] (1949–1955), Wyboje [ Bumps] (1956–1957), Zebra (1957–1958), Orientacja (1965–1971) and Nowy Wyraz [New Expression] (1972–1981). The young writers’ literary magazines were the product of the shifting political environment and generational change.
    W kreowaniu świadomości pokoleniowych i w powstających programach literackich odegrały ważną rolę periodyki młodoliterackie, jak np. „Sztuka i Naród” (1942–1944), „Walka”, „Inaczej” (1945), „Pokolenie” (1946–1947), „Nurt” (1947), „Po Prostu” (1949–1955), „Wyboje” (1956–1957), „Zebra” (1957–1958), „Orientacja” (1965–1971), „Nowy Wyraz” (1972–1981) i inne. Opis zjawiska „czasopismo młodoliterackie” pozostaje w wielorakich uwikłaniach: pokoleniowych i historycznych.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2019, 22, 3; 41-73
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Zwierciadło" - platforma polityczna Ligi Kobiet w okresie PRL (1957–1961, 1982–1989)
    Women’s magazine Zwierciadło — a political platform of the League of Women in postwar Poland (1957–1961 and 1982–1989)
    Autorzy:
    Dajnowicz, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421524.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    „Zwierciadło”
    czasopisma kobiece
    Liga Kobiet w latach 1957–1961 i 1982–1989
    propaganda w PRL
    rzeczywistość komunistyczna
    Polish press in 1945–1989
    women’s magazines in postwar Poland and politics
    Poland’s League of Women
    communist propaganda after the 1956 ‘Thaw’ and in the 1980s
    Opis:
    W artykule przedstawiono aktywność Ligi Kobiet i następnie Ligi Kobiet Polskich prezentowanej na łamach „Zwierciadła”, popularnego czasopisma kobiecego wydawanego w okresie PRL. Analizą objęto okres, kiedy periodyk wydawany był przez organizację, a więc w latach 1957–1961 i 1982–1989. Czasopismo pełniło w tym czasie rolę promującą organizację, upowszechniającą zasadność działalności Ligi Kobiet i Ligi Kobiet Polskich oraz propagandową — propagującą wśród czytelniczek program polityczny władz PRL. „Zwierciadło” kierowane było do inteligentek, jednak nie cieszyło się poważną popularnością kobiet, tak jak np. „Kobieta i Życie”.
    The article deals with the activities of the League of Women, later renamed the League of Polish Women, as presented in the weekly Zwierciadło [Mirror], an up-market women’s magazine launched in 1957, in the aftermath of the October 1956 ‘Thaw’. The analysis covers the period of 1957–1961 and 1982–1989 when the magazine was published by the League. Its role was to present in a more attractive form the work of the League and to serve as a light-handed propaganda outlet of the communist government. Zwierciadło was addressed mainly to educated women and never reached the popularity of the traditional mass-market Kobieta i Życie [Woman and Life].
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2017, 20, 3; 67-90
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przepis na kościół. Dyskusje o współczesnej architekturze sakralnej w Polsce w latach 80. XX wieku
    A Recipe for a Church. Discussions on Contemporary Sacral Architecture in Poland in the 1980s
    Autorzy:
    Głowacki, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15582257.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    architektura w PRL
    architektura sakralna
    budownictwo polskie po 1945
    lata 80. XX w.
    krytyka architektoniczna
    Sobór Watykański II
    Kościół Katolicki
    architecture in Communist Poland (PRL)
    sacral architecture
    Polish construction projects after 1945
    the 1980s
    architectural criticism
    Vatican Council II
    Catholic Church
    Opis:
    Od około połowy lat 70. XX nastąpił bezprecedensowy wzrost liczby budowanych w Polsce kościołów, osiągając kulminację w latach 80. Wzmożonemu ruchowi budowlanemu towarzyszył rozwój krytyki architektonicznej. Uprawiali ją projektanci, artyści, inwestorzy i teoretycy. Artykuł wskazuje głównych uczestników debat toczonych w ostatniej dekadzie istnienia PRL, a dotyczących projektowanych i budowanych wówczas kościołów, omawia kluczowe praktyczne i teoretyczne aspekty projektowania i wznoszenia świątyń poruszane przez nich, takie jak: stosunek do tradycji, jakość sztuki sakralnej, podstawowe zasady projektowania kościołów i inspiracje zagraniczne.
    In the 20th century, particularly after the Second Vatican Council (1962-1965), journalism gained essential impact on sacral architecture in Western Europe. Around that time criticism of sacral architecture in Poland was poorly developed, becoming important only as of around the mid-1970s. It was then that an unprecedented increase in the number of churches raised in Poland occurred, the phenomenon climaxing in the 1980s. The intensified construction efforts were accompanied by the development of architectural criticism. It was conducted at the time by designers, artists, investors, and theoreticians. The identified critical voices published in Poland reveal a rift between design demands raised by architects’ circles and the final forms of the erected churches.   The authors of the discussed texts coincided in the recognition of an urgent need to raise many churches and in an unfavourable opinion on the majority of sacral construction projects in Poland. They argued as for the evaluation of the architecture’s formal language. Some defended Modernism, others were tempted to accept Post-Modernism, which was gradually gaining prominence. The regular benchmark for the debaters was the tradition of the Catholic Church and its building, and the concordance with it was one of the basic principles in designing a church. Critics also discussed architectural projects from Western countries wondering what the most appropriate forms for Polish churches involving reference to Polish heritage should be. In view of the construction projects implemented at the time what was of high importance were remarks made by the debaters on high spatial, aesthetical, and technological values which the church designs introduced into Poland’s native architectural landscape. Furthermore, the debaters did not fail to mention practical and technical aspects of sacral structures and the necessity to economize resources. What proved quite controversial was the churches’ furnishing and the quality of artworks placed inside   However, despite many objections as for the quality of the erected churches, the future of sacral architecture loomed optimistic to the debaters in the Poland of the 1980s. The period was considered of breakthrough character. The herald of a positive transformation was seen in the church in Warsaw’s Ursynów District (Church of the Ascension, designed by Marek Budzyński, in cooperation with Zbigniew Badowski and Piotr Wicha, 1982–1989). A peculiar conditioning of the designs, a symbolic importance of churches and their political impact made this sphere of architects’ activity different than the remaining ones of their work in Communist Poland. Polish debates on church architecture from the 1980s, much later than those conducted in Western Europe, also differed in the sense that they were more pragmatic than ideological.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 1; 171-198
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    USA, CoCom i embargo strategiczne. Kontrola dyfuzji technologii podwójnego zastosowania w czasie zimnej wojny, ze szczególnym uwzględnieniem PRL
    The USA, COCOM and Strategic Embargo. A Control of Diffusion of Dual-Use Technologies during the Cold War, with Special Emphasis on the People’s Poland
    Autorzy:
    Sikora, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950961.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Coordinating Committee for Multilateral Export Controls (COCOM)
    scientific and technological intelligence
    technologies
    Polish People’s Republic (People’s Poland)
    USSR
    USA
    Cold War
    1945–1989
    embargo
    CoCom
    wywiad naukowo-techniczny
    technologie
    PRL
    ZSRR
    zimna wojna
    Opis:
    Artykuł systematyzuje stan badań nad zagadnieniem embarga strategicznego stosowanego przez państwa zrzeszone w Coordinating Committee for Multilateral Export Controls wobec państw komunistycznych w dobie zimnej wojny. Zostały scharakteryzowane zasoby archiwalne oraz wskazane nowe możliwe perspektywy badawcze. Na przykładzie PRL omówiona została amerykańska polityka udzielania tzw. wyjątków na sprzedaż dóbr podwójnego (cywilnego i wojskowego) zastosowania państwom RWPG. Ponadto wykorzystano dokumenty wywiadu polskiego, prezentujące rozbieżności w łonie państw CoCom na tle sprzedaży nowych technologii do ZSRR i pozostałych państw bloku komunistycznego. T
    The article systematises the current state of research into the question of strategic embargo imposed by the member states of the Coordinating Committee for Multilateral Export Controls against the communist states during the Cold War. The author characterises the archival material and indicates new research perspectives. On the example of the Polish People’s Republic, he discusses the American policy of granting exceptions for the sale of the so-called “dual-use goods” (strategic goods of military and civil application) to the COMECON states. In addition, documents of Polish intelligence have been used that present discrepancies between the COCOM states on the sale of new technologies to the USSR and other states of the communist bloc.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 4; 97-154
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityczne i gospodarcze aspekty relacji polsko-szwedzkich w latach 1945-1989
    Political and Economic Aspects of the Relations Between Poland and Sweden in 1945-1989
    Autorzy:
    Kłonczyński, Arnold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601899.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    political and economic relations between Poland and Sweden
    stages of development of the mutual relations
    the period of the Polish People’s Republic (1945–1989)
    szwedzko-polskie kontakty gospodarczo-polityczne
    etapy rozwoju wzajemnych stosunków
    czasy PRL
    Opis:
    Uznanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej oraz podpisanie umowy gospodarczej pomiędzy Szwecją i Polską w lipcu 1945 r. otworzyło nowy rozdział w historii stosunków pomiędzy tymi państwami. Celem artykułu jest zaprezentowanie zróżnicowanych form kontaktów dwustronnych w sferze gospodarczej i politycznej w latach 1945–1989 oraz próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki wewnętrzne i międzynarodowe miały wpływ na kierunki rozwoju stosunków pomiędzy dwoma nadbałtyckimi sąsiadami. W tym długim okresie wyróżnić można kilka etapów współpracy, kiedy wyraźnie zmieniały się zarówno ekonomiczne, jak i polityczne uwarunkowania relacji dwustronnych. W pierwszym okresie (1945–1951) miał miejsce szybki wzrost wymiany handlowej przy równoczesnym pogarszaniu się stosunków politycznych, które w dużym stopniu wynikały z atmosfery napięcia zimnowojennego. W kolejnych etapach (1952–1960, 1961–1969, 1970–1979, 1980–1989) sytuacja ulegała znacznym zmianom, na co wpływ miało wiele czynników gospodarczych i politycznych, zarówno wewnętrznych, jak i międzynarodowych, które mimo woli i zaangażowania obu partnerów nie doprowadziły do wyjścia z impasu w ostatniej dekadzie. Mimo polskich planów dotyczących szybkiej modernizacji gospodarki, które wymagały pożyczek zagranicznych oraz możliwości sprowadzenia zarówno niezbędnych surowców (ruda żelaza), wysokiej klasy maszyn i urządzeń, a także niewielkiej odległości obu państw, gwarantującej stosunkowo niskie koszty transportu, spadało szwedzkie zaufanie do terminowości dostaw i jakości oferowanych towarów. Polityczny wstrząs związany ze stanem wojennym oraz wsparcie środowisk szwedzkich dla opozycji w Polsce nie ułatwiały odrodzenia dobrych kontaktów, które istniały w okresie powojennym oraz w latach 70. XX w. Podstawę źródłową rozważań stanowią polskie i szwedzkie materiały archiwalne, dane statystyczne oraz komentarze prasowe.
    The recognition of the Provisional Government of National Unity (PGNU; Polish: TRJN) and signing of the economic agreement between Sweden and Poland in July 1945 opened a new chapter in the history of the relations between those two countries. This paper presents the diversified forms of bilateral contacts in the economic and political sphere during 44 years (1945–1989) and is an attempt to answer the question which international and internal factors influenced the directions of development of the relations between the two Baltic countries. In that long period of 44 years several stages of cooperation might be identified when those factors changed drastically. In the first stage (1945–1951) the commercial exchange was growing fast and at the same time the political relations were deteriorating, which – to a considerable degree – resulted from the atmosphere of the cold war tension. In the subsequent stages (1952–1960; 1961–1969; 1970–1979; 1980–1989) the situation kept changing, which was influenced by several economic and political factors, both international and internal in character. But in spite of the two countries’ will and involvement the deadlock in the last period was not broken. In spite of the Polish expectations based on the tiny distance between the two countries (which guaranteed low costs of transport), concerning a fast modernisation of its economy, which required foreign loans and exports of necessary raw materials such as iron ore, and high-class machines and equipment, the Swedish lost their confidence in the prompt completion of the contracts and in the quality of the delivered merchandise. The political shock resulting from the martial law and the support by the Swedes for the opposition in Poland did not make the existing contacts easier. The basic sources for the analysis have been the Polish and Swedish archival materials, statistical data and press commentaries.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2015, 28; 125-155
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tranzyt czechosłowacki w portach ujścia Odry po II wojnie światowej
    The Checkoslovakian Transit Through the Ports of the Order Estuary After World War 2
    Autorzy:
    Techman, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1602026.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    contacts between Poland and Czechoslovakia
    the transit of Czechoslovakian goods through the port of Szczecin
    the period of the Polish People’s Republic (1945–1989)
    kontakty polsko-czechosłowackie
    tranzyt towarów czechosłowackich przez port szczeciński
    okres PRL
    Opis:
    Dla Czechosłowacji, państwa pozbawionego dostępu do morza, naturalną drogą wyjścia na Bałtyk była Odra i Szczecin. W okresie międzywojennym XX w. kraj nad Wełtawą, mimo otrzymania w traktacie wersalskim prawa do własnej strefy wolnocłowej w porcie szczecińskim oraz pozyskania na jego podstawie taboru rzecznego, nie wykorzystał w pełni szlaku odrzańskiego. Splot różnorakich czynników spowodował, że Praga skierowała ekspansję handlową i tranzytową na porty Morza Północnego i Morza Śródziemnomorskiego, a zwłaszcza na Hamburg. II wojna światowa przyniosła zmiany w politycznej i gospodarczej sytuacji Polski i Czechosłowacji. W wyniku przesunięć terytorialnych część dotychczasowych ziem niemieckich i Odra na zdecydowanej większości biegu znalazły się w granicach państwa polskiego. Zażegnanie konfliktu granicznego i względna normalizacja stosunków między obu państwami skutkowały podpisaniem układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy z 10 marca 1947 r. oraz późniejszej (4 lipca tego roku) konwencji o zapewnieniu współpracy gospodarczej. Ważną jej część stanowił układ komunikacyjny, który zapewniał Czechosłowacji wolny obszar celny w porcie szczecińskim oraz uprzywilejowaną pozycję w żegludze odrzańskiej. Umożliwiał także korzystanie z polskich portów morskich przez czechosłowacką flotę handlową na takich samych warunkach, jakim podlegały polskie jednostki pływające. Następstwem układu komunikacyjnego była umowa między Czechosłowacją a Polską o dzierżawie terenów w porcie szczecińskim, zawarta 15 lipca 1949 r. Na jej mocy państwo znad Wełtawy otrzymało do własnej eksploatacji nabrzeże z przyległym terenem (300 m dł. i 100 m szer.). Dla wykorzystania odrzańskiego szlaku transportowego została powołana (12 maja 1948 r.) „Czechosłowacka Żegluga na Odrze”, z siedzibą we Wrocławiu i oddziałem w Szczecinie. Natomiast spedycję tranzytu czechosłowackiego przechodzącego przez porty polskie zmonopolizowała w końcu lat 40. XX w. spółka z o.o. „Spedrapid” w Gdyni (z oddziałami w Gdańsku i Szczecinie), której kapitał oraz władze stanowiły firmy polskie i czechosłowackie. Po kilku zaledwie latach eksploatacji własnego rejonu przeładunkowego w porcie szczecińskim oraz przedsiębiorstwa armatorskiego na Odrze, które okazały się wyjątkowo nierentowne, Praga zrezygnowała ze względów ekonomicznych z ich utrzymywania. Nowy układ komunikacyjny między Polską a Czechosłowacją, zawarty 13 stycznia 1956 r., kładł kres istnieniu obcego obszaru portowego w Szczecinie oraz odrzańskiej spółki żeglugowej. Co istotne, zniesienie obu agend nie tylko nie doprowadziło do spadku obrotów tranzytowych idących przez Szczecin, ale przeciwnie – przyniosło ich wzrost. Szczecin odgrywał w następnych dekadach ważną rolę dla czechosłowackiego handlu zagranicznego. Nadodrzańskie miasto stało się wkrótce największym portem tranzytowym południowego sąsiada Polski, odbierając w 1958 r. palmę pierwszeństwa Hamburgowi. Szczeciński armator – Polska Żegluga Morska – znajdował się w czołówce przewoźników w eksporcie-imporcie ładunków czechosłowackich. Kraj znad Wełtawy korzystał także z produkcji szczecińskiego przemysłu okrętowego, skąd pochodziła część statków jego narodowego armatora. Wskazać również należy udział szkolnictwa morskiego Szczecina w przygotowaniu kadr oficerskich wspomnianego przedsiębiorstwa państwowego „Czechosłowacka Żegluga Morska”. Próby silniejszego związania organizacyjno-kapitałowego południowego sąsiada Polski z gospodarką morską Szczecina, podejmowane w latach 60., 70. i 80., nie przyniosły jednak pozytywnego rezultatu.
    For the Republic of Chechoslovakia, a state without access to the sea, a natural way to get to the Baltic Sea was the Oder and Szczecin (Stettin). Between the two World Wars in the 20th century the country on the Wlatava (German: Moldau), in spite of receiving its own duty-free zone in the Szczecin port and in spite of its own river barges according to the treaty of Versailles, did not take the full advantage of the Oder route. A series of events caused that Prague directed its trade and transit expansion towards the ports of the North Sea, especially Hamburg, and the Mediterranean Sea. The second world war brought about some political and economic changes in the situation of Poland and Checkoslovakia. As a result of the territorial changes a part of the German territories, including most of the course of the Oder, became Polish. Any potential border conflict between the two countries was prevented by signing the treaty of friendship and mutual assistance on March 10th, 1947, and on July 4th of the same year – a convention of economic cooperation. An important part of the latter was the chapter concerning the transit arrangements, thanks to which Czechoslovakia was conceded a duty-free zone in the Szczecin port and a privileged position in the navigation on the Oder; the convention entitled the Czechoslovakian merchant shipping to use the Polish seaports on the same conditions the Polish ships had. A consequence of the transit arrangements was an agreement between Czechoslovakia and Poland concerning the lease of a part of the Szczecin port concluded on July 15th, 1949. By virtue of that agreement Czechoslovakia received a wharf 300 metres long and 100 metres wide for its own use. May 12th, 1948 saw the creation of the Czechoslovakian Oder Navigation (Company) to run the navigation on the Oder River by the Czechoslovakian barges; its headquarters were in Wrocław with a branch in Szczecin. On the other hand, at the end of the 1940s the Czechoslovakian freight forwarding passing through the Polish ports was monopolised by the PLC ‘Spedrapid’ in Gdynia (with branches in Gdańsk and Szczecin); its capital and management were partly Polish and partly Czechoslovakian. After a few years of using its own wharf in the Szczecin port and operating the shipping company on the Oder (both of which turned out to be extremely unprofitable) Czechoslovakia gave them up. A new agreement between Poland and Czechoslovakia was concluded on January 13th, 1956; it put an end to the foreign area in the port of Szczecin and to the shipping company on the Oder. Surprisingly, the liquidation of the two agencies did not result in a decrease of transit turnover but just the reverse: caused its increase. In the subsequent decades Szczecin played an important role in the Czechoslovakian foreign trade. In 1958 Szczecin became the biggest transit port for our southern neighbour overtaking Hamburg. The Szczecin shipowner – the Polish Steamship Company – was one of the leading carriers in the Czechoslovakian exports and imports. Czechoslovakia purchased products of the Polish shipyards, whence a part of its ships came. A significant part of the officers of the Czechoslovakian Shipping Company (Československá námořní plavba) had been prepared by the Maritime Academy in Szczecin. Yet, the attempts to cooperate more closely undertaken in the 1960s, 1970s and 1980s failed.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2015, 28; 229-274
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The League of Women (Liga Kobiet) – the conditions for functioning of the women’s organisation in the communist system of the Polish People’s Republic (in the first period of the organisation’s activity from 1945 to 1975)
    Liga Kobiet – warunki funkcjonowania organizacji kobiecej w systemie komunistycznym PRL (w pierwszym okresie działalności organizacji 1945–1975)
    Autorzy:
    Dajnowicz, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834119.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo HUMANICA
    Tematy:
    Liga Kobiet [League of Women]
    Polish women’s organisation
    Polish People’s Republic
    communism
    Eastern European women’s movement
    1945–1975
    gender equality in Poland
    Liga Kobiet
    polska organizacja kobieca
    PRL
    komunizm
    wschodnioeuropejski ruch kobiecy
    równość płci w Polsce
    Opis:
    The League of Women (Liga Kobiet), until 1949 operating under the name of the Socio-Civic League of Women (Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet), was a mass women’s organisation functioning in the Polish People’s Republic. Throughout the whole period, one of the priorities set by the organisation was to build up its mass character and, thus, to influence different social, professional and environmental groups of Polish women, fitting into the general agenda of implementing the communist regime in Polish society. Most League of Women’s members were also members to the Polish United Workers’ Party. The League of Women tried to play a role of a “utilitarian” organisation, supporting in a genuine and diverse way the Polish women’s environment. The period between 1945 and 1975 was the first stage of organisation’s activity; in the communist Polish People’s Republic it was a period of “isolation” of the Polish society from the Western world and of a significant influence of the Soviet Union’s policy on the social relations in the country. The League of Women was an example of an East European women’s organisation in the communist era.
    Liga Kobiet, działająca do 1949 r. pod nazwą Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet, była masową organizacją kobiecą działającą w PRL. Przez cały okres jednym z priorytetów organizacji było budowanie jej masowego charakteru, a tym samym wpływanie na różne grupy społeczne, zawodowe i środowiskowe Polek, wpisujące się w ogólny program wdrażania reżimu komunistycznego w polskim społeczeństwie. Większość członkiń Ligi Kobiet należała również do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Liga Kobiet starała się odgrywać rolę organizacji „utylitarnej”, wspierającej w sposób autentyczny i różnorodny środowisko Polek. Lata 1945–1975 to pierwszy etap działalności organizacji; w PRL był to okres izolacji polskiego społeczeństwa od świata zachodniego i znaczącego wpływu polityki Związku Sowieckiego na stosunki społeczne w kraju. Liga Kobiet była przykładem wschodnioeuropejskiej organizacji kobiecej w czasach komunizmu.
    Źródło:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2020, 2(9); 186-207
    2451-3539
    2543-7011
    Pojawia się w:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Legenda w najlepszym wypadku…”. Kilka uwag na marginesie wojennych losów Stanisława Basaja „Rysia”
    “In the Best Case, a Legend…” Several Remarks on the Wartime Fate of Stanisław Basaj “Ryś”
    Autorzy:
    Zajączkowski, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478297.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Stanisław Basaj „Ryś”
    konflikt polsko-ukraiński na Zamojszczyźnie 1943–1945
    zbrodnie na cywilach
    okupacja niemiecka
    Polska lubelska
    Armia Krajowa
    Bataliony Chłopskie
    Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery
    Ukraińska Armia Powstańcza
    partyzantka sowiecka
    komuniści polscy
    Stanisław Basaj “Ryś”
    Polish–Ukrainian conflict in Zamość Region 1943–1945
    crimes against civilians
    German occupation
    “Lublim” Poland
    Home Army
    Peasants’Battalions Stepan Bandera
    Organisation of Ukrainian Nationalists
    Ukrainian Insurgent Army
    Soviet guerrillas
    Polish Communists
    Opis:
    The present article is an academic study on the wartime fate of Stanisław Basaj, nome de guerre “Ryś”, one of the best-known commanders of the Peasants’ Battalions guerrillas in the Lublin region. The author raises the issue of the conflict between Basaj and the Home Army and the Ukrainians in the Zamość region in 1943-1944/1945 and cooperation with the Soviet guerrillas in the final period of the German occupation and cooperation with the local Communist authorities after July 1944. At the same time, the article includes attempts at separating facts from myths that have been surrounding the figure of “Ryś” since the Polish People’s Republic. The figure is still a legend for many Polish residents of the Hrubieszów area and a villain for the local Ukrainians.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 457-485
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Die Germanistik in Wrocław von ihren Anfängen bis zum Tod von Marian Szyrocki (1945-1992)
    Autorzy:
    Stroka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032781.pdf
    Data publikacji:
    2009-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    badania germanistyczne we Wrocławiu
    reforma uniwersytetu z 1952 roku
    zamknięcie germanistyki
    katedry germanistyki w Poznaniu i Wrocławiu
    współpraca między niemieckimi i polskimi instytutami germanistyki
    German studies in Wroclaw since 1945
    1952 reform of higher education
    German Studies departments under communism
    German Studies in Poznan and Wroclaw
    cooperation between German Studies centers in Poland and Germany
    germanistische Forschungen in Wrocław
    Hochschulreform von 1952
    Schließung von Germanistik
    Germanistik-Lehrstühle in Posen und Breslau
    Zusammenarbeit zwischen deutschen und polnischen Germanistik-Instituten
    Opis:
    Der Beitrag vermittelt einen Überblick über die Geschichte germanistischer Forschungen in Wrocław seit dem Jahre 1945. Die Germanistik hatte in der unmittelbaren Nachkriegszeit nicht nur schwierige materielle und personelle Probleme zu bewältigen, sie war auch mit einem wachsenden ideologischen Druck konfrontiert, der im Jahre 1952 in der sozialistischen Hochschulreform gipfelte, in deren Folge die gerade 1945 gegründeten Germanistik-Lehrstühle in Warszawa, Kraków, Łódź, Toruń und Lublin wieder geschlossen wurden. Die Tatsache, dass mit Poznań und Wrocław zwei germanistische Lehrstühle erhalten blieben, bedeutete keinesfalls Wohlwollen von Seiten des polnischen Staates, was auch darin zum Ausdruck kam, dass der erste Ordinarius der polnischen Germanistik in Wrocław erst im Jahre 1962 berufen wurde. Dargestellt werden mit Jan Piprek, Zdzisław Żygulski, Marian Szyrocki, Mieczysław Urbanowicz, Norbert Morciniec, Gerard Koziełek, Konrad Gajek, Norbert Honsza u. a. Forscherpersönlichkeiten, die die Institutsentwicklung maßgeblich mitgeprägt haben. Gezeigt werden die Anfänge der seit Ende der 50er Jahre möglichen institutionellen Zusammenarbeit zwischen deutschen und polnischen Germanisten sowie die Hauptforschungsinteressen der Germanistik in Wrocław, wie sie aus den Publikationen der letzten sechzig Jahre ablesbar sind.
    Artykuł przedstawia historię badań naukowych germanistyki wrocławskiej (od roku 1945). Bezpośrednio po II Wojnie Światowej germanistyka polska zmagała się nie tylko z problemami materialnymi i personalnymi, została poddana również rosnącemu naciskowi ideologicznemu, którego apogeum stanowiła socjalistyczna reforma szkolnictwa wyższego. Na skutek tej reformy zamknięte zostały nowoutworzone w roku 1945 katedry germanistyki w Warszawie, Krakowie, Toruniu i Lublinie. Fakt Zachowania katedry w Poznaniu i Wrocławiu nie oznaczał w żadnym wypadku przychylności ze strony państwa polskiego, co potwierdza powołanie pierwszego kierownika katedry we Wrocławiu dopiero w roku 1962. Jan Piprek, Zdzisław Żygulski, Marian Szyrocki, Mieczysław Urbanowicz, Norbert Morciniec, Gerard Koziełek, Konrad Gajek, Norbert Honsza i inni to badacze, którzy w sposób znaczący przyczynili się do rozwoju wrocławskiej germanistyki. Artykuł omawia również początki nawiązanej pod koniec lat 50-tych współpracy pomiędzy niemieckimi i polskimi germanistami oraz główne zainteresowania badawcze germanistyki wrocławskiej zauważalne w publikacjach ostatnich sześćdziesięciu lat.
    The article presents the history of scholarly studies of Wrocław German Language Faculty (since 1945). Right after World War II, the Polish German language studies struggled not only with material and staff problems; the faculty was confronted with a growing ideological pressure whose climax constituted the socialist reform of the institutions of higher learning. As a result of this reform, the newly created, in 1945, German Language Departments in Warsaw, Cracow, Toruń and Lublin were closed. The fact that the departments in Poznań and Wrocław were preserved, did not mean, in any sense, that the Polish state looked favourably to them, which is confirmed by the appointment of the first director of the department in Wrocław as late as in 1962. Jan Piprek, Zdzisław Żygulski, Marian Szyrocki, Mieczysław Urbanowicz, Norbert Morciniec, Gerard Koziełek, Konrad Gajek, Norbert Honsza and others are the scholars who in a significant way contributed to the development of Wrocław German Language Faculty. The article also discusses the beginnings of co-operation started in the late 1950s between German and Polish Germanists and also the main scholarly interests of Wrocław German Language Faculty discernible in the publications of the last sixty years.
    Źródło:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2009; 87-101
    2196-8403
    Pojawia się w:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Solidarność poznaniaków. Komitet Studenckiej Pomocy dla Więźniów Politycznych i jego kontynuacja w postaci akcji "rodzin zastępczych" (1956-1959)
    Solidarity amongst residents of Poznań the Student Help Committee for Political Prisoners and its continuation in the form of "foster families" (1956-1959)
    Autorzy:
    Noszczak, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478280.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Stalinizm represje komunistyczne więziennictwo PRL więźniowie polityczni PRL liberalizacja życia społeczno-politycznego (tzw. odwilż) Październik’56 opozycja i opór społeczny w PRL jezuici w PRL o. Czesław Białek SJ Poznań – historia po 1945 r. działalność charytatywna w PRL Związek Studentów Katolików Komitet Studenckiej Pomocy dla Więźniów Politycznych epoka Gomułki Komitet Obrony Robotników/Komitet Samoobrony Społecznej „KOR”
    Stalinism communist repression prison system of the PRL PRL's political prisoners liberalisation of coscio-political life (so called thaw) October '56 opposition and social resistance in the PRL youth defiance in the PRL independtent student movement in the PRL Jesuits in the PRL Fr. Czesław Białek SJ Poznan - history after 1945 charity activities in the PRL Jesuits Biography Poland in the XXth century Catholic Students Association Student Help Committee for Political Prisoners "Patronat" association Gomułka's era Worker's Defence Committee Comittee for social Selfdefence "KOR"
    Opis:
    Na fali przemian społeczno-politycznych związanych z wydarzeniami polskiego Października jesienią 1956 r. z inicjatywy jezuity o. Czesława Białka powstał w Poznaniu Komitet Studenckiej Pomocy dla Więźniów Politycznych. Jego celem było niesienie bezinteresownego wsparcia materialnego, prawnego i duchowego osobom represjonowanym w PRL za przekonania polityczne. (Istnieją przesłanki, że Komitet był pierwszą w Polsce po wojnie i nie wykluczone, że w ogóle pionierską w ramach całej komunistycznej wspólnoty, oddolną inicjatywą społeczną o takim charakterze). Peerelowski aparat władzy, który przez pewien czas po Październiku ‘56 był osłabiony „odwilżowymi” perturbacjami, początkowo nie chciał wywoływać nowych konfliktów na linii władza-naród. Z tego powodu poznański Komitet otrzymał ze strony państwa formalną akceptację dla swojej działalności. Mimo to jego działacze napotykali na utrudnienia i szykany, które były animowane głównie przez Służbę Bezpieczeństwa. Komitet działał efektywnie do końca 1957 r., po czym związane z nim osoby rozwinęły pod patronatem o. Białka dalszą, tym razem niesformalizowaną akcję charytatywną. Z czasem tajna policja polityczna objęła poznańskich społeczników inwigilacją. Komunistyczne państwo dostrzegło w ich oddolnej inicjatywie społecznej formę kontestacji zagrażającej porządkowi ustrojowemu PRL. Przywołane działania aparatu policyjnego nieprzypadkowo zbiegły się w czasie z odchodzeniem ekipy I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki od wyłącznie deklaratywnej – jak się okazało – demokratyzacji i w 1959 r. doprowadziły do aresztowań; w ich wyniku zorganizowana w środowisku poznańskim pomoc ofiarom systemu komunistycznego ostatecznie ustała. W podobnej postaci odrodziła się w PRL dopiero dwadzieścia lat później, wraz z powstaniem Komitetu Obrony Robotników
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2016, 28; 80-121
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-71 z 71

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies