Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Old-Polish language" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-28 z 28
Tytuł:
Najstarsze słownictwo budowlane w polszczyźnie (zarys problematyki)
Autorzy:
Wyrwas, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520156.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
Polish construction vocabulary
Dictionary of Old Polish
Old Polish language
borrowings
Opis:
The oldest construction vocabulary in the Polish language (outline of the issue) The article presents an outline of the research problems of construction vocabulary contained in the Old Polish Dictionary, collecting words until the year 1500. Preliminary analyzes have shown that the oldest layer of vocabulary in this field relates to wooden construction, widespread in Poland from the earliest times. The text presents a proposed classification of the material and discusses several thematic groups: names of buildings, tools, materials, construction activities. Then, the prospects for further research were outlined: the need for a complete thematic classification of the construction vocabulary used in the Old Polish era was indicated, as well as to determine its origin, including words related to building common to all Slavic languages and dialectal names used only in certain Slavic areas, and for both groups to determine which words were taken from the Proto-Slavic or even Proto-Indo-European era, and which and when were borrowed from foreign languages. The next stage of research would include words newly created in Polish from native forms and words borrowed into Polish in the Middle Ages. On the basis of the collected material, it was initially indicated that Old Polish borrowings in construction vocabulary come less frequently from Czech and Latin, and the greatest number from German.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 249-267
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staropolszczyzna "rediviva". Kilka uwag o książce Jakuba Bobrowskiego „'Staropolszczyzna' filmowa" [Jakub Bobrowski, „Staropolszczyzna” filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2020, ss. 263.]
Autorzy:
Hawrysz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520170.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
„Old Polish Language” in the film
Jakub Bobrowski
linguistic stylization
Opis:
Old Polish rediviva. A few remarks on the book by Jakub Bobrowski [Jakub Bobrowski, „'Staropolszczyzna' filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych", Kraków: IJP PAN, 2020, pp. 263.] The text discusses the publication of „'Staropolszczyzna' filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych" by Jakub Bobrowski. The book is the first work devoted to linguistic historical stylization in Polish films and series. Its author describes marked grammatical, lexical and pragmatic phenomena, the introduction of which into film dialogues serves to evoke the climate of linguistic and cultural antiquity. The author of the review emphasizes that the book presents a multifaceted image of the Old Polish language in the film. The reviewer emphasizes the scientific and didactic nature of the publication.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 501-507
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reception of the Pentateuch in the Medieval Polish Apocrypha of the New Testament
Autorzy:
Rojszczak-Robińska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50128113.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Old Polish language
Pentateuch
Torah
Old Polish apocrypha of the New Testament
translation
Middle Ages
Opis:
The purpose of this article is to analyze the translation and reception of the Pentateuch in medieval Poland by examining the Old Polish (vernacular) apocrypha of the New Testament. It analyses, for example, passages in which a verse from the Pentateuch is quoted or paraphrased, in which a quotation from the Books of Moses is omitted by an evangelist, as well as all passages in which the names of various figures and heroes of the Old Testament Pentateuch, are invoked. It turned out that in medieval Polish-language biblical apocryphal narratives the Pentateuch functions differently from other biblical and patristic sources. It is not used as freely as the Gospels or the Psalms. It is used to characterize the Jewish world and the precepts of the Law. Quotes from the books of Moses rarely function as prophecies. The Pentateuch in Old Polish apocrypha functions as a reservoir of stories, a collection of catchphrases to be evoked. This is because while the heroes of the Old Testament were prominent in preaching, art, and language, the text of the Torah was not frequently translated into the Polish language.
Źródło:
Verbum Vitae; 2023, 41, 4; 1067-1093
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imiesłowy bierne w staropolskich apokryfach. Prolegomena do dalszych badań
Passive participles in the Old Polish Apocrypha. Prolegomena to further research
Autorzy:
Ziółkowska, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2010845.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Old Polish language
syntax
past participle
Apocrypha
staropolszczyzna
składnia
imiesłów bierny
apokryfy
Opis:
Artykuł ma na celu rozpoznanie literatury przedmiotu, wstępne odniesienie wiedzy ogólnej do materiału apokryficznego i wskazanie dalszych kierunków badań sposobów funkcjonowania imiesłowów biernych w tekstach staropolskich apokryfów Nowego Testamentu. Przedstawiono budowę imiesłowów biernych oraz zwrócono szczególną uwagę na zanik opozycji między imiesłowami biernymi czasu teraźniejszego i przeszłego, niemal całkowity zanik formacji na -m- oraz zmianę wartości kategorii strony (znaczenie bierne imiesłowów czynnych oraz czynne biernych) i aspektu (znaczenie dokonane imiesłowów zbudowanych na tematach czasowników niedokonanych i odwrotnie). Wstępne rozpoznanie materiału apokryficznego pod kątem funkcji składniowych imiesłowów biernych pokazało, że w odmianie prostej (rzeczownikowej) pełnią one w pierwszej kolejności funkcję ośrodków predykacji – bądź to samodzielnie, bądź jako orzeczniki w orzeczeniu imiennym, natomiast w odmianie złożonej prymarnie pełnią funkcję atrybutu, wtórnie zaś – podmiotu lub dopełnienia. Poruszono także temat prawdopodobnej genezy form bezosobowych (tzw. bezosobników) jako kontynuantów mianownika liczby pojedynczej rodzaju nijakiego imiesłowów biernych w odmianie prostej. Zapowiedziano szczegółowe badania ilościowo-jakościowe także z uwzględnieniem metody statystycznej, gdy zrealizowany zostanie kolejny etap grantu – anotacja gramatyczna.
The aim of this article is the reconnaissance of the literature of the subject, preliminary reference of the general knowledge to the apocryphic material, and indicating further line of research into the ways of functioning of the passive participles in the texts of the Old Polish Apocrypha of the New Testament. The construction of the passive participles was described, and particular attention was paid to disappearance of the opposition between the passive participles of the present and past tense, to nearly complete disappearance of the word formations with -m-, as well as to the change of the value of the category of voice (passive meaning of the active participles and active meaning of the passive ones) and grammatical aspect (perfective meaning of the participles build on the stems of the imperfective verbs, and vice versa). The preliminary reconnaissance of the syntactic functions of the passive participles in the apocryphic material demonstrated that in the simple (noun) inflection they perform primarily the function of centres of predication – autonomously or as predicatives in substantive predicates, while in the complex inflection primarily perform a function of an attribute, and secondarily that of a subject or complement. The issue was also raised of probable origin of the impersonal verb forms (or impersonals) as continuants of the nominative singular neuter passive participles in the simple inflection. Detailed quantitative and qualitative study was announced, also with the use of a statistical method, after subsequent stage of the grant – grammatical annotation – is realized.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2021, 20; 243-254
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazewnictwo chemiczne w "Średniowiecznej historyi naturalnej w Polsce" Józefa Rostafińskiego
Autorzy:
Kuśnierek, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022824.pdf
Data publikacji:
2020-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
terminologia
chemia
szereg synonimiczny
język staropolski
terminology
chemistry
series synonymous
Old Polish language
Opis:
Celem artykułu jest analiza nazewnictwa chemicznego obecnego w dziele Symbola ad historiam naturalem medii aevi Józefa Rostafińskiego, w którym zebrane zostały glosy ze średniowiecznych tekstów z zakresu nauk przyrodniczych. Z tekstu wyekscerpowanych zostało 80 leksemów należących do słownictwa chemicznego. Wyrazy te charakteryzują się bogatą synonimiką, co jest charakterystyczne dla leksyki specjalistycznej doby staropolskiej. W artykule omówione zostały trzy szeregi synonimiczne odnoszące się do węglanu ołowiu, tlenku żelaza oraz siarczanu żelaza.
The aim of the article is analysis the chemical naming present in the Symbola ad historiam naturalem medii aevi written by Józef Rostafiński, in which glosses from medieval texts in the field of natural sciences were collected. 80 lexemes belonging to chemical vocabulary were extracted from the text. These words are characterized by a rich synonymy, which is characteristic of the specialist lexis of the Old Polish period. The article discusses three synonymous series relating to: lead carbonate, iron oxide and sulfate iron.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 177-188
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rutenizmy w staropolskiej terminologii religijnej (na przykładzie Słownika staropolskiej terminologii chrześcijańskiej Marii Karpluk)
Loanwords from the Ruthenian language in Old Polish religious terminology (on the example of Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej by Maria Karpluk)
Autorzy:
Rygorowicz-Kuźma, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832552.pdf
Data publikacji:
2019-11-22
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
rutenizmy
terminologia religijna
język staropolski
prawosławie
loan words from the Ruthenian language
religious terminology
Old Polish language
Orthodoxy
Opis:
Religious terminology in the Polish language is an interesting topic and constantly requires academic research. Linguists have reached a certain consensus that the oldest Polish Christian lexicon to a large extent was borrowed from the Czech language along with the spread of Christianity from that area. This article addresses the issue of Polish religious terminology that could have Eastern Slavic origins. They were taken from Maria Karpluk’s graphic lexicon entitled A Dictionary of Old Polish Christian Terminology (Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej) and were analyzed in terms of semantics and etymology. The analysed lexicon particularly relates to the spirituality of the Orthodox Church that originates from areas where Orthodoxy was the dominant religion. Some of the words, e.g. przeczysta (compare Przeczysta Panna), kum, zapusty have survived and are present in contemporary Polish, while others such as porąganie, pomiłować, soroczyny, pokaźń gradually disappeared. Some Old Polish religious terms of Eastern Slavic origin such as Bogorodzica, kryłos, monaster, Spas, władyka, wwiedienie are used today in both in oral and written forms in the Orthodox community in Poland.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2019, 19; 373-385
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy własne w piśmiennictwie średniowiecznym wobec obrazowości staropolszczyzny
Proper names in medieval literature and the imagery of the Old-Polish language
Autorzy:
Rejter, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1992246.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwa własna
średniowiecze
język staropolski
obrazowość
dyskurs
proper name
Middle Ages
Old-Polish language
imagery
discourse
Opis:
Opracowanie dotyczy możliwości zastosowania instrumentarium onomastyki do badań nad obrazowością języka staropolskiego. Zaobserwowano potencjał nazw własnych pomocny w opisie złożoności średniowiecznej polszczyzny, co jest zwłaszcza ważne ze względu na ubóstwo ilościowe i tematyczne zachowanych z tej epoki tekstów polskojęzycznych. Nazwy własne ze względu na konotacje semantyczne i wiele funkcji, jakie pełnią, można poddać analizie w różnych kontekstach i użyciach. Autor spróbował wskazać kilka wybranych problemów dotyczących związków onimów z obrazowością języka staropolskiego. Obserwacje były prowadzone zarówno z uwzględnieniem potencjału semantycznego nazw własnych, jak i ich funkcji we współtworzeniu różnych dyskursów i stylów.
The work concerns the possibility of using onomastic instruments for researching the imagery of Old-Polish. One can observe the potential of proper names that is useful in describing the complexity of Medieval Polish, especially that there are few texts written in Polish remaining from the Middle Ages. Proper names, due to their semantic potential of connotations and their many functions, may be analyzed in various contexts, which is helpful in the analysis of medieval language. The author attempts to highlight a few selected problems concerning the relationship between onyms and the imagery of the Old-Polish language. The observations were conducted taking into account the semantic potential of proper names as well as their function in co-creating various discourses and styles.
Źródło:
Onomastica; 2021, 65, 2; 87-102
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwa staropolskie zaklęcia z XV w.
Autorzy:
Leńczuk, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603445.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
język staropolski
rękopisy XV-wieczne
modlitwa
formuła magiczna
zaklęcie
Old Polish language
15th-century manuscripts
oratio
magic formula
incantatio
Opis:
Two old-Polish incantations of the fifteenth centuryThe fifteenth-century manuscript no. R. XV. 3 belonging to the Archive of the Polish Province of Dominican Fathers in Cracow contains magic formulas (pages 192r–193v). These are so-called ‘incantationes’: against a rabid dog, against a rabid dog bite, against a thunder, against all the poison, against venomous worms and against rabies (Contra rabiem venenosi canis, Contra morsum rabidi canis, Contra toniturua, Benediccio panis pro pecudibus... contra omnem venenum, Contra venenosos vermes, Contra rabies). The last two of them is unique because it was written in Polish. Up to now, only three other medieval magic spells written in Polish were known to us. They were published in 1895 by Aleksander Brückner in Volume XXIV of Rozprawy Akademii Umiejętności.The incantations against venomous worms and against rabies are a valuable monuments of the Old Polish language not only due to the nature of this texts, but also because of the fifteenth-century words and word forms that were unknown until now. This small size formulas is a linguistic testimony of medieval medical practices and an expression of faith in God combined with superstitious beliefs.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2017, 55
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na styku języków – o kłopotach z nazywaniem pewnej grupy zjawisk. Wokół tekstów powstałych w XV w. na Śląsku
When languages meet – on the problems of naming a particular group of phenomena, with reference to texts written in the fifteenth-century Silesia
Autorzy:
Borowiec, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459963.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
wielojęzyczność
kontakt językowy
wielojęzyczność średniowiecza
średniowieczny Śląsk
staropolszczyzna
czesko-polskie związki językowe
multilingualism
language contact
multilingualism in the Middle Ages
medieval Silesia
Old Polish, Czech-Polish language relationships
Opis:
Artykuł dotyczy potrzeby nowych badań tekstów powstałych w XV w. na Śląsku, dotąd charakteryzowanych w opracowaniach jako „polskie”/„mieszane”; jednocześnie osadza problem w kontekście ogólnoeuropejskim. Autorka wskazuje na szereg problemów, jakich nastręcza badanie materiału tak starego i trudnego w interpretacji (specyfika językowa może wskazywać m.in. na dwukompetencyjność skryby lub język używany na tym terenie), takich jak wielowarstwowość tekstu średniowiecznego, bliskie pokrewieństwo systemów językowych polszczyzny i czeszczyzny, trudności w ustaleniu relacji między zapisem, a fonetyką etc.
The article postulates the need of new studies of texts (which had previously been characterized as "Polish" or "mixed") produced in the fifteenth century in Silesia region, at the same time placing the problem in a European context. The author points out a number of problems posed by such old and difficult to interpret material (their linguistic specificity may have be caused by a bilingual scribe or the language used in medieval Silesia), such as the multilayered structure of the medieval text, the close relationship between Czech and Polish language systems, and difficulties in establishing the relationship between writing and phonetics, etc.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2015, 5; 442-448
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenomen XV-wiecznych rot kościańskich. Wymiany leksykalne
The phenomenon of the fi fteenth-century rota’s judicial oaths of Kościan. The lexical replacements
Autorzy:
Borowiec, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459995.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
roty kościańskie
XV-wieczne roty sądowe
język staropolski
brudnopisy i czystopisy rot
zmiany leksykalne
medieval rota’s judicial oaths
lexical replacements
draft s and fair copies
15th century rota’s judical oaths
Old Polish language
Opis:
Artykuł dotyczy wyjątkowego zabytku języka polskiego, jakim są średniowieczne roty kościańskie – jedyne zapiski tego typu, których część zachowała się w podwójnych redakcjach, brudnopisach i czystopisach. Sytuacja taka pozwala na badanie m. in. tego, w jaki sposób w średniowiecznych kancelariach pracowano nad tekstem przysięgi. Autorkę interesują wymiany leksykalne (autosemantycznych leksemów niewspółrdzennych). Zestawiając ze sobą odpowiedniki brudno- i czystopisowe, pokazuje charakter danej zmiany i próbuje rekonstruować motywy, dla których zostały one wprowadzone.
The article focuses on lexical replacements, derived from the fi ft eenth-century polish rote sentences, writt en in Kościan (Wielkopolska). The case of this short notes remains unprecedented in the history of Old Polish language – about 370 sentences survive in two wordings: draft and fair copy; partially writt en and re-writt en by the same hand. Comparing equivalents from draft s and fair copies, the author shows the nature of these replacements and tries to reconstruct the motives for which they were introduced.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2014, 4; 566-573
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Предложно-падежные конструкции с пространственным значением в русском говоре староверов Польши
Prepositions of Space in Russian Local Dialect of the Old Believers in Poland
Autorzy:
Jaskólski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031424.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
bilingualism
interference
Old Believers
Russian local dialect
Belarusian language
Polish language
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 353-364
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ polszczyzny na terminologię techniczną w rosyjskiej gwarze staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego
The Influence of the Polish Language on the Technical Terminology in the Old Believers’ Russian Dialect in Suwałki-Augustów Region
Autorzy:
Grupa-Dolińska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2032417.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Old Believers
Russian dialect
Polish language
technical terminology
borrowings
Źródło:
Slavia Orientalis; 2018, LXVII, 4; 703-720
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z zagadnień polsko-ruskich kontaktów językowych w Wielkim Księstwie Litewskim. Zapożyczenia leksykalne za pośrednictwem polszczyzny w wybranych gatunkach piśmiennictwa starobiałoruskiego XVI–XVII wieku
On the matter of Polish and Russian language contacts in the Grand Duchy of Lithuania. Lexical borrowings – via the Polish language – in selected literary genres of Old Belarusian in the 16th and 17th century
Autorzy:
Citko, Lilia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109372.pdf
Data publikacji:
2020-12-08
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
language contacts
Old Belarusian literature
Polish Language
lexical borrowings
Opis:
This article is dedicated to the issue of Polish and Russian language contacts in the 16th and 17th centuries. The analysed Old Belarusian historical assets document the presence of foreign vocabulary assimilated via the Polish language. Research shows that the Polish Language of that period formed a medium used to transfer words of German, Latin, Czech or Italian origin to the Belorusian land. The functioning of such borrowings has been tracked on the basis of two popular literary genres on the territory of the Grand Duchy of Lithuania – chronicles (Kronika Supraska and Kronika Bychowca), representing original Belorusian literature, and chivalric romance (Białoruski Tristan), which was an example of translated literature. Loanwords supplemented native lexical resources with lacking units to name such areas as state, church and military institutions, living needs, war craft and the life of knights.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 45-62
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Shall we insert a comma? Punctuation dilemma of Polish ancient texts publisher
Autorzy:
Krauze-Karpińska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/703987.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
history of language
editing of ancient literature
punctuation
old Polish literature
Opis:
The author discusses the problem concerning modernisation of the historical, based on intonation, rhetorical punctuation system distinguished for ancient Polish texts (up to 18-th century) but hardly comprehensible nowadays. She presents the features of the system and rules of its application, quoting examples derived from printed literary masterpieces of three best known 16-th century Polish poets: Mikołaj Rej, Jan Kochanowski and Mikołaj Sęp Szarzyński. Being convinced of inevitability of replacing old punctuation system by modern one (logical-syntactic) she also perceives necessity of description of the historical one.
Źródło:
Nauka; 2016, 4
1231-8515
Pojawia się w:
Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ języka polskiego na leksykę medyczną w gwarze staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego
Autorzy:
Grupa, Magdalena Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676510.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Old Believers
medical terminology
Russian dialect
Polish language
bilingualism
borrowings
assimilation
Opis:
The Influence of Polish Language on Medical Terminology in the Old Believers’ Dialect in Suwałki-Augustów Region The Old Believers in Poland are a bilingual community. They use two languages: Russian dialect and Polish language. Polish influence on the Old Believers’ dialect increased after two World Wars, when they became separated from their co-religionists in other countries and had more often contacts with Polish neighbours. Their language situation may be characterized as diglossia – they choose one of their languages depending on the domain of life and other social conditions.The medical terminology is a specific part of the Old Believers’ dialect. There are a lot of borrowings from Polish language caused by the need of protection of health and life in Poland, where the Old Believers met first of all with Polish health care system. The article is an attempt to characterize the influence of Polish language in the lexis describing medicine and health care. Wpływ języka polskiego na leksykę medyczną w gwarze staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego Staroobrzędowcy w Polsce są społecznością dwujęzyczną. Posługują się rosyjską gwarą oraz językiem polskim. Częstsze kontakty z Polakami po I i II wojnie światowej oraz izolacja od współwyznawców w innych krajach poskutkowały modyfikacjami języka. Ich sytuację językową określa się jako dyglosję – zjawisko polegające na używaniu dwu (lub więcej) języków naprzemiennie, zależnie od sytuacji komunikacyjnej.Terminologia medyczna jest specyficzną częścią systemu leksykalnego polskich starowierców. Cechuje ją znaczna liczba zapożyczeń z polszczyzny w stosunku do leksyki rosyjskiego języka ogólnego i rodzimej gwary rosyjskiej. Znajduje to uzasadnienie w konieczności przyswojenia sobie terminów związanych z lecznictwem w ich polskim brzmieniu, dzięki czemu możliwe jest korzystanie z opieki zdrowotnej w Polsce. W artykule został opisany wpływ polszczyzny na leksykę z zakresu medycyny i ochrony zdrowia.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparison and some similarities between Polish language and Iranian languages (case study of Old Persian, Pahlav, Middle Persian and Lori language)
Autorzy:
KARAMIAN, Gholamreza
MAKSYMIUK, Katarzyma
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517723.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
Lori
Old Persian
Pahlav
Middle Persian
Polish
language
God
brother
high
earth
Opis:
In general the Slavic languages has a lot in common with old Iranian languages. As Polish language and some Iranian languages are a branch of the Indo-European language family. The similarity between two languages seems to be possible. This brief note could give new insight in Indo European cultural relations.
Źródło:
Historia i Świat; 2019, 8; 215-221
2299-2464
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor Tadeusz Skulina – historyk języka i onomasta
Professor Tadeusz Skulina – historian of language and onomastician
Autorzy:
Pihan-Kijasowa, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035322.pdf
Data publikacji:
2018-08-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
biographical studies
history of the Polish language
Slavic studies
onomastics
Old-Ruthenian anthroponymy
Opis:
Professor Tadeusz Skulina (1929–1992) was born in Katowice but from the Second World War he was connected with Great Poland. Also in Poznań, he studied Polish Studies and following his graduation became employed at Adam Mickiewicz University in Poznań where he completed the consecutive stages of his scholarly career. As a disciple of Professor Władysław Kuraszkiewicz he conducted research on the Polish language of the Old-Polish era and of the 16th century. His doctoral thesis (1964) was devoted to historical phonetics and historical dialectology but soon he changed his scholarly interests and entered the field of Slavic studies, especially East-Slavic languages. In his habilitation thesis he discussed the question of the Old-Ruthenian anthroponymy. This thesis, published in 1973, was the first original, so extensive and detailed thesis about the Old-Ruthenian names. As we know, in the period following the receipt of his habilitation degree Professor Tadeusz Skulina had plans to prepare a monograph about Polish feminine onomastics. He had pursued this for years, however, unfortunately, never managed to prepare a synthesis. He only left an unfinished editorial draft of this book. Apart from research activities, Professor Skulina was involved in didactics and also performed responsible administrative functions at the Institute of Polish Philology, was a member of numerous scholarly societies. For his achievements, he received many awards and honours. Professor Tadeusz Skulina died in 1992 after a long and emaciating illness. The scholarly achievements he has left inspire the successive generations of researchers. He also left unfinished written works and ideas which he never managed to realize.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 263-271
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ponieważem się już obiecał… Ruchome końcówki czasownika w czasie przeszłym
Autorzy:
Dąbrowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511241.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
movable suffixes of past verbs
old manuals for teaching Polish as a foreign language
Opis:
The article discusses the examples of movable past verbs’ suffixes and their usages as described in four old manuals for teaching Polish as a foreign language. They have been confronted with the results of T. Rittel’s and A. Kowalska’s research, which proves that the authors of the old manuals reflected the Polish language of their times in their textbooks. They usually give one form of the past verb, treating it as a model, which was well justified in the case of a spoken language.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2017, 1 (19) W kręgu badań językoznawczych; 41-52
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świecka literatura przekładowa XVI wieku – źródło do badań historii języka białoruskiego (na podstawie przekładów romansów rycerskich)
Sixteenth century secular translated literature – with reference to the study of the history of the Belarusian language (based on translations of chivalric romances)
Autorzy:
Citko, Lilia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594172.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
romans rycerski
język starobiałoruski
zapożyczenia polskie
leksyka
chivalric romance
Old Belarusian language
borrowings from Polish
South Slavonic vocabulary
Opis:
W artykule analizowane są wybrane zagadnienia z zakresu fonetyki, fleksji i słownictwa w tekście starobiałoruskiego przekładu romansu rycerskiego (tzw. Białoruskiego Tristana), który zachował się w rękopiśmiennym kodeksie Raczyńskich z XVI wieku. Szczególną uwagę zwrócono na leksykę zapożyczoną, omówiono głównie pożyczki przez medium polskie z innych języków (łacina, włoski, niemiecki, czeski). Korzystanie przez tłumacza z tych środków leksykalnych uzasadnione było potrzebami nominacyjnymi związanymi z opisem życia, rzemiosła wojennego, rozrywek stanu rycerskiego, a także pojęć ogólnych. Rodzimy zasób leksyki – wobec braku opisywanych desygnatów – okazał się bowiem niewystarczający do nominacji nowych realiów, zjawisk czy przedmiotów. Scharakteryzowano również słownictwo o proweniencji południowosłowiańskiej, a jego obecność może być argumentem przemawiającym za tezą o istnieniu tzw. redakcji serbskiej Tristana.
In the article selected phonetic, inflexional and lexical questions concerning Old Belarusian translations of chivalric romances (based on the so-called Belarusian Tristan preserved in the 16th century manuscript of the Raczynski Codex) have been analyzed. Special attention has been focused on lexical borrowings. Main loanwords from other languages (Latin, Italian, German, Czech) through the Polish medium have been discussed. The usage of such lexical devices was justified by the nominal needs connected with the description of life, warcraft, knights’ activities as well as general concepts. A native lexical inventory was inadequate to nominate new realities, phenomena or objects. Vocabulary of South Slavonic origin, the presence of which may serve as evidence of the existence of a Serbian version of Tristan has also been described.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 61-77
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne epidemie w świetle nazw mór, morowe powietrze i pochodnych – doba staro- i średniopolska
Autorzy:
Raszewska-Żurek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670863.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
history of the Polish language
Old Polish
Middle Polish
lexis
historical semantics
axiolinguistics
mór
morowe powietrze
epidemic
historia języka polskiego
staropolszczyzna
średniopolszczyzna
leksyka
semantyka historyczna
aksjolingwistyka
leksem mór
epidemia
Opis:
Artykuł poświęcony jest przedstawianiu i pojmowaniu epidemii w dobie staro- i średniopolskiej w świetle jej nazw: mór, morowe powietrze. Podzielony został na trzy części: nazywanie, pojmowanie, wartościowanie. W pierwszej części analizie poddano występowanie leksemów mór, morowy i pochodnych w tekstach staro- i średniopolskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich łączliwości. Druga część jest próbą rekonstrukcji pojmowania epidemii przez użytkowników ówczesnego języka. Analiza pokazała, że epidemia nazywana leksemami mór, morowe powietrze i podobnymi jest ujmowana przede wszystkim w dwóch kategoriach: kategorii kary Bożej za grzechy i kategorii katastrofy, zwłaszcza katastrofy naturalnej. Jej postrzeganie jest silnie zależne od chrześcijańskiego światopoglądu i umocowane w tradycji biblijnej. W trzeciej części, poświęconej wartościowaniu epidemii, wskazano środki językowe, jakimi wyrażano negatywną ocenę epidemii w tekstach, w tym wykorzystywanie jej w porównaniach i metaforach nacechowanych aksjologicznie.
The article is devoted to the understanding of epidemics in the Old Polish and Middle Polish periods in the light of the terms mór and morowe powietrze ‘plague’. It is divided into three parts: naming, understanding, and evaluation. The first part analyzes the occurrence of the lexemes mór and morowy, as well as their derivatives in Old Polish and Middle Polish texts, with particular emphasis on their connectivity. The second part attempts to reconstruct the understanding of epidemics by the speakers of the language at the time. The analysis has shown that an epidemic called with the lexemes mór, morowe powietrze is primarily seen in two ways: as God’s punishment for sins and as a catastrophe, especially a natural disaster. Its perception is strongly influenced by the Christian worldview and anchored in the biblical tradition. The third part, devoted to the evaluation of epidemics, indicates the linguistic means by which negative evaluation was expressed in texts, including its use in comparisons and metaphors characterized axiologically.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 243-264
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi teoretyczne na temat zmiany kodu w monologach starowierców mieszkających w Polsce
Theoretical remarks on code-switching in monologues of the Old Believers living in Poland
Autorzy:
Głuszkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676355.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
code-switching
code-mixing
bilingualism
Old Believers
Russian dialect
Polish language
przełączanie kodów
mieszanie kodów
dwujęzyczność
staroobrzędowcy
rosyjska gwara
język polski
Opis:
The Old Believers living in Poland are a bilingual community. Although they managed to maintain their religion, culture and language through ages, their language situation as well as the structure of the dialect have been undergoing severe changes. In spite of Polish loan translations and borrowings present in the Russian dialect, the Old Believers tend to switch the code between sentences and inside of them. The article is an approach to find an appropriate theoretical approach to characterize the phenomenon of code switching and code mixing in monologues, i.e. these cases of switching which are caused neither by the change of interlocutor nor by the change of communicative situation.
Mieszkający w Polsce staroobrzędowcy są społecznością dwujęzyczną. Choć na przestrzeni kilku stuleci udało im się zachować swoją religię, kulturę i język, ich sytuacja językowa oraz struktura dialektu wciąż podlegają poważnym zmianom. Oprócz zapożyczeń i kalk z języka polskiego przejawem tych zmian jest tendencja do przełączania kodów pomiędzy zdaniami i wewnątrz nich. Artykuł stanowi próbę znalezienia podejścia teoretycznego, które byłoby odpowiednie do opisu zjawisk przełączania i mieszania kodów w monologach, czyli tych przypadków zmiany języka wypowiedzi, które nie są spowodowane zmianą rozmówcy ani sytuacji komunikacyjnej.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 159-173
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish Translations of “The Life of Adam and Eve” as a Research Problem: An Analysis of Translation Strategies
Przekłady Słowa o Adamie i Ewie na język polski jako problem badawczy. Analiza strategii tłumaczenia
Autorzy:
Stelmach, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33321778.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
translation
Old Bulgarian language
Modern Bulgarian language
Polish language
Agata Kawecka
Teresa Dąbek-Wirgowa
“The life of Adam and Eve”
przekład
język starobułgarski
język nowobułgarski
język polski
Słowo o Adamie i Ewie
Opis:
This paper presents the results of translatological research into Teresa Dąbek-Wirgowa and Agata Kawecka’s translations of the Old Church Slavonic apocrypha “The Life of Adam and Eve” into modern Polish. The two texts were examined independently of each other, since they do not form a translation series. The translations were compared with the Bulgarian and Old Church Slavonic sources, which made it possible to follow closely how the translators applied the fundamental techniques of translation. Using selected examples, the article discusses the types of translation transformations used, and characterises the dominant elements presented in the translations. Some errors are also pointed out, especially those that change the meaning of the translated text. The final part of the paper contains general conclusions about the translators’ work and indicates possible directions of future research, including further research into anthologies of ancient literature as translations and into the skills exhibited by translators of such literature.
Artykuł prezentuje wyniki badań translatologicznych nad przekładami staro-cerkiewno-słowiańskiego apokryfu Słowo o Adamie i Ewie na współczesny język polski, których autorkami są Teresa Dąbek-Wirgowa i Agata Kawecka. Oba teksty zostały zbadane niezależnie od siebie, ponieważ nie tworzą serii przekładowej. Przekłady zestawiono ze źródłami (bułgarskim oraz staro-cerkiewno-słowiańskim), co umożliwiło dokładne prześledzenie sposobu pracy tłumaczek z podstawami tłumaczenia. W artykule na wybranych przykładach zostały omówione typy transformacji przekładowych wykorzystane przez tłumaczki, a ponadto przedstawiono charakterystykę dominant obecnych w przekładach. Wskazano także nieliczne błędy, w tym przede wszystkim te, które zmieniają sens tłumaczonego tekstu. W podsumowaniu przedstawiono ogólne wnioski dotyczące pracy tłumaczek oraz perspektywy badawcze obejmujące dalsze badania nad antologiami literatury dawnej jako przekładami oraz nad warsztatem tłumaczy tej literatury.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Romańskość w słowiańskiej szacie
Romance Language in a Slavic Robe
Autorzy:
Oczko, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52417894.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
język rumuński
bilingwizm słowiańsko-rumuński
zapożyczenia słowiańskie
relacje polsko-rumuńskie
piśmiennictwo rumuńskie
Romanian language
Slavic-Romanian bilingualism
Slavic borrowings
Polish- Romanian relations
Old-Romanian literature
Opis:
Pierwszy etap formowania się języka rumuńskiego na bazie łaciny ludowej charakterystycznej dla obszarów bałkańsko-naddunajskich zakończył się około VII wieku. Kolejne etapy rozwoju tego języka romańskiego przebiegały pod znakiem silnego oddziaływania języków słowiańskich, które obserwuje się nie tylko w słownictwie, ale również w fonetyce oraz strukturach gramatycznych języka rumuńskiego. Wielowiekowa koegzystencja ludności romańskiej i Słowian określana jest jako epoka bilingwizmu słowiańsko-rumuńskiego i zakończona została ostatecznie asymilacją językową tych ostatnich. Wzbogaciła ona język rumuński o słownictwo z zakresu m.in. gospodarki, rolnictwa, zjawisk naturalnych, ale również pojęć abstrakcyjnych dotyczących np. duchowości czy natury ludzkiej. Słownictwo to najmocniej zakorzeniło się w języku rumuńskim, stanowiąc do dziś element jego podstawowego zasobu leksykalnego. Drugi okres wpływów słowiańskich przypada na czas kształtowania się pierwszych państw feudalnych oraz nowego rozkładu sił politycznych na Bałkanach i zakarpackiej północy w dobie średniowiecza. Ówczesne księstwa rumuńskie wciąż pozostawały w sferze wpływów słowiańskich – południowych (bułgarskich, serbskich), jak i północnych (polskich, ruskich) – pod względem politycznym, gospodarczym, kulturowym, a przede wszystkim religijnym. Apogeum kontaktów językowo-kulturowych przypada na XIV i XVI wiek, zwany epoką „slawizmu kulturowego”. Taka sytuacja ma swoje odzwierciedlenie w języku – w tym okresie notuje się największą liczbę zapożyczeń słowiańskich w rumuńskim, jednakże w późniejszych wiekach zostały one wyeliminowane bądź zastąpione słownictwem najczęściej neoromańskiego pochodzenia.
The first stage of the formation of the Romanian language on the basis of folk Latin characteristic for the Balkan-Danubian areas (latina dunăreană) ended around the 7th century. The next stages of development of this Romance language were marked by the strong influence of Slavic languages, which are observed not only in  vocabulary but also in phonetics and grammatical structures of the Romanian language. The centuries-old coexistence of the Roman and Slavic populations is described as the era of Slavic-Romanian bilingualism, finally culminating in the linguistic assimilation of the latter. It enriched the Romanian language with vocabulary from, among others, economy, agriculture, natural phenomena, but also abstract concepts concerning, for example, spirituality or human nature. The vocabulary has taken root most of all in Romanian, constituting today the element of its basic lexical resource. The second period of Slavic influence falls on the time of the formation of the first feudal states and the new distribution of political forces in the Balkans and the Transcarpathian North in the Middle Ages. The Romanian Principalities are still in the sphere of Slavic influences – those southern (Bulgarian, Serbian) and northern (Polish, Ruthenian) in terms of political, economic, cultural, and above all religious. The apogee of linguistic and cultural contacts falls on the XIV and XVI century called the era of ”cultural Slavism”. Such a situation is reflected in the language – in this period the largest number of Slavic borrowings are recorded, but in later centuries they have been eliminated or replaced with vocabulary, most often, of Neo-Latin origin.
Źródło:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU; 2019, XV; 155-169
2451-4985
2543-9561
Pojawia się w:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Einige Bemerkungen zur Adaptation der deutschen Entlehnungen aus dem Bereich der Wissenschaft im Polnischen
Some words about the adaptation of borrowed German words from the field of science in the Polish language
Autorzy:
Sikorska-Bujnowicz, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967245.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
old and new in the vocabulary
borrowed German lexical elements from the field of the science in Polish language
the change in meaning of the borrowed German vocabulary in Polish
Opis:
The matter under consideration in this article is the problem of borrowed German lexical elements and their life in the borrowing Polish language. The starting point is a short overview of the elements of the lexical field of science and their change of meaning in the Polish language.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2014, 10; 65-78
2449-6820
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Недостатки и достоинства разных систем транскрипции при записи говора старообрядцев в Польше
Advantages and disadvantages of different types of phonetic transcription for notation of the dialect of Old Believers in Poland
Wady i zalety różnych systemów transkrypcji przy zapisie fonetycznym gwary polskich staroobrzędowców
Autorzy:
Яскульски [Jaskólski], Адам [Adam]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967596.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
bilingualism
Russian dialect
Polish language
language island
Old Believers
phonetics
phonetic transcription
dwujęzyczność
fonetyka
gwara rosyjska
język polski
staroobrzędowcy
transkrypcja fonetyczna
wyspa językowa
двуязычие
фонетика
русский говор
польский язык
старообрядцы
фонетическая транскрипция
языковой остров
Opis:
The author presents the problems associated with the phonetic representation of the dialect of the Old Believers in Poland in the conditions of bilingualism. The Old Believers’ Russian dialect is has been under influence of the Polish language for over a century. On the phonetic level the main expressions of interference are: pronunciation of palatal consonants [ś], [ź], [ć], [ʒ́], [ń] instead of Russian soft coronal consonants [s’], [z’], [t’], [d’], [n’] as well as pronunciation of the labial glide [w] instead of Russian velarized lateral consonant [ł]. In the conditions of bilingualism using only a Russian phonetic transcription seems to be insufficient, since it does not include signs for notation sounds which turned up in the Russian dialect under the influence of Polish phonetics. With reference to the mentioned above one should use a more universal transcription system. Since in the studied dialect numerous elements of two languages are coexisting and both of them are Slavonic languages, the author proposes the use of Slavonic transcription system for notation of Polish Old Believers’ speech.
W artykule autor przedstawia problemy związane z zapisem fonetycznym gwary polskich staroobrzędowców w warunkach dwujęzyczności, a także proponuje sposoby ich rozwiązania. Rosyjska gwara polskich staroobrzędowców podlega stałemu wpływowi języka polskiego. Głównymi przejawami interferencji na poziomie fonetycznym jest wymowa spółgłosek palatalnych [ś], [ź], [ć], [ʒ́], [ń] na miejscu rosyjskich miękkich przedniojęzykowych spółgłosek [s’], [z’], [t’], [d’], [n’], a także wymowa glajdu wargowego [w] zamiast rosyjskiej welaryzowanej spółgłoski lateralnej [ł]. W warunkach dwujęzyczności niewystarczającym wydaje się użycie tylko rosyjskiego systemu transkrypcji, ponieważ brakuje w nim znaków do oznaczenia dźwięków, które pojawiły się w gwarze polskich staroobrzędowców pod wpływem polskiej fonetyki. W związku z powyższym powinien być użyty bardziej uniwersalny system transkrypcji lub system mieszany, wykorzystujący znaki różnych alfabetów fonetycznych. Ponieważ w badanej gwarze współistnieją liczne elementy dwóch języków i obydwa te języki są słowiańskie, do jej zapisu fonetycznego optymalny wydaje się slawistyczny system transkrypcji.
В данной статье рассматриваются проблемы, связанные с фонетической записью говора старообрядцев, проживающих в Польше в условиях двуязычия, а также предлагаются способы их решения. Русский говор старообрядцев подвергается постоянному влиянию польского языка. Основными проявлениями интерференции на фонетическом уровне являются: произношение палатальных согласных [ś], [ź], [ć], [], [ń] вместо русских мягких переднеязычных согласных [s’], [z’], [t’], [d’], [n’], произношение лабиального глайда [w] вместо русского зубного веляризованного латерального [ł]. В условиях двуязычия русская система транскрипции не в состоянии исчерпывающе отразить все интересующие нас явления, поскольку в ней отсутствуют знаки для обозначения звуков, появившихся в русском говоре старообрядцев вследствие воздействия польской фонетики. Для записи говора польских старообрядцев должна использоваться система транскрипции более универсального назначения или система, использующая знаки разных фонетических алфавитов. В условиях сосуществования различных элементов двух языков, оба из которых, к тому же, славянские, для фонетической записи говора польских старообрядцев оптимальной представляется славистическая транскрипционная система.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 174-185
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czcij (…), abyś długo żył na ziemi. O czwartym przykazaniu z myślą o podręcznikach i lekcjach języka polskiego
Honour . . . that you may live long on earth. On the Fourth Commandment for Textbooks and Polish Language Lessons
Autorzy:
Bakuła, Kordian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050822.pdf
Data publikacji:
2021-12-11
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
teaching Polish language
teaching Polish literature
teaching Polish culture
Old Testament
the fourth commandment
obedience to one’s parents
punishing children
outdated tradition
kształcenie literackie
kształcenie językowe
kształcenie kulturalne
Stary Testament
czwarte przykazanie
posłuszeństwo
karanie dzieci
przebrzmiała tradycja
Opis:
Artykuł ma na celu pokazanie napięcia między starotestamentowym nakazem motywowanym religijnie czcij ojca swego i matkę swoją…, a współczesnym nam, ziemskim, ludzkim szanuj ojca i matkę, szanuj rodziców. Sposobem na osiągnięcie tego celu będą czynności dydaktyczne poszerzające pole wiedzy: przeczytanie pełnych wersji przykazania czwartego; poznanie strasznych kar grożących za uchybianie czci rodzicom; przywołanie scen składania ofiar z dzieci; czytanie polskich interpretacji czwartego przykazania przez M. Reja i E. Glicznera. Wniosek: dla nas na nasze czasy najbardziej odpowiednim jest wymaganie naturalnego szacunku dzieci dla rodziców – bez pośrednictwa dawnych religijnych mniemań.
The article aims to show the tension between the Old Testament, which is religiously motivated honour thy father and thy mother, and the modern version, which isearthly, human, respect the father and mother, respect the parents. The way to achieve this will be through didactic activities that expand the field of knowledge: reading thefull versions of the fourth commandment; to know the terrible penalties that threaten to be imposed for the misconduct of honor of parents; recalling scenes of child sacrifice;reading Polish interpretations of the Fourth Commandment by M. Rej and E. Gliczner. Conclusion: for us in our time, it is most appropriate to require the natural respect of children for parents – without any mediation of old religious beliefs.
Źródło:
Polonistyka. Innowacje; 2021, 14; 51-64
2450-6435
Pojawia się w:
Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Altes und Neues im Wortschatz. Einige Bemerkungen zu den deutschen Entlehnungen im Polnischen
Old and new in the vocabulary. Some words about the borrowed German words in Polish language
Autorzy:
Sikorska-Bujnowicz, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967373.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
old and new in the vocabulary
borrowed German lexical elements in Polish language
the change in meaning of the borrowed German vocabulary in Polish
the extralingual mechanism of the change in meaning of the borrowed vocabulary
Opis:
The matter under consideration in this article is the problem of borrowed German lexical elements and their existence in Polish language. The starting point is a short overview of the extralingual mechanism of the change in meaning of this borrowed vocabulary in Polish.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2013, 09; 39-51
2449-6820
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eva Hoffman’s Brief Encounter with Émigré Life and Immigrant Community Before Entering the Culture of the New World
Autorzy:
Zygmunt, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462667.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Tematy:
Eva Hoffman
Vladimir Nabokov
Old World
New World
new language
culture
feeling Polish
feeling Jewish
feeling American
translation
identity
émigré
memory
nostalgia
immigrant
nowy język
kultura
czuć się Polką
czuć się Żydówką
czuć się Amerykanką
tłumaczenie
tożsamość
emigrant
pamięć
imigrant
Opis:
When looking at Eva Hoffman’s life story through Lost in Translation, it is evident that the word “translation” has two independent meanings. It is connected both with the emigration of her family to the New World, and with Hoffman’s identity and language change. The importance of learning a new language as a medium of translation to a new culture is strongly stressed by Hoffman. As being an immigrant was treated as just a brief interval in her life, she decided to translate herself entirely into English, even though different parts of her personality were still present, which was well visible when she asked herself the same questions in English and Polish and reached entirely different answers. The main goal for Hoffman appeared to be connected with obtaining a solid education in the New World, which she achieved by graduating from Harvard University. This was a confirmation of Eva Hoffman’s assimilationsuccess.
Patrząc na historię życia Ewy Hoffman poprzez pryzmat Lost in Translation, oczywiste jest, że słowo "tłumaczenie" ma dwa niezależne znaczenia. Związane jest to zarówno z emigracją jej rodziny do Nowego Świata, jak i z przemianą tożsamości i języka Hoffman. Doniosłość opanowania nowego języka jako medium przejścia w nową kulturę jest mocno podkreślana przez Hoffman. Jako że bycie imigrantem zostało potraktowane jako krótka przerwa w swoim życiu, zdecydowała się ona całkowicie przejść na angielski, mimo że wciąż obecne były w niej różne osobowości. Było to szczególnie dobrze widoczne, gdy zadawała sobie te same pytania po angielsku i po polsku i osiągała zupełnie inne odpowiedzi. Główny cel Hoffman wydawał się być związany z uzyskaniem solidnego wykształcenia w Nowym Świecie, które zdobyła dzięki ukończeniu Uniwersytetu Harvarda. Było to potwierdzenie sukcesu asymilacyjnego Ewy Hoffman.
Źródło:
Language. Culture. Politics. International Journal; 2018, 1; 89-106
2450-3576
2719-3217
Pojawia się w:
Language. Culture. Politics. International Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-28 z 28

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies