Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Old-Polish language" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Najstarsze słownictwo budowlane w polszczyźnie (zarys problematyki)
Autorzy:
Wyrwas, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520156.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
Polish construction vocabulary
Dictionary of Old Polish
Old Polish language
borrowings
Opis:
The oldest construction vocabulary in the Polish language (outline of the issue) The article presents an outline of the research problems of construction vocabulary contained in the Old Polish Dictionary, collecting words until the year 1500. Preliminary analyzes have shown that the oldest layer of vocabulary in this field relates to wooden construction, widespread in Poland from the earliest times. The text presents a proposed classification of the material and discusses several thematic groups: names of buildings, tools, materials, construction activities. Then, the prospects for further research were outlined: the need for a complete thematic classification of the construction vocabulary used in the Old Polish era was indicated, as well as to determine its origin, including words related to building common to all Slavic languages and dialectal names used only in certain Slavic areas, and for both groups to determine which words were taken from the Proto-Slavic or even Proto-Indo-European era, and which and when were borrowed from foreign languages. The next stage of research would include words newly created in Polish from native forms and words borrowed into Polish in the Middle Ages. On the basis of the collected material, it was initially indicated that Old Polish borrowings in construction vocabulary come less frequently from Czech and Latin, and the greatest number from German.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 249-267
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staropolszczyzna "rediviva". Kilka uwag o książce Jakuba Bobrowskiego „'Staropolszczyzna' filmowa" [Jakub Bobrowski, „Staropolszczyzna” filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2020, ss. 263.]
Autorzy:
Hawrysz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520170.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
„Old Polish Language” in the film
Jakub Bobrowski
linguistic stylization
Opis:
Old Polish rediviva. A few remarks on the book by Jakub Bobrowski [Jakub Bobrowski, „'Staropolszczyzna' filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych", Kraków: IJP PAN, 2020, pp. 263.] The text discusses the publication of „'Staropolszczyzna' filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych" by Jakub Bobrowski. The book is the first work devoted to linguistic historical stylization in Polish films and series. Its author describes marked grammatical, lexical and pragmatic phenomena, the introduction of which into film dialogues serves to evoke the climate of linguistic and cultural antiquity. The author of the review emphasizes that the book presents a multifaceted image of the Old Polish language in the film. The reviewer emphasizes the scientific and didactic nature of the publication.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 501-507
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reception of the Pentateuch in the Medieval Polish Apocrypha of the New Testament
Autorzy:
Rojszczak-Robińska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50128113.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Old Polish language
Pentateuch
Torah
Old Polish apocrypha of the New Testament
translation
Middle Ages
Opis:
The purpose of this article is to analyze the translation and reception of the Pentateuch in medieval Poland by examining the Old Polish (vernacular) apocrypha of the New Testament. It analyses, for example, passages in which a verse from the Pentateuch is quoted or paraphrased, in which a quotation from the Books of Moses is omitted by an evangelist, as well as all passages in which the names of various figures and heroes of the Old Testament Pentateuch, are invoked. It turned out that in medieval Polish-language biblical apocryphal narratives the Pentateuch functions differently from other biblical and patristic sources. It is not used as freely as the Gospels or the Psalms. It is used to characterize the Jewish world and the precepts of the Law. Quotes from the books of Moses rarely function as prophecies. The Pentateuch in Old Polish apocrypha functions as a reservoir of stories, a collection of catchphrases to be evoked. This is because while the heroes of the Old Testament were prominent in preaching, art, and language, the text of the Torah was not frequently translated into the Polish language.
Źródło:
Verbum Vitae; 2023, 41, 4; 1067-1093
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imiesłowy bierne w staropolskich apokryfach. Prolegomena do dalszych badań
Passive participles in the Old Polish Apocrypha. Prolegomena to further research
Autorzy:
Ziółkowska, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2010845.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Old Polish language
syntax
past participle
Apocrypha
staropolszczyzna
składnia
imiesłów bierny
apokryfy
Opis:
Artykuł ma na celu rozpoznanie literatury przedmiotu, wstępne odniesienie wiedzy ogólnej do materiału apokryficznego i wskazanie dalszych kierunków badań sposobów funkcjonowania imiesłowów biernych w tekstach staropolskich apokryfów Nowego Testamentu. Przedstawiono budowę imiesłowów biernych oraz zwrócono szczególną uwagę na zanik opozycji między imiesłowami biernymi czasu teraźniejszego i przeszłego, niemal całkowity zanik formacji na -m- oraz zmianę wartości kategorii strony (znaczenie bierne imiesłowów czynnych oraz czynne biernych) i aspektu (znaczenie dokonane imiesłowów zbudowanych na tematach czasowników niedokonanych i odwrotnie). Wstępne rozpoznanie materiału apokryficznego pod kątem funkcji składniowych imiesłowów biernych pokazało, że w odmianie prostej (rzeczownikowej) pełnią one w pierwszej kolejności funkcję ośrodków predykacji – bądź to samodzielnie, bądź jako orzeczniki w orzeczeniu imiennym, natomiast w odmianie złożonej prymarnie pełnią funkcję atrybutu, wtórnie zaś – podmiotu lub dopełnienia. Poruszono także temat prawdopodobnej genezy form bezosobowych (tzw. bezosobników) jako kontynuantów mianownika liczby pojedynczej rodzaju nijakiego imiesłowów biernych w odmianie prostej. Zapowiedziano szczegółowe badania ilościowo-jakościowe także z uwzględnieniem metody statystycznej, gdy zrealizowany zostanie kolejny etap grantu – anotacja gramatyczna.
The aim of this article is the reconnaissance of the literature of the subject, preliminary reference of the general knowledge to the apocryphic material, and indicating further line of research into the ways of functioning of the passive participles in the texts of the Old Polish Apocrypha of the New Testament. The construction of the passive participles was described, and particular attention was paid to disappearance of the opposition between the passive participles of the present and past tense, to nearly complete disappearance of the word formations with -m-, as well as to the change of the value of the category of voice (passive meaning of the active participles and active meaning of the passive ones) and grammatical aspect (perfective meaning of the participles build on the stems of the imperfective verbs, and vice versa). The preliminary reconnaissance of the syntactic functions of the passive participles in the apocryphic material demonstrated that in the simple (noun) inflection they perform primarily the function of centres of predication – autonomously or as predicatives in substantive predicates, while in the complex inflection primarily perform a function of an attribute, and secondarily that of a subject or complement. The issue was also raised of probable origin of the impersonal verb forms (or impersonals) as continuants of the nominative singular neuter passive participles in the simple inflection. Detailed quantitative and qualitative study was announced, also with the use of a statistical method, after subsequent stage of the grant – grammatical annotation – is realized.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2021, 20; 243-254
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazewnictwo chemiczne w "Średniowiecznej historyi naturalnej w Polsce" Józefa Rostafińskiego
Autorzy:
Kuśnierek, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022824.pdf
Data publikacji:
2020-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
terminologia
chemia
szereg synonimiczny
język staropolski
terminology
chemistry
series synonymous
Old Polish language
Opis:
Celem artykułu jest analiza nazewnictwa chemicznego obecnego w dziele Symbola ad historiam naturalem medii aevi Józefa Rostafińskiego, w którym zebrane zostały glosy ze średniowiecznych tekstów z zakresu nauk przyrodniczych. Z tekstu wyekscerpowanych zostało 80 leksemów należących do słownictwa chemicznego. Wyrazy te charakteryzują się bogatą synonimiką, co jest charakterystyczne dla leksyki specjalistycznej doby staropolskiej. W artykule omówione zostały trzy szeregi synonimiczne odnoszące się do węglanu ołowiu, tlenku żelaza oraz siarczanu żelaza.
The aim of the article is analysis the chemical naming present in the Symbola ad historiam naturalem medii aevi written by Józef Rostafiński, in which glosses from medieval texts in the field of natural sciences were collected. 80 lexemes belonging to chemical vocabulary were extracted from the text. These words are characterized by a rich synonymy, which is characteristic of the specialist lexis of the Old Polish period. The article discusses three synonymous series relating to: lead carbonate, iron oxide and sulfate iron.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 177-188
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rutenizmy w staropolskiej terminologii religijnej (na przykładzie Słownika staropolskiej terminologii chrześcijańskiej Marii Karpluk)
Loanwords from the Ruthenian language in Old Polish religious terminology (on the example of Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej by Maria Karpluk)
Autorzy:
Rygorowicz-Kuźma, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832552.pdf
Data publikacji:
2019-11-22
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
rutenizmy
terminologia religijna
język staropolski
prawosławie
loan words from the Ruthenian language
religious terminology
Old Polish language
Orthodoxy
Opis:
Religious terminology in the Polish language is an interesting topic and constantly requires academic research. Linguists have reached a certain consensus that the oldest Polish Christian lexicon to a large extent was borrowed from the Czech language along with the spread of Christianity from that area. This article addresses the issue of Polish religious terminology that could have Eastern Slavic origins. They were taken from Maria Karpluk’s graphic lexicon entitled A Dictionary of Old Polish Christian Terminology (Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej) and were analyzed in terms of semantics and etymology. The analysed lexicon particularly relates to the spirituality of the Orthodox Church that originates from areas where Orthodoxy was the dominant religion. Some of the words, e.g. przeczysta (compare Przeczysta Panna), kum, zapusty have survived and are present in contemporary Polish, while others such as porąganie, pomiłować, soroczyny, pokaźń gradually disappeared. Some Old Polish religious terms of Eastern Slavic origin such as Bogorodzica, kryłos, monaster, Spas, władyka, wwiedienie are used today in both in oral and written forms in the Orthodox community in Poland.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2019, 19; 373-385
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy własne w piśmiennictwie średniowiecznym wobec obrazowości staropolszczyzny
Proper names in medieval literature and the imagery of the Old-Polish language
Autorzy:
Rejter, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1992246.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwa własna
średniowiecze
język staropolski
obrazowość
dyskurs
proper name
Middle Ages
Old-Polish language
imagery
discourse
Opis:
Opracowanie dotyczy możliwości zastosowania instrumentarium onomastyki do badań nad obrazowością języka staropolskiego. Zaobserwowano potencjał nazw własnych pomocny w opisie złożoności średniowiecznej polszczyzny, co jest zwłaszcza ważne ze względu na ubóstwo ilościowe i tematyczne zachowanych z tej epoki tekstów polskojęzycznych. Nazwy własne ze względu na konotacje semantyczne i wiele funkcji, jakie pełnią, można poddać analizie w różnych kontekstach i użyciach. Autor spróbował wskazać kilka wybranych problemów dotyczących związków onimów z obrazowością języka staropolskiego. Obserwacje były prowadzone zarówno z uwzględnieniem potencjału semantycznego nazw własnych, jak i ich funkcji we współtworzeniu różnych dyskursów i stylów.
The work concerns the possibility of using onomastic instruments for researching the imagery of Old-Polish. One can observe the potential of proper names that is useful in describing the complexity of Medieval Polish, especially that there are few texts written in Polish remaining from the Middle Ages. Proper names, due to their semantic potential of connotations and their many functions, may be analyzed in various contexts, which is helpful in the analysis of medieval language. The author attempts to highlight a few selected problems concerning the relationship between onyms and the imagery of the Old-Polish language. The observations were conducted taking into account the semantic potential of proper names as well as their function in co-creating various discourses and styles.
Źródło:
Onomastica; 2021, 65, 2; 87-102
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwa staropolskie zaklęcia z XV w.
Autorzy:
Leńczuk, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603445.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
język staropolski
rękopisy XV-wieczne
modlitwa
formuła magiczna
zaklęcie
Old Polish language
15th-century manuscripts
oratio
magic formula
incantatio
Opis:
Two old-Polish incantations of the fifteenth centuryThe fifteenth-century manuscript no. R. XV. 3 belonging to the Archive of the Polish Province of Dominican Fathers in Cracow contains magic formulas (pages 192r–193v). These are so-called ‘incantationes’: against a rabid dog, against a rabid dog bite, against a thunder, against all the poison, against venomous worms and against rabies (Contra rabiem venenosi canis, Contra morsum rabidi canis, Contra toniturua, Benediccio panis pro pecudibus... contra omnem venenum, Contra venenosos vermes, Contra rabies). The last two of them is unique because it was written in Polish. Up to now, only three other medieval magic spells written in Polish were known to us. They were published in 1895 by Aleksander Brückner in Volume XXIV of Rozprawy Akademii Umiejętności.The incantations against venomous worms and against rabies are a valuable monuments of the Old Polish language not only due to the nature of this texts, but also because of the fifteenth-century words and word forms that were unknown until now. This small size formulas is a linguistic testimony of medieval medical practices and an expression of faith in God combined with superstitious beliefs.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2017, 55
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na styku języków – o kłopotach z nazywaniem pewnej grupy zjawisk. Wokół tekstów powstałych w XV w. na Śląsku
When languages meet – on the problems of naming a particular group of phenomena, with reference to texts written in the fifteenth-century Silesia
Autorzy:
Borowiec, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459963.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
wielojęzyczność
kontakt językowy
wielojęzyczność średniowiecza
średniowieczny Śląsk
staropolszczyzna
czesko-polskie związki językowe
multilingualism
language contact
multilingualism in the Middle Ages
medieval Silesia
Old Polish, Czech-Polish language relationships
Opis:
Artykuł dotyczy potrzeby nowych badań tekstów powstałych w XV w. na Śląsku, dotąd charakteryzowanych w opracowaniach jako „polskie”/„mieszane”; jednocześnie osadza problem w kontekście ogólnoeuropejskim. Autorka wskazuje na szereg problemów, jakich nastręcza badanie materiału tak starego i trudnego w interpretacji (specyfika językowa może wskazywać m.in. na dwukompetencyjność skryby lub język używany na tym terenie), takich jak wielowarstwowość tekstu średniowiecznego, bliskie pokrewieństwo systemów językowych polszczyzny i czeszczyzny, trudności w ustaleniu relacji między zapisem, a fonetyką etc.
The article postulates the need of new studies of texts (which had previously been characterized as "Polish" or "mixed") produced in the fifteenth century in Silesia region, at the same time placing the problem in a European context. The author points out a number of problems posed by such old and difficult to interpret material (their linguistic specificity may have be caused by a bilingual scribe or the language used in medieval Silesia), such as the multilayered structure of the medieval text, the close relationship between Czech and Polish language systems, and difficulties in establishing the relationship between writing and phonetics, etc.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2015, 5; 442-448
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenomen XV-wiecznych rot kościańskich. Wymiany leksykalne
The phenomenon of the fi fteenth-century rota’s judicial oaths of Kościan. The lexical replacements
Autorzy:
Borowiec, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459995.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
roty kościańskie
XV-wieczne roty sądowe
język staropolski
brudnopisy i czystopisy rot
zmiany leksykalne
medieval rota’s judicial oaths
lexical replacements
draft s and fair copies
15th century rota’s judical oaths
Old Polish language
Opis:
Artykuł dotyczy wyjątkowego zabytku języka polskiego, jakim są średniowieczne roty kościańskie – jedyne zapiski tego typu, których część zachowała się w podwójnych redakcjach, brudnopisach i czystopisach. Sytuacja taka pozwala na badanie m. in. tego, w jaki sposób w średniowiecznych kancelariach pracowano nad tekstem przysięgi. Autorkę interesują wymiany leksykalne (autosemantycznych leksemów niewspółrdzennych). Zestawiając ze sobą odpowiedniki brudno- i czystopisowe, pokazuje charakter danej zmiany i próbuje rekonstruować motywy, dla których zostały one wprowadzone.
The article focuses on lexical replacements, derived from the fi ft eenth-century polish rote sentences, writt en in Kościan (Wielkopolska). The case of this short notes remains unprecedented in the history of Old Polish language – about 370 sentences survive in two wordings: draft and fair copy; partially writt en and re-writt en by the same hand. Comparing equivalents from draft s and fair copies, the author shows the nature of these replacements and tries to reconstruct the motives for which they were introduced.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2014, 4; 566-573
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies