Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Rodzinne tradycje pisania instrukcji wychowawczych w epoce nowożytnej

Autorzy:

Żołądź-Strzelczyk, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1196709.pdf

Data publikacji:

2020-01-14

Wydawca:

Akademia Ignatianum w Krakowie

Tematy:

rodzina
podróże edukacyjne
instrukcje wychowawcze
nowożytność
Rzeczpospolita

Opis:

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zaprezentowanie tradycji rodzinnych pisania instrukcji dla dzieci wysyłanych do szkół poza miejsce zamieszkania lub w podróże edukacyjne.PROBLEM I METODY BADAWCZE: Przeprowadzone badania miały na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie typy wskazówek były udzielane w instrukcjach wychowawczych, co miały one na celu i kto je redagował. Analizie poddano wybrane instrukcje powstałe w takich rodzinach, jak np. Radziwiłłowie, Sobiescy, Lubomirscy, Jabłonowscy czy Rzewuscy.PROCES WYWODU: Edukacja w epoce nowożytnej wiązała się najczęściej z koniecznością opuszczenia rodzinnego domu, w związku z tym rodzice wyposażali swe dzieci we wskazówki, mające ukierunkować i uporządkować ich pobyt w obcym miejscu i środowisku. Najczęściej były to ustne wytyczne, rady, zakazy i nakazy. Niekiedy wskazówki zamieszczano w testamentach, udzielano ich w listach, wreszcie spisywano w formie odrębnych zaleceń kierowanych do młodych ludzi lub ich opiekunów. Wyróżnić można dwa rodzaje takich wskazówek. Pierwszy rodzaj to wskazówki wychowawcze natury moralno-obyczajowej, czasami społeczno-politycznej. Drugi rodzaj to instrukcje podróżne.WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zachowane instrukcje wskazują, że rodzice podchodzili do wychowania z odpowiedzialnością, zdając sobie sprawę z jednej strony ze znaczenia podróży edukacyjnych w kształtowaniu młodego człowieka, z drugiej natomiast z niebezpieczeństw, jakie niosło oddalenie od rodzinnego domu i pozbawienie rodzicielskiej opieki. Instrukcje były najczęściej pisane przez ojców, rzadziej przez matki. W spisywaniu wskazówek edukacyjnych ważną rolę odgrywała rodzinna tradycja wysyłania dzieci, głównie synów, do szkół krajowych i zagranicznych, a także w podróże edukacyjne. Zwyczaj pisania instrukcji nie był wyłączną domeną Polski. Rodzinne tradycje spisywania instrukcji zaobserwować można m.in. u naszych najbliższych sąsiadów, na ziemiach czeskich i austriackich.WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Instrukcja jako popularny gatunek piśmiennictwa pedagogicznego w XVII i XVIII w., mając charakter praktyczny, stanowiła ważne narzędzie wychowawcze w dyspozycji rodziców stanu szlacheckiego.

Źródło:

Horyzonty Wychowania; 2019, 18, 46; 53-68
1643-9171
2391-9485

Pojawia się w:

Horyzonty Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Modern Wooden Coffins – A Biography of Things
Nowożytne trumny drewniane – biografia rzeczy

Autorzy:

Majorek, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1032028.pdf

Data publikacji:

2020-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

trumny
biografia rzeczy
nowożytność
coffins
biography of things
modern era

Opis:

This paper discusses the issue of a biography of a coffin from the perspective of biographical events common to many modern artefacts from the Polish territory. The aim was to identify past and present functions by determining the life cycle of a coffin: from its manufacturing (determination of its manufacturer and recipient; manufacturing techniques; the shape; the size; ornamentation) through ‘participation’ in a funeral ceremony, including transportation of the dead to the church, viewing, inhumation, the period of ‘concealment’, to its revival (e.g. as a museum exhibit). It was determined that at each stage of its ‘life’, the coffin served informative and protective purposes. Additionally, at the stage of its revival, it serves an important verification and identification function from the perspective of researchers in the field. Moreover, preservation of individual burials in coffins and crypts promotes sacral tourism; coffins in the church space have enormous exhibition potential that can be used to build a national and local community.
W poniższym artykule omówiono zagadnienie biografii trumny przez pryzmat zdarzeń biograficznych wspólnych dla wielu nowożytnych obiektów z ziem polskich. Celem tych działań było wskazanie dawnej i obecnej funkcji trumny przez rozpoznanie ciągu jej życia – od jej powstania (ustalenie wytwórcy i odbiorcy; techniki wykonania, kształtu, wielkości, zdobień), poprzez „uczestnictwo” w ceremonii pogrzebowej, w tym eksportację zmarłego do świątyni, „wystawienie”, złożenie w grobie, czas „ukrycia” – do jej powrotu do życia (np. jako eksponat muzealny). Ustalono, że na każdym etapie „życia”, trumna pełniła rolę informacyjną i ochronną. Dodatkowo, na etapie powrotu do życia przyjmuje ona cenną dla badaczy tematu funkcję weryfikacyjną i identyfikującą. Ponadto konserwacja pochówków indywidualnych w trumnach oraz krypt sprzyja promowaniu turystyki obiektów sakralnych, a w przestrzeni świątyni trumny posiadają szczególny potencjał wystawienniczy, który może zostać wykorzystany w celu budowania narodowej i lokalnej wspólnoty.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2020, 35; 45-56
0208-6034
2449-8300

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Europa, la filosofía y el cristianismo
Europa, filozofia i chrześcijaństwo

Autorzy:

Merecki, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1916453.pdf

Data publikacji:

2020-12-04

Wydawca:

Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu

Tematy:

christianity
philosophy
Europe
modernity
truth
chrześcijaństwo
filozofia
Europa
nowożytność
prawda

Opis:

In the first part, the author points out that every political community is based on so-called “foundational events.” In the case of European culture, such an event was an encounter with the message of Christianity. The second paragraph indicates that after the division of Christianity and after the religious wars, the political community in many European countries was based on a foundation independent of religion. It was recognized that since religion leads to conflicts, the political community should be based on reason itself. The age of totalitarianisms has shown that reason without reference to the transcendent truth also leads to conflict and war. In the third point, the author discusses J. Ratzinger’s proposal that the rights of every human being are better protected if members of the political community live “etsi Deus daretur.”
W pierwszym paragrafie autor wskazuje na to, że każda wspólnota polityczna opiera się na tak zwanych „wydarzeniach założycielskich”. W przypadku kultury europejskiej takim wydarzeniem było spotkanie z przesłaniem chrześcijaństwa. W paragrafie drugim autor zauważa, iż po podziale chrześcijaństwa i wojnach religijnych wspólnota polityczna w wielu krajach europejskich została oparta na fundamencie niezależnym od religii. Uznano, że ponieważ religia prowadzi do konfliktów, to wspólnotę polityczną należy oprzeć na samym rozumie. Wiek totalitaryzmów pokazał, że rozum pozbawiony odniesienia do transcendentnej prawdy również prowadzi do konfliktów i wojen. W trzecim punkcie autor omawia propozycję J. Ratzingera, według którego prawa każdej osoby ludzkiej są zabezpieczone lepiej, jeśli członkowie wspólnoty politycznej żyją etsi Deus daretur.

Źródło:

Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2020, 28, 2; 285-294
2544-6460

Pojawia się w:

Wrocławski Przegląd Teologiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Myślenie ukryte i wiedza osoby. Na marginesie rozważań Michaela Polanyiego

Autorzy:

Kłos, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/705406.pdf

Data publikacji:

2013-03-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

nowożytność
przyświadczenie
wiedza eksplicytna
wiedza implicytna
wiedza osobista
wiedza ukryta (założona)

Opis:

Artykuł omawia poglądy znanego XX-wiecznego filozofa nauki Michaela Polanyiego oraz jego koncepcję wiedzy osobistej. Polanyi bada proces, dzięki któremu człowiek zdobywa wiedzę i ją posiada. W tym procesie rozróżnia pewne elementy eksplicytne (sposób, w jaki artykułujemy naszą wiedzę) oraz elementy implicytne (sposób, w jaki ta wiedza odnosi się do nas). W XIX wieku John Henry Newman pisał o pojęciowym (eksplicytnym) przyświadczeniu (sądzie) oraz przyświadczeniu rzeczywistym (implicytnym). Powyższe rozróżnienie (wiedza eksplicytna oraz implicytna) odnosi nas do początków nowożytności. Kartezjusz poszukiwał niepowątpiewalnego fundamentu, na którym można by wznieść cały gmach wiedzy. Taka wiedza miała być powszechnie ważna. Model wiedzy powszechnie ważnej kulminował w jego pozytywistycznej postaci. Polanyi słusznie zauważył, że oprócz eksplicytnej formy wiedzy, jaką dzielimy z innymi, dużo ważniejsza jest wewnętrzna (założona, implicytna) relacja pomiędzy tą wiedzą i osobą, która ją posiada. Ostatecznie ważniejszą rzeczą jest to, czy osobiście wierzymy w wiedzę, którą eksplicytnie artykułujemy. Jest to oczywiście dużo ważniejsze dla naszego osobistego działania.

Źródło:

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 363-379
1230-1493

Pojawia się w:

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Inżynieria genetyczna w świetle dialektyki oświecenia
Genetic Engineering in the Light of Dialectics of Enlightenment

Autorzy:

Sadowski, Ryszard F.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/470738.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

nowożytność
dialektyka oświecenia
inżynieria genetyczna
modernity
dialectics of enlightenment
genetic engineering

Opis:

This article presents ambivalent character of the Enlightenment’s legacy, which aside from promised progress brought also new dangers. The essay also presents historical examples of creating “new world” and “new human” and dangers connecting with these attempts. The biggest contemporary challenge concerning this issue is using genetic engineering. The most dangerous contemporary threat for homo oecologicus and “ecozoic era” is applying of violence and creating “ecological totalitarianism.” The hope for the restoration of a ravaged world gives philosophical reflection and biological potential of man for recognizing values and sense of the world. One interesting solution is K.M. Meyer-Abich’s concept of “ecological revolution.”

Źródło:

Studia Ecologiae et Bioethicae; 2015, 13, 2; 9-28
1733-1218

Pojawia się w:

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Rusznikarze i szyftarze działający w Szczecinie od XVI do XVIII wieku
Gunsmiths and stockmakers in Szczecin from the 16th to mid-19th century

Autorzy:

Bądkowska, Justyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/440804.pdf

Data publikacji:

2019-12-23

Wydawca:

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Tematy:

nowożytność
Szczecin
cechy
rusznikarze
Roloff
Ortner
early modern period
guilds
gunsmiths

Opis:

The aim of the article is to present information about gunsmiths and stockmakers who worked in Szczecin from the 16th to mid-19th century. The article includes a list with biographical entries of the craftsmen.

Źródło:

Materiały Zachodniopomorskie; 2019, 15; 305-341
0076-5236

Pojawia się w:

Materiały Zachodniopomorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Historia dworu i zamku Berezowiec Kmitów Stretowiczów w świetle źródeł pisanych z XVI - pierwszej połowy XVII wieku i badań archeologicznych, część 1
The history of the manor and castle of Berezowiec of the Kmita Stretowicz family in the light of written sources between the 16th and the first half of the 17th centuries, and archaeological research (part 1)

Autorzy:

Wawrzeniuk, Joanna
Poczobut, Natalia
Koledinskij, Leonid

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28407291.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

Berezowiec
zamek Kmity
źródła historyczne
nowożytność
Kmita manor
historical sources
modernity

Opis:

Na wschód od wsi Berezowiec (w rejonie korelickim, w obwodzie grodzieńskim na Białorusi), nad rzeką Serwecz, znajduje się wzgórze zamkowe, wpisane do rejestru zabytków jako grodzisko z epoki żelaza, średniowiecza i czasów nowożytnych. Dzięki analizie źródeł pisanych oraz genealogicznych, udało się ustalić przynależność zamku i dworu Berezowiec do rodu Kmitów Stretowiczów w okresie od końca XV do XVI wieku. Ponadto ustalono, że w pierwszej połowie XVI wieku nad rzeką Serwecz znajdowały się dwa majątki nazywane Berezowiec. Jedna posiadłość należała do podskarbich z rodziny Sołtanów, a druga do Kmitów Stretowiczów. Wpływ na rozpoczęcie badań na terenie grodziska miała miejscowa legenda mówiąca o tym, że w pobliżu wsi istniał zamek wojewody Kmity. Badania prowadzono w archiwach oraz w terenie, na wzgórzu zamkowym i u jego podnóża. W inwentarzach folwarku i majątku Berezowiec wymienia się domy, budynki gospodarcze i ogrodzenie dworu oraz zabudowania folwarku.
There is a castle hill to the east of the village of Berezowiec (Karelichy region, Grodno district, Belarus), on the Servech River, entered in the register of monuments as a stronghold from the Iron Age, the Middle Ages, and modern times. By analysing written and genealogical sources, it has beeen possible to establish that the Berezowiec castle and manor belonged to the Kmita Stretowicz family between the late 15th and 16th centuries. In addition, it can be demonstrated that in the first half of the 16th century, on the Servech River, there were two estates called Berezowiec. One estate belonged to treasurers of the Sołtan family, and the other to the Kmita Stretowicz family. The initiation of the research in the hillfort was influenced by a local legend, according to which there was a castle near the village of voivode Kmita. The research was conducted both in the archives and in the field, on the top of the hill and at its the foot. The inventories of the farm and the Berezowiec estate include houses, outbuildings, the manor fence, and farm buildings.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 30, 2; 166-181
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Wkład chrześcijaństwa w formowanie idei wolności w kulturze europejskiej na tle wybranych poglądów starożytnych i nowożytnych

Autorzy:

Chaberek, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/426615.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

freedom
Christianity
fatum
destiny
Antiquity
Modernity
wolność
chrześcijaństwo
przeznaczenie
starożytność
średniowiecze
nowożytność

Opis:

This article presents the development of the idea of freedom in Western Culture. The substantial motif of the whole text concerns positive influence of Christianity on the evolution of the idea of freedom within European thought. There are four general shifts in understanding freedom in Christianity: (1) the denial of fatal destiny, (2) the overcoming of slavery, (3) the restoration of equality between man and woman, (4) the development of adequate anthropology, based on new understanding of God and religion. European culture came to the deepest understanding of freedom thanks to the inspirations coming from the Christian revelation. The formulation of the liberal concepts – even if they opposed the Christian position – was possible thanks to Christianity.
Artykuł omawia rozwój pojęcia wolności w kulturze zachodniej. Istotnym motywem jest uwzględnienie pozytywnego wpływu chrześcijaństwa na rozwój idei wolności w obrębie myśli europejskiej. Chrześcijaństwo umożliwia (1) odrzucenie wszechobecnego fatum, (2) przezwyciężenie niewolnictwa, (3) przywrócenie równości kobiety i mężczyzny, (4) zbudowanie bardziej adekwatnej antropologii w oparciu o nowe rozumienie Boga i religii. Kultura europejska doszła do najpełniejszego rozumienia wolności dzięki inspiracjom płynącym z objawienia chrześcijańskiego, a sformułowanie liberalnych koncepcji wolności – nawet gdy stawały w opozycji do ujęcia chrześcijańskiego – było możliwe tylko dzięki pojęciom odkrytym za sprawą chrześcijaństwa.

Źródło:

Logos i Ethos; 2018, 48, 2
0867-8308

Pojawia się w:

Logos i Ethos

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Lęk przed monizmem: Potworność, parapolityka i nowożytne źródła filozofii porównawczej.
The fear of monism: Monstrosity, parapolitics, and early modern sources of the comparative philosophy

Autorzy:

Janik, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1009739.pdf

Data publikacji:

2020-10-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

early modernity
commons
parapolitics
monism
ontology
nowożytność
dobra wspólne
orientalizm
monizm
ontologia

Opis:

Poniższy tekst analizuje sposób przedstawienia monizmu jako doktryny usytuowanej na przecięciu europejskich i azjatyckich tradycji filozoficznych. Prezentacja stanowiska monistycznego w kategoriach potworności, charakterystyczna dla głównego nurtu nowożytnej myśli europejskiej, osadzona zostaje w szerszej perspektywie parapolitycznej krytyki pojęcia suwerenności oraz koncepcji kosmicznego horroru. Zestawienie to opiera się na równoczesnej lekturze przypisów do hasła „Spinoza” w Słowniku krytyczno-historycznym Pierra Bayle’a oraz opowiadania Zew Cthulhu Howarda P. Lovecrafta. W konkluzji artykułu przekonuję, że monizm należy traktować jako jeden z nurtów kolektywistycznie zorientowanej ontologii politycznej. Ontologia taka może stanowić podstawę dla nowego modelu studiów porównawczych, zbudowanych wokół pojęcia dóbr wspólnych i krytycznych wobec nowoczesnej aparatury poznawczo-politycznej, podtrzymującej i naturalizującej procesy akumulacji pierwotnej.
This text analysis the ways in which monism was depicted as a doctrine situated on the crossroads of European and Asian philosophical traditions. The depiction of monism as monstrous, characteristic of the mainstream of early modern European thought, is set against the wider context of parapolitical critique of the concept of sovereignty and the cosmic horror concept. This juxtaposition is founded on the simultaneous lecture of the entry “Spinoza” in Pierre Bayle’s An Historical and Critical Dictionary and Howard P. Lovecraft’s story The Call of Cthulhu. In the article’s conclusion the author argues that monism should be treated as one of the currents of collectively orientated political ontology. This ontology may provide a basis for a new model of comparative studies, centred around the concept of commons, and critical towards modern cognitive-political framework, sustaining and naturalising the primitive accumulation processes.

Źródło:

Praktyka Teoretyczna; 2020, 37, 3
2081-8130

Pojawia się w:

Praktyka Teoretyczna

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Strażnik, Ogrodnik, Rewolucjonista. O kulturowej logice nowożytnego wychowania
The Guard, the Gardener, the Revolutionary. On the cultural logic of modern upbringing

Autorzy:

Buliński, Tarzycjusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/428487.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie

Tematy:

nowożytność
kultura
wychowanie
szkoła
antropologia kulturowa
modernity
culture
education
school
cultural anthropology

Opis:

The article discusses views on upbringing as a cultural phenomenon. It analyses two ideas characteristic of modern pedagogy: 1) the conviction that children should be helped in some way by means of education in order to make them better people, and 2) the complaint that school education is disconnected from everyday life. Both ideas are analysed in the context of the place they occupy in the functioning of contemporary societies. In conclusion I suggest that their role consists in reproducing – rather than changing – the modern society.

Źródło:

Studia z Teorii Wychowania; 2015, 4 (13); 97-107
2083-0998
2719-4078

Pojawia się w:

Studia z Teorii Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Archeologia historyczna w Europie Środkowej. Kilka wstępnych uwag
Historical archaeology in Central Europe. Some preliminary remarks

Autorzy:

Piekalski, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/21151190.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Tematy:

nowożytność
czasy najnowsze
możliwości archeologii
modern period
contemporary period
possibilities of archaeology

Opis:

Celem artykułu jest wskazanie ogólnego zarysu archeologii historycznej. Autor zwraca uwagę na genezę tej specjalności i problem jej definicji, możliwości poznawcze i główne nurty rozwoju, a także na funkcję społeczną. Podejmuje próbę oceny relacji archeologii czasów nowych do historii sensu stricto opartej o analizę przekazów pisanych. Wskazano przy tym na dyskusję toczącą się w literaturze przedmiotu. Zwraca także uwagę na konieczność współpracy archeologii historycznej z innymi dyscyplinami nauki i właściwego wykorzystania nowych metod. Zjawiska dotyczące szeroko pojętej Europy Środkowej osadza w realiach globalnych.
The purpose of this article is to provide a general outline of historical archaeology. The author turns attention to the genesis of this speciality, the problem of its definition, its cognitive possibilities, and the main directions of the development, as well as its social function. He attempts to evaluate the relation between the archaeology of modern times and history sensu stricto, based on the analysis of written records. This includes references to debates taking place in source literature. The author also shows the need for cooperation between historical archaeology and other disciplines of science and for making proper use of new methods. He embeds phenomena concerning the broadly-conceived Central Europe in global realities.

Źródło:

Ochrona Zabytków; 2017, 2; 5-11
0029-8247
2956-6606

Pojawia się w:

Ochrona Zabytków

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Nazwy typów, części konstrukcyjnych oraz wyposażenia jednostek pływających w XVI-wiecznych drukowanych słownikach z polskim komponentem językowym
Names of types, construction parts and equipment of vessels in the 16th-century printed dictionaries with the Polish language component

Autorzy:

Kuliński, Bohdan A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2089430.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

nautology
lexicography
early modernity
Latin
Polish
nautologia
leksykografia
wczesna nowożytność
język łaciński
język polski

Opis:

The article analyzes the Polish language nomenclature of types, construction parts and equipment of vessels recorded in the 16th-century printed dictionaries with the Polish component. In addition, the text reviews the current state of research and discusses the sources in view of the terminology in question. The excerpted source material has been listed in three tables.

Źródło:

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2021, 66, 4; 83--106
0023-589X
2657-4020

Pojawia się w:

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Gewerbt, gewalkt, genäht und poliert. Schuh- und Lederwerk im künstlerischen Schaffen von August Ludwig Most
Tanning, sewing and polishing. Footwear and leather production in the works by Carl Ludwig Most
Garbowanie, szycie i polerowanie. Obuwnictwo i produkcja skórnicza w pracach Carla Ludwiga Mosta

Autorzy:

Gwiazdowska, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/440796.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Tematy:

rzemiosło
wyroby skórzane
Pomorze
nowożytność
Carl August Ludwig Most
genre painting
West Pomerania
crafts

Opis:

Abstract: Carl August Ludwig Most (1807–1883), Szczecin genre painter, portraitist and landscape painter, left a collection of drawings, oil sketches and paintings depicting various occupations and craft workshops (amongst others blacksmith, locksmith, weaver, wheelwright, shoemaker). The attention was focused on the artist contemporary leather products.
Abstrakt: Carl August Ludwig Most (1807–1883), najbardziej ceniony szczeciński malarz rodzajowy, portrecista i pejzażysta, przyszedł na świat w rodzinie rzemieślniczej. Zarówno jego przodkowie, jak i bracia pracowali jako rzemieślnicy, mieszkając w okolicy głównej rzemieślniczo-handlowej arterii miasta. Most, stykając się na co dzień z warsztatami rzemieślników i interesując się materialną kulturą pomorską, chętnie upamiętniał tę sferę życia w swoich szkicownikach, a potem wykorzystywał w obrazach. Artykuł omawia zachowane rysunki, szkice olejne i obrazy przedstawiające warsztaty: kuźnicze, ślusarskie, tkackie, kołodziejskie, szlifierskie, szewskie oraz kram sprzedawców butów. Przede wszystkim zanalizowane zostały szkice różnorodnych wyrobów skórzanych, wytwarzanych i użytkowanych na Pomorzu i na terenie Niemiec, głównie obuwia i uprzęży, a także innych wyrobów, takich jak elementy skórzane wozu strażackiego czy torba myśliwska.

Źródło:

Materiały Zachodniopomorskie; 2016, 12; 671-720
0076-5236

Pojawia się w:

Materiały Zachodniopomorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

The summary of Metrica Regni Poloniae no. 139 dated to 1595

Autorzy:

Chłapowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/603507.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Polska
early modern era
Crown Metrica
source editions
Polska
nowożytność
Metryka Koronna
edycje źródłowe

Opis:

The article presents works on the edition of the Crown Metrica in the form of abstracts in Polish, in accordance with the editorial rules and requirements established in 1999. The books of this source series contain entries of documents issued on behalf of the king regarding all matters in which the decision belonged to the king. Thirty five documents issued by the predecessors of King Sigismund III Vasa have been entered here, inserted, summarized or only mentioned. Book no. 139 is the fourth of six books of the lesser chancellery of Jan Tarnowski, covering 430 entries, almost exclusively in Latin. Their largest number falls to March, which is the period of the Sejm session. The edition has been supplemented with footnotes and an index.
Artykuł referuje prace prowadzone nad edycją Metryki Koronnej w formie regestów w języku polskim, zgodnie z zasadami ustalonymi w 1999 r. Księgi tej serii źródłowej zawierają wpisy dokumentów wystawionych w imieniu króla dotyczących wszelkich spraw, w których decyzja należała do króla. Zostało tu oblatowanych, inserowanych, streszczonych lub tylko wspomnianych 35 dokumentów wystawionych przez poprzedników Zygmunta III na tronie. Księga nr 139 to czwarta z sześciu ksiąg kancelarii mniejszej Jana Tarnowskiego, obejmująca 430 wpisów, niemal wyłącznie po łacinie. Ich największa liczba przypada na marzec, czyli okres obradowania sejmu. Edycja jest opatrzona przypisami i indeksem.

Źródło:

Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2019, 57
0081-7147

Pojawia się w:

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Elementy uzbrojenia na kaflach renesansowych z założeń dworskich w Kozłowie
Armour elements portrayed on the stove tiles from Renaissance manor complexes in Kozłów

Autorzy:

Zdaniewicz, Radosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/941969.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

kafle płytowe
uzbrojenie
ikonografia
nowożytność
stove tiles
arms and armour
iconography
Early Modern Period

Opis:

During archaeological excavations conducted on the site of the relics of manor houses in Kozłów, Silesia province, an impressive set of stove tiles has been discovered. Some of the tiles’ facings were decorated with representations that are interesting iconographic sources for the study of early medieval arms. The first tile was discovered in the remains of the manor from the late 15th and 16th c. Facing of this tile is decorated with a side profile of the rider’s head in a closed helmet with a crest. Visual presentation is not so detailed and not all the details of surface texture are sharp. The portrayed helmet is probably a tournament example called the frog face helm. Its bell is crowned with an extensive crest, which is an oval with short and long feathers modeled in different directions. At the back of the bell there are ribbon like mantlings visible. Due to the lack of large part of the tile it is difficult to determine whether the visible crested helm was a part of a heraldic motif or whether it was connected with representations of knightly culture such as tournament scenes for example. The first possibility seems more likely. The second tile was found in layers associated with the manor which functioned in the 16th century. The presentation on the facing of tile refers to a series of woodcuttings created by the German renaissance painter Georg Pencz, gathered under one title of Twelve Heroes of the Old Testament. These works were inspired by the text of the poem by Hans Sachs from 1531. The author was glorifying the heroic exploits of the twelve heroes from the Old Testament: Joshua, Gideon, Jephthah, Samson, Jonathan, David, Abia, Azah, Josaphat, Amazia, Hezekiah and Judas Maccabeus, portraying them as symbols of the defenders of Christianity. Facing of the tile from Kozłów is ornamented with the image of Juda’s king Amazia. Similar to a Pencz’s graphic, he has been presented in an armour with his head and torso slightly turned to the left. The whole scene was made with high attention to the details, which allows us to make some valuable observations on the components of the armour. The helm is a close helmet with bevor and gorget, depicted with a lifted visor. The torso is protected with a bulging breastplate with fauld attached below. The arm is covered with a massive overlapping breastplate pauldrons and bulging rerebrace. In the lower part, at the height of faulds, there is a visible fragment of a sword hilt, one and a half or two-handed, topped with an oval pommel. A similar suit of armour, often called Maximilian armour, was used in Europe since the 1630s. Armour of this type was popular at that time in Silesia as well, what is indicated by the numerous tombstone representations.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2013, 29
0208-6034
2449-8300

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Rozwój nauk przyrodniczych a problematyka animacji embrionu ludzkiego
The development of natural sciences and issues of human embryo animation

Autorzy:

Chodorowski, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1398116.pdf

Data publikacji:

2019-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów

Tematy:

embrion
dusza
animacja
nauki przyrodnicze
nowożytność
embryo
soul
animation
natural sciences
early modern period

Opis:

The analysis undertaken in the article was aimed at tracing the development of natural sciences within the frames of the issues of the moment of animation at which the human body was granted a spiritual element. It was considered that this caesura was of utmost meaning as it was evinced that “animated” being in the womb of a mother was to be regarded as a person. The given analysis points to the fundamental meaning of natural sciences in the context of showing the confutation of reasoning of Thomas Aquinas and Aristotle concerning embryogenesis. Since then, the discourse on the border of humanity has been conducted in a slightly different manner being granted a strong empirical basis. A special meaning in the reflection had the development of microscopy which made the mystery of human creation no longer a matter of suppositions. The secondary aim of the thesis was an attempt to answer the question whether the approach towards embryogenesis elaborated by the empirical sciences influenced the Christian vision of the human being.

Źródło:

Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2019, 28, 2; 117-133
1509-0957

Pojawia się w:

Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Z genealogii nowożytnego doświadczenia świadomości. Chrześcijański rachunek sumienia
On the Genealogy of the Modern Experience of Consciousness. Christian Self-Examination

Autorzy:

Wawrzyniak, Szymon

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/18105159.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

subiektywizacja
jaźń
rachunek sumienia
kultura
historia
nowożytność
subjectivation
self
self-examination
culture
history
modernity

Opis:

The article aims to investigate the modern self-experience of an individual from the point of view of the historical conditions that make this experience possible. This undertaking will be supported by the turn to a theory and practice of self-examination as it appears in early Christianity. It is widely recognized that there is a connection between modernity and subjectivity. One of the areas where it is reflected is philosophy. By founding the paradigm of modern philosophy, Descartes finds in his turn to himself a certain basis of cognition and a space where forward progress in the process of building a new system of knowledge may take effect. For Descartes consciousness is, however, a means, not an end. This is one of the reasons why it is not "questioned" sufficiently. Among many questions that were not addressed at all for a long time, one should mention, how the experience on which Descartes bases his reasoning became possible. In the history preceding the Cartesian turn inward, we can identify many interesting moments - which can be found with great confirmation in early Christianity - that play a significant role in the constitution of the experience that will become so important for modernity.

Źródło:

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2021, 55, 4; 1-23
1689-4286

Pojawia się w:

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Nowatorstwo i tradycjonalizm w architekturze mieszkalnej Krakowa późnego średniowiecza i wczesnej nowożytności. Zarys problematyki
Innovation and traditionalism in residential architecture in Krakow during the late medieval and early modern period – an outline

Autorzy:

Komorowski, W.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/218475.pdf

Data publikacji:

2009

Wydawca:

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków

Tematy:

nowatorstwo
tradycjonalizm
architektura mieszkalna
Kraków
Średniowiecze
Nowożytność
innovation
traditionalism
residential architecture
Middle Ages
modern period

Opis:

Artykuł prezentuje wybrane zjawiska w architekturze i budownictwie mieszkalnym od chwili założenia miasta lokacyjnego do połowy XVII w., czyli w okresie dla Krakowa czasów staropolskich (XIII-XVIII w.) najświetniejszym. Ówczesne dokonania w zakresie kultury materialnej i duchowej sytuowały miasto wśród czołowych metropolii przynajmniej Europy północno-wschodniej. O ile do okresu wczesnej nowożytności Kraków stał w dziedzinie kształtowania architektury w awangardzie ośrodków urbanistycznych, to w czasie późniejszym jego średniowieczny potencjał stał się zasadniczym czynnikiem opóźniającym ewolucję substancji materialnej, zwłaszcza w zakresie architektury przeciętnej, która poprzez swą masę przesądza o charakterze miasta. W artykule zostały omówione charakterystyczne dla Krakowa tematy architektoniczne – pierwsze domy mieszczan (z których część miała formę wieżową), kamienice (ich układ, ustalony w drugiej połowie XIV w., upowszechnił się w następnych stuleciach), domy kanonicze, zbliżone do nich dwory rycerskie i szlacheckie oraz pałace bogatej szlachty, magnatów i patrycjuszy, wywodzące się okazalszych kamienic.
The article presents selected phenomena in the architecture and housing industry since the time of the city foundation till the mid-17th century, i.e. during the golden era of Old Polish Krakow (the 13th – 18th century). At the time, achievements in the field of material and spiritual culture placed it among the foremost metropolises, at least in the north – eastern Europe. Although until the era of early modernity Krakow was in the avant-garde of urban centres in the field of architecture development, in later times its medieval potential became an essential factor hindering the evolution of material substance, particularly with reference to mediocre architecture defining the city character because of its mass.The article discusses the architectonic issues characteristic for Krakow: the first houses of burgesses (some of which were tower houses), tenement houses (their layout established in the second half of the 14th c. became common in the next centuries), canons’ houses, knights’ and noblemen’s manors resembling the former type, and palaces of affluent nobility, magnates and patricians originating from the more magnificent tenementhouses.

Źródło:

Wiadomości Konserwatorskie; 2009, 25; 19-27
0860-2395
2544-8870

Pojawia się w:

Wiadomości Konserwatorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Regulacje dotyczące nasciturusa i aborcji w nowożytnym prawie świeckim
Regulations Concerning Nascitutrus and Abortion in Modern Secular Legislation

Autorzy:

Chodorowski, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1046692.pdf

Data publikacji:

2020-03-29

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

embrion
aborcja
prawo
animacja
dusza
nowożytność
embryo
abortion
law
animation
soul
The Early Modern Period

Opis:

Celem prowadzonych analiz jest prześledzenie świeckich regulacji prawa aborcyjnego od XVI do XIX w. Największą inspiracją świeckiego prawa nowożytnego w kwestii nasciturusa i aborcji była wypracowana przez naukę chrześcijańską tomistyczno-arystotelesowska wizja embriogenezy, która zakładała, że człowieczeństwo było procesem, a nie stanem. Warto podkreślić, że niniejsze rozumienie mechanizmów ludzkiej reprodukcji było wyraźnie kwestionowane na gruncie nauk przyrodniczych w XVI i XVII w. Pomimo tego faktu do schyłku XVIII w. autorytatywną inspiracją dla świeckiego prawa aborcyjnego była nauka chrześcijańska. Prowadzona analiza wykazała, że pod koniec XVIII stulecia postulaty myślicieli oświecenia zwracające uwagę na okoliczności i motywy przerwania ciąży, wprowadzające stopniową humanizację kar, coraz wyraźniej wyznaczały kierunek dla tworzenia ustawodawstwa w tej materii. Należy podkreślić, że XIX-wieczne ustawodawstwo aborcyjne zostało ujednolicone w ramach systemu kontynentalnego. Prawodawcy zrezygnowali z rozróżnienia na płody animowane i nieanimowane, aborcja prawie zawsze była kwalifikowana jako przestępstwo przeciwko życiu.
The aim of the conducted analysis is to trace the secular the abortion legislation from the XVI to XIX century. The greatest inspiration for modern secular legislation concerning nasciturus and abortion was the prospect of embryogenesis by Aristotle and Aquinas elaborated by Christian scholarship, that assumed that humanity was a process, not a state. What is worth mentioning, the given understanding of the mechanisms of human reproduction was notably questioned on the basis of natural science in the XVI and XVII century. Despite this fact, until the end of the XVIII century, the authoritative inspiration for the secular legislation was the Christian teaching. The undertaken analysis proves that at the end of the XVIII century the postulates placed by the thinkers of the Age of Enlightenment drawing attention to the circumstances and motives of aborting pregnancy have introduced gradual humanization of penalization. More and more clearly, they set the direction of legislation of the matter. Moreover, the XIX century abortive legislation was unified within the frames of the continental system. Legislators abandoned the idea of distinguishing an animated and non-animated fetus, and abortion was almost always treated as a crime against life.

Źródło:

Studia Prawnicze KUL; 2020, 1; 51-70
1897-7146
2719-4264

Pojawia się w:

Studia Prawnicze KUL

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Коллекция кожаной обуви из раскопок в Смоленске
Leather footwear from excavations in Smolensk

Autorzy:

Осипов, Дмитрий О.
Соболь, Валентин Енисеевич

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/973298.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Tematy:

obuwie skórzane
rzemiosło szewskie
średniowiecze
nowożytność
Smoleńsk
leather footwear
shoemaking
Middle Ages
Post-Medieval Period
Smolensk

Opis:

The subject of this article is description and systematization of leather artefacts collected by the expedition of the Institute of Archaeology of the Russian Academy of Sciences in the course of archaeological excavations in Smolensk in 2011–2012. The chronology includes a long period from the 11th to the 18th century. Particularly interesting was an assemblage of special funeral footwear, discovered in burials from the second half of the 17th century, to which analogies are found not in Russia but also in the territory of Poland and Belarus. The collection of leather artefacts from excavations in Smolensk illustrates well the process of development of tanner-shoemaker crafts and cultural relations with Polish-Lithuanian Commonwealth and Russia.
Tematem niniejszego artykułu jest opis oraz systematyzacja kolekcji wyrobów ze skóry zgromadzonej przez ekspedycję Instytutu Archeologii Rosyjskiej Akademii Nauk w trakcie badań archeologicznych w Smoleńsku, w latach 2011–2012. Ramy chronologiczne obejmują długi okres – od XI do XVIII wieku. Szczególnie interesujący okazał się zbiór specjalnego obuwia pogrzebowego, znalezionego w pochówkach z 2. połowy XVII wieku, do którego analogie spotykane są nie tylko w Rosji, lecz także na terytorium Polski i Białorusi. Kolekcja przedmiotów skórzanych z wykopalisk w Smoleńsku dobrze ilustruje proces rozwoju rzemiosł garbarskoszewskich oraz związków kulturowych z Rzeczypospolitą i Rosją.

Źródło:

Materiały Zachodniopomorskie; 2012, 9; 375-405
0076-5236

Pojawia się w:

Materiały Zachodniopomorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Studia nad rękopisami nowożytnymi Biblioteki Seminarium Duchownego w Lublinie

Autorzy:

Wojtyska, Henryk Damian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1047829.pdf

Data publikacji:

1972

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

nowożytność
seminarium duchowne
Lublin
biblioteka
studium
rękopisy
the early modern period
divinity school
library
study
manuscript

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1972, 25; 209-228
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Prawo naturalne w ramach radykalnego oświecenia
Natural Law Within the Radical Enlightenment

Autorzy:

Wendland, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1202300.pdf

Data publikacji:

2020-12-11

Wydawca:

Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR

Tematy:

prawo naturalne
radykalne oświecenie
nowożytność
materializm
naturalizm etyczny
natural law
radical Enlightenment
modernity
materialism
ethical naturalism

Opis:

Główna różnica pomiędzy klasycznymi (zarówno antycznymi jak I średniowiecznymi) a nowożytnymi koncepcjami prawa naturalnego dotyczy założenia o jego nadprzyrodzonym (boskim) źródle. Wczesnonowożytne propozycje filozoficzne wykazywały skłonność do kwestionowania i stopniowego odrzucenia Boga lub jakiegoś innego bytu metafizycznego jako źródła prawa naturalnego. Niektórzy współcześni myśliciele (m.in. Bobbio, Habermas) określają to zjawisko jako przejście (modernizację, racjonalizację, „upozytywnienie”) od tradycyjnego prawa naturalnego w kierunku uprawnień naturalnych i praw człowieka. Można wyróżnić przynajmniej trzy główne podejścia do problemu prawa naturalnego w XVII i XVIII wieku, a każde z nich było bardziej radykalne: Grocjusz ośmielił się rozważać prawo naturalne „tak, jak gdyby Boga nie było”. Filozofowie wczesnego oświecenia (m.in. Hobbes, Locke, Montesquieu, Voltaire) byli może bardziej odważni, ale byli jednak deistami, toteż „Istota Najwyższa” w ich pismach wciąż odgrywa rolę uzasadnienia prawa naturalnego. Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie najbardziej radykalnych zapatrywań na problem prawa naturalnego reprezentowanych przez częściowo zapomnianych i niedocenionych francuskich materialistów (La Mettrie, Diderot, Holbach, Mably, Condorcet). Wszyscy oni należeli do ruchu, określanego przez J. Israela jako „radykalne oświecenie”, toteż byli materialistami i ateistami, zaś naturę i prawo naturalne ujmowali jako coś zupełnie niezależnego od Boga czy innych bytów nadprzyrodzonych. W przeciwieństwie do ich starszych kolegów, ci radykalni filozofowie formułowali również postulaty równości (także wobec kobiet i mniejszości etnicznych), pełnej emancypacji i sprawiedliwości społecznej. W tym tekście omawiana jest interpretacja prawa naturalnego w ramach radykalnego oświecenia, jak również niektóre polityczne konsekwencje tej interpretacji w czasie rewolucji francuskiej. Poglądy filozoficzne Diderota, Holbacha, Mably’ego czy Condorceta, silnie materialistyczne, postępowe i ateistyczne, były postrzegane jako politycznie niebezpieczne. Wszystkie rewolucyjne próby realizacji tych ideałów w praktyce społecznej i politycznej zakończyły się niepowodzeniem. Aczkolwiek zostały odrzucone, to jednak powróciły w XIX i XX wieku w ramach debaty nad prawami człowieka.
The main difference between classical (both ancient and medieval) and modern concepts of natural law lies in the assumption of its supernatural (divine) foundation. Early modern philosophical concepts tend to undermine and gradually to deny God or some other metaphysical entity as the source of natural law. Some contemporary scholars (e.g. Habermas, Bobbio) define this process as transition (modernization, rationalization, Positivisierung) of traditional natural law towards the idea of natural rights and human rights. We can distinguish at least three main schools of natural law during the 17th and 18th centuries, each one more radical than the others: de Groot dares to consider the natural law “as if there were no God”. The philosophers of early Enlightenment (e.g. Hobbes, Locke, Montesquieu, Voltaire) were perhaps more daring, nevertheless they were all deists and the “Supreme Being” still validates natural law in their writings. The article aims to examine the most radical view on natural law, i.e. partly forgotten and underestimated ideas of French materialists: La Mettrie, Diderot, Holbach, Mably, and Condorcet. For they were all thinkers of the radical Enlightenment (J. Israel), all of them were materialists and atheists, and they perceived the nature and natural law as completely separated from God or other supernatural being. Unlike their older colleagues, these radical philosophers demanded equality (for women and ethnical minorities as well), emancipation, and social justice for all classes. This papers describes the idea of natural law within the radical Enlightenment movement, and investigates some political consequences of this interpretation during the French Revolution. While strongly materialistic, progressive, and atheist, the ideas of Diderot, Holbach, Mably, and Condorcet were also perceived as politically dangerous. All revolutionary attempts to put these ideas into political and social practice have failed. Finally, these ideas were refuted, but they returned during the 19th- and 20th-century debates on human rights.

Źródło:

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2020, 4(25); 91-102
2082-3304

Pojawia się w:

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Abd el-Kader o XIX-wiecznej Europie

Autorzy:

Gadamska-Serafin, Renata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2030967.pdf

Data publikacji:

2018-12-16

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Abd el-Kader
the modern age
orientalism
islam
XIX-century Europe
nowożytność
orientalizm
Europa XIX-wieczna

Opis:

As a consequence of being an Algerian leader in the struggle of the independence movement and anti-colonial war against France during the 19th century, Emir Abd el-Kader spent 5 years in a French prison. Later he visited Paris and other European cities on other occasions as well. These events in el-Kader’s life were excellent opportunities to become well acquainted with Western civilization. His work: Call to the Intelligent, Warning to the Indifferent. Philosophical, religious, historical and related considerations (Paris 1858) can be described not only as a philosophical work but also as a tactful worldview discussion and a well-balanced, though a little covert, critique of the modern civilization and Western Culture. Despite his enthusiasm for Western culture and its intellectual trends of the time, the Arab thinker saw the profound flaws in the modern, Cartesian rationalism. Being a true adherent to the Eastern beliefs of reason and religion as inseparable entities, el-Kader advocated their alliance also in the field of science. He regarded religion and science as complementary domains. He also reproached European scholars for the rejection of tradition as a source of truth, which he perceived as a mistake. During the time of colonial politics, which was based on political and religious confrontation, el-Kader wrote about the essential unity of all religions and a need for consensus between people of all creeds around uniform values. Abd el-Kader’s work remains to this day an interesting testimony of the 19th-century Europe’s reception by a true Eastern thinker coming from the world of Islam.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2018, 13, 8; 476-495
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Filozofia kultury - przekraczając postsekularyzm
La filosofía de la cultura, más allá de la postsecularidad

Autorzy:

Pulido, Manuel Lázaro
Roszak, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/558698.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

nowożytność
postmodernizm
sekularyzm
postsekularyzm
chrześcijaństwo
christianitas
religijność
teología
kryzys
modernidad
posmodernidad
secularismo
postsecularismo
cristianismo
la religiosidad
crisis

Opis:

Drugie dziesięciolecie XXI wieku jest naznaczone przez zjawisko kryzysu, które samo w sobie nie jest nowe, lecz w obecnym czasie przyczyniło się do swego rodzaju pesymizmu społecznego. Jednak kryzys jest również okazją do rozpoczęcia czegoś nowego, implikuje pewne rozwiązanie. Kryzys jest symptomem tej kultury zachodniej, która traciła powietrze i od czasów oświecenia charakteryzowała się dwiema cechami, które znalazły swoje odbicie w przeżywaniu religii. Chodzi o dwa zestawy pojęć: modernizm-sekularyzm oraz postmodernizm -postsekularyzm. Są one cały czas obecne jako echo rozszerzającej się rzeczywistości, której kryzys jest jedynie symptomem. Wskazuje on na to, że obecność religii jest ważna i znacząca, a w jej ramach obecność chrześcijaństwa i jego form wyrazu. W stopniu, w którym chrześcijaństwo budowało cywilizację zachodnią, w tym samym przyszło mu dzielić doświadczenie modernizmu i postmodernizmu. W jakimś sensie chodzi również o doświadczenie kryzysu, który dosięgnął christianitas. Ale kryzys jest przestrzenią do budowania dla „nowego człowieka”, dla realizacji teologii chrześcijaństwa.
La segunda década del siglo XXI está marcada por la situación de crisis, un hecho que no es nuevo pero que en el tiempo actual ha supuesto un cierto pesimismo social. Sin embargo, crisis también es oportunidad de empezar algo de nuevo, implica solución. La crisis es el síntoma de una cultura occidental que ha ido perdiendo aire y que se ha caracterizado desde la Ilustración por dos circunstancias que han tenido su reflejo en la vivencia de la religión, me refiero a los binomios modernidad-secularismo y postmodernidad-postsecularismo. Estos binomios está aún presentes como ecos de una realidad que se extingue y en el que la crisis es el síntoma. Y ese síntoma mantiene que la presencia religiosa es importante y significativa y en ella el cristianismo y sus formas de expresión. No obstante, en cuanto que el cristianismo ha ido construyendo occidente y compartiendo modernidad y postmodernidad ello le ha afectado. En cierta forma se trata de un proceso de cristiandad que también está en crisis. Pero crisis es lugar para la construcción, para el “hombre nuevo” para la realización de una teología del cristianismo.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2014, 34; 223-233
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Działalność naukowo-dydaktyczna i archiwalna profesora Aleksandra Kossowskiego (1886–1965)

Autorzy:

Misiura, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2040854.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Aleksander Kossowski
Catholic University of Lublin
Lublin region
Lublin
archiving
modern history
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Lubelszczyzna
archiwistyka
nowożytność

Opis:

Artykuł poświęcony jest biografii profesora Aleksandra Kossowskiego – wieloletniego wykładowcy historii nowożytnej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1926–1939, 1944–1965) oraz archiwisty w Archiwum Państwowym w Lublinie (1928–1949). Jako pedagog przyczynił się do wychowania i wykształcenia nowych historyków, a jako naukowiec był badaczem niezwykle dociekliwym. Będąc archiwistą opracował wiele zespołów, które dzisiaj są często wykorzystywane przez badaczy dziejów Lubelszczyzny, a w czasie wojny przyczynił się do ocalenia licznych niemieckich dokumentów. Dzięki temu można odtworzyć działalność niemieckiej administracji oraz ślady licznych zbrodni. Przy pisaniu tekstu wykorzystano materiały archiwalne oraz wspomnienia studentów A. Kossowskiego, które dotychczas wykorzystywane były tylko pobieżnie. Wnikliwa ich analiza ukazała całość życia lubelskiego profesora.
The article is concerned with the biography of Professor Aleksander Kossowski – a lecturer of modern history at the Catholic University of Lublin for many years (1926–1939, 1944–1965) and an archivist at the State Archives in Lublin (1928–1949). As a teacher, he contributed to the upbringing and education of new historians, and as a scientist he is mentioned as an extremely inquisitive researcher. Working as an archivist, he prepared many fonds that today are often used by researchers of the history of the Lublin region, and during the war helped to save numerous German documents. Thanks to this, it is possible to reconstruct the activity of the German administration and the traces of their numerous crimes. When writing the text, archival materials and memories of his students were used, which until now were used only briefly. A thorough analysis of them showed the whole life of the Lublin professor.

Źródło:

Res Historica; 2021, 52; 417-438
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

The origins of "healthy architecture". Health, hygiene and the quality of life in theory and practice of pre-modern architecture - an outline of research issues
U źródeł „zdrowej architektury”. Zdrowie, higiena i jakość życia w teorii oraz praktyce architektury przednowoczesnej – zarys problematyki badawczej

Autorzy:

Kwaśniewski, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1848308.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

PWB MEDIA Zdziebłowski

Tematy:

architektura zdrowa
nowożytność
traktat architektoniczny
teoria architektury
zdrowie człowieka
healthy architecture
modernity
architectural treaty
architecture theory
human health

Opis:

The article presents the research issues related to the origins of healthy architecture - methodological assumptions, scope of the study, objectives, and main theses. The subject of study is the issue of human health, hygiene, and psychophysical well-being from the perspective of theory of pre-modern architecture, as well as the philosophical and medical basis of solutions proposed by architects and hygienists in the modern period (16th-19th centuries). The research is based on a critical analysis of source texts - such as architectural treatises, manuals of hygiene, and written statements concerning the rules of designing and using buildings. The author identifies the most relevant contexts, including the ancient and medieval traditions in architecture and medicine, the philosophy, culture, and customs of social elites, the level of knowledge about architecture, engineering, natural sciences, and medicine, building and urban code, and public health regulations. The article briefly discusses the evolution of views on health and disease prevention and the transformation of elements of the "health-promoting" architectural program of buildings.
Artykuł przedstawia problematykę badań nad początkami zdrowej architektury - założenia metodologiczne, zakres, cele, główne tezy. Przedmiotem badań jest kwestia zdrowia, higieny i psychofizycznego dobrostanu człowieka w ujęciu teorii architektury przednowoczesnej, jak również filozoficzno-medyczne podłoże rozwiązań postulowanych przez architektów i higienistów w okresie nowożytnym (XVI-XIX w.). Badania zostały oparte na krytycznej analizie tekstów źródłowych - takich jak traktaty architektoniczne, podręczniki higieny, wypowiedzi dotyczące reguł projektowania, a także użytkowania budynków. Autor wskazuje najistotniejsze konteksty: antyczną oraz średniowieczną tradycję w architekturze i medycynie, filozofię, kulturę, obyczajowość elit społecznych, poziom wiedzy architektonicznej, inżynieryjnej, przyrodoznawczej, medycznej, prawo budowlne, urbanistyczne oraz prawo o zdrowiu publicznym. Artykuł krótko omawia ewolucję poglądów na temat zdrowia, a także zapobiegania chorobom oraz przemiany elementów „prozdrowotnego” programu architektonicznego budowli.

Źródło:

Builder; 2021, 25, 3; 12-14
1896-0642

Pojawia się w:

Builder

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Zadania filozofii w poszukiwaniu prawdy w świetle encykliki Jana Pawła II Fides et ratio
The tasks of philosophy in a search of truth in the light of encyclical Fides et ratio of John Paul II

Autorzy:

Symonowicz, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/469401.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

filozofia
wiara
teologia
modernizm
rozum
nowożytność
nauczanie Kościoła
philosophy
faith
theology
modernism
sense
the modern age
Church teaching

Opis:

Filozofia od wieków towarzyszyła człowiekowi jako droga wiodąca ku odkrywaniu mądrości. W objawieniu chrześcijańskim człowiek otrzymał od Boga w osobie Jezusa Chrystusa odpowiedź na fundamentalne pytania, przed jakimi staje. Niniejszy artykuł nakreśla zadania, które w świetle encykliki Fides et ratio stoją przed filozofią w jej służebnej roli wobec teologii. Za pomocą pojęć i definicji zaczerpniętych z pism filozofów możliwe jest właściwe objaśnianie treści wiary, jej przybliżanie, pod warunkiem że stać ona będzie na gruncie realizmu i obiektywizmu. Współczesny kryzys tożsamości człowieka związany jest z porzuceniem dziedzictwa myśli klasycznej, na których zbudowana była klasyczna filozofia. Tym, co charakteryzuje dzisiejszą mentalność, jest filozofia nihilizmu, relatywizmu i pragmatyzmu, które nie są w stanie ukazać człowiekowi prawdziwego obrazu rzeczywistości.
Philosophy has always accompanied a human being as the way leading to discover wisdom. The Christian Revelation given by God in the person of Jesus Christ answers to the fundamental questions. The article states new tasks which, according to the encyclical Fides et ratio, stay in its serving role regarding theology. The definitions and concepts mentioned in philosopher’s writings enable us to explain the content of the faith as far as it is supported by realism and objectivity. The modern crisis of identity of a human being is connected with the abandonment of legacy of a classical idea that classical philosophy was based on. Nihilism, philosophy of relativism and pragmatism are characteristic features of present mentality but they cannot show the real sense of actuality to a man.

Źródło:

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2015, 22; 177-187
1230-0780
2719-4337

Pojawia się w:

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Zanik stawu przemysłowego w Furmanowie (Staropolski Okręg Przemysłowy)
Disapperance of the pond at Furmanów (Old-Polish Industrial District)

Autorzy:

Fularczyk, Karolina
Kalicki, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2037024.pdf

Data publikacji:

2021-12-23

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

river network changes
human impact
modernity
Old-Polish Industrial District
zmiany sieci rzecznej
antropopresja
nowożytność
Staropolski Okręg Przemysłowy

Opis:

Badany obszar leży w granicach, funkcjonującego w ostatnich stuleciach, Staropolskiego Okręgu Przemysłowego (SOP), w którym odpowiednie warunki środowiska, takie jak płytko występujące złoża rud żelaza, duża lesistość oraz dostępność energii wodnej dostarczonej przez rzeki, przyczyniły się do rozwoju górnictwa i hutnictwa. Działalność ta doprowadziła do transformacji den dolin i sieci rzecznej, która widoczna jest na historycznych oraz współczesnych materiałach kartograficznych, a także w morfologii terenu i osadach o różnej genezie. Praca jest studium przypadku dawnego zbiornika wodnego w Furmanowie na Czarnej Koneckiej (Wyżyna Małopolska), gdzie wstępna analiza materiałów kartograficznych pozwoliła wytypować obiekt do szczegółowych badań.
The research area lies within the Old-Polish Industrial District (OPID), which functioned in recent centuries, where appropriate environmental conditions such as shallow ironore deposits, high forest cover and the availability of hydropower supplied by rivers contributed to the development of mining and metallurgy. This activity led to changes in valley floors and the river n-twork that are visible on historical and contemporary cartographic materials, as well as in the relief and sediments of different origins. This work is a case study of a former waterbody at Furmanów in the Czarna Konecka River valley (Małopolska Upland), where the preliminary analysis of cartographic materials allowed to select the object for detailed research.

Źródło:

Acta Geographica Lodziensia; 2021, 111; 35-45
0065-1249

Pojawia się w:

Acta Geographica Lodziensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Rewolucja ekologiczna w szesnastowiecznej Polsce? Przemiany przyrodnicze okresu wczesnej nowożytności na ziemiach polskich na tle europejskim

Autorzy:

Izdebski, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2081243.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polska
historia środowiskowa
rewolucja ekologiczna
handel zbożem
wczesna nowożytność
Polska
environmental history
ecological revolution
grain trade
early modern period

Opis:

This article uses pollen data on the history of vegetation of several Central and South-Eastern European regions to argue that Polish lands experienced an unprecedented, rapid and profound landscape change around the sixteenth century AD. It suggests that this socio-environmental transformation should be considered a full-scale ecological revolution, which is best understood in the context of similar changes taking place in other parts of Europe and the world in the early modern period.

Źródło:

Historyka studia metodologiczne; 2016, 46; 25-43
0073-277X

Pojawia się w:

Historyka studia metodologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Lustracja trzynastu miast z 1773 r. jako przyczynek do badań nad sytuacją religijną dawngo Spisza
The inspection report of the thirteen cities (1773) as a contribution to the research on religious situation of old Scepusium (Spiš)

Autorzy:

Staniszewska, Maria Kazimiera

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/545143.pdf

Data publikacji:

2017-06-30

Wydawca:

Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"

Tematy:

Spisz
nowożytność
tożsamość
architektura sakralna
starostwo spiskie
mieszczaństwo
Spiš (Scepusium)
Modern period
identity
religious architecture
the Scepusian capitaneatus
bourgeoisie

Opis:

Dawną Koronę (a potem Rzeczpospolitą Obojga Narodów) i Królestwo Węgierskie łączyły w średniowieczu i epoce nowożytnej liczne skomplikowane relacje. To spe-cyficzne sąsiedztwo szczególnie widoczne są na Spiszu, w latach 1412—1772 po-dzielonym między oba państwa. W artykule przedstawiona zostały wybrane wiadomości z lustracji prowadzonej przez urzędnika Pawła Tisztę, zlecona przez władze węgierskie już po likwidacji starostwa spiskiego. Dokument z 1773 r. dostarcza licznych informacji dotyczących sytuacji trzynastu miast spiskich znajdujących się do niedawna pod polską władzą. Obok ukazania polityczno-gospodarczego tła życia codziennego poruszone zostały w nich kwestie mogące zainteresować badacza tak życia religijnego, jak i sztuki sakralnej na Spiszu: liczba wyznawców katolicyzmu i luteranizmu, pochodzenie wykształcenie i obowiązki lokalnych plebanów i pastorów, stan zachowania kościołów oraz – słabo rozpoznane w dotychczasowej literaturze – wzmianki o oratoriach wyznania augsburskiego, powstałych w starostwie za zgodą Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Miasta spiskie około roku 1773 r. rysują się w lustracji jako obszar zróżnicowany religijnie, którego mieszkańcy reprezentowali złożone podejście do tożsamości i miejscowej tradycji.
Historically, the Crown of the Kingdom of Poland (later the Polish-Lithuanian Commonwealth) and Kingdom of Hungary shared very complicated realations during the Middle Ages and Early Modern period. This specific neighbourhood can be especially visible in the case of Spiš (Scepusium), in the years 1412-1772 divided between both countries. The article presents the selected information from the inspection report conducted by Paul Tiszta, ordered by Hungarian authority after the liquidation of the Scepusian capitaneatus (starostwo). Written in 1773, the document provides many records on the situation of thirteen cities, which not much earlier had been under the Polish administration. Besides showing the political and economical background of everyday life, it presents the information important for researchers interested in both Scepusian religious life and local art, concerning: number of Catholics and Lutherans, provenience and education of local parsons and ministers, condition of the church building and – almost absent in the previous literature – records on the Lutheran oratories in the cities of capitaneatus, build with the consent of Stanisław Herakliusz Lubomirski. In this report, Scepusian cities are presented as the religiously diverse territory which inhabitants manifested complex approach to the issue of their identity and local tradition.

Źródło:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2017, 127; 53-80
0137-3218
2720-0590

Pojawia się w:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Czym jest sakralny wymiar natury? Filozoficzna interpretacja twórczości Friedricha Hölderlina w dziełach Romano Guardiniego
What is the sacred realm of nature? Philosophical interpretation of Friedrich Hölderlin’s works in the writings of Romano Guardini

Autorzy:

Kobyliński, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1070405.pdf

Data publikacji:

2020-03-31

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

natura
sacrum
religia
nowożytność
ponowożytność
doświadczenie religijne
sekularyzacja
religijność postchrześcijańska
nature
religion
modernity
postmodernity
religious experience
secularization
post-Christian religiosity

Opis:

Głównym celem artykułu jest prezentacja sakralnego charakteru natury, analizowanej przez Romano Guardiniego (1885–1968) w opracowaniach filozoficznych poświęconych interpretacji twórczości Friedricha Hölderlina (1770–1843). Guardini prowadził swoje badania nad twórczością Hölderlina na gruncie filozofii religii. Twierdził, że w wierszach i poematach tego wybitnego myśliciela i poety szczególną rolę odgrywa natura rozumiana jako przestrzeń, w której zamieszkuje sacrum. W twórczości literackiej Hölderlina jest obecna nowa forma religijności postchrześcijańskiej, która polega na reinterpretacji symboli chrześcijańskich i metamorfozie fenomenu religijnego z rzeczywistości obiektywnej w różnorodne formy zindywidualizowane.
The principal objective of this article is to introduce the sacred realm of nature, discussed by Romano Guardini (1885–1968) in the philosophical works he devoted to the interpretation of the writings of Friedrich Hölderlin (1770–1843). Guardini conducted his research on Hölderlin’s output in the philosophy of religion. With respect to Hölderlin’s poems, Guardini noted the special role played in them by nature understood as the space inhabited by the sacrum. In fact, Hölderlin’s literary works are pervaded with a new form of Post-Christian religiosity, which consists in the practice of re-interpreting Christian symbols and translating the religious phenomenon from one objective reality to various, individualized forms.

Źródło:

Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 1; 5-25
0585-5470

Pojawia się w:

Studia Philosophiae Christianae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Społeczeństwo obywatelskie, jako przestrzeń dla organizacji samorządowych w tradycji liberalnej i republikańskiej Wybrane aspekty
The chosen aspects of the role of civil society played between liberal and traditions

Autorzy:

Mastelarz, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/516527.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny

Tematy:

społeczeństwo obywatelskie
tradycja republikańska
tradycja liberalna
autonomia
prawa jednostkowe
nowożytność Francja
Niemcy
civil society
independence
Modern France
Germany
individual law

Opis:

Społeczeństwo obywatelskie obok wolnego rynku, sfery publicznej, demokracji partycypacyjnej stanowi unikalną jednostkę ontyczną wykształtowaną w nowożytnym procesie dezintegracji Weberowskiego enchanted world oraz jego rozpadu na funkcjonalne systemy cząstkowe: ekonomię, politykę, rodzinę, kulturę, religię, naukę. Mimo różnic tradycji i kontekstów, w jakich formuje się i z jakich wychodzi społeczeństwo obywatelskie, jego źródłem i zakorzenieniem jest niezmiennie indywidualne prawo wolności rozumiane negatywnie. W tradycji liberalnej interpretuje się je jako ochronę wolności jednostkowej w zakresie realizacji indywidualnych potrzeb zwłaszcza rynkowych, w tradycji republikańskiej rozumie się je jako naturalną wolność jednostek do tworzenia zrzeszeń, a przez zrzeszeniowość jako wolność kreowania zbiorowej opinii i woli, która, jak wiadomo, stanowi prawomocną podstawę ustrojową w systemie demokratycznym. Jednym z czynników konstytutywnych nowożytnego społeczeństwa obywatelskiego jest inicjatywa oddolna jednostek i grup. Chodzi w niej o naturalną ludzką potrzebę działania, to z niej wychodzi impuls dla powstawania organizacji obywatelskich. Same organizacje obywatelskie, ich profil, główne cele i założenia kształtowane są przez konteksty kulturowe ważne zwłaszcza w przypadku Europy będącej kontynentem historycznych narodów, z których każdy dysponował własnym unikalnym rozumieniem emancypacji, wolności i własną koncepcją samostanowienia. Nawet jeżeli historyczne uwarunkowania poszczególnych narodowych regionów Europy z ich unikalnym bagażem kulturowym profilują i wspierają tradycje obywatelskie o profilu stricte liberalnym bądź republikańskim, różnorodność życia społecznego koryguje modelowe zaszufladkowania, sprawiając, że trudno wskazać czyste postaci organizacji liberalnych bądź republikańskich. Najczęściej te dwa model nakładają się na siebie z przewagą czynnika liberalnego bądź republikańskiego. W każdym jednak przypadku społeczeństwo obywatelskie łączy pragnienie emancypacji osiągane na drodze autonomicznego samostanowienia o sobie. A oddolne niezależne organizacje obywatelskie, jakie powstawały w nowożytności są i pozostają jednym z istotnych przejawów społeczeństwa obywatelskiego aspirującego osiągania warunków egzystencji według własnych ambicji.
Civil society alongside the public sphere‘s free market, participatory democracy is a unique oniric entity formed in the modern process of the disintegration of Weberowski enchanted world and its dissoluton into functional partial systems: economy, politics, family, culture, religion, science. Despite the various traditions and contexts in which civil society is being formed, its source is invariably and individual right of freedom understood negatively. In the liberal tradition, they are interpreted as the protection of individual freedom in the implementation of individual needs, especially market ones, in the republican tradition, it is understood as the natural freedom of individuals to form assosiations, and through unionism, as the freedom to create collective opinion and will, which, as it is known is the legitimate foundation of the democratic system. One of the decisive factors of modern civil society is the grass-roots initiative of individuals and groups. The civil organizations themselves, their profile, main goals and assumptions are shaped by cultural contexts, especially important in the case of Europe being a continent of historical nations, each of which had its own unique understanding of emancipation, freedom and its own concept of self-determination. Even if historical conditions of individual national regions of Europe with their cultural baggage profile and support civil traditions with a strictly liberal or republican profile, the diversity of social live corrects the modeling pidgeonholding, making it difficult to indicate the clear form of liberal or republican organizations. In each case, hovewer, civil society combines the desire for emancipation achieved through autonomous self-determination. Grass-roots independent civil organizations that were being made in modern times are and remain one of the important aspects of civil society aspiring to achieve living conditions according to their own ambitions.

Źródło:

Studia Paradyskie; 2018, 28; 335-352
0860-8539

Pojawia się w:

Studia Paradyskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Biblioteka przykolegiacka w Wiślicy (XV-XVIII w.)
Die Bibliothek der Kollegiatskirche in Wiślica (15.-18. Jahrhundert)

Autorzy:

Kardyś, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040664.pdf

Data publikacji:

2004-12-15

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Mittelalter
Neuzeit
Kirchenbibliothek
Bibliotheksammlungen
średniowiecze
nowożytność
biblioteka kościelna
zbiory biblioteczne
Middle Ages
the early modern period
church library
library collection

Opis:

Der Artikel präsentiert ausführlich die erhaltenen Verzeichnisse der sich im 15.-18. Jahrhundert in der Kollegiatskirche in Wiślica befindenden Bücher. Als Ausgangspunkt der Untersuchungen dienten Inventarverzeichnisse aus den Jahren 1480-1483, 1598-1606 und 1785. Der Katalog der Wislica-Bibliothek aus dem 15. Jahrhundert umfaßte 34 Posten mit insgesamt etwa 100 Büchern. In späterer Zeit (Ende des 16.-18. Jahrhunderts) zählte die Bibliothek von mehreren hundert bis zu tausend Bänden. Die Bücher wurden in der Kollegiatsschatzkammer sowie im Haus des Vikars aufbewahrt. Sie dienten sowohl den Priestern als auch den Schülern der Kollegiatsschule von Wiślica, Die Analyse der Titel der Werke und ihrer Autoren bezeugt, daß diese Bibliothek ausgesprochenen Predigtcharakter besaß. Autoren, deren Werke in allen Inventarverzeichnissen vom 15. bis zum 18. Jahrhundert vorkamen, waren Isidor von Sevilla und Thomas von Aquin. Was die Anzahl der Bände betrifft, so stammten (1598) die meisten (jeweils 9) vom hl. Hugo und vom hl. Hieronymus, 7 von Erasmus von Rotterdam, 6 von Dionysius dem Karthäuser, 5 von Pelbart von Temesvar sowie 4 von Bonaventura und Johannes Gerson. Die Bibliothek enthielt auch Werke griechischer und römischer Klassiker, Missale, Pönitentiale, Predigtsamrnlungen, Abrisse der Theologie und populäre Kompendien, die vom örtlichen Klerus zur Vervollständigung ihres pastoraltheologischen Wissens genutzt wurden. Die Inventarverzeichnisse der Bibliothek von Wiślica sind ein Zeugnis dafür, daß der örtliche Klerus die Empfehlung der Synoden verwirklicht hat, daß sich die Pfarrer vor Ort um den Besitz der Werke der meisten Kirchenväter, der wichtigsten Scholastiker und Theologen kümmern sollten. Für das 15. Jahrhundert besitzen wir die Gewißheit, daß die örtliche Sammlung denjenigen an anderen Kollegiatskirchen mit eigenen Schulen ähnelte. Auch im 16.-18. Jahrhundert unterschied sie sich nicht prinzipiell von den Büchersammlungen der Pfarrkirchen, selbstverständlich unter Berücksichtigung der individuellen Bedürfnisse und Interessen sowohl der Spender der Bücher als auch derer, die sie benutzen.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2004, 82; 85-102
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Badania archeologiczne dworu Zarembów w Kalinowej – siedziby jednego z najzamożniejszych rodów w średniowiecznej Polsce
Archaeological studies in Zaremba manor house in Kalinowa

Autorzy:

Ginter, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/681897.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Zarembowie
Kalinowa
badania archeologiczne
badania architektoniczne
średniowiecze
nowożytność
architektura obrona
dwór
archaeological excavations
architectural researches
medieval
post-medieval
hillfort
military architecture

Opis:

There is no possibility to talk about medieval Poland without Zaremba z Kalinowy family. Nowadays Kalinowa is a small village with gothic church and the XIX century looking palace surrounded by moat and lake from a north side. In XIV or beginning of XV century first manor house was build on the island. During our excavations in 2011 we discovered that in XV century new mansion was constructed on a mainland area. Inside there were beautiful late medieval tiled stoves, and rare artefacts (i.e. axe shaped badge) mostly known from large cities like Gdańsk or Kraków. In the XVII century Kalinowa was sold to Łubieńscy family. After that they build new palazzo in fortezza residence which was totally rebuilt in XVIII and XIX century.
-

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2018, 33; 153-176
0208-6034
2449-8300

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Chronopoetyka (zwłaszcza dawna) i jej przekładnie
Chronopoetics (especially from the past) and its gears

Autorzy:

Śnieżko, Dariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1987127.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

a chronopoetics
measures of time
a mechanical clock and watch
early modern period
chronopoetyka
miary czasu
zegar/zegarek mechaniczny
wczesna nowożytność

Opis:

Tematem artykułu są perspektywy chronopoetyki w ujęciu literaturoznawczym, rozumianej zarazem jako jeden z rejonów teorii i poetyki kulturowej, ze szczególnym wyeksponowaniem miar czasu i mechaniki zegarowej – głównie w odniesieniu do dziedzictwa epoki wczesnonowożytnej. Poruszone zostały m.in. następujące zagadnienia: termin „chronopoetyka” w polu terminologicznym, mechanika zegarowa jako czynnik rozwoju wczesnej nowożytności, zegar i zegarek w świecie przedstawionym, metaforyka zegara, miary zegarowe jako moduły kompozycyjne, inskrypcje na zegarkach i ich horyzonty badawcze.
The topic of the article are perspectives of the chronopoetics within the litterary criticism approach. It is also understood as one of the regions of the theory/poetics of culture, with particular stress on the measures of time and the clock mechanics – mostly in relation to the early modern heritage. The following issues have been taken up: the term chronopoetics in the terminology field, the clock mechanics as a factor for the development of the early modern civilization, a clock and a watch in the litterary representations, the metaphors of a clock, the measures of time as compositional modules, inscriptions on watches and their research horizons.

Źródło:

Autobiografia Literatura Kultura Media; 2021, 16; 21-38
2353-8694
2719-4361

Pojawia się w:

Autobiografia Literatura Kultura Media

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Delikty proti životu v Provincii XIII spišských miest v druhej polovici 16. storočia a v prvej polovici 17. storočia
Delicts against Human Life in Province of XIII Scepus Towns in the Second Half of the 16th Century and the First Half of the 17th Century

Autorzy:

Kurinovská, Michaela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2054613.pdf

Data publikacji:

2016-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

judiciary
Province of XIII scepus towns
early modern period
delicts
against human life
sądownictwo
Prowincja XIII miast spiskich
nowożytność
przestępstwa przeciwko życiu

Opis:

This paper deals with delicts against human life (more specifically, newborn child murder by mother, killing in self-defence and accidental killing, premeditated homicide and manslaughter) in Province of XIII scepus towns, which were recorded in the protocols of central administration of Province of XIII scepus towns together with others records related to the administration of the province. Time limits of the issue are years 1550 and 1650.

Źródło:

Historia Slavorum Occidentis; 2016, 2(11); 179-196
2084-1213

Pojawia się w:

Historia Slavorum Occidentis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Polyphonie im stadttext von Lemberg in der frühen neuzeit / polyphony in the text of the city of L᾿viv /
POLYPHONIE IM STADTTEXT VON LEMBERG IN DER FRÜHEN NEUZEIT / POLIFONIA TEKSTÓW O LWOWIE WE WCZESNEJ NOWOŻYTNOŚC

Autorzy:

Woldan, Alois

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2048514.pdf

Data publikacji:

2021-10-27

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

L´viv
the early modern period
multinationality
the Jewish population
polyphony
Mikhail Bakhtin
Lwów
wczesna nowożytność
wielonarodowość
ludność żydowska
polifonia
Michaił Bachtin

Opis:

The article analyses texts that describe the city of today’s L’viv at the turn of the 17th century, written by Ukrainian, Polish, and German authors in Church Slavonic, Prosta mova, Latin, and German. The names of some of these authors are known (e.g. the Polish Renaissance poet, Sebastian Fabian Klonowic, or the German merchant and traveller, Martin Gruneweg), while others remain anonymous (e.g. the author of a Ukrainian heraldic poem, a “lamentatio” addressed to the Polish king). These texts have some common aspects – they underline the multinationality of the city population as well as different religious denominations of every ethnic group (special attention is given to the Jewish population of the city) – and they represent conflicting points of view regarding privileges of various groups. Thus, the texts serve as an example of polyphony as defined by Mikhail Bakhtin. They combine different voices representing various national ideologies in one complex work, a text of the city of L᾿viv.

Źródło:

Prace Polonistyczne; 2021, 76; 397-422
0079-4791

Pojawia się w:

Prace Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Wpływ czeskiego i morawskiego prawa o ziemi na treść Ordynacji Ziemskiej Księstwa Opolsko-Raciborskiego na przykładzie prawa rodzinnego

Autorzy:

Slavickova, Pavla

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/631618.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

family law
Bohemia
Moravia
Silesia
Early Modern Period
land law
legal history
prawo rodzinne
Czechy
Morawy
Śląsk
wczesna nowożytność
Ordynacja Ziem
historia prawa

Opis:

The aim of this contribution is to assess the extent of adoption of the Bohemian and Moravian land law in the crucial legal documents of 16th century Upper Silesia – the Land Ordinance of the Duchy of Opole and Racibórz, exemplified by the family law. The text is divided into three parts; the first part briefly summarised the process of codification in Bohemia and Moravia and in the Duchy of Opole and Racibórz, the second part analyses the form of the land ordinances and the third part focuses on the content of concrete legal institutes of family law.Besides the above mentioned legal works, the comparison also takes into account the content of the Land Ordinance of the Duchy of Cieszyn and the crucial collection of municipal law, the Municipal Law Code of the Kingdom of Bohemia. The section related to guardianship of underage children, in particular, takes into account the possibility of the adoption from Roman law. Although many articles of the Land Ordinance of Opole and Racibórz contain similarities with the provisions of Bohemian and Moravian Land Ordinances, it would be a rash decision to talk about the adoption as only the principles are similar but not the formulations.Rather than the adoption of Bohemian (and Moravian) law in Silesia, the adoption of the provisions originating in the Roman law, which was a common practice in the given period in Central Europe, seems more probable. In fact, the only proven direct adoption from Bohemian and Moravian land law in the law of the Duchy of Opole and Racibórz is the article Jak sirotci poručníky své kvitovati mají, taken from the Moravian Land Ordinance from 1535 and 1562, in which case the article is identical both in terms of the content and wording.
W pracy podjęto próbę oceny zakresu zapożyczeń z czeskiego i morawskiego prawa o ziemi, obecnych w kluczowych dokumentach prawnych Górnego Śląska, uchwalonych w XVI w., mianowicie Ordynacji Ziemskiej Księstwa Opolsko-Raciborskiego, na przykładzie prawa rodzinnego. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza część opisuje proces kodyfikacji na terenie Moraw i Czech oraz w Księstwie Opolsko-Raciborskim. Druga część stanowi analizę formy ordynacji ziemskich. Trzecia część pracy kładzie nacisk na zawartość wybranych tekstów prawnych z zakresu prawa rodzinnego.Ponadto, porównanie obejmuje zawartość Ordynacji Ziemskiej Księstwa Cieszyńskiego oraz kluczowy dla sprawy zbiór aktów prawa miejskiego Królestwa Czeskiego. Szczególną uwagę zwrócono na artykuły związane ze sprawowaniem opieki nad małoletnimi. Część poświęcona wspomnianej problematyce bierze pod uwagę możliwość adaptacji ustaw z prawa rzymskiego. Chociaż wiele przepisów zawartych w treści Ordynacji Ziemskiej Księstwa Opolsko-Raciborskiego jest podobna do Ordynacji Ziemskiej w Czechach i na Morawach, stwierdzenie o przejęciu tychże praw może okazać się nazbyt śmiałe, jako że podobieństwo zauważalne jest jedynie w przypadku podstawowych zasad, nie zaś na poziomie sposobu formułowania tekstu.Bardziej prawdopodobną wydaje się być możliwość, że rozwiązania zawarte w Ordynacji wywodziły się z prawa rzymskiego, co stanowiło powszechną praktykę na terenie ówczesnej Europy Środkowej. W rzeczywistości, jedynym udowodnionym przykładem bezpośredniego przejęcia czeskiego i morawskiego prawa o ziemi obecnego w zarządzeniach Księstwa Opolsko-Raciborskiego jest akt prawny Jak sirotci poručníky své kvitovati mají, zaczerpnięty z Ordynacji Ziemskiej Moraw z okresu 1535–1562, który jest identyczny zarówno pod względem treści, jak i sposobu sformułowania.

Źródło:

Res Historica; 2019, 48
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Historia kurtyny teatralnej
The History of the Theatrical Curtain

Autorzy:

Kuczyńska, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1945482.pdf

Data publikacji:

2007

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

kurtyna teatralna
starożytność
średniowiecze
nowożytność
sztuka nowoczesna
dekoracja
dzieło sztuki
theatrical curtain
ancient times
Middle Ages
modernity
modern art
decoration
work of art

Opis:

This paper outlines the history of the theatrical curtain that reaches back to ancient times. It also attempts to define its function and formulate a definition of this genre of art. In the Roman theatre there were two kinds of curtains: one that separated a part (Lat. siparium) or the whole of the stage from the audience (the so-called auleum). The historical evolution of the basic function of the curtain tended to enrich and elevate its meaning. The curtain should be regarded as an integral element of the theatrical interior, an individualised element and relatively autonomic. It was ornamented with woven, embroidered or painted representations. It also played a symbolic role, i.e. “the border of two worlds”: reality (on the part of the viewer) and illusive fiction (on the part of the theatrical action). The nineteenth and twentieth centuries saw some changes in the way to understand the “theatrical character”. As a result of them, the role of the curtain also changed. It became a part of the conception of stage design for a concrete performance. Eventually, the avant-garde of the twentieth century postulate to make the theatre “come closer to life”, therefore it questioned the division of the two “worlds” in general, and eliminated the curtain.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2007, 55, 4; 121-150
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Współczesne wyzwanie dla podmiotowości – w stronę człowieka nieokreślonego
The contemporary challenge to subjectivity – towards the indefinite man

Autorzy:

Warzyński, Sylwester

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1068981.pdf

Data publikacji:

2019-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

człowiek
„śmierć człowieka”
człowiek jako podmiot
nowożytność
Nietzsche
Heidegger
Sartre
Derrida
Foucault
filozofia człowieka
man
„death of man”
man as subject
modernity
philosophy of man

Opis:

Artykuł traktuje o współczesnym zakwestionowaniu nowożytnej wizji człowieka jako podmiotu. Ukazuje, w jaki sposób takie myślenie stało się swego rodzaju ponowoczesną dominantą, a odnosząc się do kilku konkretnych koncepcji filozoficznych, tłumaczy jak należy rozumieć idę „śmierć człowieka” i jakie są jej konsekwencje. W pierwszej części autor ukazuje, że nowożytne kreowanie podmiotu na szczególnego rodzaju suwerena, władcę siebie i świata, w konsekwencji doprowadza do jego „śmierci”. „Śmierci”, która w pewien sposób została sprowokowana przez samych rzeczników podmiotowości, przez ich pomysł ubóstwienia podmiotu, uczynienia go absolutnie niezależnym, autonomicznym, niczym nieskrępowanym.W drugiej części, odwołując się do takich filozofów jak Nietzsche, Heidegger, Sartre, Derrida, Foucault, autor tłumaczy, z czym wiąże się ponowoczesna idea „śmierci człowieka”. Uzasadnia, że każdy z tych filozofów, porzucając metafizykę, kwestionując nowożytne rozumienie podmiotowości, proponuje wizję człowieka, który przestaje być „jakiś”, jakoś określony, stale obecny, zdefiniowany. Zgodnie z takim myśleniem człowiek staje się całkowicie nieokreślony. Na koniec, odwołując się do myślenia Michela Foucaulta, autor ukazuje istotne znamiona kultury, w której żyjemy, jako konsekwencje przyjęcia pewnych ponowoczesnych założeń w myśleniu o człowieku. Mówi więc o „kulturze niedialektycznej”, „kulturze dobrego funkcjonowania” oraz „kulturze oporu”.
This article addresses the contemporary challenge to the modern vision of man as a subject. It shows that this kind of thinking has become a postmodern dominant view, and by taking into account several philosophical accounts it explains how one should understand the idea of the „death of a man” and what its consequences are. In the first part, the author shows that the modern creation of the subject for a particular kind of sovereign, that is the ruler of himself and the world, consequently leads to his own „death”. The author argues that the death of such a subject has in a way been provoked by the very advocates of subjectivity and their idea of the deification of the subject, making him absolutely independent, autonomous, uninhibited. In the second part of the paper, the author explains what is entailed by the postmodern idea of the “death of a man” with reference to philosophers such as Nietzsche, Heidegger, Sartre, Derrida, and Foucault. He argues that each of these philosophers, by abandoning metaphysics and questioning the modern understanding of subjectivity, proposes the vision of a man who ceases to be „jakis”, somehow determined, permanently present, defined. According to such a view, man becomes instead completely undefined. Lastly, the author shows following Foucault the essential features of the culture in which we live as the result of accepting certain postmodern assumptions when thinking about man. Hence, he speaks of a „nondialectic culture”, „the culture of good functioning” and the „culture of resistance”.

Źródło:

Studia Philosophiae Christianae; 2019, 55, 4; 61-88
0585-5470

Pojawia się w:

Studia Philosophiae Christianae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Badania archeologiczne i archeologiczno-konserwatorskie nad późnym średniowieczem i nowożytnością w Polsce w latach 1972-1995

Autorzy:

Gromnicki, J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/217684.pdf

Data publikacji:

2004

Wydawca:

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków

Tematy:

badanie archeologiczne
badanie archeologiczno-konserwatorskie
Średniowiecze
Nowożytność
Polska
obiekt sakralny
zamek
obiekt rzemieślniczy
obiekt przemysłowy
archaeological research
archeological conservation
Middle Ages
modernity
Polska
sacral object
castle

Źródło:

Wiadomości Konserwatorskie; 2004, 16; 84-92
0860-2395
2544-8870

Pojawia się w:

Wiadomości Konserwatorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Uwagi w związku z edycją Ksiąg celnych Korony z drugiej połowy XVI wieku, wyd. Szymon Kazusek, Kielce 2017

Autorzy:

Związek, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/603138.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

geografia historyczna
system celny
wczesna nowożytność
sieć drogowa
zwrot przestrzenny
przestrzenne bazy danych
historical geography
toll system
Early Modern Times
road system
spatial turn
spatial databases

Opis:

Nikogo nie trzeba przekonywać, że wydawanie źródeł historycznych ma głęboki sens. Nie trzeba także specjalnie tłumaczyć powodów edycji źródeł zachowanych w szczątkowej ilości, w szczególności jeśli są one rozrzucone po wielu krajowych (a niekiedy i zagranicznych) archiwach. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że w znacząco różny sposób publikowane będą źródła tekstowe, inaczej zaś źródła o charakterze liczbowym. O tym właśnie jest ten tekst, który ma charakter krytycznego komentarza do wydawnictwa poświęconego nielicznie, niestety, przetrwałym do naszych czasów poszytom notującym ruch handlowy na komorach celnych rozsianych w różnych prowincjach szesnastowiecznej Rzeczypospolitej. Notes on the edition: Księgi celne Korony z drugiej połowy XVI wieku, ed. Szymon Kazusek, Kielce 2017, pp. 383, mapThere is no point in trying to convince anyone that the publication of historical sources makes very good sense. And there is no need to explain the reasons for publishing historical sources that have preserved in fragmentary form – especially when those sources are scattered in various national (and sometimes foreign) archives. One has to be aware, however, that there should be a great difference between the editing of text sources and sources consisting of figures. And an analysis of this problem is undertaken in the present text, being a critical commentary to the edition of – very scattered – text sources on trade and commercial activities at custom houses located in provinces of the sixteenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2017, 78
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Instytucje samorządowe koczowniczych i półkoczowniczych pasterzy na Bałkanach i w regionie karpackim w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności

Autorzy:

Luković, Miloš

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/631492.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Balkans, Carpathian region, semi-nomadic livestock breeders, self-government institutions, late medieval and early modern periods
Bałkany, region Karpat, półkoczowniczy pasterze, instytucje samorządowe, późne średniowiecze, wczesna nowożytność

Opis:

Artykuł odnosi się do: koczowniczej i półkoczowniczej hodowli na Półwyspie Bałkańskim w okresie średniowiecza; instytucji samorządowych średniowiecznych koczowniczych pasterzy na Bałkanach; sedentaryzacji wołoskich pasterzy na Bałkanach; instytucji samorządowych knežin i plemion bałkańskich; przyrodniczych oraz socjopolitycznych wyznaczników wykorzystania wysokogórskich pastwisk w Karpatach między XIII a XVI stuleciem; instytucji samorządowych społeczności wiejskich i związków wsi z romańską ludnością Wołoszczyzny, Transylwanii oraz Mołdawii w okresie późnośredniowiecznym; socjoekonomicznych aspektów kolonizacji na prawie wołoskim w środkowej i zachodniej części Karpat; samorządowych instytucji wsi i związków wsi powstałych na prawie wołoskim w środkowej i zachodniej części Karpat (ziemie monarchii: węgierskiej, polskiej, czeskiej).

Źródło:

Res Historica; 2016, 41
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Instytucje samorządowe koczowniczych i półkoczowniczych pasterzy na Bałkanach i w regionie karpackim w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności

Autorzy:

Luković, Miloš

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/632027.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Balkans, Carpathian region, semi-nomadic livestock breeders, self-government institutions, late medieval and early modern periods
Bałkany, region Karpat, półkoczowniczy pasterze, instytucje samorządowe, późne średniowiecze, wczesna nowożytność

Opis:

This paper deals with: nomadic and semi-nomadic livestock breeding in the Balkan Peninsula in the medieval period; self-government institutions of the medieval nomadic livestock breeders in the Balkans; sedentarization of Vlach livestock breeders in the Balkans; self-government institutions in the knežinas and tribes in the Balkans: natural and socio-political determinants of exploitation of the high mountain pastures in the Carpathian mountains between the 13th and 16th centuries; self-governmental institutions of village communities and the confederations of villages with Romanian populations in Wallachia, Transylvania and Moldavia in the Late medieval period: socio-economic aspects of the colonization on Vlach rights in the Central and Western Carpathian mountains: self-government institutions of villages and village alliances created on Vlach rights in the Central and Western Carpathians (lands of the Hungarian crown, lands of the Polish crown, lands of the Czech crown).
Artykuł odnosi się do: koczowniczej i półkoczowniczej hodowli na Półwyspie Bałkańskim w okresie średniowiecza; instytucji samorządowych średniowiecznych koczowniczych pasterzy na Bałkanach; sedentaryzacji wołoskich pasterzy na Bałkanach; instytucji samorządowych knežin i plemion bałkańskich; przyrodniczych oraz socjopolitycznych wyznaczników wykorzystania wysokogórskich pastwisk w Karpatach między XIII a XVI stuleciem; instytucji samorządowych społeczności wiejskich i związków wsi z romańską ludnością Wołoszczyzny, Transylwanii oraz Mołdawii w okresie późnośredniowiecznym; socjoekonomicznych aspektów kolonizacji na prawie wołoskim w środkowej i zachodniej części Karpat; samorządowych instytucji wsi i związków wsi powstałych na prawie wołoskim w środkowej i zachodniej części Karpat (ziemie monarchii: węgierskiej, polskiej, czeskiej).

Źródło:

Res Historica; 2016, 41
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Analiza rozmieszczenia osadnictwa średniowiecznego względem cieków z wykorzystaniem darmowego oprogramowania GIS na przykładzie północnego Mazowsza
Analysis of distribution of mediewal settlement with respekt tp watercourses with usage of open source GIS tools on example of Northern Mazovia

Autorzy:

Zawadzka-Pawlewska, Urszula

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/965346.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

HGIS
settlement
settlement analysis
Polish Archaeological Land Cover Węgierka
Mazovia
Middle Ages
surface analysies
osadnictwo
analizy osadnictwa
archeologiczne zdjęcie polski
węgierka
mazowsze
średniowiecze
nowożytność
badania powierzchniowe
gis

Opis:

Artykuł poświęcony jest analizie odległości stanowisk archeologicznych od cieków. Obszarem badań jest zlewnia rzeki Węgierki na północnym Mazowszu. Do badań wykorzystano dane z Archeologicznego Zdjęcia Polski. Analizy wykonano z użyciem darmowego oprogramowania GIS – Quantum GIS 1.7.3 oraz ILWIS 3.7. Dzięki badaniom udało się stwierdzić istnienie różnic w wyborze miejsc dogodnych do osadnictwa w przeszłości.
Regional patterns of settlement are one of the most important subjects in archaeology. Analysis of such patterns were well spread in the research community before the GIS revolution. However, according to the usage of GIS tool in last two decades regional settlement analysis became more simple and less time-consuming. In following paper author presented one of such tools, which can be applied to the archaeological data. For the analysis, data from Polish National Record of Archaeological Sites (PNRAS) were used. The region was set on natural boundaries of river Węgierka catchment in Northern Mazovia region. Choice of the region was conditioned by relatively low human impact on riverbed. Data from PNRAS were digitized in QuantumGIS. Later sites were counted in equidistant zones from rivers in ILWIS 3.7. The result, after division by area of equidistant zone, were density maps of the region for three period: Early Medieval, Late Medieval and Post-medieval. Results shown changes in settlement pattern in three following periods of time. In direction from Early medieval to Post Medieval period the attractiveness of far-from-rivers regions grow. On the opposite the attractiveness of close-to-rivers part of studied area decreased in time. Probable causes of this changes were: technological development and changes in hydrology of these region.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica; 2014, 16
1508-1117
2353-4826

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Między podmiotem absolutnym a bytową nieokreślonością. O antyhumanistycznych źródłach współczesnej kultury
Between an absolute subject and an indefinite being. About anti-humanistic sources of contemporary culture

Autorzy:

Warzyński, Sylwester

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1070398.pdf

Data publikacji:

2020-03-31

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

podmiot
człowiek jako podmiot
„śmierć człowieka”
nowożytność
ponowoczesność
antyhumanizm
Nietzsche
Heidegger
Sartre
Foucault
Derrida
Delsol
realizm
subject
man as a subject
„death of man”
modernity
postmodernity
antihumanism
realism

Opis:

Artykuł jest próbą ukazania źródeł współczesnej kultury. Autor stawia w nim tezę, że u jej podstaw znajduje się dziś myślenie w gruncie rzeczy antyhumanistyczne – myślenie spod znaku „śmierci człowieka”, jego bytowej nieokreśloności, ale również spod znaku nowożytnego cogito, podmiotu zabsolutyzowanego, który staje się szczególnego rodzaju fundamentem, ostatecznym podłożem rzeczywistości. W pierwszej części autor przedstawia specyfikę nowożytnego rozumienia bytu ludzkiego, zgodnie z którą człowiek – jako podmiot myślący, poznający, samoświadomy, racjonalny – przypisuje sobie rolę nowożytnego suwerena, Demiurga, jedynego ustawodawcy i architekta nowego, prawdziwie ludzkiego świata. W ten sposób – zgodnie ze znaczeniem słowa „podmiot” – człowiek staje się „ostatecznym podłożem” rzeczywistości. Dalej autor wykazuje, że absolutyzowanie podmiotu, przypisywanie mu coraz to większych kompetencji, doprowadza ostatecznie do jego podważenia i zanegowania. Odwołując się do koncepcji takich filozofów jak Nietzsche, Heidegger, Sartre, Foucault, Derrida twierdzi, że negacja kartezjańskiego cogito, „śmierć” pewnej określonej wizji człowieka jako podmiotu rodzi myślenie, zgodnie z którym człowiek staje się bytowo nieokreślony.Zarówno nowoczesne jak i ponowoczesne spojrzenie zostały w pewien sposób naznaczone myśleniem antyhumanistycznym. W jednym i drugim przypadku mamy bowiem do czynienia z nierealistycznym spojrzeniem na człowieka. Autor mówi o „antyhumanizmie pana i władcy” oraz „antyhumanizmie zluzowanego” i wskazuje, że właśnie one stanowią swego rodzaju podglebie współczesnego humanizmu. W punkcie ostatnim pokazano, że sposób rozumienia roli podmiotu na przestrzeni ostatnich kilku wieków, został zbudowany na niezwykle prostej opozycji – wszystko albo nic. Ponieważ nieprawdą jest, że podmiot jest dla siebie całkowicie racjonalny, przejrzysty, że jest autonomicznym panem samego siebie, musi zniknąć, trzeba o nim zapomnieć, stąd idea „śmierci człowieka”. W tym kontekście, odwołując się do intuicji francuskiej profesor filozofii Chantal Delsol, autor przedstawia próbę wyjścia z aporii między nowoczesnym podmiotem absolutnym, samowystarczalnym, a ponowoczesnym podmiotem, którego właściwie nie ma. Wskazuje na konieczność realistycznego spojrzenia na człowieka, gdyż tylko na takim spojrzeniu można zbudować prawdziwie humanistyczną kulturę.
This paper is an attempt to identify the sources of contemporary culture. The author argues that at its bottom we can find a form of antihuman thinking. Such thinking derives from the perspective of „the death of a man”, his indefinite being, but also from the perspective of the modern cogito, the absolutized subject who becomes a special kind of foundation, the ultimate subject of reality. In the first part of the paper, the author describes in detail the contemporary understanding of human being, according to which man as a thinking, cognizing, self-aware, and rational subject assigns himself the role of a modern sovereign, a Demiurge, the only legislator and architect of a new, truly human world. In accordance with the meaning of the word „subject”, man thus becomes the „ultimate foundation” of reality. In the second part of the paper, however, the author argues that the absolutization of the subject, which assigns him more and more powers, leads to his undermining and negation. Taking into account the views of philosophers such as Nietzsche, Heidegger, Sartre, Foucault, and Derrida, he shows that the negation of the Cartesian cogito, or the „death” of a specific vision of man as a subject, leads to the thought that man becomes an indefinite being. In the third part of the paper, the author explains that both modern and post-modern thinking are influenced by antihuman thinking, which in both cases results in an unrealistic view of human beings. The author speaks of the „antihumanism of Lord and master”, and „antihumanism of the loosened up” and argues that these are the bedrock of modern humanism.Lastly, the author shows that the understanding of the role of the subject during the last centuries was built on a very simple opposition - everything or nothing. Since it is not true that the subject is completely rational, transparent, and that he is an autonomous master of himself, he must disappear, he must be forgotten. Hence, the idea of „man’s death”. In this context, taking into account the intuition of the French philosopher Chantal Delsol, the author attempts to break out the aporia between a modern, absolute, and self-sufficient subject, and a postmodern subject that does not actually exist. The author expresses the need for a realistic view of man as the only way to establish a truly humanistic culture.

Źródło:

Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 1; 103-134
0585-5470

Pojawia się w:

Studia Philosophiae Christianae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Spatio-temporal aspects of the extraordinary tax collecting system in Greater Poland (1492–1613)

Autorzy:

Gochna, Michał
Związek, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/603194.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

geografia historyczna
finanse państwowe
gospodarka historyczna
nowożytność
historia Polski
Korona Polska
podatki
historyczny GIS
historical geography
state finances
historical economy
early modern period
history of Poland
Polish Crown
taxes
historical GIS

Opis:

W artykule omawiane są kwestie dotyczące przestrzennego i chronologicznego funkcjonowania systemu dochodów w szesnastowiecznej Koronie na przykładzie Wielkopolski. Zakres chronologiczny analizy obejmuje okres od przełomu XV i XVI w., kiedy zaczął się tworzyć polski system parlamentarny, do początków XVII w., a dokładnie do momentu powołania Trybunału Skarbowego Koronnego w 1613 r. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie o adekwatność perspektywy przestrzenno-chronologicznej dla badań nad historią opodatkowania poprzez analizę wybranych aspektów procesu poboru podatków nadzwyczajnych. W pracy omówiono również kwestię zmian systemu dochodów Korony – od modelu centralnego, w którym decyzje dotyczące podatków podejmowane były przez Sejm, a proces poboru kontrolowany był przez monarchę za pośrednictwem urzędników dworskich, do decentralizacji, gdy coraz większą rolę w zarządzaniu finansami państwowymi zaczęły odgrywać lokalne sejmiki szlacheckie.
The article deals with issues related to the spatial and temporal functioning of the revenue system in the sixteenth-century Crown of the Kingdom of Poland, on the example of Greater Poland. The chronological scope of the work covers the period from the turn of the fifteenth century, when the Polish parliamentary system had begun to take shape, to the early seventeenth century, or more precisely, to the establishment of the Crown Treasury Tribunal in 1613. The authors make an attempt to determine the suitability of the spatio-temporal perspective in the research on the history of taxation by analysing selected aspects of the extraordinary tax collection process. The study presented here also touches upon the problems related to the transformation occurring in the revenue system of the Crown. The system gradually changed from the centralised model, with decisions regarding tax matters being made by the Sejm while the monarch exacted control over the process through his offi cials, to a more decentralised model, in which local nobility assemblies played a greater role in managing state finances.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2019, 80
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

The Saint Benedict Cross or the Saint Benedict Medal Based on a Find from Archaeological Research in Gniew (Pomerania Province)
Krzyżyk czy medalik św. Benedykta na podstawie znaleziska z badań archeologicznych w Gniewie (woj. pomorskie)

Autorzy:

Michalik, Jakub

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1031987.pdf

Data publikacji:

2020-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

archeologia
nowożytność
Gniew
dewocjonalia
krzyżyk
św. Benedykt
benedyktyni
św. Zachariasz
karawaka
epidemia cholery
archaeology
modern era
devotional items
cross
St. Benedict
Benedictine monks
St. Zacharias
the cross of Saint Zacharias
epidemics

Opis:

In 2015, during archaeological research conducted around the church in Gniew (Pomerania Province), a small fragment of a metal plate was found. After it was cleaned as part of restoration it turned out to be a cross. The excavation was located outside, near the chancel wall. Research conducted there confirmed the conclusions drawn in previous years, i.e. that the church grounds had been used as a graveyard. The fact that the graveyard had been used for a long time was proved by numerous burials, overlapping grave pits and ossuaries, meaning places where human remains were gathered after earlier burials in the graveyard and the church had been emptied. Devotional items, including medals, crucifixes, scapulars, and prayer ropes, have been long connected with the Christian tradition. The fact that they are found during excavations in churches and graveyards may indicate that they were popular in Late Middle Ages and in the Modern Era. Unfortunately, the cross has not been preserved whole. It is difficult to determine whether the missing loop and two fragments of the horizontal bar were damaged when it was used by its owner or as a result of corrosion taking place after it had been deposited in the ground. The first written sources concerning the medal itself come from an information leaflet dated to 1664. It depicts Saint Benedict in a gesture of benediction and a medal with a characteristic cross and letters. One of the most important works on the Saint Benedict Medal is the work by Prosper Guèranger from 1862. Saint Benedict medals and crucifixes are also known from many inventories of artefacts compiled during research conducted in graveyards, mostly from the Modern Era. Saint Benedict crosses in a form resembling a knight’s cross were found in, among others, Maniowy in Podhale, Gliwice, Lubiń near Kościan, Wrocław, and Częstochowa. Despite the three and a half centuries that have passed since the first information about the medal appeared, and the six centuries since the first mention of its symbolism, it is still very popular among Christians. Most probably, information about the miracles happening thanks to it are no longer the main reason why it is worn but it can be a kind of an amulet protecting against evil. Despite rather scarce literature on Saint Benedict devotional items found at archaeological sites, one should expect that as research progresses, doubts about the manufacturing places or more detailed relationships between the appearance of crosses and medals will be dispelled.
W 2015 r., podczas badań archeologicznych wokół kościoła w Gniewie (woj. pomorskie), znaleziono drobny fragment blaszki, która po oczyszczeniu w czasie zabiegów konserwatorskich okazała się być krzyżykiem. Wykop zlokalizowany był na zewnątrz, niedaleko ściany prezbiterium. Badania w tym miejscu potwierdziły wnioski wysunięte w poprzednich latach badań, że teren wokół kościoła użytkowany był jako cmentarz. O długim użytkowaniu cmentarza świadczyły licznie odkryte pochówki, przecinające się jamy grobowe i ossuaria, czyli miejsca w których gromadzono szczątki ludzkie po oczyszczeniu z wcześniejszych pochówków z obszaru cmentarza i kościoła. Dewocjonalia, czyli między innymi medaliki, krzyżyki, szkaplerze czy sznury modlitewne, są związane z religią chrześcijańską długą tradycją. Ich znaleziska podczas badań wykopaliskowych w kościołach i na cmentarzyskach mogą świadczyć, że były one popularne wśród społeczeństw późnego średniowiecza i nowożytności. Niestety, krzyżyk nie zachował się w całości. Trudno jest ustalić czy brakujące uszko oraz fragmenty dwóch belek uległy uszkodzeniu w czasie jego użytkowania przez właściciela, czy też stało się to przez procesy korozyjne po zdeponowaniu w ziemi. Pierwsze źródła pisane o samym medaliku pochodzą z ulotki informacyjnej datowanej na 1664 r. Przedstawia ona świętego Benedykta z gestem błogosławieństwa i medalik z charakterystycznym krzyżem i literami. Jedną z najważniejszych prac o medaliku świętego Benedykta jest dzieło z roku 1862, autorstwa Prospera Guèrangera. Medaliki i krzyżyki św. Benedykta są także znane z wielu inwentarzy zabytków z badań cmentarzysk, głównie z okresu nowożytności. Krzyżyki św. Benedykta w formie zbliżonej do krzyża kawalerskiego zostały odnalezione między innymi w Maniowach na Podhalu, Gliwicach, Lubiniu pod Kościanem, Wrocławiu czy Częstochowie. Mimo upłynięcia ponad trzech i pół wieku od pojawienia się pierwszej informacji o medaliku, a ponad sześciu od pierwszej wzmianki o jego symbolice, to nadal medalik cieszy się dużą popularnością wśród chrześcijan. Zapewne informacje o cudach, jakie dzieją się za jego pośrednictwem, nie są już głównym motywem osób go noszących, tak może stanowić on swego rodzaju amulet, który ma chronić noszącego przed złem. Pomimo nadal dość skromnej literatury odnośnie do dewocjonaliów św. Benedykta pozyskanych ze stanowisk archeologicznych, należy liczyć, że wraz z postępem badań zostaną rozwiane niejasności odnośnie do miejsc produkcji, czy też bardziej szczegółowych zależności w wyglądzie między samymi krzyżykami i medalikami.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2020, 35; 167-187
0208-6034
2449-8300

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

„Die Hilfe, welche die Kirche von der heutigen Welt erfährt” (GS 44) – Chancen und Herausforderungen der Säkularisierung für die katholische Kirche am Beginn des 21. Jahrhunderts

Autorzy:

Kruip, Gerhard

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2041230.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Kirche
Säkularisierung
Evangelisierung
Autonomie
Moderne
Lernprozess
Reform der Kirche
Church
Secularization
Evangelization
Autonomy
Modernity
Process of learning
Reform of the church
Kościół
sekularyzacja
ewangelizacja
autonomia
nowożytność
proces uczenia się
reforma Kościoła

Opis:

Po początkowym wyjaśnieniu i problematyzacji pojęcia sekularyzacji, autor przechodzi do różnych przyczyn procesu sekularyzacji, stwierdzając, że jego siła napędowa ma również chrześcijańskie korzenie. Na tej podstawie zostaje w części trzeciej artykułu przedstawiona i uzasadniona postawa, jaką Kościół powinien zająć wobec sekularyzacji, aby zarówno siebie nieustannie nawracać do Ewangelii Chrystusowej, jak też, aby móc ewangelizować również współczesnych ludzi. Jako jeden z najważniejszych punktów określony zostaje respekt wobec autonomii każdego dzisiejszego człowieka, który jest ściśle związany z uznaniem godności każdej istoty ludzkiej. W ramach wniosków zostają w końcowej części określone konsekwencje, które są pomocne w wyjaśnieniu szeregu kontrowersyjnych pytań wewnątrz Kościoła.
After having clarified the concept of secularization and outlined its problems, the author gives an overview of the different causes of secularization and points out that the forces driving the process of secularization have Christian origins. On this basis, in the third part of the article, the author describes and lays the foundation for a new attitude for the Church towards secularization, necessary both for being able to convert herself to the gospel and to evangelize people in the world today. One of the most important parts of this attitude is respect for the autonomy of every human person, intrinsically related to respect for the dignity of every person. The end of the article, looking to the future, points out the consequences of such an attitude towards the discussion of some burning questions in the Church.
Nach einer einführenden Klärung und Problematisierung des Begriffs der Säkularisierung geht der Autor auf die unterschiedlichen Gründe von Säkularisierungsprozessen ein und stellt dabei heraus, dass deren Triebkräfte durchaus auch mit christlichen Werten zu tun haben. Auf dieser Grundlage wird im dritten Teil die Haltung beschrieben und begründet, die die Kirche der Säkularisierung gegenüber einnehmen sollte, und zwar sowohl, um sich selbst immer wieder zur Botschaft Jesu zu bekehren, als auch, um Menschen auch heute evangelisieren zu können. Als einer der wichtigsten Punkte wird dabei der notwendige Respekt vor der Autonomie aller Menschen hervorgehoben, der mit der Anerkennung der Würde eines jeden Menschen auf engste verbunden ist. Im Sinne eines Ausblicks werden am Ende die Konsequenzen aufgezeigt, die sich daraus für die Klärung einiger bisher sehr umstrittener Fragen innerhalb der katholischen Kirche ergeben.

Źródło:

Studia Nauk Teologicznych PAN; 2014, 9; 85-102
1896-3226
2719-3101

Pojawia się w:

Studia Nauk Teologicznych PAN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Cain’s rhetorical artfulness: Erasmus’ Biblical spoof
Retoryczna przebiegłość Kaina. Biblijny apokryf Erazma

Autorzy:

Ryczek, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2089948.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Early Modern European history
16th-century Latin-language writers
16th century humanism
rhetoric
Biblical mythopoeia
Cain
Desiderius Erasmus (1466–1536)
wczesna nowożytność
literatura nowołacińska
humanizm
retoryka
apokryfy biblijne
Erazm z Rotterdamu (1466–1536)

Opis:

This article contains a bilingual, Latin-Polish, edition of a letter written by Erasmus to John Sixtin (Ioannes Sixtinus), a Frisian student he met in England. In it Erasmus describes a dinner party at Oxford to which he was invited as an acclaimed poet. In the presence of John Colet, leader of English humanists, table talk turned into learned conversation. Erasmus’s contribution to the debate was an improvised fable (fabula) about Cain who, in order to become farmer, persuades the angel guarding Paradise to bring him some seeds from the Garden of Eden. His speech, a showpiece of rhetorical artfulness disguising a string of lies and spurious argument, is so effective that the angel decides to steal the seeds and thus betray God’s trust. Seen in the context of contemporary surge of interest in the art of rhetoric, Erasmus’ apocryphal spoof is an eloquent demonstration of the heuristic value of mythopoeia and the irresistible power of rhetoric.

Źródło:

Ruch Literacki; 2018, 5; 531-544
0035-9602

Pojawia się w:

Ruch Literacki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

Prawda – teologia – Bóg
The Truth, Theology, and God

Autorzy:

Szymik, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/949109.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Teologiczne

Tematy:

God
Logos
Christianity
theology
philosophy
Christology
truth
freedom
sense
salvation
hope
modern times
post-modernity
relativism
forgiveness
consensus
tolerance
Bóg
chrześcijaństwo
teologia
filozofia
chrystologia
prawda
wolność
sens
zbawienie
nadzieja
nowożytność
ponowoczesność
relatywizm
przebaczenie
konsensus
tolerancja

Opis:

Having been distorted since modern times, the notions of truth and freedom have been radically juxtaposed in post-modern worldviews, consequently resulting in the loss of key values: the truth is questioned, while freedom is determined and limited by worldly purposes. J. Ratzinger (Pope Benedict XVI) shows that the terms are de facto, theologically important (Theological Hermeneutics); i.e., they can be fully and properly understood from the heart of Christian faith God is the right guarantor of the truth (involving the existence of the objective and judicious reality) and the Embodiment of God’s Son, Logos, is the ultimate argument for its attainability and cognizability. When Jesus said: “I am the truth” (John 14 : 6) He convinced that the truth is universal and belongs to God. Thereby, it remains universally binding; it is the appropriate basis of ethos. The truth constitutes the key to interpreting reality and is a superior (independent) criterion for its arrangement (also in the social and political sense). Thus, the task of Christianity and theology is to restore the proper, Christological understanding of truth and freedom for the world, as well as their inseparable, redemptive relationship: “the truth will set you free” (John 8 : 32).
Deformowane od czasów nowożytnych pojęcia prawdy i wolności zostały w światopoglądach ponowoczesnych radykalnie przeciwstawione, co w konsekwencji prowadzi do zatracania tych wartości: prawda zostaje zakwestionowana, a wolność zdeterminowana i ograniczona doczesnymi celami. Józef Ratzinger (Benedykt XVI) pokazuje, że pojęcia te mają w istocie znaczenie teologiczne (hermeneutyka teologiczna), tzn. mogą być w pełni i właściwe rozumiane z wnętrza chrześcijańskiej wiary. Bóg jest właściwym gwarantem prawdy (istnienia obiektywnej i rozumnej rzeczywistości), a wcielenie Bożego Syna, Logosu, ostatecznym argumentem za jej dosiężnością i poznawalnością. Wyznanie Jezusa: „Ja jestem prawdą” (J 14, 6) przekonuje, że ma ona charakter Boski i uniwersalny. W związku z tym pozostaje powszechnie wiążąca – jest właściwą podstawą etosu. Prawda stanowi klucz interpretacji rzeczywistości i nadrzędne (niepodlegle) kryterium jej porządkowania (także w sensie społecznym i politycznym). Zadaniem chrześcijaństwa i teologii jest zatem przywrócenie światu właściwego, chrystologicznego rozumienia prawdy i wolności oraz ich nierozerwalnej, zbawczej więzi: „prawda was wyzwoli” (J 8, 32).

Źródło:

Ruch Biblijny i Liturgiczny; 2017, 70, 2
2391-8497
0209-0872

Pojawia się w:

Ruch Biblijny i Liturgiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

Zasoby Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie w pracy naukowej historyka okresu staropolskiego

Autorzy:

Jabłońska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/33341023.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Gniezno Archdiocesan Archive
church history
medieval
modern
chapter
parish
social functions
clergy
post-Tridentine era
Gniezno Archdeaconry
Uniejów
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie
historia Kościoła
średniowiecze
nowożytność
kapituła
parafia
funkcje społeczne
duchowieństwo
epoka potrydencka
archidiakonat gnieźnieński

Opis:

Artykuł ma na celu ukazanie znaczenia Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie w pracy naukowej i życiu zawodowym historyka zajmującego się okresem staropolskim (średniowieczem i okresem nowożytnym). Na przestrzeni ponad 20 lat zasoby Archiwum Archidiecezjalnego stały się podstawą pracy doktorskiej i publikacji powstałej na jej kanwie, książki habilitacyjnej, a także zostały wykorzystane w ponad 20 artykułach naukowych oraz licznych referatach konferencyjnych, seminaryjnych, wykładach naukowych i popularnonaukowych.W niniejszej pracy podjęto zagadnienia należące do dziejów Kościoła, historii społecznej, historii kultury, historii gospodarki i ekonomii, biografistyki pedagogicznej. Zwrócono uwagę na instytucje, ale również na ludzi. Poruszono m.in. problematykę duchowieństwa świeckiego, kapituły, parafii, szpitalnictwa, szkolnictwa i bractw. Obejmowały one historię lokalną i regionalną Gniezna oraz jego okolic określonych granicami staropolskiego archidiakonatu gnieźnieńskiego / wschodniej Wielkopolski, a także Uniejowa (archidiakonat uniejowski).Kwerenda dotyczyła różnych zespołów archiwalnych: pozostałości po działalności konsystorza, kapituły metropolitalnej, arcybiskupów, akt parafialnych, listów i dyplomów. Praca z nimi wymagała znajomości różnych nauk pomocniczych historii oraz wiele czasu i cierpliwości.Wieloletnie badania naukowe w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie w ostatecznym rozrachunku pozwoliły lepiej poznać staropolskie społeczeństwo, mechanizmy jego funkcjonowania, struktury formalne i nieformalne, mentalność i horyzonty epoki potrydenckiej oraz zmiany zachodzące w czasie.Praca w Archiwum Archidiecezjalnym przyczyniła się również do interdyscyplinarnej współpracy ze specjalistami różnych dziedzin, a przede wszystkim z Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Dwudziestokilkuletni kontakt z Archiwum to także spotkania z ludźmi, którzy je tworzyli i tworzą oraz przygoda z Gnieznem i Wielkopolską.
The article aims to show the importance of the Gniezno Archdiocesan Archive in the academic work and professional life of a historian dealing with the Old Polish period (medieval and modern periods). Over the course of more than 20 years, the Archdiocesan Archive’s resources have formed the basis of a doctoral dissertation and the resulting publication, a habilitation book, and have been used in more than 20 scientific articles and numerous conference papers, seminars, scientific and popular science lectures.This work addresses issues concerning church history, social history, cultural history, economic history, and pedagogical biography. Attention was paid to institutions, but also to people. Among the issues addressed were the secular clergy, the chapter, parishes, hospitality, education and confraternities. These included the local and regional history of Gniezno and its environs defined by the boundaries of the Old Polish Gniezno Archdeaconry/Eastern Greater Poland Region, as well as Uniejów (Uniejów Archdeaconry).The search focused on various archival units: the remains of the consistory, metropolitan chapter, archbishops, parish records, letters and diplomas. Working with them required knowledge of various auxiliary sciences of history as well as much time and patience.Many years of research at the Gniezno Archdiocesan Archive have ultimately provided a better understanding of Old Polish society, the mechanisms of its functioning, its formal and informal structures, the mentality and horizons of the post-Tridentine era, and changes over time.Work at the Archdiocesan Archives has also contributed to interdisciplinary cooperation with specialists in various fields, and especially with the Museum of the Origins of the Polish State in Gniezno. Over twenty years of contact with the Archive also involved meetings with the people who created and are creating them, as well as a unique adventure with Gniezno and Greater Poland.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 121; 135-154
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce