Archeologia historyczna w Europie Środkowej. Kilka wstępnych uwag

Celem artykułu jest wskazanie ogólnego zarysu archeologii historycznej. Autor zwraca uwagę na genezę tej specjalności i problem jej definicji, możliwości poznawcze i główne nurty rozwoju, a także na funkcję społeczną. Podejmuje próbę oceny relacji archeologii czasów nowych do historii sensu stricto opartej o analizę przekazów pisanych. Wskazano przy tym na dyskusję toczącą się w literaturze przedmiotu. Zwraca także uwagę na konieczność współpracy archeologii historycznej z innymi dyscyplinami nauki i właściwego wykorzystania nowych metod. Zjawiska dotyczące szeroko pojętej Europy Środkowej osadza w realiach globalnych.

The purpose of this article is to provide a general outline of historical archaeology. The author turns attention to the genesis of this speciality, the problem of its definition, its cognitive possibilities, and the main directions of the development, as well as its social function. He attempts to evaluate the relation between the archaeology of modern times and history sensu stricto, based on the analysis of written records. This includes references to debates taking place in source literature. The author also shows the need for cooperation between historical archaeology and other disciplines of science and for making proper use of new methods. He embeds phenomena concerning the broadly-conceived Central Europe in global realities.