Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę ": fonetyka" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-54 z 54
Tytuł:
Ćwiczenia komunikacyjne a nauczanie fonetyki języka polskiego jako obcego
Autorzy:
Biernacka, Michalina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680622.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
fonetyka
podejście komunikacyjne
Opis:
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na możliwość zastosowania ćwiczeń komunikacyjnych podczas nauczania fonetyki jpjo. Podejście komunikacyjne, nastawione na efektywne porozumiewanie się, sprzyja bowiem wykorzystywaniu technik opartych na autentycznych, prawie autentycznych bądź udających autentyczne materiałach językowych, które niesłusznie (sic!), w zakresie wymowy i percepcji, wydają się trudne do zdobycia.
The aim of this article is to show the possibility of using communicative exercises when teaching Polish phonetics to foreigners. The communicative approach, which is oriented toward effective communication, leads to using the techniques based on materials that are authentic, quasi-authentic or only resemble authentic language. Such materials, which include correct pronunciation and perception, are wrongly considered to be difficult to obtain.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2011, 18
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
System identyfikacji mówcy metodą niezależnej detekcji jednostek fonetycznych
Autorzy:
Pałys, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/273161.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
Tematy:
system identyfikacji mówcy
fonetyka
Opis:
Przedstawiono system identyfikacji mówców metodą niezależnej detekcji jednostek fonetycznych. Etap uczenia polega na wykorzystywaniu technik grupowania w celu wyznaczenia jednostek fonetycznych, charakteryzujących mówcę w przestrzeni cech. Wyznaczone jednostki służą do oceny zgodności z mówcą. Szczególną uwagę zwrócono na metody wyodrębnienia jednostek fonetycznych najlepiej charakteryzujących mówcę.
Źródło:
Biuletyn Instytutu Automatyki i Robotyki; 2003, R. 9, nr 18, 18; 83-102
1427-3578
Pojawia się w:
Biuletyn Instytutu Automatyki i Robotyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
System samogłoskowy gwary Dąbrówki Wielkopolskiej
The Vowel System of the Dialect of Dąbrówka Wielkopolska
Autorzy:
Jocz, Lechosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498344.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
fonetyka
fonetyka akustyczna
fonologia
system samogłoskowy
gwary wielkopolskie
phonetics
acoustic phonetics
phonology
vowel system
Greater Poland dialects
Opis:
The aim of the paper is to provide a phonetic and phonological description of the vowel system of the Dąbrówka Wielkopolska dialect. The analysed material revealed the very good retention of the original dialectal phenomena (e.g. the diphthongal pronunciation of *[ɨ], diversity of monophthongal and diphthongal variants of */o/, or two allophones of /u/ conditioned by the preceding consonant). The acoustic analyses provide a precise phonetic description of the dialect’s vowels and revisions to the previous descriptions (e.g. the allophone of /u/ after coronal and palatal consonants is not only lowered, but also centralised, the reflexes of */eː, eN, ẽ/ after palatals are distinct from /i/, the reflex of */aː/ is sometimes lower than [ɔ], but never reaches the height of [ɒ]). Farther, the perceptive and acoustic analyses revealed a – hitherto unnoticed – opposition between the reflexes of */eː/ on the one hand, and the reflexes of */e/ before /N/ and the vocalic reflexes of */ẽ/ on the other, and, consequently, made it possible to discover a “new” vowel phoneme.
W niniejszym artykule przedstawiono akustyczno-fonetyczną i fonologiczną analizę samogłosek współczesnej gwary Dąbrówki Wielkopolskiej. W przebadanym materiale stwierdzono bardzo dobre zachowanie fonetycznych cech gwarowych (np. dyftongicznej wymowy *[ɨ], bogactwa wariantów dyftongicznych i monoftongicznych */o/ czy uwarunkowanej sąsiedztwem lewostronnym alofonii /u/). Analiza akustyczna pozwoliła na precyzyjną charakterystykę głosek gwary i rewizję dotychczasowych opisów (np. alofon /u/ po koronalnych i palatalnych jest nie tylko obniżony, ale również scentralizowany, kontynuanty */eː, eN, ẽ/ po miękkich zachowują odrębność od /i/, kontynuant */aː/ bywa nieco obniżony w stosunku do [ɔ], ale nie osiąga poziomu [ɒ]). Ponadto analizy audytywne i akustyczne umożliwiły wykazanie niezauważonej dotychczas opozycji pomiędzy kontynuantem */eː/ a kontynuantem /e/ przed /N/ i ustnym kontynuantem */ẽ/, a w konsekwencji odkrycie „nowego” fonemu samogłoskowego.
Źródło:
Gwary Dziś; 2016, 8; 115-140
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etiudy fonetyczne – nauczanie wymowy sztuką
Phonetic études – teaching speaking as a kind of art
Autorzy:
Żytyńska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/463337.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej
Tematy:
etiudy fonetyczne
fonetyka
język niemiecki
nauczanie wymowy
Opis:
The aim of this paper is to show the artistic aspects of phonetics and teaching phonetics basing on German speech sounds and their combinations in this language. This branch of linguistics called the methodology of phonetics reveals its artistic signs.The art as virtuosi and singers prove is a very good means to work on better and better pronunciation and finally its automatic production. Without motivation and spontaneity particularly working on pronunciation perfecting it cannot continue. Since the vocal apparatus and the speech itself base on similar physical mechanisms such as playing instruments, linguists have tried to collect a number of articulatory and drilling exercises in the form of études (rythmical but also melodic) to help the whole process be effective.
Źródło:
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik; 2015, 12; 107-117
2080-4814
Pojawia się w:
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy fonetyczne Słoweńców uczących się języka polskiego
Autorzy:
Wtorkowska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680616.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
fonetyka
błąd fonetyczny
system samogłoskowy
system spółgłoskowy
Opis:
W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące problemów fonetycznych, jakie napotykają słoweńscy studenci w początkowej fazie nauki języka polskiego. Przed Słoweńcami uczącymi się języka polskiego stoi szereg problemów ortofonicznych, wynikających z samego zróżnicowania polszczyzny, np. norma wzorcowa fízyka norma użytkowa fizýka czy wymowa samogłosek nosowych, np. wziął, pączek, wąs [vźoÁ, poŠček, v“ s], bezdźwięczną wymową wygłosowych spółgłosek dźwięcznych, np. obraz [obras], upodobnieniami w grupach spółgłoskowych, np. dziewczyna [Þ'efčyna], jak i różnic między językiem rodzimym, a przyswajanym, np. wymowa głosek, których nie ma w rodzimym systemie słoweńskim, np. ą, ę, ł, dwu- lub trójznaki odpowiadające jednej głosce: chłopak [χÁopak] dziadek [Þ'adek], różne oznaczanie ortofoniczne tego samego dźwięku, np. [u]: kura – góra, [χ]: hak – chodzić, [ž]: rzeka – żaba, [ć]: ciocia, ćwiczenie, miedź. Artykuł ma charakter porównawczy, a więc może być pomocny w pracy dydaktycznej polskich lektorów ze słoweńskimi studentami.
The article shows certain phonetic difficulties encountered by Slovene students during the initial stages of learning Polish. These learners face a number of pronunciation-related problems resulting from various phenomena occurring in Polish, including variation across different registers (cf. standard pronunciation fízyka ‘physics’, vernacular pronunciation fizýka), the realization of nasal vowels (cf. wziął ‘he took’, pączek ‘doughnut’, wąs ‘moustache’ [vźoÁ, poŠček, v“ s]), word-final devoicing of voiced consonants (obraz ‘picture’ [obras]), or assimilations within consonant clusters (dziewczyna ‘girl, girlfriend’ [Þ'efčyna]). Furthermore, problems arise due to the differences between the native and the target language, as e.g. in the case of Polish sounds absent from the native Slovene system, such as ą, ę, or ł, di- and trigraphs corresponding to single sounds, cf. chłopak ‘boy, boyfriend’ [χÁopak], dziadek ‘grandfather’ [Þ'adek], or various graphic representations of the same phoneme, e.g. [u]: kura ‘hen’ – góra ‘mountain, top’; [χ]: hak ‘hook’ – chodzić ‘to walk’, [ž]: rzeka ‘river’ – żaba ‘frog’, [ć]: ciocia ‘aunt’ – ćwiczenie ‘exercise’ – miedź ‘copper’. The article employs a comparative approach to the issues at hand and may therefore prove useful for teachers of Polish working with Slovene students.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2011, 18
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zur Phonetik einer Sprachinsel. Einführende Bemerkungen am Beispiel von Schönwald in Schlesien
Phonetics of language islands. Leading remarks on example of Schönwald in Silesia
Autorzy:
Tworek, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364837.pdf
Data publikacji:
2016-09-20
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:
phonetics
dialect
language islands
: fonetyka
dialekt
wyspy językowe
Opis:
The aim of this paper is to show how are the phonetic features of a language island. On the one side there are processes simplifying the articulation, and on the other side idiophonic processes adopting the articulation features from the dominate language in the surroundings. The examples come from the former German language island in Silesia: Schönwald (pol. Bojków).
O fonetyce wyspy językowej. Uwagi wstępne na przykładzie Schönwaldu na Śląsku Artykuł przedstawia problematykę tzw. wysp językowych. Cechy fonetyczne języka takich wysp to z jednej strony typowe dla dialektów tendencje ekonomizujące procesy artykulacyjne, z drugiej zaś idiofonicznie motywowane przejmowanie form typowych dla dominującego języka w otoczeniu wyspy. Przytoczono przykłady z dawnej niemieckojęzycznej wyspy językowej na Śląsku: Schönwald (pol. Bojków).
Źródło:
Studia Germanica Gedanensia; 2016, 35; 53-65
1230-6045
Pojawia się w:
Studia Germanica Gedanensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cerkiewnosłowianizmy fonetyczne i słowotwórcze w i redakcji latopisów białorusko-litewskich (na przykładzie latopisu akademickiego i kroniki supraskiej)
Phonetic and word-formation borrowings from old church slavonic in the first redaction of belarussian-lithuanian chronicles (based on the academic chronicle and suprasl chronicle)
Autorzy:
Grabowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1897305.pdf
Data publikacji:
2019-03-05
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
piśmiennictwo WKL
latopisy białorusko-litewskie
fonetyka
słowotwórstwo
cerkiewnosłowianizmy
Opis:
Przedmiotem analizy przedstawionej w artykule są dwa XVI-wieczne zabytki piśmiennictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego: Latopis Akademicki oraz Kronika supraska. Są one zaliczane do I redakcji latopisów białorusko-litewskich, składającej się z trzech głównych części: ogólnoruskiej, smoleńskiej oraz Latopisu wielkich książąt litewskich – pierwszego oryginalnego utworu powstałego w całości na terytorium WKL. Celem artykułu jest wyodrębnienie w obu latopisach elementów cerkiewnosłowiańskich występujących na poziomie fonetycznym oraz słowotwórczym. Przeprowadzona analiza powala stwierdzić, iż w najstarszej, ogólnoruskiej części obu zabytków cerkiewnosłowiańskich cech fonetycznych i słowotwórczych jest najwięcej, jednak występują one licznie również w pozostałych częściach latopisów, w których paralelnie pojawiają się cerkiewnosłowiańskie formy wyrazów ogólnosłowiańskich i ich staroruskie odpowiedniki. Szereg charakterystycznych dla języka cerkiewnosłowiańskiego przedrostków i sufiksów również potwierdza silny związek obu zabytków z tradycją piśmienniczą.
The subject of this article is an analysis of two 16th century monuments of Grand Duchy of Lithuania writing: the Academic Chronicle and the Suprasl Chronicle. They belong to the first Belarusian-Lithuanian redaction, which consists of three main parts: all-Ruthenian, Smolensk, and the Chronicle of the Grand Dukes of Lithuania – the first original work wholly written in the Grand Duchy of Lithuania. The aim of the article is to single out in both chronicles Old Church Slavonic elements occurring on phonetic and word-formation levels. The analysis has revealed that in the oldest, all-Ruthenian part of both Old Church Slavonic works there are the most phonetic and word-formation features. However, they are also present in the other parts of the chronicles, in which Old Church Slavonic forms of all-Slavonic words and their Old Ruthenian equivalents appear parallelly. A number of prefixes and suffixes typical of the Old Church Slavonic language also confirm a strong link between these two chronicles and the writing tradition.
Źródło:
Linguodidactica; 2019, 23; 51-61
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PRINCIPALES PROBLEMAS METODOLÓGICOS EN LA ENSEÑANZA DEL SUBSISTEMA FONÉTICO-FONOLÓGICO ESPAÑOL EN EL ÁMBITO DE LOS ESTUDIOS UNIVERSITARIOS POLACOS
Basic metodological problems in teaching phonetic and phological subsystem of Spanish at the tertiary level of education in Poland
Autorzy:
Szałek, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1036657.pdf
Data publikacji:
2019-07-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
Tematy:
phonetics and phonology of Spanish
methodology
teaching phonetics
comprehensive approach
fonetyka i fonologia języka hiszpańskiego
metodologia
fonetyka dydaktyczna
podejście kompleksowe
Opis:
The problems concerning teaching methodology in the domain of phonetics and phonology of Spanish have not as yet been properly addressed within the considerably young Polish studies of the Spanish language. The author of the present article, based on his own research and teaching experience, suggests a number of solutions and practical remarks related to teaching methodology of contemporary Spanish phonetics and phonology within Spanish language and literature studies in Poland. The so-called ”comprehensive approach” has been verified for compliance with the most recent achievements of modern Spanish phonetic and phonological studies.
Źródło:
Neofilolog; 2015, 44/1; 9-20
1429-2173
Pojawia się w:
Neofilolog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Samogłoski ustne gwary kurpiowskiej
Oral Vowels in the Kurpie Dialect
Autorzy:
Garczyńska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32387988.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dialect
acoustic phonetics
vowel
Kurpie
dialekt
fonetyka akustyczna
samogłoska
Opis:
The aim of the article is a phonetic and acoustic description of stressed oral vowels occurring in the Kurpie dialect, depending on the gender and age of respondents. The realizations of the examined vowels were compared with the standard Polish pronunciation. It can be concluded that the dialectal realizations are best preserved for the vowels [ɔ] and [ɨ], and also for [a] in the group of women. The research results confirmed the disappearance of sounds [e], [ɑ] and [o]. In the analyzed material, the individual realizations were best maintained for [e] and then for [ɑ]. An inclined [o] was present only in one person. Dialectal realizations of vowels are better preserved by women and people of the oldest and middle generations.
Celem artykułu jest opis fonetyczno-akustyczny akcentowanych samogłosek ustnych, występujących współcześnie w mowie trzech pokoleń Kurpiów, kobiet i mężczyzn. Gwarowe realizacje badanych samogłosek porównano z wymową ogólnopolską. Na podstawie analiz można stwierdzić, że realizacje gwarowe najlepiej zachowane są dla samogłosek [ɔ] oraz [ɨ], a w grupie kobiet także dla [a]. W grupie samogłosek pochylonych odrębne realizacje najlepiej utrzymują się dla [e], a następnie dla [ɑ], zaś [o] wystąpiło tylko u jednej kobiety. Gwarowe realizacje samogłosek lepiej zachowują kobiety oraz osoby z najstarszego i średniego pokolenia.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prosody-segment Interactions in the Acoustics of Polish Front Vowels
Autorzy:
Wojtkowiak, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52825944.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
prosody-segment interactions
prosodic hierarchy
segmental phonetics
Polish phonetics
Polish vowels
interakcje prozodyczno-segmentalne
hierarchia prozodyczna
fonetyka segmentalna
fonetyka języka polskiego
samogłoski polskie
Opis:
This paper presents an acoustic study devised to investigate the effects of three presumably distinct prosodic position on the phonetic realisation of Polish front vowels in #CV (that is, following a prosodic boundary and a consonantal onset) and #VC sequences (that is, immediately following a prosodic boundary). The results of the experiment suggest that Polish does not seem to distinguish between utterance-initial and phrase-initial positions, with some contrasts present between these two positions and phrase-medial tokens with respect to F1. No effects of position have been found for F2 or vowel duration. There are also no clear differences on the acoustic realisation of vowels depending on whether or not they are adjacent to the prosodic boundary. These results raise questions about the nature of prosodic structure in Polish as compared to other languages which show more robust effects.
Artykuł ten przedstawia badanie akustyczne, stworzone, by zbadać efekty trzech różnych pozycji prozodycznych na fonetyczną produkcję przednich samogłosek w języku polskim w sekwencjach #CV (czyli samogłoski następującej kolejno po granicy prozodycznej i spółgłoskowym nagłosie) oraz #VC (czyli samogłoski następującej bezpośrednio po granicy prozodycznej). Wyniki eksperymentu sugerują, że jeśli chodzi o F1, język polski wydaje się nie rozróżniać między pozycją początku zdania a początku frazy, podczas gdy pewna liczba różnic została znaleziona między tymi dwoma pozycjami versus pozycją w środku zdania. Różnice nie zostały znalezione, jeśli chodzi o parametr F2 czy długość samogłoski. Nie ma również wyraźnego kontrastu między samogłoskami, które następują bezpośrednio po granicy prozodycznej, a tymi, które od tej granicy dzieli spółgłoska. Wyniki te wskazują na różnice w strukturze prozodycznej języka polskiego w porównaniu z innymi językami, w których znajdujemy bardziej wyraźne efekty.
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2020, 15, 3; 151-175
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recenzja monografii Piotra Rybki „Samogłoski w gwarach Górnego Śląska i polszczyźnie ogólnej. Porównanie z wykorzystaniem danych akustycznych i artykulacyjnych”
A review of the monograph The Vowels in the Dialects of Upper Silesia and in the contemporary Polish language. Comparison with the Use of Acoustic and Articulation Data by Piotr Rybka
Autorzy:
Mika, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475543.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
Śląsk
fonetyka
analiza akustyczna
artykulacja
Silesia
phonetics
acoustic analysis
articulation
Opis:
Recenzja jest poświęcona najnowszej książce Piotra Rybki "Samogłoski w gwarach Górnego Śląska i polszczyźnie ogólnej. Porównanie z wykorzystaniem danych akustycznych i artykulacyjnych" wydanej w 2018 roku w ramach Prac Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk. Jest to eksperymentalna praca z zakresu fonetyki dialektalnej. Autor opracował modele akustyczne i artykulacyjne, które umożliwiają porównanie cech samogłosek w mowie mieszkańców Górnego Śląska i wymowie ogólnopolskiej.
The review is devoted to the latest book written by Piotr Rybka, The Vowels in the Dialects of Upper Silesia and in the contemporary Polish language. Comparison with the Use of Acoustic and Articulation Data, published in 2018 as part of the work of the Institute of the Polish Language of the Polish Academy of Sciences. This is an experimental study in the field of dialectal phonetics. The author has developed acoustic and articulatory models that made it possible to compare features of the vowels in the speech of Upper Silesian residents with Polish standard pronunciation.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2019, 33; 297-302
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paralele indoeuropejskie polskich gwarowych procesów fonetycznych
The Indo-European Parallels of the Polish Dialect Phonetic Processes
Autorzy:
Bednarczuk, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127761.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fonetyka
paralela
przegłos
palatalizacja
sandhi
phonetics
parallel
vowel mutation
palatalization
Opis:
The paper seeks to make a typological interpretation of the more important phonetic processes, which have occured in Polish local dialects, their confrontation with parallel phenomena in other Indo-European languages and dialects. Some of those parallels deal with the whole series of changes, other refer only to some details, but shed light on the processes postulated for a pre-historic epoch. One should emphasize here that the most characteristic innovations in the Polish language and its dialects (vowel mutation, consonant shift external sandhi) do not have in the Indo-European languages exact counterparts, but merely approximate parallels. As regards areas common to other languages, apart from numerous references to neighbour languages, West-Slavonic dialects, Byelorussian and Ukrainian, there are some similarities to the German linguistic area, embracing partly also the Czech and Luzatian languages.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 55-64
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane problemy realizacji spółgłosek polskich w potoku mowy w perspektywie dydaktycznej
Selected problems with realisation of Polish consonants in the stream of speech from the teaching perspective
Autorzy:
Dróżdż-Łuszczyk, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200684.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
fonetyka
artykulacja
depalatalizacja
tendencja językowa
phonetics
articulation
depalatalisation
linguistic trend
Opis:
W artykule zreferowane zostały najważniejsze przemiany fonetyczne zachodzące we współczesnej polszczyźnie. Celem szkicu jest odpowiedź na pytania, które pojawiają się w trakcie nauki fonetyki i wymowy, zwłaszcza w odniesieniu do głosek: [ś], [ź], [ć], [ӡ́] oraz [s΄], [z΄], [c΄], [ӡ’]. Autorka skupia się na zjawiskach związanych z osłabianiem zmiękczeń i prezentuje rozwiązania przyjęte w podręcznikach akademickich. Na zakończenie przedstawia własne propozycje wymowy wspomnianych głosek na styku morfemów.
The article reports the most important phonetic changes which have taken place in the contemporary Polish language. The aim of the sketch is to answer the questions that arise when learning phonetics and pronunciation, especially in regard to sounds: [ś], [ź], [ć], [ӡ́] and [s΄], [z΄], [c΄], [ӡ’]. The author focuses on the phenomena associated with the withdrawal of palatalisation and presents the solutions adopted in academic textbooks. Finally, she presents her own suggestions for the articulation of the abovementioned sounds at the meeting point of morphemes.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 799, 10; 67-79
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Areal Clustering of the Slavic Phonetics
Arealno-typologiczne rozczłonkowanie słowiańskiej fonetyki
Autorzy:
Sawicka, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33307272.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
phonetics
Slavic languages
areal classification
fonetyka
języki słowiańskie
klasyfikacja arealna
Opis:
The article succinctly discusses the most important phonetic features of Slavic languages and indicates their geographical distribution. It briefly presents an area-typological view of the contemporary phonetics of Slavic languages and suggests a different division than the one resulting from historical facts (into eastern, western, and southern groups).  
Artykuł krótko omawia najistotniejsze cechy fonetyczne słowiańskiego obszaru językowego i ich dystrybucję arealną. Prezentuje arealno-typologiczne podejście do tematu, sugerując w konkluzji inne współczesne podziały niż te, jakie wynikają z faktów historycznych (tj. podział na grupę zachodnio-, wschodnio- i południowosłowiańską). 
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o wymowie *rʲ we współczesnej gwarze Jastarni
Some Comments on the Pronunciation of *rʲ in the Kashubian Dialect of Jastarnia
Autorzy:
Jocz, Lechosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729083.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
fonetyka
fonologia
spółgłoski
dialektologia
język kaszubski
phonetics
phonology
consonants
dialectology
Kashubian language
Opis:
Descriptions of the Kashubian sound system from the middle of the 20th allow an assumption that [r̝] (*[rʲ]) as such is currently entirely lost in the Kashubian linguistic area. However, it turns out that in Jastarnia there are still speakers that preserve [r̝] in their pronunciation with a pretty high frequency (ca. 30% of all possible cases). The paper gives basic statistical and phonetic data on the current pronunciation of this consonant and tries to answer the question about reasons of the discrepancy between the older descriptions and the real state of affairs.
Opisy kaszubskiego systemu dźwiękowego z połowy 20 wieku pozwalają zakładać, że that [r̝] (*[rʲ]) jako takie nie zachowało się na kaszubskich obszarze językowym zupełnie. Okazuje się jednak, że w Jastarni niektórzy użytkownicy miejscowej gwary nadal zachowują ten dźwięk z dość wysoką częstotliwością (ok. 30% wszystkich możliwych przypadków). Niniejszy artykuł prezentuje podstawowe dane statystyczne i fonetyczne co do wymowy tej spółgłoski we współczesnym materiale oraz podejmuje próbę określenia przyczyn sprzeczności pomiędzy starszymi opisami a faktycznym stanem rzeczy.
Źródło:
Studia – konteksty pogranicza; 2018, 2; 73-88
2543-6465
Pojawia się w:
Studia – konteksty pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Właściwości fonetyczne i fleksyjne języka familijnego Joachima Lelewela (na podstawie listów do najbliższych)
Phonetic and inflexive properties of the family language of Joachim Lelewel (on the basis of letters to his family)
Autorzy:
Jaros, Violetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475489.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
język familijny
idiolekt
list
fonetyka
fleksja
family language
letter
idiolect
fhonetic
inflexive
Opis:
Przedmiotem artykułu są właściwości fonetyczne i fleksyjne języka familijnego Joachima Lelewela. Podstawę materiałową stanowi dwutomowy zbiór korespondencji pisanej z wielu miejsc pobytu historyka w różnych okresach jego życia do rodziców i rodzeństwa. Analiza łączy perspektywę socjolingwistyczną z historycznojęzykową. Prowadzono ją dwukierunkowo – wyekscerpowane zjawiska odnoszone były do zasobów współczesnego uczonemu systemu językowego polszczyzny ogólnej oraz dialektu północnokresowego i mazowieckiego. Podstawowym wyróżnikiem języka familijnego Lelewela w obrębie fonetyki i fleksji jest jego wariantywność oraz obecność elementów o nacechowaniu archaicznym i regionalnym.
The subject of the article are phonetic and inflexive properties of the family language of Joachim Lelewel. The analysis combines the sociolinguistic perspective with the historical and linguistic perspective. Substantial basis consists in two volumes of correspondence written in many places visited by the historian at different stages of his life to his parents and siblings. The analysis was conducted in a two fold manner — the excerpted phenomena were referenced back to the resources of the general Polish language system contemporary to the writer and to the north-borderland dialect and to the masovian dialect. The basic distinction of Lelewel’s family language in field of phonetics and inflection is its variants and presence of archaic and regional elements.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2019, 33; 255-268
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt koncepcyjny bazy danych do przechowywania nagrań z badań artykulograficznych mowy polskiej
Conceptual design of a database to store recordings from articulographic studies of Polish speech
Autorzy:
Wielgat, R.
Jędryka, R.
Mik, Ł.
Król, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/93088.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie
Tematy:
artykulacja elektromagnetyczna
baza danych
sieć bayesowska
odwrócenie mowy
kamera akustyczna
fonetyka artykulacyjna
fonetyka akustyczna
electromagnetic articulography
database
Bayesian network
speech inversion
acoustic camera
articulatory phonetics
acoustic phonetics
Opis:
W artykule opisano strukturę i funkcjonalność bazy danych artykulograficznych do przechowywania danych z badań przeprowadzanych z wykorzystaniem artykulografu elektromagnetycznego, kamery akustycznej i 3 kamer wideo. Baza danych umożliwia selektywne pobieranie różnych typów danych, w szczególności dotyczących mówcy, sesji nagraniowej, nagrań oraz eksperymentów. Opisano strukturę i budowę bazy danych. Przedstawiono również potencjalne przyszłe zastosowania do przeprowadzania analiz statystycznych oraz w eksperymentach dotyczących inwersji mowy z wykorzystaniem modeli sieci Bayesa.
The article describes the structure and functionality of the articulographic database for storing data from articulographic research using an electromagnetic articulograph, an acoustic camera and 3 video cameras. The database enables selective extraction of various types of data for scientific research and interoperates with programs that carry out experiments. Structure and construction of the database is described. Potential future application in statistical analysis and experiments on speech inversion using dynamic Bayesian networks (DBN) was also presented.
Źródło:
Science, Technology and Innovation; 2017, 1, 1; 64-72
2544-9125
Pojawia się w:
Science, Technology and Innovation
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy fonetyczne w śródgłosie imion chrześcijańskich Podlasian w XVI i XVII w. Wokalizm
Phonetic processes in the inlaut of Christian names of Podlasie people in the 16th-17th centuries. Vocalism
Autorzy:
Abramowicz, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1992211.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
antroponimia historyczna
fonetyka
wokalizm
wielokulturowość
pogranicze
historical anthroponymy
phonetics
vocalism
multiculturalism
borderland
Opis:
Artykuł jest poświęcony analizie procesów fonetycznych w obszarze wokalizmu w imionach chrześcijańskiej ludności Podlasia. Analiza pozwoliła ustalić, że przyswajanie i funkcjonowanie imion chrześcijańskich w języku potocznym i gwarach Podlasia w XVI-XVIIw. w obszarze wokalizmu określały uwarunkowania rozwoju fonologii ogólnosłowiańskiej oraz charakterystycznej dla języków i gwar regionu. W śródgłosie imion  adaptacji ulegały samogłoski heterosylabiczne oraz dyftongi. Na przekształcenia samogłosek w badanym okresie wpłynęły zmiany w konsonantyzmie, jakość samogłosek w sąsiednich sylabach oraz akcent paroksytoniczny w języku polskim i dynamiczny i ruchomy w białoruskim.
The article is devoted to the analysis of phonetic processes in the area of vocalism in the names of the Christian population of Podlasie. The analysis showed that the absorption and functioning of Christian names in the colloquial language and dialects of Podlasie in the 16th–17th centuries in the area of vocalism were determined by the conditions for the development of Slavic phonology and phonology characteristic of the languages and dialects of the region. In the inlaut of the names, heterosyllabic vowels and diphthongs were adapted. In the analyzed period, the transformations of vowels were influenced by changes in consonantism, the quality of vowels in adjacent syllables and paroxytonic accent in Polish as well as dynamic and variable accent in Belarusian.
Źródło:
Onomastica; 2021, 65, 2; 189-236
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O trudnościach z adaptacją najnowszych zapożyczeń angielskich do polszczyzny na przykładzie PUBLIC RELATIONS
On the Difficulties with Adapting the Latest English Borrowings to the Polish Language, Based on the Example of PUBLIC RELATIONS
Autorzy:
Malinowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11542910.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
Tematy:
public relations
fonetyka
semantyka
gramatyka
fleksja
derywacja
phonetics
semantics
grammar
flexion
derivation
Opis:
Public relations jako interdyscyplinarna dziedzina nauki pojawiła się w Polsce na przełomie lat 1989/1990, ale do dzisiaj pozostaje nie do końca zbadana i zdefiniowana. Według jednej z definicji, zawartej w Uniwersalnym słowniku języka polskiego PWN, jest to ‘działalność mająca na celu kształtowanie dobrego publicznego wizerunku firmy, instytucji itp.’ (USJP PWN, 2003, t. III, s. 1158). Mimo coraz częstszej obecności owej nazwy w obiegu komunikacyjnym wciąż nie doczekała się ona semantycznego rodzimego odpowiednika bądź choćby graficznego spolszczenia. Dlatego funkcjonuje w polszczyźnie na zasadzie obcojęzycznego cytatu i uznaje się ją za internacjonalizm. Trudność z posługiwaniem się określeniem public relations polega na niestarannej wymowie (bez końcowego s w wygłosie), zapisywaniu go wielkimi literami (na wzór angielski), niezważaniu na jego liczbę i rodzaj gramatyczny w oryginale, a przez to błędnym łączeniu z innymi wyrazami, wreszcie niewłaściwym tworzeniu wyrazów pochodnych. Leksykografowie będą chyba musieli dokonać rewizji ustaleń normatywnych w tym zakresie, gdyż duża część użytkowników polszczyzny ignoruje wszelkie nakazy i zakazy.
Public relations as a cross-disciplinary field of science emerged in Poland at the turning point between 1989 and 1990 but until this day it remains not fully researched and defined. According to one of the definitions included in Universal Polish Language Dictionary PWN „public relations” is the „activity aimed at developing good public image of a company, an institution etc.” (UPLD PWN 2003, vol. III: 1158). Despite increasingly frequent presence of this phrase in the communication it is still waiting for a semantic native equivalent or even a graphical localization. Therefore in Polish language it functions as a foreign language quote and is considered as internationalism. The difficulties with using the phrase public relations consist in sloppy pronunciation (without the final s), the manner in which it is written using capital letters (as in the English language), overlooking its grammatical gender and number and thus creating incorrect collocations with other words and, ultimately, in improper creation of derivative words. Lexicographers will probably have to review the normative arrangements in this regards because a significant number of Polish language speakers ignores all regulations and bans.
Źródło:
Eruditio et Ars; 2022, 4, 1; 81-106
2545-2363
Pojawia się w:
Eruditio et Ars
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
SYNKRETYZM W ANTROPONIMII ŻYDOWSKICH I CHRZEŚCIJAŃSKICH MIESZKAŃCÓW PODLASIA
SYNCRETISM IN THE ANTHROPONYMY OF JEWISH AND CHRISTIAN INHABITANTS OF PODLASIE
Autorzy:
Abramowicz, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971837.pdf
Data publikacji:
2017-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
antroponimia
synkretyzm
fonetyka
słowotwórstwo
judaizm
chrześcijaństwo
anthroponymy
syncretism
phonetics
word formation
Judaism
Christianity
Opis:
The paper is devoted to the analysis of the onymic cultural tradition of the believers of Judaism and Christianity in Podlasie. The author also discusses how the coexistence and integration of various cultural elements is reflected in the anthroponymy of both communities in the region. Stemming from Judaism, Christianity incorporated many elements of Jewish culture, which can be observed in various spheres. From the onymic perspective, it regards mostly biblical names from the Old Testament, which are included in the repertoires of names of both Jewish and Christian inhabitants (Abraham — Abraham, Beniamin — Benjamin, Jakub — Jacob, Józef — Joseph, Szymon — Simon; Anna — Anna, Elżbieta — Elisabeth, Maria — Mary etc.). In Podlasie, from the 15th c. up to the 20th c., the coexistence and mutual influences of both cultures contributed to diminishing differences in the onymic sphere, which is reflected in the presence of identical basic forms of biblical names, and the short forms derived from these names. The syncretism is even more apparent in the surnames of Podlasie inhabitants derived from the same anthroponymic, toponymic, or appellative bases by means of identical derivational suffixes.
Źródło:
Onomastica; 2017, 61/2; 175-191
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem długich samogłosek w języku macedońskim
Autorzy:
Sawicka, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050008.pdf
Data publikacji:
2021-03-15
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
the Macedonian language
phonetics
phonology
long vowels
język macedoński
fonetyka
fonologia
długie samogłoski
Opis:
Autor artykułu rozważa możliwość wprowadzenia do inwentarza macedońskich jednostek fonologicznych długich fonemów samogłoskowych. Na podstawie przytaczanych argumentów propozycję tę odrzuca.
The author of the article considers the possibility of introducing long vowel phonemes into the inventory of Macedonian phonological units. On the basis of the arguments put forward, she rejects this idea.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2021, 17; 143-151
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy fonetyczne w ukraińskich gwarach nadsańskich
Фонетические процессы в украинских присанских гoворах
Autorzy:
Kołodyńska, Tatiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954178.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
analiza
fonetyka
gwara
wokalizm
konsonantyzm
ukrainizacja
analysis
phonetics
local dialect
vocalism
consonantism
Ukrainization
Opis:
Статья представляет собой попытку анализа языковых явлений в фонетике украинских надсанских говоров. Исследованный говор принадлежит к группе юго-западных украинских говоров и отличается своей архаичностью как в области вокализма, так и консонантизма. Автор статьи называет явления возникшие в говоре под влиянием польского языка. Отдельно исследуются заимствования, которые в данном говоре подвергают украинизации, т. е. приобретают фонетические черты украинского языка.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 7; 163-170
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o zjawiskach z zakresu konsonantyzmu w międzywojennej polszczyźnie północnokresowej (na przykładzie Kuriera Wileńskiego)
A few phenomena relating to the consonant system in the inter-war north borderland Polish language (by the example of “Kurier Wileński”)
Autorzy:
Joachimiak-Prażanowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832598.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
polszczyzna północnokresowa
fonetyka
konsonantyzm
dwudziestolecie międzywojenne
the interwar period
northern Polish language
phonetics
consonantalism
Opis:
In the given article one finds selected phonetic phenomena relating to the consonant system functioning in the inter-war north borderland Polish language, namely: liquid consonant, that is l and ł usage mixing, s voicing and gemination (consonant geminating) and degemination, that is the lack of gemination. All annuals of Kurier Wileński have been explored, the annual published in the capital of Vilnius region in the period 1924–1939 and addressed to the whole Polish society. The analysis of the language sample has proved that the gathered phonetisms are thought to have been characteristic for Polish language of north and east Borderland for a few centuries. Liquid consonants (l and ł) have proved to be of highest test frequency in the studied newspaper.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2018, 18; 121-134
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fonetyczne wykładniki stylizacji gwarowej "Historii filozofii po góralsku" Józefa Tischnera
Autorzy:
Kulak, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/694793.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
Józef Tischner, language, phonetics, dialect of Podhale region
Józef Tischner
język
fonetyka
gwara podhalańska
Opis:
The article presents the linguistic features of Historia filozofii po góralsku (A History of Philosophy in Góral) of Józef Tischner. The stories have a generalized, literary spelling, nonetheless the text records many language elements of the Podhale dialect, which the author was an active user. Basing on written language, an analysis shows the phonetic layer of the dialect contained in the text. The author records some features of the dialectal system consistently, others – only partially. An analysis also points out the linguistic nature of the stories. It has been assumed that the text cannot be considered as a transcription, especially a phonetic transcription, a translation or a transformation into the dialect of the inhabitants of Podhale region. The dialect, as a variety of the spoken language, can be expressed in a written form, although it affects the structure of the text.
Artykuł przedstawia cechy językowe Historii filozofii po góralsku Józefa Tischnera. Gawędy mają pisownię uogólnioną, literacką, mimo to zapis rejestruje wiele cech gwary podhalańskiej, której autor był czynnym użytkownikiem. W analizie uwzględniono zawarte w tekście gwarowe wykładniki fonetyczne. Niektóre cechy realizowane są przez autora z pełną konsekwencją, inne – jedynie częściowo. Analiza prowadziła do refleksji nad charakterem językowym gawęd. Przyjęto, że tekst nie może być uznawany za transkrypcję, a tym bardziej zapis fonetyczny, tłumaczenie czy przekształcenie na góralski. Gwara, jako odmiana języka mówionego, może się przejawiać w formie pisanej, choć rzutuje to na strukturę wypowiedzi.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2018, 62, 2
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza audytywno-akustyczna realizacji uproszczeń głoskowych w mowie młodych łodzian
An auditive and acoustic analysis of elision in fast speech of young Łódź inhabitants
Autorzy:
Bąk, Emilian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684126.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
fonetyka
fonetyka akustyczna
analiza audytywna
elipsa
redukcja fonetyczna
mowa szybka
norma językowa
analiza spektrograficzna
analiza oscylograficzna
phonetics
acoustic phonetics
auditive analysis
ellipsis
elision
phonetic reduction
fast speech
standardized language
spectrographic analysis
oscillographic analysis
Opis:
The paper covers the process of elision in fast speech of young Łódź inhabitants. In the first part of the paper characterized are basic terms used in the paper, general attitude of standardized Polish towards elision, as well as, in a concise way, all the categories of phonetic ellipsis. In the analytical part one can find statistical data received from the research, which are then confronted with those received by other researchers. All the processes described are also visualized by the use of oscillograms and spectrograms, as well as compared to the rules of standard Polish.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2018, 52; 9-22
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How to Create a Language for the Whole People? On the Codification of Putonghua Pronunciation
Autorzy:
Kurpaska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798456.pdf
Data publikacji:
2019-11-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Putonghua; mandaryński; kodyfikacja; reforma językowa; fonetyka; fonologia
Putonghua; Mandarin; codification; language reform; phonetics; phonology
Opis:
Jak stworzyć język dla wszystkich ludzi? O kodyfikacji wymowy Putonghua Proces tworzenia nowoczesnego języka narodowego dla całych Chin był długi. Zaczął się na początku XX wieku, kiedy stało się jasne, że potrzebny jest wspólny język, by zjednoczyć Chińczyków. W ten sposób powstała koncepcja Guóyǔ — „języka narodowego”. Po założeniu Chińskiej Republiki Ludowej prace zostały wznowione, standard został przemianowany na Pǔtōnghuà — „wspólną mowę”. Jego wymowa opiera się na dialekcie Pekinu, dialekty mandaryńskie były źródłem leksyki, a gramatykę oparto na „modelowych pracach w báihuà”. Jak jednak dokładnie wyglądały prace nad stworzeniem nowego standardu? Ten artykuł ma na celu pokazanie procesu kodyfikacji wymowy tego, co obecnie znamy jako Pǔtōnghuà. Dlaczego postanowiono wybrać mowę Pekinu jako punkt wyjścia, jak przebiegały prace, a także jak zmieniał się sam standard?
The process of creating a modern national standard language for the whole of China has been long. It started in the beginning of the 20th century, when it became clear that a common spoken tongue was needed to unite the Chinese people. Thus the concept of Guóyǔ — ‘national language’ — was created. After the founding of People’s Republic of China, the work was taken up anew, the standard was renamed Pŭtōnghuà — ‘common speech.’ Its pronunciation is based on the dialect of Beijing, the Mandarin dialects have been the source of lexicon, and grammar has been founded on “model works in báihuà.” But how exactly did the work on creating the new standard look like? This paper intends to show the process of codification of the pronunciation of what we now know as Pŭtōnghuà. How it was decided to choose the speech of Beijing as the starting point, how the work was carried out, and also how the standard is changing.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 9; 89-100
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fonemy nosowe i ich realizacja w języku polskim. Wybrane problemy dydaktyczne
Nasal phonemes and their realisa on in Polish. Selected teaching problems
Autorzy:
Siudzińska, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200683.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
fonetyka
system fonologiczny
samogłoski nosowe
fonemy nosowe
phonetics
phonological system
nasal vowels
nasal phonemes
Opis:
W artykule zostały omówione problemy związane z realizacją dźwiękową tzw. Nosówek, czyli liter ą i ę, a także różnice w interpretacji fonologicznej tychże realizacji. Problemy te niejednokrotnie były poruszane przez badaczy [np. Zarębina 1963; Retz 1979ab; Dunaj 1991; Sawicka 1995; Nagórko 1998; Szpyra-Kozłowska 2002 i inni], co świadczy o tym, że zjawisko nie należy do łatwych. Litery ą i ę mogą być realizowane w różny sposób (w zależności od sąsiedztwa) i dlatego przysparzają wielu trudności w dydaktyce polonistycznej oraz w procesie nauczania prawidłowej wymowy polskiej (w szczególności osób obcojęzycznych). W artykule zostały przywołane sposoby i zasady realizowania tzw. nosówek, a także rozbieżności w charakterystyce fonologicznej tego zjawiska. Artykuł ma charakter przeglądowy, gdyż jego głównym celem było porównanie różnych propozycji.
This article discusses the problems related to the sound realisation of the so-called nasal sounds, that is letters ą and ę, as well as the differences in the phonological interpretation of those realisations. The issue has been repeatedly raised by linguists (e.g. Zarembina 1963; Retz 1979ab; Dunaj 1991; Sawicka 1995; Nagórko 1998; Szpyra-Kozłowska 2002, and others), which proves its complexity and difficulty. The letters ą and ę can be pronounced in various ways depending on their neighbourhood (that is other letters that follow them), which causes problems in Polish language didactics and in the process of teaching of the correct Polish language pronunciation (especially when it comes to teaching Polish pronunciation to foreigners). The article mentions the methods and principles of the realisation of nasal sounds as well as inconsistencies in the phonological characteristics of the phenomenon. The article is an overview, as its aim is to compare different suggestions for the phonological interpretation.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 799, 10; 80-92
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski język w albańskim „damaskinie” z XIX w.
Autorzy:
Karasiński, Artur
Sawicka, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568120.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Polish phonetics
Todhri alphabet
monument of Albanian writing
fonetyka polska
alfabet Teodora
zabytek piśmiennictwa albańskiego
Opis:
The Notebook of Simon Kazanxhiu comes from the first half of the nineteenth century. It is now preserved in the Albanian State Archives in Tirana. This Notebook, written primarily in Todhri script (the original Albanian alphabet), comes from Elbasan in central Albania where the Todhri alphabet was invented and used in the nineteenth century. It contains a variety of information: seemingly random lists of Albanian words and phrases, a one-page list of words and phrases in German with their Albanian translation, and more extensive glossaries of Venetian Italian-Albanian and of Polish-Albanian words and phrases, all written in Todhri. There are also financial records on the purchase and sale of merchandise, remedies for illnesses and recipes. The paper presents a preliminary analysis of the phonetics of the Polish words in the Notebook.
Zeszyt Szymona Kazanxhiu pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku. Przechowywany jest w Archiwum Państwowym w Tiranie. Zeszyt spisany jest w oryginalnym alfabecie albańskim (alfabet Teodora Haxhifilipi z Elbasanu w środkowej Albanii, gdzie alfabet ten został stworzony i używany w XIX wieku). Zawiera wiele różnorodnych informacji, między innymi: listy albańskich słów i zwrotów, jedną stronę słów i zwrotów po niemiecku z albańskim tłumaczeniem oraz obszerniejsze słowniki weneckiej odmiany włoskiego i polsko-albański słownik wyrazów i zwrotów – wszystko to zapisane alfabetem Teodora. Zawiera także notatki finansowe dotyczące zakupu i sprzedaży towarów, receptury środków zaradczych na choroby i przepisy kulinarne.W artykule przedstawiono wstępną analizę fonetyki polskich wyrazów Zeszytu.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2018, 15
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między konwencją drukarską a fonetyką dawnego języka
Between the printing convention and Old Polish phonetics
Autorzy:
Kozłowska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969771.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
history of printing
printing conventions
phonetics
scholarly editing
historia drukarstwa
konwencje drukarskie
fonetyka
edytorstwo
naukowe
Opis:
The article discusses difficulties in tracing Old Polish phonetics in an early printed text. It demonstrates the importance of rediscovering the Old Polish phonetics and, at the same time, the limits of such endeavour. The linguistic features are shown to melt with the conventional ways of printing certain words. These conventions have to do with graphic aspects of the text rather than with the real language. The problem is presented primarily by using Old Polish loanwords as an example.
Źródło:
Wielogłos; 2012, 3, 13; 191-198
2084-395X
Pojawia się w:
Wielogłos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
De invoeging van de glijklanken [j] en [w] als poging tot spanningimitatie bij de uitspraak van de Nederlandse klinkers [e], [y] en [o] door Poolstalige leerders
The Introduction of the Glides [i] and [w] as an Attempt to Implement the Pronunciation of the Dutch Vowels [e], [y] and [o] by Polish Learners
Wprowadzenie półsamogłosek [j] i [w] jako próby realizacji pronuncjacji niderlandzkich samogłosek [e], [y] oraz [o] przez polskich studentów
Autorzy:
Czerwonka-Wajda, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1876041.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fonetyka
wymowa
niderlandzki
samogłoski napięte
półsamogłoski
dydaktyka wymowy
phonetics
pronunciation
Dutch
tense vowels
glides
pronunciation teaching
Opis:
W artykule został poruszony problem wymowy niderlandzkich samogłosek [e], [o] i [y] przez osoby polskojęzyczne. Obok prostego zastąpienia danej niderlandzkiej napiętej samogłoski polską samogłoską regularnie pojawia się forma kombinowana z dodatkową półsamogłoską [j] lub [w] realizowaną po polskiej samogłosce. Szczegółowa analiza wskazuje, że poszczególne połączenia samogłoska+półsamogłoska mają różną frekwencję oraz że pojawiają się częściej wraz ze wzrastającym poziomem języka niderlandzkiego (od poziomu A2). Dodanie półsamogłoski można więc uważać za próbę imitacji napięcia (które nie jest w języku polskim cechą dystynktywną) i znak rozwijającej się sprawności audytywnej i artykulacyjnej.   In de tekst wordt de uitspraak van de Nederlandse klinkers [e], [y] en [o] door Poolstalige leerders behandeld. Naast een simpele subsitutie van de Nederlandse gespannen klinker door een Poolse (ongespannen) klinker, kan regelmatig worden vastgesteld dat de Nederlandse klinker gerealiseerd wordt als een combinatie van de Poolse klinker en de glijklank [j] of [w]. Gedetailleerde analyse van de data toont dat de frequentie van klinker+glijklank combinaties verschillend is en dat de invoeging van de glijklank gekoppeld is aan het niveau van het Nederlands (ze begint op A2-niveau). De glijklankinvoeging kan derhalve worden gezien als een poging om de spanning van de Nederlandse klinker te imiteren (spanning is geen distinctief kenmerk in het Pools), wat van de ontwikkeling van auditieve en articulatorische vaardigheden getuigt.
In de tekst wordt de uitspraak van de Nederlandse klinkers [e], [y] en [o] door Poolstalige leerders behandeld. Naast een simpele subsitutie van de Nederlandse gespannen klinker door een Poolse (ongespannen) klinker, kan regelmatig worden vastgesteld dat de Nederlandse klinker gerealiseerd wordt als een combinatie van de Poolse klinker en de glijklank [j] of [w]. Gedetailleerde analyse van de data toont dat de frequentie van klinker+glijklank combinaties verschillend is en dat de invoeging van de glijklank gekoppeld is aan het niveau van het Nederlands (ze begint op A2-niveau). De glijklankinvoeging kan derhalve worden gezien als een poging om de spanning van de Nederlandse klinker te imiteren (spanning is geen distinctief kenmerk in het Pools), wat van de ontwikkeling van auditieve en articulatorische vaardigheden getuigt.
The paper addresses the problem of the pronunciation of [e], [o] and [y] by Polish learners of Dutch. Next to a simple substitution of the three tense Dutch vowels by (lax) Polish vowels it can frequently be noted that an extra glide [j] or [w] is being added after the Polish vowel. The detailed analysis reveals that frequency of the vowel+glide combination differs and that the epenthesis of glides is correlated with learners’ level of Dutch (it starts around the A2 level). Adding the glide may therefore be seen as an attempt to imitate tension (as tension is not a distinctive feature in Polish) and proof of development of perception and pronunciation skills.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 155-167
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój samogłosek nosowych w gwarze strzepskiej
Autorzy:
Jocz, Lechosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567946.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Kashubian language
Kashubian dialects
phonetics
phonology
nasal vowels
język kaszubski
gwary kaszubskie
fonetyka
fonologia
samogłoski nosowe
Opis:
The paper is devoted to the development of the former nasal vowels in the Kashubian dialect of Strzepcz. Taking into consideration modern analyses of their pronunciation in other Kashubian dialects, one can assume that older descriptions are highly outdated. The paper is based on the auditory analysis of over 450 realisations of the original nasal vowels in various contexts with a support of the visual analyses of spectrograms and auxiliary acoustic measurements. There were four informants: two representing the middle generation (a man and a woman) and two (a man and a woman) from the older generation.A synchronous nasality occurred in only 1,9% of realisations (without taking account of *[ɑ̃] at the end of the word where it is denasalized without exception) and only in the case of *[õ] in the front of fricative consonants. In 3,7% of realizations a full denasalisation was observed. In 94,4% of cases occurred an asynchronous nasality with a vowel and following nasal consonant or a glide. The vocalic (syllabic) segment is in over 80% of asynchronous realisations fully denasalised. The observed situation is diametrically different from those presented in the older descriptions. From the phonological point of view on should analyse the original nasal vowels as sequences of /V/ and underlying glide /w̃/.
Artykuł poświęcony jest wymowie dawnych samogłosek nosowych w gwarze Strzepcza. Ostatnie oryginalne opracowania tego zagadnienia pochodzą sprzed kilkudziesięciu lat i w świetle współczesnych opisów innych obszarów gwarowych można było założyć ich co najmniej znaczną dezaktualizację. Podstawą opisu była audytywna analiza ponad 450 realizacji dawnych nosówek w różnych pozycjach fonetycznych, wsparta wzrokową analizą spektrogramów oraz pomocniczymi pomiarami akustycznymi. Informatorami były cztery osoby (mężczyzna i kobieta w wieku średnim oraz mężczyzna i kobieta w wieku starszym). Wymowa synchroniczna wystąpiła tylko w 1,9% przypadków (bez uwzględnienia poświadczeń wygłosowego *[ɑ̃], które ulega konsekwentnej denazalizacji), w dodatku wyłącznie przed szczelinowymi. Denazalizacja charakteryzuje 3,7% wszystkich realizacji. W 94,4% przypadków zarejestrowano jakąś formę asynchronii, czyli wymowę z wyodrębnioną spółgłoską nosową lub glajdem. W ponad 80% realizacji asynchronicznych dochodzi do całkowitego odnosowienia segmentu wokalicznego (zgłoskotwórczego). Stanowi to diametralną różnicę w stosunku do starszych opracowań. Z fonologicznego punktu widzenia należy przyjąć na miejscu dawnych samogłosek nosowych sekwencje dwufonemowe z /w̃/ jako kontynuantem nosowości.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2017, 14
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kreatywny trening percepcji przed artykulacją – czyli ćwiczenia fonetyczne uwzględniające prawidłową drogę akwizycji. Uwagi na marginesie książki Ewy Kołaczek, Testuj swój polski – Fonetyka (Prolog, Kraków 2017, ss. 166)
Creative practice in auditory perception preceeding articulation – how the correct acquisition can be reflected in phonetic exercises. Remarks on the book Testuj swój polski – Fonetyka by Ewa Kołaczek (Prolog Publishing Company, Kraków 2017, pp. 166)
Autorzy:
Biernacka, Michalina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680473.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
fonetyka
podręczniki do nauczania wymowy polskiej dla obcokrajowców
fonodydaktyka
phonetics
Polish pronunciation textboos for foreigners
phonodidactics
Opis:
The aim of the article is to review the textbook Testuj swój polski – Fonetyka by Ewa Kołaczek. It is the newest collection of phonetic exercises for Polish as a foreign language at the A1–B1 levels (according to CEFR). The qualitative analysis of the material, the proposed types of exercises and the arrangement of phonetic issues allow for the conclusion that the textbook is an interesting teaching aid which can help develop the phonological and phonetic competencies.
Celem recenzji jest omówienie publikacji Testuj swój polski – Fonetyka autorstwa Ewy Kołaczek, najnowszego zbioru ćwiczeń fonetycznych do nauczania języka polskiego jako obcego na poziomach biegłości A1–B1 w skali ESOKJ. Jakościowa analiza materiału, proponowanych typów ćwiczeń czy uporządkowania samych zagadnień pozwala uznać książkę za interesujący i dobry materiał do treningu zarówno słuchu mownego, jak i artykulacji.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2018, 25; 211-217
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza akustyczna głosek [s], [z], [š] i [ž] u pacjentów Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej UM w Lublinie operowanych z powodu wady szkieletowej klasy III wg Angle’a
The Acoustic Analysis of Sounds [s], [z], [š] and [ž] by Patients of Maxillofacial Surgery Clinic of the Medical University in Lublin, Operated on for Angle’s Class III Defect
Autorzy:
Wojciechowicz, Jolanta
Waryszak, Małgorzata
Barszczewski, Grzegorz
Baran, Marcin
Tomaszewski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/892761.pdf
Data publikacji:
2020-08-30
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Logopedyczne
Tematy:
sybilanty
klasa III wg Angle’a
fonetyka akustyczna
sibilant sounds
Angle’s class III
acoustic phonetics
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań obrazujących, w jaki sposób zabieg operacyjny przeprowadzony w obrębie aparatu artykulacyjnego, wykonany u osób z wadą szkieletową klasy III wg Angle’a celem przywrócenia prawidłowych warunków anatomicznych, wpływa na wymowę głosek sybilantnych [s], [z], [š] i [ž]. Wykorzystując program PRAAT, wykonano analizę akustyczną głosek wyizolowanych z nagrania tekstu przeczytanego przez każdego pacjenta przed operacją i 3 miesiące po operacji. Zmierzone parametry to: 1) środek ciężkości widma (ang. center of gravity), 2) częstotliwość odcięcia szumu oraz 3) czas trwania poszczególnych głosek. Ze wstępnych doniesień wynika, że zmiana warunków anatomicznych układu stomatognatycznego powoduje również zmianę sposobu artykulacji badanych głosek sybilantnych, ale bez zastosowania terapii logopedycznej nie u wszystkich następuje całkowita poprawa jakości wymowy.
The article presents the results of studies showing how the surgical procedure carried out within the articulatory apparatus, performed in people with Angle’s class III defect to restore normal anatomic conditions, influences the pronunciation of sibilant sounds [s], [z], [š] and [ž]. Using the PRAAT program, an acoustic analysis of the sounds isolated from the recording of the text, read by each patient before surgery and 3 months after surgery, was performed. The measured parameters are: (1) the center of gravity, (2) the frequency of the noise cut-off, and (3) the duration of individual sounds. Preliminary reports indicate that the change in the anatomical conditions of the stomatognathic system also causes a change in the articulation of the sibilants, but without the use of speech therapy, not everyone’s pronunciation improves.
Źródło:
Logopedia; 2019, 48, 1; 107-120
0459-6935
Pojawia się w:
Logopedia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie statystyki Pillaia w badaniach nad samogłoskami
The application of Pillai statistics in research on vowels
Autorzy:
Garczyńska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850474.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Pillai test
vowel
acoustic phonetics
Polish language
Kazakhstan
test Pillaia
samogłoska
fonetyka akustyczna
język polski
Kazachstan
Opis:
W artykule przedstawiono możliwości zastosowania testu Pillaia w badaniach nad samogłoskami na przykładzie akcentowanej samogłoski [a] występującej w mowie Polek posługujących się gwarową odmianą polszczyzny południowokresowej, deportowanych w 1936 r. z Ukrainy radzieckiej do północnego Kazachstanu.
The article shows the possibilities of using the Pillai test in research on vowels, using the example of the stressed vowel [a] in the speech of Polish women using the dialectal variety of the Southern Borderland Polish, and deported in 1936 from Soviet Ukraine to northern Kazakhstan.
Źródło:
Gwary Dziś; 2023, 16; 11-28
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Po co i jak (nie) uczyć cudzoziemców fonetyki języka polskiego?
Why and how (not) to teach Polish phonetics to foreigners?
Autorzy:
Badyda, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680391.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
nauczanie języka polskiego jako obcego
fonetyka
fonem
głoska
teaching Polish as a foreign language
phonetics
phoneme
phone
Opis:
Communicative language teaching does not focus its attention on phonetics, but it should be noted that student’s communicative efficiency also depends on his ability to reproduce the phonetic shapes of words correctly. The student’s difficulties with the correct pronunciation in a foreign language are the result of shaping his phonological hearing and automation of movements of the articulators by his native language. That is why just exposure to the sound of the L2 may not be enough. The author argues that identifying Polish phones and their correct production should be focused on from the beginning. This allows the teacher to refer to correct patterns of phones in any prospective case of wrong pronunciation and also helps prevent the formation of erroneous student’s habits of speech. In the work on phonetics, particular attention should be paid to the most characteristic phonological oppositions in Polish, also taking into account those important from the point of view of inflection. It would be advisable to introduce phonemes simultaneously with the alphabet, as in classroom learning conditions a student acquires phonic and graphic forms of words at the same time. Equipped with the knowledge about the relationship between pronunciation and spelling, he will be able to correct his own pronunciation referring to the spelling of the words and also – to write them as they are heard. It also prevents a student from reading newly learned words according to the spelling rules of another language. In the future, it will allow the student to pronounce those proper names, which are learned in graphic form, correctly.
Fonetyka nie jest eksponowaną płaszczyzną w nauczaniu języka polskiego jako obcego o nastawieniu komunikacyjnym, jednak skuteczność komunikacyjna zależy też od umiejętności odwzorowania przez studenta prawidłowej postaci brzmieniowej wyrazu, zwłaszcza w zakresie relewantnych fonologicznie cech głosek. Trudności studenta z prawidłową wymową wynikają z ukształtowania jego słuchu fonemowego i zautomatyzowania ruchów artykulacyjnych zgodnie z wymogami jego języka rodzimego, dlatego ogólna ekspozycja na brzmienie języka polskiego może być niewystarczająca. Uzasadnione jest skoncentrowanie się na różnicowaniu słuchem głosek polskich i prawidłowej ich wymowie już na początku nauki. Umożliwia to późniejsze odwoływanie się do wprowadzonych wzorców fonetycznych i zapobieganie powstaniu błędnych nawyków wymawianiowych. W pracy nad fonetyką należy skupić się zwłaszcza na najbardziej charakterystycznych opozycjach fonologicznych w języku polskim, z uwzględnieniem tych, które są istotne z punktu widzenia fleksji. Zasadne jest wprowadzanie fonemów w powiązaniu z alfabetem, ponieważ w nauce języka obcego student zapoznaje się z kodem fonetycznym i graficznym równolegle. Pozwala to na późniejsze wykorzystanie postaci ortograficznej do przypomnienia wymowy, poprawne zapisywanie wyrazów ze słuchu, a jednocześnie uniknięcie odczytywania nowych polskich wyrazów zgodnie z konwencją ortograficzną obcego języka. Ponadto umożliwia w przyszłości operowanie w mowie nazwami własnymi poznawanymi w postaci graficznej.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2019, 26; 197-208
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siedemnastowieczna polszczyzna kijowska w panegirykach Stefana Jaworskiego
17th-century Kiyvan Polish in Stefan Jaworski’s Panegyrics
Autorzy:
Klimek-Grądzka, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468405.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
dialects of Polish
inflection
phonetics
history of the Polish language
polszczyzna regionalna
fleksja
fonetyka
historia języka polskiego
Opis:
The article discusses a regional variety of Polish spoken in Kiyv preserved in the Polish-Latin panegyrics composed by Stefan Jaworski (1656(8)–1722) to venerate Warłam Jasiński. The analysis aims at drawing a catalogue of phonetic, inflectional, word formation and syntactic idiolectal features of this variety as juxtaposed against the 17th century standard Polish. The analysis reveals the poet’s fluency in a language that was foreign (second) to him. This fluency also covers the poet’s skill in using varietal forms to achieve artistic aims. The regional forms subject to the study often display closeness to the ones in the Borderland variety of Polish, yet with an idiolectal inflectional features, e.g.: a large number of participles ending in -owszy or frequent cases of l/ł alternation.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2019, 6; 75-83
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phonology and Attrition: Sociolinguistics of (Ukrainian) Sound Perception
Fonologia i atrycja: Socjolingwistyka (ukraińskiej) psychoakustyki
Autorzy:
Chybras, Yurii
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407661.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
fonetyka
fonologia
atrycja językowa
dryf językowy
angielski
ukraiński
czeski
phonetics
phonology
language attrition
language drift
English
Ukrainian
Czech
Opis:
This article’s research question is to explore the role of sociolinguistic factors in combination with phonology-driven perception. The preliminary hypothesis is that sociolinguistic factors like bilingualism and L2 interference (attrition, as in de Leeuw, E., Chang, C. 2023) may have a decisive role in the process of sound perception and is based on the example of English-Czech/Slovak and English-Ukrainian loanword adaptation cases involving the phonemes /ɡ/, /h/, /ɦ/, and /x/: Czech and Slovak speakers adapt [h] as [ɦ] while Ukrainian speakers tend to adapt the same phoneme as [x] despite having /ɦ/ in their phonological inventory. This tendency seems to correlate with phonological attrition (L2 interference of Russian) and has been a topic of active discussions, especially so since the 2022 full-scale Russian invasion of Ukraine. The research method is based on a questionnaire with audio samples containing both already existing and made-up proper names and words. Half of the test vocabulary units are designed to contain the chosen sounds, the rest of the units are represented by established, already existing, names, and units that do not contain the chosen sounds to provide a cover for the experiment. The respondents are asked to listen to the audio samples and write down the units as they hear them using Ukrainian alphabet. The respondents were provided with a fake description, and a fake goal of the experiment to exclude possible bias.
Celem badawczym tego artykułu jest zbadanie roli czynników socjolingwistycznych w połączeniu z percepcją opartą na fonologii. Wstępna hipoteza głosi, że czynniki socjolingwistyczne, takie jak dwujęzyczność i interferencja L2 (atrycja), mogą odgrywać decydującą rolę w procesie percepcji dźwięku i opiera się na przykładzie przypadków adaptacji zapożyczeń angielsko-czesko/słowackich i angielsko-ukraińskich z udziałem fonemów /ɡ/, /h/, /ɦ/ i /x/: użytkownicy języka czeskiego i słowackiego adaptują [h] jako [ɦ], podczas gdy użytkownicy języka ukraińskiego mają tendencję do adoptowania tego samego fonemu jako [x], pomimo posiadania /ɦ/ w swoim zasobie fonologicznym. Wydaje się, że ta tendencja koreluje z atrycja fonologiczną (interferencja języka rosyjskiego jako L2) i była tematem licznych dyskusji, zwłaszcza od czasu rosyjskiej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Metoda badawcza opiera się na kwestionariuszu z próbkami dźwiękowymi zawierającymi zarówno istniejące, jak i wymyślone nazwy własne i słowa. Połowa testowanych jednostek słownictwa ma zawierać wybrane dźwięki, pozostałe jednostki są reprezentowane przez ustalone, już istniejące nazwy, a jednostki, które nie zawierają wybranych dźwięków, pomagają jedynie ukryć cel eksperymentu. Respondenci proszeni są o odsłuchanie próbek audio i zapisanie jednostek tak, jak je słyszą, używając alfabetu ukraińskiego. Przedstawiono im nieprawdziwy opis i cel eksperymentu, aby wykluczyć ewentualne uprzedzenia.
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2023, 8, 2; 147-164
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak mówił Cyprian Norwid? W poszukiwaniu głosu poety
How did Cyprian Norwid speak? In search of the poet’s voice
Autorzy:
Kozłowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233736.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fonetyka
wymowa
idiolekt Cypriana
język pisarza
życiorys językowy
phonetics
pronunciation
Cyprian Norwid’s idiolect
writer’s language
linguistic biography
Opis:
Artykuł omawia te elementy fonetyki Cypriana Norwida, które udało się zrekonstruować na podstawie graficznych cech jego rękopisów, a także na podstawie informacji o życiorysie językowym poety, przede wszystkim o czasie jego życia oraz mazowieckim pochodzeniu. Na wymowę Norwida składały się prawdopodobnie następujące cechy charakterystyczne dla polszczyzny XIX wieku: obecność samogłosek pochylonych é i ó, synchroniczna wymowa i inna niż dziś dystrybucja nosówek, przedniojęzykowa artykulacja ł, dźwięczność h, synchroniczna realizacja spółgłosek zmiękczonych wargowych, brak wyrównania dźwięczności w grupach typu kw, sw, św, cw, ćw, tw, chw oraz szerszy od współczesnego zakres proparoksytonezy. Do obecnych w idiolekcie Norwida mazowizmów brzmieniowych należały natomiast: formy bez przegłosu, stosowanie połączeń kie, gie w miejsce ogólnopolskich ke, ge oraz ubezdźwięczniająca fonetyka międzywyrazowa. Z kolei z wpływami kresowymi można powiązać częstsze niż w polszczyźnie ogólnej stosowanie o zamiast ó, jak również zastępowanie spółgłosek twardych miękkimi. Zaprezentowany obraz tworzą własności, które autor Vade-mecum dzielił z innymi użytkownikami polszczyzny swojego czasu i środowiska. O ściśle indywidualnych cechach jego wymowy, a także o charakterystycznych dla niego zachowaniach parajęzykowych można wnioskować jedynie pośrednio, odwołując się do relacji osób, które miały z nim kontakt. Z przeglądu takich świadectw wyłania się wizerunek rozmówcy obdarzonego pięknym tembrem głosu, posługującego się wyrazistą intonacją i gestami trafnie zespolonym z wypowiedzią.
This article discusses those elements of Cyprian Norwid’s pronunciation that could be reconstructed on the basis of the graphic features of his manuscripts, as well as on the basis of information about the poet’s linguistic biography, especially about the period of his lifetime and his Masovian origin. Norwid’s pronunciation probably had the following features characteristic of 19th-century Polish: the presence of the raised vowels é and ó, the synchronic pronunciation and different distribution of nasal sounds than today, the fronting of ł, the sonority of h, the synchronic realisation of palatalised labial consonants, the lack of alignment of sonority in clusters such as kw, sw, św, cw, ćw, tw, chw, and a wider distribution of proparoxytone stress than today. On the other hand, the Masovian influences in Norwid’s idiolect included: forms without apophony, the use of kie, gie in place of standard Polish ke, ge, and devoicing at the word boundaries. Furthermore, the Eastern Borderlands influence can be attributed to the more frequent use of o instead of ó, as well as the replacement of hard consonants with soft time, living in that environment. Strictly individual features of his pronunciation as well as para-linguistic behaviour characteristic of him can only be inferred indirectly by referring to the accounts of people who had contact with him. From a review of such testimonies, an image emerges of an interlocutor endowed with a beautiful timbre of voice, using expressive intonation and gestures aptly combined with speech.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2023, 41; 29-44
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Conservative North – the Phonological Makeup of Northern English Features
Konserwatywna Północ – fonologiczny układ cech północnoangielskich
Autorzy:
Kocel-Duraj, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519887.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
North
Northern English dialect
phonology
phonetics
conservatism
dialectology
linguistic change
Północ
dialekt północny
fonologia
fonetyka
konserwatyzm
dialektologia
zmiana językowa
Opis:
The Northern English dialect has always been a source of curiosities and many contrasts, boggling the mind of linguists who would wish to confine it within some limits of linguistic definitions. Starting from its Old English forefather, Northumbrian, onwards, the Northern dialect has proved to be both influential and resistant to external influences. Its borders defy clear categorization as understood by clear-cut variables, providing more for a fuzzy and volatile framework of relations among different Northern varieties. This is somewhat justified by the very nature of the Northern speech which seems to be a product of as much the history as the culture and tradition so deeply rooted in the hearts of Northerners. Against the backdrop of folklore and popular myths surrounding the local varieties, the Northern tongue has developed its unique features based on two contrasting linguistic trends in morphology and phonology. Among those, one can observe strong innovative and influential tendencies in the area of morphology and much resistance to changes or external influences in terms of phonology. It seems particularly surprising that the phonological analysis of the Northern dialect will very often appear to be an analysis of the dialect of the past with many characteristics having remained unaltered since the old times and being now a symbol of pride and affinity for a particular social group. The aim of this article is to investigate some of those phonological relics, trying to “establish historical continuities” and relating the today’s forms to the past. The analysis will include both vowels and consonants, focusing predominantly on such concepts as the retention of [U], lack of diphthongization, lack of palatalization, rhoticity, and the cluster [xw], and it will involve textual examples from modern times backwards. The results of such a study should present a reliable picture of the Northern dialect, which, despite its morphologically innovative nature proved earlier, is characterised by conservative and traditional phonological values, adding colour to the Northerners’ speech and ensuring its special status within the English dialectal family.
Dialekt północnoangielski zawsze był źródłem ciekawostek i wielu kontrastów, zadziwiając umysły językoznawców, którzy chcieliby ograniczyć go do pewnych granic definicji językowych. Począwszy od staroangielskiego przodka, Northumbriana, dialekt północny okazał się zarówno wpływowy, jak i odporny na wpływy zewnętrzne. Jego granice wymykają się jasnej kategoryzacji rozumianej przez wyraźne zmienne, zapewniając bardziej rozmyte i niestabilne ramy relacji między różnymi odmianami północnymi. Jest to poniekąd uzasadnione samą naturą mowy Północy, która wydaje się być wytworem zarówno historii, jak kultury i tradycji tak głęboko zakorzenionych w sercach mieszkańców Północy. Na tle folkloru i popularnych mitów otaczających lokalne odmiany język północny wykształcił swoje unikalne cechy oparte na dwóch przeciwstawnych nurtach językowych w morfologii i fonologii. Wśród nich można zaobserwować silne tendencje innowacyjne i wpływowe w obszarze morfologii oraz duży opór wobec zmian czy wpływów zewnętrznych w zakresie fonologii. Szczególnie zaskakujące wydaje się to, że analiza fonologiczna dialektu północnego bardzo często okazuje się analizą dawnego dialektu, którego wiele cech pozostało niezmienionych od dawnych czasów, a obecnie jest źródłem dumy i poczucia przynależności do określonej grupy społecznej. Celem artykułu jest zbadanie niektórych z tych reliktów fonologicznych, próba „ustalenia ciągłości historycznych” i odniesienie dzisiejszych form do przeszłości. Analiza obejmie zarówno samogłoski, jak i spółgłoski, skupiając się głównie na takich pojęciach, jak zachowanie [U], brak dyftongizacji, brak palatalizacji, rotyczność i zbitka [xw], a także przykłady tekstowe z czasów nowożytnych wstecz. Wyniki takich badań powinny przedstawić rzetelny obraz dialektu północnego, który pomimo udowodnionego wcześniej morfologicznie innowacyjnego charakteru charakteryzuje się konserwatywnymi i tradycyjnymi walorami fonologicznymi, ubarwiając mowę mieszkańców Północy i zapewnienie jej szczególnego statusu w angielskiej rodzinie dialektalnej.
Źródło:
Świat i Słowo; 2021, 37, 2; 275-296
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deutsche Phonetik aus studentischer Perspektive. Präsentation der Ergebnisse einer Umfrage unter Germanistik-Studierenden der Adam-Mickiewicz-Universität Poznań
German Phonetics from a Student’s Perspective. Presentation of the Results of a Survey among the Students of German Philology at the Adam Mickiewicz University in Poznań
Niemiecka fonetyka z perspektywy studenckiej. Prezentacja wyników ankiety przeprowadzonej wśród studentek i studentów germanistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Autorzy:
Woźniak, Miłosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50398548.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
fonetyka
fonologia
germanistyka
ankieta
problemy z wymową
phonetics
phonology
German studies
survey
pronunciation problems
Phonetik
Phonologie
Germanistik
Umfrage
Ausspracheprobleme
Opis:
Das Ziel dieses Beitrags ist es, die Ergebnisse einer Umfrage unter über 200 Germanistik-Studierenden der Adam-Mickiewicz-Universität Poznań zu diskutieren. Die Daten wurden im Zeitraum vom Dezember 2021 bis Februar 2022 mittels eines Online-Fragebogens erhoben. Die Studierenden verschiedener Semester wurden danach gefragt, wie sie un-terschiedliche phonetische Phänomene wie z. B. Vokale und Konsonanten, Wort- und Satz-akzent und Koartikulation wahrnehmen und ihre eigenen phonetischen Kompetenzen in diesen Bereichen einschätzen.
The intention of this paper is to discuss the results of a survey conducted among over two hundred students of German philology at the Adam Mickiewicz University in Poznań. The data were gathered in the period from December 2021 to February 2022 by using an online questionnaire. It was designed to elicit the information from students of different years of German philology how they see some phenomena of phonetics, for example vowels and consonants, word and sentence stress, coarticulation and how they assess their phonetic skills in these fields.
Celem artykułu jest przedstawienie wyników ankiety przeprowadzonej wśród ponad 200 studiujących germanistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dane zbierano przy pomocy kwestionariusza online w okresie od grudnia 2021 do lutego 2022. Celem ankiety było uzyskanie odpowiedzi, jak studentki i studenci germanistyki różnych lat postrzegają wybrane fenomeny fonetyczne, takie jak samogłoski i spółgłoski, akcent wyrazowy i zdaniowy oraz koartykulacja i jak w tym kontekście oceniają własne kompetencje fonetyczne.
Źródło:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2022; 145-169
2196-8403
Pojawia się w:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neurolingwistyczne i kognitywne aspekty akcentu w języku obcym
Neurolinguistic and cognitive bases of foreign language accent
Autorzy:
Szupica-Pyrzanowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/628893.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
multisensoryczne nauczanie wymowy
język obcy
fonetyka
fonologia
mózg
multisensory approach to pronunciation teaching
phonetics
phonology
the brain
foreign language teaching
Opis:
It is necessary to properly understand the level of brain involvement in the process of foreign language acquisition including pronunciation. More importantly, it is essential to adequately apply this knowledge to enhance foreign language teaching and nonnative pronunciation learning. Foreign accent is a neurocognitive phenomenon so pronunciation teaching should be designed to maximize cognitive functions. Multisensory approach is especially beneficial and requisite at the early stages of foreign language learning. As well, it is compatible with various learning styles in different age groups.
Potrzebne jest właściwe zrozumienie poziomu zaangażowania mózgu w proces nauki języka obcego, w tym wymowy, oraz – co ważniejsze – występuje potrzeba praktycznego przełożenia tej wiedzy i zastosowania jej w nauczaniu języków obcych. Mózg zaangażowany jest w każdy aspekt procesu przyswajania języka, włączając w to artykulację. Akcent jest m.in. zjawiskiem natury (neuro)kognitywnej, tak więc nauczanie wymowy powinno być zorientowane na funkcje poznawcze przy pomocy jak największej liczby zmysłów. Perspektywa (neuro)kognitywna zakłada, że mowa, a w szczególności wymowa języka obcego, są niezależnie od wieku najpierw funkcjami mózgu, a dopiero później produktem procesów, za które odpowiedzialne są narządy mowy. Mózg stara się zinternalizować procesy artykulacyjne określonego języka i przenosić je ze świadomości do podświadomości, aby uczynić proces wymowy możliwie jak najmniejszym wysiłkiem poznawczym. Na wczesnych etapach procesu przyswajania języka obcego pomocne okazać się może multisensoryczne podejście do nauczania poprawnej wymowy.
Źródło:
Podstawy Edukacji; 2018, 11; 183-204
2081-2264
Pojawia się w:
Podstawy Edukacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fonetyka wizualna
Visual Phonetics
Autorzy:
Szczepankowski, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2179783.pdf
Data publikacji:
2022-02-22
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Logopedyczne
Tematy:
fonetyka wizualna
odczytywanie mowy z ust
osoby głuche
osoby słabosłyszące
visual phonetics
lip-reading
deaf people
hard of hearing people
Opis:
Fonetyka wizualna zajmuje się wzrokową percepcją mowy u osób głuchych, a także wzrokowo-słuchową percepcją mowy u osób słabosłyszących. Najczęściej używanym określeniem dla tej czynności jest odczytywanie mowy z ust. Początki zainteresowania badaczy tym zagadnieniem sięgają XVII wieku, na ziemiach polskich pierwszy zajmował się tym Jan Siestrzyński w początkach XIX wieku. Odczytywane mowy z ust nie jest umiejętnością łatwą do opanowania. Kilkudziesięciu polskim głoskom odpowiada bowiem zaledwie kilka widocznych z zewnątrz obrazów artykulacyjnych (kinemów), co oznacza, że niektóre głoski, różniące się akustycznie, mogą z zewnątrz wyglądać tak samo, będąc reprezentowane przez ten sam kinem artykulacyjny (np. p, b, m). Ponadto niektóre głoski (środkowo i tylnojęzykowe) wizualnie są niedostrzegalne (kinem artykulacyjny ma charakter neutralny).
Visual phonetics covers deaf people visual perception of speech and hard of hearing people visual-auditory perception of speech. The most commonly used term for this activity is lip-reading. The beginnings of researchers’ interest in this subject date back to the 17th century. In the Polish lands the first to deal with this topic was Jan Siestrzyński, in the beginning of the 19th century. Lip-reading is not an easy skill to master. Several dozen sounds of Polish language correespond to only few visible articulation layouts which means that some sounds that differ acoustically can look the same (e.g. p,b,m) as they are represented by the same articulation layout, Moreover some sounds of Polish language are imperceptible.
Źródło:
Logopedia; 2022, 51, 2; 65-75
0459-6935
Pojawia się w:
Logopedia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tajemnice ASMR – perspektywa ogólna i lingwistyczna
Autorzy:
Ozga, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042205.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
ASMR
neurobiologia
zmysły
synestezja
fonetyka
onomastyka
medionimy
konceptualizacja
dyskurs
funkcje języka
neurobiology
senses
synesthesia
phonetics
onomastics
medionym
conceptualisation
discourse
language functions
Opis:
Artykuł prezentuje zjawisko ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response, tłum. pol. samoistna odpowiedź meridianow czuciowych) z perspektywy ogólnej i lingwistycznej. Definicja pojęcia i zreferowanie stanu badań stanowią wprowadzenie do klasyfikacji wyzwalaczy ASMR ze względu na zmysły stanowiące źródło doświadczania tzw. efektu ASMR. Autor przedstawia argumenty za włączeniem dotyku i zapachu do klasyfikacji wyzwalaczy. Lingwistyczna analiza zjawiska koncentruje się wokół fonetycznych właściwości wyzwalaczy głosowych, aspektów onomastycznych – analiza gramatyczna i konceptualna wyodrębnionych 17 klas medionimów (nazw kanałów ASMR) oraz dyskursu jako przestrzeni, w której realizowane są funkcje – fatyczna i socjalizująca (budujące więź w obrębie społeczności ASMR; ich realizacja leży po stronie artysty ASMR) oraz ewaluatywna i perswazyjna (ich realizacja leży po stronie odbiorców nagrań).
The article presents the concept of ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response) from a general and a linguistic perspective. The definition of the notion and a review on the state of research is followed by a classification of ASMR triggers based on the senses which constitute the source of experiencing the ASMR effect. The author argues that touch and smell be included in the classification of the triggers. The linguistic analysis focuses on the following issues: the phonetic properties of the voice triggers, onomastics – a grammatical and conceptual study of the 17 classes of medionyms (names of ASMR channels) which were distinguished in the present research, and the ASMR discourse as the space where phatic and social functions are carried out on the part of ASMRtists as factors developing bonds within the ASMR community and where evaluative and persuasive functions are prominent in the comments of the recipients.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 58, 3; 301-334
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The EMA study on the inter-individual variability and differences in articulation between polish oral and nasalised vowels
Autorzy:
Wielgat, R.
Lorenc, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/93084.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie
Tematy:
electromagnetic articulography
inter-individual variability
articulatory phonetics
oral vowels
nasalised vowels
artykulacja elektromagnetyczna
zmienność międzyosobnicza
fonetyka artykulacyjna
samogłoska ustna
samogłoska nosowa
Opis:
The electromagnetic articulography (EMA) is a relatively exact and efficient method used in study on speech production physiology. It allows to precisely estimate movement trajectories of speech articulators like tongue, lips, jaw etc. by tracking position of sensors fixed to the articulators. This paper presents results of EMA research on Polish oral and nasalised vowels in orthography represented by the graphemes <ę>, <ą>. Inter-individual variability of tongue and lips position in X-axis direction during realization of the same phoneme has been estimated. Differences between oral and nasalised vowels in terms of movement of articulators in X-axis direction have been assessed too.
Źródło:
Science, Technology and Innovation; 2017, 1, 1; 17-26
2544-9125
Pojawia się w:
Science, Technology and Innovation
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podhale Goralian Vowels in Józef Tischner’s Recordings of Historia filozofii po góralsku: An Acoustic Phonetic Analysis
Autorzy:
Urban, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52906547.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Podhale Goralian
raised vowels
Podhale archaism
stylised pronunciation
Józef Tischner
acoustic phonetics
gwara podhalańska
samogłoski ścieśnione
archaizm podhalański
wymowa stylizowana
fonetyka akustyczna
Opis:
The current study is exploratory in character and aims to investigate the extent to which dialectal features are present in a stylised version of a regional variety of Polish. The focus is on three traditional features of Podhale Goralian that make it markedly different from Standard Polish: the treatment of Middle Polish raised vowels ė ȧ ȯ, prenasal raising and the Podhale archaism. The material analysed comprises a selection of recordings of Józef Tischner’s Historii filozofii po góralsku [A Goral History of Philosophy] performed by himself. The recordings were subjected to acoustic analysis to obtain values of the first two formants of the relevant vowels. An analysis was then conducted with the help of vowel plots created on the basis of the measurements. The conclusions indicate that the traditional features of Podhale Goralian are not always consistently realized in the recordings, which in the majority of cases may be attributed to the influence of Standard Polish.
Artykuł ma charakter eksploracyjny i ma na celu ustalenie stopnia realizacji cech dialektalnych w stylizowanej wersji regionalnej odmiany języka polskiego. Przedmiotem badania są trzy tradycyjne cechy gwary podhalańskiej, które odróżniają ją od standardowej odmiany języka polskiego: rozwój tzw. samogłosek ścieśnionych, podniesienie artykulacji samogłosek przed spółgłoską nosową oraz archaizm podhalański. Za materiał posłużyły nagrania wybranych fragmentów Historii filozofii po góralsku ks. Józefa Tischnera dokonane przez niego samego. Nagrania poddano analizie akustycznej w celu zmierzenia wartości dwóch pierwszych formantów badanych samogłosek. Na podstawie pomiarów sporządzono wykresy samogłosek, według których przeprowadzono analizę wybranych cech. Badanie prowadzi do wniosków, iż nie wszystkie tradycyjne cechy gwarowe są konsekwentnie realizowane w nagraniach i w większości przypadków jest to wpływ systemu standardowego.
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2021, 16, 4; 187-205
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lithuanian language intonation: history of research in the context of language intonology
Intonacja języka litewskiego: historia badań w kontekście intonologii języka
Autorzy:
Kundrotas, Gintautas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192877.pdf
Data publikacji:
2021-01-11
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
intonation
experimental phonetics
intonation units
intonation system of the Lithuanian language
intonation typology
intonacja
fonetyka eksperymentalna
jednostki intonacyjne
system intonacji języka litewskiego
typologia intonacji
Opis:
The linguists Jablonskis (1911) and Durys (1927) were the first to study Lithuanian language intonation. Research on intonation in other European languages (English, Russian) began earlier, in the 16th and 17th centuries (English: Hart (1551) and Butler (1634); Russian: Lomonosov (1743, 1765)). The beginning and the second half of the 20th century were the most productive research periods on Lithuanian language intonation. Intonation was studied by Lithuanian linguists – syntax specialists and phoneticians. A considerable amount of research using methods of experimental phonetics was carried out. The main authors were the syntactician Balkevičius (1963, 1998) and the phoneticians Pukelis (1972) and Bikulčienė (1976), Pakerys (2003), Girdenis (1980; 2003). Variants of the Lithuanian language intonation system inventory are presented in the numerous works of the author.
Badania nad intonacją języka litewskiego po raz pierwszy odnotowano dopiero na początku XX wieku w pracach językoznawców Jablonskisa (1911) i Durysa (1927). Pierwsze badania nad intonacją innych języków europejskich (angielski, rosyjski) sięgają XVI i XVII wieku [angielski: Hart (1551) i Butler (1634); rosyjski: Łomonosow (1743, 1765)]. Najbardziej produktywny okres badawczy to początek i druga połowa XX wieku, kiedy intonację języka litewskiego badali lingwiści litewscy – specjaliści z zakresu syntaktyki oraz fonetyki. Znaczną część badań przeprowadzono z wykorzystaniem metod fonetyki eksperymentalnej. Główni autorzy to syntaktyk Balkevičius (1963, 1998), fonetycy Pukelis (1972) i Bikulčienė (1976), Pakerys (2003), Girdenis (1980; 2003). Warianty inwentaryzacji systemu intonacji języka litewskiego przedstawiono w licznych pracach autora artykułu.
Źródło:
Językoznawstwo; 2020, 14; 195-204
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sandhi-Voicing in Dialectal Polish: Prosodic Implications
Autorzy:
Wojtkowiak, Ewelina
Schwartz, Geoffrey
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52795075.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
prosody
sandhi-voicing
Polish dialects
word boundaries
phonological representation
phonetics and phonology
prozodia
procesy sandhi
dialekty języka polskiego
granice wyrazów
reprezentacja fonologiczna
fonetyka i fonologia
Opis:
Sandhi-voicing in dialectal Polish affects word-final obstruents in pre-sonorant and pre-vocalic environments. According to the standard descriptions, the process occurs irrespectively of the ‘underlying’ laryngeal specification of the consonant. The process has been problematic for phonological theory, with earlier accounts either requiring ad-hoc mechanisms to allow the ‘spreading’ of [voice], or providing an inadequate explanation of why the process is limited to word boundaries. In this paper, we test the hypothesis that sandhi-voicing dialects is a function of weaker word boundaries in the given dialects. Weaker boundaries go hand in hand with weaker initial syllables. We compare the speech of Standard Polish speakers (N=10) with speakers of the Poznań-Kraków dialect (N=10), who recorded sentences containing obstruent-sonorant sequences spanning word boundaries. We found acoustic evidence of weaker initial syllables for two prosodic parameters in the productions of dialect speakers. The relative strength of word-boundaries is described in the Onset Prominence model (OP; Schwartz 2010 et seq.), which also explains the role of manner of articulation in triggering the process.
Proces udźwięcznienia sandhi w wybranych dialektach języka polskiego dotyczy spółgłosek znajdujących się na końcu wyrazu, które znajdują się bezpośrednio przed kolejnym wyrazem rozpoczynającym się od samogłoski lub spółgłoski zwarto-otwartej. Według tradycyjnych opisów, proces ten zachodzi bez względu na to, czy spółgłoska jest z zasady dźwięczna czy bezdźwięczna. Zjawisko to sprawiało problemy dla teorii fonologicznej - wcześniejsze analizy albo wymagają mechanizmów ad-hoc pozwalających na rozprzestrzenianie się cechy [voice] albo w niezadawalający sposób tłumaczą ograniczenia kontekstu tego procesu. W tym artykule badamy hipotezę, że w dialektach w których występuje proces udźwięcznienia granice wyrazów są słabsze. Porównujemy użytkowników (N=10) standardowej polszczyzny z użytkownikami (N=10) dialektu wielkopolskiego, którzy nagrali zdania zawierające sekwencje spółgłoski właściwej i spółgłoski zwarto-otwartej na granicy wyrazów. Znalezione zostały dowody akustyczne słabszych granic w dwóch parametrach prozodycznych u użytkowników dialektu, co odzwierciedla przywidywania teoretyczne. Przewidywania te pochodzą z modelu Onset Prominence (Schwartz 2010 et seq.), który tłumaczy też dlaczego proces ten ogranicza się do kontekstu przed spółgłoską zwarto-otwartą i rolę, jaką stopień otworu artykulacyjnego ma w jego wywoływaniu.
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2018, 13, 2; 123-143
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The interaction of orthography, perception and phonology in the adaptation of E /ɜ:/ in loanwords into Russian
Odziaływanie pisowni, percepcji oraz fonologii na adaptacje angielskiego /ɜ:/ w zapożyczeniach w języku rosyjskim
Взаимодействие орфографии, перцепции и фонологии в процессе адаптации английского гласного /ɜ:/ в англицизмах
Autorzy:
Laidler, Kateryna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20311776.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
адаптация заимствований
фонология
фонетика
акустика
орфография
русский язык
английский язык
adaptacja zapożyczeń
fonologia
fonetyka
akustyka
pisownia
język rosyjski
język angielski
loanword adaptation
phonology
phonetics
acoustics
orthography
Russian
English
Opis:
In the process of loanword nativisation, foreign sounds are inevitably altered so as to comply with the phonological principles of the borrowing language. There is, however, an ongoing debate as to whether such modifications are attributable to the phonological similarity between the source and the target segments, their acoustic closeness, orthographic conventions of the languages involved or an impact of additional extralinguistic factors. The issue seems particularly relevant in the case of those sounds whose adaptation in the target language involves several changes. The present paper deals with the issue of the so-called British English long schwa adaptation in loanwords from English into Russian. E /ɜ:/ nativisation poses an interesting research problem due to its lacking a single phonologically or phonetically closest equivalent in Russian. Thus, a considerable variability can be observed in how it is adapted. The present paper aims to examine the major mechanisms and patterns of E /ɜ:/ nativisation in Russian loanwords and shed some light onto the interplay of phonology, acoustic similarity and orthography. Towards this goal, the major adaptation scenarios of 200 established loanwords containing E /ɜ:/ have been compared to the results of an online experiment in which 41 native speakers of Russian with no command of English listened to a list of English words containing the sound in question in different segmental contexts and were asked to transcribe them using Cyrillic characters. The analysis demonstrates that while established loanwords are often influenced by orthography, spelling-based adaptations are inevitably reinforced by phonology and in some cases acoustic similarity. Moreover, a number of such adaptations is marginal if they are not supported by either phonology or phonetics, and the most common substitutes show an interplay of all three factors. Hence, our findings shed some light onto the nature of /ɜ:/ nativisation in the Russian language as well as add to the debate of the loanword adaptation phenomena in general.
Данная статья посвящена вопросу фонологической адаптации звука /ɜ:/ в англицизмах. Нативизация этого гласного представляет собой интересную исследовательскую проблему из-за отсутствия в русском языке однозначного его эквивалента, что ведёт к значительной вариативности в его адаптации, на которую в различной степени, влияют взаимодействие фонетических и фонологических принципов русского языка, а также нормы орфографии и дополнительные внеязыковые факторы.   Настоящее исследование, является первой в своём роде попыткой систематизирования подобных языковых данных, а также их интерпретации в контексте современных теорий фонологической адаптации заимствований. Статья представляет собой тщательное изучение механизмов адаптации английского /ɜ:/ в устоявшихся заимствованиях с последующим его сравнением с результатами эксперимента, в ходе которого, перед носителями русского языка, не владеющими английским, была поставлена задача прослушать список английских слов и записать их кириллицей. Несмотря на то, что в англицизмах адаптация звука /ɜ:/ часто является отражением его записи в английских словах, такого рода транслитерация в большинстве случаев подкреплена фонологическими принципами русского языка, а также акустическим сходством звуков в русском и английском. Более того, процент модификаций, опирающихся исключительно на графической записи английских слов, является маргинальным, в то время как наиболее часто используемые адаптации демонстрируют четкое взаимодействие всех трёх факторов. Таким образом, описанные в статье результаты, проливают свет на механизмы и закономерности нативизации звука /ɜ:/ в англицизмах, а также вносят вклад в обсуждение явления фонологической адаптации заимствований в целом.
Adaptacja E /ɜ:/ w utrwalonych pożyczkach w języku rosyjskim jest wynikiem interakcji między ortografią, fonologią i percepcją. Najczęstszy wariant adaptacyjny jest zatem motywowany wszystkimi trzema siłami, podczas gdy mniej powszechne substytuty są poparte tylko fonologią i percepcją lub w przypadku najrzadszych wyłącznie ortografią. Wzorzec ten pokazuje również, że wpływ pisowni jest raczej ograniczony, jeśli formy te nie są fonologicznie lub percepcyjnie bliskie fonemowi docelowemu. Co więcej, zarówno fonologia jak i fonetyka są w stanie przewidzieć najczęstsze wzorce substytucji E /ɜ:/. Jednak podczas gdy podejście fonologiczne tylko poprawnie określa najodpowiedniejsze substytuty, podejście fonetyczne pozwała przewidzieć częstotliwość ich występowania (przynajmniej w przypadku pożyczek online). Różnice między pożyczkami dokonywanymi w czasie rzeczywistym i utrwalonymi dobrze pokazują w jakim stopniu poszczególne czynniki wpływają na ostateczny kształt zapożyczeń, więc badania nad adaptacją takich słów powinny obejmować dogłębną analizę różnych czynników językowych oraz pozajęzykowych.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2023, 1 (181); 180-206
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trudności w nauczaniu wymowy polskiej cudzoziemców w świetle wyników badań ankietowych
The difficulty in teaching Polish pronunciation to foreigners (a questionaire research)
Autorzy:
Biernacka, Michalina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967048.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
teaching Polish as a foreign language
phonetics
pronunciation
phonetic errors
phonic interference
areas of potential difficulty
nauczanie języka polskiego jako obcego
fonetyka
wymowa
błędy w wymowie
interferencja foniczna
tzw. miejsca trudne
Opis:
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego nauczanie wymowy polskiej postrzegane jest przez lektorów jako trudne i czym według nich najczęściej jest to implikowane. Skorzystano z ankiet, którymi przebadano 56 nauczycieli pracujących w kraju lub za granicą. Analiza miała służyć sprecyzowaniu tzw. miejsc trudnych w nauczaniu wymowy i rozwijaniu słuchu mownego cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego, uściśleniu najczęściej popełnianych (a przynajmniej przez lektorów wychwytywanych) błędów fonetycznych charakterystycznych dla konkretnych narodowości (elementów płaszczyzn segmentalnej lub suprasegmentalnej języka) oraz zebraniu opinii na temat skuteczności technik wykorzystywanych przez ankietowanych podczas prowadzenia zajęć.
In the article, the author addresses the question why teaching Polish pronunciation to foreigners is considered difficult by language teachers and what are the possible reasons of this difficulty. The research was based on 56 questionnaires completed by the teachers working in Poland and abroad. The analysis was aimed at specifying the areas of potential difficulty in teaching pronunciation to foreigners and itemizing the most frequent pronunciation errors distinctive for particular nationalities and language groups (the elements of both segmental and suprasegmental level of language). The author also intended to collect the teachers’ opinions on the effectiveness of particular teaching techniques that are being used in the process of teaching.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2015, 22
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deutsch als Brückensprache beim Erlernen der niederländischen Aussprache durch polnische Muttersprachler – Beispielfall prädorsale gerundete Vokale
Autorzy:
Czerwonka, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032641.pdf
Data publikacji:
2012-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
niemiecki jako język przejściowy
język niderlandzki
samogłoski
fonetyka
metoda polikonfrontatywna
German as a language of transition
Dutch language
vowels
phonetics
multitask method
Deutsch als Brückensprache
Niederländisch
Vokale
Phonetik
polykonfrontative Methode
Opis:
Der Beitrag untersucht die Anwendungsmöglichkeiten des Deutschen als Brückensprache beim Erwerb des Niederländischen (als L3). Als Beispiel dienen die prädorsalen gerundeten Vokale. Zielgruppe sind polnische Muttersprachler, die Niederländisch im Erwachsenenalter lernen. Der Schwerpunkt liegt auf der Erörterung der theoretischen Probleme (unterschiedliche Methoden des Sprachvergleichs und der Vergleich von prädorsalen gerundeten Vokalen im Polnischen, Deutschen und Niederländischen nach den Prinzipien der polykonfrontativen Methode). Verwiesen wird jedoch auch auf die Anwendungsmöglichkeiten der Untersuchungsergebnisse im Fremdsprachenunterricht.  
The article explores the possibility of using German as a cross-language in learning of front rounded vowels in Dutch (as L3). The focus group consists of Polish native speakers who are willing to learn Dutch as adults. The main aim of the article is to discuss the theoretical issues (different methods of languages comparison and comparison of the chosen group of vowels in Polish, German and Dutch according to principles of the polyconfrontative method), but the didactical issues (practical use of prior knowledge of German front rounded vowels in the articulation training of Dutch front rounded vowels) are also going to be examined.
W tekście omówione zostają możliwości zastosowania niemieckiego jako języka przejściowego w nauce języka niderlandzkiego (jako L3) na przykładzie samogłosek przednich zaokrąglonych. Grupą docelową są rodzimi użytkownicy języka polskiego, którzy uczą się języka niderlandzkiego w wieku dorosłym. Główny nacisk zostaje położony na omówienie problemów teoretycznych (różne metody opisu porównawczego języków oraz porównanie samogłosek przednich zaokrąglonych w języku polskim, niemieckim i niderlandzkim wg założeń metody polikonfrontatywnej), ale zasygnalizowana zostaje również możliwość wykorzystania wyników porównania teoretycznego w dydaktyce.  
Źródło:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2012; 167-177
2196-8403
Pojawia się w:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba klasyfikacji zmian paragogicznych w językach romańskich
An attempt of classification of the paragogical changes in the neo-Latin languages
Tentative de classification de changements paragogiques dans les langues romanes
Autorzy:
Sorbet, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943863.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historical phonetics
paragogical sounds
Romance languages
diachronic linguistics
language change
paragoge
phonétique historique
sons paragogiques
langues romanes
linguistique diachronique
changement linguistique
paragoga
fonetyka historyczna
głoski paragogiczne
języki romańskie
lingwistyka diachroniczna
zmiana językowa
Opis:
The aim of this article is to present the processes which led to the fact that many words in Romance languages, when compared to their etymons, have suffered changes over time which on one hand consist, in the disappearance of some sounds, and on the other hand, in the appearance of new sounds. Then the phenomenon of paragoge is illustrated with different neo-Latin languages. The analyzed forms come from several languages such as: Asturian, Catalan, French, Galician, Italian, Occitan, Portuguese, Romanian, Sardinian and Spanish. At the end we tried to propose a classification of paragogical changes based on the previously exposed examples.
Dans cette brève étude nous nous proposons d’exposer les processus qui ont comme conséquences que divers mots dans les langues romanes, en les comparant avec leurs étymons, ont souffert au fil du temps de transformations qui consistent, d’un côté, dans la disparition de sons, et de l’autre côté, dans l’apparition de sons. Ensuite nous nous penchons sur le phénomène de la paragoge en l’illustrant avec divers idiomes néo-latins. Les formes des mots soumises aux observations sont comparées dans plusieurs langues telles que l’asturien, le catalan, l’espagnol, le français, le galicien, l’italien, l’occitan, le portugais, le roumain et le sarde. À la fin nous essayons d’offrir une classification de la paragoge en puisant dans les exemples antérieurement exposés.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
2451-1153
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Недостатки и достоинства разных систем транскрипции при записи говора старообрядцев в Польше
Advantages and disadvantages of different types of phonetic transcription for notation of the dialect of Old Believers in Poland
Wady i zalety różnych systemów transkrypcji przy zapisie fonetycznym gwary polskich staroobrzędowców
Autorzy:
Яскульски [Jaskólski], Адам [Adam]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967596.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
bilingualism
Russian dialect
Polish language
language island
Old Believers
phonetics
phonetic transcription
dwujęzyczność
fonetyka
gwara rosyjska
język polski
staroobrzędowcy
transkrypcja fonetyczna
wyspa językowa
двуязычие
фонетика
русский говор
польский язык
старообрядцы
фонетическая транскрипция
языковой остров
Opis:
The author presents the problems associated with the phonetic representation of the dialect of the Old Believers in Poland in the conditions of bilingualism. The Old Believers’ Russian dialect is has been under influence of the Polish language for over a century. On the phonetic level the main expressions of interference are: pronunciation of palatal consonants [ś], [ź], [ć], [ʒ́], [ń] instead of Russian soft coronal consonants [s’], [z’], [t’], [d’], [n’] as well as pronunciation of the labial glide [w] instead of Russian velarized lateral consonant [ł]. In the conditions of bilingualism using only a Russian phonetic transcription seems to be insufficient, since it does not include signs for notation sounds which turned up in the Russian dialect under the influence of Polish phonetics. With reference to the mentioned above one should use a more universal transcription system. Since in the studied dialect numerous elements of two languages are coexisting and both of them are Slavonic languages, the author proposes the use of Slavonic transcription system for notation of Polish Old Believers’ speech.
W artykule autor przedstawia problemy związane z zapisem fonetycznym gwary polskich staroobrzędowców w warunkach dwujęzyczności, a także proponuje sposoby ich rozwiązania. Rosyjska gwara polskich staroobrzędowców podlega stałemu wpływowi języka polskiego. Głównymi przejawami interferencji na poziomie fonetycznym jest wymowa spółgłosek palatalnych [ś], [ź], [ć], [ʒ́], [ń] na miejscu rosyjskich miękkich przedniojęzykowych spółgłosek [s’], [z’], [t’], [d’], [n’], a także wymowa glajdu wargowego [w] zamiast rosyjskiej welaryzowanej spółgłoski lateralnej [ł]. W warunkach dwujęzyczności niewystarczającym wydaje się użycie tylko rosyjskiego systemu transkrypcji, ponieważ brakuje w nim znaków do oznaczenia dźwięków, które pojawiły się w gwarze polskich staroobrzędowców pod wpływem polskiej fonetyki. W związku z powyższym powinien być użyty bardziej uniwersalny system transkrypcji lub system mieszany, wykorzystujący znaki różnych alfabetów fonetycznych. Ponieważ w badanej gwarze współistnieją liczne elementy dwóch języków i obydwa te języki są słowiańskie, do jej zapisu fonetycznego optymalny wydaje się slawistyczny system transkrypcji.
В данной статье рассматриваются проблемы, связанные с фонетической записью говора старообрядцев, проживающих в Польше в условиях двуязычия, а также предлагаются способы их решения. Русский говор старообрядцев подвергается постоянному влиянию польского языка. Основными проявлениями интерференции на фонетическом уровне являются: произношение палатальных согласных [ś], [ź], [ć], [], [ń] вместо русских мягких переднеязычных согласных [s’], [z’], [t’], [d’], [n’], произношение лабиального глайда [w] вместо русского зубного веляризованного латерального [ł]. В условиях двуязычия русская система транскрипции не в состоянии исчерпывающе отразить все интересующие нас явления, поскольку в ней отсутствуют знаки для обозначения звуков, появившихся в русском говоре старообрядцев вследствие воздействия польской фонетики. Для записи говора польских старообрядцев должна использоваться система транскрипции более универсального назначения или система, использующая знаки разных фонетических алфавитов. В условиях сосуществования различных элементов двух языков, оба из которых, к тому же, славянские, для фонетической записи говора польских старообрядцев оптимальной представляется славистическая транскрипционная система.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 174-185
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie i czarnogórskie spiranty ś i ź
Polish and Montenegrin spirants ś and ź
Autorzy:
Bońkowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520344.pdf
Data publikacji:
2023-12-18
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
slawistyka
język polski i język czarnogórski
gramatyka historyczna i dialektologia
fonetyka i fonologia
spiranty ś i ź
Slavic studies
Polish and Montenegrin language
historical grammar and dialectology
phonetics and phonology
spirants ś and ź
Opis:
Montenegro’s independence in 2006 and the introduction of Montenegrin as an official language in the Republic of Montenegro paved the way for institutional ized normative work on the Montenegrin language, in which the phonemes ś and ź officially appeared as full-fledged. Thus, the official Montenegrin language is the only South Slavic language and the third, next to Polish and Lower Sorbian, to have in its phonemic stock the soft spirants analyzed in the paper. The purpose of this analysis is to present and compare Polish and Montenegrin spirants ś and ź in terms of genetic description and their contemporary status. Such a comparison does not ignore dialectal contexts.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 41, 2; 271-279
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fonetyka języka ojczystego a kształtowanie kompetencji fonetycznej w języku obcym na przykładzie języka francuskiego
Phonetics of the mother tongue and the formation phonetic competence in a foreign language on the example of French language
Die Phonetik der natürlichen Sprache und die gestaltung phonetischer Kompetenzen in der Fremdsprache am Beispiel der Französischen Sprache
La phonétique de la langue maternelle et la formation d’une compétence phonétique dans une langue étrangère a l’exemple de la langue Francaise
Autorzy:
Gajos, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2098435.pdf
Data publikacji:
2021-09-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
Tematy:
phonétique
compétence phonologique
langue maternelle
langue étrangère
interférence
transfert
procédures comparatives
stratégies d'analyse physiologique
Phonetik
phonologische Kompetenz
Muttersprache
Fremdsprache
Interferenz
Transfer
vergleichende Verfahren
Strategien zur physiologischen Analyse
phonetics
phonological competence
mother tongue
foreign language
interference
transfer
comparative procedures
physiological analysis strategies
fonetyka
kompetencja fonologiczna
język ojczysty
język obcy
interferencja
procedury porównawcze
strategie analizy fizjologicznej
Opis:
Prawidłowa i skuteczna komunikacja wymaga opanowania wszystkich podsystemów językowych. W procesie przyswajania języków obcych w środowisku edukacyjnym rozwój kompetencji fonetycznych jest często traktowany jako marginalny. Świadczą o tym przytoczone w artykule wyniki badań. Artykuł stanowi punkt wyjścia do dyskusji na temat przydatności fonetyki języka ojczystego w kształtowaniu umiejętności fonetycznych w języku obcym. Z obserwacji i badań autora wynika, że fonetyka języka ojczystego jest nie tylko źródłem interferencji międzyjęzykowej. Wiedza i umiejętności fonetyczne nabyte w języku ojczystym mogą pełnić rolę pozytywnego transferu w kształtowaniu kompetencji fonetycznej w języku obcym oraz pomóc w opanowaniu prawidłowej percepcji i artykulacji głosek oraz prozodii.
Une communication correcte et efficace nécessite la maîtrise de tous les sous-systèmes linguistiques. Dans le processus d'acquisition des langues étrangères en milieu éducatif, le développement des compétences phonétiques est souvent considéré comme marginal. Ceci est démontré par les résultats de recherche cités dans l'article. L'article est le point de départ d'une discussion sur l'utilité de la phonétique de la langue maternelle pour former une compétence phonétique dans une langue étrangère. Les observations et recherches de l'auteur montrent que la phonétique de la langue maternelle n'est pas seulement une source d'interférences interlinguales. Les connaissances et les compétences phonétiques acquises dans la langue maternelle peuvent jouer le rôle d'un transfert positif dans la formation d’une compétence phonétique dans une langue étrangère et aider à maîtriser la perception et l'articulation correctes des sons et de la prosodie.
Korrekte und effektive Kommunikation erfordert die Beherrschung aller Sprachsubsysteme. Beim Erwerb von Fremdsprachen im Bildungsumfeld wird die Entwicklung phonetischer Kompetenzen oft als marginal behandelt. Dies belegen die im Artikel zitierten Forschungsergebnisse. Der Artikel ist ein Ausgangspunkt für eine Diskussion über die Nützlichkeit der muttersprachlichen Phonetik bei der Gestaltung phonetischer Fähigkeiten in einer Fremdsprache. Die Beobachtungen und Forschungen des Autors zeigen, dass die Phonetik der Muttersprache nicht nur eine Quelle interlinguistischer Interferenzen ist. Die in der Muttersprache erworbenen Kenntnisse und phonetischen Fähigkeiten können einen positiven Transfer bei der Gestaltung der phonetischen Kompetenz in einer Fremdsprache spielen und helfen, die richtige Wahrnehmung und Artikulation von Lauten und Prosodie zu beherrschen.
Correct and effective communication requires the mastery of all language subsystems. In the process of acquiring foreign languages in the educational environment, the development of phonetic competence is often treated as marginal. This is evidenced by the research results quoted in the article. The article is a starting point for a discussion on the usefulness of mother tongue phonetics in shaping phonetic skills in a foreign language. The author's observations and research show that the phonetics of the mother tongue is not only a source of interlingual interference. The knowledge and skills in phonetics acquired in the mother tongue can play the role of a positive transfer in shaping phonetic competence in a foreign language and help in mastering the correct perception and articulation of sounds and prosody.
Źródło:
Neofilolog; 2021, 57/1; 9-23
1429-2173
Pojawia się w:
Neofilolog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-54 z 54

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies