Autor: Wyka, J - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Czynniki żywieniowe w zapobieganiu chorobie Alzheimera
Nutritional factors in prevention of Alzheimer’s disease
Autorzy:: Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/872813.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: choroba Alzheimera
czynniki zywieniowe
ludzie starzy
dieta
starzenie sie czlowieka
zywienie czlowieka
choroby czlowieka
sposob zywienia
Alzheimer's disease
nutritional habit
older people
diet
human aging
human nutrition
human disease
nutritional model
Opis:: Sposób żywienia w każdym wieku istotnie wpływa na organizm człowieka, a ludzie starsi, wraz ze swoimi tradycjami żywieniowymi, a także przebytymi chorobami, wymagają często specyficznej interwencji dietetycznej. Prawidłowy sposób żywienia jest ważnym elementem stylu życia, który może stać się czynnikiem sprzyjającym tzw. zdrowemu, pomyślnemu starzeniu się (ang. successful aging) i oddalać w czasie rozwój niezakaźnych, przewlekłych chorób metabolicznych diagnozowanych w największej liczbie wśród ludzi starszych. Choroby neurozwyrodnieniowe zakwalifikowane zostały do chorób przewlekłych o nadal kontrowersyjnej etiologii. Przypuszcza się jednak, że niektóre czynniki żywieniowe, jak odpowiednie spożycie witamin z grupy B, witamin antyoksydacyjnych oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych może odgrywać istotną rolę w ich zapobieganiu i leczeniu. Dieta obfitująca w warzywa i owoce, pełnoziarniste pieczywo, mleko i produkty mleczne, zawierająca ryby, a także oleje roślinne oraz orzechy dostarcza wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. Odpowiednie połączenie tych produktów spożywczych w potrawy, szeroko opisywane w literaturze jako dieta śródziemnomorska, sprzyja długiemu życiu w zdrowiu.
Nutritional patterns affect significantly man’s body at each age. The elderly – with their eating habits and diseases they have overcome – often require specific dietary intervention. A proper and well-balanced diet is an important element of lifestyle that may become a factor facilitating the so-called healthy, successful ageing and delay the development of noninfectious, chronic metabolic diseases that are in majority of cases diagnosed in elder people. Neurodegenerative diseases have been classified amongst chronic diseases yet with still controversial etiology. Nevertheless, it is speculated that some nutritional factors, including the appropriate intake of B-group vitamins, antioxidative vitamins and polyunsaturated fatty acids, are likely to play a significant role in their prevention and therapy. A diet rich in vegetables and fruits, whole-meal bread, milk and dairy products as well as containing fish, plant oils and nuts provides all indispensable nutrients. The appropriate merging of these food products into dishes – widely described in literature as the Mediterranean diet – facilitates leading a long life in health.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 2
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Porównanie sposobu żywienia ludzi starszych w latach 1990 i 2006
The comparison of food patterns of the elder people in 1990 and 2006
Autorzy:: Wyka, J.
Biernat, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/875896.pdf
Data publikacji:: 2009
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:: Celem pracy było porównanie sposobu żywienia kobiet i mężczyzn w wieku powyżej 60 lat w oparciu o badania wykonane w latach 1990 i 2006 w kilku miastach Polski Zachodniej. W roku 1990 grupę badanych stanowili mieszkańcy Wrocławia, Kalisza i Opola (kobiety n=89 i mężczyźni n=11), natomiast w 2006 roku osoby z Wrocławia (kobiety n=84 i mężczyźni n=16). W badaniu wykorzystano trzykrotny wywiad o spożyciu z ostatnich 24 godzin. Otrzymane wyniki porównano z obowiązującymi dla tej grupy wiekowej normami i zaleceniami żywieniowymi. W średniej racji pokarmowej kobiet w 1990 roku wykazano 2130 kcal a w 2006 roku - 1455 kcal, w grupie mężczyzn odpowiednio 2657 kcal i 1581 kcal. W badanych latach podaż tłuszczów uległ korzystnemu zmniejszeniu (z ok. 180% realizacji zaleceń do ok. 120%). Wykazano nieprawidłową tendencję do zmniejszenia spożycia węglowodanów, które w 2006 roku stanowiły ok. 70% zaleceń. W grupie kobiet wykazano zarówno w 1990 jak i w 2006 roku niedobory witamin: C, B1, B2 oraz wapnia i żelaza.
The comparison of food patterns of people over 60 years old from a few cities of Western Poland was the aim of this study. In 1990 year, inhabitants of Wroclaw, Kalisz and Opole (women n=89 and men n=11) and in 2006 year from Wroclaw (women n=84 and men n=16) were examined. The studies were carried out with the use of triple 24-h dietary recall. Results obtained were compared with Polish and WHO recommended dietary allowances (RDA) for people with low physical activity aged over 60. An average women’s food ratio in 1990 reached 2130 kcal, in 2006 – 1455 kcal, in group of men – 2657 kcal and 1581 kcal respectively. The supply of fat in examined years appeared to be lower (from 180% of recommendation to 120%). According to 1990 and 2006 data, the incorrect tendency to decrease intake of carbohydrates was noted (70 % of recommendation in 2006) and it may be the major cause of very low supply of energy in 2006. In addition, in group of old women insufficient intake of vitamins: C, B1, B2 and also calcium and iron was demonstrated.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2009, 60, 2
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Spożycie folianów w Polsce na podstawie piśmiennictwa z ostatnich 10 lat (2000-2010)
Folate intake in Poland on the basis of literature from the last ten years (2000-2010)
Autorzy:: Sicinska, E.
Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/873160.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: foliany
spozycie
zywienie czlowieka
osoby dorosle
kwas foliowy
zrodla witamin
pieczywo
warzywa
suplementacja zywnosci
Polska
pismiennictwo
lata 2000-2010
Opis:: Celem pracy było dokonanie przeglądu piśmiennictwa z ostatnich 10 lat dotyczących spożycia folianów przez osoby dorosłe w Polsce. Średnie spożycie folianów wśród osób dorosłych (18-96 lat) wahało się w rożnych subpopulacjach w zakresie 110-352 μg/os/d. Młode kobiety (18-35 lat), nie będące w ciąży spożywały średnio 127-315μg tej witaminy dziennie oraz 18-25% z nich deklarowała stosowanie suplementów kwasu foliowego. Osoby starsze w wieku 60 lat i powyżej spożywały 133-284 μg/os/d i jedynie 13-14% z nich stosowało suplementy. Głównym źródłem omawianej witaminy w diecie osób dorosłych były przede wszystkim warzywa oraz pieczywo.
The aim of this study was to review the folate intake among adults in Poland published during last decade. The average dietary folate intake among adults (18-96 years old) was in range 110-352 μg/person/day. Among young non-pregnant women (18-35 years old) the folate intake was on the level 127-315 μg/person/day and 18-25% of them used supplements of folic acid. The folate intake among elderly (aged 60 and above) was on the level 133-284 μg and only 13-14% of them declared using supplements of folic acid. The main sources of dietary folate were vegetables and bread.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2011, 62, 3
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Down syndrome - genetic and nutritional aspects of accompanying disorders
Autorzy:: Mazurek, D.
Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/875614.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: human disease
human nutrition
Down's syndrome
genetic aspect
nutritional aspect
accompanying disorder
intellectual disability
mental retardation
Alzheimer's disease
Opis:: Down syndrome (DS) is one of the more commonly occurring genetic disorders, where mental retardation is combined with nutritional diseases. It is caused by having a third copy of chromosome 21, and there exist 3 forms; Simple Trisomy 21, Translocation Trisomy and Mosaic Trisomy. Symptoms include intellectual disability/mental retardation, early onset of Alzheimer’s disease and the appearance of various phenotypic features such as narrow slanted eyes, flat nose and short stature. In addition, there are other health problems throughout the body, consisting in part of cardiac defects and thyroid function abnormalities along with nutritional disorders (ie. overweight, obesity, hypercholesterolemia and deficiencies of vitamins and minerals). Those suffering DS have widespread body frame abnormalities and impaired brain development and function; the latter leading to impaired intellectual development. Many studies indicate excessive or deficient nutrient uptakes associated with making inappropriate foodstuff choices, food intolerance, (eg. celiac disease) or malabsorption. DS persons with overweight or obesity are linked with a slow metabolic rate, abnormal blood leptin concentrations and exhibit low levels of physical activity. Vitamin B group deficiencies and abnormal blood homocysteine levels decrease the rate of intellectual development in DS cases. Zinc deficiencies result in short stature, thyroid function disorders and an increased appetite caused by excessive supplementation. Scientific advances in the research and diagnosis of DS, as well as preventing any associated conditions, have significantly increased life expectancies of those with this genetic disorder. Early dietary interventions by parents or guardians of DS children afford an opportunity for decreasing the risk or delaying some of the DS associated conditions from appearing, thus beneficially impacting on their quality of life.
Jednym z częściej występujących zaburzeń genetycznych przebiegających z jednoczesnym występowaniem upośledzenia umysłowego i chorób żywieniowozależnych jest zespół Downa (ZD). Związany on jest z potrojeniem materiału genetycznego na 21 chromosomie. Występuje w trzech odmianach (trisomia prosta, trisomia translokacyjna i mozaicyzm). Charakteryzuje się: opóźnieniem umysłowym, wczesnym występowaniem choroby Alzheimer’a, występowaniem specyficznych cech fenotypowych (np. wąskie, skośne oczy, mały, płaski nos, niski wzrost), występowaniem wielopoziomowych zaburzeń organizmu (m.in. wady serca, zaburzenia gospodarki hormonalnej tarczycy) oraz chorób dietozależnych (nadwaga, otyłość, hipercholesterolemia, niedobór witamin, składników mineralnych). U osób z ZD występują rozległe zaburzenia w budowie, funkcjonowaniu i rozwoju mózgu, co skutkuje upośledzeniem rozwoju umysłowego. Liczne badania wykazują nadmiary oraz niedobory składników odżywczych związane z nieprawidłowym doborem produktów żywnościowych, występowaniem nietolerancji pokarmowych (celiakia) lub zespołem złego wchłaniania. Występowanie nadwagi i otyłości wśród osób z ZD łączy się ze spowolnionym tempem przemiany materii, nieprawidłowym stężeniem leptyny we krwi, niską aktywnością fizyczną. Niedobór witamin z grupy B oraz nieprawidłowy poziom homocysteiny we krwi u osób z ZD wpływa na spowolniony rozwój intelektualny. Niedobór cynku przyczynia się do niskiego wzrostu, zaburzeń gospodarki hormonalnej tarczycy oraz zwiększonego apetytu spowodowanego nadmierną jego suplementacją. Postęp nauki, prowadzenie badań związanych z diagnozowaniem i zapobieganiem chorób towarzyszących zespołowi Downa znacznie zwiększa długość życia osób z tą dysfunkcją genetyczną. Wczesna interwencja żywieniowa ze strony rodziców i opiekunów dzieci z ZD daje możliwość zmniejszenia ryzyka lub opóźnienie występowania niektórych współistniejących chorób, co wydatnie poprawiłoby jakość życia osób z zespołem Downa.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 3
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Spozycie grup produktow wsrod otylych mieszkancow Wroclawia
Intake of food products by obese inhibitans from Wroclaw
Autorzy:: Wyka, J
Zechalko-Czajkowska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/875246.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: Wroclaw
mieszkancy miast
choroby czlowieka
otylosc
zywienie czlowieka
produkty spozywcze
spozycie zywnosci
wywiad zywieniowy
nawyki zywieniowe
bledy zywieniowe
zagrozenia zdrowia
Wroclaw city
urban inhabitant
human disease
obesity
human nutrition
food product
food consumption
nutritional interview
nutritional habit
dietary mistake
health hazard
Opis:: Celem pracy była ocena spożycia grup produktów spożywczych w racjach pokarmowych kobiet (n=70) i mężczyzn (n=30), z BMI w zakresie 27-40, przyjmowanych na oddział endokrynologiczny do Szpitala Klinicznego nr 1 we Wrocławiu w 2004 roku. W badanej grupie przeprowadzono wywiad o spożyciu z ostatnich 24 godzin z wykorzystaniem albumu fotografii produktów i potraw IŻŻ. W oparciu o bazę danych obliczono spożycie 9 grup produktów spożywczych i porównano z proponowaną dzienną modelową racją pokarmową wyrażoną w produktach dla kobiet i mężczyzn o małej aktywności fizycznej w wieku 26-60 lat. W średniej racji pokarmowej kobiet i mężczyzn wykazano nadmierne spożycie mięsa i jego przetworów (odpowiednio 152% i 198% zaleceń), tłuszczów (336% i 250%) oraz cukru i słodyczy (ok. 180%), natomiast niedostateczne spożycie mleka i jego przetworów (odpowiednio wśród kobiet 71%, mężczyzn 38% zaleceń) oraz warzyw i owoców (70% i 64%). W grupie badanych osób wykazano niewłaściwy rozkład posiłków w ciągu dnia, pojadanie między posiłkami oraz niską aktywność fizyczną. Stwierdzono wiele błędów w spożyciu produktów spożywczych oraz brak świadomości nieprawidłowych nawyków żywieniowych oraz zagrożenia zdrowotnego spowodowanego nadmierną masą ciała.
The aim of the study was to asses food products intake in food ratio of women (n=70) and men (n=30) with BMI 27-40 from Wroclaw, which were patients of endocrinological section in Clinic Hospital in 2004. The 24 - hours recall and album of photographs of food products and dishes were used to estimate food products intake. Results of the study were compared with recommendation for adults in age 26-60 with low physical activity. In average food ratio the improperly high intake of meat and meat products (women 152% and men 198% of recommended level), fat (respectively 336% and 250%) and sugar and sweets (180%) were observed. The low intake of milk and milk products (women 71% and men 38% of recommendation) and vegetables and fruit (respectively 70% and 64%) were noticed. The way of nutrition of examined adults had many abnormalities predicted to increase body mass. The most errors including incorrect distribution of meals during the day, incorrect number of meals with snacks between them and too low physical activity was observed.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2008, 59, 2; 231-236
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Body composition and Hashimoto disease
Autorzy:: Malczyk, E.
Wyka, J.
Malczyk, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2082799.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: body composition
body mass index (BMI)
Hashimoto disease (HD)
Opis:: Background. Body weight or BMI do not provide any information about the content of muscle tissue, water content, body fat and its distribution in the body. Thyroid dysfunction is associated with a change in body weight, but also its composition regardless of physical activity. Objective. The aim of the study was to compare the body composition of female patients diagnosed with Hashimoto's disease (HD) and the body composition of healthy women who have never been treated before due to thyroid diseases. Materials and methods. The study involved 47 women diagnosed with Hashimoto disease (HD) and 65 women declaring good health. Body mass and height and body composition analysis using bioelectrical impedance analysis were performed using the TANITA multi-frequency segmental body composition analyzer. Variables having a distribution similar to the normal distribution were analyzed by the analysis of variance (ANOVA), otherwise the Kruskal-Wallis test was used. Results. Women with Hashimoto disease were characterized by significantly higher values of body weight, and thus BMI index, than healthy women (respectively 73.64 kg vs. 64.36 kg, p <0.0001; 27.65 kg/m2 vs. 23.95 kg/m2, p <0.001).The problem of excess body fat in the body statistically significantly more often affected women with Hashimoto disease than healthy women (44.7% vs. 13.8%, p <0.001). Conclusions. The results regarding the weight and composition of the patients treated for thyroid disease indicate the need for further in-depth analyses. Even small abnormalities of the thyroid function in the range of reference values may result in the development of many adverse changes in the body.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2021, 72, 4; 345-352
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Hormonal contraceptives and hormone replacement therapy as a possible factor of breast cancer
Autorzy:: Predna, L.
Habanova, M.
Slavikova, E.
Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/871417.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: hormonal contraceptive
hormone replacement therapy
disease parameter
breast cancer
risk factor
cancer
human disease
Opis:: Background. Breast cancer is a disease with an increasing incidence, and it originates from several factors. Risk factors of this disease represent a diverse group of parameters, which also include hormonal influences. Objective. The aim of the present study was to determine if there is a relationship between hormonal contraceptives and hormone replacement therapy in patients with diagnosed most common types of breast cancer taking into account the age at which the disease was diagnosed in selected sonographic clinic in the district of Nitra, Slovak Republic. Material and Methods. As a part of an ongoing retrospective study from 2005, a cohort of 300 randomly selected patients aged 25-87 years with diagnosed breast cancer have been monitored in 2012. The age at which breast cancer was diagnosed, and relationship to hormone therapy were analysed based on medical documentation. Results. Among 300 randomly selected patients with a confirmed diagnosis of breast cancer the group at the age of 40-59 was the most numerous (mean age was 53.06±11.25 years). The mean age of 45 patients who were given hormonal contraceptives (HC) was 46.44±7.34 years, whereas the mean age of 82 patients who were subjected to hormone replacement therapy (HRT) was 53.63±6.67 years. In women who took hormonal treatment, breast cancer was diagnosed at the mean age of 50.60±7.56 years, while women who never took HRT or HC, were diagnosed around the age of 53.92±12.35 years. The most common types of cancer were the infiltrating ductal carcinoma and lobular carcinoma. From all patients, the relapse occurred among 14 of them, about 4.86 years later. Only 2 patients had breast cancer on both diagnosed breast. After a surgery, the cancer was observed in 7 patients. The positive family history was confirmed with 34 patients. Conclusions. Nowadays, the breast cancer treatment, especially at early stages, is successful, however, the malignant breast neoplasm remains the most common oncological disease causing the death amongst women. In the assessment of the impact of HC and HRT on breast cancer, it is not possible to provide a clear conclusion, because their influence on the tumour is difficult to verify.
Wprowadzenie. Rak piersi jest chorobą, której występowanie uzależnione jest od wielu czynników. Czynniki te są zróżnicowane, a wśród nich wyróżnia się czynniki hormonalne. Cel. Na podstawie danych medycznych podjęto próbę oceny występowania zależności różnych typów raka piersi u kobiet a stosowaniem antykoncepcji hormonalnej oraz hormonalnej terapii zastępczej. Materiał i metody. Praca stanowi część trwającego od 2005 roku badania stanu zdrowia pacjentek w wieku 25-87 lat. Badaniami objęto kohortę 300 kobiet, u których w 2012 roku zdiagnozowano raka piersi. W badaniach przeprowadzonych na podstawie analizy dokumentacji medycznej oceniano zależność między wiekiem kobiety, w którym zdiagnozowano raka piersi a terapią hormonalną. Wyniki. W grupie 300 kobiet ze zdiagnozowanym rakiem piersi, najliczniejszy udział stanowiły kobiety w wieku 40-59 lat (średnia 53.06±11.25 lat). Wśród pacjentek wyróżniono 45 kobiet stosujące HC (HC – antykoncepcje hormonalną) ze średnim wiekiem 46.44±7.34 lat oraz 82 kobiety stosujące HRT (HRT – hormonalną terapię zastępczą) ze średnim wiekiem w tej grupie 53.63±6.67 lat. Wśród kobiet, które przyjmowały preparaty hormonalne średni wiek wykrycia raka piersi wynosił 50.60±7.56 lat, w porównaniu do kobiet nie stosujących żadnej terapii hormonalnej 53.92±12.35 lat. Wśród badanych kobiet najczęściej stwierdzany był naciekający nowotwór wewnątrzprzewodowy (ductal carcinoma) oraz wewnątrzzrazikowy (lobular carcinoma). U 2 pacjentek stwierdzono dwa rodzaje nowotworu. Wśród 14 pacjentek wykryto nawrót choroby, średni czas od powtórnego zdiagnozowania nowotworu wynosił 4.86 lat. Po operacji chirurgicznej nowotwór wykazano u 7 kobiet. W grupie 34 pacjentek stwierdzono występowanie nowotworu piersi w rodzinie. Wnioski. W obecnych czasach leczenie nowotworu piersi, szczególnie we wczesnych stadiach choroby przynosi satysfakcjonujące rezultaty. Jednak złośliwe postacie nowotworu nadal są przyczyną wysokiej śmiertelności wśród kobiet. W niniejszym badaniu nie udało się wskazać istotnej zależność pomiędzy występowaniem nowotworu piersi a stosowaniem HC i HRT wśród badanych kobiet.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 3
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju w działaniach Sekcji Edukacji Leśnej Koła Naukowego Leśników Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
Education for sustainable development in the activities of the Forest Education Section Foresters Scientific Club, University of Agriculture in Cracow
Autorzy:: Wyka, J.
Sidorowicz, Z.
Przepiora, F.
Fraczek, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/880695.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Leśny Zakład Doświadczalny. Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie
Tematy:: studenckie kola naukowe
Sekcja Edukacji Lesnej Koła Naukowego Lesników UR Krakow
dzialalnosc
edukacja dla zrownowazonego rozwoju
edukacja spoleczenstwa
Źródło:: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej; 2018, 20, 1[55]
1509-1414
Pojawia się w:: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Assessment of caffeine intake with food by Polish females and males
Autorzy:: Malczyk, E.
Wyka, J.
Malczyk, A.
Larma, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2085938.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: caffeine
caffeine intake with food
Polska
women
men
kofeina
Polska
kobiety
mezczyzni
Opis:: Background. Caffeine is the most widespread psychoactive substance in the world. With long-term consumption of caffeinated beverages, there is a high probability of overtaking on caffeine. Objective. The aim of the study was to estimate the consumption of caffeine in the daily caffeine intake of Polish consumers, determine the caffeinated products in the intake of this substance. Materials and methods. The survey was completed by 433 respondents living in Poland. The research tool was the electronic questionnaire, which consisted of: a) questions about personal data and measurement anthropometric and the level of physical activity and smoking; b) questions regarding the portion size and frequency of consumption of coffee, tea, cocoa, chocolate, energy drinks and colacarbonated beverages. Results. The main sources of caffeine in the respondents' diet include: coffee (Me 43.64 mg/d) and tea (Me 37.60 mg/d). Approximately 20% of respondents exceeded the threshold of daily caffeine intake (safety level for children and adolescents up to 3 mg/kg b.w, for adults up to 5.7 mg/kg b.w), considered safe. Conclusions. Respondents who have crossed the safe dose of caffeine intake, should limit the consumption of products being its main source (coffee)
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2021, 72, 3; 273-280
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Biochemical parameters as monitoring markers of the inflammatory reaction by patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)
Autorzy:: Lenartova, P.
Kopcekova, J.
Gazarova, M.
Mrazova, J.
Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/877253.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: biochemical parameter
monitoring marker
inflammatory reaction
human disease
patient
chronic obstructive pulmonary disease
albumin
prealbumin
C-reactive protein
orosomucoid
PINI index
Opis:: Background. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is an airway inflammatory disease caused by inhalation of toxic particles, mainly cigarette smoking, and now is accepted as a disease associated with systemic characteristics. Objective. The aim of this work was to investigate and compare selected biochemical parameters in patients with and without COPD. Material and Methods. Observation group consisted of clinically stable patients with COPD (n = 60). The control group was healthy persons from the general population, without COPD, who were divided into two subgroups – smokers (n = 30) and non-smokers (n = 30). Laboratory parameters were investigated by automated clinical chemistry analyzer LISA 200th. Results. Albumin in our measurements showed an average value of 39.55 g.l-1 in the patient population; 38.89 g.l-1 in smokers and in non-smokers group 44.65 g.l-1. The average value of pre-albumin in the group of patients was 0.28 ± 0.28 g.l-1 and 0.30 ± 0.04 g.l-1 in smokers group. The average value of the orosomucoid in patients was about 1.11 ± 0.90 mg.ml-1. In the group of smokers, the mean value of orosomucoid was 0.60 ± 0.13 mg.ml-1. The level of C-reactive protein (CRP) in the patient group reached an average value of 15.31 ± 22.04 mg.l-1, in the group of smokers was 5.18 ± 4.58 mg. l-1. Prognostic inflammatory and nutritional index (PINI) in the group of patients showed a mean value of 4.65 ± 10.77 and 0.026 ± 0.025 in smokers. Conclusions. The results of this work show, that the values of index PINI in COPD patients are significantly higher than in smokers (P <0.001). This along with other monitored parameters indicative inflammation as well as a catabolic process that occurs in the organism of patients with COPD.
Wprowadzenie. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest chorobą zapalną dróg oddechowych spowodowaną inhalacją toksycznych związków chemicznych, pochodzących głównie z palenia papierosów, która charakteryzowana jest jako choroba ogólnoustrojowa. Cel. Celem niniejszej pracy było oznaczenie we krwi chorych na POChP wybranych parametrów biochemicznych stanu zapalnego oraz porównanie ich stężenia w grupie zdrowych ludzi bez POChP.0 Materiał i metody. Grupa badana składała się z klinicznie stabilnych pacjentów z POChP (n = 60). Grupę kontrolną stanowili zdrowi pacjenci z populacji generalnej, bez POChP, którzy zostali podzieleni na dwie podgrupy – palaczy papierosów (n = 30) i niepalących (n = 30). Parametry biochemiczne oznaczano z wykorzystaniem automatycznego analizatora LISA 200. Wyniki. Średnie stężenie albumin w grupie chorych wynosiło 39.55 g.l-1 ; w grupie zdrowych palących 38.89 g.l-1 a w grupie zdrowych niepalących 44.65 g.l-1. Średnie stężenie pre-albuminy w poszczególnych grupach pacjentów i zdrowych palących wynosiło odpowiednio 0.28 ± 0.28 g.l-1 oraz 0.30 ± 0.04 g.l-1. Stężenie orosomukoidu w grupie chorych wynosiło 1.11 ± 0.90 mg.ml-1. W grupie palących zdrowych osób średnio 0.60 ± 0.13 mg.ml-1. Stężenie białka Creaktywnego (CRP) w grupie chorych na POChP wynosiło 15.31 ± 22.04 mg.l-1, a w grupie palących 5.18 ± 4.58 mg. l-1. Prognostyczny wskaźnik odżywienia i stanu zapalnego - PINI (Prognostic Inflammatory and Nutritional Index) w grupie pacjentów wynosił średnio 4.65 ± 10.77 a w grupie osób palących 0.026 ± 0.025. Wnioski: Wyniki niniejszych badań wykazały, że wartości PINI u pacjentów z POChP były statystycznie wyższe (p <0,001) niż w grupie osób palących. Uzyskane wyniki wraz z innymi monitorowanymi parametrami świadczą o stanie zapalnym jak również o procesie katabolicznym, który występuje w organizmie pacjentów z POChP.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2017, 68, 2
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Influence of non-dietary factors on the prevalence of abdominal obesity as a major component of the metabolic syndrome among 17-18-year-old youth
Autorzy:: Piotrowska, E.
Broniecka, A.
Biernat, J.
Wyka, J.
Bronkowska, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/875027.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: adolescent
non-dietary factor
prevalence
abdominal obesity
obesity
metabolic syndrome
socioeconomic status
psychological factor
nutritional behaviour
Opis:: Background. Youth nutrition and their nutritional status are conditioned by many factors, some of the main ones being: economic, social, climatic, cultural, and psychological factors as well as nutritional knowledge. With the growing problem of overweight and obesity among children and young people, the incidence of the metabolic syndrome is also increasing. Objective. The aim of the study was to assess the impact of demographic, sociological and psychological factors on the incidence of obesity among 17–18-year-old adolescents from Wroclaw and vicinity as a major risk factor for the development of the metabolic syndrome. Material and Methods. The study was conducted in three upper-secondary schools in Wroclaw, Poland. In the surveyed group (17-18 years old, n = 269) girls accounted for 59.5% and boys constituted 40.5%. Majority of young people were Wroclaw citizens (72.9%). Centile charts elaborated by the Children’s Memorial Health Institute were adopted for the evaluation of anthropometric parameters. Evaluation of the impact of non-dietary factors on the manner of nutrition was carried out using own questionnaire. Results. Based on the tests, abdominal obesity was determined among 34.5% of adolescents aged 17 years and among 65.5% of these aged 18 years. Obesity was more common in girls carrying genetic burden of the disease. Youth with the largest waist circumference most often declared to use slimming diets - 6.7%, and the lowest hunger sensation in stress - 3.4%. In addition, 30.5% of the adolescents with the smallest waist circumference and 11.5% with the largest waist circumference declared to be non-smoking. Occasional alcohol consumption was declared by 30.1% of young people with the smallest waist circumference, and 13.4% with the largest waist circumference. Conclusions. Youth with abdominal obesity significantly more likely than those with normal waist circumference applied slimming diets. Significant impact on the formation of abdominal obesity among girls had inherited disease burden.
Wprowadzenie. Sposób żywienia młodzieży i ich stan odżywienia są uwarunkowane przez wiele czynników, a główne z nich to: czynniki ekonomiczne, klimatyczne, kulturowe, psychologiczne i społeczne oraz wiedza żywieniowa. Wraz z rosnącym problemem nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży narasta problem rozwoju zespołu metabolicznego. Cel. Celem badań była ocena wpływu czynników demograficznych, socjologicznych i psychologicznych na częstość występowania otyłości brzusznej wśród 17-18 letniej młodzieży z Wrocławia i okolic jako głównego czynnika ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego. Materiał i metody. Badania zostały przeprowadzone w trzech wrocławskich szkołach ponadgimnazjalnych. W grupie badanych uczniów w wieku 17-18 lat (n= 269) dziewczęta stanowiły 59,5%, natomiast chłopcy 40,5% ogółu badanych. 72,9% badanych pochodziło z Wrocławia. Do oceny parametrów antropometrycznych przyjęto opracowane w Instytucie Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka siatki centylowe. Ocena wpływu czynników pozażywieniowych na sposób żywienia została przeprowadzona za pomocą autorskiego kwestionariusza opracowanego w Katedrze Żywienia Człowieka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wyniki. Stwierdzono występowanie otyłości brzusznej wśród 34,5% nastolatków w wieku 17 lat i wśród 65,5% młodzieży 18-letniej. Otyłość występowała częściej u dziewcząt obciążonych dziedzicznie tą chorobą. Dziewczęta istotnie częściej niż chłopcy zwracały uwagę na swój wygląd i były bardziej krytyczne w stosunku do swojej masy ciała. Zadowolenie ze swojego wyglądu istotnie częściej deklarowały osoby o najmniejszym obwodzie talii. Młodzież z największym obwodem talii najczęściej deklarowała stosowanie diet odchudzających - 6,7%, i najmniejsze odczuwanie głodu w stresie - 3,4%. Niepalenie papierosów deklarowało 30,5% młodzieży z najmniejszym obwodem talii i 11,5% z największym obwodem talii. Okazjonalne spożywanie alkoholu deklarowało 30,1% młodzieży z najmniejszym obwodem i 13,4% z największym obwodem talii. Wnioski. Młodzież z otyłością brzuszną istotnie częściej niż osoby z prawidłowym obwodem talii stosowała diety odchudzające. Wśród czynników pozażywieniowych istotny wpływ na powstawanie otyłości brzusznej wśród dziewcząt miało dziedziczne obciążenie tą chorobą.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 1
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Assessment of intake of iron and nutrients that affect bioavailability of daily food rations of girls
Autorzy:: Broniecka, A.
Wyka, J.
Bronkowska, M.
Piotrowska, E.
Biernat, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/50540.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Instytut Medycyny Wsi
Źródło:: Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2014, 21, 2
1232-1966
Pojawia się w:: Annals of Agricultural and Environmental Medicine
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Występowanie puszczyka zwyczajnego Strix aluco i puszczyka uralskiego S. uralensis w pofragmentowanych lasach centralnej Małopolski
Abundance of tje Tawny Owl Strix aluco and Ural Owl S. uralensis in fragmented forests in central Malopolska Province
Autorzy:: Matysek, M.
Figarski, T.
Wieczorek, P.
Wyka, J.
Kajtoch, L.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/79610.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Zoologiczne
Tematy:: ptaki
sowy
Strigidae
puszczyk zwyczajny
Strix aluco
puszczyk uralski
Strix uralensis
wystepowanie
lasy
srodowisko pofragmentowane
fragmentacja lasow
Pogorze Zachodniobeskidzkie
Wyzyna Krakowsko-Czestochowska
Malopolska
Źródło:: Ornis Polonica; 2015, 56, 4
2081-9706
Pojawia się w:: Ornis Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Analysis of visceral fat in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)
Autorzy:: Lenartova, P.
Habanova, M.
Mrazova, J.
Chlebo, P.
Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/876910.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: visceral fat
patient
smoker
man
woman
chronic obstructive pulmonary disease
Opis:: Background. Cigarette smoking is a major public health problem, which leads to the formation of chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and is one of the main causes of avoidable death and disability worldwide. Objective. The aim of study was analysis and comparison of the visceral fat in the body of the three groups of subjects (non-smokers, smokers and COPD patients) by Tanita Viscan 140. Material and Methods. The control group was composed of: (1) non-smokers (n=30), consisted of 13 males (43.4%) and 17 women (56.6%) - the average age was 52 ± 6.51 years and (2) smokers (n=30), consisted of 12 men (40%) and 18 women (60%) – the average age 46.53 ± 9.22 years. Study group consisted of patients with COPD (n=60), which consisted of 48 men (80%) and 12 women (20%). Mean age was 69.25 ± 9.90 years. The measurement of visceral fat by Tanita Viscan device 140, which uses bioelectrical impedance analysis to measure fat in the abdomen of the patient in the supine position. Results. High levels of visceral fat (women from 36.9% to 52.3% and more, men from 27.1% to 40.3% or more) were observed in 19 patients (3 women and 16 men), with 19 smokers (10 women and 9 men) and non-smokers in 22 subjects (10 women and 12 men). The average value of waist circumference measured with a Tanita Viscan 140 was in the group of patients 96.38 ± 12.27 cm, in the group of smokers 95.23 ± 10.12 cm and in group of non-smokers 96.86 ± 10.88 cm. Conclusions. The results of our work are of great importance for the health assessment not only among patients with COPD but also in the group of smokers. Therefore it would be appropriate to remind the general public, eg. by campaign for chronic obstructive pulmonary disease and its serious complications and reduce the life quality of these patients and thus help protect human health and in particular young people from the harmful effects of tobacco products.
Wprowadzenie. Palenie papierosów jest poważnym problemem zdrowotnym, który prowadzi do powstawania przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i jest jednym z głównych przyczyn śmierci i niepełnosprawności na całym świecie. Cel badań. Dokonano pomiaru zawartości w organizmie tłuszczu trzewnego za pomocą urządzenia Tanita Viscan 140, który wykorzystuje metodę bioelektrycznej impedancji do pomiaru tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej pacjenta w pozycji leżącej. Materiał i metody. Grupa kontrolna składała się z osób niepalących (n = 30), w tym z 13 mężczyzn (43,4%) i 17 kobiet (56,6%) - średni wiek wynosił 52 ± 6,51 roku. Grupa palaczy papierosów (n = 30) składała się z 12 mężczyzn (40%) i 18 kobiet (60%) - średni wiek 46,53 ± 9,22 roku. Badaniem objęto również grupę pacjentów z POChP (n = 60), która składała się z 48 mężczyzn (80%) i 12 kobiet (20%). Średni wiek wynosił 69,25 ± 9,90 roku. Dokonano pomiaru w organizmie zawartości tłuszczu trzewnego za pomocą urządzenia Tanita Viscan 140, który wykorzystuje metodę bioelektrycznej impedancji do pomiaru tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej pacjenta w pozycji leżącej. Wyniki. Wykazano wysoki poziom tłuszczu trzewnego (w zakresie od 36,9% do 52,3% u kobiet i w zakresie 27,1% do 40,3% u mężczyzn) u 19 chorych (3 kobiety i 16 mężczyzn) na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc zaobserwowano, u 19 palaczy (10 kobiet i 9 mężczyzn ) i w grupie 22 niepalących osób (10 kobiet i 12 mężczyzn). Średnia wartość obwodu talii mierzona za pomocą urządzenia Tanita Viscan 140 wynosiła: w grupie pacjentów z POChP 96,38 ± 12,27 cm, w grupie palaczy 95,23 ± 10,12 cm, a w grupie niepalących 96.86 ± 10,88 cm. Wnioski. Wyniki pracy mają istotne znaczenie dla oceny stanu zdrowia nie tylko wśród pacjentów z POChP, ale także w grupie osób palących. Wskazana byłaby edukacja społeczeństwa poprzez organizowanie kampanii na temat poważnych powikłań zdrowotnych i obniżeniu jakości życia pacjentów z POChP, aby w ten sposób chronić zdrowie ludzi, szczególnie młodych, przed szkodliwym działaniem palenia produktów tytoniowych.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2016, 67, 2
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Ocena czynników ryzyka zespołu metabolicznego u dziewcząt i chłopców z terenu Południowo-Zachodniej części Polski
Assessment of risk factors of metabolic syndrome in girls and boys from South-West area of Poland
Autorzy:: Mikolajczak, J.
Piotrowska, E.
Biernat, J.
Wyka, J.
Zechalko-Czajkowska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/875189.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:: Oceniono wpływ czynników ryzyka, w tym: poziomu aktywności fizycznej, BMI, stosowania używek, występowania chorób w rodzinie, wieku i płci na wzrost częstości zespołu metabolicznego (ZM) u nastolatków z Wrocławia. Badano 778 nastolatków (409 dziewcząt, 369 chłopców) w wieku 16-18 lat. Wykonano pomiary wzrostu i masy ciała, obwodu talii, obliczono i oceniono wartości wskaźnika BMI wg Cola. ZM określano, gdy wystąpiły przynajmniej trzy spośród pięciu następujących nieprawidłowości: wysokie stężenie triglicerydów (≥110 mg/dl), glukozy (≥110 mg/dl), wysokie wartości obwodu talii (≥90 percentyla), wysokie ciśnienie tętnicze (≥90 percentyla) lub niskie stężenie cholesterolu HDL (≤40 mg/dl). Wykonano analizę regresji logistycznej i określono iloraz szans ryzyka - Odds Ratio [OR]. Zastosowano test Chi2 NW oraz Manna-Whitney’a. ZM stwierdzono u 7,1% ogółu badanych (7,7% grupy chłopców i 6,4% grupy dziewcząt). Nie wykazano istnienia żadnego z komponentów ZM u 41,3% uczniów, jeden u 36,8% grupy, dwa u 14,9%, trzy u 5,9% badanych. Stwierdzono istotny wpływ nadwagi i otyłości, wieku uczniów, palenia papierosów na wzrost ryzyka zespołu metabolicznego oraz jego składowych. Istotnymi modyfikowalnymi elementami w prewencji ZM są: odpowiedni wysiłek fizyczny, normalizacja parametrów ciała oraz niestosowanie używek.
The research was aimed at evaluating risk factors: level of physical activity, BMI, using of unhealthy substances, appearing of illness in the family, age and sex in according to increase frequency of the metabolic syndrome (MS) in teenagers from Wrocław. Height and the body weight were measured to assess BMI according to Cole’s index in group of 409 girls and 369 boys. Metabolic syndrome was characterized when three of risk factors was noticed like: high level of triglycerids (≥110 mg/dl), glucose (≥110 mg/dl), waist circumference (≥90 percentyl) or low level of HDL – cholesterol (≤40 mg/dl). Logistic regression and odds ratio were used to identify number of group with MS (7.7% boys, 6.4% girls), generally 7.1%. One components of ZM was noticed in 36.8% of group, two – 14.9%. Metabolic syndrome was not stated in 41.3% of teenagers. A significant influence of the excess weight and the obesity, the age of pupils, smoking cigarettes to the height of the risk of the metabolic syndrome and his components was stated. In the MS prevention they are essential alterable elements: a proper physical effort, the standardization of parameters of the body and not-taking substances.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2011, 62, 1
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Assessment of food intakes for women adopting the high protein Dukan diet
Autorzy:: Wyka, J.
Malczyk, E.
Misiarz, M.
Zolotenka-Synowiec, M.
Calyniuk, B.
Baczynska, S.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/871844.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: human nutrition
assessment
food intake
woman
high-protein diet
Dukan diet
nutrient
human disease
obesity
Opis:: Background. Overweight and obesity are metabolic disorders affecting both adults and children. Effective treatment of these conditions is focused on decreasing the body mass, through individually tailored and well balanced diets, along with increasing physical activity. Obese persons often, however, choose high protein diets for losing weight. Recently in Poland, the high-protein Dukan-diet has become very popular. Objectives. To assess dietary consumption in women adopting the Dukan-diet, including intakes of protein, fat, carbohydrate as well as vitamins and minerals. Materials and Methods. Subjects were 51 women aged 19-64 years on the Dukan-diet, who were surveyed by individually conducted interview. Women were asked to provide typical menus from each phase of their diets. Quantitative dietary intake assessment was achieved by an officially used ‘Photograph album of foodstuffs and dishes’ as custom-designed by the National Food and Nutrition Institute (IZZ) in Warsaw. Results. Protein intakes in all subjects were excessive, especially those of animal origin when compared to recommended nutritional standards. In contrast, dietary carbohydrate intakes were low due to poor consumption of fruit and vegetables. Mineral and vitamin intakes revealed high potassium, iron and vitamins A, D and B2, but low vitamin C and folates. Women’s average weight reduction after 8-10 weeks of dieting was approximately 15 kilograms. Conclusions. Many nutritional abnormalities were found in women on the high protein Dukan-diet. Adopting this diet in the long-term may pose health threats through acquiring kidney and liver disease, osteoporosis and cardiovascular disease.
Wprowadzenie. Otyłość i nadwaga są chorobami metabolicznymi, które dotyczą zarówno dorosłych, jak i dzieci. Właściwym postępowaniem w leczeniu tych chorób jest zmniejszenie masy ciała poprzez zastosowanie indywidualnej, dobrze zbilansowanej diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej. W celu redukcji masy ciała otyli pacjenci czasami decydują się na zastosowanie diety wysokobiałkowej. W Polsce, w ostatnich latach, bardzo popularna jest wysokobiałkowa dieta Dukana. Cel. Celem badań była ocena sposobu żywienia kobiet stosujących dietę wysokobiałkową Dukana. Oceniono zawartość białek, tłuszczów, węglowodanów, a także witamin i składników mineralnych w diecie badanych kobiet. Materiały i metody. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą 24-godzinnego wywiadu przeprowadzonego indywidualnie z każdą respondentką. W badaniu wzięło udział 51 kobiet w wieku 19-64 lat stosujących wysokobiałkową dietę Dukana. Kobiety poproszono o podanie przykładowego jadłospisu z każdej fazy diety. Do oszacowania w wielkości (w gramach) spożytej żywności wykorzystano „Album fotografii produktów i potraw” opracowany przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie. Wyniki. Kobiety biorące udział w badaniu spożywały nadmierną ilość białka, szczególnie pochodzenia zwierzęcego, w stosunku do zalecanych norm żywieniowych. Zawartość węglowodanów w racjach pokarmowych była niska i wynikała z małej podaży warzyw i owoców. Wśród ocenianych składników mineralnych stwierdzono najniższe spożycie potasu i żelaza, a najwyższe fosforu i sodu. Wykazano także, że ze stosowaną dietą niska była podaż witaminy C i folianów, natomiast wysoka witamin A, D i B2. Wśród badanych kobiet, średnia redukcja masy ciała po 8-10 tygodniach stosowania diety wynosiła około 15 kilogramów. Wnioski. U kobiet stosujących wysokobiałkową dietę Dukana stwierdzono wiele nieprawidłowości żywieniowych. Długotrwałe stosowanie tej diety może zwiększyć ryzyko zdrowotne związane z wystąpieniem chorób nerek i wątroby, osteoporozy oraz chorób sercowo-naczyniowych.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 2
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Consumption of different types of bakery products and its effect on visceral fat area in healthy population
Autorzy:: Gazarova, M.
Lenartova, P.
Kopcekova, J.
Mrazova, J.
Holovicova, M.
Chlebova, Z.
Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/874086.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:: Background. Bread is one of the world’s most consumed food commodity. However, in the last years consumption of bread and bakery products has declined, especially in the Western population. The reason for concern is the weight gain and presence of gluten in these products. Gluten is unacceptable in the diet only in patients with celiac disease who are forced adhere the gluten-free diet all the time. The consequences of gluten-free diet in healthy people are the subject of many recent studies. Objective. The aim of this study was to evaluate the changes of visceral fat area in the general population after 6 weeks of consumption of gluten-free, gluten-containing and whole-grain bread and other bakery products. Material and Methods. The study group consisted of 120 volunteers divided into four subgroups each with 30 subjects. Anthropometric measurements were made using the InBody 720 (Biospace Co. Ltd., Seoul, Republic of Korea). We used the Lookin’Body 3.0 software to process the results. The collected data from anthropometric measurements were evaluated statistically and graphically in Microsoft Office Excel 2010 (Los Angeles, CA, USA). Results. After the intervention we found out that visceral fat area values increased in probands consuming gluten-free and gluten-containing bakery products, but these changes were not significant (P>0.05; 72.7±29.18 cm2 vs 73.26±30.32 cm2 and 69.6±34.06 cm2 vs 70.34±32.33 cm2, respectively). In whole-grain and control group we observed a reduction in visceral fat area, in the control group there was a significant change (P>0.05 – 91.58±33 cm2 vs 90.47±34.37 cm2 and P<0.05 – 77.3±21.65 cm2 vs 75.56±21.87 cm2, respectively). After the intervention the visceral fat area values increased in gluten-free group in 57% of subjects, in gluten group in 73% of subjects and in the whole-grain group in 43% of volunteers. Although visceral fat area values had inceased in gluten-free and gluten-containing groups, the number of probands with reference values increased from 80% to 86% in the gluten-free group and from 43% to 66% in the gluten-containing group. In the whole-grain group we found decrease in number of subjects with reference values of visceral fat area (from 70% to 63%). There were no changes in the control group (86% vs. 86%). Conclusions. Consumption of different types of bakery products has mostly changed the visceral fat area values in a positive direction.
Wstęp. Chleb jest jednym z najczęściej spożywanych produktów żywnościowych na świecie. Jednak w ostatnich latach spadło spożycie pieczywa, zwłaszcza w populacji zachodniej. Powodem rezygnacji z konsumpcji jest obawa o przyrost masy ciała i obecność glutenu w tych produktach. Gluten jest niedopuszczalny w diecie tylko u pacjentów z celiakią, którzy są zmuszeni stosować dietę bezglutenową. Konsekwencje stosowania diety bezglutenowej u zdrowych ludzi są przedmiotem wielu ostatnich badań. Cel. Celem badania była ocena zmian w obszarze trzewnej tkanki tłuszczowej w grupie badanej po 6 tygodniach konsumpcji: chleba bezglutenowego, chleba zawierającego gluten i chleba pełnoziarnistego oraz innych produktów piekarniczych. Materiał i metody. Grupa badana składała się ze 120 ochotników podzielonych na cztery podgrupy, w każdej po 30 osób. Pomiary antropometryczne wykonano przy użyciu InBody 720 (Biospace Co. Ltd., Seoul, Republika Korei). Do analizy wyników wykorzystano oprogramowanie Lookin’Body 3.0. Zebrane dane z pomiarów antropometrycznych zostały ocenione statystycznie i graficznie w Microsoft Office Excel 2010 (Los Angeles, Kalifornia, USA). Wyniki. Po interwencji dietetycznej wykazano, że wartości trzewnej tkanki tłuszczowej wzrosły u osób spożywających produkty piekarnicze bezglutenowe i zawierające gluten, ale zmiany te nie były istotne statystycznie (p> 0,05, 72,7 ± 29,18 cm2 w porównaniu z 73,26 ± 30,32 cm2 i 69,6 ± 34,06 cm2 vs 70.34 ± 32,33 cm2, odpowiednio). W grupie osób spożywających chleb pełnoziarnisty i kontrolnej obserwowano zmniejszenie trzewnej tkanki tłuszczowej, w grupie kontrolnej nastąpiła istotna zmiana (p> 0,05 - 91,58 ± 33 cm2 wobec 90,47 ± 34,37 cm2 i p <0,05 - 77,3 ± 21,65 cm2 vs 75,56 ± 21,87 cm2, odpowiednio). Po interwencji dietetycznej wartości trzewnej tkanki tłuszczowej zwiększyły się w grupie spożywającej chleb bezglutenowy u 57% badanych, w grupie spożywającej chleb z glutenem u 73% badanych oraz w grupie osób spożywającej chleb pełnoziarnisty u 43% ochotników. Chociaż wartości trzewnej tkanki tłuszczowej były obecne w grupach osób spożywających chleb bez glutenu i zawierających gluten, liczba uczestników o wartościach referencyjnych prawidłowych wzrosła z 80% do 86% w grupie bezglutenowej i z 43% do 66% w grupie zawierającej gluten. W grupie osób spożywających chleb z pełnymi ziarnami stwierdzono zmniejszenie liczby osób z wartościami referencyjnymi prawidłowymi trzewnej tkanki tłuszczowej (z 70% do 63%). W grupie kontrolnej nie zanotowano zmian (86% vs. 86%). Wnioski. Spożywanie różnych rodzajów produktów piekarniczych w większości zmieniło zawartość trzewnej tkanki tłuszczowej u osób poddanych badaniu.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2018, 69, 4
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Measuring and comparing the water activity and salt content in Parenica cheeses made by traditional and industrial technology
Autorzy:: Zelenakova, L.
Sevcik, M.
Jakabova, S.
Zajac, P.
Canigova, M.
Habanova, M.
Wyka, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/874763.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2020, 71, 3
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Wartość indeksów i ładunków glikemicznych wybranych płatków zbożowych spożywanych z mlekiem
The value of glycemic index and glycemic load from selected corn flakes eaten with milk
Autorzy:: Mikolajczak, J
Bator, E
Bronkowska, M
Piotrowska, E
Orzel, D
Wyka, J
Biernat, J
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/874148.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:: zywienie czlowieka
dieta
weglowodany
krew
stezenie glukozy
indeks glikemiczny
ladunek glikemiczny
platki zbozowe
zupy mleczne
Opis:: Wprowadzenie. Węglowodany spożywane wraz z codzienną dietą są przyczyną występowania wahań w stężeniu glukozy we krwi, określanych jako efekt glikemiczny. Zawartość glukozy we krwi wzrasta po spożyciu każdego posiłku i zazwyczaj osiąga maksimum po upływie 20-30 minut od spożycia pokarmu, a następnie stopniowo obniża się, aby po 1-2 godzinach powrócić do stężenia na czczo. Schemat ten jednak wykazuje pewne indywidualne zróżnicowanie. Znajomość wartości IG wraz z informacją o ich składzie i zawartości składników pokarmowych jest ważna w aspekcie poznania wpływu węglowodanów na stan zdrowia. Cel badań. Wyznaczenie indeksów glikemicznych (IG) i obliczenie wartości ładunków glikemicznych (ŁG) płatków zbożowych spożywanych z mlekiem (kuleczki czekoladowe nesquik, cheerios wielozbożowy, musli tropical, płatki fitness chocolate, płatki owsiane zwykłe i owsiane błyskawiczne, płatki corn flakes) oraz zbadanie zależności wartości IG od płci. Materiał i metoda. W badaniu brało udział 67 zdrowych ochotników: 42 kobiety i 25 mężczyzn. Średni wiek uczestników wynosił 23,1±1,0 lat, średni wskaźnik BMI - 22,4±3,1 kg/m2. Płatki zbożowe z mlekiem podawane były w ilości dostarczającej 50 g przyswajalnych węglowodanów. Produkt referencyjny stanowił roztwór wodny (250 ml), zawierający 50 g glukozy. W godzinach rannych 7-krotnie pobierano uczestnikom krew włośniczkową z opuszka palca: na czczo oraz po upływie 15, 30, 45, 60, 90 i 120 minut po rozpoczęciu spożywania posiłku. Wyniki. Dla ogółu badanych osób wyznaczono średnie wartości indeksów i ładunków glikemicznych zup mlecznych, które wynosiły odpowiednio: 48,6 i 25,5 – z kuleczkami czekoladowymi nesquik, 67,5 i 36,1 – z płatkami cheerios wielozbożowymi, 58,8 i 31,9 – z musli tropical, 66,7 i 34,9 – z płatkami fitness chocolate, 42,5 i 23,4 - z płatkami owsianymi zwykłymi, 54,0 i 29,5 - z płatkami owsianymi błyskawicznymi oraz 54,4 i 27,9 – z płatkami corn flakes. Wnioski. Uzyskane wyniki pozwoliły zakwalifikować posiłki do grupy o niskim i średnim IG. Wykazano istotną statystycznie korelację wartości indeksu glikemicznego i płci badanych.
Background. Carbohydrates consumed with the daily diet are the cause of fluctuations in the concentrations of glucose in the blood, known as the glycemic effect. Glucose content in blood after eating any meal, and usually reaches its maximum after 20-30 min after ingestion of food and then gradually decreases to 1-2 hours to return to fasting levels. Knowing the GI along with information on their composition and nutrient content is important in terms of knowing the effect of carbohydrates on health. Objective. The glycemic indexes (GI) and the calculate values of the glycemic loads (GL) of the corn flakes eaten with milk (nesquik chocolate balls, cheerios, muesli tropical, fitness chocolate, oatmeal and instant flakes, corn flakes) were investigated. The relationship between IG and sex was calculated and examined. Material and method. 67 young, healthy volunteers: 42 women and 25 men participated in the study. The average age of the participants was between 23.1±1.0 years, mean BMI- 22.4±3.1 kg/m2. Cereal with milk were given in 50 grams of digestible carbohydrates. The reference product was a solution in water (250 ml) containing 50 g glucose. In the morning, 7 times the blood was calleced – on an empty stomach and 15, 30, 45, 60, 90 and 120 minutes after eating. Results. An average value GI and GL were calculated (for women and men), which were respectively: 48,6 and 25,5 – the milk soup with nesquik chocolate balls, 67,5 and 36,1 – the milk soup with cheerios, 58,8 and 31,9 – the milk soup with muesli tropical, 66,7 and 34,9 – the milk soup with fitness chocolate, 42,5 and 23,4 – the milk soup with oatmeal flakes, 54,0 and 29,5 – the milk soup with oatmeal instant flakes, 54,4 i 27,9 – the milk soup with corn flakes. Conclusions. The results allowed the meal for the meals of low and medium GI. Showed statistically significant correlation between the glycemic index and gender of respondents.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 4
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: Frequency of occurrence of metabolic syndrome risk factors in children and adolescents from the city of Wroclaw and surroundings
Autorzy:: Piotrowska, E.
Figurska-Ciura, D.
Lozna, K.
Bienkiewicz, M.
Mazurek, D.
Wyka, J.
Wegiel, M.
Biernat, J.
Godyla-Jablonska, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/872500.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:: Background. A recently growing number of children and adolescents with overweight or obesity is indicative of the need for diagnosing their complications that may appear in the early childhood. For this reason, diagnostic criteria were developed for components of the metabolic syndrome (MS) also for these groups of the population. Objective. This study was aimed at evaluating the frequency of metabolic syndrome risk factors occurrence in children and adolescents from the city of Wrocław and surroundings depending on gender, age and physical activity. Material and methods. Investigations on the frequency of occurrence of dietary and non-dietary risk factors of the metabolic syndrome were carried out in the years 2010-2017 among 771 children and adolescents aged 10-18 year, attending to primary schools, gymnasiums and secondary schools in Wrocław. Results. The lack of any components of the metabolic syndrome was demonstrated in 14.78% of the children aged 10-12 years as well as in 17.38% of both adolescents aged 13-15 and 17-18 years. One risk factor was most frequently diagnosed in children aged 10-12 years (17.89%) and it was arterial hypertension (16.08% of the whole surveyed population). Three MS components were demonstrated in 15 persons (1.95% of the whole surveyed population), including in 7 girls and 8 boys. The persons with three MS risk factors from the age category 13-15 years constituted 0.26% whereas these from the age category 17-18 years constituted 1.69% of the whole surveyed group. Conclusions. It shall be concluded that the incidence of the fully symptomatic MS depended significantly on the age of the surveyed, but not on their gender. Among the three adopted components of MS, the most frequently demonstrated disorders included: arterial hypertension, abdominal obesity and increased concentration of triglycerides in blood serum.
Wprowadzenie. Ostatnio rosnąca liczba dzieci i młodzieży z nadwagą lub otyłością wskazuje na potrzebę zdiagnozowania ich powikłań, które mogą pojawić się we wczesnym dzieciństwie. Z tego powodu opracowano kryteria diagnostyczne dla składników zespołu metabolicznego (ZM), również dla tych grup populacji. Cel. Badanie to miało na celu ocenę częstotliwości występowania czynników ryzyka zespołu metabolicznego u dzieci i młodzieży z Wrocławia i okolic w zależności od płci, wieku i aktywności fizycznej. Materiał i metody. W latach 2010-2017 przeprowadzono badania dotyczące częstości występowania dietetycznych i nie dietetycznych czynników ryzyka zespołu metabolicznego wśród 771 dzieci i młodzieży w wieku 10-18 lat, uczęszczających do szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich szkoły we Wrocławiu. Wyniki. Brak jakichkolwiek składników zespołu metabolicznego wykazano u 14,78% dzieci w wieku 10-12 lat, a także u 17,38% obu nastolatków w wieku 13-15 lat i 17-18 lat. Jeden czynnik ryzyka najczęściej diagnozowano u dzieci w wieku 10-12 lat (17,89%) i było to nadciśnienie tętnicze (16,08% całej badanej populacji). Trzy składniki ZM wykazano u 15 osób (1,95% całej badanej populacji), w tym u 7 dziewcząt i 8 chłopców. Osoby z trzema czynnikami ryzyka ZM z kategorii wiekowej 13-15 lat stanowiły 0,26%, zaś osoby z kategorii wiekowej 17-18 lat stanowiły 1,69% całej badanej grupy. Wnioski. Należy stwierdzić, że częstość występowania w pełni objawowego ZM zależała w znacznym stopniu od wieku badanych, ale nie od ich płci. Wśród trzech przyjętych składników ZM najczęściej wykazanymi zaburzeniami były: nadciśnienie tętnicze, otyłość brzuszna i zwiększone stężenie triglicerydów w surowicy krwi.
Źródło:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2020, 71, 1
0035-7715
Pojawia się w:: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Photosynthetic ecophysiology of evergreen leaves in the woody angiosperms - a review
Autorzy:: Wyka, T.P.
Oleksyn, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/40993.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Dendrologii PAN
Tematy:: photosynthesis
ecophysiology
evergreen plant
leaf
plant anatomy
angiosperm
winter photosynthesis
winter photoinhibition
Opis:: Evergreen plants are an important component of many ecosystems of the world and occur in numerous evolutionary lineages. In this article we review phenotypic traits of evergreen woody angiosperms occurring in habitats that regularly experience frost. Leaf anatomical traits such as sclerenchymatic tissues or prominent cuticles ensure mechanical strength while often enhancing tolerance of water deficit. The low ratio of photosynthetic to nonphotosynthetic tissues as well as modified cell wall structure and nitrogen allocation patterns in evergreen leaves result in lower mass-based photosynthetic rate and photosynthetic nitrogen use efficiency in comparison with deciduous leaves. Their photosynthetic apparatus is adapted for the survival of frost in a down-regulated state with potential for photosynthetic activity in winter during periods of permissive temperatures. Leaf structure interacts with the mechanisms of frost survival. Stem xylem in evergreen plants tends to contain smaller diameter conduits incurring greater resistance to freeze/ thaw induced cavitation than in deciduous plants, although at the cost of reduced hydraulic efficiency. In contrast, no such differences in hydraulic conductivity have been documented at the leaf level. There is evidence for reduced structural plasticity of evergreen leaves in response to variability in irradiance, however photosynthetic downregulation occurs in mature leaves in response to self shading. Some evergreen species exhibit slow leaf development and “delayed greening”, while in many species aging is also a very protracted process. Finally, evergreen leaves may participate in carbohydrate and, less obviously, in nitrogen storage for the support of spring shoot and foliage growth, although the importance of this function is under debate. In conclusion, the evergreen leaf habit is correlated with numerous structural and functional traits at the leaf and also at the stem level. These correlations may generate trade-offs that shape the ecological strategies of evergreen plants.
Źródło:: Dendrobiology; 2014, 72
1641-1307
Pojawia się w:: Dendrobiology
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Wyka, J" wg kryterium: Autor

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język