Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Sapek, B" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-44 z 44
    Tytuł:
    Wybrane zagadnienia z zakresu stosowania izotopów promieniotwórczych w badaniach chemiczno-rolniczych. Jubileusz 100-lecia przyznania Nagrody Nobla z dziedziny chemii Marii Skłodowskiej-Curie
    Selected problems of the use radioisotopes in agrochemical studies. The 100 anniversary of the Nobel Prize in chemistry of Maria Skłodowska-Curie with the individual
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338178.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    atomy znaczone
    badania chemiczno-rolnicze
    izotopy promieniotwórcze
    Jubileuszowy Rok Marii Skłodowskiej-Curie
    metody radiochemiczne
    Międzynarodowy Rok Chemii
    agrochemical studies
    International Year of Chemistry
    Jubilee Year of Maria Skłodowska-Curie
    radiochemical methods
    radiotracers
    radioisotopes
    Opis:
    Celem opracowania było przypomnienie i przybliżenie w 2011r. - Międzynarodowym Roku Chemii oraz Jubileuszowym Roku Marii Skłodowskiej-Curie (1867-1934) - Jej wkładu w naukę światową i wiedzę o promieniotwórczości oraz w dziedzinę chemii, dzięki któremu był możliwy również dynamiczny rozwój nauk rolniczych oraz nauki o środowisku. W pracy przedstawiono niektóre metody radiochemiczne wykorzystywane w badaniach chemiczno-rolniczych. Na wybranych przykładach omówiono stosowanie izotopów promieniotwórczych - atomów znaczonych jako metodę badawczą zdarzeń i procesów, również ich przebiegu, w czasie historycznym Ziemi i człowieka oraz obecnie. Wskaźniki promieniotwórcze wykorzystano w badaniach przyczyn, dróg oraz dynamiki procesów przebiegających w glebach i roślinach (np. 40K, 32P, 59Fe, 15O) również do wyznaczenia wieku skał, minerałów, osadów oraz gleby (np. 14C, 238U, 235U, 232Th), a także w badaniach obiegu pierwiastków i ich promieniotwórczych izotopów w łańcuchu pokarmowym człowieka (np. 40K, 137Cs, 90Sr, 131I, 45Ca, 32P). Dalszy dynamiczny rozwój wiedzy oraz technik radiochemicznych umożliwił badania i monitoring rozproszonych w środowisku przyrodniczym radioizotopów naturalnych (np.40K, 238U, 210Pb, 210Po, 226Ra) i sztucznych (np. 32P, 59Fe, 60Co, 131I, 137Cs, 90Sr, 99Te), wprowadzonych do niego wskutek eksplozji nuklearnych, awarii reaktorów w elektrowniach jądrowych, a także pochodzących z różnego rodzaju odpadów promieniotwórczych. Stosowanie radioizotopów w laboratoryjnych badaniach procesów, odbywających się w warunkach kontrolowanych, umożliwia opis i ocenę ich przebiegu w środowisku przyrodniczym.
    Regarding the celebration of the 2011 as an International Year of Chemistry as well as the 100th anniversary of the awarding Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) with individual Nobel Prize, the aim of this paper is to remind and illustrate the contribution of Maria Skłodowska-Curie to the world of science and to knowledge about radioactivity and chemistry. Thanks to Her achievements, dynamic development of agricultural and environmental sciences was also possible. The application of radioisotopes as a method of studying the events and processes in the Earth's history and human past and presence are discussed using selected examples. Radioactive tracers (for example 40K, 32P, 59Fe, 15O) were used to study the reasons, ways and dynamics of processes in soils and plants and to determine the age (radiometric dating) of rocks, minerals, sediments and soils (for example 14C, 238U, 235U, 232Th). Radiotracers were used in analysing the circulation of elements and their isotopes in the nutritional chain of humans (for example 40K, 137Cs, 90Sr, 131I, 45Ca, 32P). Furthermore, the dynamic progress of knowledge and of radiochemical techniques enabled the investigations and monitoring of natural (for example 40K, 238U, 210Pb, 210Po, 226Ra) and artificial (for example 32P, 59Fe, 60Co, 131I, 137Cs, 90Sr, 99Te) radioisotopes dispersed in the environment, released due to nuclear explosions, damage of reactors in the nuclear power plants and from different kind of radionuclide wastes. Application of radioisotopes in laboratory analyses of processes under controlled conditions permits the description and estimation of their ways in the natural environment.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2012, 12, 1; 153-166
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nagromadzanie i uwalnianie fosforu w glebach – źródła, procesy, przyczyny
    Soil phosphorus accumulation and release – sources, processes, causes
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338327.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    mechanizm procesu
    nagromadzenie fosforu w glebach
    uwalnianie fosforu w glebach
    wymywanie do wód
    zrównoważone gospodarowanie fosforem w środowisku
    accumulation of phosphorus in soils
    release of phosphorus in soils
    leaching to waters
    mechanisms of processes
    sustainable management of phosphorus in the environment
    Opis:
    Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu przedstawiono źródła, procesy oraz ich mechanizmy, a także przyczyny i skutki nagromadzania i uwalniania fosforu w glebach, ze szczególnym uwzględnieniem gleb użytkowanych łąkowo. Celem opracowania było pogłębianie wiedzy o zachowaniu się fosforu w glebach i jego dalszych losach w środowisku, zwłaszcza w aspekcie jego przenikania do wód w zmieniających się warunkach gospodarki na świecie, również w Polsce. Omówiono propozycje zrównoważonego gospodarowania tym składnikiem w środowisku. Z dokonanego przeglądu wynika konieczność ograniczenia nawożenia fosforem tylko do gleb ze swej natury mało zasobnych oraz zubożałych w ten składnik. Wymaga to weryfikacji i dalszego rozwoju testów oceny dostępności dla roślin rezerw fosforu w glebach spod różnych upraw oraz z terenów łąkowych. W tym celu niezbędne jest prowadzenie badań podstawowych, między innymi w zakresie możliwości dostosowania mechanizmów pobierania przez rośliny fosforu z gleby z uwzględnieniem wpływu drobnoustrojów oraz mikrofauny glebowej. Ponadto istnieje potrzeba rozwoju badań stosowanych w zakresie wykorzystania fosforu z recyklingu materiałów organicznych do wzbogacenia gleb ubogich w ten składnik.
    The sources, reasons, mechanisms and results of accumulation and release of phosphorus in soils, especially in grassland soils, are presented on the basis of reviewed literature. The aim of this work was to deepen the knowledge about phosphorus behaviour in soils and its further fate in the environment, particularly in view of its penetration into waters; in conditions of changing world and Polish economy. On this background, propositions of sustainable environmental phosphorus management are discussed. Reviewed literature data indicate that fertilisation with phosphorus should be limited to soils with its naturally low content and to those impoverished in this nutrient. This requires verification and further development of soil tests to estimate the reserves of plant available phosphorus in soils under different cropping systems and in grassland areas. To this goal it is necessary to perform basic studies on a possibility of adjusting the mechanisms of phosphorus uptake by plants regarding the effect of microorganisms and soil microfauna. Moreover, some application studies should be developed on phosphorus recycling from organic materials to improve soils that are poor in this element.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2014, 14, 1; 77-100
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nawożenie saletrą wapniową gleby łąkowej w świetle działań proekologicznych
    Fertilisation of meadow soil with calcium nitrate in the light of positive ecological activities
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338347.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    degradacja chemiczna
    działania proekologiczne
    gleba łąkowa
    jakość paszy łąkowej
    nawożenie
    saletra wapniowa
    plonowanie
    chemical degradation
    positive ecological activities
    meadow soil
    pasture quality
    nitrogen fertilisation
    ammonium nitrate
    yielding
    Opis:
    Degradacja chemiczna gleb w Polsce, zwłaszcza systematyczne zwiększanie ich kwasowości, była inspiracją do podjęcia oceny nawożenia saletrą wapniową (CN) użytku zielonego na glebie wymagającej zmniejszenia kwasowości lub stabilizacji odczynu. Tendencja zmniejszania ilości stosowanych środków wapnujących, w tym nawozów wzbogaconych w wapń, skłania do stosowania saletry wapniowej, nawozu, którego działanie jest skuteczne, proekologiczne i jednocześnie nie zmniejsza efektów produkcyjnych. Ocenę działania tego nawozu wykonano na podstawie wyników długoletnich doświadczeń łąkowych, również w warunkach zaniechania produkcyjnego użytkowania łąki. Wyniki badań rozpatrzono również w świetle nowej strategii Komisji UE odnośnie do ochrony gleb Europy. Wykazano, że stosowanie tego nawozu przeciwdziała postępującemu zakwaszeniu i zubożeniu gleb w wapń, a także polepsza jakość runi łąkowej w wyniku zwiększenia w niej zawartości tego składnika oraz korzystniejszy, ze względu na żywienie przeżuwaczy, stosunek Ca/P. Dwukrotnie większa, w porównaniu z saletrą amonową (AN), cena tej samej ilości czystego składnika (azotu) w CN jest równoważona możliwością jej stosowania w dawce o połowę mniejszej, bez znaczącego zmniejszenia plonów rekompensowanego lepszą jakością zbieranej paszy łąkowej. Dodając do tego prośrodowiskowe działanie CN, szczególnie w ekstremalnych warunkach fizyczno-wodnych, nawóz ten może być rekomendowany do stosowania na trwałe użytki zielone.
    The chemical degradation of soils in Poland, particularly systematic increasing of its acidity, was the inspiration to undertake the estimation of the fertilisation with calcium nitrate (CN) the grassland that require the decrease of soil acidity or the stabilization the proper soil pH. The tendency to decrease the quantity of the liming medium, including fertilisers enriched with calcium, inclines to use of calcium nitrate as an efficacious and ecological positive activities that not decreases the productive effect. The estimation was made on the base of the results on long-term meadow experiments, as well as in the case of leaf off the productive meadow use. The investigation results examines also in the light of new strategy of EU Commission concerning protection of soils in Europe. The positive estimation of CN use confirms proved counteract and protect of soils from its progressive acidification and impoverishment with calcium, as well as shown the improving the quality of meadow sward resulting with increasing of calcium content and more profitable value of Ca/P relation with regard to ruminants food. Two time more price of the same quantity of pure constituent - nitrogen in CN as in ammonium nitrate (AN) is equilibrated by possible use of a half dose of nitrogen in the form of CN without remarkable lower yields. The losses on the lower yield recompense better quality of harvested pasture. In addition, the positive effect of CN for environment, particularly in the extreme physical and water conditions show calcium nitrate ought to be obliged on permanent grasslands.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, 8, 1; 305-321
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relacja zawartości potasu do magnezu w roślinności łąkowej i w glebie jako wskaźnik środowiskowych przemian na użytkach zielonych
    Potassium to magnesium ratio in meadow vegetation and soil as an indicator of the environmental changes in grasslands
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338416.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    K/Mg
    gleba łąkowa
    roślinność łąkowa
    równowaga jonowa
    użytki zielone
    zawartość potasu i magnezu
    content of elements
    grassland plants
    ion equilibrium
    K/Mg ratio
    meadow soil
    Opis:
    Na podstawie dostępnych wyników badań na dwóch długoletnich, ścisłych doświadczeniach łąkowych na glebie mineralnej przedstawiono propozycję wykorzystania ilorazu zawartości potasu i magnezu (K/Mg) w roślinności łąkowej i glebie jako wskaźnika przemian, jakie mogą zachodzić z upływem lat na użytku zielonym w warunkach stałego poziomu nawożenia mineralnego. Wyniki oznaczeń zawartości potasu i magnezu w roślinności i glebie oraz odczynu gleby w ciągu ponad 20 lat badań umożliwiły ocenę dynamiki zmian tego wskaźnika. Mimo stałego poziomu nawożenia, w tym również potasem, wykazane zmiany wartości K/Mg z upływem lat świadczą o braku równowagi jonowej w pobieraniu składników przez roślinność łąkową. W warunkach stwierdzanego niedoboru potasu oraz magnezu w polskich glebach, zwłaszcza zakwaszonych, duże i wzrastające w czasie wartości K/Mg wskazują na potrzebę wzbogacania takich gleb w magnez oraz ograniczania możliwości jego wymywania, a także na konieczność zrównoważonego nawożenia potasem użytków zielonych.
    A proposition was presented to use the potassium to magnesium ratio in plants and soil as an indicator of changes that might occur with time in grassland at constant mineral fertilization. The elaboration was based on results of a study on two long-term exact meadow experiments on mineral soil. Results of potassium and magnesium analyses in plants and soil as well as the determination of soil pH for more than 20 years enabled the estimation of the dynamics of proposed indicator. Despite constant fertilization, including fertilisation with potassium, the temporal changes of K/Mg ratio evidenced the lack of ionic equilibrium of the elements taken up by plants. In view of the recognised deficit of potassium and magnesium in Polish soils, especially in acid soils, high and still increasing K/Mg ratios point to the need of enriching such soils with magnesium and limiting the possibilities of its leaching. In such cases, balanced fertilisation of grasslands with potassium is indispensable.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, T. 8, z. 2b; 139-151
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mikroelementy w roślinności łąkowej nawożonej azotem w wieloleciu przed i po jednorazowym zastosowaniu mikronawozów na tle następczego wpływu wapnowania. Część II. Zmiany pobrania manganu, cynku i miedzi z plonem
    Microelements in meadow vegetation long fertilised with nitro gen before and after single application of micro-fertilisers on the background of the secondary effect of liming. Part II. Changes in the uptake of manganese, zinc and copper with yield
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338828.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    długoletnie doświadczenia
    mikroelementy
    mikronawozy
    nawożenie
    pobranie z plonem
    roślinność łąkowa
    fertilisation
    long-term experiment
    microelements
    micro-fertiliser
    uptake with yield
    vegetation
    Opis:
    Oceniono pobranie Mn, Zn i Cu z plonem roślinności oraz jego zmiany na doświadczeniach łąkowych w ponad 20-letnim okresie badań, w warunkach braku nawożenia gleby tymi mikroelementami oraz po jednorazowym zastosowaniu mikronawozu. Zagadnienie rozważono na tle nawożenia azotem i następczego wpływu wapnowania w aspekcie wyboru i sposobu stosowania mikronawozów na użytki zielone, uwzględniającego jednocześnie potrzebę ochrony gleby i uzyskania dobrej jakości paszy łąkowej. Pobranie badanych mikroelementów z plonem roślinności przed zastosowaniem mikronawozów było dość stabilne w ramach wydzielonych obiektów nawozowych. Proces reacydyfikacji gleby z obiektów uprzednio wapnowanych sprzyjał zwiększeniu pobrania manganu wraz z upływem lat. Jednorazowe nawożenie gleby mikroelementami w ilości: 50 kg Mn·ha-¹, 30 kg Zn·ha-¹ i 10 kg Cu·ha-¹ z reguły zwiększyło ich pobranie, lecz działanie to było stosunkowo krótkotrwałe i zależało od zawartości badanych mikroelementów w roślinności oraz od właściwości gleby, zwłaszcza zasobności w materię organiczną. Wynikało też z różnic we właściwościach chemicznych pierwiastków. Pobranie mikroelementów zmniejszało się w wyniku następczego wpływu wapnowania gleby. Natomiast stosowanie większej dawki azotu skutkowało jego zwiększeniem, głównie z powodu wzrostu plonu roślinności. Rozważono sposoby uzupełniania niedoborów omawianych mikroelementów poprzez nawożenie gleby oraz dolistne dokarmianie roślinności. Z ich porównania wynika, iż należałoby preferować nawożenie dolistne. Jednak, w warunkach znacznego niedoboru któregoś z nich w glebie, proponowane w nawożeniu dolistnym dawki mogą być niewystarczające do uzyskania pożądanej jakości paszy łąkowej. Właściwe gospodarowanie glebowymi zasobami mikroelementów wymaga zachowania pH optymalnego dla gleby łąkowej.
    The uptake of Mn, Zn and Cu by plant yield and its changes in meadow experiments during 20-years of study was estimated under conditions of no fertilisation with micronutrients and under the effect of single micronutrient application. The problem was considered in relation to nitrogen fertilisation and the secondary effect of liming in view of the way of micronutrient application on grassland that would simultaneously provide soil protection and good quality of meadow fodder. Before microelements application, their uptake by plant yield was rather stable in distinguished fertilisation objects. The re-acidification of soil from the objects previously limed enhanced Mn uptake with time. The single soil fertilisation with microelements at a rate of: 50 kg Mn·ha-¹, 30 kg Zn·ha-¹ and 10 kg Cu·ha-¹ generally increased their uptake, but this effect was relatively of short duration and depended on soil properties, particularly on organic matter supply. It depended also on the analysed microelement. The uptake of microelements decreased in the secondary effect of soil liming. On the other hand, the uptake increased with increasing doses of nitrogen, mainly as an effect of larger plant yield. Supplementing microelement deficiency through soil fertilisation versus foliar nutrition of plants was also considered. Foliar application appeared to be the preferred one. However, under high deficiency of any microelement in the soil, proposed doses applied in foliar fertilisation would be too low to obtain the desired quality of meadow fodder. Proper management of microelement resources in soil requires maintenance of pH optimal for meadow soils.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 4; 205-224
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mikroelementy w roślinności łąkowej nawożonej azotem w wieloleciu przed i po jednorazowym zastosowaniu mikronawozów na tle następczego wpływu wapnowania. Cz. I. Zmiany zawartości manganu, cynku i miedzi oraz ich wpływ na plon
    Microelemnts in meadow vegetation long fertilised with nitrogen before and after single application of micro-fertilisers on the background of the secondary effect of liming. Part I. Changes in manganese, zinc and copper content and thier effect on yield
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338907.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    długoletnie doświadczenia
    mikroelementy
    mikronawozy
    nawożenie
    roślinność łąkowa
    zawartość
    content
    fertilisation
    herbage
    microelements
    micro-fertilisers
    Opis:
    Oceniono zawartość manganu, cynku i miedzi oraz jej zmiany w roślinności łąkowej przed i po jednorazowym zastosowaniu mikronawozów. Oceny dokonano na podstawie średnich wartości z wielolecia oraz w świetle rocznych zmian ich zawartości w ponad 20-letnim okresie badań. Zagadnienie rozważono w aspekcie jakości paszy łąkowej oraz wpływu zawartości mikroelementów na wielkość plonów, na tle corocznego nawożenia azotem oraz następczego wpływu wapnowania. Wykazano, iż jednorazowe nawożenie gleby Mn, Zn i Cu skutkowało zwiększeniem ich zawartości w roślinności, a w wieloleciu znaczną jej zmiennością, zwłaszcza w odniesieniu do Mn. Średnia z wielolecia zawartość badanych mikroelementów po zastosowaniu mikronawozu wynikała głównie z jej zwiększenia w pierwszych kilku latach. Zachowanie prawidłowej, ze względu na żywienie przeżuwaczy, zawartości omawianych mikroelementów wymagałoby, w zależności od właściwości gleby oraz pierwiastka, stosowania mikronawozów co 2-6 lat. W takim przypadku należy się liczyć ze znacznym wzbogaceniem, a nawet zanieczyszczeniem gleby tymi metalami. Plonotwórczego działania nawożenia gleby łąkowej mikroelementami można się spodziewać jedynie w warunkach ich znacznego niedoboru w roślinności. Wykazano, że ocena przebiegu zjawisk przyrodniczych zależy od czasu trwania ich obserwacji, a długoletnie badania empiryczne w większym stopniu przybliżają ich rzeczywisty obraz.
    The content of Mn, Zn and Cu and their changes in vegetation before and after a single application of micro-fertilisers were estimated. The assessment was based on average values from many years and in the light of annual changes of this content during 20 years-long study. The problem was considered in view of meadow fodder quality and the effect of microelement contents on yields and confronted with the secondary effect of liming and every-year nitrogen fertilisation. It was shown that single soil fertilisation with Mn, Zn and Cu resulted in their increased content in vegetation and marked year-to-year variability, especially of Mn content. Lon--term mean content of microelements after application of micro-fertiliser resulted mainly from their increase during the first several years. Maintenance of proper (for feeding ruminants) content of the discussed microelements would require application of micro-fertilisers every 2 to 6 years, depending on soil properties. In such a case one should take into account considerable enrichment or even pollution of soils with these metals. Positive effect of grassland fertilisation with microelements on crop yielding may be expected only in the case of considerable deficiency of particular microelement in vegetation. It was shown, that the estimation of the dynamics of natural phenomena depends on the time of observations and that long-term empirical study would better show their real picture.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 4; 179-203
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sorpcja fosforu przez mursze i utwory torfowe w rejonie doliny Biebrzy
    Phosphorus srption by moorsh and peat formations in the Biebrza valley
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/339360.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    energia adsorpcji
    fosfor
    gleby torfowo-murszowe
    izoterma adsorpcji Langmuira
    pojemność adsorpcyjna
    utwory organiczne
    adsorption capacity
    energy of adsorption
    Langmuir adsorption isotherm
    organic deposits
    peat-muck soils
    phosphorus
    Opis:
    Badano pojemność adsorpcyjną i energię adsorpcji murszów oraz utworów torfowych względem fosforu w profilu gleby torfowo-murszowej na tle właściwości fizykochemicznych gleb odwodnionego torfowiska niskiego w dolinie Biebrzy. Oceniono wpływ rodzaju utworu zalegającego w profilu gleby oraz jego właściwości sorpcyjne w aspekcie możliwości przenikania związków fosforu do wody gruntowej. Gleby tego obszaru cechują się budową warstwową, z czego wynika zmienność właściwości sorpcyjnych zalegających w nich utworów torfowych różnego pochodzenia i stopnia humifikacji (rozkładu - R) oraz przeobrażenia masy organicznej wierzchnich warstw murszu (stopnia zmurszenia - Z). Wykazano zależność obliczonych z równania izotermy adsorpcji Langmuira wartości maksymalnej adsorpcji fosforu (b) i energii adsorpcji (k) od rodzaju i stopnia humifikacji torfu zalegającego w profilu gleby oraz stopnia przeobrażenia masy murszu. Zależność ta nie zawsze jest prostą funkcją liniową. Mursze o podobnej do torfów maksymalnej pojemności sorpcyjnej wiążą fosfor z mniejszą siłą niż torfy. Jak można przypuszczać, skutkiem odmiennej pojemności sorpcyjnej i siły wiązania fosforu oraz zależności od wymienionych cech utworów będzie zróżnicowanie migracji jego związków nieorganicznych i organicznych w profilu gleby i przenikanie do wody gruntowej.
    Adsorption capacity and adsorption energy of phosphorus in moorsh and peat deposits were investigated in the profile of peat-moorsh soil and compared with of physical and chemical properties of soils of drained lowland bog in the Biebrza valley. The effect of deposit situated in the soil profile and its sorption properties were estimated in view of a possibility of phosphorus permeation into groundwater. The soils of this area are characterised by laminar structure resulting in the instability of sorption properties of peat deposits of different origin, humification (decomposition - R) and transformation of the organic mass of surface moorsh layers (moorshing - Z). Maximum phosphorus adsorption (b) and adsorption energy (k), calculated from the Langmuir adsorption isotherm, were related to the degree of peat humification and to the transformation of moorsh mass. This relationship was not always linear. Muck formations with the maximum adsorption capacity comparable to peat bound phosphorus less intensively. As may be supposed, different sorption capacity and binding force of phosphorus will result in different migration of inorganic and organic P compounds to ground waters.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 3; 219-235
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jakość gleby i wody gruntowej z zagrody jako wskaźnik punktowych źródeł rolniczych zanieczyszczeń na obszarach wiejskich
    He quality of soil and groundwater from farmstead as an indicator of agricultural point sources pollution in rural areas
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/339424.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    jakość gleby i wody
    monitoring
    punktowe źródło rolniczych zanieczyszczeń
    rodzaje zanieczyszczeń
    zagroda wiejska
    agricultural point source pollution
    farmstead
    soil and water quality
    type of pollution
    Opis:
    Przedstawiono i przedyskutowano potencjalny udział zagrody wiejskiej i jej otoczenia jako punktowego źródła emisji rolniczych zanieczyszczeń na obszarach wiejskich. Podano rodzaje zanieczyszczeń, ich potencjalne źródła oraz miejsca występowania (tzw. "gorące miejsca") w zagrodzie i jej otoczeniu. Na przykładzie zagród z gospodarstw demonstracyjnych oceniono stan zanieczyszczenia gleby, wody gruntowej spod zagrody i wody z pobliskich małych cieków składnikami nawozowymi (N, P, K) oraz rozpuszczalnym węglem organicznym. Wykazano, że jakość gleby i wody gruntowej z terenu zagrody jest wskaźnikiem oddziaływania tego punktowego źródła rolniczych zanieczyszczeń związanych przede wszystkim z produkcją zwierzęcą, której wpływ na zanieczyszczenia obszarowe, w przeciwieństwie do produkcji roślinnej, postrzega się w mniejszym stopniu. Pilna potrzeba monitoringu zanieczyszczeń gleby i wody gruntowej z zagrody i jej otoczenia oraz wody z pobliskich, małych cieków wynika z przeciwdziałania wpływowi takich zanieczyszczeń na środowisko i konieczności jego ograniczenia. Postulowany monitoring umożliwi przewidywanie zagrożenia, jakie stanowi to punktowe źródło zanieczyszczeń rolniczych na obszarach wiejskich, zwłaszcza mając na uwadze efekty proekologicznych działań i inwestycji z jednej strony, a wpływ intensyfikacji produkcji zwierzęcej z drugiej.
    The farmstead and its vicinity as an agricultural point source of pollution in rural areas was presented and discussed. The types of pollution, their potential sources and places in farmstead area - named "hot spots" were shown. On the example of farmsteads from demonstration farms, pollution of soil, groundwater and the water from neighbouring ditches with nutrients (N, P, K) and dissolved organic carbon was estimated. It was demonstrated that soil and groundwater quality from farmstead was an indicator of the impact of agricultural point source pollution connected principally with animal production. The latter, in the contrast to crop production, was not considered before as the main pollution source. The urgent need was postulated of monitoring soil and water pollution from under the farmstead and its vicinity and from neighbouring ditches to mitigate environmental pollution. Such monitoring would allow foreseeing the risk posed by point sources of agricultural pollution in rural areas. It is particularly important for the efficiency of ecological activities and investments on one hand and for more intensive animal production on the other.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, 6, 1; 349-366
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Efektywność nawożenia saletrą amonową i wapniową w plonowaniu użytku zielonego na glebie mineralnej - wyniki wieloletnich doświadczeń
    The efficiency of fertilisation with ammonium nitrate and calcium nitrate in the yielding of a grassland on mineral soil - results of long-term experiments
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/339522.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    doświadczenia wieloletnie
    efektywność nawożenia
    gleba mineralna
    pH gleby
    plonowanie
    saletra amonowa
    saletra wapniowa
    użytek zielony
    właściwości fizyczno-wodne
    ammonium nitrate
    calcium nitrate
    fertilisation efficiency
    grassland
    long-term experiments
    mineral soil
    physical and water properties
    soil pH
    yielding
    Opis:
    W ocenie efektywności działania czynnika nawozowego oraz jego dynamiki należałoby brać pod uwagę nie tylko ilość uzyskiwanych plonów, lecz również jego oddziaływanie na środowisko przyrodnicze. Celem pracy była ocena plonowania użytków zielonych w wieloleciu na glebach mineralnych o zróżnicowanych właściwościach fizyczno-wodnych pod wpływem nawożenia saletrą amonową (AN) oraz saletrą wapniową (CN) na tle następczego wpływu wapnowania i zróżnicowanej dawki azotu, a także w warunkach zaniechania nawożenia fosforem. Oszacowano efektywność działania dwóch nawozów azotowych na przykładzie wyników dwóch długoletnich doświadczeń łąkowych (doświadczenie J, 1981-2007; doświadczenie L, 1982-2003) użytkowanych kośnie, założonych na kwaśnej glebie mineralnej, usytuowanych w województwie mazowieckim. Obserwowane zróżnicowanie plonowania rozważono w świetle ochrony gleby i kosztów nawożenia. W warunkach silnie kwaśnej gleby, ubogiej w Corg i stosowania większych dawek azotu (240 kg N·ha-¹) można oczekiwać większego efektu plonotwórczego nawożenia saletrą wapniową w porównaniu z saletrą amonową, również po zaniechaniu nawożenia jej fosforem. Bez względu na właściwości fizyczno-wodne gleby, nawożenie saletrą wapniową gwarantuje większą stabilność uzyskiwanych plonów w wieloleciu. Większy koszt azotu w tej samej dawce saletry wapniowej w porównaniu z saletrą amonową jest rekompensowany jego zwiększoną plonotwórczą efektywnością oraz działaniem prośrodowiskowym, tj. przeciwdziałaniem zakwaszeniu gleby i stabilizacją jej odczynu.
    Estimation of the efficiency of fertilisation and its dynamic should involve both the yield and environmental effects. The aim of this paper was to estimate long-term yield in grasslands on mineral soils of different physical and water properties fertilised with ammonium nitrate (AN) and calcium nitrate (CN) in relation to the secondary effect of liming and different dose of nitrogen and abandoned phosphorus fertilisation. The efficiency of the two nitrogen fertilisers was estimated from results of two long-term experiments set up on mown meadows (in Janki, 1981-2007; in Laszczki, 1982-2003) situated on acid mineral soil in Mazowieckie province. Observed yield differentiation was considered in the light of soil protection and the cost of fertilisation. In very acid soil, poor in Corg and at a higher dose of nitrogen (240 kg N·ha-¹) one may expect higher yields with calcium than with ammonium nitrate fertilisation even after the abandonment of phosphorus fertilisation. Regardless of physical and water properties of soil, fertilization with calcium nitrate guarantees higher long-term stability of yields. The higher cost of nitrogen in calcium nitrate than in ammonium nitrogen is compensated by increased yield-forming efficiency and environmental-friendly effect of counteracting soil acidity and stabilising its pH.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 1; 241-265
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamics of the pH of limed and unlimed soil on the background of mineralization of nitrogen compounds in long-term meadow experiments
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/795376.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    dynamics
    pH
    limed soil
    unlimed soil
    background
    mineralization
    nitrogen compound
    long-term experiment
    meadow
    liming
    organic matter
    pH change
    Opis:
    On the basis of the results of 13 year strict summer experiments on the dynamics of pH of soils which were unlimed (acidification) or limed (reacidification) on permanent grassland on two different mineral soils three phases differing in the average rate of pH change (∆pH/year) are presented. Phase III (about 10 years after liming) had the fastest changes. The rate of reacidification exceeded the reate of acidification. The increased efficiency of nitrogen compounds mineralization nitrification was accompanied by an increase in the rate of pH changes.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 456
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wplyw zaniechania uzytkowania laki kosnej na zawartosc azotu azotanowego i amonowego w glebie
    Autorzy:
    Sapek, B
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/803138.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    wymywanie
    gleby
    zawartosc azotu
    azot amonowy
    wody gruntowe
    azot azotanowy
    laki kosne
    zaniechanie uzytkowania rolniczego
    leaching
    soil
    nitrogen content
    ammonia nitrogen
    ground water
    nitrate nitrogen
    hay meadow
    Opis:
    Dokonano oceny dynamiki oraz wydajności mineralizacji organicznych związków azotu na podstawie zmian zawartości N-NO₃ i N-NH₄ w wierzchniej warstwie mineralnej gleby w ciągu 10 lat od zaniechania jej rolniczego użytkowania jako łąki kośnej. Polem badawczym było dawne, wieloletnie doświadczenie łąkowe (lata 1982-1995), założone na glebie mineralnej w miejscowości Baniocha, w województwie mazowieckim. Wykazano, że w warunkach długoletniego zaniechania użytkowania łąki kośnej następuje sukcesywne wzbogacania gleby w azot amonowy, co w warunkach sprzyjających nitryfikacji i wymywaniu azotanów stwarza ryzyko zanieczyszczenia wody gruntowej związkami azotu. Zwiększonego stężenia azotanów w wodzie gruntowej można oczekiwać po roku cechującym się intensywną mineralizacją azotu. W glebie nieprodukcyjnego użytku zielonego immobilizacja azotu mineralnego spowodowana wzmożoną aktywnością mikroorganizmów glebowych, której sprzyja zwiększona zawartość wapnia oraz słabo kwaśny lub bliski obojętnemu odczyn, może zmniejszać ryzyko zanieczyszczenia płytkich wód gruntowych związkami azotu.
    The changes in N-NO₃ and N-NH₄ content in the surface layer of mineral soil were the basis for the evaluation of dynamics and efficiency of organic nitrogen compounds mineralization process during 10 years of set aside of a moved meadow. The investigation object was an old, long-term meadow experiment on mineral soil established in Baniocha village in Mazowieckie province. The successive soil enrichment with ammonium nitrogen during a long-term set aside of moved meadow was observed. In conditions favouring the nitrification and nitrate leaching the risk of groundwater pollution with nitrogen compounds could appear. The increased nitrate concentrations in groundwater could be expected after a year characterized with intensive soil nitrogen mineralization. In the soil of not productive grassland, the mineral nitrogen immobilization process, caused by the greater activities of soil micro organisms, is favoured with a higher calcium content and pH, taht could decrease the risk of groundwater pollution with nitrogen compounds.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2006, 513; 345-354
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienie potasu w swietle oddzialywania rolnictwa na srodowisko
    Autorzy:
    Sapek, B
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/803730.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    bilans potasu
    ochrona srodowiska
    wymywanie
    eutrofizacja
    zanieczyszczenia gleb
    potas
    zanieczyszczenia rolnicze
    pierwiastki chemiczne
    ksztaltowanie srodowiska
    srodowisko
    zagrozenia srodowiska
    zanieczyszczenia wod
    Opis:
    Stwierdzane obecnie zmiany chemizmu środowiska przyrodniczego w wyniku działalności człowieka oraz występowanie zarówno nadmiaru jak i niedoboru potasu w glebie i wodzie, skłaniają do rozważenia zagadnienia potasu na nowo. W pracy podano ocenę zachowania się potasu w glebie i wodzie gruntowej w świetle oddziaływania na te zjawiska rolnictwa. Przedstawiono i przedyskutowano wyniki bilansu potasu w różnej skali, jego zawartość w glebie i stężenia w wodzie gruntowej z różnych miejsc w zagrodzie wiejskiej i jej otoczenia. Stwierdzany w bilansach w skali kraju niewielki nadmiar tego składnika w środowisku, ujemne bilanse w skali pola i jednocześnie pojawiające się duże stężenia potasu w wodach gruntowych, wskazują na możliwość silnego wymywania tego składnika, co potwierdzają ładunki potasu, dopływające do Bałtyku z dorzecza Odry, Wisły i rzek Przymorza. Ujemne bilanse w skali pola, skłaniają do zastanowienia się czy, w jakim zakresie i jak długo można uzupełniać niedobór potasu z zapasu gleby, a ponadto czy zwiększanie dawek nawozów potasowych jest właściwym rozwiązaniem problemu zwłaszcza, że te ostatnie są nieodnawialnymi zasobami naturalnymi. Nadmierna eksploatacja zapasu potasu w glebie może prowadzić z kolei do jej fizycznej degradacji. Badań wymaga mało poznany, jak dotąd, wpływ potasu na proces eutrofizacji środowiska, w tym wód. W badaniach należało by zwrócić szczególną uwagę na wpływ działalności rolniczej, której skutkiem nierzadko jest nadmierna podaż potasu w środowisku gleby i wody gruntowej.
    The observed changes in chemical properties of the environmental as a result of antropopression and potassium surplus or deficiency in the soils and water, inspire to considering the potassium problem as a new. Potassium behaviour in soil and groundwater was considered in view of agricultural impact on natural environment. Potassium balance on different scale, its content in the soil and the concentration in groundwater from different sites of the farmstead and its vicinity presented and discussed. Slight potassium surplus determined in the national scale, its negative balances in the field scale and at - the same time - high potassium concentrations appearing in the groundwater, indicate some possibilities of strong leaching of this element. Potassium loads flowing into Baltic sea from the basins of Odra, Wisła and maritime rivers confirmed this process. The negative balances in scale of a field inspire to considering if to what extent, and how long the potassium deficiency could be made up from the soil. Moreover, if increasing of potassium fertilizer rates is really reasonable solution of potassium problem, especially when these fertilizers are not renewable natural resources. Excessive exploitation of soil potassium may conduct to physical soils degradation. Till now, little known potassium effect on eutrophication process of the environment, including the water, demands further investigations. The investigations should put a special emphasis on the effect of agricultural activities on this processes because thay are very often the source of excessive potassium supply to the soil and groundwater.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 476; 281-292
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Phosphorus sorption properties of deposits from peat-muck soil profile in the Kuwasy object
    Właściwości sorpcyjne w stosunku do fosforu utworów zalegających w profilu gleby torfowo-murszowej na obiekcie Kuwasy
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/292660.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    energia adsorpcji
    fosfor
    gleba torfowo-murszowa
    izoterma adsorpcji Langmuira
    pojemność adsorpcyjna
    profil gleby
    adsorption energy
    Langmuir adsorption isotherm
    peat-muck soil
    phosphorus
    soil profile
    sorption capacity
    Opis:
    Sorption capacity and the energy of phosphorus adsorption on muck and peat deposits were studied in peat-muck soil profile from a lowland peatland in the Kuwasy object. Soils of the area are characterised by a laminar structure which results in variable sorption properties of peat deposits of different origin, degree of humification (decomposition - R) and transformation of organic matter of upper muck layers (degree of mucking - Z). There was a relationship between the maximum phosphorus adsorption calculated from the Langmuir isotherm (b) and adsorption energy (k) and the type and degree of humification of peat and transformation of muck mass. Muck deposits of the maximum sorption capacity similar to that of peat deposits bind phosphorus less intensively than peats. One may expect that different sorption capacity and the strength of phosphorus binding will effect in different migration of inorganic and organic P compounds in soil profile and their transfer to ground waters.
    Badano pojemność adsorpcyjną i energię adsorpcji murszu oraz utworów torfowych zalegających w profilu gleby torfowo-murszowej odwodnionego torfowiska niskiego na obiekcie Kuwasy względem fosforu. Gleby tego obszaru cechują się budową warstwową, z czego wynika zmienność właściwości sorpcyjnych zalegających w nich utworów torfowych różnego pochodzenia i stopnia humifikacji (rozkładu - R) oraz przeobrażenia masy organicznej wierzchnich warstw murszu (stopnia zmurszenia - Z). Wykazano zależność obliczonych z równania izotermy adsorpcji Langmuira wartości maksymalnej adsorpcji fosforu (b) i energii adsorpcji (k) od rodzaju i stopnia humifikacji torfu zalegającego w profilu gleby oraz stopnia przeobrażenia masy murszu. Mursze o podobnej do torfów maksymalnej pojemności sorpcyjnej wiążą fosfor z mniejszą siłą niż torfy. Można przewidywać, że skutkiem różnej pojemności sorpcyjnej utworów i siły wiązania fosforu będzie zróżnicowanie migracji jego związków nieorganicznych i organicznych w profilu gleby i przenikania do wody gruntowej.
    Źródło:
    Journal of Water and Land Development; 2012, no. 16 [I-VI]; 61-66
    1429-7426
    2083-4535
    Pojawia się w:
    Journal of Water and Land Development
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relationship between dissolved organic carbon and calcium and magnesium in soil water phase and their uptake by meadow vegetation
    Zależność miedzy rozpuszczalnym węglem organicznym (RWO) w fazie wodnej gleby a stężeniem w niej wapnia i magnezu oraz ich pobraniem z plonem roślinności łąkowej
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/293126.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    calcium
    dissolved organic carbon
    ground water
    magnesium
    soil solution
    uptake by plants
    magnez
    pobranie z plonem
    rozpuszczalny węgiel organiczny
    roztwór glebowy
    wapń
    woda gruntowa
    Opis:
    Studies on the effect of dissolved organic carbon (DOC) on the concentration of calcium and magnesium in soil water phase (ground water and soil solution) and on their uptake by plants are less numerous than those on nitrogen and phosphorus. This study was aimed at assessing the relationships between DOC in ground water and soil solution from under meadow on mineral soil and Ca and Mg concentrations and their uptake by plants. Presented studies were performed in the years 2004–2007 on long-term meadow experiments situated in Janki and Laszczki in Masovian Province. Increasing DOC concentrations in soil solutions increased Ca uptake and decreased Mg uptake by plants which was facilitated by decreasing soil acidity. A lack of significant effect of DOC concentration in ground water on Ca and Mg uptake but demonstrated opposite direction of this effect confirms the antagonism in calcium and magnesium behaviour in the environment. Obtained results indicate that mutual relationships among DOC, Ca and Mg in a ground water – soil solution – meadow vegetation system is complex and needs further studies.
    Badania wpływu rozpuszczalnego węgla organicznego (RWO) na stężenie wapnia (Ca) i magnezu (Mg) w fazie wodnej gleby, tj. w wodzie gruntowej i roztworze glebowym, oraz na ich pobieranie przez rośliny są mniej liczne w porównaniu z badaniami azotu i fosforu. Celem pracy była ocena współzależności między stężeniem RWO w wodzie gruntowej i w roztworze glebowym spod łąki na glebie mineralnej oraz stężeniem w nich Ca i Mg, a również zbadanie zależności pobrania wymienionych składników z plonem roślinności od tej formy węgla w wodach glebowych. Prezentowane w pracy badania, obejmujące lata 2004–2007, realizowano na długoletnich doświadczeniach łąkowych usytuowanych w miejscowościach Janki i Laszczki w województwie mazowieckim. Wzajemne relacje RWO oraz Ca i Mg w wodach glebowych i ich oddziaływanie na pobieranie tych dwóch składników pokarmowych przez rośliny łąkowe w znacznym stopniu kształtuje odczyn gleby, zmieniający się w wyniku nawożenia oraz wszystkich zabiegów odkwaszających glebę. Wraz ze zwiększeniem stężenia RWO w roztworach glebowych zwiększało się pobranie Ca, a zmniejszało pobranie Mg z plonem roślin, czemu sprzyjało zmniejszenie kwasowości gleby. Brak istotnego wpływu stężenia RWO w wodzie gruntowej na pobranie z plonem Ca i Mg, lecz wykazany przeciwny kierunek zmian tego wpływu w przypadku obu pierwiastków potwierdza antagonizm w zachowaniu się wapnia i magnezu w środowisku. Uzyskane wyniki badań wskazują, że wzajemne oddziaływanie między RWO oraz Ca i Mg w układzie woda gruntowa–roztwór glebowy–roślinność łąkowa jest złożonym i uwikłanym procesem, wymagającym dalszych badań.
    Źródło:
    Journal of Water and Land Development; 2013, no. 19 [VII-XII]; 69-76
    1429-7426
    2083-4535
    Pojawia się w:
    Journal of Water and Land Development
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Calcium and magnesium uptake with the yield of meadow vegetation in relation to their content in atmospheric precipitation, ground water and soil solution
    Pobranie wapnia i magnezu z plonem roślinności łąkowej na tle ich zawartości w opadzie atmosferycznym, wodzie gruntowej i roztworze glebowym
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/293280.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    atmospheric precipitation
    calcium
    ground water
    magnesium
    soil solution
    uptake with meadow plant yield
    magnez
    opad atmosferyczny
    pobranie z plonem roślin łąkowych
    roztwór glebowy
    wapń
    woda gruntowa
    Opis:
    The question was how and under which conditions the concentration and load of calcium and magnesium in atmospheric precipitation, ground water and soil solution may affect their uptake by vegetation in a managed meadow. The answer was based on results of Ca and Mg determinations in atmospheric fallout near Falenty, and in soil waters from two long-term meadow experiments on mineral soils situated in Masovian Province. Obtained results showed a complex effect of Ca and Mg deposition and associated effects of these components in ground water and soil solution on their uptake by plants due to fertilisation effect, harvesting and other factors of human impact. No distinctly positive effect was found of the increased deposition of Ca with atmospheric fallout on its uptake by plants on a long term basis. Such an effect was demonstrated for Mg load but only in very acidic soil. Under favourable physical and water conditions and at weakly acidic soil pH this effect was negative. The enrichment of ground water in Ca was accompanied by the increase of its uptake by plants and, at the same time, by the decrease of Mg uptake from very acidic soil. Under such soil pH, decreased Ca uptake was associated with its higher concentration in soil solution. Neutralization of soil acidity facilitated the increased Mg concentration in soil solution and its decreased uptake by plants. Obtained results inspire to undertake similar studies in natural grassland ecosystems and in the so-called lands of ecological use.
    Postawiono pytanie, czy, w jakich warunkach i w jaki sposób stężenie oraz ładunek wapnia i magnezu w opadzie atmosferycznym oraz w wodzie gruntowej i roztworze glebowym mogą wpływać na pobranie tych składników z plonem roślinności w warunkach użytkowanej łąki. Odpowiedzi na to pytanie poszukiwano na podstawie wyników oznaczeń Ca i Mg w opadzie atmosferycznym z rejonu Falent oraz w wodzie glebowej z dwóch długoletnich doświadczeń łąkowych na glebie mineralnej, usytuowanych w województwie mazowieckim. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono złożony i uwikłany wpływ depozytu Ca i Mg z opadu oraz związane z nim oddziaływania tych składników w wodzie gruntowej i w roztworze glebowym na ich pobieranie z plonem z uwagi na działanie nawożenia, zbioru plonu oraz pozostałych czynników antropogenicznych. Nie stwierdzono jednoznacznie dodatniego oddziaływania zwiększenia ładunku Ca z opadu atmosferycznego na jego pobranie przez rośliny w wieloleciu. Wpływ taki wykazano w odniesieniu do ładunku Mg, lecz tylko na bardzo kwaśnej glebie. W korzystnych warunkach fizyczno-wodnych i słabo kwaśnego odczynu gleby ten wpływ był ujemny. Wzbogaceniu wody gruntowej w Ca towarzyszyło zwiększenie jego pobrania z plonem roślin i jednocześnie zmniejszenie pobrania Mg z gleby bardzo kwaśnej. W takich warunkach odczynu gleby zmniejszeniu pobrania Ca towarzyszyło większe jego stężenie w roztworze glebowym. Zobojętnienie nadmiaru kwasowości gleby sprzyjało zwiększeniu stężenia Mg w roztworze glebowym i mniejszemu jego pobraniu przez rośliny. Uzyskane wyniki inspirują do podjęcia podobnych badań w warunkach naturalnych ekosystemów łąkowych i tzw. użytków ekologicznych.
    Źródło:
    Journal of Water and Land Development; 2013, no. 18 [I-VI]; 73-83
    1429-7426
    2083-4535
    Pojawia się w:
    Journal of Water and Land Development
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Calcium and magnesium in atmospheric precipitation, groundwater and the soil solution in long-term meadow experiments
    Wapń i magnez w opadzie atmosferycznym, wodzie gruntowej i roztworze glebowym w długoletnich doświadczeniach łąkowych
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15505.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
    Opis:
    At present, atmospheric precipitation is considered a cause of environmental pollution. Less attention is paid to nutrients in rainfall that might supply plant requirements. Hence, there is a need to assess relationships between rainfall, groundwater and the soil solution in the context of their mineral content (including magnesium and calcium) essential for soil fertility as well as proper plant growth and development. Such an attempt was made based on long-term meadow experiments run in the vicinity of the village Falenty, the Province of Mazowsze (województwo mazowieckie). The relationships between the Ca and Mg content in wet precipitations in Falenty, and in groundwater and the soil solution under long-term meadow experiments were evaluated. Moreover, concentrations and loads of these elements were compared between wet precipitation, groundwater and the soil solution. The positive effect of rainfall Ca and Mg on soil water is differentiated by the significant variability of both concentrations and loads of Ca in precipitation. The fact that Ca binds more strongly to soil than Mg may result in the lack of a positive effect of Ca on the soil solution. The beneficial influence of Ca concentrations on soil solutions depend on the acid reaction of soil. No such relationship was observed for Mg. This confirms the influence of differences in soil pH, soil abundance and different solubility of the two elements on the chemical composition of soil waters.
    Obecnie szczególną uwagę zwraca się na opad atmosferyczny, jako jedną z możliwych przyczyn zanieczyszczenia środowiska. Natomiast znacznie mniejszą poświęca się zawartości w nim składników pokarmowych uzupełniających potrzeby roślin. Skłania to do próby oceny wzajemnych powiązań między opadem, wodą gruntową i roztworem glebowym w aspekcie zawartości w nim składników mineralnych, w tym wapnia i magnezu, niezbędnych dla żyzności gleby oraz rozwoju i wzrostu roślin. Oceny dokonano w warunkach rejonu Falent, w województwie mazowieckim, na przykładzie długoletnich doświadczeń łąkowych. Badano i oceniono zależności między Ca i Mg w mokrym opadzie z Falent oraz w fazie wodnej gleby – wodzie gruntowej i roztworach glebowych spod doświadczeń łąkowych. Ponadto oszacowano oddziaływanie stężenia, a także ładunku tych składników między mokrym opadem, wodą gruntową i roztworem glebowym. Dodatnie oddziaływanie Ca i Mg zawartych w opadzie na wody glebowe różnicuje znaczna zmienność zarówno stężenia, jak i ładunku Ca w opadzie. Natomiast silniejsze w porównaniu z Mg wiązanie Ca przez glebę może skutkować brakiem wpływu tego składnika z opadu na jego stężenie w roztworze glebowym. Dodatni wpływ stężenia Ca w wodzie gruntowej na jego stężenie w roztworach glebowych warunkuje kwaśny odczyn gleby. W przypadku Mg nie obserwowano takiej zależności. Potwierdza to wpływ różnic odczynu, zasobności gleb oraz różnej rozpuszczalności związków omawianych składników na skład chemiczny wód glebowych.
    Źródło:
    Journal of Elementology; 2014, 19, 1
    1644-2296
    Pojawia się w:
    Journal of Elementology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapobieganie stratom i sekwestracja węgla organicznego w glebach łąkowych
    Preventionand sequestration of the organic carbon losses in grassland soils
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/399651.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    grassland soils
    losses
    organic carbon
    sequestration
    counteraction
    gleby użytków zielonych
    straty
    węgiel organiczny
    sekwestracja
    przeciwdziałanie
    Opis:
    Omówiono zagadnienie węgla organicznego (C-org), jako niezbędnego składnika gleby kształtującego jej jakość, na tle dynamiki jego wymiany z węglem atmosferycznym w ujęciu regionalnym i globalnym. Przedstawiono jego źródła, formy występowania, funkcję i rolę, jaką spełnia w glebie i środowisku, ze szczególnym uwzględnieniem ekosystemów łąkowych. Podano i wyjaśniono przyczyny i drogi strat węgla organicznego z gleby wskutek emisji gazowych - COz' CH4 (gazów cieplarnianych) oraz z powodu wymywania rozpuszczalnego węgla organicznego (RWO). Ponadto, podano sposoby sekwestracji węgla w glebie i sprzyjające jej metody gospodarowania materią organiczną (MO) w rolnictwie. Na podstawie literatury i badań własnych, przedstawiono użytki zielone, jako sposób rolniczego wykorzystania gruntów przyjazny zachowaniu węgla organicznego w glebie. Wykazano, iż ekosystemy łąkowe, mające znaczny udział w wymianie C-org w glebie i CO2 z atmosfery, sprzyjają ograniczeniu jego strat z gleby i spełniają znacząca rolę w zrównoważonym gospodarowaniu tym pierwiastkiem w środowisku.
    The problem of organic carbon (C-org), as an essential soil element that forms its quality was discussed on the background of the exchange with atmospheric carbon at the regional and global scale. There were presented the sources, forms, function and role of C-org that plays in the soil and in the environment, particularly in the grassland ecosystems. There were shown and explained the reasons and ways of losses of organic carbon from the soil on the account of gaseous emission - CO2 CH4 - greenhouse gases and as an effect of the leaching of dissolved organic carbon (DOC). Moreover, it was shown the mode of carbon sequestration in soil and a sound methods of organic matter (OM) management in agriculture. On the literature basis and on our own investigations, grasslands were presented as a friendly mode of soil use for organic carbon preservation. It was shown, that grassland ecosystems, playing an important part in the exchange between C-org in soil and CO2 in atmosphere, favours the limitation of carbon losses from the soil and takes part a significant role in the sustainable management of this element in the environment.
    Źródło:
    Inżynieria Ekologiczna; 2009, 21; 48-61
    2081-139X
    2392-0629
    Pojawia się w:
    Inżynieria Ekologiczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ opadu atmosferycznego i temperatury oraz uwilgotnienia gleby łąkowej na uwalnianie i dynamikę mineralnych form azotu
    The effect of precipitation, temperature and humidity of meadow soil on the release and dynamics of mineral nitrogen forms
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338060.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    mineralizacja
    mineralna gleba łąkowa
    organiczne związki azotu
    uwilgotnienie gleby
    warunki meteorologiczne
    meteorological conditions
    mineral meadow soil
    mineralization
    organic nitrogen compounds
    soil moisture
    Opis:
    Na przykładzie długoletnich doświadczeń łąkowych na glebie mineralnej, oceniono wpływ warunków meteorologicznych (opadu i temperatury) oraz uwilgotnienia gleby łąkowej na zawartość mineralnych form azotu uwalnianych w procesie mineralizacji jego organicznych związków w latach 1995-2003. Stwierdzono, że przede wszystkim temperatura oraz wielkość opadu decydują o wydajności mineralizacji związków azotu, zwłaszcza w przypadku gleby łąkowej o mniej korzystnych warunkach uwilgotnienia. Obliczona różnicowa wydajność mineralizacji, wyrażona zawartością N-min, wynosząca ok. 70-150 kg N·ha-¹ stanowi nadwyżkę azotu mineralnego uwolnionego w glebie w procesie mineralizacji jego organicznych związków. Wykazany w ostatnich latach wzrost intensywności mineralizacji w glebach łąkowych może świadczyć o wpływie globalnych zmian klimatycznychna ten proces.
    The effect of meteorological conditions - precipitation and temperature as well as humidity of meadow soil on the content of mineral nitrogen forms released during mineralization of organic compounds was estimated in long-term grassland experiments in the years 1995-2003. Temperature and precipitation were found to primarily decide on mineralization efficiency of nitrogen compounds, especially in the case of meadow soils with poorer moisture conditions. Calculated differential efficiency of mineralization expressed as N-min content (about 70- 150 kg N·ha-¹) was the mineral nitrogen surplus that was released into the soil during mineralization of organic nitrogen compounds. Recently observed increased intensity of mineralization in grassland soils might indicate the effect of global climate changes on this process.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, T. 6, z. spec.; 29-38
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwalnianie azotu i fosforu z materii organicznej gleby
    Nitrogen and phosphorus release from soil organic matter
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/339258.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    gleby łąkowe
    mineralizacja
    organiczne związki azotu i fosforu
    skutki środowiskowe
    uwilgotnienie gleby
    użytkowanie
    właściwości fizykochemiczne
    environmental effects
    grassland soils
    soil moisture
    meadow utilisation
    mineralization
    organic compounds of nitrogen and phosphorus
    physical and chemical properties
    Opis:
    Omówiono proces uwalniania azotu i fosforu z materii organicznej gleby na tle przebiegu i wydajności mineralizacji ich organicznych związków. Oceniono podobieństwa oraz różnice wpływu czynników, kształtujących te procesy, jako źródła dostępnych składników pokarmowych roślin oraz jako jednej z przyczyn rozpraszania tych pierwiastków w środowisku. Zagadnienie przedstawiono głównie na przykładzie procesów zachodzących w glebach użytków zielonych, wykorzystując, między innymi, wyniki badań na długoletnich doświadczeniach łąkowych, prowadzonych w Instytucie Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach. Wykazano, iż warunki wilgotnościowe gleby i związana z nimi ilość opadu atmosferycznego oraz temperatura powietrza, zwłaszcza w okresie wegetacyjnym, właściwości fizykochemiczne gleby, w tym zawartość węgla organicznego oraz odczyn, a także forma stosowanego nawozu azotowego i sposób użytkowania kształtują w głównej mierze przebieg i wydajność uwalniania azotu i fosforu z materii organicznej gleb łąkowych. Ich uwalnianiu z gleby, zwłaszcza zasobnej w węgiel organiczny, towarzyszy wymywanie rozpuszczalnych form tych składników do wody gruntowej, co w warunkach dużej wydajności mineralizacji i niewykorzystania przez roślinność, prowadzi do jej zanieczyszczenia związkami azotu i fosforu. Mineralizacja materii organicznej jest również źródłem emisji tlenków azotu [NOx, N2O], a wydajność i rodzaj emitowanych gazów zależą od panujących w glebie warunków red-ox.
    Release of nitrogen and phosphorus from soil organic matter was discussed in view of the course and efficiency of organic matter mineralization. Various factors affecting mineralization were estimated as a source of available plant nutrients and as one of the reasons of nutrient dispersion in the environment. This problem was presented mainly on the examples of processes taking place in grassland soils. Results of long-term grassland experiments carried out in the Institute of Land Reclamation and Grassland Farming in Falenty were mainly used. Soil moisture associated with atmospheric precipitation, air temperature (particularly in the vegetation season), physical and chemical properties including the content of organic carbon and pH, the form of nitrogen fertiliser and the way of land management were the main factors affecting nitrogen and phosphorus release from organic matter of grassland soils. Nutrients release from soil [particularly from that rich in organic carbon] was accompanied by their leaching to ground waters. High mineralization efficiency of nitrogen and phosphorus organic compounds and a lack of their uptake by plants led to water pollution with nitrogen and phosphorus. The mineralization of organic matter is also a source of nitrogen oxides emission [NOx, N2O]. The efficiency and the type of emitted gases depend on soil red-ox potential.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 3; 229-256
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwalnianie mineralnych form fosforu w glebie i zawartość tego składnika w runi łąkowej w warunkach przewagi opadowej gospodarki wodą
    The release of mineral forms of phosphorus in the soil and the content of phosphorus in sward watered mainly with atmospheric precipitation
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Sapek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338088.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    leba łąkowa
    mineralizacja
    nawożenie fosforem
    roślinność
    uwalnianie
    związki fosforu
    meadow soil
    mineralization
    phosphorus compounds
    phosphorus fertilisation
    release
    vegetation
    Opis:
    Badano uwalnianie fosforu w glebie trwałej łąki kośnej w warunkach stosowania nawożenia fosforem, a także zaniechania na pewien czas tego zabiegu. W badaniach mineralizacji organicznych związków fosforu wykorzystano metodę inkubacji gleby in situ. Stwierdzono swoiste, zależne od odczynu i uwilgotnienia gleby oraz zawartości w niej węgla i postaci stosowanego nawozu azotowego, uwalnianie fosforu w wyniku mineralizacji połączeń organicznych lub desorpcji form nieorganicznych w glebie. Odczyn gleby bliski obojętnemu sprzyjał uwalnianiu związków fosforu. W przypadku okresowego braku nawożenia fosforem gleby należy się liczyć ze zubożeniem runi łąkowej w ten składnik, lecz pasza łąkowa produkowana na glebie zasobnej w fosfor oraz w próchnicę, o korzystnych warunkach wilgotnościowych, będzie właściwie zaopatrzona w ten składnik przez co najmniej trzy lata.
    Phosphorus released in the soil of permanent meadow was analysed in the case of phosphorus fertilization and when P treatment was periodically abandoned. The in situ soil incubation method was used in studies on organic phosphorus mineralization. Phosphorus released due to mineralization of its organic compounds or desorption of its mineral forms showed specific dependence on pH, carbon content, soil humidity and on the forms of nitrogen fertiliser. pH near neutral favoured the release of phosphorus compounds. Temporal discontinuation of phosphorus fertilisation may result in plant impoverishment in this nutrient but fodder produced on soil rich in phosphorus and humus and of appropriate moisture will be well supplied with phosphorus for at least three years.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, T. 6, z. spec.; 65-82
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi do propozycji uznania całego obszaru Polski jako wrażliwego na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych
    Remarks about the proposal of accepting the whole Polish territory as vulnerable to contamination by nitrogen compounds from agricultural sources
    Autorzy:
    Sapek, A.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338570.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    dyrektywa azotanowa
    jakość wody
    społeczność rolników
    farmer's society
    nitrate directive
    water quality
    Opis:
    Przeprowadziliśmy krytyczną ocenę dokumentu "Ocena wyznaczonych w Polsce stref wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu" [2007], opracowanego przez konsorcjum koordynowane przez Alterra z Holandii. W dokumencie tym wykorzystano polskie materiały obrazujące stan jakości wody w Polsce oraz dane statystyczne o rolnictwie, wszystko z wyraźnym celem wykazania konieczności uznania całego obszaru rolnictwa w Polsce jako wrażliwego na związki azotu. Nie udowodniono wprawdzie, by zanieczyszczenie wody azotanami i eutrofizacja zasobów wody obejmowała istotnie większe obszary, niż wyznaczyło je Ministerstwo Środowiska w 2006 r. Uważamy, że zalecenie objęcia obszaru całego kraju jako wrażliwego na związki azotu jest merytorycznie nieuzasadnione, co udowodniliśmy, komentując poszczególne argumenty zawarte w dokumencie. Ponadto przyjęcie tego zalecenia spowodowałoby poważne konsekwencje dla społeczności rolników, a na pewno zniechęciłoby ją do jakichkolwiek spontanicznych działań na rzecz ochrony środowiska. Równocześnie uważamy, że wdrożenie dyrektywy azotanowej we wszystkich gospodarstwach polskich (lub ich większości) nie daje żadnej gwarancji poprawienia jakości wody w Polsce.
    We have presented a critical evaluation of the document "Assessment of the designation of Nitrate Vulnerable Zones in Poland' elaborated by Alterra, Wageningen, the Netherlands. The available Polish statistical data about water quality and agriculture were used, all on an evident purpose of demonstrating the necessity of acceptation of the whole area of Polish agriculture as Nitrate Vulnerable Zones. No evidence was given in the document, however, that water pollution by nitrates and eutrophication of water resources encompass areas larger than those established by the Ministry of Environment in 2006. We are of the opinion that the recommendation to assume the whole country area as vulnerable to nitrogen compounds is not justified which was shown in our comments on particular arguments in the document. Moreover, the inclusion of all or most of Polish farms into the Vulnerable Zone would have serious consequences to the farmers' community and would certainly discourage farmers from any spontaneous pro-environmental activity. At the same time we are of the opinion that the implementation of the Directive in all or most of Polish farms does not guarantee the improvement of water quality.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 2; 157-168
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność rolnicza a gazowe zanieczyszczenia powietrza jako źródła zakwaszania gleb
    Agricultural activities and gaseous atmosferpheric pollution as a source of soil acidification
    Autorzy:
    Sapek, A.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/810469.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Opis:
    Ammonia emission from agricultural production becomes now recognized as a main source of environmental acidification. In the atmosphere ammonia neutralizes either nitric and sulfuric acids forming ammonia aerosols. However, after precipitation to ecosystems, ammonia ion is oxidized to nitric acid and two protons are released. The increase of world population and demand for foodstuff will result in expansion of ammonia emission particularly in Asia. In Poland, ammonia contribute to about 30% emission of acidifying gases. Until now, the ammonia emission is not accepted as the risk to the environment in Poland, and so far, no actions were under taken to prevent this emission.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 456
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mineralizacja zwiazkow azotu w glebie laki nawozonej roznymi dawkami azotu i nawadnianej deszczowniano
    Autorzy:
    Sapek, A
    Sapek, B
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/798002.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    nawadnianie
    gnojowka
    gleby lekkie
    dawki nawozowe
    mineralizacja
    deszczowanie
    nawozenie azotem
    zwiazki azotowe
    irrigation
    liquid manure
    light soil
    fertilizer dose
    mineralization
    sprinkling
    nitrogen fertilization
    nitrogen compound
    Opis:
    W czasie jedenastu lat badano zawartość związków azotu mineralnego (N min. = N-NO₃ + N-NH₄) w 0-10 cm warstwie gleby łąkowej spod roślinności i inkubowanej in situ. Gleby nawożono trzema dawkami azotu mineralnego (120, 240 i 360 N kg·ha⁻¹). Dawki 120 i 240 N kg·ha⁻¹ stosowano: i/ wyłącznie jako azotan amonu oraz ii/ częściowo jako gnojówkę bydlęcą. Poziom nawożenia azotem znajdował istotne odzwierciedlenie w zawartości N min. w obydwóch rodzajach próbek. Nawożenie gnojówką sprzyjało raczej zmniejszaniu zawartości omawianej postaci azotu. Mniej N min. znajdowano w glebie przed ruszeniem wegetacji i po jej zakończeniu. Dobowa różnicowa wydajność mineralizacji azotu (RWM) była najmniejsza w okresie bez wegetacji, a największa w czerwcu i lipcu. Obserwowano istotne zwiększenie zawartości N min. w glebie począwszy od 2000 roku.
    The content of mineral nitrogen (N min. = N-NO₃ + N-NH₄) in 0-10 layer of meadow soil directed under sward and after incubation in situ has been assessed for eleven years. The soil was fertilized with three rates on nitrogen (120, 240 i 360 N kg·ha⁻¹). Both higher rates were applied in two forms: i/ exclusive as ammonium nitrate ii/ partly in the form of cattle urine. The level of nitrogen fertilization was focused on the N min. content in both kinds of soil samples. The application of cattle urine rather enhanced the content in question. The lowest N min. content was found in soil before and after the vegetation season. The daily differential efficiency of nitrogen mineralization was the lowest in the season without vegetation, and the highest in June and July. An evident increase of N min. content has been observed since 2000.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2006, 513; 355-364
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Investigations of the specificity and effects of the secondary humification process of soils formed from various types of organic materials
    Badanie specyfiki i skutkow procesu wtornej humifikacji gleb wytworzonych z roznych typow materialow organicznych
    Autorzy:
    Sapek, B
    Sapek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/798802.pdf
    Data publikacji:
    1993
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    wlasciwosci chemiczne
    humifikacja wtorna
    gleby
    torf
    gleby murszowe
    wlasciwosci fizykochemiczne
    zmiany wlasciwosci
    Opis:
    Changes in chemical and physico- chemical properties of peat moorshes and their parent materials were analyzed and evaluated in various stages of humification, as well fractions of humic and fulvic acids isolated from them and low and high mollecular weight compounds. A specificity of the properties of the created moorsh in comparison with the parent peat were noted, caused by the interaction of secondary humification and parallel mineralization. The results indicate that moorshes form sequences of changes in properties characteristic for a given type of peat linked to successive stages of secondary humification of organic matter.
    Badano i oceniano zmiany właściwości chemicznych i fizyko-chemicznych murszów torfowych i ich utworów macierzystych w różnym stadium humifikacji, wydzielonych z nich frakcji kwasów huminowych i kwasów fulwowych oraz związków nisko i wysokocząsteczkowych. Stwierdzono swoistość właściwości powstałego murszu w porównaniu z torfem macierzystym, wywołaną oddziaływaniem wtórnej humifikacji i równolegle przebiegającej mineralizacji. Wykazano, że mursze tworzą charakterystyczne dla danego rodzaju torfu ciągi zmian właściwości, związane z kolejnymi stadiami wtórnej humifikacji materii organicznej.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1993, 406; 83-93
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Węgiel organiczny w glebie łąkowej na tle jej użytkowania, nawożenia i uwilgotnienia
    Organic carbon in a meadow soil in relation to meadow utilisation, fertilisation and humidity
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Burzyńska, I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338686.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    mineralna gleba łąkowa
    nawożenie
    poziom wody gruntowej
    rozpuszczalny węgiel organiczny (RWO)
    użytkowanie
    węgiel organiczny utlenialny (C-org)
    dissolved organic carbon (DOC)
    fertilization
    groundwater level
    mineral meadow soil
    oxidizable organic carbon (C-org)
    utilisation
    Opis:
    Oceniono zmiany zawartości węgla organicznego, utlenialnego (C-org) oraz rozpuszczalnego węgla organicznego (RWO), oznaczonego w wyciągu z gleby za pomocą 0,01 mol CaCl2 dm-3, w mineralnej glebie dwóch doświadczeń łąkowych w ponad 20-letnim okresie badań. Przebieg i kierunek tych zmian w czasie użytkowania jako łąki kośnej oraz po jego zaniechaniu rozpatrzono na tle dawki i formy nawozu azotowego oraz odczynu jako skutku następczego wpływu wapnowania, a także stosowania saletry wapniowej. Zmiany zawartości C-org w glebie łąkowej użytkowanej kośnie zależały, w głównej mierze, od jej zasobności w węgiel i części ilaste oraz od panujących w niej warunków wilgotnościowych, kształtowanych poziomem wody gruntowej. W glebie łąkowej ubogiej w C-org stwierdzono jego akumulację w miarę upływu lat. W glebie łąkowej zasobnej w C-org i części ilaste oraz w warunkach sprzyjających mineralizacji materii organicznej istnieje możliwość ubytku węgla w miarę upływu lat. Zaniechaniu rolniczego użytkowania łąki kośnej towarzyszyło zmniejszenie zawartości RWO, czemu sprzyjała obecność jonów wapnia w glebie i uprzednie jej nawożenie saletrą wapniową. Ta mobilna forma węgla może być dobrym oraz prostym w oznaczeniu wskaźnikiem jego dynamiki w szeroko pojętym środowisku przyrodniczym.
    The changes of oxidizable organic carbon (C-org) content and of dissolved organic carbon (DOC) extracted with 0.01 M CaCl2· dm-3, from mineral soils of two meadow experiments were estimated during more than 20 years study period when meadows were mown and after abandonment of their utilisation. The changes of carbon content were confronted with doses and forms of nitrogen fertilizer and soil pH resulting from liming and calcium nitrate fertilization. Observed changes of organic carbon content and their direction depended chiefly on soil richness in carbon and clay particles and on soil humidity determined by groundwater level. Organic carbon in C-poor meadow soils was observed to accumulate with time. The loss of carbon was possible from C-rich meadow soil containing much clay particles under conditions favouring the mineralization of organic matter. The decrease of DOC content in the soil was confirmed after abandonment of agricultural use of mown meadows, which was further enhanced by the presence of calcium ions, particularly in the case of previous fertilization with calcium nitrate. This mobile form of carbon could be a good and simple to determine indicator of the carbon dynamics in the environment.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 1; 111-127
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany we frakcjach fosforu w glebie torfowo-murszowej w zależności od poziomu wody gruntowej
    Changes of phosphorus fractions in the moorsh-peat soil in relation to the groundwater level
    Autorzy:
    Urbaniak, M.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338923.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    fosfor
    frakcjonowanie fosforu
    gleby organiczne
    metoda Hedleya
    method of Hedley
    organic soils
    phosphorus
    phosphorus fractionation
    Opis:
    Na skutek niewłaściwych stosunków wodnych oraz użytkowania, może nastąpić fizyczna i chemiczna degradacja gleb torfowo-murszowych. Szczególnie niebezpieczne, ze względu na proces eutrofizacji, jest zjawisko uwalniania z nich i wymywania do wód gruntowych znacznych ilości fosforu. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości mineralnych i organicznych frakcji fosforu w glebie torfowej, w zależności od poziomu wody gruntowej (PWG) i wybranych właściwości fizykochemicznych gleby. Badania wykonano na glebie torfowo-murszowej (MtIIcb), średnio zmurszałej, wytworzonej z torfu turzycowiskowego R2, podścielonego torfem olesowym R3. Zaobserwowano znaczną zmienność zawartości poszczególnych frakcji fosforu, w zależności od PWG. W warunkach niskiego poziomu wody gruntowej obserwowano znacznie większe zawartości fosforu całkowitego w profilu gleby (565-820 mg P·kg-¹ s.m.) niż w warunkach wysokiego poziomu wody gruntowej, kiedy jego zawartość była najmniejsza (348-492 mg P·kg-¹ s.m.). Badana gleba była najbogatsza we frakcję NaOH-P zawierającą fosfor w połączeniach organicznych (34,4-45,7%), a najuboższa we frakcję najbardziej labilnych dwuwodorofosforanów, Dowex-P (5,6-8,3%), najściślej związanych z panującymi w danym okresie warunkami wodnymi. Badania wykonano w ramach projektu PROWATER EVK1-CT-1999-00036, którego celem była ocena możliwości ochrony gleb torfowych przed wymywaniem związków fosforu ze zdegradowanych i powtórnie nawadnianych gleb torfowych.
    Physical and chemical degradation of moorsh-peat soils may result from inadequate water relations and land management. Particularly harmful in regard to eutrophication is the phenomenon of phosphorus release and its leaching to groundwaters. Results of analyses of mineral and organic fractions of phosphorus in moorsh-peat soil in relation to the groundwater level and some physico-chemical soil properties are presented in this paper. The study was carried out in peat-moorsh soil (MtIIcb) of moderate mineralization made of tall sedge peat R2 and underlined with alder swamp (osier) peat R3. Considerable variability of particular phosphorus fractions was observed in dependence on the groundwater level. Total phosphorus content in the soil profile was highest (565-820 mg P·kg-¹ DM) at low ground water levels and lowest (348-492 mg P·kg-¹ DM) at high waters. The distribution of particular fractions of phosphorus in the layers of soil profile varied in association with the degree of peat decomposition. Analysed soil was richest in NaOH-P fraction of organic phosphorus compounds (34.4-45.7 %) and poorest in the fraction of most labile dihydrogen phosphate fraction (Dowex P, 5.6-8.3%), that is closely connected with present water conditions. The study was performed within the PROWATER EVK1-CT-1999-00036 project aimed to estimate the possibilities of environmental protection against the leaching of phosphorus compounds from degraded and subsequently renaturized peat soils.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, T. 4, z. 2a; 493-502
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mineralizacja organicznych związków azotu w glebie w świetle długoletnich doświadczeń łąkowych IMUZ
    Mineralization of soil organic nitrogen compounds in the light of long-term grassland experiments in IMUZ
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Kalińska, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/339097.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    łąki torfowo-murszowe
    mineralizacja
    mineralna gleba łąkowa
    nawożenie azotem
    organiczne związki azotu
    tężenie składników
    warunki glebowe
    wody gruntowe
    ground waters
    mineral meadow soil
    mineralization
    nitrogen fertilization
    organic nitrogen compounds
    peat-moorsh meadows
    soil conditions
    Opis:
    Na podstawie wyników długoletnich doświadczeń łąkowych na glebach mineralnych, w zróżnicowanych warunkach uwilgotnienia, odczynu oraz dawki i formy nawozu azotowego, dokonano o ceny jakościowej i ilościowej wydajności mineralizacji organicznych związków azotu oraz dynamiki i zmian jego mineralnych form - amonowej i azotanowej w glebie łąki kośnej. Badania wykonywano w warunkach inkubacji izolowanych próbek gleby in situ oraz w glebie pobranej spod roślinności. Ponadto wstępnie oceniono wpływ zaniechania użytkowania łąki kośnej na zasobność gleby w azot mineralny. Stwierdzono, że przebieg i wydajność mineralizacji związków azotu w glebie zależą od właściwości gleby i warunków w niej panujących, zwłaszcza wilgotnościowych, od pogody w danym roku i okresie wegetacyjnym oraz od dawki i postaci nawozu azotowego. Mineralizacja przebiega najintensywniej w okresie od maja do końca lipca, a jej wydajność istotnie się różni od wydajności w pozostałym czasie. Nawożenie deszczowanej łąki kośnej mineralną formą azotu zwiększa wydajność mineralizacji w porównaniu z wydajnością po stosowaniu formy organicznej - gnojówki. Zaniechanie użytkowania i nawożenia łąki powoduje nagromadzanie się azotu, zwłaszcza N-NH4, co w warunkach sprzyjających nitryfikacji może być źródłem azotanów wymywanych do wód gruntowych.
    Qualitative and quantitative estimation of mineralization rate of organic nitrogen compounds and the dynamics of mineral nitrogen forms - ammonium and nitrate in the soil from mown grassland have been studied. The estimation was based on the results from long-term grassland experiments on mineral soils under different conditions of moisture, pH, doses and forms of nitrogen fertilizer. The assessment was performed in the conditions of in situ soil incubation and in the soil under herbage. Moreover, the effect of abandoned mowing on mineral nitrogen content in the soil was preliminarily assessed. The dynamics and mineralization rate of organic soil nitrogen was found to depend on soil properties, especially its humidity, on weather in particular years and vegetative seasons and on the dose and form of nitrogen fertilizer. The most intensive mineralization took place from May to July and its efficiency differed significantly from that during the rest of the season. Fertilization of irrigated mown meadow with mineral forms of nitrogen increased the efficiency of mineralization in comparison with the efficiency after applying organic form of nitrogen - slurry. Abandoned use and mowing resulted in the accumulation of mineral nitrogen, particularly N-NH4, which, under favourable conditions, could be the source of nitrate leaching to ground waters.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, 4, 1; 183-200
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany zawartości fosforu w glebie i roślinności łąkowej w siedem lat po zaniechaniu nawożenia tym składnikiem
    Changes of phosphorus content in soil and meadow herbage after seven years of keeping out of fertilization with this nutrient
    Autorzy:
    Sapek, A.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338086.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    fosfor
    gleba
    nawożenie
    użytki zielone
    fertilization
    grassland
    phosphorus
    soil
    Opis:
    Zaniechanie nawożenia fosforem gleby łąkowej nawożonej uprzednio przez 10 lat nadmiarem tego składnika nie spowodowało w kolejnych siedmiu latach istotnego zmniejszenia plonów suchej masy, lecz skutkowało istotnym zmniejszeniem jego zawartości w materiale roślinnym. Podobnie stężenie fosforanów w słabym wyciągu (1% K2SO4) drastycznie malało w kolejnych latach. Zmniejszanie tego stężenia ograniczało się tylko do powierzchniowej warstwy gleby. Test wyciągu 1% K2SO4 odzwierciedla zawartości dostępnego fosforu w glebie łąkowej, w odniesieniu do potencjalnej zawartości tego składnika w rosnącej zielonej masie roślin.
    The omission of phosphorus fertilization on a grassland fertilized with a surplus of this nutrient through ten previous years did not resulted in decreasing of dry matter yield during seven subsequent years, though resulted in decreasing of phosphorus content in sward samples from some harvests starting since the third year of experiment. Similarly, the phosphate concentration in a week soil extract (1% K2SO4) drastically declined almost immediately after canceling the phosphorus fertilization. This concentration has declined only in the upper soil layer. The test of 1 % K2SO4 extract reflects the amount available phosphorus in soil, regarding the potential its content in growing plants.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, T. 6, z. spec.; 83-91
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie biopaliwa w pozyskiwaniu energii odnawialnej
    Significancy of biofuel in use of renewable energy
    Autorzy:
    Sapek, A.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338208.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    biopaliwo
    glebowa materia organiczna
    ograniczenie produkcji żywności
    rozpraszanie azotu
    zagrożenie środowiska
    biofuel
    limitation of food production
    nitrogen pollution
    risk to environment
    soil organic matter
    Opis:
    W skali globalnej i krajowej są podejmowane na szeroko zakrojoną skalę działania, mające na celu uprawę roślin przeznaczanych na biopaliwo. Stanowi to poważne zagrożenie ograniczenia produkcji żywności, co będzie powodować zmniejszenie jej podaży oraz podwyższenie ceny. Spowoduje jeszcze większe zagrożenie środowiska, zwłaszcza w wyniku przeznaczania gleb naturalnych ekosystemów i lasów pod uprawę roślin energetycznych. Często pozyskiwanie plonów roślin energetycznych będzie odbywać się kosztem zanikania zasobu węgla organicznego w glebie. Innym zagadnieniem jest towarzyszące tym uprawom zwiększone rozpraszanie związanego azotu do środowiska wskutek niezbędnego nawożenia roślin tym składnikiem oraz ulatniania się do atmosfery tlenków azotu, powstających w czasie spalania biopaliwa, zawsze bogatego w ten składnik.
    Some attempts are undertaken at global and local scale to increase the use of some crops as biofuel, that might create a great social and environmental risk. First, the turning of some agricultural lands from food to biofuel crop production may result in food shortage and its increasing price. Second, the intensive growing of biofuel crops could accelerate the oxidation of soil organic matter resulting in the worsening of soil properties. Third, biofuel crops need high doses of mineral fertilizers, particularly of nitrogen. The biofuel plant material is rich in nitrogen, which during combustion will turn to nitrogen oxides, that would increase the risk of environmental eutrophication.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2012, 12, 1; 139-151
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wplyw skladowania nawozow naturalnych na jakosc gleby w zagrodzie wiejskiej
    Autorzy:
    Sapek, B
    Sapek, A
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/810043.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    gospodarstwa rolne
    przechowywanie
    gleby
    nawozy naturalne
    zanieczyszczenia gleb
    skladowanie
    zanieczyszczenia rolnicze
    farm
    storage
    soil
    natural fertilizer
    soil pollution
    agricultural pollution
    Opis:
    The problems connected with manure storage system on the farmstead as § a potential risk of soil pollution on this area with the nutrients, were discussed. Kind of pollutants, their potential sources as well as the „hot spots" on the farmstead and its vicinity were presented. On an example of farmstead from demons tration farms, the state of soil enrichment with the nutrients (N, P, K) and with organic carbon under the farmstead was estimated. The effects of place, manner and duration of manure storage as well as whole ecological investments on the farm on the soil quality were estimated. Soil of the farmsteads thirty to ninety and even more years old, may the treated as an anthropogenic soil; that may be J proved by configuration of particular soil profile layers as well as by the contents of mineral compounds and organic carbon in the upper horizon of soil profile.
    Przedstawiono i przedyskutowano wpływ sposobu składowania i przechowywania nawozów naturalnych na terenie zagrody wiejskiej jako potencjalnego ryzyka zanieczyszczenia gleby z tego terenu składnikami nawozowymi. Podano rodzaje zanieczyszczeń, ich potencjalne źródła oraz tzw. „gorące miejsca" w zagrodzie i jej otoczeniu. Na przykładzie zagród z gospodarstw demonstracyjnych, oceniono stan wzbogacenia gleby spod zagrody w składniki nawozowe (N, P, K) i w węgiel organiczny (C org.). Oceniono wpływ miejsca, sposobu i czasu składowania nawozów naturalnych w obrębie zagrody, a także inwestycji proekologicznych w gospodarstwie na jakość gleby. Glebę zagród, których wiek sięga kilkudziesięciu, a nawet 100 i więcej lat można traktować jako antropogeniczną, na co wskazuje układ warstw oraz zawartość składników mineralnych i węgla organicznego w górnej części jej profilu.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2006, 512, 2; 491-502
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wplyw skladowania nawozow naturalnych na jakosc wody gruntowej w zagrodzie
    Autorzy:
    Sapek, A
    Sapek, B
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/799272.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    gospodarstwa rolne
    fosforany
    przechowywanie
    azot
    nawozy naturalne
    skladowanie
    potas
    zanieczyszczenia rolnicze
    wody gruntowe
    zanieczyszczenia wod
    farm
    phosphate
    storage
    nitrogen
    natural fertilizer
    potassium
    agricultural pollutant
    ground water
    water pollutant
    Opis:
    Investigations of the groundwater quality from the farmsteads of 38 farms in 9 communes were conducted during 1993-2005. Totally, 1260 water samples were analysed. Approximate concentrations of the nutrients reached 13 mg N-NH₄·dm³, 4,3 mg P-PO₄·dm³ and 309 mg K·dm³, what proved that most of investigated water samples should be included, according to the Polish standards, to the worst water quality of V class. Mean nitrate concentrations of 18 mg N·dm³, created rather meagre risk for water quality in comparison to the high concentrations of ammonia. Observed high concentrations of phosphates, originated from the manure, were enhanced through the presence of dissolved organic carbon in water percolating the profile of farmstead soil. Investigated waters were enriched in potassium what suggests the manure as a main source of water pollution at farmstead.
    W latach 1993-2005 przeprowadzono badania nad jakością wody gruntowej spod zagrody, obejmujące 38 gospodarstw w 9 gminach. W sumie pobrano 1260 próbek wody. Stwierdzone przeciętne stężenia 13 mg N-NH₄·dm³, 4,3 mg P-PO₄·dm³ i 309 mg K·dm³ świadczą, iż jakość większości badanych wód gruntowych odpowiadała najgorszej V klasie wód podziemnych. Przeciętne stężenie azotanów, wynoszące 18 mg N·dm³ , stanowiło mniejsze zagrożenie dla jakości wody niż bardzo wysokie stężenie amonu. Stosunkowo duże stężenie fosforanów, pochodzących z nawozów naturalnych, wynika prawdopodobnie z obecności rozpuszczalnego węgla organicznego w wodzie przemywającej profil gleby. Badane wody uległy stosunkowo największemu wzbogaceniu w potas i na podstawie tego wzbogacenia przyjęto, że głównym źródłem zanieczyszczenia są odchody zwierzęce.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2006, 512, 2; 503-512
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wplyw nawozenia na emisje podtlenku azotu z uzytku zielonego
    Autorzy:
    Sapek, A
    Sapek, B
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/802537.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    gleby
    nawozenie
    uzytki zielone
    ksztaltowanie srodowiska
    emisja
    odczyn gleby
    podtlenek azotu
    Opis:
    Measurements of nitrous oxide emissions from the soil of fertilized plots in two long-term grassland experiments were made at IMUZ Experimental Station, Falenty. Measured emissions depended on the temperature being the highest during the second and third grass regrowth. Increasing of ammonia nitrate fertilizer rate from 120 to 360 N kg·ha⁻¹ enhanced the N₂O emissions, which were proportional to nitrogen fertilizer rates. The forms of nitrogen fertilizers showed significant effect on the N₂O emissions. The emissions from plots fertilized with liquid manure were significantly higher, then from the plots fertilized with ammonia nitrate only. However the emissions from the last plots were much less when the calcium nitrate was applied. An evident impact of soil pH on N₂O emissions was observed; the emissions were less from acid soils. Significant relationship between N₂O emissions and nitrate content in soil was observed. The total N₂O emissions from the plots in Falenty experiment during whole vegetation season ranged from 1.6 to 6.3 kg·ha⁻¹·year1⁻¹ N₂O-N, depending on nitrogen fertilizer rate.
    Przeprowadzono pomiary emisji podtlenku azotu (N₂O) z gleby użytków zielonych w Zakładzie Doświadczalnym MUZ w Falentach. Wykorzystano w tym celu różne obiekty nawozowe dwóch wieloletnich doświadczeń łąkowych. Emisja N₂O zależała od temperatury i była największa w czasie drugiego i trzeciego odrostu. Zwiększenie nawożenie saletrą amonową w granicach 120 do 360 kg N·ha⁻¹ powodowało wzrost emisji N₂O, która była proporcjonalna do zastosowanej dawki azotu. Postacie nawozów azotowych miały istotny wpływ na emisję N₂O. W porównaniu do poletek nawożonych saletrą amonową emisja po zastosowaniu gnojówki była większa, a po zastosowaniu saletry wapniowej mniejsza. Stwierdzono wyraźny wpływ pH gleby na emisję N₂O, która była mniejsza z gleb kwaśnych. Stwierdzono istotną zależność między zawartością azotanów w wierzchniej warstwie gleby a emisją N₂O. Emisje N₂O z doświadczenia w Falentach, oszacowane dla całego sezonu wegetacyjnego, mieściły się w granicach 1,6 do 6,3 kg·ha⁻¹·rok⁻¹ N₂O-N, w zależności od dawki nawozów azotowych.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2002, 484, 2; 563-572
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Porównanie rozpuszczalnych form manganu i cynku w wyciągach kwasu solnego i chlorku wapnia z gleby trwałego użytku zielonego
    Comparision of manganese and zinc forms soluble in HCl and CaCl2 extracts from permanent grassland soil
    Autorzy:
    Burzynska, I.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/800343.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Opis:
    Przedmiotem badań było porównanie dwóch roztworów ekstrakcyjnych 0,5 mol HCl·dm⁻³ oraz 0,01 mol CaCl₂·dm⁻³ w celu określenia przydatności tego ostatniego do oceny rozpuszczalnych form Mn i Zn w glebie łąkowej w różnych warunkach odczynu, poziomu nawożenia azotem (120 i 240 N kg·ha⁻¹) oraz wpływu formy nawozu azotowego (saletra amonowa - SA i saletra wapniowa - SW). Stwierdzono że, ilości Mn i Zn uwalniane z gleby do porównywanych wyciągów zależą od odczynu gleby oraz formy zastosowanej saletry (SA i SW). Przeciwdziałające zakwaszeniu gleby stosowanie saletry wapniowej zwiększało zawartości dostępnego dla roślin cynku. Obydwa porównywane roztwory ekstrakcyjne wykazują odrębną specyfikę i zakres działania. Wyciąg 0,01 mol CaCl₂·dm⁻³ jako słaby roztwór ekstrakcyjny może być przydatny do oceny łatwo dostępnych dla roślin łąkowych form badanych mikroelementów.
    Two extracts, first 0.5 mol HCl·dm⁻³ and the second 0.01 mol CaCl₂·dm⁻³ solutions were compared to determine the usefulness of the last one to estimating souble forms of Mn and Zn in the soil. The investigation was conducted under different conditions of soil pH, nitrogen fertilization (120 and 240 kg N·ha⁻¹) and ferilizer forms (ammonium nitrate - AN and calcium nitrate - CN). It was confirmed that the Mn and Zn contents released from the soil into two compared extracts depended on soil pH and used nitrogen fertilizer forms (AN and CN). The use of calcium nitrate, that counteracts soil acidification, increased Zn content available for herbage. Compared extracts showed different specificity and sphere of activity. Soil test of 0.01 mol CaCl₂·dm⁻³ as a weak extraction solution could be useful for estimation of investigated micronutrient forms, easily available for herbage.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2000, 471, 1
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jakość wody i gleby w wybranych gospodarstwach z regionu Podlasia prowadzących chów bydła mlecznego
    Autorzy:
    Pietrzak, S.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/795016.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Opis:
    W pracy zaprezentowano wyniki ponad czteroletnich badań monitoringowych wody i gleby, prowadzonych w czterech gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję mleka z województwa podlaskiego. Składnikami poddawanymi ocenie w próbkach wody i gleby były: azot azotanowy (N-NO₃), azot amonowy (N-NH₄) i fosfor (P), a ponadto w próbkach wody - potas (K). Stwierdzono, że w największym stopniu zanieczyszczona była woda pobierana ze studzienek zainstalowanych obok gnojowni (10,7 g N-NO₃-m⁻³, 45,6 g N-NH₄-m⁻³, 6,7 g P·m⁻³ i 645,9 g K·m⁻³) oraz na wybiegu dla bydła (10,9 g N-NO₃-m⁻³, 15,1 g N-NH₄-m⁻³, 3,0 g P·m⁻³ i 270,6 g K·m⁻³). Ponadto duże stężenia poszczególnych tych składników występowały w wodzie pobieranej z takich miejsc, jak: studnie gospodarskie, w pobliżu silosu przy wejściu na teren zagrody. W przypadku gleby, to podobnie jak woda, była ona najbardziej zanieczyszczona w miejscach w pobliżu składowisk nawozów naturalnych. Znajdowało się w niej przeciętnie - azotu azotanowego i amonowego łącznie do 45,6 g·m⁻³ gleby oraz fosforu do 16,1 g·m⁻³ gleby. Podwyższone zawartości fosforu występowały także w glebie pobieranej z wybiegu dla bydła oraz przy bramie wjazdowej. Uzyskane wyniki pracy wskazują, że odchody zwierząt stanowią największe zagrożenie dla jakości wody i gleby w gospodarstwie, a zwłaszcza na terenie zagrody.
    The paper presents the data from over four year investigations of water and soil quality on four dairy farms from Podlasie province. The content of nitrate nitrogen (N-N03), ammonium nitrogen (N-NH4) and phosphorus (P) were determined in the water and soil samplers and potassium (K), in the water sampler. It was noted, that water from the control wells installed in the ground near manure pit (10.7 g N-NO₃-m⁻³, 45.6 g N-NH₄-m⁻³, 6.7 g P·m⁻³ and 645,9 g K·m⁻³) and on the cattlerun (10,9 g N-NO₃-m⁻³, 15,1 g N-NH₄-m⁻³, 3,0 g P·m⁻³ and 270,6 g K·m⁻³) was the most polluted. Besides, high concentrations of these individual nutrients occur in water collected from points such as: farm wells, near silo, near farm gate. Soil, similar as water, was the most polluted in the places located near the storage of manure. Soil samples from these places contained together up to 45.6 g·m⁻³ of nitrate and ammonium nitrogen and up to 16.1 g·m⁻³ of phosphorus. Rather high contents of phosphorus also occurs in the soil from the cattlerun and from the place near the farm gate. The obtained data indicate, that animals waste created the highest risk for water and soil quality on the farm, especially in the farmyard area.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2004, 499
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Strategie ograniczenia zanieczyszczeń wody, atmosfery i gleby w świetle międzynarodowych projektów rolno-środowiskowych realizowanych w IMUZ
    The strategies of reducing water, air and soil pollution in the international agro-environmental projects accomplished in the Institute of Land Reclamation and Grassland Farming
    Autorzy:
    Sapek, A.
    Sapek, B.
    Pietrzak, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/337912.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    jakość wody
    jakość atmosfery
    gleba
    azot
    fosfor
    water quality
    air quality
    soil
    nitrogen
    phosphorus
    Opis:
    W pracy omówiono zagadnienie rozpraszania składników nawozowych do środowiska w odniesieniu przeważających w kraju poglądów oraz faktów stwierdzonych w ramach realizowanych w IMUZ projektów, zwłaszcza międzynarodowych. Decydenci, a w konsekwencji i społeczeństwo, nie doceniają rolnictwa jako źródła emisji wymienionych składników. Udział rolnictwa w emisji gazowych związków azotu (NH3, N2O i NOx) stanowi około 50% całkowitej ich emisji w skali kraju. Podobny jest udział rolnictwa we wnoszeniu do Bałtyku zwiększającego się od 1990 r. ładunku azotu i fosforu. Wymaga to opracowania, w ramach szerokiej dyskusji wśród kompetentnych zespołów, narodowego programu ograniczenia emisji azotu i fosforu ze wszystkich źródeł oraz wyznaczenia odpowiednich celi strategicznych. W odniesieniu do azotu cel taki powinien zakładać zmniejszenie strat azotu przez zwiększenie jego wykorzystania w produkcji rolnej docelowo do ponad 30% w 2010 r. w skali kraju, podczas gdy obecnie wynosi ono niecałe 20%, a w przypadku fosforu dążenie do zwiększenia jego wykorzystania docelowo do ponad 50% w 2010 r., gdy obecnie wynosi około 30%.
    Environmental dispersion of nutrients is discussed in the paper and confronted with common views and facts established during the projects (mainly international) that have been accomplished in the ILRGF. Authorities, and consequently the society, tend to underestimate the agriculture as a source of nutrient emissions. The contribution of agriculture to the total emission of gaseous forms of nitrogen (NH3, N2O i NOx) amounts c. 50 % in the country. Similar is the share of agriculture in total loads of nitrogen and phosphorus delivered in increasing amounts since 1990 to the Baltic Sea. Thus, it is necessary to elaborate (in a broad discussion among specialists) a national programme of restricting nitrogen and phosphorus emissions from all sources and to establish appropriate strategic targets. Such a target in respect to nitrogen should assume decreasing nitrogen losses through its better utilisation in agricultural production to over 30 % in 2010 while its present utilisation is slightly less than 20 %. In the case of phosphorus the increase of its utilisation should reach 50 % in 2010 at its present utilisation of only 30 %.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, T. 4, z. 2b; 259-280
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zageszczenie produkcji rolnej w zagrodzie jako zrodlo zanieczyszczenia wody
    Autorzy:
    Sapek, A
    Sapek, B.
    Pietrzak, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/802574.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    gospodarstwa rolne
    azot
    zanieczyszczenia gleb
    produkcja rolna
    potas
    fosfor
    zageszczenie produkcji
    wody gruntowe
    zanieczyszczenia srodowiska
    zanieczyszczenia wod
    Opis:
    W zagrodzie i jej otoczeniu skupia się działalność gospodarcza i bytowa rolnika. Powoduje to nasilenie w tym obszarze obiegu biomasy i chemikaliów. Szczególnie dużym źródłem rozpraszania biomasy i składników nawozowych jest produkcja zwierzęca. Gleby zagrody i otoczenia (okólniki, ogródki warzywne itp.) ulegają wzbogaceniu w azot, fosfor i potas, często w całym profilu glebowym aż do wody gruntowej, która w licznych gospodarstwach jest wyraźnie zanieczyszczona azotanami, fosforanami i potasem. Największe zanieczyszczenie gleby i wody gruntowej obserwuje się w pobliżu pryzm obornika umiejscowionych bezpośrednio na gruncie i zbiorników na gnojówkę, które są często w złym stanie technicznym. Zanieczyszczanie wód spod zagrody można szybko, skutecznie i tanio ograniczyć, jeśli poprawi się czystość i porządek w zagrodzie. W tym celu należy dobrze zorganizować oświatę ludności wiejskiej oraz wybudować odpowiednie miejsca do składowania odchodów zwierzęcych w gospodarstwach. Działania takie muszą stanowić integralną część programu rozwoju rolnictwa i muszą być wspomagane z funduszy przeznaczonych na ochronę środowiska.
    The main farmers activity concentrates on a farmstead and its vicinity, which causes an increased flow of biomass, nutrients and other chemicals on this area. Animal husbandry is particularly, a significant source of biomass dispersion. The soils of farmstead and its vicinity (paddock, vegetable garden etc.) as well as groundwater are enriched in nitrogen, phosphorus and potassium. The highest pollution of soils and groundwater were observed in the neighborhood of manure heaps located directly on ground and urine tanks often kept in bad technical state. The pollution of groundwater below farmstead can be ready, effectively and inexpensively limited if only a better management be introduced. The best way to achieve this goal is an adequate education of farmers and the entire rural population. Furthermore, the construction of capable manure pads and urine tanks is necessary on most farms. Such activity should be an integral part of the development program for agriculture and should be supported with environmental protection funds.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 459; 103-124
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uproszczony bilans potasu na łące trwałej deszczowanej w warunkach ograniczenia nawożenia tym składnikiem na tle jego zawartości i pobrania przez rośliny oraz wymycia gleby
    Simplified potassium balance in permanent, irrigated and scanty fertilised meadow in view of its content in and uptake by plants and leching from soil
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Barszczewski, J.
    Urbaniak, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338080.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    bilans potasu
    łąka trwała deszczowana
    nawożenie potasem
    wymycie
    irrigated permanent meadow
    leaching
    potassium balance
    potassium fertilization
    Opis:
    Badano zachowanie się potasu w układzie gleba łąkowa-woda-roślina na długoletnim, deszczowanym doświadczeniu łąkowym, w warunkach ograniczonego nawożenia tym składnikiem. Oceniono wpływ zmniejszenia dawki potasu na zawartość i pobranie tego składnika z plonem roślin i jego bilans oraz na jego stężenie w roztworze glebowym i wymywanie poza strefę korzeniową roślin. Zmniejszenie dawki potasu o 40% w ciągu dwóch lat w warunkach glebowych i wilgotnościowych podobnych do doświadczenia oraz nawożenia 240-360 kg N·ha-¹ i 100-250 kg K·ha-¹ w postaci mineralnej, a także 360 kg N·ha-¹ i 300 kg K·ha-¹ w postaci gnojówki uzupełnionej nawozem mineralnym nie stwarza ryzyka przekroczenia przedziału optymalnej zawartości potasu w roślinności łąkowej oraz istotnych strat w plonie. Wymywaniu potasu z gleby sprzyjało zwiększenie dawki tego składnika oraz azotu w nawożeniu.
    Potassium pathways in the system meadow soil-water-plant were studied in a long-term irrigated grassland experiment at limited potassium fertilisation. The effect of decreased potassium fertilisation rate on the content and uptake of this element by plants, on potassium balance, its concentration in soil solution and leaching out of the rhizosphere was estimated. At fertilisation rate of 240-360 kg N·ha-¹ and 150-250 kg K·ha-¹ in the mineral form or 360 kg N·ha-¹ and 300 kg K·ha-¹ in the form of liquid manure supplemented with mineral fertiliser the decrease of potassium fertilisation rate by about 40% during two years did not pose the risk of over crossing the optimum range of potassium content in plants and significant losses of the yield. The increase of potassium and nitrogen fertilisation doses favoured the leaching of potassium from soil.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, T. 6, z. spec.; 103-107
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena zmian stężenia mineralnych form azotu w roztworach glebowych i ich wymywania
    The assessment of changes of the concentration and leaching of mineral forms of nitrogen in soil solutions
    Autorzy:
    Pietrzak, S.
    Urbaniak, M.
    Sapek, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338090.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    aparaty ssące z ceramicznymi i silikonowymi kubkami porowatymi
    roztwór glebowy
    stężenie i wymycie azotu mineralnego
    użytek zielony
    concentration and leaching
    grassland
    mineral nitrogen
    soil solution
    suction apparatus with ceramic and silicone porous cups
    Opis:
    Przeprowadzono badania, mające na celu ocenę wpływu zróżnicowanych dawek i form nawozów azotowych oraz odczynu gleby na stężenie azotu azotanowego i amonowego w roztworach glebowych spod trwałych użytków zielonych oraz oszacowanie możliwych strat azotu przez wymycie poza strefę korzeniową roślinności łąkowej. Badania realizowano w latach 1999-2001, na dwóch ścisłych doświadczeniach łąkowych, dotyczących bilansowania azotu (ze stosowaniem deszczowania obiektów nawozowych) oraz efektów wapnowania, zlokalizowanych w miejscowościach Falenty i Janki k. Warszawy. Próbki roztworu glebowego do analiz pozyskiwano za pomocą aparatów ssących z kubkami ceramicznymi i silikonowymi, zainstalowanych na obiektach badawczych na głębokości 75 cm. Stwierdzono, że stężenie mineralnych form azotu w roztworach glebowych i ich wymycie na doświadczeniach w Falentach i Jankach zależało od: dawki i formy nawozu azotowego, stanu uwilgotnienia gleby i jej odczynu. Wartości stężenia N-NH4 i N-NO3 w roztworach glebowych pozyskiwanych za pomocą ceramicznych i silikonowych kubków porowatych znacznie się różniły.
    The study was aimed at estimating the influence of diverse doses and forms of nitrogen fertilizers and the reaction of soil on the concentration of nitrate and ammonium nitrogen in soil solutions from under permanent grassland and possible losses of nitrogen by leaching out of the root zone of meadow vegetation. Analyses were performed in the years 1999--001 in two strict grassland experiments situated in Falenty and Janki near Warsaw on the balance of nitrogen (with sprinkling irrigation) and on the effect of liming. Samples of soil solution were obtained by means of suction apparatus with ceramic and silicone cups installed at a depth of 75 cm. Concentrations of mineral forms of nitrogen in soil solutions and their leaching were found to depend on doses and forms of nitrogen fertilizers, on soil humidity and pH. Concentrations of N-NH4 and N-NO3 in soil solutions collected from ceramic and silicone porous cups considerably differed between each other.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, T. 6, z. spec.; 51-63
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stężenie składników mineralnych w wodach gruntowych spod użytków zielonych na tle ich stężeń w opadzie atmosferycznym
    Concentration of minerals in grounwater under the grasslands on the beckground of its concentration in the atmospheric precipitation
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Kalinska, D.
    Nawalany, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/887359.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    skladniki mineralne
    stezenie skladnikow mineralnych
    wody gruntowe
    opady atmosferyczne
    uzytki zielone
    Źródło:
    Scientific Review Engineering and Environmental Sciences; 2005, 14, 1[31]
    1732-9353
    Pojawia się w:
    Scientific Review Engineering and Environmental Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamika zawartości Mn, Zn i Cu w roślinności z długoletnich doświadczeń łąkowych po ich nawożeniu tymi składnikami
    Dynamics of Mn, Zn and Cu contents in herbage fertilized with these elements in long-term meadow experiments
    Autorzy:
    Barszczewski, J.
    Sapek, B.
    Kalinska, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/806312.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Opis:
    Badanie dynamiki zmian zawartości Mn, Zn i Cu w roślinności łąkowej po nawożeniu nimi prowadzono w trzech doświadczeniach: Baniocha, Janki i Laszczki. Czynnikami były trzy poziomy wapnowania (Ca₀, Ca₁ i Ca₂) na tle zróżnicowanego nawożenia azotem (N₁ i N₂). Nawożenie mikroskładnikami gleby łąkowej niewapnowanej oraz wapnowanej zwiększało ich zawartość w runi łąkowej. Istotnie większa zawartość Mn i Zn lub tendencja wzrostu zawartości na obiektach niewapnowanych wystąpiła we wszystkich doświadczeniach. Wapnowanie nie powodowało zmian zawartości Cu w runi. Podwojone nawożenie azotem powodowało tendencje lub istotny wzrost zawartości badanych mikroelementów w runi. Nie tylko nawożenie lecz również warunki wodne gleby podyktowane opadami w danym roku kształtowały dynamikę zawartości Mn, Zn i Cu w runi łąkowej.
    Dynamics of changes in the contents of Mn, Zn and Cu in meadow herbage after their application in fertilizers, were studied in three experiments at: Baniocha, Janki and Laszczki. The tested factors were three levels of liming (Ca₀, Ca₁ i Ca₂) against the background of different nitrogen fertilization (N₁ and N₂). Fertilization with microelements of meadow soil, limed and not limed, increased the contents of this components in meadow sward. Significantly higher contents of Mn and Zn or the tendency to increase their content on not limed objects were observed. Lime application did not cause any change of Cu content in the sward. The doubled nitrogen fertilization rate showed tendency or significant increase in the content of tested microelements. Not only fertilization but soil also water conditions following the rainfalls in given year shaped the dynamics of Mn, Zn and Cu contents in meadow sward.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2000, 471, 2
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wplyw dzialalnosci rolniczej w duzym gospodarstwie mlecznym na jakosc srodowiska
    Autorzy:
    Barszczewski, J
    Sapek, B.
    Pietrzak, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/807443.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    gospodarstwa rolne
    ochrona srodowiska
    dzialalnosc gospodarcza
    ksztaltowanie srodowiska
    produkcja mleka
    zagrozenia srodowiska
    Opis:
    Prace prowadzono w gospodarstwie Zakładu Doświadczalnego Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach. Celem pracy było rozpoznanie gospodarki azotem, fosforem i potasem metodą bilansu, rozpoznanie źródeł zanieczyszczeń gleby i wody w gospodarstwie oraz obliczenie emisji amoniaku i podtlenku azotu. Zmniejszające się nawożenie azotem w kolejnych latach powodowało lepsze jego wykorzystanie. Wykorzystanie fosforu w około 40% oceniono jako dobre, a około 20% wykorzystanie potasu było zbyt małe. W miejscach wieloletniego składowania obornika, na nieutwardzonym terenie, wystąpiło duże zanieczyszczenie gleby i wody. Dziesięcioletnie użytkowanie utwardzonego okólnika bydlęcego nie wywołało ujemnych skutków w glebie i wodzie gruntowej. Dziesięcioletnie przepędzanie 100 krów na pastwisko na nieutwardzonej drodze spowodowało znaczne zanieczyszczenie gleby i wody gruntowej na odcinku 50 metrów od obory. Obliczona emisja amoniaku oraz podtlenku azotu w kolejnych latach nieznacznie zmniejszała się.
    The study were conducted on the farm of Experimental Station of Land Reclamation and Grassland Farming at Falenty. The study aimed at recognition of nitrogen, phosphorus and potassium management by the balance method, recognition of soil and water pollution sources on a farm and calculation of ammonia and nitrous oxide emission. Decreasing nitrogen fertilization in successive years caused its better utilization. Phosphorus utilization was estimated as good in about 40%, about 20% of potassium utilization was too low. In the places of long term manure collection on non hardened surface high pollution of soil and water were observed. Ten years' using of hardened cattle- yard did not cause any negative effects in the soil and ground water. Ten years' driving of 100 cows to the pasture over non hardened passage significantly polluted the soil and ground water on 50 meter distance from the cattle barn. Calculated emission of the ammonia and nitrous oxide slightly decreased in successive years.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 476; 39-47
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stężenie składników mineralnych i odczyn wód gruntowych spod długoletnich doświadczeń łąkowych w rejonie Falent
    Concentration of mineral components and ph in groundwater under the long-term grassland experiments at Falenty region
    Autorzy:
    Sapek, B.
    Nawalany, P.
    Barszczewski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338369.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    woda gruntowa
    wieloletnie doświadczenia
    użytki zielone
    stężenie składników mineralnych
    groundwater
    concentration of mineral components
    long-term experiments
    grassland
    Opis:
    Badano wpływ oddziaływania długoletnich doświadczeń łąkowych (1993-2000) na stężenie N-NO3, N-NH4, P-PO4, Cl, Na, K, Mg i Ca oraz odczyn wody gruntowej. Wykazały one swoisty wpływ tych składników na jakość wody gruntowej, zależny od właściwości gleby, warunków wilgotnościowych i nawożenia, a także od warunków pogodowych w danym roku. Poza pH i stężeniem Cl, stężenie pozostałych składników, zwłaszcza N, P i K, było bardzo zmienne. Ocena różnic jakości wody gruntowej między doświadczeniami i w poszczególnych latach badań wymaga dodatkowej analizy statystycznej. Warunki i działania na doświadczeniach nie mają bezpośredniego wpływu na jakość wody w rowie płynącym w pobliżu, którą kształtuje suma oddziaływań wszystkich pobliskich pól, łąk i pastwisk.
    The effect of long-term grassland experiments on pH and the concentration of N-NO3, N-NH4, P-PO4, Cl, Na, K, Mg and Ca in groundwater was studied. Mean concentrations from the years 1993–2000 demonstrated a specific impact of experiments on groundwater quality, depending on soil properties, soil moisture, fertilization and meteorological conditions in a given year. Apart from pH and Cl, the concentration of remaining nutrients displayed great variability. Evaluation of differences in groundwater quality between experimental variants and years would needs further statistical analysis. Local conditions and experimental treatments did not have direct effect on water quality in a stream flowing near the experiments. This quality is a reflection of combined effect of all nearby fields, meadows and pastures, through which this streams flows.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2003, T. 3, z. spec. (6); 59-68
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wplyw weglanu wapnia i saletry wapniowej na dynamike wynoszenia skladnikow mineralnych z plonem roslinnosci lakowej
    Autorzy:
    Sapek, B
    Kalinska, D
    Barszczewski, J
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/799815.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    saletra wapniowa
    roslinnosc lakowa
    plony
    wynoszenie skladnikow mineralnych
    nawozenie
    skladniki mineralne
    ksztaltowanie srodowiska
    weglan wapnia
    Opis:
    The effect of calcium carbonate and calcium nitrate considering Ca source (type of fertilizer), dose and time of reaction in the soil-plant system on the N, P, K, Ca, Mg, Mn and Zn removal with herbage was investigated. This effect was estimated on the example of three long-term grassland experiments, situated in the Mazowieckie province. The problem was discussed in the light of soil pH changes, organic carbon content and mineralization efficiency of N and P organic compounds. The effect of calcium from fertilizers favoured the N, P, K and Mg removal with herbage yield, that could be connected with grassland exhaustion in tho se components. This should be considered in preparing nutrient balance on farm scale. On the other hand, this effect decreased the removal of Mn and Zn with herbage yield that could favour grassland enrichment with such microelements. This phenomenon can be unprofitable in the case of its surplus (soil pollution) as well as its deficiency (bad meadow pasture quality). The influence of systematic calcium nitrate applications on grassland is similar to liming post-effect (resulting effect) with considerable lime doses used once. The result of calcium nitrate effect particularly appeared on grassland, where the optimal soil pH for grassland management as well as calcium status in soil take place.
    Badano wpływ węglanu wapnia i saletry wapniowej z uwzględnieniem źródła Ca (rodzaju nawozu), dawki i czasu na wynoszenie N, P, K, Ca, Mg, Mn i Zn z plonem runi łąkowej. Wpływ ten oceniono na przykładzie trzech długoletnich doświadczeń łąkowych usytuowanych w województwie stołecznym. Zagadnienie dyskutowano w świetle zmian pH gleby, zawartości w niej C org. oraz wydajności mineralizacji organicznych związków N i P. Działanie Ca z nawozów sprzyjało wynoszeniu, i co może być z tym związane wyczerpywaniu użytków zielonych z N, P, K i Mg. Należałoby mieć to na uwadze, przy sporządzaniu bilansów tych składników w skali gospodarstwa. Działanie Ca z badanych nawozów ograniczało wynoszenie Mn i Zn z plonem runi łąkowej, co może sprzyjać wzbogacaniu użytków zielonych w te mikroelementy. Może być to niekorzystne w przypadku zarówno ich znacznego nadmiaru (zanieczyszczenie gleby) jak i niedoboru (zła jakość paszy łąkowej). Działanie systematycznie stosowanej saletry wapniowej na użytki zielone jest podobne do następczego efektu wapnowania jednorazowo zastosowaną znaczną dawką wapna węglanowego. Jej efektywność zaznacza się szczególnie na użytkach zielonych o optymalnym dla nich odczynie gleby i statusie wapnia.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2002, 484, 2; 549-561
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziesięcioletnie badania zmian stężenia składników mineralnych w różnego rodzaju wodach z obiektów gleb torfowych Zakładu Doświadczalnego ITP w Biebrzy
    Ten-year long study of nutrient concentrations in different types of water from the peat soil at Experimental Station of the ITP in Biebrza
    Autorzy:
    Sapek, A.
    Sapek, B.
    Chrzanowski, S.
    Jaszczyński, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/337881.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    gleby torfowe
    składniki mineralne
    woda gruntowa
    zmiany stężenia
    concentration changes
    groundwater
    nutrients
    peat soils
    Opis:
    Celem badań było rozpoznanie zmian stężenia składników mineralnych w różnego rodzaju wodach z obiektu gleb torfowych w Zakładzie Doświadczalnym ITP w Biebrzy. Śledzono zmiany w latach i sezonie. Pobierano próbki: wody gruntowej w 9 punktach kontrolnych, osobno z warstwy torfowej oraz podścielającej warstwy mineralnej gleby, próbki wody powierzchniowej z rowów melioracyjnych położonych w pobliżu punktów kontrolnych oraz z kanału doprowadzającego i odprowadzającego wodę na obiekt, próbki roztworu glebowego w punkcie kontrolnym umiejscowionym obok automatycznej stacji z głębokości 30, 60 i 90 cm profilu torfu. W doborze punktów uwzględniono zróżnicowanie stopnia zmurszenia, rodzaj utworu i stopnia rozkładu torfu w całym profilu gleby, sposób użytkowania i gospodarowania wodą. Wszystkie próbki pobierano w cyklu jednomiesięcznym. Omówiono zmiany stężenia fosforanów, azotanów, amonu, chlorków, sodu, potasu, magnezu i wapnia na podstawie wyników oznaczeń wykonanych w dziesięcioleciu 2000-2009. Średnie roczne stężenie składników w badanych wodach wykazywało istotne różnice w niektórych sąsiednich latach. 10 lat badań jest to jednak zbyt krótki czas, by można wnioskować o trwałości tych zmian. Istotne natomiast były różnice w średnich miesięcznych stężeniach, zwłaszcza azotu i fosforu. Stężenie azotanów we wszystkich rodzajach wody malało od wiosny ku jesieni, a stężenie amonu zwiększało się w tym czasie. Stężenie fosforanów wykazało maksimum w miesiącach letnich i wczesnojesiennych, podobnie jak stężenie potasu. Stężenia azotu i fosforu w wodzie gruntowej było ok. 10 razy większe niż w wodzie powierzchniowej. Można więc wnioskować, że badany obiekt gleb torfowych nie jest źródłem tych dwóch składników powodujących eutrofizację. Zwiększone jednak stężenie azotanów, wykazane w próbkach wody gruntowej pobieranych zimą i wiosną wskazuje, że w tym czasie ten składnik może ulegać wymyciu do wód powierzchniowej. Większe stężenie fosforanów i amonu w wodzie gruntowej występowało w miesiącach letnich i wczesnojesiennych, tj. w czasie, w którym nie obserwuje się odpływu wody z torfowiska.
    The aim of this study was to trace changes in nutrient concentrations in different types of water from the peat soil object at Experimental Station of the Institute for Technology and Life Science in Biebrza. The following water samples were taken: groundwater samples from 9 control points, separately from peat layer and from underlying mineral layer, surface water samples from drainage ditches and the main canal, which serves to deliver and collect water from this object and soil solution samples at 30, 60 and 90 cm depths. The control points were selected with the consideration of: the extent of mucking, the type of peat and its decomposition in the whole soil profile, and soil and water use and management. All samples were taken every month from 2000 to 2009. Annual mean nutrient concentrations showed significant differences in some years. Ten years is, however, too short time period to conclude about the stability of these changes. Much more important were the differences in mean monthly concentrations, particularly of nitrogen and phosphorus. The nitrate concentrations decreased from winter to autumn in all types of water. The phosphate concentrations showed the maximum in summer and early autumn months, as did potassium concentrations. The concentrations of nitrogen and phosphorus in groundwater were ten times higher than those in surface water. Hence, the studied peat soil object was not a source of both nutrients that would pose a threat to water quality. Nevertheless, the increased concentration of nitrates in groundwater samples taken in winter and early spring indicates a possibility of their leaching to surface water at that time. Higher phosphate and ammonium concentrations were observed in summer and early autumn months i.e. at the time when no water flow from the object to surface waters was observed.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 4; 183-196
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-44 z 44

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies